Final Development Plan ડ એસ આઈ આર ડ એ

જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન

લ
અહવાલ-૨

એપે ઓથો રટ ( .આઇ.ડ .બી.) વારા તા.૧૦-૯-૨૦૧૨ ના રોજ મં ુ ર કરલ િવકાસ

યોજના

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ
ર યનલ ડવલપમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર
ડ . એસ. આઈ. આર. ડ . એ.
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

અ ુ મઃ

1. યા યાઓ ................................................................................................................................... 1

૧.૧. કાયદો .................................................................................................................................. 1

૧.૨. ઉમેરો અને/અથવા ફરફારો ...................................................................................................... 1

૧.૩. હરખબર સાઈન/હો ડગ ....................................................................................................... 1

૧.૪. ખેતીલ ી ઉપયોગ ................................................................................................................. 1

૧.૫. એરક ડશિનગ (વાતા ુ ુ લન) ................................................................................................ 1

૧.૬. િુ વધાઓ ............................................................................................................................. 2

૧.૭. બ ુમાળ એપાટમે ટ અથવા લેટ ........................................................................................... 2

૧.૮. એ યમ ( ૂબ ચાઈ પર બાંધવામાં આવતી પારદશક છત) .................................................... 2

૧.૯. વયં સંચા લત કલ (છંટકાવ) િસ ટમ .................................................................................. 2

૧.૧૦. ભ ય ું અથવા સેલર ............................................................................................................ 2

૧.૧૧. બ ડગ ઈમારત ................................................................................................................. 2

૧.૧૨. મકાન (િનમાણ) લાઈન ....................................................................................................... 6

૧.૧૩. બાંધકામ એકમ ................................................................................................................... 6

૧.૧૪. બાંધકામ િવ તાર ................................................................................................................ 6

૧.૧૫. સ મ અિધકાર .................................................................................................................. 6

૧.૧૬. ચમની ............................................................................................................................... 6

૧.૧૭. છ ુ ં છત ............................................................................................................................. 6

૧.૧૮. ચૉક ગ ુ........................................................................................................................

ં 7

૧.૧૯. વલનશીલ સામ ી ............................................................................................................ 7

૧.૨૦. એક મા લક હક .................................................................................................................. 7

૧.૨૧. કૉ રડોર (પરસાળ) .............................................................................................................. 7

૧.૨૨. કૉમન લોટ........................................................................................................................ 7

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ i
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૧.૨૩. સી આર ઝેડ ....................................................................................................................... 7

૧.૨૪. ુ લ-ડ -સેક (આગવ જવાના ર તા િવનાની બંધ ગલી) ........................................................... 7

૧.૨૫. ડવલપર............................................................................................................................. 8

૧.૨૬. ધમશાળા ............................................................................................................................ 8

૧.૨૭. ઈન ( વાહ કચરાના િનકાલની યવ થા) .......................................................................... 8

૧.૨૮. રહણાક એકમ (મકાન)......................................................................................................... 8

૧.૨૯. દાદર (ચાર તર થી બંધ) .................................................................................................... 8

૧.૩૦ હયાત મકાન........................................................................................................................ 8

૧.૩૧. હયાત ઉપયોગ ................................................................................................................... 8

૧.૩૨. એ ઝટ (બહાર જવાનો ર તો) .............................................................................................. 8

૧.૩૩. બા દ વાલ ....................................................................................................................... 9

૧.૩૪. બચવાનો માગ .................................................................................................................... 9

૧.૩૫. ફામ હાઉસ .......................................................................................................................... 9

૧.૩૬. આગ અને / અથવા ઈમ સી એલામ િસ ટમ ........................................................................ 9

૧.૩૭. ફાયર લ ટ ........................................................................................................................ 9

૧.૩૮. ફાયર ૂફ દરવાજો ............................................................................................................... 9

૧.૩૯. ફાયર પંપ .......................................................................................................................... 9

૧.૪૦. ફાયર પંપ ુ ટર ફાયર પંપ ................................................................................................ 9

૧.૪૧. આગનો િતકાર................................................................................................................ 10

૧.૪૨. ફાયર સેપરશન ................................................................................................................. 10

૧.૪૩. ફાયર સિવસ વેશ માગ ................................................................................................... 10

૧.૪૪. ફાયર ટાવર ...................................................................................................................... 10

૧.૪૫. લોર (માળ) .................................................................................................................... 10

૧.૪૬. લોર એ રયા રિશયો (એફ.એ.આર.)/ લોર પેશ ઈ ડ (એફ.એસ.આઈ) ............................ 10

૧.૪૭. લોર ુ ં ે ફળ................................................................................................................. 11

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ ii
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૧.૪૮. ટ (ર તા તરફનો આગળનો ભાગ) ................................................................................... 11

૧.૪૯. ટગ ............................................................................................................................... 11

૧.૫૦. ફાઉ ડશન (પાયો) ............................................................................................................. 11

૧.૫૧. ગામતળ ........................................................................................................................... 11

૧.૫૨. ાઉ ડ કવરજ .................................................................................................................. 11

૧.૫૩. ાઉ ડ લેવલ ................................................................................................................... 12

૧.૫૪. ગરાજ ગત .................................................................................................................... 12

૧.૫૫. ગરાજ હર ..................................................................................................................... 12

૧.૫૬. હ બટબલ મ (રહઠાણ લાયક મ) ..................................................................................... 12

૧.૫૭. જોખમી સામ ી ................................................................................................................. 12

૧.૫૮. મકાનની ચાઈ ............................................................................................................... 12

૧.૫૯. મની ચાઈ ................................................................................................................... 13

૧.૬૦. ભાર ઉ ોગો ...................................................................................................................... 13

૧.૬૧. હોમ ઓ ુ ે શન (
પ હૃ ઉ ોગ)........................................................................................... 13

૧.૬૨. હોટલ ............................................................................................................................... 13

૧.૬૩. નાના ઉ ોગો .................................................................................................................... 13

૧.૬૪. લ ટ ............................................................................................................................... 13

૧.૬૫. મા ળ ુ ં............................................................................................................................. 14

૧.૬૬ એલ. પી. ગૅસ િવતરણ ક ................................................................................................ 14

૧.૬૭. મા ન / સેટબૅક ............................................................................................................... 14

૧.૬૮. મેઝનીન લોર .................................................................................................................. 14

૧.૬૯. મ ટ લે સ કૉ પલે સ ....................................................................................................... 14

૧.૭૦. નેબર ડૂ સે ટર અને નાગ રક િુ વધા ક ........................................................................... 14

૧.૭૧. ુ દરતી જોખમ .................................................................................................................. 14

૧.૭૨. ુ દરતી આપિ ત િવ તાર .............................................................................................. 14

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ iii
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૧.૭૩. બન- વલનશીલ .............................................................................................................. 15

૧.૭૪. કબજો અથવા ઉપયોગ ...................................................................................................... 15

૧.૭૫. ુ લી જ યા ..................................................................................................................... 15

૧.૭૬. મા લક ............................................................................................................................. 15

૧.૭૭. પૅરાપેટ ............................................................................................................................ 15

૧.૭૮. પા કગની જ યા ................................................................................................................ 15

૧.૭૯. પા ટશન ........................................................................................................................... 15

૧.૮૦. પક લેશન વેલ .................................................................................................................. 16

૧.૮૧. કાયમી ુ લી જ યા .......................................................................................................... 16

૧.૮૨. પરવાનગી ........................................................................................................................ 16

૧.૮૩. પે ોલપંપ ......................................................................................................................... 16

૧.૮૪. લ થ (ભ યતળ )ુ ં ......................................................................................................... 16

૧.૮૫. લ થ એ રયા .................................................................................................................. 16

૧.૮૭. પોચ (છાપરાવા ં વેશ ાર) ............................................................................................ 17

૧.૮૮. હર હ ુ ......................................................................................................................... 17

૧.૮૯. ન ધાયેલા આ કટ ટ, એ જિનયર, ચરલ ડઝાઈનર, લાક, સાઈટ ુ રવાઈઝર, ડવલપર ... 17
પ

૧.૯૦. રટ શન ૃિ ................................................................................................................. 17

૧.૯૧. રહણાક ઉપયોગ ................................................................................................................ 18

૧.૯૨. ર તો / શેર ...................................................................................................................... 18

૧.૯૩. ર તો / શેર લેવલ અથવા ઢાળ.......................................................................................... 18

૧.૯૪. ર તો / શેર લાઈન ........................................................................................................... 18

૧.૯૫. ર તો / શેર ની પહોળાઈ ..................................................................................................... 18

૧.૯૬. ર તા માટની ુ લ પહોળાઈ ................................................................................................. 18

૧.૯૭. િનયમો ............................................................................................................................. 18

૧.૯૮. સૉ ટ પૅન ......................................................................................................................... 18

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ iv
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૧.૯૯. ગત ઉપયોગ માટ િવ તરણ ............................................................................................ 19

૧.૧૦૦. સિવસ રોડ (સહાયક માગ) .............................................................................................. 19

૧.૧૦૧. સે ટક ટ ક .................................................................................................................... 19

૧.૧૦૨. ગટર યવ થા ................................................................................................................ 19

૧.૧૦૩. ુ જ ............................................................................................................................ 19
એ

૧.૧૦૪. ગંદા પાણીના િનકાલની ગટર ........................................................................................... 19

૧.૧૦૫. શોિપગ સે ટર અથવા કોમિશયલ સે ટર ............................................................................ 19

૧.૧૦૬. શોિપગ મૉલ ................................................................................................................... 20

૧.૧૦૭. ુ ાડો અટકાવવા માટનો દરવાજો ................................................................................... 20

મ

૧.૧૦૮. સોલર પાક ..................................................................................................................... 20

૧.૧૦૯. દાદર ઉપરની છત .......................................................................................................... 20

૧.૧૧૦. મકાનનો માળ ................................................................................................................ 20

૧.૧૧૧. ર તાનો કામચલાઉ છે ડો .................................................................................................. 20

૧.૧૧૨. પેટા િવભાગો .................................................................................................................. 20

૧.૧૧૩. ટનામે ટ (મકાન) ............................................................................................................ 20

૧.૧૧૪. ટનેમે ટ બ ડગ તથા મા લક ના લે સ ........................................................................... 20

૧.૧૧૫. ુ ાફર
સ ું તર ............................................................................................................. 21

૧.૧૧૬. સંડાસ ............................................................................................................................ 21

૧.૧૧૭. વૉટર કોસ (પાણી વહવાની જ યા) ................................................................................... 21

૧.૧૧૮. વૉટર કોસ, મેજર (પાણી વહવાની મોટ કનાલ)................................................................. 21

૧.૧૧૯. જળ સંચય (પાણીનો સં હ) ............................................................................................. 21

૧.૧૨૦. પાણીના ટાંકા અથવા તળાવ અથવા જળાશય અથવા સરોવર ............................................ 21

૧.૧૨૧. વેરહાઉસ અથવા ગોડાઉન ............................................................................................... 21

૧.૧૨૨. બાર .............................................................................................................................. 21

૧.૧૨૩. ર તાની પહોળાઈ ............................................................................................................ 22

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ v
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

2. ડવલપમે ટ માટ પરવાનગી માગવાની યા .............................................................................. 23

૨.૧. ડવલપમે ટની પરવાનગી માટ અર ................................................................................... 23

૨.૨. ચકાસણી ફ ........................................................................................................................ 23

૨.૩. અર ફોમ ......................................................................................................................... 24

૨.૪. લાન માટની સામા ય સં ાઓ ............................................................................................. 28

૨.૫. અર સાથે આપવાના દ તાવેજો .......................................................................................... 28

૨.૬. મા ય આ કટ ટ/એ જિનયર ારા લાન- પેિસ ફકશન તૈયાર કરવા .......................................... 30

૨.૭. અર નકાર કાઢવી ............................................................................................................ 30

૨.૮. પરવાનગી રદ કરવી ........................................................................................................... 30

3. ડવલપમે ટ માટની ૂળ ૂત જ રયાતો .................................................................................... 31

૩.૧. મા ન અને / અથવા સેટબૅક ............................................................................................... 31

૩.૨. ડવલપમે ટ િવ તારમાં જમીનનો િવકાસ ................................................................................ 31

ુ ાર ડવલપમે ટની કામગીર .............................................................................. 33

૩.૩. િનયમો અ સ

૩.૪. સાઈટ પર ઉપલ ધ દ તાવેજ .............................................................................................. 33

૩.૫. ઈ પે શન (તપાસ) ............................................................................................................ 34

૩.૬. જનરલ (અ ય બાબતો) ....................................................................................................... 34

4. સ ામંડળનો િનણય .............................................................................................................. 36

૪.૧. પરવાનગી માગતી અર મં ુ ર અથવા નામં ુ ર .................................................................... 36

૪.૨. પરવાનગી સ પે ડ કરવા ગે.............................................................................................. 37

૪.૩. ડવલપમે ટ માટ પરવાનગી આપવી ..................................................................................... 37

૪.૪. જવાબદાર .......................................................................................................................... 38

૪.૫. અરજદારની જવાબદાર ઓ ................................................................................................... 38

૪.૬. આગોતર યો ય પરવાનગી િવના ડવલપમે ટ ....................................................................... 38

૪.૭. િનમાણકાય દરિમયાન ફરફાર ............................................................................................... 39

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ vi
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

5. ઈ પે શન ........................................................................................................................... 40

૫.૧. ાથિમક જ રયાતો ............................................................................................................. 40

૫.૨. િનમાણ દરિમયાન ની કાય ણાલી ......................................................................................... 40

૫.૩. ભોગવટા માણપ ............................................................................................................. 41

૫.૪. મકાન પર ગેરકાયદ ભોગવટો .............................................................................................. 41

૫.૫. ગેરકાયદ ડવલપમે ્ ........................................................................................................... 42

૫.૬. પરવાનગી િવના ડવલપમે ટ ................................................................................................ 42

6. કબ ભોગવટા ંુ માણપ ................................................................................................. 43

૬.૧. કબજો ભોગવટો મેળવવા માટની અર ................................................................................ 43

૬.૨. કબ ભોગવટા ુ ં માણપ ર કર .ુ ં ............................................................................... 43

7. સરકાર વતી હાથ ધરાનાર ડવલપમે ટ .................................................................................... 44

8. ોફશન સની ન ધણી ............................................................................................................ 45

૮.૧. ર જ શન માટ અર ......................................................................................................... 45

૮.૨. ર જ શન રદ કર ુ ં............................................................................................................. 45

૮.૩. ફરજો અને જવાબદાર ઓ ..................................................................................................... 45

૮.૪. કમચાર ઓની િનમ ૂક ......................................................................................................... 53

9. ાથિમક ડવલપમે ટ અને બ ડગની જ રયાતો....................................................................... 55

૯.૧. િવકાસ ુ ં િનયમન (િનયં ણ) ................................................................................................ 55

૯.૨. ુ લી જ યા ....................................................................................................................... 56

૯.૩. ટકાઉપ ુ ં ............................................................................................................................ 56

ુ મ માપ .......................................................................................................... 57
૯.૪. લોટનાં લ ત

૯.૫. પા કગ ................................................................................................................................ 58

૯.૬. ૃ ો ુ ં વાવેતર અને ળવણી .............................................................................................. 63

૯.૭. પાણીના વાહ/જળાશયથી તર ......................................................................................... 64

૯.૮. નેજ અને ૂર િનયં ણ ....................................................................................................... 64

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ vii
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૯.૯. પવન અને ૂકંપ સહન કર શક તેવી ડઝાઈન ...................................................................... 65

૯.૧૦. ક પાઉ ડ વૉલ અને ઝાંપા ................................................................................................. 66

૯.૧૧. મકાનની ાથિમક જ રયાતો ............................................................................................. 67

૯.૧૨. પાણીને રસાયકલ કર ુ ં અને ન

ુ ઃ ઉપયોગ કરવો.................................................................... 79

10 . ઝોન ગે ના િવિનયમો ........................................................................................................... 80

૧૦.૧ તાવના.......................................................................................................................... 80

૧૦.૨. રિસડ શયલ ઝોન (રહણાંક)............................................................................................... 82

૧૦.૩ હાઈ એ સેસ કો રડોર ઝોન .................................................................................................. 86

૧૦.૪ િસટ સે ટર ઝોન ................................................................................................................ 91

૧૦.૫. નોલેજ અને આઈટ ઝોન ................................................................................................... 96

૧૦.૬. ઈ ડ યલ ઝોન(ઔ ો ગક ે ) ..................................................................................... 101

૧૦.૭. લો જ ટ સ ઝોન ............................................................................................................. 104

૧૦.૮. િવલેજ બફર ઝોન( ામ વસાહત બફર ે ) ...................................................................... 107

૧૦.૯. ર યેશન, પો ્ સ અને એ ટરટઈનમે ટ ઝોન .................................................................... 110

૧૦.૧૦. ીન પેસ .................................................................................................................... 113

૧૦.૧૧. ૃિષ િવ તાર(એ ીક ચર ઝોન) ...................................................................................... 113

૧૦.૧૨. સૌર ઉ ાન ે (સોલાર પાક ઝોન) ................................................................................ 117

૧૦.૧૩. ુ રઝમ અને રસો ્ સ .................................................................................................... 117

૧૦.૧૪. ૂહા મક માળખાગત િુ વધા( ટ જક ઈ ા ચર) ........................................................ 118

૧૦.૧૫. પ લક ફિસ લટ ઝોન ................................................................................................... 119

11. જમીન િવકાસ અને સબ- ડિવઝન િવિનયમો ............................................................................... 123

૧૧.૧ હ ુ ................................................................................................................................. 123

૧૧.૨. સામા ય જ રયાતો ......................................................................................................... 123

૧૧.૩. લાનની જ રયાતો ......................................................................................................... 125

ુ ાિયક સવલતો અને

૧૧.૪. સા દ ુ લી જ યા .............................................................................. 126

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ viii
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૧૧.૫. ર તાની રચના માટના ધારાધોરણો ................................................................................... 126

૧૧.૬. ચો સ જમીનની ડઝાઈનના ધોરણો ................................................................................ 128

૧૧.૭ કોમન લોટ .................................................................................................................... 129

12. ઓછા ખચ મકાન ંુ બાંધકામ ................................................................................................ 131

૧૨.૧. આયોજન ........................................................................................................................ 131

૧૨.૨. બાંધકામની સામા ય જ રયાતો ........................................................................................ 131

૧૨.૩. ચરલ જ રયાતો ........................................................................................................ 132

૧૨.૪. રોડ અને પાથવે .............................................................................................................. 132

૧૨.૫. મકાનમાં રહવાની ઓછામાં ઓછ સગવડ .......................................................................... 133

13. ધણ ટશન અને સિવસ ટશન ............................................................................................... 134

૧૩.૧. યા યા .......................................................................................................................... 134

૧૩.૨. ધણ ટશન અને સિવસ ટશનની જ રયાત ................................................................... 134

૧૩.૩. ા ફક જ રયાત .............................................................................................................. 134

૧૩.૪. એ અને એ ઝીટ ........................................................................................................... 135

14 . હો ડગ અને આઉટડોર ડસ લે ચર તથા પે જગ ટાવર અને ટ લફોન ટાવર તથા આઉટડોર ડસ લે

ચર પર િનયં ણો ..................................................................................................................... 136

૧૪.૧. મં ૂર ............................................................................................................................ 136

૧૪.૩. િતબંિધત સાઈનબોડ ..................................................................................................... 136

૧૪.૪. સામા ય િનયં ણો ........................................................................................................... 136

૧૪.૫. છત પર હો ડગ ............................................................................................................... 138

૧૪.૬. વોલ સાઈન .................................................................................................................... 138

૧૪.૭. ો ટ ગ સાઈન ............................................................................................................ 138

૧૪.૮. અબન ર ૂઅલ ો ટ િવ તારોમાં સાઈનબોડ ................................................................. 139

૧૪.૯. ઐિતહાિસક ઈમારતો ........................................................................................................ 139

૧૪.૧૦. ડપોઝીટ અને ફ .......................................................................................................... 139

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ ix
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૧૪.૧૧. ટ લક ૂિનકશન ઈ ા ચર (પે જગ, સે ુ ર મોબાઈલ, ‘વી’ સેટ, એમ.ટ .એન.એલ., વગેર)
લ
............................................................................................................................................... 139

૧૪.૧૨. કં ોલ સાઈન બોડ ......................................................................................................... 140

15 . માઈિનગ, વો રગ અને ક ક ન( ટની ભ ી) ..................................................................... 141

16 . લા ુ પડતા િવ િનયમો ........................................................................................................ 142

૧૬.૧. સામા ય .......................................................................................................................... 142

૧૬.૨. બ ડગમાં વધારો અથવા િવ તરણ .................................................................................... 142

૧૬.૩. ુ લી જ યા ઘટાડવા સામે લેવી પડતી કાળ .................................................................. 142

૧૬.૪. બ ડગની ળવણી (મેઈ ટન સ).................................................................................... 142

17. શાર રક ર તે િવકલાંગ લોકો માટની સવલતો.......................................................................... 144

૧૭.૧. શોટ ટાઈટલ, મા ા અને આરં ભ .......................................................................................... 144

૧૭.૨. યા યા .......................................................................................................................... 144

૧૭.૩. હ ુ ................................................................................................................................ 144

૧૭.૪. સાઈટ ુ ં બાંધકામ ............................................................................................................ 144

૧૭.૫. બાંધકામની જ રયાત ....................................................................................................... 145

૧૭.૬. પ ટ કરણ ન ધ ............................................................................................................. 149

18. ઐિતહાિસક વારસાને લગતા િનયમો....................................................................................... 151

૧૮.૧. લા ુ પાડવાની મતા .................................................................................................... 151

૧૮.૨. ુ : િવકાસ/ રપે રગ ઉપર

િવકાસ/ ન િતબંધ ................................................................ 151

૧૮.૩. ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ઇમારતો, પ રસર અને ુ દરતી પાસાની યાદ ની તૈયાર ઓ ..... 152

૧૮.૪. અ ય જનરલ ડવલપમે ટ ક ોલ ર ુ ેશનમાં

લ ટછાટ ૂકવાની, ુ ારા વધારા કરવાની
ધ

અને બદલાવ કરવાની સ ા ....................................................................................................... 152

૧૮.૫ ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા ન ધાયેલા પ રસર માટ િવશેષ િનયમો.................................. 152

૧૮.૬ ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા ન ધાયેલા પ રસર અને બ ડગોના િવકાસની દરખા તને લા ુ

પાડવાની મતા ....................................................................................................................... 153

૧૮.૭ ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ઇમારતોનો ો સાહક ઉપયોગ.............................................. 154

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ x
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૧૮.૮ ઐિતહાિસક વારસાની સાચવણી માટ નવા ો સાહકો ુ ં સ ન .......................................... 154

૧૮.૯ થાપ યને લગતા ુ ેળ અને ઉપરના આકાશની

મ ળવણી ............................................. 154

૧૮.૧૦ િતબંિધત કરાર ............................................................................................................ 155

૧૮.૧૧ ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ન ધાયેલી ઇમારતો-પ રસરોનો દર જો .................................... 155

૧૮.૧૨ વંસ/ ુ :િનમાણ/ ફરફાર ........................................................................................... 157

ન

૧૮.૧૩ બ ડગની બહારની ડઝાઇન અને ચાઈ ........................................................................ 157

૧૮.૧૪ હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ની રચના................................................................................... 157

૧૮.૧૫ ટપાલ પેટ ની જોગવાઇ ................................................................................................. 160

૧૮.૧૬ ..................................................................................................................................... 160

19. િવશેષ માળખા માટના િવિનયમો ............................................................................................. 161

૧૯.૧ સામા ય જ રયાત ...................................................................................................... 161

૧૯.૨ આગ સામેની સલામતી-સામા ય ................................................................................... 164

૧૯.૩. આગ દર યાન બહાર નીકળવાનો માગ ......................................................................... 165

૧૯.૪. યેક માળે આગથી બચવાના અલગ- ય તગત ર તા ...................................................... 166

૧૯.૫. માળખાક ય સલામતીઃ સામા ય ........................................................................................ 168

૧૯.૬. બ ડગ સિવિસસ ............................................................................................................ 171

૧૯.૭. સંદશા યવહારનાં સાધનો ................................................................................................. 172

ુ ઃ ા ય (ર
૧૯.૮. ન ુ બલ) ઊ
એ સાધનો ................................................................................ 172

20 . ુ ષણ િનયં ણ ................................................................................................................. 173

૨૦.૧ સામા ય .......................................................................................................................... 173

૨૦.૨ ુ ષણના િનયં ણ માટના પગલાં....................................................................................... 173

૨૦.૩. િવિનયમ ......................................................................................................................... 173

૨૦.૪ લા ુ પડતી બાબત .......................................................................................................... 173

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ xi
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

21 . રુ ક અને અ ય જોગવાઈઓ ................................................................................................ 174

૨૧.૧ અથઘટન ........................................................................................................................ 174

૨૧.૨. િવવેકાધીન સતાઓ ......................................................................................................... 174

૨૧.૩ અપીલ કિમટ .................................................................................................................. 174

22 . દં ડ .................................................................................................................................... 176

23. ટછાટ.............................................................................................................................. 177

૨૩.૧ હર મા લક ના ક સામાં ................................................................................................. 177

૨૩.૨. ખાનગી મા લક ના ક સામાં.............................................................................................. 177

૨૩.૩ વતમાન ઈમારત એકમોના ક સામાં .................................................................................. 177

24 . રહણાક વસાહત માટના િવિનયમો ......................................................................................... 178

૨૪.૧ શોટ ટાઈટલ, િવ તાર અને ારં ભ ...................................................................................... 178

૨૪.૨ ાં લા ુ પડશે ................................................................................................................ 178

૨૪.૩ યા યા ........................................................................................................................... 178

૨૪.૪ િનયત અિધકાર ની ફરજો .................................................................................................. 180

૨૪.૫ રા ય તરની ન ગ કિમટ ઃ ........................................................................................... 180

૨૪.૫ કોઈપણ િવ તારને િનધા રત કરવાની યા ...................................................................... 180

૨૪.૭ મં ૂર મેળવવાની યા.................................................................................................. 181

૨૪.૮ વસાહત દરખા તોની િવષયવ ુ......................................................................................... 181

૨૪.૯ હર હ ુ ુ ં માળ ...........................................................................................................

ું 181

૨૪.૧૦. સામા જક અને આિથક નબળા વગ માટ િનવાસ(એસઈડબ ુ ચ) અને અ ય માળખા ........ 182
એ

૨૪.૧૧ ફઝીકલ લાિનગના માપદં ડઃ .......................................................................................... 182

૨૪.૧૨ વસાહત િવકસાવનારની જવાબદાર ઓ ............................................................................ 184

૨૪.૧૩ પરવાનગી આપવી / રદ કરવી ....................................................................................... 184

૨૪.૧૪ લોર એ રયા રિશયો ...................................................................................................... 185

૨૪.૧૫ બાંધકામનો િવ તાર અને ચાઈ ..................................................................................... 185

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ xii
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૨૪.૧૬. ઝોિનગ, ાઉ ડ કવરજ અને અ ય િવિનયમો ................................................................... 185

૨૪.૧૭. બા માળખાનો િવકાસ(ઓફસાઈટ ઈ ા ચર) ............................................................. 186

૨૪.૧૮ બાંધકામની ુ વ ા ુ ં િનર

ણ ણ અને િનયમન કર ુ ં ......................................................... 186

૨૪.૧૯ તકરાર િનવારણ ............................................................................................................ 186

25 . પ ુ ઃ વસન અને ન
ં ડપ ીના ન ુ ઃ િનમાણના િવિનયમો ............................................................ 190

૨૫.૧ ુ ં ુ મથા , યાપેલી જ યા ે - િવ તાર અને આરં ભ ....................................................... 190

૨૫.૨. ાં લા ુ પડશે ............................................................................................................... 190

૨૫.૩. યા યાઓ ...................................................................................................................... 190

૨૫.૪. િનયત સ ાિધકાર ........................................................................................................... 192

૨૫.૫. પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન સિમિત (એસઆરસી)ની કામગીર ....................................................... 192
ન

૨૫.૬. પરવાનગી લેવા માટ કાયવાહ ......................................................................................... 192

૨૫.૭. પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન ઝોન માટ ુ ં
ન હરના ુ ં ....................................................................... 193

૨૫.૮. ુ ઃવસન યોજનાના

ન ુ ા................................................................................................. 193

૨૫.૯. યોજનાના ડવલપરની ફરજો ............................................................................................ 193

૨૫.૧૦. પરવાનગી મેળવવાની યા ........................................................................................ 194

૨૫.૧૧. મં ૂર માટની મા યતા ક અસંમિત ................................................................................. 194

૨૫.૧૨ ુ વસવાટ યોજનાના આયોજનના િનયમો ...................................................................... 196

ન

૨૫.૧૩. ુ ઃવસન
ન ો ટની ય ત અને અ ય લાયકાત ધરાવતા પ
ં ડપ ી િવ તારોના આવાસો પર

પડતી અસર .. 197

૨૫.૧૪. ફાળવણી માટના િવિનયમો ............................................................................................ 197

૨૫.૧૫. બા િવકાસ ખચ .......................................................................................................... 198

૨૫.૧૬. ં ડપ ી ુ ં
પ હરના ુ ં (કાયદસરતા) રદ કર .ુ ં ................................................................ 198

૨૫.૧૭. અ ય ઝોનની અને િનયમોની અસર: ................................................................................. 198

૨૫.૧૮. બાંધકામની ુ વ ા
ણ ગે દખરખ અને િનયં ણ ............................................................. 198

૨૫.૧૯. ફ રયાદ િનવારણ .......................................................................................................... 199

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ xiii
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

26. સીઆરઝેડ તગત િનયં ણ િવિનયમો ................................................................................. 200

૨૬.૧ યા યા ........................................................................................................................... 200

૨૬.૨. સીઆરઝેડ ુ ં વગ કરણ .................................................................................................... 200

૨૬.૩ સીઆરઝેડ ુ ં ું
હરના ..................................................................................................... 201

૨૬.૪. એચટ એલની સીમારખા ન કરવી ................................................................................. 202

૨૬.૫. સીઆરઝેડમાં િતબંિધત ૃિ ........................................................................................ 202

૨૬.૬. સીઆરઝેડ િવ તારમાં પરવાનગીપા ૃિ માટના િવિનયમો ............................................ 205

૨૬.૭. કો ટલ ઝોન મેનેજમે ટ લાનની તૈયાર ............................................................................ 208

૨૬.૮. સીઆરઝેડના અમલ ગે હરના ,ુ ં ૨૦૧૧ ...................................................................... 209

૨૬.૯ આ હરનામા હઠળ મા ય ૃિ ઓના િનયં ણ માટનાં ધારા-ધોરણો .................................. 210

ુ ઃ ઉપયોગ ...................................................................................................... 230

27. ગંદા પાણીનો ન

૨૭.૧ ધોલેરા પે યલ ઇ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલોપમે ટ ઓથો રટ (ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.) નાં

પેટાિનયમો (ગંદા પાણીને ુ ઃ ઉપયોગમાં લાવી શકાય તે ુ ં બનાવ ુ ં ક

ન ુ ઃ ઉપયોગમાં લે ુ ં માટના
ન

પેટાિનયમો) .............................................................................................................................. 230

૨૭.૨ યા યા ...................................................................................................................... 230

૨૭.૩. પેટા િવભાગ-૧ :ગંદા પાણીના ુ ઃ ઉપયોગના પેટાિનયમો .................................................. 234

ન

૨૭.૪. િવભાગ-૨: પાણીના ફરવપરાશને ો સાહન માટના િવિનયમો ............................................ 238

28. ધોલેરા પે યલ રોકાણ ે માં ુ િષત પાણી ુ િષત બનજ ર ઔ ો ગક પણીને િનયં ણમાં

રાખવા માટ તૈયાર કરવામાં આવેલા િવિનયમો ................................................................................... 241

29. હો પટલ માટના િવશેષ િવિનયમો ........................................................................................... 248

૨૯.૧. શોટ ટાઈટલ, એ સટ ટ અને કોમે સમે ટ ........................................................................... 248

૨૯.૨. ાં લા ુ પડશે ............................................................................................................. 248

૨૯.3. યા યા ......................................................................................................................... 248

૨૯.૪. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની ફરજોઃ ................................................................................... 249

૨૯.૫. મં ૂર મેળવવા માટની યાઃ......................................................................................... 249

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ xiv
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૨૯.૬. આયોજન જોગવાઈ ........................................................................................................ 250

૨૯.૭ માળખાગત સલામતી ........................................................................................................ 253

૨૯.૮. અ ય જોગવાઈઓ ............................................................................................................ 253

૨૯.૯. ૪.૦ ક વ ુ એફ.એ.આર. મં ૂર કરાયા હોય યાં પે યલ લાિનગ દરખા તો (એસ.પી.પી.) .... 254

30. હોટલ માટના ...................................................................................................................... 263

૩૦.૨. કોને લા ુ પડ ................................................................................................................. 263

૩૦.૩. યા યા .......................................................................................................................... 263

૩૦.૪. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની ફરજોઃ .................................................................................... 264

૩૦.૫. મં ૂર મેળવવા માટની યાઃ .......................................................................................... 264

૩૦.૬. આયોજન સંબિં ધત જોગવાઈ.............................................................................................. 264

૩૦.૭. માળખાગત સલામતી ....................................................................................................... 268

પ રિશ ઠ ...................................................................................................................................... 275

પ રિશ ટ એ: ઉ ોગો ુ ં વગ કરણ ............................................................................................... 275

પ રિશ ટ બી: જોખમી જમીનના િવ તારમાં બ ડગ, માળખા અને તરમાળખા ુ ં ર ણ .................. 281

પ રિશ ઠ સીઃ ઔ ો ગક લોટ ુ ં કદ ન કરવા માટ માગદિશકા ................................................... 283

પ રિશ ઠ ડ : ફોમ ....................................................................................................................... 284

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ xv
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

આ ૃિતઓની ૂચ
આ ૃિત ૧૦.૧ રોડની હાયરાક (ચડતા-ઉતરતા મ) માણે થળ ું િવકાસ આયોજન ................................... 81
આ ૃિત ૨૭.૧: કાયદા કય ર તે ગંદા પાણી પર યા િસ ટમના તાવ ગે ું ક પના ચ …………………. 239

કો ટકોની ૂચ

કો ટક ૯.૧: મકાનો માટ ુ મ

લ ત લોટ
માપ…………………………………………………………………………… 57
કો ટક ૯.૨: (ઈ વીલ ટ કાર પેસ)……………………………………………...........……………………………….. 58
ુ મ જ રયાતનાં ધોરણોઃ………………………………..
કો ટક ૯.૩: બ ડગ ઉપયોગ હઠળ પા કગ માટની લ ત 59
કો ટક ૯.૪. ર તાઓ પર ૃ ો ઉગાડવા માટ લા ટગ પની જ રયાતોઃ……………………………………… 63
કો ટક ૯.૫: ટ ના બનાવવાની દવાલ માટની પહોળાઇ……………………………………………………………. 68
કો ટક ૯.૬: બ ડગમાં પરસાળ માટ ઓછામાં ઓછ પહોળાઇ……………………………………………………. 70
કો ટક ૯.૭: હ તગત કરવામાં આવેલી િમ કતના હર દાદરા/ પરસાળની ઓછામાં ઓછ પહોળાઇ ………. 75
કો ટક ૧0.૧: રિસડ શયલ ઝોન માટ બાંધકામ િનયં ણના
િવિનયમો……………………………………………… 84
કો ટક ૧0.૨: હાઈ એ સેસ કો રડોર માટ બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો………………………………………….. 88
કો ટક ૧0.૩: િસટ સે ટર ઝોન માટ બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો ……………………………………………… 93
કો ટક ૧0.૪: નોલેજ અને આઈટ ઝોન માટ બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો…………………………………….. 98
કો ટક ૧૦.૫: ઔ ો ગક લોટ માટ છોડવી પડતી જમીન(બફર)…………………………………………………… 101
કો ટક ૧0.૬: ઈ ડ યલ ઝોન માટ બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો………… 102
કો ટક ૧0.૭: લો જ ટ સ પાક માટ બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો…………………………………………….. 105
કો ટક ૧0.૮: ગામતળ માટ બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો……………………………………………… 108
કો ટક ૧0.૯: ર એશન, પો ્ સ અને એ ટરટઈનમે ટ ઝોન માટ બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો…………… 111
કો ટક ૧0.૧0: ીન પેસ અને એ ીક ચર માટ બાંધકામ િનયં ણના
િવિનયમો……………………………….. 113
કો ટક ૧0.૧૧: સોલાર પાક, ુ રઝમ અને રસોટ, ૂહા મક માળખાગત િુ વધા અને હર સવલતોના
ઝોનમાં બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો…………………………………………………………………………………. 120
કો ટક ૧૧.૧: રાહદાર માગના ધારાધોરણો……………………………………………………………………………. 125
કો ટક ૧૪.૧: હો ડગ માટ મા ન પેસ ……………………………………………………………………………….. 136
કો ટક ૧૪.૨: હો ડગ ું કદ ( .ડ .સી.આર. ુ બ)…………………………………………………………………..
જ 136
કો ટક ૧૪.૩: કં ોલ સાઈન બોડ ……………………………………………………………………………………….. 139
કો ટક ૧૮.૧: હ રટજ બ ડ સ માટ ના ેડ અને માગદિશકા………………………………………………………. 154
ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર
ડ એસ આઈ આર ડ એ xvi
 જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન
લ
(સામા ય િવકાસ િનયં ણ િનયમનો ુ ો)
સ
( .ડ .સી.આર.)

ન ધઃ ુ રતીમાં અ વ
જ ુ ાિધત િવિનયમો નાં અથઘટનમાં conflict થાય તો ે માં ઉપલ ધ ‘General

Development Control Regulations’ જોવા િવનંતી. અને તેનો અ્થઘટન આખર ગણાશે.
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1. યા યાઓ

આ િવિનયમોમાં પા રભાિષક શ દોનો ઉપયોગ કરવામાં આ યો છે તે ખાસ સંજોગોમાં જ ર ન હોય યાં ુ ી

ધ
યથાવ ્ રહશે .
આ િવિનયમોમાં અહ શ દોની યા યા કરવામાં ન હ આવી હોય તેના અથ ખાસ સંજોગોમાં જ ર ન હોય યાં
ુ ી ૧૯૭૬ના ધી
ધ ુ રાત ટાઉન લાિનગ અને શહર િવકાસ કાયદામાં અથવા થાિનક કાયદામાં આપવામાં
જ
આવેલા અને તેના હઠળ ઘડવામાં આવેલા કાયદા અથવા નેશનલ બ ડગ કોડ ( એન બી સી)માં અથમાં
આપવામાં આ યા હશે તેવા જ રહશે.

1.1. કાયદો

ુ રાત પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર
જ યન કાયદો ,૨૦૦૯ તથા –ધી ુ રાત નગર રચના અને શહર િવકાસ
જ
કાયદો ,૧૯૭૬ હવેથી અહ અ ુ મે કાયદો ,૨૦૦૯ અને કાયદો ,૧૯૭૬ તર ક ઓળખાશે .

1.2. ઉમેરો અને/અથવા ફરફારો

ુ ાં ફરફાર, અથવા
કાયદસરના વતમાન મકાનમાં કોઈપણ ફરફાર અથવા ઉપયોગના હ મ ે ફળ ક ચાઈ
વધારવા વા માળખાક ય ફરફાર, અથવા મકાનનો એક ભાગ ૂ ર કરવો, અથવા માળખામાં ફરફાર મ ક –
બાંધકામ અથવા કપાત અથવા દ વાલ, પા ટશન, કોલમ, બીમ, મોભ, મેઝનીન લોર સ હત કોઈપણ માળ અથવા
અ ય કોઈ ટકો અથવા અવર-જવરના ર તા બંધ કરવા અથવા ફ સસ ક અ ય સાધનોમાં ફરફાર, નો આ
િવિનયમોમાં સમાવેશ થતો હોય. કોઈપણ હયાત માળખામાં ઉમેરો કરવાની પરવાનગી મા એ શરતે આપવામાં
આવશે ક તેને લગતી જોગવાઈ .ડ .સી.આર.ની વતમાન જોગવાઈઓમાં હોવી જોઈએ.

1.3. હરખબર સાઈન/હો ડગ

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ના નો ટફાઈડ િવ તારમાં સમાિવ ટ કોઈપણ લખાણ, અ ર અથવા ચ – ને યાં

હરખબરના ઈરાદાથી દશાવવામાં આ ુ ં હોય, નો ઈરાદો મા હતી આપવાનો હોય અથવા કોઈ થળ, ય ત,
હર કાય મ, વ ુ ક વેપાર માટની ચીજ, અને તે કોઈ સરફસ ક માળખા સાથે જોડાયે ું હોય, કોઈ મકાનના કોઈ
ભાગ સાથે જોડાયે ું હોય, અથવા ઝાડ સાથે ક જમીન પર ક પછ થાંભલા, પડદા, હો ડગ અથવા પાણી ભરલી
જ યાની દર ક આસપાસ જોડાયે ું હોય.

1.4. ખેતીલ ી ઉપયોગ

ખેતીલ ી ઉપયોગ અથાત ખેતી, બાગાયત, રશમના ક ડાનો ઉછે ર, પ ુ પાલન, મરઘાં પાલન, લા ટ નસર ,
ુ ર ઉછે ર, ડર ફાિમગ, શાકભા ઉછે ર તથા ૃિષ ક ૂ ધ ચ લગ લા ટને લગતી કોઈપણ ૃિ ના હ ુ માટ
જમીનનો ઉપયોગ.

1.5. એરક ડશિનગ (વાતા ુ ુ લન)

બંધ જ યાના વાતાવરણની હવા ુ ં તાપમાન, ભેજ, વ છતા ારા એક સાથે િનયં ણ કર ુ ં તથા િવતરણ કર .ુ ં

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 1
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1.6. િુ વધાઓ

ર તા, શેર , ુ લી જ યા, પાક, મનગમતી ૃિ કરવા માટની જ યાઓ, રમતનાં મેદાન, બગીચા, પાણી રુ વઠો,
વીજ રુ વઠો, ટ લાઈટ, નેજ, ુ જ,
એ હર કામો તથા અ ય ઉપયોગી બાબતો, સંદશા યવહાર નેટવક, સફસ
તથા હર િુ વધાઓ, વગેર.

1.7. બ મ
ુ ાળ એપાટમે ટ અથવા લેટ

બ મ
ુ ાળ એપોટમે ટ અથવા લેટ અથાત વતં અથવા િશક- વતં ર તે િનમાણ કરલા રહણાક મકાનો. તેની
ડઝાઈન ાઉ ડ લોર ઉપરાંત ઉપર વ ુ લોર હોય. તે ુ ં બાંધકામ અલગ રહણાક એકમ તર ક હોય અને સં ુ ત
દાદર હોય.

1.8. એ યમ ( ૂબ ચાઈ પર બાંધવામાં આવતી પારદશક છત)

એ યમ અથાત ુ લી િવશાળ જ યા, નાથી મકાનને ુ લી જ યા સાથે અજવા ં મળે . તે સામા ય ર તે કટલાક
માળ ચે બાંધવામાં આવે છે અને તેના ઉપર એવી હળવી છત તૈયાર કરવામાં આવે અને / અથવા કોઈપણ એવી
સામ ીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે નાથી વાતાવરણ સામે ર ણ મળે . પરં ુ આવી છત ઉપર કોઈપણ કારની
ૃિ થઈ ન શક. આ કાર ુ ં િનમાણ મોટાભાગે ઑ ફસ બ ડગ, શોિપગ આકડ, શોિપગ સે ટરમાં હોય છે અને
સામા ય ર તે તે તે મકાનના વેશ ાર પછ તરત જ હોય છે .

1.9. વયં સંચા લત કલ (છંટકાવ) િસ ટમ

પાઈપ અને વારાની આ એવી યવ થા છે ગરમીને કારણે આપોઆપ ચા ુ થઈ ય અને આગ લાગી હોય યાં
પાણીનો મારો કર અને તે સાથે જ દરક જણ સાંભળ શક તે ુ ં એલામ પણ વગાડ.

1.10. ભ ય ં ુ અથવા સેલર

અથાત મકાનનો નીચેનો માળ, જમીનના સરરાશ તરથી નીચે ઓછામાં ઓછા અડધા હ સા ટલા લોરની
જ યા ુ લી હોય.

1.11. બ ડગ – ઈમારત

અહ નીચે (એ) થી (આર)માં જણાવવામાં આવેલી તમામ કારની કાયમી ઈમારતો, પરં ુ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.ની પરવાનગીથી ઉ સવ-ઉજવણીના હ ુ માટ ઊભાં કરવામાં આવેલાં કામચલાઉ માળખાં
વા ક, ટ ટ, છાપરાં ક શાિમયાણા ‘ઈમારતો’ ન હ ગણાય.
(એ) “એસે બલી બ ડગ”

એવી ઈમારત અથવા તેનો એક ભાગ યાં લોકો આનંદ મોદ માટ એક થાય,

(i) મનોરં જનઃ નાટક અથવા િસનેમા િથયેટર, ટાઉન હૉલ, ઑ ડટો રયમ, દશન હૉલ

(ii) સામા જકઃ લ ન હૉલ, ખાણીપીણી અથવા રહણાક ઘર, ડા સ હૉલ અને લબ

(iii) ધાિમકઃ મં દર, દરાસર, ગર ઘર, મ જદ, ચચ, ુ ુ ારા, અ ગયાર વગેર

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 2
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

(એ i) ધાિમક મકાન અથાત એ ુ ં સં ુ લ યાં ઈ રને લગતી અથવા એવી અ ય ધાિમક

ૃિ અને સેવા થતી હોય. અલગ અલગ ધમમાં તેની અલગ અલગ પ રભાષા વી ક,
મં દર, મ જદ, ચૉક, ુ ુ ારા, સાઈનાગોગ – તથા તેમાં આ મ, નાન કરવાનો ઘાટ, મ સા
અને ગૌશાલા વી િુ વધાઓ હોઈ શક.

(બી) “ બઝનેસ બ ડગ”

કોઈપણ ઈમારત અથવા તેનો હ સો નો ઉપયોગ દ તાવેજોની કામગીર , ઑ ફસ, બક, તમામ
યવસાિયક કામગીર ની સં થાઓ, બઝનેસ બ ડગ તર ક વગ ૃ ત કોટ હાઉસીસ- મની ુ ય
કામગીર બઝનેસ અને / અથવા ુ તકો, રકોડ રાખવાની હોય.

(સી) “અલગ મકાન””

એ ુ ં મકાન ની દ વાલો અને છત બી કોઈપણ મકાન કરતાં વતં હોય અને તમામ બા ુ એ
ુ લી જ યા હોય. િવલા અને બંગલો એ રહણાક હ ુ માટના અલગ મકાન કહવાય.

(ડ ) “ િશક અલગ બ ડગ”

મકાન એક અથવા વ ુ બા ુ એથી દ વાલ અને છતથી બી મકાન સાથે જોડાયે ું હોય. ટરસ /
રોહાઉસ એ રહણાક હ ુ માટના િશક અલગ મકાન ગણાય.

(ઈ) “શૈ ણક મકાન””

િશ ણ બોડ અથવા િુ નવિસટ અથવા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા મા યતા ા ત શાળા અથવા
કૉલેજના જ ખાસ ઉપયોગમાં લેવા ુ ં મકાન. એ થળે શૈ ણક ૃિ ને લગતી માગદશન, િશ ણ
અથવા નવસ નને લગતી ૃિ ઓ થતી હોય. આવા મકાનનો ઉપયોગ લાઈ ેર અથવા
સંશોધન સં થા તર ક પણ થઈ શક. તેમાં શૈ ણક સં ુ લની દર રહ શક તેવા જ ર ટાફ
વાટસનો પણ સમાવેશ થાય છે , અને એ ુ ં મકાન નો ઉપયોગ એક એવી શૈ ણક સં થાની
હો ટલ તર ક થાય સં થા એ જ સં ુ લમાં હોય અથવા ન પણ હોય.

(એફ) “જોખમી મકાન”, અથાત એ ુ ં મકાન અથવા તેના હ સાનો ઉપયોગ –

ર ડયો એ ટવ પદાથ અથવા અ યંત વલનશીલ અથવા િવ ફોટક સામ ીના સં હ, હરફર,
ઉ પાદન અથવા ોસેિસગ માટ થતો હોય અ યંત ઝડપથી સળગી ઊઠ અને / અથવા ઝેર ગૅસ
ક િવ ફોટક સામ ી પેદા કર.

અ યંત ઘાતક ઝેર પદાથ , આ કલાઈઝ, એિસડ અથવા અ ય વાહ , ગૅસ ક રસાયણો
વાળા, ુ ાડો અને િવ ફોટકો એક સાથે પેદા થતા હોય અથવા તેને પ રણામે તેના કણો અલગ
મ
પડ ય અને ભડકો થાય; એિવ સામ ીના સં હ, હરફર, ઉ પાદન અથવા ોસેિસગ માટ
વપરાતાં મકાનો.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 3
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

( ) “ઔ ો ગક બ ડગ”

એવી ઈમારત અથવા તેનો હ સો ક યાં િવિવધ સામ ી ુ ં ઉ પાદન ફ કશન, એસે બલ અથવા
ોસેસ થ ુ ં હોય વી ક એસે બલી લા ટ, લેબોરટર , વીજ મથકો, રફાઈનર , ગૅસ લા ટ, િમલ,
ડર અને કારખાના.

(એચ) “સં થાક ય બ ડગ”

સરકાર, .આઈ.ડ .બી., ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ., હર ે ની કંપનીઓ, ન ધાયેલા ચૅ રટબલ

ટ ારા બાંધવામાં આવે ું મકાન યાં િશ ણ, તબીબી, મનોરં જન અને સાં ૃિતક કાય મો વી
હર ૃિ ઓ થાય, નોક રયાત મ હલાઓ અથવા ુ ુ ષો માટની હૉ ટલ અથવા સાં ૃિતક અને
તેના વી ૃિ ઓ માટ ઑ ડટો રયમ અથવા કૉ પલે સ, ધમશાળા, અનાથ આ મ, ય તા
ુ , બીમાર, રોગી અથવા
મ હલાઓ, બાળકો, નવ ત િશ ઓ ૃ ય તઓ માટ આ ય, સ
અથવા ુ ારણાલ ી અટકાયત
ધ માં રહનારાઓ માટ મયા દત ુ ત હોય, સામા ય ર તે મા
ૂવા ટલી જ યા આપવામાં આવે, ઉપરાંત તેમાં ધમશાળાઓ, હૉ પટલો, વા થય હૃ ,
સ કારક સં થાઓ વી ક લ, કદ, મનોરોગીઓની હૉ પટલ, ુ ારણાલ ી મકાનો, અટકાયત
ધ
અને ુ ારાની
ધ ૃિ માટનાં મકાનો, તથા વાસનને ો સાહન આપવા માટ ટાર હોટલો, લબ,
ગો ફ કોસ, રમતગમત ુ ં ટ ડયમ અને સરકાર ારા સમયાંતર હર કરવામાં આવતી વાસન
એકમની તમામ ૃિ ઓ.

(આઈ) “વેપારલ ી બ ડગ”

એવી ઈમારત અથવા તેનો હ સો યાં જ થાબંધ ક ટક વ ુ

ઓ વેચાણ માટ ુ કાનો, ટોર
અથવા બ ર હોય અથવા વેપારલ ી િુ વધાઓ વી ક ઑ ફસ, ટોરજ અને સેવાઓ એક જ
જ યાએ ઉપલ ધ હોય.

( ) “લો રાઈઝ બ ડગ” (ઓછ ચાઈ ુ ં મકાન)

૧૬.૫૦ મીટરની ચાઈ અને ાઉ ડ લોર ઉપરાંત ચાર માળ હોય તે ુ ં મકાન. જોક, ૨.૮ મીટર
ુ ીની
ધ ુ લી લ થ (ભ યતળ )ુ ં તથા ૧.૫ મીટરની પેરાપેટ ગણતર માં લેવામાં ન હ આવે.

(ક) “હાઈ-રાઈઝ બ ડગ” (બ ુમાળ મકાન)

લો-રાઈઝ બ ડગ (૧.૪ - )માં દશાવવામાં આવેલાં ધોરણ કરતાં અલગ. અલબ , મહ મ મા ય

ચાઈ ૧૫૦ મીટર કરતાં વધવી જોઈએ ન હ.

(એલ) “ઑ ફસ બ ડગ”

એવી ઈમારત અથવા તેનો હ સો નો એકમા અથવા ાથિમક ઉપયોગ ઑ ફસ તર ક અથવા

ઑ ફસના હ ુ માટ અથવા ુ ’માં વહ વટ કામ,
લે રકલ કામ માટ થતો હોય. ‘ઑ ફસના હ ઓ
લે રકલ કામગીર , નાણાક ય યવહારો, ટ લફોન, ટ લ ાફ અને ક ૂટર કામગીર નો સમાવેશ
થાય છે , ‘ લે રકલ કામગીર ’માં લેખન, કુ - કિપગ, કાગળો ુ ં િવષયવાર વગ કરણ, ફાઈ લગ,

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 4
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ુ લક ટગ, કાડ પં ચગ, મશીનોની ગણતર , કાશન માટ મૅટર ુ ં ો ગ તથા લેખન સામ ીની
તૈયાર નો સમાવેશ થાય છે .

‘ ેડ-એ ઑ ફસ પેસ’માં એવા મકાનનો સમાવેશ થાય છે યાં સમ બા દ વાલ કાચથી

શણગારલી હોય, વૈભવી રાચરચી ,ું આસપાસ ુ ં લે ડ કિપગ ે ઠ હોય, અસરકારક મે ટન સ હોય,
પાવર બૅકઅપ તેમજ સાર ટન ટ ોફાઈલ વી બાબતો યાનમાં લેવામાં આવશે અને તે
બી.એફ.એ.આર. વાં સિવસ સે ટરનાં તથા રયલ એ ટટ ે માટ અનામત રાખવામાં આવશે.

‘નોન ેડ-એ ઑ ફસ પેસ’માં બાક ની સિવસ ઈ ડ ઝની ઑ ફસ તૈયાર થઈ શકશે.

(એમ) “ હર મકાન”

સરકાર , અધસરકાર સં થાઓ, હર ે નાં એકમો, ન ધાયેલા ચે રટબલ ટ અથવા અ ય

સંગઠનો ારા તેમની બન-નફાકારક હર ૃિ ઓ માટ બાંધવામાં આવેલી ઈમારત.

(એન) “રહણાક મકાન”

એક સવસામા ય રહણાક હ ુ માટ ુ ં મકાન યાં આરામની િુ વધા હોય, તેમાં રસોઈ અથવા
જમવાની િુ વધા હોય ક ન પણ હોય. આવા મકાનોમાં એક અથવા વ ુ પ રવારો રહ શક તેવી
યવ થા, હોટલ, ડોમટર , એપાટમે ટ, લેટ તથા ય તગત ગરાજ હોઈ શક.

(ઓ) “િવશેષ ઈમારતો””

i. એવી ઈમારત નો એકમા ઉપયોગ નાટક અથવા િસનેમા િથયેટર, મોશન િપ ચર, ાઈવ-
ઈન િથયેટર, એક થવાનો હૉલ અથવા ઑ ડટો રયમ, ટાઉન હૉલ, દશન હૉલ, સં હાલય,
ુ ાિયક હૉલ, લ ન હૉલ
ટ ડયમ, સા દ ુ માટ થતો હોય.
વા હ ઓ
ii. જોખમી મકાન,
iii. સવ ાહ યવ થાના ભાગ પ મકાન,
iv. સે લી એર-ક ડશ ડ મકાન અને જો ટ ટ પર બાંધવામાં આવે ું હોય તો તેની ચાઈ ૧૫
મીટરથી વ ુ હોય.

(પી) “ ટોરજ બ ડગ”

ાથિમક ર તે નો ઉપયોગ માલ-સામાન રાખવા માટ થતો હોય તે ુ ં મકાન અથવા તેનો હ સો.
એ મકાનનો ઉપયોગ વેરહાઉસ (ગોદામ), કો ડ ટોરજનો સામાન રાખવાની જ યા, હરફર માલ-
સામાન ૂકવાની જ યા, ટોર હાઉસ, હર ગરાજ, કમાં અનાજ ચઢાવવા માટ ુ ં થાન,
અનાજનો કોઠાર, તબેલો વગેર માટ પણ થઈ શક.

( )ુ “અસલામત મકાન”

સંરચના મક( કચરલી) ર તે અસલામત હોય તે ુ ં મકાન,

i. બન-આરો ય દ હોય,
ii. યાં કચરાના િનકાલના ૂરતા સાધનો ન હોય,
ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર
ડ એસ આઈ આર ડ એ 5
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

iii. આગ લાગી શક તેવી સંભાવના હોય,

iv. માનવ વન માટ જોખમી હોય,
v. અ ૂરતી ળવણી, ખં ડયેર અથવા ઉપે ત જ યા હોવાને કારણે હર સલામતી, આરો ય
અને ક યાણના સંદભમાં મકાનનો ઉપયોગ જોખમી હોય.

(આર) “હૉલસેલ એ ટા લશમે ટ”

એવી જ યા સં ૂણ ર તે અથવા િશક ર તે જ થાબંધ વેપાર માટ વપરાતી હોય, તથા

ગોડાઉનની િુ વધા, ક ા સપોટ, ક ા સપોટ ુ કગ સ હત િવિવધ જ થાબંધ વેપારની
કામગીર થતી હોય.

1.12. મકાન (િનમાણ) લાઈન

ટાઉન લાિનગ ક સ અથવા ડવલપમે ટ યોજનામાં એવી લાઈન યાં, બા ુ માંથી પસાર થતો ર તો ક
ર તાના એક ભાગ ુ ી મકાનની
ધ લ થને લંબાવી શકાય,

1.13. બાંધકામ એકમ

અથાત જમીન / લોટ અથવા જમીન / લોટનો એક હ સો અથવા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા મં ૂર
કરવામાં આવેલા એક કરતાં વ ુ લોટ / જમીન ુ ં એકમ. જોક, ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા કોઈપણ ર તા ુ ં
િનિ ત એલાઈનમે ટ (લાઈનદોર ) િનધા રત કરવામાં આવી હોય યાં એ એલાઈનમે ટને બાદ કર ને
બાંધકામ એકમ ગણવામાં આવશે.

1.14. બાંધકામ િવ તાર

અથાત એવો િવ તાર ગડર (ક ટલીવર) પર બાંધેલા ભાગ સ હત તમામ માળના બાંધકામને આવર લેતો
હોય, િસવાય ક એવા િવ તારો ખાસ કર ને આ િનયમો હઠળ બાકાત રાખવામાં આ યા હોય.

1.15. સ મ અિધકાર

અથાત યવ થાના સંચાલન માટ સવ ચ ઑથો રટ ( .આઈ.ડ .બી (./ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ . ારા સ ા

આપવામાં આવી હોય તેવી કોઈપણ ય ત અથવા ય તઓ અથવા ઑથો રટ અથવા િવિવધ ઑથો રટ .

અલગ અલગ કામગીર માટ અલગ અલગ ય ત ક ઑથો રટ ની િનમ ૂક થઈ શક .

1.16. ચમની

બાંધકામનો એવો હ સો યાંથી ુ ાડો ઘરની બહાર નીકળ હવામાં ભળ

મ ય. તેમાં ચમની તેમજ ુ ાડો
મ
જવાની પાઈપનો સમાવેશ થાય છે .

1.17. છ ુ ં – છત

હવામાન સામે ર ણ માટ બા દ વાલ ઉપર કરવામાં આવે ું િનમાણ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 6
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1.18. ચૉક – ગ ંુ

મકાનની દર કોઈપણ તર કાયમી ુ લી જ યા સં ૂણ અથવા િશક ર તે ઘેરાયેલી હોય. મકાનની

વ ચે હોય તે ચાર બા ુ થી બંધ હોય પરં ુ ઉપરથી ુ લી હોય અને બહાર હોય તે એક બા ુ થી બંધ હોય અને
બાક ની તમામ દશા ુ લી હોય.

1.19. વલનશીલ સામ ી

બ ડગ સામ ીની વલનશીલતા ુ ં પર ણ, નેશનલ બ ડગ કોડ (એનબીસી) આઈએસ-૩૮૦૮-૧૯૬૬,

ુ ાર એવી સામ ી
અ સ ને સળગાવવામાં આવે તો તે આગની વાળામાં ઉમેરો કર.

1.20. એક મા લક હક

જમીનનો એક ુ કડો અલગ અલગ કાડ હઠળ ર જ ટર થયો હોય – અિધકારના રકોડ હોય તેમ છતાં તેનો
મા લક હક એક જ હોય.

1.21. કૉ રડોર (પરસાળ)

કૉમન પૅસેજ અથવા સ ુ શન જ યા

લે માં કૉમન એ સ હૉલનો પણ સમાવેશ થાય.

1.22. કૉમન લોટ

અથાત જમીનથી ચે ન હ એવી બધી બા ુ થી ુ લી તથા અવરજવર થઈ શક તેવી જ યા. મા લક એવી

બાંયધર આપવાની રહશે ક કૉમન લોટનો ઉપયોગ બ ડગના તમામ રહવાસીઓ િનઃ ુ ક કર શકશે.
ડવલપમે ટની પરવાનગી મ યા પછ કૉમન લોટ સોસાયટ / એસોિસયેશનના રહવાસીઓને આપવાનો
રહશે. સોસાયટ / એસોિસયેશનની રચના ન થઈ હોય તો એ થાય યાં ુ ી કૉમન લોટની મા લક / ક ટડ
ધ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. પાસે રહશે. કૉમન લોટ અ ય કોઈપણ ય તને વેચી શકાશે ન હ તેમજ
રહવાસીઓના કૉમન ઉપયોગ િસવાય તેનો બીજો કોઈ ઉપયોગ થઈ શકશે ન હ.

1.23. સી આર ઝેડ

હાઈ ટાઈડ લાઈન (એચ ટ એલ) અને લો ટાઈડ લાઈન (એલ ટ એલ)ની વ ચે આવતી જમીન યાં
દ રયાઈ ભરતીથી (જમીન તરફ) હાઇ ટાઇડ લાઇન બાદ ૫૦૦ મીટર ુ ીના અસર પામતા દ રયાકાંઠા
ધ
િવ તારો, ખાડ , નદ નો ાવ િવ તાર તથા બૅકવૉટરને ૧૯૮૬ના પયાવરણ (સંર ણ) િનયમોના િનયમ ૫ ના
પેટા િનય ્ (૩) હઠળ કો ટલ ર ુ ેશન ઝોન (સીઆરઝેડ)
લ હર કરવામાં આ યા છે .

1.24. ુ લ-ડ -સેક (આગવ જવાના ર તા િવનાની બંધ ગલી)

અવર-જવર માટ એક જ તરફ ઝાંપો અને દરના છે ડ અધ-ગોળાકાર વળાંક હોય તેવો ર તો. આવા ુ લ-ડ -
સેકની ડઝાઈન દરરોજના સરરાશ ુ ાર બનાવી શકાય તેમજ વળાંક પણ જ રયાત
ા ફકની ગણતર અ સ
માણે બનાવી શકાય, ુ ાર ડઝાઈન બનાવી
મ ક રહણાક િવ તારનો ર તો હોય તો કારના ધોરણો અ સ
ુ ાર ડઝાઈન તૈયાર થઈ શક.
શકાય અને બન-રહણાક િવ તારના ર તા પર બસો અને કોના ા ફક અ સ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 7
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1.25. ડવલપર

એવી ય ત ને બ ડગ બાંધવાનો ક તે માટની કામગીર કરાવવાનો કાયદસર અિધકાર મ યો હોય, અથવા

યાં કોઈ પણ ય તને આવી સ ા આપવામાં આવી ન હોય યાં બ ડગના મા લક ડવલપર ગણાય.

1.26. ધમશાળા

એ ુ ં મકાન ુ
નો ઉપયોગ ધાિમક મેળાવડા માટ, ર ટ હાઉસ તર ક, ધાિમક અને સામા જક હ ઓ સાથે
સેવાક ય ૃિ ઓ માટ થતો હોય, અથવા એ ુ ં થળ ુ ાયના લોકોને કોઈ ખચ િવના અથવા
યાં ચો સ સ દ
સાવ ન વા ખચ રહવાનો અિધકાર મળતો હોય અથવા રહવા માટ મં ૂર આપવામાં આવતી હોય.

1.27. ઈન ( વાહ કચરાના િનકાલની યવ થા)

એક એવી િસ ટમ અથવા પાઈપોની લાઈન તથા મેનહોલ, ઈ પે શન ચે બર, પ ગલી, લોર પ સાથેની
યવ થા ના મારફત તે ઈમારત અથવા વેપાર સં ુ લના વાહ કચરાનો િનકાલ થતો હોય. જમીનની
સપાટ પર ુ ં વધારા ુ ં પાણી ક અ ય વાહ વહાવી દવા માટ સાંકડ - ુ લી ચૅનલ પણ ઈન તર ક
ઓળખાય છે .

1.28. રહણાક એકમ (મકાન)

એક એ ુ ં આ ય થાન યાં એક પ રવાર રહ શક. આ ુ ં રહણાક એકમ ઓછામાં ઓછા એક મ ુ ં હોય, નો

ુ મ કાપટ એ રયા ૯ ચોરસ મીટર હોય અને તેમાં લે નની યવ થા હોય.
લ ત

1.29. દાદર (ચાર તર થી બંધ)

બ ડગમાં આગ સામે રુ ત દ વાલો અને દરવા થી અલગ રાખવામાં આવેલો દાદર.

1.30 હયાત મકાન

એ ુ ં મકાન અથવા હયાત માળ ું આ ડવલપમે ટ કં ોલ િનયમો અમલમાં આ યા તે પહલાંથી અ ત વ

ધરાવ ુ ં હોય.

1.31. હયાત ઉપયોગ

આ િનયમો અમલમાં આ યા તે પહલાં વતમાન મકાન અથવા માળખાના ઉપયોગનો અિધકાર મ યો હોય.

1.32. એ ઝટ (બહાર જવાનો ર તો)

કોઈપણ ઈમારતમાંથી અથવા માળ પરથી ર તા પર અથવા કોઈપણ સલામત જ યાએ પહ ચવા માટનો
ર તો. આવા ર તાના ણ અલગ કાર છે – હો રઝો ટલ એ ઝટ, આઉટસાઈડ એ ઝટ અને વ ટકલ એ ઝટ,
તેની સમ ૂતી નીચે માણે છે ઃ
“હો રઝો ટલ (આડો ર તો) એ ઝટઃ”:- અથાત એવો ર તો રુ ત ુ લો ભાગ હોય અથવા બે મકાન
વ ચે ુ
લ ુ ં બાંધકામ હોય યાંથી નીકળ શકાય.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 8
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

“આઉટસાઈડ એ ઝટઃ”:- અથાત ઈમારતમાંથી સીધા હર ર તા ઉપર નીકળવાનો માગ, એવો ુ લો

િવ તાર હર માગ ઉપર નીકળતો હોય અથવા આગથી બચી શકાય તેવો મકાનને સમાંતર ર તો યાંથી
હર ર તા ઉપર પહ ચી શકાય.
“વ ટકલ (ઊભો ર તો) એ ઝટઃ”:- અથાત દાદર, ુ ાડાથી
મ રુ ત ટાવર, ર પ, એ કલેટર વા બે અથવા
વ ુ માળની વ ચે ઉપર-નીચે જવા માટના સલામત માગ .

1.33. બા દ વાલ

ઈમારતની બા દ વાલ, અ ય મકાનની દ વાલની ન ક હોવા છતાં તે તેનો ભાગ ગણાય ન હ, તથા તેનો
અથ એ પણ થાય ક આવી દ વાલ તે ઈમારતના દરના ભાગને ઢાંકતી હોય.

1.34. બચવાનો માગ

હવા-ઉ શની યો ય િુ વધાવાળો કૉ રડોર અથવા દાદર અથવા આવો કોઈપણ માગ અથવા માગ ુ ં િમ ણ
ુ લામાં હોય અને સલામત હોય, ના મારફત ભ યત ળયા ઉપર સલામત ર તે પહ ચી શકાય.

1.35. ફામ હાઉસ

ફામ હાઉસ અથાત બાંધકામ સાથેની જમીનનો એવો લોટ ઑથો રટ ારા ખેતીલ ી ઉપયોગ માટ
ડઝાઈન કરવામાં આ યો હોય.

1.36. આગ અને / અથવા ઈમ સી એલામ િસ ટમ

અથાત આગ લાગે યાર આપોઆપ અથવા મે ુ લી ભયજનક સંકતો આપતા અને

અ સા રત કરતા સાધનો.

1.37. ફાયર લ ટ

આગ અથવા અ ય કટોકટ ની ણે અ નસેવાના જવાનો ારા ઉપયોગમાં લેવા માટ બનાવવામાં આવેલી
ખાસ લ ટ.

1.38. ફાયર ૂફ દરવાજો

દ વાલને સમાંતર ૂલે એવો દરવાજો અથવા શટર, અને તે ુ ં િનમાણ એક ચો સ સમય ુ ી આગ અને
ધ
તેનાથી પેદા થયેલી ગરમીને ફલાતી રોકવા માટ કરવામાં આ ુ ં હોય.

1.39. ફાયર પંપ

યો ય એ જન અથવા મોટર માટ ઊ ને વાહ માં પાંતર કર ુ ં બા વીજળ થી ચાલ ુ ં મશીન, તેની
ુ
આઉટ ટ મતા અલગ અલગ હોઈ શક, પરં ુ બ મ
ુ ાળ મકાનોની ટોચ ુ ી ૩.૨ ક /સીએમ( ુ )
ધ ું ેશર
વહન કરવાની તેની મતા હોવી જોઈએ.

1.40. ફાયર પંપ – ુ ટર ફાયર પંપ

એ ુ ં યાંિ ક / ઈલે કલ સાધન બ મ

ુ ાળ મકાનોની ટોચ ુ ી પાણી ુ ં દબાણ ફક શક તથા તે સૌથી
ધ
ન કના પોઈ ટ ખાતે ૩.૨ ક / સીએમ( ુ ) ું ેશર ધરાવ ુ ં હોય.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 9
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1.41. આગનો િતકાર

ઈમારતમાં આગ લાગે તે સમયે આગ અને તેમાંથી પેદા થતી ગરમીના સંજોગોમાં િનધા રત સમય ુ ી તેનો
ધ
સામનો કર શક તેવી સામ ી અથવા સાધનો. આગનો િતકાર કર શક તેવાં સાધનો ુ ં પર ણ આઈએસઃ
૩૮૦૯-૧૯૬૬ ફાયર ર ઝ ટ સ ટ ટો ઑફ ુ ાર થ ુ ં જોઈએ.
ચર અ સ

1.42. ફાયર સેપરશન

સાઈટ પરની અ ય ઈમારત અથવા અ ય સાઈટ અથવા ર તાની સામે પારથી અથવા અ ય હર જ યાએથી
મીટરમાં માપવામાં આવેલી બ ડગ ુ ં તર.

1.43. ફાયર સિવસ વેશ માગ

ુ ય ફાયર અિધકાર ની ભલામણ અ સ

ુ ાર ઈમારતના ભ યત ળયે આપવામાં આવે ું જોડાણ ના મારફત
પાણીને પંપ કર ઉપર ુ ી લઈ જઈ શકાય.
ધ

1.44. ફાયર ટાવર

બ ડગની બહારનો એવો દાદર યાં મા અલગ અલગ માળથી ૂ ને અથવા બ ડગથી અલગ હોય તેવી
દ
લૉબી મારફત પહ ચી શકાય, અને આ દાદર આગ સામે ર ણ આપી શક તેવા દરવા થી રુ ત હોય.

1.45. લોર (માળ)

મકાનનો નીચેનો ભાગ યાંથી સામા ય ર તે લોકો ચાલીને મકાનમાં ય, પરં ુ તેમાં મેઝિનન લોરનો
સમાવેશ થતો નથી.
ર તા પર ક ુ લી જ યામાં સીધો વેશ થઈ શક તેને ાઉ ડ લોર – ભ ય ત ળ ુ ં કહવાય, તેથી ઉપરના
માળને લોર-૧, યાર પછ લોર-૨ એ માણે મ વધતો ય.

1.46. લોર એ રયા રિશયો (એફ.એ.આર.)/ લોર પેશ ઈ ડ (એફ.એસ.આઈ)

અથાત તમામ દ વાલો સ હત તમામ માળના સં ુ ત ુ લ િવ તારના ભાગાકાર ારા મળતો સરરાશ િવ તાર,
પણ તેમાં આ િનયમો હઠળ ખાસ કર ને બાકાત રાખવામાં આવેલા િવ તારોનો સમાવેશ ુ લ લોટ િવ તારમાં
ન હ થાય.
લોર એ રયા રિશયો = તમામ લોર / લોટ ે ની દ વાલો સ હત ુ લ લોર િવ તાર
અલબ , નીચે જણાવેલી બાબતો એફ.એ.આર. ની ગણતર માં લેવામાં ન હ આવેઃ
i. કોઈ વાડ ક ભાગ પાડ ા િવનાની પા કગની જ યા, માં કોઈ અવરોધ િવના ૨.૪ મીટરની ચાઈ
હોવી જોઈએ અને બીમ સાથેના લેબ હોય તો તેવા સંજોગોમાં ચાઈ ૨.૮ મીટરથી વધવી ન
જોઈએ.
ii. મા રહણાક મકાનોમાં (રહણાક અને કોમિસયલ સાથે હોય યાં ન હ) ુ લી લ થની જ યામાં
ુ મ
ભ ય ત ળયે બીમ સાથે લ ત ચાઈ ૨.૮ મીટરથી વ ુ ન હ, તેમાં કોઈ વાડ – દ વાલનો
સમાવેશ થવો ન જોઈએ.
iii. આ િનયમો હઠળ જ ર ત રક ુ લી જ યાઓ તથા ડ સ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 10
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

iv. જ ર પા કગ માટ ઉપયોગમાં લેવાનાર ભ ય ું , ની બીમને બાદ કરતા ચો ખી ચાઈ ૨.૬ મીટર
હોવી જોઈએ.
v. ચૉક દારની ક બન, ચાર ચોરસ મીટર ુ ીની.
ધ
vi. વેધર શેડ, ૦.૦૬ મીટરની પહોળાઈ ુ ીનો.
ધ
vii. દાદર, ની વ ચેના ભાગે મહ મ પહોળાઈ દાદરની પહોળાઈ ટલી હોવી જોઈએ, અને નીચેના
છે વાડ મહ મ પહોળાઈ દાદરની પહોળાઈ કરતાં બેવડ હોવી જોઈએ.
viii. લ ટ, લ ટની હલનચલનની જ યા, ટર ક બન અને પાણીની ટાંક .
ix. ુ લી જ યા / ચૉક / ગ .ુ ં
x. .ઈ.બી. અથવા અ ય સ ાવાર વીજ એજ સી ારા િનધા રત ઈલે ક મ.

1.47. લોર ંુ ે ફળ

દ વાલોના ે ને બાદ કરતા બાંધકામ કરલો િવ તાર.

1.48. ટ (ર તા તરફનો આગળનો ભાગ)

તે લોટને લા ું પડ તેવો ટ, અથાત ર તા તરફનો ભાગ અને જો કોઈ લોટ ફરતે એક કરતાં વ ુ ર તા
હોય અથવા ર તાની પહોળાઈ ૨૦ મીટર કરતાં વ ુ હોય તો ટનો િનણય લોટની ઉપયો ગતા, તેના
ુ ાર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા ન
વતમાન અને ભાિવ િવકાસની સંભાવના અ સ કરવામાં આવશે.

1.49. ટગ

િવશાળ ુ ી દ વાલની કોલમના છે ડા નીચે

ે નો ભાર વહચી દવાના હ થ ટ, પ થર અથવા ક ટથી તૈયાર
કરવામાં આવે ું ફાઉ ડશન.

1.50. ફાઉ ડશન (પાયો)

અથાત ઈમારતનો એવો ભાગ તેના સીધા સંપકમાં હોય અને જમીન પરના ભારને વહચી દ.

1.51. ગામતળ

એટલે ક જમીન મહ ૂલ કાયદાની જોગવાઈ હઠળ સરકાર અથવા કલે ટર ારા ગામ, નગર અથવા શહરની

હદમાં હર કરવામાં આવેલી તમામ જમીન

1.52. ાઉ ડ કવરજ

લોટની દર સીધી ઈમારતની હઠળ આવતી જમીનનો હ સો, અથવા ગડરના ક સામાં તરત જ આવતા
અપર લોરની નીચેની મહ મ ટિ ટ, ુ લ લોટની ટકાવાર ,
% ાઉ ડ કવરજ = ( બ ડગ ટિ ટની નીચેનો િવ તાર / ુ લ લોટ િવ તાર) X ૧૦૦

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 11
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1.53. ાઉ ડ લેવલ

અથાત સૌથી ન કનો બાંધેલા હયાત રોડની ટોચ અથવા હયાત ાઉ ડ લેવલ ુ ં તર, ક ૂર ુ ં તર – એ
તમામ પૈક ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા ન કરવામાં આવે તે ચાઈ.
ન ધઃ – ૂર ુ ં મહ મ તર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા િનધા રત કરવામાં આવશે.

1.54. ગરાજ – ગત

અથાત બ ડગ અથવા તેનો ભાગ ની ડઝાઈન અને ઉપયોગ વાહનો પાક કરવા માટ હોય.

1.55. ગરાજ – હર

એ ુ ં બ ડગ અથવા તેનો ભાગ ની ડઝાઈન ગત ગરાજ કરતાં ુ દ હોય, લાભ માટ તે ુ ં સંચાલન થ ુ ં
હોય, વાહનો ુ ં રપે રગ, સિવસ, ભાડ આપવા, વેચાણ કરવા અથવા ટોરજ અથવા પા કગ માટ તેની
ડઝાઈન અને/અથવા ઉપયોગ થતો હોય.

1.56. હ બટબલ મ (રહઠાણ લાયક મ)

એવો મ નો માનવીય રહઠાણ તર ક ઉપયોગ થતો હોય અથવા એવી ડઝાઈન કરવામાં આવી હોય,
પછ થી તેનો ાસં ગક ઉપયોગ લિવગ મ તર ક થતો હોય તો રસોડા તર ક કર શકાય પરં ુ બાથ મ,
લે ન, લો , સિવગ અને ટોરજ, પે , કૉ રડોર, સેલર, ટોર મ, ૂ મ તર ક ન થઈ શક, આવા મની
ચાઈ ફિન ડ લોરથી ફિન ડ િસ લગની વ ચે ૨.૮૦ મીટરથી ઓછ ન હોવી જોઈએ.

1.57. જોખમી સામ ી

તેમાં નીચેની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે ,

i. ર ડયોએ ટવ પદાથ
ii. અ યંત વલનશીલ અથવા િવ ફોટક સામ ી અને/અથવા ઝેર ુ ાડો પેદા કર એવી સામ ી, અથવા
મ
એવી વ ુ નો સં હ, હરફર અથવા ઉ પાદન થ ુ ં હોય
ઓ માં અ યંત ઝેર રસાયણ, ુ ગધજનક
આ કલાઈઝ અથવા એિસડ અથવા અ ય વાહ નો સમાવેશ થતો હોય.
iii. અ ય વાહ અથવા રસાયણો વાળા, ુ ાડો, િવ ફોટકો, ઝેર -બળતરા કર તેવા ક
મ ાર ઉ પ
કર તેવા ગેસ અથવા માંથી ૂકો અથવા નાના કણો પેદા થતા હોય એકાએક આગ પકડ શક.

1.58. મકાનની ચાઈ

અથાત સરરાશ જમીનના તર / ૂર ુ ં મહ મ તર / લોટ લેવલથી માપવામાં આવ ુ ં ઊ ુ ં તર

લેટના ક સામાં સૌથી ટોચના માળના લેબના ૂરા થયેલા લેવલની ટોચ ુ ી ુ ં તથા ઢળતી છત હોય તો
ધ
ચાઈના ક બ ુ ુ ી, પણ તેમાં દાદરની ક બન, પાણીની ટાંક અને લ ટ મનો સમાવેશ ન થાય.
ધ
ઢળતી છતની ચાઈને સંબિં ધત માળની સરરાશ ચાઈ ગણવી.
ન ધઃ ૂર ુ ં મહ મ તર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા િનધા રત કરવામાં આવશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 12
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1.59. મની ચાઈ

મના ફિનશ થયેલા ત ળયાની સપાટ થી ફિનશ થયેલી છત- લેબની સપાટ ુ ી ુ ં ઊ ુ ં માપ. છતની સાથે
ધ
મની ચાઈ અથાત ત ળયાની િતમ સપાટ તથા છાજલીના સૌથી નીચેના છે ડા વ ચેની સરરાશ ચાઈ.

1.60. ભાર ઉ ોગો

એવાં ઉ ોગો/ઉ પાદન િુ તઓ મોટા માણમાં કાચા અથવા િશક તૈયાર માલમાંથી ઊચી કમતની
ચીજો ુ ં િનમાણ કર. આવા ઉ ોગો ુ ં મશીનર માં મો ુ ં ુ ં રોકણ તેમજ વ ુ ઉ
ડ વપરાશ તેમજ િતમ
ઉ પાદનની પર એકમ દ ઠ કમત માણમા ઘણી ઓછ થાય છે . આવા ઉ ોગો ભાર ૂ ષણ ફલાવે છે .

1.61. હોમ ઓ ુ ેશન (

પ હૃ ઉ ોગ)

એવો પરં પરાગત હૃ ઉ ોગ માં અ ય જનોને ખાણી-પીણીની સેવા આપવાનો સમાવેશ થતો ન હોય,
સામા ય ર તે નાણાં આપીને બહારથી કોઈની સેવા લીધા િવના એ જ યાએ જ રહતા પ રવારના સ ય ારા
કરવામાં આવતી કામગીર , તથા એ સમ જ યા અથવા તેનો એક હ સો રહઠાણ િસવાય અ ય કોઈ હ ુ માટ
ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે તે ુ ં દશાવ ુ ં ક હર કર ુ ં કોઈ બોડ બહાર લગાવવામાં આ ુ ં ન હોય, તથા તે
જ યાએ ઉ પા દત થતી ન હોય તેવી કોઈ સેવા ક વ ુ ુ ં વેચાણ થ ુ ં ન હોય, વેચાણ થતી વ ુ ઘરમાં રહતા
લોકો માટ તેમજ આસપાસના લોકો માટ જોખમી ન હોવી જોઈએ, તથા સં ૂણપણે ઘર-વપરાશ માટની ચીજો
અને / અથવા કા ૂની ર તે મા ય વ ુ િસવાય કોઈ મશીનર નો ઉપયોગ થતો હોવો ન જોઈએ. એ હ ુ માટ
ઓ
વીજળ નો ઉપયોગ થતો હોય તો ુ લ વીજ વપરાશ ૦.૭૫ ક.વી. થી વધવો જોઈએ ન હ. ‘હોમ ઓ ુ ેશન’માં
પ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા િનધા રત કરવામાં આવે તેવા યવસાય સામેલ કર શકાશે, િનયમો અને
શરતોને આિધન હશે.

1.62. હોટલ

અથાત લોકોને રહવા માટ મો તથા અ ય િુ વધાઓ સાથે ુ ં સં ુ લ યાં નાણાં ૂકવીને રહ શકાય. તેમાં
લૉ , કાફટ રયા, ર ટોર ટ, વિમગ ુ , બે વેટ હૉલ, ક વે શન હૉલ
લ વી િુ વધાઓનો સમાવેશ થઈ શક.
‘નોન- ટાર હોટલ’ અથાત ટાર ે ડગ મેળવવા પા હોય તે િસવાયની હોટલો.

1.63. નાના ઉ ોગો

અથાત એવા ઉ ોગો ઘ ઘાટ, વાઈ ેશન, ુ ઘધ, ુ ાડો, રાખ, રજકણો,
મ ૂળ, મેશ વગેર વાં કારણોથી
પડોશી િવ તારોને કોઈ અસર કયા િવના ચાલતા હોય.

1.64. લ ટ

માણસો તથા સામ ીને બે અથવા વ ુ ચાઈવાળા તર લાવવા-લઈ જવા માટની યાંિ ક કાર.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 13
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1.65. મા ળ ંુ

બે માળ વ ચેના મ યમ માળ ુ ાં વ ુ

ની વ મ ચાઈ ૧.૨ મીટર હોય અને ુ ં િનમાણ વ ુ
ઓ ૂકવાના
ુ ી થ ુ ં હોય. મની
હ થ દર મા ળ ુ ં આપવામાં આ ુ ં હોય તો તે મના લોર િવ તારથી ૩૦ ટકા કરતાં
વધાર ે કવર કર ુ ં ન હો ુ ં જોઈએ.

1.66 એલ. પી. ગૅ સ િવતરણ ક

અથાત ાહકો માટ ગૅસના બાટલા ુ ં ુ કગ, ટોરજ તથા િવતરણ કરવા માટ ુ ં થળ.

1.67. મા ન / સેટબૅક

અથાત બ ડગના છે ડાથી લોટ લેવલે રાખવામાં આવતી ુ લી જ યા, યાં આ િનયમ હઠળ ખાસ મં ૂર
આપવામાં આવી ન હોય યાં ુ ી કોઈપણ બાંધકામ થઈ શકશે ન હ.
ધ

1.68. મેઝનીન લોર

અથાત બે માળ વ ચે મ યમાં આવેલો માળ યાંથી નીચેના માળે જોઈ શકાય.

1.69. મ ટ લે સ કૉ પલે સ

અથાત ૩૩૪૪ ચો.મી. (૪૦૦૦ ચો. વાર) ે ફળમાં બાંધવામાં આવે ું મનોરં જન અને ખર દ માટ ુ ં સં ુ ત
સે ટર/કૉ પલે સ, યાં ુ લ મળ ને ૧૦૦૦ લોકોની બેઠક મતા સાથેના ઓછામાં ઓછા ણ િસનેમા હૉલ
હોય. મ ટ લે સમાં ટક વ ુ ના વેચાણની
ઓ ુ કાનો, શો મ, ર ટોર ટ, ફા ટ ડની ુ કાનો, વી ડયો ગેમ
પાલર, બો લગની રમતનો િવભાગ, પા સે ટર તેમજ અ ય મનોરં જન ૃિ ઓ માટ િુ વધા હોઈ શક.

1.70. નેબર ડૂ સે ટર અને નાગ રક િુ વધા ક

નેબર ડૂ સે ટર અને નાગ રક િુ વધા ક માં – ેિ ય શોિપગ સે ટર, બ ર, ઑ ફસ બ ડગ, િસનેમા, નાની
હૉ પટલ, રમત ુ ં મેદાન, વિમગ ુ , ટાઉન હૉલ, ઓપનએર િથયેટર, નાગ રક અને સાં ૃિતક
લ િુ વધાઓ,
લાઈ ેર , ઉ ચતર મા યિમક શાળા, પા કગ લોટ, હર બાથ મ, ઉપરાંત પો ટ ઑ ફસ, ફાયર ટશન,
પોલીસ ટશન, ધાિમક થળ તેમજ ના ઉપયોગ માટના મકાનનો સમાવેશ થઈ શક.

1.71. ુ દરતી જોખમ

કોઈ ચો સ સમયમાં િનિ ત િવ તારમાં ુ દરતી ઘટનાની સંભાવના, ને કારણે કુ સાન થવાની સંભાવના
હોય.

1.72. ુ દરતી આપિ ત િવ તાર

એવા િવ તારો યાં સામા ય ૂકંપથી લઈ મોટા ધરતીકંપ થવાની અથવા વાવાઝો ુ ં આવવાની અથવા ૂરની
ક પછ જમીન ધસી પડવી/કાદવ ધસી આવવો/બરફ ુ ં તોફાન વગેરમાંથી કોઈ એક અથવા વ ુ આફતોની
સંભાવના હોય.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 14
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ન ધઃ સામા યથી માંડ મોટા ધરતીકંપની સંભાવનાવાળા િવ તારો આઈએસઃ ૧૮૯૩ના ૂકંપ સંભાવના ઝોન
(3), (4) તથા (5) માં દશાવવામાં આ યા છે . સામા યથી માંડ િવનાશક વાવાઝોડાની સંભાવનાવાળા
િવ તારોમાં ભારતમાં દ રયાકાંઠા િવ તારોનો સમાવેશ થાય છે યાં પવનની તી તા ૩૯ એમ/એસ હોઈ શક
અને તેની િવગતો આઈએસઃ ૮૫૭ (ભાગ ણ)માં આપવામાં આવેલી છે , તથા ૂરની સંભાવનાવાળા િવ તારો
નદ ના પટ િવ તારો (અ રુ ત અને રુ ત) હોઈ શક ની િવગતો ક ીય જળ પંચ ારા તૈયાર કરવામાં
આવેલા લડ એટલાસ ઑફ ઈ ડયામાં આપવામાં આવી છે .

1.73. બન- વલનશીલ

આઈએસ-૩૮૦૮-૧૯૬૬ ની બ ડગ સામ ીની વલનશીલતાના પર ુ ાર આગના

ણ માટની પ િત અ સ
સમયે સળગી ન ઊઠ અથવા તી ગરમી ન પકડ તેવી પર ણ કરલી સામ ી.

1.74. કબજો અથવા ઉપયોગ

બ ડગ અથવા તેનો હ સો ઉપયોગ માટ હોય અથવા ઉપયોગનો હ ુ હોય તે માટ ુ ય વે વપરાશ,
તેમાં પેટા-વપરાશકતાઓનો પણ સમાવેશ થાય છે , િમ વપરાશનો અથ એ ક મકાનના અલગ અલગ
ભાગમાં એક કરતાં વ ુ વપરાશકતા હોય.

1.75. ુ લી જ યા

લોટની સાથે સંકળાયેલો એક ભાગ, ઉપરથી કાયમ માટ ુ લો હોય.

1.76. મા લક

કોઈપણ િમલકતના સંદભમાં ‘મા લક’, માં કોઈપણ ય ત િમલકત ુ ં ભા ુ ં અથવા નફો મેળવવા પોતાની
ર તે અથવા બી વતી, પોતાના લાભ માટ ક અ યના લાભ માટ, અથવા કોઈ ધાિમક સખાવતી સં થાના
એજ ટ તર ક ક પછ ટ , ગા ડયન, મેનેજર અથવા રિસવર તર ક હકદાર હોય, અને તેમાં એ િમલકતને
મોટગેજ કરવાનો પણ સમાવેશ થાય છે .

1.77. પૅરાપેટ

માળની છતના છે ડાને સમાંતર ફિન ટ લોર લેવલથી ઓછામાં ઓછ ૦.૯ મી. ની ચાઈએ બનાવવામાં
આવેલી નીચી દ વાલ ક ર લગ.

1.78. પા કગની જ યા

વાહનો પાક કરવા માટ બ ડગની સાથે જોડાયેલી અથવા અલગ હોય અને કવર થયેલી હોય અથવા ુ લી
હોય. પા કગની જ યા ર તા સાથે અથવા શેર સાથે જોડાયેલી હોય અને તેમાં વાહનોને દર આવવા તથા
બહાર જવાની પરવાનગી હોય.

1.79. પા ટશન

દરના ભાગે લોડબે રગ િવનાની દ વાલ ચાઈમાં એક માળ ટલી અથવા તેનાથી ઓછ હોઈ શક.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 15
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1.80. પક લેશન વેલ

પક લેશન વેલ એટલે ૂગભ જળ ૃિ મ ર તે રચા થાય તે માટ જમીનમાં બોર કર ને અથવા અ ય
ૂ . આ ંડ
પ િતથી બનાવવામાં આવતી નાની (૧૫૦ મીલી મીટર)ની ંડ ૂ એટલી ડાઈએ હોવી જોઈએ થી
(પ થર, કાંકર, ૂળ વગેર ભળે ન હ એ ર તે) ઉપયોગી પાણી મેળવી શકાય. રચા ૂ /પક લેશન વેલમાં
ંડ
પ થરો, ૂળ અથવા કપચીની ઉપર લ પણ કર શકાય અને જો માટ માં રહલી આ બધી ચીજોને ચ ટાડવા ુ ં
શ ન હોય તો એ ૂ માં
ંડ ળ નાખી શકાય. કટલાક ક સાઓમાં એક જ બોરવેલમાં એક કરતાં વધાર
રચા ૂ બનાવી શકાય. આવી રચા
ંડ ૂ ઓ મા
ંડ એવા િવ તારોમાં જ શ છે યાં જમીનના થર અને
પ થર-કપચીવાળ જ યા વ ચે ુ ં અભે લેયર અ ત વમાં હોય.

1.81. કાયમી ુ લી જ યા

એવી જ યાઓ કાયમી ુ લી ગણાય...

i. જો તે ર તો હોય,
ii. જો યાં કાયદા ારા અથવા કરાર ારા કાયમી દબાણ સામે ર ણ હોય થી યાંની જમીન કાંતો ર તો
હોય અથવા તે કાયમી અને અિનવાયપણે ુ લી જ યા તર ક મા ય હોય.
મકાનના બાંધકામ માટ જ ર ુ લી જ યા ન કરતી વખતે કોઈપણ જ યાએ વતમાનમાં માળ ું હયાત
હોય અને તે છે વટ કાયમી ુ લી જ યા થવાની હોય તો તેને આવા થળ તર ક ગણી શકાય.

1.82. પરવાનગી

અથાત િવિનયમો માણે ડવલપમે ટ અથવા કામગીર કરવા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા લે ખતમાં મળે લી
મા ય પરવાનગી અથવા અિધકાર.

1.83. પે ોલપંપ

અથાત વાહનચાલકો માટ જ ર એવા પે ોલ, ડઝલ, મોટર ઑઈલ તથા અ ય પે ો લયમ પેદાશોના ટક
વેચાણ માટ ુ ં થળ.

1.84. લ થ (ભ યતળ )ંુ

લ થ અથાત જમીનના તરથી ઉપર, ર તા અને માળની વ ચેનો બા દ વાલનો ભાગ.

1.85. લ થ એ રયા

અથાત ભ યરાના ત ળયાના તર અથવા કોઈપણ માળના ાઉ ડ લેવલે માપીને કવર કરલો બાંધેલો
િવ તાર.

18.6. પો ડયમ

લોઅર ચર (મહ મ ાઉ ડ+1) ટાવર લોકના પાયાની આસપાસ (મહ મ 40 ટકા) ાઉ ડ કવરજ સાથે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 16
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1.87. પોચ (છાપરાવા ં વેશ ાર)

બ ડગમાં ચાલીને અથવા વાહન ુ ી િપલર ઉપર અથવા અ ય ર તે બાંધીને કવર

ારા પહ ચવાના હ થ
કરવામાં આવેલી ખાસ જ યા.

1.88. હર હ ુ

‘ હર હ ’ુ શ દમાં નીચેની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે ઃ-

i. ા ય હર થળો અથવા વતમાન હર થળો ુ ં િવ તરણ, આયો જત િવકાસ અથવા ુ ારાની

ધ
જોગવાઈ,
ii. નગર અથવા ા ય આયોજન માટ જમીનની જોગવાઈ,
iii. ુ ાર
કોઈ યોજના અથવા સરકારની નીિત અ સ ના નાણાંમાંથી આયો જત િવકાસ માટ જમીનની
જોગવાઈ અને યારબાદ આયોજન ુ બ તેના વ ુ ડવલપમે ટ માટ અલગ અલગ હ સામાં ક
જ
આખેઆખે જમીન ભાડાપ , એસાઈનમે ટ અથવા સીધેસીધા વેચાણ ારા અમલ,
iv. કોપ રશનની મા લક અથવા રા યના િનયં ણ માટ જમીનની જોગવાઈ,
v. ગર બ અથવા જમીન િવહોણા અથવા ુ દરતી આફતને કારણે િવ થાિપત થયેલા લોકો અથવા સરકાર
ક થાિનક સ ામંડળ ક રા યના િનયં ણ હઠળના કોઈ કોપ રશન ારા હાથ ધરવામાં આવેલી કોઈ
ુ ી જમીનની જોગવાઈ,
યોજનાને કારણે િવ થાિપત થયેલા લોકો માટ રહઠાણના હ થ
vi. સરકાર અથવા સરકાર ારા થાિપત અ ય કોઈ સ ાવાર એજ સી અથવા થાિનક સ ામંડળ ક પછ
૧૮૬૦ના સોસાયટ ન ધણી કાયદા હઠળ ન ધાયેલી સોસાયટ અથવા રા ય ારા અમલમાં લાવવામાં
આવતા સંલ ન કાયદા અથવા એ કાયદા હઠળ સહકાર સં થા ક પછ કો-ઓપર ટવ સોસાયટ ારા
શૈ ુ ી અથવા
ણક, આવાસના હ થ ં ડપ ીની જ યા ુ ં નવીનીકરણ કરવા
પ વી યોજનાઓ માટ
જમીનની જોગવાઈ.
vii. સરકાર ારા ાયો જત કોઈ િવકાસ યોજના અથવા સરકારની ૂવ મં ૂર થી થાિનક વરાજની સં થા
ારા કોઈ યોજના માટ જમીનની જોગવાઈ.
viii. સરકાર કચેર માટ કોઈ સં ુ લ અથવા ઈમારતની જોગવાઈ, પરં ુ તેમાં કંપનીઓ માટ જમીન
સંપાદનનો સમાવેશ થતો નથી.

1.89. ન ધાયેલા આ કટ ટ, એ જિનયર, ચરલ ડઝાઈનર, લાક, સાઈટ ુ રવાઈઝર, ડવલપર

પ

આ કાયદાના હ ુ માટ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા આ િવિનયમો હઠળ અથવા તે િવ તારના અ ય કોઈ
વતમાન કાયદા હઠળ ન ધવામાં આવેલા યવસાિયકો – અ ુ મે આ કટ ટ, એ જિનયર, ચરલ
ડઝાઈનર, લાક,ઓ ફસ વકસ, સાઈટ ુ રવાઈઝર, ડવલપર.
પ

1.90. રટ શન ૃિ

બા ુ ના ક આસપાસના િવ તારોમાં ૃિ ક ઉપયોગના હ ુ માટ પરવાનગી આપવામાં આવી હોય તે

માણે ન હોય તેમ છતાં તે ૃિ અથવા ઉપયોગ ચા ુ રહવા દવો.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 17
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1.91. રહણાક ઉપયોગ

વેપાર હ ુ માટની હોટલો િસવાય મા માનવ વસાહત માટ કોઈ બ ડગ એકમનો ઉપયોગ.

1.92. ર તો / શેર

કોઈપણ હાઈવે, શેર , લેન, સાંકડ ગલી, દાદરો, પૅસેજ, વાહનો માટનો ર તો, પગે ચાલવાનો ર તો, ચાર
ર તા અથવા ુ ,
લ યાંથી આરપાર નીકળા ુ ં હોય ક ન હોય, યાંથી ને ચો સ સમય માટ કોઈ અવરોધ
િવના પસાર થવાનો અિધકાર હોય, કોઈ કમમાં હયાત હોય અથવા ૂ ચત હોય, અને તેમાં બંધ, ખાડા,
વરસાદ પાણી જવાની જ યાઓ, નીક, સાઈડવૉક, ા ફક આઈલૅ ડ, ર તાની બંને તરફ આવેલાં ૃ ો તથા
માગ પર છોડવાં સાચવવા માટની વાડ, ફ સ, અવરોધ તથા ર લગ.

1.93. ર તો / શેર લેવલ અથવા ઢાળ

લોટની સામે ર તો આવેલો હોય તે ુ ં સ ાવાર ર તે િનધા રત કર ું તર અથવા ધોરણ, અને જો આ ુ ં

કોઈ ધોરણ િનધા રત કરવામાં આવે ું ન હોય તો મ યમાં રહ ું હાલ ુ ં ધોરણ મા ય ગણાશે.

1.94. ર તો / શેર લાઈન

ટપાથ તથા ર તાની ુ લ પહોળાઈની અ ય બાબતો સ હત ર તા / શેર ની સાઈડની મયાદા ન કરતી

લાઈન.

1.95. ર તો / શેર ની પહોળાઈ

િસટ સવ અથવા ડવલપમે ટ યોજનાના ુ ામાં િનધા રત કરવામાં આવેલી નવા ર તા/ શેર ની સરહદમાં
સ
આવતી સમ જ યા અથવા કોઈ કાયદા ારા િનિ ત કરવામાં આવેલી રોડ લાઈન તથા આવા ર તાના
િનધા રત સચોટ ગલ ક દશા ુ ં ૂ ચત માપ.

1.96. ર તા માટની ુ લ પહોળાઈ

ખાસ ર તો, શેર , ચાલીને જવાના ર તા માટ અથવા અ ય હર ક ખાનગી ઉપયોગ માટ અનામત રાખવામાં

આવેલી ક િનધા રત કરવામાં આવેલી ુ લ પહોળાઈ.

1.97. િનયમો

ુ રાત નગર રચના અને શહર િવકાસ િનયમો - ૧૯૭૯,

જ નો અહ હવે પછ િનયમો - ૧૯૭૯ તર ક ઉ લેખ
કરાશે

1.98. સૉ ટ પૅન

અથાત મી ુ ં (નમક) તથા અ ય ખનીજોથી ુ દરતી ર તે છવાયે ું મેદાન, આવા થળે પાણીની મ મી ુ ં તથા
ખનીજો પથરાયેલા હોય છે , તે જમીની દર ઉતરતા નથી તેમજ તે ુ ં બા પીભવન પણ થ ુ ં નથી. એ ુ ં
માનવસ ત જળાશય યાં મીઠાના ઉ પાદનની યા દરિમયાન પાણી ુ ં બા પીભવન થાય છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 18
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1.99. ગત ઉપયોગ માટ િવ તરણ

મા લક ારા તેના પોતાના ઉપયોગ માટ હાથ ધરવામાં આવ ુ ં ડવલપમે ટ-િવ તરણ.

1.100. સિવસ રોડ (સહાયક માગ)

ુ ય વે હાઈવે અથવા ુ ય ર તાને સમાંતર તૈયાર કરવામાં આવતો સાંકડો ર તો યાંથી કોઈપણ લોટમાં
સરળતાથી વેશી શકાય. આવો સિવસ રોડ લોટની આગળ અથવા પાછળ અથવા બા ુ માં હોઈ શક.

1.101. સે ટક ટ ક

ડોમે ટક વાહ કચરાના ુ કરણ માટ પાણી બહાર ન નીકળ શક તેવી ૂ ત યવ થાવાળ ૂગભ ટાંક
માં એક અથવા બે િવભાગ હોઈ શક, માં મળ ૂ તથા અ ય ઘન કચરાની ટમે ટ થાય છે . સે ટક ટ ક
સડ ય તેવી, કટાઈ ય તેવી અથવા ફાટ ય તેવી, વી ક ક ટ, રાળ ક ફાઈબર લાસ વી
સામ ીમાંથી ન બની શક. આવી ટ ક તેની ઉપરની જમીનનો ભાર તથા દરના વાહ ુ ં વજન ઝીલી શક
તેવી સ મ હોવી જોઈએ. સે ટક ટ ક સામા ય ર તે ય તગત રહણાક મકાનો, શહર-નગરથી ૂ ર ઊભી
કરવામાં આવેલી સં થાઓ તથા શાળા, લ, મૉલ, મેળાના મેદાન, બગીચા અથવા મનોરં જન િુ વધાઓ વા
કોમિશયલ કૉ પલે સમાં બનાવી શકાય. શહર િવ તારોમાં સે ટક ટ કનો ઉપયોગ અ યંત મયા દત છે કમક
યાં મોટ ગટરો તથા િુ નિસપલ ટમે ટ લા ટ હોય છે .
ૂગભમાં ૂકવામાં આવતી આ ટાંક માં ઘરનો તમામ વાહ કચરો વહ ને જતો હોય છે અને તેમાં રહલા
ુ ને કારણે ઘણોખરો કચરો યાં જ નાશ પામી જતો હોય છે , સે ટક િસ ટમના
ક ટા ઓ ુ ય હ સામાં વાહ
અને ઘન કચરો એક ુ હત સડો પેદા થાય છે .
થતો હોય છે , યાં ઑ સજનની ગેરહાજર માં ક ટા ર

1.102. ગટર યવ થા

અથાત વાહ કચરો એક કરવાની, તે ુ ં પ રવહન કરવાની તથા આખર િનકાલ માટની પાઈપો, પંપ, અ ય
સાધનો સાથેની યવ થા.

1.103. ુ જ
એ

અથાત રહણાક િવ તારો, યવસાયી ઈમારતો તથા સં થાઓ ઉપરાંત ઔ ો ગક એકમોમાંથી વાહ તેમજ
વાહ કચરાના િનકાલ માટની યવ થા, અને તેમાં ૂગભ જળ, જમીન પર ુ ં પાણી તેમજ વરસાદ પાણી
પણ જઈ શક.

1.104. ગંદા પાણીના િનકાલની ગટર

અથાત ગંદા પાણીના િનકાલ માટની પાઈપ, નીક અથવા કનાલ.

1.105. શોિપગ સે ટર અથવા કોમિશયલ સે ટર

બ ર-ઑ ફસ સં ુ લના વ પમાં ડઝાઈન કર ું ુ કાનો, ઑ ફસો અને / અથવા ટૉ સ ુ ં ૂ થ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 19
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1.106. શોિપગ મૉલ

અથાત એક એવી ઈમારત અથવા વધાર ઈમારતો ુ ં ૂથ યાં મોટ સં યામાં ુ કાનો હોય, ઉપરાંત
ુ ાકાતીઓ અને
લ ાહકોને અવરજવર માટ એકમાંથી બી ઈમારતમાં જવા માટ સરળતા હોય તથા
પા કગની ૂરતી િુ વધા હોય.

1.107. ુ ાડો અટકાવવા માટનો દરવાજો

મ

(આગ લાગે તે સંજોગોમાં) એક ે માંથી બી ે માં ુ ાડો ફલાતો અટકાવવા માટનો દરવાજો.
મ

1.108. સોલર પાક

ુ ી
વીજળ પેદા કરવાના હ થ ૂયમાંથી ઊ મેળવવા માટનાં સાધનો લગાવવા િનધા રત કરવામાં આવેલો
િવ તાર. આવા િવ તારનો એક અથવા વ ુ ય તઓ ારા ઉપયોગ થઈ શક.

1.109. દાદર ઉપરની છત

હવામાન સામે બચાવ માટ દાદરને ઢાંકવા ુ ં માળ .ું આવી જ યા માનવ વસવાટ માટ ઉપયોગી ન હોય.

1.110. મકાનનો માળ

બાંધકામનો એવો હ સો ત ળયા અને છતની વ ચ બાંધવામાં આવેલો હોય, અને જો તેની ઉપર માળ ન
હોય તો ત ળ ુ ં અને યારપછ ની છતની વ ચેની જ યા.

1.111. ર તાનો કામચલાઉ છે ડો

ર તાનો અથવા ર તા સાથે જોડાયેલી શેર નો છે ડો, યાં ભિવ યમાં ર તો બની શક. આવા છે ડાને ોપટ
લાઈન ુ ી લંબાવી શકાય
ધ થી પેટાિવભાગોની શેર ઓ સાથે જોડાણની પરવાનગી આપી શકાય.

1.112. પેટા િવભાગો

જમીનના ૂ ડા ુ ં બે અથવા વ ુ હ સામાં િવભાજન અથવા

ક ુ ઃ િવભાજન કર ,ુ ં
ન માં આ હ ુ માટ ત કાળ
અથવા ભિવ યમાં ભાડાપ આપવા માટ અથવા વારસદારો ક દાવેદારો વ ચે વહચી આપવા માટ અદાલતના
ુ ાર ક પછ મા લક પ રવતન અથવા બાંધકામ ક અ ય ડવલપમે ટ માટ ફરફારો થઈ શક છે ,
આદશ અ સ
ુ ી ૧૦ એકર કરતાં વ ુ જમીનનો ુ કડો ભાડાપ આપવામાં આ યો હોય અને
જોક આમછતાં, ખેતીવાડ ના હ થ
તેમાં કોઈ શેર ક આવન વન માટનો ર તો ક પછ રહણાક મકાન બાંધવામાં ન આ ુ ં હોય તો તે પેટા
િવભાગો ગણાશે ન હ.

1.113. ટનામે ટ (મકાન)

રસો ુ ં અથવા રસોઈ કરવાની અલગ િુ વધા સાથે ુ ં વતં રહણાક એકમ.

1.114. ટનેમે ટ બ ડગ તથા મા લક ના લે સ

એક બ ડગમાં િશક-અલગ ર તે બાંધવામાં આવે ું રહણાક મકાન, યેક રહણાકની ડઝાઈન અને
બાંધકામ અલગ અલગ મા લક માટ થ ુ ં હોય તથા તેમાં બાથ મ-લે નની અલગ જોગવાઈ હોય.
ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર
ડ એસ આઈ આર ડ એ 20
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1.115. ુ ાફર
સ ંુ તર

મકાનના સૌથી છે વાડાના થળે થી સલામત થળ ુ ી પહ ચવા ુ ં

ધ તર. એ ઝટની આ યવ થા ઊભી, આડ
અથવા બહારની તરફ હોઈ શક તેને તરમાં માપવામાં આવે છે .

1.116. સંડાસ

લશ ારા સફાઈ કરવાની યવ થા ધરાવ ુ ં લે ન, પરં ુ તેમાં બાથ મનો સમાવેશ થતો નથી.

1.117. વૉટર કોસ (પાણી વહવાની જ યા)

વરસાદ પાણી અથવા નકામા પાણીનો િનકાલ થતો હોય તેવી કનાલ. આવી કનાલ ુ દરતી ર તે બનેલી હોઈ
શક અથવા ૃિ મ ર તે તૈયાર કરલી હોઈ શક.

1.118. વૉટર કોસ, મેજર (પાણી વહવાની મોટ કનાલ)

૧૬૦ હ ટર કરતાં વ ુ િવ તારના વરસાદ પાણીના િનકાલ માટની કનાલ, તેમાં વ ુ િવ તારોના સમાવેશ
ગેનો િનણય ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા લેવામાં આવી ર ો છે . આવી મોટ કનાલની ય યામાં ન
આવતી હોય તે નાની કનાલ અથવા માઈનોર વૉટર કોસ તર ક ઓળખાશે.

1.119. જળ સંચય (પાણીનો સં હ)

વહ જતા અથવા ૂરના પાણીનો જમીનમાં અથવા ટાંક માં સં હ કરવાની અલગ અલગ પ િતઓને જળ
સંચય તર ક ઓળખવામાં આવે છે . આ પાણીનો ઉપયોગ ખેતી, ૃ ો અથવા ખાતરના ઉ પાદન માટ કર
ુ ને પણ ઉપયોગમાં આવી શક.
શકાય. વહ જતા પાણીનો કરવામાં આવેલો જળ સંચય માણસો તથા પ ઓ

1.120. પાણીના ટાંકા અથવા તળાવ અથવા જળાશય અથવા સરોવર

જમીનના નીચાણવાળા િવ તારમાં ુ દરતી ર તે થયેલો પાણીનો સં હ અથવા યાં વરસાદ પાણી એક થ ું
હોય અને / અથવા ડવલપમે ટ યોજનાના નવા ુ ા અ સ
સ ુ ાર ક પછ અ ય સ ાવાર રકોડ ુ બ તળાવ
જ
તર ક મા ય થયેલા લોટ.

1.121. વેરહાઉસ અથવા ગોડાઉન

માલ-સામાનના સં હ માટ ઉપયોગમાં લેવા ુ ં અથવા તે હ ુ માટ ુ ં સમ બ ડગ અથવા તેનો હ સો. આ

સામાન સં હ માટ હોઈ શક અથવા વેચાણ માટ હોઈ શક અથવા તેના વા અ ય કોઈ હ ુ માટ હોઈ શક. તે
ન તો ઘરના હ ુ માટ હોઈ શક ક ના તે હર ઈમારત ગણાય, અને સં હનો હ ુ ન હોય તો તે મા ુ કાન
પણ ન ગણાય.

1.122. બાર

દરવા િસવાય મકાનની બહારની તરફ ૂલતી યવ થા, જ ર વે ટલેશન ૂ ું પાડ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 21
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1.123. ર તાની પહોળાઈ

અથાત બ ડગ અથવા લોટ લાઈનની સરહદ િનિ ત કરવામાં આવી હોય મા એવા જ ર તા તથા
ટપાથની ુ લી સરરાશ પહોળાઈ. સરરાશ પહોળાઈની ગણતર બ ડગની સરહદ પર ર તાના બે િતમ
છે ડાની લંબાઈને ગણતર માં લઈને િનધા રત કરવામાં આવશે, પરં ુ તે પહલાં દાદર, ગ ,ુ ં મકાનની બહાર
રાખવામાં આવેલી ક રાખવાનો ઈરાદો હોય તેવી અ ય ુ લી જ યાને યાનમાં લેવામાં આવશે. આમછતાં
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા શેર ની લાઈન િનધા રત કરવામાં આવશે યાં મકાનની ચાઈને ગણતર માં
લઈને પહોળાઈ ન કરવામાં આવશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 22
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

2. ડવલપમે ટ માટ પરવાનગી માગવાની યા

2.1. ડવલપમે ટની પરવાનગી માટ અર

કાયદા ,૧૯૭૬ માં આપેલી સમ ૂતી અ સ

ુ ાર કોઈપણ ય ત ડવલપમે ટ યોજનાના ુ ાની દરખા તો
સ
માણે ડવલપમે ટ િવ તારની હદમાં કોઈ મકાનમાં ક જમીન પર કોઈપણ કાર ુ ં ડવલપમે ટ કરવા માગતી
હશે તો – ચકાસણી ફ ,ડવલપમે ટ માટના ચા ,બેટરમે ટ ચા ,મં ૂર થયેલી ફાઈનલ લો ટગ અને જમીન
હ ફુ ર માટની જ ર ફ તથા કાયદો અને િનયમો હઠળ આવતા અ ય દરો ભરવાની સાથે ફોમ નં .સી અથવા
સી(એ) ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.ને લે ખતમાં અર કરવાની રહશે .

2.2. ચકાસણી ફ

કોઈપણ કાર ુ ં ડવલપમે ટ કરવા માટ ય ત પરવાનગી માગવા અર કરશે તેમણે

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.ને અર ની સાથે ચકાસણી ફ ૂકવવી પડશે, ના દરો નીચે માણે છે ઃ-

2.2.1. બ ટ અપ એ રયા માટ

ઓછ ુ ી ડવલપમે ટ કર ુ ં હોય તો તમામ માળના બ ટ અપ એ રયા અ સ

ચાઈના મકાનમાં રહણાકના હ થ ુ ાર
િત ચોરસમીટરના . ૩.૦૦, પરં ુ લ ત
ુ મ ચકાસણી ફ . ૩૦૦.૦૦ થશે.

2.2.2. કોમિસયલ અને િમ ડવલપમે ટ

બ મ
ુ ાળ ઈમારત, કોમિસયલ તથા િમ
લોરના બ ટ અપ એ રયા પૈક
. ૩૦૦.૦૦ થશે.
ડવલપમે ટ અને રહણાક ઉપયોગ િસવાયના અ ય બ ડગ માટ તમામ
ૂ ચત ડવલપમે ટ માટ િત ચોરસમીટરના . ૫.૦૦, પરં ુ લ ત
ુ મ ચકાસણી ફ

2.2.3. પેટા િવભાગ તથા જમીન ંુ ૂથ

(એ) પેટા િવભાગ તથા તમામ કારના સં ુ ત ડવલપમે ટ માટ મકાન / લોટ િવ તારના િત ચો.મી. .
૧.૫૦.
(બી) પેટા િવભાગ તથા સં ુ ત ખેતીલ ી ઉપયોગ માટ િુ નટ / લોટ િવ તારના િત ચો.મી. . ૦.૫૦.
(સી) ઓછામાં ઓછ ચકાસણી ફ . ૩૦૦.૦૦ કરતાં ઓછ ન હોવી જોઈએ.

2.2.4. શહર િવ તાર, ા ય િવ તાર તથા શહર બહારના િવ તાર અને મા ૃિષ ઝોનમાં આવતા
િવ તાર

સંબિં ધત ઉપયોગો અને રહણાક એકમના કારમાં આવતા એકમો માટ િવિનયમ નં. ૨.૨.૧, ૨.૨.૨ તથા ૨.૨.૩ માં
અ ુ મે જણાવવામાં આવેલી ચકાસણી ફ ના ૫૦%, પરં ુ લ ત
ુ મ ચકાસણી ફ . ૩૦૦.૦૦ રહશે.

2.2.5. ડવલપમે ટની પરવાનગી ર ુ કરાવવી

કામ શ કરવા માટ ુ ં માણપ / ડવલપમે ટ માટની પરવાનગી આ યાના એક વષની દર જો કામ શ
ન હ થાય તો આ િવિનયમ હઠળ પરવાનગી ગેરમા ય ઠર શક છે . જોક, ઉપરો ત સમય (એક વષ) ૂરો થયા
પહલાં સમયગાળો વધારવા માટ અર કરવામાં આવે તો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. . ૩૦૦.૦૦ ની ફ લઈને

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 23
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

પરવાનગી ર ુ કર શકશે. વધારાનો સમયગાળો કોઈપણ સંજોગોમાં ણ વષ કરતાં વ ુ આપવામાં ન હ

આવે.

2.2.6. હર સખાવતી ટ

હો પટલ, દવાખાના, શાળા અથવા કૉલેજના ૂ ચત ડવલપમે ટ માટ અથવા ૧૯૫૦ના હર સખાવતી ટ
કાયદા હઠળ ન ધાયેલા ચે રટબલ ટ ારા બાંધવામાં આવેલા ધાિમક થળ, ધમશાળા, હો ટલ વગેરમાં
ડવલપમે ટ કરવા ુ ં હોય તો, અથવા સ ાિધકાર ારા સામા ય ક િવશેષ ુકમ ારા અ ય કોઈ હ ુ હર
કરવામાં આવે તે માટ . ૫૦૦.૦૦.

2.2.7. ખાણ, વોર તથા ટોની ભ ી વી કામગીર ઓના ડવલપમે ટ માટ પરવાનગી

ખાણકામ, વોર તથા ટોની ભ ી વી કામગીર ઓના ડવલપમે ટના ક સાઓમાં અનામત ફ નીચે
ુ ાર રહશે.
જણા યા અ સ
i. ખાણ, વોર અને ટોની કામગીર માટઃ યેક ૦.૪ હ ટર અથવા તેના હ સા માટ . ૫૦૦.૦૦ અને
મહ મ . ૨૫૦૦.૦૦.
ii. ચીમની િવના ટની ભ ીઃ યેક ૦.૧ હ ટર અથવા તેના હ સા માટ . ૨૫.૦૦ અને મહ મ .
૫૦૦.૦૦.
iii. બાંધકામ િવના ૂનાના પ થર વગેરની કામગીર ઃ યેક ૦.૧ હ ટર અથવા તેના હ સા માટ .
૨૫.૦૦ અને મહ મ . ૨૫૦.૦૦.
iv. માઈિનગ, વોર કામની ર ુ લ પરવાનગી માટ એક વષના . ૫૦.૦૦.
અ
v. ટની ભ ી (ચીમની િવનાની)ની ર ુ લ પરવાનગી, એક વષના . ૨૫.૦૦.
અ
vi. બાંધકામ િવના સગોળ, ૂનાના પ થરની કામગીર -એક વષ માટ . ૧૦.૦૦.
ન ધઃ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા ફ ગેનો િનણય સમયાંતર લેવામાં આવશે.

2.3. અર ફોમ

કાયદાની સંબિં ધત કલમ હઠળ નો ટસ આપનાર યેક ય તએ આ ઠરાવોમાં જણાવવામાં આવેલા ફોમ,
ફોમટ તેમજ ુ ાર તેમજ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.
યા અ સ ારા વખતોવખત ુ ારા કરવામાં આવે તે
ધ
ુ બ તમામ િવગતો આપવાની રહશે. અર
જ સાથે નીચે જણા યા માણેની િવગતો અને દ તાવેજો ુ રત
પ
કરવાના રહશે.
i.
iએ. અરજદાર સવાલવાળ જમીન ઊપર ડવલપમે ટ કરવા માટના તેમના અિધકાર અથવા જમીનને
લગતા િસટ સવ માટના ોપટ ર જ ટરની િવગતો અથવા જમીન રવ ુ ાં રહલા અિધકાર માટના
મ
દ તાવેજ અથવા વેચાણ દ તાવેજની ઈ ડ સની નકલ – લા ું પડતા હોય તેવાં સંતોસકારક
કા ૂની દ તાવે રુ ાઓ ર ૂ કરવાનો રહશે.
ii
iબી. તેમણે પેટા િવભાગોની મા ય મા ણત નકલ / સંબિં ધત સ ાવાળા પાસેથી ફાઈનલ લોટનો
લે-આઉટ અથવા િસટ સવનો મા ય સબ ડિવઝન / લે-આઉટ અથવા સંબિં ધત ુ ાવો પણ
ર

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 24
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ર ૂ કરવાનો રહશે માં ૂ ચત ડવલપમે ટ માટ લોટ અથવા જમીનની ગણતર દશાવવામાં
આવેલી હોય ( લોટ સબ- ડિવઝનની માગદિશકા ૂઓ – કરણ ૧૧), અલબ , આ
જ રયાતમાંથી સ ામંડળ એ સંજોગોમાં રાહત આપી શક જો તેમને જમીનની મા લક સંદભ
અરજદાર ારા ર ૂ કરવામાં આવેલા ુ ાવાથી સંતોષ થાય.
ર
ii. આ ડવલપમે ટ િનયં ણ િવિનયમો હઠળ ૂ ચત બ ડગના સંદભમાં લાઈસ સધારક ચરલ
ડઝાઈનર ુ ં માણપ ર ૂ કરવા ુ ં રહશે.
iii. યાં જ ર હોય યાં ૂ ચત ડવલપમે ટ માટના િવ તારની નીચે જણાવેલી િવગતો દશાવતો સાઈટ
લાન (જ ર નકલો) ૧:૫૦૦ ના કલમાં ર ૂ કરવાનો રહશે, યાં લોટ ુ ં માપ ૧૦ હ ટર કરતાં વ ુ
હોય યાં કલ ૧:૧૦૦૦ કરતાં ઓછો ન હોવો જોઈએ.
એ. ન કના રોડના લેવલના સંદભમાં લોટ અને લોટ લેવલની હદો.
બી. આ ુ બા ુ ની શેર ઓના સંદભમાં લોટની થિત.
સી. લોટ આવેલો હોય તે ર તા ુ ં નામ.
ડ. સાઈટ ખાતેના તમામ વતમાન મકાનો તથા અ ય ડવલપમે ટ.
ઈ. અરજદાર ઊભા કરવા માગતા હોય તેવા મકાનો તથા અ ય તમામ મકાનો અને બાંધકામની
થિત.
એફ. ુ ત ર તે હવા, કાશ તથા અવરજવરની યવ થા માટ મકાનની આસપાસ
છોડવામાં આવનાર યાડ તથા ુ લી જ યા.
. બ ડગની આગળ તેમજ આ ુ બા ુ માં શેર ની પહોળાઈ.
એચ. બ ડગના લાનમાં ઉ ર દશાની િવગત.
આઈ. ૃ ો, ૂ ા, ગટર, પાઈપલાઈન, વીજળ ના વાયરોની હાઈટ શન લાઈન, રલવે લાઈન વગેર
વ
પૈક હોય તેની િવગત.
.
એ. તમામ દશામાં આવેલા ર તા અને શેર ઓ, માં એ બાબતનો પ ટ ઉ લેખ હોવો
ુ ાર, અને આ ડવલપમે ટ આયોજન
જોઈએ ક ૧૯૭૬ના કાયદામાં જણા યા અ સ ુ ા
સ
અથવા અ ય પેટા ુ ાઅ સ
ુ ાર મકાન પાસેથી પસાર થતા ર તો.
બી. લોટમાં મકાન ુ ં લોકશન, સં ૂણ દશા ૂચન સાથે.

સી ુ ય ર તા પર િવ તાર આવતો હોય યાં બાંધકામ ન હ, પરં ુ તેમાં ઉમેરો

કરતો હોય એ બાબતને માપ સાથે લીલા રં ગથી દશાવ .ુ ં

ક. બ ટ અપ એ રયાની ગણતર માંથી બાકાત રાખવામાં આવેલો િવ તાર.

એલ. આ ઠરાવો હઠળ જો જ ર હોય તો પા કગની જ યા દશાવતો લાન.
એમ. ૂ ચત ડવલપમે ટની તદન ન ક આવેલાં મકાનોની થિત.
એન. િવગતવાર લાનમાં દશા યા ઉપરાંતની બ ડગ સાથે જોડાયેલી અ ય બાબતો વી ક,
ુ , ુ ંડ અથવા ટાંક
લે ન, બાથ મ, પેશાબખા ,ુ ં સેસ લ ુ ં જોડાણ વગેરની થિત.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 25
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ઓ. બ ડગની નેજ લાઈનો, તે ુ ં કદ, ડાઈ તથા ઢોળાવ અને તેમાંથી વે ટલેશનની જોગવાઈ
માટનાં સાધનો.
પી. ઈનના આઉટફૉલની થિત અને લેવલ.
.ુ નેજ ુ ં જોડાણ યાં આપવા ુ ં હોય તે ુ ય ગટરલાઈનની થિત.
આર. ુ ાર જ ર
આ ડવલપમે ટ િનયં ણ િવિનયમો અ સ ુ લી જ યાઓ.
એસ. આ ડવલપમે ટ યોજનાના ુ ામાં િનધા રત કરવામાં આવેલાં ધોરણો અ સ
સ ુ ાર જ ર ૃ ા
રોપણ.
iv. િવગતવાર લાન (ચાર કૉપી) માં ૂ ચત ડવલપમે ટ કામના લાન, સે શન અને એ લવેશન –
૧:૧૦૦ ના કલમાં આપવાનો રહશે માં લાગે વળગ ુ ં હોય યાં નીચે જણા યા માણેની િવગતો
દશાવવામાં આવેલી હોય.
અ. કવર કરલા િવ તારનો તમામ માળનો લોર લાન, િમગના સાધનોનાં કદ અને પેસ,
મોની સાઈઝ તથા દાદર, ર પ અને લ ટની જ યાની થિત.
બ. મકાનના તમામ ભાગોનો ઉપયોગ.
ક. દવાલો, ત ળયા અને છત લેબમાં વપરાયેલી સામ ી સાથે તેની ડાઈ. આ િવભાગમાં
મકાનની ચાઈ, મોની ચાઈ, પેરાપેટ, નેજ તેમજ છતના ઢાળની ચાઈ જણાવવી.
ઓછામાં ઓછો એક િવભાગ દાદર મારફત હોવો જોઈએ. પાયો, દવાલ, માળ, છત, ચીમની
તથા બ ડગની અ ય બાબતોની થિત, વ પ અને ડાઈમે શનનો ઉ લેખ ઉપરાંત
વે ટલેશનના સાધનો, મકાનના અલગ અલગ હ સામાં અવરજવરની યવ થા વગેર
બાબતોની િવગતો દશાવવી.
ડ. ુ ય ર તાથી મકાન ુ ં એ લવેશન.
ઈ. બ ડગ સાઈટ ુ ં લેવલ, ન કથી પસાર થતા ર તાના સંદભમાં મકાન ુ ં સૌથી ની ુ ં લેવલ
તથા કટલીક ણીતી હક કત અથવા ર તા ુ ં ઉ ચ લેવલ.
એફ. સલામતી ગાડની ક બન, જો આયોજન ક ુ હોય તો.
. લાનના સંદભમાં ઉ ર દશા દશાવતો પોઈ ટ.
એચ. બ ડગના સંદભમાં બાંધવામાં આવનાર લે ન, બાથ મ, ુ , ુ ંડ અને ટાંક ના
ુ રનલ, સેસ લ
વ પ અને માપ.
આઈ. મં ૂર થયેલા બ ડગ લાનના આધાર પર ચરલ ડઝાઈનની ગણતર અને િવગતો
સ હત િવગતવાર ો ગની એક નકલ મા હતી અને રકોડ માટ સાઈટ ઉપર બાંધકામ શ
થયાના સાત દવસ પહલાં ૂકવાની રહશે.
v. બ મ
ુ ાળ મકાનો માટ તથા પે યલ બ ડગ ુ ાિયક હૉલ, સં થા માટ ુ ં મકાન, ઔ ો ગક
મક સા દ
માલના સં હ માટ ુ ં મકાન તથા જોખમી ચીજો ધરાવતા મકાન માટ િવિનયમ ૨.૩.માં જણા યા
માણેની િવગતો ઉપરાંત નીચે જણા યા માણેની વધારાની મા હતી ર ૂ કરવાની રહશે,
એ. આગ હોલવવાના સાધનો / વાહનોની ઉપલ ધ તેમજ મકાનની આસપાસ વાહન જઈ શક
તેવો ુ લો ર તો અને વાહન વાળ શકાય તે ુ ં સકલ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 26
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

બી. બા કની, કો રડોર અને વે ટલેટડ લૉબીમાંથી પહ ચી શકાય તેવા ુ ય દાદર ુ ં કદ

(પહોળાઈ).
સી. લ ટના થાન અને તેની િવગતો.
ડ. ફાયર લ ટ ુ ં થાન અને કદ.
ઈ. ુ ાડાને અટકાવતી લૉબી / દરવાજો, જોગવાઈ હોય યાં.
મ
એફ. કચરાના િનકાલ માટનો ઢોળાવ, િનકાલની ચૅ બર, કચરો વહ જવા માટની નીક વગેર,
જોગવાઈ હોય યાં.
. વાહનોના પા કગની જ યા.
એચ. આ ય થાન, જો હોય તો.
આઈ. મકાનની સેવાઓની િવગતો, એર-ક ડશિનગ િસ ટમ-તેની જ યાની મા હતી સાથે, યાંિ ક
વે ટલેશન યવ થા, વીજ સેવા, બોઈલર, ગેસ પાઈપ વગેર,
. હો પટલો માટ ર પની જોગવાઈ સાથે કટોકટ ના સમયે બહાર નીકળવાના ર તા.
ક. જ ર હોય યાં જનરટર, ા સફોમર તથા વચગીયર ુ ં લોકશન.
એલ. ુ ાડો બહાર નીકળવાની યવ થા, જો હોય તો.
મ
એમ. આગ લાગે યાર ચેતવણી આપતા નેટવકની િવગતો.
એન. ક ીય કં ોલ તમામ એર, ુ ટ, બ ટઈન ફાયર ોટ શન યવ થા તથા પ લક એ સ
િસ ટમ વગેરને સાંકળતી હોય તે ુ ં લોકશન, જ ર હોય યાં.
ઓ. પાણીની ટાંક તથા પંપ મના લોકશન તથા માપ.
પી. કલ વેટ રાઈઝર, હોઝ ર લ, ચસ, સીઓ૨ ઈ ટોલેશન વગેર આગ સામે ર ણ આપતા
ફ સ સાધનોનાં લોકશન તેમજ િવગતો.
.ુ ાથિમક સારવાર, ફાયર ફાઈ ટગ સાધનો / ઈ ટોલેશ સનાં લોકશન અને િવગતો.
આર. ઈલે ક ા સફોમર માટ ુ ં લોકશન.
vi. જમીન અથવા લોટના લેઆઉટના ક સામાં -
એ. માણપ ઃ િનધા રત ફોમ નં. ૨ (એ), ૨ (બી), ૨ (સી) તથા ૨ (ડ ), ર જ ટડ આ કટ ટ /
એ જિનયર / ચરલ ડઝાઈનર / લક ઓફ વકસ / ડવલપર / મા લક.
બી. લાનની સાથે જ રયાત માણે ફોમ નં. ૩ અને ફોમ નં. ૪ માં સં ૂણ મા હતી આપવાની
રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 27
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

2.4. લાન માટની સામા ય સં ાઓ

લાનનો કલમ નં. ૨.૩ (iii); (iv); (v) તથા (vi) માં ઉ લેખ છે તે સંદભમાં સામા ય ર તે નીચે જણાવેલી
સં ાઓનો ઉ લેખ થશે.
મ નં. િવગત સાઈટ લાન બ ડગ લાન
૧ લોટ લાઈન ઘાટો કાળો ઘાટો કાળો
૨ હયાત ર તો લીલો લા ુ પડ ું નથી
૩ ભાિવ ર તાની જોગવાઈ,જો હોય તો ટપકાંવાળો લીલો લા ુ પડ ું નથી
૪ પરવાનગી લાયક લાઈનો ટપકાંવાળો ઘાટો કાળો લા ુ પડ ું નથી
૫ ુ લી જ યાઓ કોઈ રં ગ ન હ કોઈ રં ગ ન હ
૬ હાલ ું કામ ુ (વાદળ ) ુ (વાદળ )
૭ તોડ પાડવા ું હોય તે કામ પીળા પ ા પીળા પ ા
૮ ૂ ચત કામ લાલ લાલ
૯ સાઈટ પર પરવાનગી િવના શ કર ું કામ ે (રાખોડ ) ે (રાખોડ )
૧૦ નેજ અને ુ જ કામ
એ ટપકાંવાળો લાલ ટપકાંવાળો લાલ
૧૧ પાણી રુ વઠાની યવ થા ટપકાંવાળો કાળો ટપકાંવાળો કાળો

2.5. અર સાથે આપવાના દ તાવેજો

2.5.1.

