3/1/22

HẠCH TOÁN SẢN LƯỢNG QUỐC GIA

LYÙ DO NGHIEÂN CÖÙU

p Veà phía chính phuû: p Veà phía caùc doanh
- SLQG laø thöôùc ño
thaønh töïu kinh teá cuûa
caùc quoác gia
- SLQG laø moät trong
3 chæ tieâu cô baûn ñeå
ñaùnh giaù moät neàn kinh
teá
- Do ñoù, SLQG laø cô
sôû hoaïch ñònh caùc
chính saùch kinh teá vó
moâ
nghieäp :
- SLQG aûnh höôûng
ñeán söùc mua cuûa toaøn
xaõ hoäi
- Laø taøi lieäu tham
khaûo cho quaù trình
hoaïch ñònh chieán löôïc
kinh doanh
2

LYÙ DO NGHIEÂN CÖÙU

p Veà phía ngöôøi daân:

GDP lieân quan ñeán thu nhaäp.

GDP lieân quan ñeán cô hoäi vieäc laøm.

1
 3/1/22

Nội dung
p 1. Hệ thống hạch toán thu nhập quốc
dân

p 2. Đo lường sự thay đổi giá cả trong

nền kinh tế

1.HỆ THỐNG HẠCH TOÁN THU NHẬP QUỐC DÂN

1.1 Tổng sản phẩm trong nước (Gross Domestic

Product) : GDP.
p Khái niệm GDP:
GDP laø chæ tieâu giaù trò cuûa taát caû haøn g hoùa vaø dòch vuï cuoái cuøn g
ñöôïc saûn xuaát ra treân laõn h thoå moät nöôùc trong moät khoaûn g thôøi
gian nhaát ñònh, thöôøn g laø moät naêm .
GDP là chỉ tiêu tốt nhất để phản ánh tình hình hoạt động
của nền kinh tế.

Vậy: - GDP được tính như thế nào?

- GDP có phải là chỉ tiêu tốt nhất phản ánh
phúc lợi kinh tế?

q Một số quy tắc tính GDP:

n Sản phẩm trung gian và sản phẩm cuối cùng.

Toång giaù trò saûn xuaát

GO

Giaù trò saûn phaåm

vaät chaát ñöôïc Giaù trò cuûa nhöõng
duøng laøm tö Giaù trò nhöõng hoaït hoaït ñoäng dòch vuï
lieäu saûn xuaát ñoäng dòch vuï cho phuïc vuï cho nhöõng
vaø vaät phaåm quaù trình saûn xuaát nhu caàu tieâu duøng
tieâu duøng

2
 3/1/22

q Thu nhaäp, chi tieâu vaø voøng chu chuyeån:

GDP bằng:
- Toång thu nhaäp cuûa moïi ngöôøi trong neàn kinh teá.
- Vaø cuõng baèng toång chi tieâu ñeå mua haøng hoùa vaø
dòch vuï cuûa neàn kinh teá.

=> Thu nhaäp vaø chi tieâu trong neàn kinh teá bao goàm
nhöõng thaønh toá naøo?

! "#$%&'()'%&*%$+,%&'-%)'./0
Ø Tiền lương (W : Wages): là lượng thu nhập
nhận được do cung cấp sức lao động.

Ø Tiền thuê (R: Rental): là thu nhập do cho thuê

tài sản.

Ø Tiền lãi (i : Interest) : là thu nhập do cho vay.

Ø Lợi nhuận (Pr : Profit) : là phần lợi nhuận của

doanh nghiệp còn lại sau khi trừ đi chi phí.

! "#$%&'()'%&*%$+,%&'-%)'./0
Ø Thuế (Tx : Tax): xét theo tính chất, bao
gồm hai loại: thuế gián thu và thuế trực thu.
ü Thuế gián thu (Ti: indirect Taxes): là những
loại thuế gián tiếp đánh vào thu nhập : thuế
doanh thu, thuế giá trị gia tăng, thuế xuất nhập
khẩu, thuế trước bạ...
ü
ü Thuế trực thu (Td: direct Taxes) là loại thuế
đánh trực tiếp vào thu nhập: thuế thu nhập cá
nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thừa
kế...
Tx = Ti + Td

3
 3/1/22

q Phương pháp tính GDP danh nghĩa

theo giá thị trường.
Ø Phương pháp phân phối (hay còn gọi là
phương pháp thu nhập): cộng toàn bộ các
khoản thu nhập của các thành phần tham gia
vào việc tạo ra GDP.
GDP = De + W + R + i + Pr + Ti.

