‫لګښتونو سنجش‬

‫استاد عبدالحمید احمدی‬

 ‫لګښتونو سنجش‬
‫‪ :۱‬مصارف یا لګښتونه‪:‬‬
‫په یو محصول ‪،‬مرحلی‪،‬پیښی‪،‬پروژی‪ ،‬جریان‪،‬او یا هر بل شی باندی متحمل شوو لګښتونو مقدار څخه‬
‫عبارت دی ‪.‬‬
‫‪ :۲‬مصارفو سنجول‪:‬‬
‫د هغو میتودونو او طریقو څخه عبارت دی چی دیوی پروژی ‪ ،‬مرحلی‪ ،‬واقعی‪ ،‬محصول‪ ،‬دوری‪ ،‬او یا‬
‫بل هرشی د مصارفو په ټاکلو او تصدیق کی ورڅخه استفاده کوی‪.‬‬
‫په عمومی ډول دمصارفو سنجول د یوه محصول‪ ،‬جریان‪ ،‬پیښی‪ ،‬پروژی او بل هر نوع شی د مصرف‬
‫په اړه معلومات چمتو کوی کوم چی د کسب او کار د کامیابی لپاره دیر ضروری دی‪.‬‬
 ‫د مصارفو د سنجش معلوماتو او د یو سازمان په مدیریت کی د هغی استعمال مثالونه‬

‫په مدیریت کی مصارفو د معلوماتو استعمال‬ ‫د مصارفو د سنجولو معلومات‬

‫‪‬‬ ‫‪ :۱‬د قیمت ټاکلو پریکړه کول‬ ‫‪‬‬ ‫‪ :۱‬د یو محصول مصارف‬
‫‪‬‬ ‫‪ :۲‬مصارفو کی صرفه جویی او پرمختګ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ :۲‬د پلورل شویو توکو مصارف‬
‫‪‬‬ ‫‪ :۳‬د ناخالصه ګټی سنجول‬ ‫‪‬‬ ‫‪ :۳‬د یو تولید د جریان مصارف‬
‫‪‬‬ ‫‪ :۴‬د تولید پالن او کنترول‬ ‫‪‬‬ ‫‪ :۴‬د یوی څانګی یا شعبی مصارف‬
 ‫د مصارفو سنجول او مدیریت‬
‫د مصارفو سنجش څرنګه مدیریت ته په پالن جوړولو‪ ،‬کنترول او تصمیم نیولو کی مرسته‬
‫کوی‪.‬؟‬
‫‪ :۱‬پالنول‪ :‬د مصارفو سنجش د مصارفو پخوانی شکل او میالن تحلیل او‬
‫څرګندوی‪ ،‬په پخوانیو مصارفو باندی پوهیدلو سره مدیران د مصارفو د‬
‫راتلونکی حرکت په اړه وړاندوینه کولی شی‪.‬‬
‫دا مدیریت ته توان ورکوی چی خپل تولید د ضرورت وړ منابع او‬
‫راتلونکی کی ګته پالن ګذاری کړی‪.‬‬
 ‫ادامه‬
‫‪ :۲‬کنترول‪:‬‬
‫د سازمان د موخو ترالسه کولو په موثره توګه د اجراتو تر سره کولو او ټیت حد ته د مصارفو د کمولو‬
‫په خاطر مدیریت ضرورت لری چی د خپلو څانګو او کارکوونکو د فعالیتونو په مناسب کنترول باندی‬
‫باوری شی ‪.‬‬
‫د مصارفو د سنجش معلوماتو په نشتون کی مدیریت د کنترول دنده په کامیابی نشی ترسره کولی‪.‬‬
‫‪ :۳‬تصمیم نیول ‪:‬‬
‫د تولید شوی محصول لپاره د قیمت ټاکنه د اساسی تصامیمو څخه ده‪ ،‬نه دیر لوړ قیمت او نه دیر تیت‬
‫قیمت‬
