System finansowy w gospodarce rynkowej

System finansowy = instytucje finansowe + regulacje prawne + rynki finansowe

Rynek finansowy to rynek, na którym zawierane są transakcje finansowe, polegające na

zamianie pieniądza na mniej płynny, dochodowy instrument finansowy, który może mieć
albo charakter wierzycielski albo własnościowy. Rynek finansowy składa się z czterech
segmentów: rynku pieniężnego, rynku kapitałowego, rynku kredytowego oraz rynku
pochodnych instrumentów finansowych. Rynek finansowy wraz z instytucjami finansowymi
tworzy system finansowy.
Rynek walutowy to rynek na którym zawierane są transakcje walutowe, polegające na
sprzedaży instrumentu finansowego denominowanego w jednej walucie o najwyższym
stopniu płynności (pieniądz) za podobny instrument denominowany w innej walucie. Rynek
walutowy wraz z instytucjami walutowymi (które bardzo często działają także na rynku
finansowym) tworzy system walutowy

Płynność instrumentu finansowego wyraża się w jego zdolności do zamiany na instrument

o najwyższym stopniu płynności (pieniądz), po cenie niewiele różniącej się od ostatniej
ceny rynkowej. Płynność instrumentu finansowego jest tym wyższa im łatwiej zamienić go
na pieniądz po cenie niewiele różniącej się od ostatniej ceny rynkowej.
Bezpieczeństwo instrumentu finansowego zależy przede wszystkim od wiarygodności
kredytowej emitenta tego instrumentu, a także od jego zabezpieczenia prawnego i
materialnego.

Papier wartościowy = instrument finansowy

Papier wartościowy
kryterium własności

DŁUŻNE / WIERZYCIELSKIE UDZIAŁOWE

DYSKONTOWE KUPONOWE O ZM.STOPIE% DYSKONTOWO-KUPONOWE

Papier wartościowy
 Kryterium: sposób oznaczenia właściciela pap.wart.

IMIENNE NA OKAZICIELA

Papier wartościowy
Kryterium: charakter obrotu

RYNKOWE NIERYNKOWE

Papier wartościowy
Kryterium: forma

ZMATERIALIZOWANY/materialny ZDEMATERIALIZOWANY /niematerialny

Papier wartościowy
Kryterium: okres życia

krótkoterminowe średnioterminowe długoterminowe bez terminu wykupu

Rynek instrumentu fin.

Kryterium: czy pojawia się instrument fin. pierwszy raz, czy po raz kolejny

PIERWOTNY WTÓRNY
Rynek instrumentu fin.
Kryterium: forma organizacji

GIEŁDOWY POZAGIEŁDOWY / OTC

Rynek instrumentu fin.
Kryterium: uczestnicy

MIĘDZYBANKOWY KLIENTOWSKI DETALICZNY

Rynek instrumentu fin.
Kryterium: wielkość zawieranych transakcji

HURTOWY DETALICZNY
 RYNEK RYNEK RYNEK RYNEK RYNEK
PIENIĘŻNY KAPITAŁOWY WALUTOWY POCHODNYCH KREDYTOWY
INSTRUMENTÓW
FINANSOWYCH
poziom płynności instrumentu finansowego (b. wysoka, wysoka, niska)
b d b r n
termin zapadalności (do 1 roku / powyżej 1 roku)
do od r r r
rodzaj rynku (hurtowy / detaliczny)
h r r G-d, OTC-h r
instrumenty fin.
depozyty m- akcja transakcja Futures Kredyt B
bankowe natychmiastowa (kontrakty
/ spot terminowe)
bony Obligacja transakcja Opcje – Pożyczka B; I
skarbowe (skarbowe – terminowa / giełdowe,OTC
MF; korpor. – forward, swap (warrant); swap
przeds.; klasyczny pochodny;egz.
samorządowe –
ST)
bony swap walutowy
komercyjne /
papiery
komercyjne /
KPD
certyfikat
depozytowy
bony
pieniężne

SYSTEM BANKOWY KONTYNENTALNY (POLSKA, NIEMCY)

- banki uniwersalne (przewaga działalności depozytowo – kredytowej)
- banki z udziałem skarbu państwa
- kapitał krajowy i zagraniczny w bankach
 SYSTEM FINANSOWY W USA
 do 1933 r. – bankowość uniwersalna jak i banki specjalne lecz w 1933 –
wprowadzenie Glass – Steagall Act;
 w następnych latach po wprowadzeniu Glass – Steagall Act kolejne restrykcje
dla banków komercyjnych m.in. zakaz sprzedaży ubezpieczeń;
 2000 – uchylenie Glass-Steagall Act poprzez Gramm-Leach-Bliley Act

