11.

SINIF MATEMATİK: TRİGONOMETRİ SADIK UYGUN YAYINLARI

01
İRİM EM ER TRİGONOMETRİK FONKSİYONLARIN İ ARETLERİ ÖZEL AÇILARIN ORANLARI DİK GENDE TRİGONOMETRİK ORANLAR

Radyan
Derece
Merkezi orijinde ve yarıçapı 1 birim olan çembere birim çember denir. Sin Cos Tan Cot A
Sinüs
c c
sin a = tan a = a

cosa
90° r

cota
tana
sina
2 b
y sinüs Tanım- b
0 0 1 0 a a

0°
1 1 II. I. sız c cos a = cot a = c
180° Bölge Bölge
1. Bölge b
A(x, y) A
IV.
0°
Kosinüs r + + + + r 1 3 3 a
r III. 2r 0<a< 3 C
B

°
2

30
1 Bölge Bölge 2 6 2 3 a

br
y sina

1
a 2. Bölge r 2 2
x 3r 1 1

°
cos 270°

45
x B 1 2
r + – – – 4 2 2
–1 0 –1 0 cosa B 1
2
<a<r
1. bölge r 3 1 3 sin2x + cos2x = 1
2. bölge 3

°
2

60
cosx > 0 cosx < 0 3. Bölge 3 2 3
sinx > 0 3r – – + +
sinx > 0 r<a< r cosx sinx
2 1 0
Tanım-
0 cotx = tanx =
–1 sinx cosx

°
90
–1 2 sız
3. bölge 4. bölge
4. Bölge
cosx < 0 cosx > 0 Tanım-
3r – + – – –1

0°
Birim çemberin denklemi sinx < 0 sinx < 0 r 0 0 .
< a < 2r sız

18
tanx cotx = 1
2
3r Tanım-
–1

0°
0 0
x2 + y2 = 1’dir. sin2a + cos2a = 1 2 sız 1 1

27
tanx = cotx =
cotx tanx
Tanım-

0°
2r 0 1 0
sız

36
TRİGONOMETRİK FONKSİYONLAR
Kosinüs Teoremi Sinüs Teoremi
Sinüs-Kosinüs Fonksiyonları: Tanjant - Kotanjant Fonksiyonları: Arcsinüs Fonksiyonu: Arctanjant Fonksiyonu:
y tan A
sin A
1
sin: ; – tan : ; – , E $ (–3, 3)
B
, E $ 6 –1, 1 @
A A r r r r
D cota cot
c b A 2 2 2 2
c b
br

y 1 C
tana
1

sin –1 = arcsin : 6 –1, 1 @ $ ; – , E tan–1 = arc tan :(–3, 3) $ ; – , E

a r r r r
x B C
–1 0 x B 1
a
B C 2 2 2 2
a B C
–1 cos B a C
1A
2 2 . . .
2
a = b + c – 2 b c cosA sinx = y ⇔ x = arcsiny tanx = y ⇔ x = arctany
–1 a b c
= =
sin W sin W sin X
–1 b2 = a2 + c2 – 2 . a . c . cosB
A B C
Karfl› Kenar y
• sina = = c2 = a2 + b2 – 2 . a . b . cosC
Hipotenüs 1
• |AB| = tana
Komflu Kenar x • |CD| = cota
• cosa = =
Hipotenüs 1
Sinüs Alan Teoremi

A 1
Sekant - Kosekant Fonksiyonları: Alan(ABC) = · b · c · sinA
2
sin A Arccosinüs Fonksiyonu: Arccotanjant Fonksiyonu:
B c b 1
1 Alan(ABC) =
2
· a · c · sinB
seca = ve
cos : 6 0, r @ $ 6 –1, 1 @
csca 1 |OA| = seca cot : [0, r] → (-3, 3)
P cosa B C
1 1
cos –1 = arccos : 6 –1, 1 @ $ 6 0, r @
B a C
|OB| = csca csca = ’dır. Alan(ABC) = · a · b · sinC cot-1 = arccot : (-3, 3) → [0, r]
a A sina 2
0 cos
–1 1
seca cotx = y ⇔ x = arctany
cosx = y ⇔ x = arccosy
–1