ુ ાર એ જ ર છે ક કોઈપણ લાન / સે શ સ ક લે ખત િવગતો ર ૂ

૧૯૭૬ના કાયદાની સંબિં ધત કલમ અ સ
કરવામાં આવે તો તેના ઉપર યો ય સ ા ધરાવનાર અિધકાર અથવા અિધ ૃ ત ર જ ટડ આ કટ ટ,
એ જિનયર, ડવલપર વગેર – ુ ગ
સ ં ત હોય તેમની સહ હોવી જોઈએ. આવી ય તએ ક પછ આ કટ ટ,
એ જિનયર, ડવલપર તેમની અિધ ૃ તતાનો દ તાવે રુ ાવો ર ૂ કરવાનો રહશે. જો આવી નો ટસ ક અ ય
દ તાવેજ ઉપર અિધ ૃ ત ર જ ટડ આ કટ ટ, એ જિનયર, ડવલપર ારા હ તા ર કરવામાં આ યા હોય તો
ય ત વતી હોય તેમ ુ ં નામ તથા સરના ુ ં લખ ુ ં જ ર છે .

2.5.2
કોઈપણ નો ટસ ક દ તાવેજો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની ઓ ફસે ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા િનધા રત
કરવામાં આવેલા કામના કલાકો દરિમયાન પહ ચાડવાના રહશે.

2.5.3.
આ ડવલપમે ટ િનયં ણ િવિનયમો હઠળ ુ રત કરવામાં આવનાર
પ યેક ફોમ, લાન, સે શન તથા િવગતો
ઉપર નીચે જણાવેલી ય તઓ ારા હ તા ર કરવાના રહશેઃ
1. ડવલપમે ટ પરવાનગી માટ અર કરનાર ય ત
2. િવગતો સાથે લાન તથા સે શ સ તૈયાર કરનાર ય ત, ર જ ટડ એ જિનયર અથવા આ કટ ટ
હોઈ શક
3. ૂ ચત બાંધકામના ુ રિવઝન માટ
પ ય તની સેવા લેવાની હોય

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 28
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

4. બાંધકામની ચરલ ડઝાઈન માટ જવાબદાર ય ત, અથાત ચરલ ડઝાઈનર / એ જિનયર

5. બાંધકામના રો જદા ુ રિવઝન માટ રાખવામાં આવેલા લાક.
પ
6. ડવલપર.

2.5.4.

ય ત કાંતો લાન તૈયાર કરવા સાથે અથવા ચરલ ડઝાઈન તૈયાર કરવા સાથે અને ચરલ રપોટ
અથવા બ ડગના ુ રિવઝન સાથે સંકળાયેલી હોય તેમણે આ ડવલપમે ટ િનયં ણ િવિનયમો હઠળ
પ
િનધા રત ફોમ નં. ૨(એ), ૨(બી), ૨(સી) તથા ૨(ડ ) માં બાહધર ( ડરટ કગ) આપવાની રહશે.
અર ની સાથે ચરલ ગણતર ઓ તથા દાજો ઉપરાંત જમીન અને ચરલ થરતાના અહવાલો ુ રત
પ
કરવાના રહશે અને તે િન ુ ત ચરલ એ જિનયર મા ણત કરલા હોવા જોઈએ.

2.5.5.

ુ ાર
આ કાયદાની સંબિં ધત કલમોની જોગવાઈઓ અ સ યેક ય તએ કોઈપણ લાન અથવા અ ય
દ તાવેજોની નકલો (જ ર સં યામાં) માગવામાં આવે યાર ર ૂ કરવી જ ર છે . આવા લાન અને
દ તાવેજને મં ૂર કરવામાં અને ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ના અિધ ૃ ત અિધકાર ારા હ તા ર કરવામાં
આ યા બાદ યેકની એક નકલ પરત કરવામાં આવશે.

2.5.6.

મના લાન મં ૂર કરવામાં આ યા છે તે તેમના મકાનની િનમાણ કામગીર દરિમયાન બ ટ અપ એ રયા,

એફ,એસ.આઈ., મકાનની ચાઈમાં વધારો કરવા માગે અથવા લાનમાં ફરફાર કરવા માગે તો એવા કોઈ
ફરફાર કરતાં પહલાં િનધા રત ુ ાર
યા અ સ ુ ારલો લાન ર ૂ કરવો જ ર છે .
ધ

2.5.7.

મના લાન મં ૂર કરવામાં આ યા હોય તે દરક માટ બ ડગના િનમાણ અથવા ુ ઃ િનમાણની આખર
ન
થિત દશાવતા લાનની ુ લકટ નકલ અથવા જ ર નકલો ર ૂ કરવી જ ર છે , અને મં ૂર બાદ લાનની
એક નકલ અરજદારને પરત કરવામાં આવશે.
2.5.8.
ો ગને આપવામાં આવેલી મં ૂર તથા કોઈ િનવેદન, દ તાવેજ, ચરલ રપોટ, ચરલ ો ગ, કામની
ગિતનો અહવાલ અથવા મકાન ૂણ થયાના માણપ ોનો વીકાર થવાથી મા લક, એ જિનયર, આ કટ ટ,
લાક તથા ચરલ ડઝાઈનર, ડવલપર, મા લક ૧૯૭૬ના કાયદા, ડવલપમે ટ િનયં ણ િવિનયમો તથા
અ ય થાિનક કાયદા હઠળની તેમની જવાબદાર ઓમાંથી ુ ત થઈ શકશે ન હ.
2.5.9.
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની ૂવ મં ૂર િવના જો કોઈ અનાિધ ૃ ત બાંધકામ, વધારો ક ફરફાર કરવામાં આવશે
તો તે માટ જમીન મા લક જવાબદાર રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 29
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

2.6. મા ય આ કટ ટ/એ જિનયર ારા લાન- પેિસ ફકશન તૈયાર કરવા

ુ ાર
ઉપર િનયમ નં. ૨.૩.માં જણા યા અ સ લાન તથા અ ય િવગતો મા ય આ કટ ટ / એ જિનયર ારા
તૈયાર કરવાના રહશે. આ કટ ટ / એ જિનયર માટ ર જ શનની યા આ િવિનયમોમાં ઠરાવવામાં આવશે.

2.7. અર નકાર કાઢવી

ુ ાર આપવામાં આવેલા લાન અને મા હતી ડવલપમે ટ પરવાનગી

િવિનયમ નં. ૨.૧, ૨.૨ અને ૨.૩ અ સ
અર ના સંદભમાં જો અ ૂર અને સંતોષજનક ન હ હોય તો અર નકાર કાઢવાને પા ગણાશે.

2.8. પરવાનગી રદ કરવી

કોઈપણ ય ત ારા કોઈ ખોટ ર ૂઆત કર ને અથવા ખોટા દ તાવેજો ર ૂ કર ને ડવલપમે ટ પરવાનગી
મેળવવામાં આવી હશે તો આવી પરવાનગી રદ / પાછ ખચેલી ગણવામાં આવશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 30
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

3. ડવલપમે ટ માટની ૂળ ૂત જ રયાતો

3.1. મા ન અને / અથવા સેટબૅક

કોઈપણ ચર ક બ ડગ ક તેના કોઈ હ સાના બાંધકામ માટના લાનમાં લોટ અથવા રોડ લાઈન
લા ુ પડ તેની સરહદથી સેટબૅક અને મા નની જોગવાઈ કરવી આ િનયમો અ સ
ુ ાર જ ર છે . ા ટ
ડવલપમે ટ લાનની દરખા તો અથવા ટાઉન લાિનગ યોજનાઓ અથવા અ ય કોઈ થાિનક કાયદાઓ હઠળ
ુ ાર રોડ લાઈન ન
ર તો અથવા શેર ની મહ મ પહોળાઈ અ સ કરવામાં આવશે.

3.2. ડવલપમે ટ િવ તારમાં જમીનનો િવકાસ

3.2.1. અ ય કાયદા અને િનયમો સાથે ુ ગ

સ ં તતા

એ. ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનતથા પંચાયતના ે માં આવતા કોઈપણ વગ ૃ ત રોડ ુ ં

િનયમન અને િનયં ણ સરકાર ઠરાવ િવભાગ ારા િનધા રત અને વખતોવખત કરવામાં આવેલા

ુ ારા અ સ
ધ ુ ાર બ ડગ લાઈન અને કં ોલ લાઈન ારા કરવામાં આવશે.

બી. િવભાગના ઉપરો ત િવિનયમમાં િનધા રત બ ડગ લાઈન માટના સેટબૅક તથા રોડ તરફથી મા ન ુ ં

તર ુ ું રાખવા ગે ક સેટબૅકની જોગવાઈ માટ ડવલપમે ટ કં ોલ િવિનયમો ક ટાઉન લાિનગ

યોજનાના િવિનયમો – એ બેમાંથી માં વધાર હોય તેનો અમલ થશે.

સી. પે ો લયમ પાઈપલાઈ સ (એ વ ઝશન ઑફ રાઈટ ઑફ ુ ર ઈન લે ડ) કાયદો, ૧૯૬૨ તેમજ

ઝ
સમયે સમયે કરલા ુ ારા હઠળ
ધ ને અિધકાર મળે લા છે તે આ િનયમો ઉપરાંત ઉપરો ત કાયદાની
ુ ાર િનયમન અને િનયં ણ કરશે.
જોગવાઈ અ સ

ડ. તેલ અને ુ દરતી ગેસ કિમશન (ઓ.એન. .સી.) ારા એ ે માં થાપવામાં આવેલા ઑઈલના
ૂ ા ુ ં િનયમન અને િનયં ણ આ િનયમો ઉપરાંત ઈ ડયન ઑઈલ માઈ સ ર
વ ુ ેશ સ, ૧૯૮૪
લ
ુ ાર થશે.
અ સ

ઈ. ીડ લાઈન હઠળ ઉ ર ુ રાત વીજ કંપની લ. ( .ુ .વી.સી.એલ.),

જ ુ રાત એનજ
જ ા સિમશન
કિમશન લ. ( .ઈ.ટ .સી.ઓ.) તથા અ ય સ ામંડળ / કંપની ારા એ ે માં થાપવામાં આવેલી
ીડ લાઈનો ૧૯૫૬ના ભારતીય ઈલે ુ ાર
ક િનયમો અ સ ુ લી રાખવાની રહશે અને હાઈ ટ શન
ીડ લાઈન નીચે આડ લાઈનમાં જમીનની ફાળવણી કરવામાં ન હ આવે.

એફ. િવમાનમથક ન ક િતબંિધત / સંવેદનશીલ ઝોનમાં નાગ રક ઉ યન િવભાગની જોગવાઈઓ

ુ ાર મકાન બાંધકામ ુ ં િનયં ણ થશે.
અ સ

. આ ે માં રલવેની હદ આવેલી હશે તો તે ુ ં િનયમન અને િનયં ણ રલવે સ ાવાળાઓના થાયી
આદશ – ુ ાર તથા તેમાં વખતોવખત થતા ફરફાર અ સ
ૂચનાઓ અ સ ુ ાર થશે.

એચ. ડવલપમે ટ િવ તારમાં કોઈપણ થળે ૧૯૬૩ના ુ રાત

જ મોક ુ સ કાયદાની જોગવાઈઓનો
સ
અમલ થશે.
ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર
ડ એસ આઈ આર ડ એ 31
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

આઈ. ડવલપમે ટ િવ તારમાં કોઈપણ થળે ૧૯૭૪ના પાણી ( ૂ ષણ અટકાયત અને િનયં ણ) કાયદાની
જોગવાઈઓનો અમલ થશે.

. ડવલપમે ટ િવ તારમાં કોઈપણ થળે ૧૯૮૧ના હવા ૂ ષણ િનયં ણ કાયદાની જોગવાઈઓનો

અમલ થશે.

ક. આ િવ તારમાં આવેલી લ ુ ં િનયમન અને િનયં ણ લ સ ાવાળાઓના થાયી આદશ / ૂચનાઓ

/ મે ુ લઅ સ
અ ુ ાર તથા સમયે સમયે તેમાં થતા ફરફાર અ સ
ુ ાર થશે.

એલ. ડવલપમે ટ િવ તારમાં કોઈપણ થળે સંદશા યવહાર, ઈસરો, રુ ાત વ તથા મારકોની ળવણી
ગેના કાયદાની જોગવાઈઓનો અમલ થશે.

એમ. કોઈપણ દ તાવેજ / એન.ઓ.સી. (N.O.C.) ના આધાર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા આપવામાં
આવેલી પરવાનગી આખર ન હ ગણાય. આ સ ામંડળ પાસે ડવલમે ટ પરવાનગી માટની કોઈ
કા ૂની સ ા નથી.

એન. ડવલપમે ટ િવ તારમાં કોઈપણ થળે રુ ત મારકોને લગતા કાયદાની જોગવાઈઓ અમલમાં રહશે
અથવા ા ટ ડવલપમે ટ લાનની દરખા તો યાનમાં લેવામાં આવશે.

3.2.2. સાઈટની જ રયાતો

ુ સંજોગોમાં જમીનનો સાઈટ તર ક ઉપયોગ થઈ શકશે ન હ,

મકાન બનાવવા માટ અ ક મક...
(એ) જો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને લાગે ક સાઈટ બન-આરો ય દ િવ તારમાં છે અથવા એ જ યા
પર મકાન બાંધવા ુ ં જોખમી છે અથવા મોટાભાગના સમય માટ પાણી ુ વઠો ઉપલ ધ થઈ શક
ર
તેમ નથી,
(બી) જો સાઈટ પર ઈનની યો ય યવ થા ન હોય અથવા તે માટની યો ય યવ થા કરવા ુ ં શ
ન હોય,
(સી) જો બ ડગની દરખા ત ગંદવાડ, મળ ૂ , બન-આરો ય દ અથવા મ
ુ લાની શ તાવાળા
િવ તાર માટ હોય તો એ જ યા આરો ય અને સલામતીની ટએ યો ય છે તે ુ ં
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા માણપ જ ર રહશે,
(ડ ) કોઈ સાઈટના ઉપયોગ બાબતે જો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને એ ુ ં લાગે ક ૂ ચત થળ માનવ
વસાહતના આરો ય અને સલામતી માટ જોખમી છે ,
(ઈ) જો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને સંતોષ ન થાય ક મકાનના મા લક બાંધકામમાં સલામતી માટનાં
જ ર પગલાં લીધા નથી,
(એફ) જો સાઈટ ુ ં થળ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા િનધા રત થાિનક ભૌગો લક અને નેજના
લેવલની સરખામણીમાં વી ૃ ત લેવલ કરતાં ની ુ ં હોય,
( ) ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. તથા સ મ પોલીસ ઑથો રટ ારા પરવાનગી મળ ન હોય તો,
સાઈટનો ઉપયોગ લોકોને એક થવા માટ, િસનેમા, િથયેટર ૃિ ઓ માટ, હર ધાિમક થળ,
હોટલ, લો જગ અને બો ડગ હાઉસ માટ,

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 32
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

(એચ) આ િનયમોમાં જણા યા ુ બ મા ય ર તો / અવરજવરનો માગ િનધા રત કરવામાં ન આ યો

જ
હોય યાં ુ ી,
ધ
(આઈ) ઔ ો ગક થાન માટની નીિતના અિધ ૃ ત અિધકાર તરફથી ના-વાંધા માણપ મ ુ ં ન હોય
યાં ુ ી સેવાલ ી ઉ ોગને બાદ કરતાં ઔ ો ગક ઉપયોગ માટ,
ધ
( ) જો ૂ ચત ડવલપમે ટ શહર વાતાવરણને કુ સાનકતા, ક તેના ઉપર અવળ અસર પાડનાર
હોય અથવા તેનાથી પયાવરણ અને / અથવા ઐિતહિસક / થાપ યલ ી / કલા મક મકાનોને
કુ સાનકારક હોય અથવા હર હતમાં ન હોય,
(ક) જો ડવલપમે ટ સાઈટની જમીન ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. માણે ૂકંપની તી તાની અસર હ ળ
લકવીફકશન ત થઇ ય, િસવાય ક ભાગમાં આ અસર સામે ૂરતાં પગલાં લેવામાં
આવેલા હોય.
(એલ) જો ડવલપમે ટ સાઈટની જમીન ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. માણે વાવાઝોડાની અસર હ ળ
લકવીફકશન ત થઇ ય, િસવાય ક ભાગમાં આ અસર સામે ૂરતાં પગલાં લેવામાં
આવેલા હોય.

ુ ાર ડવલપમે ટની કામગીર

3.3. િનયમો અ સ

(અ) ડવલપમે ટની તમામ કામગીર ા ટ ડવલપમે ટ લાનની દરખા તો તેમજ આ િનયમોમાં
ુ ાર હોવી જોઈએ. આ િનયમો હઠળની
કરવામાં આવેલી જોગવાઈઓ અ સ જ રયાતો અને
ટાઉન લાિનગ યોજનાના િનયમો હઠળની જ રયાતો વ ચે જો કોઈ િવવાદનો ુ ો ઊભો થશે
તો આ િનયમો હઠળની જ રયાતો અમલમાં રહશે.

િસવાય ક ફાઈનલ લોટની બાબતમાં કોઈ ટછાટ / િવશેષ જોગવાઈનો ઉ લેખ હશે તો
ુ રવામાં આવશે.
તેને અ સ

ૂ ચત રોડના ક સામાં ટાઉન લાિનગમાં દશાવવામાં આવેલો રોડ યથાવ ્ રહશે.

(બ) હ ફુ ર – સ ાવાળાઓની લે ખતમાં ૂવ મં ૂર િવના ઉપયોગ માટ મકાનની પરવાનગી

આપવામાં આવી હશે તે િસવાયના ઉપયોગમાં પ રવિતત કર શકાશે ન હ. હ ુફર કરવા ુ ં આ

િનયમોને અ ુ પ ન હ હોય તો પરવાનગી આપવામાં ન હ આવે.

3.4. સાઈટ પર ઉપલ ધ દ તાવેજ

i) ડવલપમે ટની પરવાનગીઃ મને ડવલપમે ટની પરવાનગી આપવામાં આવી હોય તેમણે બાંધકામ
દરિમયાન –
(એ) સાઈટ માટ પરવાનગી આપવામાં આવી હોય યાં તરત નજર પડ એ ર તે
ડવલપમે ટ પરવાનગીની નકલ રાખવી
(બી) સાઈટ માટ પરવાનગી આપવામાં આવી હોય તે ગે િવિનયમ નં. ૨.૫માં
જણા યા ુ બના મા ય થયેલા ો ગ અને િવગતોની નકલ રાખવાની રહશે.
જ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 33
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

3.5. ઈ પે શન (તપાસ)

1) િવિવધ તબ ે ઈ પે શન
બ ડગના િનમાણ દરિમયાન અથવા કોઈપણ કામ ક ડવલપમે ટ દરિમયાન ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.
અગાઉથી ણ કયા િવના કોઈપણ સમયે એ થળ ુ ં ઈ પે શન-ચકાસણી કરશે.
2) ફાયર િવભાગ ારા ઈ પે શન
તમામ બ ુમાળ તથા િવશેષ મકાનોના કામ ુ ં ુ ય ફાયર અિધકાર અથવા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.
ારા િનર ણ-ઈ પે શન કરવામાં આવશે યારબાદ જ ચીફ ફાયર ઑ ફસર/ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.
ારા ઓ ુ સી સ ટ ફકટ આપવામાં આવશે.
પ
3) અસલામત બ ડગ
ગેરકાયદ ડવલપમે ટના ક સામાં, ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. –
ુ ાર યો ય પગલાં લેશે
(એ) ૨૦૦૯ અને ૧૯૭૬ ના કાયદાઓ અ સ માં ગેરકાયદ બાંધકામ
તોડ પાડવાનો પણ સમાવેશ થાય છે .
(બી) ડવલપર ર ુ ેશન કલમમાં જણા યા અ સ
લ ુ ાર ર જ ટડ આ કટ ટ / એ જિનયર, ડવલપર
તથા અ યો િવ યો ય પગલાં લેશે.

3.6. જનરલ (અ ય બાબતો)

૧) િતમ યા, ક તાન વગેર.

િતમ યા, ૃતદહ દાટવાના થાન, ક તાન વગેર ુ
વા હ ઓ માટ લાનમાં લીલા રં ગથી
જ યાઓ િનધા રત કરવામાં આવી હોય યાં કોઈ બાંધકામની પરવાનગી આપવામાં ન હ આવે અને
કાયમ માટ ુ લી રાખવામાં આવશે.
૨) શૈ ણક સં થા
બાળમં દર, ાથિમક, મા યિમક અને ઉ ચ મા યિમક શાળાઓ િસવાય કોઈ શૈ ણક સં થાને િવલેજ
બફર ઝોન માં પરવાનગી આપવામાં ન હ આવે.
૩) ુ ારા યોજના
ધ
ુ ારા યોજના તર ક િનધા રત કરવામાં આવેલા િવ તારમાં ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.
ધ ારા આવી
યોજના તૈયાર કર ને તેને આખર વ પ આપવામાં ન આવે યાં ુ ી અ ય કોઈ ડવલપમે ટ માટ
ધ
પરવાનગી આપવામાં આવશે ન હ.
૪) સહ-મા લકોની મં ૂર
ુ ાર મકાનના બાંધકામના ક સામાં પરવાનગીના સમયે અથવા કબજો
સહ-મા લકાનો િનયમો અ સ
મેળવવાના સમયે સહ-મા લકો પૈક કોઈ મં ૂર ન આપે તો એ સંજોગોમાં ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.
સહ-મા લકોની ર ૂઆતો સાંભળ ને યેક કસની ુ વ ાઅ સ
ણ ુ ાર પરવાનગી ર કરશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 34
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૫) જ ખાતે અ ોચની પહોળાઈ

ઓવર જના અ ોચની ન ક અથવા નીચે બાંધકામ માટની ચાઈ તથા મકાનના વપરાશની
પરવાનગી આપતી વખતે ઓવર જના અ ોચ રોડની પહોળાઈ,ર તાની પહોળાઈમાં ગણવામાં
યાને લેવામાં આવશે ન હ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 35
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

4. સ ામંડળનો િનણય

4.1. પરવાનગી માગતી અર મં ુ ર અથવા નામં ુ ર

ડવલપમે ટની પરવાનગી માટ અર મ યા પછ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. (ર યનલ ડવલપમે ટ

ઑથો રટ ફૉર ધ ડ એસઆઈઆર) મકાનની સલામતી માટ જ ર જણાય યાં િન ણાત ારા તપાસ અને
મં ૂર મેળ યા પછ શરતો સાથે અથવા શરતો િવના તેના િનણયની ણ કરશે, અને તેમાં કામ શ થતાં
પહલા કામગીર ુ ં િવગતવાર ો ગ / ચરલ ો ગ જમીન (માટ ) તપાસ અહવાલ સાથે ર ુ કરવાની
ુ ાર પરવાનગી નકાર શક છે .
શરતનો પણ સમાવેશ થાય છે , અથવા ૧૯૭૬ના કાયદાની જોગવાઈઓ અ સ

જોક, ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને લાગે ક ૂ ચત લોટ ડવલપમે ટ માટની પરવાનગી માગવામાં આવી છે
તે િવ તારના અગાઉ કોઈએ આવા જ રપોટ ર ુ કરલા હોય અને તેનાથી ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને સંતોષ
હોય તો અને લોટની સાઈઝ ૫૦૦ ચો.મી. થી વ ુ ન હોય તો અને મહ મ ણ માળ ુ ી ુ ં મકાન બાંધવા
ધ
માટ પરવાનગી માગનારને કામગીર ું ો ગ, ચરલ ો ગ ક જમીન (માટ ) તપાસ અહવાલ ર ુ
કરવામાંથી ુ ત આપી શક છે .

જમીન પર ુ ાર સાઈટની થાિનક

ણની માગદિશકા અ સ થિતને યાનમાં લઈને જમીન ુ ં પર ણ કરવાની

આવ ય તા ન હોય, અથવા જમીનના પર ણનો અહવાલ એવો હોય ક કોઈ િવશેષ ચરલ ડઝાઈનની

જ ર નથી તો ાઉ ડ ઉપરાંત એક ક બે માળના મકાન લોડ બે રગ ચર સાથે બાંધી શકાય. જો ૂ ચત

ના ુ ં મકાન લોડ બે રગ ટાઈપ ક ડયાકામની પ િતથી બાંધવામાં આ ુ ં હોય, યાં ચરલ ડઝાઈન સામેલ

ન હોય તો ચરલ ડઝાઈનર તરફથી માણપ ની જ ર નથી. લોડ બે રગ સાથે ક ડયાકામની પ િતથી

બાંધવા ુ ં હોય તો તે માટ ડૉ. આનંદ વ પ આય ારા તૈયાર કરવામાં આવેલી અને ુ રાત રા ય ડઝા ટર
જ

મેનેજમે ટ સ ામંડળ ારા ુ ર .ુ ં

કાિશત માગદિશકાને અ સ

30 મીટર કરતાં વ ુ ચાઈના મકાનો માટ સમ માળખાક ય ડઝાઈન – માં પાયાની ડઝાઈન તથા

ુ ર
પ ુ વી અને સ મ જઓટકિનકલ તથા
ચરનો સમાવેશ થાય છે તે અ ભ ચરલ એ જિનયર ારા તૈયાર

કરવાની રહશે. ડઝાઈનની ગણતર ઓ અને સાથે .એફ.સી. ુ

( ડ ફોર ક શન) નાં ો ગ

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા મા યતા ા ત સં થા ારા વતં ર તે ચકાસવાની / ફુ ચકાસવાનાં રહશે. આ

ચકાસેલા ો ગ અને ડઝાઈન મં ૂર માટ ર ૂ કરવાના રહશે.

ડવલપમે ટની પરવાનગી માટ અર મ યા પછ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. યો ય તપાસ કયા પછ ૨૦૦૯

ુ ાર પરવાનગી આપવા અથવા ન હ આપવાની
તથા ૧૯૭૬ ના કાયદાઓની જોગવાઈઓ અ સ ણ
અરજદારને કરશે. આ પરવાનગી શરતો સાથે અથવા શરતો િવના અથવા
.આઈ.ડ .બી./ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા આ સંદભમાં કોઈ સવસામા ય અથવા િવશેષ આદશ સાથે
ુ ાર હોવી જોઈએ અને તે
પરવાનગી આપી શક છે . ડવલપમે ટ પરવાનગી ફોમ નં. ડ , કાયદો ૧૯૭૬ અ સ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 36
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ના આ માટ અિધ ૃ ત અિધકાર ારા ર થવી જોઈએ. પરવાનગી આપતો દરક
આદશ શરતોને આિધન રહશે અથવા પરવાનગી નકારવામાં આવશે તો તે માટનાં કારણો આપવામાં આવશે.

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. તેને મળે લા લાનની ાથિમક તપાસ કર ને મા લક પાસેથી સોગંદના ુ ં લીધા પછ
ારં ભક ડવલપમે ટ માટ કદાચ પરવાનગી આપી શક. આ ારં ભક પરવાનગી લ થ (ભ યતળ )ુ ં લેવલ
ુ ીની રહશે અને યારબાદ મા ન, સેટબૅક,
ધ ાઉ ડ કવરજ, બ ટ અપ એ રયા, ત રક ર તા, ુ લી
જ યાઓ, પા કગ, કૉમન લોટ વગેર .ડ .સી.આર. માણે રાખવા ુ ં રહશે અને લાનની આખર તપાસ કયા
પછ ફાઈનલ ડવલપમે ટ પરવાનગી આપવામાં આવશે. લ થ લેવલથી ઉપરના લેવલે બાંધકામ કરવા
માટ આખર પરવાનગી લેવી જ ર છે અ યથા એવા બાંધકામને ગેરકાયદ બાંધકામ ગણવામાં આવશે.

4.2. પરવાનગી સ પે ડ કરવા ગે

કોઈપણ લાઈસ સધારક રા ના ુ ં આપે તો તે સંજોગોમાં ૧૯૭૬ના કાયદાની સંબિં ધત કલમ હઠળ

ુ ી – સ પે ડ ગણવા ુ રહશે.કરવામાં આવશે .આ ગાળા

ડવલપમે ટની પરવાનગી નવી િનમ ૂક ન થાય યાં ધ

દરિમયાન સાઈટ ઉપર બાંધકામ ન હ થઈ શક .આ ગાળા દરિમયાન સાઈટ ઉપર કોઈપણ કામ થશે તો તે

પરવાનગી િવના ુ ં ગેરકાયદ બાંધકામ ગણાશે .

4.3. ડવલપમે ટ માટ પરવાનગી આપવી

4.3.1. ડવલપમે ટ માટ પરવાનગી આપવી

ડવલપમે ટ માટ પરવાનગી અથાત સ ામંડળ ારા નીચે જણાવેલી આવ ય તાઓનો વીકારઃ
એ. મા ય બ ટ અપ એ રયા.
બી. મા ય લોર પેસ ઈ ડ સ.
સી. મકાન અને તેના િવિવધ માળની ચાઈ.
ડ. ુ ાર મા ય
િવિનયમો અ સ ુ લી જ યા, કૉમન લોટ, મા ન, અ ય ુ લી જ યા, સેટબૅક,
ાઉ ડ કવરજ વગેર.
ઈ. મા ય જમીનનો ઉપયોગ અને બાંધકામની જ યા.
એફ. દાદર, લ ટ, કૉ રડોર, પા કગની યવ થા.
. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. / આઈડ બી ારા િન ુ ત ફાયર ઑ ફસર / ફાયર સલામતી
ક સલટ ટ ારા એન. ઓ. સી. સ હત બ મ ુ મ જ રયાતો.
ુ ાળ મકાનોની લ ત
એચ. વ છતાની િુ વધાઓ તથા અ ય કૉમન િુ વધાઓની લ ત
ુ મ જ રયાતો.
આઈ. જ ર કાશ અને વે ટલેશન.
ન ધપા છે ક વીકાર,મા યતા, મં ૂર અથવા બહાલી આપવાનો અથ એ નથી ક નીચે જણાવેલી બાબતોના
સંદભમાં સ ામંડળ જવાબદાર ક બંધાયે ું હોયઃ
• જમીન અથવા મકાન ુ ં ટાઈટલ.
• અવરજવરના અિધકાર.
• લોટ અથવા બ ડગના ન ધેલા િવ તારોમાં ફરફાર.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 37
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

• ચરલ અહવાલો અને ચરલ ો ગ.

• મકાનના િનમાણ દરિમયાન થયેલી કામગીર અને વપરાયેલી સામ ી.
• લોટ ુ ં લોકશન અને હદ.

4.3.2. સેવાઓ અને િુ વધાઓની ફ

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા કામગીર માટ સેવાઓ અને િુ વધાઓની ફ લઈને જ કોઈપણ ડવલપમે ટ
કામગીર કરવાની પરવાનગી આપવામાં આવશે, ની િવગતો ૧૯૭૬ના કાયદાની કલમ ૨૩ની પેટા કલમ
(૧)ની લોઝ [(vi)‐a] આપવામાં આવી છે . ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ રજનના ા ટ ડવલપમે ટ લાનમાં
અ ય સેવાઓ અને િુ વધાઓ માટના દર નીચે માણે છે ઃ
ફ તથા મે ટન સ દરોની ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા વખતોવખત સમયે સમયે સમી ા થશે.
1. ૃિષ ઝોન તથા ગામતળને બાદ કરતા ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ રજનમાં કોઈપણ ડવલપમે ટ
ુ ાર સેવાઓ અને
માટ નીચે જણા યા અ સ િુ વધાઓની ફ લેવામાં આવશે.
તમામ ઉપયોગના ૂ ચત ડવલપમે ટ માટ બ ટ અપ એ રયાના . ૧૦૦.૦૦ િત ચો.મી.
શાળા, કૉલેજ, શૈ ણક સં થા, સખાવતી ટ, સરકાર અને અધ સરકાર મકાન માટ . ૫૦.૦૦ િત
ચો.મી.
આ િનયમો ટાઉન લાિનગ યોજનાના િવ તારમાં મા ય હયાત મકાનો માટ લા ુ ન હ પડ. ટાઉન
લાિનગ યોજના હર થયા પછ ઉપર જણા યા જ ુ વામાં આવશે ન હ.
ુ બની ફ વ લ
2. જોક આ સેવાઓ અને િુ વધાઓની ફ ને ટાઉન લાિનગ યોજનામાં મા લક ારા ૂકવવામાં આવેલી
ુ લ રકમ સાથે એડજ ટ કરવામાં આવશે.

4.4. જવાબદાર

૨૦૦૯ તથા ૧૯૭૬ના કાયદાઓ તથા આ િનયમો હઠળ આપવામાં આવેલી કોઈપણ ડવલપમે ટ પરવાનગી
છતાં તે િવ તારની દર અથવા આસપાસ બાંધકામની ૃિ દરિમયાન કોઈ ઈ ક કુ સાન થાય તો તે
માટ સં ૂણ જવાબદાર રહશે અને આ સંદભમાં સ ામંડળની કોઈ જવાબદાર રહશે ન હ.

4.5. અરજદારની જવાબદાર ઓ

ડવલપમે ટની પરવાનગી અથવા લાન, નકશા ક િવગતોને મં ૂર મળ જવાનો અથ એ નથી ક આ

િવિનયમો હઠળ જ ર જવાબદાર ઓ ૂર કરવામાંથી અરજદાર કોઈપણ ર તે ુ ત થઈ શક.

4.6. આગોતર યો ય પરવાનગી િવના ડવલપમે ટ

ક સાઓમાં ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. પાસેથી લે ખતમાં પરવાનગી મેળ યા િવના સાઈટ પર કામગીર શ
થઈ ગઈ હશે, પરં ુ એ િનમાણ કાય આ િવિનયમોને ુ ગ
સ ં ત હશે તો તે સંજોગોમાં યેક કસને તેની
લાયકાત ઉપર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા ડવલપમે ટની પરવાનગી આપવા ગે યો ય કાયવાહ કર
શકશે.
ુ ાર વધારાની ફ વ લ
આવા ડવલપમે ટ કામો માટ િનધા રત ફ અને દરો ઉપરાંત બ ટ અપ એ રયા અ સ ુ
કરવામાં આવશે ના દરો નીચે માણે રહશે,

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 38
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

1. ડવલપમે ટ માટ અર કરવામાં આવી હોય પરં ુ પરવાનગી િવના કામ શ કર દવામાં આ ું
હોય તો - િવિનયમો નં. ૨.૨.૧.થી ૨.૨.૪. કરતાં પાંચ ગણી વ ,ુ
2. અર કરવામાં આવી હોય અને કામગીર શ કર દવામાં આવી હોય પરં ુ તે લાન અ સ
ુ ાર ન
હોય તો - િવિનયમ નં. ૨.૨.૧.થી ૨.૨.૪. કરતાં દસ ગણી વ ,ુ
3. ડવલપમે ટ પરવાનગી માટ અર કરવામાં ન આવી હોય અને કામ શ કર દવામાં આ ુ ં હોય તો
- િનયમ નં. ૨.૨.૧.થી ૨.૨.૪. કરતાં ૧૫ ગણી વ ,ુ
4. પરવાનગી િવના જમીનના લે આઉટ અને પેટા િવભાગ સ હતના અ ય તમામ ઉપયોગો માટ -
િવિનયમ નં. ૨.૨.૧.થી ૨.૨.૪. કરતાં બે ગણી.
ુ મ રકમ રહણાક માટ . ૧૦૦૦.૦૦ તથા અ યો માટ . ૫૦૦૦.૦૦ રહશે.
ન ધ – વધારાની લ ત

4.7. િનમાણકાય દરિમયાન ફરફાર

ઉપરો ત િવિનયમોમાં કંઈ કહવામાં આ ુ ં હોય તે ઉપરાંત મના લાન મં ૂર થયા હોય એવી તમામ
ય ત માટ એ જ ર છે ક તેઓ તેમના મકાનના બાંધકામ દરિમયાન અગાઉ કરલી દરખા ત િસવાય
લાનમાં કોઈપણ ફરફાર કરવા માગે તો એ ુ ારા સાથેનો લાન સ ામંડળ સમ
ધ ર ૂ કરવો જ ર છે .
૪.૧ થી ૪.૭ માટ ુ ાસોઃ
લ
આ જોગવાઈઓથી મા લકને અથવા તેમના ુ રવાઈઝર ૨૦૦૯ તથા ૧૯૭૬ ના કાયદાઓ અને આ
પ
િવિનયમોની જોગવાઈઓ ુ ં ઉ લંઘન કર શકશે ન હ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 39
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

5. ઈ પે શન

5.1. ાથિમક જ રયાતો

ઈમારત ડવલપ કરવાનો ઈરાદો હોય તે િવિનયમ નં. ૩.૨.૨.ને અ ુ પ હોવી જોઈએ. સામા ય ર તે
પરવાનગી જ ર હોય તેવી તમામ ડવલપમે ટ કામગીર ુ ં ડ એસઆઈ-આરડ એ ારા ઈ પે શન કરવામાં
આવશે.
એ. અરજદાર ુ ી
સાઈટ માટ ડવલપમે ટ પરવાનગી માગી હોય યાં િનયમોના યો ય અમલના હ થ
ુ ી
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ના સંબિં ધત અિધકાર ઓને કોઈપણ સમયે ચકાસણી-ઈ પે શનના હ થ
વેશવા દવા પડશે.
બી. અરજદાર ડવલપમે ટની કામગીર દરિમયાન બ ડગ માટ પરવાનગી માગી હોય તેને લગતા
મં ૂર થયેલા લાનની નકલ તે થળે રાખવી પડશે.
સી. અરજદાર સાઈટ ઉપર બોડ રાખ ુ ં પડશે ના ઉપર સવ નંબર, િસટ સવ નંબર, લોક નં.,
ફાઈનલ લોટ નં., સબ- લોટ નં. વગેર ઉપરાંત મા લક ુ ં નામ, આ કટ ટ, એ જિનયર, ડવલપર,
ચરલ ડઝાઈનર, લાકના નામો લખેલા હોય.

5.2. િનમાણ દરિમયાન ની કાય ણાલી

5.2.1. કામની ગિતની તપાસ અને માણપ માટના મા ય તબ ા

યેક મકાનના િનમાણ અથવા યેક કામના અમલમાં નીચે માણે મા ય તબ ા રહશે,
1. લ થ અથવા બેઝમે ટ, બેઝમે ટ લેબ લગા યા પહલાના બેઝમે ટના ક સામાં.
એ. પહલો માળ.
બી. બ મ
ુ ાળ મકાનના ક સામાં વ ચેનો માળ.
સી. છે લો માળ.
ઉપરો ત ુ ાર િનધા રત વ પમાં (ફોમ
યેક તબ ે મા લક / ડવલપર આ ડવલપમે ટ િનયં ણ િનયમો અ સ
નં. ૬ (એ) – ૬ (ડ ) માં કામગીર ની ગિત ુ ં માણપ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ના સંબિં ધત અિધકાર ને
ુ રત કરવા ુ ં રહશે. આ સ ટ ફકટ ઉપર આ કટ ટ તથા
પ ુ રવાઈ ઝગ એ જિનયર હ તા ર કરવાના રહશે.
પ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની ૂવ લે ખત મં ૂર િવના કોઈ ય ત આ ડવલપમે ટ િનયં ણ િનયમો અ સ
ુ ાર
કોઈપણ અગાઉના તબ ાની કામગીર ની જ રયાતો ૂર કયા િવના અને તે ગેની ણ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને કયા િવના નવા તબ ાની કામગીર શ કર શકશે ન હ.
કામની ગિત ુ ં માણપ નીચેના ક સાઓમાં જ ર ન હ રહ –
એ. મકાનના ચરલ ભાગમાં કોઈ ફરફાર ન હોય તે ર તે બ ડગની દર ફરફાર.
ુ ાં વ ુ ૧૫ ચો.મી. િવ તારમાં િવ તરણ.
બી. હયાત રહણાક મકાનમાં ભ ય ત ળયે વ મ
2. મા લક / ડવલપર તરફથી કામની ગિત ુ ં માણપ મ યા પછ ડ એસઆઈઆર-ડ એની એ ફરજ
રહશે ક તેને જ ર જણાય તો ચકાસણી કર ને મં ૂર થયેલા લાનમાં કોઈ ફરફાર થયા છે ક ન હ તેની
ખાતર કર અને એ ુ ં કંઈ જણાય તો તે ુ રવા મા લક – ડવલપરને સાત
ગેના િનયમોને અ સ
દવસમાં ણ કર.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 40
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

3. કામગીર ૂણ થયાનો અહવાલ

એ. મના લાન મં ૂર થયા હોય એ દરકની ફરજ છે ક કામ ૂણ થયાનો અહવાલ ફોમ નં. ૭ માં
ર ૂ કરવો.
બી. આ િનયમો હઠળ સંકળાયેલા દરકની એ પણ ફરજ છે ક મકાનના િનમાણ – ુ ઃ િનમાણ ુ ં
ન
ુ રિવઝન કર તથા તે
પ ૂણ થયાનો અહવાલ ફોમ નં. ૭ માં ર ૂ કર.
સી. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા કામ ૂણ થયાના લાનને મં ૂર આપવામાં ન આવે યાં ુ ી
ધ
ૂણતાનો કોઈ અહવાલ વીકારવામાં આવશે ન હ.
4. કામ ૂણ થયાની નો ટસ મ યા તાર ખથી ૨૧ દવસમાં ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા કામગીર ું
આખર ઈ પે શન – ચકાસણી કરવામાં આવશે.

5.3. ભોગવટા માણપ

ઈમારતની કામગીર ૂણ થયા પછ તેનો કબજો લેતાં પહલાં અથવા તેનો ઉપયોગ શ કરતા પહલાં
અરજદાર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. પાસેથી કબ ું માણપ મેળવવા ુ ં રહશે.

5.4. મકાન પર ગે રકાયદ ભોગવટો

1. અ ય કોઈ કાયદાની જોગવાઈથી િવ લાગે તેમ છતાં ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. લે ખત નો ટસ ારા

કોઈપણ મકાન અથવા તેના હ સાને ત કાળ અથવા ચો સ સમય મયાદામાં ખાલી કરવા માટ
આદશ કર શક જો –
એ. આવા કોઈ મકાન અથવા તેના હ સા પર આ િવિનયમોથી િવ ગેરકાયદ કબજો મેળવવામાં
આ યો હોય.
બી. આવા મકાન અથવા તેના હ સામાં જ ર ફરફાર અથવા ુ ઃિનમાણ કરવા નો ટસ આપવામાં
ન
આવી હોય છતાં તેનો અમલ થયો ન હોય.
સી. જો મકાન અથવા તેનો કોઈ હ સો જોખમી બની ગયો હોય પડ જવાની, તે યથાવ ્
રાખવાથી ક પછ યાંથી પસાર થનાર કોઈને અથવા તેમાં રહતી કોઈ ય તને કુ સાન થવાની
શ તા હોય.
2. આ ુ ં મકાન અથવા તેનો કોઈ હ સો ખાલી કરવા માટના જ ર કારણો આવી કોઈપણ નો ટસમાં
પ ટ ર તે જણાવવા.
3. આવી લે ખત નો ટસ આવી ઈમારતના કોઈપણ ભાગમાં લગાવવી એ તેમાં રહનાર ય તઓના
યાનમાં લાવવા માટ ૂર ુ ં છે .
4. આવી નો ટસ ર થયા બાદ મકાન અથવા તેના હ સામાં રહનાર કોઈપણ ય તએ તે ખાલી કર ુ ં
જ ર છે અને નો ટસ પાછ ન ખચાય યાં ુ ી તેમાં
ધ વેશ કર શકાશે ન હ, િસવાય ક કુ સાન રપેર
કરવા માટ પરવાનગી આપવામાં આવી હોય.
5. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ૂચના આપી શક છે ક કોઈ ય ત ઉપરો ત જોગવાઈથી િવ માં વતન
કર અથવા આ િવિનયમો હઠળ લેવામાં આવતાં પગલાંમાં અવરોધ ઊભો કર તો તેને પોલીસ મારફત
અથવા યો ય ર તે બળનો યોગ કર ને પણ એ સં ુ લમાંથી એ ય તને ૂ ર કરવી.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 41
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

6. આ જોગવાઈ હઠળ કોઈ પગલાં લેવામાં આવે તે માટ કંઈ ખચ થાય તે મા લક / ડવલપર
ુ કરવામાં આવશે.
પાસેથી વ લ

5.5. ગે રકાયદ ડવલપમે ્

1. જો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. મા ણત કર ક કોઈ મકાન ુ ં િનમાણ અથવા તેના વી કોઈ કામગીર

ગેરકાયદ છે અથવા તે સં ુ લમાં ગેરકાયદ ર તે હાથ ધરવામાં આવી છે તો તે લે ખત નો ટસ ારા
સંબિં ધત ય તને એ કામગીર ત કાળ અટકાવવા ૂચના આપી શકશે
2. જો આ ુ ં િનમાણ અથવા કામગીર ત કાળ ન હ અટક તો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. આવી ય તને
યાંથી ૂ ર કરવા માટ પોલીસની મદદ લેવાની ૂચના આપી શકશે તથા ફર એ થળે તે ય તને
આવતી અટકાવવા માટ જ ર પગલાં લઈ શકશે.
3. પેટા ુ ા (૨) હઠળ લેવાનાર કોઈપણ પગલાંનો ખચ સંબિં ધત ય તએ ૂકવવાનો રહશે.

5.6. પરવાનગી િવના ડવલપમે ટ

આ કાયદો અથવા અ ય કોઈ કાયદા – િવિનયમોની જોગવાઈઓ હઠળ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. -ની
પરવાનગીની આવ ય તા હોય છતાં કોઈ ય તએ પરવાનગી લીધા િવના િનમાણ હાથ ધ ુ હોય અને
યારબાદ કોઈપણ કારણસર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા એ કામ રદ-સ પે ડ કરવામાં આ ુ ં હોય તો, આ ુ ં
કામ ગેરકાયદ ગણાશે અને ૧૯૭૬ના કાયદાની જોગવાઈને આિધન ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. લે ખત નો ટસ
ારા આવા બાંધકામને ૂ ર કરવા, તોડ પાડવા અથવા એ જ યાને પહલાંની થિતએ લાવી દવા આદશ
આપી શકશે. આવી નો ટસ આપવામાં આવે તે સમયે કામગીર કરનાર ય ત પોતે મા લક ન હોય તો
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ના આદશો ુ ં પાલન કરવા મા લક જવાબદાર રહશે.
આવી લે ખત નો ટસના ચો સ સમયગાળામાં તે ય ત અથવા મા લક ારા તેમને આપવામાં આવેલી
ૂચના ુ બનાં પગલાં લેવામાં ન હ આવે તો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. પોતે આવા ગેરકાયદ અથવા
જ
વધારાના બાંધકામને ૂ ર કર શકશે અને તે માટનો ખચ તે ય ત અથવા મા લક ૂકવવાનો રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 42
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

6. કબ ભોગવટા ંુ માણપ

6.1. કબજો ભોગવટો મેળવવા માટની અર

િનયમ ૫.૨.૧. (૩) હઠળ કામગીર ૂણ થયાનો અહવાલ મ યાની તાર ખથી ૨૧ દવસમાં
ુ ાર જ ર ઈ પે શન-િનર
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. િનયમ નં. ૫.૩.માં જણા યા અ સ ણ કર ને પોતાના
િનણયની ણ કરશે.
કબજો મેળવવા ુ ં માણપ આપનાર સ ામંડળ તે ર કરતાં પહલાં તે મકાનમાં આગ સામે ર ણ તથા
તેના વાં અ ય જ ર રુ ાનાં પગલાં લેવામાં આ યા છે ક નહ તેની ખાતર કરવા
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. / આઈડ બીનો સંપક સાધશે અને આ બાબતમાં જો કોઈ ખામી દખાય તો કબ
માટ ુ ં માણપ ર કરતાં પહલાં યો ય સ ામંડળને સંતોષ થાય એ ર તે જ ર ફરફાર, ુ ારા કરવા
ધ
અરજદારને ૂચના આપશે.

6.2. કબ ભોગવટા ંુ માણપ ર કર .ંુ

કબ ું માણપ ર કરનાર સ ામંડળે તે ુ ં કરતાં પહલાં ખાતર કરવી પડશે ક,

1. સાઈટ પર ૃ ો ઉગાડવામાં આ યા છે ક કમ અથવા એ માટ જ ર ડપો ઝટ લીધી છે ક ન હ, ગે
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા િનણય લેવામાં આ યો હોય.
2. મં ૂર થયેલા લાન ુ બ પા કગની જ યા યો ય ર તે ફાળવવામાં આવી છે ક કમ.
જ વેશ અને બહાર
નીકળવાના ર તા તથા અલગ અલગ વાહનોના સંકત સાથેના પા કગના થળ વગેરને લગતા
સાઈનબોડ તે મકાનમાં સૌની નજર પડ એ ર તે લગાવવા અને કાયમ માટ તેની યો ય ળવણી
કરવી.
3. મા લક લ ટ ઈ પે ટર ુ ં માણપ ુ રાત સરકાર) મેળવવા ુ ં અને ર ૂ કરવા ુ ં રહશે
( જ માં
લ ટ સંતોષકારક ર તે ચાલે છે તેનો ઉ લેખ હોય.
ુ ાર લ ટના િનયિમત
4. એનબીસીની જોગવાઈ અ સ ળવણીની યો ય યવ થા કરવાની રહશે.
ુ ાર આગ સામે ર ણ માટનાં યો ય પગલાં લેવામાં આ યાં છે તે
5. આ િનયમો અ સ ગે મા લક
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. અથવા ફાયર િવભાગ પાસેથી મેળવીને ર ૂ કરવા ુ ં રહશે.
6. આગ સામે ર ણ આપતી સેવાઓના િનયિમત ુ ાર યો ય
ળવણીની એનબીસી તથા આ િનયમો અ સ
યવ થા કરવી.
7. ૧૫૦૦ ચો.મી. કરતાં વ ુ જ યા ધરાવતા બ ડગમાં પક લે ટગ વેલ હોવો જોઈએ.
8. જો કોઈ ો ટમાં એક કરતાં વધાર અલગ અથવા િશક ર તે અલગ મકાનનો સમાવેશ થતો હોય
અને યારબાદ કોઈ મકાન ક મકાનો ડ સીઆરની જોગવાઈઓ ( મ ક પા કગ, કૉમન લોટ,
ત રક ર તા, મકાનની ચાઈ, માળખાક ય િુ વધાઓ, લ ટ અને આગ સામે ર ણનાં પગલાં)
ૂણ કર હોય તો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. આવી ઈમારતના એક અલગ અથવા િશક ર તે અલગ
હ સા માટ કામ ૂણ થયા ુ ં માણપ ર કર શકશે. અલબ મા લક તથા એ જિનયર / આ કટ ટ
ારા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા િનધા રત યા ુ બ મા હતી
જ ૂર પાડવામાં ન હ આવે યાં ુ ી
ધ
કબ ભોગવટા ુ ં માણપ ર કરવામાં ન હ આવે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 43
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

7. સરકાર વતી હાથ ધરાનાર ડવલપમે ટ

ુ ાર સરકાર
કાયદા, ૧૯૭૬ ની કલમ ૩૯ તથા િનયમ ૧૫ની જોગવાઈઓ અ સ િવભાગના ઈન-ચા
અિધકાર એ ડવલપમે ટ કરવાના સરકારના ઈરાદાની ણ સ ામંડળને લે ખતમાં કરવાની રહશે –
1. ડવલપમે ટ કામગીર અથવા કોઈ આવ યક બાંધકામની સં ૂણ િવગતો સાથે સંબિં ધત સરકાર
િવભાગે સ ામંડળને સંબોધીને સ ાવાર પ તે અિધકાર ને લખવાનો રહશે.
2. ડવલપમે ટ િનયં ણ િવિનયમો તથા ા ટ ડવલપમે ટ ુ ાર
લાનની જોગવાઈઓ અ સ ૂ ચત
ડવલપમે ટ કામ ૧:૧૦૦ કરતાં ઓછા કલમાં બ૯ડ ગ લાન ન હો ુ ં જોઈએ.
3. ુ ાર ઓપરશનલ બાંધકામની સં ૂણ
૧૯૭૬ના કાયદાની કલમ ૨ની લોઝ (xvii) માં જણા યા અ સ
િવગતો વી ક, િવગતવાર એલાઈનમે ટ, લેઆઉટ, લોકશન તથા તેના વી અ ય બાબતો દશાવતા
લાન.
4. મા ય લે ડ ુ ઝોનમાં જમીનના ઉપયોગને સમથન આપ ુ ં િનવેદન,
ઝ ની દરખા ત સરકાર
િવભાગ ારા ડવલપમે ટ કામગીર કરવા માટ કરવાની રહશે.
5. ા ટ ડવલપમે ટ લાન અથવા જમીનને અસર કરતી લે ડ ૂ લગ / ર-એડજ ટમે ટ યોજનાની
દરખા તો.
6. ૧:૫૦૦ ના કલ કરતાં ઓછ ન હ એ ર તે ૂ ચત ડવલપમે ટ િવ તારનો સાઈટ લાન (જ ર
સં યામાં નકલો સાથે).
7. િવગતવાર લાન (જ ર સં યામાં નકલો સાથે) માં ૂ ચત ડવલપમે ટ કામગીર ના ૧:૧૦૦ ના
કલ સાથે લાન, િવભાગો તેમજ એ લવેશ સ દશાવવામાં આ યા હોય.
8. જમીન અથવા લોટના લેઆઉટના ક સામાં –
• ૧:૫૦૦ ના કલમાં દોરવામાં આવેલો સાઈટ લાન (જ ર સં યામાં નકલો સાથે) માં
આસપાસની જમીન તથા લેઆઉટ સ હત જમીન ુ ી પહ ચવાનો વતમાન ર તો દશાવાયો
ધ
હોય.
• ૧:૫૦૦ ના કલ કરતાં ઓછો ન હ તેવો દોરલો લેઆઉટ લાન (જ ર સં યામાં નકલો સાથે)
માં દશાઓ સાથે જમીન અથવા લોટના પેટાિવભાગો દશાવવામાં આ યા હોય અને યેક
ૂ ચત પેટાિવભાગ અને તેના ઉપયોગનો િવ તાર. અલબ આવી કોઈ ૂ ચત કામગીર
સંર ણ મં ાલયના થાિનક લ કર સ ાવાળાઓ ારા હાથ ધરાવાની હોય તો લોઝ (૧)
અને (૨)ની જોગવાઈઓ લા ુ ન હ પડ અને સ ાવાળાઓએ મા લેઆઉટ લાન ર ૂ
કરવાના રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 44
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

8. ોફશન સની ન ધણી

8.1. ર જ શન માટ અર

આ કટ ટ, એ જિનયર, ચરલ ડઝાઈનર, લાક ઓફ વકસ, સાઈટ ુ રવાઈઝર તથા ડવલપસની

પ
ન ધણી ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.કરશે. તમામ જ ર ોફશન સની ન ધણી માટની અર ફોમ નં. ૧૦માં
કરવાની રહશે. આ ન ધણી પાંચ વષ માટ અથવા તેના થી ઓછા ગાળા માટ રહશે અને ર ુ કરાવી શકાશે.

8.2. ર જ શન રદ કર ંુ

ર જ ડ થયેલી ય ત જવાબદાર ૂર કરવામાં િન ફળ જશે અથવા ફરજમાં ગાફલ રહવા ુ ં યાનમાં આવશે
અથવા આ િવિનયમો ુ ં કોઈ ઉ લંઘન થયા ુ ં યાનમાં આવશે તો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા તેમની ન ધણી
કામચલાઉ અથવા કાયમી ધોરણે રદ કર દવામાં આવશે, જોક તેમને કારણદશક દશાવો નો ટસ આપવામાં
આવશે અને ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા તેમને સાંભળવાની યો ય તક આપવામાં આવશે.

8.3. ફરજો અને જવાબદાર ઓ

8.3.1. તમામ માટ સામા ય ફરજો અને જવાબદાર ઓ

i. તેમણે ૨૦૦૯ તથા ૧૯૭૬ ના કાયદાઓની જોગવાઈઓ તથા તેની હઠળ કરવામાં આવેલા અ ય
િનયમો અને ધોરણો, નીિત િવષયક આદશ, ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ના થાયી આદશો તથા
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની અ ય ૂચનાઓ, તથા િનધા રત અર અને પરવાનગી ફોમની સાથે
કાિશત કર ને વખતોવખત અમલમાં આવતી અ ય ૂચનાઓનો અ યાસ કર ને તેનાથી સાર ર તે
પ ર ચત થવા ુ ં રહશે.
ii. તેમણે તેમના કોઈપણ કામ માટના એ પલોયમે ટ/એસાઈ મે ટ/રા નામા બાબતે સાત દવસની દર
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને ણ કરવાની રહશે.
iii. તેમણે યાર જ ર પડ યાર નવા અથવા રવાઈઝ, તમામ લાન તૈયાર કરવાના અને ર ૂ કરવાના
રહશે. જ ર ર દ તાવેજો તથા અ ય િવગતો યો ય વ છ વ પમાં અને ટકાઉ કાગળમાં યવ થત
ર તે ગોઠવીને તથા જ ર ફો ડ કર ને ર ૂ કરવાની રહશે.
iv. તેમણે લાન, દ તાવેજો અને િવગતો કોઈ છે કછાક િવના ર ૂ કરવા જ ર છે . મા નાનકડા-સામા ય
ુ ારા ચલાવી લેવામાં આવશે, પણ યાં સહ કરલી હોવી જોઈએ. તેમણે હયાત
ધ ૃ ોની સં યા સ હત
સાઈટની તમામ થિત સાચી ર તે ર ૂ કરવાની રહશે.
v. તેમણે તે જ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.તરફથી માગવામાં આવેલી તેમના હાથ નીચે થઈ રહલા
કામોની િવગતો તેમજ કરવામાં આવેલા ોના એક જ સાથે જવાબો આપવાના રહશે. જો કોઈ
જ ર યાતો અથવા સવાલો સાથે તેઓ સંમત ન હોય તો તે ગે િનધા રત સમયમાં લે ખતમાં ર ૂઆત
કરવાની રહશે, અ યથા િનયમ ુ ં પાલન કરવામાં નથી આ ુ ં તેમ માનીને તેમણે ર ૂ કરલા લાન
તથા અર ઓની ફાઈલ બંધ કર દવામાં આવશે અને તે ફર ખોલવામાં આવશે ન હ.
vi. ુ ાર
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની જ રયાતો અથવા સવાલો અ સ લાન, દ તાવેજો તથા અ ય
િવગતોમાં ુ ારા અને ફરફાર કરવા પડ તો ત કાળ તેની
ધ ણ તેમણે મા લકને કરવાની રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 45
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

vii. તેમણે યેક લાન, દ તાવેજ અને સબિમશનમાં તેમના હો ાની િવગતો મ ક, ર જ ટડ એ જિનયર,
ર જ ટડ ચરલ ડઝાઈનર વગેરનો પ ટ ઉ લેખ કરવો માં સહ ની નીચે તાર ખ સાથેનો
ર જ શન નંબર, ૂ ું નામ તથા સરના ુ ં આવ ુ ં હોય.
viii. જો કોઈપણ કામ થાિનક કાયદા, ૧૯૭૬ના કાયદા, તેના હઠળ બનાવવામાં આવેલા િનયમો અને
ઠરાવોની િવ માં હોય તો તેમણે અથવા તેમના મા ય એજ ટ અથવા કમચાર એ એવા કામના
લાન, દ તાવેજો અને ુ રિવઝનની કામગીર
પ વીકારવી ન હ.
ix. ર જ ટડ ય તએ કોઈ ચો સ કામગીર ની જવાબદાર લીધી હોય તો તેની મં ૂર માટ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા િનધા રત કરવામાં આવેલા ફોમમાં અર કરવાની રહશે.
x. ર જ ટડ ય તએ પોતે હાથ પર લીધેલા કામ ગેની મા હતી તથા અ ય િવગતો
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા કાિશત િવિવધ ફોમમાં વખતોવખત આપવાની રહશે.
xi. ઈમારત ક બાંધકામનો કાર કોઈ હોય તે પરં ુ તેનો બ ટ અપ એ રયા ૧૦૦૦ ચો.મી. કરતાં વ ુ
હોય તો લાકની િનમ ૂક કરવી ફર જયાત છે . લાક ઓફ વકસ ની િન ુ ત કરવામાં આવી હોય
તે સાઈટ પર િનમાણ કામગીર ની સતત દખરખ રાખશે અને આવી િન ુ ત ય ત એક સમયે એક
કરતાં વધાર સાઈટ ુ ં ુ રિવઝન કર શકશે ન હ.
પ
xii. ‘ઈ ડયન ટા ડડ પેિસ ફકશન’ની જ ર અને વતમાન જોગવાઈઓ ુ ં પાલન કરવાની જવાબદાર
આ કટ ટ તથા ચરલ ડઝાઈનરની રહશે. અલબ ઈ ડયન ટા ડડ પેિસ ફકશનમાં જણાવતા
ડઝાઈન ટા ડડ કરતા વ ુ અસરવાળ , ુ દરતી હોનારતને કારણે ઈમારતને ગંભીર કુ સાન થાય
અને ૂટ પડ તો તે માટ તેમને જવાબદાર ઠરવવામાં આવશે ન હ.

8.3.2. આ કટ ટ

એ. ુ વ
લાયકાત અને અ ભ

૧૯૭૨ના આ કટ ટ કાયદાની જોગવાઈ હઠળ આ કટ ટ તર ક ર જ ટડ થયેલી ય ત અથવા આ કટ ચરમાં

બેચલસ ડ ી ધરાવનાર ક બી. આક.ને સમક ુ વ ધરાવનાર
ડ લોમા ધરાવનાર અને સાથે બે વષનો અ ભ
અને કાઉ સલ ઑફ આ કટ ચરમાં ન ધણી કરાવેલી હોય.

બી. કામનો કાર, કાય ે અને સ મતા

i. તમામ કારના લેઆઉટ- ો ગ તૈયાર કરવા અને લાિનગ કર ુ ં તથા બ ડગ િનયમોની

ુ ાર
જોગવાઈઓ અ સ ુ રિવઝન, કામની
પ ગિતના અહવાલ ર ુ કરવા તેમજ તમામ કારના મકાન
માટ ૂણતા માણપ ર ૂ કર .ુ ં
ii. સ ાવાર ર જ ટડ ચરલ ડઝાઈનર તથા એ જિનયર ારા તૈયાર કરવામાં આવેલા ો ગ ઉપરાંત
ુ ાર બાંધકામની કામગીર
િનયમ અ સ ું ુ રિવઝન અને અમલ કરવો.
પ

સી. ફરજો અને જવાબદાર ઓ

i. મકાન ુ ં િનમાણકાય મં ૂર થયેલા ુ ાર થાય તે જોવાની જવાબદાર આ કટ ટની છે , તે

લાન અ સ
ઉપરાંત સલામત અને મજ ૂત બાંધકામ માટ તેમજ મકાનમાં સામેલ કરવામાં આવેલી સેવાઓ કોઈ
જોખમ િવના ચા ુ રહ તે માટના નેશનલ બ ડગ કોડ (એન બી સી) તથા આઈ.એસ.આઈ. ધોરણો ુ ં

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 46
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

પાલન થ ુ ં છે ક કમ તે જોવાની પણ તેમની જવાબદાર છે . મકાનોમાં સેવાઓ તેમજ સાધનો ુ ં એન

બી સી ધોરણો ુ બ આગથી ર ણ થાય તે જોવાની જવાબદાર પણ આ કટ ટની છે તથા તેમણે
જ
કબ ું માણપ મેળવવા માટ અર કરતા પહલાં ચીફ ફાયર ઑ ફસર અથવા િન ુ ત
સ ાિધકાર / ક સલટ ટ પાસેથી ના-વાંધા માણપ મેળવવા ુ ં રહશે.
ii. ુ ાર મા લક વતી આ કટ ટ કામની
િનયમો અ સ ગિતના માણપ ો, કામ ૂ ું થયાના માણપ ો
ર ૂ કરશે તથા તે મેળવશે.
iii. જો ર જ ટડ આ કટ ટની સેવાઓ રદ કર દવામાં આવે તો તેમણે કામગીર ના કયા તબ ે તેમની
સેવાઓ રદ કરવામાં આવી છે તેની િવગતો સાથે તરત જ તે ગેની ણ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને
કરવાની રહશે. અગાઉના આ કટ ટના થાને નવા આ કટ ટની િનમ ૂક થાય તેમણે પણ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને ણ કરવાની રહશે અને સાઈટ ઉપર મં ૂર થયેલા ો ગના સંદભમાં
કોઈ ફરફાર થયા છે ક કમ તેમજ પોતે બાંધકામના કયા તબ ે ચા લે છે તે પણ જણાવવા ુ ં રહશે.
નવા આ કટ ટના અહવાલના આધાર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.સાઈટ ુ ં િનર ણ કર યારબાદ જ એ
નવિન ુ ત આ કટ ટ કામ શ કરવા ુ ં રહશે.
iv. િન ુ ત થનાર ર જ ટડ આ કટ ટ તે સાઈટ પરથી ર જ ટડ ચરલ ડઝાઈનર, બાંધકામ
કો ટર, લાક ઓફ વકસ, સાઈટ ુ રવાઈઝર,
પ લ બર, ઈલે િશયન વગેરમાંથી કોઈની પણ
સેવાઓ રદ કર દવામાં આવે તો તેની ણ તરત જ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને કરવાની રહશે અને
નવી ય તની િનમ ૂક ન થાય અને એ ય તની િનમ ૂક ગે ુ ં માણપ ડ એસઆઈ-આરડ એને
ુ રત કરવામાં ન આવે યાં
પ ુ ી કામ ચા ુ રાખવા દ ુ ં ન હ.
ધ
v. તેમણે સંબિં ધત એજ સીને એ ૂચના આપવાની રહશે ક મકાન માટ ખોદકામ અને બાંધકામ
દરિમયાન કામદારો તથા અ ય લોકોની સલામતી માટ ૂરતી યવ થા કરવામાં આવે.
vi. તેમણે સંબિં ધત એજ સીને એવી ૂચના આપવાની રહશે ક બાંધકામ અને ડવલપમે ટ માટ જ ર
સલામત અને ૂરતા માણમાં કામચલાઉ માળખાની યવ થા કરવામાં આવે.

ડ. ર જ શન – ન ધણી

i. ર જ શન માટની જો કોઈ ફ હશે તો તે ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા વખતોવખત િનધા રત કરવામાં

આવે તે ુ બ ભરવાની રહશે.
જ
ii. આ કટ ટ તેમની ફરજમાં જો કોઈ ગંભીર ૂલ કરશે અથવા વારં વાર ૂલ કરશે તો
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.તેમને લેક લ ટ કર શક છે અને તે ગેની ણ ભારતની કાઉ સલ ઓફ
આ કટકચર ને કરવામાં આવશે થી ૧૯૭૨ના આ કટ ટ કાયદાની જોગવાઈઓ હઠળ આવી ય ત
સામે પગલાં લઈ શકાય. ૂલ અથવા ફરજ ૂકના ક સામાં ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.કામચલાઉ અથવા
કાયમ માટ ર જ શન રદ કર શક છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 47
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

8.3.3. એ જિનયર

એ. ુ વ
લાયકાત અને અ ભ

એ જિનયર માટની જ ર લાયકાત - િસિવલ એ જિનય રગમાં ડ ી અથવા એસોિસયેટ મે બરિશપ (િસિવલ
એ જિનય રગ) ઑફ ધ ઈ ુ ન ઑફ એ જિનયસ, ઈ ડયા (એએમઆઈઈ) અથવા બ ડગ ક
ટટ શ શન
અથવા તેને સમક શૈ ણક લાયકાત ઑલ ઈ ડયા બોડ ઑફ ટકિનકલ એ કુ શન ારા મા યતા ા ત
હોય અથવા કોઈપણ રા યના ટટ બોડ ઑફ ટકિનકલ એ ઝાિમનેશન ારા મા યતા ા ત ડ લોમા ઈન
િસિવલ એ જિનય રગ અથવા ડ લોમા ઈન બ ડગ ક શન. ઉપર જણાવેલી શૈ ણક લાયકાત ઉપરાંત
અરજદાર જો ડ લોમા ઈન િસિવલ એ જિનય રગ અથવા એએમઆઈઈ ધારક હોય તો ોફશનલ કામનો
ુ વ હોવો જોઈએ.
પાંચ વષનો અ ભ

બી. કામનો કાર,કાય ે અને સ મતા

i. તમામ કારના લેઆઉટ- ો ગ તૈયાર કરવા અને લાિનગ કર ુ ં તથા તમામ કારના મકાનના
ુ રિવઝન, કામની
પ ગિતના અહવાલ સબિમટ કરવા. જોક ય ત ડ લોમા ઈન િસિવલ એ જિનયર
હોય તો તેમને મા લો રાઈઝ બ ડગ માટ જ પરવાનગી મળશે.
ii. સ ાવાર ર જ ટડ ુ ાર બાંધકામની
ચરલ ડઝાઈનર ારા તૈયાર કરવામાં આવેલા ો ગ અ સ
કામગીર ું ુ રિવઝન અને અમલ કરવો.
પ
iii. તેઓ લોડ બે રગ માળખાના બ ડગ માટ માળખાક ય િવગતો અને ગણતર ઓ તૈયાર કર શકશે અને
ર ુ કર શકશે.

સી. ફરજો અને જવાબદાર ઓ

એ જિનયરની ફરજો અને જવાબદાર ઓ ૮.૩.૨ (સી) માં દશાવી છે તે માણે જ રહશે અને તેમાં
‘આ કટ ટ’ના બદલે ‘એ જિનયર’ વાંચવા ુ ં રહશે.

ડ. ર જ શન – ન ધણી

ર જ શન માટની જો કોઈ ફ હશે તો તે ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા વખતોવખત િનધા રત કરવામાં આવે તે
ુ બ ભરવાની રહશે.
જ
જો તે તેમની ફરજમાં ૂલ કરશે તો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.એ જિનયર તર ક તેમને લેક લ ટ કર શક છે
અને ગંભીર ૂલ ક વારં વાર થતી ૂલના ક સામાં ઈ ટટ ૂટ ઑફ એ જિનયસ, ઈ ડયાને ણ કરવામાં
આવશે થી આવી ય ત સામે પગલાં લઈ શકાય. ૂલ અથવા ફરજ ૂકના ક સામાં
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.કામચલાઉ અથવા કાયમ માટ ર જ શન રદ કર શક છે .

8.3.4 ચરલ ડઝાઈનર

એ. ુ વ
લાયકાત અને અ ભ

ચરલ ડઝાઈનર માટ જ ર લાયકાત – િસિવલ એ જિનય રગમાં ડ ી અથવા ઑલ ઈ ડયા કાઉ સલ
ઑફ ટકિનકલ એ કુ શન અથવા ઈ ટટ ૂટ ઑફ એ જિનયસના એસોિસયેટ મે બર (િસિવલ એ જિનયર)ની
મા યતા ા ત કોઈ સમક શૈ ણક લાયકાત. ઉપરો ત લાયકાત ઉપરાંત અરજદારને ચરલ ડઝાઈનનો

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 48
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ુ વ હોવો જ ર છે
પાંચ વષનો અ ભ માં બે વષ ચરલ ડઝાઈનર તર ક જવાબદાર ભય હો ો સંભાળે લો
હોવો જ જોઈએ.
અથવા
મા ય સં થામાંથી ચરલ એ જિનય રગમાં અ ુ નાતક (મા ટસ) ડ ી તથા ચરલ ડઝાઈનના કામનો
ુ વ.
ઓછામાં ઓછો બે વષનો અ ભ
અથવા
મા ય સં થામાંથી ચરલ ડઝાઈનમાં ડૉ ટરલ ડ ી તથા ચરલ ડઝાઈનના કામનો ઓછામાં ઓછો એક
ુ વ.
વષનો અ ભ

બી. કામનો કાર,કાય ે અને સ મતા

i. તમામ કારના બ ડગ,

ii. પે યલ ચસ
માટ ચરલ િવગતો તૈયાર કરવી અને ર ુ કરવી.

સી. ફરજો અને જવાબદાર ઓ

i. ચરલ ડઝાઈનનો અહવાલ તૈયાર કરવો.

ii. િવગતવાર ચરલ ડઝાઈન તૈયાર કરવી તથા તેનો અમલ કરવા માટ નેશનલ બ ડગ કોડ
(એન બી સી) અથવા ુ ગ
સ ં ત ભારતીય ટા ડડના માપદં ડ ુ બની પ િત અને ટકિનક ુ ં
જ ૂચન
કર .ુ ં
iii. ુ ી િવગતવાર
િનમાણના હ થ ચરલ ો ગ તૈયાર કરવા માં ડઝાઈન લાઈવ લોડ, જમીનની
સલામતીની મતા, સામ ીની િવગતો, ડઝાઈનમાં કરવામાં આવેલી ધારણાઓ, એ ધારણાઓને
આધાર કો ટર ારા લેવા વી ખાસ તકદાર ઓ વગેર કંઈ લા ુ પડ ુ ં હોય તેનો ઉ લેખ
કરવો.
iv. ચલર ો ગની બે નકલો સાઈટ ુ રવાઈઝરને આપવી.
પ
v. તમામ મહ વના તબ ે કામ ુ ં િનર ણ કર ુ ં તથા કામ થઈ ર ું છે તેનાથી આ કટ ટ/
એ જિનયરને સંતોષ છે તે ુ ં માણપ આપ .ુ ં
vi. ચરલ સલામતી તથા બ ડગની સમ તયા મજ ૂતીથી આ કટ ટ/ એ જિનયરને સંતોષ છે
તે ુ ં માણપ આપ .ુ ં
vii. ડઝાઈન ગે િવચારણા અને સમી ા માટ જમીન તથા બ ડગ સામ ી ુ ં પર ણ તથા તેનો
અહવાલ મેળવવા માટ યવ થા કરવા મા લક/ આ કટ ટ/ એ જિનયરને સલાહ આપવી.
viii. અગાઉ ર ૂ કરવામાં આવેલા ો ગ અથવા ડઝાઈનમાં કદાચ કોઈ ફરફાર હોય તો ચરલ
ડઝાઈનર નવેસરથી ગણતર ઓ કર ને ો ગ તૈયાર કરવા.
ix. માળખાક ય સલામતી તથા બ ડગની સમ તયા મજ ૂતી ગે ુ ં માણપ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને ુ રત કર .ુ ં
પ
x. કામગીર દરિમયાન તેમને િનમ ૂકમાંથી / જવાબદાર માંથી ુ ત કરવામાં આવે તો સાત
દવસમાં ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને લે ખતમાં ણ કરવી.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 49
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

xi. િનમાણ કામગીર માં િનયમો ુ ં પાલન થ ુ ં ન હોય અથવા તે ુ ાર ગેરકાયદ

ડ સીઆર અ સ
હોય તો એ ડવલપમે ટને આગળ વધવા કોઈ િુ વધા ન આપવી.

ડ. ર જ શન – ન ધણી

ુ ાર રહશે, પરં ુ તેમાં ‘આ કટ ટ’ના બદલે ‘

ચરલ ડઝાઈનર ુ ં ર જ શન ૮.૩.૨ (ડ ) અ સ ચરલ
ડઝાઈનર’ શ દ વપરાશે.

8.3.5. લાક ઓફ વકસ / સાઈટ ુ રવાઈઝર

પ

એ. ુ વ
લાયકાત અને અ ભ

લાક ઓફ વકસ અથવા સાઈટ ુ રવાઈઝર માટ જ ર લાયકાત – િસિવલ એ જિનય રગમાં ડ ી અથવા
પ
ઑલ ઈ ડયા બોડ ઑફ ટકિનકલ એ કુ શન અથવા કોઈપણ રા યના ટટ બોડ ઑફ ટકિનકલ
એ ઝાિમનશન ારા મા યતા ા ત ડ લોમા ઈન િસિવલ એ જિનય રગ.
- ઉપરો ત લાયકાત ઉપરાંત અરજદાર જો િસિવલ એ જિનય રગ ડ લોમા અથવા આ કટ ચર કર ું હોય તો
યવસાયી કામનો ઓછામાં ઓછો ુ વ હોવો જોઈએ અથવા િસિવલ એ જિનય રગ-
ણ વષનો અ ભ
ુ વ હોવો જોઈએ.
આ કટ ચરની ડ ી હોય તો ઓછામાં ઓછો એક વષનો અ ભ
અથવા
મા ય સં થામાંથી ડ લોમા ઈન બ ડગ ક શન તથા બ ડગ િનમાણ કામગીર માં ઓછામાં ઓછો પાંચ
ુ વ.
વષનો અ ભ
અથવા
મા ય સં થામાંથી મકાન િનમાણ અને ટકનોલો માં નાતકની ડ ી તથા િનમાણ કામગીર નો ઓછામાં ઓછો
ુ વ.
બે વષનો અ ભ

બી. કામગીર નો કાર (કાય ે )

મ ચરનાં તમામ બ ુમાળ મકાનો, હર મકાનો, બેઝમે ટ/સૅલર સાથેનાં મકાનો, તથા ઉપર જણા યા
ુ બનાં મકાનો / બાંધકામ ઉપરાંત એવી તમામ ઈમારતો
જ નો બ ટ અપ ે ૧૦૦૦ ચો.મી. કરતાં વ ુ
હોય.

સી. ફરજો અને જવાબદાર ઓ

i. ચરલ ડઝાઈનર તથા આ કટ ટ/ એ જિનયર ારા તૈયાર થયેલી ચરલ ો ગની િવગતો
તથા લે ખત ૂચનાઓ ુ ં કડકપણે પાલન કર .ુ ં
ii. સામ ી, સાધનો, ુ વ ા િનયં ણ તથા બાંધકામ
ણ યાના સંદભમાં એન.બી.સી અથવા
આઈ.એસ.નાં ધોરણોની જોગવાઈઓનો અમલ કરવો.
iii. ખોદકામ, બાંધકામ તથા િનમાણ દરિમયાન કામદારો તથા બી ઓની સલામતી માટ યવ થા
કરવી.
iv. બાંધકામ અને િનમાણ માટ જ ર સલામત અને ૂરતા કામચલાઉ માળખાની જોગવાઈ કરવી.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 50
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

v. કોઈ પ ર થિત ક સંજોગો િનમાણાિધન મકાન માટ જોખમી છે એ ુ ં તેમને લાગે તો તે ગે

ચરલ ડઝાઈનર તથા આ કટ ટ/ એ જિનયર ુ ં યાન દોર .ુ ં
vi. કોઈપણ નવા તબ ા ુ ં કામ શ કરતાં પહલાં કામગીર ના ો ગના એક સેટ સાથે કામની
ગિતના માણપ ો ડ એસઆઈઆરડ માં જમા કરાવવા.
vii. તે સાઈટના ચા માં રહશે તથા કામના સવ ાહ ુ રિવઝન માટ જવાબદાર રહશે.
પ
viii. તેમણે એ બાબતની કાળ લેવી પડશે ક તેમની દખરખ હઠળ થતી કામગીર ર જ ટડ આ કટ ટ/
એ જિનયર ારા આપવામાં આવેલા મં ૂર થયેલા ો ગ તથા અ ય િવગતોને અ ુ પ હોય.
ix. તેમણે એ બાબતની ખાસ કાળ રાખવી પડશે ક િનમાણની કામગીર દરિમયાન બાંધકામ
હઠળના મકાનને તેમજ તેની બા ુ ના કોઈ મકાનને કોઈ કુ સાન ન થાય.
x. તેમણે એ વાતની પણ કાળ લેવી પડશે ક બાંધકામની કામગીર દરિમયાન આસપાસના લોકોને
કોઈ ખોટ ર તે અગવડ ન પડ.
xi. તેમણે એ બાબતની પણ કાળ લેવી પડશે ક તેમની સાઈટ પર કામગીર દરિમયાન ઘ ઘાટ,
ૂળ, ુ ગધ, વાઈ ેશન ( ુ ર ) વગેરને કારણે ા ફક તથા આસપાસના લોકો માટ કોઈ
અ િુ વધા ઊભી ના થાય.

ડ. ર જ શન – ન ધણી

લાક ઓફ વકસ અથવા સાઈટ ુ રવાઈઝરની ન ધણી ૮.૩.૨.(ડ ) અ સ

પ ુ ાર રહશે.

8.3.6. ડવલપર

એ. ુ વ
લાયકાત અને અ ભ

ય ત ક કંપની ડવલપર તર ક કામગીર કરતી હોય તેની પાસે યો ય ુ વ ા અને અ ભ

ણ ુ વ હોવો
જોઈએ.

બી. ફરજો અને જવાબદાર ઓ

ડવલપરની જવાબદાર ઓ આ માણે રહશે,

i. ડવલપમે ટ પરવાનગી માટની અર ની સાથે કામની ગિતનો રપોટ તથા ઓ ુ ેશન સ ટ ફકટ
પ
માટની અર મેળવવી તથા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને આપવી.
ii. ર જ ટડ આ કટ ટ/ એ જિનયર તથા ચરલ ડઝાઈનરની િનમ ૂક કરવી.
iii. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. માં સબિમશન કરવા માટ તેમની પાસેથી યેક તબ ે માણપ ો
મેળવવા તથા ુ ાર ડવલપમે ટની કામગીર થતી
ડ સીઆરમાં જણાવવામાં આવેલી શરતો અ સ
હોય તેની કાળ લેવી.
iv. ર જ ટડ સાઈટ ુ રવાઈઝરની િનમ ૂક કરવી.
પ
v. ર જ ટડ સાઈટ ુ રવાઈઝર ારા તૈયાર કરવામાં આવેલી
પ ુ વ ા ુત
ણ યાની ખાતર લેવી
અને તે ુ ં પાલન કર .ુ ં
vi. સાઈટ ુ રવાઈઝર તેની જવાબદાર ઓ
પ ૂર કર તે ુ ં વાતાવરણ આપ .ુ ં

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 51
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

vii. સાઈટ ુ રવાઈઝરની સાથે મળ ને એ બાબત ુ ં

પ માણપ આપવા ુ ં રહશે ક રયલ એ ટટ
ડવલપમે ટ ુ ં બાંધકામ થઈ ર ું છે તે આ કટ ટ/ એ જનયર તથા ચરલ ડઝાઈનર ારા
ુ ાર થાય છે .
આપવામાં આવેલી ડઝાઈન, િવગતવાર ો ગ તેમજ પેિસ ફકશન અ સ
viii. રયલ એ ટટ ડવલપમે ટ ુ ં િનમાણ શ કરતાં પહલાં ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.પાસેથી ડવલપમે ટ
પરવાનગી મેળવવી.
ix. ુ ાર કામની
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની જ રયાતો અ સ ગિતના અહવાલો તથા માણપ ો
િનયિમત ર તે ર ૂ કરવા.
x. કોઈ કારણોસર તેઓ ડવલપર તર ક કામ બંધ કર અથવા તેમને ડવલપર તર કની
જવાબદાર માંથી ુ ત કરવામાં આવે તો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને સાત દવસની દર તે ગે
લે ખતમાં ણ કરવી.
xi. કોઈ કારણોસર તેમના ારા િન ુ ત યવસાિયકોને તેમની જવાબદાર માંથી ુ ત કરવામાં આવે
તો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને સાત દવસની દર તે ગે લે ખતમાં ણ કરવી.
xii. ર જ ટડ આ કટ ટ / એ જિનયરની િનમ ૂકનો અથ એ છે ક તેમણે તેમને ો ટ માટ ડઝાઈન,
નકશા તથા અ ય િવગતો તૈયાર કરવા માટ તેમજ િનમાણ કામગીર દરિમયાન યાન રાખવા માટ
લાક, સાઈટ ુ રવાઈઝરની િનમ ૂક કરવા માટ તથા મા લક વતી
પ ો ટની કામગીર માટ
જ ર િન ણાતોને કામ સ પવાની તેમને સ ા આપી છે .
xiii. ો ટની કામગીર દરિમયાન તે આ કટ ટ / એ જિનયર / સાઈટ ુ રવાઈઝર / લાક ઓફ
પ
વકસ / ચરલ ડઝાઈનરની ૂચનાઓથી િવ ની કામગીર કરશે ન હ અથવા ચલાવી લેશે ન હ
તથા ના માટ મં ૂર મેળવવામાં આવી છે તે બ ડગ અથવા તેના કોઈ હ સાના ઉપયોગ તેમજ
કામગીર માં કોઈ ગેરર િત થશે તો તે ગે તમામ જવાબદાર વીકારશે.
xiv. યાર કોઈ બાંધકામ કો ટર અથવા સાઈટ ુ રવાઈઝરની િનમ ૂકની જ ર ન હોય અને એવી
પ
ુ ાર તેમની ફરજો અને જવાબદાર ઓ માટ
િનમ ૂક કરવામાં ન આવી હોય યાર િનયમો અ સ
ડવલપર જવાબદાર રહશે.
xv. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.પાસેથી કબ ભોગવટા ુ ં માણપ મેળ યા િવના તે બ ડગનો ઉપયોગ
શ ન હ કર અથવા કોઈપણ ય તને મકાનનો કબજો લેવા દશે ન હ.
xvi. તે વીજળ ના ઉપકરણો, લ બગ, નેજ, વ છતા, પાણી રુ વઠો વી સેવાઓના ઈ ટોલેશન
દરિમયાન ઊભા થનાર સંભિવત જોખમો તથા માળખાક ય થરતા માટ સલામતીના ૂરતાં પગલાં
લેશે.
xvii. તે સાઈટ પર મા ર જ ટડ ય તઓના નામો જ દશાવશે અને વધારાના કોઈ નામો દશાવશે ક
ૂકશે ન હ.
xviii. બાંધકામ હઠળના સં ુ લમાં આવનાર સંભિવત ાહક સમ તે મા મં ૂર થયેલા લાન અ સ
ુ ાર
જ બાંધકામની ડઝાઈન તથા તેના િનધા રત ઉપયોગ િવશે ણકાર આપશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 52
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

સી. ર જ શન – ન ધણી

ડવલપર ુ ં ર જ શન ૮.૩.૨. (ડ )માં જણા યા અ સ

ુ ાર થશે.

8.3.7. મા લકોની જવાબદાર ઓ

એ. મા લકની જવાબદાર ઓ આ માણે રહશે –

i. ર જ ટડ આ કટ ટ/ એ જિનયર તથા ચરલ ડઝાઈનરની િનમ ૂક કરવી.

ii. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. માં સબિમશન કરવા માટ તેમની પાસેથી યેક તબ ે માણપ ો
મેળવવા તથા ુ ાર ડવલપમે ટની કામગીર થતી
ડ સીઆરમાં જણાવવામાં આવેલી શરતો અ સ
હોય તેની કાળ લેવી.
iii. ર જ ટડ સાઈટ ુ રવાઈઝરની િનમ ૂક કરવી.
પ
iv. ર જ ટડ સાઈટ ુ રવાઈઝર ારા તૈયાર કરવામાં આવેલી
પ ુ વ ા ુત
ણ યાની ખાતર લેવી
અને તે ુ ં પાલન કર .ુ ં
v. સાઈટ ુ રવાઈઝર તેની જવાબદાર ઓ
પ ૂર કર તે ુ ં વાતાવરણ આપ .ુ ં
vi. સાઈટ ુ રવાઈઝરની સાથે મળ ને એ બાબત ુ ં
પ માણપ આપવા ુ ં રહશે ક રયલ એ ટટ
ડવલપમે ટ ુ ં બાંધકામ થઈ ર ું છે તે આ કટ ટ/ એ જનયર તથા ચરલ ડઝાઈનર ારા
ુ ાર થાય છે .
આપવામાં આવેલી ડઝાઈન, િવગતવાર ો ગ તેમજ પેિસ ફકશન અ સ
vii. ડવલપમે ટ શ કરતાં પહલાં ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.પાસેથી ડવલપમે ટ પરવાનગી મેળવવી.
viii. ુ ાર કામની
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની જ રયાતો અ સ ગિતના અહવાલો તથા માણપ ો
િનયિમત ર તે ર ૂ કરવા.
ix. ડવલપમે ટ કરવામાં આ ુ ં હોય તેનો ઉપયોગ શ કરતાં પહલાં ડ એસઆઈ-આરડ એ પાસેથી
કબ ું માણપ મેળવ .ુ ં
x. કોઈ કારણોસર તેઓ મા લક તર ક કામ બંધ કર તો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને સાત દવસની
દર તે ગે લે ખતમાં ણ કરવી.
xi. કોઈ કારણોસર તેમના ારા િન ુ ત યવસાિયકોને તેમની જવાબદાર માંથી ુ ત કરવામાં આવે
તો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને સાત દવસની દર તે ગે લે ખતમાં ણ કરવી.

8.4. કમચાર ઓની િનમ ૂક

8.4.1. કમચાર ઓની સેવા સમા તી

ુ ાર િન ુ ત કરવામાં આવેલા કોઈ કમચાર ની સેવા સમા ત કરવામાં આવે તો

િનયમો અ સ તે કમચાર ની
એ ફરજ બને છે ક તેમણે પોતે બાંધકામના કયા તબ ા ુ ી કામગીર કર હતી તેના પ ટ ઉ લેખ સાથે
ધ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને ત કાળ લે ખતમાં ણ કરવી. આવી કોઈ ૂચના આપવામાં ન હ આવે તથા યાં
ુ ી આવી
ધ ૂચના ન હ મળે યાં ુ ી ય ત
ધ કામ સાથે સંકળાયેલી હશે તે જ કામગીર તે કર છે તેમ
માની લેવામાં આવશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 53
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

8.4.2. કમચાર ના ુ ા ક સામાં

ૃ ન

આ િનયમો હઠળ કામ પર રાખવામાં આવેલી તથા ો ટના અમલ માટ જ ર હોય એવી કોઈ ય ત ુ ં તે
િનમાણાિધન બ ડગ ુ ં કામ ૂણ થાય તે પહલાં ૃ ુ થાય અથવા તેને ફરજમાંથી ુ ત કર દવામાં આવે તો
યાં ુ ી આ િનયમો હઠળ જ ર અ ય ય તની િનમ ૂક ન થાય અને તે
ધ ગે ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને
યો ય ર તે ણ કરવામાં ન આવે યાં ુ ી
ધ કામ ચા ુ હશે તે અટકાવી દવામાં આવશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 54
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

9. ાથિમક ડવલપમે ટ અને બ ડગની જ રયાતો

9.1. િવકાસ ંુ િનયમન (િનયં ણ)

જમીન ઉપયોગ માટના તમામ ઝોનમાં એફ. એસ. આર., મકાનની ચાઈ તથા સેટબૅકના સંદભમાં કોઈપણ
ડવલપમે ટ ર તા પર લોટ આવેલો હોય તે ર તાની પહોળાઈને અ ુ પ જ થઈ શકશે. આ માટના
િવિનયમો કરણ ૧૦- ઝોિનગના િવિનયમોમાં જણાવવામાં આ યા છે .
આ કરણમાં પા કગ, ૃ ો ઉગાડવા તથા તેની ળવણી, ઉપલ ધ ોતોની કાય મતા, જળ સં હ તથા
મકાનની અ ય સામા ય જ રયાતો વગેર અ ય તમામ સવસામા ય ડવલપમે ટ િવશે મા હતી આપવામાં
આવી છે .

9.1.1. એફ. એસ. આર. માં ટછાટ અથવા અ ય ડવલપમે ટ િનયમનો (િનયં ણો)

એ. ર તો પહોળો થવાને કારણે અથવા નવો ર તો બાંધવાની જ રયાતને કારણે જમીન મા લક જો તેમની
જમીન કોઈપણ ત ુ ં વળતર મા યા િવના આપી દશે તો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ . કોઈપણ જમીન/
લોટ ક બ ડગને તેના ૂળ ે ફળના આધાર એફ. એસ. આર. તથા બ ટ અપ એ રયા માટની મં ૂર
આપી શક છે , જો ક આ માટ બાક ની તમામ શરતો ુ ં પાલન થયે ું હો ુ ં જોઈશે.

ુ મ
રોડ પહોળો થવાને કારણે અસર પામનાર જમીન/ લોટની નવી સરહદથી સેટબૅક/ મા નની લ ત
જ રયાત ૂર કરવાની રહશે.

બી. મં ૂર થયેલા ા ટ ડવલપમે ટ લાનની જોગવાઈઓ અ સ

ુ ાર નવા બાંધકામના ક સામાં, યાં મા ય
એફ. એસ. આર. માણે િનમાણ કરવા છતાં પરવાનગીની મયાદા ુ ીની
ધ ચાઈ હાંસલ ન થઈ હોય તો
િનયમની અ ય જોગવાઈને આિધન રહ વધારાની ૨૫% એફ. એસ. આર. માટ કદાચ પરવાનગી
આપવામાં આવી શક છે .

ુ ાર મા ય
આવા બાંધકામ માટની જોગવાઈ અ સ ચરલ એ જિનયર વતમાન તથા નવા િનમાણ માટ
માળખાક ય થરતા ુ ં માણપ આપ ુ ં પડશે. આ વધારાની એફ. એસ. આર. ની પરવાનગી માટ િત
ચો.મી. . ૧૫૦૦.૦૦ના દરથી વધારાનો ઈ ા ચર ચા ૂકવવાનો રહશે.

સી. જ રયાત ુ બ અથવા જો જ રયાત હશે તો – ડવલપમે ટ લાનમાં િનધા રત કરલી ઝોિનગ ડઝાઈન
જ
િસવાય પણ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. હર હતમાં કોઈપણ ઝોનમાં હરા િુ વધાઓ (સી.ઈ.ટ .પી.,
એસ.ટ .પી. ,સબ ટશન) વગેર ની પરવાનગી આપશે.
ડ. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. િવશેષ ઈમારતો) ટાર હોટલો, હો પટલો વગેર (માટ ચાઈ ,એફ. એસ.
આર. , ાઉ ડ કવરજ માટ િવશેષ પરવાનગી આપી શક છે કમક આવાં િવશેષ મકાનોને) સમયાંતર
હર થયેલી િવિવધ સરકાર નીિતઓ હઠળ (િવશેષાિધકાર ા ત થયેલા છ). હો પટલો માટના િવશેષ
િવિનયમો અને હોટલો માટના િવશેષ(િવિનયમો)ના સંદભમાં.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 55
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

9.2. ુ લી જ યા

જમીન ઉપયોગના તમામ ઝોન માટ કોઈપણ લેઆઉટ અથવા પેટા િવભાગમાં – કરણ ૧૧માં જણા યા
ુ ાર લોટ િવ તારનો અ ક
અ સ ુ હ સો પાક, રમતગમત અથવા મનોરં જનની ૃિ ઓ માટ ુ લો રાખવાનો
રહશે, અને શ હોય યાં ુ ી આવી
ધ િુ વધાઓ એક જ જ યાએ તથા ધારણ ુ બના આકારમાં હોવી
જ
જોઈએ.
ુ મ
લ ત ુ લી જ યા પૈક ઓછામાં ઓછ ૫૦ ટકા જ યામાં કોઈ પા ુ ં બાંધકામ ન હ કર ુ લી રાખવી. આમ
છતાં જો આ ુ ં કોઈ બાંધકામ (પેવમે ટ) કરવામાં આવે તો તે ળ અથવા િસમે ટના લૉકની હોવી જોઈએ
થી પાણી જમીનની દર ઉતર શક.
ુ લી જ યામાં તથા ુ લી જ યાના મોટા પ ાઓમાં ૃ ારોપણને ો સાહન આપવામાં આવે છે અને તે
થળે ૂળ વન પિત ઊગેલી હોય તેને તેના ુ દરતી વ પમાં રહવા દવી જોઈએ.

9.3. ટકાઉપ ંુ

એવી ભલામણ કરવામાં આવે છે ક નવા બંધાનાર મકાનો ીન ર ટગ ફૉર ઈ ટ ેટડ હ બટટ એસેસમે ટ (
આર આઈ એચ એ) ારા િનધા રત કરવામાં આવેલી ટકાઉપણાની માગદિશકાઓ ુ ં પાલન કર. ુ વ ા
ણ
માટની આ ર ટગ િસ ટમ ભારત સરકારના ર ુ બલ ઊ
એ મં ાલય તથા ઊ સંશોધન સં થા
(ટ ઈઆરઆઈ) ારા િવકસાવવામાં આવી છે .
આરઆઈએચએ ર ટગ િસ ટમમાં ુ ાર નીચે જણાવેલી બાબતો આ
માપદં ડ આપવામાં આ યા છે તે અ સ
ડવલપમે ટ િનયમો માટ મહ વની છે ઃ-
1. બાંધકામ / વૈક પક ૃ ારોપણ દરિમયાન લે ડ કપની ળવણી કરવી તથા તે ુ ં ર ણ કર .ુ ં
2. જમીનની ળવણી (બાંધકામ પછ )
3. સાઈટની અગ યની બાબતોને સાંકળ લેતી ડઝાઈન.
4. સાઈટ પર ન ર પેિવગમાં ઘટાડો
5. જ ર સેવાઓ ુ ં અસરકારક લાિનગ તથા ઈનસાઈટ સ ુ શનની કાય મતા વધારવી
લે
6. ુ મ
બાંધકામમાં રોકાયેલા કામદારોને વ છતા અને સલામતીની લ ત િુ વધાઓ ૂર પાડવી.
7. બાંધકામ દરિમયાન હવા ુ ં ૂ ષણ ઘટાડ ુ ં
8. લે ડ કપ માટ પાણીની જ રયાત ઘટાડવી
9. મકાન િનમાણમાં પાણીની જ રયાત ઘટાડવી
10. િનમાણ દરિમયાન પાણીનો ુ ો ય ઉપયોગ
ય
11. પરં પરાગત ઊ ની માગ ઘટાડવા બ ડગ ડઝાઈનનો મહ મ ઉપયોગ
12. ર ુ બલ ઊ નો ઉપયોગ
એ
13. ર ુ બલ ઊ
એ આધાર ત ગરમ પાણીની યવ થા
14. પાણી ુ ં રસાઈક લગ અને ુ ઃ ઉપયોગ (વરસાદ પાણી સ હત)
ન
15. કચરાનો એક જ યાએ સં હ અને િનકાલ
16. ઓઝોનને કુ સાન કર તેવાં ત વોનો ઉપયોગ ઘટાડવો

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 56
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

17. પાણીની ુ વ ા
ણ િુ નિ ત કરવી
18. તમા ુ અને ૂ પાન િનયં ણ
19. ઈલે ક તથા યાંિ ક સાધનો ુ ં સંચાલન અને મે ટન સ
20. નવીનીકરણ
એ ુ ં ઈ છિનય છે ક નવા િનમાણ થાય તેમણે .આર.આઈ.એચ.એ. હઠળ માણપ મેળવવાનો લ યાંક
રાખવો, ના માટ ઓછામાં ઓછો ૫૦નો કોર હોવો જોઈએ.

ુ મ માપ
9.4. લોટનાં લ ત

સામા ય
ુ મ માપ નીચે કો ટક નં. ૯.૧ અ સ
મકાનો માટ લોટનાં લ ત ુ ાર રહશે.
ુ મ લોટ માપ
કો ટક 9-1: મકાનો માટ લ ત

રહણાંક મકાન કાર લોટ ું લ ત

ુ મ માપ
લો રાઇઝ અપાટમે ટ ૫૦૦ ચોમી
બ મ
ુ ાળ અપાટમે ટ ૨૦૦૦ ચોમી
રો હાઉસ ૨૦૦ ચોમી
િવલા ૩૦૦ ચોમી
રન બસેરા ધમશાળા ૫૦૦ ચોમી
ધાિમક મકાનો ૧૦૦૦ ચોમી
યવસાિયક મકાન કાર લોટ ું લ ત
ુ મ માપ
ટાર હોટલ ૪૦૦૦ ચોમી
નીચલા ેડની હોટલ ૩૦૦૦ ચોમી
ઓગનોઇ ડ ર ટલ મોલ ૮૦૦૦ ચોમી
અન ા ડડ મોલ ૨૦૦૦ ચોમી
નોન ેડ એ ઓ ફસ ૮૦૦૦ ચોમી
ેડ એ ઓ ફસ ૧૨૦૦૦ ચોમી
પે ોલ/ સીએન / એલપી પંપ સિવસ ટશન સાથે ૨૦૦૦ ચોમી
પે ોલ/ સીએન / એલપી પંપ સિવસ ટશન િસવાય ૧૨૦૦ ચોમી
સિવસ એ ટા લશનમે ટ વકશોપ ૫૦૦ ચોમી
ક િુ નટ હોલ/થીયેટર/મ ટ લે સ/પાટ લોટ ૩૦૦૦ ચોમી
ઉપયોગી મકાનો હર િુ વધા ૫૦૦ ચોમી

૩૦૦ ચોરસ મીટરથી ઓછો િવ તાર ધરાવતા લોટમાં ણ બા ુ એ (આગળ ‐ પાછળ ‐ કોઇપણ એક બા ુ એ) સેટબેક
જ યા છોડવી અને ૩૦૦ ચોરસ મીટરથી વધાર િવ તાર ધરાવતા લોટમાં ચારય બા ુ એ (આગળ ‐ પાછળ ‐ બંને
બા ુ એ) સેટબેક જ યા છોડવી જોઇએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 57
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

9.5. પા કગ

9.5.1. જનરલ
પા કગ માટનાં ધોરણોનો ુ ય હ ુ એ બાબત િુ નિ ત કરવાનો છે ક ડવલપમે ટ દરખા તોની સમી ા કરતી
વખતે સાઈટ પર આવતા વાહનો માટ ૂરતી જ યા આપવાની િવચારણા કરવાનો છે . આમ બસ અને ામ
વી હર પ રવહનની િુ વધાના વ ુ ટકાઉ વ પોને ો સાહન મળે તેવી સમ શહરની યવ થા ગોઠવાય.
યાં ડવલપમે ટમાં જમીનના એક કરતાં વધાર સમાંતર ઉપયોગ હોય, મ ક િવશાળ ઑ ફસ સાથે ુ ં
ુ ાળ રહણાક મકાન સાથે ર ટોર ટ તો બંનેના ઉપયોગ માટના સં ુ ત
ગોડાઉન અથવા બ મ કડા લા ુ
પડશે. વા તવમાં બ િુ વધ ઉપયોગી ઈમારત યાં એ ુ ં દશાવી શકાય ક દવસ દરિમયાન અલગ અલગ
સમયે અલગ અલગ ઉપયોગ થાય છે તો પા કગ માટની ૂહરચના ઘડવામાં વ ુ લે સબલ અ ભગમ
િવચાર શકાય.
તમામ કારના બ ડગમાં પા કગની જ રયાતોની િવગતો કો ટક નં. ૯.૨.માં આપવામાં આવી છે , એક
ુ ધ
કારની જ યાની ગણતર ના અ સ ં ાનમાં છે .
પા કગ માટ ઓછામાં ઓછ ટલી જ યાની જ રયાત રહશે તે આ માણે છે ઃ-
કાર પા કગ માટ સમાન જ યા:

• ઓપન પા કગ માટ િત ઈ.સી.એસ. ૧૮ ચો.મી. (૩મી. x ૬મી.)

• ભ યત ળયે બંધ પા કગ માટ િત ઈસીએસ ૨૩ ચો.મી. (૩.૫ મી. x ૬.૫ મી.)

• બેઝમે ટ (ભ યરા) માટ ૨૮ િત ચો.મી. િત ઈસીએસ (૪મી. x ૭મી.)

• ક/બસઃ ૩.૭૫ મી. x ૭.૫ મી.

કો ટક 9.2: (ઈ વીલ ટ કાર પેસ)

વાહનનો કાર એક કારની જ યાને સમક

કાર / ટ સી ૧
ીચ વાહન ૦.૨૫
ઑટો ર ા ૦.૫
સાઈકલ ૦.૧
ક ૨.૨૫
બસ ૨.૨૫

9.5.2. ઑફ- ટ પા કગ
ુ મ ઑફ-
યેક નવા બંધાતા મકાન માટ જ ર લ ત ટ પા કગ જ યા ૂર પાડવાની રહશે, ની િવગતો
કો ટક નં. ૯.૩માં છે .
તમામ લોટમાં નીચે જણા યા માણેની અનામત જ યા રાખવાની રહશે,
• ુ લ પા કગ જ યાનો ૨૫% િવ તાર ીચ વાહનો માટ અનામત રહશે
• ુ લ પા કગ જ યાનો ૫% િવ તાર સાઈકલો માટ અનામત રહશે

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 58
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ુ મ જ રયાતનાં ધોરણોઃ
કો ટક 9.3: બ ડગ ઉપયોગ હઠળ પા કગ માટની લ ત
(વતામાન ગામતળ તથા કોટની દરના શહર સ હત) તમામ િવ તારો માટ –

ઓછામાં ઓછ કાર ટલી નધ ુ ાકાતીઓ

( લ માટ
બ ડગનો કાર એકમ
જ યાની જ રયાત પા કગ)
હર જ યાઓ
ુ ાકાતીઓ માટ પા કગ
લ
ધાિમક થળ ૧ ુ લ બાંધકામના ૧૦૦ ચો.મી.
નહ
ઑ ડટો રયમ, િસનેમા ુ ાકાતીઓ માટ પા કગ
લ
૨ ૨૦ બેઠકો
હૉલ/મ ટ લે સ નહ
હર બગીચો/બ ુ હ ુક લોટ િવ તારના ૧૦૦ ુ ાકાતીઓ માટ પા કગ
લ
૦.૫
મેદાન ચો.મી. નહ
૫૦% ુ ાકાતીઓ
લ માટ
હો પટલ ૨ ુ લ બાંધકામના ૧૦૦ ચો.મી.
પા કગની જ યા અનામત
ુ ાકાતીઓ માટ પા કગ
લ
ક િુ નટ હૉલ ૦.૫ ુ લ બાંધકામના ૧૦૦ ચો.મી.
નહ
રોજગાર ક ો
સરકાર ઓ ફસ,
આઈટ / બઝનેસ પાક, ુ ાકાતીઓ માટ પા કગ
લ
૨ ુ લ બાંધકામના ૧૦૦ ચો.મી.
કોમિસયલ ઓ ફસ અને નહ
બે ક
િમ કોમિસયલ ઓ ફસ ૫૦% ુ ાકાતીઓ
લ માટ
૨ ુ લ બાંધકામના ૧૦૦ ચો.મી.
અને રટલ પા કગની જ યા અનામત
ઉ ોગો
ુ ાકાતીઓ માટ પા કગ
લ
ઔ ો ગક એકમો ૧ ુ લ બાંધકામના ૧૦૦ ચો.મી.
નહ
કોમિસયલ રટલ અને હો પટા લટ
ુ ાકાતીઓ માટ પા કગ
લ
ર ટોરાં/ કાફ ૨ ુ લ બાંધકામના ૧૦૦ ચો.મી.
નહ
ુ ાકાતીઓ માટ પા કગ
લ
મોલ ૨ ુ લ બાંધકામના ૧૦૦ ચો.મી.
નહ

૧૫૦ િત ચો.મી. of gross ુ ાકાતીઓ માટ પા કગ

લ
હોટલ ૨
BUA નહ
જ થાબંધ
ુ ાકાતીઓ માટ પા કગ
લ
વેપાર/માલસામાન ૨.૫ ુ લ બાંધકામના ૧૦૦ ચો.મી.
નહ
રાખવા ું ગોડાઉન
વનજ ર ચીજો ું ુ ાકાતીઓ માટ પા કગ
લ
૧ ુ લ બાંધકામના ૭૫ ચો.મી.
શોિપગ સે ટર નહ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 59
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ઓછામાં ઓછ કાર ટલી નધ ુ ાકાતીઓ

( લ માટ
બ ડગનો કાર એકમ
જ યાની જ રયાત પા કગ)
રહણાક
ુ ા
૧૫૦ ચો.મી.થી વ ન યેક
૨૫% પા કગની જ યા
૨.૫ ટનામે ટ માટ બાંધકામ ું
ુ ાકાતીઓ માટ અનામત
લ
ે ફળ
૧૦૦થી ચો.મી.થી વ ુ અને
૧૫૦ િત ચો.મી. ુ ીના
ધ ૨૫% પા કગની જ યા
૧.૫
યેક ટનામે ટ માટ ુ ાકાતીઓ માટ અનામત
લ
બાંધકામ ું ે ફળ
રહણાક સં ુ લ
૬૦ ચો.મી.થી વ ુ અને ૧૦૦
ચો.મી. ુ ીના
ધ યેક બે ૨૫% પા કગની જ યા
૧
ટનામે ટ માટ બાંધકામ ું ુ ાકાતીઓ માટ અનામત
લ
ે ફળ

૬૦ ચો.મી. ુ ીના
ધ યેક
૨૫% પા કગની જ યા
૦.૫ ટનામે ટ માટ બાંધકામ ું
ુ ાકાતીઓ માટ અનામત
લ
ે ફળ
િમ ઉપયોગ માટના
એપાટમે ટમાં રટલ માટ ચો ખી રટલ જ યાના ૧૦૦ ુ ાકાતીઓ માટ પા કગ
લ
૨
પા કગ (રહણાક માટના ચો.મી. નહ
પા કગ ઉપરાંત)
ઘરડાં ઘર/ િવકલાંગો માટ ુ ાકાતીઓ માટ પા કગ
લ
૧.૨૫ ુ લ બાંધકામના ૧૦૦ ચો.મી.
સંભાળ ક નહ
નોકર માટ આવાસ / ુ ાકાતીઓ માટ પા કગ
લ
૦.૩૩ ુ લ બાંધકામના ૧૦૦ ચો.મી.
ડોમટર નહ
િશ ણ
૫૦% ુ ાકાતીઓ
લ માટ
શાળા* ૨.૨૫ ુ લ બાંધકામના ૧૦૦ ચો.મી. પા કગની જ યા અનામત
parking
યવસાયલ ી કૉલેજ તથા ૨૫% પા કગની જ યા
૨.૨૫ ુ લ બાંધકામના ૧૦૦ ચો.મી.
િુ નવિસટ ક પસ ુ ાકાતીઓ માટ અનામત
લ
ુ ાકાતીઓ માટ પા કગ
લ
તાલીમ/સંશોધન ક ૦.૭ ુ લ બાંધકામના ૧૦૦ ચો.મી.
નહ
૨૫% પા કગની જ યા
કો ચગ ક ૨.૨૫ ુ લ બાંધકામના ૧૦૦ ચો.મી.
ુ ાકાતીઓ માટ અનામત
લ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 60
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ન ધઃ
1. ઈમારત / લોટ ૯.૦૦ મીટર અથવા તેથી વ ુ પહોળાઈ ધરાવતા ર તાના છે ડ હોય તેમણે નીચે
ુ ાર પા કગની જોગવાઈ કરવી પડશે.
જણા યા અ સ
ુ લી લ થ િવના ભ યત લયાના બ ટ અપ એ રયા માટ પા કગની જોગવાઈ કોમિસયલ ધોરણો
ુ ાર કરવાની રહશે તથા અ ય માળના બ ટ અપ એ રયા માટ િનયમો અ સ
અ સ ુ ાર પા કગની
જોગવાઈ કરવાની રહશે.
2. ર તા પરથી પા કગની જ યાએ વાહનોને પહ ચવા માટ ૂરતી િુ વધા ઉપરાંત ઉપર જણા યા
ુ બની જ યાની જોગવાઈ કરવાની રહશે.
જ
3. પા કગ માટ ૩.૦ મીટર અથવા વ ુ મા નની જ યા એ સંજોગોમાં રાખવા દવામાં આવશે જો તે આ
ુ ાર પા કગ લેઆઉટનો ભાગ હશે.
િવભાગની નીચે જણાવેલી જ રયાત અ સ
4. િમ કારના ડવલપમે ટમાં પા કગની જ રયાતની ગણતર એફએસઆઈમાં જતી જ યાઓને
ુ
અ લ ીને કરવાની રહશે.
5. જો પા કગની જ યાનો ુ ુ પયોગ થતો હોવા ુ ં યાનમાં આવશે તો સમ ઈમારતનો ઉપયોગ બંધ
કરાવી દવામાં આવશે અને વાહનોના પા કગની યો ય યવ થા કરવામાં આવશે યાર પછ જ
ઉપયોગની પરવાનગી આપવામાં આવશે. ટલો સમય ુ ી પા કગની જ યાનો ુ ુ પયોગ કરવામાં
ધ
આ યો હશે તથા એ ુ ુ પયોગથી ગેરલાભ ઉઠાવવામાં આ યો હતો તેની સામે
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા ન ુ ાર ભાર દં ડ વ લ
કરવામાં આવે તે અ સ ુ વામાં આવશે.
6. યાં પા કગની વ ુ જ યાની જ ર હશે તેવા ક સાઓમાં સ ાવાળાઓ ચો સ િવનંતીને યાનમાં લઈ
ભ યરામાં અથવા ટૉપ લોર પર કટલીક શરતો સાથે પા કગ માટ પરવાનગી આપી શકશે.
7. ુ ાકાતીઓ માટ અલગ પા કગની યવ થા મા
લ ભ યત ળયે કરવાની રહશે.
8. ખાસ આપવામાં આવેલા પા કગની ગણતર એફએસઆઈમાં ન હ થાય.

પા કગ લેઆઉટમાં નીચે માણેની શરતો પ ર ૂણ થવી જોઈએ.

(1). ુ મ પહોળાઈ આ
પા કગની જ યાથી ર તા પર જવા માટ લ ત માણે હોવી જોઈએઃ
(એ) ીચ વાહનો માટ - ૨.૦ મી.
(બી) કાર માટ - ૩.૦ મી.
(સી) હળવા વાહનો માટ (મીની બસ વગેર) - ૪.૫ મી.
(ડ ) ભાર વાહનો માટ (બસ, ક વગેર) - ૬.૦ મી.
(2). ઉપરો ત (એ) તથા (બી) ના સંદભમાં િવ તારની મતા જો ૫૦૦ ચો.મી. કરતાં વધાર હોય તો
ીચ વાહનો તેમજ કાર પા કગ માટ આવવા અને જવાના ર તા અલગ રહશે, િસવાય ક એક જ
ુ મ પહોળાઈ ૬ મીટર હશે તો તેને પરવાનગી આપવામાં આવશે.
ર તાની લ ત
(3). ભ યરાના ક સામાં ૧૦૦૦ ચો.મી. ના વધારાના પા કગ િવ તાર માટ વધારાના બે વતં અવર-
જવરના માગ ને પરવાનગી આપવામાં આવશે, ની પહોળાઈ ઉપરો ત (એ) તથા (બી) ુ બ રહશે.
જ
ુ ાર ખાંચાવાળ લાઈનોની જોગવાઈ કરવામાં આવશે –
ર પના જ ં શનો પર નીચે જણા યા અ સ
i. વાહનને પસાર થવાની પહોળાઈ ૨.૦ મી. હશે તો ૧.૫ મીટર િ યાની,

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 61
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ii. વાહનને પસાર થવાની પહોળાઈ ૩.૦ મી. હશે તો ૨ મીટર િ યાની,
iii. વાહનને પસાર થવાની પહોળાઈ ૬.૦ મી. હશે તો ૪.૫ મીટર િ યાની.
(4). ઉપરો ત (સી) તથા (ડ ) – પેટા ુ ો (૧) ના સંદભમાં ે ની મતા ૧૫૦૦ ચો.મી. કરતાં વધાર
હશે તો હળવા અને ભાર વાહનોની પા કગ જ યા માટ ર તા તરફ જતા બે વતં અવર-જવરના
દરવા રાખવામાં આવશે.
(5). જો પા કગની જ યા ર તાના લેવલે ન હોય તો પા કગ ુ ી જતો ર પ ૧:૭ કરતાં વ ુ ન હોવો
ધ
જોઈએ, અથાત ૭ મીટરના આડા તર માટ ઊભો ઢોળાવ ૧ મીટર કરતાં વધાર ન હોવો જોઈએ.
(6). પા કગ તરફ જતા દરક ર તા તેમજ પા કગના થળે ઓછામાં ઓછ ચાઈ ૨.૪ મીટર હોવી જોઈએ.
(7). પા કગ લેઆઉટની સવસામા ય યવ થા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા સમયે સમયે ર ૂચનાઓને
અ ુ પ હોવી જોઈએ.

9.5.3. ુ લા પા કગના ક સામાં ૃ ારોપણ

પા કગની જ યા ુ લી હોય તો યેક ૧૦ કારની જ યા દ ઠ એક ૃ ઉગાડ .ુ ં ૂણ િવકિસત ૃ નો યાસ ૮

ચ તથા જમીનથી ચાઈ ૧.૫ મીટર હોવી જોઈએ.

9.5.4. સાઈકલ પા કગ

રહણાક અને રોજગાર ના ક ો ખાતે સાઈકલ પા કગની યવ થા એ ર તે હોવી જોઈએ થી તે બાર ઓમાંથી
તેમજ દરવા માંથી વેશતા તરત જોઈ શકાય.
ધા ું થયા પછ એ જ યાએ ૂરતા માણમાં લાઈટ હોવી જોઈએ ય તગત તથા સાઈકલ ુ ં ર ણ થાય.
વધાર સલામતી માટ પા કગમાં સાઈકલ ઢંકાય એવી યવ થા કરવી જોઈએ તેમજ જો શ હોય તો
સાઈકલના બંને પૈડાં ન ર પદાથ સાથે બાંધવા જોઈએ.

9.5.5. પા કગ એ રયા લેઆઉટ

પા કગ એ રયા લેઆઉટમાં નીચે જણા યા ુ બની શરતો પ ર ૂણ થવી જોઈએ –

જ
• ુ મ પહોળાઈ ૩ મીટર હોવી જોઈએ
પા કગ થાનથી ર તા પર પહ ચવાના માગની લ ત
• કાર પા કગની જ યાની મતા ૩૦૦ ચો.મી. કરતાં વ ુ હોય તો ર તા પર પહ ચવાના બે અલગ
ુ મ ૬ મીટર હોય તો એક માગને
અલગ માગ રાખી શકાય, પણ જો એ માગની પહોળાઈ લ ત
પરવાનગી આપી શકાશે.
• જો પા કગની જ યા ર તાના લેવલે ન હોય તો પા કગ ુ ી જતો ર પ ૧:૧૦ કરતાં વ ુ ન હોવો
ધ
જોઈએ, અથાત ૧૦ મીટરના આડા તર માટ ઊભો ઢોળાવ ૧ મીટર કરતાં વધાર ન હોવો જોઈએ.
• પા કગ તરફ જતા દરક ર તા તેમજ પા કગના થળે ઓછામાં ઓછ ચાઈ ૨.૪ મીટર હોવી જોઈએ.
• ુ મ પહોળાઈ
પા કગ માટ ભ યરાનો ઉપયોગ થતો હોય તેવા ક સામાં ભ યરા તરફ જતા ર પની લ ત
૩ મીટર હોવી જોઈએ, અને ભ યરાનો ઉપયોગ મા ીચ વાહનોના પા કગ માટ થતો હોય તો
ુ મ પહોળાઈ ૨ મીટર હોવી જોઈએ.
યેક દશામાં ર પની લ ત
• પા કગ લેઆઉટની સવસામા ય યવ થા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા સમયે સમયે ર ૂચનાઓને
અ ુ પ હોવી જોઈએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 62
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

9.6. ૃ ો ંુ વાવેતર અને ળવણી

9.6.1. તમામ િનમાણકાય માટ ત રક ૃ ારોપણ યોજના

મકાન અથવા ડવલપમે ટની પરવાનગી માગતી યેક અર માં ૃ ારોપણની યોજનાનો સમાવેશ થવો
જોઈએ. આ ૃ ારોપણ યોજના લે ખત અથવા ડઝાઈન વ પે ર ૂ કર શકાશે તથા તેમાં આ િવભાગની
સામા ય જોગવાઈનો સમાવેશ થવો જોઈએ ઉપરાંત ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા ર માગદિશકાના
અમલનો ઉ લેખ હોવો જોઈએ.

એ. ઔ ો ગક ઝોન િસવાયના તમામ ઝોન માટ ડવલપમે ટ

• બન-ઔ ો ગક બાંધકામના ક સામાં ુ લ બ ટ અપ િવ તારમાં ુ મ ૫ સી.

યેક ૧૦૦ ચો.મી.માં લ ત
મી. યાસ ધરાવતા ઓછામાં ઓછા એક ૃ ુ ં લા ટશન.
• ૃ ોની ુ લ સં યા પૈક ઓછામાં ઓછા ૬૦ ટકા ૃ ો એવાં હોવાં જોઈએ ના છાંયડાની છ છાયા ૫
મીટર કરતાં વ ુ હોય.

બી. ઔ ો ગક ઝોનમાં િનમાણ

• ઔ ો ગક બાંધકામના ક સામાં ુ લ બ ટ અપ િવ તાર/ઔ ો ગક શેડ ે માં યેક ૧૦૦ ચો.મી.માં

ુ મ ૫ સી.મી. યાસ ધરાવતા ઓછામાં ઓછા બે
લ ત ૃ ુ ં લા ટશન.
• ૃ ોની ુ લ સં યા પૈક ઓછામાં ઓછા ૬૦ ટકા ૃ ો એવાં હોવાં જોઈએ ના છાંયડાની છ છાયા ૫
મીટર કરતાં વ ુ હોય.
સી. ૫૦૦૦ ચો.મી. કરતાં વ ુ બ ટ અપ ધરાવતા તમામ કોમિસયલ તેમજ હર ઈમારતોમાં ોપટ
ફરતે સતત ૃ ારોપણ થ ુ ં જોઈએ, ના માપદં ડ નીચે માણે છે .
• ૫ મીટર કરતાં વધાર છાંયડાની છ છાયા ધરાવતા મોટા ૂણ િવકિસત ૃ ો માટ – સે ટરથી સે ટર
૧૨ મીટર થી ૧૫ મીટર.
• ૨ મીટર થી ૫ મીટર છાંયડાની છ છાયા ધરાવતા નાના િવકિસત ૃ ો માટ સે ટરથી સે ટર ૯ મીટર
થી ૧૨ મીટર.

9.6.2. હર ર તાના કનાર ૃ ારોપણની યોજના

ર તાઓની િવિવધ કટગર માટ ર તા અને ટપાથની વ ચે કો ટક ૯.૪.માં જણા યા ુ બ

જ ૃ ો ુ ં િનયિમત
વાવેતર આવ યક છે , ુ ાર રહશે.
માટ જ યા ( પેિસગ)ની જ રયાત પેટા િવભાગ ૯.૫.૩. અ સ

કો ટક 9.4. ર તાઓ પર ૃ ો ઉગાડવા માટ લા ટગ પની જ રયાતોઃ

ર તાની પહોળાઈ ુ મ યાસ

લ ત બે ૃ ો વ ચે જ યાની લ ત
ુ મ પહોળાઈ
૫૫ મી. ૮ સે. મી. ૨.૫ મી.
૪૦ મી. ૮ સે. મી. ૨.૦ મી.
૩૦ મી. ૫ સે. મી. ૧.૫ મી.
૨૦ મી. ૫ સે. મી. ૧ મી.
૧૫ મી. ૫ સે. મી. ૧ મી.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 63
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

9.7. પાણીના વાહ/જળાશયથી તર

જળાશય હોય તેની આસપાસ ુ ાણ કર ને અથવા અ ય ર તે કોઈ ડવલપમે ટ કર ુ ં ન હ, આ માટના

ર
તરની િવગતો નીચે માણે છે ઃ
1. પાળ બાંધેલી ન હોય તેવી નદ ના કાંઠાથી ૧૫૦ મી. ૂ ર,
2. પાળ બાંધેલી નદ ના કાંઠાથી ૩૦ મી. ૂ ર, અને
3. નાળા, કનાલ, તળાવ, સરોવર અથવા અ ય કોઈ જળાશયથી ૧૮ મી. ૂ ર
અપવાદઃ
િવ તારોમાં નીચાણવાળ જમીનમાં કનારા ક ચૅનલ િવના કોઈ ચો સ દશા વગર પાણી વહ ુ ં હોય તો
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. અરજદારને સ ામંડળ ન કર એ માણે પાણીનો વાહ અટકાવવાની ક તેને
વાળવાની મં ૂર આપશે.

