Professional Documents
Culture Documents
23 Wancal
23 Wancal
23 Wancal
fuu gr®nhska tka‚ul fõ.h ú'jg 22000 isg 35000 ■ NSU-jkal,a frdg˙ tka‚u
la muK jk w;r tjka wêl fõ.hlska hq;a tka‚ula fhdod fudagr®
tlaiafydaiaÜ
r:hla yeisrùu fldfy;au l< fkdyels fjhs' fï ksid fuu ueksf*da,â
a
gr®nhska tka‚ka fudagr® r: i|yd ie,iqï ls¯fï° ˙vlaIka .shr
fhdod fõ.h wvqlr.kakd w;r tys° tka‚ka jHdr®:h b;d jeäjk l+,kaÜ
we;=,aùu bka,Ü fmdarÜ
®
w;r bkamiq fuhg .shr fmÜáhla wjYH jkafka ˙jia .shrh
fhdod .ekqu i|yd muks' fuf,i .shr fmÜáhla wjYH fkdùu"
v%hsõ Id*aÜ
isis,k fyda iafkayk moaO;s wjYH fkdùu" b.aksIka moaO;shla
wjYH fkdùu" tka‚u b;d ieye,a¨ùu iy wΩ;ajeähdjka b;du;a
wju ùu fukau N+ñf;,a jeks ñ, wvq bkaOk j,ska ls%hdlrùug
yelsùu fuys we;s jdis f,i ie,lsh yels kuq;a" wêl bkaOk
jehùu" ls%hdld¯ y~ mSvdld¯ f,iska jeäùu" mk.ekaùfï
wmyiq;d jeks lreKqq ksid;a úfYaIfhkau r:h fiñka Odjkh
wmyiq ùu ksid;a fuu gr®nhska tka‚ka mefikacr® ldr® i|yd
ksr®udKh fkdjqks' tfy;a iqms˙ .kfha úfYaI fudagr® r: Odjk *a,hs ù,a
;rÛ i|yd muKla fuu r: ksr®udKh fjhs' frdagr® ne,ekair®
■ frdg˙ tka‚u ksr®udKh jqkq whqre
NSU- jkal,a frdg˙ tka‚fï ksr®udKh
fudagr® r: i|yd gr®nhska tka‚u widr®:l nj fmkS.sh jkal,a frdg˙ tka‚ul ir, ksr®udKh fuys olajd we;'
miq tjka frisfm%dflaáka ls%hdld˙;ajfhka f;dr tka‚ula ms<sn|j wfÜ b,lalula f,iska uola ´j,a yevhla .kakd frdg˙ yjqisu
fudagr® r: ksr®udK lrejkaf.a wjOdkh fhduq jQ w;r tys idr®:l ;=, lerlefjk ;=ka yq,ia frdagrh fuys msiagkh f,i ls%hdlrkq
tlu m%;sM,h jQfha cr®uka cd;sl Felix Wankel úiska ksr®udKh ,nhs' gr®nhska tka‚ul gr®nhskh fuka fuys frdagrh tlu w;g
lrk ,o frdg˙ tka‚uhs' cr®uksfha NSU iud.u yd tlaj th lerflk neúka fuu tka‚u ;=,ska frisfm%dflaáka ls%hdld˙;ajh
ksr®udKh flreKqq w;r th y∫kajkq ,enqfõo NSU Wankel bj;aj we;' fuys frdg˙ yjqisu ;=, frdagrh ;ekam;aj we;s whqre
engine hkqfjks' 1958 jifr®° fuu jkal,a frdg˙ tka‚u fudagr® my; igyfkka olajd ;sfnhs'
ls%hdld˙;ajh jgyd .ekqu
r: i|yd uq,skau fhdod .ekqks'
iamdr®la myiq j k whq˙ka fuys frdg˙
frdg˙ tka‚u uq,skau ldìhqfr®grh iys;j b;d ir, frdagr® tla i a f yda i a Ü
ma,.a tka‚ul ksru ® dKh igyklg f.k
wdldrhg ksr®udKh jqjo miq ld,fha° thg gr®fndapdcr" fmg%,a fmdarÜ
®
we;' ´j,a yeve;s frdg˙ yjqisu
bkafclaIka l%u wd†h tlafjñka kùk r: j, mjd fhdod .ekqks'
A ;=, frdagrfha fldka ;=k fyd¢ka
23-01 igyfkka olajd we;af;a tf,i gr®fnda pdcrh iys;j
uqødùu i|yd úflakaøSh f,i
