Professional Documents
Culture Documents
Designing A Self-Leadership Model On The Basis of The Teachings of The Holy Quran
Designing A Self-Leadership Model On The Basis of The Teachings of The Holy Quran
Keywords: self-leadership and the Holy Qur’an, self-management and the Holy
Qur’an, self-leadership model, the Holy Quran and leadership.
PhD candidate of human resource and organizational behavior, University of Isfahan, Iran
ataei.amirmasoud@gmail.com
Corresponding author: associate professor of management, Department of Management,
University of Isfahan, Iran sm.allameh@ase.ui.ac.ir
Associate professor of management, Department of Management, University of Isfahan,
Iran a.safari @ase.ui.ac.ir
Assistant professor of knowledge of the holy Quran and Ahlolbait, University of Isfahan,
Iran ms.tayebnia@ahl.ui.ac.ir
نشزیه علمی
شاپا چاپی 0896 :ـ 5522
شاپا الکتزونیکی 2525 :ـ 5052 «مدیزیت اسالمی»
(بهار ،2288سال ،59شماره 252 :2ـ )89
چكيذُ
ایي پژٍّص ثب ّذف تجییي اثؼبد خَدسّجشی ثب استفبدُ اص آهَصُّبی لشآى وشین اًدبم ضذُ است .ثشایي اسبس،
سٍش پژٍّص اص ًَع ویفی ٍ سٍش تحلیل هضوَى است .اثتذا هتي لشآى وشین اص دیذ هفبّین هشتجظ ثب خَدسّجشی
(سّجشی ،خَدسّجشی ،خَدهذیشیتی ،خَدوٌتشلی) هَسد ثشسسی ٍ تحلیل لشاس گشفت ٍ 1536هضوَى اٍلیِ
استخشاج ضذ؛ سپس ثب استفبدُ اص تلخیص ٍ همَلِثٌذی ثِسٍش ضٌبسِگزاسی ثب تأویذ ثش هفبّین هطتشن214 ،
هضوَى هطتشن اٍلیِ تحت ػٌَاى ضبخص ضٌبسبیی ضذ .دس اداهِ ثب استفبدُ اص ادغبم ٍ تلخیص دٍثبسُ ایي
ضبخصْب 73 ،هضوَى ثب ػٌَاى هضوًَْبی سبصهبىدٌّذُ ٍ پس اص آى ثب افضایص هحذٍدُ دستِثٌذی 19 ،هضوَى ثب
ػٌَاى هضوًَْبی فشاگیش استخشاج گشدیذ .سشاًدبم ًیض هضوًَْبی فشاگیش دس چْبس دستِ هفَْم اصلی خَدسّجشی،
پیصًیبصّبی خَدسّجشی ،ساّجشدّب ٍ سٍضْبی خَدسّجشی ٍ ًتبیح خَدسّجشی عجمِثٌذی ضذ .دس ثخص هفَْم
اصلی خَدسّجشی ،پٌح هضوَى ػبلی اسصیبثی خَد ،اًگیضُدّی ثِخَد ،ثِچبلص وطیذى خَد ،ثْجَد هستوش خَد ٍ
حفظ ٍ وٌتشل خَد ضٌبسبیی ضذ .دس ثخص پیصًیبصّبی خَدسّجشیّ ،فت هضوَى ػبلی ضٌبخت ٍ استجبط ثب
خَد ،ضٌب خت ٍ استجبط ثب خذا ،ضٌبخت هخبلفبى ٍ دضوٌبى ،فؼبلسبصی ٍسٍدیْبی ادساوی ،ػَاهل دسًٍی هؤثش،
ػَاهل ثیشًٍی هؤثش ٍ دسن ضشٍست خَدسّجشی تجییي گشدیذ .دس ثخص ساّجشد ٍ سٍش خَدسّجشی ،چْبس
هضوَى ػبلی ساّجشدّبی رٌّی ،سفتبسی ،رٌّی ـ سفتبسی ٍ اخاللی ضٌبسبیی ٍ ،دسًْبیت دس ثخص ًتبیح
خَدسّجشی ،سِ هضوَى ػبلی ًتبیح دًیَیً ،تبیح اخشٍی ٍ ًتبیح دًیَی ـ اخشٍی ضٌبسبیی ٍ تجییي ضذ.
كليذٍاژُّا :خَد سّجشی ٍ لشآى ،خَدهذیشیتی ٍ لشآى ،الگَی خَدسّجشی ،لشآى وشین ٍ سّجشی.
* داًطدَی دوتشی هذیشیت هٌبثغ اًسبًی ٍ سفتبس سبصهبًی ،داًطگبُ اصفْبى ،اصفْبى ،ایشاى
ataei.amirmasoud@gmail.com
sm.allameh@ase.ui.ac.ir ** ًَیسٌذُ هسئَل :داًطیبس ،گشٍُ هذیشیت ،داًطگبُ اصفْبى ،اصفْبى ،ایشاى
a.safari @ase.ui.ac.ir *** داًطیبس ،گشٍُ هذیشیت ،داًطگبُ اصفْبى ،اصفْبى ،ایشاى
ms.tayebnia@ahl.ui.ac.ir **** استبدیبس ،گشٍُ هؼبسف لشآى ٍ اّل ثیت ،داًطگبُ اصفْبى ،اصفْبى ،ایشاى
سال ،28شماره ،1بهار 1399 / 98نشریه علمی مدیریت اسالمی
هقذهِ
دس ػلش کًٌَٖ ،ثؼ٘بسٕ اص اًذٗـوٌذاى ثش اٗي اهش تأک٘ذ هٖکٌٌذ کِ ّش خبهؼِإ ً٘بصهٌذ ثِ
هدوَػِ داًـٖ اػت کِ هتٌبػت ثب حبفظِ تبسٗخٖ ،فشٌّگٖ ،سػن ٍ سػَم ٍ ثِعَس کلٖ ،ػبصگبس
ثب هح٘ظ صًذگٖ آى خبهؼِ ثبؿذ .ثش اٗي اػبع ،خْبًـوَل ثَدى ثؼ٘بسٕ اص ًظشِّٗب ًِ ،تٌْب دس
حَصُ ػلَم اًؼبًٖ ،ثلکِ دس حَصُ ػلَم ف٘ضٗکٖ ٍ هبدٕ ً٘ض صٗش ػؤال سفتِ اػت (داًبٖٗفشد ٍ
هؤهٌٖ .)1388 ،دس اٗي ساػتب ،گؼتشدگٖ سؿتِ هذٗشٗت ٍ ً٘بص سٍصافضٍى ػبصهبًْب ثِ افشاد
آهَصؽدٗذُ ٍ داسإ هْبست دس اٗي قلوشٍ اص ٗکػَ ٍ تفبٍت ثبٍسّب ،اسصؿْب ٍ ثٌ٘بًْبٕ فشٌّگٖ
خَاهغ اص ػَٕ دٗگش اٗدبة هٖکٌذ ثشإ پبػخگَٖٗ ثِ ً٘بصّبٕ ثَهٖ ّش خبهؼِ دس اٗي حَصُ،
ًظشِٗ ّبٕ ػلوٖ هتٌبػجٖ تذٍٗي ؿَد ٍ تَػؼِ ٗبثذ .خبهؼِ اػالهٖ اٗشاى ً٘ض اص اٗي اهش هؼتثٌب ً٘ؼت
ٍ اهشٍصُ لضٍم ٍ اّو٘ت اسائِ ًظشِّٗبٕ ػلوٖ هذٗشٗت ثِكَست ثَهٖؿذُ ٍ هتٌبػت ،ث٘ؾ اص پ٘ؾ
ًوبٗبى اػت .اػالم ً٘ض ثِػٌَاى ًظبهٖ خبهغ ،کِ دس فغشت اًؼبى سٗـِ داسد ٍ اص ػشچـوِ ٍحٖ
ػ٘شاة هٖؿَد ٍ ثب دٗذٕ ػو٘ق ٍ ثٌ٘ؾ گؼتشدُإ ثِ اًؼبى ٍ اًؼبً٘ت دس اثؼبد هختلف هًٖگشد،
ًظبم اسصؿٖ ٍٗظُإ داسد کِ دس پٌبُ آى ،ػؼبدت ٍ کوبل اًؼبى سا تضو٘ي هٖکٌذ (تقَٕداهغبًٖ،
.)1390
هَضَع سّجشٕ ػبصهبًٖ ٗکٖ اص هَضَػبت کل٘ذٕ دس هجبحث هذٗشٗتٖ ثِؿوبس هٖسٍدً٘ .بص
ػبصهبًْب ثِ سّجشٕ ٍ اّو٘ت ػولکشد اٍ ثشکؼٖ پَؿ٘ذُ ً٘ؼت .سّجشٕ اثشثخؾ دس ػبصهبى ،ػبهل
اكلٖ ٍ اػبػٖ دس اٗدبد ّوفکشٕ ٍ ّوذلٖ اػت .هَضَػبت سّجشٕ اص دٗشثبص هَسد هغبلؼِ ثَدُ؛
اهب پظٍّـْبٕ ػولٖ دسثبسُ سّجشٕ ػوذتبً اص قشى ث٘ؼتن آغبص ؿذُ کِ هحَس اكلٖ ث٘ـتش پظٍّـْب،
ػَاهل تؼ٘٘يکٌٌذُ اثشثخـٖ سّجشٕ ثَدُ اػتّ .شچٌذ دس کٌذٍکبٍ اػشاسٕ کِ سّجشٕ سا احبعِ
کشدُ ،پ٘ـشفتْبٕ چٌذٕ حبكل ؿذٌَُّ ،ص ثِ ثؼ٘بسٕ اص پشػـْب پبػخ دادُ ًـذُ اػت (َٗکل،
.)1382اص خولِ هؼبئلٖ کِ دس حَصُ هذٗشٗت ٍ سّجشٕ ػبصهبًٖ اص دٗذگبُ ًظشِٗپشداصاى غشثٖ
ثؼ٘بس ثِ آى پشداختِ ؿذُ ،هَضَع سّجشٕ ثش خَد ٍ تقذم آى ثش هذٗشٗت ٍ سّجشٕ دٗگشاى اػت.
