Professional Documents
Culture Documents
P Watsaru 1st Oct 2022
P Watsaru 1st Oct 2022
P Watsaru 1st Oct 2022
/ 1 Vo 15 Am°³Q>mo~a 2022
g§ñWmnH$ g§nmXH$
A^¶ H$m§Vm*
g§nmXH$
àkm X¶m ndma & Zmam¶U ^mogbo & ‘mYwar Xr{jV & gwa|Ð Om|Yio
H$m¶©H$mar g§nmXH$
Xod|Ð B§Jio & {Xbrn MìhmU
g§nmXH$ ‘§S>i
àÁdbm VÅ>o >& dram amR>moS> & H$br‘ AOr‘ & amhr lw. J. & d¥fmbr ‘JXÿ‘
ì¶dñWmnH$
àH$me dmK‘mao
g§nH©$ nÎmm
59/64, H$m¡ñVw^ AnmQ>©‘|Q>, XþH$mZ Z§. 7 E, H$g~m noR>, ’$Ur Amir Vmb‘rOdi, nwUo 411011
^«. 9763206212 B‘ob … pwatsaru@yahoo.com do~gmB©Q> : www.pvatsaru.com
dJ©UrMo Xa … dm{f©H$ … 600 é., Ì¡dm{f©H$ … 1,600 é., Xedm{f©H$ … 5,000 é., gm°âQ> H$m°nrgmR>r dm{f©H$ 200 é.,
gm°âQ> + N>mnrb 700 é. darb nζmda B© ‘Zr Am°S>©a, MoH$ qH$dm {S>‘m§S> S´>mâQ>Zo dJ©Ur nmR>dmdr. "n[adV©ZmMm dmQ>gê$' ¶m ZmdmZo
MoH$ / {S>‘m§S> S´>mâQ> Agmdm.
~±H$ Q´>mÝg’$aZo dJ©Ur ^aʶmgmR>r Vnerb
~±H$ Am°’$ B§{S>¶m, ’$½¶w©gZ H$m°boO amoS> emIm, nwUo & ~MV ImVo … Pariwartanacha Vatsaru
~MV ImVo H«$. … 051410110013969 & Am¶E’$Eggr H«$. … BKID0000514 & E‘Am¶grAma H«$. … 411013014
Google Pay gmR>rMm ‘mo~mB©b Z§~a … 8888708963 & ¶wnrAm¶ no‘|Q>gmR>r da ~maH$moS> {Xbm Amho.
*nr. Ama. ~r. H$m¶ÚmZwgma g§nmXH$s¶ O~m~Xmar
ISSN: 2250-3145
¶wOrgr Ho$Aa J«wn 1>‘ܶo "n[adV©ZmMm dmQ>gê$' nm{jH$mMm ‘pëQ>{S>{gpßbZar ¶m H$moQ>rH«$‘m§VJ©V g‘mdoe Ho$bm Amho.
{Z{‘ÎmmZo
’w$bodmXmMr ‘ybVÎdo 18
lmdU Xodao
{deof
O± ë¶y JmoS>m - {MÌnQ>mMr drU CgdUmam {X½Xe©H$ 25
‘oKZmX Hw$iH$Uu
g¡{ZH$ - JmoS>mMm AIoaMm {MÌnQ> 39
gwHw$‘ma {eXmoao
{deof boI
‘arAmB©dmbo g‘mOmMo (A)ñWm¶rH$aU 41
‘§Joe gmd§V d gB© R>mHw$a
{Q>nU
~wH$a Q>r. dm°qe½Q>Z Am{U H$‘©dra ^mD$amd nmQ>rb 47
XrnH$ ~moaJmdo
A§H$mV 춺$ Pmboë¶m ‘Vm§er g§nmXH$, g§nmXH$ ‘§S>i gh‘V AgobM Ago Zmhr.
