ratio legis - sens ustawy - cel przepisu prawa, jego podstawowa idea,

Ubi eadem legis ratio, ibi eadem legis dispositio. – przy takim samym sensie ustawy, takie same
postanowienia ustawy

Forma ad solemnitatem - forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności;

Jeśli czynność prawna zostanie dokonana w innej formie niż przewidział to ustawodawca, cała ta
czynność prawna będzie nieważna.

Art. 73 k.c.:
§ 1. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, dokumentową albo elektroniczną,
czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa
przewiduje rygor nieważności.
§ 2. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez
zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy zachowanie formy
szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej

Forma ad probationem - forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych.

Niezachowanie określonej przez ustawodawcę formy nie powoduje nieważności czynności
prawnej, ale powoduje, że nie będzie można zastosować jej dla celów dowodowych.

Art. 74 k.c.:
Zastrzeżenie formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej bez rygoru nieważności ma ten
skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód z zeznań
świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Przepisu tego nie stosuje się, gdy
zachowanie formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej jest zastrzeżone jedynie dla
wywołania określonych skutków czynności prawnej.

Forma ad eventum - forma czynności prawnej zastrzeżona dla określonych skutków prawnych;
Ustawodawca przewiduje, iż zastosowanie określonej formy będzie miało jakiś dodatkowy skutek,
czyli dla osiągnięcia dodatkowych skutków prawnych.

Ważność czynności prawnej jest zupełnie niezagrożona, natomiast dodatkowe skutki prawne nie
zostaną wywołane w przypadku niezachowania tej formy, np. taka forma może być
zastrzeżona przez ustawodawcę dla wywołania skuteczności danej czynności prawnej względem
osób trzecich.

Art. 590 k.c.:

§ 1. Jeżeli rzecz zostaje kupującemu wydana, zastrzeżenie własności powinno być stwierdzone
pismem. Jest ono skuteczne względem wierzycieli kupującego, jeżeli pismo ma datę pewną.

ignorantia iuris nocet - nieznajomość prawa szkodzi

ius infinitum - Prawo nieskończone; nieograniczone (korzystanie z rzeczy) ?

Superficies solo cedit - Zasada, zgodnie z którą to, co się trwale złączy z gruntem, staje się
częścią tego gruntu, czyli staje się własnością właściciela gruntu;
Chodzi o takie sytuacje, w których na gruncie zostaje postawiony budynek albo posadzone
drzewo czy wysiane zboża i w chwili, kiedy te rzeczy połączą się z gruntem, czyli drzewo zapuści
korzenie, zboże wykiełkuje, dom stanie, wówczas właściciel gruntu staje się właścicielem tych
rzeczy, które z gruntem w sposób trwały się połączyły

Art. 191 k.c.:

Własność nieruchomości rozciąga się na rzecz ruchomą, która została połączona z nieruchomością
w taki sposób, że stała się jej częścią składową

Condominium pro indiviso - współwłasność w częściach idealnych / ułamkowych

Kilka osób dziedziczy jeden majątek spadkowy, to te osoby dziedziczą w częściach idealnych, w
częściach ułamkowych, Np. jeżeli ktoś ma trzech synów i umiera, to ci synowie dziedziczą po nim
według ustawy majątek, dzieląc się nim na trzy części ułamkowo, każdy dostaje 1/3 i ta 1/3 nie
odpowiada konkretnej części majątku spadkowego, oni mogą między siebie fizycznie ten majątek
podzielić, wyodrębniać poszczególne części, stosując określone środki prawne, natomiast są
współwłaścicielami według części ułamkowych.

Art. 195 k.c.:

Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

rei vindicatio - Powództwo windykacyjne / skarga wydobywcza;

Skarga, którą właściciel rzeczy może wytoczyć wtedy, kiedy został pozbawiony posiadania tej
rzeczy, czyli kiedy rzecz została mu fizycznie odebrana i wytaczają przeciwko tej osobie, która
jest aktualnym posiadaczem rzeczy; Skarga skuteczna względem każdej osoby naruszającej prawo

Art. 222 k.c.:

§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu
wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania
rzeczą

Actio negatoria - Powództwo negatoryjne;

Skarga, którą stosuje się wówczas, kiedy ktoś narusza uprawnienia właściciela, ale nie pozbawia
go przy tym posiadania i twierdzi, że ma do tego prawo.
Czyli np. ktoś notorycznie przechodzi przez mój grunt, twierdząc że ma prawo przechodu;
Art. 222 k.c.:
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela
faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu
zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.