دس آهَصُ ّبٕ دٗي اػالم ً٘ض ثؼ٘بس ثِ هَضَع پشداختي ثِ خَد پ٘ؾ اص پشداختي ثِ دٗگشاى اؿبسُ
ؿذُ اػت .دس ٍاقغ دٗي اػالم ػشؿبس اص آهَصُّبٖٗ اػت کِ سٍح ٍخَدٕ آى پشداختي ثِ خَد ٍ
ّنچٌ٘ي تقذم پشداختي ثِ خَد قجل اص دٗگشاى اػت کِ اص آى خولِ هٖتَاى ثِ آِٗ "ٗب أْٗبالزٗي
99 / طراحی الگوی خودرهبری از دیدگاه قرآن کریم
آهٌَا ػل٘کن أًفؼکن :...إ کؼبًٖ کِ اٗوبى آٍسدُاٗذ ثِ خَد تَخِ کٌ٘ذ ٍ هشاقت خَد ثبؿ٘ذ"
(هبئذُ )105/اؿبسُ کشد.
ثب ػٌبٗت ثِ اٗي هغبلت ٍ ثشاػبع اٌٗکِ قشآى کشٗن حبٍٕ ًکبت اسصًذُ هذٗشٗتٖ اػت کِ
اػتفبدُ اص آى هٖ تَاًذ الگَٖٗ ثش هجٌبٕ ًظبم اسصؿٖ اػالم اسائِ کٌذ ٍ ّنچٌ٘ي رکش اٗي ًکتِ کِ
ٗکٖ اص هـکالتٖ کِ ػبصهبًْب ٍ دس ػغح ٍػ٘ؼتش کل خبهؼِ ثب آى سٍثِسٍ ّؼتٌذ ،اٗي اػت کِ
افشادّ ،وَاسُ هـکالت ٍ ػذم هغلَث٘تْبٕ هَخَد سا ثِ ػَاهل ث٘شًٍٖ ًؼجت هٖدٌّذ ٍ کوتش ثِ اٗي
فکش ّؼتٌذ کِ اٗي ػذم هغلَث٘تْب سا اص عشٗق تَخِ ث٘ـتش ثِ خَد ثشعشف کٌٌذ ٍ اٌٗکِ اغلت افشاد
(ثَٗظُ افشادٕ کِ دس خبٗگبُّبٕ هذٗشٗتٖ قشاس هٖگ٘شًذ)ّ ،وَاسُ ثِ هذٗشٗت دٗگشاى توبٗل داسًذ،
غبفل اص اٌٗکِ ٗکٖ اص پ٘ؾ ً٘بصّبٕ پشداختي ثِ هذٗشٗت ثش دٗگشاى ،ؿٌبخت فشد اص خَد ٍ هذٗشٗت
ٍٕ ثش خَٗـتي اػت ،اٗي پشػؾ هغشح هٖؿَد کِ الگَٕ خَدسّجشٕ ثشهجٌبٕ ًظبم اسصؿٖ اػالم
ثب اػتفبدُ اص آهَصُّبٕ قشآى کشٗن کذام اػت .اٗي پظٍّؾ ثِ عشاحٖ الگَٕ خَدسّجشٕ ثشهجٌبٕ
ًظبم اسصؿٖ اػالم ثب اػتفبدُ اص آهَصُّبٕ قشآًٖ ثب سٍؽ پظٍّؾ ک٘فٖ تحل٘ل هضوَى هٖپشداصد.
پ٘ذاٗؾ ثـش داسد ،هغبلؼِ ًظبمهٌذ آى دس صهشُ دػتبٍسدّبٕ ثـش دس قشًْبٕ اخ٘ش ثَدُ اػت .اٗي
ًظشٗبت دس عَل ػبلْب تَػؼِ ٗبفتِ ٍ ثِ کـف تؼذاد ثؼ٘بسٕ اص سفتبس ٍ خٌجِّبٕ سّجشٕ هٌدش ؿذُ
اػت .دس ثؼ٘بسٕ اص سٍؿْب آًْب هکول ٗکذٗگشًذ ٍ ثشإ ثِدػت آٍسدى دسکٖ خبهغ اص فشاٌٗذ
سّجشٕ ثِّن کوک هٖکٌٌذ .سٍٗکشدّب ٍ سّ٘بفتْبٖٗ کِ دسثبسٓ هَضَع سّجشٕ تبکٌَى هغشح ؿذُ
ػجبست اػت اص:
ـ سّ٘بفت اًؼبى ثضسگ :ثش اٗي ثبٍس اػت کِ سّجشاى ،سّجش هتَلذ هٖؿًَذ ٍ تقل٘ذ اص سّجشاى
ثضسگ سا ػبهل هَفق٘ت سّجش هٖداًذ.
ـ سّ٘بفت كفبت ٍٗظُ :ثِ ٍٗظگْ٘بٕ سّجشاى هٖپشداصد ٍ اٗي ٍٗظگْ٘ب سا قبثل ٗبدگ٘شٕ هٖداًذ
ٍ ٍٗظگْ٘بٕ ؿخلٖ ٍ راتٖ سّجش سا ػبهل هَفق٘ت سّجش هٖداًذ.
ـ سّ٘بفت سفتبسٕ :ثِ سفتبسّبٕ سّجش هٖپشداصد ٍ اٗي سفتبسّب سا دس پَ٘ػتبس ٍظ٘فِهذاس ـ
کبسهٌذهذاس عجقِثٌذٕ هٖکٌذ.
ـ سّ٘بفتْبٕ اقتضبٖٗ ـ هَقؼ٘تٖ :ثش اٗي ثبٍس اػت کِ هح٘ظ ٍ ؿشاٗظ ثش ػولکشد سّجش تأث٘شگزاس
اػت ٍ ػبصگبسٕ ه٘بى سفتبس سّجش ثب ؿشاٗظ ٍ هَقؼ٘ت سا ػبهل هَفق٘ت سّجش هٖداًذ.
ـ سّ٘بفت ًَٗيً :فَر سّجش سا ثِ ٍٗظگْ٘ب ٍ چگًَگٖ تؼبهل اٍ ثب پ٘شٍاى هشتجظ هٖکٌذ ٍ
ثل٘شت ،الْبمثخـٖ ،تؼبهل ٍ ً٘شٍثخـٖ سا ػَاهل هَفق٘ت سّجش هٖداًذ (عجبعجبٖٗ ،ثبثبٖٗ ٍ
ّوکبساى.)1395 ،
دس تحل٘ل ٍ ًقذ اٗي سّ٘بفتْب هٖتَاى گفت سّ٘بفت اًؼبى ثضسگ ،سّجشٕ سا راتٖ ٍ ٗب تقل٘ذٕ
هٖداًذ ٍ ثِهَقؼ٘ت خبف ٍ ػَاهل ث٘شًٍٖ تَخِ ًذاسد .هْوتشٗي ًقذ ثش سّ٘بفت كفبت ٍٗظُ،
تَخًِکشدى آى ثِ تؼبهالت سّجش ـ پ٘شٍ ٗب ؿشاٗظ ٍضؼ٘تٖ اػت .دس سّ٘بفت سفتبسٕ ،تؼبدل سفتبس
ساثغِإ ٍ سفتبس ٍظ٘فِإ ،کِ ٗکٖ ثِدًجبل تَػؼِ سٍاثظ فشدٕ ٍ دٗگشٕ ثِدًجبل تحقق اّذاف
اػت ،هـکل ثًِظش هٖسػذ .دس سّ٘بفت ٍضؼ٘تٖ ٍ اقتضبٖٗ ثب تَخِ ثِ اٌٗکِ هتٌبػت ثب ؿشاٗظ،
هقتض٘بت هختلف ٍ ٗب هَقؼ٘ت خبف هذًظش قشاس هٖگ٘شد ،تغ٘٘ش ػجک سّجشٕ ثشإ اثشثخؾ ثَدى
آى الصم اػت .دس صهٌِ٘ ًقذ سّ٘بفتْبٕ ًَٗي دس اٗي سّ٘بفتْب ػوذتب ٍٗظگٖ خبف سّجش ثـذت هَسد
تَخِ قشاس هٖگ٘شد (تبخو٘ش سٗبحٖ ٍ ّوکبساى.)1396 ،
دس ػ٘ش تکبهلٖ ًظشِٗپشداصٕ دسثبسُ سّجشٕ پغ اص سّ٘بفتْبٕ ػٌتٖ سّجشٕ اػن اص سّ٘بفت
كفبت ٍٗظُ ،سّ٘بفت سفتبسٕ ٍ سّ٘بفتْبٕ اقتضبٖٗ ،سّ٘بفت ًَٗي سّجشٕ ؿبهل ًظشِّٗبٕ هؼبكش
101 / طراحی الگوی خودرهبری از دیدگاه قرآن کریم
سّجشٕ ًظ٘ش دٗذگبُّبٕ سّجشٕ الْبمثخؾ ،سّجشٕ کبسٗضهبت٘ک ،سّجشٕ ػولگشا ،سّجشٕ
تحَلگشا ،خَدسّجشٕ ٍ سّجشٕ اك٘ل اػت (ساثٌ٘ض ٍ خبجً .)1393 ،ظشِٗ خَدسّجشٕ ٗکٖ اص
ًظشِّٗبٕ دٍساى هؼبكش سّجشٕ اػت کِ خَدِ سّجش سا هذًظش قشاس هٖدّذ .ثش اٗي اػبع،
خَدسّجشٕ فشاٌٗذٕ اػت کِ عٖ آى فشد ثب اػتفبدُ اص ساّجشدّبٕ خبف سفتبسٕ ٍ رٌّٖ ثش خَد
تأث٘ش هٖگزاسد ٍ سفتبسّبٕ خَد سا ّذاٗت ٍ کٌتشل هٖکٌذ (هبًض ٍ ػ٘وض .)2001 ،1هفَْم
خَدسّجشٕ دس ٍاقغ هفَْهٖ کبهلتش اص خَد هذٗشٗتٖ ٍ خَدکٌتشلٖ اػت؛ چشا کِ خَد هذٗشٗتٖ ثِ