9.8. નેજ અને ૂર િનયં ણ

9.8.1. સામા ય જ રયાત

ડવલપમે ટ પરવાનગી માટની અર ઓ સાથે નેજ અને ઢોળાવનો લાન હોવો જોઈએ. લોટની ન કના
માગ પર વરસાદ પાણીના િનકાલની લાઈન તૈયાર કરવામાં ન હ આવે યાં ુ ી એવા
ધ લોટ પર
ડવલપમે ટની પરવાનગી ન હ અપાય. િવશાળ ટાઉનિશપ, ઔ ો ગક િવકાસ તથા િવશાળ જમીનના પેટા
િવભાગમાં ડવલપમે ટ માટની અર ની સાથે વરસાદ પાણીના િનકાલનો લાન હોવો જોઈશે.
9.8.2. િુ વધાઓ
લોટ અથવા પેટા િવભાગના ડવલપર જમીન પરના પાણીના યો ય િનકાલ માટ, પાણીના િનકાલની ુ દરતી
યવ થાને ળવવા માટ તથા ભિવ યમાં જો જ ર પડ તો પાણીના િનકાલ માટ યવ થાની જોગવાઈ કરવા
માટ ૂગભ પાઈપલાઈન, વેશ માગ, કચ બે ઝન અથવા ુ લી નેજના ખાડા વગેર સ હત તમામ જ ર
જોગવાઈ કરવાની રહશે. ઉપરાંત મ છર તથા હર આરો યને કુ સાનકારક બી બાબતોની કાળ લેવા
માટ અ ય ુ ારા
ધ વા ક, વહતા પાણીની ખાઈ પહોળ અથવા ડ કરવી, તે વ છ રાખવી, ઢાંકવાની
ુ ાર કરવાની રહશે.
યવ થા વગેરની જોગવાઈ પણ ડવલપર થાિનક સ ામંડળના કાયદા તથા િનયમો અ સ
9.8.3. નેજ તથા ઢોળાવ લાનની િવગતો
નેજ તથા ઢોળાવ લાનમાં સાઈટ બાબતે નીચે જણાવેલી િવગતોનો સમાવેશ કરવોઃ
1. સાઈટ પર અને તેની આસપાસથી સપાટ પરના પાણીને વહ જવાની યવ થા.
2. ૦.૫ મી. ના તર વતમાન અને ૂ ચત પરખા.
3. ટકા માટની વતમાન અને ૂ ચત દ વાલો.
4. ૂ ચત ુ ારાને કારણે સ નાર વતમાન અને વધેલા ઢોળાવનો
ધ દાજ.
5. સં ૂણ ઢોળાવ લાન માં ડટ શન અને રટ શન િુ વધાઓ, બે પાળ વ ચેની ુ લી જ યા તથા
નેજના માળખાની િવગતોનો સમાવેશ થતો હોય. યેક લોટમાંથી વાહ કચરો સરળતાથી મોટ
ગટર લાઈનમાં વહ ુ મ એક ટકો ઢોળાવ હોવો જોઈએ.
ય તે માટ લ ત

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 64
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

6. વરસાદ પાણીની ૂ ચત લાઈનો ુ ં કદ તથા થળ સ હત તમામ ૂ ચત પાઈિપગ, તેમજ તમામ

ૂ ચત ુ ારા માટના લાન અને
ધ ાફાઈલ.
7. નેજના ે માંથી તેમજ સાઈટ પર યાં યાં જ ર હોય યાંથી વાહ કચરો ગમે યાં ન ફલાય તે
માટ નેજની િુ વધાની જોગવાઈ. ઉપરાંત, નેજની િુ વધાઓમાં આ બાબતોનો સમાવેશ થવો
જોઈએ –

એ. શહરના ુ ટ લટ િવભાગનાં ધોરણો અ સ

ુ ાર ડઝાઈન અને િનમાણ થ ુ ં જોઈએ
બી. ટકાઉ, સરળતાથી મે ટન સ થઈ શક તે ,ુ ં વાહ ની નીચે મતા કચરાની મા ા ઘટાડવી
તેમજ ધોવાણ અટકાવી શક તેવી યવ થા.
સી. આ િુ વધાઓથી હર આરો ય અને સલામતી પર જોખમ ન થ ુ ં જોઈએ અથવા િમલકતને
મો ુ ં કુ સાન ન થ ુ ં જોઈએ.
ડ. આ લાઈનની જોગવાઈ શહરના ુ ટ લટ િવભાગનાં ધોરણો અ સ
ુ ાર એવી ૂરતી મા ામાં
હોવી જોઈએ થી ડવલપમે ટ બાદ સાઈટ પરથી તેમજ ઉપરવાસના િવ તારમાં આવેલા
તમામ િવ તારોમાંથી વાહ કચરો વહ જઈ શક.
ઈ. શહરના ુ ટ લટ િવભાગનાં ધોરણો અ સ
ુ ાર વાહ કચરાના સં ૂણ િનકાલની જોગવાઈ.
એફ. પાણીના વતમાન માગ અથવા કનાલોમાં ુ ાણ કર ુ ં ન હ, તેને યો ય યવ થા કર ને
ર
ુ દરતી જળાશયો તરફ વાળ .ુ ં

9.8.4. ુ દરતી નેજ યવ થા નબળ હોય તેવી સાઈટ ંુ ડવલપમે ટ

ૂ ચત સાઈટ ૂરના પાણીની અસરવાળા િવ તારની ન ક હોય, નેજના પાણીનો વાહ એક જ તરફ
આવતો હોય તેવા િવ તારમાં હોય, નેજની કાયમી સમ યાવાળો િવ તાર હોય, કો ુ અર લાઈન (એક સરખી
ચાઈવાળ જ યા)નો િવ તાર હોય તો તેના નેજ લાનની સઘન સમી ા કરવી આવ ય રહશે. આ
િવ તારોના સાઈટ લાનમાં વધારાના નેજ લાન ર ૂ કરવા પડશે માં મકાનના આખર લોર એ લવેશન
એ િવ તારથી ઓછામાં ઓછા ૬૦ સેમી. ઉપર હોવા જોઈશે, થી એક સો વષ ુ ી આવનાર
ધ ુ સામે
ર
રુ ા ુ ં આયોજન હોય. સ ામંડળ ારા સૌથી ન કના િવ તાર માટ ધોરણ િનધા રત કરવામાં આ ુ ં હોય
તેનો આધાર લેવાનો રહશે.

9.9. પવન અને ૂકં પ સહન કર શક તેવી ડઝાઈન

ડ એસઆઈઆરની દર તમામ ડપલપમે ટની ડઝાઈન ઈ ડયન ટા ડડ (આઈએસ ૧૮૯૩, ૨૦૦૨)ના

ૂકંપ ઝોન-૩ માટ િનધા રત ૂકંપ ૂફ ડઝાઈન માટનાં ધોરણોની જ રયાતો ુ બ હોવી જોઈએ. જ ર િવ ડ
જ
લોડ તથા અ ય પ રબળો ઈ ડયન ટા ડડ (આઈએસ ૮૭૫- ભાગ ૩, ૧૯૮૭, ુ ઃ ઘોિષત ૧૯૯૭) માં
ન
િનિ ત કરવામાં આ યા છે તે ુ બ હોવાં જોઈએ.
જ યેક ડવલપમે ટ અર ની સાથે િવગતવાર ચરલ
ગણતર ઓ તથા દાજો હોવા જોઈએ અને તેને િન ુ ત ચરલ એ જિનયર મા ણત કરલા હોવા જોઈએ.

મકાનોની માળખાક ય ડઝાઈન તૈયાર કરતી વખતે ઈ ટટ ૂટ ઓફ િસ મોલો જકલ રસચ, ગાંધીનગર ારા
ુ રવાની રહશે..
ૂચવવામાં આવેલી માગદિશકાઓ અ સ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 65
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

9.10. ક પાઉ ડ વૉલ અને ઝાંપા

9.10.1. સબિમશનની જ રયાત

ડવલપમે ટની પરવાનગી માટની અર ની સાથે ઝાંપા અને ક પાઉ ડ વૉલના િવગતવાર ો ગ ર ૂ કરવાના
રહશે. ડવલપમે ટ િવ તારના કોઈપણ ભાગમાં લોટની સરહદ-છે ડા ઉપર ક ટસની વાડ લગાવવાની
પરવાનગી કોઈપણ સંજોગોમાં આપવામાં ન હ આવે. પાણીના ુ દરતી વહાવના ર તા રાખવા જ ર છે .

9.10.2. ક પાઉ ડ વૉલની ચાઈ

ર તા તરફ પડતી ક પાઉ ડ વૉલની ચાઈ ર તાની ટોચની સપાટ થી ૧.૫ મીટર કરતા વધાર રાખી શકાશે
ન હ, યાર મકાનના બી છે ડ ક પાઉ ડ વૉલની મહ મ ચાઈ ૧.૮ મીટર રાખી શકાશે.
બે ક વધાર ર તા ભેગા મળતા હોય તેવા થળે લોટના ક સામાં ફ સ લની નીચે બાઉ વૉલ ( માં
ુ મ ૫૦% િછ ો સાથે) ર તા તરફ હોય તો ર તાઓના જકશનથી
લ ત ં ૯ મીટર ના તર ટપાથની પગથીથી
૦.૮ મીટર થી વધાર ચાઈની રાખી શકાશે ન હ.
ર તાઓના જકશન
ં િસવાય ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા મા ય કરવામાં આવેલી ક પાઉ ડ વૉલની ડઝાઈન
ુ ાર
અ સ ચાઈ ૂચવવામાં આવશે. િમલ, ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ના બ ડગ, િુ નિસપા લટ તથા
સરકાર મકાનોના ક સામાં સ ામંડળ ર તા તરફની ક પાઉ ડ વૉલની ચાઈ ૩ મીટર ુ ી પરવાનગી
ધ
ુ મ ૫૦% િછ ો સાથેની
આપશે, પણ તેમાં શરત એટલી રહશે ક ૧.૫ મીટર થી ઉપરની ક પા ડ વૉલ લ ત
ફ સ લ રાખવી પડશે.

9.10.3. પા ટશન દ વાલો

મકાનના મા નની દર ાંય પા ટશન દ વાલને પરવાનગી આપવામાં આવશે ન હ, અલબ િશક ર તે
અલગ મકાન તથા બે મકાન વ ચે તર હશે યાં કૉમન સરહદ ૧.૫. મીટર ચાઈની પા ટશન દ વાલ
બનાવી શકાશે.

9.10.4. મશાન અને ક તાન

રહણાક િવ તારમાં ુ ય ર તા પર મશાન અને ક તાનના લોટ મા લકો ારા ફાળવવામાં આવશે, અને
તેની ક પાઉ ડ વૉલની ચાઈ ુ ય ર તાની મહ મ સપાટ થી ૧.૫ મીટર કરતાં ઓછ ન હ રાખી શકાય.

9.10.5. ઝાંપા

ક પાઉ ડ વૉલના કોઈપણ ઝાંપા બહારની તરફ ૂલતા રાખી શકાશે ન હ, એટ ું જ ન હ પરં ુ ઝાંપાની
યવ થા એવી ર તે કરવાની રહશે થી તે બહારની દશામાં ટપાથ ક ર તા તરફ ૂલે ન હ.

9.10.6. વેશ

૧૨ મીટર અથવા વ ુ પહોળાઈ ધરાવતા ર તાના જકશન

ં પર આવેલા લોટમાં વેશવાનો અને બહાર
જવાનો ર તો આવા જકશનના
ં ૂણાથી ઓછામાં ઓછો ૧૫ મીટર ૂ ર હોવો જોઈએ. આવા લોટની સાઈડ
ઉપર ૂચવેલા માપ કરતાં ઓછ હોય તો એ સંજોગોમાં વેશ અને બહાર જવાનો ર તો જકશનથી
ં ૂર
લોટના છે ક છે વાડ હોવો જોઈએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 66
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

9.11. મકાનની ાથિમક જ રયાતો

9.11.1. એ લવેટર – લ ટ

ુ ાર લ ટની જોગવાઈ કરવાની રહશેઃ

તમામ બ ડગમાં અહ જણા યા અ સ
1. મકાનની ચાઈ જો જમીન તરથી ૧૩.૦ મીટર કરતાં વ ુ હોય તો.
2. રહણાક બ ડગમાં તમામ માળના ૨૦ મકાનો અથવા તેના હ સા માટ એક લ ટ.
3. બન-રહણાક મકાનો માટ બ ટ અપ એ રયા અથવા તેના હ સા માટ યેક ૧૦૦૦ ચો.મી. દ ઠ
એક લ ટ.
4. ટનેમે ટ તથા ાઉ ડ લોર અને તેની ઉપર બે માળ ુ ીના
ધ બ ડગને ઉપર ુ બની
જ
જ રયાતોમાંથી બાકાત રાખવામાં આવશે.
5. ુ મ
લ ટની જોગવાઈ ભ યત ળયેથી કરવાની રહશે અને તેની લ ત મતા છ ય તની હોવી
જોઈએ. નેશનલ બ ડગ કોડ (એનબીસી)ની જોગવાઈઓની ગણતર ના આધાર લ ટની સં યા
અલગ અલગ હોઈ શક.
6. ડવલપમે ટ િનયં ણ િનયમોમાં કોઈ ઉ લેખ કરવામાં આ યો હોય ક ન હોય છતાં ૨૧ મીટર અથવા
તેથી વ ુ ચાઈના મકાનો માટ ઓછામાં ઓછ બે લ ટની જોગવાઈ કરવાની રહશે.

9.11.2. આગ સામે ર ણ

ુ ાળ બ ડગના સંદભ, આગ સામે બ ડગની સલામતી માટ નીચેના પગલાં લેવા જ ર છે :

બ મ
1. ુ ાર, એક આગ સામે ર ણ આપતી
નેશનલ બ ડગ કોડ(એન.બી.સી)ના કાયદામાં પ ટ કયા અ સ
ુ ાર ઉમેરવી જ ર છે .
લ ટ િવિનયમ ૯.૧૧.૧ અ સ
2. ુ ાર, બ ડગમાં એક દાદરાને આગ સામે ર ણ
નેશનલ બ ડગ કોડ(એનબીસી)માં જણા યા અ સ
આપતા દાદરા તર ક તૈયાર કરવો. જો બે તરફ દાદરાને બાહરની તરફ એકદમ ૂ લી જ યામાં
રાખવામાં આ યા હોય તો આ િનયમ લા ુ પડશે નહ .
3. જો િન ણાંતોની કિમટ ારા આગ સામે ર ણ માટ િનિ ત ૂચના આપવામાં આવી હોય તો પાણીની
યવ થા માટ ફાયર ટ ક તર ક જમીનની દર પાણીની ટાંક બનાવવાની રહશે.
4. બ મ
ુ ાળ ુ ાર,
બ ડગના સંદભ, નેશનલ બ ડગ કોડ (એનબીસી)ના િનયમો અ સ ત રક આગ
ઠારવા માટનો મોટા પાઇપ સાથે જોડાયેલ નળ રાખવા જ ર છે અથવા ઇ ડયન ટા ડડ કોડ
ુ ાર,
(આઇએસ ૧૪૬૬૫, ૧૪૬૭૧, ૧૫૨૫૯, ૧૫૩૩૦, ૪૫૯૧ અને ૮૨૧૬)માં દશા યા અ સ
બ મ
ુ ાળ બ ડગમાં ત રક આગ ઠારવા માટનો મોટા પાઇપ સાથે જોડાયેલ નળ રાખવો જ ર છે .
સં ૂણ િવગત ધરાવતા લાનમાં અલગ-અલગ માળ પર પાઇપલાઇનની સમ ગોઠવણ, ુ ટર પંપ
અને પાણીની ટાંક ની િવગત દશાવવામાં આવી હોય છે તે લાન અને બ ડગના િવભાગો સાથે
તેની મં ૂર માટની ર ૂઆત પણ અિધકાર પાસે કરવામાં આવી હોય. આ બ ુ બ ડગના દરક તર
પણ દશાવ ુ ં જ ર છે .
5. બ મ
ુ ાળ બ ડગ સંદભ, બ ડગ સાઇટની સીમારખામાં પણ બહારની તરફ આગ સામે ર ણ
મેળવવા માટ મોટા પાઇપ સાથે જોડાયેલો નળ રાખવો જ ર છે અને તે ુ ં જોડાણ િુ નિસપલ
પાણીની ુ ય લાઇન સાથે ૧૦૧.૬ મી.મી.થી ઓ ં ડાયમીટર ન ધરાવતા હોય તેવા નળ સાથે

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 67
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

જોડાણ આપ .ુ ં વધારામાં, આગ સામે ર ણ મેળવવા માટનો મોટો પાઇપ સાઇટ પર સતત પાણીનો
ૂરવઠો ૂરો પાડતા ુ ટર પંપ સાથે પણ જોડાયેલો હોવો જ ર છે .
6. બ મ
ુ ાળ બ ડગ સંદભ, લ ટની માટ, પેસેજમાં લાઇટ માટ, કોર ડોર અને દાદરા માટ અલગ
ઇલે ક સ કટની યવ થા કરવી અને આગ સામે ર ણ મેળવવા માટ તર ક મોટા પાઇપ સાથે
જોડાયેલા નળની યવ થા રાખવી.
7. ઉપરો ત િનયમોમાં આપેલા સં ૂણ જ રયાતોને લાનમાં દશાવીને મા લક ારા અને ય તએ
લાન તૈયાર કય છે તેની સહ કરાવી. જો જ રયાત હોય તો , ઉપરો ત િનયમો ુ ં પાલન કરવામાં
આ ુ ં છે તે જોવા માટ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા મા લકને તેના આગળના ો ગ પણ ર ૂ કરવા
માટ કહ શક છે .
8. બ ડગની ચાઈ ૨૫ મીટરથી વ ુ હોય તેને પાવર બંધ થાય તો વૈક પક ઉપાય માટ ડઝલ
જનરટરની િુ વધા ૂર પાડવી જ ર છે .
9. ુ ાર, દાદરો અને એલામ િસ ટમ પણ
નેશનલ બ ડગ કોડ (એનબીસી)ના િનયમો અ સ ૂર પાડવી
જ ર છે .
10. ુ ાળ બ ડગમાં દરક માળ પર યાપક ર તે ફલાયે ું હોય તેવી આગ હોલાવી શકાય અને ૫
બ મ
ક. ા. ૂકા પાવડરની યવ થા રાખવી જ ર છે .

9.11.3. બ ડગની સલામતી

1. દરક બા દવાલો નેશનલ બ ડગ કોડ(એનબીસી) અને ઇ ડયન ટા ડડ પેિશ ફકશનના િનયમો

ુ ાર તૈયાર કરવાની રહશે.
અ સ
2. જો પ થરોની બનાવવાની હોય તો તેને યાને રાખીને વજન સહન કર શક તે માટ તેની પહોળાઇ
ુ ાર રાખવાની રહશે:
નીચે આપેલા કો ટક અ સ
કો ટક 9.5: ટ ના બનાવવાની દવાલ માટની પહોળાઇ
દવાલની પહોળાઇ (સે.મી.માં)
બ ડગના માળ
ભ યત ળ ું થમ માળ બીજો માળ ીજો માળ
ભ યત ળ ું + ૧ ૨૩ ૨૩ - -
ભ યત ળ ું + ૨ ૨૩ ૨૩ ૨૩ -
ભ યત ળ ું + ૩ ૩૫ ૨૩ ૨૩ ૨૩

જો ભ યત ળયાની બા દવાલ ફ ત આર.સી.સી.ની જ બનાવવામાં આવી હોય તો તેની ઓછામાં ઓછ

પહોળાઇ ૦.૨૩ મી. ક જો ટ ુ ં કામકાજ કરવામાં આ ુ ં હોય તો ૦.૪૬ મી. રાખવી જ ર છે .
3. જો કોઇપણ ય ત બ ડગ ુ ં બાંધકામ હાથમાં લે અને/અથવા તો ણે માળખા કય ડઝાઇન
બનાવેલી છે તેમાંના એક સ ય છે તો, ઉપરો ત કોઇપણ બાંધકામ માટ નેશનલ બ ડગ કોડ
(એનબીસી)ના િનયમોને સં ૂણપણે આધીન કામ કરવા ુ ં રહશે અને સમયે- સમયે હર કરવામાં
આવતા ઇ ડયન ટા ડડ પેિશ ફકશનના િનયમોને પણ ાધા ય આપવા ુ ં રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 68
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

4. ય ત બ ડગના બાંધકામ ુ ં કામ રાખશે ક ડર ટ કરશે ક ુ રિવઝન કરશે તેને બ ડગના દરક
પ
માલસામનની ુ વ ા
ણ ૂબ જ સાર છે અને ુ છે એવી પ ટતા કરવી પડશે સાથોસાથ સારામાં
સાર સલામ ીની પણ ખાતર આપવાની રહશે. જો કોઇપણ કાર િનયમોનો ભંગ થાય તો તેને માટ
તે ય ત સ પા ઠરશે.

9.11.4. લ થ

1. રહવા માટ કરવામાં આવેલા મ માટ ભ યત ળયેથી ઓછામાં ઓછ ઓટલીની ચાઈ ૦.૬ મી.ની
હોવી જ ર છે .
2. પા કગ ક ગેરજને ઓટલીની જ રયાત નથી.
3. બ ડગના ભ યત ળયાને મજ ૂત ઓટલીની થાને કદાચ િપલર પર બનાવવાની મં ૂર આપવામાં
આવે તો, તેની ચાઈ ૨.૪મી. હોવી જોઇએ અને જો બીમ સાથે લેબ ભરવાનો હોય તો તેની ચાઈ
૨.૮મી.થી વ ુ ના હોવી જોઇએ અને આ જ યા આગળ પણ ફ ત દાદરાને બાદ કરતા બી કોઇપણ
ર તે ઉપયોગમાં ના લેવામાં આવે તે ુ ં યાન રાખ ુ ં જ ર છે . એફ.એસ.આઇ.ને ગણતર માં ના લઇએ
ુ ાં વ ુ બાંધકામ ૧૫
તો, આ િવ તારની ઓછામાં ઓછ ઓટલી ૦.૩ મી.ની રાખવામાં આવે અને વ મ
ચોરસ મીટરમાં કરવામાં આવે તો આ જ યામાં ઇલે ક મીટર મ, ટ લફોન ડ .બી. માટ મ, પાણીનો
મ, દાદરા માટનો મ, પંપ- મ, નોકર માટનો મ, િસ ુ રટ કબીન વગેર માટ કદાચ મં ૂર
મળવાની શ તા છે .

9.11.5 ભ ય ં ુ / ભ યત ળ ંુ

બ ડગના એકમમાં નીચેની શરતોને આિધન ભ યરાની મં ૂર મળ શક છે :

1. િવ તાર અને ે : ભ યરા (ભ યત ળયા)નો ુ લ િવ તાર બ ડગના ઓટલીના િવ તારના અથવા
લોટના િવ તાર બે માંથી પણ ઓ ં હોય તેના બે ગણાથી વ ુ ના હોવો જોઇએ. આ કદાચ એક ક
બે તરમાં હોઇ શક. બ ડગના લોટની સીમા રખામાં ઓછામાં ઓછ માજ નલ જ યા જ ર હોય
તેમાં કોઇ ભ યરાની મં ૂર આપવામાં આવશે નહ .
2. કોમન લોટ, તર ક ર તા અને તર ક માજ નલ જ યા ક ફ ત પા કગ માટ જ ઉપયોગમાં
લેવામાં આવતી હોય તે થળે ભ યરાની મં ૂર આપવામાં આવશે.
3. ભ યરાની ચાઈ ઉપરના લોર ગ કરતા ચો ખી ૨.૬મી. કરતા ઓછ ના હોવી જોઇએ અને સૌથી
નીચા બાંધકામના માળખા કરતા નીચી પણ ના હોવી જોઇએ. યાર ઉપરના માળ સાથે જોડતા
દાદરાના પગથીયાંની ચો ખી પહોળાઇ પણ દરક અ ય પગથીયાં ટલી જ હોવી જોઇએ.
4. આ િનયમ હઠળ કોઇપણ દાદરો લાકડાંનો નહ બનાવી શકાય.
5. વે ટલેશનની સં ૂણ િુ વધા ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ુ ાર
ારા આપવામાં આવેલા િનદશ અ સ
રાખવાની રહશે. બાંધકામના માલસામન અને ભ યરામાં જડલી તમામ વ ુ
ઓ આગ સામે ર ણ
મેળવતી હોવી જોઇએ. જો ભ યરામાં માળખા કય ભાગ તર ક કોઇ લાકડાંની વ ુ જડવામાં આવી હોય
તો આ િનયમમાં ટ મળ શકશે. ના માટ ભ યત ળયાનો ઉપયોગ કરવામાં આ યો છે તેને સંલ ન
જો વ ુ વે ટલેશનની જ રયાત હોય તો તે ુ .ુ ં નેશનલ બ ડગ કોડ (એનબીસી)ની કલમ-૧,
ક

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 69
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ુ ાર, જો મશીનની િસ ટમમાં,

લાઇટ અને વે ટલેશનના પાટ- ૮ બ ડગ સિવસના િનયમો અ સ
લોઅરમાં, એ ઝો ટ પંખામાં, એર કં ડશનર િસ ટમમાં કોઇ ખામી હોય તો તેને ુ ાર ુ ં પણ જ ર છે .
ધ
6. ભ યરામાં કોઇ પાણી ુ ં જોડાણ ક ગંદાપાણીના િનકાલની યવ થાને મં ૂર આપવામા આવશે નહ .
7. ભ યરામાં સામા ય ગંદાપાણીના િનકાલની લાઇન સાથે જોડાણ આપવા મં ૂર આપવામાં આવશે નહ .
8. આ દરક ક સામાં પાણીના િનકાલ માટ પાણી ભરાય એ કારના ડા ખાડાની યવ થા ક પંપ ારા
િનકાલની યવ થા કરવાની રહશે.
9. સંિમતીથી વપરાશ:- પા કગ, સે ફ ડપો ઝટ વો ટ, એ.સી. લા ટ, આગ ના લાગે તેવા માલસામનનો
સં હ ( ન ધ: િવ તારનો પા કગ તર ક ઉપયોગમાં કરવામાં આવે તે િવ તારને એફ.એ.આર. ારા
ગણતર માં લેવામાં આવશે)
10. ભ યત ળયે કરવામાં આવતા પા કગમાં ઓછ જ યા હોય અને થમ માળ પર પણ જો ૂરતાં
માણમાં પા કગ ના હોય તો બી ભ યરામાં પા કગ માટ વ ુ મં ૂર જોઇતી હોય તો,
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. પાસે લે ખતમાં અર કરવી.

9.11.6. મા ળ ંુ

મા ળયા ુ ં થાન લોર લેવલથી ઓછામાં ઓ ં ૨ મી.ની ચાઈએ હો ુ ં જોઇએ અને જો કોઇ મમાં તેની
મં ૂર આપવામાં આવી હોય તો લોરના િવ તારનો ૩૦%થી વ ુ હ સામાં ના હો ુ ં જોઇએ.

9.11.7 દાદરો, લ ટ, લોબી અને પરસાળ

ુ ાર હોવી જોઇએ:
બ ડગમાં લોબી ક પરસાળની પહોળાઇ નીચે જણા યા અ સ
રહણાંક ક બીનરહણાંક બ ડગમાં, અલગ વતં બ ડગને બાદ કરતા પરસાળની ઓછામાં ઓછ પહોળાઇ
ુ ાર હોવી જોઇએ:
નીચે જણા યા અ સ

કો ટક 9-6: બ ડગમાં પરસાળ માટ ઓછામાં ઓછ પહોળાઇ

પરસાળની પહોળાઇ
પરસાળની લંબાઇ (મી.)
રહણાંક બીનરહણાંક
૬ ુ ી
ધ ૧ ૧.૨

૯ ુ ી
ધ ૧.૨ ૧.૫
૧૫ ુ ી
ધ ૧.૨ ૨

૧૫થી વ ુ ૧.૫ ૨.૫

ન ધ:-

એ. દરક વધારાની ૯ મી.ની લંબાઇ ક પરસાળના ભાગ પે તેમાં ૦.૩૦મી.નો વધારો કર શકાય છે

ુ ાં વ ુ ૩ મી.
વ મ ુ ી કર શકાય.
ધ

બી. મોટ હોટ સમાં પરસાળની પહોળાઇ માટ મોટ હોટ સના ુ ાર ન
માણ ૂત માપદં ડને અ સ કરવાની

રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 70
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

સી. જો રહણાંક માટ ુ ં ઘર કોઇ એક પ રવાર ારા ખર દવામાં આ ુ ં હોય અને ૩ માળ ુ ી બાંધકામ
ધ

કરવામાં આવે તો દાદરાની પહોળાઇ ૧.૦મી.થી ઓછ ના હોવી જોઇએ.

ુ ાળ બ ડગના સંદભ, દાદરાની ચો ખી પહોળાઇ અને પારાપેટની બા ૂની

ડ . દરક બનરહણાંક અને બ મ

જ યા ૧.૫મીથી ઓછ ના હોવી જોઇએ.

ઈ. જો દરક માળ પર ૬ ટનેમે ટ હોય તો દાદરાની પહોળાઇ ઓછામાં ઓછ ૧.૫મી. રાખવી જોઇએ.

એફ. દરક માળ પર દાદર ક લ ટને એવી ર તે ગોઠવવી ક માળ પરના કોઇપણ ટનેમે ટના દરવા થી

તે ુ ં તર ૨૫ મી.થી વ ુ ના હો ુ ં જોઇએ.

. બ ડગમાં લ ટની ક દાદરાના દરક પગિથયાંની વ ચેની જ યા વગેર નેશનલ બ ડગ કોડ

(એનબીસી)ના કાયદાને યાને રાખીને તૈયાર કરવા ુ ં રહશે.

એચ. અલગ રહણાંક એકમને બાદ કરતા વાઇ ડરની મં ૂર આપવામાં આવશે નહ .

9.11.8. આરો ય િવષયક સગવડ

યાર કોઇ બ ડગને ન ુ ં બાંધવામાં આવે ક તેમાં કોઇ ફરફાર કરવામાં આવે અથવા તો તેના માળમાં વધારો
કરવામાં આવે તો તેમાં ઓછામાં ઓછ આરો ય િવષયક િુ વધા તો ઉભી કરવી જ ર જ છે .
1. જો બ ડગનો ઉપયોગ ઓ ફસ માટ અને સીનેમા, થીએટર, બેઠક ક ભાષણ માટના હોલને માટ બાદ

કરતા તૈયાર કરવામાં આ ુ ં હોય તો નીચે ુ બ આરો ય િવષયક સગવડ

જ ૂર પાડવી:

એ. દરક ઓ ફસ બ ડગ ક હર બ ડગની ઓ ફસમાં ઓછામાં ઓછામાં ઓછા એક ટોઇલેટની

યવ થા રાખવી જ ર છે .

બી. દરક ુ ાં વ ુ
િત માટ ટોઇલેટની યવ થા અને દરક બ ડગમં દરક માળ પર એક સમયે વ મ

કોઇપણ િતના ય તઓ ઉપયોગ કર શક એટલા ટોઇલેટની યવ થા કરવી જ ર છે .

સી. ૧૦૦ લોકોમાંથી દરક ૨૫ ૂ ષ માટ એક હર ૂતરડ ની યવ થા ક દરક ૨૫ ીઓ માટ

એક ટોઇલેટની યવ થા કરવાની રહશે. જો સં યા ૧૦૦થી વધી શક તેટલી હોય તો, દરક ૫૦

ય તએ એક ૂતરડ ની યવ થા કરવાની રહશે.

ડ. ૫૦૦ લોકો થવાની શ તા હોય તો, દરક ૫૦ ય ત દઠ દરક િતના લોકો માટ એક

ટોઇલેટની યવ થા કરવી જ ર છે જો ૫૦૦ લોકોથી વ ુ ય તઓ ભેગા મળવાની શ તા

હોય તો, દર ૧૦૦ ય તએ દરક િતના લોકો માટ એક ટોઇલેટની યવ થા કરવી જ ર છે .

જો ક, બ ડગમાં કામ કરતા કમચાર ઓની સં યા ક લોકોની સં યા ૨૦ થી વ ુ ના હોવી

જોઇએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 71
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ઈ. કદાચ ૂતરડ ૂર પાડવામાં ના આવે તો દરક િતના ય ત માટ એક ટોઇલેટ ૂર ુ ં છે .

એફ. બ ડગને હ તગત કરવા માટ માળ દઠ ખર દનાર ય ત ક કમચાર ને દરક ય ત દઠ ૫

ચો.મી.નો હ સો ફાળવવામાં આવશે. આરો ય િવષયક િુ વધા કમચાર ઓની સં યા ક િમ કત

ધરાવનાર ય તની સં યાને યાને રાખીને ૂર પાડવામાં આવશે.

. ટોઇલેટ ક ૂતરડ એવી જ યાએ હોવી જોઇએ ક યાં સહલાઇથી પહ ચી શકાય તથા તેના પર

યો ય સાઇન ૂકવામાં આવી હોવી જ ર છે ઉપરાંત કઇ િત માટ છે પણ દશાવ ુ ં જ ર છે .

2. ઔ ો ગક બ ડગ અને વખાર:

દરક ુ ાર ઓછામાં ઓછ આરો ય િવષયક સેવાઓ

કારના ઔ ો ગક બ ડ ગે નીચે દશા યા અ સ
ૂર પાડવી જ ર છે :

એ. દરક બ ડગમાં ઓછામાં ઓછ એક ટોઇલેટની યવ થા હોવી જ ર છે :

બી. બ ડગમાં કામગીર કરતા ુ ાં વ ુ ટોઇલેટ ક સંડાસની

િતના લોકોને દરક માળ પર વ મ

િુ વધા દરક િત માટ ૂર પાડવી જ ર છે .

સી. ુ ાર
દરક સંડાસ. માટ ટોઇલેટ ક સંડાસની યવ થા નીચે દશાવેલા કલ અ સ ૂર પાડવી જ ર

છે :

i. યાં ી કમચાર ઓ હોય યાં દરક ૨૫ ી કમચાર ઓ માટ એક ટોઇલેટ ક એક સંડાસની

યવ થા હોવી જ ર છે .
ii. યાં ુ ષ કમચાર ઓ હોય યાં દરક ૨૫ ુ ષ કમચાર ઓ માટ એક ટોઇલેટ ક એક
સંડાસની યવ થા હોવી જ ર છે .
iii. યાં ૂ ષ કમચાર ઓની સં યા ૧૦૦થી વ ુ હોય યાં યાન રાખ ુ ં ક ૨૫થી થમ ૧૦૦
ુ ષ ુ ી એક ટોઇલેટ ક સંડાસની યવ થા કરવી અને યારબાદ દરક ૫૦
ધ ુ ષ દઠ એક
ટોઇલેટ ક એક સંડાસની યવ થા કરવી.
iv. જો કોઇપણ કમચાર ઓની સં યા ૨૫ ક ૫૦થી ઓછ હોય તો ટોઇલેટ ક સંડાસની
જ રયાતને યાને લેવી જ ર છે , કારણક ૨૫ ક ૫૦ની ગણતર કરવામાં આવી છે તે
દવસ એક સમય દરિમયાન કદાચ સૌથી વ ુ ન ધાયેલા કમચાર હોઇ શક છે .

ડ. કોઇપણ ફ ટર માં દરક િતના ય ત માટ દરક ૧૦૦ ય તએ ક એનાથી ઓછ સં યા હોય

તો એક ટોઇલેટ ૂ ું પાડ ુ ં જ ર છે .

ઈ. કોઇપણ ફ ટર માં ફ ટક ના િનયમોને આિધન એક ૩.૬ ચો.મી.ની કપડાં ધોવાની જ યા પણ

હોવી જ ર છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 72
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

એફ. કોઇપણ વખાર માટ દરક ૫૦ ુ ષોએ ક તેનાથી ઓછ સં યામાં લોકોની સં યા સામે એક

ટોઇલેટની યવ થા કરવી જ ર છે અને દરક ૫૦ ીઓએ ક તેનાથી ઓછ સં યામાં ીઓની

સં યા સામે એક ટોઇલેટની યવ થા કરવી જ ર છે . યારબાદ દરક ૭૦ ય ત દઠ એક

ટોઇલેટની િુ વધા ૂર પાડવી જ ર છે .

. વખારને યાને રાખીને બનાવવામાં આવેલા દરક બ ડગમાં દરક િતના લોકોને યાને

રાખીને દરક ૧૦૦ ય ત દઠ એક ુ રનલ ૂ પાડ ુ ં જ ર છે .

એચ. કોઇ એક ય ત ારા યાર હ તગત કરવામાં આ ુ ં યાર બ ડગના માળની ુ લ જ યામાંથી

૩૦ ચો.મી.માં ટોઇલેટ ક ુ રનલની યવ થા કરવી જ ર છે .

આઈ. ટોઇલેટ ક ુ રનલ એવી જ યાએ હોવી જોઇએ ક યાં સહલાઇથી પહ ચી શકાય તથા તેના પર

યો ય સાઇન ૂકવામાં આવી હોવી જ ર છે ઉપરાંત કઇ િત માટ છે પણ દશાવ ુ ં જ ર છે .

3. શૈ ણક બ ડગ

એ. બ ડગનો ઉપયોગ શૈ ણક સં ુ લ તર ક થતો હોય તેને નીચે દશા યા અ સ

ુ ાર ઓછામાં

ઓછ આરો ય િવષયક િુ વધા ૂર પાડવી જ ર છે :

બી. દરક િતના િવ ાિથઓ માટ ઓછામાં ઓછા ૨ ટોઇલેટ અને પાંચ ુ રનલની િુ વધા ૂર

પાડવી જ ર છે , યારબાદ દરક ૨૦૦ િવ ાિથ ક તેનાથી વ ુ સં યા સામે એક ટોઇલેટ અને ૪

ુ રનલની િુ વધા ૂર પાડવી જ ર છે .

સી. ઉપરો ત આરો ય િવષયક િુ વધા બ ડગના દરક માળ પર ૂર પાડવમાં આવે એવો આ હ

ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા કરવામાં આવશે.

ડ. બ ડગ િવ ાિથઓ ારા ઉપયોગ કરવામાં આવનાર છે તે ુ ં માનીને િત િવ ાથ એ માળ દઠ

દરક ૧ ચો.મી.નો િવ તાર ન કરવામાં આવશે, લાસ- મ અને આરો ય િવષયક િુ વધા

િવ ાથ ઓની સં યાને યાને રાખીને ૂર પાડવામાં આવશે.

4. રહણાંક બ ડગ ક રહણાંક ટનામે ટ

દરક રહણાંક બ ડગ ક રહણાંક ટનામે ટમાં ઓછામાં ઓ ં એક ટોઇલેટ હો ુ ં જ ર છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 73
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

9.11.9. વે ટલેશન

1. મ ુ ં વે ટલેશન: લિવગ મ ક રસો ુ ં કોઇપણ મ હોય ક કોઇપણ મ પરં ુ તે ુ ં બાંધકામ એવી

ર તે કર ુ ં જ ર છે ક તેમાં વે ટલેશન માટ જ યા હોવી જોઇએ:
એ. બાર ક બાર ઓ અને/ક વે ટલેટસને એક એવી મમાં તૈયાર કરવી ક તે ુ લી જ યા વી ક
વરં ડા ક ગેલેર માં બાહરની બા ૂ ક દરની બા ૂ ૂલે એ ર તે મના એકંદર ૂલતાં દરવા ના
ુ લ િવ તારના એક દશાંશ ભાગ કરતા ઓછ જ યા ના હોવી જોઇએ, બાર અને વે ટલેટસની
જ યા મના ુ લ જમીન િવ તારના એક સ તાંશ ભાગ કરતા ઓછ ના હોવી જોઇએ.
બી. ારક બેઠક ખંડ, જમવાના મ ક ટનેમે ટના અ ય કોઇપણ ી ક તેનાથી વ ુ મ ક કોઇ મ
લગભગ વરં ડા ક ગેલેર માં ૂલતો હોય તેમાં બાર , વે ટલેટસ ક દરવાજો ૂકવો.

2. ફ ટર અને વખાર ુ ં બ ડગ: કોઇપણ બ ડગના દરક મમાં લાઇટ અને વે ટલેટ માટ ૂરતાં
માણમાં બાર , વે ટલેટસ અને સીધો બહારનો કાશ આવી શક એ ર તે દરવા હોવા જ ર છે
ખોલવા માટની જ યા ુલ લોરના એક સ તાંશથી ઓછ ના હોવી જોઇએ અને ુ લી જ યા માટ
બ ડગના હ સાની ચાઈના એક ૃિતયાંશ કરતા ઓ ં ના હો ુ ં જોઇએ.
3. જો માનવસ ત લાઇટ અને વે ટલેશનની યો ય િુ વધા હોય અને ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ના
િનયમોને સં ુ ટ થાય તો િનયમોમાં ટછાટ મળવાની શ તા છે .
4. પગિથયાં પર ુ ં વે ટલેશન: દરક પગથીયા પર ઉપરની છતને યાને રાખીને અિધકાર સં ુ ટ થાય
એ કાર લાઇટ અને વે ટલેશન ૂ પાડ ુ ં અને ૂ લી જ યા ૧ ચો.મી.થી ઓછ ના હોવી જોઇએ.
5. પગિથયાં પરના ઝ ખાંની બાર ઓ: પગિથયાં પરની બાર ક બાર ઓ માટ સં ૂણપણે ૧.૨ ચો.મી.
ટલી જ યા દરક માળે રાખવી જ ર છે . માંથી લગભગ ૧ ચો.મી ટલી જ યા પગિથયાં પર
લાઇટ અને વે ટલેટ માટ રાખવી જ ર છે .
6. ઉપરથી અને બહારના કાશ ારા વે ટલેશન: લાઇટ અને વે ટલેશન માટ એક ૂ લી દવાલ,
રાખવી જ ર છે . આ જ યામાં દાદરા સાથે તેને ઉતારવાની યવ થા પણ કરવાની રહ છે . કલમ (સી)
ુ ાર, ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ને સં ુ ટ થાય એ ર તે સીડ પર સીધા અને
અને (ડ )માં દશા યા અ સ
પગિથયાંથી બે ગણી પહોળાઇ ધરાવતી જ યા છોડ ને બહારનો કાશ દર આવી શક એ ર તે
વે ટલેશનની ગોઠવણી કરવી. બહારના કાશ માટની કાચની છતનો િવ તાર ૩.૭ ચો.મીથી ઓછો ના
હોવો જોઇએ. આ પગિથયાંના િવ તારમાં લ ટ ક અ ય કોઇ આ કારના સાધનો ુ ં બાંધકામ પણ
કર ુ ં જોઇએ નહ .

9.11.10. ુ લી જ યા

બ ડગ બનાવનાર કોઈપણ ય તએ ુ લી જ યા માટની જોગવાઈ કરવાની રહશે, અને આવી ુ લી જ યા

ત ળયાની લાદ થી ૯૦ સેમી. કરતાં ઓછ ન હોવી જોઈએ.
જોક, આવો ુ લો ભાગ રાખવામાં આવે યાર તેના ત ળયાના તરથી ટોચ ુ ી એટલે ક ૯૦ સેમી.
ધ ુ ી
ધ
સ ળયા, લ અથવા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને સંતોષ થાય એવા કોઈ સાધન (ટકા) ૂકવા પડશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 74
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

9.11.11. દાદર

દાદરા બનાવવામાં નીચે માણેની જોગવાઈઓ જ ર છે . ઉપરાંત, આગના સમયે બચવા માટ દાદરનો
ુ ાર, દાદરાના ર તે આગથી ર ણ મેળવવા માટ
ઉપયોગ થતો હોય છે યાર આ િનયમોમાં દશા યા અ સ
જ ર સાધનો સરળતાથી ઓળખાય તેમ હોય તે જ ર છે .
1. પહોળાઇ: આગ સમયે િનકળવા માટના િવક પ િસવાય દાદરાની ઓછામાં ઓછ પહોળાઇ નીચે આપેલા
ુ ાર હોવી જ ર છે :
કો ટક અ સ
કો ટક 9.7: હ તગત કરવામાં આવેલી િમ કતના હર દાદરા/ પરસાળની ઓછામાં ઓછ પહોળાઇ

મ પગિથયાં/દાદરો/પરસાળની ઓછામાં
િમ કતનો કાર
નંબર ઓછ પહોળાઇ (મીટરમાં)
૧ રહણાંક ું બ ડગ
ની ું બ ડગ ૧.૨
ું બ ડગ ૧.૫
૨ હોટ સ ૧.૫
૩ શૈ ણક બ ડગ
૨૪ મી.ની ચાઈ ુ ી
ધ ૧.૫
ુ ી
૨૪ મી.થી વ ન ચાઈ ૨
૪ સં થા કય બ ડગ- હો પટલ
૧૦ ખાટલાં ુ ી
ધ ૧.૫
૧૦ ખાટલાંથી વ ુ ૨
૫ સંમેલન માટ ું બ ડગ ૨
૬ ધંધા, વેપાર, ઔ ો ગક સં હ, જોખમી બ ડગ
ની ું બ ડગ ૧.૫
ુ બ ડગ ૨

2. િનસરણી: એક િનસરણીમાં ૧૨ થી વ ુ પગિથયાં ના હોવા જોઇએ, પરં ુ રહણાંક બ ડગમાં, ઓછ જ યા

ધરાવતા લોટ અને વ ુ ગીચતા ધરાવતા ઘરોમાં આ કારની એક િનસરણીની મં ૂર આપવામા
આવશે.
3. બે પગિથયાં વ ચે ુ ં ઊ ુ ં ચણતર: રહણાંક બ ડગમાં બે પગિથયાં વ ચેના ઊભા ચણતરની વ મ
ુ ાં વ ુ
ચાઈ ૦.૧૯મી.ની અને અ ય િમ કત સંદ ભત હ તગત કરવામાં આવેલા હ તગતમાં બ ડગમાં આ
ચાઈ ૦.૧૬મી.ની રાખવી જ ર છે . જો ક રહણાંક માટ બનાવવામાં આવેલા ઘરમાં ત રક દાદરા પર
બે પગિથયાં વ ચેના ઊભા ચણતરની ચાઈ લગભગ ૦.૨૫મી. ુ ી રાખી શકાય છે .
ધ
4. પગિથયાંનો ઉપરનો ભાગ: રહણાંક બ ડગના આગથી બચવા માટના દાદર િસવાય પગિથયાંના ઉપરનો
ભાગ (પગથી) લગભગ ૦.૨૫મી. રાખવો જ ર છે . યાર અ ય ઈમારતોમાં પગિથયાંના ઉપરના ભાગની
પહોળાઇ ઓછામાં ઓછ ૦.૩મી. રાખવી જ ર છે . અને તે પગથી લપસી ન પડાય તેવી હોવી જોઈએ
અને એ જ થિતમાં તેની ળવણી જ ર છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 75
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

5. ઉપરનો મ: દાદરાની નીચે પરસાળમાં કરવામાં આવેલા ઉપરના મની ઓછામાં ઓછ જ યા ૨.૨મી.
ટલી હોવી જ ર છે .
6. માળ દશાવ ુ ં બોડ: દરક માળના નંબરને રુ ં ત જ નજર પડ એ ર તે કડામાં દશાવેલા હોવા જોઇએ
અને લગભગ ૦.૧૫મી. મોટા હોવા જોઇએ.
7. િનસરણી પર ચડતા- ઉતરતા પકડવામાં આવતો કઠડો: િનસરણી પર ચડતા- ઉતરતા પકડવામાં આવતા
કઠડાની ચાઈ પગિથયાનાં ઉપરના ભાગના મ યથી ઓછામાં ઓછ ૦.૯મી.ની હોવી જ ર છે .

9.11.12. ઢાળવાળો ર તો
1. ચાલતા જવા માટ ઢાળવાળો ર તો:
એ. સામા ય: િનયમો દાદરાને માટ લા ુ પડ છે એ જ િનયમ ઢાળવાળા ર તા માટ લા ુ પડ છે .
હો પટલમાં કરવામાં આવેલો ઢાળવાળો ર તો ૨.૨૫મીથી ઓછ પહોળાઇનો ના હોવો જોઇએ. અને
વધારામાં આગ સામે સલામત પણ હોવો જ ર છે .
બી. ઢાળ: ઢાળવાળા ર તાનો ઢાળ ૧:૧૦ના ુ ો ના હોવો જોઇએ, અને તે લપસ ુ ં ના હોય
માણથી વ ન
તેવા મ ટ રયલથી બનાવેલો હોવો જોઇએ.
સી. ઢાળ ચડતા- ઉતરતા પકડવામા આવતો કઠડો: ઢાળવાળા ર તાની બંને બા ૂ ચડતા- ઉતરતા પકડ
શકાય એ માટ કઠડા ૂકવા જ ર છે .
2. િવકલાંગ લોકો માટ કરવામાં આવેલો ઢાળવાળો ર તો: નવા આવેલા નેશનલ બ ડગ કોડ (એનબીસી)ના
ુ ાર, દરક
િનયમો અ સ હર ે ના બ ડગમા ભ યત ળયે િવકલાંગ લોકો માટ ફર જયાત કઠડા સાથે
ઢાળવાળો ર તો બનાવવો જ ર છે .
3. ભ યત ળયા ક માળ ધરાવતા પા કગ માટ ઢાળવાળો ર તો: ભ યત ળયે અને ઉપરના માળ પર પા કગની
િુ વધા યાર આપવામાં આવી હોય યાર એકબી ની િવ ુ એવા બે જ ર ૂરતી પહોળાઇ અને
ઢાળવાળા ર તાઓ ૂરા પાડવા અને આવા ઢોળામાં બંને તરફ અને પાછળની શતઃ જ યા ૂ લી જોવા
મળે એ ર તે મં ૂર આપવી. સાથોસાથ આગ સામે સલામતીના પણ સાધનો હોય છે .
9.11.13. મકાનની છત
પાણીના િનકાલની અસરકારક યવ થા: બ ડગની છત ુ ં માળ ું ક બાંધકામ એ ુ ં હો ુ ં જોઇએ ક વરસાદના
પાણીનો િનકાલ ૂબ જ સરળતાથી પાણીના પાઇપ ારા થઇ શક. પાણીના પાઇપને પણ એવી ર તે ગોઠવવા,
જોઇ ટ કરવા ક ફ સ કરવા જોઇએ ક પાણી તેમાંથી િનકળ ને બ ડગની દવાલ ક અ ય પાયાને કુ સાન ના
કર.
વરસાદના પાણીના િનકાલ માટ પાઇપ ફ સ કરવાની ર ત: વરસાદના પાણીના િનકાલ માટના પાઇપ
બ ડગમાં બહારની દવાલ પર લગાડવા જોઇએ ક પછ તેને દવાલમાં કુ સાન ના થાય એ ર તે
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા મં ૂર મેળવીને પાઇપ ફ સ કર ને તૈયાર કરવા જોઇએ.
9.11.14. આગાસી
અગાસી, કોઇપણ પણ કારની દવાલથી ુ ત હોવી જોઇએ અને દાદરા ારા સરળતાથી યાં જઇ શકાય તે ુ ં
હો ુ ં જોઇએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 76
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

9.11.15. પેરાપેટ
છત, અગાસી, બા કની વગેરની ફરતે પેરાપેટની દવાલ ક કઠડા ૂકવા જ ર છે પરં ુ તે લોરના તરથી
૧.૧૫મી.થી ઓછ ના હોવી જોઇએ અને લોરના તરથી ચાઈ ૧.૩મી.થી વ ુ ના હોવી જોઇ. પારાપેટ ુ ં
ુ ાં વ ુ સલામતી
બાંધકામ બ ડગના વપરાશકતા/મા લકને વ મ ૂર પાડ એ ર તના મ ટ રયલ અને
ડઝાઇનવા ં હો ુ ં જોઇએ.
9.11.16. મ છરોથી સલામત પાણીની ટાંક
પાણીનો સં હ કરતી ટાંક ને સં ૂણર તે મ છરોથી સલામત હોય એ ર તે રાખવી જ ર છે , માટ ૂબ જ
યો ય સં ૂણ ફ ટ બેસે તે ુ ં કવર અને મેલે રયા સામે ર ણ મેળવતા ટાફ ારા ગમે યાર ચકાસણી કરવા
સ મ હોય એ ર તે દરક ટાંક માં ૧.૫૦મી.ની ચાઈ ધરાવતી કાયમી લોખંડની િનસરણી ફ સ કરાવવી.
9.11.17. ઘન કચરાના િનકાલ માટનો િવ તાર
યાર પણ કોઇ નવી િમ કત બાંધવામાં આવે ક તેમાં ફરફાર કરવામાં આવે તો, યાંના લોકો માટ કચરાની
િનકાલ માટ ર તાની આ ુ બા ુ જ ૂ લી જ યામાં મોટ કચરાપેટ ની િુ વધા ૂર પાડવામાં આવે છે .
મા લક/િમ કત હ તગત કરનાર ય તએ નીચેના ધારા-ધોરણને યાને રાખીને હવા ુ ત કવર સાથે મોટ
કચરાપેટ ની િુ વધા ૂર પાડવી જ ર છે :
1. રહણાંક િવ તારના બ ડગ માટ જો મોટ કચરાપેટ (ક ટનર) ૂકવામાં આવે તો તેને ટનેમે ટ/ઘર દઠ
૧૦ લટરની મતાના દર ગણીને ૂકવામાં આવશે. ુ ાં વ ુ ૮૦ લટરની
યાર વ મ મતા ધરાવ ુ ં
ક ટનર ૂ પાડ ુ ં જ ર છે . ડ બાની સં યાને ઘર/ટનેમે ટની ુ લ સં યાને આધાર ગણતર કરવાની
રહશે. કચરો ભેગો કર ને એમ.એસ.ડબ .ુ ૨૦૦૦ના િનયમોને આિધન ૂરા પાડવામાં આવેલા
ડ બામાં નાખવામાં આવશે. ર સાયકલ કર શકાય તેવા ક િવઘટન થઇ શક તેવા કચરાને અલગથી
ભેગો કરવામાં આવશે અને એમ.એસ.ડબ .ુ ૨૦૦૦ના િનયમોને આિધન તેનો િનકાલ કરવામાં
આવશે.
2. કચરાપેટ (ક ટનર) ુ ં કદ તેના લોર િવ તારના દરક ૧૦૦ ચો.મી. માટ ૨૦ લટરની મતાને દર
ગણતર કરવામાં આવશે, જો બ ડગનો ઉપયોગ બન-રહણાંક િવ તાર તર ક કરવામાં આ યો હોય
ુ ાં વ ુ ૮૦ લટરની
તો, તેમાં વ મ મતા ધરાવ ુ ં ક ટનર ૂ ું પાડ ુ ં જ ર છે . ુ લ ઘરની સં યા/
ટનેમે ટની સં યાને યાને રાખીને કચરાપેટ ની સં યા ન કરવામાં આવશે. કચરો ભેગો કર ને
એમ.એસ.ડબ .ુ ૨૦૦૦ના િનયમોને આિધન ૂરા પાડવામાં આવેલા ડ બામાં નાખવામાં આવશે.
ર સાયકલ કર શકાય તેવા ક િવઘટન થઇ શક તેવા કચરાને અલગથી ભેગો કરવામાં આવશે અને
એમ.એસ.ડબ .ુ ૨૦૦૦ના િનયમોને આિધન તેનો િનકાલ કરવામાં આવશે.
3. હો પટલ, હોટ સ, ર ટોર ટ વા થળોના કચરાના િનકાલ માટ સ ાિધકારો ારા સમયાંતર ન
કરવામાં આવેલા િનયમોને આધાર કચરાનો િનકાલ કરવાનો રહશે.
9.11.18. વરસાદના પાણીનો િનકાલ કરવો.
કોઇપણ છત ક અગાસી સં ુ ત ર તે વરસાદના પાણીના િનકાલ માટ હર ર તા પર સીધો પાઇપ ૂક શકશે
નહ . વરસાદના પાણીને ખાલી કરવા માટ પાઇપ ફ સ કરવામાં આવશે તે ુ ં તર શેર ના તરથી
૦.૬મી.થી વ ુ ચાઈએ ના હો ુ ં જોઇએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 77
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

9.11.19 સે ટક ટાંક
i) થળ અને જમીનની નીચે િવઘટન- જમીનની નીચે કરવામાં આવેલી િવઘટનની યવ થા પીવાના
પાણીના કોઇપણ ોતની આ ુ બા ુ ૧૨મી.ના િવ તારથી ૂ ર હોવી જોઇએ, થી પાણીના ૂરવઠામાં
બે ટ રયા ુ ં ૂ ષણ ફલાવવાની શ ા ઓછ થાય. ઉપરાંત માળખા કય ુ શાનીથી બચવા માટ
કોઇપણ રહણાંકથી ૨મી.થી વ ુ ન ક ના હો ુ ં જોઇએ.
ii) િવ તાર વગેર.
iii)
એ. પાણીના તરથી નીચે ડાઈ ૧મી. અને સે ટક ટાંક ની ુ લ દર ુ ં કદ ૭૫ સે.મી. અને િત ટાંક
વાહ મતા ઓછામાં ઓછ ૮૫ લટરની હોવી જ ર છે . ટાંક ની લંબાઇ તેની પહોળાઇના બેગણા
ટલી હોવી જોઇએ.

બી. સે ટક ટાંક ુ ં બાંધકામ ટકામ, પ થરો, ક ટ ક અ ય ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા મા યતા

ા ત મ ટ રયલ ારા કર ુ ં જ ર છે .

સી. જ ર પગલાં લીધા વગર સીધી િનકાલની યવ થા ક ગટરમાં સે ટક ટાંક માંથી િનકાલની
યવ થા માટની મં ૂર આપવામાં આવશે નહ .

ડ. પાઇપનો ઓછામાં ઓછો સામા ય ડાયાિમટર ૧૦૦મી.મી.નો હોવો જોઇએ. ગટરમાં માણસને
ઉતારવા માટ મો ુ ં છ બનાવવામાં આ ુ ં હોય યાં, વહણ માટ ૪૫ ડ ીથી વ ુ ગલ ુ ં
શાખા ુ ં જોડાણ ુ ય પાઇપ સાથે ના હો ુ ં જોઇએ.

ઈ. નકામા પાણીના િનકાલની નહર, નેજ નીચે ુ ં ઉપરાંત શોષખાડા ુ ં િવઘટન માટની જ યા ૧:૩૦૦
અને ૧:૧૪૦૦ની વ ચે હો ુ ં જોઇએ.

એફ. દરક સે ટક ટાંક સાથે ૫૦ મીલી મીટર ડાયાિમટર ધરાવતા વે ટલે ટગ પાઇપ ુ ં જોડાણ ૂ
પાડ ુ ં જ ર છે . પાઇપની સૌથી ઉપર મ છરથી બચાવી શકાય એવી ળ હોવી જ ર છે .
વે ટલેશન પાઇપ એટલી ચાઈએ હોવો જોઇએ ક યાંથી કોઇને વાસ ના આવે ક બ ડગ
િવ તારમાં ઉપ વ પણ ના બની શક. સામા ય ર તે, વે ટલેશન પાઇપ બ ડગ સે ટક ટાંક ના
લગભગ ૨મી. ઉપર લગાવવામાં આવે છે યાર તે ુ ં થાન ૧૫મી. ન ક હોય છે .

. સે ટક ટાંક માંથી વાહ ના િનકાલની યવ થા કરવા માટના ખાડાના પાઇપ ુ ં ત રક તર ુ ં

ડાયમે શન ૯૦ સે.મી. રાખી શકાય અને તે ુ ં ડાણ ૧૦૦ સે.મી.થી ઓ ં ન હો ુ ં જોઇએ. ખાડામાં
પ થર, ટ તથા ક ટ ારા ચણતર કર શકાય તથા તેના જોઇ ટ ુ લા રાખીને યાં લગભગ
૭.૫ સે.મી.ની વ છ કપચી ુ ં થર કર શકાય. દર તરફ જતી લાઈ ુ ં કદ ઘટાડ ને તેને
આર.સી.સી. લેબવના થર ટ ું રાખ .ુ ં ખાસ કર ને ૃ ો પાસે, યાં કોઇ પાળ રાખવામાં ન આવે
યાં પોચા પ થરો ુ ં ફ લગ કર .ુ ં ૂરના સમય દરિમયાન ખાડામાં કોઇ કુ સાન ના થાય એ માટ
પ થરની નળાકાર રગ ઉપર બનાવીને તે ુ ં ર ણ કર શકાય. ખાડાના પાઇપની ડાઈ મ છરથી
ર ણ મળે તે માટ ઉપરથી તેની ડાઈ ૯૦ સે.મી. ટલી નીચી રાખી શકાય.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 78
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

એચ. યાર સે ટક ટાંક ના િનકાલ માટના િવઘટક ખાડાની યવ થા કરવામાં આવે તો આ િવઘટક ખાડો
૫૦થી ૧૦૦ સે.મી.ની પહોળાઇમાં સહજ ાંસમાં નહરની મ ખોદવામાં આવો જોઇએ અને તેમાં
ડ રત ક તોડલા પ થર ુ ં એક તર પણ ૂ ું પાડ ુ ં જોઇએ. ખાડાની દર જોડાયેલા ૂ લા
પાઇપ અન લે ડ ક માટ ના બનાવેલા હોવા જોઇએ ુ ં ઓછામાં ઓ ં ત રક ડાયાિમટર ૭૦થી
૧૦૦મી.મી. ટ ું હો ુ ં જોઇએ. દરક િવઘટક ખાડો ૩૦મી.થી લાંબો ના હોવો જોઇએ અને ૧.૮મી.
થી વ ુ એક બી ની ન ક થત કરવામાં ના આ યા હોવા જોઇએ.
ઉપરો ત જણાવવામાં આવેલા િનયમોમાં ુ રાત
જ ૂ ષણ િનયં ણ બોડ/ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા
સમયાંતર ફરફાર કરવામાં આવે તેવી શ તા છે .

9.11.20. વરસાદના પાણીના સં હ અને રસાયકલ િુ વધા માટ પાણી િનતરણ વ

ૂ ો

જો બ ડગનો િવ તાર ૫૦૦ ચો.મીથી વ ુ અને ૧૫૦૦ ચો.મી ુ ીનો હોય તો મા લક/િવકિસત કરનાર ય તએ
ધ
અિધકાર ારા િનદશ કરવામાં આવેલા પાણીના સં હ િસ ટમને યાને લેવી.
જો બ ડગ ુ ં બાંધકામ ૧૫૦૦ ચો.મીથી વ ુ અને ૪૦૦૦ ચો.મી ુ ી ુ ં હોય તો મા લક/િવકિસત કરનાર ય તએ
ધ
ૂ ાની પણ યવ થા કરવાની રહશે અને દર
બ ડગના એકમમાં વરસાદના પાણીના સં હ સાથે પાણી િનતરણ વ
૪૦૦૦ ચો.મી. માટ એક પાણી િનતરણ ૂવાની યવ થા કરવાની ક બ ડગનો હ સો બનાવવાનો.
i. બ ડગમાં વરસાદના પાણીનો સં હ અને સાચવણી
ુ ાં છોબંધ ભ યત ળ ુ ં બાંધ ,ુ ં દરક બ ડગમાં જ ર
૮૦ ચો.મી. ક વ મ િુ વધા ૂર પાડવી અને
વરસાદના પાણીના સં હ અને સાચવણી માટ માળખા કય રચના કરવી.
ii. પાણી િનતારવા માટનો ખાડો
iii. ુ ાર, બ ડગ સાઇટની આ ુ બા ૂની જમીનમાં વરસાદના
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ની જ રયાત અ સ
પાણી િનતારવાનો ખાડો ક રચા થઇ શક તેવો બોર બનાવવો. આવા ખાડા કાંકરા ક ટની લી ક
નદ ની રતીથી ભરવો અને તેને ક ટ લેબ ભર ને કવર કર .ુ ં
iv. અગાસી પરના પાણીને ભે ું કર ુ ં
v. અગાસીને ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા મા યતા ા ત પીવીસી પાઇપ ારા ફ ટર ગ ટાંક સાથે ક
બોર સાથે જોડ .ુ ં આ ઉપરાંત એક વા વ ૂકવો થી જો પહલા વરસાદ ુ ં પાણી ગં ુ હોય તો તેને
જમીનની બહાર ફક શકાય.

9.12. પાણીને રસાયકલ કર ંુ અને ન

ુ ઃ ઉપયોગ કરવો

9.12.1 રસાયકલ કરલા ક ઉ ોગો માટ ાર વગરના પાણીનો ઉપયોગ

ઉ ોગોમાં િત દન ૫૦૦૦ મીટર ુ થી વ ુ પાણીની જ રયાત હોય, તેને ઇ ડ
બ યલ ેડ રસાયક ડ વોટર
ક ાર વગરના પાણીનો ઉપયોગ કરવો ફર જયાત છે . આ માટ તેમને રસાયકલ લા ટ ક ાર ૂ ર કરવા માટનો
લા ટ ક નાનો રસાયકલ લા ટ ક નાનો ાર ૂ ર કરવાનો લા ટ તૈયાર કરવો જ ર છે . જો કોઇ અ ય
ુ ાર, રસાયક ડ પાણી ક
કાયદા/િનયમ/ધારા અ સ ાર વગરના પાણીનો ઉપયોગ કરવા માટ મં ૂર ા ત ના હોય
તો ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા કોઇ વાંધો નથી (નો ઓ શન) એ ુ ં માણપ મેળવી લે .ુ ં

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 79
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10 . ઝોન ગે ના િવિનયમો

10.1 તાવના

ડ એસઆઇઆર માટ તૈયાર કરવામાં આવેલા ા ટ ડવલપમે ટ લાનમાં ૧૫ જમીન વપરાશ ઝોનનો
સમાવેશ કરવામાં આ યો છે . જમીન વપરાશ ઝોનમાં િવકાસ માટના િનયમોને આધાર ર તા પર આપવામાં
આવેલા વેશ ારને અ ુ પ િવભાગને આધાર કરવામાં આવશે. ચ ૧૦.૧માં આ ૃિતમાં જમીનનો ઝોન
ુ ાર વપરાશ અને
અ સ ા ટ ડવલપમે ટ લાનનો યવ થત ર તા દશાવતો લાન દશાવવામાં આ યો છે .
આ િવભાગમાં મં ૂર ધરાવ ુ ં જમીન ુ ં વપરાશ અને દરક ઝોનની જમીનના વપરાશ ગે ડવલપમે ટ
ક ોલના લા ુ પડતા િનયમોની વગત આપવામાં આવી છે .

10.1.1. િવશેષ જોગવાઈ

જ રયાત ુ બ અથવા જો જ રયાત હશે તો – ડવલપમે ટ

જ લાનમાં િનધા રત કરલી ઝોિનગ
ડઝાઈન િસવાય પણ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. હર હતમાં કોઈપણ ઝોનમાં હરા િુ વધાઓ
(સી.ઈ.ટ .પી., એસ.ટ .પી., સબ ટશન વગેર)ની પરવાનગી આપશે.

10.1.2. િનધા રત જ ંગલ િવ તાર ગે ની જોગવાઈ

િનધા રત જગલ
ં ુ ાર રહશે.
િવ તારમાં િનયમો અને પરવાનગી ૧૯૮૦ના વન સંર ણ અિધિનયમ અ સ
વનિવભાગનાં સ મ સતાિધકાર પાસેથી એનઓસીનાં વાંધા માણપ મેળ યા બાદ પરવાનગી આપવામાં
આવશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 80
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

માણે થળ ંુ િવકાસ આયોજન

આ ૃિત 10.1 રોડની હાયરાક (ચડતા-ઉતરતા મ)

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 81
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.2. રિસડ શયલ ઝોન (રહણાંક)

10.2.1. હ ુ

રિસડ શયલ ઝોન થાપવાનો હ ુ નીચે ુ બ છે -

જ
• વતમાન અિવકિસત જમીન પર િવિવધ ર જના રહણાક મકાનો ુ ં િનમાણ કર ને રહણાક િવ તારના
િવકાસને ો સાહન આપ ુ ં
• સમાજના દરક વગ માટ જ ર આનંદ મોદની સવલતો, ધાિમક અને શૈ ણક સવલતો િવકસાવવી
• િવ તારના ુ ુ પયોગથી થતા ઉપ વ સામે રહણાક િવ તારના લોકો ુ ં ર ણ કર ુ ં

10.2.2 મં ૂર પા સવલતો
એ. રહણાક િવ તાર નીચે ુ બની ઈમારતોના હ થ
જ ુ ી છે -
• રહણાક બ મ
ુ ાળ એપાટમે ટ
• અગાસી/રો હાઉસ
• િવલા/બંગલો
• સાઈટ અને સિવસ/ઈડ ુ સ માટ અ ય હાઉિસગ ક મ
એ
• ૃ ા મ

બી. રહણાંક િવ તારના િવકાસમાં ૂરક બને તેવા બન-રહણાક બ ડગના ઉપયોગની મં ૂર
• બે વેટ/ક ૂિનટ હોલ
• ુ તકાલય
• બગીચો/રમતગમત ુ ં મેદાન
• મનોરં જન માટ લબહાઉસ
• ધાિમક થળો
• રાિ વસવાટ માટ આ ય થાન
• ન કમાં રટલ ુ કાનો

10.2.3 બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો

કો ટક ૧૦.૧. ડવલપમે ટ ડ સટ (એફએસઆઈ), ુ લી જ યા માટની જ ર જોગવાઈ, સેટબે સ અને મં ૂર

સાથેની અ ય સવલતો માટ બાંધકામ િનયં ણ િનયમો દશાવે છે . આ િવિનયમ ૩ હ ટર ક તેનાથી નાના ે ફળના
લોટ માટ લા ુ પડ છે . ૩ હ ટરથી વ ુ ે ફળના લોટ માટ સબ ડિવઝન માગદિશકા(ચે ટર ૧૧) ુ બ લા ુ
જ
ુ મ પહોળાઈ ૧૮ મીટર હોવી જ ર છે .
પડશે. તેમાં રોડની લ ત

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 82
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.2.4 બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

ઉપર દશાવેલા બાંધકામ િનયં ણ િનયમન ઉપરાંત તમામ બાંધકામો માટ કટલીક સામા ય જોગવાઈઓ ુ ં પાલન
(ચે ટર ૯) કર ુ ં જ ર છે ુ બની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે ઃ
માં નીચે જ
• મજ ૂત-ટક શક તે ુ ં બાંધકામ
• પા કગ( ુ ઓ કો ટક ૯.૩)
• નાનામાં નાના લોટ ુ ં કદ ( ુ ઓ કો ટક ૯.૧)
• ૃ ો ઉગાડવા અને તેનો ઉછે ર
• ગટર યવ થા અને ૂરના પાણીનો િનકાલ
• ૂકંપની અસર ર હત-િસ મીક ડઝાઈન
• ક પાઉ ડ દ વાલ અને ાર
• બ ડગની સામા ય જ રયાતો

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 83
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

કો ટક 10-1: રિસડ શયલ ઝોન માટ બાંધકામ િનયં ણના િનયમો

ુ લ લોટના
ુ મ સેટબે સ
લ ત
મ ુ મ રોડની
લ ત મહ મ િવ તારના ઈમારતની ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને
(આગળ-પાછળ મં ૂર પા ીમાઈસીસ
નં. હરોળ(મીટર) એફ.એ.આર. મહ મ ાઉ ડ મહ મ ચાઈ આધીન શરતી ઉપયોગ
બંને સાઈડ)
કવરજ
રિસડ શયલ ઝૉન

(૧) િસનેમા હોલ, રટલ મોલ, પે ોલ/ નીચે પૈક ના ઉપયોગો િવશેષ મં ૂર ને આધીન
+૫ અથવા ૫મી.-૬મી.-
૫૫મી. અને સીએન / એલપી પંપ , બે ક, મં ૂર પા ગણી શકાય
૧. ૨ ૬0% ૧૮મી. પૈક
વધાર હો પટલ એ અને બી તથા નીચે (૨)
ઓ ં હોય તે ૬મી. -૬ મી.
અને (૩)માં આપેલા તમામ ઉપયોગો • મશાન/ક તાન ું મેદાન
• ોડકા ટગ ટાવર અને ટ લફોન, ર ડયો ક
ટ વી માટની સારણ ડવાઈસ

(૨) ન કમાં રટલ/સિવસ શોપ ,

આવ ુઓને એ વ
ુ લ લાનમાં ચો સ થાન
ર ટોર ટ/કાફ, હોકર ઝોન ,
અને િવ તાર સાથે દશાવવામાં આવી હોય તો તેને
શાકભા બ ર/બ ર, પે ોલ/
ુ ાં ગક ઉપયોગ તર ક િનમાણની મં ૂર આપી
આ ષ
સીએન / એલપી પંપ,
શકાય છે .
કોમિશયલ સે ટર, ાથિમક અને
૨૫મી. થી +૩ ક ૧૫મી મા યિમક શાળા; ૫ હ ટરથી વ ુ
૫મી.-૫મી.-૫મી. ૧. રહણાકના ભાગને વક લો, ચાટડ એકાઉ ટ સ,
૨. વધાર અને ૫૫ ૧.૫ ૬0% પૈક ઓ ં િવ તાર ું મ ટપરપઝ મેદાન;
-૫મી. ડો ટર, એ જિનયસ, વગેર માટ યાવસાિયક
મી.થી ઓછ હોય તે ૧000 ચોરસ મીટરથી વ ુ
ઓ ફસ તર ક ઉપયોગ કરવાની મં ૂર મળ
લોટમાં ધાિમક થળ / રપેર શોપ;
શક. નાના પાયે વકશોપ માટ ઉપયોગ ગે પણ
પ ુ હો પટલ; પ લક
મં ૂર મળ શક માટ નીચેની શરતો ું પાલન
ફિસલીટ /ઈ ા ચર/ ુ ટ લટ
જ ર છે .
બ ડ સ અને નીચે (૩)માં આપેલા
તમામ ઉપયોગો
• ુ ાળ એપાટમે ટમાં તે ન હો ું જોઈએ
બ મ
• કમચાર ઓની સં યા ૧0થી વ ુ ન હોવી

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 84
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ુ લ લોટના
ુ મ સેટબે સ
લ ત
મ ુ મ રોડની
લ ત મહ મ િવ તારના ઈમારતની ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને
(આગળ-પાછળ મં ૂર પા ીમાઈસીસ
નં. હરોળ(મીટર) એફ.એ.આર. મહ મ ાઉ ડ મહ મ ચાઈ આધીન શરતી ઉપયોગ
બંને સાઈડ)
કવરજ
રિસડ શયલ ઝૉન
જોઈએ
• તેમાં ભાર મશીનો ું ઈ ટોલેશન ન હો ું
જોઈએ અને ઘ ઘાટ, ધણધણાટ, ુ ાડા ક
મ ૂળ
ન હોવા જોઈએ
(૩) બ મ
ુ ાળ એપાટમે ટ અને તેની
• કમચાર ઓ માટ અલગ સવલતો હોવી જોઈએ
આસપાસનો િવ તાર, રો-હાઉસ,
અને ુ ાકાતીઓ માટ અલગ પા કગ યવ થા
લ
િવલા/બંગલો;
હોવી જોઈએ લાનમાં દશાવવી જ ર

૫ હ ટરથી ના ું મ ટપરપઝ
૨. સોલાર પેનલ, િવ ડ પાવર વી
મેદાન; અગાશી/રો હાઉસ;
+૨ ક બનપરં પરાગત ઊ ના ોત- ડવાઈસ
િવલા/બંગલો; EWS માટ હાઉિસગ,
૨૫મી. અને ૧0મીટર પૈક ૩મી.-૩મી.-૩મી.
૩. ૧ ૫0% રાિ િવસામો, ઘરડાઘર- ૃ ા મ
તેનાથી ઓછ ઓ ં હોય -૩મી. ૩. ચોક દાર ક િસ ો રટ ટાફ માટ રહવા ું
તે વાટર ક જમવા-ખાવાની સવલત
મેટરિનટ હોમ, નિસગ હોમ,
બાલમં દર, ડ-કર, દવાખા ,ું પ ુ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. િવશેષ ઈમારતો ( ટાર
ચ ક સાલય, હ થ લબ, ૧000
હોટલો, હો પટલો વગેર) માટ ચાઈ,
ચોરસમીટરથી નાના લોટ પર
એફ.એ.આર., ાઉ ડ કવરજ માટ િવશેષ
ધાિમક થળ, ક ૂિનટ હોલ,
પરવાનગી આપી શક છે કમક આવાં િવશેષ
વિમગ ૂલ
મકાનોને (સમયાંતર હર થયેલી િવિવધ સરકાર
નીિતઓ હઠળ) િવશેષાિધકાર ા ત થયેલા છે .
(ટાઉનશીપ, હો પીટલ માટના િવશેષ િવિનયમો,
હોટ સ માટના િવિશ ટ િવિનયમોના સંદભમાં).

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 85
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.3 હાઈ એ સેસ કો રડોર ઝોન

10.3.1. હ ુ

હાઈ એ સેસ કો રડોર ઝોન થાપવાનો હ ુ આ ુ બ છે -

જ
• હર પ રવહન માગ ની ન ક હાલની અિવકિસત જમીન પર વ ુ લોકો ઉપયોગ કર શક તેવી
પ રવહન યવ થા િવકસાવવી અને હર પ રવહનના ઉપયોગને ો સાહન આપ ુ ં
• લોકોને અને ુ ાકાતીઓને રોજગારના ક ો, સેવાક ય
લ ૃિ અને ફરવાલાયક થળે જવા-આવવા
માટની મહ મ િુ વધા ઊભી કરવી અને તે માટ વ ુ પસંદગી ૂર પાડવી
• વ ુ રહણાંક િવ તાર િવકસાવવો
• હર પ રવહન થળની ન ક લોકોને ચાલી શક તે માટ યવ થા ઊભી કરવી અને ઉ ચ
ુ વ ા ુત
ણ હર યવ થા ઊભી કરવી

10.3.2 મં ૂર પા ઉપયોગો

એ. હાઈ એ સેસ કો રડોર ઝોન ુ ય વે નીચે ુ બના પ રસરો માટ છે ઃ

જ
• બ મ
ુ ાળ રહણાક એપાટમે ટ
• િમકો માટની રહણાંક યવ થા/ સા ુ હક ર તે રહવા માટની સવલત
• ઘરડાઘર
• િવસામા હૃ / ધમશાળા
બી. નીચે ુ બના નોન-રિસડ શયલ ઉપયોગ માટના પ રસરની મં ૂર મળશે -
જ

ુ ાિયક સવલતોઃ
સા દ
• બે વેટ હૉલ / ક ૂિનટ હૉલ
• લાઈ ેર
• બગીચો / રમત ુ ં મેદાન
• ર યેશનલ લબ હાઉસ
• મં દર (ધાિમક થળો)
• હ થ લબ / વિમગ ૂલ
• ઘો ડયાઘર / ડ કર સે ટર
િશ ણ
• ગણવાડ /બાલમં દર
• ાથિમક અને મા યિમક શાળા
• શાર રક અનેમાનિસક ર તે પડકારજનક બાળકો માટ શાળા
• કો ચગ/ િનગ સે ટર
• ૂિનયર, િસિનયર અને ોફશનલ કોલેજ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 86
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

સિવસ / કોમિસયલ

• ન કમાં રટલ શોપ • િસનેમાઘર / મ ટ લે સ

• કોમિસયલ સે ટર • મોલ
• બ ર/ ફ રયાઓ માટની જ યા • મ ટલેવલ પા કગ ગેરજ
• સિવસ / રપેર શોપ • હ થ
• ૫૦ ચોરસમીટરથી નાના ે ફળના લાઈટ • દવાખા ુ ં
ઈ ડ યલ વકશોપ • નિસગ હોમ અને મેટરિનટ હોમ(૨૫ બેડ
• ઓટો સિવસ ટશન ુ ીની
ધ મતાની)
• ર ટોર ટ • હો પટલ સી (૧૦૦ બેડ ુ ીની) અને ડ
ધ
• બે ક ુ ીની)
(૨૦૦ બેડ ધ
• હોટલ • િનદાન ક / ર ડયોલો સે ટર/ લડ બે ક
• પ ુ દવાખા ુ ં અને હો પટલ

10.3.3. ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન(બાંધકામ િનયં ણ િવિનયમો)

લ

કો ટક ૧૦.૨ ડવલપમે ટ ડ સટ (એફ.એ.આર.), ુ લી જ યા માટની જ ર જોગવાઈ, સેટબે સ અને મં ૂર

સાથેની અ ય સવલતો માટ બાંધકામ િનયં ણ િનયમો દશાવે છે . આ િવિનયમ ૩ હ ટર ક તેનાથી નાના
ે ફળના લોટ માટ લા ુ પડ છે . ૩ હ ટરથી વ ુ ે ફળના લોટ માટ સબ ડિવઝન માગદિશકા(ચે ટર ૧૧)
ુ બના િનયમો લા ુ પડશે. તેમાં રોડની લ ત
જ ુ મ પહોળાઈ ૧૮ મીટર હોવી જ ર છે .

10.3.4 બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

ઉપર દશાવેલા બાંધકામ િનયં ણ િનયમન ઉપરાંત તમામ બાંધકામો માટ કટલીક સામા ય જોગવાઈઓ ુ ં
પાલન)ચે ટર ૯ (કર ુ ં જ ર છે માં નીચે ુ બની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે
જ
• મજ ૂત-ટક શક તે ુ ં બાંધકામ
• પા કગ( ુ ઓ કો ટક ૯.૩)
• ુ મ સાઈઝ( ુ ઓ કો ટક ૯.૧)
લોટની લ ત
• ૃ ઉગાડવા અને તે ુ ં જતન કર ુ ં
• ગટર યવ થા અને ૂરના પાણી સામે ર ણ
• િસ મીક( ૂકંપ સંબિં ધત) ડઝાઈન
• ક પાઉ ડ દ વાલ અને ાર
• બ ડગની સામા ય જ રયાતો

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 87
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

કો ટક 10-2: હાઈ એ સેસ કો રડોર માટ બાંધકામ િનયં ણના િનયમો

ર તાની ુ મ સેટબેક
લ ત
લોટના ે ફળ મકાનની
મ ુ મ
લ ત લોટ ું મહ મ (આગળ- ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને
ુ બ મહ મ
જ ાઉ ડ મહ મ મં ૂર પા ીમાઈસીસ
નં. પહોળાઈ ુ મ માપ
લ ત એફ.એ.આર. પાછળ બંને આધીન શરતી ઉપયોગ
કવરજ ચાઈ*
(મીટરમાં) સાઈડ)
હાઈ એ સેસ કો રડોર
બ મ
ુ ાળ એપાટમે ટ અને તેની નીચે પૈક ના ઉપયોગો િવશેષ મં ૂર ને આધીન
૧૦મી.‐૮મી.‐ આસપાસનો િવ તાર; સિવ ડ મં ૂર પા ગણી શકાય ◌ઃ
૫ ૦‐૧૦% ૧૫૦મી.
૬મી.‐૬મી. એપાટમે સ; સા ુ હક
શયન ૃહ(ડોિમટર )/ િમકો માટના • મશાન/ક તાન ું મેદાન

મકાન;ધમશાળા;િસનેમા હોલ, મોલ • ોડકા ટગ ટાવર અને ટ લફોન, ર ડયો ક

, પે ોલ/ સી.એન. ./ એલ.પી. . ટ વી માટની સારણ ડવાઈસ

૧૦% થી વ ુ ૨૦% ૯મી.‐૭મી.‐
૫૫મી. અને ૫૦૦૦** ૪ ૧૨૬મી. પંપ, ઓટો સિવસ ટશન, ૫0
ુ ી
ધ ૬મી.‐૬મી.
૧. આવ ુઓને એ વ
ુ લ લાનમાં ચો સ થાન
વધાર ચો.મી. ચોરસ મીટરથી નાના ે ફળમાં
લાઈટ ઈ ડ યલ અને િવ તાર સાથે દશાવવામાં આવી હોય તો

વકશોપ;હો પટલ C અને D, સ તી ુ ાં ગક ઉપયોગ તર ક િનમાણની

તેને આ ષ

અને ી ટાર હોટલ, ૂિનયર, મં ૂર આપી શકાય છે .

૨૦% થી વ ુ ૩૦% ૮મી.‐૬મી.‐
૩ ૩૨મી.
ુ ી
ધ ૬મી.‐૬મી. િસિનયર તથા ોફશનલ કોલેજ;
૧. રહણાકના ભાગને વક લો, ચાટડ
મ ટલેવલ પા કગ, અને નીચે વગ
એકાઉ ટ સ, ડો ટર, એ જિનયસ, વગેર
માં આપેલ બધી ઉપયોગ
માટ યાવસાિયક ઓ ફસ તર ક
બ મ
ુ ાળ એપાટમે ટ અને તેની
આસપાસનો િવ તાર; સિવ ડ
ઉપયોગ કરવાની મં ૂર મળ શક.
૨૫મી. અને એપાટમે સ; સા ુ હક
૮મી.‐૬મી.‐
૨. ૫૫ મી.થી ૧૫૦૦ ચો.મી. ૨.૫ ૪૦% ૨૦મી. શયન ૃહ(ડોિમટર )/ િમકો માટના નાના પાયે વકશોપ માટ ઉપયોગ
૬મી.‐૬મી.
ઓછ મકાન;ધમશાળા; મ ટલેવલ
પા કગ, દવાખા ,ું મેટરિનટ ગે પણ મં ૂર મળ શક માટ
હોમ/નિસગ હોમ,

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 88
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ર તાની ુ મ સેટબેક
લ ત
લોટના ે ફળ મકાનની
મ ુ મ
લ ત લોટ ું મહ મ (આગળ- ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને
ુ બ મહ મ
જ ાઉ ડ મહ મ મં ૂર પા ીમાઈસીસ
નં. પહોળાઈ ુ મ માપ
લ ત એફ.એ.આર. પાછળ બંને આધીન શરતી ઉપયોગ
કવરજ ચાઈ*
(મીટરમાં) સાઈડ)
હાઈ એ સેસ કો રડોર
ડાય નો ટક/ર ડયોલો નીચેની શરતો ું પાલન જ ર છે ◌ઃ
સે ટર/ લડ બે ક, ૧000
ચોરસમીટરથી મોટા લોટમાંધાિમક ુ ાળ એપાટમે ટમાં તે ન હો ું
• બ મ

થળ, કોમિશયલ સે ટર, પ લક જોઈએ

ફિસ લટ /ઈ ા ચર/ ુ ટ લટ • કમચાર ઓની સં યા ૧0થી વ ુ ન

બ ડગ, વ કગ ોફશન સ માટ હોવી જોઈએ

હોટલ, ર ટોર ટ, ડ લાઝા અને • તેમાં ભાર મશીનો ું ઈ ટોલેશન ન

ડ ટ(ખાણીપીણી બ ર), હો ું જોઈએ અને ઘ ઘાટ, ધણધણાટ,

પે ોલ/ સી.એન. ./ એલ.પી. . ુ ાડા ક

મ ૂળ ન હોવા જોઈએ

પંપ • કમચાર ઓ માટ અલગ સવલતો હોવી

બ મ
ુ ાળ એપાટમે ટ અને તેની
આસપાસનો િવ તાર; સિવ ડ
એપાટમે સ; સા ુ હક
શયન ૃહ(ડોિમટર )/ િમકો માટના
જોઈએ અને ુ ાકાતીઓ માટ અલગ
લ
પા કગ યવ થા હોવી જોઈએ
લાનમાં દશાવવી જ ર
૨. સોલાર પેનલ, િવ ડ પાવર વી

મકાન; બનપરં પરાગત ઊ ના ોત- ડવાઈસ

૨૫મી.થી ૮મી.‐૬મી.‐
૩. ૧૫૦૦ ચો.મી. ૨ ૪૦% ૧૬મી.
ઓછ ૬મી.‐૬મી.
ન કમાં રટલ શોપ, ૧000 ૩. ચોક દાર ક િસ ો રટ ટાફ માટ રહવા ું

ચોરસમીટરથી નાનાં લો માં વાટર ક જમવા-ખાવાની સવલત

ધાિમક થળ, ૨૫ ચોરસમીટરથી

નાની સિવસ અને રપેર શોપ, ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. િવશેષ ઈમારતો ( ટાર

બગીચો હોટલો, હો પટલો વગેર) માટ ચાઈ,

એફ.એ.આર., ાઉ ડ કવરજ માટ િવશેષ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 89
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ર તાની ુ મ સેટબેક
લ ત
લોટના ે ફળ મકાનની
મ ુ મ
લ ત લોટ ું મહ મ (આગળ- ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને
ુ બ મહ મ
જ ાઉ ડ મહ મ મં ૂર પા ીમાઈસીસ
નં. પહોળાઈ ુ મ માપ
લ ત એફ.એ.આર. પાછળ બંને આધીન શરતી ઉપયોગ
કવરજ ચાઈ*
(મીટરમાં) સાઈડ)
હાઈ એ સેસ કો રડોર
પરવાનગી આપી શક છે કમક આવાં િવશેષ
મકાનોને (સમયાંતર હર થયેલી િવિવધ
સરકાર નીિતઓ હઠળ) િવશેષાિધકાર ા ત
થયેલા છે . (ટાઉનશીપ, હો પીટલ માટના િવશેષ
િનયમો, હોટ સ માટના િવિશ ટ િનયમોના
સંદભમાં).

* મકાનની ચાઈ, લા ુ થતી ફાયર રુ ા ધોરણો માણે રહશે અને એની જોડ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. પાસેથી મં ૂર ને પણ લેવી પડશે
**5000 ચોરસ મીટર અને ઉપરના લોટમાં – જો મકાન પો ડયમ અને ટાવર સાથે હોય તો, મહ મ 8 મીટરની ચાઈ માટ મહ મ ૪૦ ટકા ાઉ ડ કવરજ આપવામાં આવશે, માં ાઉ ડ અથવા
ાઉ ડ+1 માંથી ઓછા હોય તેની મં ૂર આપવામાં આવશે. પો ડયમની ઉપરના માળ આયો જત િવ તારના મહ મ 10 ટકાનો િવ તાર ધરાવી શકશે. આ ક સામાં મહ મ પાંચ એફ.એ.આર. આપવામાં
આવશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 90
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.4 િસટ સે ટર ઝોન

10.4.1 હ ુ

િસટ સે ટર ઝોન થાપવા પાછળનો હ ુ નીચે ુ બ છે -

જ
• કોમિસયલ ઓ ફસ અને રટલને સં થાગત, આરો યલ ી, નાગ રક િુ વધાઓ અને મ યમથી વ ુ
ઘ તામાં રહણાક ઉપયોગ માટ ો સાહન આપ ુ ં
• હર અને ખાનગી ે ુ ીત વહચણી કર ને ધબકતા શહર માહૉલ ુ ં િનમાણ
વ ચે જમીનની સં લ
ૂ એવા મહો લાના ર તા અને
કર ,ુ ં પગપાળા જતા લોકો માટ સા ુ ળ હર કો લે સ તૈયાર કરવા
• પગપાળા ચાલતા લોકો, સાઈકલ ચલાવતા લોકો અને હર પ રવહનનો ઉપયોગ કરતા લોકોને
મદદ પ થાય તેવી િવકાસની પેટન ૂર પાડવી

10.4.2. મં ૂર સાથેના ઉપયોગો

એ. નીચે ુ બના નોન-રિસડ શયલ( બનરહણાંક) ઉપયોગોની મં ૂર મળશે -

જ
કોમિસયલ
• ઈ ટ ેટડ કોમિસયલ ઓ ફસ અને રટલ કો લે સ
• બે કગ અને ફાઈના સયલ ઈ સ ટટ ૂશ સ
• હોટલ
• િસનેમાઘર / મ ટ લે સ
• મોલ
• ર ટોર ટ
• તમામ રટલ ટોસ
• મોટા ડપાટમે ટલ ટોર
• મ ટ-લેવલ પા કગ યવ થા
હર ઈમારતો
• શહર વહ વટ સં ુ લ
• પોલીસ વડામથકો
• શહર અદાલત
• ે ીય પો ટ ઓ ફસ
• ટ લફોન એ સચે જ
• સંશોધન/તાલીમ ક
• ઈ ટ ેટડ મ ટ-નોડલ વાસી પ રવહન ક (ઈ ટ ેટડ મ ટ-નોડલ પેસે જર ા સપોટ હબ)
હર સવલતો
• સંમેલન અને દશન ક
• હર ુ તકાલય
• ૂઝીયમ / આટ ગેલેર

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 91
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

• ઓ ડટો રયમ / રં ગમંચ

• ઈ ટ ેટડ પો ્ સ સં ુ લ
• ર યનલ પાક / થાિનક બાગ
• ર યેશનલ લબ
• મં દર
• હ થ- લબ / વિમગ ૂલ
• ઘો ડયાઘર / ડ કર સે ટર
• િશ ણ
• ૂિનયર, િસિનયર અને ોફશનલ કોલેજ
આરો ય
• પો લ લિનક
• હો પટલ એ, બી, સી અને ડ
• ડાય નો ટક / ર ડયોલો સે ટર
• અ ય આરો ય / પ રવાર ક યાણ ક ો
બી. નીચે ુ બના રહણાક ઉપયોગના પ રસર િવકાસના િનયમોને આધીન આ
જ માણેના પ રસર માટ છે -
• રહણાક બ ુમાળ એપાટમે ટ/સિવસ એપાટમે ટ

10.4.3. બાંધકામ િનયં ણ િનયમો

કો ટક ૧૦.૩ ડવલપમે ટ ડ સટ (એફ.એ.આર.), ુ લી જ યા માટની જ ર જોગવાઈ, સેટબે સ અને મં ૂર

સાથેની અ ય સવલતો માટ બાંધકામ િનયં ણ િવિનયમો દશાવે છે . આ િનયમન ૩ હ ટર ક તેનાથી નાના
ે ફળના લોટ માટ લા ુ પડ છે . ૩ હ ટરથી વ ુ ે ફળના લોટ માટ સબ ડિવઝન માગદિશકા(ચે ટર
૧૧) ુ બના િવિનયમો લા ુ પડશે. તેમાં રોડની લ ત
જ ુ મ પહોળાઈ ૧૮ મીટર હોવી જ ર છે .

10.4.4 બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

ઉપર દશાવેલા બાંધકામ િનયં ણ િનયમન ઉપરાંત તમામ બાંધકામો માટ કટલીક સામા ય જોગવાઈઓ ુ ં
પાલન (ચે ટર ૯) કર ુ ં જ ર છે માં નીચે ુ બની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે ઃ
જ
• મજ ૂત-ટક શક તે ુ ં બાંધકામ
• પા કગ ( ુ ઓ કો ટક ૯.૩)
• ુ મ સાઈઝ ( ુ ઓ કો ટક ૯.૧)
લોટની લ ત
• ૃ ઉગાડવા અને તે ુ ં જતન કર ુ ં
• ગટર યવ થા અને ૂરના પાણી સામે ર ણ
• િસ મીક ( ૂકંપ સંબિં ધત) ડઝાઈન
• ક પાઉ ડ દ વાલ અને ાર
• બ ડગની સામા ય જ રયાતો

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 92
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

કો ટક 10-3: િસટ સે ટર ઝોન માટ બાંધકામ િનયં ણના િનયમો

ર તાની ુ મ સેટબેક
લ ત
લોટના ે ફળ મકાનની
મ ુ મ
લ ત લોટ ું મહ મ (આગળ- ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને
ુ બ મહ મ
જ ાઉ ડ મહ મ મં ૂર પા ીમાઈસીસ
નં. પહોળાઈ ુ મ માપ
લ ત એફ.એ.આર. પાછળ બંને આધીન શરતી ઉપયોગ
કવરજ ચાઈ*
(મીટરમાં) સાઈડ)
િસટ સે ટર

૧૦મી.‐૮મી.‐ નીચે પૈક ના ઉપયોગો િવશેષ મં ૂર ને આધીન

૫ ૦‐૧૦% ૧૫૦મી. ક વે શન અને એ ઝ બશન સે ટર,
૬મી.‐૬મી. મં ૂર પા ગણી શકાય
પો ્ સ કો લે સ, ઓ ડટો રયમ,
મશાન/ક તાન ું મેદાન
ઈ ટ ેટડ મ ટમોડલ પેસે જર
ા સપોટ હબ, ુ ઝયમ, ુ ર
પ - ોડકા ટગ ટાવર અને ટ લફોન, ર ડયો ક ટ વી
૫૫મી. અને ૫૦૦૦** ૧૦% થી વ ુ ૨૦% ૯મી.‐૭મી.‐
૧. ૪ ૧૨૬મી. પે ય ટ હો પટલ, રહણાંક માટની સારણ ડવાઈસ
વધાર ચો.મી. ુ ી
ધ ૬મી.‐૬મી. બ મ
ુ ાળ એપાટમે ટ, સિવ ડ
એપાટમે ટ, , પે ોલ/સી.એન. ./ આવ ુઓને એ વ
ુ લ લાનમાં ચો સ થાન
એલ.પી. . પંપ અને નીચે વગ અને િવ તાર સાથે દશાવવામાં આવી હોય તો તેને
૨૦% થી વ ુ ૩૦% ૮મી.‐૬મી.‐
૩ ૩૨મી. માં આપેલ બધી ઉપયોગ ુ ાં ગક ઉપયોગ તર ક િનમાણની મં ૂર
આ ષ
ુ ી
ધ ૬મી.‐૬મી.
આપી શકાય છે .
૧.રહણાકના ભાગને વક લો, ચાટડ
મ ટલેવલ પા કગ, ઓ ફસ
એકાઉ ટ સ, ડો ટર, એ જિનયસ, વગેર માટ
કો લે સ, રટલ મોલ, િસનેમા
યાવસાિયક ઓ ફસ તર ક ઉપયોગ કરવાની
હોલ, કોમ યલ કો લે સ,
મં ૂર મળ શક. નાના પાયે વકશોપ માટ
૨૫મી. અને ર ટોર ટ, ડ લાઝા અને ખાણી-
૮મી.‐૬મી.‐ ઉપયોગ ગે પણ મં ૂર મળ શક માટ
૨. ૫૫ મી.થી ૧૫૦૦ ચો.મી. ૨.૫ ૪૦% ૨૦મી. પીણી બ ર, અ ય રટલ શોપ,
૬મી.‐૬મી. નીચેની શરતો ું પાલન જ ર છે
ઓછ હર/સરકાર ઈમારતો, તાલીમ
ક ો, આટ ગેલેર , ડાય નો ટક/
ુ ાળ એપાટમે ટમાં તે ન હો ું જોઈએ
-બ મ
ર ડયોલો સે ટર, હો પટલ C અને
D, આરો ય/ક યણ ક , ૧000

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 93
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ર તાની ુ મ સેટબેક
લ ત
લોટના ે ફળ મકાનની
મ ુ મ
લ ત લોટ ું મહ મ (આગળ- ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને
ુ બ મહ મ
જ ાઉ ડ મહ મ મં ૂર પા ીમાઈસીસ
નં. પહોળાઈ ુ મ માપ
લ ત એફ.એ.આર. પાછળ બંને આધીન શરતી ઉપયોગ
કવરજ ચાઈ*
(મીટરમાં) સાઈડ)
િસટ સે ટર
ચોરસમીટરથી નાનાં લોટમાં -કમચાર ઓની સં યા ૧0થી વ ુ ન હોવી જોઈએ
ધાિમક થળ,પ લક
ફિસ લટ /ઈ ા ચર/ ુ ટ લટ -તેમાં ભાર મશીનો ું ઈ ટોલેશન ન હો ું જોઈએ

બ ડગ, પે ોલ/સી.એન. ./ અને ઘ ઘાટ, ધણધણાટ, ુ ાડા ક

મ ૂળ ન હોવા

એલ.પી. . પંપ જોઈએ

-કમચાર ઓ માટ અલગ સવલતો હોવી જોઈએ

અને ુ ાકાતીઓ માટ અલગ પા કગ યવ થા
લ
હોવી જોઈએ લાનમાં દશાવવી જ ર

૨.સોલાર પેનલ, િવ ડ પાવર વી

બનપરં પરાગત ઊ ના ોત- ડવાઈસ
ર ટોર ટ, ડ લાઝા અને
ખાણીપીણી બ ર, ન કમાં રટલ ૩. ચોક દાર ક િસ ો રટ ટાફ માટ રહવા ું
૨૫મી.થી ૮મી.‐૬મી.‐
૩. ૧૫૦૦ ચો.મી. ૨ ૪૦% ૧૬મી. શોપ, ક ૂિનટ હોલ, હ થ લબ, વાટર ક જમવા-ખાવાની સવલત
ઓછ ૬મી.‐૬મી.
દવાખા ,ું ૧000 ચોરમીટરથી
નાનાં લોટમાં ધાિમક થળ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. િવશેષ ઈમારતો ( ટાર
હોટલો, હો પટલો વગેર) માટ ચાઈ,
એફ.એ.આર., ાઉ ડ કવરજ માટ િવશેષ
પરવાનગી આપી શક છે કમક આવાં િવશેષ
મકાનોને (સમયાંતર હર થયેલી િવિવધ
સરકાર નીિતઓ હઠળ) િવશેષાિધકાર ા ત
થયેલા છે . (ટાઉનશીપ, હો પીટલ માટના િવિશ ટ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 94
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ર તાની ુ મ સેટબેક
લ ત
લોટના ે ફળ મકાનની
મ ુ મ
લ ત લોટ ું મહ મ (આગળ- ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને
ુ બ મહ મ
જ ાઉ ડ મહ મ મં ૂર પા ીમાઈસીસ
નં. પહોળાઈ ુ મ માપ
લ ત એફ.એ.આર. પાછળ બંને આધીન શરતી ઉપયોગ
કવરજ ચાઈ*
(મીટરમાં) સાઈડ)
િસટ સે ટર
િનયમો, હોટ સ માટના િવશેષ િનયમોના
સંદભમાં).

* મકાનની ચાઈ, લા ુ થતી ફાયર રુ ા ધોરણો માણે રહશે અને એની જોડ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. પાસેથી મં ૂર ને પણ લેવી પડશે
**5000 ચોરસ મીટર અને ઉપરના લોટમાં – જો મકાન પો ડયમ અને ટાવર સાથે હોય તો, મહ મ 8 મીટરની ચાઈ માટ મહ મ ૪૦ ટકા ાઉ ડ કવરજ આપવામાં આવશે, માં ાઉ ડ અથવા
ાઉ ડ+1 માંથી ઓછા હોય તેની મં ૂર આપવામાં આવશે. પો ડયમની ઉપરના માળ આયો જત િવ તારના મહ મ 10 ટકાનો િવ તાર ધરાવી શકશે. આ ક સામાં મહ મ પાંચ એફ.એ.આર. આપવામાં
આવશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 95
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.5. નોલેજ અને આઈટ ઝોન

10.5.1. હ ુ

નોલેજ અને આઈટ ઝોન થાપવા પાછળનો હ ુ નીચે ુ બનો છે -

જ

• બઝનેસ/આઈટ પા સ અને શૈ ૂ માહોલ તૈયાર કરવો

ણક ક પસના િવકાસ માટ સા ુ ળ

• ક પસમાં રહવા માટ ગે ટ હાઉસ, ટાફ વાટર અને િવ ાથ ઓ માટની હો ટલ અને અ ય સંબિં ધત

સવલતો ૂર પાડવી

• તાિવક બઝનેસ/ આઈટ પાક અને શૈ ણક ક પસમાં જ તમામ સંબિં ધત કોમિસયલ રટલ, સિવસીઝ

ુ ી સવલતો
અને નાગ રક હ ન ૂર પાડવી

10.5.2. બાંધકામની ાથિમક જ રયાત

આ ઝોનના ભાગ પે થનારા કોઈપણ બાંધકામ માટ ક પસ મા ટર લાનની મં ૂર અિનવાય છે સબ ડિવઝન

માગદિશકા(ચે ટર ૧૧)ને આધીન રહશે. આ મા ટર લાનમાં ઓછામાં ઓછ આટલી િવગતો જ ર છે -

• ઝોનમાં થનાર ૃિ / બ ડગના ઉપયોગ ુ ં સ ચ વણન

• ા ફક અને પ રવહનનો અ યાસ

• લે ડ કપ મા ટર લાન

• પગપાળા જવા માટ અને વાહનોના માગની યવ થા

• શહર ડઝાઈન માગદિશકા

• માળખાગત િુ વધા અને અિનવાય સવલતોનો લાન

10.5.3. સવલતોનો ઉપયોગ કરવાનો હક

એ. નીચે ુ બના બન રહણાક પ રસરના ઉપયોગનો હક રહશે -

જ

ઓ ફસ

• ઓ ફસ કો લે સ

• બઝનેસ / આઈટ પાક ક પસ

શૈ ણક સવલતોના ઉપયોગનો અિધકાર

• સવ ાહ િશ ણ, વહ વટ િવભાગ, રહણાક ઈમારત અને સંબિં ધત સવલતો સાથે ુ ં શૈ ણક ક પસ

• ૂિનયર, િસિનયર અને ોફશનલ કોલેજ

• મે ડકલ કોલેજ અને હો પટલ

• સંશોધન અને િવકાસ(આર એ ડ ડ ) માટ ટકિનકલ ઈ ટટટ ૂટ

• વૈ ાિનક સંશોધન ક

• યાવસાિયક તાલીમ ક

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 96
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

• ક-૧૨ ઈ ટ ેટડ ૂ (હો ટલ િવના ક હો ટલ સાથે)

લ

કોમિસયલ

• હોટલ

• આસપાસમાં રટલ આઉટલે સ

• ર ટોર ટ / ભોજન માટની યવ થા

ુ ાિયક સવલતો
સા દ

• થાિનક બગીચો

• ર યેશનલ લબ

• ધાિમક થળ

• હ થ- લબ / વિમગ ૂલ

• ઘો ડયાઘર / ડ કર સે ટર

આરો ય

• પો લ લિનક

• મે ડકલ કોલેજ અને હો પટલ

• ડાય નો ટક/ ર ડયોલો સે ટર

• અ ય આરો ય ક યાણ/ ુ ુ ંબ ક યાણ ક

બી. નીચે ુ બની રહણાક ઉપયોગની સવલતોનો ઉપયોગ મા

જ ક પસ મા ટર લાનના ભાગ પે જ કરવા

દવાશે. સમ િવ તાર ક પસ ડ ટ/ઝોન તર ક હર કરાયો હોય અથવા ુ ય વે શૈ ણક ક આઈટ

ક પસ હ ુ માટ જ સવ ાહ મા ટર લાનની માગદિશકા હઠળ તે િવ તાર આવતો હોય તો -તે

સવલતનો અલગ ઉપયોગ કરવાની મં ૂર મળતી નથી.

• હો ટલ

• સિવસ એપાટમે ટ

• અગાશીવા ં મકાન ક રો હાઉસ

• િવલા/બંગલો

10.5.4. બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો

કો ટક ૧૦.૪ ડવલપમે ટ ડ સટ (એફ.એ.આર.), ુ લી જ યા માટની જ ર જોગવાઈ, સેટબે સ અને મં ૂર

સાથેની અ ય સવલતો માટ બાંધકામ િનયં ણ િવિનયમો દશાવે છે . આ િવિનયમ ૩ હ ટર ક તેનાથી નાના

ે ફળના લોટ માટ લા ુ પડ છે . ૩ હ ટરથી વ ુ ે ફળના લોટ માટ સબ ડિવઝન માગદિશકા(ચે ટર ૧૧)

ુ બના િવિનયમો લા ુ પડશે. તેમાં રોડની લ ત

જ ુ મ પહોળાઈ ૧૮ મીટર હોવી જ ર છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 97
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.5.5 બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

ઉપર દશાવેલા બાંધકામ િનયં ણ િનયમન ઉપરાંત તમામ બાંધકામો માટ કટલીક સામા ય જોગવાઈઓ ુ ં

પાલન(ચે ટર ૯) કર ુ ં જ ર છે માં નીચે ુ બની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે -

જ

• મજ ૂત-ટક શક તે ુ ં બાંધકામ

• પા કગ( ુ ઓ કો ટક ૯.૩)

• ુ મ સાઈઝ( ુ ઓ કો ટક ૯.૧)
લોટની લ ત

• ૃ ઉગાડવા અને તે ુ ં જતન કર ુ ં

• ગટર યવ થા અને ૂરના પાણી સામે ર ણ

• િસ મીક( ૂકંપ સંબિં ધત) ડઝાઈન

• ક પાઉ ડ દ વાલ અને ાર

• બ ડગની સામા ય જ રયાતો

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 98
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

કો ટક 10-4: નોલેજ અને આઈટ ઝોન માટ બાંધકામ િનયં ણના િનયમો

ર તાની ુ મ સેટબેક
લ ત
લોટના ે ફળ મકાનની
મ ુ મ
લ ત લોટ ું મહ મ (આગળ- ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને
ુ બ મહ મ
જ ાઉ ડ મહ મ મં ૂર પા ીમાઈસીસ
નં. પહોળાઈ ુ મ માપ
લ ત એફ.એ.આર. પાછળ બંને આધીન શરતી ઉપયોગ
કવરજ ચાઈ*
(મીટરમાં) સાઈડ)
નોલેજ અને આઈટ ઝોન

૧૦મી.‐૮મી.‐ નીચે પૈક ના ઉપયોગો િવશેષ મં ૂર ને

૫ ૦‐૧૦% ૧૫૦મી. િુ નવિસટ ક પસ, ફોર ટાર અને
૬મી.‐૬મી. આધીન મં ૂર પા ગણી શકાય
ફાઈવ ટાર હોટલ, બ મ
ુ ાળ સિવસ
એપાટમે ટ, હો ટલ અને (૨) તથા િુ નવિસટ ના િવ ાથ ઓ અને ટાફ માટ
૫૫મી. અને ૫૦૦૦** ૧૦% થી વ ુ ૨૦% ૯મી.‐૭મી.‐
૧. ૪ ૧૨૬મી. (૩)માં દશાવેલી તમામ
વધાર ચો.મી. ુ ી
ધ ૬મી.‐૬મી. ર યેશન સે ટરમાં ઓ ડટો રયમ/િસનેમા
સવલતો(િવલા/બંગલો અને હોલ. આ બ ડગનો મોલની મ તમામ લોકો
અગાસી/રો હાઉસ િસવાય), માટ ઉપયોગ કરવાની મં ૂર નહ મળે .
૨૦% થી વ ુ ૩૦% ૮મી.‐૬મી.‐
૩ ૩૨મી. પે ોલ/સી.એન. ./ એલ.પી. . પંપ
ુ ી
ધ ૬મી.‐૬મી.
નીચે પૈક ના ઉપયોગો િવશેષ મં ૂર ને આધીન
બઝનેસ પાક, કોમિશયલ ઓ ફસ, મં ૂર પા ગણી શકાય :
આઈટ પાક, ોફશનલ કોલેજ, ૩
ટાર હોટલ, કોમિશયલ રટલ શોપ, • મશાન/ક તાન ું મેદાન

ર ટોર સ, ડ લાઝા અને • ોડકા ટગ ટાવર અને ટ લફોન, ર ડયો

૨૫મી. અને ખાણીપીણી બ ર, િસનેમા ક ટ વી માટની સારણ ડવાઈસ

૮મી.‐૬મી.‐
૨. ૫૫ મી.થી ૧૫૦૦ ચો.મી. ૨.૫ ૪૦% ૨૦મી. હોલ/મ ટ લે સ, બ મ
ુ ાળ સિવ ડ
૬મી.‐૬મી. આવ ુઓને એ વ
ુ લ લાનમાં ચો સ થાન
ઓછ એપાટમે ટ અને (૨) તથા (૩)માં
અને િવ તાર સાથે દશાવવામાં આવી હોય તો
દશાવેલી તમામ
ુ ાં ગક ઉપયોગ તર ક િનમાણની
તેને આ ષ
સવલતો(િવલા/બંગલો અને
મં ૂર આપી શકાય છે .
અગાસી/રો હાઉસ િસવાય),
પે ોલ/સી.એન. ./ એલ.પી. . પંપ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 99
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ર તાની ુ મ સેટબેક
લ ત
લોટના ે ફળ મકાનની
મ ુ મ
લ ત લોટ ું મહ મ (આગળ- ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને
ુ બ મહ મ
જ ાઉ ડ મહ મ મં ૂર પા ીમાઈસીસ
નં. પહોળાઈ ુ મ માપ
લ ત એફ.એ.આર. પાછળ બંને આધીન શરતી ઉપયોગ
કવરજ ચાઈ*
(મીટરમાં) સાઈડ)
નોલેજ અને આઈટ ઝોન
૧00થી ઓછા કમચાર ઓ સાથે ું ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. િવશેષ ઈમારતો
ઓ ફસ બ ડગ, પરવડ તેવી હોટલ, ( ટાર હોટલો, હો પટલો વગેર) માટ ચાઈ,
ર ટોર ્ , ડ લાઝા અને ખાણીપીણી એફ.એ.આર., ાઉ ડ કવરજ માટ િવશેષ
બ ર, ન કમાં રટલ શોપ, પરવાનગી આપી શક છે કમક આવાં િવશેષ
૨૫મી.થી ૮મી.‐૬મી.‐ દવાખા ,ું ક ૂિનટ હોલ, ુ તકાલય, મકાનોને (સમયાંતર હર થયેલી િવિવધ
૩. ૧૫૦૦ ચો.મી. ૨ ૪૦% ૧૬મી.
ઓછ ૬મી.‐૬મી. હ થ લબ, ડ કર સે ટર, પ લક સરકાર નીિતઓ હઠળ) િવશેષાિધકાર ા ત
ફિસ લટ /ઈ ા ચર/ ુ ટ લટ થયેલા છે . (ટાઉનશીપ, હો પીટલ માટના
બ ડગ, િવલા/બંગલો, ટરસ/રો િવિશ ટ િવિનયમો, હોટ સ માટના િવશેષ
હાઉસ, પે ોલ/સી.એન. ./ િવિનયમોના સંદભમાં).
એલ.પી. . પંપ

* મકાનની ચાઈ, લા ુ થતી ફાયર રુ ા ધોરણો માણે રહશે અને એની જોડ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. પાસેથી મં ૂર ને પણ લેવી પડશે
**5000 ચોરસ મીટર અને ઉપરના લોટમાં – જો મકાન પો ડયમ અને ટાવર સાથે હોય તો, મહ મ 8 મીટરની ચાઈ માટ મહ મ ૪૦ ટકા ાઉ ડ કવરજ આપવામાં આવશે, માં ાઉ ડ અથવા
ાઉ ડ+1 માંથી ઓછા હોય તેની મં ૂર આપવામાં આવશે. પો ડયમની ઉપરના માળ આયો જત િવ તારના મહ મ 10 ટકાનો િવ તાર ધરાવી શકશે. આ ક સામાં મહ મ પાંચ એફ.એ.આર. આપવામાં
આવશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 100
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.6. ઈ ડ યલ ઝોન(ઔ ો ગક ે )

10.6.1. હ ુ

1. ઔ ો ગક ે થાપવા માટનો ુ ય હ ુ નીચે ુ બ છે -

જ

નીચે ુ બના સે ટરની

જ ૂ માહોલ
ાથિમકતાને યાનમાં લઈને ઔ ો ગક િવકાસ માટ સા ુ ળ ૂરો પાડવો

• ઓટોમોબાઈલ અને ઓટો એ સીલર

• હાઈ-ટક અને ઈલે ોિન સ

• જનરલ મે ુ ચ રગ
ફ

• હવી એ જિનય રગ

• મેટલ અને મેટલ કલ ોડ સ

• એ ો/ ડ ોસેિસગ

• ફામા અને બાયોટક

2. ઐ ો ગક એકમોને મદદ પ થાય તેવી રટલ સવલતો ગોઠવી આપવી

3. ઔ ો ગક ૃિ ને કારણે આસપાસના િ◌બન-ઔ ો ગક િવ તારો પર િવપર ત અસર થાય તેને ઓછ

કરવી

10.6.2. સવલતોના ઉપયોગનો હક

એ. ક ીય પયાવરણ અને વન મં ાલય ારા ઔ ો ગક એકમોને ઓર જ અને ીન કટગર હઠળની

યાદ માં રાખવામાં આ યા છે તેની સવલોતોના ઉપયોગની મં ૂર મળશે. રડ કટગર હઠળ દશાવાયેલા

ઉ ોગો અથવા કોઈ જ કટગર માં ન દશાવાયા હોય તેવા ઉ ોગોના ક સામાં ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.

ની સંબિં ધત સિમિતની િવશેષ મં ૂર લેવાની રહશે.

બી. નીચે ુ બની સવલતોના ઉપયોગનો હક મળશે

જ

• હળવા અને સિવસ ઉ ોગ / વકશોપ

• પે ોલ / સી.એન. . / એલ.પી. . ટશન, તેમના સિવસ ટશન

• ક ટિમનલ અને તેને સંબિં ધત સવલતો

• વેરહાઉસ / ગોડાઉન અને ટોરજ સવલતો

• ફાયર ટશન

• ર ટોર સ / ડકોટ / ક ટ ન

• ૂ તા ક
ઔ ો ગક સા ુ ળ

• ઔ ો ગક ે ને મદદ પ થતા રટલ એકમો

• ઘન કચરાને અલગ કરવાની િુ વધા

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 101
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

• બે ક

10.6.3. ઔ ો ગક િવકાસ માટ િવશેષ િવિનયમો

બનઔ ો ગક ે ની પાસે આવેલા ઔ ો ગક લોટના ક સામાં કો ટક ૧૦.૫માં દશા યા ુ બ બ ે લોટની

જ

હદ યાં મળતી હોય તે તમામ ૂણા પાસે ચો સ જ યા છોડવાની રહશે. આ વધારાની જ યા(બફર)માં યેક ૬

ચોરસ મીટર દ ઠ ૬ ચની ડાઈ ુ ં એક ૃ ઉગાડવા ુ ં રહશે. બનઓ ો ગક હ ન

ુ ી જમીન ન ક ઔ ો ગક

ુ મ સેટ-બેકની
એકમના ક સામાં લ ત જ રયાત છે તે આ વધારાની જ યા ારા સરભર થઈ જશે.

કો ટક 10-5: ઔ ો ગક લોટ માટ છોડવી પડતી જમીન(બફર)

ઔ ો ગક કટગર ુ મ બફર(છોડવી પડતી જમીન)

લ ત

ીન ઈ ડ ૧૦મી

ઓર જ ઈ ડ ૧૫ મી

રડ ઈ ડ ૨૦મી

ન ધઃ ીન, ઓર જ અને રડ ઈ ડ ની યાદ માટ ુ ઓ પ રિશ ટ-એ

10.6.4. બાંધકામ િનયં ણ

કો ટક ૧૦.૬ ડવલપમે ટ ડ સટ (એફ.એ.આર.), ુ લી જ યા માટની જ ર જોગવાઈ, સેટબે સ અને મં ૂર

સાથેની અ ય સવલતો માટ બાંધકામ િનયં ણ િનયમો દશાવે છે . આ િનયમ ૩ હ ટર ક તેનાથી નાના
ે ફળના લોટ માટ લા ુ પડ છે . ૩ હ ટરથી વ ુ ે ફળના લોટ માટ સબ ડિવઝન માગદિશકા(ચે ટર
૧૧) ુ બના િનયમો લા ુ પડશે. તેમાં રોડની લ ત
જ ુ મ પહોળાઈ ૧૮ મીટર હોવી જ ર છે .

10.6.5. બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

ઉપર દશાવેલા બાંધકામ િનયં ણ િનયમન ઉપરાંત તમામ બાંધકામો માટ કટલીક સામા ય જોગવાઈઓ ુ ં

પાલન (ચે ટર ૯) કર ુ ં જ ર છે માં નીચે ુ બની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે ઃ

જ

• મજ ૂત-ટક શક તે ુ ં બાંધકામ
• પા કગ( ુ ઓ કો ટક ૯.૩)
• ુ મ સાઈઝ( ુ ઓ કો ટક ૯.૧)
લોટની લ ત
• ૃ ઉગાડવા અને તે ુ ં જતન કર ુ ં
• ગટર યવ થા અને ૂરના પાણી સામે ર ણ
• િસ મીક ( ૂકંપ સંબિં ધત) ડઝાઈન
• ક પાઉ ડ દ વાલ અને ાર
• બ ડગની સામા ય જ રયાતો

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 102
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

કો ટક 10-6: ઈ ડ યલ ઝોન માટ બાંધકામ િનયં ણના િનયમો

ર તાની ુ મ સેટબેક
લ ત
લોટ ું લોટના ે ફળ મકાનની
મ ુ મ
લ ત મહ મ (આગળ- શરતી ઉપયોગ, ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને
ુ મ
લ ત ુ બ મહ મ
જ મહ મ સં ુ લના ઉપયોગની મં ૂર
નં. પહોળાઈ એફ.એ.આર. પાછળ બંને આિધન
માપ ાઉ ડ કવરજ ચાઈ*
(મીટરમાં) સાઈડ)
ઈ ડ યલ ઝોન
૫૫ મી. અને ૮મી.‐૮મી.‐ ક પા કગ; તથા નીચે (૨) અને નીચે માણેના ઉપયોગને મં ૂર મળ શક છે પણ તે માટ
૧ ૧.૮ ૫૦% ૨૫મી.
વધાર ૬મી.‐૬મી. (૩)માં જણાવેલા તમામ ઉપયોગ યેક કસમાં િવશેષ પરવાનગી જ ર છે :
ઔ ો ગક િુ વધા ક ; પે ોલ/ • ટ લફોન, ર ડયો અથવા ટલીિવઝન માટ સારણના ટાવર
સી.એન. ./ એલ.પી. . પંપ; તથા સારણનાં સાધનો.
વાહન સિવસ ટશન; વજનકાંટો; મકાનના ુ ય ઉપયોગને સહાય પ નીચે માણેના
૫૫ મી.થી ફાયર ટશન; ઘન કચરાને અલગ વધારાના ઉપયોગને મં ૂર મળ શક, પણ તે માટ મં ૂર
૮મી.‐૮મી.‐
૨ ઓછ ૧.૬ ૫૦% ૨૫મી. પાડવાની િુ વધા; હર માટ ર ૂ કરવામાં આવેલા સાઈટ લાનમાં તેના નામ, થળે
૬મી.‐૬મી.
૩૦મી. ુ ી
ધ િુ વધા/માળખાક ય અને કદ (જો લા ુ પડ તો)નો ઉ લેખ થયેલો હોવો જોઈએ :
િુ વધા/ ુ ટ લટ બ ડ ગ; ૧. સોલર પેનલ, પવન ચ વાં બન-પરં પરાગત ઊ
૧૦૦૦ નીચે (૩)માં જણાવેલા તમામ ઉપ કરતાં સાધનો.
ચો.મી. ઉપયોગ ૨. રખેવાળ/પગી માટ રહવાની યવ થા

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. િવશેષ ઈમારતો ( ટાર હોટલો,

તમામ ઔ ો ગક એકમો,ઔ ો ગક
શેડ, ુ ટ લટ બ ડ ગ, ઔ ો ગક હો પટલો વગેર) માટ ચાઈ, એફ.એ.આર., ાઉ ડ કવરજ

લા ટ; હળવા ઉ ોગ; સેવા માટ િવશેષ પરવાનગી આપી શક છે કમક આવાં િવશેષ
૩૦ મી. ૮મી.‐૮મી.‐
૩ ૧.૨ ૫૦% ૨૫મી. વકશોપ; કાફ/ર ટોરાં/ ક ટ ન; બક; મકાનોને (સમયાંતર હર થયેલી િવિવધ સરકાર નીિતઓ
ઓછ ૬મી.‐૬મી.
વેરહાઉસ/ગોડાઉન/ ટોરજની હઠળ) િવશેષાિધકાર ા ત થયેલા છે . (ટાઉનશીપ, હો પીટલ
િુ વધા; પે ોલ/ સી.એન. ./
માટના િવશેષ િવિનયમો, હોટ સ માટના િવિશ ટ
એલ.પી. . પંપ
િવિનયમોના સંદભમાં).

* મકાનની ચાઈ, લા ુ થતી ફાયર રુ ા ધોરણો માણે રહશે અને એની જોડ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. પાસેથી મં ૂર ને પણ લેવી પડશે

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 103
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.7. લો જ ટ સ ઝોન

10.7.1. હ ુ

લો જ ટ સ ઝોન થાપવાનો હ ુ નીચે ુ બ છે ઃ

જ

• અ યંત આ િુ નક અને સંક લત સવલત િવકસાવવી તમામ ઔ ો ગક િવ તારો માટ સા ુ ૂળ એવા

થળે હોય અને માં ોડ ગેજ રલવે લાઈનની સીધી યવ થા હોય.

10.7.2. બાંધકામની ૂવશરત

દરક બાંધકામ માટની મં ૂર મેળવવા માટ -તે સાઈટનો લાન અને તેને સંબિં ધત ા ફક અને અવરજવરના

અ યાસની િવગતો આપવાની રહશે.

10.7.3. સવલતોના ઉપયોગનો હક

એ. નીચે ુ બની સવલતોનો ઉપયોગ કર શકાશે.

જ

• સે લ વેરહાઉિસગ અને ટોરજ ફિસ લટ

• લો જ ટ સ પાક

• મ ટ-મોડલ ઈટ ા સપોટ ટશન

• ક ટનર ઈટ ટશન

• ઈનલે ડ ક ટનર ડપો

• ક ટિમનલ

• ક સિવસ ટશન

• રલ યાડ

• પે ોલ / સી.એન. . / એલ.પી. . ટશન

• માકટ યાડ( ૃિષ ઉ પાદન વેચાણ બ ર)

10.7.4. બાંધકામ િનયં ણ િવિનયમ

કો ટક ૧૦.૭ ડવલપમે ટ ડ સટ (એફ.એ.આર.), ુ લી જ યા માટની જ ર જોગવાઈ, સેટબે સ અને મં ૂર

સાથેની અ ય સવલતો માટ બાંધકામ િનયં ણ િવિનયમો દશાવે છે . આ િનયમ ૩ હ ટર ક તેનાથી નાના

ે ફળના લોટ માટ લા ુ પડ છે . ૩ હ ટરથી વ ુ ે ફળના લોટ માટ સબ ડિવઝન માગદિશકા (ચે ટર ૧૧)

ુ બના િવિનયમો લા ુ પડશે.

જ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 104
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.7.5. લો જ ટ સ ઝોન માટ િવશેષ િવિનયમો

બનઔ ો ગક જમીનની ન ક આવેલા લો જ ટ સ ઝોનના લોટના ક સામાં લોટની હદ યાં મળતી હોય તે

તમામ ૂણા પાસે ૧૦ મીટરનો બફર(જ યા છોડવાની) રહશે. આ વધારાની જ યા(બફર)માં યેક ૬ ચોરસ

મીટર દ ઠ ૬ ચની ડાઈ ુ ં એક ૃ ઉગાડવા ુ ં રહશે.

10.7.6. બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

ઉપર દશાવેલા બાંધકામ િનયં ણ િનયમન ઉપરાંત તમામ બાંધકામો માટ કટલીક સામા ય જોગવાઈઓ ુ ં

પાલન(ચે ટર ૯) કર ુ ં જ ર છે માં નીચે ુ બની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે ઃ

જ

• મજ ૂત-ટક શક તે ુ ં બાંધકામ

• પા કગ ( ુ ઓ કો ટક ૯.૩)

• ુ મ સાઈઝ ( ુ ઓ કો ટક ૯.૧)
લોટની લ ત

• ૃ ઉગાડવા અને તે ુ ં જતન કર ુ ં

• ગટર યવ થા અને ૂરના પાણી સામે ર ણ

• િસ મીક ( ૂકંપ સંબિં ધત) ડઝાઈન

• ક પાઉ ડ દ વાલ અને ાર

• બ ડગની સામા ય જ રયાતો

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 105
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

કો ટક 10-7: લો જ ટ સ પાક માટ બાંધકામ િનયં ણના િનયમો

ુ લ લોટના ુ મ સેટબે સ
લ ત ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને
ુ મ
લ ત
મ મહ મ િવ તારના ઈમારતની આધીન શરતી ઉપયોગ
રોડની મં ૂર પા ીમાઈસીસ
નં. એફ.એ.આર. મહ મ ાઉ ડ મહ મ ચાઈ (આગળ-પાછળ બંને
હરોળ(મીટર)
કવરજ સાઈડ)

લો જ ટક પાક
નીચે પૈક ના ઉપયોગો િવશેષ મં ૂર ને આધીન
મં ૂર પા ગણી શકાય

• ોડકા ટગ ટાવર અને ટ લફોન, ર ડયો ક

ટ લિવઝન ક ૂિનકશન માટની સારણ
ડવાઈસીસ

ઈ ટ ેટડ લો જ ટ સ હબ,
નીચે પૈક ની સવલતો લાનમાં ચો સ થાન
ક ટનર ઈટ ટશન, વેરહાઉસ,
૧૮ મી અને અને િવ તાર સાથે દશાવવામાં આવી હોય તો
૧. ૧ ૩0 % ૨૫ મી. ચારય બા ુ એ ૬ મીટર ગોડાઉન, ઈનલે ડ ક ટનર
વ ુ ુ ાં ગક ઉપયોગ તર ક િનમાણની મં ૂર
તેને આ ષ
ડ પો,પે ોલ,
આપી શકાય છે .
સી,એન. ,એલ.પી. ટશન

1. સોલાર પેનલ, િવ ડ પાવર વી

બનપરં પરાગત ઊ ના ોત- ડવાઈસ

2. ચોક દાર ક િસ ો રટ ટાફ માટ રહવા ું

વાટર ક જમવા-ખાવાની સવલત

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 106
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.8. િવલેજ બફર ઝોન( ામ વસાહત બફર ે )

10.80.1. હ ુ

ામ વસાહતની આસપાસ કટલીક જમીન છોડવા પાછળનો હ ુ નીચે ુ બ છે -

જ

• જમીન વહચણી ક ટાઉન લાિનગ યોજનાઓના અમલ માટ જ ર સીમાંકન

• ામ વસાહત આસપાસ સતત ચાલતી ૃિષ આધાર ત ૃિ ઓ ુ ં ર ણ

• હયાત ામ િવ તારનો તેની આ ુ બા ુ ના શહર જમીન વપરાશ સાથે કાળ મે િવલય કરવો.

• ામવાસીઓને ગામની આસપાસની જમીન તેમની મા લક ની અને તેમના જ િનયં ણ હઠળ હોવાનો

અહસાસ કરાવવો

• ગામની ન ક વ ુ પડ ુ ં બાંધકામ અટકાવ ુ ં

• ુ ાિયક સવલતો વધાર ને રહણાક િવ તારોમાં બાંધકામ કર ુ ં

સા દ

10.8.2. સવલતોના ઉપયોગની મં ૂર

એ. નીચે ુ બની રહણાક સવલતોનો ઉપયોગ કરવાની

જ ટ મળશે -

• ટાઉનહાઉસ / રો હાઉસ

• વતં મકાન / િવલા

બી. નીચે ુ બના બન રહણાક સવલતો-જમીનોનો ઉપયોગ થઈ નહ શક -

જ

• ન કમાં રટલ શોપ

• ર ટોર ટ / કાફ / ભોજનની યવ થા

• ફ રયાઓને વેપાર માટની જ યા

• શાકભા બ ર

• શાળા

• મેદાન

• સિવસ/ રપેર શોપ

• હર સેવા માટની ઈમારતો

• ૂિત હૃ , નિસગ હોમ

• દવાખા ુ ં

• પ ુ દવાખા ુ ં

• હ થ લબ

• ૧૦૦ ચોરસમીટરથી નાના લોટ પર ધાિમક થળ

• ક ૂિનટ હૉલ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 107
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

• રમત ુ ં મેદાન / બગીચો

• પે ોલ / સી.એન. . / એલ.પી. . ટશન

10.8.3 ય તગત લોટ માટના બાંધકામ િનયં ણ િવિનયમો

કો ટક ૧૦.૮ ડવલપમે ટ ડ સટ (એફ.એ.આર.), ુ લી જ યા માટની જ ર જોગવાઈ, સેટબે સ અને મં ૂર

સાથેની અ ય સવલતો માટ બાંધકામ િનયં ણ િવિનયમો દશાવે છે . આ િવિનયમ જમીન વહચણી ક ટાઉન

લાિનગ યોજનાઓ તગત ન કરાયેલા ય તગત લોટ માટ લા ુ પડ છે .