uE;l° ksr®udKh jqkq ueiavd tka‚uls' tfy;a fuys frdg˙ tka‚ka
frdgrh lerlSug i,iajd we;af;a
ls%hdld˙;ajh uq,au jkal,a frdg˙ tka‚fï wdldrhgu fkdfjkiaj C B yjqisu ueo .shr ù,hla ia:sr
fhdod .ekqkq w;r fjkila f,i is≥ jqfha fuh fmg%,a bkafclaIka
f,i iúlr th jgd frdgrfha
l%uhg iy bf,lafg%dksla b.aksIka iys;j ksr®udKh ùuhs' ;jo
ueo we;s .shrhlaa lerlùfuks'
miq ld,fha° fudagr® r: i|yd fuh frdg˙ folla iys;jo bkafÜla
l+,kaÜ fuys ls%hdld˙;ajh úia;r ls¯u
ksr®udKh jqks' fï wkqj wdrïNfha fhdod .;a NSU- jkal,a frdg˙ fmdarÜ ®
frdagr® yjqisu myiq lrùug frdgrfha fldka
tka‚fukau wms fuu frdg˙ tka‚ka ls%hdld˙;ajh wjfndaO lr
frdg˙ yjqisu ;=, ;=k A.B.C hkqfjka y∫kajd ;sfnhs'
.ksuq' frdagrh iúj we;s whqre
ouq;= ;dCI◊l m%ldYk ouq;= ;dCI◊l m%ldYk
fudagr® r: oekqu -3 fudagr® r: fmg%,a tka‚ka
bka,hska tka‚ulg iul, yelsh' fï ksid ;ks frdagrh iys; ■ frdgr® yjqisu jka l ,a tka ‚ ul
tka‚ula jqjo th b;d iqug f,i ls%hd lrkq ,nhs' tfy;a fuh frdgrh ls%hdlrk yjqisu
fudagr® r:j,g fhdod .ekqfï° we;eï ksIamdolhska úiska fuhg frdg˙ yjqisu
fuys olajd we;' fuh b;d
frdagr folla tla lr ;sfnhs' frdagr folla fhdod .ekqk;a fuu ir, ksru ® dKhls' tka‚u isi, s a
tka‚u m%udKfhka b;d l=vd jk w;r th is,skavr 12 l bka,hska ls¯u i|yd l+,kaÜ ødjkh
tka‚ulg iul, yels fjhs' fuh frdg˙ tka‚ul we;s tla .uka ls¯ug wjYH l=yr
úfYaI;ajhls' my; ±lafjkafka tjka twin rotor tka‚uls' iys ; j fuh weΩñks h ï
frdgr® wxl-1 wef,dahs f,dayfhka jd;a;= lr
frdgr® wxl-2 ksr®udKh lr ;sfnhs' tfy;a
frdg˙ msig a kfha fldka iamr®Y
jk frdagr® yjqisfï we;=,;
fldgi muKla ;o fl%dañhï
frdgr® yjqisu
f,dayfhka f,ahrhla f,iska
wdf,am lr ;sfnhs' frdagrh
frdg˙ msiagka ;=ka yq,ia yevhlaa .kq ,enqjo
frdg˙ yjqisul ksr®udKh fuu frdg˙ yjqisu we;=,;
we;af;a ´j,a yevhg fnfyúka iudk jQ yevhls' tu yevh
fndfyda ≥rg wfÜ b,lalugo iudk lï olajhs' igyk whqre
fuu yjqisu ;=, frdg˙ msiagkh ;ekam;a l, úg fÉïnr ;=kla
we;sfjk w;r frdagrh lerlSfï° fuu fÉïnr m˙udj wvq jeä
frdgr folla iys; jkal,a tka‚u iy tys g%dkaiañIka moaO;sh ùfuka pQIK" iïmSvk hk myr we;sfjhs'
fuys olajd we;af;a frdg˙ folla iys; jkal,a tka‚uls' ■ frdg˙® msiagka ksr®udKh
thg iïnkaO Tfgda .shr n, iïfm%aIK moaO;sho fuys olajd frdg˙ msiagkh ;=ka
we;' fuys tka‚u l=vdjg ksr®udKhj ;snqk;a th is,skavr 12 yq,ia yevfha f,day l=ááhls'
bka,hska tka‚ul iqug Ndjh ,ndfohs' ukao fuu frdagr fol tys me;s ;=fkau oyk l=àrh uq≥ka iS,a ldkqj
i|yd l=yr id∞ we;' idudkH fldka iS,a ldkqj