10

• Phương pháp chi tiêu:

Các thành tố của chi tiêu:
Ø Tiêu dùng của hộ gia đình (C: Consumption):
Tiêu dùng của hộ gia đình là tổng giá trị hàng
hoá và dịch vụ cuối cùng mà hộ gia đình mua
được trên thị trường.

=>Tiết kiệm (S : Saving):

Là phần thu nhập của hộ gia đình còn lại sau khi
tiêu dùng.
Yd thu nhập của h ộ gia đình:
S = Yd - C

11

• Các thành tố của chi tiêu:

Ø !"#$%&$%&$'()'$*$+$, +'-./%0.'%12
!"# $% $% &'(& )* +',-& .'/0$/1# .23 4,3&' &5'/6780
93,05:; $/<&0;#30'*&50$%09-&0;=/0>*0.'1&'0)6.'0$:&0
+',?

@A$0$'B,0+'C30.D&'0+'E.8 $F&50G"#0$%0H0.I& G%J. .'/30)*;0K0

7'"&L0
M N'"&04O&50GP09O0GQ70.',05/E0$RS0$*/0T-&0.U0GS&'0GV0
9S0'3,0;I&80G%J. 5W/ )* +'X#0'3,0Y0ZB0L0
ZB7RB./3$/,&[?

M N'"&0$'\0'3/0.]0$E.04^&50)*;0$_&505/E0$RS0$*/0T-&0.U0
GS&'0',`.0.'1&'0)6.'0$:&0+',80G%J.05W/0)*0G"#0$%0
RI&50Y0H&0L0aB$0H&>BT$;B&$[?

H0b0H&0c0ZB0dbe0H&0b0H0f ZB

12

4
 3/1/22

! "#$%&'()'%&*%$+,%$'1%&12-0
Ø Chi tiêu của chính phủ: chi tiêu của chính phủ
bao gồm nhiều khoản, nhưng được chia thành hai
khoản lớn:
n Chi mua hàng hóa và dịch vụ ( G : Government
spending on goods and services): là các khoản chi
tiêu của chính phủ được đáp ứng lại bằng những
hàng hóa hay dịch vụ nào đó.

n Chi chuyển nhượng (Tr: Transfer payments): là

những khoản chi tiêu của chính phủ không đòi hỏi
phải đáp ứng lại bằng hàng hóa hay dịch vụ.

13

! "#$%&'()'%&*%$+,%$'1%&12-0
Ø Xuất khẩu ròng (NX: net export):
n Xuất khẩu ( X: eXports): là giá trị hàng hóa
và dịch vụ trong nước bán ra nước ngoài.

n Nhập khẩu (M : iMports) : là giá trị hàng hóa và dịch

vụ từ nước ngoài được mua vào trong nước.

Xuất khẩu ròng: NX = X – M.

14

q Phương pháp tính GDP danh nghĩa

theo giá thị trường.

Ø Phương pháp chi tiêu ( Phöông phaùp tính theo

luoàn g saûn phaåm ): cộng toàn bộ lượng tiền chi
mua hàng hoá và dịch vụ sản xuất trong nước
phục vụ nhu cầu tiêu dùng cuối cùng, không kể
tiền mua hàng hoá nước ngoài.
GDP = C + I + G + X – M.

15

5
 3/1/22

Bieåu ñoà voøng chu chuyeån

M
I

C
Thị trường SP Nöôùc
S ngoaøi

X
G

Tr
CHÍNH Ti
HOÄ GIA ÑÌNH DOANH NGHIEÄP
PHUÛ
Td

W + i + Pr + R De
Thị trường YTSX

16

q Phương pháp tính GDP danh nghĩa

theo giá thị trường.
Ø Phương pháp sản xuất:

GDP = AVA + IVA + SVA

- AVA: giá trị gia tăng trong ngành nông, lâm,

ngư nghiệp.

- IVA : giá trị gia tăng trong ngành công nghiệp.

- SVA : giá trị gia tăng trong ngành dịch vụ.