10.8.4. બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

ઉપર દશાવેલા બાંધકામ િનયં ણ િનયમન ઉપરાંત તમામ બાંધકામો માટ કટલીક સામા ય જોગવાઈઓ ુ ં

પાલન(ચે ટર ૯) કર ુ ં જ ર છે માં નીચે ુ બની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે ઃ

જ

• મજ ૂત-ટક શક તે ુ ં બાંધકામ

• પા કગ ( ુ ઓ કો ટક ૯.૩)

• ુ મ સાઈઝ ( ુ ઓ કો ટક ૯.૧)
લોટની લ ત

• ૃ ઉગાડવા અને તે ુ ં જતન કર ુ ં

• ગટર યવ થા અને ૂરના પાણી સામે ર ણ

• િસ મીક ( ૂકંપ સંબિં ધત) ડઝાઈન

• ક પાઉ ડ દ વાલ અને ાર

• બ ડગની સામા ય જ રયાતો

10.8.5. બાંધકામની સામા ય જ રયાતોમાં રાહત

િવલેજ બફર ઝોનમાં આવતા લોટ માટ સબ સેકશન ૯.૫. માં દશાવેલી બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

તગત પા કગની જોગવાઈમાં ૫૦ ટકા ુ ીરાહત મેળવી શકશે.

ધ

10.8.6. સીઆરઝેડ તગત આવતા િવ તારો

સીઆરઝેડ ર ુ ેશન ઝોન

લ તગત આવતા િવલેજ બફર િવ તારો ુ ં સંચાલન સીઆરઝેડના બાંધકામ િનયં ણ

િવિનયમો હઠળ થાય છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 108
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

કો ટક 10-8: ગામતળ માટ બાંધકામ િનયં ણના િનયમો

ુ મ
ર તાની લ ત લોટના ે ફળ ુ મ સેટબેક
લ ત
મ મહ મ મકાનની મહ મ શરતી ઉપયોગ, ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.
પહોળાઈ ુ બ મહ મ
જ (આગળ-પાછળ‐બંને સં ુ લના ઉપયોગની મં ૂર
નં. એફ.એ.આર. ચાઈ ની િવશેષ મં ૂર ને આિધન
(મીટરમાં) ાઉ ડ કવરજ સાઈડ)
િવલેજ બફર ઝોન
નીચે માણેના ઉપયોગને મં ૂર મળ
રહણાક: ટાઉનહાઉસ/રો હાઉસ, વતં શક છે પણ તે માટ યેક કસમાં િવશેષ
બંગલો/ િવલા પરવાનગી જ ર છે :
• ટ લફોન, ર ડયો અથવા ટલીિવઝન
બન-રહણાક: તે િવ તારમાં રટલ માટ સારણના ટાવર તથા સારણનાં
ટોર, ર ટોરા /કાફ/ખાણીપીણીની સાધનો.
લાર ઓ; શાળા; બ -ુ હ ુક મેદાન; મકાનના ુ ય ઉપયોગને સહાય પ
.+ ૨ અથવા ૧૦
૨મી. – ૨મી. – સેવા/ રપે રગની ુ કાન; હર સેવાના નીચે માણેના વધારાના ઉપયોગને
૧ ૯ મી.થી ૧૨ મી. ૧ ૭૦% મી. ઓ ં હોય
૧.૫મી. ‐ ૧.૫મી. મકાનો; ૂિત ૃહ, નિસગ હોમ; ડ- મં ૂર મળ શક, પણ તે માટ મં ૂર
તે
કર, દવાખા ;ું પ ુ દવાખા ;ું હ થ માટ ર ૂ કરવામાં આવેલા સાઈટ
લબ; ૧૦૦ ચો.મી.કરતાં ઓછા લાનમાં તેના નામ, થળે અને કદ (જો
િવ તારમાં ધાિમક થળ; લા ુ પડ તો)નો ઉ લેખ થયેલો હોવો
ક િુ નટ હૉલ; રમત ું મેદાન/ જોઈએ :
બગીચો, પે ોલ/ સી,એન. / ૧. સોલર પેનલ, પવન ચ વાં બન-
એલ.પી. પં પ પરં પરાગત ઊ ઉપ કરતાં સાધનો.
૨. રખેવાળ/પગી માટ રહવાની યવ થા

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 109
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.9. ર યેશન, પો ્ સ અને એ ટરટઈનમે ટ ઝોન

10.9.1. હ ુ

એ ટરટઈનમે ટ ર યેશન અને પો ્ સ ઝોન થાપવાનો હ ુ િવશેષ અને મોટાપાયે વાસન ૃિ ને

ો સાહન આપવાનો છે , જમીનલ ી છે અને યાં મોટા પાક છે તથા પો ્ સ સંબિં ધત ૃિ થાય છે .

10.9.2. બાંધકામ માટની ૂવશરતો

આ કારના ઝોનના ભાગ પે થનારા કોઈપણ બાંધકામ માટ મા ટર લાનની મં ૂર જ ર છે ,

સબ ડિવડઝનની માગદિશકા(ચે ટર-૧૧)ને આધીન રહશે. મા ટર લાનમાં નીચે ુ બની િવગતો હોવી જ ર
જ
છે ઃ

• ઝોનમાં થનાર ૃિ / બ ડગના ઉપયોગ ુ ં સ ચ વણન

• ા ફક અને પ રવહનનો અ યાસ

• લે ડ કપ મા ટર લાન

• પગપાળા જવા માટ અને વાહનોના માગની યવ થા

• શહર ડઝાઈન માગદિશકા

• માળખાગત િુ વધા અને અિનવાય સવલતોનો લાન

10.9.3. મં ૂર પા સવલતો

એ. નીચે ુ બની સવલતોની મં ૂર મળ શકશે –

જ

• થીમ પાક

• આઉટડોર એડવે ચર પો ્ સ

• ફ મ િસટ

• પો ્ સ કો લે સ

• ટ ડયમ

• પાક

• વન પિત ઉ ાન(બોટિનકલ ગાડન)

• ાણીસં હાલય

• ા ૃિતક ઉ ાન(નેચર પાક)

10.9.4. બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો

કો ટક ૧૦.૯ ડવલપમે ટ ડ સટ (એફ.એ.આર.), ુ લી જ યા માટની જ ર જોગવાઈ, સેટબે સ અને મં ૂર

સાથેની અ ય સવલતો માટ બાંધકામ િનયં ણ િવિનયમો દશાવે છે . આ િવિનયમ ૩ હ ટર ક તેનાથી નાના
ે ફળના લોટ માટ લા ુ પડ છે . ૩ હ ટરથી વ ુ ે ફળના લોટ માટ સબ ડિવઝન માગદિશકા(ચે ટર
૧૧) ુ બના િવિનયમો લા ુ પડશે.
જ
ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર
ડ એસ આઈ આર ડ એ 110
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.9.5. બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

ઉપર દશાવેલા બાંધકામ િનયં ણ િનયમન ઉપરાંત તમામ બાંધકામો માટ કટલીક સામા ય જોગવાઈઓ ુ ં
પાલન(ચે ટર ૯) કર ુ ં જ ર છે માં નીચે ુ બની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે ઃ
જ

• મજ ૂત-ટક શક તે ુ ં બાંધકામ

• પા કગ ( ુ ઓ કો ટક ૯.૩)

• ુ મ સાઈઝ ( ુ ઓ કો ટક ૯.૧)
લોટની લ ત

• ૃ ઉગાડવા અને તે ુ ં જતન કર ુ ં

• ગટર યવ થા અને ૂરના પાણી સામે ર ણ

• િસ મીક( ૂકંપ સંબિં ધત) ડઝાઈન

• ક પાઉ ડ દ વાલ અને ાર

• બ ડગની સામા ય જ રયાતો

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 111
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

કો ટક 10- 9: ર એશન, પો ્ સ અને એ ટરટઈનમે ટ ઝોન માટ બાંધકામ િનયં ણના િનયમો

ુ લ લોટના
ુ મ સેટબે સ
લ ત
મ ુ મ રોડની
લ ત મહ મ િવ તારના મહ મ ઈમારતની ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને આધીન
(આગળ-પાછળ મં ૂર પા ીમાઈસીસ
નં. હરોળ(મીટર) એફ.એ.આર. ાઉ ડ મહ મ ચાઈ શરતી ઉપયોગ
બંને સાઈડ)
કવરજ(ટકા)
ર એશન, પો ્ સ અને એ ટરટઈનમે ટ ઝોન
નીચે પૈક ના ઉપયોગો દરક ક સામાં િવશેષ મં ૂર ને
આધીન મં ૂર પા ગણી શકાય

ોડકા ટગ ટાવર અને ટ લફોન, ર ડયો ક ટ લિવઝન

ક ૂિનકશન માટની સારણ ડવાઈસીસ
થીમ પાક, આઉટડોર
એડવે ચર પો ્ સ, ફ મ • થીમપાકમાં મનોરં જન માટ ક આઉટડોર એડવે ચર
િસટ , ર ટોર ટ, ડ લાઝા પો ્ સ માટ િવશેષ બનરહણાક માળ ું
અને ખાણીપીણી બ ર,
૫૫ મી.થી ૧૨ ૬મી-૫મી-૩મી‐
૧. 0.૫ ૨૫% ૨૫ મી. પો ્ સ કો લે સ, ટ ડયમ, નીચે પૈક ની સવલતો લાનમાં ચો સ થાન અને
મી. ૩મી
ઉ ાન, વન પત ઉ ાન, િવ તાર સાથે દશાવવામાં આવી હોય તો તેને

ાણીસં હાલય, નેચર પાક, ુ ાં ગક ઉપયોગ તર ક િનમાણની મં ૂર આપી

આ ષ

પે ોલ, સી,એન. ,એલ.પી. શકાય છે .

પં પ
1. સોલાર પેનલ, િવ ડ પાવર વી બનપરં પરાગત
ઊ ના ોત- ડવાઈસ

2. ચોક દાર ક િસ ો રટ ટાફ માટ રહવા ું વાટર

ક જમવા-ખાવાની સવલત

*ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. તરફથી શરતોને આધીન ઉપયોગ માટની મં ૂર મળે તો બાંધકામની મહ મ ચાઈમાં રાહત મળ શક છે . આવા ક સામાં ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. તરફથી ફાયર

સેફટ સંબિં ધત િવશેષ મં ૂર મેળવવી જ ર છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 112
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.10. ીન પેસ

10.10.1. હ ુ

ીન પેસ થાપવાનો હ ુ આ ુ બ છે -
જ

• નદ ના ુ દરતી વાહ પાસે ૨૦૦ મીટર પહોળા ર ણા મક બફર ઝોન(ખાલી જ યા)ની જોગવાઈ
• પયાવરણની ટએ સંવેદનશીલ િવ તારો પાસે ુ દરતી વાતાવરણની ળવણી
• આ ઝોનમાં કોઈપણ કારના બાંધકામ ક િનમાણ ૃિ પર િતબંધ

10.10.2. સવલતોના ઉપયોગની મં ૂર

એ. નીચે ુ બની સવલતોનો હક મળશે -

જ

• ુ લા ઉ ાન, માં કોઈ કાયમી બાંધકામ નહ હોય

• ા ૃિતક સ દય ધરાવતો માગ (નેચર ઈલ)
• વન પિત ઉ ાન

10.11. ૃિષ િવ તાર(એ ીક ચર ઝોન)

10.11.1. હ ુ

એ ીક ચર ઝોન થાપવાનો હ ુ વતમાન ખેતીલાયક જમીન ુ ં ર ણ કરવાનો છે , સતત ૃિષ ૃિ માટ

ૂ છે . આસપાસના શહર કરણને કારણે ૃિષ
સા ુ ળ ે ે ઊભા થયેલા દબાણની પ ર થિતમાં તે જ ર છે .

10.11. સવલતોનો હક

એ. ખેતીલાયક જમીનનો ભાગ ગણાતી નીચે ુ બની સવલતોની મં ૂર મળશે -

જ

• ૃ િષ િમકો ક ખેતરના મા લકો માટ ૃિષ-શેડ ક ફામહાઉસ ુ ં બાંધકામ ૩૦૦ ચોરસમીટરથી વધાર
ન હો ુ ં જોઈએ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 113
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

કો ટક 10-10: ીન પેસ અને એ ીક ચર માટ બાંધકામ િનયં ણના િનયમો

ુ લ લોટના
મ ુ મ રોડની
લ ત મહ મ ઈમારતની મહ મ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને
િવ તારના મહ મ મં ૂર પા ીમાઈસીસ
નં. હરોળ(મીટર) એફ.એ.આર. ચાઈ આધીન શરતી ઉપયોગ
ાઉ ડ કવરજ(ટકા)
ીન પેસ

નીચે પૈક ના ઉપયોગો દરક ક સામાં િવશેષ

મં ૂર ને આધીન મં ૂર પા ગણી શકાય

- ોડકા ટગ ટાવર અને ટ લફોન, ર ડયો ક

ટ લિવઝન ક ૂિનકશન માટની સારણ ડવાઈસીસ

નીચે પૈક ની સવલતો લાનમાં ચો સ થાન અને

િવ તાર સાથે દશાવવામાં આવી હોય તો તેને
૧. લા ુ પડ ું નથી લા ુ પડ ું નથી લા ુ પડ ું નથી લા ુ પડ ું નથી ુ લા ઉ ાન, માં કોઈ કાયમી બાંધકામ ન હોય
ુ ાં ગક ઉપયોગ તર ક િનમાણની મં ૂર આપી
આ ષ
શકાય છે .

1. સોલાર પેનલ, િવ ડ પાવર વી

બનપરં પરાગત ઊ ના ોત- ડવાઈસ

2. ચોક દાર ક િસ ો રટ ટાફ માટ રહવા ું

વાટર ક જમવા-ખાવાની સવલત

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 114
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ુ લ લોટના
મ ુ મ રોડની
લ ત મહ મ ઈમારતની મહ મ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને
િવ તારના મહ મ મં ૂર પા ીમાઈસીસ
નં. હરોળ(મીટર) એફ.એ.આર. ચાઈ આધીન શરતી ઉપયોગ
ાઉ ડ કવરજ(ટકા)
એ ીક ચર ઝોન ( ૃ િષ ે )
મરઘાં ઉછે ર, ડર િવકાસ, મ ય, ાણી ઉછે ર અને
સંવધન, ૂકા ખાતરના ુ લામાં સં હ બાતોના
મં ાલય તરફથી ન કરવામાં આવેલા િનયમો
અને આપવામાં આવેલી એનઓસી અથવા
મંજર ને આિધન બાગાયતી, મરઘાં ઉછે ર, ૪૦૦૦
ચોમીથી ઓછા િવ તારમાં આવેલા ફામહાઉસ, િસનેમા, ાઈવ ઈન િસનેમા, વલનસીલ પદાથ
કોઇપણ કારના ુ દરતી ોત અથવા તથા ફોટકસામ ી ના સં હ માટ લાગતા
અભયાર યના મનોરં જન ક પ, રસ ક, ૂટ ગ વળગતા િવભાગ/સ ામંડળના વાંધા
ર જ, ાણી સં હાલય, નસર , ટ ડયમ, માણપ /મં ુ ર સહ.
બોટોિનકલ ગાડન, ખેતીના સાધનો, ખેતીના ુ ષણ િનયં ણ િવભાગના ધારાધોરણ ુ બ
જ
વપરાશના સાધનોના સમારકામ, ચમઉ ોગ, સો ઔધો ગક ઘન કચરાનો સં હ.
૧ લા ુ પડ ું નથી લા ુ પડ ું નથી લા ુ પડ ું નથી લા ુ પડ ું નથી મીલ, લાટ , ૃ િષ અથવા ખેત અથવા ૂ ધની સં થા,સરકાર ,અધસરકાર ,મકાનો,બાંધકામ,પ લીક
બનાવટોના ોસેિસગને લગતી, સં થાક ય સે ટર આિધન મકાનો,ગાડન હાઉસ,પે ોલ
ઉપયોગ, યાવસાિયક તા લમ ક , ખેતીના પંપ,શૈ ણક તથા આરો ય સં થાઓ ( ચેપી તથા
ઉપયોગ માટ ર તા પર આવેલી ુ કાનો, ર ટોરાં, માનસીક તા લમી તથા રસચ સં થાઓ, રોગોની
બરફ ું કારખા ,ું ગોડાઉન અને વેરહાઉસ વગેર હો પીટલ િસવાય).
વેરહાઉિસગ કોપ રશન, એફસીઆઇ, યો ય સરકાર
અથવા અધ સરકાર િવભાગ ારા આપવામાં
આવેલી એનઅઓસી અથવા મં ૂર અને ન
કરવામાં આવેલી શરતોને આિધન, ચેપી રોગી
હો પીટલ, માનિસક રોગની હો પીટલ અને
સેનેટર યમ િસિવલ સ નની એનઓસી અથવા
મં ૂર અને ન કરવામાં આવેલી શરતોને

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 115
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ુ લ લોટના
મ ુ મ રોડની
લ ત મહ મ ઈમારતની મહ મ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ મં ૂર ને
િવ તારના મહ મ મં ૂર પા ીમાઈસીસ
નં. હરોળ(મીટર) એફ.એ.આર. ચાઈ આધીન શરતી ઉપયોગ
ાઉ ડ કવરજ(ટકા)
આિધન. પે ોલ અથવા સીએન અથવા
એલપી પંપ િસવસ ટશન સાથે ક િસવાય,
ગેરજ અને વકશોપ, ુ ડયો, ફગ ટાઇ સ અને
િસમે ટ પાઇ સ, ટ ભ ા, ખાણ અને વોર ,
મશાન અને ક તાન, લ. ક પ, કોઇપણ
કારના મનોરં જન, લબ, માછલીઘર,
નભોમં◌ંડળ, મન રજન પાક. સરકારના વાસન
િવભાગ ારા ાયો જત અથવા ભલામણ કરાયેલી
વાસન સંબિં ધત િવકાસ ૃિ ઓ. ૧)કોઇપણ
કારના મનોરં જન, રહણાંક યવ થા અને
ના તાની ુ કાનો, માછલીઘર, ુ દરતી ોત અને
અભયાર ય, રસ ક, ૂટ ગ ર જ, ાણી
સં હાલય, નસર , ટ ડયમ, બોટોિનકલ ગાડન,
નભોમંડળ, મનોરં જન પાક, વિમગ ૂલ, દશન
અને મેળા, ાઇવ-ઇન-િસનેમો, ચલ ચ હોલ,
િસનેમા, ર ટોરાં, પાટ લોટ, વોટરપાક, ર સોટ,
હોટ સ ને મોટ સ વગેર ુ રાત
જ વાસન િનગમ
ારા હર કરવામાં આવેલા િનયમોને આધાર.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 116
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.12. સૌર ઉ ાન ે (સોલાર પાક ઝોન)

10.12.1 હ ુ

સોલાર પાક ઝોન થાપવાનો હ ુ આ ુ બ છે -

જ
• બનપરં પરાગત ઊ ના ઉ પાદન માટ મોટાપાયે સલાર પાક માટ જમીનની જોગવાઈ
• આસપાસમાં ઝડપથી થતા શહર કરણને કારણે બાંધકામનાં દબાણ સામે આ ઝોનનાં િવ તાર ુ ં ર ણ
કર ુ ં

10.12.2. સવલતોની મં ૂર (મં ુ ર પા ઉપયોગ)

એ. નીચે ુ બની સવલતો સલાર પાકનો જ એક ભાગ હોવાથી તેના ઉપયોગની મં ૂર મળશે. આ માટ
જ -તે
લોટ સોલાર પાકના લાન પર પ ટપણે દશાવેલો હોવો જોઈએ.
• વહ વટ લોક
• મેઈ ટન સ ઈ વપમે ટ રાખવાની યવ થા
• કામગીર માટ અને મેઈ ટન સ માટ જ ર અ ય કોઈ માળ ,ું લાનમાં દશાવે ું હો ુ ં જ ર

10.12.3. બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો

કો ટક ૧૦.૧૧. વન નકશામાં ઊભી થનાર સવલત, ઓછામાં ઓછ ુ લી જ યા અને બાંધકામ થનાર

ઈમારતની મહ મ ચાઈ માટના બાંધકામના િનયં ણના િવિનયમ દશાવે છે .

10.12.4. બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

ઉપર દશાવેલા બાંધકામ િનયં ણ િનયમન ઉપરાંત તમામ બાંધકામો માટ કટલીક સામા ય જોગવાઈઓ ુ ં
પાલન (ચે ટર ૯) કર ુ ં જ ર છે માં નીચે ુ બની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે ઃ
જ
• મજ ૂત-ટક શક તે ુ ં બાંધકામ
• પા કગ ( ુ ઓ કો ટક ૯.૩)
• ુ મ સાઈઝ ( ુ ઓ કો ટક ૯.૧)
લોટની લ ત
• ૃ ઉગાડવા અને તે ુ ં જતન કર ુ ં
• ગટર યવ થા અને ૂરના પાણી સામે ર ણ
• િસ મીક ( ૂકંપ સંબિં ધત) ડઝાઈન

10.13. ુ રઝમ અને રસો ્ સ

10.13.1. હ ુ

રસોટ ઝોન થાપવાનો હ ુ િનધાર ત સી આર ઝેડ ‐ ૩ િવ તારમાં બીચ રસોટ અને હોટલના િનમાણ માટ
મં ૂર આપવાનો છે નો ુ ાકાતીઓ- વાસીઓ હંગામી ધોરણે ઉપયોગ કર શક. આ િનમાણ પયાવરણ
લ
અને વન મં ાલયની આગોતરા મં ૂર ને આધીન રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 117
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.13.2. સવલતોના ઉપયોગની મં ૂર

તમામ ૃિ ઓ / સવલતોની સી આર ઝેડ -૩ તગત દશાવાયેલા િવિનયમો અને શરતોને આધીન મં ૂર

મળશે

10.13.3. બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો

ુ ાર આ ઝોનમાં તમામ
કો ટક ૧૦.૧૧.માં દશા યા અ સ કાર ુ ં બાંધકામ સી આર ઝેડ- ૨ અને ૩માં દશાવેલા
બાંધકામ િનયં ણના િનયમો(ચે ટર ૨૬) ુ બ રહશે.
જ

10.13.4. બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

ઉપર દશાવેલા બાંધકામ િનયં ણ િનયમન ઉપરાંત તમામ બાંધકામો માટ કટલીક સામા ય જોગવાઈઓ ુ ં
પાલન(ચે ટર ૯) કર ુ ં જ ર છે માં નીચે ુ બની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે ઃ
જ
• મજ ૂત-ટક શક તે ુ ં બાંધકામ
• પા કગ ( ુ ઓ કો ટક ૯.૩)
• ુ મ સાઈઝ ( ુ ઓ કો ટક ૯.૧)
લોટની લ ત
• ૃ ઉગાડવા અને તે ુ ં જતન કર ુ ં
• ગટર યવ થા અને ૂરના પાણી સામે ર ણ
• િસ મીક( ૂકંપ સંબિં ધત) ડઝાઈન
• ક પાઉ ડ દ વાલ અને ાર
• બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

10.14. ૂહા મક માળખાગત િુ વધા( ટ જક ઈ ા ચર)

10.14.1. હ ુ

ટ જક ઈ ા ચર ઝોન થાપવાનો હ ુ આ ુ બ છે ઃ
જ
- વોટર ટમે ટ લા ટ, ુ જ
એ ટમે ટ લા ટ, વીજમથક, સો લડ વે ટ મેનેજમે ટ સાઈટ, વગેર ૂહા મક
માળખાગત િુ વધાઓ માટ જમીનની જોગવાઈ.

10.14.2. સવલતોના ઉપયોગની મં ૂર

એ. ટ જક ઈ ા ચર ફિસ લટ ને મદદ પ થાય તેવા નીચે ુ બના બાંધકામની મં ૂર મળશેઃ

જ
• એડિમિન ટવ લોક
• મેઈ ટન સ માટના ઉપકરણો રાખવાની યવ થા( ટોરજ)
• ઓપરશન અને મેઈ ટન સ માટ જ ર તમામ ચર, મં ૂર માટના લાનમાં દશાવેલા હોવા
જોઈએ

10.14.3. બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો

કો ટક ૧૦.૧૧. ટ જક ઈ ા ચર ઝોન માટના બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો દશાવે છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 118
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.14.4. મં ૂર પા સવલતો અને ચર

• સારસંભાળ લેનારા અને િસ ુ રટ ટાફ માટ લો જગ(જમવા-ખાવાની) ફિસ લટ

10.14.5. બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

ઉપર દશાવેલા બાંધકામ િનયં ણ િનયમન ઉપરાંત તમામ બાંધકામો માટ કટલીક સામા ય જોગવાઈઓ ુ ં
પાલન (ચે ટર ૯) કર ુ ં જ ર છે માં નીચે ુ બની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે ઃ
જ
• મજ ૂત-ટક શક તે ુ ં બાંધકામ
• પા કગ ( ુ ઓ કો ટક ૯.૩)
• ુ મ સાઈઝ ( ુ ઓ કો ટક ૯.૧)
લોટની લ ત
• ૃ ઉગાડવા અને તે ુ ં જતન કર ુ ં
• ગટર યવ થા અને ૂરના પાણી સામે ર ણ
• િસ મીક( ૂકંપ સંબિં ધત) ડઝાઈન
• ક પાઉ ડ દ વાલ અને ાર
• બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

10.15. પ લક ફિસ લટ ઝોન

10.15.1. હ ુ

પ લક ફિસ લટ ઝોન થાપવાનો હ ુ આ ુ બ છે ઃ

જ
• આરો ય, િશ ણ, સાં ૃિતક, સરકાર , રમતગમત સંબિં ધત અને ુ લા મેદાન વી સવલતોની બાબતે
ડ એસઆઈઆરને વયં પયા ત કરવી
• શહર તરની સવલતો માટ મહ વની જમીન ળવી રાખવા માટ ‘જમીનનો સંસાધન તર ક’
ઉપયોગ કરવાની ૂહા મકનીિત અને ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની મદદથી બાંધકામને ો સાહન
એક વાત ન ધવી જ ર છે ક શહર તરની, લોકો માટની સવલતો અલગ જમીનના ઉપયોગ તગત નથી
ઊભી કરાતી, પરં ુ તે ૂળ ૂત જમીન અને િવ તારમાં જ થપાતો અલગ ઝોન છે .

10.15.2. સવલતોના ઉપયોગની મં ૂર

આ ઝોનમાં મં ૂર પા સવલતો સામા ય ર તે ૂળ ૂત જમીન અને તેના ઉપયોગના ઝોન ુ બની હોય છે .
જ
તેમ છતાં ો ટની જ રયાતોને ાથિમકતા અપાશે.

10.15.3. બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો

કો ટક ૧૦.૧૧ ટ જક ઈ ા ચર ઝોન માટ બાંધકામ િનયં ણના િવિનયમો દશાવે છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 119
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10.15.4. ઉપર દશાવેલા બાંધકામ િનયં ણ

િનયમન ઉપરાંત તમામ બાંધકામો માટ કટલીક સામા ય જોગવાઈઓ ુ ં પાલન(ચે ટર ૯) કર ુ ં જ ર છે માં
નીચે ુ બની બાબતોનો સમાવેશ થાય છે -
જ
• મજ ૂત-ટક શક તે ુ ં બાંધકામ
• પા કગ( ુ ઓ કો ટક ૯.૩)
• ુ મ સાઈઝ( ુ ઓ કો ટક ૯.૧)
લોટની લ ત
• ૃ ઉગાડવા અને તે ુ ં જતન કર ુ ં
• ગટર યવ થા અને ૂરના પાણી સામે ર ણ
• િસ મીક( ૂકંપ સંબિં ધત) ડઝાઈન
• ક પાઉ ડ દ વાલ અને ાર
• બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 120
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

કો ટક 10-11: સોલર પાક, ુ રઝમ અને રસોટ, ૂહા મક માળખાગત િુ વધા અને હર સવલતોના ઝોનમાં બાંધકામ િનયં ણના િનયમો

ર તાની
લોટના ે ફળ
મ ુ મ
લ ત મહ મ મકાનની લોટ ું લ ત
ુ મ શરતી ઉપયોગ, ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ
ુ બ મહ મ
જ સં ુ લના ઉપયોગની મં ૂર
નં. પહોળાઈ એફ.એ.આર. મહ મ ચાઈ માપ મં ૂર ને આિધન
ાઉ ડ કવરજ
(મીટરમાં)

સોલર પાક ઝોન

નીચે માણેના ઉપયોગને મં ૂર મળ શક છે પણ તે

માટ યેક કસમાં િવશેષ પરવાનગી જ ર છે :
• ટ લફોન, ર ડયો અથવા ટલીિવઝન માટ સારણના
ટાવર તથા સારણનાં સાધનો.
મકાનના ુ ય ઉપયોગને સહાય પ નીચે માણેના
.+ ૨ અથવા
લા ુ પડ ું વહ વટ ઓ ફસ અથવા અ ય ટોરજ વધારાના ઉપયોગને મં ૂર મળ શક, પણ તે માટ
૧ ૦.૨ ૧૦મી. ઓ ં ૨૦% ‐
નથી બ ડગ મં ૂર માટ ર ૂ કરવામાં આવેલા સાઈટ લાનમાં
હોય તે
તેના નામ, થળે અને કદ (જો લા ુ પડ તો)નો
ઉ લેખ થયેલો હોવો જોઈએ :
૧. સોલર પેનલ, પવન ચ વાં બન-પરં પરાગત
ઊ ઉપ કરતાં સાધનો.
૨. રખેવાળ/પગી માટ રહવાની યવ થા

વાસન અને રસોટ

િનધા રત સી આર ઝેડ III હઠળ િનિ ત

િનધા રત સી આર ઝેડ III હઠળ િનિ ત કરવામાં
લા ુ પડ ું ૯ મી. અને કરવામાં આવેલા ધોરણો અને િનયમો
૧ ૦. ૩૩ ૩૩% ૪૦૦૦ ચો.મી. ુ ાર તમામ
આવેલા ધોરણો અને િનયમો અ સ
નથી ા.+ ૧ ુ ાર તમામ
અ સ ૃિ ઓ /ઉપયોગને
ૃિ ઓ / ઉપયોગને પરવાનગી
પરવાનગી

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 121
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ર તાની
લોટના ે ફળ
મ ુ મ
લ ત મહ મ મકાનની લોટ ું લ ત
ુ મ શરતી ઉપયોગ, ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવશેષ
ુ બ મહ મ
જ સં ુ લના ઉપયોગની મં ૂર
નં. પહોળાઈ એફ.એ.આર. મહ મ ચાઈ માપ મં ૂર ને આિધન
ાઉ ડ કવરજ
(મીટરમાં)

ૂહા મક માળખાક ય િુ વધા

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા હર

લા ુ પડ ું લા ુ પડ ું લા ુ પડ ું ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા હર હતમાં ન
૧ લા ુ પડ ું નથી ‐ હતમાં ન કરવામાં આવેલા તમામ
નથી નથી નથી કરવામાં આવેલા તમામ મં ૂર પા ઉપયોગ
મં ૂર પા ઉપયોગ
હર િુ વધા ઝોન

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા ન

લા ુ પડ ું લા ુ પડ ું ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા ન કરવામાં આવેલા
૧ ૧ ૫૦% ‐ કરવામાં આવેલા તમામ મં ૂર પા
નથી નથી તમામ મં ૂર પા ઉપયોગ
ઉપયોગ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 122
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

11. જમીન િવકાસ અને સબ- ડિવઝન િવિનયમો

11.1 હ ુ

આ િવભાગ કોઈપણ સબ ડિવઝન લાનની ડઝાઈન, સમી ા અને મં ૂર માટની સામા ય જ રયાતો દશાવે
છે અને આ કારના ડવલપમે ટ સાથે સંકળાયેલા કોઈપણ ખાનગી ડવલપરને તથા સરકાર એજ સીઓને
લા ુ પડ છે .સબ ડિવઝન દરખા તના બાંધકામમાં આ સબસે શન(પેટા િવભાગો)ના અથઘટન ગેના ોની
ચચા ચો સ સમયમયાદમાં અને વહલી તક ધોલેરા િવિશ ટ ૂડ રોકાણ િવ તાર િવકાસ સ ામંડળના
આયોજન િવભાગના ટાફ સાથે કરવી જોઈએ.

11.2. સામા ય જ રયાતો

ુ
11.2.1. વી ૃત લે ડ- ઝ લાન સાથે ુ ગ
સ ં તતા

આ ચે ટર તગત મં ૂર થયેલી તમામ લે-આઉટ સાથેની સબ ડિવઝન જમીન વી ૃત લે ડ- ઝ

ુ લાન સાથે
અને લા ુ પડતા િવિનયમો સાથે ુ ગ
સ ં ત હોવી જોઈએ. તેમાં હર સવલતો માટના ચો સ િવ તાર વા ક
મહો લા, બગીચા, ુ લી જ યા, ૂ અને એવી અ ય સવલતોનો સમાવેશ છે .
લ

11.2.2. અમલ

તાિવત ટ િસ ટમ દરક શેર -મહો લાને એકબી સાથે જોડ તે કાર તેની ડઝાઈન તૈયાર થશે થી
આસપાસના સમ િવ તારનો સૌથી આ િુ નક િવકાસ શ બનશે. શ હોય યાં નાની-નાની શેર
આસપાસની ોપટ ને ઉપલ ધ કરાવવી થી સમ િવ તારનો િવકાસ થાય.

તાિવત ટ િસ ટમ(મહો લા ણાલી) વતમાન મહો લાનો યાપ તેની યો ય પ રક પના ુ બ આગળ
જ
ધપાવશે. એક બા ુ થી બંધ હોય તેવી શેર ક મહો લાનો વતમાન શેર સાથે જોડાણ અટકાવવા ક ભિવ યમાં
તેનો યાપ ન વધે તે માટ ઉપયોગ નહ કર શકાય. આવી શેર ક અ ય કાયમને માટ બંધ હોય તેવી શેર ના
ક સામાં નીચે ુ બની
જ થિતમાં ફરફારની મં ૂર મળે છે -
1) થાિનક ભૌગો લક પ ર થિત
2) પયાવરણની પ ર થિત
3) ોપટ નો આકાર
4) ોપટ ની ુ ભતા- ા યતા
લ
5) અસંગત જમીનનો ઉપયોગ
11.2.3. ા ફકની ગીચતા ંુ િનવારણ

રહણાંક મહો લાની ણાલી એવી ર તે તૈયાર થવી જોઈએ થી આડાં-અવળા માગ ને બદલે એક િુ નયો જત
સર ુ ર ટ તૈયાર થાય.
લ ટ ડઝાઈન તગત એકબી ને જોડતા અનેક માગ વતમાન અને ભિવ યને
યાનમાં લઈને િનમાણ કરાશે થી ા ફકની િવપર ત અસર ખાળ શકાય અને ઝડપ ઘટાડ શકાય. શ
હોય યાં નવા તમામ બાંધકામના િવ તારના િવકાસ વખતે તેમાં વેશ માટ અને બહાર જવા માટ એક કરતાં
વધાર ર તા હોવા જોઈએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 123
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

11.2.4. રલવે – ર તા માટ ંુ આયોજન

સબ ડિવઝન ન કના રલ માગની પાસે હોય તો સબ ડવાઈડર ભિવ યમાં શેર અને રલમાગના ોિસગને
અલગ કર શકાય તે કારની પેટન ુ બ શેર ની રચના કરવાની રહ છે .
જ

11.2.5. પ રપ વ ૃ ો અને ુ દરતી વન પિત

શેર અને મહો લાની રચના એવી ર તે કરાશે થી પ રપ વ ૃ ો અને વતમાન ુ દરતી વન પિતની શ
એટલી ળવણી કર શકાય.

11.2.6. ઉ ાન, શાળા અને ુ લી હ રયાળ જ યાની સવલત

ર તા એ ર તે તૈયાર કરવા જોઈએ થી બાગ-બગીચા, શાળા અને ુ લી હ રયાળ જ યા તથા મોટ સં યામાં
યાં લોકો એક થતા હોય તેવા અ ય થળે સરળતાથી પહ ચી શકાય. ર તાની પહોળાઈ તેના મેઈ ટન સ
હ ુ માટ સિવસ હ કલ પસાર થઈ શક તેટલી હોવી જોઈએ.

11.2.7. સાવજિનક માગને સમાંતર ર તા

હાઈવે,ધોર ર તા,પેટાધોર માગ અડ આવેલી જમીન ુ ં િવભાજન કરવા ુ ં હોય તો તેવા ક સામાં ડવલપર
હાઈવેને સમાંતર એક રોડ ુ વો જ ર છે . કોઈ િમ કતને
ક વેશ ત પ લીક ર તાઓથી જ મળ શકશે.
િમ કતને સીધો વેશ હાઈવે,ધોર માગ ક પેટા ધોર માગથી મળશે ન હ.ધોલેરા સ ામંડળ હર હ ુ માટના
તથા મોટા ડવલપમે ટ માટ િવિશ ટ ક સામાં આપી શકશે.

11.2.8. સાવજિનક લ
ૂ અને બગીચા

જો કોઈ વી ૃત લાનમાં દશાવાયેલો જમીનનો ભાગ ભિવ યમાં આકાર લેનાર સાવજિનક શાળા, હર
ઉ ાન, મેદાન ક ુ લી જ યા તર ક દશાવાયેલો હોય અને તે પેટાિવભાજન થનારા િવ તારમાં આવતી હોય
તો લાિનગ િવભાગના કમચાર ઓ સંબિં ધત ય ત ક એજ સીને આવા પેટાિવભાજન અને તેની પડનાર
અસર ગે તાક દ કરશે. લાિનગ િવભાગ ારા અપાયેલી ચો સ સમય મયાદામાં એજ સી એ બાબતનો
િનણય કરશે ક આ સાઈટ અનામત રાખવી ક કમ. જો તે ન ઈ છે તો પેટાિવભાજનને મં ૂર મળશે નહ .
ાથિમક મં ૂર ની તાર ખથી ખર દ ની તાર ખ ુ ીનો ટાઈમ એજ સી પાસે રહશે.
ધ

11.2.9. હર સવલતો

વી ૃ ત લાન ક નીિતગત દ તાવેજમાં ચો સ જમીનના ભાગ પર ભિવ યમાં પોલીસ ટશન અને ફાયર
ટશન, ુ તકાલય, હર મકાનો ક અ ય હર સવલત ઊભી કરવાની દરખા ત દશાવાયેલી હોય અને તે ુ ં
સબ ડિવઝન(પેટાિવભાજન) કરવા ુ ં હોય તો આયોજન િવભાગના કમચાર સંબિં ધત એજ સીને ભિવ યમા
થનારા આ પેટાિવભાજનની અસર ગે તાક દ કરશે. એજ સી આયોજન િવભાગે આપેલી ચો સ
સમયમયાદામાં એ બાબતનો િનણય કરશે ક આ સાઈટ અનામત રાખવી ક કમ. જો એજ સી આ સાઈટ
અનામત રાખવા ન ઈ છે તો પટાિવભાજનને મં ૂર આપી શકાય.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 124
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

11.2.10. ઈઝમે ટ

બાંધકામના થળે ઈજનેર અથવા તરમાળખા િવભાગ વારા જ ુ ર અથવા પાણીનો સ લાય, ુ લી ક
ક સી ડ ગટરલાઈન માટ ૩ મીટરથી ઓછ નહ તેવી જ યા છોડવી જ ર છે . ચો સ લોટના સબ ડિવઝન
વખતે ઈ ટોલ કરાયેલી ગટરલાઈન માટ અથવા ભિવ યમાં થનાર ગટરલાઈન માટ પણ આ જ યા છોડવી
અિનવાય છે .

11.3. લાનની જ રયાતો

કોઈપણ લોટ ુ ં સબ ડિવઝન કરવા માટ લાન મં ૂર માટ ૂકવાનો હોય તેમાં નીચે ુ બની િવગતો
જ
સચ દશાવવી જ ર છે અને અહ દશા યા ુ બની તમામ બાબતોની મા હતી પણ સાથે ર ૂ કરવી જ ર
જ
છે . જો આ તમામ િવગતો નહ હોય તો ાથિમક લાનની યા ક સમી ા આગળ ધપશે નહ .
1) સબ ડિવઝન ો ટ ુ ં નામ, મા લક અથવા મા લકના એજ ટ ુ ં નામ અને તેની સહ , સવયર,
એ જિનયર ક ડઝાઈનર ુ ં નામ, તાવીત ર તા-શેર ુ ં નામ, પાસેના સબ ડિવઝન થયેલા લોટના
મા લકનાં નામ
2) ૨) લાનની માપણી, ૧:૧૦૦૦થી ઓછ ન હોવી જોઈએ, નોથ પોઈ ટ, તાર ખ.
3) લોટ ુ ં પેટાિવભાજન થવા ુ ં છે તેની હદ અને ચો સ થળ તથા તેને અડ ને આવેલા માગ,
રલરોડ લાઈન, જળ ોત, ઈઝમે ટ ક અ ય મહ વના થળની િવગત
4) સબ ડિવઝન ુ ં ચો સ થળ અને ોપટ તથા તેની આસપાસના ર તા-િવ તાર દશાવતો મોલ- કલ
લોકશન મેપ(નકશો)
5) સબ ડિવઝન થનારા સં ૂણ િવ તાર-જમીન પર ૧ મીટર ક તેથી વ ુ તર રખાંકન કર ું હો ુ ં
જોઈએ અને લોટ પાસેની ોપટ અને ર તાને પશતો હોય યાં ૧૦૦ મીટરના તર રખાંકન
દશાવ ુ ં જ ર . આ રખાંકન ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા ન કરાયેલી માપણીનો સંદભ બનશે.
યાં બાંધકામનો યાપ વધવાનો હોય તે તમામ િવ તાર આ તાિવત રખાંકનમાં દશાવવા જ ર
છે . સબ ડિવઝન થનારા લોટ ક િવ તાર ુ ં કદ એટ ું હોય ક યાં આ મા હતી બનજ ર બની
ય યાં તેની જ ર નથી.
6) ગટર યવ થા ુ ં થાન, કદ અને તેની આસપાસની યવ થા
7) તમામ તાિવત સવલતો ુ ં એ રયા ટટમે ટ
8) જો સબ ડિવઝનમાં રહણાક સવલતોનો સમાવેશ થતો હોય તો આ ક ૂિનટ ફિસ લટ ની યાદ
દશાવવી જ ર છે .
9) તાિવત માગ, સાંકડ ગલી, ઈઝમે ટ, ખાલી જમીન, ઉ ાન ક અ ય ુ લી જ યા, અનામત જ યા
અ ય ોપટ લાઈન અને બ ડગ સેટબેક લાઈન ુ ં થળ લોટ ુ ં પ રમાણ અને બ ડગ ર શન
ૂડલાઈન ુ ં થળ દશાવ ુ ં જ ર .
10) તમામ તાિવત ગટર અને અ ય ુ ટ લટ , તે ુ ં કદ, ગટરલાઈન સ હતની િવગતો અને નકશો,
નેજની પાઈપ તથા ચર ુ ં કદ ન કરતી િવગતો, ૂર સામે ર ણની યવ થા. પાણી ુ વઠા
ર
અને કચરો તથા ગટરનાપાણીના િનકાલની પ િત- યવ થા.
11) તાિવત ર તા, તેની પહોળાઈ અને રોડ ુ ં તાિવત બાંધકામ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 125
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

12) સબ ડિવઝનમાં ર તાનો સમાવેશ હોય ની મા ા ૧-૨૦ હોય, તેવા ક સામાં ર તાની સં ૂણ
િવગત સ ચ દશાવવી જ ર છે . તેમાં ૩૦ મીટરના વતમાન રોડ અને ગટરલાઈન સ હતની િવગતો
દશાવવી પડશે. સબ ડિવઝનમાં આવતો ર તો સબ ડિવઝન થનારા લોટની પાસેની જમીનને અડ ને
આવેલો હોય અને તે ર તો પાસેના લોટ ુ ી લંબાવવાનો હોય તો ૩૦ મીટરના ર તા
ધ ુ ીની
ધ
િવગત દશાવવાની રહશે.
13) સમ ો ટ ૂરો થવા ુ ં સમયપ ક ાથિમક લાનમાં દશાવવા ુ ં રહશે.

ુ ાિયક સવલતો અને

11.4. સા દ ુ લી જ યા

ુ ાિયક સવલતો અને

સબ ડિવઝન લાનમાં સા દ ુ લી જ યાની ૂરતી જોગવાઈ ા ટ ડવલપમે ટ લાનના
સે શન ૫.૨, ચે ટર ૫ ુ બ જ ર છે .
જ

11.5. ર તાની રચના માટના ધારાધોરણો

આ સે શનમાં ર તા કવા હોવા જોઈએ તેના ધારાધોરણો દશાવાયા છે ુ ં સબ ડિવઝનની યામાં પાલન જ ર
છે .

11.5.1. રાહદાર માગ

તાિવત રાહદાર માગ આસપાસના માગને યાનમાં લઈને ૂરતી પહોળાઈ સાથેનો હોવો જ ર છે . જોક ચો સ
અને િનધાર ત રાહદાર માગ નીચે ુ બના ધારાધોરણો
જ ુ બનો જ હોવો જોઈએ. અપવાદ પ ક સામાં
જ
ર યનલ ડવલપમે ટ ઓથો રટ ના એ જિનયર એ ુ ં મા ણત કર ક -તે રાહદાર માગ બનજ ર છે અથવા
અ યવહા છે તો જ આ ધારાધોરણોમાં ટછાટ શ છે .

કો ટક 11-1 - રાહદાર માગના ધારાધોરણો

માગનો કાર ુ મ રાહદાર માગ (મીટર)
લ ત
એ સેસ ક ો ડ એ સ ેસવે ૨૫૦
ઉ ોગોને ાથિમકતા આપતો ુ ય-ધોર માગ ૭૦
ુ ય ધોર માગ ૫૫
પેટા-ધોર માગ ૪૦
કલે ટર રોડ ૩૦
ક કો રડોર ૨૫
લોકલ રોડ ૨૦
સાંકડા માગ ૧૫, ૧૨

ઈ ટરચે જ, ઈ ટરસે શન, કટ/ ફલ એ રયાના ક સામાં વધારાનો રાહદાર માગ જ ર છે .

યાર ડવલપર વ ચેથી િવભા જત રોડ થાપવા ુ ં પસંદ કર યાર રાહદાર માગની પહોળાઈ ઓછામાં ઓછ
તે વ ચેના માગ વ ા ૧૫ મીટરની હોવી જ ર છે . ૧૨ મીટર પહોળો માગ મા નીચેની શરતોને આધીન જ
ઉપયોગમાં લઈ શકાશે -
1. તે માગનો ૫૦થી વ ુ રહણાક મકાનોના લોકો ારા ઉપયોગ થતો ન હોવો જોઈએ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 126
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

2. રોડને પશતી તમામ જમીન ુ ં સબ ડિવઝન એવી ર તે થયે ું હો ુ ં જોઈએ ક થી તે ર તાને વ ુ

પહોળો કરવો શ ન હોય.
3. તે કાયમને માટ ૂરો થઈ ગયેલો માગ હોવો જોઈએ અથાત તેને જોડતા મહો લામાં વ ુ િવ તરણ
શ ન હોય.

11.5.2. ધોર માગને અડ ને આવેલો રાહદાર માગ

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ના આયોજન િવભાગે મં ૂર કરલા રાહદાર માગના લાનમાં દશાવાયેલો પેટા
માગનો સબ ડિવઝન થનારા લોટમાં સમાવેશ થતો હોય તો રાહદાર માગ ચો સ થળે અને લાનમાં
દશા યા ુ બની પહોળાઈ સાથેનો અનામત રાખવો જ ર છે .
જ

૩૦ મીટર પહોળા(મ યરખાની બ ે બા ુ ૧૫ મીટર) રાહદાર માગ માટ જ યા રાખવાની ડવલપરની

ુ ા રાહદાર માગ માટની જ ર અનામત જ યા
જવાબદાર રહશે. ભિવ યમાં ૩૦ મીટરથી વ ન િતમ લે-
આઉટ લાનમાં દશાવવાની રહશે. લ ુ મ લોટનાં માપ આ કરણમાં દશાવેલ ઝોન ગ ર ુ ેશન
લ ુ બ
જ
રાહદાર માગના ૂણાથી ન થશે.

૨૦ મીટર પહોળા ક ૧૨ અથવા ૧૫ મીટર પહોળા રાહદાર માગને િવકાસના અિધકારની ગણતર માં લઈ
શકાય છે , પરં ુ તેને લોટના િવ તાર, ુ લી જ યા, જ ર પા કગ, ટોમ-વોટર રટ શનની ગણતર માં ક
અ ય અિનવાય જ રયાતોની ગણતર માં લેવાતા નથી.

11.5.3. ટ ઈ ટરસે શન યોમે

યાં એક કરતાં વ ુ રોડ અલગ થતા હોય તે મ યરખા ૩૦ મીટરથી ઓછ ન હોવી જોઈએ.

11.5.4. લોકની લંબાઈ

નાના લોકની લંબાઈ ૧૪૦મીટરથી ૧૮૦ મીટર વ ચે હોવી જોઈએ, પરં ુ કોઈપણ સંજોગોમાં તે ૩૦૦
મીટરથી વધાર ન હોવી જોઈએ. નીચે ુ બની
જ શરતો ુ ં પાલન થાય તો તેવા ક સામાં
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. લોકની લંબાઈ ૩૦૦ મીટરથી વ ુ કરવાની મં ૂર આપી શક છે -
1) આસપાસની પ ર થિત
2) પયાવરણની થિત
3) ોપટ નો આકાર
4) ોપટ આસપાસની માગ સ હતની સવલતો
5) વૈક પક જમીનનો ઉપયોગ

લોકની પહોળાઈ બે લોટના િવભાજન માટ ૂરતી હોવી જ ર છે . રહણાક અને બનરહણાક બાંધકામને
અલગ કરવા માટ તથા રહણાક બાંધકામને રાહદાર માગથી અલગ કરવા માટ તે જ ર છે .

11.5.5. બંધ ગલી અથવા ર તો

માગ એક તરફથી ુ લો અને બી તરફથી કાયમને માટ બંધ હોય તે માગ ૧૫૦ મીટરથી લાંબો ન હોવો
જોઈએ. આયોજન િવભાગ વ ુ લાંબા ર તાની મં ૂર આપી શક છે . આ માગ બે માગને જોડતી મ યરખાથી તે
માગના મ ય બ ુ ુ ી માપવામાં આવે છે . આવા એક તરફથી જ
ધ ુ લા માગને ૨૫ મીટરના યાસ ધરાવતા

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 127
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

રાહદાર માગ ારા બંધ કરવામાં આવે છે . એ જિનયર ારા વી ૃ ત વૈક પક ડઝાઈન ગે િવચારણા થઈ
શક છે . જો વાહન ુ ં કને શન અ યવહા હોય તો પગપાળા જતા લોકો માટ ક સાઈકલ મારફતે અ ય ર તા ક
શેર સાથે ુ ં જોડાણ જ ર છે .

11.5.6. સાંકડ શેર /ગલી

ચો સ સંજોગોમાં ૧૫ મીટર પહોળા રાહદાર માગ ુ ં િનમાણ કર શકાય ૯ મીટરના રોડને જોડ. શેર માં
૫૦ ક તેનાથી ઓછા રહણાંકના મકાનો હોય અને તે એક બા ુ થી બંધ હોય યાર આવા નાના માગ ુ ં િનમાણ
કર શકાય. આ ચે ટરના અ ય તમામ ધારાધોરણો આ કારના માગના િનમાણમાં લા ુ પડ છે .

11.5.7. કલે ટર ટ ડ ઝ નેશન

કલે ટર ટ ન કરવાનો અથવા કલે ટર ટની જ રયાત ન કરવાનો િનણય નીચે ુ બના ધોરણો
જ
આધાર ત છે . જો આ પૈક બે ધોરણો ુ ં પાલન થ ુ ં હોય તો તેવા ક સામાં તેન કલે ટર ટ તર ક હર કર
શકાય છે ુ ં િનમાણ કલે ટર ટનાં બાંધકામના િનયમો ુ બ કરવા ુ ં રહશે -
જ
• ુ ય માગને કાપતો હોય અને હ ટરદ ઠ પાંચથી વ ુ રહણાંકની ઘનતા ધરાવતા િવ તારને જોડતો
હોય અથવા ૧૨૫ રહણાક મકાનોના િવ તારને જોડતો હોય.
• ર તો સામા ય પરખા ુ બ, એ િવ તારમાં હાલના બાંધકામને
જ ુ ગ
સ ં ત કલે ટરની કામગીર ની ગરજ
સારતો હોય
• એ માગ અિવકિસત િવ તારમાં એવી ર તે લંબાવાય થી તે િવ તારમાં ભિવ યના કલે ટરની
કામગીર બ વે.
• આ માગ ખા સા એવા બન રહણાક, સં થાગત ક ર યેશનલ સવલતો ુ ી પહ ચતો હોવો જોઈએ
ધ
અને રહણાક િવ તાર પણ યાંથી સરળ બનતો હોવો જોઈએ.

11.6. ચો સ જમીનની ડઝાઈનના ધોરણો

11.6.1. ર તાની આગળનો ભાગ

સબ ડિવઝન થતો દરક લોટ ર તાની આગળની તરફ પશતો હોવો જોઈએ. જોક અનેક પ રવારો માટ
રહણાંકનો લાન હોય તો ર તાની આગળની તરફ પશતો હોવો જ ર નથી. જોક તે માટ તાિવત રહણાક
મકાન હર માગ ક ખાનગી માગથી ૧૦૦ મીટરના તરમાં જ આવેલા હોવા જોઈએ. દરક મકાન ુ ી
ધ
રાહદાર માગ ક ખાનગી વાહન ારા ક પગપાળા પહ ચી શકાય તેવી યવ થા હોવી જોઈએ.
એક ુ ુ ંબ માટના નાના રહણાંકના દરક લોટ માટ આગળની તરફ રોડ હોવો જ ર નથી. આવા રહણાંકોના
એક ૂથનાં ઓછામાં ઓછા એક જ િુ નટ માટ તે જ ર છે . બાક ના દરક રહણાંક મકાન ુ ી રાહદાર માગ ક
ધ
ખાનગી વાહન મારફતે ક પગપાળા જઈ શકાય તેવી યવ થા હોવી જોઈએ.
મોટા બન રહણાક બાંધકામનો ભાગ હોય તેવા લોટ ક બ ડગ( વા ક શોિપગ સે ટર) માટ લાંબો ર તો
જ ર નથી કારણ ક આ સમ સાઈટ ર તાની ન ક એવી ર તે હોય છે થી તમામ ત રક ભાગ ુ ી
ધ
સરળતાથી જઈ શકાય છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 128
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

11.6.2. સાઈડલાઈન

સાઈટ લોટ લાઈન , યવહા ૃ ટએ ન ક અને ર તાથી યો ય ૂણે ક િ યા પર હોવી જોઈએ. યાં સાઈડ
લોટ લાઈન પાછળની તરફ એકબી ને પશતા હોય યાં ૬૦ ડ ીથી ઓછો ૂણો ન હોવો જોઈએ.

11.6.3. બ ડગ લાઈન

બ ડગ લાઈન ઝોનના યો ય વગ કરણ ુ બ તમામ લોટ પર રચાવી જોઈએ. જ ર સેટબેક પર બ ડગ

જ
લાઈન ુ ં અિત મણ ન હો ુ ં જોઈએ અને સેટબેકની જ રયાત રાહદાર માગ સંબિં ધત કોઈપણ બાંધકામના
િનયમો ુ ં પાલન કરતી હોવી જોઈએ.

11.6.4. ઘરથી રાહદાર માગ ુ ીનો ખાનગી ર તો

ધ

હર રાહદાર ર તામાં ઘર પાસેથી ખાનગી ર તાનાં િનમાણ પહલા ર યનલ ડવલપમે ટ ઓથો રટ ના
આયોજન િવભાગ પાસેથી મં ૂર લેવી જ ર છે .

11.7 કોમન લોટ

િવકાસ માટ કોમન લોટની નીચે માણે ફાળવવાની રહશે:

11.7.1 રહણાક અને વેપારલ ી ઉપયોગ માટ:

(અ) ૨૦૦૦ ચો.મી. અથવા વ ુ ે ફળના મકાનમાં કોમન લોટની જોગવાઈ કરવાની રહશે.

(બ) કોમન ુ મ િવ તાર મકાનના ૧૦% અ સ

લોટનો લ ત ુ ાર હોવો જોઈએ અને તેની જોગવાઈ

કરવી પડશે.

(ક) બ ુમાળ ઈમારતોના ક સામાં મકાનનો િવ તાર ગમે તેટલો હોય તેમ છતાં કોમન લોટની

જોગવાઈ કરવાની રહશે.

11.7.2 ઔ ો ગક ઉપયોગ માટ:

(અ) ૫૦૦૦ ચોરસ મીટર ક વધાર ે ફળ ધરાવતા મકાન એકમ માટ કોમન લોટ ફાળવવો.

(બ) ૫૦૦૦ ચોરસ મીટર થી ૨૦૦૦૦ ચોરસ મીટર ે ફળ ધરાવતી ઈમારતોમાં ે ફળના ૮ %

લેખે કોમન લોટની જોગવાઈ કરવાની રહશે.

(ક) ૨૦,૦૦૦ ચો.મી. કરતાં વ ુ બાંધકામવાળ ઈમારતમાં ૧૬૦૦ ચો.મી. ઉપરાંત ૨૦,૦૦૦

ચો.મી.થી ટ ું વ ુ બાંધકામ હોય તેના ૫% લેખે કોમન લોટની જોગવાઈ કરવાની રહશે.

11.7.3 રહણાક, વેપાર અને ઔ ો ગક િસવાય

૨૦૦૦ ચો.મી. અથવા વ ુ ે ફળના મકાનમાં કોમન લોટની જોગવાઈ લોટ િવ તારના ૨૦ %

લેખે કરવાની રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 129
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

11.7.4 સામા ય જ રયાતો

1. કોમન લોટમાં પહ ચવા માટ ર તા અને મા ન હોવા જોઈએ. કોમન લોટમાં કોઈ ભાિવ

બાંધકામ માટની યોજનાને પરવાનગી આપવામાં નહ આવે.

2. કોમન લોટ ુ ં લ ત
ુ મ માપ ૨૦૦ ચો.મી. હો ુ ં જ ર છે , ને ફરતે ૧૦.૫૦ મી..થી ઓછ જ યા ન

હોવી જોઈએ.

3. કોમન લોટમાં કોઈ કારના બાંધકામને મં ૂર આપવામાં નહ આવે. મા ઈલે ક સબ ટશન,

ઓવરહડ ટાંક , ૂગભ ટાંક , પગી માટ મ, પેટા લોટ અથવા ટનેમે ટ અથવા લેટના

રહવાસીઓ માટ ક િુ નટ હૉલ, ટ ૂબવેલ તથા વરસાદ પાણીના રચા ૂવા માટ િનયમો

અ સ ુ ાર અથવા કોમન લોટના ુ લ િવ તારના વ મ

ુ ાર છોડલા મા ન અ સ ુ ા વ ુ ૧૫% લેખે

બાંધકામને મં ૂર અપાશે.

4. ુ મ િવ તાર ૨૦૦ ચો.મી. હશે અને તેને ફરતે ૧૦.૫૦ મી.થી ઓછ જ યા

કોમન લોટનો લ ત

નહ હોય તો જ કોમન લોટમાં િવભાજનને મં ૂર આપવામાં આવશે.

સા ૂ હક આવાસ માટ જોગવાઈ કર શકાશે ( માં ુ લી લ થ િવના ાઉ ડ લોર ઉપરાંત

ઉપર બે માળનો સમાવેશ થાય છે ) કોમન લોટના આ િસવાય વ ુ પેટા-િવભાજનને સ મ

સ ામંડળ મં ૂર આપી શક છે .

5. બ ડ ગ એકમના લોર પેસ ઈ ડ સની ગણતર માંથી આ કોમન લોટનો િવ તાર બાદ કરવો

નહ .

6. (અ) “રહણાક િસવાય તમામ ઉપયોગ માટના ક સામાં” આખા કોમન લોટનો ઉપયોગ પા કગ

અને વાહનોની અવરજવર તથા વ ચે ચાલવાના માગ માટ મં ૂર આપવામાં આવશે.

(બ) રહણાકના ઉપયોગ માટના ક સામાં ુ લ કોમન લોટની ૫૦% જ યાને પા કગ અને

વાહનોની અવરજવર તથા વ ચે ચાલવાના માગ માટ મં ૂર આપવામાં આવશે.

7. બ ડ ગ એકમના લેઆઉટમાં કોમન લોટની જોગવાઈ સાથે પેટા િવભાગને મં ૂર આપવામાં

આવી હોય તેવા ક સાઓમાં એવા પેટા િવભાગના વ ુ િવભાજનના ક સામાં અને / અથવા

આવા પેટા લોટોના સ ૂહ માટ અને / અથવા નવા મકાનના આવા પેટ િવભાગના વ ુ

ડવલપમે ટ માટ કોમન લોટો માટ આ હ રાખવો જોઈએ નહ .

િસવાય ક, રહણાક ઉપયોગ િસવાયના હ ુ માટ બ ડ ગ તૈયાર કરવામાં આવ ંુ હોય તો આ

િનયમો હઠળ જ ર પા કગની જોગવાઈ ઉપરાંત લોટના 5% લેખે રોડ તરફ ુ ાકાતીઓ માટ
લ

પા કગની જોગવાઈ કરવાની રહશે. આ પા કગ માટ બ ડ ગથી જ ર મા ન છોડવા ંુ રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 130
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

12. ઓછા ખચ મકાન ંુ બાંધકામ

સામા જક અને આિથક ર તે પછાત વગના લોકો માટ, સમાજના આિથક ર તે નબળા વગના લોકો માટની
યોજનાઓ તગત મા હર ે ની એજ સીઓ, સહકાર મંડળ ઓ ક અધ સરકાર સં થાઓ અને ર જ ટડ
ડવલપસ ારા થતા બાંધકામ માટ આ િનયમો લા ુ પડ છે .

12.1. આયોજન

સ તા દર મકાનના બાંધકામમાં નીચે ુ બની શરતો ુ ં પાલન કરવા ુ ં રહશે :

જ
1. એક હ ટરના િવ તારમાં મહ મ ૨૨૫ રહણાક મકાનો હોવા જોઈએ.
2. લોટ ુ ં લ ત
ુ મ કદ ૧૮ ચોરસમીટર અને મહ મ કદ ૪૦ ચોરસ મીટર હો ુ ં જોઈએ અને બ ટ અપ
એ રયા લોટના ે ફળના ૭૦ ટકાથી વધ ુ ં ન જોઈએ. આગળ અને પાછળની તરફ ૧.૫ મીટર ુ ં
તર છોડવા ુ ં રહશે.
3. લોટની આગળની તરફ ઓછામાં ઓ ં ૩ મીટર ુ ં તર છોડવા ુ ં રહશે.
4. આવા સળંગ ૨૦ લોટ પછ ૨.૦ મીટરની ુ લી જ યા (ઓપન કાય પેસ) છોડવાની રહશે.
5. લોટ પર ાઉ ડ લોર વ ા તેની ઉપર એક માળ ુ ં જ મહ મ બાંધકામ થઈ શકશે.
6. રહવાસીઓ માટ ુ લી જ યા ક ક ૂિનટ હોલ સ હતની િુ વધા માટ સમ િવ તારના ૧૦ ટકા
ટકાના દર ફાળવવામાં આવશે. એ ોચ રોડ(ઉપમાગ), ૂળ માગ ક તેની આસપાસની જ યા િસવાય
આ ુ લી જ યા માટ ફાળવાશે.

12.2. બાંધકામની સામા ય જ રયાતો

1. ુ મ
લ થની લ ત ચાઈ એ ોચ રોડ ક પાથવે( ૂળમાગ)ની ટોચની સપાટ થી ૩૦ સેમી હોવી
જોઈએ.
2. મહ મ લોર પેસ ઈ ડ સ -તે લે ડ ઝોન(જમીનના ઉપયોગના ે ) ુ બ ન
જ કરાયેલા
બાંધકામ િનયં ણના િનયમો ુ બ રહશે.
જ
3. મ ુ ં કદ નીચે ુ બ રહશે -
જ

એ. ુ ય મ( લિવગ મ), બેડ મ ુ ં કદ ૮ ચોરસમીટરથી ના ુ ં ન હો ુ ં જોઈએ અને પહોળાઈ

ઓછામાં ઓછ ૨.૪ મીટર હોવી જોઈએ.
બી. અલગ બાથ મ અને જ ુ ં કદ ૦.૯ ચોરસમીટર અને પહોળાઈ ઓછામાં ઓછ ૦.૯ મીટર
હોવી જોઈએ
સી. સં ુ ત બાથ મ- જ ુ ં કદ ૧.૮ ચોરસમીટર અને પહોળાઈ ૧મીટર હોવી જોઈએ.
4. ુ મ
મની લ ત ચાઈ નીચે ુ બ હોવી જોઈએ -
જ
એ. લિવગ મ - ૨.૪ મીટર
બી. રસો ુ ં - ૨.૪ મીટર
સી. બાથ મ/ડ ુ ી - ૨.૧ મીટર
સ
ડ. કો રડોર - ૨.૧

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 131
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

5. ુ મ
ઢાળવાળ છત હોય તો મની લ ત ચાઈ -
એ. છતની સરરાશ ચાઈ ૨.૧ મીટર
બી. છતના બહારના છે ડા ુ ીની
ધ ચાઈ ૨.૪ મીટર
સી. છતનો ઢાળ .આઈ. શીટ, એ બે ટોસ શીટ ક ટાઈ ડ મ માટ ઓછામાં ઓછો ૩૦૦ હોવો
જોઈએ, યાર આરસીસી લોિપગ ફ(છત) માટ ઢાળ ઓછામાં ઓછો ૧૨૦ હોવો જોઈએ.
6. બાર , વે ટલેટર અને ઘરમાં કાશ અને વાતાયન માટની રચના નીચે ુ બ હોવી જોઈએ
જ
એ. મના લોર એ રયા(ભ યત ળયા ુ ં ે ફળ)ના ૧૦મા ભાગ ુ ં હો ુ ં જોઈએ
બી. ડ ુ ી અને બાથ મ માટ ૦.૨. ચોરસમીટર
સ
7. સીડ -દાદરા-પગિથયા
એ. યેક ૧૨ મકાન દ ઠ એક દાદરા-િનસરણી રહશે
બી. ુ મ પહોળાઈ ૦.૭૫ મીટર હોવી જોઈએ
દાદરાની લ ત
સી. પગિથયાની મહ મ ચાઈ ૦.૨ મીટર હોવી જોઈએ
ડ. ુ મ પહોળાઈ ૦.૨૨૫ મીટર હોવી જોઈએ
પગિથયાની લ ત
ઈ. સૌથી ઉપરના પગિથયા-છત પાસેના- ુ ં લ ત
ુ મ કદ ૨.૧૦ મીટર

12.3. ચરલ જ રયાતો

1. બ ડગની લોડ બે રગ દ વાલો ટની ક ી કા ટ લોકની હોવી જોઈએ. જોક ડ ચર ઈ છનીય

છે
2. આર.સી.સી. ડ ચર ક લાકડાની મ સાથે ુ ં ચર હોય તો -
એ. ૂ એવા થાિનક મટ રયલ ુ ં હોઈ શક.
ફલર વોલ સા ુ ળ
બી. બ ડગની છત ગે વેનાઈ ડ આયન શીટ, ટાઈ સ ફ ક આરસીસી ફની હોવી જોઈએ.
ઊપરના માળના બાંધકામમાં મ યમ ભ યત ળ ુ ં ૂડન ક આરસીસી ુ ં અને બાક ુ ં પસંદગી
ુ બ ુ ં હો ુ ં જોઈએ.
જ
3. દરવા અને બાર કોઈપણ મટ રયલની ચાલે.
4. એ બે ટોસ શીટના ઉપયોગની પરવાનગી નથી
5. મકાનના બાક ના બાંધકામમાં થાિનક મટ રયલ અને ોતનો ઉપયોગ કર શકાય.

12.4. રોડ અને પાથવે

1. આવા હાઉિસગ ો ટમાં રોડ અને પાથવે(પગપાળા જવાનો સાંકડો માગ) હઠળનો િવ તાર સામા ય
ર તે ો ટના ુ લ િવ તાર- ે ફળના ૨૦ ટકાથી વધાર ન હોવો જોઈએ
2. આવા મકાનોમાં સામા ય ર તે કાર નથી હોતી થી વ ચેનો માગ પે ડ ટપાથ હોય છે માં ૬
મીટરનો રાહદાર માગ અને બે મીટરનો પાથવે હોવો જોઈએ. રાહદાર માગ અને પાસેની ગટરલાઈન
તથા ૃ ારોપણ એ કાર હોવા જોઈએ થી ઈમરજ સી વાહન પસાર થઈ શક.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 132
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

3. યાં મોટર વા વાહનો ન જઈ શક અને મા પગપાળા જ જવા માટની યવ થા હોય તેવા માગની
ઓછામાં ઓછ પહોળાઈ ૪.૦ મીટર હોવી જોઈએ અને આ માગ ૫૦ મીટરથી વ ુ લાંબો ન હોવો
જોઈએ.

12.5. મકાનમાં રહવાની ઓછામાં ઓછ સગવડ

1. દરક મકાનમાં ઓછામાં ઓછો એક લિવગ મ(બેઠકક ) અને જ હોવા જોઈએ. યાં ગટર યવ થા
છે યાં આ િવ તારનો િવકાસ કરતી એજ સીએ ત રક ગટરલાઈનની યવ થા કરવાની અને તેની
ળવણી કરવાની રહશે. યાં ગટર યવ થા ન હોય યાં નેશનલ બ ડગ કોડ(એનબીસી)ની
ૂ ાની યવ થા હોવી જોઈએ.
ુ ાર ખાળ- વ
જોગવાઈ અ સ
2. મમાં ઉપલ ધ કરાવાયેલી મા ળયા ભ યત ળયાના ે ફળના ૩૦ ટકાથી વધાર ન હોવી જોઈએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 133
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

13. ધણ ટશન અને સિવસ ટશન

13.1. યા યા

ફ ૂઅલ ફ લગ અને સિવસ ટશન એ ઓટોમોબાઈલની આવ યક અને સામા ય જ રયાત ૂર કરવા માટના
રટલ બઝનેસ ુ ં થળ છે . તેમાં ગેસ અને ઓઈલ, ટાયર ુ ં વેચાણ અને સિવસ, બેટર અને અ ય
ઓટોમોબાઈલ એસેસર તથા ર લેસમે ટ આઈટમ અને વોિશગ તથા ુ ક સનો સમાવેશ થાય છે . તેમાં
ટ ડર વક બોડ , પેઈ ટગ ક અ ય મોટા ુ મરામત નો સમાવેશ નથી.
કારના મોટર રપે રગ ક સં ણ

13.2. ધણ ટશન અને સિવસ ટશનની જ રયાત

ફ લગ ટશન અને ફ લગ કમ સિવસ ટશનના થળ ુ ં લ ત

ુ મ કદ નીચે ુ બ હોવા જોઈએ -
જ
1. ફ લગ ટશન(પે ોલ-ડ ઝલ-ગેસ ટશન) - ૩૦મીટર X ૩૬.૫ મીટર( યાપક ર તે િવકિસત િવ તારમાં
ટશન માટ આગળની તરફ છોડવી પડતી જ ર જ યામાં ઓથો રટ ની મં ૂર થી અને ૂર તપાસ
પછ ટછાટ મળ શક છે .)
2. પે ોલ/ગેસ ટશન કમ સિવસ ટશન ૨૦૦૦ ચોરસ મીટર ુ ં હો ુ ં જોઈએ માં આગળની તરફ ૩૦
મીટર ક તેથી વ ુ જ યા છોડલી હોવી જોઈએ.
3. લોટ સમતલ જમીન પર હોવો જોઈએ.
4. દરક ફ લગ ટશન ખાતે ચાર કમચાર ઓ માટ પા કગ યવ થા અને ઓછામાં ઓછ બે કારની
પા કગ યવ થા હોવી જ ર છે .
5. ફ લગ અને સિવસ ટશન સાથે હોય તો દરક સિવસ ટશન દ ઠ એક પા કગ પેસ ુ બ વધારાની
જ
પા કગ યવ થા હોવી જોઈએ.

13.3. ા ફક જ રયાત

1. પે ોલ પંપ કમ સિવસ ટશન ખાતે મોટાપાયે ા ફક થાય છે અને તે રોડ પર આવે ું હોય તે રોડ
પર જોખમ ઊ ુ ં થાય છે . આ ા ફકના જોખમને આધાર -તે રોડ પર ક હાઈવે પર ક શહરના
ચો સ ભાગમાં કટલા ટશન(પંપ)ની મં ૂર આપવી તેનો આધાર રહલો છે . ુ ય હ ુ ા ફકની
સમ યા ઓછામાં ઓછ થાય તેવો છે .
2. ર તો યાં ફંટાતો હોય યાં ક ુ તો હોય યાં પે ોલ પંપ ન હોવો જોઈએ, કારણ ક તેને કારણે રોડ
લ
ોસ કર ને પે ોલ-ડ ઝલ ક ગેસ ૂરાવવા આવતા વાહનને લીધે ા ફકની સમ યા સ ય છે .
3. ુ ય રોડની ન ક અ ય રોડ કાપતો હોય યાં પે ોલ પંપ ન હોવો જોઈએ. ા ફક મ થતો હોય ક
બે રોડ ભેગા થતા હોય તેનાથી ઓછામાં ઓછા ૮૦ મીટરના તેર પે ોલ પંપ હોવો જોઈએ.
4. સિવસ રોડ ક અ ય રોડ સાથે ુ ય રોડ મળતો હોય તો તેવા ક સામાં પે ોલ પંપ આ સિવસ રોડ ક
અ ય રોડથી પે ોલ પંપ ુ ં તર યાનમાં લે ુ ં જોઈએ, ુ ય રોડથી નહ .
5. ભાર ા ફક રહતો હોય તેવા રોડ પર બ ે તરફ પે ોલ પંપની જોગવાઈ ફાળવવી જોઈએ થી
વાહનોને રોડ ોસ ન કરવો પડ. એવા રોડ ક યાં બ ે તરફ પે ોલ પંપને બઝનેસ મળે તેટલો

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 134
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ા ફક ન હોય તેવા રોડમાં ગમે તે એક બા ુ એવી ર તે પંપ ફાળવવો જોઈએ માં સાઈટ જકશનની
ં
ન ક ન હોય અને ઉપરો ત (૩) નંબરની જ રયાત સંતોષતી હોય.
6. રોડ પરના પે ોલ પંપનો વળાંક સલામતીની ૃ ટએ જોખમી છે અને તે ટાળ ુ ં જોઈએ.
7. પે ોલ પંપની ોપટ લાઈ ુ ં તર રોડની મ યરખાથી ૧૫ મીટરથી ઓ ં ન હો ુ ં જોઈએ અથવા
રાહદાર માગથી અડ ુ ં ન હો ુ ં જોઈએ. રા ય ધોર માગ હોય અથવા શહર િવ તારોમાં મોટો-
મહ વનો રોડ હોય તો તેને હાઈવેના રાહદાર માગની બહાર થાપવા જોઈએ.
8. તેમ છતાં િવશેષ સંજોગોમાં ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. તપાસ કર ને મં ૂર આપે તો તેમાં ફરફાર થઈ
શક છે .

13.4. એ અને એ ઝીટ

1. પે ોલ પંપની એ અને એ ઝીટનો ૂળ િસ ાંત ધમધમતા રોડ પર ા ફકનો વાહ રાબેતા

ુ બનો જળવાઈ રહ તે જોવાનો છે .
જ
2. ા ફક રાબેતા ુ બનો જળવાઈ રહ તે માટ આગળની તરફ ૩૦ મીટર જ યા સાથે સરળ
જ વેશમાગ
અને બહાર જવાનો માગ હોવો જોઈએ. ુ ય માગ પરથી જ પે ોલ પંપનો વેશ માગ અને બહાર
જવાનો માગ પ ટ ર તે દખાવો જોઈએ.
3. પે ોલ પંપ અને રોડની વ ચે કોઈ અડચણ દખાતી હોવી ન જોઈએ.
4. પે ોલ પંપમાં વેશ ગે નીચે ુ બની ઓછામાં ઓછ જ રયાત યાનમાં લેવી જોઈએ
જ
એ. ર તાની બા ુ માં પગપાળા ચાલવા માટના માગ પાસે વાહન હંકારવા માટના માગની
પહોળાઈઃ ૫મી
બી. બે ર તા ભેગા થતા હોય યાં ઓછામાં ઓછો ૬૦ ડ ી ૂણો પડવો જોઈએ
સી. બહારની કોઈ ોપટ લાઈનથી ઓછામાં ઓ ં તરઃ ૬મી
ડ. ત રક લોટલાઈનથી ઓછામાં ઓ ં તરઃ ૩ મી
ઈ. રોડની બા ુ પરની પ થરની કનાર થી ઓછામાં ઓ ં તરઃ ૯મી c/c

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 135
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

14 . હો ડગ અને આઉટડોર ડસ લે ચર તથા પે જગ ટાવર અને ટ લફોન ટાવર તથા

આઉટડોર ડસ લે ચર પર િનયં ણો

14.1. મં ૂર

મા મં ૂર પા સાઈનબોડ(હો ડગ) પે જગ ટાવર અને ટ લફોન ટાવર ૂકવાની મંજર મળશે.

14.2. ડઝાઈન અને કદ

દરક હો ડગ એવી ર તે તૈયાર કરાયે ું હો ુ ં જોઈએ થી તે પવન, ૂકંપ અને અ ય ુ ઘટના સામે ટક શક
અને એનબીસીની બાંધકામ ગેની અ ય જ રયાતો સંતોષે.

કોમિશયલ િવ તારોમાં અથવા રિસડ શ.યલ કમ કોમિશયલ શોિપગ િુ નટના ક સામાં ડ લે બોડ શોિપગ
આકડની ઉપર એટલી જ ચાઈ ુ ં હો ુ ં જોઈએ અને સામા ય ર તે તે ૪૫.૫ સેમીથી ૬૧ સેમીની ચાઈ ુ ં
હો ુ ં જોઈએ. સાઈનબોડ ુ ં થાન અને કદ બ ડગની મં ૂર નો જ ભાગ રહશે અને તેમાં કોઈ ફરફારની મં ૂર
મળશે નહ તથા તેમાં કોઈ વધારા ુ ં સાઈનબોડ પણ ડસ લે કરવાની મં ૂર મળશે નહ .

િવિવધ માગ પર હો ડગનાં કદની મં ૂર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ન કર તે િનયમ ુ બ મળશે.

જ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. થાિનક પ ર થિત અને જ રયાતને યાનમાં લઈને હો ડગ ુ ં કદ ન કર છે .

14.3. િતબંિધત સાઈનબોડ

૧૮ મીટરથી વ ુ પહોળાઈ હોય તેવા મેજર રોડ પર નીચે ુ બના સાઈનબોડ લગાવવા પર
જ િતબંધ છે ઃ
એ) સ ાવાર ા ફક સાઈન ક િસ નલ સાથે ું વણ ઊભી કર તેવા આકાર, થાન ક રં ગ ધરાવ ુ ં
ચ
કોઈપણ સાઈનબોડ
બી) ‘અટકો’, ‘ ૂઓ’, ‘જોખમ’ ક તેના વા અ ય શ દ દશાવતા સાઈનબોડ ક પસાર થતા
ુ ાફરોમાં ગેરસમજ ઊભી કર
સ
સી) પ થર ક અ ય ુ દરતી વ ુ પર ચપકાવેલા ક િ ટ કરલા કોઈપણ સાઈનબોડ
ડ) રાહદાર માગમાં જ લગાવાચે ું સાઈનબોડ,શેર ના નામ, ા ફક સાઈન/સી નલ અથવા
અિધકાર સં ાનાં સાઈનબોડ િસવાય.

14.4. સામા ય િનયં ણો

1) બ ડગની કનાર પર કોઈ જ હો ડગની મં ૂર નથી

2) થાિનક પ ર થિત અને જ રયાતને યાનમાં લઈને જમીન પર સીધા જ સાઈનબોડ ઊભા કર
શકાશે નહ . કાશ, કાશનાં પ રવતનમાં સાઈનબોડ અવરોધ પ ન બન ુ ં જોઈએ.
3) જમીન પરનાં સાઈનબોડને જમીન પર મજ ૂત સપોટ હોવો જોઈએ. આ મજ ૂત આધાર
યવ થત લાકડાનો અથવા કાટ ન ખાય તેવી મેટલનો અથવા ચણતર કરલો ક કો ટનો હોવો
જોઈએ.
4) જમીન પર ુ ં સાઈનબોડ કોઈપણ બ ડગમાંથી જતા આવતા લોકો માટ અડચણ પ ન બન ુ ં
જોઈએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 136
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

5) કોઈપણ સાઈનબોડ બ ડગની ન ક હોય તેના કરતાં ર તાની વ ુ ન ક ન હો ુ ં જોઈએ.

6) રોડના જ ં શનથી તર; રોડની આગળ કોઈ સાઈનબોડ સલામત ા ફક યવહારને અડચણ પ ન
બને તે ર તે જ મં ૂર મળ શકશે
7) સ ાિધકાર ના મતે કોઈ હો ડગ બનસ ાવાર ા ફક સાઈન ક િસ નલ સાથે ું વણ ઊભી કર ુ ં
ચ
હોય તો તેની મં ૂર નહ મળે .
8) ૧૦ મીટરથી ઓછા પહોળા રોડ પર કોઇપણ હો ડગની મં ૂર આપવામા ન આવે
9) ‘અટકો’, ‘ ૂઓ’, ‘જોખમ’ ક તેના વા અ ય શ દ દશાવતા સાઈનબોડ ક પસાર થતા
ુ ાફરોમાં ગેરસમજ ઊભી કર તેવા કોઈ હો ડગની મં ૂર નહ મળે .
સ
10) હર ઉ ાન(બગીચા)થી ચો સ તરમાં હો ડગની મં ૂર નહ મળે .
11) ર જ ટડ ચરલ એ જિનયર પાસેથી હો ડગની થરતા, સલામતી ુ ં માણપ મળે તે પછ જ
હો ડગની તમામ મં ૂર મળશે.
12) હો ડગ માટ બ ડગ અને છતની ઉપર ની મા ન ની જોગવાઈ નીચે માણે રહશે

કો ટક 14-1 - હો ડગ માટ મા ન પેસ

મા ન
િસર યલ
થળ હો ડગ ું મહ મ કદ બ ડગ અને
નં. રોડ સાઈડ બે હો ડગ વ ચે
હો ડગ વ ચે
૬મી x ૩મી
૧ રોડને સમાંતર ૧.૫મી ૪.૫મી ૪.૫મી
(પહોળાઈx ચાઈ)
૪.૫મી

હો ડગ
૨ રોડ પાસેનો કાટ ૂણો .ડ .સી.આર. ુ બ
જ ૧.૫ મી ૪.૫મી
બ ડગલાઈનને
ોસ કર ું ન હો ું
જોઈએ
૩ છતની ઉપર .ડ .સી.આર. ુ બ
જ

કો ટક 14-2 - હો ડગ ંુ કદ ( .ડ .સી.આર. ુ બ)
જ
રોડની પહોળાઈની ર જ(મી.) હો ડગની ચાઈ(પહોળાઈ) હો ડગની મહ મ લંબાઈ
૧૮.૦મી અને ૩૦.૦મીથી ઓછ ૪.૫મી ૯.૦મી
૩૦.૦મીટર અને વ ુ ૯.૦મી ૨૭.૦મી

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 137
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

14.5. છત પર હો ડગ

છત પરના હો ડગ માટ નીચે ુ બની જોગવાઈ કરવાની રહ છે .

જ
એ) થાનઃ સં ૂણ છત ુ ં બાંધકામ નોન-ક બ ટબલ(સળગે નહ તેવા) મટ રયલમાંથી થ ુ ં ન હોય તેવી છત
પર સાઈનબોડ ુ ન શકાય. સાઈનબોડ
ક યાં ક ુ ારની
ુ વા ુ ં હોય તે બ ડગ િનયમ અ સ ચાઈ ુ ં હો ુ ં
જોઈએ.
બી) બહાર નીકળતો ભાગ( ો શન)- બ ડગની વતમાન બ ડગલાઈનથી વ ુ મો ુ ં સાઈનબોડ ન હો ુ ં
જોઈએ અને તેનાથી વ ુ તેનો યાપ કોઈપણ દશામાં વધવો ન જોઈએ.
સી) સપોટ-આધારઃ સાઈનબોડ ના પર ુ વા ુ ં હોય તે દરક છત
ક ૂબ જ મજ ૂત અને સલામત હોવી
જોઈએ. બ ડગના આધાર એવા દરક ભાગ પર તે સલામત ર તે િવભા જત હો ુ ં જોઈએ.

14.6. વોલ સાઈન

વોલ સાઈન માટ નીચે ુ બની જોગવાઈ જ ર છે -

જ

એ) પ રમાણ-કદ - સાઈનબોડ ુ ં ુ લ ે ફળ તે ના પર ુ વામાં આ

ક ુ ં હોય તે બ ડગના આગળના
ભાગના ુ લ ે ફળના ૨૫ ટકાથી વધાર ન હો ુ ં જોઈએ. બ ડગનો આગળનો ભાગ સરખી ચાઈના
લોકમાં િવભા જત કરવામાં આવે છે અને તે યેક લોક પર સાઈનબોડનો ભાગ -તે લોકના ૨૫
ટકાથી વધવો ન જોઈએ.

બી) ો શન(બહાર નીકળતો ભાગ) - વોલ સાઈન દ વાલ સાથે જોડાયે ું હોય તેનાથી ઉપર ન હો ુ ં
જોઈએ અથવા તેના ૂણાથી બહાર ન હો ુ ં જોઈએ. યાં દ વાલ પાસેથી પગપાળા લોકો ચાલતા હોય
તેવા કોઈપણ વોલ સાઈન તેના લેવલથી ૨.૫મીટરની ચાઈમાં ૭.૫મીટરથી વધાર બહાર ન નીકળ ુ ં
જોઈએ.

સી) આધાર - દરક વોલ સાઈન દ વાલ સાથે સલામત ર તે જોડાયે ું હો ુ ં જોઈએ. લાકડાની દ વાલ ન હોય
તો તેમાં લાકડાના લોક , ટપલ ક ખ લીથી જોડલા હોય તે યો ય નથી.

ડ) ર લે ટર - લાઈ ટગ ર લે ટર દ વાલની આગળની તરફ ૨.૪ મીટર િવ તર શક છે . જોક ર લે ટર

ટપાથના લેવલથી ઓછામાં ઓછા ૪ મીટર ઉપર હોવા જ ર છે , પરં ુ ટપાથની કનાર થી દર એક
મીટર ુ ી ન િવ તારવા જોઈએ
ધ

14.7. ો ટ ગ સાઈન

ો ટ ગ સાઈન ( ો ટની મા હતી આપ ુ ં બોડ) બ ડગની આગળની બા ુ પર લગાવા ુ ં હોય તેનાથી

બે મીટરથી વ ુ તેનો કોઈ જ ભાગ બહાર ન હોવો જોઈએ. આવા પા ટયાની નીચેથી લોકો પગપાળા પસાર
થતા હોય તેવા ક સામાં ઉપરની તરફ ૨.૫ મીટર ુ ી કંઈ જ ન હો ુ ં જોઈએ.
ધ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 138
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

કો ીહ સીવ સાઈન ડઝાઈન - ખાસ કર ને નવા ચરમાં િનયમોમાં થયેલા ુ ારાને કારણે નવા
ધ
સાઈનબોડ માટ અગાઉ કરતાં બ ડગનો આગળનો ઓછો ભાગ મળે છે . આથી સાઈનબોડની ડઝાઈન એવી
હોવી જોઈએ બ ડગની આગળની તરફની ઓછ જ યા રોક અને તેમ છતાં તે ુ ં મહ વ પણ જળવાઈ રહ.

14.8. અબન ર ૂઅલ ો ટ િવ તારોમાં સાઈનબોડ

આવા સાઈનબોડ માટ -તે ઝોન સંબિં ધત િનયમો અને અબન ર ૂઅલ લાનના િનયમો ક -તે િવ તારના
િનયં ણો ુ ં પાલન જ ર છે .
14.8.1. બેનર, સાઈનબોડ, વગે ર
બેનર, સાઈનબોડ અને બી અનેક કારના(ઓન-િ માઈસ સાઈનબોડ િસવાયના) સાઈનબોડ માટ મા
હંગામી ધોરણે જ મં ૂર મળશે.
બગીચા ક અ ય સં થાગત ઈમારતના વેશ ારથી ૩૦ મીટરના તરમાં કોઈ સાઈનબોડની મં ૂર મળશે
નહ .

14.9. ઐિતહાિસક ઈમારતો

હ રટજ બ ડગ અને મં દર સ હતના ધાિમક થળ અને તેની આસપાસમાં સાઈનબોડ ુ વાની

ક
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. મનાઈ ફરમાવી શક છે .

14.10. ડપોઝીટ અને ફ

1) હો ડગ ફ ટ કરવાની અને તેની ળવણી માટની ફ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા સમયાંતર ન

થાય તે ુ બ આપવાની રહશે.
જ
2) અરજદાર હો ડગની ફ -તે નાણાક ય વષ માટ અથવા યોજના ુ બ એડવા સમાં
જ ુ વવાની રહશે.
ક

14.11. ટ લક ૂિનકશન ઈ ા ચર (પે જગ, સે ુ ર મોબાઈલ, ‘વી’ સેટ, એમ.ટ .એન.એલ.,

લ
વગે ર)

1) ૂ રસંચાર માળખાગત િુ વધાઓ માટ નીચે ુ બની જોગવાઈ રહશે.

જ
એ) થાન - ટ લકોમ ઈ ા ચર બ ડગની છત પર અથવા ાઉ ડ પર(નીચે) અથવા તેના
પ રસરમાં જ ુ લી જ યામાં અ ય િવિનયમો ને આિધન હો ુ ં જોઈએ.
બી) ચરનો કાર
(i) ટલ ફ કટડ ટાવર અથવા થાંભલા પર એ ટના
(ii) બ ડગની છત/અગાસી પર ુ લા ઈ વપમે ટ માટ ફાઈબર લાસ ુ ં
ક ી-ફ કટડ શે ટર ક
પીવીસી
(iii) નીચે-જમીન પર ુ લા ઈ વપમે ટ માટ ચણતર અથવા અ ય ર તે તેને ઢાંકવાની યવ થા
ક
(iv) સાઉ ડ ુ કવર સાથે ડ . . સેટ,
ફ થી અવાજ ુ ં માણ ઘટાડ શકાય

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 139
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

સી) જ રયાત -
(i) દરક અરજદાર ટ લકોમ મં ાલય ારા ર કરાતી ર ડયો વ સી એલોકશન (SACF A)
ગે થાયી સલાહકાર સિમિત પાસેથી જ ર મં ૂર મેળવવાની રહશે.
(ii) દરક અરજદાર ર જ ટડ ચરલ એ જિનયર પાસેથી ચરલ ટ બ લટ સ ટ ફકટ
મેળવવા ુ ં રહશે બ ે પ ોની જવાબદાર રહશે.
(iii) અરજદાર સાઈનબોડ કઈ ર તે ાં ુ વા ુ ં છે તેનો
ક ચર ગેનો લાન ર ૂ કરવાનો
રહશે.
ડ) ો શન - પેજર અને/ક ટ લફોન ટાવર બ ડગમાં ૂકવામાં આ યા હોય તેની બ ડગ
લાઈનની બહાર તેનો કોઈ ભાગ જવો જોઈએ નહ .

2) ટકલ ઈ ા ચર સાઈટ -
એ) દરક બ ડગે ટ લકોમ ર ુ ેટર ઓથો રટ ( ાઈ)/ડોટના િનયમો ુ ં પાલન કરવા ુ ં રહશે,
લ થી
સિવસ ોવાઈડર એક જ પોઈ ટ ારા કને શન મેળવનારા તમામ લોકોને ોડબે ડ અને કબલ
સિવસ ોવાઈડ કર શક.
બી) સં ુ ત કાયકાર ૂથ/સં ુ ત કાયકાર સિમિત ારા નો ટફાઈ કરાયેલી સાઈટમાં જ ટ લકોમ
ટાવર થાપવાની મં ૂર સ ાિધકાર આપી શકશે.
સી) દરક સિવસ ોવાઈડર/ઈ ા ચર ોવાઈડર ખાતર આપવાની રહશે ક -તે સાઈટનો
ઓછામાં ઓછ ણ સિવસ ોવાઈડર ઉપયોગ કરશે.
3) ડપોઝીટ અને ફ - ટ લક ૂિનકશન ઈ ા ચર થાપવાની અને તેની ળવણી માટની ફ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા સમયાંતર ન કરાશે ુ બ તે
જ કુ વવાની રહશે.

14.12. કં ોલ સાઈન બોડ

કો ટક 14-3 - કં ોલ સાઈન બોડ

કલર કોડ
થળની પહોળાઈ
સાઈનબોડ માટ અ ર-લખાણ માટ બ ડગ માટ
૧) ૯મી. ુ ી
ધ ૂખરો-લાલ રં ગ(મ ન)/
સફદ સફદ
ૂખરો( ે)
૨) ૯મી થી ૧૮ મી ૂખરો-લાલ રં ગ(મ ન)/
ુ ાબી
સફદ/ લ ુ ાબી
લ
ૂખરો( ે)
૩) ૧૮મી થી ૪૦મી લાલ/ ૂખરો ુ ાબી
સફદ/ લ આઈવર
૪) ૪૦મીથી વ ુ ૂખરો( ે) સફદ આછો લીલો
નધ -
1) સાઈનબોડની લંબાઈ ુ કાનની બા ુ ના રોડની લંબાઈ જ
ુ બ હોવી જોઈએ
2) સાઈનબોડની ચાઈ ુ કાનની લંબાઈને અ ુ પ ૦.૬મી થી ૧.૦ મી હોવી જોઈએ
3) સાઈનબોડ પરના લખાણના અ રની સાઈઝ સાઈનબોડની સાઈઝને અ ુ પ ૦.૨મી થી ૦.૪મી હોવી
જોઈએ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 140
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

15 . માઈિનગ, વો રગ અને ક ક ન( ટની ભ ી)

માઈિનગ, વો રગ અને ુ બના િનયમો ુ ં પાલન જ ર છે -

ક ક ન ઓપરશ સ માટ નીચે જ

15.1.

માઈિનગ, વો રગ અને ટની ભ ીમાં િવ ફોટ કરવાની જ ુ ર હોય તેને કોઈપણ હર માગ, રલવે લાઈન,
નહર, ા સિમશન લાઈન ક અ ય કોઈ બ ડગની હદથી ૫૦ મીટરના તરમાં મં ૂર અપાશે નહ .

15.2.

લોટ પર માઈિનગ, વો રગ અને ક ન ઓપરશ સની મં ૂર અપાઈ હોય તે લોટ પર સ ાવાર મં ૂર િવના
કોઈ બાંધકામ થઈ શકશે નહ .

15.3.

માઈિનગ, વો રગ અને ટની ભ ીની મં ૂર બાંધકામની મં ૂર ની તાર ખથી મહ મ ણ વષ ુ ીની મળશે અને
ધ
તેમાં પણ ચો સ બાંધકામની જ મં ૂર મળશે.

15.4.

માઈિનગ, વો રગ અને ક ક ન( ટની ભ ીના) ઓપરશ સ માટ અને બાંધકામ માટ નીચે ુ બની
જ
શરતો ુ ં પાલન કરવા ુ ં રહશે -
1) માઈિનગ, વો રગ અને ક ક ન ઓપરશ સથી આસપાસમાં રહતા લોકોને કોઈ ાસ ન થવો
જોઈએ
2) સરરાશ ાઉ ડ લેવલથી ઓછા માઈિનગ, વો રગ અને ક ક ન ઓપરશ સની મા એ સ શન
માટ જ મં ૂર મળશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 141
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

16 . લા ુ પડતા િવ િનયમો

16.1. સામા ય

િનયમ ૧૬.૪.ને બાદ કરતા તમામ િવિનયમો તામ કારના ક શન માટ લા ુ પડશે અને વતમાન
બાંધકામમાં કોઈપણ કારના ફરફાર ક વધારાના ક સામાં તથા વતમાન બ ડગનો ઉપયોગ બદલવો હોય
તો પણ તે લા ુ પડશે. િવિનયમ ૧૬.૨. પણ હાલના બ ડગને લા ુ પડશે.

16.2. બ ડગમાં વધારો અથવા િવ તરણ

તાિવત વધારાના બાંધકામ ક િવ તરણના સમયે બ ડગની સાઈટને લા ુ પડતા જ ર િનયમો અ સ

ુ ાર
લી થથી સં ૂણ બ ડગ ુ ં બાંધકામ થ ુ ં હોય અને આસપાસમાં જ ર ુ લી જ યા હોય તો સં ૂણ બ ડગ ુ ં
નવેસર ુ ં કામ લી થથી થ ુ ં હોય અને જ ર િનયમ ુ બ આસપાસમાં
જ ુ લી જ યા રાખવામાં આવી હોય
તો તાિવત વધારા ુ ં બાંધકામ ક િવ તરણ મં ૂર પા નહ હોય તો તેની મં ૂર નહ મળે . અને બ ડગમાં
ુ મ િનયમો ુ ં પાલન ન થ ુ ં હોય તો
વધારાના બાંધકામથી ક િવ તરણથી હવાની અવરજવર માટના લ ત
તેની મં ૂર નહ મળે .

16.3. ુ લી જ યા ઘટાડવા સામે લેવી પડતી કાળ

બ ડગમાં એવા કોઈપણ બાંધકામની મં ૂર નહ મળે નાથી તે બ ડગની બા ુ માં તે જ બ ડર ક

ડવલપરના અ ય બ ડગ માટ જ ર ુ લી જ યા ુ ં માણ તે સમયના લા ુ િનયમોમાં ુ યા કરતાં
ચ
ઘટ ય. આવી ુ લી જ યા ુ ં માણ અગાઉથી જ ઓ ં હોય તો પણ આવા બાંધકામની મં ૂર મળશે નહ .

16.4. બ ડગની ળવણી (મેઈ ટન સ)

16.4.1. ચરલ (બાંધકામ સંબિં ધત)

આ િનયમો માટ બ ડગને નીચે ુ બના વગમાં િવભા ત કર શકાય -

જ
વગ-૧ - તમામ કારના ડ ચર, ફ ટર બ ડગ, િસનેમા, ઓ ડટો રયમ અને અ ય હર ઈમારતો,
શાળા અને કોલેજની ઈમારત, હો ટલ
વગ-૨ - ચણતર કરલી દ વાલો સાથેની રહણાક ઈમારતો માં ાઉ ડ લોર ઉપરાંત બે માળ ુ ં ચણતર થ ુ ં
હોય.

બ ડગના બાંધકામની ર જ ટડ ચરલ ડઝાઈનર ારા સમયાંતર ચકાસણી કરાવવાની જવાબદાર -તે
બ ડગના મા લકની રહશે અને તેણે ફોમ નં.૧૧ ુ બ નીચે દશાવેલી િવગતો સાથે
જ ચરલ ઈ પે શન
રપોટ ર ૂ કરવાનો રહશે -

એ) આ િવિનયમો અમલમાં આવે યારથી ણ વષમાં અને યારપછ થમ રપોટ ર ૂ કયાની તાર ખથી
દર ૧૫ વષના સમયાંતર. વગ-૧ની ઈમારતો આ િનયમો લા ુ થયાના ૧૫ વષ પહલા િનમાણ પામી
હોવાથી તે ુ ં પર ણ િનયમો લા ુ થયાના પાંચ વષમાં કરવા ુ ં રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 142
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

બી) આ િનયમો લા ુ પડ ા તેના પાંચ વષમાં અને યારપછ થમ અહવાલ ર ૂ કયાની તાર ખથી દર ૧૫
વષના સમયાંતર. વગ-૨ની ઈમારતો ુ ં િનમાણ આ િનયમો લા ુ થયા તેના ૧૫ વષ પહલા િનમાણ
પામી હોવાથી યારપછ ના ૧૫ વષ પછ પર ણ કરવા ુ ં રહશે.

16.4.2. ફાયર સેફટ

ફાયર સેફટ ના િનયમો એનબીસી ૨૦૦૩ (ભાગ-૪) ુ બ અ સ
જ ુ રવાના રહશે. આગ લાગે તો તેવી થિતને
પહ ચી વળવા માટ ફાયર હાઈ સ, ફાયર- લ ટ અને ફાયર- ટર(વૈક પક િનસરણી) ઉપલ ધ કરાવવાની
બ ડરની ફરજ રહશે. એક વષથી ઓછા સમયાંતર તેણે ર જ ટડ એવા ફાયર ડપાટમે ટ ક ફાયર ક સ ટ ટ ુ ં
માણપ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. સમ ર ૂ કરવા ુ ં રહશે. ઈ ટરનલ ફાયર હાઈ ટ, ફાયર લ ટ અને
ફાયર ટર તથા અ ય જ ર બાબતોની િનયમ ુ બ
જ ળવણી થઈ રહ છે અને તે સાર થિતમાં છે તે ુ ં
માણપ ર ૂ કરવા ુ ં રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 143
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

17. શાર રક ર તે િવકલાંગ લોકો માટની સવલતો

17.1. શોટ ટાઈટલ, મા ા અને આરં ભ

17.1.1. લા ુ પડતા િનયમો

હર જનતા ારા ઉપયોગમાં લેવાતી તમામ ઈમારતો અને સવલતો માટ આ િનયમો લા ુ પડશે. તે ખાનગી
અને રહણાક ઈમારતોને લા ુ પડતા નથી.
આ િનયમો ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ રજન(સર)ને લા ુ પડશે.

17.2. યા યા

17.2.1. હલચ-ચલન ન થઈ શક તેવી શાર રક અ મતા

તમામ યવહાર ક હ ુ માટ હ લચેરનો ઉપયોગ કરવો પડ તેવી િત.

17.2.2. િશક હલન-ચલન થઈ શક તેવી શાર રક અ મતા

ય તને ચાલવામાં ુ કલી પડ ક અસલામતી અ ભ

ુ વે તેવી િત ક અ મતા. પ ો ક કાખઘોડ , ૃિ મ
અવયવ, આથ ર ટ સ, પા ટ સનો ઉપયોગ કરતા હોય અને ફફસા તથા દય સંબિં ધત બમાર ધરાવતા
હોય તે સેમી એ ુ ેટર (
લ િશક હલન-ચલન થઈ શક તેવી શાર રક અ મતા)ની આ કટગર માં આવે છે .

17.2.3. વણશ તની અ મતા

બહરાશ હોવી ક ઓ ં સંભળા ુ ં ને કારણે ય ત ુ વે છે કારણ ક

હર િવ તારોમાં જતા અસલામતી અ ભ
ચેતવણી પ સંકતો ક આદશ સાંભળવા માટ અસ મ છે .

17.2.4. ૃ ટની અ મતા

સં ૂણ ધાપો( ાચ )ુ ક જોવામાં તકલીફ થતી હોય તેવી અ મતા ને કારણે ય ત હર િવ તારોમાં

ુ વે ક જોખમ અ ભ
અસલામતી અ ભ ુ વે.

17.2.5. હ લ ચેર

શાર રક ર તે અ મતા ધરાવતા લોકો ારા એક જ યાએથી બી જ યાએ જવા માટ ઉપયોગમાં લેવાતી
રુ શી. હ લ ચેરની ટા ડડ સાઈઝ ૧.૦૫મીx ૦.૭૫મી છે .

17.3. હ ુ

આ િનયમો હર જનતા ારા ઉપયોગમાં લેવાતી તમામ ઈમારતો અને સવલતો માટ લા ુ પડ છે . ખાનગી
અને હર રહણાક ઈમારતો માટ તે લા ુ પડતા નથી.

17.4. સાઈટ ંુ બાંધકામ

રોડ ુ ં લેવલ, ન કના ર તા અને પા કગ િવ તાર ચો સ મટ રયલની જ રયાત સાથે લાનમાં દશાવવા
પડશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 144
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

17.4.1. વેશનો માગ/ચાલવાનો માગ

બ ડગમાં વેશવાના ુ ય માગ અને વેશ ાર પાસે પા કગ ઓછામાં ઓ ં ૧.૮ મીટર પહો ં હો ુ ં જોઈએ
અને સમતલ હો ુ ં જોઈએ. જો કોઈ ઢાળ હોય તો તે પાંચ ટકાથી વ ુ ન હોવો જોઈએ. ભ યત ળયામાં
ઉપયોગમાં લેવાનાર મટ રયલ ૃ ટ નબળ હોય તેવા ય તને સા ુ ળ
ૂ હોય અથવા તેને તકલીફ ન પડ
તે ુ ં હો ુ ં જોઈએ.(પા કગ પેસના લોરનો રં ગ અને ચમક આસપાસના અ ય લોરથી અલગ હોવા જોઈએ
ના પર પગ પડ તો અલગ અવાજ આવતો હોવો જોઈએ). ગાઈ ડગ લોર મટ રયલ તર ક ઉપયોગમાં
લેવાતા મટ રયલથી સમ િનમાણ થ ુ ં જોઈએ. તેની સપાટ લપસી ન જવાય તેવી અને હ લચેર ારા જઈ
શકાય તેવી હોવી જોઈએ. નાની આડશ(તકતી ક પાળ) સામા ય લેવલ ુ ીની હોવી જોઈએ.
ધ

17.4.2. પા કગ -

િવકલાંગ લોકોના વાહન પા કગ માટ નીચે ુ બની જોગવાઈ જ ર છે -

જ
1. શાર રક ર તે િવકલાંગ ય ત માટ વેશ ાર ન ક બે કારની જ યા ટ ું પા કગ હો ુ ં જોઈએ અને
યાંથી બ ડગમાં જવા માટ ુ ં મહ મ તર ૩૦ મીટર હો ુ ં જોઈએ.
2. પા કગ ઓછામાં ઓ ં ૩.૬૦ મીટર પહો ં હો ુ ં જોઈએ.
3. હ લચેરધારક ય ત માટ અનામત જ યા ગેની મા હતી પ ટપણે અને તરત જ યાનમાં આવે તે
કાર ુ લી હોવી જોઈએ.
ક
4. ગાઈ ડગ લોર મટ રયલ ઉપલ ધ કરાવવા ુ ં રહશે અથવા ઓછ ૃ ટ મતા હોય તેમને અવાજ
ારા સંકત કરતી ડવાઈસ ક એ જ હ ુ માટની અ ય ડવાઈસ ઉપલ ધ કરાવવાની રહશે.

17.5. બાંધકામની જ રયાત

શાર રક ર તે િવકલાંગ ય તઓ માટના બ ડગ માટ િવશેષ સવલતો જ ર છે આ ુ બ છે

જ
1. લ થ લેવલની ન કનો માગ
2. િવકલાંગો માટ વેશ ાર/બહાર જવાના ર તાને જોડતી પરસાળ
3. દાદરો-સીડ -પગિથયા
4. લ ટ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 145
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

5. ટોઈલેટ
6. પીવા ુ ં પાણી
17.5.1. લ થ લેવલની ન કનો માગ

દરક બ ડગમાં ઓછામાં ઓ ં એક વેશ ાર િવકલાંગો અવરજવર કર શક તે માટ હો ુ ં જોઈએ અને તે

યો ય બોડ ારા દશાવ ુ ં જોઈએ. વેશ ાર પગિથયાવાળા વેશ ાર સાથે ઢાળવાળા માગને જોડ ુ ં હો ુ ં
જોઈએ.

એ. ઢાળવાળો માગ - વેશ ારા ખાતે ર પ અથાત ઢાળવાળો ર તો લપસી ન જવાય તેવા મટ રયલથી
બનાવેલો હોવો જોઈએ અને ઢાળ ૧૮૦૦ મીમીથી વધાર પહોળો ન હોવો જોઈએ. ૧:૧૨ના મહ મ
ઢોળાવ સાથે ર પની લંબાઈ ૯.૦ મીટરથી વ ુ ન હોવી જોઈએ. બ ે તરફ ૮૦૦ મીલીમીટર હાઈ હ ડ
રલ ર પની ટોચ અને નીચલી સપાટ ની બ ે તરફ ૩૦૦ મીમી ુ ી િવ તર શક. હ ડ રલની પાસેની
ધ
દ વાલ સાથે ુ ં ઓછામાં ઓ ં તર ૫૦મીમી હો ુ ં જોઈએ.

બી. પગિથયા સાથેનો માગ - પગિથયાવાળા માગ માટ પગિથયા ુ ં કદ ૩૦ મીમીથી ના ુ ં ન હો ુ ં જોઈએ અને
પગિથયાની ચાઈ ૧૫૦ મીમીથી વધાર ન હોવી જોઈએ. પગિથયાની બ ે બા ુ ૮૦૦ મીમીની
ચાઈનો કઠડો હોવો જોઈએ.
સી. બહાર નીકળવાનો/ વેશ માટનો દરવાજો( ાર) - વેશ ાર ુ ં ુ ઓછામાં ઓ ં ૯૦૦ મીમી હો ુ ં જોઈએ
ખ
અને તેમાં હ લચેરવાળ ય તને અડચણ પ બને તે ુ ં પગિથય ુ ં ન હો ુ ં જોઈએ. બરો ૧૨ મીમીથી
વધાર ચો ન હોવો જોઈએ.

ડ. એ સ લે ડગ બ૨ - ઢાળની ન કમાં એ સ લે ડગ ઉપલ ધ કરાવાશે ું લ ત

ુ મ
પ રમાણ ૧૮૦૦ x ૨૦૦૦ મીમી હશે. ઢાળની ઉપરની તરફ ુ ં એ સ લે ડગની લોર
મટ રયલ સાથે જોગવાઈ રહશે થી ૃ ટ મતા ઓછ હોય તેવી ય ત ું યાન જઈ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 146
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

શક.(પા કગ પેસના લોરનો રં ગ અને ચમક આસપાસના અ ય લોરથી અલગ હોવા જોઈએ
ના પર પગ પડ તો અલગ અવાજ આવતો હોવો જોઈએ). ગાઈ ડગ લોર મટ રયલ તર ક
ઉપયોગમાં લેવાતા મટ રયલથી સમ િનમાણ થ ુ ં જોઈએ. તેની સપાટ લપસી ન જવાય
તેવી અને હ લચેર ારા જઈ શકાય તેવી હોવી જોઈએ. નાની આડશ(તકતી ક પાળ) સામા ય
લેવલ ુ ીની હોવી જોઈએ.
ધ

17.5.2. િવકલાંગ માટ વેશ ાર અને બહાર નીકળવાના માગને જોડવો

િવકલાંગ માટ વેશ ાર અને બહાર નીકળવાના માગને જોડતો કો રડોર એ કાર તૈયાર કરવાનો રહ
છે , યાં ચો સ બ ડગના ઉપયોગની તમામ મા હતી ૃ ટ મતા ઓછ હોય તેવી ય તને કોઈ
ય ત ારા ક કોઈ સંકત ારા ઉપલ ધ કરાવવાની રહશે. આ મા હતી નીચે ુ બની રહશે -
જ

એ. ‘ગાઈ ડગ લોર મટ રયલ’ ઉપલ ધ કરાવવા ુ ં રહશે અથવા ઓછ ૃ ટ મતા હોય તેમને
અવાજ ારા સંકત કરતી ડવાઈસ ક એ જ હ ુ માટની અ ય ડવાઈસ ઉપલ ધ કરાવવાની
રહશે.
બી. ઓછામાં ઓછ પહોળાઈ ૧૫૦૦ મીમી હોવી જોઈએ
સી. ઢાળ-ઢોળાવમાં ફરફાર હોય તો ૧-૧૨ના લોપ ુ બ ઉપલ ધ કરાવવાનો રહશે
જ
ડ . ર પ/ઢાળવાળા માગ માટ કઠડો(ઉપર ચઢતી વખતે ક નીચે ઊતરતી વખતે ટકા માટ પકડવાની
પ ી) ઉપલ ધ કરાવવાનો રહશે

17.5.3. દાદરા-િનસરણી

િવકલાંગો માટ વેશ ાર ક એ ઝટ ન ક એક દાદરો રહશે માટ નીચે ુ બની જોગવાઈ

જ
કરવાની રહશે -
એ. ઓછામાં ઓછ પહોળાઈ ૧૩૫૦ મીમી.
બી. પગિથયાની ચાઈ ૧૫૦ મીમીથી વધાર ન હોવી જોઈએ અને તેની(પગિથયા પર યાં પગ
કુ એ તે ભાગ)ની પહોળાઈ ૧૫૦ મીમીથી વધાર ન હોવી જોઈએ. પગિથયા િુ નયો જત
હોવા જોઈએ, આડધડ ન હોવા જોઈએ.
સી. િનસરણીમાં સળંગ મહ મ ૧૨ પગિથયા હોવા જોઈએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 147
 ા ટ જનરલ ડવલપમે
મે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આ
આર)

ડ . િનસરણીની
િન બ ે તરફ કઠડો હોવો જોઈએ અને
ને ઉપરની તરફ ૩૦૦ મીમી ુ ી અને નીચે
ધ ચેની
ત
તરફ પણ એટલો
એ જ િવ
વ તાર શકાય
ય છે .
17.5.4. લ ટ

િનયમ ુ બ
જ યાં લ ટની જ ર હોય યાં ઓછામાં
ઓ ઓછ એક લ ટ હ લચેર ધ
ધારક માટ હોવ
વી જોઈએ ની
મતા ૂરો ઓફ ઈ ડયન ટા ડ ્ સ ારા ન કરાયેલી
લ ૧૩ ય તની મતા ુ બના પ રમાણની લ ટ
જ
હોવી જોઈ
ઈશે.

એ. પ ટ ત રક િવ તાર - ૧૩૦૦ મીમી

મી
બી. પ ટ ત રક પહોળાઈ
ઈ - ૨૦૦૦ મીમી
મ
સી. વેશ ારની
ની પહોળાઈ - ૯૦૦ મીમીી
ડ. કં ોલ પેનલની
લ ન કમ
માં ૬૦૦મીમીી લંબાઈ અને
ને લોર લેવલથી
લ ૧૦૦૦મ
મીમી ઈ ધરાવતો કઠડો
ચાઈ
આપવાનો રહશે.
ઈ. બી
લ ટ લોબી દરથી ૧૮૦૦ x ૧૮૦
૦૦ મીમી અથ
થવા તેનાથી મોટ જોઈશે
શે.
એફ. દરવાજો આપોઆપ
આ બંધ થઈ ય તે વ ચેનો સમયગાળો ઓછામાં
ઓ ઓછ
છો પાંચ સેક ડ હોવો જોઈ
ઈએ
અને દરવાાજો બંધ થવ
વાની ઝડપ ૦.૨૫ મીટર િત સેક ડ રહશે.
. પાંજરા વ આ જ યા સાથે એક ડવાઈસ ઉપ
વી પલ ધ કરાવાાઈ છે , સાંાંભળવાની ૃ ટએ સંકત કર
છે ક -તે ાર(દરવાજો
જો) બંધ છે ક ુ લો.

17.5.5. ટોઈલેટ

ુ લ ટોઈ
ઈલેટ હોય તેમાં િવકલાંગ માટ એક િવશેષ ડ .ુ સી. રાખવ
વી જ ર છે . તે માટ વેશ ાર પાસે
પ
હ ુ ં જોઈએ.
િવકલાંગ માટ વોશ બેઝીન પણ હો

એ. ૦૦ x ૧૭૫૦ મીમી
ઓછામાં ઓ ં કદ ૧૦૦
બી. વેશ ાર ુ ી શક તે માટ
લ મ તેની પાાસે ૯૦૦મીમી
મી ુ લી જ યા
ય અને દરવ
વાજો કતો હોવો જોઈએ
એ.
સી. દ વાલથી ૫૦
૫ મીમી લીયર
લ સ સાથે ૂ હોોય તે
થે સા ુ ળ ુ બ કઠડો ટોઈલે
જ લેટમાં હોવો જોઈએ.
જો
ડ. ડ .ુ સી.ન
ની સીટ ભોયત
ત ળયેથી ૫૦
૦૦મીમી હોવીી જોઈએ.

17.5.6. પીવા ંુ પાણ

ણી

િવકલાંગો
ગો માટના પ
પે યલ ટોઈલેટ પાસે તેમના ૂ
ન માટ પીવાાના પાણીની સા ુ ળ ય
યવ થા કરવાની રહ છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે
ટ ટર યન
નલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાં
ગ ધીનગર
ડ એસ આઈ
આ આર ડ એ 148
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

17.5.7. બાળકો માટ ડઝાઈિનગ

ઈમારતનો બાળકો ારા ખા સો ઉપયોગ થવાનો હોય તેમાં કઠડાની ચામાં ફરફાર કરવાનો રહશે અને
અ ય ફ ટગ તથા ફ સચરમાં પણ ફરફાર કરવાના રહશે.

17.6. પ ટ કરણ ન ધ

17.6.1. ગાઈ ડગ/વોિનગ લોર મટ રયલ

ૃ ટ મતા ઓછ હોય તેવા લોકોને યાલ આવે અથવા તેમને ચેતવે તે ુ ં લોર મટ રયલ ક આસપાસના
બાક ના લોર મટ રયલથી પ ટપણે અલગ પડ ુ ં હોય તેને ગાઈ ડગ ક વોિનગ લોર મટ રયલ કહ છે .
ાચ ુ ક ઓછ ૃ ટ મતાવાળ ય ત યાર લાકડ વડ આ સપાટ પરથી પસાર થાય યાર તેને ચો સ
કારના અવાજ તથા પશ સાથે સંકત મળે તે કારની તેની ડઝાઈન હોય છે . ગાઈ ડગ/વોિનગ લોર
મટ રયલ આવી ય તને કઈ દશામાં જ ુ ં તેનો સંકત કર છે , તે ુ ં માગદશન કર છે અથવા કોઈ વ ુ સાથે
અથડાઈ જવા સામે ચેતવણી આપે છે . આ ુ ં લોર મટ રયલ નીચે ુ બના િવ તારોમાં ઉપલ ધ કરાવવા ુ ં
જ
રહશે -
એ. બ ડગના વેશ ાર પાસે અને પા કગની જ યામાં
બી. મા હતી માટ ુ ં બોડ, રસે શન, લ ટ, સીડ (દાદરા) અને ટોઈલેટ પાસે
સી. યાં વાહનોની આવન- વન હોય યાં ચાલવા માટના ર તાની શ આતમાં અને તે ર તો ૂરો થતો
હોય યાં
ડ . સીધા માગમાં યાં પગિથયા ક આડશ ક ઢાળ-ઢોળાવ આવે યાં
ઈ. વેશ ાર અને બહાર નીકળવાના માગ પાસે અને બે દાદરા વ ચેની જ યા(રમ )ુ ં પાસે

17.6.2. સાઈનેજ (નામ ંુ પા ટ )ંુ

િવકલાંગ લોકો માટ બ ડગમાં જ રહલી ચો સ સવલતોની યો ય ઓળખ થઈ શક તે માટના સાઈનેજ

અથાત નામ લખેલા પા ટયા યો ય ર તે લખાયેલા અને ુ લા હોવા જોઈએ.
ક ૃ ટહ ન લોકો સાંભળ ,ુ ં પશ
કરવો વગેર અ ય મતાનો ઉપયોગ કરતા હોય છે . એ જ ર તે મની વણશ ત ઓછ હોય તેમને
ુ લ સંકતો લાભ કરતા હોય છે . સાઈનબોડના અ ર(૨૦ મીમીથી નાની સાઈઝના ન હોવા જોઈએ)
િવઝ અ
યો ય ર તે વંચાય તેવા અને પ ટ હોવા જોઈએ અને યો ય થાન પર ુ લા હોવા જોઈએ.
ક ૃ ટ હન લોકો
માટ દ વાલ પર ુ ં સાઈનબોડ ેઈલ લીપીમાં સા ુ ૂળ ચાઈ પર ુ ું હો ુ ં જોઈએ.
ક
સલામત ર તે ચાલી શકાય તે માટ વ ચે કોઈ અડચણ ન હોવી જોઈએ. ય ત હર િવ તારોમાં હર
સરનામા- થળની મા હતીની પણ યો ય પ િત હોવી જોઈએ. ચો સ થળના િતક ક તેની મા હતી અલગ
પડ તેવા રં ગમાં હોવી જોઈએ અને યો ય ર તે ચમકતી હોવી જોઈએ કારણ ક ની ૃ ટ મતા ઓછ હોય
તેઓ અ ય રં ગથી અલગ હોય તેને સરળતાથી વાંચી ક યાનમાં લઈ શક છે . હ લચેર માટ નીચે ચ માં
દશા યા ુ બના
જ તરરા ય તીક છે િવકલાંગો માટ ફાળવાયેલા લ ટ, ટોઈલેટ, દાદરા-સીડ , પા કગ
િવ તાર, વગેર પાસે ુ લા હોવા જોઈએ.
ક

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 149
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 150
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

18. ઐિતહાિસક વારસાને લગતા િનયમો

18.1. લા ુ પાડવાની મતા

ુ ા, માળખા,
ઇમારતો, કલાના ન ન ે , ક થાપ ય, પયાવરણીય સાં ૃિતક, મહ વ અને સ દય ધરાવતા
પ રસર ( નો હવેથી અહ ઔિતહાિસક વારસો ધરાવતી ન ધાયેલી ઇમારતો અથવા તો ન ધાયેલા પ રસર
તર ક ઉ લેખ કરવામાં આવશે), અને જગલનો
ં િવ તાર, ુ લો િવ તાર ( નો હવેથી અહ ુ દરતી પાસા તર ક
ઉ લેખ કરવામાં આવશે), જળાશયો, ટકર ઓ, ુ ગ
ં ર, પિવ ઉપવનો (અને તેની આસપાસનો િવ તાર) ુ ી
ધ
મયા દત નહ પરં ુ ં તે સ હતના નૈસ ગક સ દય ધરાવતા ુ તદરતી િવ તારો ની ુ રાત સરકાર ારા બહાર
જ
પડનારા હરનામામાં ન ધણી થવાની હશે તેને આ િનયમો લા ુ પડશે.

ુ ર હવેથી
આ િનયમોના હ સ હ પ રસરનો ઇમારતો-અને અથવા લોટ લાઇન-અને અથવા ર વે લાઇન-અને
અથવા જળાશો-અને અથવા રોડ-અને અથવા ર તા ારા ચાર બા ુ એથી ઘેરાયેલા તથા પયાવરણીય,
સાં ૃિતક તથા થપ યને લગ ુ ં મહ વ અને સ દય ધરાવતા ઐિતહાિસક કલાના ન ન
ુ ા, માળખા, ે ક
ન ધાયેલી ઇમારતો ધરાવતા કોઇપણ િવ તાર ક ુ ં ડ એસઆઇઆરમાં વણન કર ું હશે અને ના માટ કોઇ
ખાસ િનયમો િવચાર કઢાયા હશે એવા કોઇપણ િવ તાર તર ક ઉ લેખ કરવામાં આવશે.

ુ : િવકાસ/ રપે રગ ઉપર

18.2. િવકાસ/ ન િતબંધ

i. ન ધાયેલા ુ દરતી પાસા, ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા ન ધાયેલા પ રસર અને ઐિતહાિસક વારસો
ધરાવતી ન ધાયેલી ઇમારતોના કોઇપણ ભાગને તોડ પાડવો, તેના ઉપર લા ટર કરાવ ,ુ ં િવશેષ
ખાિસયતો ધરાવતી ચીજવ ુ ને બદલવી ક ઇમારત ુ ં રં ગરોગાન કરાવવા સ હતના સમારકામ,
ઓ
રપે રગ, ુ ારા-વધારા, ઉમેરો, એ જિનય રગ કામકાજ,
ધ ુ િવકાસ ક િવકાસ કરવાની
ન ૃિ
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ની ૂવ મં ૂર િવના હાથ ધર શકાશે નહ .
ii. આવી કોઇપણ કારની મં ૂર આપતાં પહલા ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. હ રટજ ક ઝવશન કિમટ (ક
નો હવેથી અહ હ રટજ ક ઝવશન કિમટ તર ક ઉ લેખ કરવામાં આવશે) નો સંપક કરશે અને આ
કિમટ ની સલાહ ુ બ ની ન દિશત શરતોએ કામ કરશે.
જ
iii. ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી કોઇપણ બ ડગ (અથવા ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા ન ધાયેલા
પ રસરમાં આવેલી કોઇપણ બ ડંગ),માં તોડફોડ, ુ ારા-વધારા ક ઉમેરો કરવા માટ, ક ન ધાયેલા
ધ
કોઇપણ ુ દરતી પાસામાં બાંધકામ કરવા ક તેની સરહદમાં ફરફાર કરવા માટની કોઇપણ કારની
મં ૂર આપતા પહલાં હર ના વાંધા- ૂચનો મંગાવવા પડશે અને હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ારા
તેના ઉપર િવચારણા થયેલી હોવી જોઇશે.
iv. ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. લે ખત પમાં ન ધેલા કારણો સ હત કટલાંક અપવાદ પ ક સાઓને ુ
ન
િવચારણા માટ હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ને પરત મોકલશે.
v. ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ઇમારતોના મા લકો અને ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા પ રસરમાં આવેલી
ઇમારતોની એ જવાબદર રહશે ક તેઓએ પોતાના ખચ ઇમારતોની ળવણી અને સમયસર રપે રગ
કરાવવા ુ ં રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 151
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

vi. જો ક તમામ િવચારણાના તે છે વટ હ રટજ ક ઝવશન કિમટ નો િનણય જ છે વટનો ગણાશે.

18.3. ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ઇમારતો, પ રસર અને ુ દરતી પાસાની યાદ ની તૈયાર ઓ

ુ ા, માળખા,
ઇમારતો, કલાના ન ન ે અને પ રસર અથવા ઐિતહાિસક અને અથવા સ દય અને અથવા
થાપ ય અને અથવા સાં ૃિતક અને અથવા પયાવરણીય મહ વ ધરાવતા િવ તારો, અને ે ોની યાદ અને
ને આ િનયમો લા ુ પડ છે એવા વનરા ના િવ તારો, ુ લા િવ તારો, જળાશયો (અને તેની આસપાસના
િવ તારો), ુ ગ
ં રો, ટકર ઓ અને ઉપવનો સ હતના નૈસ ગક સ દય અને અથવા પયાવરણીય મહ વ ધરાવતા
ુ દરતી પાસાઓની યાદ ધારો, ૧૯૭૬ની પેટાકલમ ૧૯ના હ સ
ુ ર આ િનયમનો હ સો બની શકશે નહ .
આ યાદ ને ૂરક બના યા બાદ, બદ યા બાદ, તેને ૂ ર કયા બાદ, તેમાં ુ ારા-વધારા કયા બાદ તે યાદ ના
ધ
ુ ારા-વધારા સ ાવાર ગેઝેટમાં અથવા તો
ધ હર ના વાંધા- ૂચનો મંગાવતી નો ટસમાં િનધા રત કરલી
પ િતએ િસ કરવાની શરતે સરકાર અને અથવા હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ની સલાહ ુ બ
જ
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા, અથવા તો સરકારને કાયદાક ય ર તે મળે લી સ ાની એ, અથવા
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ને કાયદા ારા મળે લી સ ાની એ અથવા હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ને મળે લી સ ાની
એ વખતોવખત તે યાદ ને ૂરક બનાવી શકાશે, તેમાં બદલાવ લાવી શકાશે, તેમાં ફરફાર કર શકાશે અથવા
તો તેને ૂ ર કર શકાશે. પાસેથી મંગાવવામાં આવેલા વાંધા- ૂચનો ઉપર સરકાર અથવા તો
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ને તા કા લક િવચારણા કરવાની રહશે અને છે લે હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ારા તે
યાદ ને આખર ઓપ આપવામાં આવશે અને હર કરવામાં આવશે.

પેટા માળ ુ અને ક પાઉ ડ સ હતની સમ સંપિ તે યાદ માં આવતી નથી એમ જો સંકત નહ કરાયો હશે તો
તે ઇમારત અથવા તો ઇમારતોના ૂથનો આપોઆપ તે યાદ માં સમાવેશ થઇ જશે.

18.4. અ ય જનરલ ડવલપમે ટ ક ોલ ર ુ ેશનમાં

લ ટછાટ ૂકવાની, ુ ારા વધારા કરવાની
ધ
અને બદલાવ કરવાની સ ા

ન ધાયેલા ુ દરતી પાસાઓની ળવણી માટ અને અથવા ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા ન ધાયેલા પ રસર અને
અથવા ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ન ધાયેલી ઇમારતોની ઐિતહાિસક અને અથવા સ દયને લગતી અને
અથવા સાં ૃિતક ક થાપ યને લગતી ુ વ ાના
ણ ળવણી, સાચવણી અને સંર ણ માટ જ ર હશે તો
હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ની સલાહ ુ બ અને લે ખતમાં ન ધવાલાયક કારણોસર અને
જ ુ ા ું
સ વ પ
ધરાવતી અને મં ૂર માટ પે ડગ પડ હશે એવી કોઇપણ યાદ ને િવકાસની મં ૂર ના હ સ
ુ ર વચગાળાના
સમય દર યાન ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી યાદ નો એક ભાગ ગણી લેવાની શરતે ડ સઆઇઆરડ એ ઔડા
માટના ા ટ ડવલપમે ટ લાન ( ક નો હવેથી અહ ઉ ત ર ુ ેશન તર ક ઉ લેખ કરવામાં આવશે)ના
લ
અ ય જનરલ ડવલપમે ટ ક ોલ ર ુ ેશનમાં
લ ટછાટ ૂક શકશે, બદલાવ કર શકશે અને તેમાં ુ ારા
ધ
વધારા કર શકશે.