tlaj tla tka‚ka jghla ;=, n, myr 6 la ,ndfok neúks'
fuu frdg˙ tka‚u is,skavr 12 l bka,hska tka‚ul tka‚ul msiagkhlska is≥jk ihsâa iS,a ldkqj
iqug Ndjhg iu jqj;a th b;d ieye,a¨ù we;af;a jE,aõ iy tu fiajdj jkal,a tka‚fï fuu oyk
l=àrh Ths,a iS,a
jE,aõ ls%hdld˙;ajhg wjYH ghsñka ù,a" ghsñka fn,aÜ" lEï Id*aÜ frdgrfhka is≥fõ' tfy;a th
ldkqj
jeks fldgia fukau msiagka" l%Ekala Id*aÜ jeks fldgiao fuhg idudkH msiagkhlg msiagka
we;=,;a fkdjk neúks' bka ,hska tka‚ul msiagka u.ska jQ fiajdj ˙kaia fhdod iS,a lrkjdla
fuys frdagr u.skao" is,skavr íf,dla tflys fiajdj frdgr® yjqisu fuka myiqfjka iS,a ls¯u
u.skao oÛr lf|a fiajdj v%hsõ Id*aÜ tl u.skao ,ndfohs' wmyiqj we;' ukao fuys uq≥ka
frdg˙ tka‚ka uQ,sl ls%hdld˙;ajh oeka wms fyd|ska jgyd ;=k fukau fome;a;o iS,a
isáuq' ta wkqj ó<Ûg fuu frdg˙ tka‚ulg wh;a m%Odk fldgia l, hq;= neúks' ta i|yd fuys frdgr® fnhd˙ka
lmd we;s iS,a ldkq (seal bka g r® k ,a .s hr®
lsysmh tajdfha ls%hdld˙;ajho iuÛ wOHhkh lruq'
grooves) igyfka olajd we;' frdg˙ msiagkhl ksr®udKh
ouq;= ;dCI◊l m%ldYk ouq;= ;dCI◊l m%ldYk
fudagr® r: oekqu -3 fudagr® r: fmg%,a tka‚ka
ks;ru fjkia fjhs' fï hgf;a tka‚ug wjYH weâjdkaia fldaKh fmg%,a jd; ñY%Khla mqrjd .ekqug tu pQIK fÉïnrfha
kshñ; whqre ,nd°uo wmyiqjk whqre fmr i|ykaúh' fï úYd,;ajh jeä l, hq;=fjhs' tfy;a frdg˙ tka‚ka ksr®udKh wkqj
frdg˙ tka‚ul n,h wvqùug ;j;a fya;=jls' fuu fÉïnrfha úYd,;ajh jvd;a jeä ls¯u l, fkdyels w;r
fj<| f,dalfha ksIamdolhska úiska ;u ksr®udKj, wvq ta wkqj mqrjd .kakd ñY%K m%udKh wvqùu;a" tu.ska iïmSvk
mdvq jid tys fyd| me;a; muKla fmkajd°u tla fj<| wkqmd;h wvq ùu;a fuys° is≥fjhs' fï frdg˙ tka‚ul n,h wvq
m%;sm;a;shls' fudagr® r: ;dCIKho tod isgu fuu fj<| jHdmdr ùug fya;= jQ ;j;a tla idOlhls'
u.ska ìysjQjls' ta wkqj by; i|yka jQ wdldrfha fodaI iEuúgu by; i|yka wdldrhg frdg˙ tka‚fï u;=jQ ;dCIK
Tjqka jika lrk w;r tys fyd| me;a; muKla fmkajd fokq ,nhs' .egΩ i|yd ms<shï fh°u wmyiq jQ ksid th fudagr® r: j,ska
fï hgf;a fuu frdg˙ tka‚fï we;s tla jdishla f,i Tjqka fmkajd iïmQr®Kfhkau mdfya neyer jqks' tfy;a miq ld,fha° cmdkfha
fok lreKla hgf;au fuys n,h wvqùug fya;= jQ m%Odk;u lreK ueiavd fudagr® iud.u úiska fuu jkal,a frdg˙ tka‚u jeä †hqKq
jgyd.; yelsfjhs' lrk ,o w;r wo th b;d nyq, f,iska Tjqkaf.a ksIamdok j,
isjq myr ls%hdld˙;ajfhka hq;a fmg%,a tka‚ul Wm¯u fhdod .kq ,nhs' ta ms<sn|jo fuys° hï muKlg oekqj;a fjuq'
n,h ,nd .; yelafla tys iïmSvk wkqmd;h jeäjk úg nj wms
