Professional Documents
Culture Documents
Jak Definiuje Sie Potencjal Standardowy Pologniwa
Jak Definiuje Sie Potencjal Standardowy Pologniwa
Wprowadzenie
Przeczytaj
Film samouczek
Sprawdź się
Dla nauczyciela
Jak definiuje się potencjał standardowy półogniwa?
Czy słyszałeś kiedyś, że masz duży bądź mały potencjał? A może, że dany pomysł lub firma
go posiada? W chemii również można spotkać się z pojęciem potencjału. Na przykład
w dziale nazywanym elektrochemią istnieje, takie pojęcie jak potencjał standardowy
półogniwa. W tym materiale dowiesz się, jak definiuje się to pojęcie oraz jak jest wyznaczana
jego wartość.
Twoje cele
∣
Półogniwo zbudowane jest z przewodnika elektronowego, który zanurzony jest
w przewodniku jonowym (najczęściej to roztwór odpowiedniego elektrolitu). Na granicy
zetknięcia ze sobą przewodnika elektronowego z roztworem elektrolitu występuje różnica
potencjałów elektrochemicznych nazywana potencjałem półogniwa. Wartość potencjału
półogniwa zależy od rodzaju przewodnika elektronowego, stężenia jonów
potencjałotwórczych (w przypadku gazów od ciśnienia) oraz temperatury.
Me . To potencjał
półogniwa, w którym przewodnik elektronowy zanurzony jest w roztworze zawierającym
1
mol , a gazy są pod ciśnieniem 1013 hPa
298 K (25°C), mierzonym względem standardowego półogniwa
∣
Pt H2 H3 O+
Półogniwo wodorowe wykorzystywane jest do wyznaczania potencjałów standardowych
innych półogniw. Przyjmuje się, że potencjał standardowy półogniwa wodorowego w każdej
E°H3O+ H2 = 0,00 V
Jednostką potencjału standardowego półogniwa jest wolt
Półogniwo (schemat)
Li+ Li
K+ K
Ba2+ Ba
Ca2+ Ca
Na+ Na
Mg2+ Mg
Be2+ Be
Al3+ Al
V.
Potencjały standardowe półogniw nie mają własnych, bezwzględnych wartości. Mogą być
one zmierzone tylko względem umownie przyjętego układu odniesienia, któremu jest
0
przypisany potencjał równy . Zatem potencjał standardowy półogniwa można także
zdefiniować jako siłę elektromotoryczną ogniwa ( SEM
) zbudowanego z danego półogniwa
(tego, którego potencjał chcemy wyznaczyć) oraz półogniwa wodorowego. Czyli jest to
różnica potencjału między badanym półogniwem i półogniwem wodorowym.
Cu
3+
∣
Półogniwo (schemat)
Mn2+ Mn
H2 O H2 , OH (Pt)
Zn2+ Zn
Cr
Co
2+
3+
Fe2+ Fe
Cr
2+
Ni2+ Ni
AgI Ag, I−
Sn
2+
Pb2+ Pb
Fe3+ Fe
H3O+ H2
AgBr Ag, Br−
Sn
4+
Sn
AgCl Ag, Cl
Hg2Cl2 Hg, Cl
Cu
2+
O2 OH (Pt)
Cu
+
I2 I− (Pt)