18.5 ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા ન ધાયેલા પ રસર માટ િવશેષ િનયમો

હ રટજ ક ઝવશન ર ુ ેશન નં. ૧૭.૨૦.૨

લ ુ બ
જ હર કરાયેલા ુ દરતી પાસાના ક ઐિતહાિસક વારસો
ધરાવતા પ રસરના ( યાં હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ને જ ર જણાય યાં) ક સામાં સંબિં ધત ુ દરતી પાસા અને

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 152
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

પ રસર માટ ન કરાયેલા િવશેષ િનયમો તગત ઉપરો ત િવકાસની મં ૂર આપવાની રહશે, અને આ
ુ બ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા ઘડવામાં આવશે.
િનયમો હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ની સલાહ જ
પ રસર- ુ દરતી પાસા માટના િવશેષ િનયમોને આખર ઓપ આપતાં પહલાં હર પાસેથી વાંધા- ૂચનો
ુ ર તે
મંગવવાના હ સ ુ ાને અ ીણી અખબારો અને સ ાવાર ગેઝેટમાં
સ િસ કરવાનો રહશે. તે ુ ો
સ
સ ાવાર ગેઝેટમાં િસ થયાના ૬૦ દવસમાં પાસેથી આવેલા વાંધા- ૂચનો ઉપર
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.-હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ારા િવચારણા કરવાની રહશે.
આ વાંધા- ૂચનો ઉપર ચચા-િવચારણા કયા બાદ હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ની સલાહ ુ બ
જ
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ુ દરતી પાસા-પ રસર માટના ઉ ત ા ટ પે યલ ર ુ ેશનમાં ફરફાર (જો જ ર
લ
જણાશે તો) કરશે અને તે ગે આવેલા પે ડગ વાંધા- ૂચનો અને તેને સરકાર તરફથી મળનાર પે ડગ
પડલી આખર મં ૂર ઉપર ડ એસઆઇઆરડ -હ રટજ ક ઝવશન કિમટ એ સંબિં ધત પ રસર- ુ દરતી પાસાના
િવકાસ ક ુ :િવકાસની અર
ન ઉપર િવચારણા કરતી વખતે ઉ ત ા ટ પે યલ ર ુ ેશનને બાર કાઇથી
લ
ચકાસી લેવાનો રહશે એ શરતે મં ૂર માટ તેને સરકારને મોકલી આપવાના રહશે.

18.6 ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા ન ધાયેલા પ રસર અને બ ડગોના િવકાસની દરખા તને લા ુ
પાડવાની મતા

i. ધારો, ૨૦૦૯, ધારો, ૧૯૭૬ ની કલમ ૧૨ (૨) (ડ ) અને અથવા કલમ ૪૦ (૩) (સી) અથવા અ ય કોઈ
ધારા હથળ જો રોડને પહોળો કરવાની રખા દશાવવામાં આવી હશે તો તે એટલા માટ આપવામાં આવી
હશે ક તે ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા પ રસર- ુ દરતી પાસા ુ ં ર ણ કર અને તેની બાદબાક થતી
રોક.
ii. ડવલપમે ટ લાનમાં જો કોઇ રોડ અથવા રોડને પહોળો કરતા સીમાંકનની દરખા ત કરવામાં આવી
હશે તો પ રસરોમાં િવકાસની મં ૂર માંગતી અર ઉપર િવચારણા કરતી વખતે
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ને પયાવરણીય પાસા અને ઐિતહાિસક વારસાને લગતા િવિવધ પાસાઓને
ુ ાર ડવલપમે ટ
યાનમાં લેવાનાં રહશે અને તદઅ સ લાનમાં ફરફાર કરવા માટ જ ર પગલાં
લેવાના રહશે. આ કારના પગલાં લેવામાં જો િવલંબ થશે તો રોડનો પહોળો કરવા ુ ં ક નવો રોડ
બાંધવા ુ ં કામ શ કર શકાશે નહ .
iii. ડ એસઆઇઆરના ડવલપમે ટ લાનમાં દશાવેલા હયાત રોડને ુ દરતી પાસા ક ઐિતહાિસક વારસો
ધરાવતી ઇમારતો (ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા પ રસરોની યાદ માં સમાિવ ટ ન હોય તેમ છતાં
પણ)ને કુ સાન પહ ચાડ એવી કોઇપણ પ િતએ પહોળો કરવા ુ ં કામ હાથ ધર શકાશે નહ .
iv. ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ઇમારતો ક ન ધાયેલા ુ દરતી પાસામાં ડવલપમે ટ લાન માટ અલગ
દશ ક જ યા દશાવેલી હશે તો પણ તેનો અમલ કર શકાશે નહ , તે માટ જ ર જણાશે તો હ રટજ
ક ઝવશન કિમટ ની સલાહ ુ બ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. તે અલગ
જ દશ ક જ યાને ૂ ર કરાવવા ક
તેમાં ુ ારા વધારા કરાવવા સરકારનો સંપક કરશે.
ધ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 153
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

18.7 ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ઇમારતોનો ો સાહક ઉપયોગ

આ િનયમના પ રિશ ટ ૧૦ અને ૧૧માં એવા િવ તારોની યા યા કરવામાં આવી છે નો ધંધાક ય ર તે,
ઓ ફસ માટ ક હોટલ માટ ઉપયોગ કર શકાશે નહ . તેમ છતાં ઇમારતો હ રટજ ક ઝવશનની યાદ માં
સમાિવ ટ હશે અને જો તે ઇમારતોના મા લક-મા લકો ક ભાડ આપનાર ય ત ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી તે
ઇમારતો ુ ં યો ય રપે રગ કરાવીને તેની ળવણી કરવા અને સાચવણી કરવા સંમત હોય તો અને તે મા લક-
મા લકો ક ભાડ આપનાર ય ત તે ુ બની લે ખત બાંહધર આપતા હોય તો હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ની
જ
સલાહ ુ બ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. તે ઇમારતોની યો ય
જ ળવણી થતી ન હોય અથવા તો તેના ઐિતહાિસક
ૂ યો નાશ થઇ ય તેમ હોય તો જ તે ઇમારતોના કટલાક હ સાને ક આખી ઇમારતને ધંદાક ય ઉપયોગ
માટ- ઓ ફસ બાંધવા ક હોટલ બાંધવા બન ધંધાક ય િવ તારમાં તબદ લ કરવાની તે મા લક-મા લકો ક ભાડ
આપનાર ય તને મં ૂર આપી શકશે.

18.8 ઐિતહાિસક વારસાની સાચવણી માટ નવા ો સાહકો ંુ સ ન

ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ની સલાહ ુ બ ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ન ધાયેલી
જ
ઇમારતો અને પ રસરોની ળવણી માટ ો સાહક યોજના ક િનયમો બનાવી શકશે. ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ના
ડવલપમે ટ લાનના ક ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ન ધાયેલી ઇમારતો અને પ રસરોના િવશેષ િનયમોના
જનરલ ડવલપમે ટ ક ોલ ર ુ ેશનનીજોગવાઇઓ
લ તગત યાં લા ુ પડ ુ ં હોય યાં આ કારના
ો સાહનોમાં િવકાસના અિધકારોની તબદ લી, રપેર ફંડ ઊ ુ ં કર ુ ં ક કર રાહતો વી બાબતોને સમાવી
શકાશે.
આ કારના ો સાહનોની િવશેષ જોગવાઇઓ ઐિતહાિસક વારસાની ળવણી માટ ુ ં ઇ અને હ ાબાદ
બ ારા
બનાવવામાં આવેલા આદશ િનયમોના પગલે હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ની સલાહ ુ બ
જ
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા ઘડવામાં આવશે અને મં ૂર માટ તેને સરકારને મોકલી આપવાના રહશે.

18.9 થાપ યને લગતા ુ ેળ અને ઉપરના આકાશની

મ ળવણી

ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા ન ધાયેલા પ રસરોની દર આવેલી ઇમારતો ક ઐિતહાિસક વારસો ધારવી
ન ધાયેલી ેડ-૧ કારની ઇમારતો ક ુ દરતી પાસાના સાિન યમાં આવેલી ઇમારતોએ ઉપરના આકાશની
ુ રવા ુ ં રહશે
લવણી કરવાની રહશે અને થાપ યની પ િતને અ સ થી કર ને ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા
ન ધાયેલા પ રસરોનો દખાવ, સ દય ક ૂ યોના નાશ થાય નહ ક તેમાં સહજપણ ઘટાડો થાય નહ .“સાિન ય”
શ દની યા યા હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ારા કરવામાં આવશે. ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા ન ધાયેલા
પ રસરોની દર આવેલી ઇમારતો ક ઐિતહાિસક વારસો ધારવી ન ધાયેલી ેડ-૧ કારની ઇમારતો ક ુ દરતી
પાસાના સાિન યમાં આવેલી ઇમારતોની દરના ભાગમાં િવકાસના કામો હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ારા ઘડ
કાઢવામાં આવેલી માગદશક રખાઓ ુ બ જ કર શકાશે.
જ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 154
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

18.10 િતબંિધત કરાર

સરકાર, ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ક ામ પંચાયત ારા ભાડ રાખેલી િમલકતો માટ બહાર પડાયેલા
હરનાનાની તાર ખના દવસથી હયાત તમામ િતબંધો જનરલ ડવલપમે ટ ક ોલ ર ુ ેશન ઉપરાંત
લ
લા ુ પડલા જ રહશે.
તેમ છતાં પયાવરણીય સાચવણીને લગતાં ક ઐિતહાિસક વારસાને લગતા હતોને કુ સાન થ ુ ં હશે એવા
ક સામાં ઐિતહાિસક વારસાને લગતા િનમયો જ લા ુ પડશે.

18.11 ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ન ધાયેલી ઇમારતો-પ રસરોનો દર જો

િવકાસની મં ૂર માટની પાયાની માગદશક રખાઓ અને આ ેડનો અથ નીચે ુ બ છે .

જ
કો ટક 18.1: હ રટજ બ ડ સ માટ ના ેડ અને માગદિશકા

ેડ‐૧ ેડ ‐ ૨ ેડ‐૩
(એ) યા યા
ેડ‐૨ (એ અને બી) કારના

ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા ેડ‐૧માં ઐિતહાિસક વારસામાં ેડ‐૧ કારના ેડ‐૩ કારના ઐિતહાિસક વારસામાં

રા ય અને ઐિતહાિસક મહ વ ઐિતહાિસક વારસાની ુલનાએ ઓછ નગરના દખાવ ું મહ વ ધરાવતા

ધરાવતી, મ ટ રયલ અને અથવા હોય તેમ છતાં ઐિતહાિસક અને પ રસરો ક ઇમારતોનો સમાવેશ થાય છે .

સ દયશા ક થાપ યને લગતી સાં ૃિતક મહ વ ધરાવતી તથા અલબ ેડ‐૨ કાર ટલો નહ તેમ

પ િત, ડ ઝાઇન ક ટકનોલો ને થાપ ય અ સ દયને લગતી ુ વ ા

ણ છતાં તેઓ થાપ ય, સ દય અને

ૂત વ પ આપતી ઇમારતો ક ધરાવતી થાિનક ક ાદિશક મહ વ સમાજના હતોને લગતો ભાવ જગાવે છે .

પ રસરોનો સમાવેશ થાય છે . તેઓ ધરાવતી ઇમારતો અને પ રસરોનો તેઓ થાિનક ે ના ચા ર યને ઘડવામાં

કદાચ ઐિતહાિસક ઘટનાઓ, ચળવળ, સમાવેશ થાય છે . તે એવા મહ વના પોતા ું યોગદાન આપે છે અને કોઇ

ય ત ક સં થા સાથે સંકળાયેલા હોઇ થળો છે દશની ઓળખ અને ુ ાય અથવા તો દશની

ચો સ સ દ

શક છે . તેઓ તે દશના મહ વના િત ઠામાં પોતા ું યોગદાન આપે છે . વનશૈલી ું િતિનિધ વ કર શક છે

થળો હતા અને હાલમાં પણ છે .
તમામ નૈસ ગક થાનોનો સમાવેશ
ેડ‐૧માં કરવામાં આવશે.
(બી) હ ુ
તે કદાચ િન ણાત થપિતની કલા હોઇ
ુ ોભન ક િમ ણનો
શક છે અથવા તો શ
ુ ો હોઇ શક છે અથવા કોઇ
આદશ ન ન
ચો સ હવામાનને અ ુ પ ડ ઝાઇન
કરલી ઇમારત હોઇ શક છે .
અને શેર ના ઊભા ભાગ, મોખરાના
ભાગની િવશેષ ખાિસયત અને માપ,
પહોળાઇ અને ુ ળ
ચાઈના મ ે ના પમાં
તેને અલગ પાડ શકાય છે .

ેડ‐૩ કારના ઐિતહાિસક વારસાને

બૌ ક ળવણીની જ ર છે (અલબ
ેડ‐૧ કારના ઐિતહાિસક વારસા ેડ‐૨ કારના ઐિતહાિસક વારસાને ેડ‐૨ કારના વારસાની ુલનાએ
કાળ ૂવકની ળવણીને લાયક છે . બૌ ક ળવણીની જ ર છે . ઓછ ) અને તેની અસાધારાણ
લા ણકતાઓ કારણો ું ર ણ કરવાની
જ ર છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 155
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર
ેડ‐૧
(સી) ફરફાર કરવાની તક
બ ડગ ક પ રસર ક તેના કોઇ ભાગ ક
પાસા ું આ ુ ય વધારવા અને વ ુ
મજ ૂત બનાવવા માટ જો જ ર ન
હોય તો ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી
ઇમારતો ક પ રસરોના દરના ક
બહારના ભાગમાં કોઇપણ કારના
હ ત ેપ ક દર યાનગીર કર શકાશે
નહ . તે હ ુ માટ ઓછામાં ઓછા
ફરફારને મં ૂર આપવામાં આવશે
અને તે ફરફાર પણ તેના અસલ
વ પને અ ુ પ હોવો જોઇશે.
(ડ ) યા
સરકાર ારા િન ુ ત થનાર હ રટજ
ુ બ
ક ઝવશન કિમટ ની સલાહ જ
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ફરફાર
કરવા માટ િવકાસની મં ૂર આપશે.
(ઈ) દખાવ‐આસપાસના િવ તારનો િવકાસ
ેડ‐૧ કારના ઐિતહાિસક વારસાની
આસપાસની િવ તારમાં તમામ
કારના િવકાસ કાય િનયંિ ત અને
ુ િશત કરવાના રહશે અને તેમ
કરતી વખતે એવી િવશેષ કાળ
લેવાની રહશે ક તે વારસાની ભ યતા
બગડ ય નહ ક તેનો દખાવ બગડ
નહ .
ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર
ડ એસ આઈ આર ડ એ
ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)
ેડ ‐ ૨ ેડ‐૩
ેડ - ૨ (એ)
અ યંત કડક ચકાસણી કરવાની શરતે
ત રક ફરફાર, અ ુ ુ લનશીન
ુ :ઉપયોગ અને બા
ન ફરફારને
મં ૂર આપી શકાશે. ના માટ આ
ઇમારતોને ેડ‐૨ અને ેડ ૨ (બી) ત રક ફરફાર, અ ુ ુ લનશીન
કારના ઐિતહાિસક વારસામાં ુ :ઉપયોગ અને બા
ન ફરફારને મં ૂર
સમાવવામાં આવી છે તે િવશેષ પાસા ક આપી શકાશે. તે ફરફારમાં સમાન લોટ ક
ખાિસયતોની સાચવણી િુ નિ ત ક પાઉ ડમાં વધારાના બાંધકામ ક
કરવાની કાળ લેવાની રહશે. વધારાની ઇમારતો સમાવેશ થાય છે . જો
ક તે ફરફાર આસપાસના િવ તાર સાથે
ઉપરો ત ફરફાર ઉપરાંત ઇમારત ક ુ ેળ ખાતા હોવા જોઇશે અને તે
મ
ુ ેળ
લંબાવેલો ભાગ જમીન સાથે મ ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા હયાત
ખાય છે અને ઇમારતના મોખરાના પ રસરો ક ઇમારતોની બહાર નીકળ જતા
ભાગ અને ચાઈના સંદભમાં તે ભાગ ન હોવા જોઇએ.
ક વધારાની ઇમારત ઐિતહાિસક
વારસો ધરાવતી ન ધાયેલી ઇમારત ક
પ રસરની બહાર નીકળ ય નહ તે
શરતે કટલાક સંજોગોમાં સમાન લોટ
ક ક પાઉ ડમાં વધારાની ઇમારત ઉભી
કરવાની મં ૂર આપી શકાશે
સરકાર ારા િન ુ ત થનાર હ રટજ સરકાર ારા િન ુ ત થનાર હ રટજ
ુ બ
ક ઝવશન કિમટ ની સલાહ જ ુ બ
ક ઝવશન કિમટ ની સલાહ જ
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ફરફાર કરવા ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ફરફાર કરવા
માટ િવકાસની મં ૂર આપશે. માટ િવકાસની મં ૂર આપશે.
યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર
156
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

18.12 વંસ/ ુ :િનમાણ/ ફરફાર

ન

હ રટજ ક ઝવશન કિમટ એવો અ ભ ાય ધરાવતી હોય ક આ કારનો ુ :બાંધકામ/ ફરફાર

વંસ/ ન
અિન છનીય છે તો ન ધાયેલા ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા પ રસરોમાં આવેલી ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી
ુ :બાંધકામ કરવાનો ક તેનો
ન ધાયેલી ઇમારત/ઇમારતોમાં ફરફાર કરવાનો/ ન વંસ કરવાનો લોટના
ક દાર/મા લકનો અિધકાર સમ લેવામાં આવશે.

18.13 બ ડગની બહારની ડઝાઇન અને ચાઈ

ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા પ રસરો-ઇમારતો ુ ં સ દય ળવવા માટ હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ને, િવશેષ
કર ને તેના ારા હર કરાયેલા ે માં, એવો આદશ કરવાની સ ા રહશે ક ઇમારતોની બહારની ડઝાઇન ક
ચાઈ ગે તેની ૂવમં ૂર લેવાની રહશે.

18.14 હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ની રચના

એ. સરકાર હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ની રચના કરશે અને તેની શરતો - િનયમો પણ ન કરશે.
બી. કિમટ ની રચના અને લાયકાતના ધારાધોરણો નીચે ુ બ રહશે.
જ
નંબર હો ો લાયકાત
ુ ગ
સ ુ વ ધરાવતા
ં તઅ ભ િુ નિસપલ કોપ રશનના િન ૃ િુ નિસપલ કિમશનર અથવા
૧ ચેરમેન
ુ રાત સરકારના િન ૃ
જ સ ચવ
૨ સ ય સંબિં ધત ુ વ ધરાવતા
ે માં ૧૦ વષનો અ ભ ચરલ એ જનયર
ડઝાઇનના ુ વ ધરાવતા અને કાઉ સલ ઓફ આ કટ ટ ું સ યપદ
ે માં ૧૦ વષનો અ ભ
ધરાવતા બે આ કટ ટ

૩ ૨સ ય
i. શહર ડઝાઇનર
ii. ુ વ ધરાવતો આ કટ ટ
થાપ યની સાચવણીનો અ ભ

ભારતીય રુ ાત વ ખાતાનો ટકિનકલ ઓ ફસર (આિસ. ડાયર ટર ના હો ાથી નીચા હો ાનો

૪ સ ય
નહ )
રા યના રુ ાત વ ખાતાનો ટકિનકલ ઓ ફસર (આિસ. ડાયર ટર
૫ સ ય
ના હો ાથી નીચા હો ાનો નહ )
સંબિં ધત િવષયની બાબતમાં ડાણ ૂવક ું ુ વ ધરાવતો
ાન અને ૧૦ વષનો અ ભ
૬ સ ય
પયાવરણિવ ્
૭ સ ય સંબિં ધત ુ વ ધરાવતો થાપ ય-શહર ઇિતહાસકાર
ે માં ૧૦ વષનો અ ભ
ુ રાત સરકારનો ચીફ ટાઉન લાનર અથવા િસિનયર ટાઉન લાનરના હો ાતી નીચો
જ
૮ સ ય
હો ો ન ધરાવતો તેનો િતિનિધ
૯ સ ય ચીફ એ ઝ ુ ટવ ઓથો ર ટ, ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ
૧૦ સ ય ડ એસઆઇઆરડ ઓના િસિનયર ટાઉન લાનર

૧૧ સ ય સ ચવ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ના હ રટજ સેલના સલાહકારોના વડા

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 157
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

સમાન ય ત સ ય તર ક િનમ ૂક પામવા લાયક છે એ શરતે ઉપરો ત મ (૨), (૩), (૬) અને (૭)માં
દશાવેલા સ યોનો કાયકાળ યેક ણ વષ બદલાશે.
કોઇ િવશેષ હ ુ માટ અથવા હ રટજ ક ઝવશન કિમટ ની પેટા કિમટ ના હ ુ માટ વધારાના સ યો કો-ઓ ટ
ુ વ ધરાવતા હોય પરં ુ સંબિં ધત િવષય ુ ં
કર શકાશે એ શરતે કિમટ ને ઓછો અ ભ ું ાન ધરાવતા
વધારાના ણ સ યોને કો-ઓ ટ કરવાની સ ા રહશે.

સી. કિમટ એ તેની શરતો અને િનયમો ુ ં પાલન કરવાની સાથે સાથે
i. િવકાસની મં ૂર આપવી જોઇએ ક નહ અને તે મં ૂર ની શરતો ગે ડ એસઆઇ-આરડ એને સલાહ
આપવાની રહશે.
ii. સ દય અને થાપ યને લગતા તથા ઐિતહાિસક, સાં ૃિતક અને પયાવરણીય મહ વ ધરાવતા પ રસર
ુ ા અને ઇમારતોની
ે , માળખા, કલાના ન ન ૂરક યાદ તૈયાર કરવાની રહશે અને ને િનયમો
(પેટા િવિનયમ ૧૮.૩) લા ુ પડતા હોય એવા જગલોના
ં િવ તારો, ુ લા િવ તારો, જળાશયો (અને
તેની આસપાસના િવ તારો), ુ ગ
ં રો, ટકર ઓ અને પિવ ઉપવનો સ હતના ૃ ય સ દય અને
પયાવરણીય મહ વ ધરાવતા ુ દરતી પાસોની ૂરક યાદ તૈયાર કરવાની રહશે.
iii. જનરલ ડવલપમે ટ ક ોલ ર ુ ેશનના કોઇપણ િનયમમાં કોઇપણ
લ કારની િવસંગતા, બદલાવ,
ુ ારો, ક
ધ ટછાટની જ ર છે ક નહ તે ગે સલાહ આપવી (પેટા િવિનયમ ૧૮.૪)
iv. ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતા ન ધાયેલા પ રસરો માટ િવશેષ િનયમો-િવિનયમો ઘડવામાં
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ને સલાહ આપવી (પેટા િવિનયમ ૧૮.૫)
v. ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ન ધાયેલી ઇમારતો અને પરસરોને અસર કરતી િવકાસ દરખા તોને
કટલા શે લા ુ પાડ શકાય તેમ છે તે ગે અને તેમાં ુ ારા-વધારા કરવા સરકાર સમ
ધ જવા
બાબતે ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ને સલાહ આપવી (પેટા િવિનયમ ૧૮.૬)
vi. ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ઇમારતો અને પ રસરોમાં ધંધાક ય, ઓ ફસ અને હોટલના ઉપયોગને
મં ૂર આપવી ક નહ તે ગે અને તેને ાર ના ૂદ કરવો તે ગે ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ને સલાહ
આપવી (૧૮.૭)
vii. ઐિતહાિસક વારસાની ળવણી અને સાચવણી માટ િવિવધ ો સાહકો હર કરવા બાબતે
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ને સલાહ આપવી. (પેટા િવિનયમ ૧૮.૮)
viii. ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ઇમારતો અને પ રસરોની દર અથવા અ ય જ યાએ આવેલા હર
ચોક ક થાનોએ સ દય યોજનાઓ હર કરનાર સરકાર ક ખાનગી એજ સીઓ અને ખાનગી
પાટ ઓ માટ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ને માગદશક રખાઓની ભલામણ કરવી.
ix. ઇમારતોના મોખરાના ભાગમાં આવેલા ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી અ ય અિનવાય ચીજવ ુ
ઓ
અને િવશેષ કારની બા કનીઓની ળવણી કરવા વી ખાિસયતો અને ચાઈ ઉપર ુ શ અને
ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ઇમારતો માટ કાશનો-માગદશક રખાઓ અને િવશેષ ડ ઝાઇન તૈયાર
કરવી તથા ૂના વ પને શ હોય એટલી હદ ળવી રાખતા ર લેસમે ટના યો ય મ ટ રય સને
અપનાવતી યો ય ડ ઝાઇન ુ ં ૂચન કર .ુ ં

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 158
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

x. ને ુ ત ર તે વળગી રહવા ુ ં છે તે સાચવણી અ ળવણીના િસ ાંતો અને ડ ઝાઇનના ત વોની

માદશક રખાઓ તૈયાર કરવી.
xi. આ િનયમોના હ ુ માટ અ ય માદશક રખાઓ તૈયાર કરવી
xii. પયાવરણીય સાચવણી અને િતહાિસક વારસાના સવ ાહ હતમાં અ િવકાસની મં ૂર ની ચકાસણીના
સમયગાળા દર યાન વખતોવખત જ ર પડ એવા કોઇપણ ુ ે ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ને સલાહ
આપવી
xiii. ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ન ધાયેલી ઇમારતો અને પ રસરો સંબધ
ં ી થયેલી અપીલના કસમાં
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા અથવા તેના વતી થવા વતં ર તે સરકાર સમ ઉપ થત થ .ુ ં
xiv. ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી જ યાઓ માટના ધારા-ધોરણો નીચે ુ બ રહશે.
જ

સં ત પ
થાપ યને લગતા ઐિતહાિસક અથવા સાં ૃિતક કારણોના ૂ યો એ
થાપ યને લગ ું એ (એઆરસી)
1.
ઐિતહાિસક એ (એચઆઇએ)
સાં ૃિતક ુ લ)
એ (સી એ
ુ ાના અસાધારણ ઉપયોગ અને અથવા ડ ઝાઇન અને
ઇમારતો અથવા કલાના ન ન
બી
અથવા તાર ખ
2 સમયગાળો બી (પીઇઆર)
ડ ઝાઇન બી (ડ ઇએસ)
ઉપયોગ બી ( ુ )ુ
ુ ગ
સામા ક અને આિથક ઇિતહાસ સાથે સ ં તા યાતનામ ય તઓ અથવા ઘટનાઓ
3 સી (એસએચઇ)
સાથે ું જોડાણ
ઇમારત‐ઇમારતો ું ૂથ અને થાપ યને લગતી િવિશ ઠ ડ ઝાઇન અને અથવા ટાઇલ
4 ડ (બીઆઇઓ)
ધરાવતા િવ તારો, ઐિતહાિસક સમયગાળો
ુ ાયના
સામા જક હતો અને અથવા સ દ ૂ યો ધરાવતી વનસૈલી હ તકલાના
ઇ
ુ ા અથવા થાપ યને લગતી ખાિસયતો અથવા ઇમારતો
ન ન
5
ટાઇલ ઇ (એસટ વાય)
ઐિતહાિસક ઇ (એચઆઇએસ)

ઇમારતોના અસાધારાણ ૂ યો અને અથવા જો ુ થઇ ગયા હોત તો

મ ૂટ ગયા હોત
6 એફ
એવા થાપ યને લગતા િવકાસની ૃ લ
ખ ં ાનો એક ભાગ

7 ઇમારતોના ૂથના એક ભાગ તર ક તે ું ૂ ય ( આરપી)

8 ટકનોલો કલ િવકાસના વ પ ું િતિનિધ વ કર ું વ પ એચ (ટ ઇસી)
નૈસ ગક સ દય ું ૃ ય અથવા વોટર ટ િવ તાર સ હતના હતો ુ ું આકાશ,
શેર ઓની લાઇન, ૃ યની આયો ત રખાઓ અથવા લા ણકતાઓ, કોઇ િવશેષ
9 આઇ (એસઇસી)
થળ ું િવગતવાર વણન ધરાવતા અને લા ણક વન શૈલી ધરાવતા ુ લા
િવ તારો,

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 159
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

સં ત પ
ઘણી વાર આ કારના િવ તારો તેઓની સાથે સંકળાયેલા િવ તારો સ હત પ ર ૂણ
10 ર તે આયો ત કરલા હોય છે . આ કારની વન શૈલી મનોરં જનની ુ કળ મતા
ધરાવે છે
11 ઐિતહાિસક વારસો ધરાવતી ુ દરતી જ યાઓ એનએચ
12 ૃ ય સ દયની જ યા (એસઇસી)

18.15 ટપાલ પેટ ની જોગવાઇ

ાઉ ડ લોર સ હત બે માળ કરતાં વ ુ માળ ધરાવતી ઇમારતોના ક સામાં ાઉ ડ લોર ઉપર ટપાલ પેટ
એવી ર તે ૂકવાની રહશે થી કર ને ટપાલી સરળતાથી તેના ટપાલ નાંખી શક

18.16

ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા િનણય કરાયા ુ બ નવી બંધાયેલી ઇમારતોની બહારની બા ુ ના રં ગ, સાઇન
જ
બોડની સાઇઝ અને રં ગ અને નવી બંધાયેલી ુ કાનો અને ઇમારતોના સાઇનબોડના અ રોની સાઇઝ અને રં ગ
નવેસરથી ઉમેરાયેલા ગણાશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 160
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

19. િવશેષ માળખા માટના િવિનયમો

19.1 સામા ય જ રયાત

જનરલ બ ડંગ ર ુ ેશન (ભાગ-૯.૧૧)

લ તગત દશાવેલી ચો સ જ રયાતો ઉપરાંત િસનેમા, િથયેટર,
સભા હૃ , લે ચર મ અ ટાઉન હોલ વા ને એકઠા થવાના હર થળો માટ નીચેના િનયમો લા ુ પડશે.

19.1.1. થળ

ઉપરો ત હ ુ માટની બ ડગ ઝોિનગ ર
પડતા િવિનયમની જ રયાત
જોઇશે.
ુ ેશનના પ રિશ ટ-૧૦માં દશાવેલ જમીન ઉપયોગ ઝોનને લા ુ
લ
ુ બ ઓછામાં ઓછ જમણી બા ુ ધરાવતા ર તા ઉપર સીધી આવેલી હોવી
જ

19.1.2 ુ લી જ યા

ઉપર દશાવેલા ઉપયોગના ક સામાં નીચે દશા યા ુ બ

જ ુ લી જ યા છોડવાની રહશે.
1. આગળના ભાગની ુ લી જ યા રોડના છે ડથી ૧૨ મીટરની પહોળાઇ સાથે છોડવાની રહશે. આ
કારની ુ લી જ યા જમીનના લેવલથી ૩ મીટરથી ઓછ ન હોય એવી ચાઈએ આવેલા દા ત
પાટડાના માળખા સાથેની બ ડગ લાઇનથી ૬ મીટર ુ ી કવર કરવાની મં ૂર આપી શકાશે.
ધ
2. આ ુ બા ુ અને પાછળના ભાગે ૬ મીટરની પહોળાઇ ધરાવતી ુ લી જ યા છોડવાની રહશે. ઉપરો ત
િનયમો ઉપરાંત ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. અને .આઇ.ડ .બી. ારા િસનેમા અને જનતા િથયેટર માટ
અપનાવેલા બો બે િસનેમા સ પણ લા ુ પડશે.

ુ મ જ રયાત
19.1.3 લ ત

નીચે દશા યા ુ બની જ રયાતો

જ ૂર પાડવાની રહશે.
1. વેશ હોલની ઓછામાં ઓછ પહોળાઇ ૪.૫ મીટરની રાખવાની શરતે અને બેઠક દ ઠ ૦.૧ ચો. ટના
દર યે સીટ ગ લેવલ ઉપર તમામ ર તાઓને બાદ કરતા વેશ હોલની એકદં ર જ યા છોડવાની
રહશે.
2. વેશ અને બહાર નીકળવાનો ર તો ઓછામાં ઓછ ૩ મીટરની પહોળાઇ ધરાવતો રાખવો પડશે.
3. પાણીના મ અને ના તાનો મ ૂરો પાડવાનો રહશે.
4. કુ ગ ઓ ફસ એવી જ યાએ રાખવાની રહસે થી કર ને ટ ક ટ ખર દનારને ુ લી જ યામાં લાંબી
લાઇન લગાવવી પડ નહ .
5. લી થ- લી થ ુ ં માપ હોલની લેવલથી લેવા ુ ં રહશે અને તે ૪૫ સેમીથી ઓ ં ન હો ુ ં જોઇશે.
6. ર તાવાળ પરસાળ- બહાર નીકળવાના ર તાના ઉપયોગ માટ બેઠકોની હારની આરપાર ક ત રક
ર તાની વ ચેના ભાગ તર ક ન હોય એવી એવી કોઇપણ ઉતરવાની જ યા, લોબી, ર તો ક ર તો
ધરાવતી પરસાળની પહોળાઇ ૩ મીટરથી ઓછ ન હોવી જોઇએ, અને આ ર તો ક ર તો ધરાવતી
પરસાળની દવાલમાં જમીનના લેવલથી ૧.૮ મીટરની ચાઈ ુ ી કોઇપણ
ધ કારનો ગોખલો ક બહાર
નીકળ આવેલો ભાગ હોવો જોઇએ નહ .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 161
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

19.1.4 દરવા

નાટ સભા હૃ ના દરવા યેક ૧૫૦ અથવા તેનાથી ઓછ બેઠક હોવા જોઇશે અને તેની પ ટ ચાઈ ૨.૧
મીટર અને પહોળાઇ ૧.૫ મીટરથી ઓછ હોવી જોઇએ નહ .
ના પયોગ માટના બહારની બા ુ ના તમામ દરવા બહારની બા ુ એ ુ વા જોઇએ અને તે એવી ર તે
લ
ફ ટ કરલો હોવા જોઇશે ક તે યાર ુ ે યાર બેઠકોની હાર વ ચે આવેલા ર તામાં, સામા ય ર તામાં સીડ ના
લ
ર તામાં ક ઉતરવાની જ યા વ ચે અવરોધ ઊભો કર નહ . આ દરવા અહ દશાલેવા િનયમોમાં ુ બ
જ
બેઠકોની વ ચે રહલા ર તામાં ક તેની આરપાર ુ વા જોઇએ.
લ

19.1.5. બા કની

બા કની, તેની ચાઈ, નાટ સભા હૃ નો માળ અને બેઠકોની યવ થા

1. ગેલેર ની નીચેની બા કનીની ચાઈ નાટ સભા હૃ ના માળથી ૩ મીટરથી ઓછ હોવી જોઇએ નહ .
2. મમાં વતી બે હારની પાછળના ભાગ વ ચે ુ ં ચો ું તર ૧૦૦ સેમીથી ઓ ં ન હો ુ ં જોઇએ પરં ુ
આગળ-પાછળ થતી બેઠકોના ક સામાં તે તર ૯૦ સેમીતી ઓ ં ન હો ુ ં જોઇએ.
3. બા કનીના આગળના અને પાછળના પગિથયા ુ ં તર ૯૦ સેમી ુ ં રાખવા ુ ં રહશે તે શરતે બા કનીના
પગિથયાની ઓછામાં ઓછ પહોળાઇ ૮૦ સેમ . રહશે.
4. ુ મ
બા કનીની સૌથી ટોચ ઉપર આવેલા પગિથયાની ઉપરના છાપરા ક છતની લ ત ચાઈ ૩.૦ મીટર
રહશે અને કોઇપણ જ યાએ લતા ભાગ અને નીચેથી બહાર નીકળ આવેલા ભાગ વ ચે ુ ં તર ૨.૪
મીટરથી ઓ ં ન હો ુ ં જોઇએ.
5. બેઠકોના આઘાતને સરભર કરવા ુ લ બેઠકના ૨૫ ટકા બેઠકોમાં ૪૫ સેમી. ુ ીની પહોળાઇ રાખવાની
ધ
મં ૂર આપવાની રહશે એ શરતે બેઠકોની લ ત
ુ મ પહોળાઇ ૫૦ સેમી. રાખવાની રહશે. બેઠકોની
પહોળાઇ કઠરાના એક ક થી બી ક ુ ીની માપવાની રહશે.
ધ

19.1.6. બેઠકોની બે લાઈન વ ચેનો માગ

1. ૧.૨ મીટરથી વ ુ પહોળાઇનો બેઠકોની હાર વ ચેનો માગ બેઠકોની જમણી બા ુ ના ૂણે એવી ર તે
હોવો જોઇએ ક કોઇપણ બેઠક કોઇપણ માગથી ૩.૮ મીટરથી વ ુ ૂ ર ન હોવી જોઇએ.
2. બે બેઠકોની વ ચેના તમામ માગ સીધે સીધા બહાર જવાના માગ સાથે મળતા ન હોવા જોઇએ યાર
આરપારનો માગ એવી ર તે બનાવેલો હોવો જોઇએ ક બેઠકની કોઇપણ હાર તે માગથી ૭ મીટરથી વ ુ
ૂ ર હોવી જોઇએ નહ .
3. બેઠકોની હાર વ ચેના માગની ગણતર કરતી વખતે પરસાળ સાથેના માગને જોડતા દરવા ને
આરપારના માગ તર ક ગણી લેવાનો રહશે. આ કારના ક સામાં થમ આરપારનો થમ માગ
દરવા થી ૧૪મી હાર પછ બનાવાનો રહશે.
4. બેઠકોની બે હાર વ ચેના આરપારના માગની પહોળાઇ ૧.૨ મીટ હોવી જોઇશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 162
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

19.1.7. આરો યને લગતી િુ વધાઓ

1. યેક સીટ ગ લેવેલે યેક ૧૦૦ બેઠકોએ અથવા તેના ભાગ માટ ફલશ જ ુ અને યેક ૭૫
બેઠકોએ અથવા તેના ભાગ માટ એક ુ રડ ની યવ થા કરવાની રહશે.
ત
2. યેક ૨૦૦ બેઠકોએ અથવા તેના ભાગ માટ એક વોશ બેસીનની યવ થા કરવાની રહશે.
3. ઉપરો ત િુ વધાઓ ી- ુ ુ ષના માણમાં સરખી હોવી જોઇશે.
4. પાણીનો મ અને ુ રડ સરળતાથી પહ ચી શકાય એવા
ત થળે હોવા જોઇશે અને તેનો ઉપયોગ
દશાવતી પ ટ િનશાની તથા તે ી માટ છે ક ુ ુ ષ માટ તે દશાવતી િનશાની હોવી જોઇશે.

19.1.8 ૃ ય જોવાની મતા સંબધ

ં ી જ રયાતો

1. પડદાની સૌથી ન કની સીટ સામા ય ચ ની સરકારક પહોળાઇની ુ નામાં ન ક ન હોવી જોઇએ.
લ
ુ ો ર-૧:૧.૩૩). િસનેમા કોપ અને વાઇડ એ ગલ
( ણ વી અ ય ટકિનક હોય તો આ તર ૩/૪ ટ ું
અને ૭૦ મીલી મીટરનો પડદો હોય તો તર અડ ુ હો ુ ં જોઇશે.
2. બા કનીની સીટોની ચાઈ એવી ર તની હોવી જોઇએ ક આડ ર તે જોતાં તે ૩૦ શથી વ ુ વળ
ય નહ .
3. બેઠકોની આગલી હરોળના સંદભમાં સીટો સીધી રખામાં નહ પરં ુ ં સહજ બા ુ એ આવતી ન હોવી
જોઇએ થી કર ને કોઇપણ સીટમાં બેઠલો ે ક ુ ં મા ુ ં નડ નહ .
4. પડદાની ચાઈ અને થાન વી ર તે િનયંિ ત કરલ હોવો જોઇએ ક પડદાની ટોચથી આગલી હરોળ
ુ ી ૃ ટની સીધી રખાનો મહ મ
ધ ુ ો ૫૦
ણ શથી વ ુ હોવો જોઇએ નહ .

19.1.9. વે ટલેશન

1. યેક ઓ ડટો રયમના દરવા ઉપર વે ટલેશન અને લાઇટો હોવી જોઇશે, ઓટો રયમ વાતા ુ ુ લત
હોય અથવા તેમાં એ ઝો ટ ફન લાગેલા હોય તો વે ટલેશન ક બાર ઓની બહાર ક દરની બા ુ ની
ુ લી જ યા ત ળયાના ુલ ે ફળથી ૧/૫ ભાગથી ઓછ ન હોવી જોઇએ. જો ક આ િનયમમાં
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. યો ય ર તે ફરફાર કર શકશે.
2. હાલના વાતા ુ ુ લત િસનેમા િથયેટરને બન વાતા ુ ુ લત િથયેટરમાં તબદ લ કરવાની મં ૂર આપી
શકાશે નહ .

19.1.10 એર કં ડશન ગ

િસનેમા િથયેટરનો હોલ નીચે દશાવેલી ટતા ુ બ વાતા ુ ુ લત કરલો હોવો જોઇશે.
જ
1. તાપમાનની ર જ ૭૨° ફરનહ ટ થી ૮૦° ફરનહ ટ
2. હવાની ફરબદલી દર કલાક દા ૧૦ વખત
3. ભેજ ુ ં સાપે માણ ૫૦ પી.સી. થી ૬૦ પી.સી.
4. ચો ખી હવાની જ રયાત ય કત દ ઠ દા ૭.૫ સી.એફ.એમ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 163
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

19.1.11 દાદર

1. આ િનયમ-પેટા િનયમ તગત ઊભા કરાયેલા સીડ -દાદરને બાદ કરતા બાક ના તમામ દાદરની
ુ મ પ ટ પહોળાઇ ૧.૫ મીટર
લ ત ટલી હોવી જોઇશે.
2. કોઇપણ દાદરના ( લાઈટ)પગિથયાંની સં યા ૧૫ થી વ ુ નહ અને ૩ થી ઓછ ન હોવી જોઇએ, અને
બે પગિથયા વ ચે ઉતરવાની જ યાની પહોળાઇ સમાન દાદર ટલી જ હોવી જોઇએ અને પગિથયાં ુ ં
પગ ું ૩૦ સે.મી.થી ઓ ં ન હો ુ ં જોઇએ.
3. બે પગિથયાં વ ચે ુ ં ચણતર સે.મી.થી ુ ં ન હો ુ ં જોઇએ.
4. ઓ ડટો રયમના ત ળયાની નીચે ૨.૪ મી.થી ઓછ ચાઈવાળ કોઇ જ યાને મં ૂર આપવામાં આવશે
નહ .
5. બે માળના િસનેમા અથવા િથયેટરને બાદ કરતાં જો ઓ ડટો રયમ ઉપલા માળે હોય અથવા થાંભલા
ઉપર હોય તો ાઉ ડ લોરથી ઓ ડટો રયમ ણ દાદરથી ઓ ૂ ર હો ુ ં જોઇએ નહ અને આ ણ
પૈક બે દાદર બહાર નીકળવા માટના હોવા જોઇએ, બી દાદરની પ ટ પહોળાઇ ૨ મીટરથી ઓછ
ન હોવી જોઇએ.
6. ઓ ડટો રયમના માળથી બા કનીના માળ વ ચે ુ ં તર ણ દાદરથી ઓ ન હો ુ ં જોઇએ અને આ
ણ પૈક ના બે દાદર બહાર નીકળવા માટના હોવા જોઇએ.
7. ુ મ પહોળાઇ ૨.૪
બહાર નીકળવાના બે દાદરના બદલે એક દાદર ઊભો કરવામાં આવશે તો તેની લ ત
મીટરની રાખવાની રહશે
એ શરતે બે માળના િસનેમા અથવા િથયેટરના ક સામાં
8. ાઉ ડ લોરથી અપર લાસના ઓ ડટો રયમ વ ચે ુ ં ઓછામાં ઓ તર ણ દાદર ટ ું હો ુ ં
જોઇશે અને આ ણ દાદર પૈક બે દાદર પ ટ ૨ મીટરની પહોળાઇ સાથેના બહાર નીકળવાના દાદર
રહશે.
9. ાઉ ડ લોરથી લોઅર લાસના ઓડ ટો રયમ વ ચે ુ ં તર ઓછામાં ઓછા બે દાદર ટ ું હો ુ ં
જોઇશે અને તે બે દાદર પૈક નો એક દાદર બહાર નીકળવાના માગ તર કનો હોવો જોઇશે.

19.2 આગ સામેની સલામતી-સામા ય

1. કોઇપણ બ ડંગ ુ ં બાંધકામ અને લાિનગ ડઝાઇન આગની સામે સલામતી ૂ ું પાડ એ ુ ં હો ુ ં જોઇએ.
આ િવિનયમોમાં જો દશાવવામાં ન આ ુ ં હોય તો ભાગ-૪ ફાયર ોટ શન ચે ટર, નેશનલ બ ડંગ
કોડ (એનબીસી) લા ું પડશે.
2. બ મ ંૂ
ુ ાળ , ગગન બી અને િવશેષ ઇમારતોના ક સામાં ફાયર ોટ શનને લગતી વધારાની
જોગવાઇઓ પણ લા ુ પડશે. બ ડગ ુ ી પહ ચવાનો માગ અને ૬ મીટર
ધ ુ ી તમામ બા ુ ની
ધ
ુ લી જ યા અને તેનો લેઆઉટ ચીફ ફાયર ઓ ફસરની જ રયાતો ુ ં પાલન કરતો હોવો જોઇશે.
3. તેઓ ૧૫ ટન ુ ી ુ ં વજન ધરાવતા ફાયર એ જન પસાર થઇ શક એવી
ધ મતા ધરાવતા હોવા
જોઇએ. આ ુ લી જ યા કોઇપણ તના અવરોધ િવનાની હોવી જોઇએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 164
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

19.3. આગ દર યાન બહાર નીકળવાનો માગ

માણસોને રહવા માટ બનાવેલી યેક બ ડગમાં આગ ક અ ય કોઇ તાક દની પ ર થિતમાં સલામત ર તે
ભાગી ટવા બહાર નીકળવાનો ૂરતો માગ બનાવેલો હોવો જોઇએ અને બહાર નીકળવાનો માગ નીચે
દશા યા ુ બનો હોવો જોઇએ.
જ

19.3.1 બહાર નીકળવાના માગના િવિવધ કાર

1. બહાર નીકળવાનો માગ આડો ક ઊભો હોવો જોઇએ.

2. બહાર નીકળવાનો આડો ર તો પરસાળ, દર ક બહારની સીડ ને, અથવા બા ુ ની ઇમારત, ઢાળ, વરં ડો
ક ધાબા સાથે જોડાયેલો હોવો જોઇએ યાંથી શેર ક કોઇ ઇમારતની છત ુ ી પહ ચી શકાય.
ધ
3. બહાર નીકળવાનો ઊભા માગ તર ક લ ટ નહ પરં ુ ઢાળ ક દાદર હોવો જોઇએ.

19.3.2 સામા ય જ રયાતો

સામા ય ના ઉપયોગ માટ ન હોય તેને બાદ કરતાં ઇમારતના તમામ ભાગોમાં બનાવેલા બહાર
નીકળવાના માગમાં
1. ઇમારતની બહાર ક શેર ને જોડતી ુ લી જ યામાં સતત બહાર નીકળવાની િુ વધા હોવી જોઇશે.
2. તે એવી ર તે બનાવેલો હોવો જોઇએ ક રહણાંક ઇમારતોને બાદ કરતા કોઇપણ ઘરને ઓળં યા િવના
તેના ઉપર પહ ચી શકાય
3. તેની વ ચે કોઇપણ તનો અવરોધ હોવો જોઇએ નહ .
4. તેના ઉપર લાઇટ અને કાશની સં ૂણ યવ થા કરલી હોવી જોઇએ.
5. પ ટ દશા િનદશ સાથે તથા કોઈપણ માળના લોકોને માગદશન મળ રહ તેવા સંકતો સાથે ર તા
પ ટ ર તે દખાય તેવા હોવા જોઈએ.
6. જો જ ર હોય તો આગ હોલવવાનાં સાધનો યો ય જ યાએ ફ ટ કર શકાય પરં ુ તે કોઈને અવરોધ પ
ન બનવા જોઈએ, અને આવાં સાધનોની જ યા િવશે બહાર જવાના ર તાની બંને તરફ પ ટ સંકત
હોવો જોઈએ.
7. જો મકાન વધાર માળ ,ુ ં બ મ
ુ ાળ અથવા કોઈ ખાસ બ ડગ હોય તો લોકો ઝડપથી બહાર નીકળ
શક તે માટ ફાયર એલામ સાધન લગાડ ું હો ુ ં જોઈએ.
8. તેની સં યા, પહોળાઈ, મતા તથા રુ ાને લાગે વળગે છે યાં ુ ી મકાનના કોઈપણ ભાગમાં
ધ
કોઈપણ કારના ફરફારને અસર થશે ન હ.
9. રહણાક, શૈ ણક સં થા તથા જોખમી ચીજો હોય એવા ક સાઓમાં કોઈપણ માળ પરથી બચવાના
ર તા ુ ી પહ ચવા ુ ં
ધ તર ૨૨.૫ મીટર કરતાં વ ુ ન હો ુ ં જોઈએ.
10. લોકોને એક થવાની જ યા ક પછ બઝનેસ, વેપાર ૃિ , ઔ ો ગક અથવા ટોરજ માટનાં
બ ડગ હોય તો લોર પરથી બચવા માટના ર તા ુ ી પહ ચવા ુ ં
ધ તર ૩૦ મીટર કરતાં વ ુ ન
હો ુ ં જોઈએ.
ન ધઃ કોઈપણ કૉ રડોરના િતમ છે ડથી બચવા માટના માગ ુ ી પહ ચવા ુ ં
ધ તર ઉપર જણાવેલા તરથી
અડધા કરતાં વધ ુ ં ન જોઈએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 165
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

કોઈ માળ પર એક કરતાં વધાર એ ઝટની જ ર હોય તો તે એકબી થી શ તેટલા ૂ ર હોવા જોઈએ.
ચા ક બ મ
ુ ાળ મકાનો ક પછ ખાસ ઈમારતોના ક સામાં એ જ ર છે ક બે દાદરની જોગવાઈ કરવામાં
આવે અને તે પૈક એક દાદર સીધો મકાનની બહારની તરફ અથવા કોઈ ુ લી સલામત જ યામાં પહ ચતો
હોવો જોઈએ.

19.4. યેક માળે આગથી બચવાના અલગ- ય તગત ર તા

યેક માળે આગથી બચવાના અલગ- ય તગત ર તાની જ રયાતો નીચે માણે રહશે –

19.4.1. કૉ રડોર – પરસાળ

1. એ ઝટ કૉ રડોરની પહોળાઈ એ ઝટ દરવા ની પહોળાઈ કરતાં ઓછ ન હોવી જોઈએ.

2. યાં દાદર ુ ી પહ ચવા માટ કૉ રડોરનો ઉપયોગ કરવો પડ તેમ હોય યાં કૉ રડોરની
ધ ચાઈ ૨.૪.
મીટરથી ઓછ ન હોવી જોઈએ.
3. બ ડગમાં એક કરતાં વ ુ દાદર હોય યાં દાદરોની વ ચે ઓછામાં ઓછો એક દરવાજો એવો હોવો
જોઈએ આગ ક અ ય ુ ાડો અટકાવી શક.
મ

19.4.2. દરવા

1. એ ઝટનો યેક દરવાજો દાદરામાં, અ ય સમાંતર એ ઝટમાં અથવા કૉ રડોર ક પછ બહાર

નીકળવાના કાયમી અને રુ ત માગમાં ૂલતો હોવો જોઈએ.
2. એ ઝટનો દરવાજો બહાની તરફ ૂલતો હોવો જોઈએ પરં ુ તેનાથી અ ય કોઈ દરવા માંથી આવતા
લોકો માટ અવરોધ થવો ન જોઈએ. કોઈપણ દરવાજો ખોલવામાં આવે યાર તેનાથી દાદર ક બહાર
જવાના અ ય માગની પહોળાઈ ૯૦ સેમી. કરતાં ઓછ થવી ન જોઈએ.
3. એ ઝટનો દરવાજો સીધેસીધો પરસાળ ક દાદરમાં ૂલવો ન જોઈએ, યેક દરવાજો દાદરમાં ૂલે
પછ ૂરતી જ યા રહવી જોઈએ, વળ દાદરમાંથી બચવા માટ યાં નીકળવા ુ ં હોય તે ુ ં તર અને
લોર ુ તર એક સર ું હો ુ ં જોઈએ.
4. એ ઝટ માટના દરવા ચાવીનો ઉપયોગ કયા િવના સરળતાથી ૂલે તેવા હોવા જોઈએ.

19.4.3. રવો વગ (ગોળ ફરતા) દરવા

કોઈપણ કારની ઈમારતમાં આગના સમયે બચીને ભાગવા માટના માગ માં રવો વગ (ગોળ ફરતા)
દરવા રાખવા ન હ.

19.4.4. ત રક દાદરા

1. દાદરા ુ ં િનમાણ સં ૂણપણે આગથી રુ ત સામ ીથી કર .ુ ં

2. મકાનની દરના દાદર ુ ં એક વતં એકમ તર ક િનમાણ કર ુ ં અને તેની ઓછામાં ઓછ એક
સાઈડ બહારની દ વાલ સાથે જોડાયેલી હોય અને તે સં ૂણ બંધ હોવા જોઈએ.
3. લ ટની રચના જો સં ૂણપણે આગ સામે રુ ત સામ ીથી કરલી ન હોય તો એ સંજોગોમાં દાદરની
રચના લ ટને ફરતે કરવી ન હ. બ મ
ુ ાળ ુ ં ી ઈમારતો તથા િવશેષ
મકાનો, ગગન બ કારનાં
મકાનોમાં દાદરની જ યા ુ ય ફાયર અિધકાર ને સંતોષ થાય એ ર તે હોવી જોઈએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 166
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

4. બ મ ુ ં ી ઈમારતો તથા િવશેષ મકાનોમાં

ુ ાળ મકાનો, ગગન બ ુ ય દાદરની જ યામાં આગ સામે
ર ણ આપી શક તેવા ઑટોમે ટક દરવા બંધ થઈ ગયા પછ ઓછામાં ઓછો અડધો કલાક ુ ી
ધ
યાં સલામત ર તે રહ શકાય તેવી આગ ૂફ યવ થા હોવી જોઈએ. આવા દાદરના દરવા લતા
હોય તેવી થિતના અને બહારની તરફ ૂલે એવા હોવા જોઈએ.
5. આગ ુ ં જોખમ હોય તેવી કોઈ રહઠાણની જ યા, ટોર મ ક અ ય જ યામાંથી દાદરમાં જવાનો સીધો
ર તો ન હોવો જોઈએ.
6. દાદર ઉતર ને ભ યત ળયે મકાનમાંથી બહાર જવાનો ર તો હોય યાં દરવાજો સીધો બહારની તરફ
ૂલતો હોવો જોઈએ અથવા (બી શ દોમાં) ુ લી જ યાએ પહ ચવા માટ દરવાજો ૂકવામાં
આ યો હોય તે િસવાય બી કોઈ દરવા નો અવરોધ ન હોવો જોઈએ.
7. બ મ
ુ ાળ ઈમારતો અને િવશેષ મકાનોમાં બચીને ભાગવા માટ ર તો બતાવતા સંકતો ચળતકા રં ગોમાં
હોવા જોઈએ અને તે દ વાલો ઉપર ત ળયેથી ૧.૫ મી. કરતાં વધાર ઉપર ન હોવા જોઈએ. બહાર
નીકળવાના ર તાના આ સંકતો દ વાલ સાથે જડલા હોવા જોઈએ અને તેની ડઝાઈન એ માણેની
હોવી જોઈએ થી ફિનચર ક અ ય કોઈ ભાર સાધનોની હરફર સમયે આ સંકતોને કોઈ કુ સાન ન
થાય.
8. બ ડગમાં એક જ દાદર હોય તે ભ યત ળયે જ ૂરો થઈ જવો જોઈએ અને ભ યરામાં જવા માટ
અલગ દાદર હોવો જોઈએ.
9. ઈમારતમાં એક કરતાં વ ુ દાદર હોય યાં એક દાદર ભ યરા ુ ી જતો હોવો જોઈએ અને એ
ધ
યવ થામાં એ વાતની કાળ લેવી જોઈએ ક ભ યરા ુ ીના દાદરમાં વે ટલેશનવાળ લૉબી હોય
ધ
અથવા દ વાલ ુ લી ન થઈ ય તે ર તનો કટઑફ ન હોય તથા એ જ યાએ ઓછામાં ઓછા બે
કલાક ુ ી આગ સામે ર ણ મળે તેવી યવ થા હોવી જોઈએ અને બે અલગ અલગ છે ડથી બહાર
ધ
નીકળ શકા ુ ં જોઈએ.

19.4.5. બા દાદર

બ મ
ુ ાળ / ચી ઈમારતો અને િવશેષ મકાનોમાં આગના સમયે બચીને નીકળવા માટના ખાસ દાદરની

જોગવાઈ હોવી જોઈએ, ની ગણતર એફ.એ.આર. માં ન થવી જોઈએ, તથા આ માટ નીચે જણાવેલી બાબતો

યાનમાં લેવાવી જોઈએઃ-

1. તેની ગણતર બ ડગ ખાલી કરવાના સમયમાં ન થવી જોઈએ.

2. આવા દાદર મારફત સીધા જમીન ુ ી પહ ચી શકા ુ ં જોઈએ.
ધ
3. આવા દાદરના વેશમાગ અલગ અને મકાનની દરના દાદરથી ૂ ર હોવા જોઈએ.
4. આગ સમયે બચીને જવા માટના ર તા હંમેશા કોઈપણ અવરોધ િવના ુ લા જ રહવા જોઈએ, િસવાય
ક યાં ુ ી પહ ચવા માટનો દરવાજો,
ધ આગ ૂફ હોવો જોઈએ.
5. આવા દાદર ુ ં િનમાણ સળગી ન ઊઠ એવી સામ ીમાંથી કર .ુ ં

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 167
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

6. આવા દાદરની સળંગ પહોળાઈ ૭૫ સે.મી.થી ઓછ ન હોવી જોઈએ, તેની પગથીની પહોળાઈ ૧૫
સે.મી. હોવી જોઈએ અને બે પગિથયાં વ ચે ૧૯ સે.મી. કરતાં વધાર ચાઈ ન હોવી જોઈએ. તેનો
યેક હ સો ૧૬ દાદરથી વધાર લાંબો ન હોવો જોઈએ.
7. આવા દાદરમાં પગથીથી ઓછોમાં ઓછ ૯૦ સે.મી.ની ચાઈએ હાથેથી પકડ ને ઊતર શકાય એવી
ર લગ હોવી જોઈએ.

19.4.6. ર પ (ઢાળ વાળો ર તો)

1. ૧૯.૪.૪. ( ત રક દાદર) ને લગતી તમામ જ રયાતો ર પને લા ુ પડશે.

2. ર પ સીધેસીધા ભ યત ળયે ુ લી જ યામાં અથવા ગણામાં અથવા અ ય સલામત થળોએ
પહ ચતા હોવા જોઈએ.
3. બ મ
ુ ાળ , ચી ઈમારતો તેમજ િવશેષ મકાનોમાં કોઈપણ માળ પર ર પ ુ ી આગ સામે
ધ રુ ત
એવા દરવા મારફત પહ ચવાની યવ થા હોવી જોઈએ.

19.4.7. આ ય થાન

1. બ મ
ુ ાળ મકાનો અને ચી ઈમારતોમાં યેક ૧૫ મી.ની ચાઈએ ઓછામાં ઓછા એક આ ય
થાનની જોગવાઈ હોવી જોઈએ.
2. આવી જ યા બા દ વાલો સાથે જોડાયેલી હોવી જોઈએ.
3. ુ મ પહોળાઈ ૦.૭૫ મી.
આવી જ યાનો ઓછામાં ઓછો િવ તાર ૧.૫ ચો.મી. હોવો જોઈએ તથા લ ત
હોવી જોઈએ.

19.5. માળખાક ય સલામતીઃ સામા ય

પાયા, પ થરના અલગ અલગ કાર, લાક ુ ,ં ટો ક ટ તથા ક ટમાંથી તૈયાર કરલા િવિવધ ચર, ટ લ
(સ ળયા) વગેરની માળખાક ય ડઝાઈન- ભાગ-૬ -માળખાક ય ડઝાઈન િવભાગ-૧ લો સ, િવભાગ-૨ પાયા,
િવભાગ-૩ લાક ુ ,ં િવભાગ-મેસનર , િવભાગ-૫ ક ટ, િવભાગ-૬ ટ લ, નેશનલ બ ડગ કોડ ઑફ ઈ ડયા
ુ ાર હોવી જોઈએ, તથા તેમાં નીચે જણા યા
(એન બી સી) ની જોગવાઈઓ અ સ માણે ઈ ડયન ટા ડ ્ સ
તેમજ જોખમ સામે સલામતીની માગદિશકા યાનમાં લેવી પડશે –

19.5.1. ૂકં પ સામે ર ણ

1. આઈ.એસ. :૧૫૯૩-૧૯૮૪ “ ૂકંપ સામે રુ ત માળખાના માપદં ડ (ચોથો ુ ારો)”

ધ
2. ુ ાર સ ળયા સાથેના ક
આઈ.એસ. :૧૩૯૨૦-૧૯૯૩ “ ૂકંપના પ રબળો - અમલના િનયમો અ સ ટના
માળખાની રચના”
3. આઈ.એસ. :૪૩૨૬-૧૯૯૩ “ ૂકંપ સામે ટક શક તેવાં મકાનોની ડઝાઈન અને બાંધકામ – અમલના
િનયમો (બીજો ુ ારો)”
ધ
4. આઈ.એસ. :૧૩૮૨૮ – ૧૯૯૩ “નબળા ક ડયાકામથી બનેલા મકાનોની ૂકંપ સામે ટકવાની મતા
વધારવી - માગદિશકા”
5. આઈ.એસ.:૧૩૮૨૭ – ૧૯૯૩ “માટ ના મકાનોની ૂકંપ સામે ટકવાની મતા વધારવી - માગદિશકા”
6. આઈ.એસ. :૧૩૯૩૫ – ૧૯૯૩ “મકાનો ુ ં સમારકામ અને ૂકંપમાં ટકાઉપ ુ ં - માગદિશકા”

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 168
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

7. િન ણાતોના ૂથ, ભારત સરકાર, શહર બાબતો અને રોજગાર મં ાલય ારા તૈયાર થયે ું અને
બ ડગ મ ટ રય સ તથા ટકનોલો મોશન કાઉ સલ, ૧૯૯૮ ારા કાિશત “ઈ ૂિવગ અથ વેક
ર ઝ ટ સ ઑફ બ ડ સ-ગાઈડલાઈ સ ( ૂકંપ સામે ટકવાની મકાનોની મતા વધારવી-માગદિશકા)”
8. નેશનલ બ ડગ કોડ (એન બી સી)ની માગદિશકાઓ.

19.5.2. વાવાઝોડા સામે ર ણ

1. આઈ.એસ. – ૮૭૫ (૩)-૧૯૮૭ “કોડ ઑફ ટસ ફૉર ડઝાઈન લો સ (ધરતીકંપ િસવાય અ ય) ફૉર

બ ડ સએ ટ ચસ, ભાગ-૩, િવ ડ લો સ”
2. િન ણાતોના ૂથ, ભારત સરકાર, શહર બાબતો અને રોજગાર મં ાલય ારા તૈયાર થયે ું અને
બ ડગ મ ટ રય સ તથા ટકનોલો મોશન કાઉ સલ, ૧૯૯૮ ારા કાિશત “ઈ ૂિવગ િવ ડ/
સાઈ લોન ર ઝ ટ સ ઑફ બ ડ સ-ગાઈડલાઈ સ (વાવાઝોડા સામે ટકવાની મકાનોની મતા
વધારવી-માગદિશકા)”
ન ધઃ નેશનલ બ ડગ કોડ (એનબીસી)માં ઉ લેખ હોય તેવા ઈ ડયન ટા ડડ યાં લા ુ પડ અથવા યાં
પણ નેશનલ બ ડગ કોડ (એનબીસી)નો ઉ લેખ હોય યાં તેના છે લામાં છે લા ુ ારા લા ુ પડશે.
ધ
ુ ધ
૧૯.૫.૧. તથા ૧૯.૫.૨.માં દશાવેલી જ રયાતોના અ સ ં ાનમાં બ ડગના લાન/ ો ગ તથા તેને લગતી
ુ ાર
અ ય મા હતીની સાથે ફોમ ૨(ડ ) અ સ માણપ ર ૂ કરવા ુ ં રહશે.

19.5.3. ુ વ ા િનયં ણ
ણ

1. તમામ સામ ીની ુ વ ા અને કામગીર ઈ ડયન ટા ડડ પેિસ ફકશન તથા બ ડગ મ ટ રયલ
ણ
ભાગ-૫ અને ક શનલ ે ટિસસ એ ડ સે ટ ભાગ-૭, નેશનલ બ ડગ કોડ (એન.બી.સી.) ઑફ
ુ ાર હોવી જોઈએ.
ઈ ડયાના િનયમોમાં જણાવેલાં ધોરણો અ સ
2. મકાનોના િનમાણ અથવા રપે રગ દરિમયાન ખોદવામાં આવેલા ખાડા, તેની દર દ વાલો ુ ં િનમાણ
એ બ ું જ ુ ં અને એકબી સાથે એ ર તે જોડાયે ું હો ુ ં જોઈએ થી ઈનની રચના સૌથી નીચલા
તર તરફની થાય અને એ બ ુ ં નદ , નાળા ક મોટ ગટરમાં ઠાલવવા માટ યો ય દશા આપી શકાય.
વળ કોઈપણ ય તએ કોઈ કારના જોડાણ િવનાનો સાવ અલગ ખાડો ન ખોદવો ને કારણે
પાણીનો સં હ થાય અને મ છરો પેદા થાય.
3. વૈક પક સામ ી, ડઝાઈનની પ િત, બાંધકામ તેમજ પર ણઃ િનયમોની જોગવાઈઓનો ઈરાદો કોઈ
સામ ીનો ઉપયોગ અથવા બાંધકામની ડઝાઈનની પ િતને અટકાવવાનો નથી, પરં ુ શરત મા
એટલી છે ક આ િવક પો મા ય હોવા જોઈએ. આ િનયમોની કોઈપણ જોગવાઈઓનો ઈરાદો એક
સવ ાહ ડવલપમે ટ યોજના માટ કંઈક નવી ડઝાઈન ક યોજના અટકાવવાનો નથી.
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. આવા કોઈપણ ફરફારને મં ૂર આપશે જો તે સામ ી, ડઝાઈન, બાંધકામ
વી બાબતોમાં નેશનલ બ ડગ કોડ (એનબીસી)ની સંબિં ધત જોગવાઈઓને અ ુ પ હશે, તથા
ુ વ ા,
ણ મતા, અસરકાર તા, આગ અને ૂર સામે ર ણ, ટકાઉ અને સલામતી વી બાબતો આ
િનયમોમાં ૂચવવામાં આવી છે તેને સમક હશે.
4. તમામ મકાનો ુ ં િનમાણ ુ વ ા િનયં ણ જ રયાતોને અ ુ પ હો ુ ં જોઈએ.
ણ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 169
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

5. બ ડગની મં ૂર આપવામાં આવી હોય તેના હઠળ જો કોઈ વતમાન મકાન હશે તેવા ક સામાં
ચરલ સલામતીની જ રયાતો ુ ં યાન રાખ ુ ં પડશે. જોક, મકાનને મજ ૂત કરવાની ક તે ુ ં
રપે રગ કરવાની યાની ચરલ કામગીર દરિમયાન મકાનની આગળ ક પાછળ જમીનનો હ સો
ક મા ન ઓ ં થ ુ ં હશે તો ય તગત કસની ચકાસણીના આધાર િનણય લેવામાં આવશે.

19.5.4. પર ણો

વૈક પક સામ ી વાપરવાના દાવાના ક સામાં યાં આ િવિનયમોની જોગવાઈઓના અમલ ગે ૂરતા
રુ ાવા ન હ હોય અથવા કોઈપણ સામ ી ક ડઝાઈન-બાંધકામની પ િત આ િવિનયમોની જ રયાતોને
અ ુ પ નથી તેવા રુ ાવા હશે તો એ સંજોગોમાં ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. તેની ચકાસણી માટ પર ણનો
આ હ રાખશે. આ પર ણો મા લકના ખચ મા ય એજ સી ારા કરવામાં આવશે.
1. પર ણની પ િત િનમાણની સામ ી અથવા ડઝાઈન અથવા બાંધકામ માટ હશે તે આ
ુ ાર થશે. આ િનયમોમાં જો કોઈ ચો સ પર
િવિનયમોમાં જણા યા અ સ ણની પ િતનો ઉ લેખ ન હ
હોય તો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. પર ણની યા ન કરશે. બ ડગની સામ ીના પર ણની
પ િતના સંદભમાં રુ ો ઑફ ઈ ડયન ટા ડ ્ સ ારા કાિશત નેશનલ બ ડગ કોડ (એનબીસી)માં
જણાવવામાં આવેલા સંબિં ધત ઈ ડયન ટા ડ ્ સને યાનમાં લેવામાં આવશે.
2. વૈક પક સામ ીનો વીકાર કયા બાદ આવાં પર ણોનાં પ રણામોની નકલો ડ એસઆઈઆર-ડ એ
ઓછામાં ઓછા બે વષ ુ ી સાચવી રાખશે.
ધ
3. ભારતીય ટા ડડ ુ બ સામ ી ુ ં પર
જ ણ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા મા ય યોગશાળાઓ ારા
કરવામાં આવશે.
4. લેબોરટર / એજ સી બાંધકામ એજ સીની સાથે વાતચીત કર ને િસમે ટ, ટ લ તથા ક ટની
ુ વ ા અને
ણ મતા ુ ં પર ણ બાંધકામ સાઈટ ઉપર તેમજ લેબોરટર માં કરશે.
5. આ ુ ાર પાયાથી શ કર ને કામ
યા િનયમો અ સ ૂણ થાય યાં ુ ીના િવિવધ તબ ાને આવર
ધ
લેશે. લેબોરટર - યોગશાળા તેનો અિધ ૃત અહવાલ યો ય ર જ ટરમાં ળવી રાખશે અને તેની નકલ
બાંધકામ એજ સીને આપશે એ નકલ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને ુ રત કરશે.
પ

19.5.5. હયાત મકાનોની માળખાક ય થરતા અને આગ સમયે સલામતી

1. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. હયાત કુ સાન પામેલા અથવા ન હ પામેલા મકાનોની માળખાક ય અને /
અથવા આગના સમયે સલામતી ગે પોતે પસંદ કરલા િન ણાતોની પૅનલમાંથી કોઈ એક અથવા
વધાર િન ણાતો ારા સમયે સમયે સમી ા કરશે.
2. મા લક / ડવલપર / કબ દાર આવા િન ણાત ક િન ણાતોની સલાહને આધાર નેશનલ બ ડગ કોડ
(એનબીસી) તથા ઈ ડયન ટા ડ ્ સમાં િનધા રત કરવામાં આવેલાં સલામતીનાં ધોરણો ળવવા
જ ર હશે તે ુ બ રપે રગ /
જ ુ ઃ િનમાણ અને મજ ૂતાઈ માટ ુ ં કામ કરાવવા ુ ં રહશે.
ન
3. જો મા લક / ડવલપર / કબ દાર સલાહ ુ બનાં આવાં કોઈ પગલાં ન હ લે તો ડ એસઆઈ-આરડ એ
જ
પોતે અથવા તેના ારા મા ય કોઈ એજ સી મા લક / ડવલપર / કબ દારના ખચ એ કામ કરશે.
4. આવી રપે રગ – ુ ઃિનમાણની કામગીર કટલા સમયમાં કરવી તે
ન ગેનો િનણય ડ એસઆઈ-
આરડ એ લેશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 170
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

5. આ ુ ં કામ ૂ ું ન થાય યાં ુ ી મા લક / ડવલપર / કબ દાર એ મકાનમાં રહ ુ ં ક ન હ તે

ધ ગેનો
િનણય પણ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા લેવામાં આવશે.
6. બ ડગની મં ૂર આપવામાં આવી હોય તેના હઠળ જો કોઈ વતમાન મકાન હશે તેવા ક સામાં
ચરલ સલામતીની જ રયાતો ુ ં યાન રાખ ુ ં પડશે. જોક, મકાનને મજ ૂત કરવાની ક તે ુ ં
રપે રગ કરવાની યાની ચરલ કામગીર દરિમયાન મકાનની આગળ ક પાછળ જમીનનો હ સો
ક મા ન ઓ ં થ ુ ં હશે તો ય તગત કસની ચકાસણીના આધાર િવશેષ પરવાનગી આપવામાં
આવશે.

19.6. બ ડગ સિવિસસ

19.6.1. વીજળ નાં ઉપકરણો ંુ ઈ ટોલેશન

વીજળ નાં ઉપકરણો ુ ં ઈ ટોલેશન, એર ક ડશન તથા હ ટરની કામગીર – નેશનલ બ ડગ કોડ (એનબીસી)ના
બ ડગ સિવિસસ ભાગ – આઠ, ઈલે કલ ઈ ટોલેશ સ િવભાગ-૨, એર ક ડશિનગ અને હ ટગ િવભાગ-૩, ની
ુ ાર હોવી જોઈએ.
જોગવાઈઓ અ સ

19.6.2. લ ટ

લ ટની સં યા, કાર અને ઈમારતમાં રહતા લોકોની સં યાના માણમાં તેની મતા સ હત ુ ં આયોજન અને
ડઝાઈન નેશનલ બ ડગ કોડ (એનબીસી)ના િવભાગ-૫, ઈ ટોલેશન ઑફ લ ુ ાર
સ એ ડ એ કલેટસ, અ સ
હો ુ ં જોઈએ.
ઈ ટોલ કરવામાં આવેલી લ ટની ળવણી માટ નીચે જણા યા માણેનાં પગલાં લેવા પડશેઃ
1. કારની લ ટ લગાવવામાં આવી હોય અને તે માટ િનયિમત સમયાંતર સિવસની જ ર હોય તે
ુ ાર લ ટની િનયિમત સફાઈ,
અ સ ુ કશન (ઓઈ લગ) તથા અ ય જ ર સિવસ આ માટના
સ ાવાર અને લાયકાતવાળ ય તઓ ારા કરાવવાની રહશે. લ ટ લગાવવામાં આવી હોય તે
કાયમ માટ સલામત રહ તે માટ લ ટના ઉ પાદક સાથે મસલતો કર ને સિવિસગ ુ ં ચો સ
ટાઈમટબલ બનાવવા ુ ં રહશે અને તેને ૂ તપણે વળગી રહ ુ ં પડશે. સિવિસગ અને િનર ણને
લગતી તમામ બાબતોની એક લે ખત ન ધ ળવવી પડશે. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને સંતોષ થાય
એ ર તે લ ટ ુ ં ઈલે કલ વાય રગ તથા અ ય સાધનો અને સામ ી સિવિસગ માટ જવાબદાર
ય તને સરળતાથી ઉપલ ધ થાય તેની કાળ લેવાની રહશે.
2. લ ટની ળવણી-મે ટન સની કામગીર દરિમયાન કોઈ અક માત થાય તો ત કાળ તેની ણ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને કરવાની રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 171
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

19.7. સંદશા યવહારનાં સાધનો

સંદશા યવહાર માટ ઊભી કરવામાં આવેલી િુ વધાઓમાં નીચે માણેની જોગવાઈઓ લા ુ પડશેઃ

19.7.1. લોકશન – થળ

સંદશા યવહાર ુ ં માળ ુ મકાનના ધાબા ઉપર ભોયત ળયે અથવા િમલકત દરની ુ લી યામાં ધારા
ધોરણ (િવિનયમ) ુ બ
જ ુ શકાશે.
ક

19.7.2 માળખાના કારો

નીચે જણા યા માણેના માળખાને પરવાનગી આપવામાં આવશે –

1. લોખંડથી બનાવેલો ટાવર અથવા એમ.એસ. થાંભલા ઉપર એ ટના.
2. સાધન માટ મકાનની છત – ટરસ ઉપર ફાઈબર લાસ – પીવીસી ુ ં છાપ ું .
3. સાધન માટ ભ યત ળયે ઓરડ ક છાપ ું .
4. ઘ ઘાટ ન થાય તે માટ યો ય બંધ માળ ું હશે તો જ યાં ડઝલ જનરટર (ડ )ને પરવાનગી
આપવામાં આવશે.

19.7.3. સામા ય જ રયાતો

યેક અરજદાર સંદશા યવહાર મં ાલયના ને હઠળની ર ડયો વ સી એલોકશન ગેની થાયી
સલાહકાર સિમિત પાસેથી જ ર પરવાનગી મેળવવાની રહશે.
દરક અરજદાર ર જ ટડ ચરલ એ જિનયર પાસેથી માળખાક ય થરતા માણપ મેળવવા ુ ં રહશે, અને
આ બંને પ કારની જવાબદાર રહશે.
માળ ું ઊ ુ ં કરવા ુ ં હોય તેના લાન અરજદાર ર ૂ કરવાના રહશે.

19.7.4. થાપના

સંદશા યવહાર ુ ં સાધન કોઈપણ દશામાં વતમાન બ ડગ લાઈનથી બહાર લગાવી નહ શકાય.

19.7.5. ડપો ઝટ અને ફ

આવાં સાધનોની થાપના અને તેની ળવણીની ફ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા વખતોવખત ન કરવામાં
ુ ાર રહશે.
આવે તે અ સ

ુ ઃ ા ય (ર
19.8. ન ુ બલ) ઊ
એ સાધનો

19.8.1. થળ

ફોટો વો ટક સેલ, પવન ટબાઈન, પાણી માટ સોલર હ ટર, ૂય ૂકર વાં બનપરં પરાગત ઊ મેળવવાના
સાધનો કાંતો મકાનની છત ઉપર અથવા સં ુ લની દર ુ લી જ યામાં રાખવાં.

19.8.2. સામા ય જ રયાતો

કોઈપણ પેજર અને / અથવા ટ લફોન ટાવર વતમાન બ ડગ લાઈનથી કોઈપણ દશામાં બહારની તરફ
ઊભો કર શકાશે ન હ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 172
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

20 . ુ ષણ િનયં ણ

20.1 સામા ય

ઔ ો ગક વાહ કચરાનો િનકાલ અથવા તો તેને એવી ર તે ુ લો ના રાખવો જોઈએ થી જન આરો યને
કુ સાન થાય.

20.2 ુ ષણના િનયં ણ માટના પગલાં

ઉપરો ત જોગવાઈઓની પ ટતાને અસર પહ ચાડ ા િવના ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ઔ ો ગક એકમો ારા
હવામાં ઉ સ ત થનારા અને વાહ કચરાના િનયં ણ માટ કટલીક ચો સ શરતો અથવા પગલાં િનયમો
લા ુ કર શક છે .
આ પગલાં િવકાસ ગેની મં ૂર ની શરતો તર ક મા ય રહશે.

20.3. િવિનયમ

યાં ુ ી ઉ ોગો ારા િનકાલ કરાતો

ધ વાહ અને વા ુ વ પનો કચરો ુ રાત પો
જ ુ ન કં ોલ બોડ અને/
શ
અથવા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા ુ કરણ લા સ માટના િનધા રત માપદં ડ અ સ
ુ ાર ુ નહ કરવામાં
આવે અને તે હર આરો ય માટ બનહાિનકારક નહ કરવામાં આવે યાં ુ ી
ધ વાહ અને વા ુ વ પે
કચરા ુ ં ઉ સ ન કરતા ઉ ોગોને આ કારના કચરાનો િનકાલ કરવા નહ દવાય

20.4 લા ુ પડતી બાબત

તમામ િવકાસલ ી અને ુ ઃિવકાસલ ી

ન કાય ને ુ ષણ િનયં ણ બોડ( .પી.સી.બી.)/
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા સમયાંતર િનધા રત કરાયેલા િનયં ણો લા ુ પડશે. માં સમયાંતર ુ ારો
ધ
કરવામાં આવશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 173
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

21 . રુ ક અને અ ય જોગવાઈઓ

21.1 અથઘટન

આમાંથી કોઈપણ િનયમોના અથઘટનથી જો કોઈપણ િવવાદ ક ઉભો થાય તો તેવા સંજોગોમાં
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. નો િનણય િતમ રહશે.

21.2. િવવેકાધીન સતાઓ

એ. ુ ા પાલન સંદભ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. એવી બાબતો

આ િનયમોના ઉદ ય અને હ ન ગે િનણય લેશે
માઃ
i. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા કરાયેલ િવિનયમોમાં કરાયેલી સ ાની સ પણી અથવા આ
િવિનયમોના અમલીકરણના અથઘટન ગેના આદશ, આવ ય તા, િનણય ક િનધારણમાં ખામી
હોવાનો આ ેપ હોય.
ii. થળની ુ ાર માગની લાઈનદોર
થિત અ સ ુ ં અથઘટન જ ર હોય.
iii. જો ે ની લાઈન લોટને બે ુ દા ુ દા ે માં વહચતી હોય તો મં ૂર નહ ધરાવતા ે માં
આવતી જમીનને સંબિં ધત મં ૂર ધરાવતા ે માં મહ મ ૧૦૦૦ વેર મીટર ુ ી ૨૫ ટકા
ધ
જમીન ુ ીની મં ૂર આપવી.
ધ
iv. જમીન વપરાશના કોઈપણ વગ કરણમાં મં ૂર ના હોવા છતાં એવા સંજોગોમાં ઈમારત ઊભી
કરવાની અિધ ૃ તતા અથવા હર વપરાશ માટ જ યાના હર સેવાના ઉપયોગ ગેની
બાંયધર ની આવ ય તા રહશે યાર તેને લાગશે ક આ કારની અિધ ૃ તતા એ હર
ૂ તાને અને ક યાણ માટ જ ર છે .
અ ુ ળ
બી. કોઈ ચો સ ક સાઓમાં યાં દખીતી પ ટ ુ કલી સ ઈ હોય, ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. િવશેષ
મં ૂર થી આ િવિનયમોમાં િનદિશત પ રમાણમાં ુ ારો કરવાની મં ૂર આપશે,
ધ ના કારણોની લેખીત
ન ધ લેવાની રહશે. િસવાય ક આ ુ ાઓ લોર પેસ ઈ ડસીસને લગતાં હોય અથવા તો તે આ િનયમો
તગત મા ય હોય. જો ક આ ટછાટ ઈમારતના રહવાસીઓ અને આડોસપડોસના રહવાસીઓના
આરો ય, રુ ા, ફાયર સે ટ , માળખાક ય રુ ા અને હર રુ ાને અસર કરતી ના હોવી જોઈએ.

21.3 અપીલ કિમટ

સ ામંડળ નીચે દશાવેલા લોકોને સમાવતી અપીલ કિમટ ની રચના કરશેઃ

1. ચેરમેન આર.ડ .એ
2. આર.ડ .એના ચીફ એ ઝ ુ ટવ ઓથો રટ (સ ય સ ચવ)
3. આર.ડ .એના ચીફ ટાઉન લાનર
4. .આઈ.ડ .બી. ના િતિનિધ
5. સી.ઈ.પી.ટ , અમદાવાદના િતિનિધ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 174
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

આ સિમિત િવકાસ િનયં ણ િવિનયમોના અથઘટનમાંથી ઊભા થનારા િવવાદોના ઉકલ માટ કાય કરશે. જો કોઈ
ય ત પોતાનો કસ આ સિમિત સમ ર ૂ કરશે તો તેણે અપીલ માટ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને ચકાસણી માટ
આપેલી ફ ટલી અપીલ ફ કુ વવાની રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 175
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

22 . દં ડ

ઉપરો ત િવિનયમો અથવા તો ા ટ ડવલપમે ટ લાનની જોગવાઈઓ ુ ં ઉ લંઘન કરનાર ય ત કાયદા,

૨૦૦૯ ના અને કાયદા, ૧૯૭૬ અને તે િનયમોની વખતોવખત થયેલ ુ ારા સાથેની જોગવાઈઓ અ સ
ધ ુ ાર
દં ડને પા ઠરશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 176
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

23. ટછાટ

23.1 હર મા લક ના ક સામાં

જો લોટની મા લક નીચે દશાવેલી સં થાઓમાંથી કોઈ એકની હોય તેવા સંજોગોમાં ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.
હર હ તમાં િવિનયમોમાં માફ અથવા તો ટછાટ આપી શક છે ના કારણોની લેખીત ન ધ કરવાની રહશે.
જોક આ માટ આ િવિનયમોમાં પ ટ જોગવાઈ કર ના હોય તે િસવાય કોઈપણ મજલા પર મહ મ બ ટ-
અપ એ રયા, કોમન લોટ, સીઓપી, મા નલ ઓપન પેસ, બ મ
ુ ાળ ઈમારતોની જોગવાઈઓ,
એફ.એસ.આઈ અને પા કગને લગતા િવકાસલ ી િનયમોમાં કોઈ ટછાટ ક માફ નહ આપવામાં આવે.
1. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ,
2. સરકાર,
3. હાઉિસગ બોડ અને
4. કાયદા હઠળ રચાયેલ કોઈપણ િનગમ

23.2. ખાનગી મા લક ના ક સામાં

મા લકોએ તેમના વતમાન મકાનમાં કોઈ પણ વધરા િસવાય ફરફાર કરવા માટ કરલી અર ઓ સંદભ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ુ વતાના ધોરણે ચકાસણી કર િવકાસ યો નાના િવિનયમોમાં
ણ ટછાટ આપી
શકશે. ના કારણો લે ખતમાં ર ુ કરવા પડશે અલબ , બ મ
ુ ાળ મકાનોમાં આવી કોઈ ટછાટ આપવામાં
આવશે ન હ.

23.3 વતમાન ઈમારત એકમોના ક સામાં

વતમાન ઈમારત એકમો ના લેઆઉટ અને સબ ડિવઝનને ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા મં ૂર અપાઈ હોય
અથવા તો માગ પહોળા કરવાના કારણે ઈમારતોને અસર થઈ હોય અને ા ટ ડવલપમે ટ લાનમાં
દરખા તો કરવામાં આવી હોય અને જો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. એવો મત ધરાવતી હોય ક સંબિં ધત
િનયમોમાં િશક ટ અથવા માફ વગર આવી ઈમારતોનો િવકાસ શ નથી તો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.
ઉપર જણાવેલ િનયમોમાં ટ આપી શક છે , ના કારણોની લે ખત ન ધ લેવાની રહશે. જોક , િનયમોમાં આવી
કોઈ ટછાટ બ મ
ુ ાળ મકાનો માટ આપવામાં ન હ આવે. ૦.૬ ુ ીની અથવા ઓછ એફએસઆઈ ધરાવતા
ધ
મં દર, ચચ, મ જદ ક અ ગયાર વી ધાિમક ઈમારતોના િવકાસ માટ પેટાકલમ ૨૩.૧, ૨૩.૨ અને ૨૩.૩ની
જોગવાઈને યાનમાં લીધા વગર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ચી ઈમારત માટ િવશેષ જોગવાઈઓમાં માફ
આપી શક છે ના કારણોની લેખીતમાં ન ધ લેવાની રહ છે . જોક, મા ન, પા કગ, ુ લી જ યા, કોમન લોટ
અને મહ મ બ ટ-અપ એ રયા ગેના િનયમોમાં કોઈ ટ અપવામાં આવશે નહ .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 177
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

24 . રહણાક વસાહત માટના િવિનયમો

24.1 શોટ ટાઈટલ, િવ તાર અને ારં ભ

આ િવિનયમો 2009 અને 1976ના કાયદાઓ હઠળ િનિ ત કરવામાં આવેલા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.ના

અિધકાર ે હઠળના િવ તારોમાં લા ુ પડશે.

24.2 ાં લા ુ પડશે

આ િવિનયમો હઠળ તાિવત કોઈપણ રહણાંક વસાહતોને લા ુ પડશે

24.3 યા યા

24.3.1 “કાયદો”

નો અથ ુ રાત પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર જયન એ ટ, ૨૦૦૯ અને ધી

જ ુ રાત ટાઉન લાિનગ
જ
અને શહર િવકાસ કાયદો, ૧૯૭૬ એવો થશે

24.3.2 “યો ય સ ામંડળ”

નો અથ કાયદા હઠળ યા યાિયત સ ામંડળ એમ થશે

24.3.3 “વસાહત િવકસાવનાર”

નો અથ તેમાં મા લક/ ય ત/ ય તઓ/ન ધાયેલ સહકાર સોસાયટ /સંગઠન/પેઢ / કંપની/ સં ુ ત

સાહસો/સં થા/ સ કોઈપણ વસાહત િવકસાવવા માટ અર કર શક છે , અલબત સી ુ ં િવદશી
ુ ાર થશે.
રોકાણ (એફડ આઈ) ધરાવતી રહણાંક વસાહતો ુ ં િનયમન ભારત સરકારના િનયમો અ સ

24.3.4 “ ુ લ લોટ િવ તાર”

નો અથ વસાહતના ુ લ િવ તારમાંથી ુ ા માળખા માટની જમીનને બાદ કરતા વધેલો

હર હ ન
િવ તાર

24.3.5 “સાવિ ક એફએસઆઈ”

નો અથ કોઈપણ ઝોનમાં આ િવિનયમ હઠળ મળવાપા એફએસઆઈ

24.3.6 “રહણાંક વસાહત”

ુ ાર તેનો અથ વસાહત િવકસાવનારની મા લક નો જમીનનો ભાગ નીચે

આ િવિનયમો અ સ
જણાવેલી બાબતોને અિધન રહશે,
(એ) હર હતના માળખા માટ ઉપયોગમાં લેવાયેલી જમીનને બાદ કયા બાદ ૂનતમ ૬૦
ટકા જમીન િવકાસકાય માટ લાયક ગણાશે
(બી) ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ના ક સામાં ૂનતમ િવ તાર અથવા ૪૦.૦ હ. કરતા ઓ .ં ન
હો ુ ં જોઈએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 178
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

24.3.7. “િનધા રત િવ તારો”

નો અથ એવો િવ તાર ના સં ુ લત િવકાસને યાનમાં લેતા તેની પર િવશેષ યાન આપવાની

આવ ય તા હોય અને તે આ િવિનયમો હઠળ િનધા રત કરાયેલ હોય.

24.3.8 “માળ ”ંુ

તેમાં માગ, શેર ઓ, ુ લી જ યાઓ, બગીચા, રમતના મેદાનો, મનોરં જનના મેદાનો, પાણી અને
વીજ રુ વઠો, ટ લાઈ ટગ, ગટર યવ થા, ઈનેજ, ટોમ વોટર ઈનેજ, હર કામ અને અ ય
ઉપયોગી સેવાઓ અને હર શૌચાલયનો સમાવેશ થાય છે .

24.3.9 “ ોસ ઓવર ઈ ા ચર”

એ વસાહતની આસપાસના િવ તારોને િુ વધા મળ રહ તે માટ વસાહતમાંથી પસાર થતા

માળખાનો ભાગ રહશે.

24.3.10. હર હ ુ માટ ંુ માળ ંુ (પીપીઆઈ)

ુ ાર
નો અથ િનયમ અ સ ૂ ું પડાયેલ માળ ું ને ડવલપરઃ
• ુ ાર િવકસાવસે અને
િનધા રત માગદિશકા અ સ ૂણ કયા બાદ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને
તબદ લ કરશે,
• મે ટન સ સમયગાળા ુ ી તે ુ ં સંચાલન અને
ધ ળવણી કરશે,
• ુ ાર િવકાસકાય હાથ ધરવા ુ ં રહશે,
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા મા ય િવગતો અ સ
• વહ વટ હ ુ માટ પીપીઆઈ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. હ તક રહશે

24.3.11. “ ે ”

નો અથ વતમાન મં ૂર કરાયેલ ા ટ ડવલપમે ટ લાનમાં િન દ ટ ે

24.3.12. “ ડ સીઆર”

નો અથ સંબિં ધત ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને લા ુ પડતા વતમાન જનરલ ડવલપમે ટ ક ોલ

ર ુ ેશન.
લ

24.3.13. “મે ટન સનો સમયગાળો”

નો અથ ૂનતમ સાત વષનો ગાળો, આ સમયગાળા બાદ ડવલપર માળ ું તથા જમીન હર
હ ુ માટ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને સ પી દશે. આ સમયગાળો ઈમારત માટ વપરાશની મં ૂર
ર કયાના સમયથી ગણવાનો રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 179
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

24.3.14. “િનયત અિધકાર ”

1. નીચે જણા યા માણે રહશે :

અિધકાર ે િનયત અિધકાર
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. અને આઈડ બીના
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ું અિધકાર ે ૨૦૦૯ના
1 ચીફ એ ઝ ુ ટવ ઓ ફસર અને ચીફ ટાઉન
ુ ાર1
કાયદાની કલમો - ૮, ૯, ૧૦ અને ૧૫ અ સ
લાનર2

24.4 િનયત અિધકાર ની ફરજો

ુ ર સ ાિધકાર ઃ
આ િનયમોના હ સ
1. અર મ યાના ૩૦ દવસની દર રા ય સરકારને કારણસ હત દરખા ત વીકારવા અથવા તો
નકારવા ભલામણ કરશે
2. કામની ગિત ુ ં ૂ યાંકન કર તેને મં ૂર કરશે
3. જો વસાહતની દરખા ત િનધા રત જળાશય અથવા તો કોઈ ુ કલ િવ તારને આવર લેતી હોય તો
લેખીતમાં કારણો આપી દરખા તને નકાર શક છે .
4. રા ય અથવા ક સરકારની કોઈ યોજના હઠળના લાભો ઉપલ ધ બનાવવા સરકારને ભલામણ કર
શક છે
5. આ િવિનયમો હઠળ કોઈપણ િવ તારને ચો સ લાભો ઉપલ ધ બનાવવા માટ સવ ણ અને અ યાસ
હાથ ધર તે િવ તારને િનધા રત િવ તાર તર ક હર કરવા સરકારને ભલામણ કરશે.

24.5 રા ય તરની ન ગ કિમટ ઃ

રા ય તરની િનગ કિમટ નીચે જણાવેલા સ યો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. /િન દ ટ સ ામંડળ ારા
મોકલાવાયેલ અથવા અ યથા દરખા તોની સમી ા કરશે અને મં ૂર માટ સરકારને ભલામણ કરશે.

સિમિતના સ યો3

1 અ સ ચવ, ઉ ોગ અને ખાણ િવભાગ- ચેરમેન

2 અ સ ચવ, નાણા િવભાગ સ ય

3 સીઈઓ, આઈડ બી, સ ય

4 સીઈઓ, ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. સ ય સ ચવ

1,2,3
આ િવભાગમાં ફરફારો કરવામાં આ યા છે અને તે ું અથઘટન ુ ાર થશે.
એસઆઈઆર કાયદો, 2009 અ સ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 180
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

24.6. કોઈપણ િવ તારને િનધા રત કરવાની યા

1) આ િવિનયમોની જોગવાઈઓ અને ડ સીઆર હઠળ રા ય સરકાર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. અથવા

અ યની ભલામણ બાદ કોઈ િવ તારને િનધા રત કરશે ને આ િવિનયમો હઠળ િવિશ ટ લાભો
મળવાપા રહશે.
2) સરકાર ારા િનધા રત િવ તાર તર ક ૂ ચત થનારા સંબિં ધત િવ તારની િવગતોને સરકાર
મા હતીપ માં હર કરવામાં આવશે.
3) ગ ુ તા માટ સરકાર ઓછામાં ઓછા બે થાિનક દિનક સમાચાર પ ોમાં તેને કાિશત કરશે.

24.7 મં ૂર મેળવવાની યા

1) આ િવિનયમોની જોગવાઈઓ અને ડ સીને અિધન વસાહત િવકસાવવા ઈ છતા કોઈપણ ડવલપર
૨૦૦૯ અને ૧૯૭૬ના કાયદાની કલમ ૨૯(૧)(ii) હઠળ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને જ ર દ તાવેજો
સાથે સ ાિધકાર ને અર કરવાની રહશે.
2) િન દ ટ કરાયેલા જ ર દ તાવેજો સ હતની અર અને ો સના ોટોકો સ ર ૂ કરવાના રહશે, જ ર
ફરફાર સાથે ડ સીઆરની જોગવાઈઓ લા ુ પડશે.

24.8 વસાહત દરખા તોની િવષયવ ુ

દરખા તમાં નીચે દશાવેલી બાબતોનો સમાવેશ કરાવો જોઈએ

1) િવ તારનો મા ટર લાન
(એ) ુ ા માળખા,
હર હ ન
(બી) ાથિમક માળખા
(સી) બાક ના વપરાશ માટની જમીનના સમ ભાગ ુ ં પ ટ સીમાંકન
ુ ાર જમીનના તમામ ભાગ ુ ં િવગતવાર વણન, એફ.એ.આર. ગણતર ,
2) ૮.૧માં દશા યા અ સ
ુ ાર ઈમારત અને માળખાનો લેઆઉટ
3) િનયમા સ
4) ઈમારત અને માળખાનો િવગતવાર લાન
5) ોસઓવર ઈ ા ચર અને અ ય ઈ ા ચરના િવકાસ માટ ખચનો અલાયદો દાજ
6) ો ટના િધરાણની િવગતો
7) ળવણી અને િનભાવ સ હતનો મેનેજમે ટ લાન
8) આવા ો ટ િવકસાવવાની અને તેની ળવણીની મતા દશાવતી દરખા ત

24.9 હર હ ુ ંુ માળ ંુ

24.9.1 ોસ ઓવર ઈ ા ચર અને માગ

ોસઓવર ઈ ા ુ ાર
ચર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની િવગતો અ સ ૂ ું પાડવા ુ ં રહશે અને તેઃ
1) ન કમાં ટ .પી./ડ .પી.ને અ ુ પ હો ુ ં જોઈએ.
2) તેમાં હદના ભાગે ઓછામાં ઓછો ૩૦ મીટર પહોળો ર તો હોવો જોઈએ અને ટ .પી./ડ .પી માગ હદને
સંલ ન ના હોવો જોઈએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 181
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

3) ૪૦.૦ હ ટરની વસાહતમાં ોસઓવર ઈ ા ચરનો ુ લ િવ તાર ૧૦ ટકા હોવો જોઈએ અને વધારના
દરક ૨૦.૦ હ ટરના િવ તાર માટ ૧૨ ટકા ોસ ઓવર ઈ ા ચર રાખવા ુ ં રહશે.

24.9.2 અ ય િુ વધાઓ

1) શાળા, હો પટલ અને હર િુ વધા માટ ૫ ટકા અને

2) ઉ ાન, બગીચા, પડોશમાં આવાગમનના હર ઉપયોગ માટ ૫ ટકા. આવા લો સનો ૂનતમ િવ તાર
૩૦૦૦ વેર મીટરથી ઓછો ના હોવો જોઈએ.
જો વસાહતમાં ૪૦મીટરથી ચી ઈમારત હોય તો ડવલપર ફાયર ગેડ સેવાઓ માટ જ યા ફાળવવી પડશે.
આવી સેવાઓની કામગીર અને ળવણી વસાહત િવકસાવનાર કરવાની રહશે પરં ુ તેનો વ હવટ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા કરવામાં આવશે.

24.10. સામા જક અને આિથક નબળા વગ માટ િનવાસ(એસઈડબ ુ ચ) અને અ ય માળખા

એ

24.10.1 સામા જક અને આિથક નબળા વગ માટ િનવાસ(એસઈડબ ુ ચ)

એ

1) એસઈડબ ુ સ વસાહત ૫ ટકા જમીન સામા જક અને આિથક ર તે નબળા વગના મકાનો માટ
એ
ફાળવશે અને ૫ ટકા વપરાશની એફ.એ.આર.ને અ થાયી લોર પેસ તર ક ૂર પાડશે. નોકર,
ાઈવર વગેરના મકાનો માટ ઉપયોગમાં લેવાની રહશે.
2) વસાહત િવકસાવનાર પ રિશ ઠ-૧માં દશાવેલ િનયમો અ સ
ુ ાર એસઈડબ ુ ચ તૈયાર કરવાના
એ
રહશે.
3) વસાહત િવકસાવનાર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ના પરામશ અ સ
ુ ાર આવી વસાહત િવકસાવી
સ પવાની રહશે.

24.10.2 ર તાઓ

1) ોસઓવર ઈ ા ચર માગને બાદ કરતાં ર તાનો ૂનતમ િવ તાર ૧૫ ટકા હોવો જોઈએ.
2) ર તાઓ ુ ં નેટવક યો ય તર ુ ં અને ર તાની ુ ાર ુ ં હો ુ ં જોઈએ
માણ ૂત પહોળાઈ અ સ

24.10.3. અ ય માળખા

1) ોસઓવર ઈ ા ચર રોડને બાદ કરતા બગીચા સ હતની ુ લી જ યાનો િવ તાર ઓછામાં ઓછો ૫
ટકા હોવો જોઈએ.

24.11 ફઝીકલ લાિનગના માપદં ડઃ

1) નીચા, ભેજવાળા અથવા બનતં ુ ર ત િવ તારોમાં ુ ાણ કર ુ ં અથવા જ રયાત

ર માણે જમીનને
સમતળ કરવી
2) તમામ ક સાઓમાં નવી શેર ઓ, ર તાઓ, બાંધકામ, ડાયવઝન, િવ તરણ, ફરફાર, ુ ારા અને
ધ
શેર ઓ અને ર તા બંધ કરવા અને મા હતીની આપ-લે બંધ કરવા ગે યોજના ઘડવી.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 182
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

3) હાલ જો કોઈ વસાહત અ ત વમાં હોય તો તેમાં અથવા વસાહતની કોઈ ભાિવ યોજનામાં નવી શેર
/ ર તો / સાઈટલ કની જોગવાઈનો લે-આઉટ. આવા ર તાઓની પહોળાઈ અને લાઈનદોર
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ના ૂચન ુ બ રહશે.
જ
4) ર તાની સાથે સાથે સાઈકલ માટના ક ૂરા પાડવા
5) પગપાળા ુ ાફરો અને વાહનચાલકો,
સ વેશ િનયં ણ, તમામ લોક ખાતે ઈમ સી વાહનો ુ ીની
ધ
પહ ચ, ુ તી પા કગ યવ થા વગેરના સમાવેશ માટ યો ય પ ર મણ પ િત તૈયાર કરવી.
ર
6) રુ ા ગેની જ રયાતો સ હત આસપાસના િવ તારમાં પ ર મણ પ િત સંબિં ધત લાન અને
ડ ઝાઈન તૈયારક કરવી, ુ ં સંચાલન બીઆઈએસ અથવા સંબિં ધત સં થાના િનયમો અ સ
ુ ાર
કરવામાં આવશે.
7) પાણીના ુ ઃવપરાશ અને
ન ૂ ય ઉ સ ન માટ ગટર યવ થાની ડ ઝાઈન તૈયાર કરવી અને
કાયમી ધોરણે ચલાવવાની યવ થા કરવી
8) વરસાદ પાણીના સં હ માટ ુ ં તં તૈયાર કર ુ ં ટોમ વોટર ઈનેજનો ત રક ભાગ હોય
અથવા તો તેની અલાયદ યવ થા ગોઠવવી.
9) ડવલપર ૧૪૦એલપીસીડ ુ ુ પાડવા ુ ં આયોજન કર ુ ં
10) વસાહત િવ તારમાં ુ િષત પાણી એક કર તેને ુ કર તેના િનકાલની યવ થા કરવી. જોક
ભિવ યમાં તેને શહરની ગટર યવ થા સાથે જોડવા માટ ુ ં આયોજન કર .ુ ં
11) સતત અને ુ તો વીજ
ર ુ વઠો મળ રહ તેવી યવ થા કરવી
ર
12) ન કના ૩૦ મીટર પહોળા માગ ુ ી જોડાણ આપ ુ ં
ધ
13) ુ દરતી જળિનકાસ યવ થાને કોઈપણ અવરોધ વગર ળવી રાખવી. કોઈપણ ુ ારા માટની
ધ
મં ૂર તેની કાય મતામાં વધારો કરવાના હ થ
ુ ી જ મળવી જોઈએ.
14) આવાગમન માટની જ યા તથા બાયો ડ ેડબલ અને ુ ઃઉપયોગમાં લઈ શકાય તેવા ઘન કચરાને
ન
અલગ કરવાની િુ વધા ૂર પાડવી
15) વીજ રુ વઠાના િવતરણ માટ િનયમા સ
ુ ાર જ યા અને અલાયદ વેશ યવ થા કરવાની રહશે.
16) હર િવ તારો અને કોમિશયલ ઈમારતો માટ બને યાં ુ ી બનપરં પરાગત
ધ ોત ારા ઊ ૂર
પાડવી.
17) શેર ઓમાંના વીજળ ના થાંભલા સૌર ઊ થી ચાલે તેવી યવ થા કરવી.
18) વરસાદ પાણીના સં હ અને રચા જગ માટ યવ થા કરવી.
19) ર તાની કોઈપણ એકબા ુ એ ૩.૦ મીટરના તર ૃ ો રોપવા અને તેની યો ય સમય ુ ી
ધ
ળવણી કરવી.
20) હ ટર દ ઠ યો ય િતના ઓછામાં ઓછા ૨૦૦ ૃ ોની વાવણી કર તેની યો ય સમય ુ ી
ધ
ળવણી કરવી.
21) ુ લી જ યા અને બગીચાઓ માટ યો ય જ યા ફાળવવી.
22) શહર ડ ઝાઈન અને ઐિતહાિસક વારસા ુ ં જતન કરવા ુ ં રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 183
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

24.12 વસાહત િવકસાવનારની જવાબદાર ઓ

વસાહત િવકસાવનાર નીચેની જવાબદાર ઓ િનભાવવાની રહશે

1) જમીનની ખર દ /મા લક વખચ કરવાની રહશે.
2) આ િવભાગની ખંડ નં. 8 અને 9 માં જણાવેલી િુ વધાઓ તેઓ પોતાના ખચ ૂર પાડશે..
3) મં ૂર અ સ
ુ ાર વસાહત તેના ખચ િવકસાવવાની રહશે
4) મં ૂર અ સ
ુ ાર ુ ા માળખા માટ વસાહતમાં જ જમીન અને ઈમારત તૈયાર કરવી
હર હ ન
5) માળખાની ળવણી અને સંભાળ માટની શરતો અને િનયમો ુ ં પાલન કરવા ગેની બાંયધર
આપવી પડશે.
6) લાભાથ ઓને અસર કરતી તમામ બાબતો ઉપરાંત સં ૂણ િવગતવાર લાન, ડ ઝાઈન, કરાર વગેર
હર કરવાના રહશે.
7) ુ ાર લોકોપયોગના માળખા િસવાયના માળખાની
મે ટન સના સમયગાળા દરિમયાન બાંયધર અ સ
ળવણી અને સંભાળ રાખવાની રહશે.
8) મે ટન સના સમયગાળા દરિમયાન ુ ા ઉપયોગમાં લેવાતા માળખાની જમીન અને
હર હ ન
સંપિ ની ળવણી અને સંભાળ રાખવી.
9) અિધ ૃ ત સિમિત ુ ાર લોકોપયોગ માટના માળખાનો િવકાસ
ારા િનધા રત કરાયેલ િવગતો અ સ
કરવો.
10) બ ડગ ુ પરમીશન(ઈમારતના વપરાશ
ઝ ગની મં ૂર ) માટ વસાહત િવકસાવનાર સમ
માળ ું િવકસાવવા થયેલ ખચના ૨ ટકા ટલી બે ક ગેર ટ આપવાની રહશે. માળખાની ળવણી
માટ જ ર પડ સ ાિધકાર આ બે ક ગેર ટ રદ કર શક છે . ળવણીનો સમયગાળો ૂણ થયા
બાદ આ ગેર ટ ને સહકાર મંડળ ના સ યો માટના ભંડોળમાં તબદ લ કરવાની રહશે.
11) ળવણીનો સમયગાળો ૂણ થયા બાદ તે હર ઉપયોગના માળખાને તમામ ગીરો, દવામાંથી
ુ ત કર ને ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને તબદ લ કર દશે. આ માટ વસાહત િવકસાવનાર બાંયધર
આપવી પડશે.
12) બ ડગ ુ પરમીશનના
ઝ ુ ે , તમામ લાભાથ ઓની બનેલી એક ર જ ટડ કો-ઓપર ટવ સોસાયટ
બનાવી મોટર/અ ય ની ંૂ
ટણી કરશે અને તમામ લાભાથ ઓને શેર ૂડ ર કરશે.
13) યોજના િવકસાવનાર ખંડ નં.૮ની જોગવાઈઓ( હર હ ુ માટ ુ ં માળ )અ
ું ુ ાર સ હયાર
સ
િુ વધાઓ તથા સા દ
ુ ાિયક ઉપયોગની િુ વધાઓ િવકાસાવી તેને ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને
સ પવાની રહશે.

24.13 પરવાનગી આપવી / રદ કરવી

1) સ ાિધકાર ની ભલામણ મ યા બાદ અથવા અ યથા આઈડ બી/ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ૨૦૦૯
અને ૧૯૭૬ના કાયદાની કલમ ૨૯(૧)(ii) હઠળ દરખા તને મં ૂર આપવા ક નકાર કાઢવા માટ
ડ સીઆરમાં ટ આપી શક છે .
ુ ાર રહશે.
2) પરવાનગીની કાયદસરતા અને રદ થવાની બાબત ૧૯૭૬ના કાયદાની કલમ ૩૨ અ સ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 184
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

3) બાંધકામ માટની મં ૂર અથવા તો એનએ ઓડર એ બેમાંથી પહ ું હોય તે ર કયાના એક

વષની દર કામગીર શ કર દવાની રહશે.
4) આ િવિનયમો ુ ં અથઘટન
એ) આ િનયમોના અથઘટનમાંથી જો કોઈ િવવાદ સ ય તો તેવા ક સાઓમાં સરકારનો િનણય
િતમ રહશે.
ુ ા પાલન સંદભ જ ર પડ સરકાર કટલાક યો ય ક સાઓમાં
બી) આ િવિનયમોના ઉદ ય અને હ ન
જ ર પડ િવવેકાિધકારનો ઉપયોગ કરશે.

24.14 લોર એ રયા રિશયો

કોઈપણ ઝોન માટ એફ.એ.આર. િનધા રત કરાઈ હોવા છતાં આ િનયમોનો અમલ નીચે જણા યા માણે થવો
જોઈએ.
1) ુ લ લોટ િવ તાર માટ મં ૂર કરાયેલ ુ લ એફએસઆઈ અને તે લોબલ એફ.એ.આર. અને વધારાની
એફ.એ.આર.ના સરવાળા ટલી હોવી જોઈએ
એ) લોબલ એફ.એ.આર. ( .એફ.એ.આર.) ૧.૦ હોવી જોઈએ
બી) એ ડ લ ીિમયમ એફએસઆઈની મં ૂર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને નીચે દશા યા માણે
ૂકવણી કર ને મેળવી શકાશે.
મ નં. વધારાની એફએસઆઈ ીિમયમ દરો
૧ એફ.એ.આર.ના ૨૫% જ ં ી કરતાં ૪૦% વ ુ
૨ એફ.એ.આર.ના એડ શનલ ૨૫% જ ં ી કરતાં ૫૦% વ ુ

મહ મ ઉપયોગની પરવાનગી ૧.૫ એફ.એ.આર.

24.15 બાંધકામનો િવ તાર અને ચાઈ

1) બાંધકામના િવ તાર ુ ં િનયમન નીચે જણા યા માણે કરવામાં આવશે

ઓછ ચાઈ ધરાવતી ઈમારતો(લો રાઈઝ)ના ક સામાં ૪૫ ટકા અને બ મ
ુ ાળ ઈમારતના ક સામાં
૩૦ ટકા
2) ુ ાર ઈમારતની
ડ સીઆરની જોગવાઈઓ અ સ ચાઈને મં ૂર આપવામાં આવશે. જોક વધારાની
મહતમ ૭૦ મી. ુ ીની
ધ ચાઈ માટની મં ૂર જ ં ીના ૭ટકાની ૂકવણીના ક સામાં આપી શકાશે.

24.16. ઝોિનગ, ાઉ ડ કવરજ અને અ ય િવિનયમો

1) વસાહતમાં ઝોન કોઈપણ હોય પરં ુ અર માં તાિવત વપરાશની મં ૂર આ િવિનયમો હઠળ
આપવામાં આવશે. અલબત સરકાર રુ ાના કારણોસર આ મં ૂર આપવાનો ઈનકાર કર શક છે .
2) કોઈ થળે ઉ લેખ ના હોય યાં ડ સીઆરની જોગવાઈઓ જ ર ુ ારાવધારા સાથે લા ુ પડશે.
ધ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 185
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

3) આ િવિનયમો હઠળ મં ૂર મ યા પછ પણ એરપોટ ઓથો રટ ઓફ ઈ ડયા, ઈઆઈએ મં ૂર માટ

વન અને પયાવરણ િવભાગની મં ૂર વગેર વી સંબિં ધત િવભાગોની આવ યક મં ૂર ઓ
ફર જયાતપણે લેવાની રહશે.

24.17. બા માળખાનો િવકાસ(ઓફસાઈટ ઈ ા ચર)

વસાહત િવકસાવનાર નીચે જણા યા માણે ુ ં ઓફસાઈટ ઈ ા ચર ૂ ું પાડવા ુ ં રહશે.

1) વતમાન ર તા ુ ી અથવા તો ા ટ ડવલપમે ટ લાન રોડ અથવા ટાઉન લાિનગ ક મ રોડ
ધ ુ ી
ધ
૩૦મી. થી ઓછ પહોળાઈ ના હોય તેવા ર તા ાર જોડાણ ૂ ું પાડવા ુ ં રહશે.
2) વસાહત િવકસાવનાર પોતાની ર તે પાણીનો રુ વઠો ૂરો પાડવાનો રહશે અથવા તો શહરના પાણી
રુ વઠા તં ુ ં જોડાણ ૂ ું પાડવા ુ ં રહશે.
3) વસાહત િવ તારમાં ુ િષત પાણી એક કર તેને ુ કર તેના િનકાલની યવ થા કરવી. જોક
ભિવ યમાં તેને શહરની ગટર યવ થા સાથે જોડવા માટ ુ ં આયોજન કર .ુ ં
4) વીજ રુ વઠા માટ યવ થા કરવી
5) બા માળખાનો તમામ ખચ ભોગવવો

24.18 બાંધકામની ુ વ ા ંુ િનર

ણ ણ અને િનયમન કર ંુ

1) લોકોપયોગના માળખાના બાંધકામની ુ વ ાની ચકાસણી માટ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. િન ણાતની

ણ
િનમ ૂક કર શક છે આ કાયની ુ વ ા અને તેની સમયસર કામગીર
ણ ુ ં િનર ણ કરશે.
2) યોજના િવકસાવનાર િનર ણ માટ લોકોપયોગના માળખાના દા ત ખચની ૨ ટકા રકમ જમા
કરાવવાની રહશે. િન ણાત ારા કાય સમયસર ૂણ થયા ુ ં માણપ આ યા બાદ આ રકમ પરત
કરવામાં આવશે.

24.19 તકરાર િનવારણ

1) કોઈપણ ઈમારતના કબ દારો ક ઓ િુ વધાઓનો ઉપયોગ કરવાનો અિધકાર ધરાવે છે તેઓ

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. સમ પોતાની ફ રયાદ ન ધાવી શક છે .
2) ુ ાની ગંભીરતાને આધાર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. તેનો ઉકલ લાવવાઃ
એ) વસાહત િવકસાવનારને તેનો ઉકલ લાવવા િનદશ આપશે,
બી) વસાહત િવકસાવનારના ખચ ુ ઃરચના અથવા તો રપે રગ ારા
ન ુ ાનો ઉકલ લાવશે
3) ઉપરો ત ખંડ અ સ
ુ ાર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. કામ માટ થયેલ ખચ પેટ બે ક ગેર ટ જ ત કર
લેશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 186
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

પ રિશ ઠ – 1

સામા જક અને આિથક ર તે નબળા વગ માટ વસાહત િનમાણના િનયમો

1. આયોજન
સામા જક અને આિથક ર તે નબળા વગ માટ વસાહત િનમાણ નીચે દશા યા માણે થ ુ જોઈએ
1) િન દ ટ જમીન પર મં ૂર મકાનોની મહ મ સં યા હ ટર દ ઠ ૨૨૫ છે .
2) મકાનનો કાપટ એ રયા ૂનતમ ૨૫ વેર મીટર અને અ ય શહરો માટ લી થ એ રયા( બ ટ અપ
એ રયા) ૂનતમ ૨૫ વેર મીટર હોવો જોઈએ.
દરક મકાનની ડ ઝાઈનમાં નીચે જણાવેલી બાબતો હોવી જોઈએ.

એ) અલાયદા વેશ સાથેના બે મ. ુ મના અલાયદા ઉપયોગ માટ લાઈ ડગ દરવા ૂરા પાડવા
જ ર છે . મ ુ ં કદ નીચે જણા યા અ સ
ુ ાર ુ ં હો ુ ં જોઈએ.

3>UKI બા ુ (મી.) િવ તાર (મી.) ચાઈ (મી.)

ુ ુક મ
રહવાનો મ/બ હ ૨.૫ ૯ ૨.૬
બેડ મ ૨.૧ ૬.૫ ૨.૬
રસો ુ ં ૧.૫ ૩.૩. ૨.૬
બાથ ુ મ, સંડાસ,પરસાળ ૧ અને ૦.૯ ૧.૨ અને ૦.૯ ૨.૧

બી) રસો ુ એલ (L)આકાર ુ ં ૂ કગ લેટફોમ ધરાવ ુ ં હોય, વ ુ

ઓ ુ વા માટ કબાટ,
ક ૂ ,
ંડ
એ ઝો ટ પંખો લગાવવા માટ ૧ ટx૧ ટની બાર , રસોડાની બાર ૂ ની ઉપરની બા ુ એ હોય
ંડ
તે આવકાય છે .

સી) વતં બાથ મ અને ડબ ુ ી, ડબ

સ ુ ીમાં ૧ ટx૧ ટની બે શટસવાળ બાર ( ળ અને કાચ
સ
માટ) થી વપરાશકતા ભિવ યમાં એ ઝો ટ પંખો લગાવી શક.

ડ ) ઓછામાં ઓછ ૦.૯ મી.ની અગાસી અને મમાં તૈયાર કબાટની જોગવાઈ. ુ ં કદ ઓછામાં ઓ ં
૬૦૦એમએન હો ુ ં જોઈએ. દવાન ખંડ/રહવાના મમાં(બેડ મ િસવાયના) ૪૫૦* મીલી મીટર ુ ં
ઓછામાં ઓ ં ડાણ યાનમાં રાખ ુ ં જોઈએ.

ઈ) આરો યની ૃ ટએ મકાન રોગ ુ ત હો ુ ં જોઈએ. આ માટ મકાનના ુ ય દરવા ને ડબલ ડોર
શટર હોવા જોઈએ માં ળ અને પરં પરાગત દરવાજો હોય. બાર ઓ પણ ળ ના શટસ
લગાવી શકાય તેવી હોવી જોઈએ.

એફ) પગિથયા ુ ં ચઢાણ

વાઇ ડગ ૨ મજલાં, ૩ મજલા અને ઉપર ૦.૯ મીટર

રાઈઝર ૧૮૦ મીલી મીટર મહ મ
ડ ૨૫૦ મીલી મીટર મહ મ
હડ મ ૨.૧ મીટર

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 187
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

) મજલાની ૂનતમ ચાઈ ૨.૭ મીટર લેવી

એચ) લી થની ૂનતમ ચાઈ એ ોચ રોડ અથવા પગદં ડ ના તરથી ૩૦સે.મી. હોવી જોઈએ.

આઈ) મહ મ લોર એ રયા રિશયો મં ૂર .ડ .સી.આર.ને ુ બની રહશે.

જ

3) ૧૫ મીટર ુ ીની ઈમારતમાં લ ટ

ધ ૂર પાડવાની જ ર નથી. યેક ૧૨ મકાન બાદ એક
િનસરણી બનાવવાની રહશે.

2. માળખાક ય જ રયાતોઃ-
i. આર.સી.સી. અથવા લાકડાની મવાળા માળખામાં લોડ બે રગ દ વાલ ટોની અથવા ૂના િમિ ત
લોકની હોવી જોઈએ, યાર ફ લર દ વાલોમાં કોઈપણ થાિનક સામ ી વાપર શકાશે.
ii. મકાનની છત લોખંડના ગે વેનાઈઝ પતરાં, એ બે ટોસના પતરાં, ટાઈ સ અથવા આર.સી.સી.ની હોવી
જોઈએ, યાર ઉપર માળવાળા મકાનોમાં મ યમાં આવ ુ ં લો રગ લાકડા ુ ં અથવા આર.સી.સી. ુ ં
હો ુ ં જોઈએ અને બાક ના લો રગ પસંદગી માણે કર શકાય.
iii. મકાનના દરવા અને બાર ઓ કોઈપણ સામ ીની રાખી શકાય.
iv. ુ ાર રાખી શકાય.
મકાનની બાક ની જ રયાતો થાિનક તર ઉપલ ધ સામ ી અથવા પસંદગી અ સ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 188
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

3. સામા જક િુ વધાઓ
સામા જક િુ વધાઓ નીચે જણા યા અ સ
ુ ાર ૂર પાડ શકાયઃ
ુ ાર સામા જક માળખાક ય
ડવલપર અહ જણા યા અ સ િુ વધાઓ આપવાની રહશેઃ

i. ગણવાડ , બાળમં દર – ૦.૧ એચએ./૧૦૦૦ પી.

આદશ ર તે િવ તાર દ ઠ શાળા ૦.૮ હકટર

ii. ાથિમક શાળા (વગ ૧ થી ૫) યેક ૫૦૦૦ પી. માટ ૧

ૂ ની સાઈટનો િવ તાર
લ

ૂ ના મકાનનો િવ તાર
લ ૦.૨૦ હકટર

રમતના મેદાનનો િવ તાર ૧૮ મીટર. X ૩૬ મીટર હોવો જોઈએ. ૦.૨૦ હકટર

iii. ાથિમક-મા યિમક શાળા (વગ ૬ થી ૧૨) યેક ૭૫૦૦ પી. માટ ૧

ૂ સાઈટનો િવ તાર
લ ૧.૮૦ હકટર

ૂ ના મકાનનો િવ તાર
લ ૦.૬૦ હકટર

રમતના મેદાનનો િવ તાર ૬૮ મીટર. X ૧૨૬ મીટર હોવો જોઈએ. ૧.૦૦ હકટર

પા કગ િવ તાર ૦.૨૦ હકટર

iv. આરો ય િુ વધાઓ ( યેક ૧૫૦૦૦ પી. માટ ૧) ૦.૦૮ – ૦.૧૨ હકટર
v. સામા જક – સાં ૃિતક િુ વધાઓ

ુ ાિયક
અ) સા દ િુ વધાઓ ( યેક ૫૦૦૦ માણસો માટ ૧) ૭૫૦ ચો.મી.

બ) હૉલ, ક યાણ ક , લાઈ ેર ( યેક ૧૫૦૦૦ માણસો માટ ૧) ૨૦૦૦ ચો.મી.

શાળા તથા આરો ય ક ોનાં લોકશન એવી ર તે હોવા જોઈએ થી યાં પગે ચાલીને પહ ચી શકાય અને
ઓછામાં ઓછા ુ ય ર તા પસાર કરવા પડ. ઉપરાંત તે હર બગીચા, રમતના મેદાનો વગેરની બા ુ માં
પણ હોવા જોઈએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 189
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

25 . પ
ં ડપ ીના ુ ઃ વસન અને
ન ુ ઃ િનમાણના િવિનયમો
ન

25.1 ંુ ુ મથા , યાપેલી જ યા ે - િવ તાર અને આરં ભ

1) આ િવિનયમો ‘ પ
ં ડપ ીના ુ ઃ વસન અને
ન ુ ઃ િનમાણના િનયમો’ તર ક ઓળખાશે.
ન
2) આ િનયમો ૨૦૦૯ના કાયદા હઠળ રચાયેલા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ના અિધકાર ે હઠળ લા ુ
પડશે.
3) તે રા ય સરકારના આદશ ારા તાર ખ ન કરવામાં આવે યારથી અમલમાં આવશે.

25.2. ાં લા ુ પડશે

મા લક હકના દાવા છતાં આ િનયમો જમીન, લોટ ક તેના હ સા પરના ં ડાને લા ુ પડશે.
પ

25.3. યા યાઓ

25.3.1. ‘લાભા વત’

અથાત એવી ય ત આ િનયમો હઠળ કોઈપણ પ

ં ડપ ી ુ ઃવસન યોજનાનો લાભ લેતી હોય.
ન
આવા લાભા વતમાં પ
ં ડાવાસી અથવા કોઈ યોજનાના અસર ત ય ત હોઈ શક.

25.3.2. ‘સ મ સ ાિધકાર ’

અથાત ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા ન કરવામાં આવેલી એવી ય ત ક ય તઓ ક સ ામંડળ

ક સ ાિધકાર ઓ, આ િવિનયમો હઠળ િનધા રત કરવામાં આ યા હોય તે કામ કરશે.

25.3.3. ‘રહણાક એકમ’

અથાત પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન યોજના હઠળ બાંધવામાં આવે ું રહણાક એકમ.
ન

25.3.4. ‘મા ય પ
ં ડાવાસી’

અથાત એવો પ
ં ડાવાસી િવદશી ન હોય અને ઓછામાં ઓછા ૧૦ વષથી પ
ં ડ માં રહતો હોય
તથા ૨૫ વષથી તે અથવા તેમના વંશજો ુ રાતના વતની હોય.
જ
ય ત એ પ
ં ડામાં વષ થી રહ છે તે દશાવવા માટ નીચે જણા યા પૈક કોઈપણ બે દ તાવેજ
રુ ાવા તર ક ર ૂ કરવાના રહશેઃ
અ. રશનકાડની નકલ,
બ. વીજળ ના બલની નકલ,
ક. મતદાર યાદ માં સમાવેશનો રુ ાવો,
ડ. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા ન કરવામાં આવે તેવો બીજો કોઈપણ રુ ાવો.

25.3.5. ‘ ડ સીઆર’

અથાત ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. માટ મા ય વતમાન જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશ સ.

લ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 190
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

25.3.6. ‘િન દ ઠ ( હર કરલી) પ

ં ડપ ી’

અથાત સરકાર ારા ુ રાત

જ લમ એ રયા (ઈ ૂવમે ટ, લયર સ અને રડવલપમે ટ) કાયદો,
૧૯૭૩ ના િવભાગ ૩ હઠળ સ ાવાર ગેઝેટમાં કાિશત િન દ ઠ ( હર કરલી) પ
ં ડપ ી.

25.3.7. ‘િનયત સ ાિધકાર ’

તે નીચે જણા યા માણે રહશેઃ

અિધકાર ે િનયતમ
૧ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ું અિધકાર ે ૨૦૦૯ના ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.ના ચીફ
ુ ાર
કાયદાની કલમો - ૮, ૯, ૧૦ અને ૧૫ અ સ એ ઝ ુ ટવ ઓ ફસર

આ િવિનયમોને બહાલી મ યા બાદ રા ય સરકાર સ ાવાર ગેઝેટમાં હરના ુ ં બહાર પાડ ને ુ રાત
જ
લમ એ રયા (ઈ ૂવમે ટ, લયર સ અને રડવલપમે ટ) કાયદો, ૧૯૭૩ ની કલમ ૨( ) હઠળ
ડ એસઆઈઆરની િન ુ ત કરશે.

25.3.8. ‘યોજના અસર ત ય ત’

અથાત એવા પ
ં ડાવાસી કોઈ ટાઉન લાિનગ યોજના, ર તા અથવા ા ટ ડવલપમે ટ લાન
અથવા ર તો પહોળો કરવાની યોજનાના અમલ િવ તારમાં આવતા પ
ં ડામાં રહતા હોય.

25.3.9. ‘ ગત જમીન’

અથાત હર િસવાયની કોઈપણ જમીન.

25.3.10. ‘ હર જમીન’

અથાત એવી જમીન ની મા લક થાિનક શહર સ ામંડળ અથવા સરકાર અથવા ૨૦૦૯ અને
૧૯૭૬ના કાયદા હઠળ રચાયેલા સ ામંડળની મા લક ની હોય.

25.3.11. ‘ પ
ં ડપ ી િવ તાર’

અથ અને તેમાં સમાવેશ થાય છે –

• પ
ં ડાં િતબંિધત છે અથવા િતબંિધત હર કરાયાં છે અથવા િુ નિસપલ કોપ રશન ક
નગરપા લકા ારા નો ટફાય કરવામાં આ યા છે .

25.3.12. ‘યોજનાના ડવલપર’

અથાત લોટ, અથવા સં થા, અથવા સહકાર સં થા અથવા કંપની અથવા ુ રાત હાઉિસગ બોડ
જ
અને તેના વી સં થાના મા લક અથવા મા લકો અથવા એવા કોઈપણ ડવલપર ને ડ એસઆઈ-
આર એ ારા ડવલપમે ટ માટ પરવાનગી આપવામાં આવી હોય.

