El Filibusterismo
pari Sibyla at Pari Irene na kinainis ni
Kabanata 11: Los Banos
Pari Irene at Padre Sibyla – mga prayle na
naglaro ng baraha. Hindi sang-ayon si Sibyla sa
akademya
Pari Fernandez
Kapitan Heneral
Simoun – di-sangayon
IKALAWANG BAHAGI
Padre Camorra – di sang-ayon
Don Custodio
Talasalitaan:
Mangaso – manghuli
Tresilyo – sugal gamit ang baraha
Lingid – lihim, sekreto
Talakayan – pagtuturo ng isang leksyon
Prayle – pari
Armas de salon – karaniwang sandatang
ginagamit sa mga opisyal
 Mga pangyayari
naganap sa dalawang lugar: Kapitang
Heneral ay nangaso sa Boso-Boso
kasama ang mga prayle, kawal at mga
empleyado, at sa bahay ng Kapitan
Heneral, kung saan naglaro sila ng
baraha at nag-usap tungkol sa mga
usapin ng bansa.
 Natatakot ang mga pinuno ng lalawigan,
ngunit ang heneral ay palihim na
natutuwa.
 Ipinag-utos ng Kapitan Heneral ang
pagbalik sa Los Baños
 Ang mga huling araw ng Disyembre ang
Kapitan Heneral ay nakikipaglaro ng
baraha sa ilang mga prayle.
 Nagkukuwentuhan at nagtatawanan si
Pari Camorra.
 Lumipat ang kwento sa pagaayos ng
kalihim ng mga kasulatan sa kanyang
hapag. At nang umagang yaon ay
natapos niya ang ilang mga kasulatan
tungkol sa pagpapalit ng kawani, mga
aalisin sa katungkulan, pagpapatapon sa
malayong lugar at pagbibigay ng biyaya.
 Pumasok ang paksa patungkol sa mga
tulisan dahil sa pagkwento ni Simoun.
Ito ay magreresulta ng paglagda ng
heneral ng kautusan patungkol sa
pagbabawal sa mga taong mag-ari ng
mga sandata.
 Sa huli nasunod ang mungkahi ni
Simoun patungkol sa sandata. Ika niya
“Lahat ng armas de salon na ipinagbibili
ay may kalibreng anim na milimetro.
 Akademya ng Wikang Kastila
 Socrates – lansangan, Plato –
halamanan, Kristo – kabundukan, at
karagatan
 Don Custodio – nagmungkahing pook
paaralan ang sabungan
 Kahilingan ng ilang mag-aaral patungkol
sa Akademya ng Wikang Kastila.
 Ayon kay pari Sibyla hindi ito
napapanahon at ito ay may anyong
pagsaklaw sa aming kapangyarihan.
 Ayon kay Simoun ang kahilingan ay
kahina-hinala.
 Ayon kay pari Fernandez ang pagtuturo
ng wikang Kastila ay hindi
makakapagpabagsak sa mga dominiko.
 Binanggit ng kawani ang hiling ng anak
na dalaga ni Kabesang tales na palayain
ang kanyang lolo na hinuli kapalit ng
kanyang ama.
Kabanata 12: Si Placido Penitente
Talasalitaan:
Kabantugan – Katanyagan
Ambagan – Bigayan
Pagkaladkad – paghila, paghatak
Bantayog – monument
Pumingol – kumukurot
Tauhan:
Placido Penitente – mag-aaral na nawawalan na
ng gana mag-aral
Juanito Pelaez – kaibigan at kaklase ni PP
Isagani – nobyo ni Paulita Gomez
Donya Victorina – mafeeling
Tadeo – hindi pumapasok ngunit pumapasa.
Masama ang loob ni Placido nang naglalakad sa
Escolta patungo sa Unibersidad ng Sto. Tomas.
Wala pang isang linggo mula nang siya ay
lumuwas ngunit dalawang beses na siyang
humihingi ng pahintulot na siya huminto sa pag-
aaral at magtrabaho na lamang.
Nagdulot iyon ng pagtataka kung bakit nais
huminto ni Placido sa pag-aaral.