www.sadikuygun.com.tr UYGUN 11 MATEMATİK KAVRAM HARİTALARI

11. SINIF MATEMATİK: ANALİTİK GEOMETRİ SADIK UYGUN YAYINLARI 02
DİK KOORDİNAT SİSİTEMİ İKİ NOKTA ARASINDAKİ ORTA NOKTA A IRLIK MERKE İ
U AKLIK ✰ A(x1, y1)
y Bölgeler
Ordinat y A(x1, y1) C(a, b) B(x2, y2)
II. Bölge I. Bölge y
4 A (x1 , y1) , A ile B nin orta noktası ise,
3
Apsis x<0 x>0 ANALİTİK y1
x1 + x2 y1 + y2 G(x, y)
2 y>0 y>0 a= ve b = ’dir.
Orjin 2 2
–4 –3 –2 –1 1
x
III. Bölge IV. Bölge
x
GEOMETRİ y2
B (x2 , y2) C
B(x2, y2) C(x3, y3)

O 1 2 3 4 x<0 x>0 İ TEN LEN NOKTA , AB üç eninin a ırlık mer-

–1 x
y<0 y<0 O x2 x1 kezi olmak üzere;
–2 A(a, b), B(c, d) olmak üzere,
x1 + x2 + x3
–3 Not: Eksen üzerinde olan nokta- [AB nı k oranında içten bölen x= ve
–4
ABC’de Pisagor teoremi kulla-
nokta C(x, y) ise, 3
lar, b l elere ait de ildir
nılırsa
y1 + y2 + y3
|AB|2 = |AC|2 + |BC|2 y= bulunur.
A(a, b) B(c, d) 3
2 2
|AB| = (y1 – y2) + (x1 – x2) 2 C(x, y)
x–a y –b ✰
| AB | = (y 1 y 2) 2 + (x 1 x 2) 2 = =k A
c– x d– y

1. ki do ru birbirine paralel ise E K D eklinde bulunur 2k

E İM DI TAN LEN NOKTA
e imleri e ittir D : G
✰ y = mx n eklinde açık denklemi ve- ✰ y d1 // d2 ise [AB nı k oranında dı tan bölen k
d2 y
rilen do runun e imi m dir nokta D(x1, y1) ise B D C
m1 = m2 dir.
b A(a, b) B(c, d) D(x1, y1) AB üç eninde noktası
✰ ax by c = 0 eklinde kapalı denk- a ırlık merkezi ise,
a 2. ki do ru birbirine dik ise x
a c–a d–b
lemi verilen do runun e imi – ’dir. GD 1
b a e imlerinin çarpımı 1 dir = =k =
x x1 – c y1 – d dır
d1 d2 ise d GA 2

✰ İ N D E a 0 oldu undan m1 . m2 = –1 dir.

A(x1, y1) ve B(x2, y2) eklinde iki nok- d do rusunun denklemi
md > 0 olur.
tası verilen d do rusunun e im açısı 2 3. ki do ru birbirine çakı ık ise
x y
a ve e imi m olsun d1 : a1 x +b1y + c1 = 0 + = 1 dir.
a b
Buna göre, d2 : a2 x + b2y + c2 = 0
✰ A(x1, y1), B(x2, y2) ve (x3, y3)
y2 y1 a1 b1 c1
tan a m d = = ise
eklinde bulunur eklinde do rusal olan noktalar ve- a2 b2 c2 N D U
x2 x1
rildi inde iki erli olarak alınan nok-
A(x1, y1) noktasının
taların e imleri birbirine e ittir
ax by c = 0 do rusuna olan uzaklı ı d ise
mAB = mBC = mAC
✰ y N E D D | a : x1 + b : y1 + c |
d= ’dir.
A(x1, y1) noktasından eçen ve e imi m olan do ru denklemi,
✰
A a2 + b2
.
y – y1 = m (x – x1) eklinde yazılır