17

Bieåu ñoà voøng chu chuyeån

I = In + De = 3000
M = 800

C + I + G = 10.000 Nöôùc
C = 5000
S = 500 ngoaøi
9200
X = 800
G = 2000

Tr = 500
HOÄ GIA ÑÌNH CHÍNH Ti = 1500 DOANH NGHIEÄP
Yd = 5.500 PHUÛ GDP = 10.000
Td = 1000

W + i + Pr + R = 6000
De = 2500

18

6
 3/1/22

Ñoàng nhaát thöùc trong voøng chu chuyeån

Caùc ñoàng nhaát thöùc :
Yd (DI) = Y– Tx + Tr
Ñaët T = Tx – Tr : ñöôïc goïi laø thueá roøng
Yd =Y-T
=> C+S =Y–T
=> Y=C+S+T=C+I+G+X-M
=> S+T+M=I+G+X

Toång nhöõng khoaûn roø ræ hay ruùt ra baèng vôùi nhöõng khoûan
bôm vaøo voøng chu chuyeån.
Khi khoâng coù xuaát nhaäp khaåu:
S+T=I+G

19

1.1 Toång saûn phaåm trong nöôùc (GDP).

p GDP có phải là chỉ tiêu tốt nhất phản ánh
phúc lợi kinh tế?
GDP danh nghóa: GDP n = ΣP it x Q it

GDP thöïc: GDP r

GDP r = ΣP i0 x Q it
GDP n
GDP r = x 100
chæ soá ñieàu chænh GDP

20

1.2 Töø GDP danh nghóa theo giaù thò tröôøng

ñeán caùc chæ tieâu khaùc.
p Phân biệt GDP và GNP.
GNP: laø chæ tieâu giaù trò cuûa
taát caû haøng hoùa vaø
dòch vuï cuoái cuøng do coâng daân cuûa moät nöôùc
saûn xuaát ra trong moät khoaûng thôøi gian nhaát
ñònh, thöôøng laø moät naêm.
Ñieåm gioáng vaø khaùc giöõa GDP VAØ GNP:
v Gioáng nhau:
v Chæ tieâu giaù trò
v Saûn phaåm cuoái cuøn g

21

7
 3/1/22

v Khaùc nhau:

Giaù trò HH do coâng daân cuûa nöôùc (1)

khaùc taïo ra treân laõnh thoå cuûa nöôùc ñoù
GDP
Giaù trò HH do coâng daân cuûa nöôùc ñoù
taïo ra treân laõnh thoå cuûa nöôùc mình
GNP
Giaù trò HH do coâng daân cuûa nöôùc ñoù (2)
taïo ra treân laõnh thoå cuûa nöôùc khaùc
(1) Thu nhaäp töø yeáu toá nhaäp khaåu
(2) Thu nhaäp töø yeáu toá xuaát khaåu

(2) – (1) = Thu nhaäp roøng töø nöôùc ngoøai (NIA)

NIA: Net Income from Abroad

a GNP = GDP + NIA

22

1.2 Từ GDP danh nghĩa theo giá thị trường đến các
chỉ tiêu khác :
p GDP danh nghĩa theo giá yếu tố sản xuất:
GDP fc. Giá yếu tố sản xuất là giá không bao gồm
thuế gián thu.
GDP fc. = GDP mp - Ti
Coù 4 loại chæ tieâu xeùt theo giaù caû

Coù thueá giaùn thu Khoâng coù thueá giaùn thu

Giaù
hieän Chæ tieâu danh nghóa Chæ tieâu danh nghóa
haønh theo giaù thò tröôøng theo yeáu toá saûn xuaát

Giaù coá Chæ tieâu thöïc theo Chæ tieâu thöïc

ñònh giaù thò tröôøng theo yeáu toá saûn xuaát

23

1.2 Từ GDP danh nghĩa theo giá thị trường đến các
chỉ tiêu khác :
p Sản phẩm quốc nội ròng: NDP = GDP - De
p Sản phẩm quốc dân ròng: NNP = GNP – De
p Thu nhập quốc dân: NI = NNPmp – Ti.
p Thu nhập cá nhân: PI = NI - Pr*+ Tr
(Pr* : lợi nhuận giữ lại không chia và nộp cho
chính phủ)
p Thu nhập khả dụng:
DI = PI - Thuế thu nhập cá nhân

24

8
 3/1/22

Các chỉ tiêu so sánh

p Chæ tieâu tuyeät ñoái: GDP, GNI, NDP,… (đơn vị tính
theo quy ước quốc tế : USD).

Ý nghĩa: phản ảnh sức mạnh kinh tế. Càng có giá trị
lớn thì càng mạnh.

25

qCaùc chæ tieâu so saùnh.

