3.

ÜNİTE

KÖKLÜ SAYILAR
 Köklü Sayılar Dikkat

• n tek ise nÄ xn = ....................

Kökün
âx
n Kök
sembolü
n çift ise nÄ xn = ....................
derecesi

• Köklü sayının tanımlı olması için

âx ® n tek ise ..........................

n

âx ® n çift ise ..........................

n

Sıra Sende

Ä25 = È–16 =
• Her köklü sayı bir üslü sayıdır.
Ä36 = Ä18 =
Ä xm = ..........................
n

Ä 27 =
3
Ä44 =

È –64 =
3 4
È125 =

2
 Köklü Sayılarda Dört İşlem Sıra Sende

å80 – ä20 ê108 + ä48

–
ê125 – å45 å75 – å27
• anâx + bnâx = ..........................
işleminin sonucu kaçtır?

• anâx – bnâx = ..........................

• nâx . nây = ..........................

âx
n
• = ..........................
ây
n

3
 Köklü Sayının Eşleniği
Sıra Sende
• Köklü sayıyı rasyonel yapmak için (yani kökten kurtarmak için)
• â3 . â3 =
eşleniği ile çarpılır.

âa sayısının eşleniği ® ........................................

âa – âb sayısının eşleniği ® ........................................ • (â7 – â2 ) . (â7 + â2 ) =

âa + âb sayısının eşleniği ® ........................................

(âa +âb ) (âa – âb ) = ...............................................

• (5 + 2â6 ) (5 – 2â6 ) =

4
 İç İçe Kökler Dikkat

• Her köklü sayı bir üslü sayıdır.

• n È âx
m n
k
= ....................................
Ç á4 =
5 2
Ë 3á 9 =
3

• mÓ x . ná y = ....................................

Sıra Sende
 Özel Durum
• Ù6 - 2â8 =

• Ùx + 2ây = ....................................
 

• Ûx - 2ây = ....................................
  • Û8 + 2ä15 =

5
 3.ÜNİTE

ORAN - ORANTI
 Dikkat
 Oran
a 3
• Aynı birimden iki çokluğun karşılaştırılmasına (bölünmesine) • = orantısında
b 5
oran denir.
a = ............. ve b = ................
a'nın b'ye oranı ..................

Dikkat

 Orantı • İçler dışlar çarpımı

• İki veya daha fazla oranın eşitliğine orantı denir. a c

= ® ..................
b d
..................

a c
= = .................. Dikkat
b d

a c
• = = k ise
b d

 .....................................

 .....................................

7
 Doğru Orantı Dikkat

• a artarken b'de aynı oranda artıyor, • Doğru orantı altına, ters orantı
yanına yazılır.
a azalırken b'de aynı oranda azalıyorsa
Dikkat
a ile b ....................................... denir.
• a sayısı; b ile doğru c ile ters
 Ters Orantı orantılı ise

• a artarken b aynı oranda azalıyor, ..............................

a azalırken b aynı oranda artıyorsa

Sıra Sende
a ile b ....................................... denir. a sayısı b ile doğru orantılı c ile ters
orantılıdır. a = 3 iken b = 4 ve c = 8
Orantı Problemleri olmaktadır.
Buna göre, b = 12 ve c = 2 iken a
Doğru Orantı Ters Orantı
kaç olur?
a b a b
c d c d

8
 3.ÜNİTE

PROBLEMLER
 Sayı Problemleri Sıra Sende

Bir sınıftaki erkeklerin sayısı kızların

• Bir sayının 3 fazlası ®
sayısının 4 katıdır. Sınıftan 3 erkek ayrılıp
sınıfa 2 kız geldiğinde sınıftaki erkeklerin
• Bir sayının 2 katı ® sayısı kızların sayısının 3 katı oluyor.
Buna göre, başlangıçta sınıfta kaç
• Bir sayının 3 katının 2 eksiği ® öğrenci vardır?

