Podstawy ekonomii

Ćwiczenia

Dr Łukasz Ziębakowski
Adiunkt
lukasz.ziebakowski@wsb.poznan.pl
 Podstawy decyzji
ekonomicznych producenta
Funkcja produkcji

Funkcja produkcji to zależność

produkcja
między wielkością produkcji
(wyrażoną w jednostkach fizycznych)
a zastosowanymi w procesie
produkcji nakładami (kapitału i
pracy). Funkcje tą można zapisać za
pomocą następującego wzoru:
Q = 𝑓 F1 , F2 , … , Fn , gdzie:
Q – wielkość produkcji,
F – czynnik produkcji.
nakład
Funkcja produkcji

Przy założeniu dwóch czynników produkcji: pracy (L) i kapitału

(K) funkcja produkcji przyjmuje następującą postać:
Q = 𝑓 L, K
Funkcja produkcji nie zawiera trzeciego rodzaju czynnika
produkcji, czyli ziemi. Obecnie w teorii ekonomii nie
odróżnia się ziemi od innych składowych kapitału
produkcyjnego.
Efektywność produkcji

W kontekście funkcji produkcji mówi się o tzw.:

➔ Efektywności technicznej produkcji, wiążącej się z ograniczeniem
do niezbędnego minimum nakładów czynników produkcji
potrzebnych do osiągnięcia założonego efektu (zasada minimalnego
zużycia czynników produkcji),
➔ Efektywności ekonomicznej produkcji, czyli takim wykorzystaniem
nakładów czynników produkcji, aby koszt wytworzenia jednostki
produktu był minimalny (zasada najmniejszego kosztu).
Funkcja produkcji w krótkim okresie
Po przyjęciu w analizie funkcji produkcji następujących założeń:
➔ istnieje tylko jeden czynnik zmienny – praca,
➔ istnieje tylko jeden czynnik stały – kapitał,
➔ technologia produkcji jest dana,
➔ czynnik produkcji mogą być łączone w różnych proporcjach,
➔ produkt jest jednorodny,
otrzymuje się jednoczynnikową funkcję produkcji:
Q=𝑓 𝐿

Oznacza ona, że wielkość produkcji jest tym większa, im więcej pracowników jest
zatrudnionych w przedsiębiorstwie.
Funkcja produkcji w krótkim okresie
Analiza jednoczynnikowej funkcji
produkcji obejmuje zmiany:

produkcja
➔ produktu całkowitego,
➔ produktu przeciętnego,
➔ produktu marginalnego.
Wszystkie te rodzaje produktów
decydują o kosztach poniesionych
na produkcję. Ich analiza i
zrozumienie pozwala podejmować
optymalne decyzje o wielkości
produkcji, przy której producent
maksymalizuje zysk.
zatrudnienie
Funkcja produkcji w krótkim okresie
Produkt całkowity – całkowita ilość produkcji wytworzonej przy
stałym poziomie kapitału i zmiennym czynniku pracy.
PrC = PrP ∙ L , gdzie:
PrC – Produkt całkowity, PrP – produkt przeciętny, L – liczba pracowników.

Produkt przeciętny – ilość produkcji przypadająca na jednego

zatrudnionego pracownika.
PrC
PrP = ,
L
Produkt przeciętny początkowo wzrasta, a po osiągnięciu
swojego maksimum maleje.
Funkcja produkcji w krótkim okresie

W analizie ekonomicznej bardzo istotna jest znajomość wzrostu

produkcji w wyniku zwiększenia zatrudnienia w procesie
produkcyjnym o jednego pracownika, czyli produktu
marginalnego.
∆PrC
PrM = , gdzie:
∆L
PrM – produkt marginalny, ∆PrC – zmiana produktu całkowitego, ∆L – zmiana liczby
zatrudnienia

Produkt marginalny stanowi nachylenie krzywej produktu

całkowitego w danym punkcie (czyli jest pochodną funkcji
produktu całkowitego).
Zależności pomiędzy PrC, PrP i PrM
Jeżeli:
PrC, I ETAP II ETAP III ETAP
1. PrM > PrP, to produkt przeciętny rośnie,
PrP,
2. PrM < PrP, to produkt przeciętny spada, PrM
3. PrM = PrP, to produkt przeciętny osiąga
swoje maksimum,

4. PrM = 0, to produkt całkowity osiąga

swoje maksimum.