 ‫د مصارفی د سنجولو معلومات‬
‫د مصارفو سنجولو لپاره باید هر اړخیز کافی معلومات موجود وی‪ ،‬ځکه د مصارفو د سنجولو‬
‫معلومات د کړنو پر مخ بیولو او د سازمان د موخو السته راوړلو کی د مدیریت مالتړ کوی‪.‬‬
‫د مصارفو سنجولو معلومات باید الندی ځانګړتیاوی ولری‪:‬‬
‫‪ :۱‬د مصارفو معلومات باید په خپل وخت برابر شی‬
‫‪ :۲‬د مصارفو معلومات باید ارتباط درلودونکی وی‬
‫‪ :۳‬باید صحیح او دقیق و اوسی‬
‫‪:۴‬‬
‫مصارفو سنجش دندی‬
‫‪ :۱‬د طریقو او روشونو ایجادول چه د لګښت د کموالی سبب شی‬
‫‪ :۲‬مدیرانو سره د بروګرام په عملی کولو کی مرسته کول‬
‫‪ :۳‬د مصارفو معلومولو‬
‫‪ :۴‬قیمټ ټاکلو کی مرسته کول‬
‫‪ :۵‬نهایی پریکړی او ښه انتخاب په برخه کی د مدیریت رهنمایی‬
‫‪ :۶‬د بودیجی تنظیم کی مرسته کول‬
‫‪ :۷‬د مصارفو جمع آوری تفکیک‪ ،‬ثبت او ویشل‬
 ‫مصارفو سنجش کی کاریدونکی اصطالحات‬
‫‪costing :۱‬‬
‫د جوړ شویو توکو او د کار جریان کی توکو تمام شوید ارزشت معلومولو ته ویل کیږی‪.‬‬
‫‪ :۲‬محصول ‪product‬‬
‫په مختلفو مرحلو کی د موادو تبدیلیدل ته وایی‬
‫‪ factor of cost :۳‬د مصارف عوامل‬
‫هغه لگښتونو ته ویل کیږی‪ ،‬چی په مستقیم او غیر مستقیم ډول سره د محصول په جوړولو لګول کیږی‪.‬‬
‫‪ :۴‬لمړنی مواد ‪raw materials‬‬
‫د محصول په جوړولو کی په طبیعت کی موجود موادوو لکه خامه اوسپنه‬
 ‫ادامه‬
‫‪ :۵‬دالس مزد (د کار مصرف) ‪wases‬‬
‫حق الزحمی حق چی کارکوونکو ته ادا کیږی‪.‬‬
‫‪ :۶‬د تولید غیر مستقیم مصارف ‪cover head‬‬
‫دی مصارفو کی د لمړنیو موادو او د کار مرد برسیره نور مصارف چه په کارخانه کی صورت نیسی‬
‫لکه د کارخانی د اجاری مصرف‪ ،‬د ماشین آالتو استهالک مصرف‪ ،‬د بیمی مصرف ‪ ،‬ړنا مصرف‬
‫‪ :۷‬جوړ شوی اجناس ‪final goods‬‬
‫هغه محصوالت چی د تولید مرحله یی تکمیل کړی وی‪.‬‬
 ‫د مصارفو ګروپ بندی‬
‫‪ :۱‬د عناصرو په اساس د مصارفو ګروپ بندی‬
‫‪ :۱‬د خامو موادو مصارف‬
‫‪ :۲‬د کار مصارف‬
‫‪ :۳‬د تولید پروسه کی شامل ماشینونو مصارف (برق‪ ،‬اوبه‪،‬سوخت او غوړی‪ ،‬استهالک)‬
‫‪ :۴‬د بیمی مصارف‬
‫‪ :۵‬د ساتنی مصارف‬
 ‫ادامه‬
‫‪ :۲‬د طبیعت یا خصوصیت په اساس د مصارفو ګروپ بندی‬
‫‪ :۱‬مستقیم لګښتونه ‪direct expenses‬‬