Successio in universitatem - Sukcesja uniwersalna;

Wejście w ogół praw i obowiązków poprzednika na skutek jednego zdarzenia prawnego;

Dotyczy spadkobrania zarówno ustawowego, jak i testamentowego (bo spadkobierca wchodzi w
ogół praw i obowiązków spadkodawcy).

Art. 922 § 1 k.c.:

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób
stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Art. 494 § 1 k.s.h.:

Spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i
obowiązki spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki.

Legatum per damnationem - legat damnacyjny; tworzy zobowiązanie między spadkobiercą a

legatariuszem – zapisobiorcą

To jest legat, który nie przenosi własności, tylko tworzy zobowiązanie – w tym zapisie
spadkodawca zobowiązuje spadkobiercę do tego, żeby jakąś rzecz komuś wydał.
W chwili objęcia spadku przez spadkobiercę, to spadkobierca staje się właścicielem tej rzeczy, ale
ciąży na nim obowiązek wydania jej innej osobie. Zostaje stworzone zobowiązanie do wydania
rzeczy.

Art. 968 § 1 k.c.:

Spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub
testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby
(zapis zwykły).

Legatum per vindicationem - Legat (zapis testamentowy) windykacyjny;

Spadkodawca przenosi na własność zapisobiorcy jakąś rzecz. Jeżeli przenosimy na drugą osobę
przy pomocy zapisu testamentowego własność rzeczy, to w chwili objęcia spadku przez
spadkobiercę, spadkobierca staje się właścicielem całego majątku spadkowego z wyjątkiem tej
rzeczy. Ta rzecz od razu staje się własnością legatariusza – zapisobiorcy, a zatem spadkobierca
nie musi nic robić, przenosić własności tej rzeczy, bo ta rzecz od samego początku nie jest jego
własnością, nie jest częścią spadku, który on otrzymuje, tylko od razu przechodzi na własność
zapisobiorcy

Art. 9811 § 1 k.c.:

W testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego spadkodawca może postanowić, że
oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (zapis windykacyjny)

Transmissio hereditatis - Transmisja spadku;

Jest to sytuacja, w której ktoś otrzymuje spadek – ta osoba przekazuje ten spadek w całości od
razu komuś innemu. Transmisja spadku to jest po prostu przekazanie spadku w całości komuś
innemu.

Art. 1017 k.c.:

Jeżeli przed upływem terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku
spadkobierca zmarł nie złożywszy takiego oświadczenia, oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu
spadku może być złożone przez jego spadkobierców

Cum viribus hereditatis - Odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe tylko w ramach

przedmiotów należących do spadku.
Czyli spadkobierca odpowiada wyłącznie tym majątkiem spadkowym w sensie fizycznym. Reżim
odpowiedzialności cum viribus hereditatis powodowałby, że komornik mógłby zajmować
tylko rzeczy fizycznie należące do spadku.

Art. 1030 k.c.:

Do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze
spadku.

Pro viribus hereditatis - Odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe do wysokości

majątku spadkowego
Czyli odpowiada również swoim majątkiem, ale tylko do tej wartości, jaką ma majątek spadkowy.
W polskim porządku prawnym osoby niepełnoletnie – dzieci dziedziczą zawsze z
dobrodziejstwem inwentarza, to znaczy odpowiadają tylko do takiej wartości, jaką wartość ma
majątek spadkowy, ale one odpowiadają swoim majątkiem – trzeba sporządzić spis inwentarza,
zobaczyć, ile wart jest majątek spadkowy, ale odpowiada się również swoim majątkiem –
komornik może zająć majątek pozostały spadkobiercy, nie musi zajmować koniecznie rzeczy
należących do spadku

Art. 1031 § 2 k.c.:

W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za
długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza
stanu czynnego spadku.

Votum separatum - Zdanie odrębne (do wyroku, czy do uzasadnienia wyroku)

Termin pojawia się w kontekście istotnych orzeczeń. Jeżeli sędzia orzeka w składzie kolegialnym,
to wyrok zapada większością głosów, i sędzia, jeśli się z tym wyrokiem nie zgadza, głosuje
przeciw

Art. 114. KPK:

§ 1. Przy składaniu podpisu członek składu orzekającego ma prawo zaznaczyć na orzeczeniu swoje
zdanie odrębne podając, w jakiej części i w jakim kierunku kwestionuje orzeczenie.
§ 2. Zdanie odrębne może dotyczyć również samego uzasadnienia orzeczenia; wówczas zdanie to
zaznacza się przy podpisywaniu uzasadnienia.
§ 3. Jeżeli ustawa nie wymaga sporządzenia uzasadnienia wraz z wydaniem orzeczenia, w razie
zgłoszenia zdania odrębnego, uzasadnienie należy sporządzić z urzędu w terminie 7 dni od
wydania orzeczenia, a składający zdanie odrębne dołącza w ciągu następnych 7 dni jego
uzasadnienie; obowiązek ten nie dotyczy ławnika.

