BÌA:

Đề tài: MỘT SỐ KỸ NĂNG CỦA LUẬT SƯ TẠI CÔNG TY LUẬT TNHH AN

BÌNH KHI THAM GIA VỤ ÁN HÌNH SỰ
 MỤC LỤC
MỤC LỤC 1
LỜI MỞ ĐẦU 3
NỘI DUNG CHÍNH 4
1. Khát quát về Công ty luật TNHH An Bình 4
1.1. Tóm lược quá trình hình thành và phát triển 4
1.2. Chức năng, nhiệm vụ 5
1.3. Cơ cấu tổ chức 6
2. Đánh giá một số kỹ năng của luật sư khi tham gia vụ án hình sự của các luật sư
Công ty luật TNHH An Bình 7
2.1. Các kỹ năng đối với khách hàng 7
2.1.1. Kỹ năng tiếp xúc trao đổi với khách hàng 7
2.1.2. Kỹ năng tham gia hoạt động điều tra 9
2.1.3. Kỹ năng nghiên cứu hồ sơ vụ án 9
2.1.4. Kỹ năng chuẩn bị bản luận cứ bào chữa, bảo vệ quyền, lợi ích hợp
pháp của khách hàng 11
2.2. Kỹ năng của Luật sư khi tham gia phiên tòa hình sự 11
2.2.1. Kỹ năng của Luật sư khi bắt đầu phiên tòa 11
2.2.2. Kỹ năng xét hỏi của Luật sư tại phiên tòa 12
2.3. Đánh giá chung 14
2.3.1. Những kết quả đạt được 14
2.3.2. Những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của chúng 15
3. Những kết quả đạt được và một số kiến nghị 16
3.1. Những kết quả đạt được sau quá trình thực tế 16
3.1.1. Những kiến thức chuyên môn 16
3.1.2. Về kỹ năng 16
3.1.3. Về thái độ hành vi 18
3.2. Một số kiến nghị hoàn thiện 19
3.2.1. Kiến nghị nâng cao công tác của cơ sở thực tập 19
3.2.1.1. Đối với các luật sư của cơ sở thực tế 19

1
 3.2.1.2. Đối với cơ sở vật chất của cơ sở thực tế 20
3.2.1.3. Đối với cấp lãnh đạo của cơ sở thực tế 20
3.2.1.4. Những kiến nghị, đề xuất khác 21
3.3. Kiến nghị đối với Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam 21
KẾT LUẬN 23
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 24

2
 LỜI MỞ ĐẦU
Những năm gần đây tỷ lệ Luật sư tham gia bào chữa trong các vụ án hình sự
ngày càng cao hơn. Trong nhiều vụ án, Luật sư tham gia ngay từ giai đoạn điều tra
đóng vai trò quan trọng nhằm ngăn chặn những hành vi vi phạm pháp luật trong giai
đoạn điều tra, truy tố, xét xử. Hay thông qua phần xét hỏi hoặc tranh luận, Luật sư
đã làm sáng tỏ nhiều tình tiết làm thay đổi nội dung vụ án góp phần giúp cho tòa án
xét xử công minh, đúng người đúng tội, đúng pháp luật. Từ đó Luật sư khẳng định
được năng lực chuyên môn cao của mình trong hoạt động bào chữa. Bên cạnh những
kiến thức chuyên môn, Luật sư phải trau dồi cho mình một số kỹ năng cơ bản như
kỹ năng tiếp xúc với khách hàng, kỹ năng soạn thảo bản luận cứ bào chữa, kỹ năng
làm việc với các cơ quan tiến hành tố tụng...để có thể bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp của khách hàng trước pháp luật. Đây là một trong những yếu tố quan trọng
đảm bảo sự thành công của Luật sư khi tham gia vụ án hình sự.
Theo số liệu tổng hợp dựa trên cơ sở báo cáo chưa đầy đủ của các tổ chức
hành nghề luật sư, trong 05 năm (2013 đến 2018, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội đã
thực hiện được tổng số 94.501 dịch vụ pháp lý, trong đó tham gia các vụ án hình sự:
12.093 vụ (trong đó có 4.246 vụ án theo yêu cầu của các cơ quan tiến hành tố tụng,
chiếm tỷ lệ trên 35%).1
Vậy vai trò của Luật sư khi tham gia vụ án hình sự là gì? Khi tham gia vụ án
hình sự Luật sư cần chú ý những kỹ năng nào? Những kỹ năng đó được thể hiện ra
sao? Để giải đáp những thắc mắc đó cũng như trang bị cho bản thân những kiến thức
cần thiết, kết hợp với những kinh nghiệm thực tiễn được tích lũy trong quá trình
thực tập tại Công ty luật TNHH An Bình, em đã chọn đề tài: “Một số kỹ năng của
luật sư tại Công ty luật TNHH An Bình khi tham gia vụ án hình sự”

NỘI DUNG CHÍNH

1. Khát quát về Công ty luật TNHH An Bình
1
Xem tại địa chỉ website: https://lsvn.vn/thuc-trang-hoat-dong-cua-luat-su-tham-gia-bao-chua-trong-giai-
doan-xet-xu-so-tham-vu-an-hinh-su-tai-thanh-pho-ha-noi.html
3
1.1. Tóm lược quá trình hình thành và phát triển
Xã hội phát triển, vị trí và vai trò của Luật sư ngày càng được đề cao trong
đời sống xã hội hiện nay. Với tư cách là người am hiểu pháp luật, nhiều kinh nghiệm
trong hoạt động pháp luật, Luật sư là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá
nhân, cơ quan, tổ chức có uy tín và hiệu quả nhất. Nghề luật sư là nghề cao quý,
không giống như những ngành nghề khác vì ngoài kiến thức và trình độ chuyên môn
thì luật sư còn phải tuân thủ những quy tắc, đạo đức nghề nghiệp. Đây là nét đặc thù
rất riêng của nghề luật sư, nét đặc thù đó đã tác động sâu sắc đến kỹ năng hành nghề
đặc biệt là kỹ năng tranh tụng của Luật sư. Vai trò của Luật sư trong quá trình tham
gia tố tụng đã và đang có những bước phát triển vượt bậc.
Chính vì vậy, vai trò của các công ty luật trong đời sống xã hội là vô cùng
quan trọng và nhu cầu được hỗ trợ trong lĩnh vực pháp luật của các công ty luật
ngày một tăng. Các nghiệp vụ như tư vấn pháp luật, hoàn thiện các hợp đồng thương
mại, tranh tụng cần có những công ty cung cấp dịch vụ pháp lý uy tín và có thực lực.
Trong đó, Công ty luật TNHH An Bình là một công ty có uy tín, năng lực cao, có
nhiều kinh nghiệm trong mọi lĩnh vực dân sự, hình sự, hành chính, hôn nhân và gia
đình…
Luật An Bình là một trong những công ty Luật uy tín, chuyên nghiệp tại Việt
Nam. Những năm qua Công ty đã tư vấn và cung cấp dịch vụ pháp lý cho hàng chục
nghìn lượt khách hàng trong và ngoài nước. Với nỗ lực và mong muốn trở thành nơi
cung cấp những giải pháp pháp lý an toàn, hiệu quả cho cộng đồng doanh nghiệp,
công ty có đội ngũ luật sư, luật gia chuyên viên pháp lý năng động, nhiều năm kinh
nghiệm có thể cung cấp cho khách hàng những gói dịch vụ pháp lý có chất lượng tốt
nhất.
Công ty luật TNHH An Bình được thành lập từ năm 2018, đến nay sau 4 năm
thành lập và hoạt động đã nhận được sự tin tưởng của khách hàng với nhiều yêu cầu
ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Công ty có trụ sở chính tại số 39, Phố Phan Văn Trác,
Khu Đô Thị Hà Tiên, phường Liên Bảo, Thành phố Vĩnh Yên, Tỉnh Vĩnh Phúc.