a İ N D D
x A(x1, y1) ve B(x2, y2) noktalarından eçen d do rusunun denklemi için
B x
C
(x, y) eklinde seçilen üçüncü bir nokta ile iki erli e imler e itlenir
d1
Kar ı Kenar mAB = mAC dir.
tan x =
90 < a 1 0 oldu undan Kom u Kenar
md < 0 olur. y2 – y1 İ D A U :
| AC | mAB = ve
1
tan x = ’dir. x2 – x1 d1: ax + by + c1 = 0 ve
| BC |
d2: ax + by + c2 = 0 ise
y – y2
mAC = oldu undan
x – x2 | c1 – c2 |
| d1 d2 | = ’dir.
y2 – y1 y – y2 a2 + b2
= eklinde denklem olu ur
x2 – x1 x – x2

www.sadikuygun.com.tr UYGUN 11 MATEMATİK KAVRAM HARİTALARI

11. SINIF MATEMATİK: FONKSİYONLARDA UYGULAMALAR SADIK UYGUN YAYINLARI 03
F U F D y D İ
y = f(x) + a a br yukarı
• f fonksiyonu: y • y = f(x) fonksiyonu; a br yukarı ötelenirse y = f(x) + a
öteleme f(x) parabolü ile g(x) doğrusu için f(x) – g(x) = 0
y = f(x)
oluşan 2. dereceden denklemin diskriminantı (Δ)
(a, b) ∪ (c, ∞) aralığında pozitif d b br aşağı ötelenirse y = f(x) – b
f(x) bulunur.
(–∞, a) ∪ (b, c) aralığında negatif x
fonksiyonu elde edilir. y = f(x) – b b br aşağı • Δ > 0 ise iki • Δ = 0 ise teğet olur.
b e c x öteleme farklı noktada
• f fonksiyonu (a, c) aralığında: a O
kesişir.
f
x = 0 noktasında maksimum değerini,
y
x = e noktasında minimum değerini alır. • y = f(x) fonksiyonu; y = f(x + a) y = f(x) y = f(x – b)
• Δ < 0 ise kesişmezler.
f(x) in maksimum değeri d, minimum değeri f dir. a br sola ötelenirse y = f(x + a)
• f fonksiyonu: (–∞, 0) ∪ (e, ∞) aralığında artan, b br sağa ötelenirse y = f(x – b)
a br sola b br ağa
x
(0, e) aralığında azalandır. fonksiyonları elde edilir. –a Öteleme Öteleme b

• Artan fonksiyon: veya

T F F
• Azalan fonksiyon: veya şeklindedir. f : R → R ve y = f(x) fonksiyonunda

a) ∀x→R için f(–x) = f(x) ise f fonksiyonuna çift

f (b) - f (a) fonksiyon denir. Çift fonksiyonların grafiği y ekse-
• f fonksiyonunun (a, b) aralığındaki değişim hızı: (teğet eğimi) formülüyle hesaplanır.
b-a nine göre simetriktir.

b) ∀x→R için f(–x) = –f(x) ise f fonksiyonuna tek

fonksiyon denir. Tek fonksiyonların grafiği orijine
göre simetriktir.

T
FONKSİYONLARDA
f(x) = ax2 + bx + c
Tepe noktası T(r, k) ve herhangi bir A(x0, y0) noktası bilinen parabol
denklemi;
UYGULAMALAR
y = a(x - r)2 + k
1. a > 0 ise kollar yukarı
Örnek: Tepe noktası T(2, 6) ve A(0,4) noktasından geçen parabol;
y = a(x – r)2 + k
a < 0 ise kollar aşağı
4 = a(0 – 2)2 + 6