25.3.13. ‘ પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન યોજના (એસઆરએસ)’
ન

અથાત આ િનયમો હઠળ મા ય રાખવામાં આવેલી કોઈપણ નો ટફાઈડ પ

ં ડપ ી.

25.3.14. ‘ પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન લોટ (એસઆરપી)’
ન

અથાત એવો કોઈપણ લોટ યાં ં ડપ ીવાસીઓ ુ ં

પ ુ ઃવસન કરવા ુ ં હોય.
ન

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 191
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

25.3.15. ‘ પ
ં ડપ ી લોટ (એસપી)’

અથાત નો ટફાઈડ પ
ં ડપ ી િવ તારમાં કોઈપણ લોટ પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન યોજનાનો ભાગ હોય.
ન

25.3.16. ‘ પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન ઝોન (એસઆરઝેડ)’
ન

અથાત એવો િવ તાર પ

ં ડપ ી ુ ઃવસન સિમિત ારા ન
ન કરવામાં આવશે.

અ. પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન ઝોનમાં પણ
ન .ડ .સી.આર.ને સમક એફ.એ.આર. રહશે.

બ. આ ઝોનની દર નીચેની બાબતોને પરવાનગી મળશેઃ-

i. યેક પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન યોજનામાં બે અથવા વ ુ લોટ ુ ં જોડાણ.
ન
ii. યોજનાની દર એક લોટમાં બચેલી એફ.એ.આર.નો અ ય લોટમાં ઉપયોગ.

25.3.17. ‘ પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન સિમિત (એસઆરસી)’
ન

આ સિમિતની રચના આ માણે હશેઃ-

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. –
મ નં. અિધકાર /ઈનચા હો ો
૧ અ ય , ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. અ ય
૨ ચીફ એ ઝ ુ ટવ ઑ ફસર, આઈડ બી સ ય
૩ સવ ચ સ ામંડળ / આઈડ બીના ચીફ ટાઉન લાનર અથવા તેમના સ ય

િતિનિધ

વ ર ઠ ટાઉન લાનરથી નીચેના હો ાના ન હ હોય

૪ કલે ટર, અમદાવાદ સ ય
૫ જ લા િવકાસ અિધકાર , અમદાવાદ સ ય
૬ ચીફ એ ઝ ુ ટવ ઑ ફસર, ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. સ ય સ ચવ

25.4. િનયત સ ાિધકાર

1) ુ રાત
જ લમ એ રયા (ઈ ૂવમે ટ, લયર સ અને રડવલપમે ટ) કાયદો, ૧૯૭૩ હઠળ ા ત
તમામ સ ા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને આપવામાં આવશે.
2) એસઆરસી ારા ભલામણ કરવામાં આવે તે કોઈપણ ુ ઃવસન અને
ન ુ ઃ િવકાસની યોજનાની
ન
ચકાસણી અને અમલની તમામ સ ાનો ઉપયોગ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. કરશે.
3) જ યા ખાલી કરવાની કામગીર માં ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. યોજનાના ડવલપરને મદદ કરશે.
4) પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન સિમિત
ન ારા િનધા રત કરવામાં આવે તે િવ તારને ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.
પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન ઝોન (એસઆરઝેડ) તર ક નો ટફાય કરશે.
ન

25.5. પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન સિમિત (એસઆરસી)ની કામગીર
ન

1) પ
ં ડપ ી િવ તાર િનધા રત કરવો,

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 192
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

2) એ િવ તારને લમ એ રયા હર કરવા રા ય સરકારને ભલામણ કરવી.

3) પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન ઝોન િનધા રત કરવો,
ન
4) પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન યોજનાઓ માટની દરખા તોની સમી ા કરવી અને મં ૂર આપવી,
ન
5) રા ય અથવા ક સરકારની કોઈપણ યોજના બાબતે મા હતી હર કરવી અને આપવી,
6) રા ય અથવા ક સરકારની કોઈપણ યોજનાઓ હઠળ મળતા લાભો આપવા માટ સરકારને ભલામણ
કરવી,
7) મહ લ
ુ તથા અ ય તમામ સંબિં ધત િવભાગો સાથે સંકલન કર ,ુ ં
8) કામચલાઉ છાવણી ુ ં થળ મં ૂર કર ુ ં તથા યાં િુ વધાઓ ૂર પાડવી,
9) િવચારણા હઠળના લોટો માટ જ ં ી ન કરવી.

25.7. પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન ઝોન માટ ંુ
ન હરના ંુ

પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન સિમિતની ભલામણના આધાર ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. સ ાવાર ગેઝેટમાં
ન પ
ં ડપ ી
ુ ઃવસન ઝોન
ન ગે હરના ુ ં બહાર પાડશે.

25.8. ુ ઃવસન યોજનાના

ન ુ ા

1) ુ ઃવસન યોજનામાં નીચેની બાબતોનો સમાવેશ થશેઃ

ન
એ જ લોટ પર અથવા ભેગા કરલા બી લોટ પર લાભા વતોને સમાવવા માટ રહણાક એકમો
માટની દરખા તોઃ-
i. યેક રહણાક મકાન માટ પાણી, ગટર અને વીજ ુ વઠાની જોગવાઈ,
ર
ii. યેક ૫૦૦ રહણાક એકમો માટ –
• ુ મ ૧૦૦ ચો.મી.ના િવ તારમાં પાંચ મની શાળા,
લ ત
• ુ મ ૫૦ ચો.મી.ના િવ તાર માટ એક સ દ
લ ત ુ ાય ક ,
• ુ મ ૫૦ ચો.મી.ના િવ તાર માટ એક
લ ત ગણવાડ અથવા આરો ય ક .
iii. ુ ાય ક , શાળા,
રહણાક મકાનોની સં યા ૫૦૦ કરતા ઓછ હશે તો તેવા સંજોગોમાં સ દ
ગણવાડ અથવા આરો ય ક વી િુ વધાઓ પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન સિમિત ન
ન કર તે
ુ બ
જ ૂર પાડવાની રહશે.
2) કોમિસયલ અથવા રહણાક અથવા બી કોઈપણ હ ુ માટ બ ડગ િનમાણની દરખા ત કર શકાશે
અને યોજનાના ડવલપર તે વેચી શક અથવા િનકાલ કર શક અથવા ભાડ ક લીઝ પર આપી શકશે.

25.9. યોજનાના ડવલપરની ફરજો

યોજનાના ડવલપર:
1) કાંતો મા લક ારા અથવા ઓછામાં ઓછા ૯૯ વષના સમયગાળા માટ લીઝ પર જમીન મેળવીને
ડપલપમે ટના અિધકાર મેળવવાના રહશે,
2) ડવલપર સરકાર જમીન પર લમનો િવકાસ કરવા માગતા હોય તેનો વેપાર હ ુ માટ ઉપયોગ
થવાનો હોય તો ૧૦૦ % લેખે વતમાન જ ં ીના દરો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને ૂકવવાના રહશે,

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 193
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

3) તમામ લાયક પ
ં ડાવાસીઓ માટ ર જ ટડ કો-ઓપર ટવ હાઉિસગ સોસાયટ અથવા એસોિસયેશનની
ન ધણી કરાવવાની રહશે,
4) પ
ં ડપ ીને ુ ઃવસન યોજના હઠળ લેવાની હોય તેના ઓછામાં ઓછા ૭૫ ટકા રહવાસીઓની
ન
મં ૂર લેવાની રહશે. આ મં ૂર માં તેમની પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન યોજનામાં જોડાવાની તૈયાર નો
ન
સમાવેશ થશે તથા તેઓ એક ઠરાવ ારા કો-ઓપર ટવ હાઉિસગ સોસાયટ રચવા તૈયાર દશાવશે.
આ ઠરાવમાં નીચેના ુ ાઓનો સમાવેશ થશેઃ-
એ. ુ ય મોટરની ટં ૂ ણીનો ઠરાવ.
બી. કો-ઓપર ટવ હાઉિસગ સોસાયટ ના નામની ન ધણી કરાવવા માટ અર કરવા ચીફ મોટરને
સ ા આપતો ઠરાવ.
સી. લમ સોસાયટ ના યેક સ ય પાસેથી સ ય ફ પેટ . ૫૦/- તથા વેશ ફ પેટ . ૧૦/- એક
કરવા તથા કોઈપણ રા ય ૃત બકમાં ખા ુ ં ખોલાવ .ુ ં
5) ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની ૂચનાને આધાર યોજનાના ડવલપર યોજનાના અસર ત લોકો
(પીએપી) નો કો-ઓપર ટવ હાઉિસગ સોસાયટ માં સમાવેશ કરશે તથા તેમને રહણાક મકાન તથા જ ર
શૅર ફાળવશે.
6) પ
ં ડપ ી ુ ઃવસન યોજના
ન રુ થઈ હોવા ુ ં માણપ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા આપવામાં આવે
યારબાદ ડવલપર સેવાઓના મે ટન સની જવાબદાર ર જ ટડ કો-ઓપર ટવ હાઉિસગ સોસાયટ ને
સ પી દશે.

25.10. પરવાનગી મેળવવાની યા

આ િનયમો તથા ડ સીઆરની જોગવાઈઓને આિધન કોઈપણ લમ ડવલપર હર થયેલા પ

ં ડપ ી
િવ તારમાં ડવલપમે ટ કરવા માગતા હશે તો તે માટ મા લક પણાની િવગતો સાથે એસઆરસીને અર કરવાની
રહશે.

25.11. મં ૂર માટની મા યતા ક અસંમિત

1) તાવને મં ૂર આપવી ક નહ તે ગેનો હ એસઆરસીને આપવામાં આ યો છે . એસઆરસીએ

ન કરવા ુ ં છે ક:
i. અર ની રિસ ટ મ યાના ૩૦ દવસમાં જ ાંટ માટ ભલામણ કરવી અને તેના િનણય ગે
સરકાર સાથે વાતચીત કરવી.
ii. ં ડપ ીવાળા િવ તાર માટ આ પહલા બી
પ કોઇ અર પડ નથી એ યા બાદ જ તેના પર
િવચારણા કરવી.
iii. પ
ં ડપ ીવાળા િવ તાર માટ તેના ુ વસવાટના લોટ જો કોઇ લ કર ક ક ટોનમે ટ ક રલવે,
ન
એરપોટ ઓથો રટ ક કોઇ ન ધણી કરાયેલી પાણીની બોડ માં ક કોઇ ાસદાયક િવ તારમાં હશે
તો તાવને નકારવામાં આવશે.
2) સરકાર ારા એસઆરસીના િનણયની ચકાસણી કરવામા આવશે ક જો જ રયાત હશે તો
એસઆરસીના િનણયને યો ય માગદશન પણ આપશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 194
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

3) અર માં આપેલા િનયમોના ધૈય ૂણ પાલન માટ સરકાર, ખંત ૂવક અને િવવેક ૂણ ગણતર કર ને,
િનયમો પરના હ ો કદાચ જતાં કર ને એસઆરસીને યો ય માગદશન આપી શક છે .
4) આ િનયમ હઠળ કોઇપણ મં ૂર માટ મા યતા આપવામાં આવે તેનો અથ એ છે ક નીચેની શરતોને
પણ વકારવામાં આવે છે :
i. આ યોજના હઠળ લાભ પણ આવકાય
ii. એસઆરપીમાં બ ડગ ુ ં લે-આઉટ
iii. પરવાનગી પા બાંધકામ િવ તાર
iv. પરવાનગી પા લોર એ રયા રિશયો
v. બ ડગની ચાઈ અને તેના અલગ-અલગ માળ
vi. ન કરલા િનયમો હઠળ પરવાનગીપા ૂ લી જ યા, સામા ય મા નલ જ યા, અ ય ૂ લી
જ યા, િવ ન વગેર.
vii. પરવાનગી પા જમીનનો તથા બાંધકામ થળનો ઉપયોગ
viii. દાદરા, લ ટ, પરસાળ અને પા કગની યવ થા
ix. બ મ
ુ ાળ બ ડગને સંબિં ધત ઓછામાં ઓછ શરતો માં અિધકાર પાસેથી એન.ઓ.સી ક
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા િનમ ૂક કરવામાં આવેલા આગ સામે ર ણ માટના પગલાં કવી
ર તે લેવા તે સમ વતા અિધકાર .
x. આરો ય િવષયક િુ વધા અને અ ય સામા ય િુ વધાની ઓછામાં ઓછ જ રયાત.
xi. જ ર લાઇટ અને અ ય વે ટલેશનની િુ વધા

આ બ ુ ૂ ુ પાડવાનો અથ એ નથી ક તેને સં ૂણ મં ૂર ા ત થઇ ગઇ છે અને જો કંઇ પણ

જવાબદાર તરફ યાન આપવામાં ના આવે તો તેના બદલામાં િનયં ણ પણ ૂકવાની
શ તા છે :
• જમીન ક બ ડગ ુ ં ટાઇટલ
• બી ની િમ કતમાંથી ચાલવાનો હ
• ન ધાયેલા લોટ ક બ ડગના િવ તારને બદલે િવ તારમાં ફરફાર
• માળખા કય અહવાલ અને માળખા કય ો ગ
• બ ડગના બાંધકામ માટ ઉપયોગમાં આવતા મ ટ રયલનો અવાજ અને લોકોની
કામગીર
• લોટ ુ ં થાન અને તેની સીમારખા
5) આ િવિનયમની સમ ૂતી
i. જો કોઇપણ િનયમ ગે કોઇપણ ક મતભેદ ઊભો થાય તો સરકારનો િનણય આખર રહશે.
ii. જો આ િનયમોના હ ુ ક પાલનમાં કોઇપણ કારનો ફરફાર થાય તો કોઇપણ સંજોગોમાં સરકાર
ારા તેની સ ાનો ઉપયોગ કર ને િવસ ન પણ કર શકાશે.
6) પ
ં ડપ ીવાળા િવ તારને િવકાસ કરવા માટનો તાવ ૂકવામાં આ યો હોય તો, સરકાર ારા તે
તાવને કાયદા કય ર તે ચકાસીને તેની કલમોમાં જ ર માણે ફરફાર કરવો જ ર છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 195
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

7) આ િનયમ હઠળ ં ડપ ીવાળા િવ તારમાં કોઇપણ િવકાસ માટ હ ુ ક પાલમાં કોઇપણ

પ કારના ચેડાં
કયા વગર લોકોને િુ વધા ક ુ શાનની ભરપાઇ પેટ રકમ ૂકવવાની રહશે.

25.12 ુ વસવાટ યોજનાના આયોજનના િનયમો

ન

જો કોઇ યોજના ુ વસવાટ માટ કરવામાં આવી હોય તો તેના લાન અને ડઝાઇન માટ નીચેના િનયમોને
ન
ુ રવા જ ર છે :
અ સ
1) ચાલવાનો ર તો ક ર તાની સપાટ ની ચાઈએથી ભ યત ળયાની પરથારની ચાઈ ઓછામાં ઓછ
૪૫ સે.મી. હોવી જોઇએ.
2) સામા ય િવ તારને બાદ કરતા કોઇપણ રહણાંક એકમનો બાંધકામ િવ તાર ૩૬ ચો.મી.નો હોવો જોઇએ.
3) રહણાંક એકમમાં દાદરાની જ યા વગેર વા સામા ય િવ તારને બાદ કરતા તેમાં બે મ, રસો ુ ં અને
બાથ મ તથા ટોઇલેટની િુ વધા હોવી જ ર છે .
4) યાર ુ વસવાટના હ થ
ન ુ ી આ િનયમ હઠળ પરવાનગી પા ુ જ યા છોડવા
બાંધકામ માટ અ ક
માટના માજ ન પછ ના િવ તારનો સમાવેશ થાય છે .
5) લોર એ રયા રિશયો (એફ.એ.આર.)
6) આ િનયમને યાને રાખીને, લોર પેસની ગણતર નીચે માણે કરવામાં આવશે:
i. ુ લ બ ડગ/ લોટ િવ તારના આધાર બાક રહતા લોટને એફ.એ.આર. ારા .ડ .સી.આર.ના
િનયમ હઠળ મં ૂર આપવામાં આવશે.
ii. એફ.એ.આર.ની મં ૂર નીચેના િનયમો હઠળ આપવામાં આવશે:
• એફ.એ.આર. ારા સં ુ ત લોટના ુ લ િવ તારની ગણતર કરવામાં આવશે.
• પ
ં ડપ ીના ુ વસવાટ માટ ક અ ય વપરાશ માટ લોટને એક
ન કર ને મં ૂર આપશે.
• પ
ં ડપ ીના ુ સવાટમાં ઉપયોગમાં લેવામાં આવતા િવ તારના
વ ટલો જ િવ તાર
એફ.એ.આર. ારા ૂરો પાડવામાં આવશે.
• એક કરલા લોટની દર, એક લોટમાંથી બી લોટમાં એફ.એ.આર. ારા ફરબદલ
કરવાની મં ૂર આપવામાં આવે તો તેની કમત જ ં ી અ સ
ુ ાર હશે.
7) િનયમો હઠળ મા ન નીચે દશા યા અ સ
ુ ાર લા ુ પડશે:

મા ન નીચા બ ડગ બ મ
ુ ાળ બ ડગ
રોડ સાઇડ મા ન ૪.૫૦ મીટર ૬.૦૦ મીટર
રોડ સાઇડ િસવાય ુ ં મા ન ૩.૦૦ મીટર ૬.૦૦ મીટર
બ ડગથી બ ડગ ુ ં મા ન ૪.૫૦ મીટર ૬.૦૦ મીટર
સામા ય લોટથી બ ડગ ુ ં મા ન ૩.૦૦ મીટર ૩.૦૦ મીટર

8) પ
ં ડપ ીના ુ વસન િસવાયના અ ય િવકાસ માટ
ન ડ સીઆરના િનયમો લા ુ પડશે. યાર
એફએસએલના તાવ માટ લોટને એક લોટ તર ક માનવામાં આવશે.
9) ુ ઃવસન યોજનાની મં ૂર ૯મી ક વ ન
ન ુ ી પહોળાઇ ધરાવતા રોડ પર જ આપવામાં આવશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 196
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

10) પા કગ, ચાઈ, કોમન લોટ અને અ ય રુ વઠો વગેરનો િનયમોમાં સમાવેશ કરવામાં આવતો નથી
તે ડ સીઆર તર ક ૂરા પાડવામાં આવશે. જો ક, આ િનયમોમાં પા કગને સામા ય લોટમાં મં ૂર
આપવામાં આવી નથી.
11) ુ કાનો ુ ં કદ ાઉ ડ લોર પર ૨૫% ુ ી
ધ ાઉ ડ કવર કરતી હોવી જોઇએ અને તે ુ ં વ મ
ુ ાં વ ુ કદ
૨૫ ચો.મી. ુ ં હો ુ ં જોઇએ. ક મના આયોજક જો ઇ છે તો ૂ કાન ધારકોને એસપી ક અ ય કોઇર તે
ફાળવણી કર શક છે .

25.13. ુ ઃવસન
ન ો ટની ય ત અને અ ય લાયકાત ધરાવતા પ
ં ડપ ી િવ તારોના આવાસો
પર પડતી અસર

આ િવકાસીત યોજના હઠળ જો કોઇ પ

ં ડપ ી િવ તારના ુ વસનનો
ન ો ટ હોય તો,
1) ુ વસની
ન યામાં જો વધારાના આવાસોની જ રયાત ઉભી થાય તો મા લક પ
ં ડામાં રહતા લોકોને
ૂ ચત કરવા ુ ં રહ છે ુ ાર, તેમને પીએપીએસના િનયમ હઠળ
ના અ સ ુ લ આવાસોના ઓછામાં
ઓછા ૧૦ ટકા વ ુ આવાસો ૂરા પાડવા જ ર છે .
2) આ કારના આવાસોને ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ને કોઇપણ કમત લધા વગર સ પી દો.

25.14. ફાળવણી માટના િવિનયમો

1) લાભ લેનાર લોકોની જ રયાતને આધાર િવકસીત યોજનામાં માગની બંને બા ૂ આવાસની િુ વધા
ૂર પાડવાની છે .
2) નવા િવકસીત કરલા આવાસોને લાયકાત ધરાવતા ગર બ રહવાસીઓને ક ૂટર ારા એમ જ ો
કર ને આવાસ ફાળવવામાં આવે છે અથવા તો સવસંમિતથી યો યતા ધરાવતા ગર બોને આવાસની
ફાળવણી કરવી.
3) યોજના િવકસીત કરનાર મા લક ના સં ૂણ હ ો આવાસ ધારકોને આપી દવા જ ર છે અને તે માળ ું
કો-ઓપર ટવ સોસાયટ માં ગર બ મકાન ધારકો માટ ુ તમાં છે તેમ ન ધાયે ું તથા કોઇપણ કારના
ગીરોખતથી ુ ત હો ુ ં જોઇએ.
4) ને આવાસ ફાળવવામાં આ ુ ં છે તે ક તેના વારસદાર ફાળવણીની તાર ખથી ઓછામાં ઓછા ૨૦
વષ ુ ી આ આવાસની મા લક બી
ધ કોઇને આપી શકશે નહ . અને જો ઉપરો ત આપેલા
સમયગાળામાં આવી કોઇ ફાળવણી કરવામાં આવી તો તેને ર -બાતલ ગણવામાં આવશે. આવા ર -
બાતલ કરલા એકમોને ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ની િમ કત ગણવામાં આવશે.
5) ય તગત આવાસ ધારકો તેના આવાસ માટ સમયે-સમયે સરકારને તથા િુ નિસપલ ટ સની
ૂકવણી માટ તેની જવાબદાર ૂર કરશે.
6) ુ વસનના આવાસ માટ ઘરની ુ લ કમતના ઓછામાં ઓછા ૧૦ ટકા કમત
ન
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.માં ડપો ઝટ કરવી જ ર છે થોડાં સમયમાં કો-ઓપર ટવ હાઉિસગ
સોસાયટ માં ફરબદલ કરવામાં આવશે.
7) યોજના િવકસાવનારને ુ વસનના બ ડગના બાંધકામ
ન ૂણ કયા બાદ જ અ ય કોઇપણ બ ડગના
બાંધકામની મં ૂર આપવામાં આવશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 197
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

8) વનસાથી સાથેની સં ુ ત મા લક : પ
ં ડ ના મા લક અને તેના વનસાથીને સં ુ ત ર તે નવા
બાંધકામ કરલા ટનેમ ટની મા લક આપવામાં આવશે, થી તેની પણ કો-ઓપર ટવ હાઉિસગ
સોસાયટ ના રકોડમાં ગણવામાં આવે છે , માં શેર સ ટ ફકટ અને અ ય ુ ગ
સ ં ત દ તાવેજોનો પણ
સમાવેશ થાય છે .
9) જો કોઈપણ સમયે એ ુ ં ણવા મ ુ ં ક, ગર બ આવાસ ધારક ારા તેને ફાળવવામાં આવેલા આવસ
યોજનામાં કોઇની જ યા પર દબાણ કરવાનો ય ન કય તો યોજના હઠળની તેની ફાળવણી ર
કરવામાં આવશે અને તે ુ ં આવાસ જ ત કરવામાં આવશે અને આ આવાસ પર તેની મા લક રહશે
નહ .

25.15. બા િવકાસ ખચ

1) યોજના િવકસાવનાર બા િવકાસ માટ એક રકમ ૂકવવાની રહશે, વતમાન અને િુ વધા ફ ના
દર ટલી જ હશે.
2) ુ ારા ચા ,
ધ િુ વધા ફ , ચકાસણીની ફ વગેર ગર બ ુ વસન કરતા લોકો માટ
ન માણસર હો ુ ં
જોઇએ.

25.16. ં ડપ ી ંુ
પ હરના ંુ (કાયદસરતા) રદ કર .ંુ

1) ગર બ ુ વસન કિમ ટ ારા

ન ુ વસન કામગીર ની ઝીણવટ ૂવક તપાસ કર અને સં ુ ટ થાય તો તે
ન
કોઇપણ ગર બ િવ તારની ન ધણી રદ કરવા માટ રા ય સરકારને અર કર છે .
2) રા ય સરકાર ગર બ ુ વસન કિમ ટની ગર બ િવ તારની ન ધણી રદ કરવાની અર
ન ગે
િવચારણા કર શકાશે.

25.17. અ ય ઝોનની અને િનયમોની અસર:

1) વતમાન કાયદા હઠળ આવતા દરક િનયમો તથા, આ િનયમો હઠળ આવતા િનિ ત દશાવેલા ધારા-
ધોરણોને બાદ કરતા િનયમોમાં ફરફાર માટ ડ સીઆરમાં અર કર શકાય છે .
2) આ િનયમોના હ ુ માટ ડ સીઆરમાં ઝોિનગની કોઈપણ જોગવાઈઓ છતાં ુ ઃવસન ઉપયોગને
ન
પરવાનગી આપવામાં આવશે.

25.18. બાંધકામની ુ વ ા
ણ ગે દખરખ અને િનયં ણ

1) આ ો ટની મં ૂર સાથે, ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા એક સલાહકારની િનમ ૂક કરવામાં આવે છે

ો ટની કામગીર ની ુ વ ાની સમયાંતર ચકાસણી કરતાં રહ છે .
ણ
2) યોજના િવકસાવનાર ુ લ દા જત ો ટની કમતનો ૫ ટકા હ સો સલામતી પાછળ ડપોઝીટ
કરવાનો રહશે.
3) ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ., સલાહકારની ુ ર ને ડપોઝીને
ૂચનાને અ સ હર કર છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 198
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

25.19. ફ રયાદ િનવારણ

1) આ યોજના હઠળ ા ય લાભ સંદભ કોઇપણ ગર બી આવાસ ધરાવતો ધારક તેના લાભ ગેની
ફ રયાદ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. સમ કર શક છે .
2) ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ફ રયાદને એક પછ એક ચકાસીને િવકસીત કરનાર ય તને તેના ઉકલ
માટ હર કર છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 199
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

26. સીઆરઝેડ તગત િનયં ણ િવિનયમો

26.1 યા યા

26.1.1. હાઇ ટાઇડ લાઇન

એટલે ક, ચામાં ચી ભરતી સમયે યાં પાણી પહ ચ ુ ં હોય તેવી જમીનની સીમારખા.

26.1.2. દ રયાકાંઠો િનયમન ઝોન (કો ટલ ર ુ ેશન ઝોન)

લ

દ રયા, ખાડ , નદ ના ુ પાસેની ખાડ ,

ખ ક, નદ અને ભરતી સમયે (જમીન તરફ) આવેલા પાણીના
કનારાની રખા હાઇ ટાઇડ લાઇન(એચટ એલ)થી ૫૦૦મી. ચી હોવી જોઇએ અને લો ટાઇડ
લાઇન(એલટ એલ) અને એચટ એલ વ ચેની જમીનને પયાવરણ (સંર ણ) કાયદા, ૧૯૮૬ના િનયમ ૫ હઠળ
િનયમ કો ટલ ર ુ ેશન ઝોનની પેટા િનયમ(૩)ની કલમ (ડ ) હઠળ ભરતી માટ
લ ભાવક િવ તાર
હર કરવો જ ર છે .

26.2. સીઆરઝેડ ંુ વગ કરણ

કનારાના િવ તાર અને દ રયાઇ પાણીની દખરખ રાખવા અને તે ુ ં ર ણ કરવા માટ સીઆરઝેડ િવ તાર ારા
નીચેના વગ કરણ કરવામાં આ યા છે :-
અ. િવ તાર વવૈ ાિનક ર તે સંવેદનશીલ અને કનારાના સાચવણી માટ ૂ ત રય માળ ું મહ વનો
ભાગ ભજવે છે .
i. સીઆરઝેડ - 1
એ. ઉ ણ ક ટબંધના ૃ ોના સંદભ આ િવ તાર લગભગ ૧૦૦૦ ચો.મી.નો હોય છે માંથી ૫૦
મી.નો અનામત િવ તાર રાખવામાં આવશે.
બી. પરવાળા અને પરવાળાના ખડકો અને તેને સંલ ન વ વૈિવ યતા
સી. રતીના ૂ ા
વ
ડ. કાદવની જમીનો ક માં િવક યા ચાલતી હોય
ઈ. વ ય ાણી (સંર ણ) કાયદા, ૧૯૭૨ (૧૯૭૨ની ૫૩), વન (સંર ણ) કાયદો, ૧૯૮૦
(૧૯૮૦ની ૬૯) ક પયાવરણ (સંર ણ) કાયદો, ૧૯૮૬ (૧૯૮૬ની ૨૯) માં ૃ વીના
ખનીજના બચાવનો પણ સમાવેશ થાય તે તે કાયદા હઠળ રા ય ઉ ાન, દ રયાઇ
ઉ ાન, અ યારણ, અનામત વન, જગલી
ં ાણીઓના િનવાસ થાન અને િવ તારને
બચાવવાં
એફ. મી ુ ં ધરાવતી જ યા
. કાચબાનાં માળા માટના મેદાનો
એચ. ઘોડાંની નાળ વા કરચલાં માટ રહવાની જ યા
આઈ. દ રયાઇ ઘાસ માટ ાર ઓ
. પ ીઓના માળા બનાવવા માટ મેદાન
ક. રુ ાત વ કય અગ યતા ધરાવતો ક હ રટજ સાઇટ ધરાવતો િવ તાર ક માળ ું

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 200
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

બ. લો ટાઇડ લાઇન અને હાઇ ટાઇડ લાઇન વ ચેનો િવ તાર

ii. સીઆરઝેડ-2
િવ તાર દ રયા કનારા પર ક તેની ન ક િવકસીત કરવાનો હોય.

હરના :ુ ં કોઇપણ િવ તારને યાર “િવકિસત િવ તાર” તર ક હર કરવા માટ આવે તો તે

પહલા તે િુ નિસપલની હ માં છે ક નહ ઉપરાંત તેની ડઝાઇન શહર િવકાસને અ સ
ુ ાર છે ક
નહ એટલે ક, તેમાં ગંદાપાણીના િનકાલ માટ ૂરતી યવ થા અને પહ ચવા માટ યો ય ર તા,
પાણીનો ુ વઠો અને ગટર યવ થા
ર વી ુ ય માળખા કય િુ વધાની ચકાસણી કરવામાં આવે
છે .
iii. સીઆરઝેડ-3
િવ તાર ક માં હ કોઇના ારા ખલેલ કરવામાં આવી નથી અને સીઆરઝેડ ૧ અને ૨ ના
િનયમોમાં નથી આવતા તે કનારાના િવ તારના ા ય િવ તારમાં (િવકિસત ક બનિવકિસત)
સમાવેશ કરવામાં આવે છે અને ઉપરાંત એવા પણ િવ તાર ક િુ નિસપલની હ માં આવતા ક
અ ય કાયદા કય ર તે ડઝાઇન કરલા શહર િવ તારો ૂબ જ ચો સાઇ ૂવક બાંધવામાં ના
આ યા હોય.
iv. સીઆરઝેડ- 4
એ. લો ટાઇડ લાઇનથી દ રયા તરફ ૧૨ નો ટકલ માઇલ ુ ીનો પાણીનો િવ તાર.
ધ
બી. ભરતીની શ તા ધરાવતા પાણીના િવ તારથી વષની સૌથી ૂક ઋ ુ દરિમયાન િત
એક હ ર પાંચ હ સા ધરાવતો િવ તાર માપી શકાય તેટલો દ રયાઇ ભરતીનો િવ તાર

26.3 સીઆરઝેડ ંુ હરના ંુ

સીઆરઝેડને યાને રાખીને ક ીય સરકાર ારા નીચેની હરાત કરવામાં આવી છે અને તે (૬ ુ ર,
આ
૨૦૧૧)થી અમલમાં આવી ૂકવામાં આવી છે . સીઆરઝેડ િવ તારોમાં કોઇપણ ઉ ોગની થાપના ક િવ તરણ
પર િતબંધ ૂકવામાં આ યો છે .
i. હાઇ ટાઇડ લાઇન (અહ અને પછ આગળ એચટ એલ તર ક ઓળખવામાં આવશે)ની સ ુ નાં
િવ તારથી જમીનની બા ૂ ૫૦૦ મીટર ુ ી
ધ
ii. સીઆરઝેડનો િનયમ એચટ એલથી ૧૦૦ મીટરનો િવ તાર ક કનો િવ તાર ની પહોળાઇ
જમીનની તરફ ઓછ હશે તેમાં થશે. માં ભરતીની શ તા ધરાવતી પાણીની બોડ દ રયા સાથે
જોડાઇ હોય અને તેના માટ એક યો ય તર રાખ ુ ં જ ર છે , ઉપરાંત આ તર માટ ખારાશ
ધરાવતા િવ તાર સંદભ પણ વષના ગરમી ક ૂકાવાના સમયગાળા દરિમયાન િત હ ર ૫
હ સા(પીપીટ ) ુ ં િનયં ણ કર ુ ં જ ર છે અને ભરતીની અસરને ચો સાઇ ૂવક કો ટલ ઝોન
મેનેજમે ટ લાન (અહ અને પછ આગળ સી.ઝેડ.એમ.પી.એસ. તર ક ઓળખવામાં આવશે)
ુ ાર ચકાસણી કરવી જ ર છે .
અ સ

પ ટતા- ભરતીની અસર ધરાવતી પાણીની બોડ નો તાવના પેટા પોઇ ટ તર ક ભરતીની અસર ધરાવતી
પાણીની બોડ માં દ રયાથી, ખાડ થી, નદ ના ુ
ખ આગળની ખાડ , નદ , ક, પાછા ફરલા પાણી ક

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 201
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ખારાપાણીના સરોવર, દ રયા સાથે જોડાયે ું તળાવ ક ક અને તેના ુ ં વગેરને કારણે થયેલી ભરતીનો
સમાવેશ કરવામાં આવે છે .
iii. દ રયાની સામેના કસમાં જમીન તરફથી જોખમી િવ તાર અને એચટ એલથી ૫૦૦મીટર ુ ી પડતો
ધ
જમીનનો િવ તાર અને ભરતીની અસર ધરાવતી પાણીની બોડ ના સંદભ જોખમી િવ તાર અને ૧૦૦
મીટર લાઇન વ ચેનો િવ તાર. “જોખમી લાઇન”ના સંદભ ભરતી, મો ં, દ રયાઇ લેવલ અને
કનારાની રખામાં થતા ફરફારને યાને લઇને સવ ઓફ ઇ ડયા(અહ અને પછ આગળ એસઓઆઇ
તર ક ઓળખવામાં આવશે)માં, પયાવરણ અને વન મં ાલય(અહ અને પછ આગળ એમઓઇએફ
તર ક ઓળખવામાં આવશે) ારા ુ ાર ન
ૂ ચત કયા અને િસમાંકન કયા અ સ કરવામાં આવશે.
iv. એચટ એલ અને લો ટાઇડ લાઇન(અહ અને હવે પછ એલટ એલ તર ક ઓળખવામાં આવશે)
વ ચેનો જમીન િવ તાર, ને ઇ ટર-ટાઇડલ ઝોન તર ક ઓળખી શકાય.
v. દ રયાના સંદભ ન કરવામાં આવેલી પાણીની સીમારખા (૧૨ એનએમ)થી એલટ એલ વ ચેનો
પાણી અને ાર અને ભરતીની અસર હઠળ આવેલી પાણીની બોડ માં કનારાની િવ ુ દશામાં
એલટ એલના કનારથી એલટ એલ વ ચેનો ાર નો િવ તાર અને પાણી

26.4. એચટ એલની સીમારખા ન કરવી

આ હરાતના હ ુ સંદભ, એચટ એલનો અથ છે , ચોમાસાની ઋ ુ દરિમયાન પાણી સૌથી વ ુ જમીનના

લેવલ ુ ી પહ ચે તે સીમારખા અને આ સીમારખા દશના સમ
ધ હ સામાં એમઓઇએફના અિધકાર ઓ ારા
ન કરવામાં આવી હોય છે . ગે ુ ં સામા ય માગદશન પ રિશ ટ-૧માં હર કરવામાં આ ુ ં છે . આ
હરાત િસ કયાના ૧ વષના સમયગાળામાં એચટ એલની સીમારખા ન કરવી જ ર છે .

26.5. સીઆરઝેડમાં િતબંિધત ૃિ

નીચે આપેલી ૃિ ઓને સીઆરઝેડમાં િતબંિધત હર કરવામાં આવી છે ,

i. અપવાદને બાદ કરતા નવા ઉ ોગની થાપના ક કાયરત ઉ ોગો ુ ં િવ તરણ,
એ. સી ુ ં પાણીની સાથે જોડાયે ું હોય ક ભરતી અને ઓટની સીધી િુ વધાની જ રયાત હોય;
પ ટતા: “ભરતી અને ઓટની િુ વધા”નો અથ છે ક, આ હરાનામા હઠળ આ ૃિ પરવાનગી
પા છે અને તેમને તેમની કામગીર માટ પાણીની સાથે જોડાયે ું હોય તેવી યવ થા મક, પોટ,
હાબર, ી, ુ િ મ ડ ો, હવસ, જમીન ુ ં ધોવાણ અટકાવવા માટના પગલાં, મો ુ ં જોર ઓ ં
કરવા બાંધેલી દવાલ, પાઇપલાઇન, વીજળ ઘર, નૌકાયાન સલામતી િુ વધા, કનારાના પો લસ
ટશન અને તેના ુ ં બી ુ ં ઘ .ુ ં
ુ
બી. અ ઊ િવભાગનો કોઇ ો ટ
સી. બન-પરં પરાગત ઊ ોત ારા ઊ ઉ પાદન ક અને સામા જક અસરનો દાજ જોઇને
સીઆરઝેડ-૧માં વગ કરણ નહ પામેલા િવ તારમાં પાણીના ારને ૂ ર કરવા માટનો લાન.
ડ . થાિનક લોકોના આવાસો ુ ં ફર થી બાંધકામ ક રપેર કામ માં માછ મારોના થાિનક ટાઉન અને
દશના લાિનગ ર ુ ેશનનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવે છે .
લ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 202
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ii. તેલના સં હો ુ ં ઉ પાદન ક સંચાલન ક પયાવરણ અને વન મં ાલય ારા તાર ખ ૨૮મી ુ લાઇ
૧૯૮૯ના રોજ હર કરવામાં આવેલા હરનામા નંબર. એસ.ઓ.૫૯૪(ઇ), તાર ખ ૨૭મી નવે બર,
૧૯૮૯ના રોજ હર કરવામાં આવેલા હરનામા નંબર. એસ.ઓ.૯૬૬(ઇ) અને તાર ખ ૫મી ડસે બર,
૧૯૮૯ના રોજ હર કરવામાં આવેલા હરનામા નંબર. એસઆર ૧૦૩૭(ઇ)ને બાદ કરતા જોખમી
વ ુ ો નાશ કરવાની
ન યા
અ. જોખમી પદાથ ને પોટ, ટિમનલ અને રફાઇનર પરથી વહાણમાં ફરબદલ કરવા ક તેનાથી ઉ ુ ં.
બ. પયાવરણને ુ શાન ના થાય એ સંદભ ઓઇલ ઉ ોગ માટ પે ો લયમ અને નેચરલ ગેસ મં ાલય
ારા હર કરવામાં આવેલી માગદિશકા અને એમઓઇએફ ારા હર કરવામાં આવેલી
ુ ાર, પ રિશ ટ-૨માં
માગદિશકા અ સ હર કરલા સલામતીના િનયમોના અમલ માટ સીઆરઝેડ-
ુ ાર, લ વીફાઇડ નેચરલ ગેસ (અહ અને હવે પછ
૧માં કરવામાં આવેલા વગ કરણ અ સ
એલએન તર ક ઓળખવામાં આવશે)ના ર ગેસી ફકશનની િુ વધા ઉપરાંત પે ો લયમ ોડ ટ
અને લ વીફાઇડ પે ો લયમ ગેસને લાવવા અને સં હ કરવાની િુ વધા.

સીઆરઝેડ-૧(૧)માં વગ કરણ નહ પામેલા િવ તારમાં ખાતરને લાવવા અને તેના સં હ કરવા ઉપરાંત
એમોિનયા, ફો ફ રક એિસડ, સ ફર, સ ફ ુ રક એિસડ, નાઇ ટ એિસડ અને તેના વા કાચા માલની
જ રયાતની િુ વધા ૂર પાડવા પણ મં ૂર આપવામાં આવશે.
iii. માછલીઓ ુ ં યા એકમ માં ક લખા ુ ં અને ુ દરતી માછલીઓની કુ વણીને બાદ કરતા
વેરહાઉસનો મં ૂર ા ત િવ તારમાં સમાવેશ કરવામાં આવે છે .
iv. જમીનને ખેતીલાયક બનાવવી, દ રયાના ુ દરતી પાણીને ભે ું કર ને તે ુ ં િવતરણ કર ુ ં પરં ુ નીચેનાને
બાદ કરતા,
એ. પોટ, હાબર, ી, હવસ, ુ િ મ ડ ો, હવસ, ઢાળવાળા ર તા, ૂલ, સી- લક, જમીનથી થોડ
ઉપર ચાલવા બનાવેલો લાકડાંનો ર તો વગેર વી ફોરશોર િુ વધા ુ ં આ િુ નક કરણ, બાંધકામ ક
તૈયાર કરવી. ઉપરાંત હરનામાં તગત સલામતી અને ર ા સંબિં ધત જ ર હોય તેવી િુ વધા
પરવાનગી પા છે .
બી. જમીન ુ ં ધોવાણ અટકાવવા માટના પગલાં માં પયાવરણ અસર આકારણી (અહ અને હવે પછ
ઇઆઇએ તર ક ઓળખવામાં આવશે) અ યાસ હઠળ વૈ ાિનક ર તે ચકાસણી
સી. ઇઆઇએ અ યાસના અધાર, પાણીના ર તાઓ ુ ં ળવણી અને તેની વ છતા
ડ. એમઓઇએફ ારા ન કરવામાં આવેલી એજ સી ારા રતીના તરાયોને બચાવવા માટ
પગલાં, ભરતીને અટકાવવાનાં પગલાં, વાવાઝોડાંના પાણીના િનકાલ માટની યવ થા ઉપરાંત
ચો ખા પાણીના રચા ની યવ થામાટના પગલાં લેવા.
v. કચરાના િનકાલ માટ એકમની થાપના કરવી ક તે ુ ં િવ તરણ કર ુ ં અને બહાર ફકવાની િુ વધા તૈયાર
કરવી,
એ. વોટર (િ વે શન એ ડ ક ોલ ઓફ પો ુ ન) કાયદા. ૧૯૭૪ (૧૯૭૪ના ૬)ની મં ૂર હઠળ
શ
ગંદાપાણીનો િનકાલ વહતા પાણીમાં કરવો
બી. વાવાઝોડાંના પાણીનો િનકાલ અને પંપ ગ માટ ુ ં આ સ
ુ ગ
ં ીક માળ ું તૈયાર કર .ુ ં

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 203
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

સી. સીઆરઝેડ-૧ના બદલે સીઆરઝેડ િવ તારમાં થાયી થયેલા હોટ સ, બીચ રસોટ અને માનવ
વસવાટના થળોના કચરા અને ગંદા પાણી પર યાની યવ થા અને યા પામેલા પાણીના
િનકાલની યવ થા.
vi. ઉ ોગો, શહરો ક ટાઉન ક અ ય માનવ વસવાટના થળોએથી યા નહ કરવામાં આવેલા કચરાનો
િનકાલ. જો આ હરના ુ ં હર કયાના બે વષના સમયગાળામાં કોઇ પણ કારનો િનકાલ કરવામાં
ના આ યો હોય તો સંલ ન અિધકાર ારા તેના ુ દરતી િનકાલ માટ યોજનાનો અમલ કરવો જ ર છે .
vii. જો આ હરના ુ ં હર કયાના એક વષના સમયગાળામાં કોઇ પણ કારનો િનકાલ કરવામાં ના
આ યો હોય તો સંલ ન અિધકાર ારા તેના ુ દરતી િનકાલ માટ યોજનાનો અમલ કરવો જ ર
છે .બાંધકામનો કચરો, ઓ ો ગક ઘન કચરો, જમીનમાં ભરવા માટ રાખ અને તેના ુ ં બી ઘણા
વગેર વા શહર ક ટાઉનના કચરાને ફકવા માટ પાટ માટ કોઇ યોજના હર કરવી જ ર છે .
ન ધ- િનયમ (v), (vi) અને (vii)ના સંદભ, સમય મયાદાને અ ુ પ, િનયમોના પાલન માટ અને તેની
દખરખ માટ એમઓઇએફ ારા પણ રા ય સરકાર અને ક શાિસત સ ા માટ અલગ-અલગ આદશ
હર કરવામાં આવશે.
viii. એમઓઇએફ ારા થત વૈ ાિનક અ યાસને આધાર, તથા રા ય સરકાર અને ક શાિસત સ ાની
સાથે ચચા િવચારણા ારા ન કરવામાં આવેલા ઇઆઇએ ુ ાર, ન
હરનામા, ૨૦૦૬ અ સ
કરવામાં આવેલા આવ યક સંર ણ સંબિં ધત ો ટના વગ કરણને બાદ કરતા કનારાના ઘસારા
લાગી શક તેવા થળે થાપવામાં આવેલા પોટ અને હાબર ો ટ.
ix. ખેતીલાયક જમીન ુ ં કોમિશયલાઇઝેશનમાં શોિપગ અને હાઉિસગ કો પલે , હોટ સ અને મનોરં જનની
ૃિ નો તાવ
x. રતી, પ થર અને અ ય પાયાના મ ટ રયલના ખોદકામને બાદ કરતા-
એ. સીઆરઝેડ િવ તારની બહાર અ ા ય હોય તેવા ખનીજ ત વો,
બી. ઓઇલ અને ુ દરતી ગેસની તપાસ અને ઉપયોગ
xi. એચટ એલના ૨૦૦ મીટરના િવ તારમાંથી જમીનના પાણીને બહાર કાઢ ુ ં અને બાંધકામ સંબિં ધત
ઉપયોગ કરવો; નીચેનાને બાદ કરતા:-
એ. એવા િવ તારોમાં ક યાં થાિનક લોકો રહ છે અને તે તેમનાં ઉપયોગ માટ જ રાખવા ુ ં છે .
બી. પીવાનાં પાણી માટ સામા ય ૂવા, બાગાયત, ૃિષ અને માછ માર ક અ ય કોઇપણ પાણીના
ોત ા ય ના હોય યાર જ ૨૦૦એમ- ૫૦૦એમ ઝોન ુ ીનો
ધ ડ લ જમીનના પાણી
ખચવા માટ કરવાની મં ૂર આપવામાં આવશે.

ન ધ:- દ રયાઇ પાણી ારા અસકારક િવ તારમાં રા ય સરકાર અને ક શાિસત સ ા અિધકાર
ારા ારક જમીનમાંથી પાણી ખચવા માટ લ કરવા પર િતબંધ પણ ૂક શક છે .
xii. હરનામામાં િનિ ત કરવામાં આવેલી કલમ ૨૬.૯ને બાદ કરતા સીઆરઝેડ-૧ બાંધકામ ૃિ કર
શકાશે.
xiii. રતીનાં ૂ ા, ટકર , ુ દરતી દખાવમાં ફરફાર કરવો
ંવ માં વ ુ સા ું દખાય એ માટ થાનમાં ફરફાર,
ફર થી તૈયાર કર ુ ં અને અ ય કોઇ હ થી
ુ ં જમીનમાં ફરફાર કરવો

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 204
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

xiv. દ રયાઇ ક કનારાના પો લસ ટશન માટ પે ો લગ અને અ ય તકદાર ના પગલાં માટ જ ર િુ વધા
ૂર પાડવી.

26.6. સીઆરઝેડ િવ તારમાં પરવાનગીપા ૃિ માટના િવિનયમો

26.6.1. ફ ત ઉપરો ત સે શન 26.5ને બાદ કરતા નીચેની ૃિ િનયંિ ત છે

i.
એ. જો જ ર વોટર ટ અને ફોરશોર િુ વધા ૂર પાડવામાં આવશે તો જ સીઆરઝેડ હઠળ કોઇપણ
ૃિ ની મં ૂર આપવામાં આવશે;
બી. એવા ો ટ ક આ હરનામાં હઠળ ન ધાયેલા છે અને ઇઆઇએના હરનામાં, ૨૦૦૬
(એસ.ઓ.૧૫૩૩(ઇ), તાર ખ ૧૪મી સ ટ બર, ૨૦૦૬)ને પણ આકિષત કર છે , આવા ો ટ
માટ ઇઆઇએના હરનામાં હઠળ પરવાનગી મળ હોવી જ ર છે ઉપરાંત રા ય ક ક શાિસત
સ ા કો ટલ ઝોન મેનેજમે ટ ઓથો રટ (અહ અને હવે પછ આગળ સીઝેડએમએ તર ક
ઓળખવામાં આવશે) ારા ૂચવ ુ ં જ ર છે .
સી. હરનામાંની કલમ ૨૬.૯માં િનિ ત કરલી હાઉિસગ યોજના
ડ. સીઆરઝેડ-૨માં કરવામાં આવે ું ૨૦,૦૦૦ ચો.મી. ટ ું બાંધકામ ઇઆઇએના હરનામાં,
ુ ાર કરવામાં આવશે અને જો
૨૦૦૬ અ સ ો ટ ૨૦,૦૦૦ ચો.મીથી નાના િવ તારમાં
િવકસાવવામાં આ યો હશે તો તેની મં ૂર રા ય ક ક શાિસત સ ાના આયોજન અિધકાર ારા
આપવામાં આવશે જો ક તેની સાથે સીઝેએમએ ુ ં પણ ૂચન હો ુ ં જ ર છે અને પહલાની પણ
સીઝેડએમએ સંબિં ધત ૂચન જ ર છે થી ઇઆઇએ ુ ાર પયાવરણ
હરનામાં, ૨૦૦૬ અ સ
સંદ ભત પરવાનગી મળે ક સંલ ન લાિનગ અિધકાર ારા પરવાનગી મળ હો ુ ં જ ર છે .
ઈ. િનિ ત ો ટ માટ એમઓઇએફ હઠળ િનિ ત ક સામા ય ઓડર ો ટ લોકોને અસરકતા
હોય તો તેની હર ુ વણી જ ર છે .
ન
એફ. પોટ, હાબર, ી, હવસ, ુ િ મ ડ ો, હવસ, ઢાળવાળા ર તા, વહાણ બાંધકામ યાડ, જમીનથી
થોડ ઉપર ચાલવા બનાવેલો લાકડાંનો ર તો વગેર વી ુ ીધા માટ બાંધકામ ક તૈયાર કરવી.
વ
ii. iનીચેની ૃિ માટ એમઓઇએફની મં ૂર મળવી જ ર છે , ના નામ છે :-
એ. એવી ૃિ ક ઇઆઇએ હરનામા, ૨૦૦૬માં ન ધાયેલી નથી.
બી. ુ
અ ઊ ક ર ા િવભાગની જ રયાત માટ કરવામાં આવતી બાંધકામ ૃિ ક માં પોટ,
હાબર, ી, હવસ, ુ િ મ ડ ો, હવસ, ઢાળવાળા ર તા, ૂલ, સી- લક, જમીનથી થોડ ઉપર
ચાલવા બનાવેલો લાકડાંનો ર તો વગેર ઓફશોર િુ વધાની જ રયાત હોય છે . ર ા િવભાગના
ભાગ પે વગ કરણ કરવામાં આવેલા ો ટને બાદ કરતા. ઇઆઇએ હરનામાં, ૨૦૦૬ની
ુ ાર, રહણાંક બ ડગ, ઓ ફસ બ ડગ, હો પટલ કો લે સ, ર ા
શરતો અ સ ો ટના
નીિતલ ી વકશોપ.
સી. વીજળ ઘર ુ ં બાંધકામ ક કામગીર
ડ. પાઇપલાઇન, વહન કરતી િસ ટમ, ા સિમશન લાઇન પર થત.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 205
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ઈ. તેલ અને ુ દરતી ગેસ તથા તેની સાથે સંકળાયેલ ૃિ અને િુ વધાની તપાસ કરવી અને
પેટાળમાંથી ખોદ કાઢ .ુ ં
એફ. કાંઠા િવ તારમાં કાચામાલના ફરબદલની િુ વધા, ઠંડાપાણીને દર લેવાની િુ વધા અને
ઉપયોગમાં લેવાયેલા ગંદા પાણીના િનકાલની યવ થા ક થમલ પાવર લા ટમાંથી ઠંડાપાણીની
યવ થા. એમઓઇએફ ારા પેટા કલમ ૨૬.૬.૧.ના ુ ા (એફ),( ) અને (એચ) હઠળ ો ટનો
વગ ન કર શક.
. ુ
અ ઊ િવભાગ ારા ન ધાયેલા બ ુ ઓછા જોવા મળતા ખનીજો માટ ખાણકામ
એચ. બન-પરં પરાગત ઊ ોત ારા વીજળ ઉ પ કરવાની િુ વધા, કઠણ પાણીને સા ુ ં બનાવવા
માટના લા ટ અને હવામાન રડાર
આઈ. તોડ ને ફર થી બાંધકામ કર ુ ં (એ) ૂરાત વ ક ઐિતહાિસક મહ વ ધરાવતા બ ડ ગો (બી)
વારસો ધરાવતા બ ડગ અને ૂ , િશ ણ, દવાખા ુ ં તથા અ ય સાં ૃિતક ૃિ માટ
બનાવવામાં આવતા હર બ ડગ.

26.6.2. પરવાનગીપા ૃિ ની મં ૂર માટની યા- દરક ો ટ આ હરનામાને આકષ છે ,

સીઆરઝેડની મં ૂર માટ િવચાર કરતી હોય તેને માટ નીચેની યા છે ંુ નામ છે :-
i. સીઆરઝેડ હરનામા હઠળ સંલ ન રા ય ક ક શાિસત દશના કો ટલ ઝોન મેનેજમે ટ
ઓથો રટ ની મં ૂર માટ ો ટ તાવકાર નીચેના દ તાવેજો સાથે અર કરવી જ ર છે ,

એ. ફોમ-૧ ( હરનામા ગે ુ ં પ રિશ ટ-૪);

બી. સીધો ઇઆઇએ ર પોટ માં મ રન અને ધરતી પરના બંને િવભાગોનો સમાવેશ કરવામાં આવે છે
પરં ુ બાંધકામ ો ટ ુ ં લ ટગ ૪(સી) અને (ડ ) હઠળ બાદ કરવામાં આવતા.

સી. એમઓઇએફ ારા વૈ ાિનક અ યાસ અને સાથોસાથ રા ય તથા ક શાિસત સ ા અિધકાર ઓ
ારા કરવામાં આવ ુ ં નીચા અને મ યમ વગ કરણને ૂ ર કર ને કરવામાં આવેલો ઇઆઇએ સાથે
ો ટ માટ યાપક અ યાસ.

ડ. ડઝા ટર મેનેજમે ટ રપોટ, ર ક એસેસમે ટ રપોટ અને મેનેજમે ટ લાન;

ઈ. સીઆરઝેડ ન શામાં એચટ એલ અને એલટ એલની સીમારખા પણ કોઇ ઓથોરાઇ ડ

ુ ાર) ારા ૧:૪૦૦૦ કલ પર હોવી જ ર છે .
એજ સી(કલમ ૨૬.૪માં દશા યા અ સ

ુ ાર,
એફ. ઉપરો ત (ઇ)માં દશા યા અ સ ો ટ લેઆઉટને પણ ઉપરના ન શામાં એકદમ દખાય એ
ર તે ૂક .ુ ં

. સીઆરઝેડ ન શો સામા ય ર તે ો ટ સાઇટનો ૭ ક.મી. ુ ીનો િવ તાર આવર લે છે .

ધ

એચ. સીઆરઝેડ ન શામાં સીઆરઝેડ-૧,૨,૩ અને ૪ વગેર િવ તારને દશાવવામાં આવે છે માં અ ય
િવક ર તે સંવેદનશીલ િવ તારની પણ ન ધ આપવામાં આવે છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 206
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

આઈ. ો ટ ારા ફકવામાં આવતા ઘન કચરા, ગંદાપાણીના િનકાલ વી યવ થા માટ રા ય

ુ ષણ િનયં ણ બોડ ક ક શાિસત ુ ષણ િનયં ણ બોડ ારા નો ઓ શન સ ટ ફકટ.

ii. સંલ ન સીઝેડએમએ ઉપરો ત દ તાવેજોને ચકાસીને તેને અ ુ પ સી.ઝેડ.એમ.પી મં ૂર કરશે અને
સીઆરઝેડ હરનામા માટ મં ૂર આપશે સાથોસાથ અર ૂર કરવા માટ રિસ ટની તાર ખથી ૬૦
દવસનો સમયગાળો પણ આપશે.

એ. એમઓઇએફ ક રા ય પયાવરણ અસર આકારણી ઓથો રટ ( હવે અને આગળ એસઇઆઇએએ

તર ક ઓળખવામાં આવશે) ારા ન કરવામાં આવશે ક ો ટ ઇઆઇએ હરનામા,
૨૦૦૬ને આકષ શકશે.

બી. ઇઆઇએ હરનામા ુ ં કવર એમઓઇએફ ો ટને ના મળે પરં ુ સીઆરઝેડ હરનામાની પેટા
કલમ ૨૬.૬.૧(૨)ને આકષ શક છે .

iii. એમઓઇએફ ક એસઇઆઇએએ ારા આ ો ટને યો ય માનીને મં ૂર આપવામાં આવે તો

સીઝેડએમએ સંલ ન મં ૂર માટ બી ૬૦ દવસની મયાદા ુ ં ૂચન કરવામાં આવશે.
iv. સીઆરઝેડ હરનામાં હઠળ જો ો ટને મં ૂર આપવામાં આવે તો તેની સમય મયાદા યારથી
મં ૂર આપવામાં આવે યારથી ૫ વષની હોય છે . આ સમયગાળામાં બાંધકામ અને ઓપરશ સની
સંપણ કામગીર ૂર કર આપવાની હોય છે .
v. મં ૂર બાદ દખરખની યા:

એ. પયાવરણના સંદભને યાને રાખીને હાડ અને સો ટ કોપીમાં સંલ ન અિધકાર ને કલે ડર વષની
દરક તા. ૧લી ૂન અને ૩૧મી ડસે બરના રોજ ો ટ તાવકાર દર છ માસના
સમયગાળામાં કટલો ો ટ ૂરો કય છે તેની િવગત અિધકાર ને આપવી જ ર છે અને કટલી
કામગીર ૂર થઇ છે તેનો સં ૂણ ર પોટ હર જનતા જોઇ શક તે ર તે હર કરવો તથા
સંલ ન સીઝેડએમએ અિધકાર ને પણ આપવો પણ જ ર છે .

બી. કામગીર ૂર કયાનો ર પોટ સંલ ન ઓથો રટ ની વેબસાઇટ પર પણ ૂકવો જ ર છે .

vi. સીઝેડએમએની કામગીર માં પારદશ તા ળવવા માટ એક વેબસાઇટ બનાવવાની અને તેમાં એજ ડા,
િમિન સ, કોઇપણ લેવાયેલા િનણયની િવગત, મં ૂર પ , અવગણના, અવગણના સામે પગલાં લેવામાં
આ યા હોય અને કાયદા કય ોની િવગત આપવાની જવાબદાર સીઝેડએમએની રહશે. માં રા ય
સરકાર ક ક શાિસત દશને આભાર સી.ઝેડ.એમ.પી ારા મા યતા ા ત માનિનય કોટના ઓડરનો
પણ સમાવેશ કરવામાં આવશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 207
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

26.7. કો ટલ ઝોન મેનેજમે ટ લાનની તૈયાર

i. એમઓઇએફ, રા ય સરકાર ક ક શાિસત સ ાની મદદથી સી.ઝેડ.એમ.પીની સંપાદ ત તૈયાર કર

શક છે .
ii. કનારાની રા ય સરકાર ક ક શાિસત સ ા ારા ુ વી યો ય સં થા
યાત અને અ ભ ારા
સી.ઝેડ.એમ.પી તૈયાર કરવામાં આવે ક એમઓઇએફની નેશનલ સે ટર ફોર સ ટનેબલ કો ટલ
મેનેજમે ટ (અહ અને હવે પછ આગળ એનસીએસસીએમ તર ક ઓળખવામાં આવશે) સ હતની
એજ સીઓ અને શેરના ભાગીદારોના સંદભ સલાહકારની િનમ ૂક કરવામાં આવશે.
iii. જોખમની રખાનો ન શો એસઓઆઇથી એમઓઇએફ ારા તૈયાર કરવામાં આવશે, માં સમ દશની
કનારાની સીમારખા દશાવવામાં આવશે અને જોખમી રખાઓ ભરતી, મો ં દ રયા ુ ં તરમાં વધારો
અને શોરલાઇનમાં ફરફાર ને ન કરતી વખતે યાને લેવામાં આવશે.
iv. ભરતી, મો ં અને દ રયાના તરને આગામી ૫૦ અને ૧૦૦ વષના સમયગાળાને યાને રાખીને તે ુ ં
ચ તૈયાર કર .ુ ં યાર દ રયા કનારાની પરખાને પણ ૦.૫એમમાં દશાવવી.
v. જમીનની તરફ એચટ એલમાં તરો સામા ય ર તે ૭ ક.મી.ના ૂકવા અને ૂના સેટલાઇટ ચ ોને
જોઇને ઐિતહાિસક ડટાને યાને રાખીને તેને હાલના સેટલાઇટ ચ સાથે સરખાવીને કનારાની રખા
તૈયાર કરવી
vi. જોખમની રખા ન શામાં નાનામાં નાના તર લાિનગ કરવા માટ ૧:૨૫,૦૦૦ના કલ પર દશાવવી
જ ર છે અને આકારણી માટ નાનામાં નાના તર જમીનનો ન શો ૧:૧૦,૦૦૦ના કલ પર બનાવવો
જ ર છે અને કનારાના િવ તારની જમીનને યાર વપારાશ માટ ઉપયોગમાં લેવામાં આવે યાર
જોખમની રખા ન કરવી જ ર છે .
vii. કનારાના રા યો અને ક શાિસત સ ા હરના ુ ં બહાર પાડ ા બાદ ૨૪ માસના સમયગાળામાં
તૈયાર કર છે , સી.ઝેડ.એમ.પી ા ટ ૧:૨૫,૦૦૦ના કલ પર ન કરવામાં આવે છે યાર સીઆરઝેડ
િવ તાર ુ ં વગ કરણ િનિ ત સ ા હઠળ પ રિશ ટ-૧માં આપવામાં આવેલા માગદશન અ સ
ુ ાર
કરવામાં આવે છે , હર સલાહકારને પણ સમાવેશ કર છે .
viii. સી.ઝેડ.એમ.પી ા ટ સીઝેડએમએમાં બઢતી માટ રા ય સરકાર ક ક શાિસત સ ાને ર ૂ કરવામાં
આવે છે , માં યો ય સલાહ અને ૂચનનો પણ સમાવેશ કરવાં આવે છે આ યા પયાવરણ (ર ણ)
કાયદા, ૧૯૮૬ની યા આધાર ત હોય છે .
ix. રા ય સરકાર ક ક ીય સ ા સી.ઝેડ.એમ.પી ા ટ સીઝેડએમએ મં ૂર માટ એમઓઇએફ સામે ર ૂ
કર છે . માં સી.ઝેડ.એમ.પી પર ૬ માસના સમયગાળા ુ ં ૂચન હોય છે અને યારબાદ તે ૂચના
સામે જો કોઇ હ સેદાર ારા વાંધો ઉઠાવવામાં આવે તો પગલાં લઇ શકાય છે .
x. સી.ઝેડ.એમ.પી ૂર થયાની રિસ ટ મેળ યા બાદ ચાર માસમાં એમઓઇએફ ારા સી.ઝેડ.એમ.પીની
મા યતા માટની તૈયાર કર છે .
xi. હરનામાંમાં દશાવવામાં આવેલી દરક િવકાસની ૃિ પર રા ય સરકાર, ક શાિસત સ ા
અિધકાર , થાિનક ઓથો રટ ક અ ય સીઝેડએમએ ારા દખરખ રાખવામાં આવે છે ક કામગીર
સી.ઝેડ.એમ.પી ારા મા યતા ા ત ર તે થઇ રહ છે ક નહ .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 208
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

xii. સી.ઝેડ.એમ.પીમાં સામા ય ર તે પાંચવષના સમયગાળા પહલા કોઇ ફરફાર કરવામાં આવતો નથી.
યારબાદ, રા ય સરકાર ક ક શાિસત સ ા ારા જો ન શામાં કોઇ ફરફાર કરવામાં આવે તો
ઉપરો ત ુ રવી રહ.
યાને અ સ
xiii. સી.ઝેડ.એમ.પી જો સીઆરઝેડ હરના ,ુ ં ૧૯૯૧ હઠળ મં ૂર થઇ ગ ુ ં હોય તો તેની મં ૂર ૨૪ માસ
ુ ી ચા ુ રહશે. જો એમઓઇએફ
ધ ારા કોઇ િનિ ત હરનામાં હઠળ તેની શરતોમાં કોઇ ફરફાર
કરવામાં નહ આવે તો આ સમયગાળામાં વધારો થઇ શક છે .

26.8. સીઆરઝેડના અમલ ગે હરના ,ંુ 2011

એ. અમલીકરણ અને દબાણના ગેના આ િનયમો તથા ફ રયાદોને યાને રાખીને સાથે આવ યક ઠરાવ
પસાર કરવા માટનો હ ુ આ કાયદાનો છે . આ ગેની સમ સ ા એમઓઇએફ, રા ય સરકાર ક
ક શાિસત દશના સંચાલકોના એનસીઝેડએમએ અને એસસીઝેડએમએસ સાથે ૂળ ૂત અથવા તો
પયાવરણ (સંર ણ) કાયદા ૧૯૮૬ની સ ા હઠળ આપવામાં આવશે.

બી. એનસીઝેડએમએ તથા રા ય સરકાર ક ક શાિસત દશના સીઝેડએમએની રચના, ુ અને

દ
સ ાની બાબતો રટ િપ ટશન નં. ૬૬૪, ૧૯૯૩ના કસમાં નામદાર ુ ીમ કોટના આદશ અ સ
ુ ાર
એમઓઇએફ ારા નો ટફાય કરવામાં આવેલી જ છે .

સી. ાથિમક તર તે કામગીર ના િનર ણ તથા ફરજ પાડવા માટ રા ય સરકાર ક ક શાિસત
દશના સીઝેડએમએ જવાબદાર રહશે. રા ય સરકાર ક ક શાિસત દશ ારા જ લા તર એક
કિમટ ની રચના કર શકાશે. જ લા મે જ ટના ુ પદ નીચે કામગીર કરશે, આ કિમટ માં
ખ
માછ મારો સ હત તે િવ તારના ક ુ ાયના
ાંતના અને દ રયાકાંઠા િવ તારના સ દ ણ
િતિનિધને પણ સામેલ કરવામાં આવશે.

ડ . દ રયાકાંઠા િવ તારના પારં પ રક માછ મારો ક આદ તીના લોકોના ઘરોને ૧૯૯૧ના સીઆરઝેડ
હરનામા હઠળ મં ૂર આપવામાં આવશે. પરં ુ ય તએ તે સ ાિધશ પાસેથી િનયમોને
આિધન મં ૂર લીધી ન હોય તે ય તએ ક શાિસત દશના સીઝેડએમએના ુ ય િનયમોને
આિધન નીચેની શરતો માણે મં ૂર આપવામાં આવશેઃ-
i. આ િમલકત કોઇપણ યાપાર ૃિ માટ ઉપયોગમાં લેવામાં આવતી ન હોય.
ii. આ િમલકત કાંઠા િવ તારની કોઇપણ બીન-પારં પરાગત િતને વેચવામાં ક ફરબદલ કરવામાં
નહ હોય.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 209
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

26.9 આ હરનામા હઠળ મા ય ૃિ ઓના િનયં ણ માટનાં ધારા-ધોરણો

i. સીઆરઝેડની અલગ-અલગ ેણીમાં થનાર ુ દ - ુ દ બાંધકામની ક િવકાસની ૃિ ને સીઝેડએમએ

ારા ચો સ ધારા-ધોરણોને આિધન મં ૂર આપવામાં આવશે, માં નીચેની બાબતોનો સમાવેશ થાય
છે ઃ-
ન ધઃ અહ હવે પછ ‘વતમાન’ શ દનો ઉપયોગ કરવામાં આ યો છે તે ૧૯.૨.૧૯૯૧માં સીઆરઝેડ ુ ં
હરના ુ ં િસ કરવામાં આ ુ ં તે અ સ
ુ ધ
ં ાને છે , મતલબ ક, આ બાબત, િનયમો, ઠરાવો ક ધોરણો
અગાઉના એ ુ ાર છે .
હરનામા અ સ
I. સીઆરઝેડ-1
i. નીચે આપેલી યાદ ને બાદ કરતા સીઆરઝેડ-૧માં કોઇ નવા બાંધકામને મં ૂર આપવામાં આવશે નહ -
એ. અ ુ ઊ સંબિં ધત ખાતા સાથે સંકળાયેલા ો ટ,
બી. પાઇપલાઇન ક એ જ કાર ુ ં બી ુ ં કંઇપણ વહન કરતી િસ ટમ મ ક ા સિમશન લાઇન,
સી. સીઆરઝેડ-૧ હઠળ મં ૂર આપવામાં આવતી ૃિ માટ જ ર િુ વધા ઊભી કરવા માટ,
ડ . ભારતીય હવામાન ખાતા ારા વાવાઝોડાની થિતને ણવા માટ હવામાન રડારની થાપના
કરવા માટ,
ઈ. એલટ એલ અને એચટ એલની વ ચે પાણીની ભરતીને અસર કયા વગર બે બંદર વ ચે એક સી-
લકના બાંધકામ માટ,
એફ. ફ ત નવી ુ ં ઇ ખાતે મં ૂર કરવામાં આવેલા
બ ીન ફ ડ એરપોટના િવકાસ માટ,
ii. એલટ એલ અને એચટ એલ વ ચે આવતા િવ તારો વિવ ાનના સંદભમાં સંવેદનશીલ ન હોય યાં
જ ર સાવચેતીના પગલાં લઈને નીચે માણેની કામગીર ને મં ૂર આપવામાં આવશે, -
એ. ુ દરતી ગેસની શોધખોળ અને તે ુ ં સારકામ,
બી. સંબિં ધત સીઝેડએમએની મં ૂર બાદ પરં પરાગત માનવ વસાહત માટ જ ર દવાખાના, શાળાઓ,
વરસાદથી બચવા હર આ ય થળ, હર શૌચાલય, ુ , ર તાઓ,
લ ી, પાણી ૂરવઠો ૂ
પાડવા માળ ,ું ગંદાપાણીનો િનકાલ કરવા માટ માળ ,ું ગટર યવ થા વગેર ુ ં બાંધકામ,
સી. જોખમી ે માં આવતા િવ તારમાં કોઇ નવી બાંધકામ ૃિ શ કરવામાં આવે તો એ ગેના
સલામતી પગલાં લેવા જ ર છે ,
ડ . દ રયાના પાણી ારા મીઠાં ુ ં ઉ પાદન કર ,ુ ં
ઈ. દ રયાના પાણીમાંથી મી ુ ં ૂ ર કરવાનો લા ટ,
એફ. ન ધાયેલા પોટ પર ખા તેલ, ખાતર અને અનાજ વા બીન જોખમી કાગ નો સં હ કરવો,
. દ રયાની ભરતીને અસર કયા વગર કોલમ ક પીલર પર બે બંદરને જોડતા ર તા ક ૂલ
બનાવવા.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 210
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

II. સીઆરઝેડ-2
i. કોઇપણ તૈયાર ર તા ક પછ હાલના સ ાવાર માળખાથી જમીન તરફની દશામાં જ બ ડગ
બનાવવાની મં ૂર આપવામાં આવશે.
ii. કોઇપણ બાંધકામ માટ “ વતમાન” થાિનક તા કુ ા ક ટાઉનિશપના આયોજનના િનયમો અ સ
ુ ાર,
લોર પેસ ઇ ડ અને લોર એ રયા રિશયો ારા તૈયાર ર તા ક પછ મા યતા ા ત માળખાની
આ ુ બા ુ માં જ બ ડગની મં ૂર આપવામાં આવશે.
iii. કોઇપણ વતમાન ર તા પર દ રયાની દશામાં જો કોઇ નવો ર તો શ કરવામાં આવે તો યાં
જમીનની દશામાં નવા બ ડગની મં ૂર આપવામાં આવશે નહ .
iv. હાલના ઉપયોગમાં કોઇપણ કારના ફરફાર કયા વગર વતમાન લોર પેસ ઇ ડ ક લોર
એ રયા રિશયોના ધોરણોને યાનમાં રાખીને મા યતા ા ત બ ડગને ફર થી બાંધકામની મં ૂર
આપવામાં આવશે.
v. પે ો લયમ ોડ ટ અને લ વીફાઈડ નેચરલ ગેસને મેળવવા અને તેના સં હ કરવા માટની િુ વધા
મેળવતા પહલા લ વીફાઇડ નેચરલ ગેસના ફર થી મેળવવાની ૂચના અને િુ વધાનો ઉમેરો કરવા
માટ પ રિશ ઠ-૨ની કલમ ૨૬.૫ના દરના પોઇ ટ (૨)ને આધાર ર ૂ કરવો જ ર છે .
vi. દ રયાના પાણીમાંથી મી ુ ં ૂ ર કરવાનો લા ટ અને તેને સંલ ન િુ વધા
vii. ન ધાયેલા પોટ પર ખા તેલ, ખાતર અને અનાજ વા બીન જોખમી કાગ નો સં હ કરવો
viii. બનપારં પ રક ર તે ઊ ઉ પાદન કરવાની િુ વધા ગે ુ ં બાંધકામ ક પછ તેને સંલ ન િુ વધાઓ
I. સીઆરઝેડ-3
એ. દ રયા કનારાની સામેના િવ તાર તરફ એચટ એલથી જમીન તરફ ૨૦૦ મીટર ુ ીનો િવ તાર
ધ
અને ભરતીના પાણીની અસર થતી હોય તેનો ૧૦૦ મીટરનો િવ તાર ક નાની ખાડ નો િવ તાર
આમાંથી કાંઇ પણ સૌથી ઓ ં હોય તેને “નો ડવલપમે ટ ઝોન(એનડ ઝેડ)” તર ક
ઓળખવામાં આવશે.
i. કોઇ િન દ ટ પોટ લિમટ િવ તારમાં એનડ ઝેડનો િનયમ લા ુ પડશે નહ .
ii. એન.ડ .ઝેડ. િવ તારમાં કોઇપણ કારના બાંધકામને મં ૂર આપવામાં આવશે નહ , ફ ત
ૂના લોર એ રયા રિશયો ના િનયમોને યાને રાખીને જો કોઇ વધારાનો ફરફાર ક ર પેર
કરવા ુ ં ક ફરમાળ ું કરવાની યા, ભ યત ળયાના િવ તાર, ઉપરાંત તેની ઘનતા તથા
કોઇપણ ૃિ સાથે િુ વધાને વધારવા માટના ો ટને જ મં ૂર આપવામાં આવશે;
માછ માર વી કોઇપણ પારં પ રક કનારાના િવ તારની ને એચટ એલ સાથે
દ રયા કનારાના િવ તારમાં ૧૦૦ મીટરથી ૨૦૦ મીટરના િવ તારમાં રહઠાંણના બાંધકામ ક
બાંધકામના માળખામાં ફરફારની મં ૂર આપવામાં આવશે પરં ુ તે ગેનો લાન
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા પારં પ રક કનારાના િવ તારની ની સાથે ચચા કર ને એક
યાપક આયોજન કર ુ ં પડશે માં માછ મારો અને સાથોસાથ સંલ ન રા ય ક ક શાિસત
દશના સી.ઝેડ.એમ.એ. થી એન.સી.ઝેડ.એમ.એ. ારા એમ.ઓઇ.એ.ફ. મા યતા ા ત હોવી
જ ર છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 211
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

iii. જો ક, એન.ડ .ઝેડ.માં નીચેની ૃિ ને મં ૂર આપવામાં આવી છે .

એ. ૃિષ, બાગાયત, બગીચાઓ, ગાયોને ચરવા માટ ચારા ુ ં વાવેતર, પાક, રમત-ગમત
માટ ુ ં થળ અને જગલો
ં
બી. ું
અ ઊ સંબિં ધત કોઇ ો ટ
સી. અસાધારણ ખનીજોના ઉ પાદન માટ ખાણકામ
ડ. દ રયાના પાણી ારા મીઠા ુ ં ઉ પાદન
ઈ. ુ ાર, પે ો લયમ
પ રિશ ઠ-૨માં આપવામાં આવેલા િનયમો અ સ ોડ ટ અને લ વીફાઇડ
નેચરલ ગેસને મેળવવા અને તેના સં હ કરવાની િુ વધા માટ
ુ ાર, ન
એફ. કલમ ૨૬.૫ના નીચેનો પોઇ ટ (૨) અ સ કરવામાં આવેલી અને ન ધાયેલા
લ વીફાઇડ નેચરલ ગેસના ફર થી ગેસ બનાવવાની યામાં પાંતરણ માટની િુ વધા
ઊભી કરવી
. બનપારં પ રક ર તે ઊ ઉ પાદન કરવાની િુ વધા માટ
એચ. ભરતી અને ઓટ વ ચેની જ યામાં દ રયાના પાણીમાંથી મી ુ ં ૂ ર કરવાનો ઉ પાદન
લા ટ ુ ં બાંધકામ અને તેને િુ વધાઓ
આઈ. હવામાન રડાર
. દવાખાના, શાળાઓ, વરસાદથી બચવા હર આ ય થળ, હર શૌચાલય, ુ ,
લ
ર તાઓ, ઓવારો, પાણી ૂરવઠો ૂ પાડવા માળ ,ું ગંદાપાણી ુ ં િનકાલ કરવા માટ
માળ ,ું ગટર યવ થા વી રહણાંક િવ તારને વ ુ ઉપયોગી બને એ કારની સેવાઓ
માટ તે સીઝેડએમએ પાસેથી મં ૂર લેવી જ ર છે .
ક. તે ૂ ષણ િનયં ણ બોડ ક કિમટ ારા મં ૂર કરલા સમયગાળા માટ ઘર ું કચરાના
િનકાલ, યા ક નાશ માટની યવ થા માટ ુ ં બાંધકામ
એલ. પારં પ રક માછ માર તીના લોકો માટ માછલી ૂકવણી માટના યાડ, લલામી હોલ,
ળ બનાવા માટના યાડ, પારં પ રક હોડ બનાવવાના યાડ, બરફની પાટ રાખવાની
યવ થા, બરફ તોડવા માટના એકમો, માછલીની ળવણીના એકમો અને એ ુ ં ઘણી
બધી િુ વધા માટ
એમ. ફ ત નવી ુ ં ઇ ખાતે આપવામાં આવેલી
બ ીન ફ ડ એરપોટના િવકાસ માટ
બી. ૨૦૦ મીટરથી ૫૦૦ મીટરના િવ તારની વ ચે
ઉપરો ત િવ તારમાં નીચેની ૃિ ને મં ૂર આપવામાં આવશે
i. ખાલી પડલી જ યામાં પ રિશ ઠ-૩માં આપેલી ુ ાર, િનિ ત િનયમોને આિધન
ૂચીને અ સ
ુ ાકાતીઓ ક ફરવા આવેલા લોકો માટ હોટલ ક કનારા પરના રસોટ ુ ં બાંધકામ માટની
લ
ડઝાઇન તૈયાર કરવી
ii. ુ ાર, પે ો લયમ
પ રિશ ઠ-૨માં આપવામાં આવેલા િનયમો અ સ ોડ ટ અને લ વીફાઇડ
નેચરલ ગેસને મેળવવા અને તેના સં હ કરવાની િુ વધા માટ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 212
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

iii. ુ ાર, ન
કલમ ૨૬.૫ના નીચેનો પોઇ ટ (૨) અ સ કરવામાં આવેલી અને ન ધાયેલા
લ વીફાઇડ નેચરલ ગેસના ફર થી ગેસ બનાવવાની યામાં પાંતરણ માટની િુ વધા ઊભી
કરવી
iv. ન ધાયેલા પોટ પર ખા તેલ, ખાતર અને અનાજ વા બીન જોખમી કાગ નો સં હ કરવો
v. ભરતી અને ઓટ વ ચેની જ યામાં દ રયાના પાણીમાંથી મી ુ ં ૂ ર કરવાનો ઉ પાદન લા ટ ુ ં
બાંધકામ અને તેને િુ વધાઓ
vi. બનપારં પ રક ર તે ઊ ઉ પાદન કરવાની િુ વધા માટ
vii. માછ મારો ક ગોવાળોના હાલના ઘરો ુ ં બાંધકામ ક બાંધકામમાં ફરફાર તેના પાંરપ રક હ
ક પછ ઢ ગત ઉપયોગીતાની હદને યાને રાખીને કરવાના હોય છે . આ કારના બાંધકામ
ક ફર થી થતા બાંધકામના બનાવવાની મં ૂર ુ ા ક દશના આયોજનના િનયમોને
તે તા ક
આિધન કરવાની રહશે. આ કારના બાંધકામની ચાઈ સં ુ ત ર તે બે માળ(ભ યત ળયાનો
માળ + થમ માળ) એટલે ક ૯ મીટરથી વ ુ નહ હોવી જોઇએ.
viii. વરસાદથી બચવા હર આ ય થળ, હર શૌચાલય, ગંદાપાણી ુ ં િનકાલ કરવા માટ
માળ ,ું ુ , ર તાઓ, ગટર યવ થા
લ વી રહણાંક િવ તારને વ ુ ઉપયોગી બને એ
કારની સેવાઓ માટ તે સીઝેડએમએ પાસેથી મં ૂર લેવી ઉપરાંત જો સીઆરઝેડના
અ ય િવ તારમાં બાંધકામની િુ વધા ના હોય તો તે તેના ારા તે પંચાયતના િવ તારોના
રહવાસીઓને ઉપયોગી એવા શાળા અને દવાખાનાના બાંધકામને પણ મં ૂર આપે છે .
ix. નીચેના પોઇ ટ(૭)(૮)ના નીચે આવતા િનયમો હઠળ િનિ ત તૈયાર થયેલા માળખા ુ ં ફર થી
બાંધકામ ક તેનાં િવક પ ુ ં બાંધકામ કર ુ ં
x. ફ ત નવી ુ ં ઇ ખાતે આપવામાં આવેલી
બ ીન ફ ડ એરપોટના િવકાસ માટ

IV. સીઆરઝેડ-4
દ રયા અને ભરતીના િવ તારમાં વાંધાજનક ૃિ પાણીની કામ કરતા લોકો પર ભાવ પાડ છે ું
િનર ણ પારં પ રક ર તે માછ માર કરતા અને તેને સંલ ન ૃિ કરતા લોકોને બાદ કરતા
પારં પ રક રહવાસીઓ ારા હાથ ધરવામાં આવે તે નીચે માણે છે ઃ-

એ. વપરાશ ન થતો હોય તેવી ગટરો, ઔ ો ગક વપરાશ થયે ું ગં ુ પાણી, ભાર પાણી, વહાણોને
ધોયે ું પાણી, ઉડલી રાખો ક અ ય કોઇ કચરો ઉપરાંત પાણીની દર કોઇપણ કારની
કામગીર કરવામાં આવેલી હોય તો તેનો છોડાયેલા કચરાનો પણ સમાવેશ થાય છે . પારં પ રક
કનારાના િવ તારના રહવાસીઓ ક પારં પ રક માછ મારો સાથે ચચા િવચાણા કર ને ા ય
િવ તારમાં ક શહરમાં યાપક માણમાં કચરાના િનકાલ માટની યવ થા કરવા માટ ભાગીદારો
સાથે ચચા કર ને િવચારણાના એક વષના સમયગાળામાં તેનો અમલ કરવો.
બી. તેલ અને ગેસના િનર ણ અને ખોદકામ, લગ અને બોટ હાઉસ તથા િશિપગ ારા ફલાતા
ૂ ષણ
સી. પારં પ રક માછ માર પર કોઇપણ કારના બંધન હોવા જોઇએ નહ અને તેની સાથે સંકળાયેલી
ૃિ માટ પારં પ રક રહવાસીઓ ારા બાંહધર આપવામાં આવેલી હોય
ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર
ડ એસ આઈ આર ડ એ 213
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

પ રિશ ઠ1-
કો ટલ ઝોન મેનેજમે ટ લાન બવાનવા માટની માગદિશકા

I.
એ. હાઇ ટાઇડ લાઇનની સીમારખા ન કરવી
૧. નેશનલ સે ટર ફોર સ ટનેબલ કો ટલ મેનેજમે ટ(એનસીએસસીએમ) ારા ૂચીત કરલી હોય તેવી
એમઓઇએફ ારા મા યતા ા ત એજ સી ારા હાઇ ટાઇડ લાઇન(એચએલટ ) અને લો ટાઇડ
લાઇન(એલટ એલ)ની સીમારખા ન કરવાની હોય છે .
૨. હાઇ ટાઇડ લાઇન અને એલટ એલની સીમારખા, એમઓઇએફ ારા ન કરવામાં આવેલી એજ સી
ારા ૧:૨૫,૦૦૦ના કલ પર ન શાના આધાર કો ટલ ઝોન મેનેજમે ટ (સીઝેડએમ) ારા
બનાવવામાં આવે છે .
૩. થાિનક તરનો સીઝેડએમ ન શો તે થળના થાિનક ૂથને ક સં થાના અિધકાર ઓને
સીઆરઝેડની સીમારખા તૈયાર કરવા માટ ઉપયોગી થાય તે માટ તૈયાર કરવામાં આવે છે .
૪. થાિનક તરના સીઝેડએમ ન શા આકારણી ક જમીનની મા લક ના તરને યાને રાખીને તૈયાર
કરવામાં આવે છે ક સરકાર ારા મા યતા ા ત સીઝેડએમ ન શા સાથે પણ ુ ગ
સ ં તતા
ધરાવે છે .

બી. સીઝેડએમ ન શો તૈયાર કરવો

૫. ૧:૨૫,૦૦૦નો ુ ય ન શો સવ ઓફ ઇ ડયા(એસઓઆઇ) પાસેથી લેવામાં આ યો છે અને યાર
૧:૨૫,૦૦૦નો ુ ય ન શો ા ય ન હોય યાર ૧:૫૦,૦૦૦નો ન શો મેળવીને ૧:૨૫,૦૦૦ ુ ી
ધ
મોટો કર ને તેને ુ ય ન શા તર ક ઉપયોગ કર શકાય છે અને આ ન શા ુ ં િનિ ત માપદં ડ નીચે
આપે ું છે ઃ

િુ નટઃ ૭.૫ િમિન સ X ૭.૫ િમિન સ

નંબરઃ સવ ઓફ ઇ ડયામાં આપેલા કાગળ પરના નંબર

સમ તર ય અિધ ૃ ત મા હતીઃ એવર ટ ક ડબ ુ એસ ૮૪

ઊભી અિધ ૃત મા હતીઃ એટલે ક દ રયા ુ ં સપાટ ુ ં તર(એમએસએલ)

ટોપો ાફ ઃ એસઓઆઇ ન શામાં ટોપો ાફ નો ઉપયોગ સેટલાઇટમાં

તા તર ુ ં ચ ુ વા માટ ક પછ આવકાશી ચ
ક લેવા
માટ થાય છે .

૬. ુ ય ન શામાં હાઇ વોટર લેવલ(એચડબ ુ લ) અને લો વોટર લેવલ(એલડબ

એ ુ લ)
એ
ન ધાયે ું હોય તે ન શો સીઝેડએમ ન શાને મોકલવામાં આવશે.
૭. કોઇપણ કનારાની જમીનની યો ય ગોઠવણ માટ માટ ૂ-આ ૃિતક પ િત ક સેટલાઇટ ચ ક
અવકાશી ચ નો ઉપયોગ કર શકાય છે , એચટ એલ ક એલટ એલની સીમારખાના ુ યાંકન માટ
એચડબ ુ લ ક એલડબ
એ ુ લન
એ કરવા સીઆરઝેડ સાથે ન ધણી કરવી જ ર છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 214
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૮. એચટ એલ ક એલટ એલની સીમારખા ન કરતી વખતે નીચેના ૂ-આ ૃિતક પ િતને યાને
રાખવામાં આવે છે ઃ
એ. જો રતી વાળો કનારો હોય તો ભેજવાળ ક પાણીવાળ જમીનમાં બીમથી ચાઈ લેવી
બી. પ થર, ૂિશર િવ તાર, દ રયા કાંઠા પરની કરાડ
સી. દ રયાના પાણીથી બચવા બનાવેલી દવાલ ક બાંધ ક ૂલ
૯. એચટ એલના સંદભ ૫૦૦ મીટર અને ૨૦૦ મીટરની લાઇન ગે સીમારખા ન કરવી
૧૦. ૂ-આ ૃિતક પ િતની મદદથી એચટ એલ(સીઆરઝેડના માપદં ડ અ સ
ુ ાર) અને એલટ એલ
સીમારખા સીઝેડએમમાં ન ધાયા સાથોસાથ કનારા પરની ભરતીનો ભાવ જમીન પરની પાણી
ગેની શાખાઓની સીમારખા ન કરવી.
૧૧. ૂદાં- ૂદાં કાંઠાળા િવ તાર ુ ં સીઆરઝેડ માપદં ડ અ સ
ુ ાર વગ કરણ
૧૨. કોઇપણ િવગતના નીચેના વગ કરણ દશાવવા માટ િનિ ત રા ય અને તરરા ય કલર કોડનો
પણ ઉપયોગ કર શકાય છે .

સી. થાિનક તરનો સીઝેડએમ ન શો

જો કોઇ કંપની ક એજ સી કો ટલ ઝોન મેનેજમે ટ લાનમાં કંઇ નવી િુ વધાનો અમલ કરવા માટ યોજન
કરતી હોય તો તેને થાિનક તરનો સીઝેડએમ ન શો ઉપયોગમાં આવે છે .
૧૩. ા ય િવ તારના ન શામાં આકારણી માટ જમીનનો ૧:૩૯૬૦ ક પછ તેની ન કનો કોઇ કલ
ુ ય ન શા તર ક ઉપયોગમાં આવે છે .
ુ ાર તૈયાર કય હોવાથી મહ ૂલ અિધકાર પાસે પણ હોય છે .
૧૪. આ ન શો િનિ ત ધારા-ધોરણો અ સ
૧૫. ક સરકાર ારા મા યતા ુ ાર,
ા ત સીઝેડએમ ન શામાં આપેલી િવગતો અ સ ા ય િવ તારના
ૂ-આ ૃિતક પ િતની મદદથી ક ચ ારા કાયદા કય ર તે એચટ એલ (સીઆરઝેડના માપદં ડ
ુ ાર) અને એલટ એલના સીમારખા ન
અ સ કરવી.
૧૬. એચટ એલના મ જ ૫૦૦ મીટર અને ૨૦૦ મીટરની લાઇન ગે સીમારખા ન કરવી
૧૭. ૂ-આ ૃિત પ િતની મદદથી એચટ એલ(સીઆરઝેડના માપદં ડ અ સ
ુ ાર) અને એલટ એલ
સીમારખા કનારા પરની ભરતીનો ભાવ જમીન પરની પાણી ગેની શાખાઓની સીમારખા ન
કરવી.
૧૮. સીઝેડએમ લાનમાંથી થાિનક તરના ન શામાં પણ આ વગ કરણને ફરબદલ કર શકાય છે .
૧૯. સીઝેડએમ ન શામાંથી સાંકિતક ચ હોને પણ લઇ શકાય છે .
ુ ાર કલર કોડનો પણ ઉપયોગ કર શકાય છે .
૨૦. સીઝેડએમ ન શામાં દશા યા અ સ
૨૧. કનારાના િવ તારની આકારણી કરલી જમીનની સીમારખા ન કરવાની ક સરકારની મં ૂર થી
કામગીર થાિનક સં થાઓ ારા કરવામાં આવે છે . થાિનક સં થાઓ, ક સરકાર ક પછ
ક શાિસત દશના કો ટલ ઝોન મેનેજમે ટ ઓથો રટ ના માગદશન હઠળ કામગીર કર છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 215
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ડ. તરાય ંુ આલેખન
II. સીઆરઝેડ િવ તાર ુ ં વગ કરણ
1. સીઆરઝેડની ન ધના આધાર કલમ ૨૬.૭ની હઠળ સીઆરઝેડ ૧,૨,૩,૪ અને ૫ના સીમારખા સાથે
મા યતા મેળવીને સીઝેડએમ ન શો તૈયાર કરવામાં આવશે.
2. સીઝેડએમ ન શો ૂબ જ ચો સતાથી સીઆરઝેડ-૧ િવ તારમાંથી સીમારખા ારા દશાવેલ લાન
માટની જમીન અને િવ તારને દશાવતો હોવો જોઇએ. દરક સીઆરઝેડ-૧ િવ તાર કલમ ૨૬.૨ એ
અને બીની હઠળ ચો સાઇ ૂવક દશાવેલો હોવો જોઇએ અને સીઆરઝેડ-૧ િવ તારમાં કલર કોડ પણ
આપેલો હોવો જોઇએ થી સરળતાથી ઓળખી શકાય.
3. ુ ો વન િવ તાર સાથેનો થોડો વધારાનો ખાલી રહતા િવ તાર માટ પણ
૧૦૦૦ ચોરસ ક.મી.છ વ ન
ઠરાવમાં વન િવ તારથી અલગ કલરમાં દશાવવો જ ર છે .
4. વધારાના ખાલી િવ તારને પણ સીઆરઝેડ-૧ િવ તાર તર ક વગ કરણ કર શકાય છે .
5. તરાય રખા એમઓઇએફ ારા કવામાં આવે છે , સીઝેડએમ ન શામાં ૧:૨૫,૦૦૦ના તરની
ઉપર દોર શકાય છે તથા આકારણી માટના જમીનના તરના ન શામાં પણ દોર શકાય છે .
6. સીઆરઝેડ-૨ િવ તાર એટલે એવો િવ તાર ક એક સરખી ર તે તૈયાર કરવામાં આ યો હોય ના
લોટ ુ ં ુ ો ર પણ તૈયાર કરલા ુ લ લોટની
ણ ુ નામાં ૫૦%થી વ ુ હોય.
લ
7. સીઆરઝેડ િવ તારમાં માછ મારો ુ ં ગામ, માછ માર િતઓની સ હયાર િમલકત, માછ માર નો
ઓવારો, બરફના લા ટ, માછલી ૂકવવાના ખેતરો ક માછ માર માટ િુ વધા ૂર પાડતી
માળખા કય િુ વધાઓનો િવ તાર અને ઉપરાંત દવાખાના, ર તાઓ, શાળાઓ અને તેના વી
અનેક થાિનક િુ વધાઓને આકારણી માટના જમીનના ન શા પર દશાવવામાં આવે છે . માછ માર
કરતા કનારાના લોકોની લાંબાગાળાના રહઠાંણની જ રયાત ઉપરાંત ુ ય સેવા વી ક હર
શૌચાલય, સલામતી અને ુ ઘટના વગેર ુ ં રા ય ારા િવગતથી આયોજન કરવા ુ ં રહ છે .
8. ઉપરો ત િવગતમાં દશા યા િસવાયની બી કોઇપણ િવકાસની ૃિ આ તરાય રખા તથા ૫૦૦
મીટરની ક ૧૦૦ મીટરની દ રયા કનારાની ખાડ માં કરવાની મં ૂર નથી. માછ મારો સ હતના
અ ય થાિનક રહવાસીઓને પણ તરાય િવ તારની હદમાં આવતા દ રયા તરફના હ સોમાં પણ
ફર થી રહઠાંણ બનાવવા માટ મં ૂર આપવામાં આવતી નથી. ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા
થાિનક રહવાસીઓને તેના મકાનોને ુ દરતી આફતોથી બચવા માટ જ ર સલામતી ૂર પાડવામાં
આવે છે .
9. દ રયો, રતી ક પરવાળાના ટકરા, બંિધયાર પાણી, કનારાની ખાડ , ખાડ િવ તાર, નદ ના ુ
ખ
આગળની ખાડ અને તેના વા વગ કરણમાં આવતી પાણી ુ ં ૂથ હોય તો હોય તો સીઆરઝેડ-૪નો
પાણીનો િવ તારની સીમારખા અને ચો ખી સીમારખાનો આધાર નેવલ હાઇ ો ા ફક ઓ ફસની
યા યા પર આધર ત હોય છે .
10. પાણીના ૂથમાં માછ માર નો િવ તાર અને માછલીના ઉ પાદનનો િવ તાર ચો સતા ૂવક
કવામાં આવેલો હોવો જોઇએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 216
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

11. પાણીની ુ વ ાને આધાર સે લ પો

ણ ુ ન ક ોલ બોડ (ક ીય
શ ૂ ષણ િનયં ણ શાખા) ારા
પાણીના િવ તારમાં સીમારખાઓ પર ૂ ષણ ુ ં તર પણ દશાવવામાં આવે છે .
12. સીઆરઝેડ-૫ િવ તારમાં વપરાશી જમીનના ન શાને કો ટલ ઝોન મેનેજમે ટ લાનને આધાર
દશાવવામાં આવે છે અને તે ચો સાઇ ૂવક સીઆરઝેડ ૧,૨,૩,૪ની સીમારખા દશાવે છે .
13. દ રયા કનારાના િવ તારમાં વતમાન અિધ ૃત િવકાસને પણ ચો સાઇ ૂવક સીમારખા
ૂ યાંકનમાં દશાવ ુ ં જ ર છે .
14. વાવાઝોડા, તોફાની વરસાદ, ુ ામી
ન વી ુ દરતી આફતોથીમાં બચાવ કામગીર માં મદદ કર
શકાય તે માટ વાવાઝોડાંથી બચવા માટ ુ ં આ ય, વરસાદથી બચવાનો આ ય, હલીપેડ અને
ર તાઓ ુ ં અ ય માળખા કય બાંધકામ પણ સીઝેડએમ ન શામાં ચો ું દશાવ ુ ં જ ર છે .

III. એમઓઇએફ ારા સીઆરઝેડ ન ધ, 1991 ુ ાર,

અ સ કો ટલ ઝોન મેનેજમે ટ લાનો ને
(સી.ઝેડ.એમ.પી.)એસને મા યતા
1. યાર સીઆરઝેડની ુ ાર, સી.ઝેડ.એમ.પીએસને તૈયાર કરવામાં આવે
ૂચના,૨૦૧૧ અ સ યાર
સી.ઝેડ.એમ.પીએસને સીઆરઝેડ ૂચના,૧૯૯૧ ુ ાર
અ સ ા ત મા યતાની ુ ના
લ કરવી.
સી.ઝેડ.એમ.પીને જો સીઆરઝેડ ૂચના, ૧૯૯૧ની મા યતા હઠળ તૈયાર કરવામાં આ ુ ં હોય તો પછ
સીઝેડએમએના સંદભ સી.ઝેડ.એમ.પીએસને સીઆરઝેડ ૂચના, ૨૦૧૧ની હઠળ તૈયાર કરવામાં આવે
તો યો ય મા યતા ા ત થાય.

IV. સી.ઝેડ.એમ.પી પર હર મંત ય

એ. પયાવરણ (સંર ણ)કાયદા, ૧૯૮૬ સાથે ુ ગ
સ ં ા કર ને સી.ઝેડ.એમ.પી.એસની તૈયાર કરવી એ
એક મોટ હરાત છે અને તેના સંદભ ૂચન ક વાંધો પણ થતો હોય છે . સીઝેડએમએના સંદભ
સી.ઝેડ.એમ.પીએસની હર જ લા તર રાખવામાં આવશે.
બી. ર તે ૂચનો અને વાંધાઓ આવતા જશે ર તે સી.ઝેડ.એમ.પીએસમાં ફરફાર કર ને
એમઓઇએફની મા યતા મેળવવામાં આવશે.
સી. મા યતા ા ત સી.ઝેડ.એમ.પીને એમઓઇએફની વેબસાઇટ પર ૂકવામાં આવશે, ઉપરાંત રા ય,
ક શાિસત દશની પણ સીઝેડએમએની સંલ ન વેબસાઇટ પર ઉપરાંત પંચાયતની ઓફ સ અને
જ લા કલે ટરની ઓ ફસ અને તેના વી અ ય ઓ ફસ પર તે િ ટમાં મળ શકશે.

V. કો ટલ ઝોન મેનેજમે ટ લાનની ુ ારલી આ ૃિ

ધ
૧. યાર પણ રા ય ક ક શાિસત દશની કો ટલ ઝોન મેનેજમે ટ ઓથો રટ સંદભ કંઇપણ ુ કલી
હોય તો તે િવગતને નેશનલ સે ટર ફોર ટનેબલ કો ટલ મેનેજમે ટ પાસે લઇ જવામાં આવે છે
સેટલાઇટ ચ ો અને જમીનની સાચી હક કતોને આધાર સીઝેડએમપીના ુ ય ુ ાને તપાસે છે .
૨. ુ ારલો ન શો ફર થી એમઓઇએફને તેની ન ધ માટ
ધ ુ રત કરવામાં આવે છે .
પ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 217
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

પ રિશ ઠ -2

(સીઆરઝેડ-૧(એ)ને બાદ કરતા સીઆરઝેડમાં) સં હ કરવા માટ મં ૂર થયેલા પે ો લયમ અને કિમકલ
ોડ ટ ુ ં લ ટ
i. ડતેલ
ii. લ વીફાઇડ પે ો લયમ ગેસ
iii. મોટર પ રટ
iv. કરોિસન
v. િવમાનમાં બળતમ તર ક વપરા ુ ં ધણ
vi. હાઇ- પીડ ડઝલ
vii. યં માં ૂરવામાં આવ ુ ં તેલ ( ૂ ક ટગ ઓઇલ)
viii. ધણ તર ક વાહ પમાં વપરાતો હાઇ ોકાબન ગેસ ( ટુ ન)
ix. પેર ફન મા લકા ુ ં હાઇ ોકાબન- ( ોપેન)
x. ક ે ડ નેચરલ ગેસ
xi. ને થા
xii. ધા ુ ગાળવાની ભ ીમાં વપરા ુ ં તેલ (ફનશ ઓઇલ)
xiii. લો સ ફર હવી ટોક
xiv. લ વીફાઇડ નેચરલ ગેસ
xv. ખાતરના ઉ પાદકો માટ ખાતરનો કાચો માલ અને ખાતર

પ રિશ ઠ-3
સી.આર.ઝેડ.-3 અને સી.આર.ઝેડ.-2માં ન ધાયેલા િવ તારમાં વન અને પયાવરણ મં ાલયની મં ુ ર મેળવી
સહલાણીઓ અને ુ ાકાતીઓ માટ બીચ રસોટ ક હોટલ બનાવવા
લ ગે ની માગદિશકા
I. સીઆરઝેડ-૩ અને સીઆરઝેડ-૨માં ન ધાયેલા િવ તારમાં એમઓઇએફની ુ મં ુ ર સાથે સહલાણીઓ
વ
અને ુ ાકાતીઓ માટ બીચ રસોટ ક હોટલ બનાવવા
લ ગેની મેળવેલ મં ૂર માટની શરતો નીચે માણે
છે ઃ-

એ. ો ટના તાવકાર ારા બાંધકામનો તાવ હાઇ ટાઇડ લાઇન તરફની જમીનના ૨૦૦મીટરના
િવ તારમાં ન હોવો જોઇએ તથા લો ટાઇડ લાઇન અને હાઇ ટાઇડ લાઇનની વ ચેનો િવ તાર પણ
ન હોવો જોઇએ.
બી. તાિવક બાંધકામ માટ તરાય લાઇનની મયાદાથી બહાર ક હાઇ ટાઇડ લાઇનથી ૨૦૦ મીટર
ૂ ર બે માંથી વ ુ હોય તેને યાને રાખવામાં આવશે.
સી. જો હર જનતાને તરાય પ ના હોય તો કદાચ ખાનગી િમ કતોને બીચ પર વંત વાયર તથા
કાંટાળા તાર ુ ં ફ સ ગ વન પિત વા કવર સાથે કરવા માટ મં ૂર આપવામાં આવશે.
ડ. રતીના ઢગલા થયા હોય તેને સપાટ કરવાની મં ૂર આપવામાં આવશે નહ .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 218
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ઈ. ગોલ પો ટ, નેટ પો ટ અને લે પ પો ટ િસવાય બી કોઇપણ કારની રમત-ગમતની િુ વધા ુ ં

માળ ું કાયમી ર તે બાંધવામાં નહ આવે.
એફ. બેઝમે ટના બાંધકામને યાર જ મં ૂર આપવામાં આવશે યાર ટટ ાઉ ડ વોટર ઓથો રટ ારા
“નો ઓ શન સ ટ ફકટ” આપવામાં આવશે, ક આ કારના બાંધકામથી ાઉ ડવોટરના વહણને
કોઇ કુ સાન થવાની શ તા નથી.
. ટટ ાઉ ડ વોટર ઓથો રટ પણ “નો ઓ શન સ ટ ફકટ” હર કરવામાં ક સરકારની
માગદિશકાને યાને લેશે.
એચ. “નો ડવલપમે ટ ઝોન”માં કોઇપણ બાંધકામને મં ૂર આપવામાં આવી નથી પરં ુ લોર એ રયા
રિશયો ના તાવને તેમાં ગણતર માં લેવામાં આવશે, સમ િવ તારને યાને લેવામાં આવશે
ઉપરાંત િવ તાર “નો ડવલપમે ટ ઝોન”માં આવશે તેની પણ ગણતર કરવામાં આવશે.
આઈ. ુ લ લોટની સાઇઝ ૦.૪ હ ટરથી નાની ના હોવી જોઇએ અને દરક લોરનો િવ તાર ુલ
િવ તારના ૩૩ ટકા િવ તારથી વ ુ ના હોવો જોઇએ. દા.ત. લોર પેસ ઇ ડ ૦.૩૩ ટકાથી વ ુ
ના હોવો જોઇએ અને ૂ લા રહતા િવ તારમાં પણ યો ય બગીચો સાથે સં ૂણ દવાલ કરવાની
રહશે.
. બાંધકામ સં ૂણપણે યો ય બગીચા ક ુ ર ું
ૂ લી જમીન તથા થાિનક બાંધકામની શૈલીને અ સ
હો ુ ં જોઇએ.
ક. બાંધકામની સં ૂણ ચાઈ ૯ મીટરથી વ ુ ના હોવી જોઇએ મકાનના છત ક છાપરાની પાળની
ચાઈનો પણ ૯ મીટરમાં સમાવેશ કરવામાં આવશે અને બાંધકામ માટ બે માળ(જમીન પર ુ ં
ુ ી મં ૂર નથી.
બાંઘકામ અને યારબાદ તેની ઉપરનો એક માળ)થી વ ન
એલ. જમીન ુ ં પાણી હાઇ ટાઇડ લાઇનની ૨૦૦ મીટરના િવ તારમાં ઉતારવાની મં ૂર આપવામાં આવશે
નહ . ઉપરાંત જો સે લ ક ટટ ાઉ ડ વોટર બોડ ારા જો સહમતી આપવામાં આવશે તો જ
૫૦૦ મીટરના િવ તારમાં પાણી જમીનમાં ઉતારવાની મં ૂર આપવામાં આવશે.
એમ. બ ડગ ુ ં માળ ું થાપવા માટ તથા વિમગ ૂલ બનાવવાના કારણને બાદ કરતા હાઇ ટાઇડ
લાઇનના ૫૦૦ મીટરના િવ તારમાં રતીને ૂ ર કરવા, તેને સમ થળ કરવા ક ખોદવાની મં ૂર
આપવામાં આવશે નહ .
એન. ો ટ િવ તારમાં કામગીર માટ ઉપયોગમાં લેવાયે ું ગં ુ પાણી, કચરો તેનો િનકાલ તથા
અવાજ ુ ં માણ અને એવા ૂ ષણ વધાર શક તેવી બાબતો ગે સં ૂણ િનયમ સે લ ક ટટ
પો ુ ન ક ોલ બોડ અને પયાવરણ(બચાવ) કાયદા, ૧૯૮૬ની હઠળ, અિધ ૃ ત અિધકાર
શ ારા
હર કરાયેલા િનિ ત માપદં ડના િનયમો ુ ં પાલન કરવા ુ ં રહશે.
ઓ. ઉપયોગમાં લેવાયે ું ગં ુ પાણી અને કચરાની િનકાલ માટ પણ યો ય આયોજન કર ુ ં જ ર છે
ઉપરાંત કોઇપણ કાર ુ ં ઉપયોગમાં લેવાયે ું ગં ુ પાણી ક કચરાનો િનકાલ પાણી ક કનારા પર
કરવામાં આવશે નહ તેની પણ ખાતર આપવાની રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 219
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

પી. હર જનતાને બીચ પર પહ ચવા માટ કોઇપણ બે હોટલ ક બીચ રસોટ પર જવા માટ ૨૦
મીટરની પહોળાઇની જ યા હોવી જ ર છે અને કોઈપણ સંજોગોમાં ગૅ સ (વ ચેની જ યા) ૫૦૦
મીટર કરતાં વધાર ન હોવી જોઈએ.
.ુ જો ો ટમાં વનની જમીનને જો બી ર તે ફાળવીને વન તર ક ઉપયોગમાં ના લઇને અ ય
ુ ી ઉપયોગમાં લેવામાં આવે તો, આ માટ વન(સંર ણ) કાયદા, ૧૯૮૦ મં ૂર પણ મેળવવી
હ થ
જ ર છે અને એ ઉપરાંત જો ો ટમાં કોઇ અ ય ક ીય અને રા યના પણ કાયદા લા ુ પડતા
હોય તો તેની પણ મં ૂર લેવી જ ર છે અને
આર. રા ય ક ક શાિસત દશના ુ રઝમ ડપાટમે ટની મં ૂર મેળવવી પણ અગ યની છે .

II. સ વો માટ સંવેદનશીલ િવ તારમાં ( મ ક, મર ન પાક, મેન ો સ, પરવાળાના ખડકો, માછલીઓના

ઉછે ર ક ો, વ ય વોના આવાસો અને આ કારના ઘણા િવ તારો ક ક ક રા ય સરકાર અને ક
શાિસત દશો ારા ન ધવામાં આ યા છે .) બીચ રસોટ ક હોટલના બાંધકામ માટ મં ૂર આપવામાં
આવશે નહ .

પ રિશ ઠ4 -
સીઆરઝેડ હરનામાના આકષણ સાથે ો ટની મં ૂર માટ ફોમ-૧

I. ાથિમક મા હતી:
ો ટ ુ ં નામ:

થળ ક સાઇટનો વૈક પક િવચારઃ

ો ટનો િવ તાર( ુ લ િવ તારના સંદભ):

ુ ાર વગ કરણ:
િવ તાર ુ ં સીઆરઝેડ અ સ

ો ટની અપે ત કમત:

કો ટ ટ િવગત:

II. ૃિ
૧. બાંધકામ, કામગીર ક ો ટમાં કોઇપણ કારની ૃિ સાથે સંકળાયેલા ફરફાર થળની દાશિનક
થિતમાં બદલાવ લાવી શક ( મ ક, ટોપો ાફ , જમીનનો ઉપયોગ, પાણીની ન રતામાં ફરફાર અને
એ ુ ં બી ુ )ં

મ ( દા જત જ થો/ભાવ, શ હોય તે)

મા હતી/તપાસ ૂચી િનવેદન હા/ના
નંબર મા હતીના ોત સાથેની િવગત
૧.૧ હંમેશ માટ ક ુંક સમય માટ જમીનના
ઉપયોગમાં બદલાવ, લે ડ કવર ક ટોપો ાફ
માં જમીનના વપરાશમાં વધારો થવો ( થાિનક

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 220
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

મ ( દા જત જ થો/ભાવ, શ હોય તે)

મા હતી/તપાસ ૂચી િનવેદન હા/ના
નંબર મા હતીના ોત સાથેની િવગત
જમીનના લાનમાં વધારના સંદભમાં)

૧.૨ કો ટલ ઝોન મેનેજમે ટ લાન ારા મા યતા

ા ત સીઆરઝેડ વગ કરણની િવગત?
૧.૩ ું સીઆરઝેડ-૧ િવ તારમાં થત છે ?
૧.૪ સીઆરઝેડ-૧ િવ તારથી તર
૧.૫ પયાવરણ અને વન મં ાલય ક નેશનલ
ડઝા ટર મેનેજમે ટ ઓથો રટ ારા આપવામાં
આવેલા ન શામાં જોખમી િવ તારમાં આવે ું છે ?
૧.૬ ું આ િવ તાર, ચ વાત, ુ ાિમ, ભરતી વાળા
ન
િવ તાર ક ૂકંપના િવ તારમાં આવે છે ?
૧.૭ ું િવ તાર ખારા પાણીના િવ તારમાં આવે છે ?
૧.૮ હાલની જમીનની, તેને આ ુ બા ુ જો કોઇ
વન પિત હોય ક બ ડગ હોય તો તેની મં ૂર ?
૧.૯ નવી જમીન વપરાશ ું િનમાણ કર ?ું
૧.૧૦ બાંધકામ પહલાની ચકાસણી દા.ત. કોઇ બોર
માટનો હોલ ક પછ જમીનની ચકાસણી?
૧.૧૧ બાંધકામ ું કામ?
૧.૧૨ તોડ પાડવા ું કામ?
૧.૧૩ બાંધકામની કામગીર ક ઘરના બાંધકામની
કામગીર કરનારા કાર ગરો માટ કામચલાઉ
સાઇટ?
૧.૧૪ જમીનથી થોડ ચાઈ પર ું બ ડગ, માળ ું ક
પાળો બનાવવી, માં સાંક ુ ં અને સીધા માળખા
તથા કાપ ું ક ભર ું ક ખોદકામ કરવાનો
સમાવેશ થાય છે .
૧.૧૫ ટનલ ક ખાણકામ ું જમીનની નીચે ું કામ?
૧.૧૬ ખારવાળ ક વેરાન જમીનને ખેતીલાયક
બનાવવા ું કામ?
૧.૧૭ જમીન પર માટ નાખવી/ખારવાળ જમીનને
ખેતીલાયક બનાવવી/જમીનમાં માટ ભરવી/ક
વધારાની નાખેલી માટ ને ૂ ર કરવા ?ું
૧.૧૮ દ રયા કનારા ું માળ ?ું
૧.૧૯ ઉ પાદન ક િનમાણની યા?
૧.૨૦ માલ ક મહ વના પદાથના સં હ કરવાની

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 221
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

મ ( દા જત જ થો/ભાવ, શ હોય તે)

મા હતી/તપાસ ૂચી િનવેદન હા/ના
નંબર મા હતીના ોત સાથેની િવગત
િુ વધા?
૧.૨૧ ગંદા પાણી ક કચરાના િનકાલની િુ વધા ક યો ય
પ િતની િુ વધા?
૧.૨૨ કામગીર માટ રોકાયેલા મ ૂરો માટ
લાંબાગાળાના રહણાંકની યવ થા?
૧.૨૩ બાંધકામ ક કામગીર વખતે નવા ર તા, રલ ક
દ રયાઇ ર તે માલસમાનની અવર-જવર?
૧.૨૪ નવા ર તા, રલ, પાણીમાં ક હવા ારા ક અ ય
વાહન યવહાર ું માળ ું માં નવા ક વૈક પક
ર તાઓ ક ટશન, પોટ, એરપોટ વગેરની
િુ વધા?
૧.૨૫ હાલના વાહન યવહારના ર તામાં કોઇ ર તાને
બંધ કરવો ક તે ું ડાઇવઝન કર ું ક
વાહવ યવહારમાં ફરફાર માટ કોઇ માળખા કય
બદલાવ કરવો?
૧.૨૬ પાઇપલાઇન ક ા સિમશનલાઇનમાં નવી કર ું
ક ફરફાર કરવો?
૧.૨૭ પાણી માટ તળાવ, ડમ ક નહર ું આયોજન કર ું
કનાલ ક પાણીની િવતરણ યવ થામાં મદદ
કર?
૧.૨૮ પાણીના વહણ ક નદ ને ઓળંગવાની યવ થા?
૧.૨૯ જમીનમાંથી બહાર પાણીને લાવવાની યા?
૧.૩૦ પાણી િનકાલ યવ થાને અસર કરતા હોય તેવા
થળે પાણીની લાઇન ક જમીનના ૃ થકરણની
યામાં બદલાવ કરવો?
૧.૩૧ બાંધકામ, કામગીર ક તોડવાની યા માટ
માલ ક માણસો માટ વાહન યવહારની
યવ થા?
૧.૩૨ લાંબાગાળા ું તોડફોડ ું ક તોડવાની યા ું ક
ફર થી બાંધકામની કામગીર ?
૧.૩૩ તોડવાની કોઇ સતત ચાલતી યા ક ના
ારા વાતાવરણ પર કોઇ અસર થતી જોવા મળે
છે ?
૧.૩૪ કામચલાઉ ક કાયમી ર તે લોકોને એક
િવ તારમાંથી બી િવ તારમાં ફરવવા?

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 222
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

મ ( દા જત જ થો/ભાવ, શ હોય તે)

મા હતી/તપાસ ૂચી િનવેદન હા/ના
નંબર મા હતીના ોત સાથેની િવગત
૧.૩૫ કોઇ નવી વગને ર ૂ કર ું ?
૧.૩૬ પારં પ રક વ ુની કુ સાની ક તર ક
કુ સાની?
૧.૩૭ કોઇ અ ય પગલાં?

2. ો ટના બાંધકામ ક કામગીર માટ ુ દરતી સંપતીનો ઉપયોગ (દા.ત. જમીન, પાણી, ઊ ક
માલસામાન, ખાસ કર ને એવી ુ દરતી સંપતી ક ુ ં ફર થી ઉ પાદન કર ુ ં શ નથી ક ૂરવઠો ઓછ
મા ામાં હોય):

મ ( દા જત જ થો/ભાવ, શ હોય તે)

મા હતી/તપાસ ૂચી િનવેદન હા/ના
નંબર મા હતીના ોત સાથેની િવગત

૨.૧ જમીન ખાસ કર ને અિવકસીત ક ખેતીની

જમીન(હ ટરમાં)

૨.૨ પાણી (અપે ીત ોત અને હ રફ

વપરાશકારો) એકમ: કએલડ
૨.૩ ખિનજો (એમટ )

૨.૪ બાંધકામની સામ ી- પ થરો, ક ટ, રતી

(અપે ીત ોત- એમટ )

૨.૫ ૃ ો ક ઇમારતી લાક ુ ં ( ોત- એમટ )

૨.૬ ઇલે િસટ અને ુ

ધણ સ હતની િવ ત
( ોત, હ રફ વપરાશકારો) એકમ: ધણ
ુ (એમડબ
(એમટ ), િવ ત )ુ

૨.૭ અ ય કોઇ ુ દરતી ોત( માણ ૂત એકમનો

ઉપયોગ કરો

S.
3. માનવીની તં ુ ર તી ક પયાવરણ માટ હાનીકારક હોય તેવા ક માનવીની ઇ યોને કુ સાન કર શક તેવા
હાનીકારક માલસામન ક ત વો ુ ં ઉ પાદન, વપરાશ, સં હ, વાહન યવહાર ક તેના સંચાલનની યવ થા.

મ ( દા જત જ થો/ભાવ, શ હોય તે)

મા હતી/તપાસ ૂચી િનવેદન હા/ના
નંબર મા હતીના ોત સાથેની િવગત
૩.૧ ુ ાર)
(એમએસઆઇએચસીના િનયમો અ સ
માનવીની તં ુ ર તી ક પયાવરણને
(વન પિત, પાણી ૃ ટ ક પાણીના ૂરવઠા
માટ) જોખમી વ ુ ક ત વનોનો ઉપયોગ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 223
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

મ ( દા જત જ થો/ભાવ, શ હોય તે)

મા હતી/તપાસ ૂચી િનવેદન હા/ના
નંબર મા હતીના ોત સાથેની િવગત
૩.૨ રોગની કોઇ ઘટના ક રોગ ું વાહક હોય તેવી
અસર કરના ંુ (દા.ત. કોઇ વજ ં ુ ક
પાણીજ ય રોગ)
૩.૩ વન વવાની શૈલીમાં ફરફાર કરવામાં
આવતા લોકોની વનશૈલીને અસર
૩.૪ આ ોજ ટથી સંભિવત અસર પામનાર
લોકો ું ૂથ, દા.ત. હો પટલના દદ ઓ,
બાળકો, વયો ૃ લોકો, વગેર
૩.૫ કોઇપણ અ ય કારણો, થાિનક લોકોને,
માછ મારો, તેમના ુ રાનને, પારં પ રક
જ
થાિનક લોકોના રહણાંકને અસર કર

4. બાંધકામ ક કામગીર ક તોડફોડ દરિમયાન થતા કચરા ુ ં ઉ પાદન (એમટ /માસ)

મ ( દા જત જ થો/ભાવ, શ હોય તે)

મા હતી/તપાસ ૂચી િનવેદન હા/ના
નંબર મા હતીના ોત સાથેની િવગત
૪.૧ ખોદકામ, ખાણમાંથી પ થર ક રતીનો ક
ખાણનો કચરો
૪.૨ ુ રાઇનો કચરો (ઘર ું ક
ધ હર કચરાનો
િનકાલ)
૪.૩ જોખમી કચરો (હઝાડસ વે ટ મેનેજમે ટ સ
ુ ાર)
અ સ
૪.૪ અ ય ઔ ો ગક યા ારા ઉ પ થતો
કચરો
૪.૫ બાક રહલી વ ુઓ
૪.૬ ગંદાપાણીના િનકાલની યા ારા કાદવ ક
કુ સાનકારક વાહ નો િનકાલ
૪.૭ બાંધકામ ક તોડફોડનો કચરો
૪.૮ બીનજ ર મશીનર ક સાધનો
૪.૯ જમીનને ૂ િષત કરવી ક અ ય સામ ીને
અસર કરવી
૪.૧૦ ખેતીવાડ ને લગતો કચરો
૪.૧૧ અ ય કચરો

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 224
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 225
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

5. હવામાં ઝેર ક હાનીકારક, જોખમી ક ુ િષત પદાથનો ફલાવો ( ક. ા./કલાક)

મ ( દા જત જ થો/ભાવ, શ હોય તે)

મા હતી/તપાસ ૂચી િનવેદન હા/ના
નંબર મા હતીના ોત સાથેની િવગત
૫.૧ થર ક ગિતશીલ ોત ારા નકા ું
વલનશીલ ધણનો ુ િષત પદાથનો
ફલાવો
૫.૨ ઉ પાદન યા ારા ુ િષત પદાથનો
ફલાવો
૫.૩ માલસામનની ફરબદલની યા વી ક,
સં હ ક વાહન યવહાર ારા ુ િષત
પદાથનો ફલાવો
૫.૪ લા ટ અને સાધનો વી બાંધકામની ૃિ
ારા ુ િષત પદાથનો ફલાવો
૫.૫ બાંધકામની સામ ી, ગંદાપાણી અને કચરા
વી સામ ીના િનકાલથી રજ ક ૂ િષત
વાસનો ફલાવો
૫.૬ કચરાને બાળવાથી થ ું ૂ ષણ
૫.૭ ૂ લી હવામાં કચરો(નકામો માલ ક
બાંધકામના કાટમાળને)ને બાળવાથી ફલા ું
ૂ ષણ
૫.૮ અ ય કોઇપણ ોત ારા ૂ ષણનો ફલાવો

6. ઘ ઘાટ અને ુ ર ુ ં ઉ પાદન તથા કાશ અને ગરમીને બહાર કાઢવી:

મ ( દા જત જ થો/ભાવ, શ હોય તે)

મા હતી/તપાસ ૂચી િનવેદન હા/ના
નંબર મા હતીના ોત સાથેની િવગત
૬.૧ દા.ત. એ જન, હવાને ફરવવા માટનો લાન,
શર વગેર વા સાધનોના ઉપયોગથી
૬.૨ ઔ ો ગક ક તેને સંલ ન યા ારા
૬.૩ બાંધકામ ક તોડવાની યા ારા
૬.૪ િવ ફોટ ક િપ લગ ારા
૬.૫ બાંધકામ ક કામગીર ના ા ફક ારા
૬.૬ લાઇટની ક વાતાવરણને ઠં ુ રાખવાની યા
ારા
૬.૭ અ ય કોઇ ોત ારા

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 226
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

7. જમીન ક ગટરોમાં, બહારના પાણી ક જમીનના પાણી ક કનારાના પાણી તથા દ રયામાં ુ િષત પાણી
છોડવામાં આવતા જમીન ક પાણીમાં ૂ ષણ ુ ં જોખમ:

મ ( દા જત જ થો/ભાવ, શ હોય
મા હતી/તપાસ ૂચી િનવેદન હા/ના
નંબર તે) મા હતીના ોત સાથેની િવગત
૭.૧ જોખમી સામ ીના સંચાલનમાં, સં હમાં ઉપયોગમાં ક
ઢોળાવાથી થ ું જોખમ
૭.૨ ગંદાપાણી ક કોઇ નકામા કચરાના જમીન ક પાણીમાં
િનકાલ ારા ફલા ું ૂ ષણ (અપે ત ર તે અને
િનકાલના થળે )
૭.૩ ૂ ષણને હવામાં ફલાવાને બદલે જમીન ક પાણીમાં
ફલાવામાં આવતા
૭.૪ કોઇપણ અ ય ોત ારા
૭.૫ ુઆ ોતને બનાવવામાં આવતા લાંબાગાળે
વાતાવરણમાં ૂ ષણ ફલાવવા ું જોખમ છે ?

8. ો ટમાં બાંધકામ ક કામગીર દરિમયાન અક માત ુ ં જોખમ, માણસની તં ુ ર તી ક પયાવરણને

કુ સાન કર શક છે .
મ ( દા જત જ થો/ભાવ, શ હોય તે)
મા હતી/તપાસ ૂચી િનવેદન હા/ના
નંબર મા હતીના ોત સાથેની િવગત
૮.૧ જોખમી વ ુઓના ઉ પાદન ક ઉપયોગ,
સં હ ક સામ ીના સંચાલનમાં િવ ફોટ ક
આગ લાગવાથી ક ઢોળાવાથી થતો અક માત
૮.૨ કોઇપણ બી કારણોસર
૮.૩ ું ો ટમાં ુ દરતી આફત ( ૂર, ૂકંપ,
જમીન ધસી પડવી, અસાધારણ વરસાદ)ના
લીધે પણ પયાવરણને કુ સાન થવાની
શ તા છે ?

