Filipino 9

1
Filipino – Ikasiyam na Baitang
Ikaapat na Markahan – Modyul 4: “Kaligirang Pangkasaysayan ng Noli Me
Tangere”
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon
ng karapatang-sipi ang sinuman sa anumang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayunpaman, kailangan na may pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na
naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng
nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o
brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa
modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang malikom
ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin
ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit
maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-
akda.

Walang anumang bahagi ng nilalaman nito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anumang paraan nang walang pahintulot sa kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Dibisyon ng Lungsod ng Pasig.

Komite sa Pagsulat ng Modyul

Manunulat: Angelyn C. Bien
Editor: Imelda T. Tuaño at Jay-ar S. Montecer
Tagasuri: Salve Regina O. Piezas

Tagapamahala: Ma. Evalou Concepcion A. Agustin

OIC-Schools Division Superintendent
Aurelio G. Alfonso EdD
OIC-Assistant Schools Division Superintendent
Victor M. Javeña EdD
Chief, School Governance and Operations Division and
OIC-Chief, Curriculum Implementation Division

Education Program Supervisors

Librada L. Agon EdD (EPP/TLE/TVL/TVE)

Liza A. Alvarez (Science/STEM/SSP)
Bernard R. Balitao (AP/HUMSS)
Joselito E. Calios (English/SPFL/GAS)
Norlyn D. Conde EdD (MAPEH/SPA/SPS/HOPE/A&D/Sports)
Wilma Q. Del Rosario (LRMS/ADM)
Ma. Teresita E. Herrera EdD (Filipino/GAS/Piling Larang)
Perlita M. Ignacio PhD (EsP)
Dulce O. Santos PhD (Kindergarten/MTB-MLE)
Teresita P. Tagulao EdD (Mathematics/ABM)

Inilimbag sa Pilipinas, Kagawaran ng Edukasyon – Pambansang Punong Rehiyon

2
 Tanggapan ng mga Paaralan ng Sangay-Lungsod Pasig

Filipino 9
Ikaapat na Markahan
Modyul 4 para sa Sariling Pagkatuto
“Kaligirang Pangkasaysayan ng Noli Me
Tangere”
Manunulat: Angelyn C. Bien
Tagasuri: Salve Regina O. Piezas / Editor: Imelda T. Tuaño at Jay-ar S. Montecer

3
Paunang Salita

Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Filipino 9 ng Modyul 4 para sa
araling “Kaligirang Pangkasaysayan ng Noli Me Tangere”!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang idinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

edukador mula sa Tanggapan ng mga Paaralan ng Sangay-Lungsod Pasig na
pinamumunuan ng Nanunuparang Pinuno-Tanggapan ng Pansangay na
Tagapamanihala, Ma. Evalou Concepcion A. Agustin, sa pakikipag-ugnayan sa Lokal
na Pamahalaan ng lungsod sa pamumuno ng butihing Punong Lungsod, Kgg. Victor
Ma. Regis N. Sotto, upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang
itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Inaasahan na sa pamamagitan ng modyul na ito, ang mga mag-aaral ay

makauugnay sa pamamatnubay at malayang pagkatuto ng mga gawain ayon sa
kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral
na makamit ang mga kasanayang pang-ika-21 siglo lalong-lalo na ang 5 Cs
(Communication, Collaboration, Creativity, Critical Thinking and Character) habang
isinasaalang-alang ang kanilang mga pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa pangunahing teksto, makikita ang pinakakatawan ng

modyul sa loob kahong ito:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala at
estratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang

mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan
at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.

4
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Filipino 9 Modyul 4 ukol sa “Kaligirang

Pangkasaysayan ng Noli Me Tangere”!

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin

nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan.
Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

MGA INAASAHAN
Sa bahaging ito malalaman mo ang mga dapat mong
matutuhan pagkatapos mong makumpleto ang modyul.

PAUNANG PAGSUBOK
Dito masusukat ang dati mo nang kaalaman at mga dapat mo
pang malaman sa paksa.