2. x = 0 ise y = C noktası parabolün C 1 1

a= – y= – (x – 2)2 + 6
y eksenini kestiği noktadır. 2 2

3. y = 0 ise ax2 + bx + c = 0 ikinci dereceden denklem elde

edilir.
y
• Δ = b2 - 4ac > 0 ise x eksenini iki
Kökleri x1, x2 ve herhangi bir A(x0, y0) noktası bilinen parabol
x T N
noktada keser. (x1 ve x2 farklı iki kök) denklemi;
x1 x2
y = a(x - x1)(x - x2) T(r, k)
y
2
• Δ = b - 4ac = 0 ise x eksenine Örnek: x eksenini –3 ve 5 noktasında kesen ayrıca (0, 4)
noktasından geçen parabol;
x1 = x2 de teğet (aynı iki kök) x1 = x2 x
4 = a(0 - ( -3)(0 – 5) b 4ac –b 2
2 r=- k = f(r) veya k=
4 f(a) = ax + bx + c 2a 4a
y a=–
• Δ = b2 - 4ac < 0 ise x eksenini 15
• Parabol en küçük veya en büyük değerini tepe noktasında alır.
kesmez. (reel kök yok.) 4 4 • x = r doğrusuna parabolün simetri ekseni denir.
y= – (x + 3)(x - 5) → y = – (x2 - 2x - 15)
x 15 15

www.sadikuygun.com.tr UYGUN 11 MATEMATİK KAVRAM HARİTALARI

11. SINIF MATEMATİK: DENKLEM E E İTSİ LİK SİSTEMLERİ U AY GEOMETRİSİ SADIK UYGUN YAYINLARI 04
Ø Koni Ø Silindir
a, b, c, d, e, f R Ø a, b R, a 0 olmak üzere, Ø Küre
a, b ve c den en az ikisi sıfırdan farklı olmak üzere Tabanı daire olan dik piramittir Tabanı daire olan prizmadır
• y > ax2 bx c e itsizli inin ra i i, y = ax2 bx c para- zayda sabit bir noktaya e it uzak-
2 2
ax + by +cxy + dx + ey + f = 0 bolünün üst b l esidir T lıktaki noktalar kümesine küre de-
2 nir.
biçimindeki denklemden olu an sisteme İkinci Dereceden • y ax bx c e itsizli inin ra i inde parabolün üzerin-
Denklem Sistemi denir. deki noktalar ç züme da il edilir h
h
O r
Bu denklem sistemini sa layan (x, y) sıralı ikililerinin olu tur-
du u kümeye, denklem sisteminin çözüm kümesi denir. O r A
r
A O B
• Bu denklem sistemini sa layan (x, y) sıralı ikililerinin olu -
|OA| = r = taban yarıçapı
turdu u kümeye, denklem sisteminin çözüm kümesi denir.
|TO| = (cisim yüksekli i) . 2 = yükseklik
üzey alanı = r r
|OB| = r (taban yarıçapı)
a>0 |TB| = a (ana do ru) 4 3 Açık li
y > ax2 + bx + c Hacim = rr
3
kinci ereceden itsizlikler: r
2
a, b, c R, a 0 olmak üzere, rr h
Hacim = Ø
2 3 Küre ilimi
ax + bx + c > 0
arıçapı r ve küresel yüzey açısı h h
ax2 bx c 0 m(A B) = a olan daire diliminin 2rr
ax2 + bx + c < 0 a<0 Açık li
2 r
2 y ax + bx + c N N
ax bx c 0 T
T tepe noktası
eklindeki e itsizliklere ikinci dereceden bir bilinmeyenli a
a a merkez açı Taban alanı = rr2
e itsizlikler denir.
Ø y < ax2 bx c e itsizli inin ra i i y = ax2 bx c parabo- a ana do ru E O W an yüzey alanı = rr .
A B üzey alanı = rr2 + 2rr
lünün alt b l esidir r yarıçap
• y ax2 bx c e itsizli inin ra i inde parabolün üzerin-
r = 2rr(r )
Ø ax2 bx c 0 e itsizli i için G G Hacim = rr2 .
deki noktalar ç züme da il edilir
• ∆ 0 ise iki arklı reel k k vardır
Taban alanı = rr2 4 3 a
x –3 x1 x2 +3 Hacim =
3
rr .
360°
an yüz alanı = r r a ..
a nın a nın a nın
(x) üzey alanı = rr2 + rra a
i aretinin i aretinin i aretinin üzey alanı=rr2 +
360
4rr2.
aynısı tersi aynısı = rr(r a)