GDP
v GDP bình quaân ñaàu ngöôøi =
(Per Capita Income) Daân soá
v Toác ñoä taêng tröôûng haøng naêm:
g = Chæ tieâu naêm t - Chæ tieâu naêm t-1x100
Chæ tieâu naêm t-1

26

Caùc chæ tieâu thoâng duïng

Theo quy ước quốc tế:

g < 0 hay g = 0 : tăng trưởng rất yếu

0 < g < 2 hay g = 2: tăng trưởng yếu
2< g<4 hay g = 4: tăng trưởng trung bình
4 <g <6 hay g = 6: tăng trưởng trung bình - khá
6 <g <8 hay g = 8: tăng trưởng khá
8 <g <10 hay g = 10 : tăng trưởng mạnh
g > 10 : tăng trưởng rất mạnh
27

27

9
 3/1/22

g > 10 : tăng trưởng rất mạnh

Nhưng, sẽ làm cho nền kinh tế:
- Phụ thuộc nhiều vào nước ngòai.
- Tàn phá môi trường thiên nhiên ngòai mức kiểm sóat.
- Nguy cơ lạm phát cao.

28

28

NHẬN XÉT

p Các chỉ tiêu thông dụng xoay quanh GDP. Vậy GDP là
chỉ tiêu hoàn hảo?

29

29

GIÔÙI HAÏN
p Soá lieäu thoáng keâ khoù chính xaùc
Do : - Hoaït ñoäng kinh teá ngaàm
- Hoaït ñoäng kinh teá phi thöông maïi, dịch
vụ cá nhân,…
p GDP khoâng phaûn aûnh heát giaù trò caùc hoaït ñoäng
trong neàn kinh teá.
p PCI khoâng phaûi laø moät chæ tieâu hoaøn haûo ñeå ño
löôøng phuùc lôïi kinh teá.
p Tyû giaù ñeå quy ñoåi cuõng khoù chính xaùc.
p Giaù caû, möùc soáng khaùc nhau giöõa caùc nöôùc.
30

30

10
 3/1/22

n Phaûi tính theo söùc mua töông ñöông (PPP –

Purchasing Power Parity)

n Söû duïn g boå sung caùc chæ tieâu : Ví duï - Chæ soá phaùt trieån
con ngöôøi – (HDI)

31

p Söû duïn g boå sung caùc chæ tieâu : Ví duï - Chæ soá phaùt trieån con
ngöôøi – (HDI)

p Phaûi tính theo söùc mua töông ñöông (PPP – Purchasing

Power Parity)

p PPP = GDP x P*/ P

( PPP: Purchasing Power Parity, tức ngang bằng sức
mua)
P* : Mức giá thế giới , hay tỉ lệ lạm phát thế giới .
P : Mức giá trong nước, hay tỉ lệ lạm phát trong
nước.

à Rất khó tính chính xác, nên chủ yếu vẫn dùng GDP
là chỉ tiêu cơ bản.
32

32

2. ĐO LƯỜNG SỰ THAY ĐỔI GIÁ CẢ

TRONG NỀN KINH TẾ.
p Lạm phát (inflation):

Là tình trạng mức giá chung của nền kinh

tế tăng lên trong một thời gian nhất định.

33

11
 3/1/22

2.1 Chỉ số giá.

p Chỉ số giá (price index): là chỉ tiêu phản ánh tốc độ
thay đổi giá ở một thời điểm nào đó so với thời điểm
được chọn làm gốc.
Chỉ số giá = Σ(tỷ lệ tăng giá sản phẩm i)*(tỷ trọng sản
phẩm i)
n Các loại chỉ số giá:
+ Chỉ số giá tiêu dùng: CPI (consumer price index).
CPI: là chỉ số phản ánh tốc độ thay đổi giá trung bình
của các mặt hàng tiêu dùng chính trong nền kinh tế, đó là:
lương thực, thực phẩm, quần áo, nhà ở, chất đốt, vận tải, y
tế…
CPI được tính theo giá bán lẻ. Trọng số là tỷ trọng chi
tiêu của hộ gia đình về sản phẩm so với tổng chi tiêu, được
lấy ở năm làm gốc.

34

2.1 Chỉ số giá.

CPI được tính như sau:

ΣP it x Q i0
CPI =
ΣP i0 x Q i0
Trong đó :
Qi0 : là lượng hàng hoá i ở năm làm gốc.
Pio : giá của hàng hoá i ở năm làm gốc.
Pit : giá hàng hoá i ở năm t.