4
Ngoài ra còn có hệ thống văn phòng đại diện tại 3 tỉnh đó là Bắc Ninh, Bắc Giang và
Phú Thọ.
Với lợi thế có 3 văn phòng đại diện tại 3 tỉnh miền bắc và một văn phòng
chính tại Vĩnh Phúc, trong tương lai Công ty luật TNHH An Bình mong muốn mở
rộng các văn phòng đại diện đến các thành phố lớn nơi có các hoạt động pháp luật
diễn ra sôi động và có nền kinh tế năng động như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh,
Đà Nẵng, Huế. Để đạt được kế hoạch trên, Công ty luật TNHH An Bình luôn phục
vụ tận tâm với các dịch vụ của công ty cung cấp tới khách hàng, lắng nghe những ý
kiến phản hồi của khách hàng để nâng cao chất lượng dịch vụ của công ty.
1.2. Chức năng, nhiệm vụ
Là một Công ty cung cấp các dịch vụ pháp lý, hình thức công ty là Công ty
trách nhiệm hữu hạn (đối với công ty thực hiện dịch vụ pháp lý cần 2 luật sư trở lên
để thành lập), do vậy chức năng nhiệm vụ của Công ty luật TNHH An Bình cần tuân
thủ theo các quy định của Văn bản hợp nhất 03/VBHN-VPQH Luật luật sư. Cụ thể:
Hoạt động dịch vụ pháp lý theo hợp đồng dịch vụ pháp lý; Hoạt động tư vấn pháp
luật, Hoạt động đại diện ngoài tố tụng; Hoạt động dịch vụ pháp lý khác; Hoạt động
trợ giúp pháp lý.
Công ty Luật TNHH An Bình am hiểu các thủ tục pháp lý, với kinh nghiệm
làm việc lâu năm với các cơ quan quản lý nhà nước tại Việt Nam cũng như có sự kết
nối với các công ty luật tại nước ngoài giúp doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào
Việt Nam cũng như hoạt động đầu tư ra nước ngoài, đăng ký quyền sở hữu trí tuệ tại
nước ngoài của Doanh nghiệp Việt Nam được được nhanh chóng, thuận lợi, đảm
bảo tối đa các quyền lợi pháp lý liên quan. Công ty đã hỗ trợ hàng ngàn lượt đối tác,
doanh nghiệp khởi nghiệp thành công tại Việt Nam cũng như thực hiện các thủ tục
pháp lý, giải quyết các khó khăn, vướng mắc của mình trong quá trình kinh doanh
tại Việt Nam và đầu tư ra nước ngoài. Công ty luật TNHH An Bình hỗ trợ hàng
ngàn lượt khách hàng về các thủ tục về thuế, dịch vụ kế toán thuế, quyết toán thuế,
báo cáo tài chính hàng năm với sự am hiểu tinh tường về pháp luật, sắc bén về
nghiệp vụ chuyên môn kế toán thực sự là chỗ dựa tin cậy cho các doanh nghiệp vốn

5
Việt Nam và doanh nghiệp vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam trong lĩnh vực kế
toán thuế.
Công ty luật TNHH An Bình hoạt động mạnh nhất ở các lĩnh vực như tư vấn
pháp luật về đất đai, lao động, hôn nhân gia đình, doanh nghiệp – đầu tư , sở hữu trí
tuệ và hình sự. Ngoài ra hoạt động đại diện ngoài tố tụng và tham gia tố tụng cũng
rất phổ biến. Phạm vi hoạt động của Công ty khá rộng đã thúc đẩy nhu cầu sử dụng
dịch vụ pháp lý của khách hàng.
Bên cạnh đó, Công ty cũng đã phát triển hoạt động tư vấn pháp luật miễn phí
trên các diễn đàn, fanpage,...đồng thời phối hợp với Trung tâm trợ giúp pháp lý để
trợ giúp các đối tượng nghèo, trẻ em, diện chính sách thông qua việc phân công các
luật sư tham gia tư vấn pháp luật trực tiếp.
1.3. Cơ cấu tổ chức
Cơ cấu của Công ty luật TNHH An Bình bao gồm: Giám đốc, Luật sư thành
viên cao cấp, các luật sư cao cấp (từ bậc 1 đến bậc 3), Trưởng tư vấn doanh nghiệp,
các luật sư tư vấn pháp luật.
Giám đốc: Là người đại diện theo pháp luật của Công ty và có thẩm quyền
cao nhất trong việc điều hành và tổ chức hoạt động của Công ty
Luật sư thành viên cao cấp: Thường xuyên có mặt tại Công ty để phụ trách
các công việc về chuyên môn văn phòng như tiếp xúc khách hàng để nhận vụ việc;
tư vấn pháp luật tại công ty; hướng dẫn các luật sư; chuyên viên pháp lý soạn thảo
các loại đơn thư, văn bản nhằm triển khai các vụ việc của Văn phòng theo kế hoạch
của Giám đốc
Các Luật sư cao cấp: Tiếp khách hàng của Công ty theo sự phân công của
Giám đốc (trừ những khách hàng yêu cầu đích danh Luật sư). Tư vấn pháp luật tại
trụ sở của Công ty theo sự phân công, chỉ đạo của Luật sư trưởng; Tham gia tố tụng;
Đại diện ngoài tố tụng; Soạn thảo văn bản, hợp đồng; liên hệ công việc, giao dịch
với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan và tư vấn pháp luật, trả lời yêu cầu
của khách hàng qua điện thoại, email...