a r
a>0 = dır
360° a
y ax2 + bx + c
Ø (x) . (x) eklindeki i ade içeren e itsizliklerde Ø Bir kürenin bir düzlemle kesilmesi
• (x) = 0 ve (x) = 0 denklemlerinin k kleri bulunur sonucu elde edilen kesit bir daire-
• Bulunan k kler tabloda yerle tirilir dir.
• ya da e itsizliklerinde tablodaki k klerin içi dolduru-
lur. a<0 r
• Tabloda i aret incelemesi yapılır y ax2 + bx + c
• y un olan b l e taranarak ç züm kümesi olu turulur
R

Ø ax2 bx c i adesini içeren e itsizlikler için,

9 = b2 P (x)
ac 0 ise Ø Kesitin Alanı = rr2 dir.
R (x)

• a 0 ve ax2 bx c 0 ise K = R dir. eklinde i ade içeren e itsizlikler ç zülürken DENKLEM VE EŞİTSİZLİK
• (x) = 0, (x) = 0 e itliklerinden k kler bulunur
• a 0 ve ax2 bx c 0 ise K = dir.
• Bulunan k kler tabloya yerle tirilir SİSTEMLERİ
• a 0 ve ax2 bx c 0 ise K = dir. • Tablonun i aret incelemesi yapılır
UZAY GEOMETRİSİ
• y un olan b l e taranarak ç züm kümesi olu turulur
• a 0 ve ax2 bx c 0 ise K = R dir. • (x) = 0 denkleminin k kleri ç züm kümesinde yer almaz

www.sadikuygun.com.tr UYGUN 11 MATEMATİK KAVRAM HARİTALARI

11. SINIF MATEMATİK: EM ER E DAİRE SADIK UYGUN YAYINLARI 05
1. ember 1. 5. C B 1. Merkez Açı 5. zellikler 1. Te et 1. airenin evresi 3. airenin iliminin Alanı
üzlemde, er an i bir nok- embere yalnız bir noktada
C D
taya e it uzaklıktaki noktalar P de en do rulara te et denir
r
A B O A B A O
kümesine çember denir O O O
D a
r a r
A A B
r A a A B
O merkez apı ren er çevre açı O merkez
O O merkez d O merkez
n uzun kiri çaptır çemberin iç b l esinde er- 90° dir. T |OA| = r yarıçap r yarıçap
[ A ve [ B yarıçap
an i bir nokta olmak üzere, A m(AOB) = a
m(AOB) = a ise d te et do ru Çevre = 2rr
|PA| . |PB| = |PC| . | | a a
2. Kiri m(AB) = a dır O T te et noktadır Boyalı Alan = rr2 .
360°
ember üzerindeki iki ark- 2a
Merkez açı, rdü ü yaya A
lı noktayı birle tiren do ru 2. B C Te etin zellikleri r
e ittir O a
parçalarına kiri denir a) r 4. aire arçasının Alanı
Aynı yayı ren merkez açı, B
O O
6. Kiri ler rt eni çevre açının iki katıdır
B A 2. evre Açı
A O merkez O
A B C d
A C x evre açı rdü ü yayın ya-
a a T
O r yarıçap r a r
t D
rısına e ittir E
A B A B
C D merkez olmak üzere, B y D
merkez ve T te et nokta ise
|AB| = 2rr .
a
a [OT] d’dir. 360°
merkez ile kiri in orta noktası O merkez
z Aynı yayı ren çevre açılar
3. Yay dik kesi ir r yarıçap
C C e ittir
ember parçalarına yay de- |AC| = |BC| [OC] [AB] B b)
T1 d1 m(AOB) = a
B 2. airenin Alanı
nir
ember üzerindeki d rt nokta-
2a A a r 2 : sin a
Boyalı Alan = rr2 . 2
A dan olu an d rt enlere kiri ler P O 360°
C O r A
r d rt eni denir ve kar ılıklı açı-
x ların lçüleri toplamı 1 0 dir D T2 d2
5. aire alkasının Alanı
O a 3. merkezli çember
x z = y t = 1 0 dir 3. Te et Kiri Açı
r B |AB| = | | ise
E Te et kiri açı, rdü ü O merkez
B A O merkez
yayın yarısına e ittir m(AB) = m(C ) dir r yarıçap
T1 ve T2 te et noktalar O
a A r1
|AB| = x = 2rr . O T1 2. r2
360 T d1 d2 = {P} ise Alan = r r dir.

