PRZEMOC W

RODZINIE
DEFINICJA
▪ Pojęcie to posiada wiele definicji.

▪ "To intencjonalne działanie lub zaniechanie jednej osoby wobec drugiej, które
wykorzystuje przewagę sił, narusza prawa i dobra osobiste jednostki powodując
cierpienie i szkody"
▪ "to takie zachowania, których intencją jest sprawienie bólu lub uzyskanie przewagi
nad innymi, przyczyn zachowania te nie muszą koniecznie obejmować ataku
fizycznego"
▪ "To zamierzone użycie siły fizycznej przeciw drugiej osobie, motywowane
niekiedy złością i gniewem"
▪ Do zaistnienia zjawiska przemocy konieczne jest spełnienie 4 warunków:

-działanie bądź zaniechanie musi być intencjonalne,

-jedna osoba musi posiadać wyraźną przewagę nad drugą,
-osoba doświadczająca przemocy doznawać musi cierpienia oraz szkód fizyczncyh i
psychicznych.
RÓŻNICA POMIĘDZY
PRZEMOCĄ, A AGRESJĄ
▪ Pojęcia te są za sobą często mylone, jednak różnica
pomiędzy nimi jest kolosalna oraz znacząca.
Podstawowym aspektem, który odróżnia przemoc od
agresji jest przewaga sił jednej ze stron. W przypadku
agresji – agresorami są obie strony, nie ma wśród
nich sprawcy oraz ofiary, a równowaga sił jest
zrównoważona. Inaczej jest jednak w przypadku
przemocy. Wówczas wyróżnia się zarówno sprawcę -
osobę atakującą oraz naruszającą jej prawa i dobra
osobiste oraz ofiarę - drugą stronę, na której
dokonywane są szkody i cierpienia.
RODZAJE
PRZEMOCY
▪ Przemoc fizyczna – jest to jeden z najbardziej zauważalnych rodzajów przemocy. Jest
ona ściśle powiązana z naruszeniem podstawowego prawa człowieka do nietykalności
cielesnej, oznacza zatem wszystkie działania przemocowe, które powodują urazy ciała
czy naruszenie jego nietykalności. Do podstawowych przejawów tego rodzaju przemocy
należą: bicie, popychanie, duszenie, kopanie, szturchanie czy szarpanie.
▪ Przemoc psychiczna (emocjonalna) - jest coraz częściej występujący rodzaj przemocy,
ze względu na to, że jego skutki są niewidoczne gołym okiem przez co oprawcom
wydaje się, że można ją łatwo zamaskować i pozostać nieobwinionym. W rzeczywistości
negatywne konsekwencje oraz urazy psychiczne są równie bolesne i szkodliwe jak te
wywołane przemocą fizyczną. Do tego typu przemocy zalicza się wszelkie działania
mające na celu obniżenia godności i poczucia własnej wartości człowieka i są to m. in.
umniejszanie, wyśmiewanie, obwinianie, kontrolowanie, oskarżanie, krytykowanie.
▪ Przemoc werbalna – ten rodzaj przemocy jest zbliżony do przemocy psychicznej,
przejawia się głównie poprzez używanie negatywnie nacechowanych słów przy użyciu
krzyku. Inne zachowania o charakterze przemocy werbalnej to przezywanie,
przedrzeźnianie, przeklinanie czy grożenie.
▪ Przemoc seksualna – wykorzystanie seksualne może dotyczyć zarówno osób młodszych
jak i starszych, może występować tak w związkach partnerskich jak i poza relacjami
partnerskimi. Do praktyk zaliczanych do przemocy seksualnej zalicza isę: pedofilię,
gwałt, molestowanie czy wymuszanie pożycia seksualnego.
RODZAJE
PRZEMOCY C. D.
▪ Przemoc ekonomiczna – dotyczy ona finansów i jest ściśle powiązana z jednym z
warunków wystąpienia przemocy, czyli przewagi jednej osoby nad drugą. Jest to
odcinanie człowieka od finansów, a celem jest całkowita kontrola oraz
podporządkowanie sobie drugiej osoby. Przejawia się ona także okradaniem,
utrudnianiem lub zakazywaniem podjęcia pracy zarobkowej, kontrolowaniem
wydatków oraz zastraszaniem. Coraz popularniejsze jest zjawisko przekupywanie
dzieci w celu obniżenia wartości drugoego rodzica w ich oczach.
▪ Przemoc online – to stosunkowo nowa forma przemocy. Mimo, iż działania te nie
maja miejsca w realnym życiu, ich skutki wpływają na codziennie funkcjonowanie
ofiary w rzeczywistości. Przybiera ona następujące formy: śledzenie, publikowanie
prywatnych zdjęć osoby bez jej zgody, "hejtowanie" czy też nękanie poprzez
uporczywe wysyłanie wiadomości i dzwonienie.
▪ Zaniedbanie – jest to kolejna "niewidoczna" gołym okiem forma przemocy. Może
one przybuerać formy wyżej wymienionych rodzjaów przemocy i łączyć je w
sobie. W Polsce ogromnym problemem jest przemoc poprzez zaniedbanie
powiązana z przemocą wobec osób starszych. Najczęściej występuje na
płaszczyźnie rodzic – dziecko czy też partner – partner.
UWARUNKOWANIA
Czynniki biologiczne - dotyczące one indywidualnego temperamentu
jednostki czy przebytych urazów mózgu
Czynniki psychologiczne – wszelkiego rodzaju zaburzenia osobowości
(brak kontroli nad sobą, chłód emocjonalny)
Czynniki środowiskowe - niski status społeczno - ekonomiczny,
izolacja i wykluczenie społeczne, brak wsparcia i pomocy, brak
świadomości na temat sposobów radzenie sobie z trudnościami i
poszukiwaniem pomocy
Substancje chemiczne – czynnik ten również w pewnym stopniu
warunkuje wystąpienie zachowań o charakterze przemocowym,
narkotyki czy alkohol pobudzają do działania jednocześnie osłabiając
zdolności do samokontroli
PRZYCZYNY
▪ Społeczne przyzwolenie oraz obojętność na krzwde
innych – brak reakcji nawet na najmniejsze
zachowania o charakterze przemocowym powoduje
ich potęgowanie.
▪ Modelowanie – jest to powielanie zachowań, których
dane osoby niegdyś same doświadczyły, przykładem
są dzieci z domów patologicznych, które jako dorosłe
osoby przenoszą te wzorce na własne rodziny.
▪ Uzależnienia - nadużywanie alkoholu czy substancji
wpływajacych na pracę mózgu i percepcję zwiększa
ryzyko wystąpienia zachowań o charakterze
przemocy. Utrata kontroli nad własnym
zachowaniem to pierwszy krok do przemocy.
SKUTKI
▪ Skutki doświadczania przemocy w rodzinie można podzielić na dwie kategorie. Pierwsza
z nich to skutki bezpośrednie, drugą natomiast stanowią skutki pojawiające się po
pewnym czasie od wystąpienia zachowania patologicznego.
▪ Konsekwencje bezpośrednie:

