LEWENSORIËNTERINGGRAAD 11HERSIENINGNOTAS1Lewensoriëntering Gr.

11

KWARTAAL 1WEEK 1-3

Hoofstuk 1:\
Ontwikkeling van die self in die samelewing1.Beplan en bereik lewensdoelwitte

1.1.Soorte doelwitteWat is doelwitte?-Doelwitte is die dinge wat ons in die lewe

wil bereik. Dit is ons planne en doelwitte. Hulleverskil van drome en wense deurdat
ons aktiewe stappe kan neem om doelwitte te bereik.Ons kan ons wens in 'n doelwit
verander.-Wanneer ons doelwitte het, weet ons waarheen ons op pad is. Doelwitte is
belangrik omdat dit jou help om beheer oor jou lewe te neem en besluite te neem

Jy moet SMART doelwitte stel.

SPESIFIEKWat wil ek bereik? Jy moet presies sê wat jy wil bereik.
Wie is betrokke?/Wat het ek nodig om dit te kan doen.
MEETBAARJy moet kan meet of jy vordering maaken bereikAHAALBAAR
Wat het ek nodig om dit te bereik? Geld, vaardighede,vermoëns.
RREALISTIESJy moet dit kan bereik en moet bereid wees daartoewerk om die doelwitte
te bereik.
TTYD GEBASEERDJy moet 'n tydsbeperking stel om jou doelwitte te bereikTipes
doelwitte:
1.Korttermyn doelwitte: ons bereik dit in 'n kort tydjie, bv. 'n projek wat jydie
naweek wil voltooi. Jy bereik hulle in 'n week of maand.
2.Mediumtermyn doelwitte: Iets wat jy in die volgende 6 maande wil
bereik.3.Langtermyn doelwitte. Hierdie doelwitte wil jy oor 'n paar jaarbereik.
Soos om 'n dokter of ingenieur te word.
1.2. Vyf-stap metode vir beplanning en doelwitstelling
Stap 1: Skryf jou doel neer.
Stap 2: Kyk of dit 'n slim doelwit is.
Stap 3: Maak 'n aksieplan om jou doelwit te bereik.
Stap 4: Doen dit. Voer jou aksieplan uit.
Stap 5: Evalueer of jy jou doelwit bereik het.
1.3. Probleemoplossingsvaardighede
Stap 1: Verduidelik die probleem. Definieer die probleem en sê wat dit beteken.
Stap 2: Versamel inligting oor die probleem.
Stap 3 : Lys soveel moontlike oplossings as wat jy kan
Stap 4 : Maak 'n tabel en skryf jou probleme en oplossings neer.
Stap 5 : Dink aan die uitwerking / gevolge van elke oplossing.
Stap 6: Kies die beste oplossing.

n Probleemoplossingsmodel kan soos volg lyk:

1.Verduidelik die probleem. Definieer die probleem en sê wat dit beteken.
2.Versamel inligting oor die probleem. Watter inligting kan jou help om dieprobleem
op te los? Wat moet jy weet?
3. Moontlike oplossings.4. Moontlike effek van elke oplossing.5.Skryf die beste
oplossing neer.Rede waarom dit die besteoplossing is.
1.4. Verwantskap tussen persoonlike waardes, keuses en doelwitstellingWat is
waardes?-Dit is die skoolhoofde wat jy dink belangrik is in die lewe.Dit help jou
om besluite te neem oor hoe jy jou lewe wil leef.-Jou waardes sal die besluite wat
jy neem, beïnvloed.-Dit sal die soort doelwitte wat jy in jou lewe stel, beïnvloed.
Jou waardes sal jou missiestellingvorm.-Dinge wat jou waardes sal beïnvloed is jou
omgewing, jou skool, belangrike mense in jou leweens.-Waardes help jou om te kies
wat vir jou belangrik is – dit help jou om jou prioriteite te stel.
2.Verhoudings en hul invloed op jou welstandOns is deur ons lewens afhanklik van
verhoudings vir welstand. As jy 'n goeie verhouding met ledevan jou familie en
vriende en kollegas het, voel jy gelukkig en selfversekerd. Wanneer daar konflik
inenige van hierdie verhoudings is, kan dit jou welstand beïnvloed en ook jou
vermoë bedreig om nuweverhoudings te vorm
2.1. Tipes verhoudings met verskillende mense of groepeFamilieToevallig-Mense wat
verwant is aanjy- Verhoudings met mense wat jy gereeld sien, maar deur bloed of
huwelik.is nie naby aan vriende en familie nie.-Seker die naaste aan jou- Sal die
meeste liefde ontvang,sorgen ondersteuning van hulle.VriendeFormeel-Iemand wat jy
goed ken, soos,- Verhoudings met mense wat gewoonlik in isvertroue en respek en
wie'n meer senior posisie as jyself.ondersteun jou- Voorbeeld onderwysers en
ouderlinge.-Goeie vriende sal 'n positieweeffek op jou welstand.Romanties-Skadelike
vriende kan jou daartoe leiNoue verhouding met 'n ander persoon,riskante gedrag en
jy kan krygebaseer op liefde.seermaak.Met hierdie persoon kan jy jouself wees,
sonder eis om te verander.

2.2. Veranderende verhoudingsDie lewe verander en met elke verandering verander

verhoudings ook. Sommige ontwikkelvinnig namate die lewe nuwe geleenthede bied.
Ander ontwikkel stadig en bestendig.Sommige mense word gedwing om vinnig te
verander as gevolg van onverwagte gebeure inhul lewens.Natuurlike ontwikkelings wat
verander
Onverwagte gebeure wat verander verhoudingsverhoudings- Verhuis na 'n ander area-
Ongelukke-Ontmoet nuwe mense-Werkverlies-Gesondheid verander-Geld verloor -Nuwe
belangstelling-Geweldsmisdaad-Word ouer-Oorlog-Geld verdien- Dood van 'n
familielid- Dood van 'n goeie vriend-Skeiding en egskeidingJou gesin is waar jou
eerste verhoudings gevorm word en waar jy die grootste veranderinge in jou
verhoudings gaan sien.Jou ouers en familie is bewus van die veranderinge waardeur
jy gaan. Hulle het tyd nodig omgewoond te raak aan die nuwe jy. Neem tyd om met jou
gesin te praat. Jou gesin berei jouvoor vir die wêreld. Jy leer hoe belangrik dit
is om verantwoordelikhede te deel en te aanvaaren die behoefte aan orde en roetine.
Jy absorbeer houdings, waardes en maniere van gedraguit jou gesin. Soos jy ouer
word en nuwe verhoudings vorm, kan jy besluit watter houdings enwaardes jy wil
behou en wat jy wil verander.
2.3. Vaardighede en eienskappe wat goeie verhoudings maak-Onselfsugtig-Omgee-
Wedersydse respek-Vermoë om te kommunikeer -Aanvaar mense soos hulle is-Simpatiek-
Goeie luisteraar -Ondersteunend-In staat om as span te werk
2.4. Mag en geslag in verhoudingsDie rol van mag in verhoudingsOm mag te hê beteken
om beheer oor iets of iemand te hê. In verhoudings kan een persoonmag oor 'n ander
hê. Ons noem hierdie verhoudings magsverhoudings.Geslagsrolle en
stereotiperingGeslagstereotipering is wanneer mense dink dat iemand op 'n sekere
manier optree of saloptree as gevolg van hul geslag. Byvoorbeeld, om te dink dat
alle meisies daarvan hou om tekook, mans verdien die geld en vroue spandeer
dit.GeslagsrolleIn die samelewing is daar tradisionelegeslagsrolle. wat hul rol in
die samelewingbeïnvloed het.Mans en vroue het verskillende biologiese rolleVroue
baar kinders en in die verlede het hulle gebly.