C D 7. x x
4. Kesen F B a P xA B P x y
d y O [OT1] d1 , [ T2] d2
emberi iki arklı noktada O T T2 A = rr12 r r22.
kesen do rulara kesen de- Merkezden e it uzaklıktaki ki- 2a F B [ açıortay, |PT1| = |PT2|
nir ri lerin boyları e ittir O merkez T1 ve T2 teğet = (r12 r22) r .
A B A
|OE| = |OF| |AB| = | | nokta PT2OT1 deltoiddir. .
x + y = 90° = x2 r’dir.
B Tepe noktası merkez olan k - x + y = 180°
A eleri çember üzerinde olan
er üç en ikizkenar üç en’dir. 4. ç ı Açılar
6. evrel çember ve sinüs
teoremi:
4. E F A y D
B
AABC
5. Te et C D P A
D
x P x y z üç eninin
emberi yalnız bir noktada C A
A B c b
O B D k elerinden
kesen do rulara te et denir C
z
B C eçen
T B a R C
d y z z–y çembere
x= x=
merkez olmak üzere, 2 2 çevrel çember denir merkezli
merkezden uzakla tıkça kiri çevrel çemberin yarıçapı
olsun
O boyu kısalır
|AB| > | | > |EF| a b c
= = = 2R’dir.
sin W
A sin W
B sin X
C

www.sadikuygun.com.tr UYGUN 11 MATEMATİK KAVRAM HARİTALARI

11. SINIF MATEMATİK: OLASILIK SADIK UYGUN YAYINLARI 06

PARA ATILMASI VE A Deney yapmadan teorik olarak hesaplanan olasılığa teorik olasılık denir.
ZAR ATILMASI Eş olumlu örnek uzayda teorik olasılık hesaplanır.
1) A ⊂ E ise 0 ≤ P(A) ≤ 1 dir.
DENEYİ
2) P(A) + P(Aı) = 1 dir. Örnek: Bir madeni paranın havaya atılması sonucunda Y(yazı) gelme
ÖRNEK DENEY 1
3) P(A ∪ B) = P(A) + P(B) – P(A ∩ B) dir. olasılığı: (Teorik Olasılık)
UZAY 2
4) A ⊂ B ise P(A) ≤ P(B) dir.

OLASILIK Örnek: Bir madeni paranın 5 kez havaya atılması deneyinde 2 kez
yazı, 3 kez tura gelmişse bu deneyde yazı gelme olasılığı:
2
(Deneysel
BAĞIMSIZ E O
5
DENEYSEL VE olasılık)
OLAYLAR E örnek uzayına ait bir A olayının olasılığı P(A) ile gösterilmek üzere,
TEORİK OLASILIK
E = {e1, e2, ..., en} sonlu bir örnek uzay olsun.
KOŞULLU P(e1) = P(e2) = ..... = P(en) Örnek Uzay:
OLASILIK ise, E örnek uzayına eş olumlu örnek uzay denir. A