4 1 Vo 15 Am°³Q>mo~a 2022 & n[adV©ZmMm dmQ>gê$
g§ nm X H$s ¶
g˶emoYH$ g‘mO - 150 df}
24 gßQ>|~a 1873 amoOr OmoVramd ’w$bo Am{U Ë`m§À`m H$~ra `m§À`m Xoer na§naoMm gw`mo½` {d{Z`moJ Ho$bm. na‘h§g
ghH$mè`m§Zr gË`emoYH$ g‘mOmMr ñWmnZm Ho$br. Ë`mnydu ‘§S>itgmaIm gË`emoYH$ g‘mOmZo Amnbm hoVy bndyZ
dmgmh{VH$ gÎmoZo {Z‘m©U Ho$boë`m AdH$memV AmË‘emoY R>odbm Zmhr. CbQ>, `m g‘mOmMr VÎd EdT>r CJ« hmoVr
KoÊ`mÀ`m Am{U dmgmh{VH$ gÎmobm à{VgmX XoÊ`mÀ`m H$s, `m g‘mOmÀ`m gXñ`m§ZmXoIrb Vr AZwgaUo AdKS>
CÔoemZo nwUo Am{U ‘w~§ B© n[agamVrb Zd{e{jV A{^OZm§Zr hmo V o . ~m~m nÙZOtZr Ë`m§ À `m "gË`Xr{nH$m' `m
27 na‘h§g ‘§S>ir, àmW©Zm g‘mO, gmd©O{ZH$ g^m Aem {Z`VH$m{bH$mV `m à{H«$`oMo dU©Z H«$m§Vr Ago Ho$bo hmoVo.
g§ñWm§Mr ñWmnZm Ho$br hmoVr. AmYw{ZH$VoMr H$mg YaVmZm `m g‘mOmZo 28 VÎdm§Mm ñdrH$ma Ho$bm hmoVm. ‘ÚnmZ
`m g§ñWm§Zr Om{Vì`dñWoÀ`m {M{H$ËgoMr ñnï> Ñï>r ‘mÌ dÁ`© H$aÊ`mnmgyZ Va {ejUmMm àgma H$aÊ`mMr h‘r
ñdrH$mabr Zmhr. ~«m÷mo g‘mOmZo Va g‘mOmMo {dYr XoÊ`mn`ªVÀ`m ZmZm{dY VÎdm§Mm g‘mdoe `m VÎdm§‘Ü`o
~«m÷UM H$aVrb, Aer ^y{‘H$m KoVbr hmoVr. Cƒ OmVtÀ`m hmoVm. `m g‘mOmÀ`m Ü`o`YmoaUm§Zr à^m{dV hmoD$Z à~mo{YV
gwYmaUmdmXr MidirÀ`m ‘`m©Xm ’w$bo Am{U Ë`m§Mo ghH$mar H$m`©H$Ë`mªMr EH$ ’$irM {Z‘m©U Pmbr. Ë`m§Zr hm {dMma
OmUyZ hmoVo. Cƒ OmVtÀ`m Aem g§ñWm øm àm`: ‘w~§ B©nmgyZ {dX^m©n`ªV nmohM{dbm. `m g‘mOmÀ`m {damoYmV
ñddJ©{hVg§~§Ym§gmR>rM H$m`©aV amhVrb, `mMr ImÌr nwÊ`mVrb ~«÷d¥X§ g§nUy © VmH$Xr{Zer EH$dQ>bm hmoVm. à‘wI
’w$ë`m§Zm hmoVr. daÀ`m OmVtÀ`m gwYmaUmdmXr àH$ënm§~m~V ~w{ÕOrdtZr `m g‘mOmbm gmW {Xbr Zmhr, Aer VH«$ma
’w$ë¶m§Mm ^«‘{Zamg Pmbm hmoVm. YZ§O` H$sa `m§Zr ’w$ë`m§À`m M[aÌmV Ho$br Amho.
Aem n`m©daUmV H${Zð> OmVtÀ`m {hVg§~§Ym§Mo ajU gË`emoYH$ g‘mOmMo C{Ôï> AJXr ñnï> hmoVo.