■ ueiavd iud.u u.ska frdg˙ tka‚u kùlrKh ls¯u
oksuq' tfy;a fuu iïmSvk wkqmd;h jvd;a by< kekaùu l<
fkdyels jQfha tys° tka‚fï we;sjk b.aksIka fkdlaùu tka‚ug 1961 jifr®° muK ueiavd wdh;kho frdg˙ tka‚ka
;on, ydks f.k ≥ka neúks' tfy;a by< TlafÜka w.fha fmg%,a kùlrKh lr fudagr® r:j, fhdod .ekqug fm<Uqks' 1999 jir
fhdod .ekqu ksid idudkHfhka 6:1 la muK f,i ;snqkq fuu jk úg frdg˙ tka‚ka iúl, ueiavd r: jr®. .Kkdjlau f,dj
wkqmd; w.h kùk r:j, 9:1 la muK olajd jeä lr bka mqrd rgj,a /il Ndú;d jqkq w;r fuu ishΩ r:j, tl;=j
ksmofjk n,ho úYd, jYfhka jeä lr we;' tfy;a frdg˙ ñ,shk 1'8 la muK úh' ta w;r jeks fr®iska ldr®o
tka‚ul tla jdishla f,i ksIamdolhska úiska fmkajd fokafka th R -7 jeks ckms%h fudagr® r: jr®.o úh' my; igyfka olajd
wvq TlafÜka w.fha fmg%,a j,ska ls%hdlrùug yels ùuhs' thska we;af;a tf<i R -7 r:fha fhdod .;a Üúka frdg˙ tka‚uhs'
mejfikafka fuu frdg˙ tka‚ka j, iïmSvk wkqmd;h b;d wvq fuys olajd we;s
nj jk w;r tf,i iïmSvk wkqmd;h wvq ùu tka‚ka n,h wvq ueiavd R - 7 r:hg fhdod
ùug;a fya;= fjhs' fuf,i frdg˙ tka‚ul iïmSvk wkqmd;h jeä .;a 13B tka‚u frdg˙
ls¯ug wmyiqù we;s whqre ó<Ûg fidhd n,uq' follska hql;a jQjls' *s,l
s i
a a
jkal,a kue;s úoaj;d úiska
cr®uksfha NS wdh;kh
A yd tlaj frdg˙ tka‚u
C A ksru® dKh lr fudagr® r:j,
C B
fhdod.;a kuq;a th ;ks
(B) frdgrhla iys; jQjls'
B
tfy;a ueiavd iud.u úiska
(A) uq,a jrg 1967 jifr®°
frdg˙ tka‚ul pQIK iy iïmSvk myr frdgr folla iys; frdg˙
fuu A igyfkka olajd we;af;a frdg˙ tka‚ul pQIK tka‚u ksr®udKh lrk ,o
myr jk w;r B igyfkka olajd we;af;a tys iïmSvk myrhs' 13B frdg˙ gr®fnda tka‚ka w;r miq ld,fha frdgr 3
fuys iïmSvk wkqmd;h jeä ls¯ug kï pQIK myr ;=, jeä la iys; tka‚ulao ksmojk
ouq;= ;dCI◊l m%ldYk ouq;= ;dCI◊l m%ldYk
fudagr® r: oekqu -3 fudagr® r: fmg%,a tka‚ka
,°' ;jo Tjqka úiska frdg˙ tka‚ug gr®fndapdcrho tla l, w;r frisfm%dflaáka jr®.fha isjq myr tka‚ul Wm¯u cjh
by; olajd we;s tka‚uo frdg˙ gr®fnda tka‚uls' fï wkqj uq,a ,nd .ekqug tys jE,aõ ghsñka pl%h odhl ù ;sfnhs' tfy;a tu
jrg Üúka frdgr® tka‚u ksr®udKh ls¯fï fukau gr®fnda frdgr® ;;ajh frdg˙ tka‚ulska ,nd .ekqug wmyiq jQfha fuys is,skavr
tka‚ka ksr®udKh ls¯fïo f.!rjh ysñ jkafka ueiavd iud.ugh' pdr®– ùu iy msgdr jdhqj uqod ye¯u i|yd jQ fmdar®Ü fol frdg˙
yjqisugu fhdod ;snqkq neúks' tfy;a ueiavd iud.fï úfYaI
tallhla u.ska lrk ,o w;ayod ne,Sï /ilg miqj by; igyk
whqre fuu fmdar®Ü yria yjqisug .ekSug yelsj we;' tu.ska fuu