6
2. Đánh giá một số kỹ năng của luật sư khi tham gia vụ án hình sự của các luật
sư Công ty luật TNHH An Bình
2.1. Các kỹ năng đối với khách hàng
2.1.1. Kỹ năng tiếp xúc trao đổi với khách hàng
Kỹ năng tiếp xúc với khách hàng, lắng nghe ý kiến, nội dung vụ việc là yếu
tố quan trọng hàng đầu khi hành nghề Luật sư. Luật sư cần nắm rõ nội dung vụ việc
cũng như yêu cầu của khách hàng. Để tạo sư thuận lợi khi tiếp xúc với khách hàng,
Luật sư cần chú ý những kỹ năng như hiểu rõ Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề
nghiệp của Luật sư; lắng nghe, ghi chép; xác định mục tiêu của cuộc giao tiếp; đặt
câu hỏi; đánh giá, phân tích yêu cầu của khách hàng...
Các kỹ năng cần thiết để bổ trợ cho kỹ năng tiếp xúc trao đổi khách hàng
như:
(1) Tuân thủ bộ quy tắc ứng xử và đạo đức nghề nghiệp của luật sư, đây là
công cụ bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng.
(2) Lắng nghe, ghi chép thông tin mà khách hàng cung cấp là một trong
những kỹ năng cần thiết giúp Luật sư xâu chuỗi vấn đề, hiểu đúng yêu cầu của
khách hàng.
(3) Kỹ năng xác định mục tiêu của cuộc giao tiếp giúp cho Luật sư tiếp nhận
thông tin từ khách hàng một cách đúng đắn, đầy đủ, giúp khách hàng đưa ra những
hướng giải quyết phù hợp, đúng quy định của pháp luật.
(4) Đánh giá và phân tích yêu cầu của khách hàng là kỹ năng đòi hỏi sự tập
trung cao độ của Luật sư. Yêu cầu Luật sư phải đưa ra những giải pháp phù hợp nhất
để giải quyết vấn đề, phân tích các quy định của pháp luật liên quan đến vấn đề cần
giải quyết, thỏa thuận với khách hàng về những giải pháp tạm thời, đánh giá các ưu
điểm và nhược điểm của các giải pháp đã đề xuất trước đó...
Trong vụ án hình sự, Luật sư với tư cách là người bào chữa cho bị can, bị
cáo,
người bị tạm giữ, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị hại, nguyên
đơn dân sự, bị đơn dân sự. Đặc biệt tại điểm h, Khoản 1, Điều 435, Bộ luật Tố tụng
7
Hình sự năm 2015 đã bổ sung quy định về pháp nhân cũng có quyền nhờ người khác
bào chữa. Dựa vào yêu cầu của khách hàng hoặc do cơ quan tiến hành tố tụng chỉ
định, Luật sư sẽ tham gia từ giai đoạn khách hàng có giấy triệu tập của cơ quan tiến
hành tố tụng xác minh tin báo, tố giác tội phạm, kiến nghị khởi tố hay khi người bị
bắt có mặt tại Cơ quan điều tra hoặc Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số
hoạt động điều tra...Tùy từng trường hợp mà các khách hàng thuộc các đối tượng
khác nhau:
Đối với khách hàng là bị hại: Thông qua tiếp xúc ban đầu với khách hàng là
bị hại, Luật sư cần tập trung lắng nghe những thông tin và xem xét tài liệu mà khách
hàng cung cấp nhằm hiểu được yêu cầu, nguyện vọng của khách hàng. Sau đó, Luật
sư cần chỉ rõ khả năng, kinh nghiệm và giới hạn trách nhiệm của mình tránh để
khách hàng lôi kéo thực hiện những yêu cầu trái quy định của pháp luật hoặc những
trường hợp ngoài khả năng chuyên môn của mình.
Đối với khách hàng là người bị tạm giữ, bị can, bị cáo, đương sự: Gặp gỡ,
trao đổi với bị can, bị cáo tại ngoại, đương sự là công việc quan trọng đòi hỏi nhiều
kĩ năng của Luật sư. Luật sư có nghĩa vụ giải thích về trách nhiệm bảo vệ quyền và
lợi ích hợp pháp của mình cho họ được biết, qua đó nhận được sự tin tưởng và hợp
tác của bị can, bị cáo tại ngoại, đương sự. Để cuộc gặp gỡ đạt được đúng mục đích
Luật sư cần: Làm quen, tiếp xúc, thiết lập mối quan hệ với bị can, bị cáo tại ngoại,
đương
sự để tạo sự thoải mái trong giao tiếp. Tập trung đặt những câu hỏi để tìm hiểu rõ
nguyên nhân, mục đích và bản chất của hành vi đồng thời làm rõ những điểm mấu
chốt, những tình tiết mâu thuẫn, chưa rõ ràng. Nếu bị can, bị cáo tại ngoại, đương sự
trình bày quanh co, hời hợt, không muốn nói sự thật thì Luật sư cần khéo léo đưa ra
lời khuyên giúp họ trình bày đúng sự thật để Luật sư có thể tư vấn và bào chữa có
hiệu quả, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Một lưu ý quan trọng nữa là
hiện nay tại các cơ sở giam giữ đã trang bị các thiết bị ghi âm, ghi hình để đảm bảo
tính minh bạch và công khai. Vì vậy, trong quá trình gặp, trao đổi với khách hàng ở
cơ sở giam giữ Luật sư tuyệt đối không được nhận thư từ, vật dụng cá nhân hoặc

8
trao đổi các vấn đề nhạy cảm từ người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo... dẫn đến
hiểu sai về trách nhiệm của Luật sư.

2.1.2. Kỹ năng tham gia hoạt động điều tra

Việc Luật sư tham gia vào giai đoạn điều tra vụ án hình sự nhằm đảm bảo các
quyền và lợi ích hợp pháp của bị can cũng như đảm bảo cho các hoạt động điều tra
được diễn ra đúng pháp luật, công bằng, khách quan, tránh tình trạng sử dụng biện
pháp bất hợp pháp để tiến hành điều tra (bức cung, dùng nhục hình...đối với bị can).
Trong giai đoạn này, Luật sư cần nắm được kế hoạch thực hiện các hoạt động điều
tra của Điều tra viên, cần sắp xếp thời gian để tham gia nhằm mục đích bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của thân chủ, góp phần hạn chế việc vi phạm pháp luật
của Điều tra viên khi tiến hành điều tra vụ án, đảm bảo cho hoạt động điều tra khách
quan, đầy đủ, toàn diện. Nếu Luật sư nhận thấy cần thiết phải tiến hành trưng cầu
giám định, giám định lại, giám định bổ sung hoặc khai quật tử thi... thì cần có văn
bản đề nghị Cơ quan điều tra tiến hành các hoạt động đó và yêu cầu Cơ quan điều
tra cung cấp kết quả giám định,... theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm
2015.
Để tham gia vào quá trình hỏi cung, lấy lời khai hiệu quả, Luật sư cần phải
chủ động, tích cực, khéo léo, gây thiện cảm với Cơ quan điều tra, phối hợp, nắm bắt
được kế hoạch làm việc của Điều tra viên để tham gia kịp thời khi hỏi cung, lấy lời
khai. Luật sư cần chuẩn bị sẵn những câu hỏi, những vấn đề cần làm rõ để làm
nhiệm vụ đáp ứng đúng yêu cầu vụ án, đúng pháp luật. Luật sư phải có kỹ năng
hành nghề phù hợp trong thu thập tài liệu, đồ vật, chứng cứ có giá trị chứng minh
trong việc bào chữa. Việc tiến hành thu thập tài liệu, đồ vật, chứng cứ phải được
thực hiện đúng trình tự, thủ tục theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự.

2.1.3. Kỹ năng nghiên cứu hồ sơ vụ án

Khi tham gia tố tụng, nghiên cứu hồ sơ vụ án là một kỹ năng cần thiết của
Luật sư, giúp họ nắm được toàn bộ nội dung vụ án qua đó xác định phương án bào

9
chữa cho bị cáo. Luật sư có thể nghiên cứu hồ sơ vụ án theo trình tự tố tụng từ khi
có quyết định khởi tố vụ án đến nghiên cứu các tài liệu xác định về hành vi phạm tội
của người bị buộc tội.
Nghiên cứu bản cáo trạng: Luật sư nghiên cứu bản cáo trạng để nắm được nội
dung vụ án, các hành vi phạm tội của bị can, các yêu cầu giải quyết bồi thường thiệt
hại và quan điểm giải quyết vụ án của Viện kiểm sát. Luật sư cần đọc kỹ và ghi chép
lại các thông tin cần thiết như tội danh, hành vi phạm tội, thủ đoạn, mục đích của bị
can, hậu quả của hành vi phạm tội; các điều khoản trong Bộ luật hình sự được Viện
kiểm sát viện dẫn để truy tố; các chứng cứ được Viện kiểm sát dùng để làm căn cứ
xác định tội phạm, người phạm tội; yêu cầu bồi thường thiệt hại của người bị hại,
đương sự; các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Việc nghiên cứu
bản cáo trạng giúp Luật sư xác định được những điểm mấu chốt, những tình tiết
quan trọng đến việc bào chữa của mình.
Nghiên cứu bản kết luận điều tra: Bản kết luận điều tra là văn bản tố tụng
tổng kết việc điều tra và đề xuất giải quyết vụ án của Cơ quan điều tra. Việc điều tra
kết thúc khi Cơ quan điều tra đề nghị truy tố hoặc rả bản kết luận điều tra và quyết
định đình chỉ điều tra.Trong quá trình nghiên cứu bản kết luận, Luật sư cần so sánh,
đối chiếu và ghi chép lại những hành vi của bị can nêu trong cáo trạng nhưng không
được đề cập trong kết luận điều tra, những điểm mâu thuẫn giữa bản cáo trạng và
bản kết luận điều tra; quan điểm, ý kiến đề nghị giải quyết vụ án của Cơ quan điều
tra có lợi
cho người được trợ giúp pháp lý mà mình bào chữa.
Nghiên cứu bản hỏi cung bị can: Luật sư cần đối chiếu biên bản hỏi cung với
bản cáo trạng để làm rõ xem bị can có nhận hành vi phạm tội nêu trong bản cáo
trạng hay không. Nếu bị can nhận tội thì tìm hiểu động cơ, mục đích, hoàn cảnh và
cách thức thực hiện hành vi phạm tội, bị can có ăn năn hối cải không. Qua đó xác
định các tình tiết tăng nặng giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị can. Trường hợp bị
can không nhận tội thì Luật sư cần nghiên cứu biên bản hỏi cung bị can để nắm
được các lý lẽ, chứng cứ mà bị can đưa ra.

