Professional Documents
Culture Documents
XVIII-Vetite Mekanike
XVIII-Vetite Mekanike
Zgjidhje:
ose
Ku:
E-moduli i elasticitetit
Nëse në ekuacionin:
, zëvendësohet vlera e deformimit relativ. Rrjedh se:
Prej këtu:
Moduli i elasticitetit E, për bakrin (Cu) është madhësi standarde dhe ka vlerën:
Nëse vlerat e njohura zëvendësohen në ekuacionin për zgjatimin, atëherë do të fitohet se:
Pra, zgjatimi i shufrës së bakrit në zonën e deformimeve elastike është Δl=0.77mm dhe kështu
gjatësia e shufrës pas deformimit elastik do të jetë:
Detyrë: Në trupin cilindrik nga çeliku me diametër d0=5cm dhe h0=3cm vepron ngarkesa në
shtypje F=70kN. Të përcaktohet:
- sforcimi që krijohet me këtë rast,
-deformimi
Zgjidhje:
-Sforcimi në shtypje
Vlen të theksohet se pasi që bëhet fjalë për sforcim në shtypje, shenja e këtij sforcimi është
negative (-).
-deformimi
Sipas ligjit të Hook-ut
Prej këtu:
Pasi që:
=
9-30=-29.99mm
Detyrë: Shufra e aluminit (Al) me gjatësi fillestare l0=5cm dhe me diametër fillestar d0=1.263cm
pas veprimit të ngarkesave në tërheqje merr këto dimensione: gjatësia pas këputjes l1=5.488cm
dhe diametrin në vendin e këputjes-shkatërrimit d1=0.995cm. Të përcaktohet aftësia për
deformim, përkatësisht plasticiteti (duktiliteti) i kësaj shufre.
Zgjidhje:
Aftësia për deformim përcaktohet me këto parametra:
-zgjatja (elongacioni),
-ngushtim (kontrakcioni).
-Zgjatja (elongacioni):
-Ngushtimi (kontrakcioni):
Detyrë: Trupi cilindrik nga një material metalik hipotetik i është nënshtruar veprimit të
ngarkesave në shtypje (ngjeshje). Materiali ka modul të elasticitetit E=100GPa dhe modul të
rrëshqitjes G=40GPa. Nëse diametri fillestar është d0=100.0 mm, diametri përfundimtar
d1=100.10 mm dhe lartësia përfundimtare h1=215.5 mm, të përcaktohet:
a-sforcimi në shtypje (ngjeshje),
b-koeficienti i Poisson-it,
c-moduli vëllimor (kompresionit),
d-lartësia fillestare.
Zgjidhje:
a-Sforcimi në shtypje (ngjeshje) përcaktohet nga relacioni:
Nëse analizohet deformimi i trupit, atëherë konstatohet se ndodh një deformim në drejtim të
boshtit Z dhe X
Në drejtim të boshtit X:
Prej këtu:
Larësia fillestar:
Zgjidhje:
Pra, gjatë veprimit të ngarkesës në tërheqje, trupi cilindrik do të zgjatet në drejtim të boshtit (Z)
dhe njëkohësisht do të reduktohet diametri për Δd = 2.5 x 10 -3 mm, në drejtim të boshtit (X).
Pra:
Vlen të theksohet se vlera është negative sepse diametri zvogëlohet (reduktohet) gjatë
veprimit të kësaj ngarkese.
Nëse përvetësohet vlera e koeficientit të Poisson-it (ν=0.34) atëherë:
Prej këtu:
Nga relacioni:
rrjedh se:
Zgjidhje:
a-Shkalla e deformimit në kalesën e parë është:
-deformimi absolut është në kalesën e parë:
=1cm-0.5cm=0.5cm
-deformimi relativ në kalesën e parë:
=
Nëse forca (ngarkesa) tërheqëse është F=5 kN, ndërsa sipërfaqja në të cilën vepron kjo
forcë është A=100mm2, të përcaktohet sforcimi normal në tërheqje.
Zgjidhje:
F 5x1000 N
σt= = =50 =50MPa
A 100 mm 2
N
1 1MPa
mm 2
Detyrë
Zgjidhje:
F
σt=
A
Pasi që shufra është me seksion tërthor rrethor, sipërfaqja A është e barabartë me:
D 2 25 2 625
A= 490,63mm 2
4 4 4
F 100000 N N
σt= 203,82 2
204 =204MPa
A 490,63 mm mm 2
Detyrë
Nëse shufra e çelikut me gjatësi lo=1,0m gjatë veprimit të forcës tërheqëse zgjatet për
l=15mm, të përcaktohet gjatësia pas këputjes-shkatërrimit (l1).