No eat iudex ultra petita partium - sędzia nie powinien wykraczać ponad żądania stron / Niech
sędzia nie wykracza ponad żądania stron

Art. 321 § 1 k.p.c.:

Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad
żądanie

perpetuatio fori - „Uwiecznienie” (stałość, utrwalenie) właściwości sądu

właściwość sądu od momentu rozpoczęcia postępowania już nie ulega zmianie

Art. 15 § 1 k.p.c.:
Sąd właściwy w chwili wniesienia pozwu pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania,
choćby podstawy właściwości zmieniły się w toku sprawy

Actor sequitur forum rei - Powód podąża do sądu pozwanego

Powód wnosi pozew do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego

Art. 27 § 1 k.p.c.:
Powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce
zamieszkania.

prorogatio fori - Umowa między stronami dotycząca właściwości sądu

czyli, strony mogą się umówić, jaki sąd będzie właściwy (lub nie będzie właściwy) dla
rozstrzygania sporów między nimi.

Art.46. §1 k.p.c.:
Strony mogą umówić się na piśmie o poddanie sądowi pierwszej instancji, który według ustawy nie
jest miejscowo właściwy, sporu już wynikłego lub sporów mogących w przyszłości wyniknąć z
oznaczonego stosunku prawnego. Sąd ten będzie wówczas wyłącznie właściwy, jeżeli strony nie
postanowiły inaczej lub jeżeli powód nie złożył pozwu w elektronicznym postępowaniu
upominawczym. Strony mogą również ograniczyć umową pisemną prawo wyboru powoda
pomiędzy kilku sądami właściwymi dla takich sporów.

onus probandi - Ciężar dowodu

Jeśli strona wysuwa jakieś twierdzenie, to na tej stronie leży ciężar udowodnienia tego
twierdzenia.

Art. 6 k.c.:
Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne

onus proferendi - Ciężar przytoczenia

Oznacza, że na stronie (najczęściej na powodzie) ciąży obowiązek wskazania faktów, na których
ona opiera swoje żądania.

Art. 187 § 1 k.p.c.:

Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać: (...)
2) wskazanie faktów, na których powód opiera swoje żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających
również właściwość sądu…

Iudex inhabilis - sędzia wyłączony z mocy ustawy

Art. 48 § 1 k.p.c.:
Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy:

Iudex suspectus - sędzia wyłączony na wniosek

Wniosek samego sędziego, lub którejś ze stron, ponieważ on sam, lub któraś ze stron kwestionuje
jego bezstronność

Art. 49 § 1 k.p.c.:
Niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 48, sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na
wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną
wątpliwość co do bezstronności sędziego w danej sprawie

vinculum iuris - Węzeł prawny (między dwiema stronami);

Jest to węzeł prawny łączący wierzyciela i dłużnika W związku z tym, że zobowiązanie polega na
zawiązaniu węzła między dwiema stronami, ono nie ma charakteru bezwzględnego, tylko
względny – to znaczy, że skargi nie można wytoczyć przeciwko każdej osobie, która narusza
nasze prawo, tylko przeciwko drugiej stronie, będącej stroną tego zobowiązania, a zatem co do
zasady to wierzyciel wytacza skargę przeciwko dłużnikowi.

Art. 353 § 1 k.c.: Zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika
świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić”

Impossibilium nulla obligatio est - Nie ma zobowiązania do czegoś, co jest niemożliwe

W sytuacji, gdy świadczenie jest niemożliwe do spełnienia, zobowiązanie nie powstaje.
Ta paremia dotyczy sytuacji, w której świadczenie, które jest przedmiotem zobowiązania, jest od
razu niemożliwe do spełnienia (prawnie bądź faktycznie) w chwili zawarcia umowy.
Np. umawiam się z kimś, że sprzedam mu salę wykładową na UKSW, ale nie mogę tego zrobić, bo
nie mam do tej sali żadnych praw, w związku z czym to świadczenie jest z prawnego punktu
widzenia niemożliwe do spełnienia.