ٗبدگ٘شٕ تک حلقِإ (ػبهبًِ کٌتشلٖ ػبدُ) هٖپشداصد دس حبلٖکِ صٗشثٌبٕ خَد سّجشٕ ،چشخِ
ٗبدگ٘شٕ دٍحلقِإ اػت .اص خولِ هَاسد اّو٘ت خَدسّجشٕ هٖتَاى ثِ هَاسدٕ ًظ٘ش "ػذم اهکبى
اٗدبد اًگ٘ضؽ دس دٗگشاى ثذٍى داؿتي اًگ٘ضُ قَٕ دس خَد"" ،ػذم اهکبى خْتذّٖ كح٘ح ثِ
دٗگشاى ثذٍى داؿتي خْت ثشإ خَد ٍ خَدآگبّٖ"" ،ػذم کفبٗت ػبصٍکبسّبٕ کٌتشل ث٘شًٍٖ
ثشإ اٗدبد اًگ٘ضؽ ٍ خْتذّٖ كح٘ح ثِ افشاد" ٍ ...اؿبسُ کشد (هبًض.)1986 ،2
ػ٘شٕ دس هغبلؼبت هفَْم خَدسّجشٕ ًـبى هٖدّذ کِ اٗي هفَْم اثتذا ثِػٌَاى هفَْم
تَػؼِٗبفتِإ اص خَدهذٗشٗتٖ دس ػبل 1983تَػظ هبًض ٍ ثب ّذف ثْجَد سٍاثظ ه٘بى افشاد دس
گشٍُ ّبٕ خَدگشداى هغشح ؿذ .خَدهذٗشٗتٖ پ٘ؾ اص آى ٗکٖ اص خبٗگضٌْٗبٕ سّجشٕ هؼشفٖ ٍ
تج٘٘ي ؿذُ ثَد (هبًض ٍ ػ٘وض .)1980 ،پغ اص آى ٍ دس اٍاخش دِّ ،1980هفَْم خَدسّجشٕ ثب ّذف
تَاًوٌذػبصٕ افشاد (سّجشٕ دٗگشاى دس ساػتبٕ اٗدبد سّجشٕ خَد دس اٗـبى )3هغشح ؿذ ٍ تَػؼِ
ٗبفت (هبًض ٍ ػ٘وض .)1991 ،هفَْم خَدسّجشٕ ثش پبِٗ چْبس ًظشِٗ ٍ هفَْم خَدتٌظ٘وٖ،
خَدهذٗشٗتٖ ٍ خَدکٌتشلًٖ ،ظشِٗ ؿٌبخت اختوبػٖ ٍ ًظشِٗ اًگ٘ضؽ دسًٍٖ اٗدبد گشدٗذ ٍ تَػؼِ
ٗبفت .دس خذٍل ؿوبسُ ،1استجبط ه٘بى هفَْم خَدسّجشٕ ثب اٗي هفبّ٘ن اسائِ ؿذُ اػت.
هغبلؼبت خَدسّجشٕ اص دٗذگبُ فشاٌٗذٕ ،ػِ هدوَػِ ساّجشد خذا اهب هکول سا ثشإ
خَدسّجشٕ ث٘بى کشدُ اػت :ساّجشدّبٕ سفتبسٕ ،ساّجشدّبٕ پبداؽ عج٘ؼٖ ٍ ساّجشدّبٕ الگَّبٕ
ػبصًذُ فکشٕ .ساّجشدّبٕ سفتبسٕ ؿبهل هـبّذُ خَدّ ،ذفگزاسٕ ثشإ خَد ،پبداؽ ثِخَد ،تٌجِ٘
خَد ٍ هذٗشٗت ٗبدآٍسّب اػت .ساّجشدّبٕ پبداؽ عج٘ؼٖ دسثشگ٘شًذُ هَقؼ٘تّبٖٗ اػت کِ عٖ
آى فشد ثب توشکض ثش خٌجِّبٕ خَؿبٌٗذ ٍ هثجت فؼبل٘تْب ثِ خَد پبداؽ هٖدّذ ٍ دس خَد اٗدبد
اًگ٘ضُ هٖکٌذ .دٍ ساّجشد اكلٖ دس اٗي حَصُ خزاة کشدى کبس ٍ توشکض ثش خٌجِّبٕ هثجت کبس
اػت .ساّجشدّبٕ الگَّبٕ ػبصًذُ فکشٕ ثشإ آػبىػبصٕ اٗدبد الگَّبٕ فکشٕ ٍ سٍؿْبٕ تفکش
ػبصًذُ عشاحٖ ؿذُ اػت کِ هٖتَاًذ ثش ػولکشد تأث٘ش هثجت داؿتِ ثبؿذ .اٗي ساّجشدّب ؿبهل
ؿٌبػبٖٗ ٍ خبٗگضٌٖٗ ثبٍسّب ٍ فشض٘بت غ٘شکبسکشدٕ ،تلَٗشػبصٕ رٌّٖ ٍ كحجت ثب خَد ػبصًذُ
اػتّ .نچٌ٘ي اص دٗذ ًتبٗح خَدسّجشٕ ،ث٘ي پذٗذُّبٕ اػتوبدثًِفغ ،ػضتًفغ ،خالق٘ت ٍ
ًَآٍسٕ ،توبٗل ثِ سّجشٕ دٗگشاى ،ػولکشد ؿغلٖ ،سضبٗت ؿغلٖ ٍ خَدسّجشٕ ساثغِ ٍخَد داسد
(هبًضً .1986 ،ک ٍ ّبٍتَى.)2006 ،
اث٘لٖ ٍ ّوکبساى ( )1395دس پظٍّـٖ ثب ػٌَاى "ًقؾ خَدسّجشٕ ٍ خَدهذٗشٗتٖ ثش ػشهبِّٗبٕ
اًؼبًٖ ػبصهبًْبٕ خذهبتٖ دٍلتٖ (هغبلؼِ هَسدٕ دس ٍصاست تؼبٍى ،کبس ٍ سفبُ اختوبػٖ)" ثِ اٗي
ًت٘دِ سػ٘ذًذ کِ خَدسّجشٕ ٍ خَدهذٗشٗتٖ ثش ػشهبِّٗبٕ اًؼبًٖ کبسکٌبى تأث٘شگزاس اػت.
ّنچٌ٘ي اص ه٘بى هؤلفِّبٕ خَدسّجشٕ ٍ خَدهذٗشٗتٖ ،خَدّذفگزاسٕ ،خَدهـبّذُگشٕ ٍ
خَداسصٗبثٖ ،توشکض ثش پبداؽ عج٘ؼٖ ٍ ساّجشدّبٕ سفتبسهحَس خَدسّجشٕ ،تَاى پ٘ؾثٌٖ٘
ػشهبِّٗبٕ اًؼبًٖ سا داسًذ؛ ثِ ّو٘ي تشت٘ت آًْب ًـبى دادًذ کِ خَدسّجشٕ ،خَدهذٗشٗتٖ ٍ دس
ػغحٖ کالًتش سٍٗکشد خَدتَػؼِإ ثش ػولکشد ؿغلٖ ،ػبصهبًٖ ٍ هذٗشٗتٖ افشاد تأث٘شگزاس اػت.
ٍاػظٖ ٍ ّوکبساى ( )1394دس پظٍّـٖ ثب ػٌَاى "تحل٘ل ػبهلٖ اػتشاتظْٗبٕ خَدسّجشٕ ٍ
ساثغِ آًْب ثب ػولکشد تحل٘لٖ داًـدَٗبى"ً ،ـبى دادًذ کِ داًـدَٗبى خبهؼِ آهبسٕ هَسد ًظش اص
ساّجشدّبٕ خَدسّجشٕ ؿبهل پبداؽ عج٘ؼّٖ ،ذفگزاسٕ ؿخلٖ ،تدؼن ػولکشد هَفق،
خَدتٌجْٖ٘ ،خَدگفتگَٖٗ ،خَدساٌّوبٖٗ ٍ خَدپبداؿذّٖ اػتفبدُ هٖکٌٌذ ٍ ه٘بى اػتفبدُ اص اٗي
ساّجشدّب ٍ ػولکشد تحل٘لٖ آًْب ساثغِ هثجت ٍ هؼٌبداسٕ ٍخَد داسد.
اكالًٖ ٍ ّوکبساى ( )1393دس پظٍّـٖ ثب ػٌَاى "عشاحٖ ٍ تذٍٗي الگَٕ خَدسّجشٕ
ػبصهبًٖ هجتٌٖ ثش سٍٗکشد دادُ ثٌ٘بد (هَسد هغبلؼِ :داًـگبُ پ٘بمًَس)" ثِ اٗي ًت٘دِ سػ٘ذًذ کِ
اػتوبدثًِفغ ػبصهبًٖ پذٗذُ اكلٖ خَدسّجشٕ ػبصهبًٖ اػتّ .نچٌ٘ي آًبى ػِ هقَلِ ػجک
سّجشٕ ،ؿخل٘ت ٍ استجبعبت ػبصهبًٖ اثشثخؾ سا ثِػٌَاى ؿشاٗظ ػلٖ خَدسّجشٕ ػبصهبًٖ هؼشفٖ
کشدًذّ .نچٌ٘ي ث٘بى کشدًذ کِ خَدسّجشٕ ػبصهبًٖ ساّجشدٕ ثشإ پبػخ ثِ اػتوبدثًِفغ ػبصهبًٖ
اػتٍ .خَد هح٘ظ ػبدالًِ ٍ ًجَد تؼبسم ً٘ض ؿشاٗظ صهٌِ٘إ ٍ فشٌّگ ٍ ػبختبس ػبصهبًٖ ؿشاٗظ
هذاخلِگش هؼشفٖ ؿذ .اص دٗذ پ٘بهذّب ً٘ض ،خَدسّجشٕ ػبصهبًٖ ثِ پَٗبٖٗ ػبصهبًٖ (ؿبهل خالق٘ت،
ًَآٍسٕ ٍ کبسآفشٌٖٗ ػبصهبًٖ) ،پ٘ـشٍٕ ػبصهبى ٍ ثْشٍُسٕ ػبصهبى هٌدش هٖؿَد.