• Bir sayının 5 fazlasının 3 katı ®

• Bir sayının yarısının 1 eksiği ®

• Bir sayının 2 eksiğinin karesi ®

• Bir sayının karesinin 6 fazlası ®

10
 Kuyruk Problemleri  Kesir Problemleri
• Kuyruk problemlerinde; n kişilik bir kuyrukta 2
• Bir x sayısının 'si
3
baştan x., sondan y. kişi için
.....................................................

x y
3
• Bir x sayısının 'nün 4 fazlası
n kişi 5
.....................................................
sıradaki kişi sayısı = ...........................................

3
 Garantileme Problemi • Bir x sayısının 2 eksiğinin
4
'ü

• Garantileme problemlerinde kendimizi dünyanın .....................................................

en şanssız insanı olarak düşünmemiz gerekir.

• İçinde 5 mavi ve 6 kırmızı top bulunan torbadan 1 2

• Bir x sayısının 'inin 'si
2 3
aynı anda en az kaç top çekilmeli ki,
.....................................................
® içinde bir top kesin mavi olsun? .....................

® içinde bir top kesin kırmızı olsun? ....................

11
 Yaş Problemleri • İki kişi arasındaki yaş farkı sabittir değişmez.

• Bir kişinin yaşı yıl sonraya gittikçe artar yıl önceye Yaşlar
Şakir Necati
farkı
gittikçe azalır.
6 yıl önce
Baba Anne Çocuk
Şimdi 18 12
3 yıl önce 25
15 yıl sonra
Şimdi x

5 yıl sonra 15

• "Biri diğerinin yaşındayken" veya biri diğerinin yaşına

• x kişinin yaşlar toplamı n yıl sonra x.n kadar artar. geldiğinde soruları x > y olsun

Şakir Necati Toplam Şakir Necati

6 yıl önce Şakir Necati'nin

yaşındayken
Şimdi 18 12
Şimdi x y
15 yıl sonra
Necati Şakir'in
yaşına geldiğinde

12
 İşçi - Emek Problemleri
• Yapılan iş zamanla doğru orantılıdır.
® Bir işçi 1 günde V kadar iş yaparsa
15 günde .......... kadar iş yapar.
Sıra Sende
Bir annenin yaşı, kızının yaşının 4 katıdır.
5 yıl sonra annenin yaşı, kızının yaşının
3 katı olacağına göre, annenin bugünkü
yaşı kaçtır?

• Necati Remzi Toplam İş

Tek başına Tek başına

4 günde 3 günde
Sıra Sende

Ayhan bir işi tek başına 12 günde, Fatih aynı işi

tek başına 20 günde, İsmail ise aynı işi tek
• Necati Remzi Toplam İş başına 30 günde bitirmektedir.
Buna göre, üçü birlikte aynı işi kaç günde
Tek başına Tek başına
yaparlar?
10 günde 15 günde

13
 Hız Problemleri • A ve B şehirlerinden aynı anda aynı yöne hareket
eden iki araç;
• Bir aracın saatteki hızı V km ise,
v1 v2
Yol = Hız x Zaman
A B C
• V km

A B ............................................................

1 saatte ® ×AB× =

2 saatte ® ×AB× = • Dairesel pist sorularında

t saatte ® ×AB× = A

v1 v2 Pistin çevresi = ...........................

• A ve B şehirlerinden aynı anda zıt yönde hareket

eden iki araç;
v1 v2 A
v
v21 Pistin çevresi = ...........................
A B

....................................................

14
 Yüzde Problemleri  Kâr - Zarar Problemleri

• Bir A sayısının %x'i = ................................... • Maliyet + Kâr = Satış Fiyatı

Maliyet – Zarar = Satış Fiyatı

• Bir A sayısının %x'inin %y'si = .........................

Sıra Sende
• A liraya alınan mal %20 kârla satılırsa
• 120 sayısının %30'u kaçtır? Mal Satış Fiyatı
®

• 120 sayısının %40'ının %50'si kaçtır?

• A liraya alınan mal %15 zararla satılırsa

® Mal Satış Fiyatı

• 120 sayısının %20 fazlası kaçtır?

• 120 sayısının %25 eksiği kaçtır?