Eş olumlu E örnek uzayına ait bir A olayının olasılığı, 1 madeni para atılması: E = {Y, T}, s(E) = 2
Deney:
s(A) İstenen Tüm Durumların Sayısı 2 madeni para atılması: E = {(Y, T), (Y, Y), (T, T), (T, Y)}, s(E) = 22 = 4
Bilimsel bir gerçeği yada varsayımı göstermek, kanıtlamak üzere belli P(A) = =
s(E) Olası Tüm Durumların Sayısı 3 madeni para atılması: E = {Y, Y, T), (Y, Y, Y), (Y, T, T), ...}, s(E) = 23 = 8
bir yöntem ile yapılan işlemdir. Paranın havaya atılması, zarın atılması,
içinde bilye bulunan torbadan bilye çekilmesi birer deneydir. şeklinde hesaplanır. n madeni para atılması: s(E) = 2n dir.

...
Yapılan bir deneyde elde edilebilecek sonuçlara çıktı denir.
Bir deneyde elde edilebilecek bütün çıktıların kümesine örnek O
(örnekeklem) uzay denir ve E ile gösterilir. A
İki olaydan birinin gerçekleşmesi veya gerçekleşmemesi, diğerinin
Örnek uzayın her bir alt kümesine olay denir. gerçekleşme olasılığını değiştirmiyorsa bu iki olaya bağımsız olay denir. 1 zar atılması: E = {1, 2, 3, 4, 5, 6}, s(E) = 6
Örnek: Bir madeni paranın atılması deneyinde; deneyin çıktıları: 1) A ve B bağımsız olay ise P(A) = P(A – B) dir.
2 zar atılması: s(E) = 62 = 36
Y (Yazı) ve T (Tura). 2) P(A ∩ B) = P(A) . P(B) ⇔ A ve B bağımsız olaylardır.
Örnek Uzay: E = {Y, T} ve s(E) = 2 dir.
Örnek: Bir zarın atılması deneyinde; K O 1. zar 1 2 3 4 5 6
Deneyin çıktıları: 1, 2, 3, 4, 5, 6 Bir E örnek uzayının her hangi iki olayı A ve B olsun. B olayının 2. zar
Örnek Uzay: E = {1, 2, 3, 4, 5, 6} gerçekleşmesi durumunda; A olayının gerçekleşmesi olasılığına A olayının 1 (1, 1) (2, 1) (3, 1) (4, 1) (5, 1) (6, 1)
3’ten küçük gelmesi olayı: {1, 2} B’ye bağlı koşullu olasılığı denir. P(A \ B) şeklinde gösterilir.
2 (1, 2) (2, 2) (3, 2) (4, 2) (5, 2) (6, 2)
E örnek uzayına kesin olay, boş kümeye imkânsız olay denir. P(A ∩ B) s(A ∩ B) İstenilen Durum Sayısı
E örnek uzayının A ve B alt kümeleri için A ∩ B = ∅ ise A ve B P(A \ B) = = =
P(B) s(B) Gerçekleştiği Bilinen Durum Sayısı 3 (1, 3) (2, 3) (3, 3) (4, 3) (5, 3) (6, 3)
olaylarına ayrık olay denir.
4 (1, 4) (2, 4) (3, 4) (4, 4) (5, 4) (6, 4)
T O
O 5 (1, 5) (2, 5) (3, 5) (4, 5) (5, 5) (6, 5)
Deneme yoluyla yapılan olasılık hesabına deneysel olasılık denir. Bir
A kümesi örnek uzayın bir alt kümesi olmak üzere,
deneydeki çıktılar eş olasılıklı değilse deneysel olasılıktan yararlanılır. 6 (1, 6) (2, 6) (3, 6) (4, 6) (5, 6) (6, 6)
P : A → [0, 1] fonksiyonu aşağıdaki aksiyomları sağlıyorsa P fonsiy-
onuna olasılık fonksiyonu, P(A) görüntüsünede A olayının olasılığı denir. Gerçekleşen Durum Sayısı
Deneysel Olasılık = 3 zar atılması: s(E) = 63 = 216 dır.
Deneme Sayısı

www.sadikuygun.com.tr UYGUN 11 MATEMATİK KAVRAM HARİTALARI