Art. 387 § 1 k.c.:

Umowa o świadczenie niemożliwe jest nieważna

Damnum emergens - Szkoda rzeczywista;

Jest to wartość rynkowa rzeczy, która uległa zniszczeniu, np. książki, wartość samej szkody

Art. 361 § 2 k.c.:

W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy,
naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby
osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono

Lucrum cessans - zysk, którego ktoś nie osiągnął w związku z poniesioną stratą

Obligatio alternativa - Zobowiązanie przemienne;

Sytuacja, gdy dłużnik w zobowiązaniu ma możliwość spełnienia jednego z dwóch świadczeń (od
razu w treści zobowiązania są dwa świadczenia, a zwalniamy się, wykonując jedno z nich).
Najczęściej wybór tego świadczenia należy do dłużnika, chociaż też może należeć do wierzyciela.
Dłużnik zwalnia się z zobowiązania, wykonując jedno z tych dwóch świadczeń.
Art. 365 § 1 k.c.:
Jeżeli dłużnik jest zobowiązany w ten sposób, że wykonanie zobowiązania może nastąpić przez
spełnienie jednego z kilku świadczeń (zobowiązanie przemienne), wybór świadczenia należy do
dłużnika, chyba że z czynności prawnej, z ustawy lub z okoliczności wynika, iż uprawnionym do
wyboru jest wierzyciel lub osoba trzecia

Facultas alternativa - Upoważnienie przemienne,

Sytuacja, w której ktoś co do zasady, żeby zwolnić się z zobowiązania, musi wykonać jedno
konkretne świadczenie, ale ustawodawca przewiduje, że on może się zwolnić z tego świadczenia,
wykonując drugie zastępcze świadczenie (w treści jest jedno świadczenie, ale jest dodatkowa
opcja spełnienia innego świadczenia po to, by się zwolnić z takiego zobowiązania);

Art. 938 k.c.:

Dziadkowie spadkodawcy, jeżeli znajdują się w niedostatku i nie mogą otrzymać należnych im
środków utrzymania od osób, na których ciąży względem nich ustawowy obowiązek alimentacyjny,
mogą żądać od spadkobiercy nie obciążonego takim obowiązkiem środków utrzymania w stosunku
do swoich potrzeb i do wartości jego udziału spadkowego. Spadkobierca może uczynić zadość temu
roszczeniu także w ten sposób, że zapłaci dziadkom spadkodawcy sumę pieniężną odpowiadającą
wartości jednej czwartej części swojego udziału spadkowego

Datio in solutum
Sytuacja, w której dłużnik za zgodą wierzyciela spełnia inne świadczenie niż to, które było
przewidziane w zobowiązaniu, tym samym zwalniając się z zobowiązania. Jest to spełnienie
innego świadczenia niż było przewidziane w zobowiązaniu, ale za zgodą wierzyciela,
Np. ktoś jest winny drugiej osobie jakąś kwotę pieniężną i wierzyciel godzi się zamiast tej kwoty
pieniężnej przyjąć jakieś rzeczy, np. miód z pasieki (jeżeli wierzyciel wyraża na to zgodę, wówczas
zobowiązanie wygasa w związku ze spełnieniem świadczenia)

Art. 453 k.c.:

Jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie,
zobowiązanie wygasa. Jednakże gdy przedmiot świadczenia ma wady, dłużnik obowiązany jest do
rękojmi według przepisów o rękojmi przy sprzedaży

Pactum in favorem tertii - Umowa na korzyść osoby trzeciej;

Dwie strony umawiają się ze sobą, natomiast ta umowa jest korzystna dla osoby trzeciej, ta osoba
trzecia nie jest stroną takiej umowy, natomiast odnosi z tego tytułu jakąś korzyść.

Art. 393 § 1 k.c.:

Jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w
braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia
zastrzeżonego świadczenia
Rebus sic stantibus - Ponieważ sprawy tak się mają, ponieważ sytuacja wygląda tak;
Jest to klauzula nadzwyczajnej zmiany stosunków prawnych; ta klauzula ma zastosowanie
zarówno w prawie cywilnym, jak i w prawie międzynarodowym – tylko w obu tych porządkach
działa inaczej.

Art. 3571 § 1 k.c.:

Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z
nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie
przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami
współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub
nawet orzec o rozwiązaniu umowy

impedimentum dirimens - Przeszkoda zrywająca

Istnieją koncepcje przeszkód małżeńskich, czyli takich okoliczności, które powodują, że
małżeństwo nie może być w sposób ważny zawarte

Kan. 1073:
Przeszkoda zrywająca czyni osobę niezdolną do ważnego zawarcia małżeństwa

Matrimonium ratum et consummatum - Małżeństwo ważnie zawarte i dopełnione

Zawarte zgodnie z wszystkimi normami prawnymi i dopełnione przez małżonków w sensie
fizycznym, czyli małżeństwo już nierozerwalne; Termin prawa kanonicznego.