10
 Nghiên cứu bản lấy lời khai của người làm chứng, người bị hại: Đọc biên bản
lấy lời khai của người làm chứng để hiểu rõ sự việc phạm tội xảy ra có những người
nào biết; họ xác nhận về các tình tiết của những sự việc như thế nào. Trên cơ sở đó,
luật sư sử dụng những lời khai của người làm chứng để bảo vệ cho thân chủ của
mình. Thông thường, những lời khai ban đầu thường chính xác về sự việc; những lời
khai sau nếu bổ sung thêm các tình tiết làm rõ lời khai ban đầu thì đáng tin cậy. Nếu
lời khai sau lại có nội dung khác hẳn lời khai ban đầu thì có thể người làm chứng bị
mua chuộc hoặc do nhiều nguyên nhân khác làm lời khai không chính xác. Tuy
nhiên, cũng có trường hợp lời khai sau lại chính xác hơn vì người làm chứng đã nhớ
lại được thực chất sự việc xảy ra. Do đó, muốn xác định tính chính xác trong lời
khai của người làm chứng thì Luật sư phải đối chiếu với các chứng cứ khác trong vụ
án.
Ngoài ra, để có thể có hướng bào chữa tốt nhân đối với thân chủ của mình,
các luật sư còn phải nghiên cứu các tài liệu sau: kết quả giám định; bản đối chất;
khám nghiệm hiện trường, thu thập chứng cứ, biên bản điều tra; các tài liệu liên
quan khác.
2.1.4. Kỹ năng chuẩn bị bản luận cứ bào chữa, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp
của khách hàng
Bản luận cứ bào chữa, bảo vệ chính là sản phẩm trí tuệ, là kết quả của quá
trình nghiên cứu hồ sơ vụ án, nghiên cứu các quy định của pháp luật, khai thác, thu
thập chứng cứ... của Luật sư để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho thân chủ. Bản
luận cứ thể hiện quan điểm, khả năng biện hộ, kinh nghiệm của Luật sư trước Tòa,
quyết định kết quả của cả quá trình làm việc. Để có một bản luận cứ tốt Luật sư cần
chú ý:
Luật sư cần tổng hợp các tài liệu đã có trong hồ sơ, các tài liệu thu thập được
sau khi nghiên cứu hồ sơ, các tài liệu liên quan đến vụ án do bị can, bị cáo, bị hại
hoặc đương sự khác cung cấp;... mà Luật sư sẽ sử dụng và viện dẫn khi bào chữa,
bảo vệ.

11
 Tập trung phân tích các quan điểm, nhận định, đánh giá luận cứ buộc tội của
Viện kiểm sát viên về diễn biến của vụ án, đặc điểm của tội phạm, các dấu hiệu cấu
thành tội phạm và các luận cứ buộc tội... để bản luận cứ có bố cục chặt chẽ, rõ ràng,
logic, có sức thuyết phục.
2.2. Kỹ năng của Luật sư khi tham gia phiên tòa hình sự
2.2.1. Kỹ năng của Luật sư khi bắt đầu phiên tòa
Khi thực hiện thủ tục bắt đầu phiên tòa, Luật sư cần theo dõi diễn biến của
phiên tòa xem có đảm bảo trình tự, thủ tục theo quy định của Bộ luật Tố Tụng hình
sự không. Khi thư ký phiên toà báo cáo danh sách những người được Tòa án triệu
tập, Luật sư cần ghi lại để biết những người nào Toà án triệu tập đã có mặt, người
nào vắng mặt. Nếu thấy sự vắng mặt của một người tham gia tố tụng nào đó sẽ cản
trở xét xử thì Luật sư phải chuẩn bị sẵn ý kiến để khi chủ tọa phiên tòa hỏi ý kiến về
việc người tham gia tố tụng vắng mặt thì trình bày được ngay ý kiến đã chuẩn bị của
mình để bảo đảm quyền lợi cho người mà mình bảo vệ. Khi thấy sự có mặt của
người làm chứng là cần thiết cho việc xét xử. Người làm chứng này biết được nhiều
tình tiết của vụ án và có khả năng cung cấp cho Toà án những tình tiết đó nhưng họ
lại không được Toà án triệu tập thì Luật sư phải đề nghị Hội đồng xét xử triệu tập
thêm người làm chứng. Luật sư cần nói rõ lý do đề nghị triệu tập người làm chứng
để Tòa án biết. Nếu có các tài liệu chứng cứ quan trọng cần được xem xét tại phiên
tòa, nhưng trước đó chưa cung cấp cho Toà án thì Luật sư phải đưa ra tài liệu chứng
cứ và đề nghị Hội đồng xét xử xem xét tại phiên tòa.
Trong trường hợp bị cáo chưa nhận được bản cáo trạng hoặc quyết định đưa
vụ án ra xét xử thì Luật sư phải yêu cầu Hội đồng xét xử hoãn phiên tòa. Nếu bị cáo
hoặc đương sự không được chủ toạ giải thích rõ quyền và nghĩa vụ của họ tại phiên
toà hoặc không hỏi họ có đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng, người giám định,
người phiên dịch hay không thì Luật sư phải đề nghị Hội đồng xét xử cho họ được
thực hiện các quyền đó theo quy định của pháp luật. Nếu thấy cần đưa thêm tài liệu,
chứng cứ ra xem xét tại phiên toà mà trước đó Luật sư chưa có hoặc chưa muốn