fmdar®Ü fmrg jvd 30] lska muK úYd, ls¯ug yels jQ w;ru
fmdar®Ü újD; ùfï° is≥jk ´jr® ,ema ùu fuu ksr®udKh hgf;a
tka‚ug jvd;a ys;lr whqre is≥l< yelsúh' ;jo fuys° tla
frdgr® fÉïnrhlg bkaafÜla fcdar®Ü ;=kla ne.ska tlal< yels
frdg˙ tka‚u fhdod.;a nia r:hla ùfuka iy tys m%udKh jeä ls¯fuka is,skavr pdr®– ùu jeäl<
wo frdg˙ tka‚u ;kslru ueiavd iud.u i;= jQ yelsúh' ;jo fuys tka‚ug ys;lr jQ fmdar®Ü ´jr® ,ema ùu hgf;a
jia;=jla njg m;aj ;sfnhs' fuys uQ, Or®uh cr®uka ;dCIKh gr®ìhq,kaia tkï jd; iq,s jeä lr .ekqfukao fuys° b;d ms˙is≥
yryd ,nd .ekqko tys ;snQ fodaI ish,a, wo frdg˙ tka‚fuka msgdr jdhqjla iuÛ tka‚ka cjh fnfyúka jeä lrf.k ;sfnhs'
bj;a lr ueiavd iud.fïu ksr®udKhla njg m;aj ;sfnhs' fuf,i ñY%K jdhqj bkafÜla fmdar®Ü fuu RENESIS
kùlrKh l, gr®fnda frdg˙ tka‚ka miq ld,fha° nia r:j, tka‚u iïmQrrKfhkau
mjd idr®:lj fhdod .ekqks' by; igyfka olajd we;af;a tf,i idr® : l lr.ekq u g
frdg˙ tka‚u iys;j ksmojQ uq,au nia r:hhs' th 1974 jifr® kùlrK .Kkdjlau
ksIamdokhls' miqld,fha° Tjqkaf.a m¯CIK iy w;aoelSï u; tlalr we;' ksoiqkla
frdg˙ tka‚u kj uqyqKqjrlska b†˙m;a jQ w;r th Tjqka y∫kajd f,i fuhg fmr
we;sf;a RENESIS hkqfjks' my; olajd we;af;a tu ksr®udKhhs' igyfkau fuys frdgrh
fuys olajd we;af;a ;=, lr we;s kùlrKh
ueiavd iud.u u.ska msgdr jdhqj oel .; yel' tys
kùlrKh lrk ,o oelafjk wdldrhg l=yr
tlaiafydaiaÜ fmdar®Ü
RENESIS tka‚uhs' fuys RE iys;j b;d ;o tfy;a
frdg˙ tka‚fï bkafÜla iy
hkq frdg˙ tka ‚ ka hk tlaiafydaiaÜ fmdar®Üia kùlrKh ieye,a¨ f,dayfhka fuh
woyihs' kej; W;am;a;sh ksr®udKh ls¯fuka fmr tka‚ka j, fhdod .;a frdagr j,g jvd
hk woyi we;s GENESIS 14] lska muK fuh ieye,a¨ lr .; yels ùfuka tka‚ka fõ.ho
hk jpkh yd frdg˙ tka‚ka ú'jg 10000 la muK olajd jeä ls¯ug yelsj ;sfnhs'
hk RE wCIr fol tl;= lr foaYsh fudagr® ldr®ñl Ys,amSka yg myiqfjka jgyd.;
RENESIS hkq f jka fuh yels whqre ;dCIK oekqu ,nd°u fuu fudagr® r: oekqu fmd;a
y∫kajd ;sfnhs' fuh u.ska fmf,a W;aidyhhs' fï wkqj fuu fudagr® r: oekqu -03 .%ka:fhka
ueiavd iud.u u.ska ksmojk fmr frdg˙ tka‚fï ;snQ W;aidy .kq ,enqfõ fmg%,a tka‚ul hdka;S%l ls%hdld˙;ajh ir,
,o RENESIS frdg˙ tka‚u fodaI ish,a, i|yd ms<shï whq˙ka b†˙m;a ls¯uhs' fuys ó<Û .%ka:fhka fuu tka‚ka i|yd
fhdod we;s w;r fuu kj ksr®udKh isjq myr tka‚ula fukau fhdod .kakd ldìhqfr®gr ms<sn|j ±kqj;a flfrkq we;'
idr®:lj we;' tu kùlrK lsysmhla fuys° wjfndaO lr .ksuq' ✹✹✹✹✹
ouq;= ;dCI◊l m%ldYk ouq;= ;dCI◊l m%ldYk
ueiavd iud.u u.ska ksmojk ,o RENESIS frdg˙ tka‚u