ػجبػٖ سػتوٖ ( )1393دس پظٍّـٖ ثب ػٌَاى "هشٍسٕ ثش ًظشِٗ خَدسّجشٕ (هفبّ٘ن ،ساّجشدّب ٍ
ػَاهل هؤثش ثش خَدسّجشٕ)" ضوي اسائِ تبسٗخچِإ اص فؼبل٘تْبٕ پظٍّـٖ دس حَصُ خَدسّجشٕ
(اػن تؼبسٗف ،الگَّب ٍ ساّجشدّبٕ خَدسّجشٕ) ،ػَاهل هؤثش ثش خَدسّجشٕ سا ً٘ض دس دٍ دػتِ
سال ،28شماره ،1بهار 1399 / 104نشریه علمی مدیریت اسالمی
ػَاهل ث٘شًٍٖ ٍ دسًٍٖ ٍ ػَاهل دس ػغح فشد ٍ دس ػغح گشٍُ عجقِثٌذٕ کشد ٍٕ .دس اٗي
پظٍّؾ ،ػَاهل پبداؿْبٕ دسًٍٖ ،خَدسّجشٕ فکشٕ ،تٌظ٘ن ّ٘دبًْب ٍ ؿخل٘ت سا اص ػَاهل
دسًٍٖ دس ػغح فشد ٍ ػَاهل تشک٘ت گشٍُ ،تَاًبٖٗ ؿٌبختٖ ،ؿخل٘تٍٗ ،ظگْ٘بٕ کبس ،الگَّبٕ
رٌّٖ هـتشک ،اًؼدبم ٍ تؼبسم سا اص ػَاهل دسًٍٖ ػغح گشٍُ ثشؿوشدّ .نچٌ٘ي ،ػَاهل
آهَصؽ ،سّجشٕ ٍ فشٌّگ هلٖ سا اص ػَاهل ث٘شًٍٖ دس ػغح فشد ٍ ػَاهل ػبهبًِ پبداؽ ،ػبختبس/
فشٌّگ ػبصهبًٖ ٍ فشٌّگ هلٖ سا اص ػَاهل ث٘شًٍٖ دس ػغح گشٍُ عجقِثٌذٕ کشد.
ػًََٗگ َٗ ٍ َٗکًَ٘گ کَ )2017( 1دس پظٍّـٖ ثب ػٌَاى "ؿبٗؼتگٖ استجبعٖ ثِػٌَاى
ٍاػغِإ دس ساثغِ ه٘بى خَدسّجشٕ ٍ ػولکشد ؿغلٖ" ث٘بى کشدًذ کِ دس ساثغِ خَدسّجشٕ ٍ
ػولکشد ؿغلٖ ،ؿبٗؼتگّٖبٕ استجبعٖ کبسکٌبى ًقؾ ثؼ٘بس هْوٖ اٗفب هٖکٌذ ٍ اص اٗيسٍ هذٗشاى
ثبٗذ دس ساػتبٕ دػت٘بثٖ ثِ ػولکشد ؿغلٖ ثْتش کبسکٌبىّ ،وضهبى ثش تَػؼِ ؿبٗؼتگّٖبٕ استجبعٖ ٍ
تَػؼِ هْبستْبٕ خَدسّجشٕ هتوشکض ؿًَذ.
آلپشإٓ ٍ دٗگشاى )2015( 2دس پظٍّـٖ ثب ػٌَاى "استجبط ه٘بى خَدسّجشٕ ٍ هْبستْبٕ تفکش
اًتقبدٕ" ث٘بى کشدًذ کِ ٍقتٖ ػغح خَدسّجشٕ دس داًـدَٗبى خَة ثبؿذ ،هْبستْبٕ تفکش ًقبد دس
آًبى هتَػظ خَاّذ ثَد ٍ ّوجؼتگٖ هتَػظ هثجتٖ ه٘بى خَدسّجشٕ ٍ هْبستْبٕ تفکش ًقبد ٍخَد
داسدّ .ن چٌ٘ي ًـبى دادًذ کِ اص ه٘بى اثؼبد ٍ ساّجشدّبٕ خَدسّجشٕ ،ساّجشدّبٕ الگَّبٕ ػبصًذُ
فکشٕ ساثغِ هثجت ٍ هؼٌبداسٕ ثب ساّجشد پبداؽ عج٘ؼٖ داسد.
آًؼ٘ل ٍ دٗگشاى )2015( 3دس پظٍّـٖ ثب ػٌَاى "ثبصثٌٖ٘ فشاتحل٘لٖ اص پ٘ؾث٘يّب ٍ ًتبٗح
سفتبسّبٕ خؼتدَکٌٌذُ ثبصخَسد" ،ث٘بى کشدًذ کِ سفتبسّبٕ خؼتدَکٌٌذُ ثبصخَسد ثب خَدسّجشٕ
داسإ استجبط اػت ٍ هٖتَاى ثِ آى ثِػٌَاى ػلت ٗب پ٘ؾث٘ي خَدسّجشٕ ًگشٗؼت.
فَستٌش ،ساتوي ٍ ػبؽ )2015( 4دس پظٍّـٖ ثب ػٌَاى "خَدسّجشٕ هٌحلشثِفشد؛ سٍٗکشٕ
دٍػبهلٖ ثِخَدسّجشٕ" ث٘بى کشدًذ ثب اٌٗکِ خَدسّجشٕ ثب هفبّ٘وٖ ًظ٘ش ً٘بص ثِ هَفق٘ت،
خَدتٌظ٘وٖ ٍ ػضتًفغ استجبط ًضدٗکٖ داسد ،هٖتَاى ثِ آى ثِػٌَاى هفَْهٖ خذا ًگشٗؼت.
ثشاٗبى ٍ کبصاى )2012( 1دس کتبثٖ ثب ػٌَاى "خَدسّجشٕ ،چگًَِ هٖتَاى سّجشٕ هَفقتش ،کبساتش
ٍ اثشثخـتش ثَد" ث٘بى هٖکٌٌذ کِ خَدسّجشٕ ساّٖ اػت ثشإ ّوکبسٕ ٍ تؼبهل ثب دً٘بٕ اعشاف؛
ثذٗي تشت٘ت کِ دس ٍّلِ ًخؼت ،فشد ًؼجت ثِ خَد هؼئَل٘تپزٗش هٖؿَد ٍ ػپغ اٗي سٍحِ٘ سا ثِ
دٗگشاى هٌتقل هٖکٌٌذ تب آًْب ً٘ض ثتَاًٌذ ثِخَدسّجشٕ ثشػٌذ ٍ دس ثشاثش کبسّبٕ خَد پبػخگَ ٍ
هؼئَل٘تپزٗش ثبؿٌذ .خَدسّجشٕ توشٌٖٗ آگبّبًِ اػت کِ ثش افکبس ،سفتبس ٍ احؼبػبت فشد اثش
هٖگزاسد ٍ اٍ سا ثِ اّذافؾ ًضدٗک هٖکٌذ .خَدسّجشٕ اص خَدؿٌبػٖ ًبؿٖ هٖؿَد.
دس پبٗبى ثب تَخِ ثِ اٗي هغبلت ،الصم ثِ رکش اػت هفَْم خَدسّجشٕ دس هغبلؼبت گزؿتِ كشفبً
اص دٗذگبُ ساّجشدّبٕ خَدسّجشٕ هَسد هغبلؼِ قشاس گشفتِ ٍ ًتبٗح ثِکبسگ٘شٕ اٗي ساّجشدّب هَسد
تحل٘ل ٍ ثشسػٖ قشاس گشفتِ اػت .ثِعَس خالكِ ،خَدسّجشٕ اص عشٗق ػِ دػتِ ساّجشد سفتبسٕ،
پبداؽ عج٘ؼٖ ٍ الگَّبٕ ػبصًذُ فکشٕ اخشا هٖؿَد ٍ ًتبٗدٖ ًظ٘ش اػتوبدثًِفغ ،ػضتًفغ،
خالق٘ت ٍ ًَآٍسٕ ،توبٗل ثِ سّجشٕ دٗگشاى ،ػولکشد ؿغلٖ ٍ سضبٗت ؿغلٖ سا ثِ ّوشاُ داسد؛ اص
اٗيسٍ ،پظٍّؾ ثب دسًظش گشفتي ًگبُ خبهغ ثِ هَضَع خَدسّجشٕ (ًِ كشفبً ساّجشدّب ٍ ًتبٗح
خَدسّجشٕ) اص دٗذ آهَصُ ّبٕ قشآى کشٗن ثِ عشاحٖ الگَٖٗ ثشإ اٗي هفَْم ثشهجٌبٕ ًظبم اسصؿٖ
اػالم پشداختِ اػت.
