Nội dung quy luật lượng chất

1. Khái niệm

Quy luật lượng chất là một trong những quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật, chỉ ra mối quan hệ
biện chứng giữa lượng và chất trong quá trình vận động và phát triển của sự vật, hiện tượng. Theo quy luật
này, sự thay đổi về lượng tích lũy đến một mức độ nhất định sẽ dẫn đến sự thay đổi về chất.

Chất là phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy định khách quan vốn có của sự vật, hiện tượng. Là sự thống
nhất hữu cơ những thuộc tính cấu thành nó, phân biệt nó với sự vật, hiện tượng khác.
Lượng là phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy định vốn có của sự vật về mặt số lượng, quy mô, trình độ,
nhịp điệu của sự vận động và phát triển cũng như các thuộc tính của sự vật.

2. Nội dung cơ bản của quy luật lượng chất bao gồm:

 Mỗi sự vật, hiện tượng đều có hai mặt thống nhất là lượng và chất:
o Lượng: Là mặt thể hiện số lượng, quy mô, kích thước của sự vật, hiện tượng. Lượng có thể
đo đếm, tính toán được.
o Chất: Là mặt thể hiện bản chất, tính quy định, đặc điểm riêng biệt của sự vật, hiện tượng.
Chất không thể đo đếm, tính toán được.
 Lượng và chất luôn thống nhất với nhau:
o Lượng là tiền đề, điều kiện cho sự thay đổi về chất.
o Chất là bản chất, kết quả của sự thay đổi về lượng.
o Lượng và chất tác động qua lại lẫn nhau, thúc đẩy nhau phát triển.
 Sự thay đổi về lượng tích lũy đến một mức độ nhất định sẽ dẫn đến sự thay đổi về chất:
o Độ: Là giới hạn trong đó sự thay đổi về lượng chưa làm thay đổi căn bản chất của sự vật ấy.
o Khi lượng biến đổi vượt quá độ, chất cũ sẽ mất đi, chất mới thay thế chất cũ.
 Sự thay đổi về chất diễn ra đột ngột, nhảy vọt:
o Chất mới có những đặc tính, tính chất khác hẳn so với chất cũ.
o Sự thay đổi về chất là bước ngoặt quan trọng trong quá trình phát triển của sự vật, hiện
tượng.

VD minh hoạ

(p/s:ở VD Minh hoạ phần chữ k bôi đậm: cho thuyết trình giải thích không đưa vào slide)

 Sự biến đổi của nước từ thể lỏng sang thể rắn (đá) và thể khí (hơi nước) (là một ví dụ điển hình
cho quy luật lượng chất. Khi nhiệt độ hạ xuống, lượng nhiệt mà nước mất đi tích lũy đến một mức
độ nhất định (độ đông lạnh), nước sẽ chuyển từ thể lỏng sang thể rắn. Ngược lại, khi nhiệt độ tăng
lên, lượng nhiệt mà nước thu vào tích lũy đến một mức độ nhất định (độ sôi), nước sẽ chuyển từ thể
lỏng sang thể khí.)
 Sự phát triển của phong trào cách mạng cũng là một ví dụ cho quy luật lượng chất. Khi sự bất
mãn của nhân dân đối với chế độ cũ tích lũy đến một mức độ nhất định, phong trào cách mạng sẽ
bùng nổ, dẫn đến sự thay đổi về chất trong xã hội.
 Hạt thóc biến đổi nảy mầm thành cây lúa
o Lượng chất dinh dưỡng trong hạt thóc tăng dần theo thời gian.
o Khi lượng chất dinh dưỡng đạt đến một mức độ nhất định, hạt thóc sẽ nảy mầm, biến đổi
thành cây mạ.

3. Ý nghĩa quy luật lượng chất.

 Nhận thức thế giới: Giúp ta hiểu được sự vận động và phát triển của sự vật, hiện
tượng một cách khoa học, đúng đắn.
 Thực tiễn: Giúp ta xác định phương hướng, biện pháp để thúc đẩy sự phát triển của
sự vật, hiện tượng.
 Giáo dục: Giúp ta nâng cao hiệu quả học tập và rèn luyện.

Ví dụ minh hoạ

(p/s:ở VD Minh hoạ phần chữ k bôi đậm: cho thuyết trình giải thích không đưa vào slide)

 "Có công mài sắt, có ngày nên kim". Câu tục ngữ này thể hiện quy luật lượng chất trong học tập.
Khi ta học tập một cách chăm chỉ, kiên trì, kiến thức của ta sẽ tích lũy dần dần và đến một lúc nào
đó, ta sẽ đạt được thành công.
 "Chắt chiu hạt ngọc thành vàng". Câu tục ngữ này thể hiện quy luật lượng chất trong tiết kiệm.
Khi ta tiết kiệm từng đồng, từng cắc, dần dần ta sẽ tích lũy được một số tiền lớn.

4. Vận dụng quy luật lượng chất vào học tập

(p/s:ở phần chữ k bôi đậm: cho thuyết trình giải thích không đưa vào slide)

 Đặt mục tiêu cụ thể, rõ ràng: Xác định mục tiêu học tập và rèn luyện cho bản thân một cách cụ thể,
rõ ràng, phù hợp với khả năng và điều kiện thực tế.
 Lập kế hoạch học tập và rèn luyện khoa học: Lập kế hoạch học tập và rèn luyện khoa học, hợp lý,
có tính khả thi cao.
 Thực hiện kế hoạch một cách nghiêm túc: Thực hiện kế hoạch một cách nghiêm túc, có ý thức,
kiên trì và quyết tâm.
 Đánh giá kết quả học tập và rèn luyện thường xuyên: Đánh giá kết quả học tập và rèn luyện
thường xuyên để điều chỉnh kế hoạch phù hợp.

5. Kết luận
Quy luật lượng - chất là một quy luật quan trọng giúp ta hiểu được sự vận động và phát triển của sự
vật, hiện tượng một cách khoa học, đúng đắn. Việc vận dụng quy luật lượng - chất vào học tập và rèn
luyện sẽ giúp ta đạt được những thành công trong học tập, rèn luyện và phát triển toàn diện.