‫لکه مستقیم مواد‪ ،‬مستقیم کار‪ ،‬مسقیم لګښتونه‬
‫‪ :۲‬غیر مستقیم مصارف ‪indirect cost‬‬
‫لکه غیر مستقیم مواد ( تیل‪ ،‬د ګرمولو مواد‪ ،‬د ماشین پرزی)‬
‫غیر مستقیم کار ( د تصدی سرپرست ‪ ،‬د ساتنی مزد‪ ،‬عمومی اداری مزدونه)‬
‫غیر مستقیم لګښتونه ( د تصدی د ځای کرایه‪ ،‬برق ‪ ،‬اوبه‪ ،‬بیمه‪ ،‬استهالک)‬
 ‫ادامه‬
‫‪ :۳‬د بدلون او روش په اساس د مصارفو ګروپ بندی‬
‫‪ :۱‬ثابت مصارف‪ :‬دا هغه مصارف دی چی د تولید او خرڅالو د یوی معلومی کچی پوری به په کی‬
‫بدلون نه راځی ‪ ،‬که د تولید اندازه زیاته شی په یو واحد باندی ثابت مصارف کمیږی‪ ،‬او که د تولید‬
‫اندازه کمه شی نو په یو واحد باندی ثابت مصارف زیاتیږی‪ .‬لکه بیمه‪ ،‬کرایه‪ ،‬د منیجر تنخواه‬
‫‪ :۲‬بدلیدونکی مصارف‪ :‬هغه مصارف دی چی د تولید اندازه کی بدلون سره په مناسبه توګه بدلون‬
‫مومی‪ .‬که تولید کی زیاتوالی راشی نو بدلیدونکی مصارف هم زیاتیږی او که د تولید اندازه کمه شی نو‬
‫بدلیدونکی مصارف کمیږی‪ [ .‬کتاب جدول صفه ‪]۲۸‬‬
‫‪ :۳‬نیمه ثابت مصارف‪ :‬دا مصارف دوه ګونی خصوصیت لری دی مصارفو یوه برخه د تولید په اندازه‬
‫کی بدلون سره بدلون نه مومی خو بله برخه یی د تولید په اندازه کی بدلون سره بدلون مومی‪( .‬مثال کتب‬
‫صفحه ‪)۲۹‬‬
 ‫ادامه‬
‫‪ :۴‬د کنترول قابلیت په اساس د مصارفو ګروپ بندی‬
‫‪ :۱‬د کنترول وړ مصارف‪:‬‬
‫هغه مصارف دی چی د معلومو تدابیرو نتیجه کی بدلون مومی او کنترول کیدونکی دی‬
‫‪ :۲‬نه کنترول کیدونکی مصارف‪:‬‬
‫هغه مصارف دی چی د کوم معلوم تدبیر په مرسته د کنترول وړ و نه اوسی‬
‫ادامه‬
‫‪ :۵‬د ترسره کوونکو دندو له نظره مصارف‪:‬‬
‫‪ :۱‬د تولید مصارف‬
‫‪ :۲‬اداری مصارف‬
‫‪ :۳‬د خرڅالو مصارف ‪ :‬لکه د بازارموندنی مصارف‬
 ‫ادامه‬
‫‪ :۶‬د وخت په اساس د مصارفو ګروپ بندی‬
‫‪ :۱‬تاریخی مصارف‪ :‬عملی شوی مصارف دی چی د تولید او خدماتو د ترسره کیدلو وروسته‬
‫معلومیږی‬
‫‪ :۲‬له مخکی ټاکل شوی مصارف‪ pre determined cost :‬د تجربو او ځینی خاصو معیارونو‬
‫په مرسته د تولید نه مخکی ټاکل کیږی‪.‬‬
 ‫دریم څپرکی‬
‫د روش یا رفتار په اساس مصارف‬
‫دریم څپرکی د څلورم څپرکی لوستلو وروسته لولو‪.‬‬