12
cung cấp cho Tòa án, hoặc thấy cần đề nghị triệu tập thêm người làm chứng quan
trọng của vụ án thì Luật sư phải đề nghị với Hội đồng xét xử những vấn đề đó.
Trước khi kết thúc phần thủ tục bắt đầu phiên tòa, Chủ tọa phiên toà thường
hỏi các Luật sư có ý kiến gì không. Nếu đồng ý thì trả lời không có ý kiến gì, nếu
thấy cần bổ sung thêm thủ tục nào để bảo đảm quyền lợi của người mình bảo vệ thì
đề nghị với Hội đồng xét xử xem xét.
2.2.2. Kỹ năng xét hỏi của Luật sư tại phiên tòa
Xét hỏi là giai đoạn quan trọng của hoạt động xét xử, là bước điều tra công
khai, có sự tham gia của tất cả những người tham gia tố tụng để kiểm tra, đánh giá
chứng cứ, làm sáng tỏ mọi tình tiết của vụ án nhằm xác định sự thật vụ án. Về
nguyên tắc, khi xét hỏi Luật sư bình đẳng với Viện kiểm sát. Kết quả xét hỏi của
Luật sư có thể làm cơ sở hình thành phán quyết của Hội đồng xét xử, góp phần đạt
hiệu quả bào chữa tại phiên tòa. Khi thực hiện việc xét hỏi, Luật sư cần chú ý một số
kỹ năng:
Để bảo đảm cho việc xét hỏi của mình có hiệu quả, Luật sư phải tập trung
theo dõi mọi diễn biến của phiên tòa; lắng nghe các câu hỏi của Hội đồng xét xử,
Kiểm sát viên, người tham gia tố tụng khác; ghi chép những điểm quan trọng có liên
quan đến việc bảo vệ cho bị cáo hoặc đương sự.
Luật sư có thể đặt các dạng câu hỏi khác nhau tùy theo phương pháp, chiến
thuật bào chữa được xác định. Có thể đặt câu hỏi gợi mở, mục đích của câu hỏi này
để khơi dậy trong trí nhớ của người được hỏi mối liên tưởng về thời gian, sự việc
nhờ đó họ có thể khai báo được chính xác tình tiết của vụ án. Có thể đặt câu hỏi trực
tiếp nhằm chỉ ra sự gian dối, tính không hợp lý trong lời khai của những người có
quyền lợi đối lập với thân chủ của mình hoặc của người làm chứng.
Việc xét hỏi của Luật sư không chỉ về các tình tiết của vụ án, nhiều khi là để
làm sáng tỏ các yếu tố liên quan đến vụ án như quan hệ giữa những người tham gia
tố tụng, các động cơ khác nhau của họ trước, trong và sau khi phạm tội cũng như
khai báo tại Cơ quan điều tra, tại phiên tòa... giúp cho Hội đồng xét xử có cơ sở
đánh giá chính xác, khách quan các chứng cứ thu thập được.

13
 Tập trung xét hỏi các bị cáo khác, người bị hại, người làm chứng buộc tội để
làm rõ những bất hợp lý, những mâu thuẫn trong chính lời khai của họ hoặc mâu
thuẫn trong lời khai của họ với các chứng cứ khác. Thậm chí có những trường hợp
sau khi Luật sư đặt câu hỏi mà đương sự lúng túng thì Luật sư không cần người
được xét hỏi trả lời. Để nâng cao hiệu quả bào chữa của mình, Luật sư phải triệt để
khai thác được những mâu thuẫn, những bất hợp lý, những sai sót hoặc vi phạm tố
tụng nghiêm trọng của việc buộc tội, đồng thời khẳng định làm tăng tính thuyết phục
các yếu tố gỡ tội, các tình tiết giảm nhẹ.
Luật sư thực hiện việc xét hỏi không chỉ một lần sau khi Hội đồng xét xử,
Kiểm sát viên đã xét hỏi mà Luật sư có thể tiếp tục xét hỏi thêm bị cáo và những
người tham gia tố tụng khác, đề nghị xem xét vật chứng, tài liệu... sau khi Hội đồng
xét xử, Kiểm sát viên xét hỏi bổ sung. Việc xét hỏi bổ sung có thể làm xuất hiện các
tình tiết gỡ tội, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự... hoặc có thể là cơ sở hình thành phán
quyết của Hội đồng xét xử.
Ngoài ra khi chuyển sang phần tuyên án, Chủ tọa phiên tòa đọc bản án, Luật
sư cần chú ý lắng nghe để hiểu rõ nội dung bản án đặc biệt là những nhận định về tội
phạm, hình phạt và phán quyết của Hội đồng xét xử. Để từ đó Luật sư có thể giúp đỡ
cho thân chủ của mình thực hiện việc kháng cáo bản án theo trình tự phúc thẩm nếu
không đồng ý với bản án sơ thẩm. Đối với những vụ án diễn biến phức tạp, Toà án
không chấp nhận quan điểm của Luật sư hoặc khi xét hỏi, tranh luận thấy thư ký rất
ít ghi chép thì Luật sư cần đề nghị với Toà án cho xem biên bản phiên tòa. Nếu bị
cáo hoặc đương sự đề nghị xem biên bản phiên tòa thì Luật sư giúp đỡ họ và thống
nhất về những điểm cần sửa chữa, bổ sung. Trong trường hợp Tòa án không chấp
nhận yêu cầu sửa chữa, bổ sung vào biên bản phiên tòa thì Luật sư ghi rõ các yêu
cầu của mình gửi cho Toà án để vào hồ sơ vụ án.
2.3. Đánh giá chung
2.3.1. Những kết quả đạt được
Trong quá trình thực tập tại Công ty luật TNHH An Bình em đã được chứng
kiến, quan sát học hỏi các luật sư của công ty thực hiện các kỹ năng đã được nêu ở
14
phần trên. Qua đó em được học hỏi các kỹ năng tương ứng với những lý luận, lý
thuyết đã được giảng viên của Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam giảng dạy thông
qua chương trình đào tạo ngành Luật. Các kỹ năng của luật sư tại Công ty luật
TNHH An Bình khi tham gia vụ án hình sự là các kỹ năng được đúc kết thông qua
quá trình hành nghề thực tiễn cũng như vận dụng các lý luận đã được học trên giảng
đường để có thể hành nghề luật một cách chuyên nghiệp và bài bản nhất.
Ngoài ra, sau quá trình thực tập, em đã được nâng cao một số những kỹ năng
mềm, kỹ năng tin học văn phòng, kỹ năng giao tiếp cần thiết đối với một sinh viên
luật đang chuẩn bị tốt nghiệp và ra hành nghề luật. Em đã được giới thiệu, tìm hiểu
về cơ cấu tổ chức của một công ty luật cung cấp dịch vụ pháp lý, hiểu được cơ chế
vận hành cũng như được theo dõi những kỹ năng cần có của một luật sư khi được
giúp đỡ, giúp việc cho các luật sư tại Công ty luật TNHH An Bình.
2.3.2. Những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của chúng
Thứ nhất, các luật sư đa phần yếu về ngoại ngữ nên khả năng giao tiếp và làm
việc trực tiếp với khách hàng là người nước ngoài còn hạn chế. Đây là trở ngại trong
quá trình phát triển luật sư đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Vấn đề ngoại ngữ còn
yếu kém có thể xuất phát từ nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan.
Nguyên nhân khách quan xuất phát từ chương trình học đại học ở Việt Nam đối với
các chứng chỉ ngoại ngữ dành cho các sinh viên chuẩn bị ra trường. Nhiều cơ sở đào
tạo chưa có một chuẩn mực chính xác về yêu cầu ngoại ngữ dành cho sinh viên cũng
như việc đào tạo còn lý thuyết chưa có nhiều thực tiễn nên những khả năng nghe,
nói đối với các sinh viên còn yếu kém dẫn đến việc khi làm việc thực tế gặp khó
khăn. Nguyên nhân chủ quan xuất phát từ bản thân các luật sư, do thực tế công việc
tại Công ty luật TNHH An Bình quá dày đặc khiến họ chưa có thời gian để nâng cao
khả năng ngoại ngữ của mình để vận dụng các kỹ năng của luật sư một cách mở
rộng.