CPI là chỉ tiêu được theo dõi chặt chẽ nhất và sử dụng nhiều
nhất để phản ánh sự thay đổi mức giá trong nền kinh tế, nhưng
không phải là chỉ số duy nhất thuộc loại này.

35

2.1 Chỉ số giá.

Chỉ số giá sản xuất: PPI (Producer Price
Index)
PPI: là chỉ số phản ánh tốc độ thay đổi giá trung
bình của các sản phẩm thuộc ba nhóm ngành
chính: lương thực thực phẩm, các sản phẩm
thuộc ngành chế tạo và khai khoáng.
PPI: được tính theo giá bán lần đầu (giá bán
buôn) và trọng số là doanh số của từng loại sản
phẩm trong tổng doanh số các loại sản phẩm
được dùng để tính.
Cách tính PPI: tương tự CPI.
ΣP it x Q i0
PPI =
Σ P i0 x Q i0

36

12
 3/1/22

2.1 Chỉ số giá.

+ Chỉ số điều chỉnh GDP ( GDP deflator): còn
gọi là chỉ số giảm phát GDP hay chỉ số giá toàn
bộ (overall price index).
GDPdef : là chỉ số phản ánh sự thay đổi mức
giá trung bình của tất cả các hàng hoá và dịch
vụ được sản xuất ra.
GDPdef : được dùng để điều chỉnh GDP danh
nghĩa và GDP thực.

GDP n ΣP it x Q it
GDP def = =
GDP r Σ P i0 x Q it

GDP n
GDP r = x 100
GDP def

37

2.2 Tỷ lệ lạm phát.

p Tỷ lệ lạm phát: là chỉ tiêu phản ánh tỷ lệ tăng

thêm hay giảm bớt của mức giá chung (chỉ số
giá) trong nền kinh tế ở một thời điểm nào đó so
với thời điểm trước.

Tỷ lệ lạm Chỉ số giá thời điểm t – chỉ số giá thời điểm (t-1)
phát thời = x 100%
điểm t (%) chỉ số giá thời điểm (t-1)

38

3. PHẢN ÁNH TÌNH TRẠNG THẤT NGHIỆP: TỶ

LỆ THẤT NGHIỆP.
Người lao động là một nguồn lực quan trọng của nền
kinh tế, do đó mức độ tận dụng nguồn lực này là một
chỉ tiêu quan trọng đánh giá kết quả hoạt động của
nền kinh tế. Chỉ tiêu này được phản ánh bởi tỷ lệ thất
nghiệp trong nền kinh tế.

p Tỷ lệ thất nghiệp: tỷ lệ phần trăm lực lượng lao

động bị thất nghiệp.
Số người thất nghiệp
Tỷ lệ thất
nghiệp (%) = x100%
Lực lượng lao động

39

13
 3/1/22

3. PHẢN ÁNH TÌNH TRẠNG THẤT NGHIỆP: TỶ

LỆ THẤT NGHIỆP.
p Lực lượng lao động: bao gồm những người đang làm
việc và những người thất nghiệp.
p Thất nghiệp: là người trong độ tuổi lao động qui định,
có khả năng lao động và đang mong muốn làm việc
nhưng không có việc làm.
n Các loại thất nghiệp (Phân loại theo nguyên
nhân gây ra thất nghiệp):
+ Thất nghiệp cơ học (frictional unemployment):
Uf
+ Thất nghiệp cơ cấu (structural unemployment):
Us
+ Thất nghiệp chu kỳ (cyclical unemployment): U c
Thất nghiệp tự nhiên (natural unemployment): U n
Un = Uf + Us

40

3. PHẢN ÁNH TÌNH TRẠNG THẤT NGHIỆP: TỶ LỆ

THẤT NGHIỆP.
Theo baïn , chuùn g ta coù theå phaùt hieän ra moái quan heä giöõa
thaát nghieäp vaø GDP (Yt) khoân g?

q Quy luaät Okun:

Khi coù söï khaùc nhau giöõa Yt vaø Yp seõ aûn h höôûn g ñeán tyû leä thaát
nghieäp thöïc teá nhö theá naøo ?
w Dieãn ñaït cuûa P. A. Samuelson: Khi saûn löôïn g thöïc teá thaáp
hôn saûn löôïn g tieàm naên g 2% thì tyû leä thaát nghieäp taên g theâm
1%.
Ut = Un + [(Yp – Yt)/Yp] . 50%

Trong ñoù: Ut laø tyû leä thaát nghieäp thöïc teá

Un laø tyû leä thaát nghieäp töï nhieân

41

14