H$aÊ`mMr h‘r ~miJVm `oV ZìhVr. Zd{e{jV A{^OZdJ© g‘mOmÀ`m EH$m AhdmbmV Vo Ago ‘m§S>bo Jobo : ~«m÷U,
dmgmh{VH$ gÎmoZo eŠ` Ho$boë`m ‘m’$H$ CXma‘VdmXmda ^Q>, Omoer, CnmÜ`o BË`m{XH$ bmoH$m§À`m Xmñ`ËdmnmgyZ
dM©ñd àñWm{nV H$ê$ nmhV hmoVm. ñddJ©dM©ñdmgmR>r eyÐ bmoH$m§g ‘wº$ H$aÊ`mH$[aVm d Amnë`m ‘Vb~r J«W§ m§À`m
Amdí`H$ VodT>r AmYw{ZH$Vm {ZdS>H$nUo ñdrH$mam`Mr; AmYmao AmO hOmamo df} Vo eyÐ bmoH$m§g ZrM ‘mZyZ
‘mÌ Aem AmYw{ZH$VoÀ`m bm^m§nmgyZ H${Zð>dJu`m§À`m J’$bVrZo bwQ>rV Ambo AmhoV, `mñVd gXwnXoe d {dÚmÛmao
‘moR>çm g‘yhmbm d§{MV R>odm`Mo, Aer `m dJm©Mr ZrVr Ë`m§g Ë`m§Mo dmñV{dH$ A{YH$ma g‘OyZ XoÊ`mH$[aVm åhUOo
hmo V r. {deo f V:, gmd© O {ZH$ g^m hr H$‘mbrÀ`m Y‘© d ì`dhmamg§~§Yr ~«m÷Um§Mo ~ZmdQ> d H$m`©gmYH$
A§V{d©amoYm§Zr J«ñV hmoVr. J«W§ m§nmgyZ Ë`m§g ‘wº$ H$aÊ`mH$[aVm H$mhr gwk eyÐ ‘§S>itZr
gË`emoYH$ g‘mO ‘mÌ H${Zð> OmVtÀ`m {hVg§~Y§ m§À`m hm g‘mO VmarI 24 ‘mho gßQ>|~a gZ 1873 Bgdr amoOr
ajUm~m~V ñnï>Vm amIyZ ñWmnZ H$aÊ`mV Ambobr n{hbr ñWmnZ Ho$bm. eyÐ ~m§Ydm§Mr ‘mZ{gH$ Xmñ`ËdmMo
g§KQ>Zm hmoVr. ’w$ë`m§Zr qhXy Y‘mªVJ©V Agboë`m OmVr` H¡$XImÝ`mVyZ... ‘wº$Vm ho Ü`o` gË`emoYH$ g‘mOmMo hmoV.o
CVa§S>rÀ`m aMZobm Am{U ~«m÷Um§À`m dM©ñdmbm AmìhmZ A°ÊQ>m{o ZAmo J«måergma»`m ‘mŠg©dmXr {dMmaH$mbm ‘mZ{gH$
XoÊ`mgmR>r Jm¡V‘ ~wÕ, H$dr AídKmof, g§V VwH$mam‘, g§V Xmñ`ËdmnmgyZÀ`m ‘wº$s hr H«$m§VrMr nyd©eV© dmQ>Vo. J«måer
n[adV©ZmMm dmQ>gê$ & 1 Vo 15 Am°³Q>mo~a 2022 5
`m§À`m ^mfoV gË`emoYH$ g‘mOmMo ho H$m`© åhUOo à^wËdmMm {~«{Q>e gÎmoH$¥ V dmgmh{VH$ emofUmMr Zm|X KoÊ`mMo ’w$ë`m§Zr
{Zamg H$aUmar H«$m§Vr hmoVr. Q>mibo Zmhr; VgoM gm‘«mÁ`dmX Am{U dU©^oXm{damoYr
gË`emoYH$ g‘mOmZo godm^mdr H$m`© Ho$bo Zmhr qH$dm Cä`m am{hboë`m A‘o[aHo$Vrb H$mù`m§er ZmVo gm§Jm`MoXI o rb
g‘mOmÀ`m Hw$R>ë`mVar A§JmV OwO~r gwYmaUm gwM{dbr Q>mibo Zmhr! gË`emoYH$ g‘mOmÀ`m ‘wHw§$Xamd nmQ>rb
Zmhr. `m g‘mOmZo ^maVmVrb g‘mOmVrb gdm©{YH$ `m§Zr amOH$s` XmV¥ËdmVyZ Amnë`m "Mm~H$mMm nri g¡b
‘hÎdmMm àíZ hmVmibm. hm àíZ ^maVr` g‘mOmÀ`m hmoB©b' åhUyZ "XrZ{‘Ì'bm XoÊ`mV `oD$ nm{hbobo amOH$s`
nwZa©MZoMm hmoVm. g‘mOmZo hmVmibobo {d{dY àíZ ho `m XmV¥Ëd ZmH$mabo hmoVo.