15
 Karışım Problemleri • Su buharlaştırma

• Şeker yüzdesi
Tuz Su x kg su
A gram B gram
buharlaşırsa .........................
A kg şeker
B kg su
Karışımdaki,

® Tuz oranı = ..............................

® Tuz yüzdesi = ..............................

•
+ = • Su veya şeker ekleme

A kg B kg .................. x kg x kg
=
%X tuz %Y tuz .................. su eklenirse şeker eklenirse

A kg şeker
• Yeni karışımın yüzdesi %Z ise, B kg su ......................... .........................

® .............. < ................... < ................

16
 4.ÜNİTE

ÜÇGENDE AÇILAR
 Üçgende Açılar  Tümler Açılar
1) Dar Açı 3) Geniş Açı A
• Toplamları 90°
A B
A olan iki açıdır.
x
x • x + y = ................ y
x O C
O B
O B
...... < x < ...... ...... < x < ......
 Bütünler Açılar
B
• Toplamları 180°
2) Dik Açı 4) Doğru Açı
olan iki açıdır.
A 180° y x
A O B • x + y = ................ A O C

x = ...........

O B ® 35° nin tümleri ......................

x = ...............
5) Tam Açı ® 40° nin bütünleri ......................

360° O ® x açısının nin tümleri ......................

A

x = ........... ® y açısının nin bütünleri ......................

18
• Kesişen iki doğrunun açıları
• M kuralı • U kuralı
d1
d1
d1
d2

d2
d2
• Z kuralı

d1
• Zig - zag kuralı
• Kalem Ucu Kuralı
d2 d1
d1

• Paralel iki doğrunun açıları

d1 d2
d2
d1 // d2

d2

19
• • İkizkenar Üçgen • Eşkenar Üçgen
A
A A

B
C
iç açılar toplamı = B C
B C
dış açılar toplamı = m(ëA) = m(ëB) = m(ëC) = .........
m(ëB) ........ m(ëC)
|AB| ....... |AC| ....... |BC|
|AB| ........ |AC|
• İki iç açının toplamı kendine komşu
olmayan bir dış açıya eşittir.
A • D-A-K-İ
x A • A

y
B C

x + y = ...........................
B C B C

20
 • Dik Üçgen - Muhteşem Üçlü
Sıra Sende
A
A

B C B D C

|AD| ....... |BD| ....... |DC|

• A
• A ABC üçgeninde verilenlere göre,
m(BéAC) kaç derecedir?

K B C
x

B C x
P
x = ................................

x = ..................

21
 4.ÜNİTE

ÜÇGENDE
AÇI KENAR
BAĞINTILARI
 Üçgende Açı - Kenar İlişkisi
Sıra Sende
• Bir üçgende büyük açının karşısında büyük kenar, küçük açının
karşısında küçük kenar bulunur. A

• Bir üçgende büyük kenarın karşısında büyük açı, küçük kenarın

B 70° 120° D
karşısında küçük açı bulunur.

A
30°

B C Yukarıda verilenlere göre, en uzun

kenar hangisidir?

m(ëA) > m(ëB) > m(ëC) ® .......................

|BC| > |AC| > |AB| ® .......................

23
 4.ÜNİTE

ÜÇGEN
EŞİTSİZLİĞİ
 Üçgen Eşitsizliği
Sıra Sende
• A
............. < a < ...............
A
............. < b < ...............
b
c 10 5
............. < c < ...............

B a C B 3x – 1 C

ABC üçgeninde verilenlere göre,

x in alabileceği tam sayı değerlerini
bulunuz.
• A

............. < x + y < ...............

c b
P
x y

B a C

25
• Pisagor Teoremi
B Sıra Sende
a2 = ........................... A
a
c
x
4
A b C

B 5 C
• B
ABC bir üçgen
a

a2 ........................... |BC| = 5 cm, |AC| = 4 cm
c
m(AéCB) > 90°
A b C Yukarıda verilenlere göre, x in
alabileceği tam sayı değerlerini
• A bulunuz.

b a2 ...........................
c

B a C

26