Ag
+
Hg2+ Hg
MnO2 , H3 O
O2 , H3 O
+
+
Cr
2+
Co
Sn
2+
+
Cu (Pt)
Cu
−
Cu
Ag
−
(Pt)
(Pt)
Mn2+ (Pt)
H2 O(Pt)
Reakcja przebiegająca w półogniwie
Mn2+ + 2e−
2H2 O + 2e−
Cr
Cr
Co
Sn
Cu
4+
Cu
Ag
3+
⇄
2+
AgI + e−
Sn
⇄
2+
AgBr + e−
AgCl + e−
⇄
⇄
⇄
2+
Hg2Cl2 + 2e−
Cu
2+
⇄
+
⇄
Zn2+ + 2e−
3+
⇄
⇄
Fe2+ + 2e−
⇄
⇄
⇄
Ni2+ + 2e−
⇄
⇄
Pb2+ + 2e−
⇄
Fe3+ + 3e−
⇄
⇄
I2 + 2e−
⇄
Fe3+ + e−
⇄
+
⇄
Hg2+ + 2e−
MnO2 + 4H3 O
O2 + 4H3 O
⇄
Br2 + 2e−
+
⇄
⇄
+ e−
+ e−
⇄
+ 3e−
+ 2e−
+ 2e−
+ 2e−
+ 2e−
O2 + 2H2 O + 4e−
+ e−
+ e−
+ 2e−
+
⇄
+ 4e−
Cr
2I−
Mn
H2 + 2OH
Zn
Cr
Fe
2+
Co
Ni
Ag + I−
Sn
Pb
Fe
Ag + Br−
Sn
Cu
Ag + Cl
2+
2Hg + 2Cl
Cu
Cu
Fe2+
Ag
Hg
2Br−
+
4OH
−
Mn2+ + 6H2 O
6H2 O
−
−
E° [V]
−1,18
−0,83
−0,76
−0,74
−0,44
−0,40
−0,28
−0,23
−0,15
−0,14
−0,13
−0,04
0,00
+0,07
+0,15
+0,15
+0,22
+0,27
+0,34
+0,40
+0,52
+0,54
+0,77
+0,80
+0,85
+1,09
+1,22
+1,23
Cr2 O7
Ce
2−
−
MnO4 , H3 O
Au
H2 O2 , H3 O
Co
3+
∣
Półogniwo (schemat)
, H3 O
−
Cl2 Cl (Pt)
3+
Co
F2 F−
+
Au
3+
2+
Cr
3+
(Pt)
H2 O(Pt)
(Pt)
(Pt)
Mn2+ (Pt)
Cr2 O7
Reakcja przebiegająca w półogniwie
2−
−
+ 14H3 O
MnO4 + 8H3 O
Cl2 + 2e−
Au
Ce
H2 O2 + 2H3 O
Co
Mn3+ + e−
4+
3+
F2 + 2e−
+
+ e−
+ e−
+ 6e−
+ 3e−
+ 5e−
+
⇄
⇄
⇄
⇄
⇄
⇄
⇄
oddawania elektronów (czyli do utleniania się) niż atomy wodoru. W ogniwie zbudowanym
z półogniwa o ujemnym potencjale standardowym i półogniwa wodorowego, to właśnie
półogniwo o ujemnym potencjale standardowym jest anodą. Na przykład: na anodzie
zachodzi reakcja utleniania metalu do kationu, a na półogniwie wodorowym zachodzi
reakcja redukcji jonów H3 O+ do wodoru.
Ce
+ 2e−
Co
2F−
2Cr
−
Au
3+
⇄
2+
3+
Mn2+ + 12H2 O
Mn2+
4H2 O
+ 21H2 O
/Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej , Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 oraz L.
Jones, P. Atkins, Chemia ogólna: cząsteczki, materia, reakcje , tłum. J. Kuryłowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2012./
+1,33
+1,36
+1,50
+1,51
+1,51
+1,72
+1,78
+1,92
+2,87
Im bardziej dodatni potencjał standardowy półogniwa, tym postać utleniona jest silniejszym
utleniaczem – łatwiej dochodzi do reakcji redukcji.
Jeżeli w półogniwie wodorowym zachodzi reakcja utleniania to jest wtedy anodą (ujemny
biegun ogniwa).
+
A(−)H2 + 2H2 O → 2H3 O + 2e−
Przykład 1
W tym celu należy zbudować ogniwo składające się z półogniwa cynkowego oraz
półogniwa wodorowego, a następnie zmierzyć siłę elektromotoryczną ogniwa.