9. પર બળ ( મ ક તેને સંલ ન િવકાસ) યાનમાં લેવામાં આવે છે તે પયાવરણની અસરને દોર છે ક

ઉ રોતર વધારો થઇને એક અસર ઉભી કરવાની મતા ધરાવે ક તે થાિનક જ યાની ૃિ ું
આયોજન કર છે

મ ( દા જત જ થો/ભાવ, શ હોય તે)

મા હતી/તપાસ ૂચી િનવેદન હા/ના
નંબર મા હતીના ોત સાથેની િવગત
૯.૧ સંલ ન િવકાસને પણ ો સાહન આપ .ું
ો ુ િં શક િવકાસ
ટ ારા વાતાવરણને આ વ
ક િવકાસ ું ો સાહન ા ત થાય છે , દા.ત.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 227
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

મ ( દા જત જ થો/ભાવ, શ હોય તે)

મા હતી/તપાસ ૂચી િનવેદન હા/ના
નંબર મા હતીના ોત સાથેની િવગત
માળખા કય સંલ ન િવકાસ, (ર તા, વીજળ નો
ૂરવઠો, કચરો તથા ગંદાપાણીના િનકાલની
યવ થા વગેર) રહણાંકનો િવકાસ ઉ ોગોને
તથા ૂરવઠો ૂરો પાડતા ઉ ોગોનો પણ
િવકાસ થાય
૯.૨ સાઇટ પછ નો પણ વપરાશ વધે,
વાતાવરણને અસર કર છે
૯.૩ ભિવ યના િવકાસ માટ પાયા પ છે
૯.૪ અ ય લાનને પણ આ સાિ ય ારા સાર
અને વ ુ અસર થાય છે

III. વાતાવરણની સા ૂ ુ ળતા

એ રયલ તર (૧૫ ક.મી.ના

મ નામ/ઓ િવ તારમાં) ા તાિવક
િવ તાર
નંબર ળખ ો ટની ન કરલી
સીમારખા
૧ િવ તાર તરરા ય િનયમોથી થાિપત છે ઉપરાંત વ
િવ ાન, જમીનના િવ તારના દખાવ, સં ૃિત ક અ ય
સંબિં ધત ૂ યો માટ રા ય ક થાિનક કાયદા ઘડાયેલા છે
૨ દા.ત. ભેજવા ં, પાણીના વાહ ક અ ય પાણી સાથે
જોડાયે ,ું કનારાનો િવ તાર, બાયો ફાયર, પવતો, વન વા
િવ તાર ક વ િવ ાન સંદભ ૂબ જ સંવેદનશીલ છે
૩ એવા િવ તાર ક માછલીઓના ક તે િવ તારની
ાણી ૃ ટ માટ ઉછે રક , માળા માટ ું થળ, ઘાસચારા માટ,
આરામ માટ, િશયાળામાં ર ણ માટ ક ઋ ુઅ સ
ુ ાર એક
થળે થી બી થળે જવા માટ અગ ય ું ક સંવેદનશીલ ક
સલામત છે
૪ દ રયા કનારાથી ૂ ર ,ું કનારા ,ું દ રયાઇ ક જમીન હઠળ ું
પાણી
૫ રા ય ક દશની સીમા
૬ વાસી ક ુ ર ટ માટ કરવામાં આવેલા ર તાઓ તથા અ ય
િુ વધાઓ
૭ સંર ણની થાપના
૮ ગીચ વ તીવાળો ક તૈયાર કરલો િવ તાર
૯ (હો પટલ, શાળા, ાથના માટના થળ, સામા જક િુ વધા)

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 228
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

એ રયલ તર (૧૫ ક.મી.ના

મ નામ/ઓ િવ તારમાં) ા તાિવક
િવ તાર
નંબર ળખ ો ટની ન કરલી
સીમારખા
વા લોકોએ ઊભા કરલા સંવેદનશીલ થાનો
૧૦ અગ યતા ધરાવતા િવ તાર ક ચી ુ વ ાક
ણ ૂબ જ
મહ વ ધરાવતા સંપતી ધરાવે છે (દા.ત. જમીનમાં પાણીનો
જ થો, સાર જમીન, વન સંપતી, ૃિષ, માછ માર માટ,
ુ રઝમ માટ ક ખનીજ માટ)
૧૧ એવા િવ તાર ક ૂ ષણ ક પયાવરણને કુ સાન કરતા
હોય (દા.ત. એવા િવ તાર ક હાલમાં પયાવરણ
ળવણીના તમામ કાયદાઓને ઓળંગી ગયા હોય)
૧૨ એવા િવ તાર ક ુ દરતી ર તે જોખમી હોય હાલના
વાતાવરણના ફરફારને લીધે ો ટને અસર કર શક( દા.ત.
ૂકંપ, પાણી ઓસર જ ,ું જમીન ધસી પડવી, જમીન ું
ધોવાણ, ૂર ક અ ય ૂબ જ િવપર ત હવામાનની થિત)

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 229
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ુ ઃ ઉપયોગ
27. ગંદા પાણીનો ન

27.1 ધોલેરા પે યલ ઇ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલોપમે ટ ઓથો રટ (ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.) નાં

પેટાિનયમો (ગંદા પાણીને ુ ઃ ઉપયોગમાં લાવી શકાય તે ુ ં બનાવ ુ ં ક
ન ુ ઃ ઉપયોગમાં લે ુ ં માટના
ન
પેટાિનયમો)

ના હઠળ કટલીક ૃિ ઓ િનધા રત કરવામાં આવે છે , મક-

એ. ગંદા પાણીનો લાંબાગાળા માટ, વચગાળા માટ ક હંગામી ધોરણે ુ ઃ ઉપયોગ કરવો અને/અથવા ગંદા
ન
પાણી ક ગટર યવ થામાં તેનો િનકાલ કરવો.
બી. ગંદા પાણીના માપદં ડ ન કરવા
ું ઓ ૌ ગક પાણીના િનકાલ માટ યો ય માપદં ડ ન
સી. ઘર / કર ને તે ુ ં વગ કરણ કર ુ ં
ડ . પીવા િસવાયના ઉપયોગમાં લઈ શકાય તે માટ ગંદા પાણીને ુ ઃ ઉપયોગમાં લેતા પહલા તેના પર
ન
કરવામાં આવતી યા.
ઈ. ગંદા પાણી ુ ં માણ અને જ થો માપવા માટ લો િમટર, સે પલર ક અ ય સાધનોની થાપના
કરવી.
એફ. ગટર યવ થામાં િનકાલ કરતા પહલા ગંદા પાણીના િનિ ત માપદં ડ માટની ચકાસણી કરવી.
. પીવામાં ઉપયોગમાં ન આવે તે ુ ં અને પીવામાં ઉપયોગમાં લઇ શકાય તેવા પાણી માટ અલગ-
અલગ નળની યવ થા કરવી.
એચ. કાયદા કય ર તે ુ ાર, ફ રયાદની સામે ર ણ મેળવવા માટ ગંદા પાણીના િનકાલની યો ય
થિત અ સ
સે પ લગ અને દખરખ રાખવી.
આઈ. ગંદા પાણીના િનકાલ ક વીકાર ગેનો િનણય ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. લેશે.
. વહન, યા અને/અથવા ગંદા પાણીના િનકાલની યવ થા અને તેના સંચાલન ક િનયં ણ
સંબિં ધત ખચ માટ ૂકવામાં આવેલી કમતની ભરપાઇ કરવા માટ ટ સની ૂકવણી કરવી.
ક. કચરામાં ઘટાડો થાય તે ગે જ ર પગલાં લેવા અને ઔ ો ગક કચરાના િનકાલ તથા ઘર ું
કચરાના િનકાલ માટ યો ય યવ થા કરવી.
એલ. પીવામાં ઉપયોગી ના હોય અને સીધા પશમાં ન આવ ુ ં હોય તેવા થળે ગંદા પાણી પર યા
કર ને ુ ઃ ઉપયોગમાં લેવામાં આવે એ
ન કારના પાણીના વપરાશને વ ુ ો સાહન આપ .ુ ં

27.2 યા યા

ુ ારઃ
આ પેટા-િનયમો અ સ

27.2.1. ુ ય બ ુ

એટલે ક, એક એવી જ યા ક યાંથી ખાનગી ગટર યવ થા બનાવવાની તપાસ ( માં ન ૂના અને માપનો
ુ ાર, તેની
પણ સમાવેશ થાય છે ) જ ર છે , ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ના િનયમો અ સ વ છતા ક ળવણી
યો ય ર તે થતી હોય અને ઉપરાંત “િનકાલ” પહલા શ આતના યો ય િનયમો.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 230
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

27.2.2. ‘મા યતા’

એટલે ક, ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ના અિધ ૃ ત અિધકાર ારા લે ખતમાં આપવામાં આવેલી મા યતા

27.2.3. ‘અિધ ૃત અિધકાર ’

એટલે ક, ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ુ ાર કરવામાં આવતી કામગીર માટ િનમવામા

ારા સં થાના િનયમો અ સ
આવેલા અિધ ૃત અિધકાર .

27.2.4. ‘લા ણ તા’

એટલે ક, ઔ ો ગક ક ઘર ું કચરા (ગંદા પાણી)માંથી ય, રસાયણ ક િવક કચરામાંથી કોઇપણની

લા ણ તા ણવી.

27.2.5. ‘િનકાલ સંચાલન લાન’

એટલે ક, એક લાન યા કરલા (ગંદા પાણી)ના કચરાના િનકાલને િનયંિ ત, આયોજન અને દખરખ રાખે
અને ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ની ગટર યવ થામાં યો ય ર તે િનકાલ થાય તે ુ ં યાન રાખે.

27.2.6. ‘િનકાલ’ ક ‘કચરાનો િનકાલ’

એટલે ક, મકાનમાંથી કચરાનો િનકાલ કોઇપણ ર તે ગંદા પાણીમાં ક કોઇપણ અ ય િસ ટમમાં કરવો.

27.2.7. ‘િવભાજન કર ’ંુ

એટલે ક, નકામા પાણીની િસ ટમમાંથી ખાનગી ગટર યવ થા સાથે પદાથને કાપીને અને/ ક જોડ .ુ ં

27.2.8. ‘ઘર ં ુ ગં ુ પાણી’

એટલે ક, સામા ય ર તે ઘરની ૃિ માં ુ ઃ ઉપયોગમાં આવતા ગંદા પાણીનો િનકાલ ક આ જ

ન કારના
નકામા પાણીનો િનકાલ અ ય કોઇપણ મકાનમાંથી.

27.2.9. ‘ગં ુ પાણી’

ુ , નાહવા ,ુ ં ધોવા ુ ં ક રસોઇમાં ઉપયોગમાં આવ ુ ં પાણી ક

એટલે ક, િસક, ટ બ માં ાણીઓ ક માનવીઓના
મળ ુ નો િનકાલ ના થયો હોય.

27.2.10. ‘ યવસાિયક જ યા’

એટલે ક, વેપાર, બઝનેસ, િશ ણ, રસચ ક સં થા કય કામગીર ની ૃિ કરતી હોય એ કારની જ યા ક

હાલમાં ઉપયોગમાં આવતી હોય ક ઉપયોગમાં લેવાની શ તા હોય( પછ તે નફો કરતી હોય ક નહ ).

27.2.11. ‘ઔ ો ગક કચરો’ ક ‘કચરો’

ઔ ો ગક જ યામાંથી ક અ ય કોઇ જ યામાંથી ૂ ર કરવામાં આવેલો કચરો ક કોઇપણ કારના વાહ

વ પમાં હોય માં તરતાં કણો ક કોઇપણ કાર ુ ં સો ુ ન હોય ક ના હોય. કદાચ તેનો િનકાલ કોઇ વેપાર
શ
થળ ારા પણ કરવામાં આ યો હોય.

27.2.12. ‘િન ર ક’

કાયદાઓને અમલમાં ૂકવાના સંદભ દખરખ રાખવા માટ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા િનમવામાં આવેલા
અિધકાર નો સમાવેશ થાય છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 231
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

27.2.13. ‘આઇ.એસ.ઓ. 5667’

એટલે ક, છે લી ુ ાર,
થિત અ સ માં તરરા ય માપદં ડ આઇએસઓ ૫૬૬૭:૧૯૯૪ના પાણીની ુ વ ા-
ણ
સે પ લગના કોઇપણ પ રિશ ઠનો સમાવેશ થાય છે .
ભાગ-૧ : ૧૯૮૦ ન ૂનાની કામગીર ના કાય મની ડઝાઇન પર માગદશન
ભાગ-૨ : ૧૯૯૧ ન ૂનાની ટકનીક પર માગદશન
ભાગ-૩ : ૧૯૯૪ ન ૂનાઓની ળવણી અને તેના સંચાલન પર માગદશન
ભાગ-૧૦ : ૧૯૯૨ ગંદાપાણીના ના ૂનાઓ પર માગદશન

27.2.14. ‘આઇએસઓ ટ આર 9824’

એટલે ક, આ િુ નક આ ૃિત, માં તરરા ય માપદં ડ આઇએસઓ ટ આર ૯૮૨૪: ના િનયમો અધા રત

ૂ લી ચેનલોમાં વાહ ના િનકાલ માટ ુ ં માપ
• ભાગ-૧ : ૧૯૯૦ બંધ નહરમાં ુ ત વાહ ના િનકાલ માટનો માપ- પ િત
• ભાગ-૨ : ૧૯૯૦ બંધ નહરમાં ુ ત વાહ ના િનકાલ માટનો માપ- સાધનસામ ી

27.2.15. ‘ યોગશાળા’

એટલે ક, એક એવી એજ સી ક ને નકામા પાણી ક કચરાના ન ૂના પર યોગ કરવા માટ મં ૂર આપવામાં
આવી છે .

27.2.16. ‘પરવાનો’

એટલે ક, ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ુ ર ને કચરાના િનકાલ માટ વાિષક ધોરણે લે ખતમાં

ારા કાયદાને અ સ
આપેલી મં ૂર અને/ક તેને ફર થી ચા ુ પણ કર શકાય છે .

27.2.17. ‘માસ લિમટ’

એટલે ક, ૨૪ કલાકના સમયગાળા દરિમયાન િનકાલ માટ નકામા પાણીની યવ થા સમ જનતાને ૂર

પાડવામાં આવે છે િનકાલના અલગ-અલગ થળે થી એક ુ ં કર ને કોઇ એક થળે થી િનકાલ માટ યવ થા
કરવી.

27.2.18. ‘મહ મ સાવધાની’

એટલે ક, નકામા પાણીમાં કોઈ ચો સ કારનાં ત વો ુ ં માણ વધી ન ય તેની મહ મ સાવધાની રાખવી.

27.2.19. ‘કબજો ધરાવનાર ય ત’

ુ ી ક કોઇપણ મકાન ક
ઔ ો ગક લા ટના કો લે ના હ થ ઔ ો ગક હ ુ ક તેનો હ સો હોય તેના મા લક ક
તેને લઝ ક અ ય કોઇપણ ર તે લીધી હોય તે ય ત.

27.2.20. ‘ ય ત’

માં કોપ રટ ુ અને કોઇપણ

પ ય તનો પણ સમાવેશ થાય છે , કોઇપણ કોપ રટ ક નોન-કોપ રટ ક
ભાગીદાર પેઢ નો પણ સમાવેશ થાય છે .

27.2.21. ‘િનકાલ માટનો પોઇ ટ’

એક એ ુ ં થળ ક યાં િનકાલ કરલો કચરો નકામા પાણીના િનકાલ િસ ટમમાં દાખલ થાય છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 232
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

27.2.22. ‘પહલાની તૈયાર ’

એટલે ક, નકામા પાણીની િનકાલ િસ ટમ ક તેના ુ ઃ ઉપયોગમાં લેતા પહલા

ન યા કરવામાં આવે ું ગં ુ
પાણીને એવી ર તે ડઝાઇન કરવામાં આ ુ ં છે ક, ના પગલે કચરાની કોઇપણ લા ણ તામાં ઘટાડો થાય.

27.2.23. ‘નો ટસ’

એટલે ક, લે ખત િવગત ક ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા ક તેના અિધ ૃત અિધકાર ારા તે થળ માટ
રસાયકલ િુ વધાનો ઉપયોગ કરવા માટ િમલ તના મા લકને હર કરવામાં આવી હોય.

27.2.24. ‘ થળ’

એટલે ક, નીચેમાંથી કોઇપણ િવક પ

• એક િમ કત ક અલગ જ નામ હઠળ લેવામાં આવી હોય છે ક પછ ને એક અલગ કાડ આપવામાં
આ ુ ં હોય અને બ ડ ગ લાન તર ક પણ કદાચ હર કરવામાં આ ુ ં હોય અથવા
• એક બ ડ ગ એટલે ક, મોટાભાગે લઝ પર લીધે ,ું િુ નટ ટાઇટલ ક કંપની લઝ પર લેવામાં
આવે ું એક અલગ એકમ હોય, ના ટાઇટલ ગે ુ ં માણપ ા ય હોય અથવા
• જમીન ક હર મા લક ની હોય, કોઇ ખાસ હ ુ માટ અથવા
• ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ના ટ સ હઠળ અલગ ર તે જ આકારણી કરવામાં આવી હોય, અને બ ડ ગના
એક અલગ એકમ તર ક જ મા યતા ા ત હોય.

27.2.25. ‘ખાનગી ગટર’

એટલે ક, તે થળ અને ગટર યવ થા વ ચેનો હ સો

27.2.26. ‘ િતબંિધત ઔ ો ગક કચરો’

એટલે ક, અહ કાયદા કય ર તે આપેલા કચરાના સંદભ ય, રસાયણ ક િવક કચરામાંથી કોઇપણ

લા ણ તા ધરાવતો ઔ ો ગક કચરો.

27.2.27. ‘ હરના ’ંુ

એટલે ક, ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ાંતના અખબારમાં ઓછામાં ઓ ં એક વખત હરના ,ુ ં અથવા આપિ ના
સમયે સૌથી વ ુ યો ય ક યવહા સાધનો મારફત હરના .ુ ં

27.2.28. ‘પાણી મેળવ ’ંુ

એટલે ક, ા ય િવ તાર ક અ ય કોઇ ુ દરતી ર તે પાણી મેળવ ,ુ ં કચરા પરની યા માટ મેળવવા ુ ં
રહશે.

27.2.29. ‘ગટર યવ થા’

એટલે ક, દરક કારની ગટરો, નકામો કચરો, પ પગ ટશન, સં હ કરવાની ટાંક , નકામા પાણી પર કરવામાં
આવતી યાની િુ વધા ૂર પાડતા લા ટસ, દ રયાને મળતી નદ ું ુ અને અ ય સંબિં ધત માળખાઓ
ખ
શહરના થાિનક ૂથ ક ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા હ તગત કરવામાં આ યા હોય અને તેનો ઉપયોગ
યા ક નકામા પાણીના િનકાલ માટ કરવામાં આવતો હોય અને તેને ‘નકામા પાણીની િસ ટમ’ તર ક પણ
ઓળખવામાં આવ ુ ં હોય છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 233
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

27.2.30. ‘પાણી અને નકામા પાણીને ચકાસવાની મા ય પ િત’

એટલે ક, ુ ષણ િનયં ણ બોડ ારા ુ ારતી પ િત હોવી

હર કરવામાં આવેલા સૌથી નવા િનયમોને અ સ
જોઇએ.

27.2.31. ‘વરસાદ પાણી’

એટલે ક, જમીન ઉપર પડતા વરસાદને વહ જ ુ ં બચાવ .ુ ં

27.2.32. ‘કામચલાઉ િનકાલ’

એટલે ક, થોડા સમય માટ ક ૂ ાગાળા માટ િનકાલની યવ થા. આ

ંક કારના િનકાલ માટ તે થળમાંથી
ૂ ાગાળા માટ અસામા ય કચરાના િનકાલ માટ આપવામાં આવેલી મં ૂર અને
ંક ૂના કચરાના િનકાલની પણ
મં ૂર આપવી.

27.2.33. ‘શહર થાિનક સ ાિધકાર’

એટલે ક, તા કુ ાની થાિનક િુ નિસપલ સ ાિધકાર, ુ ા ક શહરના

ાંિતય કાઉ સલ ક તા ક િુ નયન
ભારતના બંધારણના ૨૪૩ ુ રતા હોય.
ૂના આ ટકલને અ સ

27.2.34. ‘કચરો’

એટલે ક, એ ુ ં પાણી ક માં સો ુ ન ક કોઇપણ પદાથના કણો હોય, ઘર ું નકા ુ ં પાણી, (ગં ુ નકા ુ ં પાણી) ક
શ
અ ય વાહ કચરો, પરં ુ આ કાયદા અ સ
ુ ાર, તેમાં ગટરનો ક ઉ ોગોના નકામા પાણીનો સમાવેશ થતો નથી.

27.2.35. ‘કચરામાં ઘટાડો’

એટલે ક, વેપારની જ યા પર યો ય ર તે સંચાલન કર ને િતબંિધત કચરાની મા ા અને તેની દરના ઝેર

ત વોને યો ય ર તે ઘટાડવવા
27.2.36. ‘નકામા પાણીની િનકાલ િસ ટમ’
એટલે ક, દરક કારની ગટરો, નકામો કચરાનો િનકાલ, પ પગ ટશન, સં હ ટાંક , નકામા પાણી પર કરવામાં
આવતી યાની િુ વધા/ લા ટ, દ રયાને મળતી નદ ું ુ અને અ ય સંબિં ધત માળખાઓ
ખ શહરના
થાિનક ૂથ ક ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા હ તગત કરવામાં આ યા હોય અને તેનો ઉપયોગ યા ક
નકામા પાણીના િનકાલ માટ કરવામાં આવતો હોય અને તેને ‘નકામા પાણીની િસ ટમ’ તર ક પણ
ઓળખવામાં આવ ુ ં હોય છે .
27.2.37. ‘ઝોન’
એટલે ક, પાણીના િનકાલ માટ ો ટનો કાંઠાનો િવ તાર અલગ નકામા પાણી ક ગટર યવ થાના લા ટ
સાથે ર ૂ કરવામાં આ યો હોય.

27.3. પેટા િવભાગ-1 :ગંદા પાણીના ુ ઃ ઉપયોગના પેટાિનયમો

ન

27.3.1. પેટાિનયમોનો અમલ

નીચેનામાંથી કોઇપણ એક ેણીમાં આવતા યાપાર ક અને ઔ ો ગક થળો પર આ કાયદાઓ લા ુ પડશે.

• ેણી- ૧: ી ટાર ક તેનાથી વ ુ ચી ેણીની હોટલ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 234
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

• ેણી- ૨: યાપાર ક, ઔ ો ગક અને દરક અ ય થાપનાઓ ( માં ઘરનો સમાવેશ કરવામાં આવતો
નથી) નો બાંધકામનો િવ તાર ૨૦૦૦ ચો.મી. ક તેથી વ ુ હોય.

27.3.2. ગંદા પાણીને અલગ કર ંુ અને તેનો ુ ઃ ઉપયોગ કરવો

ન

બાથ મ, િસક, ટબ ક રસોઇમાંથી િનકાલ કરવામાં આવે ું પાણીને ગંદા પાણી તર ક ઓળખવામાં આવે છે . દરક
થળે ટોઇલેટમાંથી િનકાલ કરવામાં આવતા ગંદા પાણીને અલગ કર ને તેને જમીનમાં િનકાલની િસ ટમ
ગોઠવવામાં આવશે. આ અલગ કરલા ગંદા પાણીને દરક થળએ ૂરા પાડવામાં આવેલા રસાઇક લગ ટમે ટ
લા ટમાં ુ ઃ વપરાશ લાયક બનાવવામાં આવશે અને
ન યા કર ું ગં ુ પાણી પીવા માટ નહ તથા સી ુ ં
ઉપયોગમાં ન આવે એ ર તે તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. એક ચો સ અલગ ટાંક માં ગંદા પાણીનો સં હ
કયા બાદ તેને પપલ રં ગના લ બગ પાઇપ ારા નીચે લઇ જવામાં આવશે. પાણીનો વપરાશ કરતા હોય
અને તેના થળો પર એ કોઇપણ કચરાનો િનકાલ કરતા હોય તેવા દરક ય તઓ, ઔ ો ગક એકમો, યા
એકમો અને ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. િવ તારમાં િવકિસત થયેલા અ ય એકમો ારા આ યા કરવામાં
આવશે.
વધારામાં, ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ના દરક ય તઓ, ઔ ો ગક એકમો, યા એકમો અને િવ તારમાં
િવકિસત થયેલા અ ય એકમોએ તેના થળોએ પીવા લાયક ઉપયોગમાં ના આવે અને સી ુ ં ઉપયોગમાં ના
આવે તે ર તે અલગ કરવામાં આવેલા અને યા કરવામાં આવેલા ગંદા પાણીનો ઉપયોગ કરવાનો રહશે ક
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. પાસેથી આ કારના ગંદા પાણીના િનકાલ માટ જો તેની ુ વ ા સાર હોય તો
ણ
િસચાઇ માટ તેના િવતરણ યવ થામાં ુ ઃ ઉપયોગ કરવા માટ મં ૂર લેવી પડશે.
ન

ુ ાર, જો નીચેના કોઇ કારણો હોય તો તેમાં

ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ના િનયમો અ સ ુ ત ા ત છે :
• જો હાલના થળે યા કરલા ગંદા પાણીના ુ ઃ ઉપયોગ માટ વધારાની ટાંક
ન ૂકવા માટ જો મં ૂર
આપવામાં ના આવી હોય.
• જો હાલના માળખામાં ગંદા પાણીની યાની િુ વધાની યવ થા કરવા માટ કોઇ યો ય જ યા ના
હોય અને કલે શન ચે બર ના હોય.

27.3.3. ગંદા પાણીનો િનકાલ

મા લક ક થળ હ તગત કરનાર ય તએ તેની જ યામાં શ તેટ ું ગંદા પાણીનો ુ ઃ ઉપયોગ કરવાનો

ન
રહશે. જો આ શ ના હોય તો, તેને ગંદા પાણીનો િનકાલ ગટર યવ થામાં કરવાનો રહશે અને/અથવા આ જ
કારનો કોઇપણ નકામો કચરો આ જ િસ ટમમાં અ ય કોઇ ય તને તેના થળે થી િનકાલ માટ મં ૂર
આપવામાં આવશે નહ .
કત આ કાર, જ થો, ક ુ વ ા
ણ ગટર યવ થાને ક ગંદા પાણીના િનકાલને ક યાની પ િતને
કુ સાન નહ કર ક પાણીના ૂરવઠામાં પણ વધારો નહ કર.
ફ ત કાયદસરની મં ૂર સાથે, મા લકને ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ની ગટર યવ થામાં કાયદા કય ર તે િનકાલ
માટ મં ૂર આપવામાં આવશે.
ુ દરતી ક િવિશ ટ ર તે ક ગેસનો ફલાવો ના થાય તે ર તે ક હરમાં જોખમ ના ફલાય તે ર તે ક અ ય કોઇ
કાયદા કય કારણોસર જો ફ રયાદ કરવામાં આવી હોય.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 235
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

યા કરવામાં આવેલા પાણીનો ુ ઃ ઉપયોગ પીવાના પાણી તર ક ઉપયોગ ક થળો પર સીધા સંપકમાં
ન
આવે એ ર તે ઉપયોગમાં લેવામાં આવશે નહ , ઉપરાંત તેને ગટર સાથે સીધા સંપકમાં/
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ની નકામા પાણીની િસ ટમમાં સંપકમાં આવશે નહ . મં ૂર વગર,
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા ૂર પાડવામાં આવેલી ગંદા પાણીની ુ વ ાને મં ૂર રાખવામાં આવશે. જો ક,
ણ
વી િૃ ત ા ત ુ વ ા ધરાવતો હોય તેવા કચરાને ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ની ગટર
ણ યવ થામાં િનકાલ
કરવા માટ મં ૂર આપવામાં આવશે.

27.3.4. કાયદા ંુ કડક ર તે પાલન કર ંુ

હાલની િમલ તના સંદભ, ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ક તેના મા ય અિધકાર ારા મા લકને નો ટસ હર
કરવામાં આવશે. ને પગલે મા લક િનિ ત સમયગાળા દરિમયાન ગંદા પાણીનો ુ ઃ ઉપયોગ થઇ શક તે
ન
માટ યો ય યવ થા કરવાની રહશે.
તાવ/ હ /ુ ફર થી િવકસાસવવામાં આવતી િમ કતના સંદભ, મા લક/ ડવલોપર/ બ ડર ારા યો ય
સલાહકાર ારા ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ને ‘િનકાલ સંચાલન લાન’ના તાવ સંદ ભત એક સીધી એક અર
કરવાની રહશે માં પાણીની માંગ અને ગંદા પાણીના િનકાલને ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ની ગટર યવ થામાં
િનકાલ માટ મં ૂર મેળવવા ગે ની િવગત આપવાની રહશે.

27.2.5 મા યતા આપવી.

જો, યા કરલા ગંદા પાણીને મા યતા આપવામાં આવે અને કાયદા કય શરતો ૂર કરતા હોય તો,
ડ એસઆઇઆડ એની ગટર યવ થામાં ઘર ું કચરો ક કચરાના િનકાલ માટ દરક થળને મા યતા આપવામાં
આવશે.

27.3.6. ગંદા પાણીની ચકાસણી અને તેના પ રણામો

લા ટ ક થળ પરથી ચકાસણી કરલા ઔ ો ગક કચરાના િનકાલ માટ વષ એક વાર ઓ ો ગક લા ટના

મા લક ક થળ ારા ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ક તેના મા ય આિધકાર પાસેથી જ ર પરવાનગી મેળવવાની
રહશે.
કાયદા ૨૭.૨.૫ ની કલમના ૂ યને ઘટાડ ા વગર, મા લક ક થળ ારા લા ટ ક થળના સંચાલન માટ
પરવાનગી મેળવવા જો અર કરવામાં આવશે તો યાર પણ ય તને જ રયાત ુ ાર,
અ સ
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ને લે ખતમાં અર કરશે યાર ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા ઔ ો ગક કચરો અને
કચરાના િનકા માટ લા ટ ક થળ પર જ ચકાસણી અને તેના પ રણામની િુ વધા ૂર પાડવામાં આવશે.
કચરાની ચકાસણી અને તેના પ રણામને ર ૂ કરવા ુ ં એ બંનેને ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ક તેના મા ય
અિધકાર ારા હર કરવામાં આવેલા શરતોને આિધન કરવા ુ ં રહશે.
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ના અિધકાર ક તેના એજ ટ ક મા ય અિધકાર ારા યો ય સમયે કાયદા કય ર તે
લા ટ/ થળની ુ ાકાત પણ લેવામાં આવશે.
લ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 236
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

27.3.7 ગંદા પાણીના િનકાલની ચકાસણી ગે ની નો ટસ

જો અિધકાર ને એ ુ ં લા ુ ં ક, લા ટ ક થળ મા લક ારા તપાસ માટ યો ય ખચ ૂકવવામાં આ યો નથી તો,

તેઓ કલમ ૨૭.૩.૬. ના હઠળ ઔ ો ગક કચરો ક ગટર ક ગંદા પાણીના િનકાલ માટ લે ખતમાં નો ટસ આપીને
ુ ાર ફર થી ચકાસણીનો ુકમ આપી શક છે .
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ના િનદશ અ સ
ુ ાર, નો ટસ આપવામાં આવી છે તેને ૨૭.૨.૫ માં દશાવેલી
લા ટના મા લકને કલમ ૨૭.૩.૬. ની કલમ અ સ
ુ ાર કામગીર
જોગવાઇ અ સ ૂણ કરવાની રહશે.
27.3.8. યા કરલા ગંદા પાણીની ળવણી માટની કામગીર ની મં ૂર
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા કચરાની ચકાસણી કર ને ખાતર કયા બાદ કચરા પર કામગીર કરવામાં આવશે,
જો ગંદા પાણીનો લા ટ બધી જ રયાતને ૂણ કરતો હશે તો જ તેના મા લકને લા ટ માટ કાયમી ધોરણે
લે ખતમાં મં ૂર આપવામાં આવશે.
મા લક આ લા ટ ુ ં સંચાલન િવિશ ટ ધોરણે કર શકશે.

27.3.9. ગંદા પાણીને અલગ કર ંુ

િનકાલ િસ ટમમાં અલગ-અલગ કરવા માટ બાથ મમાંથી અને રસોઇમાંથી િનકળતા ગંદા પાણીને અલગ
કરવામાં આવશે ઉપરાંત ટોઇલેટમાંથી િનકળતા કચરાને ગંદા પાણીમાંથી અલગ કરવામાં આવશે. યા
કરલા ગંદા પાણીનો ુ ઃ ઉપયોગ
ન યા લા ટમાં કરવામાં આવશે અને પપલ રં ગના પાઇપમાં લઇ ગયા
બાદ તેનો ુ ઃ ઉપયોગ પીવાના પાણી તર ક ક સીધા ઉપયોગમાં આવે એ હ થ
ન ુ ી કરવામાં આવશે નહ . આ
પાણીની ુ વ ાને માપદં ડ અ સ
ણ ુ ાર પીવાના ઉપયોગમાં ના લઇ શકાય તેવા પાણી તર ક હર કરવામાં
આવશે. ુ ઃ ઉપયોગમાં લેવામાં આવતા ગંદા પાણીની ચકાસણી દર ૬ માસે કરવામાં આવશે અને
ન
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ક તેના મા ય અિધકાર ારા યાર જ ર લાગશે યાર તે ુ ં પ રણામ હર કર
શકશે.

27.3.10. નકામા પાણીના િનકાલની શરતી મં ૂર

કચરાના િનકાલ માટ શરતી મં ૂર પર પાણીની યા માટ શરતી લા ટ કારની મં ૂર આપવામાં આવશે
અને ગંદા પાણીની િુ વધાનો ુ ઃ ઉપયોગ અને તેની લિમટને
ન .પી.સી.બી./ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ના
ુ ાર વધાર શકાશે નહ .
િનયમો અ સ

27.3.11. ખચ સંદ ભત ફર જયાત નો ટસ

તે થળના મા લકએ તેના લા ટ ક થળ પરના નકામા પાણીના િનકાલની ુ વ ા, જ થો અને

ણ ુ -
ણ
દોષમાં જો કોઇપણ કારના ફરફાર થાય, િનકાલની ુ ાર,
યામાં ફરફાર થાય ક કલમ અ સ હર કરલા
પરવાનામાં કોઇપણ કારના ફરફાર ક ભંગ કર ને ગંદા પાણીના િનકાલ માટ તા કા લક વ ુ પાણીના
ૂરવઠાની જ ર પડ તો ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ક તેના મા ય અિધકાર ને ણ કરવી.

27.3.12. પરવાનગીમાં/ નો ટસની શરતોમાં ફરફાર કરવાનો અિધકાર

ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ક તેના મા ય અિધકાર ઓને લે ખતમાં નો ટસ ક પરવાનગી આપવાની કાયદા કય

ર તે સ ા આપવામાં આવી છે , જો તપાસ દરિમયાન લા ટ ક થળ ક ચકાસણી અહવાલમાં તેઓ સં ુ ટ ના
થાય તો, પરવાનગી ક નો ટસની શરતોને તેઓ ર કર શક છે ક તેમાં ફરફાર કર શક છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 237
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

27.3.13. સ ામંડળ સાથે હ ત ેપ

ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ના અિધકાર ક તેના એજ ટ ક તેના અિધ ૃ ત અિધકાર ની કામગીર માં દખલગીર માં
હ ત ેપ િતબંધ છે .

27.3.14. વહચણીની નો ટસની વહચણી/મં ૂર

નો ટસ/ મં ૂર જ ર છે આ કાયદા હઠળ મા યતા મેળવવા કાયદા કય ર તે કામગીર કરવી જ ર છે . જો

અિધ કના હાથમાં ચકાસણી માટ આપવામાં આવે તો તે વીકાર કયા ગેની પહ ચ તેના ઘરના સરનામાં પર
મોકલવામાં આવે અથવા તો તેના કામગીર ના થળ પર ક અ ય કોઇ થળ મોકલવામાં આવશે ક ર જ ટડ
મેઇલ ારા તે ય ત ારા મોકલવામાં આવી હોય તો તેના ઘર પર ક હાલમાં કામગીર કરતાં હોય તે થળ
પર મોકલવામાં આવશે થી પહ ચાડવામાં કઇ ુ કલી ના થાય અને જો નો ટસ ઉપરો તમાંથી કોઇપણ
અ તા મ ધરાવતા થળે પહ ચાડવામાં આવે તો કાયદા કય ર તે નો ટસ મળ ગઇ છે તે મં ૂર થાય.

ુ ારા મક પગલાં
27.3.15. ધ

જો કોઇપણ ય ત આ કાયદાઓ ુ ં પાલન નહ કર તો પડકાયાના દવસે જ તેને . ૫૦૦૦નો દં ડ ૂકવવો

પડશે અને ભિવ યમાં પણ જો કાયદાની અવગણના ચા ુ રહશે તો મા ય અિધકાર ારા યાં ુ ી લે ખતમાં
ધ
નો ટસ આપવામાં ના આવે યાં ુ ી રોજના . ૧૦૦ લેખે દં ડ
ધ ૂકવવાનો રહશે.

ર સાયકલ લા ટના સંચાલાનમાં િન ફળતા (િન ર ક/ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ના મા ય અિધકાર ારા

િનર ણમાં ચકાસણીના પ રણામો/ક યોમાં ફરફાર આ યો તો) િત દવસ . ૫૦૦નો દં ડ ૂકવવાનો રહશે
અને/ અથવા પાણી ુ ં જોડાણ અને/ક ગટર ુ ં જોડાણ કાપવામાં આવશે

27.3.16. અિધકાર ઓને અિધ ૃત કરવા ગે

ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. તેના અિધકાર ક િનર કને આ કારની કામગીર માટ જ ુ ર સ ાઓ આપશે.

27.4. િવભાગ-2: પાણીના ફરવપરાશને ો સાહન માટના િવિનયમો

27.4.1. ગંદા પાણી માટ અલગ લ બગ (પપલ રં ગમાં) અને નવા બ ડ ગ માટ ર સાયક લગના િનયમો

દરક ડવલોપર/ બ ડર નવા બાંધકામમાં ગંદા પાણી માટ (પપલ રં ગમાં), ગંદા પાણીને ુ ઃ ઉપયોગમાં લઇ
ન
શકાય તે માટનો યા લા ટ, સં હ અને છત અને બ ડ ગ પહલા તેના ુ ઃ ઉપયોગ માટ યો ય ફ ટગની
ન
યવ થા નીચેની તરફ કર ને એક અલગ લ બગ કરાવવાનો િનયમ છે .

27.4.2. ગંદા પાણી માટ અલગ લ બગ (પપલ રં ગમાં) અને હાલના બ ડ ગ માટ ર સાયક લગના િનયમો

દરક હાલના કાયરત બ ડ ગ માળખામાં પણ ગંદા પાણી માટ પપલ રં ગમાં, ગંદા પાણીને ુ ઃ ઉપયોગમાં લઇ
ન
શકાય તે માટનો યા લા ટ અને તેને સંલ ન અલગ લ બગ કરાવવાનો િનયમ છે .

27.4.3. પીવાના પાણી તર ક અને સીધા સંપકમાં આવે એ ર તે ગંદા પાણીનો ુ ઃ ઉપયોગ કરવા પર
ન
સં ૂણ િતબંધ

પીવાના પાણી તર ક ુ ઃ ઉપયોગમાં લઇ શકાય તેવા પાણી પર સં ૂણ

ન િતબંધ છે એટલે ક, આ કારના
પાણી માટ એક અલગ પપલ રં ગમાં લ બગ િસ ટમ ગોઠવવાની રહશે. આ ઉપરાંત સીધા સંપકમાં ના આવે

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 238
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

એ ર તે ુ ઃ ઉપયોગમાં લેવા ુ ં હોવાથી આવા પાણીનો ઉપયોગ ટોઇલેટના

ન લશમાં, ૃ ો/છોડ માટ ટપક
િસચાઇ પ િતમાં, જમીન પર ઘાસ માટ ૂરા પાડવામાં આવતા પાણીમાં ક જમીનમાં પાણી ુ ં તળ ુ લાવવા
માટ આ પાણીનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે.

27.4.4 પીવાલાયક પાણી અને ગંદા પાણીના જોડાણમાં કોઇપણ કાર ંુ ોસ જોડાણ આપી શકાશે નહ

પીવાલાયક પાણી ક પીવાલાયક ના હોય તેવા પાણીની પાઇપ લાઇન કોઇપણ પોઇ ટ પર એકબી ને ોસ
જોડાણ કરતી હોવી જોઇએ નહ . ગંદા પાણી પર યા કરતી િસ ટમને નીચા ઓપર ટગ દબાણે ળવણી
કરવાની રહશે અને યારબાદ તેને પીવાલાયક પાણીની િસ ટમ થશે. ોસ જોડાણથી બચવા માટ યો ય પગલાં
પહલાથી જ લેવા જ ર છે .

27.4.5. યા કરલા ગંદા પાણીની મા ા

યા કરલા ગંદા પાણીની મા ાને એક અલગ સં હ ટાંક માં સં હ કરતા પહલા લો મીટર/ પાણીના મીટર
ારા માપવામાં આવે છે . લો મીટર/ વોટર મીટરને ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા સીલ કરવામાં આ ુ ં છે .
લો મીટર/ વોટર મીટરને દર માસે હ તગત કરનાર ય ત ારા વાંચવામાં આવશે અને તેના પ રણામોને
ુ ાર
માંગ અ સ હર કરવામાં આવશે.

27.4.6. તકરારનો ઉકલ

કાયદા ગે જો કોઇપણ તકરાર ઉભી થાય તો તપાસ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા કરવામાં આવશે, તેના
મા ય અિધકાર / ટકનીકલ કિમટ અને હ તગત કરનાર/ બ ડર/ ડવલોપરના ન ક ના ય ત સાથે મળ ને
તકરારનો ત લાવશે. ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.નો િનણય િતમ અને હ તગત કરનાર ય તને બંધનકતા
રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 239
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફગર 27‐1: કાયદા કય ર તે ગંદા પાણી પર યા િસ ટમના તાવ ગે ંુ ક પના ચ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 240
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

28. ધોલેરા પે યલ રોકાણ ે માં ુ િષત પાણી ુ િષત બનજ ર ઔ ો ગક પણીને

િનયં ણમાં રાખવા માટ તૈયાર કરવામાં આવેલા િવિનયમો

28.1.

ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. િવ તારથી જો કોઇપણ ય ત, સં થા, ઉ ોગ, ઉ પાદ કય એકમ ક અ ય કોઇપણ

થાપન ારા જો ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ના અિધકાર ે માં હર ક ખાનગી િમ કતના થળમાં કોઇપણ
માનવી/ ાણીના મળ ુ ક અ ય જોખમી કચરાને નાખવામાં ક બાળવામાં આવશે તો તેને ગેરકાયદસરની
ૃિત ગણવામાં આવશે.

28.2.

ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. િવ તારથી જો કોઇપણ ય ત, સં થા, ઉ ોગ, ઉ પાદ કય એકમ ક અ ય કોઇપણ

થાપન ારા ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. ારા હર કરવામાં આવેલા િનયમોથી િવ ુ કચરો ક ઔ ો ગક કચરો
ક અ ય કોઇપણ કાર ુ ં નકામા પાણીનો યો ય યા વગર િનકાલ કરશે તો તેને ગેરકાયદસરની ૃિત
ગણવામાં આવશે.

28.3.

થાપન/ ઉ ોગો વગેર ારા ઉ પ થતા ઔ ો ગક કચરાને ગટર યવ થા/ નકામા પાણીની િનકાલ િસ ટમમાં
િનકાલ માટ મા લક ક તેના અિધ ૃ ત એજ ટએ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. પાસે મં ૂર લેવાની રહશે. માં
ાથિમક તાવ/ લાન નકામા પાણીની યા માટના, તે ુ ં વણન, ાથિમક અને િતય યાની પ િત,
ન ૂનાનો ચકાસણી રપોટ ક અ ય મા હતી, ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ના ૂકાદાને ુ મા યતાનો સમાવેશ
ત
કરવામાં આવે છે . દરક ઔ ો ગક એકમો અને વેપાર થાપન ક હાલમાં કાયરત હોય ક તેનો તાવ હોય
તેઓ હાલમાં ક ભિવ યમાં ઔ ો ગક કચરાનો િનકાલ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ની ગટર/ નકામા પાણીની
િસ ટમમાં કરવાના હોય અને જો, નકામા પાણીની ુ વ ા પરવાનગી પા
ણ હોય તો તેને ગટર યવ થા/
નકામા પાણીની િનકાલ િસ ટમમાં િનકાલ માટ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ની મં ૂર લેવી જ ર છે , જો

28.4.

કોઇપણ ય ત, ઉ ોગ ક થાપન વગેર વરસાદ પાણી, બા પાણી, છત પર ભે ું થયે ું પાણી ક બા હઠળ

આવતા પાણીનો ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ની મં ૂર વગર ગટર/ નકામા પાણીની િસ ટમમાં િનકાલ ક િનકાલ
કરવાની કોિશશ કર શકશે નહ .

28.5.

વરસાદ પાણી અને અ ય બીન ુ િષત િનકાલ, બીન ુ િષત ઔ ો ગક ુ લગ પાણી ક બીન ુ િષત યા
થયેલા પાણીને પણ વરસાદ પાણી ક ુ દરતી િનકાલ યામાં િનકાલ માટ ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.ની
લે ખતમાં મં ૂર લેવી જ ર છે .

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 241
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

28.6.

વાહ કચરાના િનકાલ માટ યાર અને થળ પર જ ર હોય યાં દરક ઉ ોગ/ ઉ પાદ કય એકમ ારા
ીસ, તેલ, રતી, કાંપ વગેર વા તગાહક ૂરા પાડવામાં આવે છે .

28.7.

કોઇપણ સં હ એકમ ક યાં એિસડ, સાયનાઇડ ક અ ય જોખમી માલ-સમાન (કાચા માલ ક તેના-ઉ પાદનો)નો
સં હ કરવામાં આવતો હોય યાં સીધા કચરા/ વરસાદ પાણી/ નકામા પાણી ક ુ દરતી િનકાલ માટ સી ુ ં
જોડાણ આપવામાં આવશે નહ . યાં જમીનમાં યો ય ખાડો કર ને દરક એકમ ારા મા યતા ા ત યવ થા
કરવી જ ર છે થી આક મક ર તે કંઇક ુ કલી પકડાય તો તેનો સલામતી ૂવક િનકાલ કર શકાય.

28.8

ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. િવ તારની કોઇપણ િસ ટમ, પાણીની બોડ માં ક ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ. િવ તારમાં
િનકાલ ક િનકાલને કારણે કોઇપણ ય ત, ઉ ોગ ક થાપન ારા િનકાલ કરવામાં આવશે
• કોઇપણ વાહ ક ૪૫ ડ ી સે. ટલા ચા તાપમાને બા પભવન થ ુ ં હોય.
• કોઇપણ પાણી ક કચરો ક ુ ં પીએચ તર ૫.૫થી ની ુ ં અને 9.૫થી વ ુ હોય.
• કોઇપણ પાણી ક વાહ ક માં ચરબી, વે સ, ીસ, ડામર ક તેલ ક પદાથના િમ ણ ક ના હોય
તેવા પદાથનો સમાવએશ થાય છે ક ૦ડ ી સે.થી ૬૫ ડ ી સે. ુ ીના તાપમાનમાં સખત થાય
ધ
છે ક થો ુ ં વ ુ ચીક ુ ં થાય છે .
• ધણ તેલ, ક શયમ કાબાઇડ, બે ઝેન, ઓગાળ શકાય તે ુ ં વાહ ક અ ય કોઇ વલનશીલ પદાથ ક
સખત, વાહ ક ગેસ વ પે ફોટક ય અને ની ગરમી પકડવા ુ ં તર ૧૮૭ ડ ી સે.થી ની ુ ં હોય.
• કોઇપણ સખત ક ચીક ુ ં થાય તેવા પદાથ ક કોઇ ચો સ કાર ુ ં કદ ક િનિ ત ુ ુ વાકષણ
ધરાવ ુ ં હોય તે ગટર યવ થા િસ ટમના વહણમાં અવરોધ ઉ ંુ કરવા માટ સ મ છે , રાખ, કોલસી, રજ,
ૂ ડાં, પ છા, લા ટક ક િસમે ટ અને અવશેષો, લગદો અને કાગળ, મીલનો
માટ , કાદવ, કાચ, કાપડના ક
કચરો, કાગળની ડ શ કપ, ખા પદાથના ડ બા વગેર સં ૂણ ક નકા ુ ં કરવામાં આવે ું હોય તેના ટ ું
નહ પરં ુ કચરા/ વરસાદ પાણી/ નકામા પાણી ક વાહ ના િનકાલ િસ ટમની યો ય યામાં
અવરોધ ઉ ંુ કર શક છે .
• કોઇપણ વાહ માં ઓગળ શક તેવા પદાથ ઓગળ ને પાણીને વ ુ ચીક ુ ં બનાવે છે ક તેની ૧.૧૦
િનિ ત ચીકાસમાં વધારો કર છે .
• કોઇપણ પાણી ક કચરો, માં ઝેર, ઝેર ત વો, સખત ક વાહ ક ગે સ ધરાવતા ય વ ુ મા ામાં
હોય ક નકામા પાણી સાથે યા કરવા છતાં તેમાં રહલા પદાથ ને લધે ુ શાન થવાની શ તા
હોય, અને માનવી ક ાણી માટ હાનીકારક હોય ક હરમાં કોઇ ુ કલી ઊભી કર શક ક આ કાર ંુ
પાણી મેળવ ંુ જોખમી હોય, માં નીચેના સંદ ભત કોઇ પણ મયા દત ના હોય-
1. સાયનાઇડ મા ા સીએન તર ક ૦.૨ એમ /આઇથી વ ુ ના હોય
2. હ ઝાવલે ટ ોિમયમ મા ા સીઆર. તર ક ૧.૦ એમ /આઇથી વ ુ ના હોય
3. ુ લ આયન મા ા એફઇ. તર ક ૩.૦ એમ /આઇથી વ ુ ના હોય

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 242
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

4. તાં ુ ં ૩.૦ એમ /આઇ. ુ ી

ધ
5. ઝ ક ૧૫ એમ /આઇ. ુ ી
ધ
6. લીડ ૧.૦ એમ /આઇ. ુ ી
ધ
7. િનકલ ૨ એમ /આઇ. ુ ી
ધ
8. ફનો સ ક અ ય પ ર ણ અને ગંધ ફલાવ ુ ં િવિશ ટ ત વ ુ ં ઉ પાદન ની એકા તા ૦.૦૦૫
એમ /આઇથી વ ુ ના હોય.
• કોઇપણ ર ડયો એ ટવ કચરો નીચેની મયાદાથી વ ુ ના હોવો જોઇએ-
ર ડયો એ ટવ ય
(i) આ ફા ‐(‐૭)
ુ ાં વ :ુ ૧.૦ એમસી/એમએલ
ાવ વ મ
(ii) બીટા ‐(‐૬)
ુ ાં વ :ુ ૧.૦ એમસી/એમએલ
ાવ વ મ
• કોઇપણ ગંધ ધરાવતો ગેસ અને વણહ ન ગેસનો તર
• કોઇપમ પાણી ક નકા ુ ં પાણી ક માં સ ફાઇડ, સ ફર ડાયો સાઇડ, િન ોયસ ઓ સાઇડ ક અ ય
ુ ા ત વો
ધા ન ૂળમાં ૧૦ એમ /એલ કરતા વ ુ હોય.
• કોઇપણ પાણી ક કચરો ક માં સ ફટ ુ ં માણ ૂળ ત વમાં ૧૦૦૦ એમ /આઇ કરતા વ ુ હોય
• કોઇપણ પાણી ક કચરો ક માં બીઓડ ું માણ ૩૦૦ એમ /આઇ કરતા વ ુ હોય
• કોઇપણ પાણી ક કચરો ક માં સરરાશ તરતા ઘન પદાથ ૬૦૦ એમ /આઇ કરતા વ ુ હોય
• કોઇપણ પાણી ક કચરો ક માં ઓગળે લા ઘન પદાથના ૂળ ત વો ૨૧૦૦ એમ /આઇ કરતા વ ુ
હોય
• કોઇપણ પાણી ક કચરો ક માં નીચે આપેલા ત વો ુ ં માણ તેમાં આપેલા માપ કરતા વ ુ હોય.
ત વો માપદં ડ એમ /એલ
લોરાઇડ (સીએલ તર ક), વ ુ ૬૦૦
લોરાઇડ ૧૫
એમોિનયા નાઇ ોજન (એન તર ક), વ ુ ૫૦
િતશત સો ડયમ, વ ુ ૬૦
બોરોન (બી તર ક), વ ુ ૨
ુ ત એમોિનયા (એનએચ તર ક) ૫
પે ટસાઇડ ગેરહાજર
આસિનક (એએસ તર ક) ૦.૨
મ રુ (એચ તર ક) ૦.૦૧
કડિમયમ (સીડ તર ક) ૨

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 243
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

28.9.

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ે માં કોઈ ય ત, ઉ ોગ, સંગઠન ક અ ય સં થા એવો કોઈ કચરો, સામ ી, પાણીનો
િનકાલ નહ કર શક જો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ના મતે આ ુ ં પાણીઃ
I. સંતોષકારક ર તે વ છ કરવા યો ય ન હોય,
II. કાંતો પાણીના િનકાલની યવ થા / ગટર યવ થા, નકામા પાણીના િનકાલની ટમે ટ યવ થાને
અથવા સાધન / ક પયાવરણને કુ સાનકારક હોય,
III. નાથી ગટર લાઈનમાં અવળ અસર થાય, અથવા
IV. વન, વન પિત, િમલકત માટ કુ સાનકારક હોય અથવા નાથી ઉપ વ થાય તેમ હોય.

28.10

જો કોઈ એ ુ ં પાણી ક કચરો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની ુ જ ક ગટર યવ થામાં ઠાલવવામાં આવે અથવા
એ
ઠાલવવાની યોજના હોય માં પદાથ હોય અથવા યા કરવી પડ તેવાં ત વો હોય અને
ુ ાર એકિ ત થતી વખતે,
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. નાં ધોરણો અ સ ટમે ટ િસ ટમ પર, યામાં, સાધન
અથવા સં હત પાણીના થળે જોખમી અસર પેદા કર શક તેમ હોય અથવા વન માટ અ ય ર તે
જોખમી અથવા હર ઉપ વકારક હોય તો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. કદાચ –
એ) કચરો લેવાનો ઈનકાર કર શક
બી) ખાનગી વે ટ ટમે ટ િસ ટમમાં થમ બે તબ ાની ટમે ટ જ ર બને થી
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. િસ ટમમાં વીકાય સલામત િનકાલના વીકાય તર તે આવી શક
સી) િનકાલની મા ા અને માણ ઉપર સં ુ લત વાહની જોગવાઈ જ ર બનાવે થી અસાધારણ જ થો
ક વાહ ક કચરાના ભરાવાની સમ યાને ટાળ શકાય.
ડ) ુ ાર સરચા
નીચે મ (28.11) માં આપેલી િવગતો અ સ ૂકવવો જ ર બને.

28.11

સામા ય દરો ઉપરાંત સરચા ની ુ ાર પરવાનગી

ૂકવણી કરવાથી ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા િનયમો અ સ
આપવામાં આવશે. આ પરવાનગી ૩ મ હનાની નો ટસથી પાછ ખચવાને પા છે . સરચા વગેરના દરો
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા સમયે સમયે ન કરવામાં આવશે.

28.12

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ે માં કોઈપણ ય ત, સં થા, ઉ ોગ ક ઉ પાદન એકમ અથવા કોઈપણ સંગઠન
િત દવસ 1000 એમ(3) અથવા તેનાથી વધાર પાણીનો ઉપયોગ કરતા હોય તેમણે એ બાબત ુ ં પાલન
કર ુ ં પડશે ક –
યેક એકમે પાણીના ુ લ વપરાશ પૈક ઓછામાં ઓ ં 30 ટકા પાણી ( િત વષ 10 ટકાના દર,
કામગીર શ થયાના ણ વષમાં 30 ટકા થશે) ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. અથવા ખાનગી
એજ સી/એજ સીઓ ારા ૂ ં ુ પાડવામાં આવે તે રસાઈકલ કર ં ુ પાણી પીવા િસવાયના અ ય કામોમાં
તેમના સં ુ લમાં ઉપયોગમાં લેવા ંુ રહશે. જો યાની કોઈ િવિશ ટ જ રયાતોના સંજોગોમાં આ ંુ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 244
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

શ ન હોય તો સં ૂણ િવગતો અને મા હતી ર ૂ કર ને ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. પાસેથી િવશેષ

પરવાનગી માગવાની રહશે.

28.13

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ે માં કોઈપણ ય ત / ઉ ોગ / ઉ પાદન એકમ અથવા અ ય કોઈપણ સં થાએ

(જો આવા એકમનો િત દન પાણીનો વપરાશ 1000 એમ(3) ક તેથી વ ુ હોય તો) તેમની પોતાની ુ જ /
એ
વપરાયેલા ઔ ો ગક પાણીની ટમે ટની સં ૂણ િુ વધા વી ક કચરો અલગ અલગ કરવો / નીચે જમા થતો
ુ ન / બનઅસરકારક બનાવ ંુ / ગાળ -ચાળ ને અલગ કર ંુ / ઓઈલ અને
ઘન કચરો / સં લ ીસ ૂ ર કર ંુ
તથા થમ અને તીય બાયોલો જકલ ટમે ટ અથવા અ ય એવી કોઈ ુ કરણની િુ વધા તેમના પોતાના
સં ુ લમાં તેમના ખચ થાપવાની રહશે, તે કાયમ માટ સતત મે ટન કરવાની રહશે અને યારબાદ િનધા રત
ધોરણ હાંસલ થયા પછ (ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા પરવાનગી આપવામાં આવે તો અને યાર) એ પાણી
ુ ય ુ જ – નકામા પાણીના િનકાલની િસ ટમમાં છોડ શકાશે.
એ ટમે ટ કરલા આ વાહ કચરાની
ુ વ ા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. અને / અથવા
ણ .પી.સી.બી. ારા સમયે સમયે િનિ ત કરવામાં આવે તે
ુ ાર હોવી જ ર છે .
અ સ

28.14

ુ જ / ઔ ો ગક કચરો િનમાણ થતો હોય તેવી કોઈપણ િમલકતના મા લક િનકાલ થઈ રહલા ગંદા પાણીના
એ
સે પલ લેવા માટ તેમજ જ થો માપવા માટ જ ર ૂરક િુ વધાઓ સાથે મેનહોલ (માળ ું / યવ થા) ની
જોગવાઈ કરવાની રહશે. જ ર પડ યાર આ િુ વધાઓ હંમેશા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. માટ ઉપલ ધ રહ તે
જ ર છે . આમ કરવામાં િન ફળ જનાર મા લક ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. તરફથી લે ખત નો ટસ મ યાના એક
મ હનામાં િનયં ણ માટની યવ થા તથા તેને લગતી અ ય જ ર યવ થા ઊભી કરવામાં િન ફળ જશે તો
ુ ાર ગંદા પાણીમાં
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. આ ઠરાવના ઉપર જણાવેલા િનયમો ૮, ૯, ૧0 અને ૧૧ અ સ
રહલા જોખમી અને વાંધાજનક ત વોની તપાસ માટ કોઈ પ િત યો ય અને જ ર લાગશે તે અપનાવશે.

28.15

નકા ુ ં પાણી ગટરમાં વહાવતી વખતે તેની અસરો ણવા માટ એ પાણી ુ ં પર ણ કર ુ ં જોઈએ તથા ુ ટ
એ
ટમે ટ યા, સાધનો અને સામ ી ચકાસવી જોઈએ અને માનવ વન, િમલકતો તથા સમ પયાવરણ
ઉપર તેની જોખમી અને અવળ અસરો ચકાસવી જોઈએ. નકામા પાણી ુ ં પર ણ ડ એસઆઈઆરડ ારા
િનધા રત ૨૪ કલાકના ગાળામાં કોઈપણ સમયે લેવામાં આવેલા ન ૂના પર અને / અથવા એકિ ત કરવામાં
આવેલા તમામ ન ૂનાના આધાર કરવામાં આવશે.

28.16

આ ન ૂના તમામ સંબિં ધત પ કારોની હાજર માં લેવામાં આવશે અને .પી.સી.બી. અને / અથવા
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા મા યતા ા ત યોગશાળાઓમાં જ તે ુ ં પર ણ કરવામાં આવશે. આ તમામ
પર ણો અને સમી ા અમે રકન પ લક હ થ એ જિનયસ એસોિસયેશન, અમે રકન વૉટર વ સ
એસોિસયેશન અને વૉટર પો ુ ન કં ોલ ફડરશન
શ ારા સં ુ તપણે કાિશત ‘ ટા ડડ મેથ સ ફૉર ધ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 245
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

એ ઝાિમનેશન ઑફ વૉટર, ુ જ એ ડ ઈ ડ
એ યલ વે સ’ ની છે લામાં છે લી આ ૃિ ુ ાર કરવાના
અ સ
રહશે. અલબ , યાર પણ આ યાઓ કરવામાં આવતી હોય યાર િવ આરો ય સંગઠન ( )ુ અથવા
આઈએસઆઈ (ભારત સરકાર) ારા િનધા રત કરવામાં આવેલી પર ણની યાને પણ મં ૂર આપવામાં
આવશે.

28.17

જોડાણની પરવાનગી ક મં ૂર આપતાં પહલાં અથવા યારપછ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. કોઈપણ સમયે
કોઈપણ ઉ ોગ, એકમ ક સં થા ારા િનકાલ કરવામાં આવતા ગંદા પાણી ુ ં પર ણ કર શક છે , અને આવાં
તમામ પર ણોનો ખચ ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ભોગવશે.

28.18

આવાં પર ણો કરતી વખતે આ િનયમો હઠળ મા ય ધોરણ કરતાં મા ામાં ૂ િશત ત વો જણાશે તો
ઉપરો ત સરચા , જો કોઈ હશે તો તે તા પર ણના આધાર ગણવામાં આવશે અને બ લગ ગાળામાં
ુ કરવામાં આવશે. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.
યારથી વ લ ારા આવાં કોઈ પર ણ દરિમયાન ગંદા પાણીમાં
ૂ ષણની મા ા િનધા રત ધોરણ કરતા ઓછ જણાશે તો પછ ના બ લગ ગાળાથી સરચા માંથી માફ
આપવામાં આવશે.

28.19

કોઈપણ કારણસર મા લકને એ ુ ં લાગ ુ ં હોય ક સા ૂ હક ગટર યવ થામાં િનકાલ કરવામાં આવી રહલા
ુ જ / ઔ ો ગક ગંદા પાણીમાં અગાઉના પર
એ ણોમાં દશાવવામાં આવી હતી તેના કરતાં ૂ ષણની મા ા
ઓછ છે તો તે યેક બ લગ સાઈકલ દરિમયાન એક કરતાં વ ુ વખત પોતાના ખચ પર ણ માટ
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને િવનંતી કર શક છે . આવાં નવા પર ણો અર મ યાથી ણ મ હનામાં
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ૂ તા
ારા તેની અ ુ ળ ુ બ કરવામાં આવશે. જો ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને
જ
સામા ય સંજોગોમાં ચાલી રહલા લા ટમાં આવાં નવા પર ણથી સંતોષકારક પ રણામ જણાશે તો તેને
સરચા ુ કરવામાં / માફ આપવામાં યાનમાં લેવામાં આવશે.
વ લ

28.20

આ િનયમો ુ ં યો ય પાલન થાય છે ક નહ તેના પર ણ, િનર ણ માટ તે મા લકની તમામ િમલકતમાં

વેશવાનો અને ગંદા પાણીના િનકાલની યવ થા ચકાસવા પરવાનગી આપવાની રહશે.

28.21

કોઈપણ ય ત, એકમ ક સં થા આ િનયમોની જોગવાઈઓ ુ ં ઉ લંઘન કરતી જણાશે તો તે ગે

ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા લે ખત નો ટસ આપવામાં આવશે અને એક મ હનાના ગાળામાં એ બાબત
ુ ાર લેવાની રહશે. જોગવાઈઓ ુ ં ઉ લંઘન કરનાર આવી નો ટસમાં
ધ સમયમયાદા આપવામાં આવી હોય
તે ગાળામાં તમામ ઉ લંઘનોનો કાયમી ઉકલ લાવવાનો રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 246
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

28.22

કોઈપણ ય ત, એકમ ક સં થા આ િનયમો ુ ં ઉ લંઘન કરવા ુ ં ચા ુ રાખશે તેમની સામે કા ૂની પગલાં
લેવામાં આવશે અને યેક ઉ લંઘન માટ . ૫00/- કરતાં વ ુ હોઈ શક છે અને તેમ છતાં ઉ લંઘન ચા ુ
રહશે તો થમ દં ડના દવસથી ુ વામાં આવશે.
િત દન . ૫0/- નો દં ડ વ લ

28.23

કોઈપણ ય ત, એકમ ક સં થા આ િનયમો ુ ં ઉ લંઘન કરશે અને તેનાથી ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને

કોઈપણ કારના ખચ, ખોટ ક કુ સાન થશે તો તે ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ને ૂકવી આપવો પડશે અને
પરવાનગી જો આ િનયમો હઠળ આપવામાં આવેલી હશે તો તે સ પે ડ થવા, પરત ખચાવા ક રદ થઈ જવાને
પા રહશે.

28.24

જો કોઈ સ મ અદાલત એ ુ ં હર કર ક કોઈ ચો સ જોગવાઈ તે ય તની કા ૂની સ ા ક મતાની

બહાર છે તો એ િનણય મા એ જોગવાઈ ૂરતો મયા દત રહશે અને બી કોઈ જોગવાઈઓને અસર નહ
કર.

28.25

આ િનયમોમાં .પી.સી.બી. અને / અથવા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ારા વખતોવખત ુ ારા થઈ શક છે .

ધ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 247
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

29. હો પટલ માટના િવશેષ િવિનયમો

29.1. શોટ ટાઈટલ, એ સટ ટ અને કોમે સમે ટ

• આ કાયદા ૨૦૦૯ અને કાયદા ૧૯૭૬ ના હઠળ રચના કરવામાં આવેલા ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.ના

અિધકાર ે હઠળના િવ તારોમાં લા ુ પડશે.

29.2. ાં લા ુ પડશે

• આ િનયમો હઠળ કોઈ હો પટલ બ ડગ આવશે એ તમામને આ િવિનયમો લા ુ પડશે.

29.3. યા યા

29.3.1. કાયદો
નો અથ ુ રાત
જ પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર જયન એ ટ, ૨૦૦૯ અને ધી ુ રાત ટાઉન
જ લાિનગ અને
શહર િવકાસ કાયદો, ૧૯૭૬ એવો થશે.
29.3.2. યો ય સ ાિધકાર
અથાત આ કાયદા ારા િનધા રત કરવામાં આવે તે સ ાિધકાર .
29.3.3. સ મ સ ાિધકાર
અથાત એવી ય ત / ય તઓ અથવા સ ા / સ ાઓ ને િનધા રત અિધકાર ુ ાર
ારા આ િનયમો અ સ
જ રયાત ુ બ કામગીર કરવા માટ સ ા આપવામાં આવી હોય.
જ
29.3.4. ડવલપર
અથાત માં સામેલ છે મા લક / ય ત / ય તઓ / ન ધાયેલી સોસાયટ / સંગઠન / ફમ / કંપની/ સં ુ ત
સાહસ સં થા / ટો મને કોઈપણ હો પટા લટ ો ટ ડવલપ કરવા માટ અર કરવાની મા યતા મળે લી
હોય.
29.3.5. એ કપ ટ
અથાત યો ય હવા-ઉ સ સાથેનો કો રડોર, સીડ ક અ ય સર ુ ેશન
લ પેસ ક આ પૈક એક કરતા વ ુ
યવ થા ના મારફતે તેમાં રહલા લોકો ભ યત ળયે ુ લી જ યામાં સલામત ર તે પહ ચી શક.
29.3.6. લોર પેસ
ુ ી
અથાત એફ.એ.આર.ના હ થ યેક માળ પર ગણતર માં લેવામાં આવતો લોર િવ તાર.
29.3.7. ફાયર એ કપ સીડ અને ટ
અથાત બ ડગમાં ફાયર ઓ ફસરની સલાહ તથા મં ૂર અ સ
ુ ાર િવિવધ થળે ક િવિવધ લોર પર ડઝાઈન
કરાયેલા સલામત ર તે બહાર નીકળ જવાના ર તા.
29.3.8. ફાયર ઑ ફસર
સ મ સ ાિધકાર ના ુ ય ફાયર અિધકાર
29.3.9 ડ સીઆર
અથાત જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન
લ સંબિં ધત યો ય સ ામંડળને લા ુ પડ છે .
29.3.10. એ સ કનોપી

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 248
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

અથાત ુ ય દરવા પાસેની છત ક શેડ.

29.3.11 એ યમ ( ુ લ એ આ)
ર
અથાત િવશાળ ુ લી જ યા આ ું બ ડગ હવા-ઉ સવા ં હોવાની તીિત કરાવે ઘણી વાર પરના
માળ ુ ી હોઈ શક. તેમાં સો ટ ફ/ લે ડ ફ/ ક હવામાનની અસર ન થાય તે ુ ં ફ હોય છે પરં ુ તેના પર
ધ
અ ય કોઈ ૃિ થતી નથી. મોટાભાગે ઑ ફસ બ ડગ, શોિપગ આકડ, શોિપગ સે ટરની દર હોઈ શક અને
તે ુ ય વેશ ાર પછ તરત જ ચાઈએ હોય.
ુ એ રયા
29.3.12. રફ જ
અથાત બ ડગમાં આગ લાગી હોય ક અ ય કોઈ આપાતકાલીન થિત આવી પડ હોય તેવા સંજોગોમાં તેમાં
રહલા લોકો ચો સ સલામત થળે જઈ શક તેવો એનબીસીની જ રયાત ુ બનો િવ તાર
જ
29.3.13. હો પટલ
અથાત એક જ મેનેજમે ટ હઠળ ુ ં એ ુ ં મકાન અથવા કટલાક મકાનો ુ ં ૂથ અથવા ઘણાબધા મકાનો ુ ં સં ુ લ
માં બીમાર ઓને અટકાવવાની, સારવાર કરવાની િુ વધાઓ હોય તથા તબીબી અને અ ય ટાફ ારા
આપવામાં આવતી સેવાઓ મારફત માનિસક અને શાર રક આરો ય જળવા ુ ં હોય અને તેમાં સંશોધન, હ થ
લબ અને ફ ઝયોથેરપી સે ટરનો સમાવેશ થતો હોય.
29.3.14. લોબલ એફ.એ.આર.
અથાત ઝોન ગમે તે હોય છતાં આ િનયમો હઠળ મં ૂર ને પા એફ.એ.આર.
29.3.15. ઝોન
અથાત યો ય સ ામંડળના મં ૂર કરલા લાનમાં િનિ ત કરવામાં આવેલો િવ તાર.

29.4. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની ફરજોઃ

આ િનયમોના હ ુ માટ ુ ય સ ા આટ ું કરશે –

• અર મ યાના 30 દવસની દર દરખા ત મં ૂર કરવી ક નામં ૂર તે ગે સવ ચ સ ાને
ભલામણ કરવામાં આવશે.
• દરખા તમાં જો કોઈ િનધા રત જળસં હ ે અથવા િવવા દત િવ તારનો સમાવેશ થતો હશે તો
લે ખતમાં કારણો આ યા પછ ઈનકાર કર શકશે.
• રા ય અથવા ક સરકારની કોઈપણ યોજના હઠળ મળતા લાભ માટ પરવાનગી આપવા કદાચ
સરકારને ભલામણ કર શક.

29.5. મં ૂર મેળવવા માટની યાઃ

એ) આ િનયમો અને ડ સીઆરની જોગવાઈઓને આિધન કોઈપણ ડવલપર આ િનયમ હઠળ

ડવલપમે ટ કરવા માગતા હોય તેમણે એ ટ, ૧૯૭૬ ની કલમ ૨૬ હઠળ સંબિં ધત સ ામંડળને
અર કરવાની રહશે. સંબિં ધત સ ામંડળ તેનો અ ભ ાય રા ય સરકારને મોકલી આપશે.
બી) રા ય સરકાર કલમ ૨૯(૧) (ii) હઠળ િનણય લેશે અને જ ર આદશ કરશે. સરકારના આદશ ુ બ
જ
સંબિં ધત સ ામંડળ મં ૂર આપશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 249
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

સી) અર ની ુ ારવાના સંદભમાં – અર ઓની સાથે દ તાવેજો

યાને અ સ ુ રત કરવાના રહશે,
પ
ો ગ સબિમટ કરવાના રહશે, અ યથા યો ય સ ાની ડ સીઆરની જોગવાઈઓ જ ર ફરફારો
સાથે અમલમાં આવશે.

29.6. આયોજન જોગવાઈ

2. લોર એ રયા રિશયો

(૨.૧) કોઈપણ ઝોન માટ મહ મ મં ૂર પા લોર એ રયા રિશયો (એફ.એ.આર.) નીચે ુ બ રહશેઃ
જ

(૨.૨) મહ મ એફએસઆઈ આ માણે રહશેઃ

ર તાની
લોટના ે ફળ
ુ મ
લ ત લોટ ું મહ મ મકાનની ુ મ સેટબેક (આગળ-
લ ત
ુ બ મહ મ
જ
પહોળાઈ ુ મ માપ
લ ત એફ.એ.આર. મહ મ ચાઈ* પાછળ‐ બંને તરફ)
ાઉ ડ કવરજ
(મીટરમાં)

૫ ૦‐૧૦% ૧૫૦મી. ૧૦મી.‐૮મી.‐૬મી.‐૬મી.

૫૫મી. અને ૫૦૦૦**
૪ ૧૦‐૨૦% થી વ ુ ૧૨૬મી. ૯મી.‐૭મી.‐૬મી.‐૬મી.
વધાર ચો.મી.
૩ ૨૦‐૩૦% થી વ ુ ૩૨મી. ૮મી.‐૬મી.‐૬મી.‐૬મી.

૨૫મી. અને

તેથી વધાર
૧૫૦૦ ચો.મી. ૨.૫ ૪૦% ૨૦મી. ૮મી.‐૬મી.‐૬મી.‐૬મી.
અને ૫૫ મી.થી

ઓછ

૨૫મી.થી ઓછ ૧૫૦૦ ચો.મી. ૨ ૪૦% ૧૬મી. ૮મી.‐૬મી.‐૬મી.‐૬મી.

**5000 ચોરસ મીટર અને ઉપરના લોટમાં – જો મકાન પો ડયમ અને ટાવર સાથે હોય તો, મહ મ 8 મીટરની ચાઈ માટ
મહ મ ૪૦ ટકા ાઉ ડ કવરજ આપવામાં આવશે, માં ાઉ ડ અથવા ાઉ ડ+1 માંથી ઓછા હોય તેની મં ૂર આપવામાં
આવશે. પો ડયમની ઉપરના માળ આયો જત િવ તારના મહ મ 10 ટકાનો િવ તાર ધરાવી શકશે. આ ક સામાં મહ મ પાંચ
એફ.એ.આર. આપવામાં આવશે.

(૨.3) કોઈપણ લોટ પર એફ.એ.આર., લોબલ એફ.એ.આર. અને ીિમયમ એફ.એ.આર.નો

સરવાળો છે માં લોબલ એફ.એ.આર. ( એફએસઆઈ) રહશે –
• કોઈપણ િવ તારમાં ૦.૬
• કોઈપણ ઝોનમાં મં ૂર પા એફએસઆઈ, માં ીિમયમ ન હોય અને રહણાક
ઉપયોગ માટ હોય.
o ીિમયમ એફએસઆઈ (પીએફએસઆઈ) –જમીનની જ ં ીના દરના ૪0 ટકા લેખે રકમ
અિધ ૃ ત સ ામાં જમા કરા યા પછ તે િવ તારમાં પી. એફ.એ.આર. ઉપલ ધ થશે.

(૨.૪) એફ.એ.આર.ની ગણતર વખતે નીચે ુ બનો ઉપયોગમાં લેવાતો િવ તાર તેમાંથી બાકાત
જ
રાખવામાં આવશેઃ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 250
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

o બેઝમે ટ / પા કગ માટ ઉપયોગમાં લેવાતા અ ય લોર

o એનબીસી ુ બજ ર
જ રુ ત એ રયા
o વેશ ાર પરની છત
o એ યમ
o ફાયર એ કપ સીડ અને એ કપ ટ
o પા કગ ક અ ય કોઈ માળ ુ ીનો ઢાળવાળો ર તો
ધ
o િસ ુ રટ અને ફાયર માટ કં ોલ મ
o ુ જ
એ ટમે ટ લા ટ/ એ ુટ ટમે ટ લા ટ
o એરક ડશિનગ (વાતા ુ ુ લન) અને વે ટલેશન માટ ઈ વપે ટ/એર હ ડ લગ મ

3. વેશ ાર પર છત, પોચ તથા ાઉ ડ લેવલે પા કગ ુ ી પહ ચવા માટની લ ટને મં ૂર આપવી

ધ
જોઈએ. આવી છત બાંધવાની પરવાનગી આપી શકાય ની ચાઈ ૨.૫ મીટરથી વ ુ ન હોવી
જોઈએ.
4. ડઝાઈનમાં જ ર હોય તે ુ બ થળો પર
જ યેક માળ પર સલામત ર તે બહાર નીકળવાના માગ
અને બચાવ ે હોવા જોઈએ.
5. આ ય અને સલામતીથી બહાર નીકળવાના ે ુ ં િનયમન આ ર તે થ ુ ં જોઈએઃ
o આગના બનાવ વખતે ક ાસવાદ ુમલા વખતે ક અ ય કોઈ કટોકટ ભર પ ર થિત દરિમયાન
લોકોને સં ૂણ બચાવી ન લેવાય યાં ુ ી તેમને યાં રાખી શકાય તે
ધ કાર તૈયાર કરાયેલા હોવા
જોઈએ.
o ુ એ રયા ુ ં િનયમન નીચે
રફ જ ુ બ થ ુ ં જોઈએઃ
જ
એ. એક ક તેથી વ ુ રફ જ
ુ પેસ, એકબી સાથે જોડાયેલા હોવા જ ર નથી, પરં ુ એ કપ
ટ સાથે જોડાયેલા હોવા જ ર છે .
બી. ઓછામાં ઓ ં ે ફળ ૧૫ ચોરસ મીટર અને ઓછામાં ઓછ પહોળાઈ ૩ મીટર.
સી. ુ એ રયા ફાળવવો જોઈએ
યેક છ માળ ( લોર) દ ઠ ઓછામાં ઓછો એક રફ જ
ડ. ુ અને એ કપ ટ યાંના લોકોની સલામતી માટ હોવો જોઈએ.
રફ જ
ઈ. ુ ની ડઝાઈન એન બી સીની જોગવાઈઓ અ સ
રફ જ ુ ાર હોવી જોઈએ.

6. મા ન અને બાંધકામ િવ તાર (મા ન અને બ ટ અપ એ રયા):

(૬.૧) ડ સીઆરના િનયમો ુ ં પાલન કરવા ઉપરાંત મા ન નીચે ુ બ હોવા જોઈએઃ
જ
એ. મા ન(વધારાની જ યા)માં રુ ા સંબિં ધત ક બન અને ચરને બાદ કરતાં અ ય
કોઈની મં ૂર નહ મળે .
બી. વધારાની વે હકલ લ ટને મં ૂર મળશે, પરં ુ આગળના ભાગે ૯.0 મીટર અને સાઈડમાં
3.૫ મીટર ુ ં ુ ું મા ન જળવા ુ ં જોઈએ.

(૬.૨) બ ટ અપ એ રયાઃ બ ટ અપ એ રય માટ આ માણે િનયમ રહશેઃ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 251
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

o લો-રાઈઝ બ ડગના ક સામાં મહ મ ૪૫ ટકા અને હાઈ-રાઈઝ બ ડગમાં મહ મ ૩૦

ટકા.
(૬.3) એ યમ હઠળના િવ તારની ગણતર ાઉ ડ કવરજ અને બ ટ અપ એ રયાની ગણતર
વખતે યાનમાં લેવામાં આવશે નહ – િસવાય ક,
એ. ુ લી જ યા ાઉ ડ કવરજના ૪૦ ટકાથી વધાર ન હોવી જોઈએ
બી. ુ લી જ યા તગત કોઈપણ લોર પર ઈ ટરમી ડયેટ કવડ પેસની મં ૂર નહ
મળે
સી. ુ લી જ યામાં મા એ લવેટર, રસે શન સે ટર, ગે ટ લો જ, િસ ટગ અને
સર ુ ેશન લોબીની જ મં ૂર મળશે.
લ
ડ. ુ લી જ યા તગત ડ સીઆરની જોગવાઈમાં ફરફાર થઈ શક છે .
7. મકાનની ચાઈ
એ. ડ સીઆરની મં ૂર કરતાં વ ુ ચાઈ એ વધારાની ચાઈ (એ એચ) ગણાશે. વધારાની
ચાઈ ુ ં િનયમન આ ર તે થશેઃ
બી. મહ મ ૭0 મીટર ુ ીની
ધ ચાઈને મં ૂર અપાશે.
(અ) નાણાંની ૂકવણીના આધાર એ એચની મં ૂર અપાશે. આ ૂકવણી મા ય દરો (એ આર)
આધા રત હોવી જોઈએ, જમીનની જ ં ીના દરોને ૧૫ ટકા સમાંતર હશે.
(બ) ગણતર આ માણે રહશેઃ
1. અલગ અલગ માળ માટ એ આરની સાથે માગણી થઈ હોય તો લોર એ રયાનો
ુ ાકાર કરવો.
ણ
2. બ ડ ગ માટ એ આરની મં ૂર પા ચાઈ કરતાં વ ુ હોય યાં તમામ માળના ુ લ
િવ તારની રકમ બેવડાવવી.
(ક) ુ ાર
ઉપરો ત િનયમો અ સ હર િવ તારો માટના ડ સીઆરમાં િનધા રત ચાઈ કરતાં
જો લા ટ મ, બે વેટ, બૉલ મ, ર ટોરાં, વેશ ાર, પોચ, એ સ લૉબી, ભ ય ું વગેર
માટ નાણાં ૂકવીને વધારાની ચાઈની મં ૂર મેળવી શકાશે.
8. બેઝમે ટઃ
૮.૧ બેઝમે ટ માટ ની ુ બની મં ૂર મળશેઃ
જ
૮.૧.૧. એક કરતાં વ ુ લેવલ પર પા કગ
૮.૧.૨. ઈલે ક કબીન, સબ ટશન, એસી લા ટ મ, જનરટર મ, બોઈલર મ, હોટલ લો ,
હાઉસક િપગ, ટોસ, કરટકર માટ મ, બાયોકિમકલ, લા ટક, પેપર, લાસ વગેર કચરો એક
કરવાની જ યા, આ કારની સિવસ ાઉ ડ લેવલથી એક લેવલ નીચેના બેઝમે ટ પર મં ૂર ને
પા રહશે. આ કારના ઉપયોગ ુ ા ભાગ પે જ હોવા જોઈએ, આ માટ ુ ં
ુ ય હ ન ે ફળ ુ લ
બેઝમે ટના ૨૦ ટકાથી વધાર ન હો ુ ં જોઈએ. આવા િવ તારના વપરાશ માટ જ ં ીના પાંચ ટકા
રકમ ભરવાની રહશે.
૮.૧.૩. રુ ા કમચાર ની ક બન ભ યરાના દરક મજલે મળવાપા રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 252
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૮.૧.૪. ભ ય ું મા નમાં મળવાપા રહશે પરં ુ રુ ા હ થ

ુ ી બાંધકામના ૩.૦ મી પહોળા પર મીતીથી
દર ભ ય ુ મળવાપા રહશે ન હ.
9. પા કગ, ૂવમે ટ અને મો બ લટ નીચે ુ બ હોવા જોઈશે
જ
૯.૧ કોઈપણ લોર/બેઝમે ટ પર પા કગની મં ૂર આપી શકાશે.
૯.૨ ાઉ ડ લેવલ અથવા સરફસ પા કગનો આ હ રાખવો ન જોઈએ. અલબ , શાર રક ર તે
િવકલાંગ લોકો માટ ુ ં પા કગ ાઉ ડ લેવલ પર ઉપલ ધ કરાવવા ુ ં રહશે.
૯.3 પા કગ થળ ુ ી જતો ઢાળવાળો ર તો બ ડંગની હદથી ૩.૫ મીટર ુ ં
ધ તર છોડ ને તૈયાર
કરવાનો રહશે.
૯.૪ ઉપયોગમાં લેવાયેલા એફએસઆઈના ૫૦ ટકા ટ ું પા કગ ઉપલ ધ કરાવાશે
૯.૫ પા કગ એક ક વ ુ ભાગમાં રહશે અને આ તમામ ભાગ એ જ બ ડગ િુ નટમાં ઉપલ ધ
કરાવવાના રહશે.
૯.૬ ખાનગી કાર, સાયકલચાલક, પગપાળા આવતા-જતા લોકો, સિવસ હ કલ, ઈમરજ સી હ કલ અને
પ લક ુ ટ લટ હકલ સલામત ર તે આવી-જઈ શક તે કારની સા ુ ૂળતા હોવી જોઈએ
૯.૭ ન કના રોડ પરનો એ સેસ પોઈ ટ એ કાર હોવો જોઈએ થી યાં ા ફક મની સમ યા ન
સ ય અને હર માગ પર લાંબી કતાર ન થાય.
૯.૮ ુ મ ૨.૫ મીટર પહોળાઈનો એક સિવસ કો રડોર હોવો જોઈએ અને તે લ ટ
યેક માળ પર લ ત
સાથે સંકળાયેલો હોવો જોઈએ.

29.7 માળખાગત સલામતી

ુ બ લા ુ થશે
29.7.1. માળખાગત સલામતી િનયમનો પ રિશ ટ-૧ જ

29.8. અ ય જોગવાઈઓ

29.8.1. લ ટ - આયોજન અને ડઝાઈનઃ લ ટ ુ ં આયોજન અને ડઝાઈન રા ય બ ડગ કોડ ુ બ

જ
કરવાના રહશે.
29.8.2. પયાવરણલ ી બાબતો (એ) ુ જ
એ ટમે ટ લા ટ (બી) વરસાદ પાણીનો સં હ (સી) વે ટ
મેનેજમે ટ (ડ ) હવા, પાણી અને કાશ સંબિં ધત ૂ ષણ િનયં ણ પ િત (ઈ) ર જરશન અને
એર ક ડશિનગ માટ નોન સીએફસી ઈ વપમે ટનો ઉપયોગ
29.8.3. પાણીના ુ ઃઉપયોગની જોગવાઈ(પ રિશ ટ-૨), સોલાર વોટર હ ટગ(પ રિશ ટ-૩) લા ુ પડશે
ન
29.8.4. ઈમારત એનજ કો ઝવશન બ ડગ કોડ ુ બ તૈયાર થયેલી હોવી જોઈએ
જ
29.8.5. હર સલામતી હ ુ માટ સલામતી િન ણાતોની સલાહ લઈને સીસીટ વી કમેરા, નાઈટ િવઝન
ડવાઈસીસ, મોશન સે સેર, કં ોલ મ, રફ ૂજ એ રયા, વૈક પક માગ, વગેરનો બ ડગના
આયોજન, ડઝાઈનમાં સમાવેશ કર લેવો જોઈએ અને તે ઈ ટોલ કરવા જોઈએ.
29.8.6. યાં દશાવા ુ ં ન હોય યાં ડ સીઆરની જોગવાઈ જ ર ફરફાર સાથે લા ુ પડશે
29.8.7. આ જોગવાઈ તગત ડવલપમે ટ લાનના કોઈપણ ે માં હો પટલની મં ૂર રહશે
29.8.8. સલામતીના કારણોસર સરકાર ારા આ મં ૂર નો ઈનકાર થઈ શક છે

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 253
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

29.8.9. આ િનયમન હઠળ મં ૂર મ યા પછ પણ એરપોટ ઓથો રટ ઓફ ઈ ડયા, ઈઆઈએ

લીયર સ માટ વન અને પયાવરણ િવભાગ પાસેથી તથા અ ય સંબિં ધત િવભાગ પાસેથી જ ર
ુ બની મં ૂર લેવાની રહશે.
જ
29.8.10. ઈમારતની માળખાગત સલામતીની જવાબદાર ડવલપરની રહશે. ડવલપર તેના ખચ સંબિં ધત
વતં અિધકાર ુ વ અને
પાસેથી અથવા યો ય અ ભ િત ઠા ધરાવતા મા ય ચરલ
એ સપટ પાસેથી ચરલ ટ બલીટ અને સેફટ ુ ં ઓ ડટ કરાવવા ુ ં રહશે.
29.8.11. ચો સ લોટ ટાઉન લાિનગ ક મ િવ તારનો ભાગ ન હોય તેવા ક સામાં સંબિં ધત સ ાિધકાર
ન કર તે ુ બ ડડ શન લા ુ પડશે
જ
29.8.12. ડ સીઆર ુ બ ફાયર સેફટ ની જોગવાઈ કરવાની રહશે
જ
29.8.13. ભ યત ળયે વેશ ાર પાસે છત, લ ટ વગેરની મં ૂર રહશે. આ છત ૨.૫ મીટરથી વધાર ચી
ન હોવી જોઈએ.
29.8.14. દરક માળ પર સલામતી અને આપાતકાલીન સંજોગોમાં બહાર નીકળવા માટ વૈક પક માગ
અને ુ કલીની સમયમાં રહ શકાય તેવો રફ ૂજ િવ તાર એનબીસીની જોગવાઈ ુ બ હોવો
જ
જોઈએ
29.8.15. ગર બ અને મ યમવગના દદ ઓ માટ હો પટલમાં ૧૦ ટકા બેડ(પથાર ) ફાળવવાની રહશે અને
ન કરાયેલા ચા નો ૩૦ ટકા ચા ુ વાનો રહશે. સંબિં ધત સ ાિધકાર તેનાં અમલ ુ ં
વ લ
િનર ણ કરશે.

29.9. 4.0 ક વ ુ એફ.એ.આર. મં ૂર કરાયા હોય યાં પે યલ લાિનગ દરખા તો (એસ.પી.પી.)

29.9.1 હો પટલની ઓછામાં ઓછ જ રયાતો આ ુ બ હોવી જોઈએઃ

જ
૧. ૧૦૦ પથાર (બેડ)
૨. બે ઓપરશન િથયેટર, આઈસી ,ુ કોડ ુ મ
૩. િશ ણ, સંશોધન અને ુ તકાલયની સવલત, સે લાઈ ડ ટ રલાઈઝેશન સવલત, ઈનડોર
ફામસી અને ડ પે સગ ફામસી, હાઉસક િપગ ફિસ લટ અને લનન ફિસ લટ , કફટ રયા/ર ટોર ટ,
ઈનડોર કટ રગ ફિસ લટ
૪. આઈસી ુ માટ ફર જયાત એચવીએસી(સે લાઈ ડ એર ક ડશ સ) િસ ટ સ, ઓપરશન િથયેટર
અને અ ય મહ વની સવલતો
૫. મે ડકલ ગેસ માટ જ ર ગેસ અને તે પહ ચાડવા માટની સવલત
૬. ટ કગ, મટ રયલ રિસિવગ એ રયા
૭. અ યંત મહ વની સવલતો માટ પાવર બેકઅપ અને અ યંત મહ વની ન હોયતેવી સવલતો માટ
બનપરં પરાગત ઊ ોતનો ઉપયોગ ફર જયાત
૮. િવ આરો ય સંગઠન(ડ ુ ચઓ)ના ધોરણો ક તેને સમક
એ ધોરણો ુ બની ડઝાઈન હોવી
જ
જોઈએ
૯. ુ ાર વે ટ મેનેજમે ટ જ ર
.એસ.પી.સી. િનયમો અ સ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 254
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

પ રિશ ટ-1

માળખાગત સલામતી અને સેવા

1. ચરલ ડઝાઈન

ફાઉ ડશન(પાયો), ક ડયાકામ, ુ ાર કામ, લેન કો

થ ટ, રઈ ફો ડ કો ટ, ી- ડ કો ટ અને ચર
ટ લની માળખાગત ડઝાઈન નેશનલ બ ડગ કોડ ઓફ ઈ ડયાની ચરલ ડઝાઈન ભાગ-૬ની કલમ ૧
લો સ, કલમ-૨ ફાઉ ડશન, કલમ-૩ ૂડ(લાક ુ )ં , કલમ-૪ મેસ ી(ક ડયાકામ), કલમ-૫(કો ટ), કલમ-૬( ટ લ)
ુ બની હોવી જોઈએ અને તેમાં સલામતી સંબિં ધત ભારતીય ધોરણની નીચે
જ ુ બની માગદિશકા ુ ં
જ
પાલનથ ુ ં જ ર છે ઃ

એ. ૂકંપ સામે ર ણઃ
i. આઈ.એસ.: ૧૮૯૩-૧૮૯૪ ચરની ૂકંપ અવરોધક ડઝાઈન માટના ધોરણો (ચો ુ ં રિવઝન)
ii. આઈ.એસ.: ૧૩૯૨૦-૧૯૯૩ િસ મક ફોસ સ અથાત ૂકંપ સંબિં ધત ગિતિવિધના સંજોગોમાં રઈ ફો ડ
ક ટ ચર ુ ં ડ ટાઈલ ડટલ ગ-કોડ ઓફ ે ટ સ.
iii. આઈ.એસ.: ૪૩૨૬-૧૯૯૩ ઈમારતની ૂકંપ અવરોધક ડઝાઈન અને બાંધકામ-કોડ ઓફ ે ટ સ(બી ુ ં
રિવઝન)
iv. આઈ.એસ.: ૧૩૮૨૮-૧૯૯૩ ઓછા મજ ૂત ક ડયાકામ સાથેની ઈમારતોમાં ૂકંપ અવરોધક બાંધકામ
ુ ાર -ુ ં માગદિશકા
ધ
v. આઈ.એસ.: ૧૩૮૨૭-૧૯૯૩ માટ ના મકાનો-ઈમારતોને ૂકંપ અવરોધક બનાવવા જ ર ુ ારા
ધ
કરવા-માગદિશકા
vi. આઈ.એસ. : ૧૩૯૩૫-૧૯૯૩ ઈમારત ુ ં સમારકામ અને ૂકંપ સામે તેને મજ ૂત બનાવવી-માગદિશકા
vii. ઈમારતને ૂકંપ અવરોધક બનાવવા માટ ુ ારા કરવા-માગદિશકા-એ સપટ
ધ ુ , ભારત સરકાર,
પ
શહર િવકાસ અને રોજગાર મં ાલય( કાશન - બ ડગ મટ રય સ એ ડ ટ નોલો મોશન
કાઉ સલ-૧૯૯૮.)

બી. વાવાઝોડા/ચ વાત સામે ર ણ

i. એ.૮.આઈ.એસ. ૮૭૫(૩)- ૧૯૮૭ બ ડગ અને ચર માટ કોડ ઓફ ે ટ સ ફોર ડઝાઈન
લો સ( ૂકંપ િસવાય), પાટ-૩, િવ ડ લો સ
ii. બી. ઈમારતને પવન/ચ વાત અવરોધક બનાવવા માટ ુ ારા કરવા-માગદિશકાઃ
ધ
- એ સપટ ુ , ભારત સરકાર, શહર િવકાસ અને રોજગાર મં ાલય,
પ કાશન- બ ડગ મટ રય સ
એ ડ ટ નોલો મોશન કાઉ સલ-૧૯૯૮.
ન ધઃ નેશનલ બ ડગ કોડમાં દશાવાયેલા ક તેનો સંદભ ટાંકલા સ હતના ભારતીય ધોરણનો યાં
યાં ઉ લેખ હોય યાં છે લાંમાં છે લાં વઝનને યાનમાં લેવા ુ ં રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 255
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

iii. સી. ફોમ-૨(સી)માં દશા યા ુ બ ુ ં ઉપરો ત સ ટ ફકટ બ ડગ લાન/ ો ગ અને અ ય મા હતીની

જ
સાથે ર ૂ કરવા ુ ં રહશે.

ુ વ ા િનયં ણ) જ રયાત
2. વો લટ કં ોલ( ણ

i. તમામ મટ રયલ અને કામદારોની ુ વ ા વી ૃ ત ધોરણો અ સ

ણ ુ ારની અને ભારતીય ધારાધોરણો
અને કોડ ુ બની હોવી જોઈએ
જ માં પાટ-૫ બ ડગ મટ રયલ અને પાટ-૭ ક શનલ ે ટસ
અને સેફટ , નેશનલ બ ડગ કોડ ઓફ ઈ ડયાનો સમાવેશ છે .
ii. ઈમારતનાં બાંધકામ અને સમારકામ અને પાળ બાંધવી વગેર દરિમયાન દરિમયાન તમામ કારના
ખોદકામ ડા હોવા જોઈએ અને ગટર યવ થા સૌથી નીચેના તર પર હોવી જોઈએ અને યો ય ઢાળ
આપેલો હોવો જોઈએ થી નકામા પાણી ક વાહ નો િનકાલ યો ય ર તે થઈ શક અને કોઈ ખાડો એ
ર તે ખોદલો ન હોવો જોઈએ માં પાણી ભરાઈ રહ અને તેને કારણે મ છર આવે.
iii. વૈક પક સામ ી, ડઝાઈનની પ િત અને ક શન તથા પર ણ િનયમોની જોગવાઈનો હ ુ
કોઈપણ મટ રયલનો ઉપયોગ અટકાવવાનો ક ક શનની ડઝાઈનની પ િત અટકાવવાનો નથી
પરં ુ તેના માટ વૈક પક યવ થાની મં ૂર મેળવવી જ ર છે . ઈ ટ ેટડ ડવલપમે ટ ક મ તર ક
તૈયારકરાયેલા આ કટ ચર લાિનગ અને લે-આઉટને અટકાવવાનો આ જોગવાઈનો હ ુ નથી.
મટ રયલ, ડઝાઈન અને બાંધકામની બાબતે નેશનલ બ ડગ કોડની જોગવાઈનો અમલ થતો હોય
તો સંબિં ધત સ ાિધકાર વૈક પક યોજનાને મં ૂર આપી શક છે .
iv. વો લટ કં ોલની જ રયાતોને યાનમાં લઈને તમામ ઈમારતો ુ ં બાંધકામ કરવા ુ ં રહશે.
v. મં ૂર કરાયેલા લાન ુ બ ુ ં બ ડગ હોય તો તેની માળખાગત સલામતી જ રયાતો ુ ં િનર
જ ણ
કરવા ુ ં રહશે. -તે ક સામાં બાંધકામ મજ ૂત કરવા માટ જ ર મં ૂર લેવાની રહશે.

3. પર ણ
િનયમોની જોગવાઈઓ ુ ં પાલન થ ુ ં હોવાના અ ૂરતા રુ ાવા હોય અથવા િનયમ ુ બ બાંધકામમાં મટ રયલ,
જ
ડઝાઈન ક પ િતની બાબતે વૈક પક યોજનાનો અમલ થયો ન હોવાના ુ તા
ર રુ ાવા હોય તો તેવા ક સામાં
મા યતા ા ત એજ સી -તે બ ડગના મા લકના ખચ નીચે ુ બ પર
જ ણ કરશે

i. પર ણની પ િતઃ -તે બ ડગના બાંધકામ સંબિં ધત મટ રયલ ક ડઝાઈન માટ િનયમ ુ બ
જ
ન કરાયેલી પર ણ પ િત અપનાવાશે. જો િનયમનમાં ચો સ ટ ટની પ િતનો ઉ લેખ નહ
હોય તો સંબિં ધત સ ાિધકાર ટ ટની યા ન કરશે. બ ડગ મટ રયલના પર ણની પ િત
માટ નેશનલ બ ડગ કોડ(બીઆઈએસ ારા ુ ારનો
કાિશત)માં અપાયેલા ભારતીય ધોરણો અ સ
સંદભ જ ર છે .
ii. પર ણનાં પ રણામ સાચવી રાખવા પડશેઃ આવા તમામ પર ણો(ટ ટ)ના પ રણામની નકલ
સંબિં ધત સ ાિધકાર એ ઓછામાં ઓછા બે વષ ુ ી સાચવી રાખવાના રહશે.
ધ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 256
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ુ ારના મટ રયલ ુ ં પર
ભારતીય ધોરણો અ સ ણ સંબિં ધત સ ાિધકાર ારા મા યતા ા ત લેબોરટર માં
કરવામાં આવશે. લેબોરટર ક એજ સી િસમે ટ, ટ લ અને ક ટની ુ વ ા વગેર ુ ં પર
ણ ણ ક શન
એજ સી સાથે મળ ને કર છે . સાઈટના થળે અને લેબોરટર માં બ ે થળે ટ ટગ થાય છે .
બાંધકામના પાયાથી લઈને તે ુ ં સં ૂણ કામ ૂ ું થવા ુ ીના િવિવધ તબ ામાં િનયમ
ધ ુ બ પર
જ ણ થ ું
જોઈએ. લેબોરટર દરક તબ ે પર ણનો મા ણત અહવાલ તૈયાર કરશે અને તેનીનકલ ક શન
એજ સીને ુ રત
પ કરશે. આ એજ સી સંબિં ધત સ ાિધકાર ને આ ટ ટગ રપોટ મોકલશે.

4. હાલમાં અ ત વ ધરાવતી ઈમારતની બાંધકામની થરતા અને ફાયર સેફટ

એ. હાલ અ ત વ ધરાવતી ઈમારત ુ ં બાંધકામ ુ ં ક/અથવા ફાયર સેફટ ુ ં ક બાંધકામને થયેલા

કુ સાન ુ ં ક અ ય ભાગ ુ ં ચો સ સમયાંતર સંબિં ધત સ ાિધકાર ારા ૂ યાંકન કરવા ુ ં રહશે.
િન ણાતોની પેનલમાંથી પસંદ કરાયેલા િન ણાત ક િન ણાતો ારા આ ૂ યાંકન કરાય છે .
બી. મા લક/ડવલપર/કબજો ધરાવનાર ય ત આ િન ણાતની સલાહને પગલે બ ડગમાં જ ર
સમારકામ ક તેને મજ ૂતી આપવા ુ ં કામ કરાવે છે અને નેશનલ બ ડગ કોડ તથા ભારતીય
ુ ાર ુ ં બાંધકામ બનાવે છે .
ધોરણો અ સ
મા લક/ડવલપર/કબજો ધરાવનાર ય ત આ ુ બ પગલાં ન લે તો સંબિં ધત સ ાિધકાર ક
જ
કોઈપણ મા ય એજ સી મા લક/ડવલપર/કબજો ધરાવનાર ય તના ખચ આ કાર ુ ં કામ પાર
પાડશે.
સી. સંબિં ધત સ ાિધકાર કટલા સમયગાળામાં આ કામ પાર પાડવા ુ ં રહશે તે ન કરશે.
ડ. સમારકામ ક મજ ૂતી માટ ુ ં જ ર કામ પાર પાડવા દરિમયાન બ ડગનો કબજો લેવો ક કમ
તેનો આદશ સંબિં ધત સ ાિધકાર આપશે.
ઈ. મં ૂર કરાયેલા લાન ુ બ ુ ં બ ડગ હોય તો તેની માળખાગત સલામતી જ રયાતો ુ ં િનર
જ ણ
કરવા ુ ં રહશે. -તે ક સામાં બાંધકામ મજ ૂત કરવા માટ જ ર મં ૂર લેવાની રહશે.
ઈમારતની માળખાગત સલામતીની જવાબદાર ડવલપરની રહશે. ડવલપર તેના ખચ સંબિં ધત વતં
ુ વ અને
અિધકાર પાસેથી અથવા યો ય અ ભ િત ઠા ધરાવતા મા ય ચરલ એ સપટ પાસેથી ચરલ
ટ બલીટ અને સેફટ ુ ં ઓ ડટ કરાવવા ુ ં રહશે.

પ રિશ ટ-2
પાણીના ુ ઃઉપયોગના િનયમનો
ન

1. યા યા

૧.૧ ડોમે ટક વે ટ વોટર એટલે એ ુ ં પાણી સામા ય ર તે રહણાંક ૃિ માટ જ ઉપયોગમાં લેવાયા
બાદ છોડા ુ ં ક નીકળ ુ ં હોય અથવા એ ુ ં નકા ુ ં પાણી અ ય ીમાઈસીસમાંથી નીકળ ુ ં હોય.

૧.૨. ે વોટર એટલે ટાંક , ટબ, વારા અને વોિશગમાંથી નીકળ ુ ં હોયતે ુ ં પીવાલાયક ન હોય તે ુ ં પાણી

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 257
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૧.૩. ી- ટમે ટ એટલે ઈ ડ યલ વે ટ અથવા અ ય કોઈ વે ટ(કચરો ક નકા ુ ં વાહ )ને વે ટ વોટર
િસ ટમમાં નાખતા પહલા કરાતી યા.

૧.૪. ીમાઈસીસ એટલે

એ. એવી ોપટ અલગ ટાઈટલ કાડ હઠળ હોય ક ના માટ અલગ ટાઈટલ કાડ ર કર શકાય
અને તેના આધાર બ ડગનો લાન ર કર શકાય ક એ ુ ં બ ડગ ોસ-લીઝ, િુ નટ
ટાઈટલ ક કંપની લીઝ ારા કોઈ ય તગત એકમના કબ માં હોય અને ના માટ ટાઈટલ
સ ટ ફકટ ઉપલ ધ હોય, અથવા
બી. ચો સ હ ુ માટ હર મા લક માં જમીન લીધી હોય, અથવા
સી. થાિનક સ ામંડળ ારા ના પર અલગથી ટ સ ુ ં ૂ યાંકન થ ુ ં હોય, તે ુ ં બ ડગ તગત
આવે ું વતં એકમ.

૧.૫. બનપીવાલાયક પાણી એટલે બનસંપક હ ુ માટ ુ ં પાણી, ઘરમાં ઉપયોગમાં ન લેવા ુ ં પાણી મક
કાર સાફ કરવા માટ, ટોઈલેટ લિશગ માટ, ગાડિનગ માટ, બાંધકામ હ ,ુ લે ડ કિપગ માટ, ટપક િસચાઈ
માટ, ૂિમગત જળના રચા માટ ઉપયોગમાં લેવા ુ ં પાણી.

૧.૬. િતબંિધત ઔ ો ગક કચરો અથાત ઔ ો ગક કચરો(ક વાહ ) માં .પી.સી.બી. ારા ન કરાયેલી
મા ા કરતાં વધાર ભૌિતક અને રાસાય ણક ત વો હોય છે .

2. ઉપયો ગતાઃ

નીચે ુ બની કટગર ના બ ડગના ક સામાં પાણીનો

જ ુ ઃઉપયોગ કર શકાય છે ઃ
ન

2.1 નીચે ુ બના ઉપયોગ હઠળ તમામ નવા બ ડંગ પાણીનો ઉપયોગ કર શક છે ઃ
જ

એ) ૧૦ ક તેથી વ ુ મકાન ધરાવતા કોઈપણ લો રાઈઝ/હાઈ રાઈઝ બ ડગ અથવા નો ુ લ બ ટ

અપ એ રયા ૭૫૦ ચોરસ મીટરથી વ ુ હોય તેવા મકાન
બી) હો પટલ અને નિસગ હોમ
સી) હોટલ, લોજ અને ગે ટ હાઉસ
ડ) ૂ હો ટલ, કોલેજ, િનગ સે ટર
લ
ઈ) રુ ા દળો, અધલ કર દળો અને પોલીસના બેરક
એફ) ૧૫૦ ચોરસ મીટરથી વ ુ લી થ એ રયા હોય તેવા વતં રહણાંક મકાન-ઈમારત
) રલવે ટશન અને એરપોટના કાયરત બ ડગ વા ક વેઈ ટગ મ, રટાય રગ મ, ર ટ મ,
ઈ પે શન બંગલો અને કટ રગ િુ નટ
એચ) ક ૂિનટ સે ટર, બે વેટ હોલ અને તે કારનો ઉપયોગ ધરાવતા બ ડગ
આઈ) યવસાયી ઈમારતો નો મહ મ બ ટઅપ એ રયા 2000 ચો.મી. અથવા વ ુ હોય.
) તમામ જોખમી/પાણી ૂ િષત કરતા/રાસાય ણક ઉ ોગો

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 258
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ન ધઃ ઉપરો ત પૈક બી, સી, , એચ અને માં દશાવેલી કટગર ના ક સામાં હ ટગ િસ ટમ ૂર પાડવા ંુ
ફર જયાત નથી.

૨.૨ સ ામંડળ ારા ન કરાયા ુ બ નીચે

જ ુ બના સંજોગોમાં
જ ુ ત મળ શક છે ઃ
એ. વતમાન ીમાઈસીસમાં ટડ વોટરના ઉપયોગ માટ વધારાની ઓવરહડ ટાંક ની જોગવાઈની
મં ૂર ન હોય તો
બી. વતમાન બાંધકામ-માળખામાં ટમે ટ ફિસ લટ અને કલે શન ચે બર ઈ ટોલ કર શકાય તેમ ન
હોય તો

સી. જમીનની અછત હોય ક યાં ખરાબ પાણીને રસાઈકલ કરવા માટની સવલત ન હોય તો.

3. પાણીના ુ ઃઉપયોગ માટ જ ર િસ ટમ ંુ ઈ ટોલેશન

ન

૩.1. નવી ઈમારતોઃ ઉપરની ેણીના નવા મકાનોના બાંધકામના આયોજનમાં તેનો સમાવેશ કરવામાં

આવેલો હોય તો જ તેને મં ૂર આપવામાં આવવી જોઇએ:

૩.1.1. ૂખરારં ગ ુ ં પાણી, રસાઈક લગ વોટર લા ટ, ટોરજ માટ લ બગની અને ં ુ ડયા રં ગના
ુ ફ ટગની જોગવાઈ બ ડર કરવાની રહશે.
ર ઝ

૩.1.૨. વધારાના ે વોટરના િનકાલ માટ ુ જ િસ ટમની વધારાની જોગવાઈ પણ કરવાની રહશે.
એ

૩.1.૩. જોખમી ગેસ ક વન માટ જોખમી એવી કોઈપણ વ ુ ન હોવી જોઈએ

૩.1.૪. પીવાલાયક અને બનપીવાલાયક પાણી ુ ં ફ ટગ એકબી માં ભળ ય તે ુ ં ન હો ુ ં જોઈએ.

રસાઈક ડ વોટર િસ ટમ પીલાલાયક પાણીની િસ ટમના ઓપર ટગ ેશરથી નીચેના તર પર
હો ુ ં જોઈએ.

૩.૨. ૂની ઈમારતોઃ ૂની ઈમારતોમાં નવા બાંધકામ ક ફરફારના સંજોગોમાં પાણીનો ુ ઃ ઉપયોગ િનયમો
ન
ુ ાર કરવાનો રહશે.
અ સ

4. પાણીની ુ વ ા,
ણ ટમે ટ અને ચો સ ધારાધોરણઃ

૪.1. પાણીની ુ વ ા બનપીવાલાયક પાણીના ધોરણો

ણ ુ બની હોવી જોઈએ. રસાઈકલ કરાયેલા પાણી ુ ં
જ
છ મ હનામાં એક વાર પર ણ કરવા ુ ં રહશે અને તેના પ રણામ સંબિં ધત સ ાિધકાર યાર માંગે
યાર આપવા પડશે.

૪.૨. અ ત વ ધાવતી દરક ઈમારત/રહણાંક માળખા ખાતે રસાઈક ડ વોટર લા ટની જોગવાઈ અને તેને
ુ ફ ટગ માટ અલગ લ બગ યવ થા હોવી જોઈએ.
ે વોટર માટ અને ર ઝ

૪. ૩. ખરાબ પાણી- વાહ -કચરા ુ ં પર ણ અને તેના પ રણામ ર ૂ કરવાની યા ુ રાત

જ ૂ ષણ
િનયં ણ બોડ ક અ ય સંબિં ધત સ ામંડળ ારા ન કરાયેલી શરતો અને િનયમો ુ બ હોવી જોઈએ.
જ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 259
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૪. ૪. પાણીના ુ ઃઉપયોગ માટના ઈ ટોલેશન સંબિં ધત આચારસં હતા અ સ

ન ુ ાર હોવા જોઈએ.

5. સામા ય જોગવાઈઓઃ

૫.૧. અિનવાય પ ટતાઃ ીમાઈસીસના ઓ ુ ાયર ક મા લક તેના લા ટ ક િ માઈસીસમાંથી છોડવામાં

પ
આવતા નકામા વાહ ની ુ વ ા તેનો
ણ કાર વગેરમાં ફરફાર હોય તો તેની સંબિં ધત સ ાિધકાર ને
ણ કરવાની રહશે. આ ફરફાર આ િનયમો હઠળ ભંગ ગણી શકાય.

૫.૨. ુ ારા મક પગલાં- આ િનયમોનો ભંગ કરતા હોવા ુ ં મા ૂમ પડશે તો તેવા સંજોગોમાં સંબિં ધત
ધ
સ ામંડળ તપાસ કયા પછ અને મા લકને બ માં સાંભ યા પછ નો ટસ ર કરશે અને જ ર
ુ ારા મક પગલાં લેશે.
ધ

૫.૩. વળતરઃ સંબિં ધત સ ામંડળ પાણીના રસાઈક લગની કામગીર જોયા પછ સં ુ ટ થાય તો -તે
ડવલપમે ટ માટ લેવાતા ટ સ ક ફ ુ બ વળતર આપી શક છે . ડવલપર પાસેથી કટલા ખચની
જ
ુ ાત કરવાની છે તેના આધાર વળતર આપવામાં આવે છે .
વ લ

૫.૪. િવવાદનો ઉકલઃ આ િનયમો ુ બ કોઈપણ િવવાદ ઊભો થાય તો

જ િુ નિસપલ કિમશનર ુ ય
કાયવાહ અિધકાર સમ મામલો જશે અને તે ઓથોરાઈ ડ ટકિનકલ ઓ ફસર ક િન ણાતોની સલાહ
લઈને િવવાદનો ઉકલ લાવશે અને ઓ ુ ાયર ક બ ડર ક ડવલપરને તેની
પ ણ કરશે. સંબિં ધત
સ ાિધકાર નો િનણય આખર અને બા ય રહશે.

૫.૫. ઓથોરાઈ ડ લેબોરટર ની યાદ ુ રાત રા ય

જ ૂ ષણ િનયં ણ બોડ ારા અથવા મહાનગરપા લકા
ારા મા યતા ા ત હશે.

પ રિશ ટ-3

સોલાર આધાર ત વોટર હ ટગ િસ ટમ ઈ ટોલ કરવા સંબિં ધત િવિનયમો

1. સોલાર આિસ ટડ વોટર હ ટગ િ◌સ ટમ નીચે ુ બની કટગર ની ઈમારતો માટ ઉપલ ધ કરાવાશે.
જ

એ) હો પટલ અને નિસગ હોમ

બી) હોટલ, લોજ અને ગે ટ હાઉસ

સી) ૂ હો ટલ, કોલેજ

લ

ડ) રુ ા દળો, અધલ કર દળો અને પોલીસના બેરક

ઈ) ૧૫૦ ચોરસ મીટરથી વ ુ લી થ એ રયા હોય તેવા વતં રહણાંક મકાન-ઈમારત

એફ) રલવે ટશન અને એરપોટના કાયરત બ ડગ વા ક વેઈ ટગ મ, રટાય રગ મ, ર ટ મ,

ઈ પે શન બંગલો અને કટ રગ િુ નટ

) ક ૂિનટ સે ટર, બે વેટ હોલ અને તે કારનો ઉપયોગ ધરાવતા બ ડગ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 260
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ન ધઃ ઉપરો ત પૈક ઈ કટગર ના ક સામાં સોલાર આિસ ટડ હ ટગ િસ ટમ ૂર પાડવી ફર જયાત નથી.

2. ઉપરો ત મ-૧માં દશા યા ુ બની કટગર માં યાં ગરમ પાણી

જ ૂ ું પાડવા માટની યવ થા હોય ક
ઈ ટોલેશન કરા ુ ં હોય યાં સોલાર આિસ ટડ વોટર હ ટગ િસ ટમની વૈક પક યવ થા ન હોય તો તેવા
ક સામાં નવા બ ડગ ુ ં બાંધકામ થઈ શકશે નહ .

િશડ ૂલ

1. યા યાઃ

એ. સોલાર આિસ ટડ વોટર હ ટગ િસ ટમઃ સૌરઊ નો ગરમીના ોત તર ક ઉપયોગ કર ને પાણી

ગરમ કરવાની ડવાઈસ

બી. ઓ ઝીલર બેકઅપઃ સોલાર વોટર હ ટગ િસ ટમમાંથી આવતા પાણીને ગરમ કરવા માટ
ઈલે કલી ઓપરટડ ક અ ય ધણથી ગરમ થ ુ ં બોઈલર ક તેવી િસ ટમ

સી. ન ંુ બ ડગઃ ઉપરો ત કટગર ુ બ ુ ં એ ુ ં બ ડગ

જ ના બાંધકામનો લાન સંબિં ધત સ ામંડળને
મં ૂર માટ ુ રત કરાયો હોય
પ

ડ. વતમાન બ ડગઃ બ ડગને તેનો રાબેતા ુ બનો બઝનેસ કરવા માટ ુ ં લાઈસ સ ફાળવવામાં
જ
આ ુ ં હોય તે ુ ં બ ડગ.

2. સોલાર વોટર હ ટગ િસ ટમ ંુ ઈ ટોલેશન

એ) ન ંુ બ ડગઃ બ ડગની ડઝાઈનમાં તેની સૌથી ચાઈ પરથી બ ડગમાં યાં- યાં ગરમ પાણીની
જ ર હોય યાં ઈ ુ ેટડ પાઈપલાઈનની જોગવાઈ હોય તેવા લાનને જ નવા બાંધકામ માટ મં ૂર
લ
અપાશે. બ ડગમાં સોલાર વોટર હ ટગ િસ ટમને સતત પાણીનો રુ વઠો મળતો રહ તેવી જોગવાઈ
હોવી જોઈએ. બ ડગમાં ઉપર ુ લી જ યા હોવી જોઈએ, યાં સીધો જ ૂય કાશ આવી શક.
બ ડગની છતની ભાર વહન મતા ઓછામાં ઓછ ૫૦ કલો િત ચોરસ મીટર હોવી જોઈએ. ઉપરો ત
કટગર ના તમામ નવા બ ડગને બઝનેસ શ કરવા માટ ુ ં જ ર લાઈસ સ મેળવતા પહલા સોલાર
વોટર હ ટગ િસ ટમ ઈ ટોલ થઈ જવી જ ર છે .

બી. વતમાન બ ડગઃ ઉપરો ત કટગર તગત હાલમાં અ ત વ ધરાવતા બ ડગમાં હ ફુ રના સમયે
સોલાર આિસ ટડ વોટર હ ટગ િસ ટમ ઈ ટોલ કરવી ફર જયાત છે . આવા બ ડગમાં ગરમ પાણી ૂ ું
પાડવાની િસ ટમ ક ઈ ટોલેશન હોવા જ ર છે .

2.1 મતાઃ િવિવધ કટગર તરગતના બ ડગમાં ઈ ટોલ થનાર સોલાર વોટર હ ટગ િસ ટમની
મતા થાિનક સ ામંડળ સાથે પરામશ કર ને ન ુ મ
કરવામાં આવશે. લ ત મતા દરક
બાથ મ અને રસોડાદ ઠ ૨૫ લીટરથી ઓછ ન હોવી જોઈએ. ુ લ ફ એ રયા(ધાબા ઉપર
િસ ટમ ઈ ટોલ કરાઈ હોય તેનો િવ તાર)ના મહ મ ૫૦ ટકા ૂરો પાડલો હોવો જોઈએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 261
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

2.2 પેિસ ફકશનઃ સોલાર આિસ ટડ વોટર હ ટગ િસ ટમ ુ ં ઈ ટોલેશન ૂરો ઓફ ઈ ડયન

ુ બ હો ુ ં જોઈએ. િસ ટમમાં
ટા ડડસ(બીઆઈએસ) પેિસ ફકશન આઈ.એસ. ૧૨૯૩૩ જ
ઉપયોગમાં લેવાતા સોલાર કલે ટર બીઆઈએસ સ ટ ફકશન માક ધરાવતા હોવા જોઈએ.
2.3 ઓ ઝીલર િસ ટમઃ યાં ગરમ પાણી સતત જ ર હોય યાં ઈલે ક ઈ વપમે સ ક ધણની
મદદથી વૈક પક(ઓ ઝીલર ) હ ટગ યવ થા હોવી જોઈએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 262
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

30. હોટલ માટના િવશેષ િવિનયમો

30.1. શોટ ટાઈટલ, એ સટ ટ અને આરં ભ

• આ કાયદા ૨૦૦૯ અને કાયદા ૧૯૭૬ ના હઠળ રચના કરવામાં આવેલા
ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ.ના અિધકાર ે હઠળના િવ તારોમાં લા ુ પડશે.

30.2. કોને લા ુ પડ
આ િનયમન આ િવિનયમો હઠળની તાિવત કોઈપણ હોટલ બ ડગને લા ુ પડ છે .

30.3. યા યા

એ) એ ટ નો અથ ુ રાત પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર જયન એ ટ, ૨૦૦૯ અને ધી

જ ુ રાત ટાઉન
જ
લાિનગ અને શહર િવકાસ કાયદો, ૧૯૭૬ એવો થશે.
બી) યો ય સ ામંડળ અથાત એ ટમાં ન કરાયેલી ઓથો રટ
સી) સ મ સ ાિધકાર અથાત -તે કસ ુ બ મા ય
જ ય ત ક ય તઓ ક સ ામંડળ ક
સ ામંડળો મને આ િવિનયમ હઠળ કામગીર કરવા ુ ં કહવામાં આ ુ ં હોય.
ડ) ડવલપર અથાત
મા લક/ ય ત/ ય તઓ/ર જ ટડ/સોસાયટ /એસોિસયેશન/કંપની/સં ુ ત
સાહસ/ઈ ટટ ૂશન/ ટ ને હોટલ ો ટ ડવલપ કરવા માટ અર કરવા માટની સ ા
અપાઈ હોય.
ઈ) એ કપ ટ અથાત યો ય હવાઉ સ સાથેનો કો રડોર, સીડ ક અ ય સર ુ ેશન પેસ ક આ
લ
પૈક એક કરતા વ ુ યવ થા એનબીસીની જ રયાતો ુ બ િવિવધ જ યાએ ક િવિવધ
જ
માળ( લોર) પર હોવી જોઈએ ના મારફતે તેમાં રહલા લોકો- વાસીઓ ુ લી જ યામાં
સલામત ર તે પહ ચી શક.
એફ) ફાયર એ કપ સીડ અને ટ અથાત બ ડગમાં એનબીસીની જ રયાત ુ બ અને ફાયર
જ
ઓ ફસરની સલાહ તથા મં ૂર અ સ
ુ ાર િવિવધ થળે ક િવિવધ લોર પર ડઝાઈન
કરાયેલો એ કપ ટ
) ફાયર ઓ ફસર અથાત મહાનગરપા લકાના ચીફ ફાયર ઓ ફસર
એચ) ડ સીઆર અથાત જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન
લ સંબિં ધત યો ય સ ામંડળને
લા ુ પડ છે .
આઈ) ગે ટ ોપ ઓફ કનોપી અથાત ુ ય વેશ ાર ખાતેની છત-શેડ
) હોટલ અથાત એ ુ ં બ ડગ ક એક જ મેનેજમે ટ તગત બ ડગનો સ ૂહ માં ૂવા
માટની યવ થા ૂર પાડવામાં આવે છે . તેમાં ભોજન, ર યેશન, મનોરં જન, વાસી માટ
શોિપગ, લોબી/લો જ, ર ટોર ટ, બાર, શોિપગ િવ તાર, બે વેટ હોલ ક કો ફર સ હોલ, હ થ
લબ, ડ ડટકટડ બઝનેસ સે ટર એ રયા, વિમગ ૂલ, પા કગ યવ થા સાથેની ડ સિવસ,
ર ટોર ટ વગેર હોય ક ન હોય.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 263
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ક) ુ એ રયા અથાત બ ડગમાં આગ લાગી હોય ક અ ય કોઈ આપાતકાલીન

રફ જ થિત આવી
પડ હોય તેવા સંજોગોમાં તેમાં રહલા લોકો ચો સ સલામત થળે જઈ શક તેવો િવ તાર.
એનબીસીની જ રયાત ુ બ બ ડગમાં િવિવધ થળે ક
જ ુ એ રયા
લોર પર આવો રફ જ
હોવો જોઈએ.
એલ) સિવસ લોર અથાત એવો લોર સિવસ લાઈનના ચરલ ા ઝીટ સ હતની બાબતે
બફર તર ક કામ આવે તેવો લોર ૨.૨ મીટરથી વધાર ન હોવો જોઈએ.
એમ) એ યમ અથાત િવશાળ ુ લી જ યા આ ું બ ડગ હવા-ઉ સવા ં હોવાની તીિત
કરાવે ઘણી વાર ચેના માળ પર હોય છે . તેમાં સો ટ ફ/ લે ડ ફ/ ક હવામાનની
અસર ન થાય તે ુ ં ફ હોય છે પરં ુ તેના પર અ ય કોઈ ૃિ થતી નથી.
એન) ઝોન અથાત સંબિં ધત સ ામંડળે મં ૂર કરલા ડવલપમે ટ લાનમાં મં ૂર કરાયેલો ચો સ
ઝોન(િવ તાર).

30.4. ડ .એસ.આઈ.આર.ડ .એ. ની ફરજોઃ

એ) સંબિં ધત સ ામંડળ
અ. અર મ યાના 30 દવસની દર દરખા ત મં ૂર કરવી ક નામં ૂર તે ગે સવ ચ સ ાને
ભલામણ કરવામાં આવશે.
બ. દરખા તમાં કોઈ નો ટફાઈડ વોટર બોડ ક અ ય િવ તાર ુ ીત જણાય તેને
સ ામંડળને અ ચ
લેખીત કારણ આપી અર રદ કરવામાં આવશે.

30.5. મં ૂર મેળવવા માટની યાઃ

એ) આ િનયમો અને ડ સીઆરની જોગવાઈઓને આિધન કોઈપણ ડવલપર આ િનયમ હઠળ

ડવલપમે ટ કરવા માગતા હોય તેમણે ડ સીઆર ુ બના જ ર દ તાવેજો અને
જ ો સ સાથે
એ ટની કલમ ૨૬ હઠળ સંબિં ધત સ ામંડળને અર કરવાની રહશે. સંબિં ધત સ ામંડળ તેનો
અ ભ ાય રા ય સરકારને મોકલી આપશે.
બી) રા ય સરકાર કલમ ૨૯(૧) (ii) હઠળ િનણય લેશે અને જ ર આદશ કરશે. સરકારના આદશ ુ બ
જ
સંબિં ધત સ ામંડળ મં ૂર આપશે.

30.6. આયોજન સંબિં ધત જોગવાઈ

ુ મ સં યા નીચે
એ) મની લ ત ુ બ હોવી જોઈએઃ
જ

લોટ િવ તાર ચો.મી. મ

એ) ૫૦૦૦ ક ૮૦૦૦ ક તેથી વ ુ ૧૦૦
બી) ૮૦૦૦થી વ ુ અને ૧૦૦૦૦ ુ ી
ધ ૧૫૦
સી) ૧૦,૦૦૦થી વ ુ ૨૦૦

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 264
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

બી) લોર એ રયા રિશયો

i. કોઈપણ ઝોન માટ મહ મ મં ૂર પા લોર એ રયા રિશયો (એફ.એ.આર.) નીચે ુ બ રહશેઃ

જ

ર તાની
લોટના ે ફળ
ુ મ
લ ત લોટ ું મહ મ મકાનની ુ મ સેટબેક (આગળ-
લ ત
ુ બ મહ મ
જ
પહોળાઈ ુ મ માપ
લ ત એફ.એ.આર. મહ મ ચાઈ* પાછળ‐ બંને તરફ)
ાઉ ડ કવરજ
(મીટરમાં)

૫ ૦‐૧૦% ૧૫૦મી. ૧૦મી.‐૮મી.‐૬મી.‐૬મી.

૫૫મી. અને ૫૦૦૦**
૪ ૧૦‐૨૦% થી વ ુ ૧૨૬મી. ૯મી.‐૭મી.‐૬મી.‐૬મી.
વધાર ચો.મી.
૩ ૨૦‐૩૦% થી વ ુ ૩૨મી. ૮મી.‐૬મી.‐૬મી.‐૬મી.

૨૫મી. થી

વધાર અને ૫૫ ૧૫૦૦ ચો.મી. ૨.૫ ૪૦% ૨૦મી. ૮મી.‐૬મી.‐૬મી.‐૬મી.

મી.થી ઓછ

૨૫મી.થી ઓછ ૧૫૦૦ ચો.મી. ૨ ૪૦% ૧૬મી. ૮મી.‐૬મી.‐૬મી.‐૬મી.

**5000 ચોરસ મીટર અને ઉપરના લોટમાં – જો મકાન પો ડયમ અને ટાવર સાથે હોય તો, મહ મ 8 મીટરની ચાઈ માટ
મહ મ ૪૦ ટકા ાઉ ડ કવરજ આપવામાં આવશે, માં ાઉ ડ અથવા ાઉ ડ+1 માંથી ઓછા હોય તેની મં ૂર આપવામાં
આવશે. પો ડયમની ઉપરના માળ આયો જત િવ તારના મહ મ 10 ટકાનો િવ તાર ધરાવી શકશે. આ ક સામાં મહ મ પાંચ
એફ.એ.આર. આપવામાં આવશે.

ii. ઉપરો ત મં ૂર પા એફએસઆઈ લોબલ એફએસઆઈ અને ીિમયમ એફએસઆઈનો સરવાળો

છે . લોબલ એફએસઆઈ અને િ મીયમ એફએસઆઈ નીચે ુ બ રહશેઃ
જ

1. લોબલ એફ.એ.આર. અથાત એફ.એ.આર. કોઈપણ ઝોન માટ લા ુ પડ છે . આ

એફ.એ.આર. ૦.૬થી વધાર હોય છે અથવા
એફ.એ.આર.થી વધાર હોય છે .
2. ીિમયમ એફ.એ.આર. અથાત
દરના ૪૦ ટકા રહશે.
ડ સીઆર ુ બ કોઈપણ ઝોનમાં મં ૂર પા
જ
ુ વણી પર ઉપલ ધ એફ.એ.આર.
ક જમીનની જ ં ીના

iii. ુ બનો ઉપયોગમાં લેવાતો િવ તાર તેમાંથી બાકાત રાખવામાં

એફ.એ.આર.ની ગણતર વખતે નીચે જ
આવે છે .

1. બેઝમે ટ / પા કગ માટ ઉપયોગમાં લેવાતો અ ય લોર

2. એનબીસી ુ બ જ ર રફ જ
જ ુ એ રયા
3. એ યમ, છાપરા સાથે ુ ં વેશ ાર/ ગે ટ ોપ ઓફ કનોપી
4. ફાયર એ કપ સીડ અને એ કપ ટ
5. સિવસ લોર
6. પા કગ ુ ીનો ઢાળ સાથેનો ર તો
ધ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 265
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

7. કોઈપણ લોર પર વિમગ ૂલ

8. િસ ુ રટ અને ફાયર માટ કં ોલ મ
9. ુ જ
એ ટમે ટ લા ટ/ એ ુટ ટમે ટ લા ટ
10. એરક ડશિનગ (વાતા ુ ુ લન) અને વે ટલેશન માટ ઈ વપે ટ/એર હ ડ લગ મ(AHU)

સી.) ગે ટ ોપ ઓફ કનોપી(છત)/છાપરા સાથે ુ ં વેશ ાર/પા કગ ુ ીની લ ટ

ધ ાઉ ડ લેવલ ખાતે
મં ૂર પા હોવી જોઈએ માં લોટની હદથી ૩.૫ મીટર બા ુ પર ુ ં મા ન અને આગળની તરફ
૯.૦મીટર મા ન છોડ ુ ં જ ર છે . ગે ટ ોપ-ઓફ કનોપી/પોચ ુ ં લી થ લેવલ મહ મ ૨.૫ મીટર ુ ી
ધ
વધાર શકાય છે .