 Pinakapapular si Placido sa paaralan ni
Pari Valerio
 Pinakamagaling sa latin
 Mahusay makipagtalo
 Magaling umiwas sa magusot na
problema
 Pinakamatalino sa kanilang bayan
 Walang bisyo
Sa tulay ng Espanya patungo sa loob ng
Maynila, upang pumasok sa kani-kanilang
paaralan.
 Ateneo – matuling maglakad, kilik ang
kanilang mga aklat at nakasuot-Europeo
at iniisip ang kanilang aralin.
 San Juan De Letran – Nakasuot-Pilipino,
kakaunti ang dalang aklat ngunit
marami silang bilang.
 Taga-Pamantasan – Maayos
magsipanamit, at sa halip na aklat ay
baston ang dala-dala.
 Escuela Municipal – ang mga babae ay
bitbit ang kanilang mga aklat, at
kasunod ang kanilang mga alila
 Si Placido ay papasok na sa Puerta ng
Sto Domingo ay tinapik siya ni Juanito
Pilaez at nagkuwentuhan ang dalawa.
Karanasan sa bakasyon ni Juanito
 sa liwasan ng Sto. Domingo ay naalala ni
Juanito na maniningil pala siya ng
ambagan para sa bantayog ni Pari
Baltazar. 4 na piso ang ibayad, pero
ibalik ang 2 piso
 Sa may pintuan ay kanya-kanyang
grupo, mga nag-aaral ng medisina at
abogasya ay pawang masasaya.
 Bigla nalamang nagbulungan ang bawat
grupo, natigil si Isagani sa pagsasalita at
namutla.
 Bumati ang mga taong nakasaksi sa
pagdating ng dalaga at ipinakilala si
Tadeo
 Pumasok na ang mga mag-aaral sa kani-
kanilang mga klase
 ngunit naiwan pa sa labas si Placido
Penitente.
 Carabineros celestials – ito ay isang
Samahan ng mga banal na tumutulong
sa Diyos upang labanan ang kasamaan.
 Sinabihan ng Propesor na bastos si
Placido
Kabanata 13: Ang Klase sa Pisika
Mga Tauhan:
Padre Millon – ang guro sa pisika
Juanito Pelaez - tumadyak
Placido Penitente - tinadyakan
Talasalitaan
Dingding – pader
Kasangkapan – gamit
Napabantog – naging sikat
Natigagal – natulala
Tablero – table
Gabinete – binubuo ng mga namumuno
Ang silid sa pisika ay malaki pero walang
palamuti.
May mga kasangkapan sa pisika, ngunit ito’y di
ginagamit.
 Padre Millon - ang guro sa pisika kahit
na siya’y isang pilosopiya.
 Isa-isang tinawag ang mga mag-aaral
para sumagot tungkol sa aralin.
 Pinilosopiya ang musika.
 Tinanong ni Padre Millon si Pelaez, kaso
nalito siya at hindi nakasagot
 Isa-isang tinawag ang mga mag-aaral
para sumagot tungkol sa aralin.
 Pinilosopiya ang musika.
 Tinanong ni Padre Millon si Pelaez, kaso
nalito siya at hindi nakasagot
 Tinawag ni Padre Millon si Placido. Kaso
dahil tinapakan bigla ni Pelaez ang
tagadikta, si Placido ay napasigaw.
 Puro mura at insulto ang inabot ni
Placido.
 Sabi ni Padre Millon na isang pagliban
na lang at siya’y aalisin na sa kaniyang
klase.
 Si Placido ay nagsalita pabalik ngunit
siya’y ininsulto muli.
 Puro mura at insulto ang inabot ni
Placido.
 Sabi ni Padre Millon na isang pagliban
na lang at siya’y aalisin na sa kaniyang
klase.
 Si Placido ay nagsalita pabalik ngunit
siya’y ininsulto muli. 15 na araw
suspensiyon
Kabanata 14: Sa Bahay ng mga Estudyante
Talasalitaan:
Entreswelo – apartment
Nagpipingkian – nag-aaway
Pumapalag – lumalaban
Nagbababag – nagtatama ang talim
Panukala – balak
Mga Tauhan:
Macaraig - Mayamang estudyante na
kumukuha ng pag-aabogasya; pinuno ng kilusan
Isagani – isa sa mga kilalang estudyante sa
angkin nitong talion at pagmamahal sa bayan
Sandoval – Kastilang estudyante na may
malasakit at pagpapahalaga sa mga Pilipino.