Glass-Steagall Act:
banki handlowe nie mogły:
- podejmować działalności maklerskiej;
- oferować jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych;
- gwarantować emisji papierów wartościowych przedsiębiorstw;
banki inwestycyjne nie mogły:
- zajmować się działalnością depozytowo – kredytową;
- sprzedawać nowych emisji rządowych papierów wartościowych

SYSTEM FINANSOWY W JAPONII; Korea

 ZAIBATSU – grupa stworzona przez rodzinę złożona z banku, korporacji
przemysłowych i handlowych
 1945 – 48 – reformy w efekcie których powstały keiratsu (grupa złożona z banku,
korporacji przemysłowych i handlowych); keiratsu nie były kontrolowane przez
rodzinę
 1948 – wprowadzenie Ustawy a`la Glass Steagal Act
 Od 1998 - obserwuje się silne procesy konsolidacyjne w japońskim systemie
bankowym (powstawanie megabanków)

Rynek pieniężny tworzą transakcje instrumentami finansowymi, które charakteryzują się

najwyższym stopniem płynności oraz najwyższym stopniem bezpieczeństwa. Jednocześnie
termin realizacji praw z tych instrumentów nie przekracza z reguły jednego roku. Wszystkie
instrumenty finansowe rynku pieniężnego mają charakter wierzycielski.
Rynek pieniężny to rynek:
 otwarty
 hurtowy, na którym dokonywane są transakcje na wielką skalę
 którego uczestnikami są przede wszystkim inwestorzy instytucjonalni (banki, rządy,
niebankowe instytucje finansowe, itp.)
 umożliwiający jego uczestnikom osiągnięcie dwóch celów: lokowanie nadwyżek wolnych
funduszy pieniężnych oraz zaciąganie krótkoterminowych pożyczek oraz zawieranie
transakcji obliczonych na ochronę przed ryzykami stóp procentowych lub spekulację na ich
wahaniach
 regulujący wysokość krótkoterminowych stóp procentowych
 podlegający bezpośredniemu oddziaływaniu Banku Centralnego - mechanizm wdrażania
instrumentów i posunięć polityki pieniężno kredytowej
 który składa się z rynku pierwotnego i wtórnego (instrumenty - bony i weksle skarbowe,
commercial papers, certyfikaty depozytowe, akcepty bankowe, pożyczki krótkoterminowe)

Rynek kapitałowy tworzą transakcje instrumentami finansowymi, które charakteryzują się

wysoką płynnością oraz dużym bezpieczeństwem. Jednocześnie termin realizacji praw z
tych instrumentów jest dłuższy niż jeden rok. Wszystkie instrumenty finansowe rynku
kapitałowego są zbywalnymi papierami wartościowymi emitowanymi przez instytucje
publiczne oraz cieszące się wiarygodnością finansową firmy prywatne.
Rynek kapitałowy to rynek:
 otwarty
 którego instrumenty finansowe nie są jednorodne pod względem uosabianych praw
majątkowych - mają albo charakter wierzycielski albo własnościowy
 zasadniczo hurtowy, choć część dokonywanych na nim transakcji na charakter detaliczny
 którego uczestnikami (emitentami papierów wartościowych) są podmioty cieszące się
wysokim standingiem finansowym ale niższym od wymaganego dla emitentów na rynku
pieniężnym
 wypełnia cztery podstawowe zadania: zapewnia transfer wolnych funduszy pieniężnych od
podmiotów dysponujących ich nadwyżkami do podmiotów którym brakuje środków na
rozwój, stanowi mechanizm alokacji zasobów w gospodarce narodowej, umożliwia wycenę
notowanych przedsiębiorstw oraz jest mechanizmem kontroli i weryfikacji kadry
zarządzającej
 składa się z rynku pierwotnego i wtórnego (instrumenty - akcje, obligacje, certyfikaty
depozytowe)

Rynek kredytowy tworzą transakcje finansowe pomiędzy bankami handlowymi i niektórymi

instytucjami finansowymi a klientami o różnej wiarygodności finansowej, których główną
cechą jest to, iż nie mają lub mają bardzo ograniczony dostęp do rynku pieniężnego i
kapitałowego.
Rynek kredytowy to rynek:
 zamknięty
 detaliczny zindywidualizowanych transakcji finansowych
 którego uczestnikami są przede wszystkim banki ze strony podaży i małe i średnie
przedsiębiorstwa ze strony popytu
 nie posiadający rynku wtórnego, z uwagi na fakt, iż jego podstawowy instrument (kredyt
bankowy) w zasadzie jest instrumentem niepłynnym

Rynek pochodnych instrumentów finansowych. Zasadniczą funkcją tego rynku jest

umożliwienie jego uczestnikom zawierania transakcji zabezpieczających ponoszone przez
nich ryzyko procentowe i kursowe a także umożliwienie spekulacji na tych zmianach.