ડ) એ કપ ુ િવ તાર આગના બનાવ વખતે ક

ટ અને રફ જ ાસવાદ ુમલા વખતે ક અ ય કોઈ
આપાતકાલીન પ ર થિત દરિમયાન લોકોને સં ૂણ બચાવી ન લેવાય યાં ુ ી તેમને યાં રાખી શકાય
ધ
તે ુ એ રયા ુ ં િનયમન નીચે
કાર તૈયાર કરાયેલા હોવા જોઈએ. રફ જ ુ બ થ ુ ં જોઈએ
જ
i. એક ક તેથી વ ુ રફ જ
ુ પેસ, એકબી સાથે જોડાયેલા હોવા જ ર નથી, પરં ુ એ કપ ટ
સાથે જોડાયેલા હોવા જ ર છે .
ii. ઓછામાં ઓ ં ે ફળ ૧૫ ચોરસ મીટર અને ઓછામાં ઓછ પહોળાઈ ૩ મીટર.
iii. ુ એ રયા ફાળવવો જોઈએ
યેક છ માળ ( લોર) દ ઠ ઓછામાં ઓછો એક રફ જ
iv. ુ એ રયા અને એ કપ ટ તૈયાર કરવા જોઈએ
ફસાયેલા લોકોની સલામતીને યાનમાં લઈને રફ જ

ઈ) મા ન અને બ ટ અપ એ રયાઃ

i. મા ન

.ડ .સી.આર.ના િનયમો ુ ં પાલન કરવા ઉપરાંત મા ન નીચે ુ બ હોવા જોઈએઃ

જ

1. મા ન(વધારાની જ યા)માં રુ ા સંબિં ધત ક બન અને ચરને બાદ કરતાં અ ય કોઈની મં ૂર

નહ મળે .

2.વધારાની જ યામાં વિમગ ૂલની પરવાનગી મળશે. જોક વિમગ ૂલ નીચે ુ બ

જ

એ. વાહનોની અવરજવર માટનાં માગ પર મળવાપા હશે ન હ.

બી. બે મીટર પહોળા લોટ અને બ ડગમાં મળવાપા હશે.

ii. બ ટ અપ એ રયાઃ

1. લો-રાઈઝ બ ડગના ક સામાં તમામ લોર પર મહ મ ૪૫ ટકા અને હાઈ-રાઈઝ બ ડગમાં તમામ
લોર પર મહ મ ૩૦ ટકા બ ટ અપ એ રયાની મં ૂર રહશે

2. ૂિમગત િવ તાર અને બ ટ અપ એ રયાની ગણતર વખતે ુ લી જ યાને યાનમાં લેવાશે નહ .

જોક તેના માટ નીચે ુ બની જોગવાઈ હોવી જોઈએઃ
જ

એ. એ યમના ાઉ ડ કવરજના ૪૦ ટકાથી વધાર ન હોવી જોઈએ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 266
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

બી. એ યમના તગત કોઈપણ લોર પર ઈ ટરમી ડયેટ કવડ પેસની મં ૂર નહ મળે

સી. એ યમમાં મા એ લવેટર, રસે શન સે ટર, ગે ટ લો જ, િસ ટગ અને સર ુ ેશન લોબીની જ

લ
મં ૂર મળશે.

ડ . એ યમના તગત ડ સીઆરની જોગવાઈમાં ફરફાર થઈ શક છે .

એફ) બ ડગની ચાઈઃ

i. બ ડગની ુ લ ચાઈ ૧૫૦ મીટરથી વધાર ન હોવી જોઈએ.

ii. વધારાની ચાઈ(AH) મતલબ ક તેના કરતાં વધાર ચાઈ ડ સીઆર તગત મં ૂર ને પા છે .
વ ુ નાણાક ય ૂકવણી ારા આ વધારાની ચાઈની મં ૂર મળ શક છે . વધારાની ચાઈ સાથેનો
ુ લ લોર એ રયા અને જમીનની જ ં ીના ૧૫ ટકા રકમ વ ચેના ુ ાકાર
ણ ટલી આ વધારાની રકમ
કુ વવાની રહશે.

iii. લા ટ મ, બે વેટ, બોલ મ, ર ટોર ટ, એ સ કનોપી/પોક, એ સ લોબી, બેઝમે ટના ક સામાં

લોરની વધારાની ચાઈની વ ુ ૂકવણી ારા મં ૂર મળશે. વધારાની ચાઈ સાથેનો ુ લ લોર
એ રયા અને જમીનની જ ં ીના ૧૫ ટકા રકમ વ ચેના ુ ાકાર
ણ ટલી આ વધારાની રકમ ુ વવાની
ક
રહશે.

) બેઝમે ટઃ

i. બેઝમે ટ માટ ની ુ બની મં ૂર મળશેઃ

જ

1. એક કરતાં વ ુ લેવલ પર પા કગ

2. િસ ુ રટ કબીન, સબ ટશન, એસી લા ટ મ, જનરટર મ, બોઈલર મ, હોટલ લો , હાઉસક િપગ,

ટોસ, લોકર અને રઝવ ટાફ માટ ર ટ મ. આ કારની સિવસ ાઉ ડ લેવલથી એક લેવલ
નીચેના બેઝમે ટ પર મં ૂર ને પા રહશે. આ માટ ુ ં ે ફળ ુ લ બેઝમે ટના ૨૦ ટકાથી વધાર ન
હો ુ ં જોઈએ.

ii. બેઝમે ટ બ ડગની હદથી ૩.૫ મીટરના મા ન પર હો ુ ં જોઈએ.

એચ) વીિમગ ૂલ, ૂ લગ ટાવર, ક ૂિનકશન ઈ વપમે ટ

i. વીિમગ ૂલની કોઈપણ લોર પર મં ૂર મળશે.
ii. ૂ લગ ટાવર, ક ૂિનકશન ઈ વપમેન સની અગાસી પર રાખવાની મં ૂર મળશે. ઈમારતની
માળખાગત સલામતીની જવાબદાર ડવલપરની રહશે. ડવલપર તેના ખચ સંબિં ધત વતં અિધકાર
ુ વ અને
પાસેથી અથવા યો ય અ ભ િત ઠા ધરાવતા મા ય ચરલ એ સપટ પાસેથી ચરલ
ટ બલીટ અને સેફટ ુ ં ઓ ડટ કરાવવા ુ ં રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 267
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

આઈ) પા કગ, ૂવમે ટ અને મો બ લટ નીચે ુ બ હોવા જોઈશે

જ

એ. કોઈપણ લોર/બેઝમે ટ પર પા કગની મં ૂર રહશે. શાર રક ર તે િવકલાંગ લોકો માટ ુ ં પા કગ

ાઉ ડ લેવલ પર ઉપલ ધ કરાવવા ુ ં રહશે.
બી. પા કગ થળ ુ ી જતો ઢાળવાળો ર તો બ ડંગનીહદથી ૩.૫ મીટર ુ ં
ધ તર છોડ ને તૈયાર
કરવાનો રહશે.
સી. ઉપયોગમાં લેવાયેલા એફએસઆઈના ૫૦ ટકા ટ ું પા કગ ઉપલ ધ કરાવાશે
ડ. પા કગ એક ક વ ુ ભાગમાં રહશે અને આ તમામ ભાગ એ જ બ ડગ િુ નટમાં ઉપલ ધ
કરાવવાના રહશે.
ઈ. ખાનગી કાર, સાયકલચાલક, પગપાળા આવતા-જતા લોકો, સિવસ હ કલ, ઈમરજ સી હ કલ
અને પ લક ુ ટ લટ હકલ સલામત ર તે આવી-જઈ શક તે કારની સા ુ ૂળતા હોવી જોઈએ
એફ. ન કના રોડ પરનો એ સેસ પોઈ ટ એ કાર હોવો જોઈએ થી યાં ા ફક મની સમ યા ન
સ ય અને હર માગ પર લાંબી કતાર ન થાય.
. ટ સી ટ ડ માટ ૧૦ ટકા પા કગ પેસ અનામત રાખવાનો રહશે.
એચ. ાઈવર માટ ઓછામાં ઓછો ૨૫ ચોરસમીટરનો પેસ વોટર લોસેટ અને બાથ ફિસ લટ સાથે
ૂરો પાડવાનો રહશે.

30.7. માળખાગત સલામતી

ુ ાર
માળખાગત સલામતી પ રિશ ટ-૧માં દશાવાયેલી જોગવાઈ અ સ ૂર પાડવાની રહશેઃ

30.8. િવિવધ જોગવાઈએ

એ) લ ટઃ નેશનલ બ ડગ કોડ ઓફ ઈ ડયા ુ બ લ ટ ુ ં આયોજન અને તેની ડઝાઈન રહશે

જ
બી) ુ જ
એ ટમે ટ લા ટ અને વે ટ મેનેજમે ટ માટ ઈકો ડલી િુ વધા તથા એનજ સેિવગ ડવાઈસ
અપનાવવાની રહશે
સી) ઓછામાં ઓ ં ૫૦ ચોરસમીટર ુ ં યોગ સે ટર ફાળવવા ુ ં રહશે
ડ) પાણીના ુ ઃઉપયોગ(પ રિશ ટ-૨), સોલાર વોટર હ ટગ(પ રિશ ટ-૩)ની જોગવાઈઓ લા ુ પડશે
ન
ઈ) બ ડગ એન કો ઝવશન બ ડગ કોડ ુ બ ડઝાઈન કરાયે ું હોય તે ઈ છનીય( ીફરબલ) છે .
જ
એફ) હર સલામતી માટ રુ ા િન ણાતોની સલાહ લઈને સીસીટ વી કમેરા, નાઈટ િવઝન ડવાઈસીસ,
ુ એ રયાસ, એ કપ ટ, વગેર ઈ ટોલ કરવાના રહશે.
મોશન સે સર, કં ોલ મ, રફ જ
) ડવલપરને યાર ડવલપમે ટ માટની મં ૂર આપવામાં આવે તે સમયે તેને સંબિં ધત સ ામંડળ
સમ સમ લોર પેસ માટ ડ-સે લિનટ ચા ( ાર ૂ ર કરવા માટનો ચા ) જ ં ીદરના પાંચ ટકા
લેખે કુ વી દવાનો રહશે.
એચ) યાં ઉ લેખ ન કરાયોહોય યાં ડ સીઆરની જોગવાઈઓ ફરફાર સાથે લા ુ થશે

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 268
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

આઈ) આ જોગવાઈ હઠળની હોટલ ડવલપમે ટ લાનમાં કોઈપણ ઝોનમાં મં ૂર ને પા છે . જોક

સલામતીના કારણસર આ મં ૂર નો ઈનકાર પણ કર શકાય છે .
) આ િનયમન હઠળ મં ૂર મળ ગઈ હોય તો પણ એરપોટ ઓથો રટ ઓફ ઈ ડયા, વન અને
પયાવરણ િવભાગ પાસેથી અને અ ય સંબિં ધત િવભાગપાસેથી જ ર મં ૂર લેવી અિનવાય છે .
ક) ઈમારતની માળખાગત સલામતીની જવાબદાર ડવલપરની રહશે. ડવલપર તેના ખચ સંબિં ધત
વતં ુ વ અને
અિધકાર પાસેથી અથવા યો ય અ ભ િત ઠા ધરાવતા મા ય ચરલ એ સપટ
પાસેથી ચરલ ટ બલીટ અને સેફટ ુ ં ઓ ડટ કરાવવા ુ ં રહશે.
એલ) ફાયર સેફટ ની જોગવાઈ ડ સીઆર ુ બની રહશે
જ

પ રિશ ટ-1
ચરલ સેફટ અને સિવસ

1. ચરલ ડઝાઈન
ફાઉ ડશન(પાયો), ક ડયાકામ, ુ ાર કામ, લેન કો
થ ટ, રઈ ફો ડ કો ટ, ી- ડ કો ટ અને ચર
ટ લની માળખાગત ડઝાઈન નેશનલ બ ડગ કોડ ઓફ ઈ ડયાની ચરલ ડઝાઈન ભાગ-૬ની સે શન ૧
લો સ, સે શન -૨ ફાઉ ડશન, સે શન -૩ ૂડ(લાક ુ )ં , સે શન -૪ મેસ ી(ક ડયાકામ), સે શન -૫(કો ટ),
સે શન -૬( ટ લ) ુ બની હોવી જોઈએ અને તેમાં સલામતી સંબિં ધત ભારતીય ધોરણની નીચે
જ ુ બની
જ
માગદિશકા ુ ં પાલનથ ુ ં જ ર છે ઃ

એ. ૂકં પ સામે ર ણ માટ

i. આઈ.એસ.: ૧૮૯૩-૧૮૯૪ ચરની ૂકંપ અવરોધક ડઝાઈન માટના ધોરણો(ચો ુ ં રિવઝન)
ii. આઈ.એસ.: ૧૩૯૨૦-૧૯૯૩ િસ મક ફોસ સ અથાત ૂકંપ સંબિં ધત ગિતિવિધના સંજોગોમાં રઈ ફો ડ
ક ટ ચર ુ ં ડ ટાઈલ ડટલ ગ-કોડ ઓફ ે ટસ
iii. આઈ.એસ.: ૪૩૨૬-૧૯૯૩ ઈમારતની ૂકંપ અવરોધક ડઝાઈન અને બાંધકામ-કોડ ઓફ ે ટ સ(બી ુ ં
રિવઝન)
iv. આઈ.એસ.: ૧૩૮૨૮-૧૯૯૩ ઓછા મજ ૂત ક ડયાકામ સાથેની ઈમારતોમાં ૂકંપ અવરોધક બાંધકામ
ુ ાર -ુ ં માગદિશકા
ધ
v. આઈ.એસ.: ૧૩૮૨૭-૧૯૯૩ માટ ના મકાનો-ઈમારતોને ૂકંપ અવરોધક બનાવવા જ ર ુ ારા
ધ
કરવા-માગદિશકા
vi. આઈ.એસ.:૧૩૯૩૫-૧૯૯૩ ઈમારત ુ ં સમારકામ અને ૂકંપ સામે તેને મજ ૂત બનાવવી-માગદિશકા
vii. ઈમારતને ૂકંપ અવરોધક બનાવવા માટ ુ ારા કરવા-માગદિશકા-એ સપટ
ધ ુ , ભારત સરકાર,
પ
શહર િવકાસ અને રોજગાર મં ાલય( કાશન - બ ડગ મટ રય સ એ ડ ટ નોલો મોશન
કાઉ સલ-૧૯૯૮.)

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 269
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

બી. વાવાઝોડા/ચ વાત સામે ર ણ

i. આઈ.એસ. ૮૭૫(૩)- ૧૯૮૭ બ ડગ અને ચર માટ કોડ ઓફ ે ટ સ ફોર ડઝાઈન લો સ( ૂકંપ
િસવાય), પાટ-૩, િવ ડ લો સ
ii. ઈમારતને પવન/ચ વાત અવરોધક બનાવવા માટ ુ ારા કરવા-માગદિશકા, એ સપટ
ધ ુ , ભારત
પ
સરકાર, શહર િવકાસ અને રોજગાર મં ાલય, કાશન- બ ડગ મટ રય સ એ ડ ટ નોલો મોશન
કાઉ સલ-૧૯૯૮.
ન ધઃ નેશનલ બ ડગ કોડમાં દશાવાયેલા ક તેનો સંદભ ટાંકલા સ હતના ભારતીય ધોરણનો યાં-
યાં ઉ લેખ હોય યાં છે લાંમાં છે લાં વઝનને યાનમાં લેવા ુ ં રહશે.
iii. ફોમ-૨(સી)માં દશા યા ુ બ ુ ં ઉપરો ત સ ટ ફકટ બ ડગ લાન/ ો ગ અને અ ય મા હતીની સાથે
જ
ર ૂ કરવા ુ ં રહશે.

2. ુ વ ા િનયં ણ) જ રયાત
વો લટ કં ોલ( ણ

એ. તમામ મટ રયલ અને કાય ુ વ ા વી ૃ ત ધોરણો અ સ

ણ ુ ારની અને ભારતીય ધારાધોરણો અને
કોડ ુ બની હોવી જોઈએ
જ માં પાટ-૫ બ ડગ મટ રયલ અને પાટ-૭ ક શનલ ે ટસ અને
સેફટ , નેશનલ બ ડગ કોડ ઓફ ઈ ડયામાં સમાવેશ છે .
બી. ઈમારતનાં બાંધકામ અને સમારકામ અને પાળ બાંધવી વગેર દરિમયાન તમામ કારના ખોદકામ
ડા તથા એકબી સાથે જોડાયેલ હોવા જોઈએ અને ગટર યવ થાનો ઢાળ સૌથી નીચેના િવ તાર
પર હોવી જોઈએ અને યો ય ઢાળ આપેલો હોવો જોઈએ થી નકામા પાણી ક વાહ નો િનકાલ
યો ય ર તે થઈ શક અને કોઈ ખાડો એ ર તે ખોદલો ન હોવો જોઈએ માં પાણી ભરાઈ રહ અને
તેને કારણે મ છરની ઉ પ ી થાય.
સી. વૈક પક સામ ી, ડઝાઈનની પ િત અને બાંધકામ તથા પર ણ -
િનયમોની જોગવાઈનો હ ુ કોઈપણ મટ રયલનો ઉપયોગ અટકાવવાનો ક ક શનની ડઝાઈનની
પ િત અટકાવવાનો નથી પરં ુ તેના માટ વૈક પક યવ થાની મં ૂર મેળવવી જ ર છે . ઈ ટ ેટડ
ડવલપમે ટ ક મ તર ક તૈયારકરાયેલા આ કટ ચર લાિનગ અને લે-આઉટને અટકાવવાનો આ
જોગવાઈનો હ ુ નથી. મટ રયલ, ડઝાઈન અને બાંધકામની બાબતે નેશનલ બ ડગ કોડની
જોગવાઈનો અમલ થતો હોય તથા િવિનયમોની ુ
ળ ુ
ત જ ુ ર યાતો વી ક
ુ વ ા,મજ ત
ણ ુ ી,અસરકારકતા,અ ન તથા પાણી તીકારકતા, ટકાઉપ ુ ં અને રુ ાને સંતોષતા
હોય તો સંબિં ધત સ ાિધકાર વૈક પક યોજનાને મં ૂર આપી શક છે .
ડ. વો લટ કં ોલની જ રયાતોને યાનમાં લઈને તમામ ઈમારતો ુ ં બાંધકામ કરવા ુ ં રહશે.
ઈ. મં ૂર કરાયેલા લાન ુ બ ુ ં બ ડગ હોય તો તેની માળખાગત સલામતી જ રયાતો ુ ં િનર
જ ણ
કરવા ુ ં રહશે. -તે ક સામાં બાંધકામ મજ ૂત કરવા માટ જ ર માજ ન ઘટાડા ગે મં ૂર
લેવાની રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 270
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

3. પર ણઃ

િવિનયમોની જોગવાઈઓ ુ ં પાલન થ ુ ં હોવાના અ ૂરતા રુ ાવા હોય અથવા િવિનયમ ુ બ બાંધકામમાં
જ
મટ રયલ, ડઝાઈન ક પ િતની બાબતે વૈક પક યોજનાનો અમલ થયો ન હોવાના ુ તા
ર રુ ાવા હોય તો
તેવા ક સામાં મા યતા ા ત એજ સી -તે બ ડગના મા લકના ખચ નીચે ુ બ પર
જ ણ કરશે.

i. ટ ટની પ િતઃ -તે બ ડગના બાંધકામ સંબિં ધત મટ રયલ ક ડઝાઈન માટ િનયમ ુ બ ન
જ
કરાયેલી પર ણ પ િત અપનાવાશે. જો િનયમનમાં ચો સ ટ ટની પ િતનો ઉ લેખ નહ હોય તો
સંબિં ધત સ ાિધકાર ટ ટની યા ન કરશે. બ ડગ મટ રયલના પર ણની પ િત માટ નેશનલ
બ ડગ કોડ(બીઆઈએસ ારા ુ ારનો સંદભ જ ર છે .
કાિશત)માં અપાયેલા ભારતીય ધોરણો અ સ
ii. ટ ટના પ રણામ સાચવી રાખવા પડશેઃ આવા તમામ પર ણો(ટ ટ)ના પ રણામની નકલ સંબિં ધત
સ ાિધકાર એ ઓછામાં ઓછા બે વષ ુ ી સાચવી રાખવાના રહશે. માલસામાનના ભારતીય
ધ
ધારાધોરણ ુ બ ુ ં પર
જ ણ સ ામંડળ વારા અિધ ૃ ત લેબોરટર સ ામંડળવતી કર શકાશે.

લેબોરટર , બાંધકામની એજ સી સાથે સીમે ટ, ટ લ કો ટની ુ વ ા,મજ ત

ણ ુ ી ગે એક ોગામ ન
કર ,બાંધકામના થળ તથા લેબોરટર માં પર ણ કરશે.
લેબોરટર એ બાંધકામના િવિવધ તબ ાઓ દર યાન કરલ પર ણો ુ ં અિધ ૃત ર ટર રાખી એક
નકલ બાંધકામ કરતા એજ સીને સોપવા ુ રહશે. તમાં સ ામંડળને સાદર કરવા ુ ં રહશે.

4. હાલમાં અ ત વ ધરાવતી ઈમારતની બાંધકામની થરતા અને ફાયર સેફટ

એ. હાલ અ ત વ ધરાવતી ઈમારત ુ ં બાંધકામ ુ ં ક/અથવા ફાયર સેફટ ુ ં ક બાંધકામને થયેલા

કુ સાન ુ ં ક અ ય ભાગ ુ ં ચો સ સમયાંતર સંબિં ધત સ ાિધકાર ારા ૂ યાંકન કરવા ુ ં રહશે.
િન ણાતોની પેનલમાંથી પસંદ કરાયેલા િન ણાત ક િન ણાતો ારા આ ૂ યાંકન કરાય છે .
બી. મા લક/ડવલપર/કબજો ધરાવનાર ય ત આ િન ણાતની સલાહને પગલે બ ડગમાં જ ર
સમારકામ ક તેને મજ ૂતી આપવા ુ ં કામ કરાવે છે અને નેશનલ બ ડગ કોડ તથા ભારતીય ધોરણો
ુ ાર ુ ં બાંધકામ બનાવે છે .
અ સ
મા લક/ડવલપર/કબજો ધરાવનાર ય ત આ ુ બ પગલાં ન લે તો સંબિં ધત સ ાિધકાર ક
જ
કોઈપણ મા ય એજ સી મા લક/ડવલપર/કબજો ધરાવનાર ય તના ખચ આ કાર ુ ં કામ પાર
પાડશે.
સી. સંબિં ધત સ ાિધકાર કટલા સમયગાળામાં આ કામ પાર પાડવા ુ ં રહશે તે ન કરશે.
ડ . સમારકામ ક મજ ૂતી માટ ુ ં જ ર કામ પાર પાડવા દરિમયાન બ ડગનો કબજો લેવો ક કમ તેનો
આદશ સંબિં ધત સ ાિધકાર આપશે.
ઈ. મં ૂર કરાયેલા લાન ુ બ ુ ં બ ડગ હોય તો તેની માળખાગત સલામતી જ રયાતો ુ ં િનર
જ ણ
કરવા ુ ં રહશે. -તે ક સામાં બાંધકામ મજ ૂત કરવા માટ જ ર મં ૂર લેવાની રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 271
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ઈમારતની માળખાગત સલામતીની જવાબદાર ડવલપરની રહશે. ડવલપર તેના ખચ સંબિં ધત વતં
ુ વ અને
અિધકાર પાસેથી અથવા યો ય અ ભ િત ઠા ધરાવતા મા ય ચરલ એ સપટ પાસેથી ચરલ
ટ બલીટ અને સેફટ ુ ં ઓ ડટ કરાવવા ુ ં રહશે.

પ રિશ ટ-2(અથવા સંધાન-2)

પાણીના ુ ઃઉપયોગના િનયમનો
ન

1. યા યા

૧.૧. ડોમે ટક વે ટ વોટર એટલે એ ુ ં પાણી સામા ય ર તે રહણાંક ૃિ માટ જ ઉપયોગમાં લેવાયા
બાદ છોડા ુ ં ક નીકળ ુ ં હોય અથવા એ ુ ં નકા ુ ં પાણી અ ય ીમાઈસીસમાંથી નીકળ ુ ં હોય.
૧.૨. ે વોટર એટલે ટાંક , ટબ, વારા અને વોિશગમાંથી નીકળ ુ ં હોયતે ુ ં પીવાલાયક ન હોય તે ુ ં પાણી
૧.૩. ી- ટમે ટ એટલે ઈ ડ યલ વે ટ અથવા અ ય કોઈ વે ટ(કચરો ક નકા ુ ં વાહ )ને વે ટ વોટર
િસ ટમમાં નાખતા પહલા કરાતી યા.
૧.૪. ીમાઈસીસ એટલે
૧.૪.૧. એવી ોપટ અલગ ટાઈટલ કાડ હઠળ હોય ક ના માટ અલગ ટાઈટલ કાડ ર કર
શકાય અને તેના આધાર બ ડગનો લાન ર કર શકાય ક એ ુ ં બ ડગ ોસ-લીઝ,
િુ નટ ટાઈટલ ક કંપની લીઝ ારા કોઈ ય તગત એકમના કબ માં હોય અને ના માટ
ટાઈટલ સ ટ ફકટ ઉપલ ધ હોય, અથવા
૧.૪.૨. ચો સ હ ુ માટ હર મા લક માં જમીન લીધી હોય, અથવા
૧.૪.૩. થાિનક સ ામંડળ ારા ના પર અલગથી ટ સ ુ ં ૂ યાંકન થ ુ ં હોય, તે ુ ં બ ડગ
તગત આવે ું વતં એકમ.
૧.૫. બનપીવાલાયક પાણી એટલે બનસંપક હ ુ માટ ુ ં પાણી, ઘરમાં ઉપયોગમાં ન લેવા ુ ં પાણી મ ક
કાર સાફ કરવા માટ, ટોઈલેટ લિશગ માટ, ગાડિનગ માટ, બાંધકામ હ ,ુ લે ડ કિપગ માટ, ટપક
િસચાઈ માટ, ૂિમગત જળના રચા માટ ઉપયોગમાં લેવા ુ ં પાણી.
૧.૬. િતબંિધત ઔ ો ગક કચરો અથાત ઔ ો ગક કચરો(ક વાહ ) માં .પી.સી.બી. ારા ન
કરાયેલી મા ા કરતાં વધાર ભૌિતક અને રાસાય ણક ત વો હોય છે .

2. ઉપયો ગતાઃ નીચે ુ બની કટગર ના બ ડગના ક સામાં પાણીનો

જ ુ ઃઉપયોગ કર શકાય છે ઃ
ન

૨.૧ નીચે ુ બના ઉપયોગ હઠળ તમામ નવા બ ડંગ પાણીનો ઉપયોગ કર શક છે ઃ
જ

એ) ૧૦ ક તેથી વ ુ મકાન ધરાવતા કોઈપણ લો રાઈઝ/હાઈ રાઈઝ બ ડગ અથવા નો ુ લ

બ ટ અપ એ રયા ૭૫૦ ચોરસ મીટરથી વ ુ હોય તેવા મકાન
બી) હો પટલ અને નિસગ હોમ
સી) હોટલ, લોજ અને ગે ટ હાઉસ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 272
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ડ) ૂ હો ટલ, કોલેજ, િનગ સે ટર

લ
ઈ) રુ ા દળો, અધલ કર દળો અને પોલીસના બેરક
એફ) ૧૫૦ ચોરસ મીટરથી વ ુ લી થ એ રયા હોય તેવા વતં રહણાંક મકાન-ઈમારત
) રલવે ટશન અને એરપોટના કાયરત બ ડગ વા ક વેઈ ટગ મ, રટાય રગ મ, ર ટ
મ, ઈ પે શન બંગલો અને કટ રગ િુ નટ
એચ) ક ૂિનટ સે ટર, બે વેટ હોલ અને તે કારનો ઉપયોગ ધરાવતા બ ડગ
આઈ) યવસાયી ઈમારતો નો મહ મ બ ટઅપ એ રયા 2000 ચો.મી. અથવા વ ુ હોય.
) તમામ જોખમી/પાણી ૂ િષત કરતા/રાસાય ણક ઉ ોગો

ન ધઃ ઉપરો ત પૈક બી, સી, , એચ અને માં દશાવેલી કટગર ના ક સામાં હ ટગ િસ ટમ ૂર

પાડવા ંુ ફર જયાત નથી.

૨.૨ સ ામંડળ ારા ન કરાયા ુ બ નીચે

જ ુ બના સંજોગોમાં
જ ુ ત મળ શક છે ઃ

એ. વતમાન ીમાઈસીસમાં ટડ વોટરના ઉપયોગ માટ વધારાની ઓવરહડ ટાંક ની

જોગવાઈની મં ૂર ન હોય તો
બી. વતમાન બાંધકામ-માળખામાં ટમે ટ ફિસ લટ અને કલે શન ચે બર ઈ ટોલ કર શકાય
તેમ ન હોય તો
સી. જમીનની અછત હોય ક પાણીના ભરાવાવાળ જમીન હોય યાં ખરાબ પાણીને રસાઈકલ
કરવા માટની સવલત ન હોય તો.

3. પાણીના ુ ઃઉપયોગ માટ જ ર િસ ટમ ંુ ઈ ટોલેશન

ન

3.1 નવી ઈમારતો : ન ુ ં બાંધકામ-ઉપરો ત કટગર ના નવા બાંધકામના નકશાઓને મં ૂર યાર જ

આપવામાં આવશે, જો તે ડઝાઈનમા જ નીચેના ુ ાઓ સમાવશે.

૩.1.1. ૂખરારં ગ ુ ં પાણી, રસાઈક લગ વોટર લા ટ, ટોરજ માટ લ બગની અને ં ુ ડયા રં ગના
ુ ફ ટગની જોગવાઈ બ ડર કરવાની રહશે.
ર ઝ

૩.1.૨. વધારાના ે વોટરના િનકાલ માટ ુ જ િસ ટમની વધારાની જોગવાઈ પણ કરવાની રહશે.
એ

૩.1.૩. જોખમી ગેસ ક વન માટ જોખમી એવી કોઈપણ વ ુ ન હોવી જોઈએ

૩.1.૪. પીવાલાયક અને બનપીવાલાયક પાણી ુ ં ફ ટગ એકબી માં ભળ ય તે ુ ં ન હો ુ ં જોઈએ.

રસાઈક ડ વોટર િસ ટમ પીલાલાયક પાણીની િસ ટમના ઓપર ટગ ેશરથી નીચેના તર પર
હો ુ ં જોઈએ.

૩.૨. ૂની ઈમારતોઃ ૂની ઈમારતોમાં નવા બાંધકામ ક ફરફારના સંજોગોમાં પાણીનો ુ ઃ ઉપયોગ િનયમો
ન
ુ ાર કરવાનો રહશે.
અ સ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 273
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

4. પાણીની ુ વ ા,
ણ ટમે ટ અને ચો સ ધારાધોરણઃ

૪.1. પાણીની ુ વ ા બનપીવાલાયક પાણીના ધોરણો

ણ ુ બની હોવી જોઈએ. રસાઈકલ કરાયેલા પાણી ુ ં
જ
છ મ હનામાં એક વાર પર ણ કરવા ુ ં રહશે અને તેના પ રણામ સંબિં ધત સ ાિધકાર યાર માંગે
યાર આપવા પડશે.

૪.૨. અ ત વ ધાવતી દરક ઈમારત/રહણાંક માળખા ખાતે રસાઈક ડ વોટર લા ટની જોગવાઈ અને તેને
ુ ફ ટગ માટ અલગ લ બગ યવ થા હોવી જોઈએ.
ે વોટર માટ અને ર ઝ

૪.૩. ખરાબ પાણી- વાહ -કચરા ુ ં પર ણ અને તેના પ રણામ ર ૂ કરવાની યા ુ રાત
જ ૂ ષણ
િનયં ણ બોડ ક અ ય સંબિં ધત સ ામંડળ ારા ન કરાયેલી શરતો અને િનયમો ુ બ હોવી જોઈએ.
જ

૪.૪. પાણીના ુ ઃઉપયોગ

ન માટના ઈ ટોલેશન સંબિં ધત આચારસં હતા ુ ાર
અ સ હોવા જોઈએ.

5. સામા ય જોગવાઈઓઃ

૫.૧. અિનવાય પ ટતાઃ ીમાઈસીસના ઓ ુ ાયર ક મા લક તેના

પ લા ટ ક િ માઈસીસમાંથી છોડવામાં
આવતા નકામા વાહ ની ુ વ ા તેનો
ણ કાર વગેરમાં ફરફાર હોય તો તેની સંબિં ધત સ ાિધકાર ને
ણ કરવાની રહશે. આ ફરફાર આ િનયમો હઠળ ભંગ ગણી શકાય.

૫.૨. ુ ારા મક પગલાં- આ િનયમોનો ભંગ કરતા હોવા ુ ં મા ૂમ પડશે તો તેવા સંજોગોમાં સંબિં ધત
ધ
સ ામંડળ તપાસ કયા પછ અને મા લકને બ માં સાંભ યા પછ નો ટસ ર કરશે અને જ ર
ુ ારા મક પગલાં લેશે.
ધ

૫.૩. વળતરઃ સંબિં ધત સ ામંડળ પાણીના રસાઈક લગની કામગીર જોયા પછ સં ુ ટ થાય તો -તે
ડવલપમે ટ માટ લેવાતા ટ સ ક ફ ુ બ વળતર આપી શક છે . ડવલપર પાસેથી કટલા ખચની
જ
ુ ાત કરવાની છે તેના આધાર વળતર આપવામાં આવે છે .
વ લ

૫.૪. િવવાદનો ઉકલઃ આ િનયમો ુ બ કોઈપણ િવવાદ ઊભો થાય તો

જ િુ નિસપલ કિમશનર ુ ય
કારોબાર અિધકાર સમ મામલો જશે અને તે ઓથોરાઈ ડ ટકિનકલ ઓ ફસર ક િન ણાતોની સલાહ
લઈને િવવાદનો ઉકલ લાવશે અને ઓ ુ ાયર ક બ ડર ક ડવલપરને તેની
પ ણ કરશે. સંબિં ધત
સ ાિધકાર નો િનણય આખર અને બા ય રહશે.

૫.૫. ઓથોરાઈ ડ લેબોરટર ની યાદ ુ રાત રા ય

જ ૂ ષણ િનયં ણ બોડ ારા અથવા મહાનગરપા લકા
ારા મા યતા ા ત હશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 274
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

પ રિશ ટ-3

સોલાર આધાર ત વોટર હ ટગ િસ ટમ ઈ ટોલ કરવા સંબિં ધત િનયમો

1. સોલાર આિસ ટડ વોટર હ ટગ િ◌સ ટમ નીચે ુ બની કટગર ની ઈમારતો માટ ઉપલ ધ કરાવાશે.
જ

એ) હો પટલ અને નિસગ હોમ

બી) હોટલ, લોજ અને ગે ટ હાઉસ

સી) ૂ હો ટલ, કોલેજ

લ

ડ) રુ ા દળો, અધલ કર દળો અને પોલીસના બેરક

ઈ) ૧૫૦ ચોરસ મીટરથી વ ુ લી થ એ રયા હોય તેવા વતં રહણાંક મકાન-ઈમારત

એફ) રલવે ટશન અને એરપોટના કાયરત બ ડગ વા ક વેઈ ટગ મ, રટાય રગ મ, ર ટ મ,

ઈ પે શન બંગલો અને કટ રગ િુ નટ

) ક ૂિનટ સે ટર, બે વેટ હોલ અને તે કારનો ઉપયોગ ધરાવતા બ ડગ

ન ધઃ ઉપરો ત પૈક ઈ કટગર ના ક સામાં સોલાર આિસ ટડ હ ટગ િસ ટમ ૂર પાડવી ફર જયાત નથી.

2. ઉપરો ત મ-૧માં દશા યા ુ બની કટગર માં

જ યાં ગરમ પાણી ૂ ું પાડવા માટની યવ થા હોય ક
ઈ ટોલેશન કરા ુ ં હોય યાં સોલાર આિસ ટડ વોટર હ ટગ િસ ટમની વૈક પક યવ થા ન હોય તો તેવા
ક સામાં નવા બ ડગ ુ ં બાંધકામ થઈ શકશે નહ .

િશડ ૂલ

1. યા યાઃ

એ. સોલાર આિસ ટડ વોટર હ ટગ િસ ટમઃ સૌરઊ નો ગરમીના ોત તર ક ઉપયોગ કર ને પાણી

ગરમ કરવાની ડવાઈસ

બી. ઓ ઝીલર બેકઅપઃ સોલાર વોટર હ ટગ િસ ટમમાંથી આવતા પાણીને ગરમ કરવા માટ
ઈલે કલી ઓપરટડ ક અ ય ધણથી ગરમ થ ુ ં બોઈલર ક તેવી િસ ટમ

સી. ન ંુ બ ડગઃ ઉપરો ત કટગર ુ બ ુ ં એ ુ ં બ ડગ

જ ના બાંધકામનો લાન સંબિં ધત સ ામંડળને
મં ૂર માટ ુ રત કરાયો હોય
પ

ડ. વતમાન બ ડગઃ બ ડગને તેનો રાબેતા ુ બનો બઝનેસ કરવા માટ ુ ં લાઈસ સ ફાળવવામાં
જ
આ ુ ં હોય તે ુ ં બ ડગ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 275
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

2. સોલાર વોટર હ ટગ િસ ટમ ંુ ઈ ટોલેશન

એ) ન ંુ બ ડગઃ બ ડગની ડઝાઈનમાં તેની સૌથી ચાઈ પરથી બ ડગમાં યાં- યાં ગરમ પાણીની
જ ર હોય યાં ઈ ુ ેટડ પાઈપલાઈનની જોગવાઈ હોય તેવા લાનને જ નવા બાંધકામ માટ મં ૂર
લ
અપાશે. બ ડગમાં સોલાર વોટર હ ટગ િસ ટમને સતત પાણીનો ુ વઠો મળતો રહ તેવી જોગવાઈ
ર
હોવી જોઈએ. બ ડગમાં ઉપર ુ લી જ યા હોવી જોઈએ, યાં સીધો જ ૂય કાશ આવી શક.
બ ડગની છતની ભાર વહન મતા ઓછામાં ઓછ ૫૦ કલો િત ચોરસ મીટર હોવી જોઈએ. ઉપરો ત
કટગર ના તમામ નવા બ ડગને બઝનેસ શ કરવા માટ ુ ં જ ર લાઈસ સ મેળવતા પહલા સોલાર
વોટર હ ટગ િસ ટમ ઈ ટોલ થઈ જવી જ ર છે .

બી. વતમાન(એ ઝ ટ ગ) બ ડગઃ ઉપરો ત કટગર તગત હાલમાં અ ત વ ધરાવતા બ ડગમાં

હ ફુ રના સમયે સોલાર આિસ ટડ વોટર હ ટગ િસ ટમ ઈ ટોલ કરવી ફર જયાત છે . આવા બ ડગમાં
ગરમ પાણી ૂ ું પાડવાની િસ ટમ ક ઈ ટોલેશન હોવા જ ર છે .

2.4 મતાઃ િવિવધ કટગર તરગતના બ ડગમાં ઈ ટોલ થનાર સોલાર વોટર હ ટગ િસ ટમની
મતા થાિનક સ ામંડળ સાથે પરામશ કર ને ન ુ મ
કરવામાં આવશે. લ ત મતા દરક
બાથ મ અને રસોડાદ ઠ ૨૫ લીટરથી ઓછ ન હોવી જોઈએ. ુલ ફ એ રયા(ધાબા ઉપર
િસ ટમ ઈ ટોલ કરાઈ હોય તેનો િવ તાર)ના મહ મ ૫૦ ટકા ૂરો પાડલો હોવો જોઈએ.
2.5 પેિસ ફકશનઃ સોલાર આિસ ટડ વોટર હ ટગ િસ ટમ ુ ં ઈ ટોલેશન ૂરો ઓફ ઈ ડયન
ટા ડડસ(બીઆઈએસ) પેિસ ફકશન આઈ.એસ. ૧૨૯૩૩ ુ બ હો ુ ં જોઈએ. િસ ટમમાં
જ
ઉપયોગમાં લેવાતા સોલાર કલે ટર બીઆઈએસ સ ટ ફકશન માક ધરાવતા હોવા જોઈએ.
2.6 ઓ ઝીલર િસ ટમઃ યાં ગરમ પાણી સતત જ ર હોય યાં ઈલે ક ઈ વપમે સ ક ધણની
મદદથી વૈક પક(ઓ ઝીલર ) હ ટગ યવ થા હોવી જોઈએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 276
પ રિશ ઠ
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

પ રિશ ઠ

પ રિશ ટ એ: ઉ ોગો ંુ વગ કરણ

1. ઉ ોગો ંુ લ ટ “લાલ” કારમાં આવે છે .

એ. પયાવરણ અને વન મં ાલય, ભારત સરકાર ારા મા ય કરવામાં આવેલા ઉ ોગો અ યંત ુ િષત
અને ક ીય એ શન લાન હઠળ કવર કરવામાં આવે છે .
1. દા ગાળવા ુ ં ભ ી ક માં આથો આવે એ કારની કામગીર કરતા હોય તેવા ઉ ોગો
2. ખાંડ (ખાંડસર ને બાદ કરતા)
3. ખાતરની ફ ટર
4. માવો ક કાગળ(માવા સાથે ક માવા વગર કાગળ ુ ં ઉ પાદન)
5. લોરએ કલી
6. દવા બનાવતી કંપની (બેઝીક) (ફો ુ શનને બાદ કરતા)
લે
7. ડાઇ અને ડાઇ વ ચે આવનાર
8. પે ટ સાઇ સ (ટ નકલ) (ફો ુ શનનને બાદ કરતા)
લે
9. તેલની ર ફાઇનર (ખનીજ તેલ ક પે ો રફાઇનર સ)
10. ચામડાં ુ ં કારખા ુ ં
11. પે ોકિમક સ (મા કાચા માલ ુ ં ઉ પાદન ન કર ુ ં હોય)
12. િસમે ટ
13. થમલ પાવર લા સ
14. આયન અને ટ લ(ઓર/ પ/સં ૂણ ટ લ બનાવતી યા કરતી કંપનીઓ)
15. ઝક મે ટર
16. કોપર મે ટર
17. એ િુ મિનયમ મે ટર
18. ટાયસ અને ટ ુ સ (રબરને ગરમ કર ને કઠણ બનાવ /ુ ં ફર થી બનાવ /ુ ં આકાર આપ ુ ં
વગેરને બાદ કરતા)
19. િસ થે ટક ર બર
20. લાસ અને ફાઇબર લાસ ુ ં ઉ પાદન અને યા
21. ઇલે ો સ અને ેફાઇટ લોક, સ ય કાબન, કાબન લેક વગેર વા ઔ ો ગક કાબન ુ ં
ઉ પાદન
22. પેઇ ટ ક વાિનશ(િમ ણ કર ુ ં ક ઉમેરવાને બાદ કરતા)
23. રં ગ ય ક તેવી વ ુ
ઓ
24. િસ થે ટક ું ર
દ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 275
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

25. પે ો લયમ ોડ ટ, સં હ, ફરબદલ ક યાના પણ સમાવેશ સાથે

26. યં માં ૂરવામાં આવ ુ ં ધણ, ીસ ક અ ય પે ો લયમ ુ ત ોડ ટ
27. રયોન, ટાયર કોડ, પો લયે ટર ફલામે ટ યાન સ હતના િસ થે ટક ફાઇબર
28. રોગ િતબંધક ક લેટ સ વા સ કલ અને મે ડકલ ોડ ટ
29. િસ થે ટક ડટ ટ અને સા ુ
30. ફોટો ા ફક ફ મ અને કિમક સ
31. કિમકલ, પે ોકિમકલ અને ઇલે ોકિમકલ સ હતના ઉ પાદ કય એિસડ વા ક સ ફ ુ રક
એિસડ, નાઇ ક એિસડ, ફો ફો રક એિસડ વગેર
32. ઔ ો ગક ક ખનીજ યવાળા ગેસ
33. લોર સ, િત લોર સ અને પેરો સાઇ સ
34. ું ર અને
દ લે ટન
35. યાન અને ટ સટાઇલ યા માં સાફ કર ,ુ ં લચ ગ, ડા ગ, િ ટગ ક અ ય યા ારા
બહાર આવ ુ ં ગં ુ પાણી
36. વન પિત તેલ માં કોઇપણ અક ારા કાઢવામાં આવ ુ ં તેલ ક હાઇ ો નેટડ તેલ
37. ઉ ોગ ક યા માં મેટલ પરની યા મક ળવણીની ક સરફસ કો ટગ, પેઇ ટ બે કગ,
પેઇ ટ િપગ, ગરમી આપવાની યા, ફો ફ ટગ ક ફિનિશગ વગેર
38. માં ઇલે ો લા ટ ગની કામગીર ચાલતી હોય તેવા ઉ ોગ ક યા
39. એ બે ટોસ અને એ બે ટોસની કામગીર કરતા ઉ ોગો
40. કસાઇખા ુ ં અને માંસ પર થ ુ ં યા એકમ
41. આથા ુ ત વ ુ બનાવતી કંપની માં યી ટ ક બીયર બનાવતી કંપનીનો સમાવેશ થાય છે
42. ટ લ અને ટ લ ોડ ટ ુ ં ઉ પાદન માં કોક લા ટ ક તેમાં વપરાશમાં આવતા કોઇપણ
સાધનો વા ક, ધા ુ ગાળવાની ભ ી, ૂલા ુ ભ ી
ૂલાવાળ ભ ી, ઇ ડ શન ભ ી ક િવ ત
વગેર વી ગરમી આપવાની ક એસીડ ભરવાની, રો લગ ક ગે વેનાઇ ડની યા ક
કામગીર
43. કોઇપણ વ ુ ે બાળ નાખવા માટનો લા ટ
ન
44. પાવર ઉ પાદક લા સ (ડ સે સને બાદ કરતા)
45. ૂના ુ ં ઉ પાદન
46. િસગર સ અને તમા ુ ની યા કરતા તમા ુ ના ોડ ટ
47. કોલસા પર ુ ં યા એકમ ક ઓર િસ ટ રગ, ચનાઇ માટ વગેરના યા ઉ ોગો
48. ફો ફટ પ થર યા લા ટ
49. કોક બનાવ ,ુ ં કોલસાને ઓગાળ ,ુ ં કોલસામાંથી ડામર ઓગાળવાની ુ લ ગેસ
યા ક ફ અ
બનાવવાની યા

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 276
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

50. ુ વગેર બનાવવા

ફો ફટ અને ટોટ , ફ ઝ
51. ટોટ વગેર વા િવ ફોટક બનાવવા
52. ફટાકડા બનાવવા
53. લો રનેટડ હાઇ ોકાબનની યા
54. લોર ન, લોર ન, ોમીન, આયો ડન અને તેમાં મેળવવામાં આવતા ત વો
55. હાઇ ોસાયિનક એિસડ અને તેના પદાથ
56. ૂ ધની યા અને ડર ોડ ટ (સંલ ન ો ટ)
57. ફાઉ ની કામગીર સાથે જોડાયેલ ઉ ોગો ક યા
58. આ કોહોલના િમ ણ ારા ક આક ારા પી શકાય તે ુ ં આ કોહોલ (આઇએમએફએલ) તૈયાર
કર ુ ં
59. એનો ડઝ ગ
60. િસરાિમક/ રફ ટર નેસ
61. લીડ ોસેિસગ અને બેટર ને ફર થી બનાવવાની તથા ઉ પાદનની યા ઉપરાંત લીડ
મે ટ ગનો પણ સમાવેશ
62. હોટ મી સ લા ટ
63. હો પટલ
64. ખાણકામ અને ઓર- સંશોધન લા ટ
65. િવિવધ ત ુ ં સંિમ ણ તૈયાર કર ુ ં

2. ઉ ોગો ંુ લ ટ “કસર ” કારમાં આવે છે . (ઓર જ)

1. ત તીવાળા લાસ અને ફોટો મ ગમાંથી અ રસા ુ ં ઉ પાદન

2. ને કાંત ુ ં ક વણાંટ કર ુ ં
3. ઓટોમોબાઇલ સિવસ અને રપેર ટશન
4. હોટ સ અને ર ટોર સ
5. લોર િમ સ (ઘર ું આટા ચ ને બાદ કરતા)
6. કોઇપણ પદાથનો ૂ ો કર ને બનાવવામાં આવતો ખા પદાથ
7. ફળો અને શાકભા યા સ હતનો ખા પદાથ
8. કોફ ના બીજમાંથી માવો કાઢવો ક તેમાં આથો લાવવાની યા
9. ઇ સટ ટ ચા/કોફ ક કોફ પરની યા
10. આ કોહોલ વગર ુ ં પી ુ ં (સો ટ સ)
11. ુ ધ
ગ ં અને ઔ ો ગક પફ ુ સ
12. ખા પદાથની ુ વ ા
ણ ુ ારવા ઉમેરવામાં આવતા
ધ ુ અ ટ અને વાદ
13. માછલીઓ પરની યા

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 277
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

14. ુ ુ અ ટ
15. ગંદાપાણી ક કોઇપણ કારની ગંદક ુ ં ઉ સ ન ના કર એ કારના સ કલ અને મે ડકલ
ોડ ટની ઉ પાદન યા
16. યોગશાળા- વખારો
17. વાયરને ખચવાની(ઠંડ યા) અને
18. પ થરને તોડ ુ ં
19. આક કાઢવાની ક ુ કરણની કિમકલ યા કરતી લેબોરટર
20. ુ ને વ ુ મજ ૂત બનાવવા ક તેની મો ડ ગની
ટાયર અને ટ બ યા ફર થી કરવી
21. પે ટ સાઇ સ/ઇ સે ટસાઇ સ/ફંગીસાઇ સ/હબ સાઇ સ/એ ોકિમકલને ુ ોના પમાં ૂક ુ ં
22. એનપીક ખાતર/દાણા પાડવા
23. ઔષધીિનમાણને ુ ોના પમાં ૂક ુ ં
24. ખાંડસર ખાંડ
25. કોઇપણ વ ુ ક પદાથનો ૂ ો કર ુ ં એકમ
26. િવિવધ ત ુ ં સંિમ ણ તૈયાર કર ુ ં

3. ઉ ોગો ંુ લ ટ “લીલા” કારમાં આવે છે .

કોઇપણ કારણોસર કદાચ, ૂ ષણ િનયં ણ બોડ/ ૂ ષણ િનયં ણ કિમટ ારા રા ય સરકાર/ ક શાિસત
દશના હરનામામાં ૂચીત કરવામાં આવેલા નાના કારમાં આવતા, કોટજ/ ા ય વગમાં આવતા ઉ ોગોને
ૂબ જ સહલાઇથી એનઓસી/સંમતી આપવી
એ દરક ઉ ોગો ક યા ક “લાલ” અને/ક “કસર ” વગમાં નથી આવતી.
એક સમ ૂતી લ ટ ૂ પાડવામાં આ ુ ં છે .
1. હાઇ ો લક ડ ચા ારા વપરાયેલી રતીને સાફ કર ુ ં
2. આટા- ચ
3. ચોખાનો ૂ ો કર ુ ં એકમ
4. અનાજને પલાળવાની અને યા
5. ખનીજ ુ ત પાણી
6. દાળ િમલ
7. બેકર ની વ ુ , બ ક ટ, હલવાઇએ બનાવેલા ખા પદાથ
ઓ
8. મગફળ ના ફોતરા કાઢવા( ૂક )
9. સોપાર ક મસાલાને દળવા
10. કો ડ ટોરજ ક વ ુ ે ઠંડા કરવાનો લા ટ
ન
11. આઇસ મ ક બરફ બનાવવો
12. દર કામ અને કપડાં બનાવવા

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 278
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

13. કોટન અને ઊનની ં ૂ ેલી વ

થ ુ
ઓ
14. કપડાં બનાવવા
15. હાથવણાંટના કપડાં બનાવવા
16. ૂટની દોર ુ ં ઉ પાદન કર ુ ં
17. સોના અને ચાંદ ના દોરાની જર ુ ં કામ
18. સોના અને ચાંદ ુ ં કામ કરતી ુ કાનો
19. ચામ ુ ં પકાવવાની ક ાણીના ચામડાંની યાને બાદ કરતા ચામડાંના પગરખાં અને
ચામડાંની વ ુ બનાવવી
ઓ
20. સંગીતના સાધનો ુ ં ઉ પાદન
21. રમત-ગમતના સાધનો
22. વાંસ અને નેતરની વ ુ (ફ ત
ઓ ૂકાયેલી વ ુ પરની કામગીર )

23. કાડબોડ ક સંકોચી શકાય તેવા બો સ ક કાગળની વ ુ (કાગળ ક માવાના ઉ પાદનને બાદ
કરતા)
24. વીજળ , ગરમી ક વની અવાહક અને અ ય કોટડ કાગળ (કાગળ ક માવાના ઉ પાદનને બાદ
કરતા)
25. વૈ ાિનક અને ગ ણતશા સંબિં ધત સાધનો
26. ફિનચર (લાકડાં અને ટ લ )ુ ં
27. ઘર ું ઇલે કલ સાધનોના ટા ભાગો ુ ં જોડાણ કર ુ ં
28. ર ડયોના ટાભાગો ુ ં જોડાણ કર ુ ં
29. ફાઉ ટન પેન
30. બીબા ક આકાર ારા પોલીથીન, લા ટ ક અને પીવીસી વ ુ ુ ં ઉ પાદન
31. દોર ુ ં (કોટન અને લા ટક)
32. ગાલીચા વણાંટ
33. ૂ ર, કં ડશનરના
એક લ ટા ભાગો ુ ં જોડાણ કર ુ ં
34. સાયકલ, બાબાગાડ અને અ ય નાની મોટરોનો ઉપયોગ ના થાય તેવા હ કલના ટા
ભાગો ુ ં જોડાણ
35. ઇલે ોિન સ સાધનો ( ટા ભાગો ુ ં જોડાણ કર )ુ ં
36. રમકડાં
37. પાણીને સા ુ ં પીવાલાયક બનાવ ુ ં અને તેમાંથી ખરાબ ત વો ૂ ર કરવાનો લા ટ
38. પેઇ ટ (ફ ત િમ ણ યામાં જ)
39. મીણબ ી
40. ુ ાર કામ (લાંક ુ ં વહરવાની મીલને બાદ કરતા)
થ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 279
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

41. ું
ઓઇલ મેળવ /બહાર કાઢ ુ ં (હાઇ ો નેશન/ર ફાઇન ગ નહ )
42. ટક કામ અને મશીન બનાવ ુ ં
43. ટ લની પેટ અને ૂટકસ ુ ં ઉ પાદન
44. કાગળની પીન અને -ુ લીપ બનાવવી
45. િ ટ ગ માટના લોક બનાવવા
46. ચ માની મ બનાવવી
47. પાવર ૂમ/હ ડ ૂમ (ડા ગ અને લ ચગ વગર)
48. િ ટગ ેસ
49. કપડાંની િસલાઇ કરવી ક દર કામ કર ુ ં
50. થમ મીટર બનાવ ુ ં
51. ૂતાં બનાવવા (ર બરના)

52. લા ટ ક યાવાળો માલ બનાવવો

53. મે ડકલ અને સ કલ સાધનો બનાવવા
54. ઇલે ોિનક અને ઇલે કલ માલ બનાવવા
55. રબર માલનો ઉ ોગ
56. િવિવધ ત ુ ં સંિમ ણ તૈયાર કર ુ ં

૧. ઉ ોગ ઉપરો ત ૩ વગ માંથી કોઇપણમાં નથી આવતી, તેમના ગોનો િનણય ુ ય ઓ ફસ તર

બોડ ક કિમટ ના સે ટર અને બે ઉ ચ અિધકાર ઓની કિમટ ારા લેવામાં આવશે અને તે ુ ં વગ કરણ
કરવામાં આવશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 280
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

પ રિશ ટ બી: જોખમી જમીનના િવ તારમાં બ ડગ, માળખા અને તરમાળખા ંુ ર ણ

એ. ૂકં પથી િવ તાર ંુ ર ણ

1. આ િવ તારોમાં જમીન ુ ં ઓગળ ુ ં ક જમીનના ખસવાની કોઇ ુ કલીની શ તા હોતી નથી ને
કારણે બ ડગ ુ ં માળ ું અને તરમાળખાની ડઝાઇન બ ડગ ર ુ ેશ સ અને નેશનલ બ ડગ
લ
કોડ (એનબીસી) ારા ૂરાં પાડવામાં આવેલા ભારતીય માપદં ડને યાને રાખીને જ બનાવવામાં આવે
છે .
2. ૂકંપના કંપન વખતે જમીનમાં હલચાલ થતી હોય તો તે કંપનની શ તાથી બચવા માટ તે
જમીનની સઘનતામાં વધારો કર શકાય છે .
3. બ ડગ અને માળખાનો પાયો ડા અને મજ ૂત પાયા પર હલચાલની અસર ના થઇ શક તે ુ ં
સઘન તર બનાવ .ુ ં
4. સપાટ ક અગાસી અને સીધી દવાલ અને ટકર વાળા આકારને બદલે સીધાં માળખામાં થોડ ાંસ
રાખવાથી વ ુ થર રહ શકશે અને પાણીનો િનકાલ ૂબ સાર ર તે થઇ શકતો હોય તો ટકર વાળા
ાંસને પણ ૂ ર કર શકાય છે .
5. કોઇ ન ુ ં એ જિનય રગ ુ ં યો ય સંશોધન જો બ ડગના માળખા ક તરમાળખાને ૂકંપના ચંડ
કંપનથી બચાવી શક
ન ધ: (૨) થી (૫)માં આપેલા રુ ાના ઉપાયો કમતમાં ૂબ જ વ ુ ખચાળ હોય છે માટ મોટા ઉ ોગો અને
ખચાળ માળખાના સંદભ જ ઉપયોગી બને છે . સામા ય બ ડગમાં સાઇટને ુ ારણાના પગલાં સામા ય ર તે
ધ
થોડાં ખચાળ હોય છે , જો ક ખરાબ બા ુ ને લે ડ ુ ઝોન ગમાંથી બાકાત રાખવામાં આવે છે
ઝ

બી. ચ વાતી પવનોથી િવ તારને થતા કુ સાન સામે ર ણ

1. ચ વાતના િવ તારમાં આવતા બ ડગ, માળખાં અને તરમાળખાંની ડઝાઇનને નેશનલ બ ડગ

કોડ(એન.બી.સી.) ના િનયમોમાં આપેલા ભારતીય માપદં ડ અને માગદિશકાને આધાર તૈયાર કરવાની
રહશે.
2. ચ વાતના પવનના દબાણ અને ચકવાની મતા સામે બચવા માટ વીજળ નો ઉપયોગ થતા
માળખામાં ઇલે કલ ા સિમશન અને િવતરણ માટ તથા કો િુ નકશનના ટાવસ, ઔ ો ગક
માળખામાં ુ ાડાંની ચીમની માટ એક ખાસ માળખાની ડઝાઇન બનાવવાની જ રયાત છે .
મ
3. બ ડગ, માળખા અને તરમાળખાને જો દ રયાઇ રતીમાં થાપવામાં આવે તો સલાહભ ુ એ છે ક
તેમાં જમીનની દર પીલર ભર ુ ં ક બ ળત ક ટ ુ ત મજ ૂત જમીનના તર ુ ં બીમ બનાવવા ુ ં
રહશે ક એક અખંડ મજ ૂત ક ટ ુ ત લાંબા ટગ બનાવવા
જો ૂરના પાણીના લીધે જમીનનો ઉપરનો હ સો કાદવવાળો હોય તો, વાવાઝોડાંના િવ તારમાં ૩૦ મીટર
ડો જમીનનો િવ તાર ચાને થરતા આપવા માટ યો ય ગણવામાં આવશે નહ , આ બાંધકામ સામા ક
માળખા મક, શાળા, વાવાઝોડાં સામે ર ણ આપતા આ ય થાનો વગેરને માટ વ ુ યો ય છે . જમીન પર
ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર
ડ એસ આઈ આર ડ એ 281
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

યો ય મજ ૂતીના પગલાં લઇને બ ડગથી થોડ જ ર જ યા ુ ી યો ય મજ ૂત અને અવરોધક દવાલ

ધ
બનાવી ુ ાિયક માળ ું તૈયાર કર ુ ં
થી વાવાઝોડાં સામે ર ણ મેળવી શકાય. વૈક પક ર તે, પાયા ઉપર સા દ
માં ચા મો ંના સંભિવત તર ુ ી કોઈ બાંધકામ ન હોય.
ધ

સી. ૂરથી િવ તારને થતા કુ સાન સામે ર ણ

આ માટ નીચેનામાંથી એક ક તેથી વ ુ પગલાંની જ રયાત રહશે

1. નદ ક કોઇ મોટા પાયે પાણી નીકળવાની શ તા હોય યાં પાણી િનકળે ક પહલા બાંધ ક પાળ ુ ં
બાંધકામ કર .ુ ં
2. આયોજન કરલા િવ તારની ફરતે યો ય ચાઇ ુ ી બાંધ ક પાળ ુ ં બાંધકામ કર .ુ ં
ધ
3. ૂર ુ ં પાણી વ ુ આવ ુ ં હોય તેવા આયોજન કરલા થળે બાંધકામ માટ ચાઇ વધારો.
4. આયોજન કરલા િવ તારમાંથી ગંદાપાણીના િનકાલ માટ ૂબ જ અસરકારક િનકાલ લાઇન ુ ં બાંધકામ
કર .ુ ં
5. ડા પાયા પર કરવામાં આવે ું બ ડગ ક માળખાનો પાયો કદાચ પાયાના ઘસારાને લીધે વ ુ નીચે
જવાની શ તા છે .
6. નીચે આપેલા ૂરની સામે બચાવ ર ણ કરતા પગલાં-
જ દ થી પાણી િનકળ ય તેવી િુ વધા, ુ ગ
સ ં તતા
• પાણી િનકાલ માટના પોઇ ટ િવકસા યા બાદ ાથિમક અને ગૌણ િનકાલ ચેનલને પણ ફર થી
તૈયાર કરવી
• પાણીના અ ય વધારાના ર તાની પણ જોગવાઇ
• પાણી િનકાલ માટ જો કોઇ અડચણ હોય તો તેને ૂ ર કરવી
• તે બાંધ ક પાળાની આસપાસ રહતા લોકો અને ાણીઓ માટ યો ય ચા થળે આ ય
ૂ ું પાડવો
7. અસરકારક િવ તારોમાં જમીન ધોવાણ સામેના પગલાં લેવા
8. અ ય યો ય પગલાં લેવા
ન ધઃ
૧. ૂર િવ તારની મ જ વાવાઝોડાંવાળા િવ તારમાં જો વધાર વરસાદ આવે ક વાવાઝોડાંથી કુ સાન થાય
તો આ જ કારના પગલાં લેવામાં આવે છે .
૨. યાર ર ણા મક પગલાં લેવામાં આવે યાર જમીનનાં ઝોન પાડવામાં આ યા છે તે િવગત યાને
લેવી જ ર છે . થી જો કોઇ મોટ આફત આવે અને ર ણા મક પગલાં િન ફળ ય તો અ ય
ર ણા મક પગલાં લેવા માટ તે થળ શોધવા માટ સરળતા રહ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 282
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

પ રિશ ઠ સીઃ ઔ ો ગક લોટ ંુ કદ ન કરવા માટ માગદિશકા

ડ એસઆઇઆર માટ ન કરવામાં આવેલા ઔ ો ગક ે ે ાથિમ તાના ધોરણે દરકને લોટ ુ ં કદ કવી ર તે
ન કરવામાં આવશે તેની િવગત નીચે આપેલા કો ટકમાં છે . આ મોટાં ઔ ો ગક િવ તારો ુ ં આયોજન
ુ ર છે .
કરવામાં આવે છે તેની માગદિશકાને કદાચ અ સ

કો ટક સી - 1: ે ુ ાર, ઔ ો ગક લોટના કદની ર જ

અ સ
લોટ સાઇઝ ર જ
નાના મ યમ મો ું ૂબ જ મો ું મેગા
(૧૦થી ૧૫
(એક હ ટરથી (૧ થી ૫ (૫ થી ૧૦ હ ટર) (૧૫ હ ટરથી
ઓ )ં હ ટર) હ ટર) વ )ુ

િવભાગ ૧: સામા ય ઉ પાદન

િવભાગ ૨:
આઇટ /આઇટ ઇએસ

િવભાગ ૩: હાઇ- ટક ઉ ોગો

સ હત ઇલે ોિનક

િવભાગ ૪: ઓટોમોબાઇલ
અને ઓટોમોબાઇલ સંદ ભત

િવભાગ ૫: ૃિષ અને ડ

ોસેિસગ

િવભાગ ૬: ભાર
એ જિનય રગ

િવભાગ ૭: ધા ુ અને ધા ુ
િવ ા સંદ ભત ઉ પાદન

િવભાગ ૮: ફામા ુ ટકલ

અને બાયોટક

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 283
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

પ રિશ ઠ ડ : ફોમ

ફોમ નં. સી
.એસ.આઇ.આર. કાયદાની, 2009 કલમ 8,15 અને .ટ .પી. .ુ ડ . કાયદા, 1976 ની કલમ 27,34 અને 49 હઠળ
િવકાસની મં ૂર માટની અર

િત,
ચીફ એ ઝ ુ ટવ ઓ ફસર,
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.

/ુ ં અમે નીચે આપેલા ુ ાર િવકાસ માટની મં ૂર માટ અર

ો ગ અને ન શામાં સાથે આપેલી િવગત અ સ કર ર ા
છ એ. આ કામ માટ લાનની તૈયાર , માળખાની િવગત અને દખરખ માટ ય તની િનમ ૂક કરવામાં વી છે તેની
િવગત નીચે માણે છે ઃ
એ) આ લાન તૈયાર કરવામાં આ યો છે ન ધાયેલા આ કટ ટ/એ જિનયર ી__________
બી) માળખાનો અહવાલ, િવગત અને ો ગને તૈયાર કરનાર અને તેની િવગતો ૂર પાડનાર છે ી_________

મ, ઓથો રટ ારા તૈયાર કરવામાં આવેલા ડવલપમે ટ ક ોલ ર ુ ેશન/પેટા િનયમોને તથા સંબિં ધત કાયદાની
લ
જોગવાઇ વાંચી છે અને તેની સાથે સાર ર તે પ ર ચત .ં ડવલપમે ટ ક ોલ ર ુ ેશન/પેટા િનયમોની જોગવાઇ
લ
ુ ાર, ુ ં માર કામગીર અને જવાબદાર ને
અ સ ૂર કર શ.

મા લક/ બ ડર/ઓયોજક/
િવકસીત કરનાર ક મા લકના
મા યતા ા ત એજ ટની સહ

તાર ખ:

1. અરજદાર ું નામ :

2. પ યવહાર ું સરના ું :

3. જમીનના મા લક હક દશાવતા ૂરાવા :

સાથે અરજદાર ું હત/ટાઇટલ

4. જમીન, ગામ, ટાઉન લાિનગ યોજના, :

રવ ુ સવ નંબર તથા લોટ નંબરની િવગત

5. હાલની જમીનનો ઉપયોગ શા માટ કરવાનો છે :

અને/ જો એક કાર કરતા વ ુ ર તે જો ઉપયોગ

કરવા ું હોય તો ાં કારના બ ડગ
માટ કરવાનો છે , તેની િવગત
ૂ માં િવગત આપો
6. િવકાસના કાયની ંક :

બ ડગ બનાવવા માટ જમીનના ઉપયોગની

દરખા તની િવગત આપો. જો જમીન અને/ક

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 284
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

બ ડગનો વપરાશ એક કરતાં વ ુ ર તે કરવાનો

હોય તો દરક વપરાશની િવગત આપો.
7. ું આ જમીનના લે-આઉટ માટ મં ૂર આપવામાં :

આવી છે તે યો ય સ ાિધકાર ારા આપવામાં આવી છે ?

જો હા, તો મં ૂર ની તાર ખ અને રફર સ નંબર આપો, :

સાથે મં ૂર થયેલા લે-આઉટની એક કોપી પણ આપો.
જો ના, તો ું આ બી કોઇ સ ાિધકાર ારા મં ૂર
કરવામાં આ ું છે ?

8. રહણાંક િવ તાર માટના ઉપયોગ માટ, ઘરોની સં યા :

અને માળ
9. જો તાવ કોઇ ઔ ો ગક/ કોમિશયલ ૃિ માટ :

િવકસાવવામાં આવશે તો ઓ ો ગક/કોમિશયલની કામનો

કાર અને શૈલી દશાવો

ું ઔ ો ગક ક કોમિશયલ માલ સમાન માટ વાહનોમાંથી

માલ ઉતારવા અને ચડાવવા માટની કોઇ અલગ યાની
માટ ું તાવ ૂકવામાં આ યો છે ?

ઔ ો ગક કચરાના િનકાલની યવ થા માટ ું તાવ

ૂકવામાં આ યો છે ?
મા લક/ બ ડર/આયોજક/
િવકસીત કરનાર ક મા લકના
મા યતા ા ત એજ ટની સહ
તાર ખ:

ન શો અને જ ર દ તાવેજો સંદભ અરજદાર માટ જ ર ૂચના એ છે ક, અર ની સાથે જ બધા દ તાવેજો ર ૂ કરવા
જ ર છે .

એ. ન શો અને ો ગ કાગળ પર તૈયાર કરવામાં આ યા હોય તે ૂબ જ સારા કાગળ પર કરવા જ ર છે થી તે

સરળતાથી, પ ટ જોઇ શકાય અને વાંચી શકાય. દરક ન શો અને/ક ો ગ પર અરજદારની/મા લકની અને તેના
એ જિનયર/આ કટ ટ અને જો કદાચ હોય તો યવ થાપક/ બ ડરની સહ કરલી હોવી જ ર છે . જો ન શા ક ો ગની
ૂળ કોપી ર ૂ કર દ ધી હોય તો, તેની ખર કરલી કોપી ( કોપી) ર ૂ કરવી.

1. લે-આઉટ લાન ( ણ કોપી)

બ ડગ બાંધકામના િવકાસ ગેની મં ૂર માટની દરક અર સાથે સમ જમીનનો લે-આઉટ લાનની સં ૂણ થર
હોય તેવી િવગત જોડવી.
આ ન શો ૧:૫૦૦ના કલથી નીચે દોરવામાં આવેલો ના હોવો જોઇએ અને નીચેની િવગત દશાવતો હોવો જોઇએ.
એ) અર માં દશાવેલા એસ.નંબર/ લોટની સીમા અને પેટા િવભાગ દશાવતો લે-આઉટ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 285
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

બી) બાંધકામ માટ વતમાન ૂના બ ડગ ક નવા બ ડગની યા. બાંધકામ ચાલે છે યાં ર તા, શેર ઓ ક

માલ-સામાનના વહન માટની યવ થા ( તાિવત થળથી વતમાન ૂ ું બાંધકામ ું થળ ચો સ જોઇ

શકાય તે ું હો ું જોઇએ)

સી) લોટમાં દરક બ ડગ અને ૂ લી જ યાના તાવમાં કોઇપણ કાર ું બાંધકામ થઇ શકશે નહ .

ડ) ુ ાં કટલી સં યામાં ઘરો

જો લે-આઉટ કોઇ રહણાંક િવ તાર માટ તૈયાર કરવામાં આવેલો હોય તો, વ મ

બનાવવામાં આવશે તથા ભિવ યમાં તેમાં કોઇપણ કારનો વધારો કરવામાં આવશે નહ .

ઈ) જો લે-આઉટ ઔ ો ગક ક કોમિશયલ ઉપયોગ માટ છે , તો માં બાંધકામ કરવા ું હોય તેમાં વ મ

ુ ાં વ ુ

કટલી જ યામાં કરવામાં આવશે, ભિવ યમાં તેમાં કોઇપણ કારનો વધારો કરવામાં આવશે નહ .

એફ) પાણીના ૂરવઠાની, ગટર યવ થા વગેરની વતમાન િુ વધા અને પાણીના ૂરવઠાની લાઇન, ૂરના

પાણીના િનકાલની લાઇન ઉપરાંત ગટર યવ થા વગેરની નહર અને તેનાં યાસ કટલા હોવા જોઇએ તે

ન કર .ું

) હર ર તાથી ન ક જો લોટ હોય તો તે ું લોકશન

એચ) દરક વતમાન ર તાઓના િનધારણ અને પહોળાઇ, માં લોટથી મોટા ર તા ુ ી જવાના ર તાનો પણ
ધ

સમાવેશ કરવામાં આવે છે . વતમાન ર તો અને જો કોઇ ા તાિવક ર તો, હોય તો તેને ૂબ જ પ ટ જોઇ

શકાય તેવી ર તે દશાવવો.

આઈ) વતમાન ૃ ો અને ુ દરતી યો ને ળવવા જ ર હોય.

) ુ ાર, જ રયાત
લે-આઉટ/ લોટના પેટા િવભાગમાં આપેલા િનયમો અ સ ૂજબ ું કોમન લોટ ું પ રમાણ અને

િવ તાર.

ક) ુ ાર જો
િનયમ નંબર.૩૧ અ સ ૃ ો ું વાવેતર કર ું પડ તો તે પણ કર .ું

૨. િવકાસ માટની જમીનની મા લક હ દશાવતા દ તાવેજો મ ક, િમ કત ન ધણી ું કાડના હ ોની ન ધને દશાવવી.
૩. સ ાિધકાર ારા આપવામાં આવેલા માણ ૂત લાનનો હ સો અને ઝોન ું માણપ અર સાથે જોડવા.
૪. જમીન પર તે બ ડગ ક િવકાસ કરવા માંગે છે તે તાિવક લોટ ક થળનો િવ તાર અને માપ દશાવતો
ડ .આઇ.એલ.આર.માંથી રવ ુ સવ નંબર ક સીટ સવ નંબર, નો તા તરનો લે-આઉટ મં ૂર થયો છે તે ગેની
તે અિધકાર ારા મા યતા ા ત લોટના લે-આઉટની માણ ૂત કોપી પણ ર ૂ કરવાની રહશે.
૫. એ) વતમાન બ ડગ માટ ો ગની (૩ કોપી) નો કલ ૧ સે.મી.= ૧ મીટરથી ઓછો ના હોવો જોઇએ માં
સાથે દરક લોર માટ લોર િવ તારનો તાવ પણ આપવો પડશે.
ુ ાર, અ ુ ુ ળ
બી) િનયમ નંબર. ૧૯ અ સ કલ પર લે-આઉટમાં ત રક અને બહારના ર તા પર પા કગની
યવ થા તથા બહાર િનકળવાના ર તો અને વાહનોને ાંથી દર આવ ું તે પણ યવ થા દશાવવી જ ર છે .
૬. માળ ું ય ત ારા ડઝાઇનર ું યથાયો ય સહ કર ું માણપ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 286
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૭. કામ શ ક ુ છે તે ું માણપ : ન ધાયેલા આ કટ ટ/એ જિનયર/ ચર ડઝાઇનર/ કામનાં લાક/ િવકાસ કરનાર
ય ત/કામ હાથમાં લેનાર ય તમાંથી કોઇના પણ ારા આપવામાં આવે ું અિધ ૃત ફોમ નંબર ૨(એ), ૨(બી) અને
૨(સી) ું માણપ .
૮. ડવલપમે ટ ક ોલ ર ુ ેશન, હઠળ
લ ુ ાર દરક િવગત સં ૂણ અને યો ય
ા તાિવક ફોમ નંબર ૩ અને ૪ના અ સ
ર તે દશાવેલી હોવી જ ર છે , કોઇ કસમાં કદાચ લાનની સાથે પણ આપવાની રહશે.
૯. યાં ધારા ૩.૩ અને ૪.૨ લા ુ પડતી હોય યાં અરજદાર ુ ગ
સ ં ત અિધકાર પાસેથી એન.ઓ.સી.ની કોપી મેળવવી
જ ર બને છે .
૧૦. બાંધકામ શ કરવા માટ અિધ ૃત ફોમ નંબર ૨(એ), ૨(બી) અને ૨(સી) ું માણપ પણ જો જ ર હોય તો વ ર ઠ
અિધકાર સામે ર ૂ કર .ું
૧૧. જો બ ડગનાં બાંધકામ દરિમયાન મા લક/ સંચાલક/ બ ડર/ આ કટ ટ/ એ જિનયર/ સવયરમાંથી કોઇપણ ય તની
બદલી થાય તો, તેમણે યો ય અિધકાર ને ર જ ર પ ારા ણ કરવાની રહશે ક તેઓ આ ો ટની કામગીર
સાથે સંકળાયેલા નથી અને યાં ુ ી નવા મા લક/ સંચાલક/ બ ડર/ આ કટ ટ/ સવયરમાંથી કોઇની િનમ ૂક થાય
ધ
યાં ુ ી કામ અટકાવવી દવામાં આવે. આ
ધ ો ટની સં ૂણ જવાબદાર અિધ ૃત ફોમ નંબર ૨(એ), ૨(બી) અને
૨(સી)ના િનયમો હઠળ હ તગત કરવામાં આવે.
ુ ાર, નવા મા લક/ સંચાલક/ આ કટ ટમાંથી કોઇપણ તેની જવાબદાર શ કર તે પહલા
૧૨. લોઝ (૧૨)માં જણા યા અ સ
ુ ય અિધકાર પાસેથી મં ૂર લઇને કામ થ ું છે તેની ચકાસણી કરશે. યારબાદ ુ ય અિધકાર ની મં ૂર બાદ
જ બાક રહતા કામ માટ કામગીર આગળ વધારશે.

બી. ચકાસણી ગેની ફ

એક ય ત ક કોઇપણ કારના ડવલપમે ટ માટ મં ૂર મેળવવા માટ તેને ુ ય અિધકાર /એમ.સી.ને ચકાસણી
ફ ૂકવવી પડ છે . ના દર નીચે માણે છે :
1. બાંધેલો િવ તાર

નીચા બ ડગ માટ બાંધેલા િવ તારના દરક માળ માટ યેક ચોરસ મીટર . ૩.૦૦ અને જો દરક માળમાં
રહણાંક િવ તારના િવકાસ કરવાના હોય ક તેનો હ સો હોય તો ઓછામાં ઓછ ચકાસણી ફ .૩૦૦.૦૦.

2. ચા- બ ડગ, કોમિશયલ, િમ ડવલપમે ટ અને અ ય રહણાંક િવ તારના દરક માળ માટ યેક ચોરસ
મીટર .૫.૦૦ અને જો હ ુ ૂવકનો કોઇ િવકાસ કરવામાં આવે તો ઓછામાં ઓછ ચકાણી ફ . .૩૦૦.૦૦.

3. જમીનનો પેટાવગ અને એક ીકરણ

સી) દરક કારના િવકાસના પેટાવગ અને એક ીકરણ માટ બ ડગ એકમ/ લોટ િવ તારના દર ચોરસ મીટર
.૧.૫૦.

ડ ) ૃિષ અને પે યલ ૃિષ ઝોનના પેટાવગ અને એક ીકરણ માટ બ ડગ એકમ/ લોટ િવ તારના દર ચોરસ
મીટર .૦.૫૦.

ઓછામાં ઓછ ચકાસણી ફ . ૩૦૦.૦૦થી ઓછ હોવી જોઇએ નહ .

4. શહર ક ો, ા યક અને શહર િવ તારની બહાર આવતા િવ તારો અને ફ ત ૃિષ િવ તારમાં આવતા
હોય તે .ું

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 287
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ુ ાર, ચકાસણી ફ ના ૫૦%

સંબિં ધત ઉપયોગ માટ િનયમ નંબર ૩.૨.૧, ૩.૨.૨ અને ૩.૨.૩માં જણા યા અ સ
અને જો કાર ઘર હોય તો ઓછામાં ઓછ ચકાસણી ફ .૩૦૦.૦૦

5. િવકાસ પરવાનગી ર ુ કરાવવા બાબત

જો શ કરવાની મં ૂર ા ત થયા બાદ/ િવકાસની મં ૂર ૂર પાડવામાં આ યા છતાં પણ એક વષની

સમય મયાદામાં જો િવકાસની કામગીર શ કરવાં ન આવી હોય તો, ગણતર ની ુ ત િવતી જતા આ
કાયદા હઠળ િવકાસની મં ૂર મળે છે . જો ુ ય અિધકાર ારા એક વષની સમય મયાદાની અવધી ૂર
થતા પહલા . ૩૦૦.૦૦ના ચા લઇને જો વ ુ એક વષની સમય મયાદામાં િવકાસની ૃિ માટ એક
ફર થી મં ૂર આપી શક છે . સતત ુ લ ણ વષની મં ૂર બાદ સમય મયાદામાં વધારો મળ શકશે નહ .

6. પ લક ચે રટબલ ટ:

પ લક ચે રટબલ ટ કાયદા ૧૯૫૦ની જોગવાઇ હઠળ, પ લક ચે રટબલ ટ બાંધકામ કરવામાં આ ું

હોય તો જો િવકાસનો હ ુ હો પટલ, દવાખા ,ું શાળા ક કોલેજ, ક ૂ ું મં દર, ધમશાળા, હો ટલ વગેર
વા થળો માટ કરવામાં આ ું હોય ક સ ાિધકાર ારા કોઇ સામા ય ક પે યલ મં ૂર આપીને અ ય કોઇ
હ ુ માટ કરવામાં આ ું હોય તો તેના માટ ફ .૫૦૦.૦૦.

7. ખાણકામ, જમીનમાં ખાણ ખોદવી અને ટો શેકવાની ભ ી વા િવકાસ માટની મં ૂર :

જો ખાણકામ, જમીનમાં ખાણ ખોદવી અને ટો શેકવાની ભ ી વા કામગીર માટ ચકાસણી ફ નીચે માણે છે :
i. ખાણકામ, જમીનમાં ખાણ ખોદવી અને ટો શેકવાની ભ ીની કામગીર માટ

ii. ુ ાં વ ુ .૨૫૦૦.૦૦.
િત ૦.૪ હ ટર દ ઠ .૫૦૦.૦૦ ક તેનો હ સો અને વ મ
iii. ચમની વગરની ટો શેકવાની ભ ી

iv. ુ ાં વ ુ .૫૦૦.૦૦
િત ૦.૧ હ ટર દ ઠ .૨૫.૦૦ ક તેનો હ સો અને વ મ
v. બાંધકામ વગર ૂનાનાં પ થરો પરની યા

vi. ુ ાં વ ુ .૨૫૦.૦૦
િત ૦.૧ હ ટર દ ઠ .૨૫.૦૦ ક તેનો હ સો અને વ મ
vii. ખાણકામ, જમીનમાં ખાણ ખોદવા માટ ફર થી ચા ુ કરવા એકવષની મં ૂર ના .૫૦.૦૦

viii. ટો શેકવાની ભ ી (ચીમની વગરની) ફર થી ચા ુ કરવા એકવષની મં ૂર ના . ૨૫.૦૦

ix. ૂનાનાં પ થરો વગેર પરની યા માટ બાંધકામ વગર ફર થી ચા ુ કરવા એકવષની મં ૂર ના .
૧૦.૦૦

ન ધ: ુ ય અિધકાર ારા સમયાંતર ફ ન કરવામાં આવશે.

સી. િવકાસ ચા :
જો કોઇપણ કારના િવકાસ ચા લેવામાં આ યા હોય તો તેની રિસ ટની એક કોપી, અર પ ક સાથે
આપવાની રહશે.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 288
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ સી(એ)
ફોમ નંબર. સી(એ)
ધી ુ રાત ટાઉન લાિનગ અને શહર િવકાસ કાયદો, 1976
જ
ખાણકામ, જમીનમાં ખાણ ંુ ખોદકામ, ટો શેકવાની ભ ીની મં ૂર માટ અર કલમ -27 હઠળ

િત,
ચીફ એ ઝ ુ ટવ ઓ ફસર,
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.

/ુ ં અમે નીચે દશાવેલા િવકાસ માટ મં ૂર મેળવવા માટ અર કર ર ા છ એ. /ુ ં અમે થમ વખત આ જમીનના િવકાસ
માટ અર કર ર ા છે . /ુ ં અમે મા ણત ક ંુ ં ક, િવકાસની મં ૂર માટની ગતવષ ક તેના આગલા વષની શરતોને
ઝીણવટ ૂવક ચકાસી છે .
સહ :
તાર ખ:
1. અરજદાર ું નામ :

2. પ યવહાર ું સરના ું :

3. જમીનના મા લક હક દશાવતા ૂરાવા :

સાથે અરજદાર ું હત/ટાઇટલ

4. જમીન, ગામ, ટાઉન લાિનગ યોજના, :

રવ ુ સવ નંબર તથા લોટ નંબરની િવગત

5. જમીનનો હાલનો ઉપયોગ :

6. જમીનનો ા તાિવક ઉપયોગ :

7. (એ) ૂતકાળમાં કોઇ ટ શેકવાની ભ ી/ :

ખાણકામ/ જમીનમાં ખાણની ખોદકામની

કામગીર કરવામાં આ ું હ ું ક નહ .
(બી) જો હા, તો કટલાં ટાઇમથી :
(સી) ું િવકાસની મં ૂર અને એન.એ.ની :
મં ૂર લેવામાં આવી છે ?
8. તે જમીનનો ુ લ િવ તાર :

9. કટલો િવ તાર વપરાશ માટ :

ઉપયોગમાં લેવામાં આવશે?

( કચ લાનમાં દશાવો)
10. ટના ઉ પાદન માટ હાલ :

િવ તારનો તાવ ૂકવામાં

આ યો છે તેની િવગત
( કચ લાનમાં દશાવો)
11. કામ માટ મં ૂર લેવામાં આવી :

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 289
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

છે તેનો સમયગાળો( મ હના/વષમાં)

( ૂ ંુ થવાનો ક ૂ ંુ કરવાનો
સમયગાળો દશાવો)
12. જો ફર થી શ કરવાની મં ૂર :

(એ) પહલાની મં ૂર ું નંબર અને તાર ખ :

(બી) બાંહધર ની ડપોઝીટની રકમ :

અરજદારને ૂચના છે ક, નવી મં ૂર ક ફર થી શ કરવાની મં ૂર ની અર સાથે કચ લાન અને દ તાવેજ પણ ર ૂ

કરવાના રહશે.
૧. જો અરજદાર જમીનનો મા લકના હોય તો મા લક હ ના દ તાવેજ ક જમીન મા લક ને દશાવતા ૂરાવા

સાથેના જ ર દ તાવેજો ર ૂ કરવાના રહશે.

૨. અર સાથે અિધકાર ારા આપવામાં આવે ું ઝોન દશાવ ું માણપ પણ આપવા ું રહશે.

૩. જો માણપ ુ ત સાઇટ લાનમાં જમીનમાં કંઇ હોય તો આ ુ બા ુ ના િવ તારની િવગત પણ

આપવાની રહશે.

૪. ગતવષની મં ૂર ની ખર કરલી નકલ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 290
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ 2(એ)
ફોમ નંબર 2(એ)
ન ધાયેલા આ કટ ટ/એ જિનયરને સંચાલન માટ લેવા ગે ું માણપ

િત,

સંદભ: ( ો ટ ું નામ) ું તાિવક કામ સી.એસ.નંબર આર.એસ. નંબર/એફ.પી. નંબર ઇનવડ નંબર______ગામ
ખાતેનો, ___________તા કુ ા ખાતેનો

ટ .પી.એસ. નંબર_________નો _________ (ગામ/તા કુ ો/શહર)

માટ (મા લક ું નામ/સંચાલક/ બ ડર)

સરના :ું

ટ લફોન નંબર: ________

ુ ં આ કટ ટ/એ જિનયર કાઉ સલનો સ ય ં અને હાલના સમયે ુ ં ન ધાયેલા આ કટ ટ/એ જિનયર તર કના હ ો
ધરા ું .ં

આથી ું મા ણત ક ંુ ં ક, ઉપરો ત દશાવેલા ો ટના ડવલપમે ટ ક ોલ ર ુ ેશન/ િનયમો અ સ

લ ુ ાર, આ લાન,
િવભાગ અને તેની જ ર િવગતો માટ ન ધાયેલા આ કટ ટ/ એ જિનયર/ સવયર તર કની માર િનમ ૂક કરવામાં આવી
છે અને ું હર ક ંુ ં ક, આ ો ટમાં કંઇ કામગીર કરવામાં આવશે તે મા યતા ા ત ુ ાર મારા
ો ગ અ સ
સંચાલન હઠળ તથા મા લક ક દખરખ રાખનાર ય તની હઠળ તૈયાર કરવામાં આવશે. િનયમો લાદવામાં આ યા છે
તે દરક નીિત િનયમોથી સાર ર તે પ ર ચત ં અને તેને યાને રાખીને જ ુ ં માર કામગીર અને જવાબદાર િનભાવીશ
અને િવપર ત ુ દરતી પ ર થિતઓને બાદ કરતા ુ ં તેને સં ૂણપણે આદર ૂવક િનભાવીશ.

આ ઉપરાંત મા લક ારા પાઇપ ફટ ગ, ગંદાપાણીના િનકાલની યવ થા, કચરાના િનકાલ સાથે વ છતાની યવ થા
અને પાણી ૂરવઠા ગે પણ પગલાં લેવામાં આવશે તેમાં પણ મા ં માગદશન ૂ પાડવા માટ માર િનમ ૂક
કરવામાં આવી છે . આ ઉપરાંત કામગીર ર તે આગળ વધશે એ ર તે મા લક ારા સાઇટ ુ રવાઇઝર, કામ માટ
પ
લાક, બ ડગ કો ા ટર, લ બગ કો ા ટર અને ઇલે કલ કો ા ટરની પણ િનમ ૂક કરવામાં આવશે.

સહ :
ર જ. નંબર:________તાર ખ:
નામ: ____________________________
સરના :ું __________________________
ટ લફોન નંબર: _____________________

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 291
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ 2(બી)
ફોમ નંબર 2 (બી)
ન ધાયેલા ચરલ ડઝાઇનરને સંચાલન માટ લેવા ગે ું માણપ

િત,
સંદભ: ( ો ટ ું નામ) ું તાિવક કામ સી.એસ.નંબર આર.એસ. નંબર/એફ.પી. નંબર ઇનવડ નંબર______ગામ
ખાતેનો, ___________તા કુ ા ખાતેનો

ટ .પી.એસ. નંબર_________નો _________ (ગામ/તા કુ ો/શહર)

માટ (મા લક ું નામ/સંચાલક/ બ ડર)
સરના :ું
ટ લફોન નંબર:

ું ુ વ ધરા ું
ચરલ ડઝાઇનર તર કની જ ર લાયકાત અને અ ભ .ં આથી ુ ં મા ણત ક ંુ ં ક, ઉપરો ત દશાવેલા
ો ટમાં માળખા કય ો ગ, માળખા કય િવગત અને માળખા કય ર પોટ તૈયાર કરવા માટ માર ન ધાયેલા ચર
ડઝાઇનર તર કની િનમ ૂક કરવામાં આવી છે . િનયમો લાદવામાં આ યા છે તે દરક નીિત િનયમોથી સાર ર તે
પ ર ચત ં અને તેને યાને રાખીને જ ુ ં માર કામગીર અને જવાબદાર િનભાવીશ. ુ ં ભારતીય માપદં ડને આધાર જ
તાિવક બ ડગના માળખાની અને તેની આસપાસની જ યા ું ડઝાઇન કર શ અને વ મ
ુ ાં એ મા ણત ક ંુ ં ક,
ડઝાઇનની માળખા કય સલામતી અને થરતા ું પણ યાન રાખીશ.
મા લક અને ુ રવાઇઝરને
પ ો ગની િવગત આપવા માટ માર અહ િનમ ૂક કરવામાં આવી છે . જો માર સેવાને બંધ
કરવામાં આવશે તો ુ ં સ ાિધકાર ને લે ખતમાં ણ કર શ.

સહ :
ર જ. નંબર:________ તાર ખ:

નામ: ____________________________
સરના :ું __________________________
ટ લફોન નંબર: _____________________
( લાગેવળગ ું ન હોય તેને ર કરો)

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 292
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ 2 (સી)
ફોમ નંબર 2 (સી)
ન ધાયેલા કલાક કામ માટ/સાઇટ ુ રવાઇઝર/ડવલપર/મા લક
પ
સંચાલન માટ લેવા ગે ું માણપ
િત, _______________
___________________
___________________

સંદભ: ( ો ટ ું નામ) ું તાિવક કામ સી.એસ.નંબર આર.એસ. નંબર/એફ.પી. નંબર ઇનવડ નંબર______ગામ
ખાતેનો, ___________તા કુ ા ખાતેનો

ટ .પી.એસ. નંબર_________નો _________ (ગામ/તા કુ ો/શહર)

(મા લક ું નામ/સંચાલક/ બ ડર): ______________________

સરના :ું ________________________
ટ લફોન નંબર: _________________________

ુ ં જણા ું ં ક, હાલની ન ધણી કાયદાક ય ર તે ન ધાયેલ _________________________ તર ક કરવામાં આવી છે .

આથી ું મા ણત ક ંુ ં ક, ઉપરો ત દશાવેલા ો ટમાં માર િનમ ૂક અહ ન ધાયેલા ______________ તર ક

કરવામાં આવી છે અને માર દખરખ હઠળ કરવામાં આવે ું દરક કામ નેશનલ બ ડગ કોડ અને આઇ.એસ.આઇ.
ુ ાર જ કરવામાં આવશે.
મા યતા અ સ

ુ ર ને માર
ુ ં આપવામાં આવેલા િનયમોને સં ૂણપણે અ સ કામગીર અને જવાબદાર િનભાવીશ અને સં ૂણપણે
માન ૂવક કામગીર કર શ.
∗ ડવલપમે ટ ક ોલ ર ુ ેશનમાં જણા યા અ સ
લ ુ ાર, ુ ં આપેલા સમયમાં ૧૦ કરતા વ ુ કામની દખરખ નહ
ક ંુ .
∗ એક જ થળે કામગીર ના સમય દરિમયાન એ જ સમયગાળામાં ુ ં બી કોઇપણ અ ય સાઇટ પરની દખરખની
કામગીર હાથ ધર શ નહ .
સહ :
ર જ. નંબર:________ તાર ખ:

નામ: _______________________________________________
સરના :ું ____________________________________________
ટ લફોન નંબર: _______________________________________

( લાગેવળગ ું ન હોય તેને ર કરો)

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 293
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ 2 (ડ )

ફોમ નંબર 2(ડ )

જોખમ સામે પગલાં લેવા જ ર સલામતીના પગલાં ગે ું માણપ

િત,
સંદભ: ( ો ટ ું નામ) ું તાિવક કામ____________________________________________
( ો ટ ું નામ)
સી.એસ.નંબર આર.એસ. નંબર/એફ.પી. નંબર
_____________________________________________________________________________
ઇનવડ નંબર____________ ગામ ખાતેનો, ________________ તા કુ ા ખાતેનો ટ .પી.એસ. નંબર_________નો
_________ (ગામ/તા કુ ો/શહર)

1. બ ડગ લાનને મં ૂર માટ ૂકવામાં આ યો છે તે બ ડગ ર ુ ેશન નંબર ૧૮.૪ના િનયમો હઠળ દરક

લ

સલામતીની જ રયાત ૂર કરશે અને તેમાં આપવામાં આવેલી િવગત અમાર ણકાર અને સમજવા માટ ૂબ જ

સાચી અને સૌથી સાર છે .

2. જમીનની થિતને યાને રાખીને બ ડગની ડઝાઇન એકિ ત કર ને જોખમ સામે લડ શક એ કારના માળખા ું

ડઝાઇન કર ું અને બાંધકામ દરિમયાન પણ દરક િનયમોને વળગી રહ ું જ ર છે .

મા લકની સહ એ જિનર/ ચર એ જિનયરની સહ

તાર ખ સાથે _____________________ તાર ખ સાથે _____________________

નામ ___________________________ નામ ___________________________

સરના ું ________________________ સરના ું ________________________

________________________________ ________________________________
________________________________ ________________________________

ડવલપરની સહ
તાર ખ સાથે _____________________
નામ ___________________________
સરના ું ________________________
________________________________
________________________________
આ કટ ટની સહ
તાર ખ સાથે _____________________
નામ ___________________________
સરના ું ________________________
________________________________
________________________________

ુ ાર ખાતર આપતા
ન ધ: આ િનયમોની જોગવાઈ અ સ માણપ ઉપર તે સંબિં ધત ય તની સહ હોવી જોઈએ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 294
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ુ લ
પે યલ બ ડગ ઇ ફોમશન શેડ અ
(નાના ઘરના સંદભ એક ક બે માળના લોડ.બેર ગ મેસનર બાંધકામનાં ક સાઓ માટ)
પ રિશ ઠ સાથે ફોમ ૨(ડ ) સાથે જોડવા ું રહશે.

૧ બ ડગ એ સ સબ- લોટ નંબર આર.એસ.નંબર/એફ. ટ પી ક મ ટાઉન તા કુ ા જ લા

પી. નંબર/કોલોની નામ/નંબર

૨ બ ડગ કટગર ૨.૧ બાંધકામનો કાર ટ ક ડયાકામ ક તૈયાર પ થરો

અ ય સમચોરસ ક ડયાકામને
એકમ લાગ ું આરસીઆર
કામ
૩. થળ ૩.૧ િસ મીક ઝોન ૫, ૪, ૩ ૫ ૪ ૩
૩.૨ ડઝાઇન િત તા
(મીલી મીટર/એમએસક) ૯ ૭ ૭

૩.૩ ચ વાત ઝોન

૨૦% ૪૦% ૫૦% ૬૦% ૭૫% ૮૦% ૧૦૦%

૪ થાપના ૪.૧ સાઇટ પરની જમીનનો પ થરાળ/ જડ મ યમ સો ટ/ લેક તરલતાનો ઉ લેખ

કાર (ન ધ ૨) કોટન જમીન

૪.૨ એલની નીચે

પાણીના ડાણ ું ટબલ મીટરમાં: અલગ-અલગ જમીન ઇમારત ∗ અ ય કોઇ
__________ કોલમની ( પ ટ કરો)
માટ િપલર
૪.૩ ઉપયોગમાં લેવામાં િત ઠા બનાવવો
આવેલા િત ઠા/ રતીના કનારા પર
થાપનાનો કાર ારાની સાથે ક
ારા વગર ું

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 295
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૫ ુ ર-
પ ચર ૫.૧ મજલો/ માળ વગેર મજલો/ માળ વગેર ભોય ંુ :૦/૧ .એફ. થમ માળ બીજો માળ છત પર
પાણીની ટાંક
મતા=___
લટર

૫.૨ ૂનાનો કોલ સી:એસ= ૧:૪ સી:એલ:એસ= ∗ અ યકોઇપણ ∗ અ યકોઇપણ

૧:૧:૬ ( પ ટ કરો) ( પ ટ કરો)

૫.૩ માળ આરસી લેબ સાંધાઓમાં બીમ પર ∗ અ યકોઇપણ

પ થરનો લેબ પહલાથી તૈયાર ( પ ટ કરો)
છાપ ંુ /છાપરા કરલા લોર ગ

૫.૪ છાપ ંુ માળ/ લેબ વા ની વાળ / “એ”

લેટ મ સહજ ાસ
વાળ આરસી
મ

૫.૫ છાપરાં પર ું કવર સી આઇની પાટ એ.સી. પાટ મોરબી ટાઇ સ ∗ અ યકોઇપણ
( પ ટ કરો)

૬ યાં સહજ ૬.૧ સખત તાર ૂરા પાડવા લાનમાં છાપરાની સીધી કોલમના વાવાઝોડા ની
ાંસી છત હા/ના/એન.એ. વળ ના લાનમાં માગદિશકા
કરવાની છે યાં લાનમાં હા/ના/એન.એ.
સલામતીના હા/ના/એન.એ.
પગલાં
૬.૨ છતને લાંગરવી બે દવાલ= બો ટ વાવાઝોડા ની
ારા: માગદિશકા
લંબાઇ=_______સે.
મી.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 296
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૬.૩ જોડાણ -બો ટ/વાયર છાપરાની વળ ાથિમક વ ુઓ વાવાઝોડા ની

ારા છતના અને છતના વે ડ ગ/ બો ટ/ માગદિશકા
મોભા ું જોડાણ મોભા ું જોડાણ ખીલો-ખીલી/
કર ું બો ટ/વાયરથી બાંધવાનો પ ો
કર ું

૭. વજન ઉઠાવી ૭.૧ દવાલો ું કામકાજ શ કદના માણના થળના ચારતરફ વ ુ એસડ એમએ
શક તેવી કર ું ઉપયોગમાં દબાણ ઉપયોગમાં મજ ૂત બનાવ ું માગદિશકા
દવાલ ું હા/ના/એન.એ. દબાણ હા/ના/એન.એ.
િનમાણ કર ું હા/ના/એન.એ.

૭.૨ બંધ ૂરાં પાડવા ભોયત ળયા બંધ બાર -બારણાં પર નેવાં બંધ છત પરના બંધ િ કોણ આકારના છતના બાંધકામ
બનાવવા ુ વામાં આવતો
ક હા/ના/એન.એ. હા/ના/એન.એ. કાત રયા પરનો મોભારમાં માગદિશકા
હા/ના/એન.એ. બંધ હા/ના/એન.એ. બંધ બંધ કરવી ૧૧.૩, ૧૬.૧
હા/ના/એન.એ. હા/ના/એન.એ
.

૭.૩ સીધા પીલર કરવા મના ૂણાંમાં બાર -બારણાના બાંધકામ

હા/ના/એન.એ. ચોકઠાંની પાંખ માગદિશકા
પરના બંધ કલમ: ૧૧.૫,
હા/ના/એન.એ. ૧૮

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 297
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૭.૪ ફલોર/છતને અલગ આરસીનો ઢાળ ક અ ય કોઇ ઓછા સામસામી બાંધકામ

એકમ ારા વ ુ મજ ૂત બંધ બનાવવો મહ વના ક બા ૂને માગદિશકા
બનાવવી હા/ના/એન.એ જોડાણમાં જોડતા કલમ: ૧૧.૪,
આવતા બંધ પા ટયા અને ૧૭
હા/ના/એન.એ. તેની
આ ુ બા ુ
બંધ બાંધવા
હા/ના/એન.એ
.

ન ધ: તમાર યો ય તાર ખ/ સમયગાળા દરિમયાન તે કામગીર કરવાની રહશે.

ક અ ય કોઇ તાર ખ/ સમય આપો યાં કોઇ િવક પ આપવાનો રહશે નહ .

ક કોઇ એવી તાર ખ/સમય આપો યાં તમારા કસમાં કોઇ િવક પ લા ું ના પડ.

સંદભ:
૧. ુ રાતના ક છના
જ ૂકંપ ત િવ તારમાં ફર થી બાંધકામ અને નવા બાંધકામની માગદિશકા- ુ રાત ટટ ડઝા ટર મેનેજમે ટ ઓથો રટ ,
જ ુ રાત સરકાર-
જ ૂન, ૨૦૦૧
છે .
૨. ુ રાતમાં વાવાઝોડાં સામે ર ણ આપતા બ ડગની માગદિશકા-
જ ુ રાત ટટ ડઝા ટર મેનેજમે ટ ઓથો રટ ,
જ ુ રાત સરકાર- ડસે બર, ૨૦૦૧ છે .
જ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 298
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ નંબર-3

એ. િવ તારનો અહવાલ ચો.મી. ૧.

લાનનો લે-આઉટ, બ ડગનો
૧. લોટનો િવ તાર ો ગ ું લ ટ કોપીની સં યા
લાન, િવકાસકાયની િવગતની
ુ ાર
એ નધ અ સ
િવગત ધરાવ ું ફોમ.
ુ ાર
બી.સાઇટની િવગત અ સ
૧) સાઇટ લાન ૩.૩[િવિનયમ નંબર ૨.
ુ િત માટ
૨. અ મ તાર ખ:
(૪) અને (૬)(એ) હઠળ] છે લે મા યતા ા ત કરલા
એ ા તાિવક ર તા
બી.અ ય આર ણ લાનની સંદ ભત િવગત (જો
ુ લ (એ + બી) કોઇ હોય તો)

૨) લાનની િવગત [િવિનયમ નંબર ૩. લોટનો ચો ખો િવ તાર

૩.૩ (૫)] (૧-૨)
૪. કોમન લોટની %,
લોટનો સમતોલ િવ તાર
(૩-૪)
૩) લાનનો લેઆઉટ [િવિનયમ ૫. પરવાનગી પા એફ.એસ.આઇ.
નંબર ૩.૩ (૬)(બી)] ૬. ુ લ પરવાનગી પા ૩.
બાંધકામનો િવ તાર: ા તાિવક િમ કતની િવગત
એ. ભ યત ળ ું
બી. બધા માળ
વતમાન લોર િવ તાર થળે :
.એફ.
એફ.એફ.
બીજો માળ
બાક ના અ ય દરક માળ અને ટાવરનો માળ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 299
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ા તાિવક િવ તાર થળે : ૪. કલ રમાક

.એફ. ઉતર રખા
એફ.એફ.
બીજો માળ
બાક ના અ ય દરક માળ અને ટાવરનો માળ
ુ લ: બાંધકામનો િવ તાર
ા તાિવક એફ.એસ.આઇ.
વપરાશ:
બી. બા કની િવ તારનો અહવાલ ૫. માણપ :
૧. યેક માળ પર ા તાિવક બા કની ૧) વતમાન માળ ું અને આ ુ બા ુ ની થિત મ જોઇ છે અને વતમાન
િવ તાર માળખામાં કોઇપણ કારની કુ સાની ના થાય એ કારના જ ર પગલાં લઇને ું
૨. િવિશ ઠ બા કની િવ તાર માર કામગીર ૂબ જ સરળતાથી કર શ અને જો ગટર ું જોડાણ જ ર હોય તો તે
( ુ લ) પણ ચકાસણી કર ને લઇશ.
સી. ટનેમે ટ અહવાલ
૨) ામા ણત ક ંુ ં ક સંદ ભત લોટની _______ દવસે અને યાં લોટ છે તે
૧. ટનેમે ટનો િવ તાર
થળના િવ તારની, સાઇટના માપની, કામગીર ના િવ તારની, તથાં મા લક ના
૨. દરક ભ યત ળયા પર જ ટનેમે ટ
ુ ાર મારા ારા મોજણી કરવામાં આવી છે .
દ તાવેજો/ટ .પી. રકોડ અ સ
મં ૂર પા થળ
.એફ. આ કટ ટ/એ જિનયર/સવયરની સહ
દરક માળ
૩. વતમાન ટનેમે ટ થળ
.એફ.
દરક માળ વી.આઇ.ની સહ સહ નામ અને સરના ું

૪. ા તાિવક ટનેમે ટ થળ ર ર નંબર સાથે

.એફ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 300
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

૫. દરક માળ મા લક
ુ લ ટનેમ સ (૩+ ૪) આ કટ ટ/એ જિનયર/સવયર
ડ . ટનેમ સની િવગતો
૧. િત ટનેમ સ મની સં યા
૨. ટનેમે ટ માટ ૂરાં પાડવામાં આવેલા
ટોઇલેટ એકમ
૩. ટનેમે ટના માળના િવ તાર
ઇ. પા કગનો અહવાલ
૧. િનયમો ુ ાર
અ સ પા કગ જ યાની
જ રયાત
૨. ા તાિવક પા કગ જ યા:
૩. કોઇપણ વ ુઓ: ચડાવવા ક ઉતારવા
માટનો િવ તાર:

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 301
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ નંબર. 4

પેટા િવભાગ/ જોડાણ/ એ િવ તાર અહવાલ ચો.મી. ૧.

કોપીની સં યા
જમીનનો લે-આઉટ ૧. લોટનો િવ તાર ો ગ ું જોડાણ ક ુ હોય તે ું
લ ટ
સાઇટ લાન ુ િત માટ
૨. અ મ ૨. તાર ખ:
૩.૩[કલમ નંબર (૪) એ. ા તાિવક ર તા છે લે મા યતા ા ત કરલા
અને (૬)(એ) હઠળ] બી. અ ય આર ણ લાનની સંદ ભત િવગત (જો કોઇ
ુ લ (એ + બી) હોય તો)
૩. લોટનો ચો ખો િવ તાર (૧-૨)

લેઆઉટ લાન ૪. કોમન લોટ, ૩.

[કલમ નંબર ૩.૩ લોટનો સમતોલ િવ તાર (૩-૪) ા તાિવક િવકાસ અને િમ કત ું
(૮)(બી) હઠળ] પરવાનગી પા એફ.એસ.આઇ. િવવરણ
ુ લ પરવાનગી પા બાંધકામનો િવ તાર
૪.
વતમાન લોર િવ તાર એફ.એસ.આઇ.
ઉતર રખા કલ રમાક
ન ધ:

૫. માણપ :
૧) ામા ણત ક ંુ ં ક સંદ ભત લોટની _______ દવસે અને યાં લોટ છે તે થળના િવ તારની, સાઇટના
ુ ાર મારા ારા મોજણી કરવામાં આવી
માપની, કામગીર ના િવ તારની, તથાં મા લક ના દ તાવેજો/ટ .પી. રકોડ અ સ
છે .

આ કટ ટ/એ જિનયર/સવયરની સહ

વી.આઇ.ની સહ
સહ નામ અને સરના ું
ર ર નંબર સાથે
મા લક/ડવલપર/આ કટ ટ/એ જિનયર/
કામના લાક/સાઇટ ુ રવાઇઝર
પ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 302
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ ડ

ફોમ નંબર ડ
િવકાસની મં ૂર
ુ રાત ટાઉન
જ લાન ગ એ ડ અબન ડવલપમે ટ કાયદા, ૧૯૭૬ની કલમ, ૨૯(૧)(૧)/૨૯(૧)(૨)/૨૯(૧)(૩),
૩૪,૪૯(૧)(બી)ને યાને રાખીને અહ મં ૂર આપવામાં/નકારવામાં આવી છે .

િત,
( ય ત ું નામ)
ને માટ
(કામની િવગત)
નીચેની શરતો/િસ ાંતો પર

શરતો:

(જો મં ૂર ા ત થાય)

કામ શ કરતા પહલા સોય તપાસના અહવાલ સાથે કામગીર ની સં ૂણ િવગત ું ચ અને માળખા કય ો ગને પણ ર ૂ
કરવા ું રહશે.

િસ ાંતો:

(જો મં ૂર ા ત ના થાય)

એ) ડો ુ ે ટ/ એન.ઓ.સી. વગેર:-
મ

ુ ાર, નીચેના દ તાવેજો/ લાન/એન.ઓ.સી./હ તગત વગેર ર ૂ કરવામાં ના આ યા હોય

જો ફોમ નંબર ૧માં દશા યા અ સ
તો.

ુ િત:
બી) સાઇટને અ મ
i. ુ િત
iનીચેનામાંથી કોઇ કારણોસર િવકાસ લાનના િનયમ હઠળ સાઇટને અ મ ા ત ના થઇ હોય
− ર તાની લાઇન
− આર ણ
− ઝોન
− અ ય (ચો સ ઉ લેખ કરો)
ii. ુ િત
નીચેનામાંથી કોઇ કારણોસર ટ .પી. યોજનાના િનયમો હઠળ સાઇટને અ મ ા ત ના થઇ હોય
− ર તા
− આર ણ
− િનિ ત લોટ
− અ ય (ચો સ ઉ લેખ કરો)
iii. ુ ાર ના હોય તો પરવાનગી મળવાપા
ા તાિવક ઉપયોગમાં ર તાની પહોળાઇ કલમ નંબર ૧૧.૨ના અ સ
નથી.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 303
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

સી) લેઆઉટની ચો સાઇ:

નીચેની જોગવાઇ જો ડવલપમે ટ ક ોલ ર ુ ેશન અ સ

લ ુ ાર ના હોય તો
− િવલંબ
− મા ન
− કોમન લોટ
− ત રક ર તાઓ
− પા કગની જ યા
− ાઉ ડનો િવ તાર
− અ ય (ચો સ ઉ લેખ કરો)

ડ ) બ ડગની જ રયાત ગેની ચો સાઇ

નીચેની જોગવાઇ જો ડવલપમે ટ ક ોલ ર ુ ેશન અ સ

લ ુ ાર ના હોય તો
− એફ.એસ.આઇ.
− ચાઈ
− વે ટ લેશન
− ૂ લી હવા માટની જ યા
− આગ સામે ર ણની સાવચેતી
− અ ય (ચો સ ઉ લેખ કરો)

ચીફ એ ઝ ુ ટવ ઓ ફસર/ સ ાિધકાર

ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 304
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ 6(એ)
ફોમ નંબર 6(એ)
ગિત ગે ું માણપ

ભ યત ળયા પરનો ટજ/ ભ યત ળયામાં લેબ બનાવવો

રફર સ નંબર:
મા લક ું નામ: થળ:
ર ૂ કયા તાર ખ: ા ત કયા તાર ખ:

ચીફ એ ઝ ુ ટવ ઓ ફસર
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.

સાહબ ી,
અમે અહ ણ કર એ છ એ ક, બ ડગની કામગીર નો અમલ સં ૂણપણે મા યતા ા ત લાન, દશાવવામાં આવેલા
ો ગ અને માળખા કય ુ ાર જ ભ યત ળયા
ો ગ અ સ ુ ી પહ
ધ ું છે અને તેની કામગીર અમાર દખરખ હઠળ જ
કરવામાં આવી રહ છે .

અમે હર કર એ છ એ ક, હાલની થિત માણે લાનમાં ુ ારાની જ રયાત નથી.

ધ

આપનો િવ ા ,ુ

ુ રવાઇઝર એ જિનયર/
પ
મા લકની સહ

તાર ખ:

નામ: ____________________________________
સરના :ું __________________________________

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 305
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ 6(બી)

ફોમ નંબર 6(બી)

ગિત ગે ું માણપ - થમ માળ

ભ યત ળયા પરનો ટજ/ ભ યત ળયામાં લેબ બનાવવો

રફર સ નંબર:

મા લક ું નામ: થળ:
ર ૂ કયા તાર ખ: ા ત કયા તાર ખ:

ચીફ એ ઝ ુ ટવ ઓ ફસર
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.

સાહબ ી,
અમે અહ ણ કર એ છ એ ક, બ ડગની કામગીર નો અમલ સં ૂણપણે મા યતા ા ત લાન, દશાવવામાં આવેલા
ો ગ અને માળખા કય ુ ાર જ
ો ગ અ સ થમ માળ ુ ી પહ
ધ ું છે અને તેની કામગીર અમાર દખરખ હઠળ જ
કરવામાં આવી રહ છે .

અમે હર કર એ છ એ ક, હાલની થિત માણે લાનમાં ુ ારાની જ રયાત નથી.

ધ

આપનો િવ ા ,ુ

ુ રવાઇઝર એ જિનયર/
પ
મા લકની સહ

તાર ખ:

નામ: ____________________________________
સરના :ું __________________________________
________________________________

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 306
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ 6(સી)
ફોમ નંબર 6(સી)
ગિત ગે ું માણપ - જો બ મ
ુ ાળ બ ડગ બનાવવાનાં સંદભ મ ય માળ

રફર સ નંબર:મા લક ું નામ: થળ:

ર ૂ કયા તાર ખ: ા ત કયા તાર ખ:

ચીફ એ ઝ ુ ટવ ઓ ફસર
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.

સાહબ ી,
અમે અહ ણ કર એ છ એ ક, બ ડગની કામગીર નો અમલ સં ૂણપણે મા યતા ા ત લાન, દશાવવામાં આવેલા
ો ગ અને માળખા કય ુ ાર જ ________
ો ગ અ સ ુ ી પહ
ધ ું છે અને તેની કામગીર અમાર દખરખ હઠળ જ
કરવામાં આવી રહ છે .

અમે હર કર એ છ એ ક, હાલની થિત માણે લાનમાં ુ ારાની જ રયાત નથી.

ધ

આપનો િવ ા ,ુ

ુ રવાઇઝર એ જિનયર/
પ
મા લકની સહ

તાર ખ:

નામ: ____________________________________
સરના :ું __________________________________
________________________________

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 307
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ 6(ડ )
ફોમ નંબર 6(ડ )
ગિત ગે ું માણપ - િતમ માળ

રફર સ નંબર:
મા લક ું નામ: થળ:
ર ૂ કયા તાર ખ: ા ત કયા તાર ખ:

ચીફ એ ઝ ુ ટવ ઓ ફસર
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.

સાહબ ી,
અમે અહ ણ કર એ છ એ ક, બ ડગની કામગીર નો અમલ સં ૂણપણે મા યતા ા ત લાન, દશાવવામાં આવેલા
ો ગ અને માળખા કય ુ ાર જ _______
ો ગ અ સ ુ ી પહ
ધ ું છે અને તેની કામગીર અમાર દખરખ હઠળ જ
કરવામાં આવી રહ છે .

અમે હર કર એ છ એ ક, હાલની થિત માણે લાનમાં ુ ારાની જ રયાત નથી.

ધ

આપનો િવ ા ,ુ

ુ રવાઇઝર એ જિનયર/
પ
મા લકની સહ

તાર ખ:

નામ: ____________________________________
સરના :ું __________________________________
________________________________

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 308
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ 7
ફોમ નંબર 7
કામગીર ૂર કયા ું ર પોટ

રફર સ નંબર:
લક ું નામ: થળ:
ર ૂ કયા તાર ખ: ા ત કયા તાર ખ:

ચીફ એ ઝ ુ ટવ ઓ ફસર
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.

સાહબ ી,
બ ડગના માળખાની/માળખામાં ફરફારની કામગીર આ કટ ટ/ડવલપર/એ જિનયરની દખરખ લાનની મં ૂર અ સ
ુ ાર
જ ૂ કરવામાં આ ું છે અને તેમના ારા આપવામાં આવે ું કામગીર ૂર થયા ું માણપ અહ સાથે જોડવામાં
આ ું છે .

અમે આથી હર કર એ છ એ ક, અમાર કામગીર અમે ડવલપમે ટ ક ોલ ર ુ ેશન/ થાિનક સ ાના કાયદાને
લ
અમલમાં ૂક ને ૂર કર છે . અમે હર કર એ છ એ ક આ બાંધકામનો ઉપયોગ મા યતા ા ત ુ ાર,
લાન અ સ
_____________ હ ુ માટ કરવામાં આવશે અને તેના ઉપયોગમાં કોઇપણ લે ખત મં ૂર વગર ફરફાર કરવામાં આવશે
નહ .

અમે હર કર એ છ એ ક, બ ડગ ું માળ ું તૈયાર કરવાનો લાન અમે ર ૂ કર આ યો હતો અને તેની મં ૂર પણ

મળ ગઇ હતી.

લાનમાં ા ત મં ૂર અ સ
ુ ાર, તે ય ત/એસોિસયેશનને િમ કતના કબ સાથે જ પા કગ માટની જ યા પણ ફાળવી
આપવામાં આવી છે .

કામગીર ૂર થયા બાદ જો કોઇ ફરફાર કરવામાં આવશે તો તેની સં ૂણ જવાબદાર અમાર રહશે.

આપનો િવ ા ,ુ

(ડવલપરની સહ ) (મા લકની સહ )

ડવલપર ું નામ મા લક ું નામ

તાર ખ:

સરના :ું

જોડાણ: કામગીર ૂર કયા ું માણપ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 309
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ 8

ફોમ નંબર 8
બ ડગની કામગીર ૂર કયા ું માણપ

રફર સ નંબર:
મા લક ું નામ: થળ:
ર ૂ કયા તાર ખ: ા ત કયા તાર ખ:

ચીફ એ ઝ ુ ટવ ઓ ફસર
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.

સાહબ ી,
1. બ ડગ/ બ ડ સ ું બાંધકામ અિધ ૃત પરવાનગી અ સ
ુ ાર જ કરવામાં આ ું છે .

2. બ ડગ/ બ ડ સ ું બાંધકામ મા યતા ા ત લાન અને માળખા કય ડઝાઇન( ચર એ જિનયર ારા

મા યતા ા ત અને અમલ કય હોય તે માળખા કય ો ગનો એક સેટ સાથે જોડવો) ઇ ડયન ટા ડડ પેિશ ફકશન

ુ ાર, માળખા કય સલામતીને અ સ

ગાઇડલાઇન અ સ ુ ર છે .

3. બાંધકામની કામગીર અમાર દખરખ/ માગદશન હઠળ કામગીર ૂર કરવામાં આવી છે અને ો ગ ર ૂ કરવામાં

આવી હતી તેને સં ૂણપણે વળગીને કામ ૂ ંુ કરવામાં આ ું છે અને દખરખની દરક િવગતને અમારા ારા

ળવવામાં આવી છે .

ુ રવાઇઝર એ જિનયર/મા લકની સહ

પ
ચરલ ડઝાઇનરની સહ
તાર ખ:
તાર ખ:
નામ:____________________________
નામ:____________________________
સરના :ું _________________________
સરના :ું _________________________
__________________________
__________________________
__________________________

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 310
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ 9
ફોમ નંબર 9
િમ કતનો કબ -ભોગવટા ું માણપ

(િવકાસના માળખા ું િવગત ૂણ િવવરણ)

સવ નંબર__________________ ગામ ______________________ તા કુ ા _________________ લોટ નંબર

___________________ ટ .પી. યોજના નંબર ________________ શેર __________ વોડ/સે ટર નંબર
_______________ મા લક ું ________________________________________ િવકસીત િવ તાર
____________________________________માં _________________________ (આ કટ ટ/એ જિનયર) ારા
ુ રવાઇઝર/ મા લક)ની દખરખ હઠળ
______________________________________ ( પ લાન ું બાંધકામ કરવામાં
આ ું છે .

આ કટ ટ ારા __________________ દવસે ચકાસણી કરવામાં આવી હતી અને ું હર ક ંુ ં ક, આ િવકાસને

િવકાસની મં ૂર નંબર _____________ તાર ખ ______________ અ સ
ુ ાર તૈયાર કરવામાં આ ું છે અને વપરાશ
માટ મં ૂર આપવામાં આવી છે તે વપરાશ માટ આ િવકાસ તૈયાર છે .

ચીફ એ ઝ ુ ટવ ઓ ફસર
ડ .એસ.આઇ.આર.ડ .એ.

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 311
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ 10
ફોમ નંબર 10

આ કટ ટ/ એ જિનયર/ ચરલ ડઝાઇનર/ કામના લાક/ સાઇટ ુ રવાઇઝર/ ડવલપર/ મા લક માટની ન ધણી
પ

અર પ ક
નામ :

સરના ું :

કાયમી સરના ું :

ટ લફોન નંબર :

લાયકાત :

ુ વ
અ ભ :

ું તમે બી ાંય જોડાયેલા છો? :

(નોકર આપનાર ું સરના ું અને તેમ ું
એન.ઓ.સી માણપ આપ )ું

ન ધણી/ ર ુ લ ન ધણી ફ /
અ :
બ માં અથવા/ એમ.ઓ.
વગેર ારા
(કાઉ સલ ઓફ આ કટ ટ, ઇ ડયામાં :
ન ધાયેલા આ કટ ટ હોય તેમણે કોઇ ફ
ૂકવવાની નથી.
ગતવષની ન ધણીની િવગત આપવી)

િવશેષ િવગત (જો કોઇ હોય તો) :

ું હર ક ંુ ં ક, ડવલપમે ટ ક ોલ ર ુ ેશન ારા દશાવવામાં આવેલી દરક જવાબદાર અને કામગીર ને સંભા ં
લ ં
અને સ ાિધકાર ઓ ારા આપવામાં આવેલા આદશો, માલસામન ૂરો પાડવાની માગણી, કાયમી ૂચનાઓ, નીિત અને
િનયમોનો વફાદાર ૂવક અમલ કર શ. ુ ં એ પણ જણાવ ું ં ક, જો ઉપરો ત જવાબદાર િનભાવવામાં ુ ં િન ફળ વ
તો, સ ાિધકાર ઓ માર ન ધણીને પાછ ખચી શક છે અને માર ન ધણીની ફ પણ જ ત કર શક છે .

ું
મહરબાની કર ને મને ________ વષ માટ ન /ફર થી ન ધણી મં ૂર કરો. યાર ન ધણી ૂક તૈયાર થાય યાર મને
મોકલશો. ુ ં અહ મારા બે પાસપોટ સાઇઝના ફોટો ાફ માર સહ સાથે મોક ું .ં

અરજદારની સહ

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 312
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

ફોમ 11
ફોમ નંબર 11
માળખા કય ચકાસણીનો અહવાલ

(આ ફોમ ન ધાયેલા ચરલ ડઝાઇનર ારા ભરવામાં આવશે યારબાદ તે સાઇટની ચકાસણી અને મા લક ારા
આપવામાં આવે ું દરક કામ યો ય ર તે થ ું છે ક નહ તે ચકાસણી કરશે, ઉપરાંત ચર ડઝાઇનની સલામતી માટ
ન ધાયેલા ચરલ ડઝાઇનર ારા જો કોઇ પગલાં લેવાના હોય તો તે ગે મંત ય હર કરશે.)

I. િમ કત ું નામ અને થળ, ટ .પી. નંબર, એફ.પી.નંબર વગેર સાથે

II. હાલના મા લક ું નામ
III. માળખા ું િવવરણ
લાસ ૧ અને ૨ (િમ કતને સામા ય અને િવિશ ઠ માળખા કય ર તે િવ તાર ૂવક વણવો)
(એ) કામની િવગત (બી) િનિ ત રચના ધરાવ ું બાંધકામ
રહણાંક એપાટમે ટ ઓ ફસ શોિપગ ુ લ કોલેજ હો ટલ ઓ ડટો- ફ ટર
( ુ કાન સાથે ક ( ુ કાન સાથે ક બ ડગ સે ટર રયલ
ુ કાન વગર) ુ કાન વગર)

૧ ૨ ૩ ૪ ૫ ૬ ૭ ૮
એ. વજન સહન કર શક
તેવી પ થરની દવાલ ું
બાંધકામ
બી. િનિ ત રચના કટોકટ ું વજન ટ આરસીસી પ થર ઇમારતી લાક ુ ં ટ લ
ધરાવ ું બાંધકામ અને સહન કર શક
ટલ
માળખા ું મટ રયલ તેવા છત અને ઇમારતી
ભ યત ળયાના આરસીસી
લાક ુ ં આરસીબી કાક
ૂળત વો

IV. બાંધકામ ું વષ અને અ ગ

ુ ામી વષ :
વધારો ક ુ ારો કરવો (વધારા ક
ધ
ુ ારાની વ ુ િવગત દશાવો)
ધ
V. છે લે ચકાસણી અહવાલ તૈયાર :
કરવામાં આ યો હોય તેની તાર ખ,
કોના ારા તૈયાર કરવામાં આ યો છે
( થમ અહવાલ માટ આ લા ુ પડશે
નહ )
VI. ૬ ના પર બ ડગ તૈયાર કરવામાં :
આ ું છે તે જમીન
i. iબાંધકામમાં કોઇ પાછળથી :

ફરફાર
ii. ન કમાં કોઇ ુ ું ખોદકામ :

iii. ન કમાં કોઇ પાણીનો સં હ :

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 313
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

iv. પાણીના િનકાલની ન કમાં :

યવ થા
v. જમીનની નીચે પાણીની ટાંક :

vi. આર.ડબ .ુ પાઇપ ું :

આઉટ-લેટ
vii. વસાહત

VII. સૌથી સા ંુ માળ ું (આર.સી.સી. મ :

માળ )ું
i. બીમ અને કોલમમાં િતરાડ :

ુ દરતી ક િવ ૃત થયેલી
િતરાડ માટ યો ય પગલાં લેવા
ૂ ાવો
ii. કામના સમયગાળાને ંક :

iii. લોઢાના સ ળયાનો િવ તાર :

વધારવો
iv. વપરાશકતા ારા પાઇપ :

ફટ ગ કરવામાં, નળ, પંખો,

કંઇપણ લટકાવવા માટની
યવ થા ક અ ય કોઇ ફ સર
લગાવતા થયે ું અ ગ
ુ ામી
કુ સાન
v. લેબમાં િતરાડ :

vi. ક ટ ું પે લગ ક લેબમાં :

લા ટર
vii. લોઢાના સ ળયામાં ઘસારો :

viii. વજનમાં ડઝાઇનના વજનનો :

વધારો
VIII. સૌથી સા ંુ માળ ું ( ટ લ ું માળ )ું :
i. પેઇ ટ સ :

ii. ઘસારો :

iii. જોડાણ, નટ-બો ટ, રવટ, :

સાંધો, જોડલી લેટ

iv. િમિ ત ઘટકોને વાળવાં ક :

તેમાં કડ ભરાવવી
v. કોલમ ક થાંભલાની ુ ંભી સાથે :

ુ ય લેટ ું જોડાણ :

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 314
 ા ટ જનરલ ડવલપમે ટ કં ોલ ર ુ ેશન (ડ
લ ડ સી આર)

vi. ભાર :

IX. સૌથી સા ંુ માળ ું (વજન સહન કર :

શક તે ું પ થર ું માળ )ું પ થરાળ
માળખામાં િતરાડ

(જો કોઇ મોટ િતરાડ હોય તો તે ું :

વણન કરો, જો જ રયાત હોય તો
તેની િવગત અને થાન પણ દશાવો)

X. જો કોઇ ભલામણ હોય તો :

ુ ં આજથી મા ણત ક ંુ ં ક ઉપરો ત સં ૂણ િવગતો મને, મા લક ારા સાચી આપવામાં આવી છે અને માર સૌથી સાર
લાયકાત અને યો ય િનણય ારા મ ખાતર ૂવક સાઇટની ચકાસણી કર છે .

આ ભલામણ મારા ારા તૈયાર કરવામાં આવી છે ક, મા લક ારા લેવામાં આવેલા માળખા કય સલામતીના પગલાં, મને
સં ૂણપણે સંતોષકારક જોવા મ યા છે .

(ન ધણી થયેલા ચરલ ડઝાઇનરની સહ અને તાર ખ)

ન ધાયેલા ચરલ ડઝાઇનર ું નામ:

ન ધણી નંબર: સરના :ું

ધોલેરા પે યલ ઈ વે ટમે ટ ર યનલ ડવલમે ટ ઑથો રટ , ગાંધીનગર

ડ એસ આઈ આર ડ એ 315