رٍش پژٍّص
اٗي پظٍّؾ اص ًظش ّذف ،کبسثشدٕ ٍ ،اص ًظش هبّ٘ت ٍ سٍؽ تَك٘فٖ اػت ٍ دس آى اص سٍؽ
تحل٘ل هضوَى (ثِ سٍؽ کالسک ٍ ثشاٍى ٍ 2ثشاػبع فشاٌٗذ ؿؾ هشحلِإ آؿٌبٖٗ ثب دادُّب ،اٗدبد
ؿٌبػِ ّبٕ اٍلِ٘ ،خؼتدَٕ هضوًَْب ،ثبصًگشٕ دس آًْبً ،بهگزاسٕ هضوًَْب ٍ تِْ٘ گضاسؽ ًْبٖٗ)
ثشإ تدضٍِٗتحل٘ل دادُّب اػتفبدُ ؿذُ اػت .اثتذا قشآى کشٗن پٌح ثبس ثِكَست کبهل هغبلؼِ ؿذ ٍ
ثب كبحجٌظشاى دس اٗي صهٌ٘ٔ ً٘ض ثحث ٍ گفتگَ اًدبم پزٗشفت .ثب تَخِ ثِ هجبًٖ ًظشٕ ٍ تؼبسٗف
خَدسّجشٕ ،خَدهذٗشٗتٖ ،خَدکٌتشلٖ ٍ دٗگش هفبّ٘ن هشتجظ دس اثتذا 1536هضوَى اٍلِ٘ ،کِ
هؼتق٘ن ٗب غ٘شهؼتق٘ن ثب هفَْم خَدسّجشٕ دس استجبط ثَد ،اػتخشاج ٍ ،پغ اص آى ثشإ اعوٌ٘بى اص
كحت ثشداؿت هفبّ٘ن ثب پٌح ًفش اص هتخللبى قشآًٖ ثِتشت٘ت هلبحجِ ٍ 10دسكذ هضوًَْبٕ
اٍلِ٘ ثِكَست تلبدفٖ اًتخبة ؿذ ٍ هَسد تدضٍِٗتحل٘ل قشاس گشفت کِ ثِكَست ه٘بًگ٘ي اص ًظش
هتخللبى %91تٌبػت ث٘ي هفبّ٘ن ٍ هتَى ثشقشاس ثَد ٍ پغ اص ّش هلبحجِ هَاسد تکو٘لٖ اضبفِ
ؿذ؛ پغ اص اٗي هشحلِ ثشاػبع هفبّ٘ن هـتشک هضوًَْبٕ اٍلِ٘ 214 ،هضوَى هـتشک اٍلِ٘ اص
1536هضوَى اػتخشاج ٍ ،ثِػٌَاى ؿبخق دسًظش گشفتِ ؿذ .دس اداهِ ثب افضاٗؾ هحذٍدُ
دػتِثٌذٕ ٍ ثشاػبع هفبّ٘ن هـتشک ؿبخلْب 74 ،هضوَى اص 214هضوَى اٍلِ٘ اػتخشاجٍ ،
ثِػٌَاى هؤلفِ دسًظش گشفتِ ٍ ،ثب تکشاس اٗي سًٍذ ٍ ثشاػبع هفبّ٘ن هـتشک هؤلفِّب 19 ،هضوَى
ػبلٖ اص 74هؤلفِ اػتخشاج ؿذ .دس اداهِ هضوًَْبٕ فشاگ٘ش دس چْبس ثؼذ هفَْم اكلٖ ،پ٘ؾً٘بص،
ساّجشد ٍ سٍؽ ٍ دسًْبٗت ًتبٗح خَدسّجشٕ عجقِثٌذٕ ؿذ .دس اٗي هشاحل ً٘ض ثشإ اعوٌ٘بى اص
كحت خالكِػبصٕ هضوًَْبٕ اٍلِ٘ اص 1536ثِ ٍ ،214ػپغ ثِ ٍ 74ثؼذ اص آى ثِ ،19اص عشٗق
هلبحجِ ثب دُ ًفش اص هتخللبى هذٗشٗت اػالهٖ 10 ،دسكذ ؿبخلْب ثِكَست تلبدفٖ اًتخبة
ؿذ ٍ هَسد تدضٍِٗتحل٘ل قشاس گشفت کِ ثِكَست ه٘بًگ٘ي اص ًظش هتخللبى %85تٌبػت ث٘ي
ؿبخلْب ٍ هضوًَْبٕ اٍلِ٘ ثشقشاس ثَد کِ پغ اص ّش هلبحجِ هَاسد تکو٘لٖ اضبفِ گشدٗذ .الصم ثِ
رکش اػت خجشگبى هَسد ًظش ثِسٍؽ ًوًَِگ٘شٕ ّذفوٌذ غ٘شاحتوبلٖ اًتخبة ؿذًذ کِ هـخلبت
آًبى دس خذٍل ؿوبسُ 2اسائِ ؿذُ.
جذٍل ًَ .2ع ٍ هطخصات خبزگاى
ضوارُ تؼذاد گزٍُ
هطخصات ردیف
صاحبٌظز افزاد خبزگاى
دوتشی تخصصی سضتِ ػلَم لشآى ٍ حذیث ،استبد داًطگبُ اصفْبى ،ثیص اص
1
30سبل سبثمِ لشآىپژٍّی
حَصٍی ،خبسج فمِ ٍ اصَل ،هذسس داًطگبُ فشدٍسی هطْذ ،ثیص اص 30
2
سبل سبثمِ لشآى ٍ ًْحالجالغِپژٍّی ٍ هذیشیت اسالهی ٍ هفسش لشآى وشین
دوتشی تخصصی سضتِ فلسفِ ٍ والم اسالهی ،استبد داًطگبُ هؼبسف لشآى ٍ هتخصصبى
3 5 1
ػتشت اصفْبى 15 ،سبل سبثمِ لشآى پژٍّی لشآًی
دوتشی تخصصی سضتِ ػلَم لشآى ٍ حذیث ،استبد داًطگبُ فشدٍسی هطْذ،
4
15سبل سبثمِ لشآى پژٍّی
دوتشی تخصصی سضتِ فلسفِ ٍ والم اسالهی ،استبد داًطگبُ اصفْبى ،ثیص
5
اص 15سبل فؼبلیت دس حَصُ ػلَم لشآى ٍ ًْحالجالغِ ٍ هذیشیت اسالهی
107 / طراحی الگوی خودرهبری از دیدگاه قرآن کریم
یافتِّای پژٍّص
ّوبًگًَِ کِ ث٘بى ؿذ ،پغ اص هغبلؼِ قشآى ٍ هلبحجِ ثب خجشگبى قشآًٖ 1536 ،هضوَى پبِٗ
اػتخشاج ٍ ،اٗي هضوًَْب عٖ ػِ هشحلِ ؿٌبػِگزاسٕ ؿذ ( 1536هضوَى پبِٗ ثِ 214هضوَى
هـتشک اٍلِ٘ 214 ،هضوَى ثِ 73هضوَى ػبصهبىدٌّذُ ٍ دسًْبٗت 73هضوَى ػبصهبىدٌّذُ ثِ
19هضوَى فشاگ٘ش) .ػشاًدبم ً٘ض 19هضوَى فشاگ٘ش دس قبلت چْبس ثؼذ پ٘ؾ ً٘بصّبٕ خَدسّجشٕ،
سال ،28شماره ،1بهار 1399 / 108نشریه علمی مدیریت اسالمی
هفَْم اكلٖ خَدسّجشٕ ،ساّجشد ٍ سٍؽ خَدسّجشٕ ٍ دس ًْبٗت ًتبٗح خَدسّجشٕ عجقِثٌذٕ ؿذ.
ثِػٌَاى هثبلٖ ثشإ اٗي فشاٌٗذ ،اص آٗبت 2ػَسُ هجبسکِ حوذ 98 ،کْف 31 ،هشٗنً 40 ،ول،
هضوَى اٍلِ٘إ ثب ػٌَاى "لضٍم ًؼجت دادى ّوِ خَثْ٘ب ٍ هَفق٘تْب ثِ خذاًٍذ ٍ چ٘ضٕ سا اص خَد
ًذاًؼتي" اػتخشاج ؿذُ اػتّ .نچٌ٘ي اص آٗبت 165ػَسُ هجبسکِ آل ػوشاىً 88 ٍ 79 ،ؼبء22 ،
اثشاّ٘ن 39 ،حدش 87 ،اًج٘بء ٍ 36سٍم ،هضوَى اٍلِ٘إ ثب ػٌَاى "ثشسػٖ ػلل دسًٍٖ ٌّگبم ػذم
هَفق٘ت ٍ ؿکؼت" اػتخشاج ؿذُ اػت؛ ثِ ّو٘ي تشت٘ت اص آٗبت 131ػَسُ هجبسکِ اػشاف ٍ 50
ػَسُ هجبسکِ فللت ،هضوَى اٍلِ٘إ ثب ػٌَاى "ًؼجت دادى هَفق٘تّب ٍ خَثْ٘ب ثِ خذاًٍذ ٍ ًؼجت
دادى ثذْٗب ٍ ؿکؼتّب ثِ خَد" اػتخشاج ؿذُ اػت .دس هشحلِ اٍل ؿٌبػِگزاسٕ اص تشک٘ت اٗي
هضوًَْبٕ اٍلِ٘ ،هضوَى هـتشک اٍلِ٘إ ثب ػٌَاى "اػٌبد كح٘ح" اػتخشاج گشدٗذُ اػت .دس
هشحلِ ثؼذٕ ؿٌبػِگزاسٕ ،اٗي هضوَى ثب ػِ هضوَى دٗگش ثب ػٌبٍٗي "هذٗشٗت ٍ اكالح ثبٍسّبٕ
رٌّٖ ،هذٗشٗت ٍ اكالح ًگشؿْب ٍ هذٗشٗت ٍ اكالح ً٘تْب ٍ هقبكذ" (کِ ّش ٗک اص اٗي هضوًَْب
ً٘ض عٖ هشحلِ اٍل ؿٌبػِگزاسٕ اص هضوًَْبٕ اٍلِ٘ اػتخشاخٖ اص آٗبت قشآى کشٗن اػتخشاج ؿذُ
اػت ).تشک٘ت ٍ ،هضوَى ػبصهبىدٌّذُإ ثب ػٌَاى "هذٗشٗت الگَّبٕ رٌّٖ" اٗدبد ؿذُ اػت.