-agresja względem innych,

-niskie poczucie własnej godności oraz wartości,
-zaburzenia snu i koncentracji,
-lękliwość, stany depresyjne, nerwice,
-poczucie krzywdy i winy,
-odrzucanie i brak akceptacji samego siebie.
▪ Odegłe konsekwencje:

-o charakterze somatycznym: uszkodzenia narządów wewnętrznych, kalectwo fizyczne,

napięcie mięśni
-o charakterze emocjonalnym: uzależnienia, dążenie do perfekcji, alienacja, zaburzenia
odżywiania.
CYKLE PRZEMOCY
Psycholog Leonora E. Walker na podstawie swoich badań
opisała trzy fazy wchodzace w skład cyklu przemocy. Należą
do nich:
-faza narastania napięcia - podstawowym symptomem jest
coraz częstsze pojawianie się sytuacji spornych,
konfliktowych oraz zauważenie wzrostu napięcia między
danymi osobami (głównie paryami). Jedna ze stron staje się
nerowowa oraz rozdrażniona, a o każdą błahostkę wywołuje
awanturę z partnerem.
-faza ostrej przemocy - wcześniej rozwijające się napięcie
znajduje upust, który skutkuje występowaniem
nieprzewidywalnych i agresywnych zachowań jednej ze stron.
Zaczynają pojawiać się akty rękoczynów, takich jak np. Bicie,
kopanie, rzucanie przedmiotami połączone z agresją słowną.
-faza miodowego miesiąca - w tej fazie sprawca zdaje sobie
sprawę, że znacznie przekroczył granicę i próbuje udawać
swoje zupełne przeciwieństwo. Przeprasza swoją ofiarę,
obiecuje poprawę oraz o nią dba próbując uśpić jej czujność.
STRATEGIE RADZENIA
SOBIE Z PRZEMOCĄ
▪ Rozmowy ze sprawcą - ofiary próbują wpłynąć na sprawcę przekonując go słownie
i usprawiedliwić się
▪ Uzyskiwanie od sprawcy obietnic poprawy i zaprzestania stosowania przemocy -
często ofiary próbują odwołać się do miłości czy dobra dzieci, by powstrzymać
sprawcę przed atakiem
▪ Strasznie sprawcy – ofiary otwarcie mówią, że planują powiadomić policję o
działaniach sprawcy czy złożą wniosek o rozwód
▪ Ukrywanie się i uciekanie przed sprawcą - ofiary uciekają fizycznie przed atakiem,
czy to ukrrywając się w łazience, domu bliskich
▪ Pasywna obrona – fizyczne i podświadome zasłanianie się rekoma w razie ataku