Nilalaman:
Sa umpisa ng kabanata makikita ang pagkakaiba
ng ibang bata sa mga kasapi ng kilusan. Kung
saan inuuna ang paglalaro at pakikipagharutan
sa kapwa bata. Samantalang ang grupo ni
Macaraig ay bumuo ng pagpupulong para sa
kanilang adhikain na maisulong ang Akademya
ng Wikang Kastila. Si Isagani at Sandoval ang
syang namuno sa pagpupulong habang
hinihintay nila si Macaraig. Dito makikitaan ang
kahusayan ni Sandoval sa pakikipagsalaysay at
pakikipagtalo sa mga usapin. Umaasa sila ni
Isagani na mapagtagumpayan nila ang kanilang
hangarin na kung saan naman nagkaroon ng
pagaalinlangan si Pecson na baka di sila
mapagbigyan. Sa pag-dating ni Macaraig
ibinalita nito ang pag sang ayon sa kanila ni
Padre Irene na nagsilbing tagapagtanggol nila sa
mga sumasalungat sa kanilang adhikain. Tulad
ng di pag-sangayon ni Don Custudio. Dito nila
napagkasunduan na kay Ginoong Pasta lumapit
na isang abogadong sanggunian at hinahangaan
ni Don Custodio kaysa kay Pepay na isang
mananayaw. Dahil ibig ni Isagani na daanin ito
sa mabuting paraan na kung saan sinang ayunan
ng grupo.
Kabanata 15: Si Ginoong Pasta
Mga Tauhan:
Isagani: Isa siya sa mga naghahangad na
maaprubahan ang pagkakaoong ng Akademya
ng Wikang Kastila sa Pilipinas.
Ginoong Pasta: Abogadong sanggunian ng mga
prayle kung may suliranin, pinagsanggunian din
ng mga estudyante tungkol sa pagpapatayo ng
Akademya
Don Custodio: Siya ang tanungan at tagapayo
ng mga taong pamahalaan. Nasa Kanyang
Kamay ang desisyon tungkol sa Akademya ng
wikang kastila.
Talasalitaan:
Upaw – kalbo
Anasan – Pabulong
Umalinsunod – sumunod
Manlulupig – mananakop
Alinlangan – di natitiyak
 Nagtungo si Isagani sa bahay ng
abogadong si Ginoong Pasta
 Pinakiusapan ni Isagani si Ginoong Pasta
 Nakinig si Ginoong Pasta ngunit
nagkukunwari itong walang nalalaman
 Binigyan ni G. Pasta si Isagani ng payo
ukol sa pakay
 Hindi sumang-ayon si Isagani sa payo na
ibinigay
 Umuwing bigo si Isagani
Kabanata 16: Ang Kapighatian ng Isang
Intsik
Talasalitaan:
Palibak - panunuya
Borlas na sutla – palawit ng mga sinulid, pisi
o kordon na ginagamit bilang palamuti
Tinululigsa – hinahanapan ng pagkakamali
Tudling ng Pahayagan – editorial
Namamakyaw – ubusin ang paninda
Tauhan:
Quiroga - Negosyanteng Intsik Nalugi ang
negosyo at Nabaon sa utang
Simoun - May utang sa kanya ang Intsik
Gumawa ng kasunduan para sa ikabubuti
niya at ng Intsik
Don Custodio - Nasa usapan tungkol sa
komisyong ipinadala sa India
Timoteo Pelaez - Tatay ni Juanito Pelaez,
mangangalakal, ang ngumingiwi at
nagsasalita ng mataas
Ben Zayb - Nakipagusapan sa isang grupong
may usapan na mainit - Nagtalumpati
Pari Camorra - Binabara si Ben Zayb
Mr. Leeds- isang amerikano
9k – 2k = 5k utang, may kondisyon itago ang
armas