nwZa©MZoÀ`m g§X^m©V hmoV.o CXmhaUmW©, Hw$Qw>~§ gwYmaUm Am{U nwT>o MmbyZ ‘mÌ gË`emoYH$m§Mo ho dJ©^mZ gwQ>V Jobo.
gmnojV: A{YH$ g‘Vm{Y{ð>V n`m©`r {ddmh{dYrMm {dMma g‘mOmVrb dmT>Ë`m dJ©{damoYmMr Zm|X KoÊ`mEodOr
hm {nV¥gÎmmH$ Hw$Qw>§~ì`dñWoÀ`m Am{U nwéfgÎmmH$ dJ©g‘Ýd`mMm {dMma nma§n[aH$ gË`emoYH$ Midirda
g‘mOmÀ`m nwZa©MZoMm ^mJ åhUyZ hmVmibm Jobm. Ym{‘©H$ à^mdr am{hbm. am°`dmXr `ed§Vamd MìhmUm§Zr ’w$bodmXmMr
{dYtÀ`m nwZ{d©MmamnmgyZ Va n{hbr H$m‘Jma g§KQ>Zm gmW gmoS>yZ Zohê$àUrV H$m°J± go« Mm dJ©g‘Ýd`dmX ñdrH$mabm.
ñWmnÊ`mn`ªV Aem OrdZmÀ`m gd©M n¡by§Mm {dMma dJ©g‘Ýd`dmXmbm OmVrg‘Ýd`dmXmMr gmW {Xbr Jobr.
gË`emo Y H$m§ Z r Ho $ bm. AJXr, g§ K Q>ZmË‘H$ Aem H$mimV, gË`emoYH$ g‘mOmZo gÎmmYmè`m§Zm gimo
bmoH$emhrMrXoIrb g‘mOmZo H$miOr KoVbr. g‘mOmÀ`m H$s nimo H$ê$Z gmoS>m`bm nm{hOo hmoVo. nU, `m H$mimV
ñWmnZoZ§Va XmoZ dfmªZr ’w$ë`m§Zr g‘mOmÀ`m AÜ`jnXmMr gË`emoYH$ g‘mOmMo ApñVËd dm{f©H$ A{YdoeZmnbrH$S>o
gyÌo S>m°. {dlm‘ am‘Or Kmobo `m§À`mH$S>o gwnyX© Ho$br. am{hbo Zmhr. Z§Va Va gË`emoYH$ g‘mOmÀ`m dmagm§Zm
{ejUàgma ho g‘mOmMo à‘wI C{Ôï> hmoVo. g‘mOmÀ`m ~hþOZ g‘mOmVrb gmIag‘«mQ>, {ejUg‘«mQ> ho eÌy dmQ>Zo mgo
1875‘Yrb 22 R>amdm§n¡H$s 18 R>amd ho {ejUmg§~§Yr Pmbo.
hmoV.o AJXr nwÊ`mVrb añË`m§darb ‘wbm§Zm emioV ZoÊ`mnmgyZ gË`emoYH$ g‘mOmÀ`m {dMmamer ^m§S>dbemhrbm
Va amÌemim Mmb{dÊ`mn`ªVMo CnH«$‘ `m g‘mOmZo AmìhmZ XoUmè`m ‘mŠg©dmXr {dMmam§Mr gm§JS> KmbÊ`mMm
Mmb{dbo. eyÐm§‘Ü`o kmZàgma hmoD$ Z`o `mgmR>r nwUo à`ËZ ‘hmamï´>mV Ho$bm Jobm. nma§n[aH$ gË`emoYH$ Am{U
n[agamVrb daÀ`m OmVtZr {hH$‘VrZo `moOZm AmIë`m. nma§n[aH$ S>mdo `m "gË`emoYH$ ‘mŠg©dmXr' à`ËZmnmgyZ
{Q>iH$m§nmgyZ Va amZS>çm§n`ªV gd©M A{^OZm§Zr `mV à`ËZnyd©H$ bm§~ am{hbo. AmO ^maVmV Om{VJ«ñV dJ©
^mJrXmar Ho$br. nU gË`emoYH$m§Zr hm àíZ Ygmg Am{U dJ©J«ñV OmVr Aer AdñWm Amho. OwZm àíZ
bmdÊ`mMm à`ËZ Ho$bm. AmOMm e¡j{UH$ {dH$mg hm bm|~H$iV nS>bobm Amho Am{U Zdm gwQ>bobm Zmhr!