▪ Strategia poniżonej godności - poddanie się woli sprawcy, dzięki czemu unika
cierpienia fizycznego jednak traci szacunek do samego siebie
▪ Walka obronna – próba odpierania ataków i przeciwstawiania się sprawcy, co
naraża sprawcę na jeszcze większą agresję względem ofiary
SPOSOBY RADZENIA
SOBIE Z PROBLEMEM
PRZEZ PAŃSTWO
▪ Wiele przypadków przemocy w rodzinie nigdy nie ujrzy światła
dziennego. Powodów może być wiele, jednak do najczęstszych
należą: strach i wstyd ofiary przed zgłoszeniem przemocy, brak
wystarczającego stanu wiedzy na temat możliwości uzyskania
wsparcia czy pomocy, występowanie ciemnej liczby przestępstw.
Jednak państwo podejmuje nowe kroki mającej na celu walkę z tym
problemem. Przykłądem jest uchwalone w lipcu 2023 roku ustawa
antyprzemocowa. Kluczowym rozwiązaniem do walki z problemem
jest zastosowanie wobec podejrzewanego o przemoc nakazu
natychmiastowego opuszczenia mieszkania zajmowanego wspólnie
z domniemaną ofiarą i jego bezpośredniego otoczenia oraz zakaz
zbliżania się do ofiary i jej mieszkania. Rozkaz ten obowiązuje od
momentu wydania. Weszła w życie również ustawa antyprzemocowa
2.0, która zapewnia bezpieczeństwo po eksmisji sprawcy z
mieszkania, bowiem często dochodzi do aktów stalkingu. Zapewnia
ona m. in. zakaz kontaktowania się z ofiarą, przebywania w
miejscach, do których ofiara uczęszcza (zakład pracy, szkoła).
Złamanie zakazu wiąże się z karą finansową lub aresztem. Z danych
policyjnych wynika, iż liczba ofiar maleje. W roku 2020 ofiar
przemocy było 85 575, rok później wynosiła ona 75 761, a w roku
2022 już 71 631.
NIEBIESKA KARTA
▪ Jest to dokument opracowany przez Komendę Główną Policji i Komendę
Stołeczną Policji, przy współpracy z Państwową Agencją
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
▪ Jest zakładana, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie zaistnienia
przemocy w rodzinie, a jej celem jest ochrona osoby bądź osób
zagrożonych tą przemocą i przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
▪ Jednostkami uprawnionymi do założenia procedury Niebieskiej Karty są
policja, pracownicy pomocy społecznej, oświaty czy ratownicy medyczni
▪ Składa się z dwóch części:
-pierwsza zawiera opis zgłoszonej sytuacji z wyszczególnieniem co zastano
na miejscu oraz jakie działania zostały podjęte,
-druga należy do ofiar i zawiera definicje przemocy, prawa człowieka oraz
informację o placówkach udzielających pomoc
GDZIE SZUKAĆ
POMOCY?
▪ Osoby będące ofiarami przemocy powinny
niezwłocznie udać się na policję, do szkolnego
psychologa czy nauczyciela w przypadku dzieci
lub skorzystać z tzw. Niebieskiej Linii. Jest to
specjalna infolinia oferująca pomoc w
przypadkach przemocy domowej. Inaczej
nazywana jest Ogólnopolskim pogotowiem dla
ofiar przemocy w rodzinie. Oferuje ona pomoc
pokrzywdzonym różnego rodzaju
przestępstwami, a także ich rodzinom czy
świadkom zdarzeń, na których te wydarzenia
również się odbijają.
▪ Dobrym pomysłem jest również skorzystanie z
numerów alarmowych (112 czy 997)
▪ Szukanie schronienia w ośrodku interwencji
kryzysowej
▪ Udanie się do lekarza medycyny sądowej, by
przygotować dowód w sprawie o popełnienie
przestępstwa
PRZERAŻAJĄCE FAKTY O
PRZEMOCY W RODZINIE
▪ Wiele ofiar jest przekonana o swojej winie.

▪ Często ofiary przemocy domowej powielające znane schematy i

same stają się oprawcami.
▪ Męźczyżni mimo, iż też doświadczają przemocy w rodzinie,
znacznie rzadziej ją zgłaszają.
▪ W większości domów, w których występuje problem przemocy
fizycznej zdarza się także występowanie przemocy seksualnej.
▪ Często oprawcy otrzymują w sądzie prawo do opieki nad dziećmi.

▪ Częstą praktyką jest przekonywanie ofiar do wycofania swoich

zeznań.
BIBLIOGRAFIA:
▪ https://www.niebieskalinia.pl/aktualnosci/aktualnosci/roznica-
miedzy-przemoca-a-agresja
▪ https://www.niebieskalinia.info/index.php/przemoc-w-
rodzinie/6-co-to-jest-przemoc
▪ file:///C:/Users/48513/Downloads/na_strone_ogolne.pdf
▪ https://www.infor.pl/prawo/pomoc-spoleczna/przemoc-w-
rodzinie/289028,Strategie-radzenia-sobie-z-przemoca.html
▪ https://www.pcpr.plock.pl/index.php?id=przem_rodz_4
▪ http://osrodek.ilawa.pl/index.php/pl/news/265-konsekwencje-
przemocy-domowej
▪ https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/8579279,niebieska-
karta-jak-zalozyc-przemoc-domowa-w-rodzinie-
procedura.html#co-to-jest-niebieska-karta
▪ https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/8756100,walka-z-
przemoca-domowa-coraz-skuteczniejsza-ustawa-
antyprzemocowa-dz.html