Zgjidhje:
l=l1-lo
l1=lo+l=1000+15=1015mm
Detyrë
Nëse shufra e çelikut me gjatësi lo=1,0m gjatë veprimit të forcës tërheqëse zgjatet dhe
këputet-shkatërrohet në gjatësinë l1=1015mm, të përcaktohet deformimi relativ në
zgjatje, i shprehur në %.
Zgjidhje:
l l1 l o
A=
lo lo
l l1 l o
A= x100 /%/
lo lo
1015 1000
A= = x100 =1,5%
1000
Detyrë
Të percaktohet rezistenca ndaj deformimit dhe aftësia për deformim për çelikun
karbonik, gjatë provës në tërheqje, nëse:
Zgjidhje:
d o2 10 2
Ao= = =78,5 [mm2]
4 4
Fp 21000
Rp= = =267,5=268 [N/mm2] ose [Mpa]
A0 78,5
Fe 28500
Re= = =363,0=363 [N/mm2] ose [Mpa]
A0 78,5
Rrr-sforcimi ne kufirin e rrjedhshmerisë është:
Frr 29000
Rrr= = =369,4=369 [N/mm2] ose [Mpa]
A0 78,5
Fm 40000
Rm= =509,5=510 [N/mm2] ose [Mpa]
A0 78,5
Fk 35000
Rk= =445,8=446 [N/mm2] ose [Mpa]
A0 78,5
l
A=
l0
l =l1-l0=127,5-100=27,5 [mm]
l1 l 0 127,5 100
A= x100 x100 27,5%
l0 100
A
Z=
A0
A =A0-A1
d12
A1
4
6,12
A 1= 29,2mm 2
4
A0 A1 78,5 29,2
Z= x100 x100 62,8%
A0 78,5
Detyrë
Zgjidhje:
Fm
Rm ngjeshje=
A0
Do2 20 2
A 0= 314,0mm 2
4 4
31000
Rm ngjeshje= 98,7 [N/mm2] ose [MPa]
314
h=h0-h1=20-12=8mm
h0 h1 20 12
h = x100 x100 40%
ho 20
A
A=
A0
A =A1-A0
D12
A 1=
4
25,9 2
A 1= 526,5mm 2
4
526,5 314
A x100 67,7%
314
Detyrë
Zgjidhje:
A0=0,01mm2
Rm=109N/m2
Fm
Rm= N/mm2
A0
1
Fm=Rm x A0=109 x0,01 10N
10 6
d 02
A 0=
4
4A0 4x0,01
d 0= =0,11287mm
Detyrë
Zgjidhje:
x
F
A
l
1
l0
F l
E
A l0
Fxl 0
l =
AxE
d 2 36 2
A= 1017,36mm 2
4 4
SFORCIMI
I
ZBATUAR/lejuar
KONTROLLI PA
SHKATËRRIM
Madhësia
(përmasat) e Rezistenca ndaj
defektit (plasaritjes) thyerjes
Detyrë: Pllaka e çelikut me qëndrueshmëri në tërheqje Rm= =2000MPa dhe me rezistencë
ndaj thyerjes KIC=40MPa gjatë eksploatimit i nënshtrohet tërheqjes. Supozohet se
në brendi të pllakës ekziston një defekt në formë të plasaritjes me përmasa 2a=3mm. Të
përcaktohet sforcimi kritik i cili e shkatërron pllakën në dy pjesë.
Zgjidhje:
Nga të dhënat e detyrës vlen të theksohet se nëse neglizhohet (nëse nuk merret
parasysh) defekti, përkatësisht plasaritja atëherë shkatërrimi i pllakës do të ndodhin kur
sforcimi kritik në tërheqje do të arrijë vlerën e qëndrueshmërisë maksimale në tërheqje,
përkatësisht Rm= =2000MPa.
Nëse merret parasysh defekti, përkatësisht plasaritja, atëherë në bazë të koncepteve të
mekanikës së shkatërrimit (thyerjes) rrjedh se:
Pra, bëhet fjalë për të njëjtën detyrë, por në këtë rast defekti, përkatësisht plasaritja
gjendet në sipërfaqe-skajin e pllakës, nga ana e jashtme.
Nga ky rezultat shihet qartë se sforcimi kritik për shkatërrimin e pllakës së çelikut me
defekt, përkatësisht plasaritje në sipërfaqe është më i vogël se sforcimi kritik për shkatërrimin e
pllakës me defekt (plasaritje) në mes të pllakës dhe akoma më i vogël se sforcimi kritik për
shkatërrimin e pllakës pa defekt (pa plasaritje).
Diferenca nga sforcimi kritik për shkatërrimin e pllakës së çelikut me defekt (plasaritje)
në mes:
Diferenca nga sforcimi kritik për shkatërrimin e pllakës së çelikut pa defekt (plasaritje):
Zgjidhje
Nga relacioni:
87.9MPa =1.12x310