BALIK-ARAL
Dito masusukat ang iyong matutuhan at naunawaan sa mga
naunang paksa.

ARALIN
Tatalakayin sa bahaging ito ang aralin batay sa kasanayang
pampagkatuto.

MGA PAGSASANAY
Sa bahaging ito, pagbibigay ng guro ng iba’t ibang pagsasanay
na dapat sagutin ng mga mag-aaral.

PAGLALAHAT
Sa bahaging ito ibunuod ang mahahalagang konsepto na dapat
bigyang-halaga.

PAGPAPAHALAGA
Sa bahaging ito ay titiyakin kung ang mga kasanayang
pampagkatuto ay naiuugnay at nailalapat sa inyong mga
pagpapahalaga.

PANAPOS NA PAGSUSULIT
Dito masusukat ang mga natutuhan ng mga mag-aaral.

5
 MGA INAASAHAN

Sikapin mong matamo ang inaasahang matutuhan pagkatapos ng

aralin.
Kaligirang Pangkasaysayan ng Noli Me Tangere
a. Nabibigyang-patunay na may pagkakatulad / pagkakaiba ang
binasang akda sa ilang napanood na telenobela.

PAUNANG PAGSUBOK

PANUTO: Basahing mabuti ang bawat pahayag. Isulat sa patlang ang titik
T kung tama ang pahayag at M naman kung mali.

____ 1. Ang Noli Me Tangere ay nagtataglay ng makatotohanang

pangyayaring gumising sa kamalayan ng mga Pilipino.
____ 2. Si Dr. Maximo Viola ang tumulong kay Rizal sa paglimbag ng nobela.
____ 3. Naging batayan sa pagsulat ni Dr. Jose Rizal ang impluwensiya ng
pangkabataang karanasan.
____ 4. Ang Uncle Tom’s Cabin ang naging inspirasyon ni Rizal sa pagsusulat
ng akda.
____ 5. Naipamalas sa akdang Noli Me Tangere ang maayos na paghahari ng
iilan sa mga sangay ng lipunan.

BALIK-ARAL

PANUTO: Tukuyin ang salita o mga salita sa loob ng pangungusap na

kasing-kahulugan ng salitang nasa loob ng kahon gamit ang
mga kontekstuwal na pahiwatig. Isulat sa sagutang papel.
____________ 1. Tanging si Rizal ang nangahas na salingin ang mga maling
sistema ng pamamalakad ng mga Espanyol sa bansa.
naglakas-loob
____________ 2. Ang mga kabuktutan at pagmamalupit ng mga Espanyol ang
nagtulak sa kanyang lumikha ng pagbabago para sa bayan.
kasamaan

6
____________ 3. Itinambad niya ang totoong larawan ng relihiyong itinuro ng
mga Espanyol sa mga Pilipino. isiniwalat
____________ 4. Ang pagdaralita ng mga Pilipino ay bunga ng pagpapahirap
at pang-aabuso ng mga dayuhan sa bansa. paghihirap
____________ 5. Sinulat ni Rizal ang Noli Me Tangere sa paglalayong
maisiwalat ang kabuktutan at pagmamalupit ng mga
Espanyol at gisingin ang natutulog na damdamin ng
kanyang mga kababayan. mailantad

ARALIN

Tuklasin
Kilalanin mo ang Kaligirang Pangkasaysayan ng Noli Me Tangere
“Noli Me Tangere … nobelang walang kamatayan, nobelang naging daan sa
pagkakamit ng kalayaan.”