Zależność pomiędzy PrC, PrP i PrM

wykorzystywane są do podziału
produkcji na trzy etapy.

L
Etapy produkcji
Etap I, w którym produkt przeciętny i produkt całkowity się zwiększają,
Etap II, w którym produkt przeciętny się zmniejsza, produkt marginalny również się
zmniejsza, lecz nadal pozostaje dodatni, natomiast produkt całkowity wciąż rośnie,
Etap III, w którym produkt przeciętny nadal się zmniejsza, produkt marginalny
przybiera wartości ujemne, zmniejsza się również produkt całkowity.
Producent, który maksymalizuje zysk, nie będzie pozostawał na etapie I ani nie
będzie produkował na etapie III. Na pierwszym etapie produkcji produkt marginalny
jest większy od przeciętnego, co oznacza, że każdy kolejny pracownik dostarcza
przedsiębiorcy zysk. Z kolei na etapie III zwiększenie nakładu czynnika pracy daje
ujemny przyrost produkcji. Producent chciałby więc znaleźć się na etapie II
produkcji.
Prawo malejącego produktu marginalnego

Prawo malejącego produktu marginalnego (prawo malejącej

produkcyjności krańcowej) oznacza, że w wyniku zwiększania zatrudnienia
(czynnika zmiennego produkcji) następuje moment, od którego każdy
dodatkowy wzrost zatrudnienia (wzrost tego czynnika) powoduje coraz
mniejsze przyrosty produktu całkowitego.
Produkt marginalny początkowo wzrasta wraz ze wzrostem liczby
zatrudnionych pracowników, po osiągnięciu swego maksimum zaczyna
spadać, by w końcu zacząć przyjmować wartości ujemne. Zatem
zwiększenie zatrudnienia, gdy produkt marginalny przyjmuje wartość zerową,
prowadzi do ujemnych przyrostów produktu marginalnego i w rezultacie
produkt całkowity zaczyna maleć.
Zadanie 1
W badanym przedsiębiorstwie przy wielkości zatrudnienia 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
pracowników produkcja całkowita wynosi odpowiednio: 2, 12, 21, 28, 34, 38, 39, 39, 37
sztuk. Przy jakim poziomie zatrudnienia producent będzie maksymalizował swoje zyski
i znajdzie się na II etapie produkcji?
Całość zilustruj za pomocą wykresu.
L
PrC
PrP
PrM
Etap
Zadanie 2

Przedsiębiorstwo wytwarza produkt według następującej funkcji produkcji:

Q = KL – 0,4K 2 – 0,1L2 , gdzie:
Q – wolumen produkcji, K – nakład kapitału, L – nakład siły roboczej

1. Ustal produkt całkowity i produkt przeciętny oraz produkt marginalny, jeżeli

wiadomo, że K=20.
2. Następnie przedstaw sytuację na wykresie.
Zadanie 3

Przedsiębiorstwo wytwarza produkt według następującej funkcji produkcji:

Q = 4KL – K – 2L2 , gdzie:
Q – wolumen produkcji, K – nakład kapitału, L – nakład siły roboczej

1. Określ Produkt całkowity, produkt przeciętny oraz produkt marginalny,

jeżeli K=10.
2. Wyznacz poziom nakładów czynnika pracy, przy którym produkt przeciętny
osiągnie swoje maksimum.
Zadanie 4

Przedsiębiorstwo wytwarza produkt według następującej funkcji produkcji:

Q = −2L3 + 120L2 + 1350L, gdzie:
Q – wielkość produkcji, L – nakład siły roboczej.

Określ, dla jakich wielkości nakładów czynnika siły roboczej występuje II etap
produkcji. Zilustruj otrzymane wyniki na wykresie.