Lage rugpijn

Beleid aspecifieke lage rugpijn

Niet-medicamenteus
1) Voorlichting en advies
2) Opbouw van activiteiten
a. Belang van fysieke activiteit benadrukken
b. Bij patiënten waarbij er angst is om te bewegen, kan fysiotherapie helpen
c. Werk volgens tijdcontingent
i. Blijf bewegen, breid de activiteiten in ongeveer 14 dagen uit naar normale
activiteiten
ii. Werk/dagelijkse activiteiten: ga na ongeveer een week terug aan het werk
iii. Zeggen na 3 weken terug te komen, tenzij er geen klachten meer zijn
3) indien na 3 weken de activiteiten nog niet naar het normale uitgebreid zijn
a. Mogelijkheid bespreken van fysio- of oefentherapie
4) Indien na 12 weken de klachten nog onvoldoende verbeterd zijn, kan gedragsmatige
behandeling besproken worden

Medicamenteus

- Paracetamol is eerste keuze

- NSAID’s zijn waarschijnlijk niet effectiever dan paracetamol bij lage rugpijn
- Dermale NSAID’s, zoals diclofenacgel 1-3% of ibuprofengel 5%, kunnen als alternatief dienen
voor orale NSAID’s. Dermale varianten gaan minder vaak gepaard met systemische
bijwerkingen en kunnen daardoor ook door ouderen met een verminderde nierfunctie of
hartfalen gebruikt worden (mits de huid intact is).
- Behandel alleen patiënten met hevige, acute lage rugpijn bij wie zwakker werkende
analgetica niet effectief waren met opiaten. Informeer de patiënt over de bijwerkingen en
houd de behandelduur zo kort mogelijk (maximaal 5 dagen).
- Behandel alleen patiënten met chronische aspecifieke lage rugpijn met ernstige beperkingen
met zwak- of sterkwerkende opiaten met als doel het stapsgewijs uitbreiden van activiteiten
te ondersteunen. Houd in dit geval de behandelduur zo kort mogelijk, maximaal 1 tot 2
weken.
- Antidepressiva, anti-epileptica of benzodiazepenines zijn niet aanbevolen bij aspecifieke lage
rugpijn.
- Injecties met analgetica of corticosteroïden (bijvoorbeeld ter plaatse van de facetgewrichten
of epiduraal) worden niet aanbevolen bij aspecifieke lage rugpijn.

Beleid LRS
Niet-medicamenteus
1) Voorlichting en begeleiding
a. Wacht 6-8 weken het spontane beloop af, bij afwezigheid van aanwijzingen voor een
ernstig beloop of ernstige oorzaak
b. Activeren, eventueel met behulp van fysiotherapie
i. Adviseer in beweging te blijven en door te gaan met de dagelijkse activiteiten
voor zover de klachten dit toelaten.
 ii. Indien de klachten juist bij liggen duidelijk minder zijn, kan de patiënt bedrust
houden, maar bedrust draagt niet bij aan een sneller herstel. Adviseer om de
periode met bedrust zo kort mogelijk te houden. In de meeste gevallen is het
voldoende om bewegingen die de pijn provoceren of de rug belasten, tijdelijk
te vermijden.
iii. Adviseer patiënten die ondanks ernstige klachten volledig willen
functioneren om gedoseerd te bewegen en rustmomenten in te bouwen.
c. Leg uit dat er geen indicatie is voor beeldvorming

d. Bij onvoldoende verbetering na 6-8 weken

i. Conservatief beleid geniet de voorkeur bij beperkte pijnklachten of wanneer
de rugpijn op de voorgrond staat
ii. Een operatieve behandeling is te overwegen indien de pijnklachten en/of
uitvalsverschijnselen onvoldoende zijn afgenomen.

Medicamenteus
- Schrijf de medicatie op vaste tijden (tijdcontingent) voor. Overweeg voor de nacht een hogere
dosering voor te schrijven.
- Volg het stappenplan. Overweeg bij hevige pijn en/of contra-indicaties voor NSAID’s 1 of 2
stappen over te slaan. Start in dit geval direct met behandeling met (zwakwerkende) opiaten
(in combinatie met paracetamol en, indien er geen contra-indicaties zijn, NSAID’s).
- Start, in geval van behandeling met opiaten, met een snelwerkend preparaat (bijvoorbeeld
morfine oraal of parenteraal zonder gereguleerde afgifte). Behandel bij chronische pijn met
een langwerkend preparaat (bijvoorbeeld morfine retard).
- Beoordeel of er een indicatie is voor maagbescherming.
- Zie voor algemene aanbevelingen ten aanzien van toepassing van analgetica (bijvoorbeeld de
- Hoog de medicatie op volgens het stappenplan, op geleide van de pijn. Hoog de medicatie bij
hevige pijn snel op.
- Evalueer bij de controles de eventuele bijwerkingen: streef naar een evenwicht met
voldoende pijnstilling en acceptabele bijwerkingen.
- Houd bij het gebruik van opiaten rekening met het optreden van urineretentie als bijwerking
(en onderscheid dit van een cauda-equinasyndroom).
- Indien hevige pijn na een paar dagen behandeling met voldoende hoog gedoseerde opiaten
onvoldoende is afgenomen, verwijs dan naar de neuroloog voor aanvullende diagnostiek
naar de oorzaak van de hevige pijn.
- Bouw bij herstel van LRS de pijnstilling geleidelijk af, op geleide van de pijnklachten.
- Heroverweeg bij patiënten met persisterende LRS-klachten, bij wie onvoldoende pijnstilling
met opiaten wordt bereikt, of er sprake kan zijn van een ernstige oorzaak.
- Overweeg, indien dit niet het geval is, (off-label) behandeling
met neuropathische pijnmedicatie volgens het stappenplan neuropathische pijn (zie NHG-
Standaard Pijn).
- Ook bij patiënten die niet in aanmerking komen voor operatieve interventie, bijvoorbeeld
door comorbiditeit, en bij patiënten bij wie een operatie onvoldoende effectief was, is (off-
label) behandeling met neuropathische pijnmedicatie een mogelijkheid.

Bron:

https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/aspecifieke-lagerugpijn
https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/lumbosacraal_radiculair_syndroom_lrs/
anamnese_en_lichamelijk_onderzoek_bij_lrs.html
https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/lumbosacraal-radiculair-syndroom#volledige-tekst-
richtlijnen-beleid