Ang Noli Me Tangere ay isang akdang pinakamakasaysayan at

pinakamaimpluwensiya para sa Pilipinas. Ito ay nagtataglay ng
makatotohanang pangyayaring gumising sa kamalayan ng mga Pilipino sa
kawalang katarungan, pagmamalupit at pang-aalipin ng mga kastilang
sumakop sa ating bansa. Nakatutulong ang nobelang ito para sa pagharap
ng bansa sa mga suliraning panlipunan sa panahong ito.
Naging inspirasyon ni Jose Rizal sa pagsulat ng nobela ang mga
pilipinong pinagmalupitan ng mga Español. Ang Noli Me Tangere ay
tumatalakay sa layunin ni Dr. Jose Rizal bilang may-akda, kalagayang
panlipunan ng Pilipinas nang panahong isinulat ang akda at epekto ng
pagkakasulat ng nobela mula sa panahon ng Kastila hanggang kasalukuyan.

https://www.academia.edu/36077953/filipino_9_tg_draft_4_1_2014_pdf

May apat na batayan sa pagsulat ni Dr. Jose Rizal ng klasikong

nobelang Noli Me Tangere.
Una, ang pagbagsak ng Espanya bilang mananakop. Nakaranas ito ng
pagkalugi sa mga “Galleon Trade”. Nariyang lusubin ng mga pirata kaya`t sa
patuloy na pagkalugi`y nawalan ng panustos sa mga paglalayag na hudyat ng
kawakasan ng pamamayagpag sa daigdig bilang kolonisador. Nagsilbing
batayan ito kay Rizal upang mailarawan ang mga maling bunga ng
kolonyalismong pamamahala.
Pangalawa, ang nasaksihang pang-aabuso ng mga prayle. Nariyan ang
malawakang pangangamkam ng mga lupain at pagpapairal ng mga mapaniil
na batas.

7
 Pangatlo, pagsibol ng kaalamang kaugnay sa prinsipyo ng kalayaan.
Palibhasa’y saksi siya sa mga pangyayaring batayan sa pagtatamo ng mga
kaisipang hahango sa pagkaalipin ng Pilipinas.
Ikaapat, ang impluwensiya ng pangkabataang karanasang nakapaloob
sa mga isinulat na akda.
• Sa Aking mga Kabata
Maikling tula na nagpapamalas ng pagpapahalaga sa sariling wika.
• Ang Alamat Tungkol sa Tsinelas
Maikling kuwento hinggil sa pagtatamo ng kaisipang higit na malayo
kaysa sa kaniyang kagulang. Dahil sa halip na umiyak sa pagkahulog ng
tsinelas sa ilog itinapon ang isa pa upang magkaroon ng kapakinabangan sa
makakakuha nito.
• Ang Batang Gamugamo
Isang pabula. Di dapat padalos-dalos sa pagdedesisyon ang pinaka-aral
ng nasabing akda.
Kaya’t sa edad na 24, sinimulang isulat ni Dr. Rizal ang Noli Me Tangere
noong 1887. Isinulat ang unang bahagi sa Madrid Espanya, ang unang
ikaapat na bahagi ay sa Paris Pransya at ang natitirang ikaapat ay sa
Wilhemsfield Alemanya.
Bukod sa tinurang dahilan, nagsilbing inspirasyon ang mga aklat na:
• “The Wondering Jew” ni Eugenio Sue – tungkol ito sa lalaking
kumutya kay Jesus habang siya ay patungo sa Golgota. Ang lalaking ito ay
pinarusahang maglakad sa buong mundo ng walang tigil.
• “Uncle Tom’s Cabin” – tungkol ito sa pagmamalupit ng mga puting
Amerikano sa mga Negro, Dahil dito tumindi ang pagnanais ni Rizal na
makabuo ng aklat na tumatalakay sa pagmamalupit ng mga Espanyol sa mga
Pilipino.
Ang Noli Me Tangere ay pahayag na Latin na ang ibig sabihin ay “Huwag
Mo Akong Salingin”. Hango rin ito sa Ebanghelyo ni San Juan Kabanata 20,
Talata 17 mula sa pahayag ni Hesus na “Huwag mo akong salingin pagkat di
pa ako nakakaakyat sa aking Ama. Ang pahayag ay bahagi lamang ang
kinuha.
Ipinalimbag ito sa Imprenta Lette sa Berlin at 2,000 na sipi ang
naipagawa sa halagang ipinahiram ni Dr. Maximo Viola na P300 na
kinailangan sa pagpapalimbag dahil nahuli ang pagpapadala sa kaniya ng
kapatid na si Ponciano.
Ang Noli Me Tangere na isang panlipunang nobela ay inihandog ng
pambansang bayani sa Inang-bayan.

