Sprawozdanie nr.

5
Grupa nr. 2 poniedziałek 13.15
Marcelina Wośko
Wiktoria Wulczyńska

Ćwiczenie 48
1. Cel.
Ćwiczenie ma na celu wykonanie pomiaru charakterystyki prądowo-napięciowej diody
elektroluminescencyjnej w kierunku przewodzenia oraz wyznaczenie długości fali
promieniowania emitowanego przez diodę elektroluminescencyjną. Ostatecznie w badaniu
dokonujemy obliczenia stałej Plancka.

2. Wstęp teoretyczny.
Jedną z podstawowych stałych fizycznych pojawiającą się w matematycznym opisie
mechaniki kwantowej jest stała Plancka. Opisuje ona jak zachowują się cząstki i fale w skali
pojedynczych atomów. Wprowadzona przez Maxa Plancka pozwoliła na dokonanie
teoretycznej interpretacji praw promieniowania cieplnego ciała doskonale czarnego.
Wymiarem stałej Plancka jest iloczyn energii i czasu, jej przybliżona wartość wynosi :
h ≈ 6,626 * 10 -34[J*s]
Dioda elektroluminescencyjna jest urządzeniem półprzewodnikowym, które emituje
promieniowanie elektromagnetyczne o określonej długości. Diody są zdecydowanie bardziej
energooszczędne i wydajne w porównaniu z tradycyjnymi żarówkami. Emisja fali
elektromagnetycznej następuje poprzez rekombinację promienistą, która stanowi połączenie
dziury i elektronu. W wyniku tego zjawiska nadmiar energii elektronu z pasma
przewodnictwa jest wypromieniowany pod postacią kwantów promieniowania
elektromagnetycznego (światła), zwanych fotonami. Kiedy nastąpi zwiększenie przyłożonego
napięcia obniżeniu ulegnie bariera potencjału, a także nastąpi wzrost liczby rekombinujących
par elektron-dziura. Energia pojedynczego fotonu przyjmuje postać :
c
E=h
λ
Korzystając z poniższych relacji można obliczyć wartość stałej Plancka, wyznaczając
wcześniej wartość napięcia Ub odpowiadającego barierze potencjału oraz długość fali λ
promieniowania emitowanego przez diodę elektroluminescencyjną.
Zakładając, że :
eUb ≈ E

Można wprowadzić :
eUb = hv
c
λ=
v
c
eUb = h
λ
e
h= U λ
c b
Gdzie :
h- stała Plancka

E- energia fotonu

c- prędkość światła w próżni

v- częstotliwość fali

e- ładunek elementarny

λ- długość fali

Ub- napięcie bariery potencjału

3. Wykaz przyrządów:
 układ zasilający z płynną regulacją napięcia w kierunku przewodzenia i zaporowym,
 dioda elektroluminescencyjna,
 multimetry cyfrowe,
 monochromator,
 detektor fotooporowy.
 4. Wyniki pomiarów i ich opracowanie:

Dane dla diody czerwonej:

Funkcją REGLINP w arkuszu kalkulacyjnym EXEL zostało obliczone równanie prostej

(współczynniki a i b) oraz niepewność u(a) i u(b).
 Dane dla diody żółtej:

Funkcją REGLINP w arkuszu kalkulacyjnym EXEL zostało obliczone równanie prostej

(współczynniki a i b) oraz niepewność u(a) i u(b).
 5. Wnioski:
Wyniki stałej Plancka dla diody czerwonej i żółtej różnią się od siebie, jednakże są zbliżone
do „książkowej" wartości tej stałej wynoszącej h = 6,63 * 10 -34 [J*s].
https://pl.wikipedia.org/wiki/Sta%C5%82a_Plancka

Wynik otrzymany z charakterystyki prądowo-napięciowej dla diody czerwonej wynosi:

h = 6,28 * 10-34 ±7,2 *10-35 [J*s]
Natomiast długość fali wyniosła λ= 632,2 ±5,8 [nm], co jest zgodne z normą wynoszącą od
ok. 630 do ok. 780 [nm]. https://pl.wikipedia.org/wiki/Barwa_czerwona

Natomiast stała Plancka dla diody żółtej jest równa :

h = 6,01 * 10-34 ±7,9 *10-35 [J*s]
Z kolei długość fali wyniosła λ= 586,1 ±5,8 [nm], co jest zgodne z normą wynoszącą od 565
do 590 [nm]. https://pl.wikipedia.org/wiki/Barwa_%C5%BC%C3%B3%C5%82ta

Wynikiem końcowym naszego ćwiczenia jest stała Plancka wynosząca :

h = 6,2 * 10-34 ± 7,6 * 10-35 [J*s]
Wartość ta nieco różni się od referencyjnej wartości stałej Plancka, jednakże w
wystarczającym stopniu jest do niej zbliżona, aby potwierdzić skuteczność zastosowanej
metody w tym badaniu.

Różnica wyniku końcowego stałej Plancka może być spowodowana przez niepewności
pomiarów oraz niedokładności człowieka, ponieważ do odczytania długości fali
wykorzystaliśmy nasze oko, które nie jest wykalibrowane w żadnej skali. Odchył również jest
spowodowany niedokładnością wykonanej regresji liniowej, na co z kolei wpływ miała ilość i
zakres pomiarów, a także ich gęstość. Podczas opracowywania wyników pomiarów można
zauważyć zależność pomiędzy barierą potencjału, a długością fali emitowanej przez diodę. Im
mniejsza długość fali tym większa bariera potencjału.