Việc vận dụng các kỹ năng tranh tụng tại phiên tòa với các vụ án hình sự cần
có nhiều tài liệu chứng cứ chưa thật sự được hiệu quả. Bởi lẽ, các luật sư tại Công ty

15
chưa đủ nhân lực để hỗ trợ, sắp xếp khoa học hợp lý các tài liệu chứng cứ để thuận
lợi cho việc tiếp thu những thông tin cần thiết đối với vụ án. Do vậy, các kỹ năng
sắp xếp bổ trợ cho các kỹ năng tranh tụng của luật sư cần được nâng cao hơn và cần
tuyển dụng thêm nhân sự hỗ trợ cho các luật sư của công ty để có thể hoàn thành
hiệu quả nhất các vụ án hình sự mà họ được nhận bởi khách hàng.
Những kỹ năng cần có sự hợp tác với các cơ quan tiến hành tố tụng như Tòa
án, Viện Kiểm sát chưa thật sự đạt được hiệu quả. Một vài vụ án các luật sư cần di
chuyển đi xa khắp các tỉnh thành, do vậy để có sự liên kết với thân chủ cũng như các
cơ quan tiến hành tố tụng tại địa phương đó còn gặp nhiều khó khăn bởi thời gian di
chuyển, thời gian tìm địa điểm, thời gian thực hiện các thủ tục pháp lý có liên quan
để tiến hành bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của thân chủ mình còn quá dài.
3. Những kết quả đạt được và một số kiến nghị
3.1. Những kết quả đạt được sau quá trình thực tế
3.1.1. Những kiến thức chuyên môn
Tiếp thu, hiện thực hóa các lý luận của các học phần như: Lý luận Nhà nước
và Pháp luật, Luật Hiến pháp, Luật Dân sự, Luật Hình sự, Luật Hành Chính, Luật
Tố tụng Dân sự, Luật Tố tụng Hình sự, Luật Tố tụng Hành chính, Luật Hôn nhân và
Gia đình…
Trong suốt 3 năm theo học ngành Luật tại Học viện Thanh thiếu niên Việt
Nam, em đã tích lũy cho mình những kiến thức của ngành luật, các kiến thức về các
học phần của ngành nhưng chưa có thật nhiều cơ hội để vận dụng những kiến thức
đó vào trong thực tiễn. Trong chương trình thực tập thực tế tại Công ty luật TNHH
An Bình, em đã có cơ hội học hỏi các luật sư có nhiều kinh nghiệm trong các ngành
luật đã được học. Từ đó làm phong phú thêm những kiến thức chuyên môn của em
tạo tiền đề để vận dụng những kiến thức chuyên môn đó vào thực tiễn sau này.
Ngoài ra, trong quá trình thực tập, em đã được theo các luật sư tranh tụng tại
một số phiên tòa. Từ đó, ngoài các công việc, các kỹ năng của một luật sư, em còn
được chứng kiến, quan sát nghiệp vụ của thẩm phán, thư ký tòa, kiểm sát viên… Đó
chính là những buổi thực tế quý giá ngoài những phiên tòa giả định mà chúng em đã

16
thực hiện trong môi trường đại học để so sánh những điểm mà chúng em còn quá lý
thuyết chưa thật sự có nhiều sự sáng tạo, còn theo một khuôn mẫu chung chưa thật
sự chuẩn với thực tế của một phiên tòa ngoài đời.
3.1.2. Về kỹ năng
Thứ nhất, kỹ năng văn phòng. Được tiếp xúc với một môi trường chuyên
nghiệp, lượng công việc lúc nào cũng lớn và yêu cầu cao, chính xác như Tòa án
nhân dân quận Thanh Xuân, em đã từ từ làm quen với nhịp độ công việc bắt đầu từ:
công việc sắp xếp giấy tờ; đánh số bút lục, sử dụng các kỹ năng tin học như Word,
Excel,...; photocopy, in các văn bản; hay là cả những công việc chung của phòng
như dọn dẹp phòng,... Từ đó chúng em rút ra được những kỹ năng cụ thể như sau:
Một là rèn luyện kỹ năng tổ chức công việc. Đây là một yếu tố khó để có đối
với sinh viên, có được óc tổ chức tức là sinh viên mới ra trường sẽ tiết kiệm được 1
tháng thời gian thực tập để làm quen với công việc. Chính vì vậy, việc ghi chép và
sắp xếp mọi thứ trong không gian làm việc của mình làm sao cho hợp lý và đạt hiệu
quả cũng là vô cùng cần thiết.
Hai là sắp xếp tài liệu. Phải hiểu rằng, ở Công ty luật mỗi một vụ án sau khi
được giải quyết xong đều có hồ sơ lưu trữ lại, những vụ án phức tạp mà hồ sơ có cả
nghìn trang, vô cùng nhiều và phải bắt buộc sắp xếp theo 1 trình tự chứ không được
để lộn xộn, vị trí của mỗi loại giấy tờ trong hồ sơ phải nằm chắc chắn đã nằm đúng
vị trí của nó, không được sai. Bởi vậy sau quá trình thực tập em cũng rèn được cho
mình được tư duy sắp xếp tài liệu hợp lý và việc sắp xếp tài liệu này đã in luôn trong
đầu em một tư duy về trình tự giải quyết một vụ án như nào, giấy tờ này phải gửi
cho ai, ai là người chịu trách nhiệm thi hành giấy tờ đó......
Ba là kỹ năng soạn thảo văn bản, photo, in tài liệu. ở Công ty luật mọi giấy
tờ
như thông báo, quyết định, biên bản... đều phải đúng theo quy định của pháp luật
nên việc soạn thảo một văn bản đó không chỉ là phải nhanh mà còn phải đúng theo
quy chuẩn, tỉ mỉ, không làm ẩu hay qua loa. Việc thường xuyên được soạn thảo
những văn bản như thế không những rèn được tốc độ gõ văn bản mà còn hiểu hơn

17
về quy chuẩn của một văn bản, điều này sẽ chắc chắn làm em đỡ bỡ ngỡ khi ra ngoài
làm việc, thử hỏi xem trong trường hợp khi đi làm sếp của bạn nhờ bạn soạn một
hợp đồng mà bạn không biết soạn hay căn chỉnh lung tung không đúng quy chuẩn,
thiếu nội dung, bạn
thật lúng túng thì liệu sếp có giao cho bạn thêm lần nữa không?
Thứ hai, có kỹ năng giao tiếp tốt. Thông qua việc chủ động làm quen với mọi
người, chủ động học hỏi, chủ động làm việc, chủ động đề xuất ý kiến chỉ như thế thì
bản thân mới có thể tự tin và hòa nhập với môi trường công việc, kỹ năng lắng nghe,
truyền đạt bằng giọng nói, kỹ năng đọc, viết và lập luận, tranh luận. Thông qua việc
quan sát thẩm phán và thư ký tiếp đương sự, cũng như thông qua việc xem phiên tòa
xét xử, kỹ năng giao tiếp của thẩm phán, thư ký, kỹ năng tranh luận của kiểm sát
viên và luật sư, kỹ năng giao tiếp của thư ký với các bên liên quan như Ủy ban nhân
dân, cán bộ công an nhân dân,... em thật sự hình dung ra việc phải nói làm sao để
trọng tâm vấn đề, đúng và trúng, thái độ làm sao để cho đúng với hoàn cảnh thực tế.
Bản thân em đã được anh thư ký tạo cơ hội cho một số lần được giao tiếp với đương
sự, tuy chỉ là giải đáp thắc mắc với những vụ nhỏ cho đương sự như là làm hồ sơ ly
hôn cần những gì, quy trình giải quyết một vụ ly hôn ra sao, ra đâu để nộp tiền tạm
ứng án phí, trường hợp chồng hay vợ đang ở nơi cư trú khác phải làm gì nhưng cũng
đã tạo cho em được sự tự tin nhất định về kỹ năng giao tiếp của mình.
Thứ ba, kỹ năng tra cứu, tiếp cận và khai thác thông tin. Khi nghiên cứu một
hồ sơ vụ án ngoài kiến thức pháp luật em có thể tiếp cận được thì em còn học hỏi
được rất nhiều kiến thức ngoài lề như ngân hàng, kế toán, dịch vụ mạng... ví dụ như
khi nghiên cứu một hồ sơ vụ “Tranh chấp hợp đồng tín dụng” thì ngoài kiến thức
luật em còn biết về thế nào là lãi thả nổi, thế nào là lãi trong hạn, lãi quá hạn, tiếp
cận được hợp đồng cho vay nợ, hợp đồng thế chấp tài sản, tiếp cận được cả điều lệ
của ngân hàng...
3.1.3. Về thái độ hành vi
Thứ nhất, cần có thái độ tôn trọng đối với các cơ sở tiếp nhận việc thực tập
của sinh viên. Các cơ sở thực tập đã tạo điều kiện để tiếp nhận học viên của học