دس هشحلِ ػَم ؿٌبػِگزاسٕ اٗي هضوَى ػبصهبىدٌّذُ ثب پٌح هضوَى ػبصهبىدٌّذُ دٗگش ثب
ػٌبٍٗي " تحل٘ل رٌّٖ خَد ،هذٗشٗت ٗبدآٍسّب ،ػْذ ٍ پ٘وبى ثؼتي ثب خَد ،هذٗشٗت افکبس ٍ
تلَٗشػبصٕ رٌّٖ" (کِ اٗي هضوًَْب ً٘ض ثِعَس هـبثِ ،عٖ دٍ هشحلِ قجلٖ ؿٌبػِگزاسٕ اػتخشاج
ؿذُ اػت) تشک٘ت ٍ ،هضوَى فشاگ٘شٕ ثب ػٌَاى ساّجشدّبٕ رٌّٖ خَدسّجشٕ سا اٗدبد کشدُ کِ
دس ثؼذ ساّجشد ٍ سٍؽ خَدسّجشٕ قشاس عجقِثٌذٕ ؿذُ اػت.
دس خذٍل ؿوبسُ ،3دُ هَسد اص هضوًَْبٕ اٍلِ٘ اػتخشاج ؿذُ اص قشآى کشٗن ثِ ّوشاُ ًـبًٖ
آِٗ هَسد ًظش ٍ ّنچٌ٘ي ًتبٗح هشاحل ؿٌبػِگزاسٕ تب دػت٘بثٖ ثِ هضوًَْبٕ فشاگ٘ش ٍ ًْبٗتبً اثؼبد
خَدسّجشٕ ثِػٌَاى ًوًَِ اسائِ ؿذُ اػت .الصم ثِ رکش اػت اٗي فشاٌٗذ ثشإ 1536هضوَى اٍلِ٘
اػتخشاخٖ اص قشآى کشٗن اًدبم ؿذُ اػت.
109 / طراحی الگوی خودرهبری از دیدگاه قرآن کریم
ثب تَخِ ثِ تؼذاد صٗبد هضوًَْبٕ اٍلِ٘ اػتخشاخٖ ( 1536هَسد) ٍ ػذم اهکبى اسائِ ّوِ آًْب ٍ
ًـبًٖ آٗبتٖ کِ اٗي هضوًَْب اص آًْب اػتخشاج ؿذًُ ،ـبًٖ آٗبت ثشإ 73هضوَى ػبصهبىدٌّذُ دس
خذٍل ؿوبسُ 4اسائِ ؿذُ کِ عٖ دٍ هشحلِ ؿٌبػِگزاسٕ اص هضوًَْبٕ اٍلِ٘ اػتخشاج ؿذُ اػت؛
ثذٗي تشت٘ت کِ دس اٗي خذٍل ،ؿٌبػِ هٌبثغ هشثَط ثِ ّش ٗک اص هضوًَْبٕ ػبصهبىدٌّذُ (ًـبًٖ
توبم آٗبتٖ کِ هضوًَْبٕ اٍلِ٘ تـک٘لدٌّذُ هضوَى ػبصهبىدٌّذُ هَسد ًظش اص آى اػتخشاج ؿذُ
اػت ).اسائ ِ ؿذُ اػت .ؿٌبػِ هٌجغ ث٘بًگش ًـبًٖ آى هٌجغ دس قشآى کشٗن اػت کِ دس خذٍل ؿوبسُ
( 6پَ٘ػت ،)2ؿٌبػِ هٌبثغ ثِ ّوشاُ آدسع دق٘ق ٍ تَض٘حبت هشتجظ آى اسائِ ؿذُ اػت.
دس خذٍل ؿوبسُ ،5چگًَگٖ عجقِثٌذٕ ؿبخلْبٕ اػتخشاج ؿذُ اص قشآى کشٗن عٖ هشحلِ
پبٗبًٖ ؿٌبػِگزاسٕ (ؿٌبػِگزاسٕ هضوًَْبٕ ػبصهبىدٌّذُ ٍ تلف٘ق آًْب دس قبلت هضوًَْبٕ
فشاگ٘ش ٍ ػپغ عجقِثٌذٕ هضوًَْبٕ فشاگ٘ش دس قبلت اثؼبد) اسائِ ؿذُ اػت.
سال ،28شماره ،1بهار 1399 / 116نشریه علمی مدیریت اسالمی
اداهِ جذٍل .5ضاخصْا ،هؤلفِّا ٍ ابؼاد خَدرّبزی بزاساس آهَسُّای قزآى كزین
ضٌاسِ هضوَى ضٌاسِ هضوَى هضوًَْای ضٌاسِ بؼذ
هضوًَْای ساسهاىدٌّذُ
ساسهاىدٌّذُ فزاگيز فزاگيز بؼذ خَدرّبزی
30 ضٌبخت هخبلفبى
31 ضٌبخت ضیغبى
ضٌبخت هخبلفبى
32 پزیشش ٍخَد هخبلف ٍ دضوي ،ػذم تسلین دس 8
ٍ دضوٌبى
ثشاثش هخبلفبى ٍ دضوٌبى ٍ ایدبد آهبدگی دسخَد
ثشاثش ایطبى
33 ضٌَد هؤثش گَش فؼبلسبصی
34 ثیٌص هؤثش چطن 9 ٍسٍدیْبی
35 ادسان هَثش للت ادساوی
36 ایدبد ٍ تَسؼِ ضبیستگیّبی هفیذ دس خَد ػَاهل دسًٍی پیصًیبص
10 2
37 یبدگیشی هستوش هؤثش خَدسّجشی
38 اًتخبة هحیظ هٌبست ثشای خَد
ػَاهل ثیشًٍی
39 اًتخبة دٍست ٍ ّوشاُ سبلن ثشای خَد 11
هؤثش
40 هطَست ثب دیگشاى
41 اصالح خَد پیص اص اصالح دیگشاى
42 ػذم ٍاثستگی صشف ثِ سّجش ثیشًٍی
دسن ضشٍست
43 لضٍم اصالح هستوش خَد ٍ دیگشاى 12
خَدسّجشی
44 اسصش لبئل ضذى ثشای خَد ٍ تالش هستوش ثشای
خَد
45 هذیشیت الگَّبی رٌّی خَد
46 تحلیل رٌّی خَد
47 هذیشیت یبدآٍسّب
13 رٌّی
48 ػْذ ٍ پیوبى ثستي ثب خَد
ساّجشد ٍ
49 هذیشیت افىبس
3 سٍش
50 تصَیشسبصی رٌّی
خَدسّجشی
51 پبداش ٍ تٌجیِ خَد
52 ّذفگزاسی ٍ ثشًبهِسیضی ثشای خَد
14 سفتبسی
53 ًَضتي ثشای خَد
54 تالش ٍ فؼبلیت ثیٍلفِ ثشای خَد
سال ،28شماره ،1بهار 1399 / 118نشریه علمی مدیریت اسالمی
اداهِ جذٍل .5ضاخصْا ،هؤلفِّا ٍ ابؼاد خَدرّبزی بزاساس آهَسُّای قزآى كزین
ضٌاسِ هضوَى ضٌاسِ هضوَى هضوًَْای ضٌاسِ بؼذ
هضوًَْای ساسهاىدٌّذُ
ساسهاىدٌّذُ فزاگيز فزاگيز بؼذ خَدرّبزی
55 هذیشیت گفتبس ٍ سفتبس ثشاسبس الگَّبی رٌّی
56 داضتي الگَ ٍ ػجشت /داضتي اهبم
57 داضتي چطناًذاصّ ،ذف ،آسهبى ٍ اسصش هطخص 15 رٌّی ـ سفتبسی ساّجشد ٍ
58 هذاٍهت 3 سٍش
59 سٍضْبی ولیذی خَدسّجشی خَدسّجشی
60 وست فضبئل اخاللی
16 اخاللی
61 تشن سرائل اخاللی
62 فضل ٍ احسبى الْی
63 لمبی پشٍسدگبس 17 اخشٍی
64 سحوت ٍ هغفشت الْی
65 لذست تطخیص
66 آساهص للت ٍ فىش
67 ًذاضتي خَف ٍ حضى 4 ًتبیح
68 اػتوبدثًِفس ٍ ػضتًفس 18 دًیَی خَدسّجشی
69 ٍُد (دٍست داضتِ ضذى تَسظ دیگشاى)
70 سصق ًیىَ
71 ثجبت لذم
72 ّذایت
19 دًیَی ـ اخشٍی
73 یمیي
دس اٗي خذٍل ،هضوًَْبٕ ػبصهبىدٌّذُ ثب تَخِ ثِ هؼبًٖ آًْب ضوي ؿٌبػِگزاسٕ دس ٗک
دػتِثٌذٕ ثِ ًبم هضوًَْبٕ فشاگ٘ش قشاس گشفتِ ٍ هضوًَْبٕ فشاگ٘ش ً٘ض ثب تَخِ ثِ هؼبًٖ ٍ هفبّ٘ن
آى دس دػتِثٌذٕ کلٖتش دس قبلت اثؼبد عجقِثٌذٕ ؿذُ اػت .ثب تَخِ ثِ ٗبفتِّبٕ پظٍّؾ ،الگَٕ
هفَْهٖ خَدسّجشٕ ثش هجٌبٕ ًظبم اسصؿٖ اػالم ثب اػتفبدُ اص آهَصُّبٕ قشآى کشٗن ثِكَست
خالكِ ثِ ؿشح ًوَداس رٗل اػت:
119 / طراحی الگوی خودرهبری از دیدگاه قرآن کریم
ضٌبخت ٍ استجبط ثب خَد اسصیبثی خَد حفظ ٍ وٌتشل خَد ثْجَد هستوش خَد
راّبزدّا
ایدبد ػَاهل ثیشًٍی هؤثش
ضكل .1الگَی هفَْهی خَدرّبزی بز هبٌای ًظام ارسضی اسالم با استفادُ اس آهَسُّای قزآى كزین
ثبصخَسدگ٘شٕ اص دٗگشاى ٍ هالحظبت اسصٗبثٖ خَد اػت .اًگ٘ضُدّٖ ثِ خَد ،دٍ صٗشهدوَػِ
هذٗشٗت اًگ٘ضاًٌذُّبٕ دسًٍٖ ٍ هذٗشٗت اًگ٘ضاًٌذُّبٕ ث٘شًٍٖ سا ؿبهل هٖؿَد .ثِ چبلؾ کـ٘ذى
خَد ،چْبس صٗشهدوَػِ ثِ چبلؾ کـ٘ذى پ٘ـفشضْبٕ اػبػٖ ،اّذاف ،سفتبسّب ٍ استجبعبت سا
دسثش هٖ گ٘شد .ثْجَد هؼتوش خَد ،ثْجَد ٍضؼ٘ت ػلوٖ ،خؼوٖ ،ثبٍسّب ٍ سفتبسّب سا ؿبهل هٖؿَد ٍ
دسًْبٗت حفظ ٍ کٌتشل خَد ،دٗذگبُّبٕ حفظ ٍ کٌتشل رّي ،قلت ،اػضبٕ خَاسحٖ ،تغزِٗ،
صهبى ٍ ػوش سا دسثش هٖگ٘شد .دس ٍاقغ ثب تَخِ ثِ اٌٗکِ خَدسّجشٕ ثٌبثش تؼشٗف اٍلِ٘ ثِ هفَْم فشاٌٗذ
ًفَر ٍ تأث٘شگزاسٕ ثش خَد دس ساػتبٕ کٌتشل ٍ ّذاٗت خَد اػت ،هٖتَاى چٌ٘ي اػتٌجبط کشد کِ
اٗي ًفَر ٍ تأث٘شگزاسٕ اص عشٗق اٗي پٌح هفَْم تؼشٗف هٖؿَد.