Ruth Hernandez et. al. Kayumanggi sa Noli Me Tangere. Cavite: Leo-Ross Publications.

Marubdob ang pagnanasa ni Rizal na itanghal ang sakit na itong

dinaranas din ng bansang lagi’t lagi niyang nililingon, lalo na nang nasa
Europa siya at binabata ang lamig at pangungulila: “nilulunggati ko ang iyong
kalusugan, na kalusugan din namin, at hinahanap ang pinakamabuting
paglunas.” Ginamit niya ang talinghaga ng mga sinaunang tao na naglalantad
ng mga maysakit sa “baitang ng templo, upang makapangmungkahi ng lunas
ang sinumang dumating na mananawagan sa Bathala.” Malinaw ang nasa ni
Rizal sa pagsulat ng nobela. Nais niyang “ilarawan” ang kalagayan ng bayan

8
“nang buong tapat at walang pangingimi.” Sa pagkasangkapan ng imahen ng
lambong na “tumatabing sa karamdaman,” sinisikap na ibunyag ni Rizal ang
mga pagdurusa ng kaniyang bayan. Sa buod ng mga kabanatang ito sa
nobela, mamamalas ang ganitong pagtatanghal ng kalagayang-bayan, lalo na
ang paghahari ng iilan sa mga sangay ng lipunan.

http://rexinteractive.com/UserFiles/IM/Pointers-Filipino-
2/Supplemental%20Filipino%20High%20School%20Grade%209%204rth%20Q.pdf

Tunay na maraming pinagdaanang unos at bagyo si Rizal sa pagsulat

niya ng nobelang ito ngunit isa lang ang tiyak, ang nobelang ito ay tunay na
walang kamatayan-patuloy na mananatili ang diwa at mensahe nito sa puso
ng mga Pilipinong tunay na nagmamahal sa Inang Bayan. Sa kasalukuyan,
ang Noli Me Tangere ay naisalin na sa iba`t ibang wikang banyaga at patuloy
na nagsisilbing inspirasyon sa mga taong nakababasa nito.
Aileen G. Baisa-Julian et.al Pinagyamang Pluma 9. Quezon City: Phoenix Publishing House,
Inc. 2017.

MGA PAGSASANAY

GAWAIN 1.

PANUTO: Suriin ang mga larawan. Bumuo ng kasabihan na angkop sa

larawan.

Halimbawa: “Kakambal ng paghihirap at pagtitiis ang tagumpay”

9
GAWAIN 2.
PANUTO: Basahing mabuti ang bawat pahayag. Hanapin sa Hanay B ang
wastong sagot sa Hanay A.

HANAY A HANAY B
Sanhi Bunga
___ 1. Pagmamalabis ng mga Kastila A. Ganap na kalayaan ng
sa mga Pilipino bansa
___ 2. Pagbabasa ng Noli Me Tangere B. Paghihimagsik sa
pamahalaan
___ 3. Pag-aalsa ng Pilipino sa pamahalaang C. Pag-unlad ng kamalayan
Kastila ng mga Pilipino
___ 4. Pagyakap ng mga Pilipino sa D. Pagkagising ng
Kristiyanismo damdaming makabayan
E. Pagkilala sa Krus

GAWAIN 3.
PANUTO: Sa anong telenobela mo maihahalintulad ang Noli Me
Tangere? Patunayan ang sagot sa pamamagitan ng
paghahambing gamit ang Venn diagram. Sumulat ng isang
talatang nagpapaliwanag ng iyong pananaw kung bakit
magkapareho ang dalawang likhang sining.