18
viện, do vậy, việc có một thái độ tôn trọng với các cơ sở thực tập là việc cần thiết để
tạo niềm tin giữa các cơ sở với Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam. Cần chào hỏi,
lễ phép, đi với các thành viên của công ty, đi làm đúng giờ để họ có ấn tượng tốt về
những sinh viên thực tập của Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam
Thứ hai, cần siêng năng trong công việc. Việc được giao việc bởi các cơ sở
thực tập là một cơ hội đối với từng sinh viên. Do vậy, không nên để lại cho họ
những ấn tượng xấu khi nghĩ rằng sinh viên ngày nay còn lười biếng trong công
việc.
Thứ ba, tỉ mỉ, cẩn thận trong từng công việc được giao để công việc được
hoàn thành một cách chỉnh chu nhất, khiến người hướng dẫn thực tập của mình hài
lòng, tạo niềm tin và được giao thêm nhiều công việc hơn.

3.2. Một số kiến nghị hoàn thiện

3.2.1. Kiến nghị nâng cao công tác của cơ sở thực tập
3.2.1.1. Đối với các luật sư của cơ sở thực tế
Sứ mệnh của luật sư là góp phần bảo vệ công lý, công bằng cho xã hội. Hoạt
động của luật sư có mối quan hệ sâu sắc với hoạt động tư pháp, nhằm hỗ trợ cho
hoạt động tư pháp góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền, xây dựng nền kinh tế
nước nhà; là phương tiện hữu hiệu giúp cho cá nhân, tổ chức, bảo vệ quyền và lợi
ích hợp pháp của mình. Do đó cần có một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt
động của các luật sư cũng như hoạt động của Công ty như sau:
Thứ nhất, do trình độ ngoại ngữ của các luật sư còn yếu nên việc trau dồi và
rèn luyện về ngoại ngữ là rất cần thiết. Văn phòng cần tạo điều kiện để các luật sư
có thể tham gia các khóa học về ngoại ngữ giúp nâng cao khả năng giao tiếp và làm
việc trực tiếp với khách hàng. Đây là một giải pháp hữu hiệu, là cơ hội để Văn
phòng tiếp cận được với lượng khách hàng là người nước ngoài cao hơn đồng thời
nâng cao trình độ, kĩ năng của các luật sư.
Thứ hai, Công ty cần phải tổ chức nhiều đợt tuyển chọn chuyên viên pháp lý,
thực tập sinh, người học việc trong năm nhằm tạo điều kiện phát triển nguồn luật sư,

19
bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kinh nghiệm thực tiễn và đạo đức nghề nghiệp đồng
thời hỗ trợ các luật sư trong quá trình tổ chức và hoạt động của Văn phòng.
Thứ ba, thường xuyên tổ chức, phân công các luật sư làm tốt các vai trò xã
hội hơn nữa. Đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của
mỗi người dân, cơ quan, tổ chức về vị trí, vai trò của luật sư trong xã hội, góp phần
thu hút ngày càng đông đảo đội ngũ cử nhân luật trẻ tham gia hành nghề luật sư.
Thứ tư, nâng cao chất lượng kỹ năng công ty bởi các kỹ năng này phụ thuộc
nhiều vào sự phát triển của công nghệ thông tin. Do vậy, các kỹ năng công ty cũng
theo đó mà phát triển theo thời gian, theo từng thời điểm. Việc tập huấn, cập nhật
những kỹ năng công ty phù hợp với sự phát triển của công nghệ thông tin sẽ là một
điều cần thiết để tăng sức mạnh cho việc giải quyết các giấy tờ hồ sơ có xu hướng
ngày một tăng do nhu cầu của các khách hàng trở nên nhanh gọn dễ dàng hơn.
Tổ chức tập huấn, nâng cao các kỹ năng của luật sư trong công ty trong giải
quyết các vụ án hình sự hơn nữa bởi những kiến thức mà họ được học có thể đã cũ
không còn phù hợp với thực tại, cần có sự nâng cấp chỉn chu cũng như bảo dưỡng,
nâng cao nghiệp vụ để tạo được lòng tin đối với khách hàng.
3.2.1.2. Đối với cơ sở vật chất của cơ sở thực tế
Cơ sở vật chất của Công ty luật TNHH An Bình hiện nay đã tương đối hoàn
thiện và đạt chất lượng cao. Tuy nhiên còn một vài hạn chế cần khắc phục như:
Các vật dụng văn phòng như giấy, bút, sổ, dập ghim hiện nay đang có hiện
tượng lãng phí do sự cẩu thả, thiếu ngăn nắp của các nhân viên trong công ty. Do
vậy, để hạn chế sự lãng phí này, bộ phận kế toán nên có biện pháp như cung cấp giới
hạn số lượng đồ dùng văn phòng được dùng trong khoảng thời gian như trong 1
tuần, 1 tháng để tiết kiệm chi phí cho những vật dụng văn phòng đó, nâng cao hiệu
quả kinh tế cho công ty.
Mở rộng phòng lưu trữ hồ sơ. Do số lượng lớn các hồ sơ ngày một tăng, kho
lưu trữ tài liệu của công ty dường như trong tình trạng quá tải và thiếu ngăn nắp, do
vậy cần mở rộng và sắp xếp các tài liệu trên một cách hợp lý để quá trình lưu trữ

20
được ngăn nắp cũng như dễ dàng tìm được những hồ sơ cần tìm một cách nhanh
chóng nhất.
3.2.1.3. Đối với cấp lãnh đạo của cơ sở thực tế
Cấp lãnh đạo cần có sự phân công cho việc xử lý các công việc tại công ty,
tránh tình trạng công ty thiếu lãnh đạo tại trụ sở do cần xử lý nhiều vụ kiện, vụ việc.
Việc xa rời các cơ sở sẽ dẫn đến sự thiếu tinh thần trong làm việc của cán bộ nhân
viên của công ty, khó khăn trong việc xử lý các giấy tờ cần chữ ký của các cấp lãnh
đạo.
Cấp lãnh đạo cần lắng nghe những đóng góp, nhận xét của nhân viên đối với
sự lãnh đạo, cách thực hiện công việc của mình để có thể hoàn thiện hơn các kỹ
năng quản trị học cũng như các kỹ năng mới bởi những cộng sự trẻ tuổi có nhiều
thực tế trong thời đại công nghệ số hiện tại.
Các cấp lãnh đạo nên có sự gắn kết chặt chẽ hơn với các nhân viên, thường
xuyên trao đổi, góp ý một cách khéo léo, hướng dẫn tạo điều kiện để các luật sư,
nhân viên pháp lý của công ty có thể có thêm nhiều kinh nghiệm quý giá trong quá
trình công tác tại cơ sở thực tế.
3.2.1.4. Những kiến nghị, đề xuất khác
Thứ nhất, hoàn thiện các chế độ đãi ngộ, tuân thủ theo Bộ luật Lao động hiện
hành của nước ta về sử dụng lao động. Cần có chế độ khen thưởng, kỷ luật một cách
hợp lý, tránh cách tình trạng như thù ghét một cá nhân nào đó khiến họ không được
hưởng những chính sách đãi ngộ cơ sở thực tập mà đáng ra họ được hưởng
Ngoài gắn kết trong công việc, các thành viên của cơ sở thực tế cần có sự
thấu hiểu, gắn kết cả bên ngoài đời sống để công việc có thể được hoàn thành hiệu
quả nhất. Do vậy, cần xây dựng các nội dung, thiết kế những chương trình mang
tính tập thể để liên kết mọi người trong cơ sở với nhau tạo ra một môi trường làm
việc không độc hại, mọi người đều cảm thấy thoải mái với công việc của mình.
Nâng cao uy tín, chất lượng hoạt động công việc cũng như cần quảng bá một
cách bài bản hơn cơ sở của mình. Hoạt động quảng cáo sẽ giúp tiếp cận cơ sở thực
tế với khách hàng dễ dàng hơn nếu hoạt động này diễn ra chuyên nghiệp và không