دس ثخؾ پ٘ؾ ً٘بصّبٕ خَدسّجشٕ ،پغ اص دسک ضشٍست خَدسّجشٕ ٍ ثبٍس ثِ اٌٗکِ
خَدسّجشٕ هَضَػٖ ضشٍسٕ ٍ الصم اػت ،فشد ثبٗذ ثِ ؿٌبخت ٍ استجبط هؤثش ثب خَد ،خذا ٍ
دٗگشاى (ؿبهل هح٘ظ پ٘شاهَى ٍ هخبلفبى خَد) دػت ٗبثذّ .نچٌ٘ي ثبٗذ تالؽ کٌذ اص عشٗق تضکِ٘
ًفغ ،گَؽ ٍ چـن ٍ قلت خَد سا ثِػٌَاى اكلٖتشٗي ٍسٍدْٗبٕ ادساکٖ ،ثبص ٍ ،فؼبل کٌذ.
ثِػالٍُ فشد پ٘ؾ اص خَدسّجشٕ ثبٗذ اعوٌ٘بى ثِدػت آٍسد کِ ضوي ٗبدگ٘شٕ هؼتوش ،هٖتَاًذ
ؿبٗؼتگّٖبٕ هف٘ذ سا ثِكَست هؼتوش دس خَد اٗدبد ٍ تقَٗت کٌذ ٍ دس ًْبٗت فشد ثبٗذ هح٘ظ
ػبلن ٍ دٍػتبى ٍ ّوٌـٌ٘بى ػبلوٖ سا ثشإ خَد ثشگضٌٗذ.
دس ثخؾ ساّجشدّبٕ رٌّٖ خَدسّجشٕ ،فشد خَدسّجش ثبٗذ ثتَاًذ ثب اػتفبدُ اص سٍؿْبٕ تفکش،
تؼقل ،تزکش ثِ خَد ،خَدپشػؾگشٕ ،دل٘ل ٍ اػتذالل داؿتي ثشإ ّشکبسٕ ،تحل٘ل ّضٌِٗ ـ فبٗذُ
ثشإ خَدّ ،وِ هؼبئل سا (کِ ؿبهل خَد فشد ٍ هؼبئل هشتجظ ثب خَد فشد ّن هٖؿَد) ،تدضِٗ ٍ
تحل٘ل کٌذ ٍ هٌبػجتشٗي تلو٘ن ٍ اقذام سا دسپ٘ؾ گ٘شد .دس اٗي ثخؾ ّنچٌ٘ي ،فشد خَدسّجش ثبٗذ
ثتَاًذ سٍؿ ْبٕ تلَٗشػبصٕ رٌّٖ ًت٘دِ ٍ پبٗبى کبس ،تدؼن ٍ تلَٗشػبصٕ اًؼکبع ٍ ثبصتبة
سفتبسّبٕ خَد ٍ تلَس رٌّٖ هثجت سا ثِکبسگ٘شد تب ثتَاًذ ثب اػتفبدُ اص اٗي سٍؿْبً ،بخَدآگبُ خَد
سا دس ساػتبٕ دػت٘بثٖ ثِ ّذف آهبدُ ػبصد؛ ثِ ّو٘ي تشت٘ت ،فشد خَدسّجش ثبٗذ ثتَاًذ ثب اػتفبدُ اص
سٍؿْبٕ گفتگَّبٕ ػبصًذُ دسًٍٖ ثب خَد ،قشاسدادى ّو٘ـگٖ خَد دس ٍضؼ٘ت ث٘ن ٍ اه٘ذ (خَف
ٍ سخب) ٍ ّنچٌ٘ي اٗدبد ًگشؽ هثجت دس خَد اص عشٗق ًگبُ ثِ خٌجِّبٕ هثجت ٍ خَؿبٌٗذ
هَضَػبت ،افکبس خَد سا دس ساػتبٕ اّذاف خْتذّٖ ٍ هذٗشٗت کٌذً .کتِ دٗگش اٌٗکِ دس اٗي
ثخؾ ،فشد خَدسّجش اص عشٗق ٗبدآٍسٕ ثشخٖ هَضَػبت ثِ خَد اص عشٗق ثشخٖ ًـبًِّب ٍ
121 / طراحی الگوی خودرهبری از دیدگاه قرآن کریم
ٗبدآٍسّب (هبًٌذ ٗبدآٍسٕ هشگٗ ،بدآٍسٕ ٍضؼ٘ت ػخت خَد دس گزؿتِٗ ،بدآٍسٕ ًؼوتْبٕ
خذاًٍذ ٍ ...اص عشٗق ػکؼْبًَ ،ؿتِّب ٍ )...دس خَد اٗدبد اًگ٘ضُ کٌذ.
دس ثخؾ ساّجشدّبٕ رٌّٖ ـ سفتبسٕ خَدسّجشٕ ،فشد خَدسّجش ثبٗذ افشادٕ (ٍ ثؼضب سفتبسّبٖٗ)
سا الگَ ٍ افشادٕ (ٍ ثؼضب سفتبسّبٖٗ) سا ػجشت ثشإ خَد دسًظش ثگ٘شد؛ ثذٗي تشت٘ت کِ ثب تَخِ ثِ
ّذفٖ کِ داسد ،افشادٕ سا کِ ّذف ًؼجتب هـبثِ داسًذ ٍ گبهْبٖٗ اص فشد خلَتش ّؼتٌذ دسًظش ثگ٘شد
ٍ ضوي ثشسػٖ سفتبسّب ٍ ػَاهل هَفق٘ت آًْب ،ػؼٖ دس ثِکبسگ٘شٕ اٗي سفتبسّب ٍ ػَاهل هَفق٘ت
کٌذ .دس اٗي ثخؾ ّنچٌ٘ي فشد ثبٗذ اص كجش ٍ ًوبص ٍ تَثِ کوک ثگ٘شد .دس ٍاقغ فشد خَدسّجش ،ثبٗذ
خَد سا ثب اٗي سٍؿْبٕ اكلٖ هأًَع ػبصد.
دس ثخؾ ساّجشدّبٕ سفتبسٕ خَدسّجشٕ ،فشد خَدسّجش ثبٗذ ضوي ؿٌبػبٖٗ سفتبسّبٕ كح٘ح ٍ
ًبكح٘ح خَد ثب تؼ٘٘ي پبداؿْبٕ هـخق (هبدٕ ٍ هؼٌَٕ) ثشإ خَد دس ثشاثش کبسّبٕ هـخق
هثجت ٍ تؼ٘٘ي تٌجِ٘ ّبٕ هـخق (هبدٕ ٍ هؼٌَٕ) ثشإ خَد دس ثشاثش کبسّبٕ هـخق هٌفٖ ،ػؼٖ
دس تقَٗت سفتبسّبٕ كح٘ح ٍ اكالح سفتبسّبٕ ًبكح٘ح کٌذ .ثِػالٍُ اٌٗکِ فشد ًجبٗذ ّ٘چگبُ
ث٘کبس ثوبًذ ٍ ثبٗذ ّو٘ـِ خَد سا ثِکبسّبٕ هف٘ذ ٍ هؤثش هـغَل ػبصد .ؿبخلٖ کِ دس اٗي ثخؾ ّش
فشد هٖ تَاًذ ثشإ خَد اػتفبدُ کٌذ ،اٗي اػت کِ فشد خَدسّجش ،ثبٗذ حذاقل دٍ ثشاثش ه٘بًگ٘ي
خبهؼِ ،تالؽ ٍ فؼبل٘ت هف٘ذ کٌذ .دس اٗي ثخؾ ّنچٌ٘ي ،فشد خَدسّجش ثبٗذ ثشإ خَد اّذاف
کَتبُهذت ،ه٘بىهذت ٍ ثلٌذهذت تؼ٘٘ي کٌذ ٍ ضوي اٍلَٗتثٌذٕ اّذاف ثِ ثشًبهِسٗضٕ دق٘ق ثشإ
دػت٘بثٖ ثِ اٗي اّذاف ثپشداصد .اٗي کبس اص عشٗق سٍؿْبٖٗ هبًٌذ عشاحٖ هبتشٗغ ًقبط قَت ٍ
ضؼف /فشكت ٍ تْذٗذ ثشإ خَد ( 1SWOTفشدٕ) ،عشاحٖ چشخِ ثشًبهِسٗضٕ ،اقذام ،اسصٗبثٖ،
اكالح ثشإ خَد ( 2PDCAفشدٕ) ٍ عجقِثٌذٕ ٍ تقؼ٘نثٌذٕ فؼبل٘تْب ثِ اخضإ کَچکتش اًدبم
هٖؿَد.