PAMANTAYAN PUNTOS
Mahusay na Katwiran 5
Makatotohanan 5
Kaangkupan ng mga Pahayag 5
Mapanghikayat 5
KABUUAN 20

Sariling
Sariling Pagkakatulad Katangian
Katangian
Telenobela
Noli Me Tangere

10
 _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

PAGLALAHAT

PANUTO: Ibigay ang iyong damdamin at naging pagbabago sa iyong

pananaw kay Dr. Jose Rizal matapos mong malaman ang
pagtitiis na kaniyang ginagawa mabuo lamang ang Noli Me
Tangere para sa Sambayanang Pilipino.

Damdamin Pagbabago

Noli Me Tangere

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

11
 PAGPAPAHALAGA

PANUTO: Mula sa Grapikong Pangtulong. Bumuo ng isang kuwento na

tulad ng Noli Me Tangere. Kung isasapelikula ito, ano-ano ang
mahahalagang pangyayari ang isasama? Pumili lamang ng
lima.

1.

2.

3.

4.

5.

12
 PANAPOS NA PAGSUSULIT

PANUTO: Basahing mabuti ang bawat pahayag batay sa Kaligirang

Pangkasaysayan ng Noli Me Tangere. Piliin ang titik ng tamang
sagot.

____ 1. Ang Noli Me Tangere ay halimbawa ng nobelang_________.

A. pampulitika C. panrehiyon
B. pang-agham D. panlipunan
____ 2. Ang Noli Me Tangere ay inialay sa __________.
A. Gomburza C. Kasintahan
B. Pamilya D. Inang Bayan
____ 3. Ang tulang isinulat ni Rizal na nagpapamalas ng pagpapahalaga sa
sariling wika.
A. Sa Aking mga Kabata C. Inang Wika
B. Ang Pag-ibig D. Ang Batang Gamugamo
____ 4. Ang nagpahiram ng pera kay Rizal para maipalimbag ang Noli Me
Tangere.
A. Paciano Rizal C. Ferdinand Blumentrit
B. Maximo Viola D. Valentin Ventura
____ 5. Sakit ng lipunan na tinutukoy ni Rizal sa nobelang Noli Me Tangere.
A. Covid-19 C. Dengue
B. Kanser D. Tuberculosis

13
 SUSI SA PAGWAWASTO

14
 Sanggunian

Aileen G. Baisa-Julian et.al Pinagyamang Pluma 9. Quezon City: Phoenix

Publishing House, Inc. 2017.

Ruth Hernandez et. al. Kayumanggi sa Noli Me Tangere. Cavite: Leo-Ross

Publications.

https://www.academia.edu/36077953/filipino_9_tg_draft_4_1_2014_pdf
http://rexinteractive.com/UserFiles/IM/Pointers-Filipino-
2/Supplemental%20Filipino%20High%20School%20Grade%209%204rth%2
0Q.pdf

https://www.google.com/search?q=pasan+ang+krus&tbm=isch&ved=2ahU
KEwjruMW577fsAhWPEogKHfxTDMMQ2-
cCegQIABAA&oq=pasan+ang+krus&gs_lcp=CgNpbWcQAzIECAAQGDoFCAA
QsQM6AggAOggIABCxAxCDAToECAAQQzoHCAAQsQMQQzoECAAQHjoGCA
AQCBAeUKaKBViRrwVgncEFaAFwAHgAgAGEAogB4xOSAQYwLjExLjSYAQC
gAQGqAQtnd3Mtd2l6LWltZ8ABAQ&sclient=img&ei=OOuIX-u8KI-
loAT8p7GYDA&bih=722&biw=1536#imgrc=AJR1_BV04sGD3M

https://www.google.com/search?q=larawan+ng+tagumpay&tbm=isch&sour
ce=iu&ictx=1&fir=_YGVZbaYXUOCPM%252CO0pX8XojRYZSHM%252C_&ve
t=1&usg=AI4_-kSvgv3XFXjmiw8mIEQDZn5ljxIOsw&sa=X&ved=2ahUKEwj-
3ZS477fsAhWF7WEKHRJ8CskQ9QF6BAgCEEU&biw=1536&bih=722#imgrc
=_YGVZbaYXUOCPM

15