SEM = E° H3 O
+
H2
− E°Zn
2+
Zn
Zatem:
0,76 V = 0,00 V − E° Zn
2+
Zn
E° Zn
2+
Zn
= −0,76 V
Przykład 2
Zatem:
∣∣
(−)Zn Zn2+ H3 O
K(+) 2 H3 O
K(+)Cu
0,34 =
E°Cu2+
E°
2+
Cu
Cu
+
+ 2e− → Cu
Cu
2+
Cu
= +0,34 V
H2 Pt(+)
W tym ogniwie anodą (ma znak ujemny) jest półogniwo cynkowe, a katodą (ma znak
dodatni) jest półogniwo wodorowe. Na anodzie zachodzi reakcja utleniania, a na katodzie
reakcja redukcji.
A(−)Zn → Zn
+
2+
+ 2 e−
+ 2 e− → H2 + 2 H2 O
W tym celu należy zbudować ogniwo składające się z półogniwa miedziowego oraz
półogniwa wodorowego, a następnie zmierzyć siłę elektromotoryczną ogniwa.
W tym ogniwie anodą (ma znak ujemny) jest półogniwo wodorowe, a katodą (ma znak
dodatni) jest półogniwo miedziowe. Na anodzie zachodzi reakcja utleniania, a na
katodzie reakcja redukcji.
+
− 0,00 V
+ 2e−
i cynkowego.
Słownik
przewodnik elektronowy ∣∣
Skonstruowano ogniwo z półogniwa cynkowego i miedzianego. Schemat tego ogniwa
jest następujący:
(−)Zn Zn2+ Cu
W tym ogniwie anodą (ma znak ujemny) jest półogniwo cynkowe, a katodą (ma znak
dodatni) jest półogniwo miedziowe. Na anodzie zachodzi reakcja utleniania, a na
katodzie reakcja redukcji.
K(+)Cu2+ + 2e− → Cu
SEM = E°Cu2+
E°Zn2+ Zn
Cu
= −0,76 V
Zn
Zn
anoda
katoda
redukcja
przyjmowanie elektronów przez jony lub atomy pierwiastków, w wyniku czego dochodzi
do obniżenia stopnia utlenienia
reduktor
atom, jon lub cząsteczka, które w reakcji redoks są donorem elektronu (elektronów)
stopień utlenienia
utleniacz
atom, jon lub cząsteczka, które w reakcji redoks są akceptorem elektronu (elektronów)
utlenianie
oddawanie elektronów przez jony lub atomy pierwiastków, w wyniku czego dochodzi do
podwyższenia stopnia utlenienia
Film samouczek
Polecenie 1
E
P°
P
E°
Ćwiczenie 2
wanad
wolt
wat
wolfram
Sprawdź się
Ćwiczenie 2 輸
tylko ujemny.
zerowy.
tylko dodatni.
Ćwiczenie 3 輸
SEM cynkowego
Ćwiczenie 4 輸
mol
0,001
dm
3
mol
1
dm
3
mol
0,01
dm
3
mol
0,1
dm
3
Ćwiczenie 5 醙
Ćwiczenie 7 難
+
(−)Pt H2 H3 O+ Ag Ag(+)
∣∣
Siła elektromotoryczna ogniwa o schemacie:
(−)Cr Cr
3+
E° −
MnO4 ,H3 O
+
Mn
2+ = 1,51 V
Scenariusz zajęć
Przedmiot: chemia
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
Zakres rozszerzony
Cele operacyjne
Uczeń:
asocjacyjna.
dyskusja dydaktyczna;
cwiczenia uczniowskie;
analiza materiału źródłowego;
okienko informacyjne;
technika zdań podsumowujących;
film samouczek;
technika „świateł drogowych”.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
Przebieg zajęć
Faza wstępna:
1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Z czym kojarzy się wam
pojęcie potencjał”?
2. Rozpoznanie wiedzy wstępnej uczniów. Uczniowie przypominają sobie czym jest
półogniwo, anoda i katoda.
3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele
lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.
Faza realizacyjna:
Faza podsumowująca:
Co to jest półogniwo?
Jak definiuje się potencjał standardowy półogniwa?
Co jest jednostką potencjału standardowego półogniwa?
Praca domowa:
Materiały pomocnicze:
Co to jest półogniwo?
Jak definiuje się potencjał standardowy półogniwa?
Co jest jednostką potencjału standardowego półogniwa?