Kan. 1061 § 1:
Ważne małżeństwo pomiędzy ochrzczonymi nazywa się tylko zawartym, jeśli nie zostało dopełnione;
zawartym i dopełnionym, jeśli małżonkowie podjęli w sposób ludzki akt małżeński przez się zdolny
do zrodzenia potomstwa, do którego to aktu małżeństwo jest ze swej natury ukierunkowane i przez
który małżonkowie stają się jednym ciałem

nulla humana potestas - Żadna ludzka moc nie może rozwiązać małżeństwa (ważnie zawartego i
dopełnionego); Doktryna prawa kanonicznego, w którym małżeństwo zawarte i
dopełnione (matrimonium ratum et consummatum) nie może być już rozwiązane przez
człowieka, tylko przez Boga.

Kan. 1141:
Małżeństwo zawarte i dopełnione nie może być rozwiązane żadną ludzką władzą i z żadnej
przyczyny, oprócz śmierci.
matrimonium non consummatum - Małżeństwo niedopełnione przez małżonków;

Jedna z przesłanek, które mogą być zastosowane w procedurze o stwierdzenie nieważności

małżeństwa

Kan. 1142:
Małżeństwo niedopełnione, zawarte przez ochrzczonych lub między stroną ochrzczoną i stroną
nieochrzczoną, może być ze słusznej przyczyny rozwiązane przez Biskupa Rzymskiego, na prośbę
obydwu stron lub tylko jednej, choćby druga się nie zgadzała

pater est quem nuptiae demonstrant - Ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo.
Domniemanie ojcostwa (jedno z podstawowych domniemań w prawie rodzinnym);

impotentia coeundi - Niemożność odbycia stosunku płciowego

impotentia generadi - Niemożność płodzenia potomstwa, bezpłodność

matrimonium putativum - Małżeństwo mniemane

Termin kanoniczny; Sytuacja, w której strony są przekonane, że pozostają w małżeństwie,
natomiast tak naprawdę małżeństwo nie istnieje z jakiegoś powodu, dlatego że istnieją jakieś
okoliczności, które uniemożliwiają trwanie tego małżeństwa

Kan. 1061 § 3:
Nieważne małżeństwo nazywa się mniemanym, jeśli zostało zawarte w dobrej wierze przez jedną
przynajmniej ze stron, dopóki obydwie strony nie upewnią się o jego nieważności

adoptio plena - Adopcja, która miała miejsce wówczas, kiedy krewny adoptował krewnego,

adoptio minus plena - Adopcja przez osobę obcą;

adoptio plenissima - W prawie współczesnym zatarcie wszelkich śladów tego, że została

dokonana adopcja

Art. 1191 § 1 k.r. i o.:

Rodzice mogą przed sądem opiekuńczym wyrazić zgodę na przysposobienie swego dziecka w
przyszłości bez wskazania osoby przysposabiającego. Rodzicom, którzy wyrazili taką zgodę, władza
rodzicielska i prawo do kontaktów z dzieckiem nie przysługują

nullum crimen sine lege - nie jest przestępstwem czyn, który nie był zabroniony w chwili jego
popełnienia
dolus directus - zamiar bezpośredni
Polega ta tym, że sprawca chce popełnić przestępstwo, ma zamiar popełnić przestępstwo

dolus eventualis - Zamiar ewentualny

Polega na tym, że sprawca nie chce popełnić przestępstwa, ale przewiduje możliwość jego
popełnienia i godzi się na to

culpa - Wina nieumyślna (może przyjmować różne postaci: rażące niedbalstwo, lekkomyślność)

culpa dolo exorta- Wina kombinowana

Czyn popełniony umyślnie prowadzi do dodatkowego skutku, który przypisujemy temu samemu
sprawcy, ale w postaci nieumyślności.

dolus non praesumitur- Nie domniemuje się umyślności Domniemanie niewinności

Art. 5 § 1 k.p.k.:
Oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki wina jego nie zostanie udowodniona i stwierdzona
prawomocnym wyrokiem

in dubio pro reo - W razie wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego.

Art. 5 § 2 k.p.k.:
Niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego

ne bis in idem crimen iudicetur - Nie można 2 razy sądzić za to samo przestępstwo

Art. 17 § 1 k.p.k.:
Nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy: 7) postępowanie karne co do tego samego
czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone albo wcześniej wszczęte toczy się

vim vi repellere licet - Siłę wolno odeprzeć siłą

Znaczy dopuszczalność użycia siły wobec tego, kto pierwszy siłę zastosował.

Art. 25 § 1 k.k.:
Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na
jakiekolwiek dobro chronione prawem