ػشاًدبم دس ثخؾ ًتبٗح خَدسّجشٕ ،پ٘بهذّبٕ اػتقشاس خَدسّجشٕ دس اًؼبى دس ػِ هؤلفِ
پ٘بهذّبٕ اخشٍٕ ،پ٘بهذّبٕ دًَٕ٘ ٍ پ٘بهذّبٕ دًَٕ٘ ـ اخشٍٕ ؿٌبػبٖٗ ٍ عجقِثٌذٕ ؿذُ اػت؛
ثذٗي تشت٘ت کؼٖ کِ خَدسّجشٕ سا ثب هفَْم ث٘بى ؿذُ اص عشٗق اٗدبد پ٘ؾً٘بصّب ٍ ػپغ اػتفبدُ اص
سٍؽ هؼشفٖ ؿذُ اخشا کٌذ ثِ آى ًتبٗح دػت خَاّذ ٗبفت.
دس پبٗبى پ٘ـٌْبد هٖؿَد افشاد ثَٗظُ هذٗشاى ٗب کؼبًٖ کِ ثِ ّش ؿکل ثِ سّجشٕ ٗب هذٗشٗت
دٗگشاى هٖپشداصًذ ،ضوي تالؽ ثشإ ثشقشاسٕ پ٘ؾً٘بصّبٕ خَدسّجشٕ دس خَد ثب اػتفبدُ اص
سٍؿْب ٍ ؿَُّ٘بٕ ث٘بى ؿذُ ثِ اػتقشاس اثؼبد هختلف خَدسّجشٕ دس خَد ثپشداصًذّ .نچٌ٘ي ثِػٌَاى
پ٘ـٌْبدّبٖٗ ثشإ پظٍّـْبٕ آٌٗذُ ،تَكِ٘ هٖؿَد دٗگش پظٍّـگشاى ،هَضَع اٗي هقبلِ سا ػالٍُ
ثش قشآى کشٗن اص دٗذ دٗگش هٌبثغ اسصؿوٌذ دٗي اػالم هَسد ثشسػٖ قشاس دٌّذّ .نچٌ٘ي پ٘ـٌْبد
هٖؿَد دٗگش سّ٘بفتْبٕ ًَٗي ثِ سّجشٕ ًظ٘ش سّجشٕ اك٘ل ،سّجشٕ الْبمثخؾ ،سّجشٕ
کبسٗضهبت٘ک ،سّجشٕ ػولگشا ،سّجشٕ تحَلگشا ً٘ض ثشاػبع هفبّ٘ن اػالهٖ هَسد ثشسػٖ قشاس گ٘شد
ٍ الگَٕ هَسد ًظش ثشاػبع ًظبم اسصؿٖ اػالم ثشإ اٗي هفبّ٘ن ً٘ض عشاحٖ ٍ اسائِ ؿَد.
هٌابغ فارسی
قزآى كزین
اثیلی ،خذایبس؛ خجبسُ ،وجشی؛ هضاسی ،اثشاّین؛ گشایلی ،ثیژى (ً ،)1395مص خَدسّجشی ٍ خَدهذیشیتی ثش
سشهبیِ ّبی اًسبًی سبصهبًْبی خذهبتی دٍلتی (هغبلؼِ هَسدیٍ :صاست تؼبٍى ،وبس ٍ سفبُ اختوبػی)ً ،طزیِ
هذیزیت دٍلتی ،دٍسُ ،8ش 93 :1ـ .112
اصالًی ،فشضیذ؛ حضَسی ،هحوذخَاد ( ،)1393عشاحی ٍ تذٍیي الگَی خَدسّجشی سبصهبًی هجتٌی ثش سٍیىشد
دادُ ثٌیبد (هَسد هغبلؼِ :داًطگبُ پیبمًَس) ،فصلٌاهِ هذیزیت ساسهاًْای دٍلتی ،دٍسُ ،3ش 39 :1ـ .54
ثبثبیی ،هحوذثبلش (ّ ،)1397ذایت ٍ سّجشی اص دیذگبُ لشآى ٍ ساّجشدّبی آى ،فصلٌاهِ هذیزیت اسالهی ،دٍسُ ،26
ش 61 :1ـ .105
تبخویشسیبحی ،خَاد؛ صفشی ،ػلی؛ ضبهلیً ،صشاهلل ( ،)1396تجییي اثؼبد سّجشی سبصهبًی ثش هجٌبی ًظبم اسصضی
اسالم ثب استفبدُ اص آهَصُّبی ًْحالجالغِ ،فصلٌاهِ هذیزیت اسالهی ،دٍسُ ،25ش 93 :2ـ .113
تمَیداهغبًی ،سیذسضب (ً ،)1390گزضی بز هذیزیت اسالهی ،ذ سَم ،تْشاى :ضشوت چبح ٍ ًطش ثیيالولل.
داًبییفشد ،حسي؛ هؤهٌیًًَ ،ب (ً ،)1388ظشیِ سّجشی اثشثخص اص دیذگبُ اهبم ػلی ،فصلٌاهِ هطالؼات اًقالب
اسالهی ،دٍسُ ،4ش 75 :14ـ .110
ساثیٌض ،استیَى؛ خبج ،تیوَتی ( ،)1393رفتار ساسهاًی ،تشخوِ هْذی صاسع ،ج اٍل ،ذ چْبسم ،تْشاىً :طش ًص
ثْبس.
سضبییبى ،ػلی ( ،)1388هباًی ساسهاى ٍ هذیزیت ،هشوض تحمیك ٍ تَسؼِ ػلَم اًسبًی ،تْشاى :سوت.
عجبعجبیی ،سیذاحوذ؛ ثبثبیی ،هحوذسضب ٍ ّوىبساى ( ،)1395راٌّوای جاهغ هذیزیت ٍ رّبزی ،اًدوي هذیشیت
هٌبثغ اًسبًی ایشاى ،تْشاى :اًتطبسات سًٍبس.
123 / طراحی الگوی خودرهبری از دیدگاه قرآن کریم
،) ساّجشدّب ٍ ػَاهل هؤثش ثش خَدسّجشی، هشٍسی ثش ًظشیِ خَدسّجشی (هفبّین،)1393( ِ ًدیج،ػجبسیسستوی
.140 ـ123 :34 ش،فصلٌاهِ تَسؼِ هذیزیت هٌابغ اًساًی ٍ پطتيباًی
هذخلی ثش ٍیژگیْبی،)1395( فشیجشص، هحوذػلی؛ سحینًیب، سؼیذ؛ اًصبسیاٍل، اثَالفضل؛ هشتضَی،ػضیضآثبدی
.42 ـ11 :4 ش،24 ُ دٍس، فصلٌاهِ هذیزیت اسالهی،ِسّجشی اخاللی دس ًْحالجالغ
تحلیل ػبهلی،)1394( ػزسا، ػلی؛ ضبلجبف،ُ وجشی؛ همذمصاد،ُ اثشاّین؛ خجبس، هظفشالذیي؛ هضاسی،ٍاػظی
داًطدَیبى داًطىذُ ػلَم:ِساّجشد ّبی خَدسّجشی ٍ ساثغِ آًْب ثب ػولىشد تحصیلی داًطدَیبى (هَسد هغبلؼ
.20 ـ1 :22 ش، هجلِ رٍیكزدّای ًَیي آهَسضی،)ٍ ادثیبت داًطگبُ ثیشخٌذ
ٍ هؤسسِ چبح: تْشاى، تشخوِ هحوذ اصگلی ٍ لبسن لٌجشی، هذیزیت ٍ رّبزی در ساسهاًْا،)1382( گشی،یَول
.)اًتطبسات داًطگبُ اهبم حسیي(ع
هٌابغ اًگليسی
Ay, F. A., Karakaya, A., & Yilmaz, K. (2015). Relations Between Self-leadership and Critical
Thinking Skills. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 207, 29-41.
Anseel, F., Beatty, A. S., Shen, W., Lievens, F., & Sackett, P. R. (2015). How are we doing
after 30 years? A meta-analytic review of the antecedents and outcomes of feedback-
seeking behavior. Journal of Management, 41(1), 318-348.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research
in psychology, 3(2), 77-101.
Bryant, A., & Kazan, A. L. (2012). Self-leadership: how to become a more successful,
efficient, and effective leader from the inside out. McGraw Hill Professional.
Furtner, M. R., Rauthmann, J. F., & Sachse, P. (2015). Unique self-leadership: A bifactor
model approach. Leadership, 11(1), 105-125.
Manz, C. C. (1986). Self-leadership: Toward an expanded theory of self-influence processes
in organizations. Academy of Management review,11(3), 585-600.
Manz, C. C., & Sims Jr, H. P. (1980). Self-management as a substitute for leadership: A social
learning theory perspective. Academy of Management review, 5(3), 361-367.
Manz, C. C., & Sims Jr, H. P. (1991). Superleadership: Beyond the myth of heroic leadership.
Organizational dynamics, 19(4), 18-35.
Manz, C. C., & Sims, H. P. (2001). The new superleadership: Leading others to lead
themselves. Berrett-Koehler Publishers.
Neck, C. P., & Houghton, J. D. (2006). Two decades of self-leadership theory and research:
Past developments, present trends, and future possibilities. Journal of managerial
psychology, 21(4), 270-295.
Yu, S., & Ko, Y. (2017). Communication competency as a mediator in the self-leadership to
job performance relationship. Collegian, 24(5), 421-425.