21
gây khó chịu với khách hàng. Do vậy, nghiên cứu xây dựng một quy trình quảng cáo
chuyên nghiệp sẽ giúp đỡ nâng cao doanh số, uy tín đối với khách hàng.
3.3. Kiến nghị đối với Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam
Chương trình thực tế của Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam dành cho sinh
viên ngành Luật là một chương trình cần thiết. Có thể nói đây là một cơ hội vàng, có
ý nghĩa vô cùng to lớn và thiết thực đối với toàn thể sinh viên nói chung và đối với
sinh viên ngành luật nói riêng. Việc thực tập giúp cho sinh viên có thể tiếp cận với
thực tế, làm quen với những công việc liên quan tới ngành nghề theo học nhằm củng
cố lại kiến thức, vận dụng những kỹ năng đã được học vào công việc thực tiễn ở đơn
vị thực tế. Một vài điểm Học viện cần nâng cao như sau:
Nắm bắt rõ hơn tình hình của sinh viên tại nơi thực tập, từ đó có thể hỗ trợ
một cách kịp thời và nhanh nhất những vấn đề khó khăn của sinh viên trong quá
trình thực tế xa rời cơ sở đào tạo, bảo đảm lợi ích tốt nhất cho sinh viên
Nâng cao chất lượng của chương trình, tìm kiếm nhiều đối tác tạo ra nhiều
mối liên kết với những cơ sở có uy tín từ đó hình thành nên những cơ sở thực tế có
chiều sâu hơn để đa dạng hơn sự lựa chọn của sinh viên.

22
 KẾT LUẬN
Trong những năm gần đây, vai trò của Luật sư trong tư pháp hình sự ngày
càng được nâng cao. Bên cạnh đó, chất lượng bào chữa của Luật sư ngày nay cũng
có nhiều tiến triển. Có nhiều vụ án mà trước khi bắt đầu xét xử mọi bất lợi đều
hướng về phái bị can nhưng nhờ có sự giúp đỡ đắc lực của Luật sư bào chữa đã giúp
giảm nhẹ phần nào hình phạt cũng như trách nhiệm bồi thường thiệt hại mà họ phải
chấp hành. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích đó thì vẫn còn tồn tại một số vấn
đề như: có những trường hợp cơ quan tiến hành tố tụng cố ý gây khó khăn khiến
Luật sư bị hạn chế về các quyền và nghĩa vụ trong công tác bảo vệ quyền lợi cho
thân chủ; hay trong quá trình tranh tụng tại phiên tòa, phần tranh tụng của Luật sư
thường bị Thẩm phán cắt ngang, Kiểm sát viên chỉ dựa vào bản cáo trạng là chủ yếu
và ít khi tham gia tranh luận với Luật sư bào chữa, Hội đồng xét xử vẫn dựa vào hồ
sơ vụ án để xem xét giải quyết hơn là nghe Luật sư trình bày, bào chữa;...Chính vì
những tồn tại, khó khăn như vậy mà Luật sư ngày càng phải trau dồi nhiều kỹ năng,
nhiều kinh nghiệm hơn nhằm nâng cao vai trò của Luật sư trong bảo vệ quyền con
người trong tư pháp hình sự.
Mỗi giai đoạn của vụ án hình sự đòi hỏi Luật sư phải có những kỹ năng riêng.
Những kỹ năng đó không chỉ được phát triển ngày một ngày hai mà là cả một quá
trình nghiên cứu, học hỏi, đúc rút kinh nghiệm. Để trở thành một Luật sư tranh tụng
giỏi, có uy tín, có bản lĩnh thì ngoài kiến thức chuyên môn vững vàng Luật sư cần
phải hội tụ được một số kỹ năng khác như kỹ năng giao tiếp hiệu quả; kỹ năng tranh
luận sắc bén; kỹ năng nghiên cứu và phân tích sâu sắc và chính xác; kỹ năng đàm
phán thuyết phục và vận dụng linh hoạt các kỹ năng mềm khác. Ngoài ra, Đảng và
Nhà nước ta cần phải chú trọng hơn nữa đến công tác đào tạo và bồi dưỡng chuyên
môn, nghiệp vụ cũng như đạo đức nghề nghiệp cho Luật sư góp phần nâng cao chất
lượng hành nghề, đảm bảo quyền và lợi ích tốt nhất của con người trong đời sống xã
hội ngày nay.

23
 Qua bài báo cáo thực tập này em mong rằng mình đã thể hiện được sự học
hỏi, sự cố gắng trong việc tìm hiểu các sách, báo, tài liệu để phục vụ cho bài viết.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015;
2. Bộ Quy tắc Đạo đức và ứng xử nghề nghiệp Luật sư Việt Nam 2019;
3. Luật Luật sư năm 2006 (sửa đổi bổ sung năm 2012);
4. Luật sư Nguyễn Văn Quynh (2015), Vai trò của luật sư bào chữa trong vụ án hình
sự
5. Luật sư Nguyễn Thị Yến (2018), Vai trò của Luật sư trong hoạt động tố tụng theo
quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015, tại địa chỉ website:
http://hinhsu.luatviet.co/vai-tro-cua-luat-su-trong-hoat-dong-to-tung-theo-quy-dinh-
cua-bo-luat-to-tung-hinh-su-nam-2015/n20161025120238685.html
6. Luật sư Lê Minh Đức, Phát huy vai trò của luật sư trong giai đoạn xét xử vụ án
hình sự, tại địa chỉ website: https://tks.edu.vn/thong-tin-khoa-hoc/chi-tiet/79/835
7. Ngô Ngọc Trà, Thiều Thị Thái Hà (2021), kỹ năng thu thập chứng cứ của Luật sư
trong tố tụng hình sự, tại địa chỉ website: https://lsvn.vn/ky-nang-thu-thap-chung-cu-
cua-luat-su-trong-to-tung-hinh-su1628960284.html
8. Ngô Thị Ngọc Vân, Lê Thị Thúy Nga (2020), giáo trình Kỹ năng của Luật sư khi
tham gia giải quyết các vụ án hình sự, Nhà xuất bản Tư pháp, Hà Nội;
9. Nguyễn Ngọc Chí (2019), Kỹ năng hoạt động dành cho Luật sư trong vụ án hình
sự, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia sự thật, Hà Nội;
10. Nguyễn Đông Khánh (2014), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về bảo vệ quyền
con người thông qua chế định người bào chữa trong tố tụng hình sự Việt Nam, Luận
văn thạc sĩ luật học, Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội;
11. Phan Trung Hoài (2017), Sổ tay Luật sư tập 1 - Luật sư và hành nghề luật sư,
Nhà xuất bản Chính trị quốc gia sự thật, Hà Nội;

24
12. Phan Trung Hoài (2017), Sổ tay Luật sư tập 2 – Kỹ năng hành nghề Luật sư
trong tố tụng hình sự, hành chính, dân sự, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia sự thật,
Hà Nội.

25