A§eV: `m MidirMm n[anmH$ Amho. gË`emoYH$m§Zr S>mdonU Am{U S>mì`m§Zr gË`emoYH$s ~mUm
’w$ë`m§Zm gm‘«mÁ`dmXmVrb A§V{d©amoY g‘Obm ZìhVm, ZmH$maë`m‘wio n[adV©ZmMo MmH$ {Zåå`mdaM éVbo.
Agm Amamon Jmo. nw. XoenmS>çm§Zr Ho$bobm Amho. gË`emoYH$ gË`emoYH$ g‘mOmÀ`m `m XrS>eoì`m dfm©V hr J{Vê$ÕVm
g‘mOmZo EH$mMdoir OmË`§VmMr Am{U g‘mOdmXr H«$m§Vr ^oXbr OmÊ`mMm {dMma ìhmdm.
H$amdr, Aer Anojm H$aUo MwH$sMo hmoVo. OmË`§Vm{edm`
^maV hm dJ©g‘mO hmoUma Zmhr Am{U dJu` emofUmMm {Xbrn MìhmU
àíZ hm OmVr` emofUmÀ`m A§Vm{edm` gmoS>{dVm `oUma àmܶmnH$,
Zmhr, `mMo gw`mo½` ^mZ ’w$ë`m§Zm hmoV.o AmYw{ZH$ dmgmh{VH$ ñdm‘r am‘mZ§X VrW© ‘amR>dmS>m {dÚmnrR>, Zm§XoS>
^m§S>dbr gÎmoZo {Z‘m©U Ho$boë`m AdH$memV ’w$bo OwÝ`m dilipchavan@gmail.com
"n[adV©ZmMm dmQ>gê$'Mr
ê$' dJ©Ur ~±H$ Q´>mÝg’$aZo ^aʶmgmR>r Vnerb
~±H$ Am°’$ B§{S>¶m, ’$½¶w©gZ H$m°boO amoS> emIm, nwUo
~MV ImVo … n[adV©ZmMm dmQ>gê$
~MV ImVo H«$. … 051410110013969
Am¶E’$Eggr H«$. … BKID0000514
E‘Am¶grAma H«$. … 411013014
n¡go Q´>mÝg’$a Ho$ë¶mZ§Va 9763206212 ¶m H«$‘m§H$mda EgE‘Eg Ûmao AWdm pwatsaru@yahoo.com ¶m B©‘obda H$idmdo.
Aä`mg Xm§S>Jm hmoVm. Ë`mMo à{Vq~~ Ë`m§À`m Reprint, 2020, Maple Classics, Noida, India, p. 75).
^mfUm§‘YyZ C‘Q>m`Mo. VËH$mbrZ amOH$maUmV ^mD$amd ~wH$a Q>r. dm°qe½Q>Z `m§À`m `m H$m‘m‘wio H¥$îUdUu`
nmQ>rb ho OmD$ eH$bo AgVo. Vgm Ë`m§Zm ‘moh ìhmdm d ídoVdUu` g‘mOm‘Ü`o EH$ g§dmX gmYbm Jobm.
Aer n[apñWVr Z¸$sM hmoVr. eoVH$ar H$m‘Jma njmMo Ûof, Oi’$imQ>, qhgm, ~Xbm Aem `m XwîH¥$Ë`m§Zm
Vo g§ñWmnH$ g^mgX hmoV.o Ë`m§Zr amOH$maUm‘Ü`o àdoe H$dQ>miÊ`mnojm ào‘, ghH$m`© Aem gå`H$ ‘mJm©Zo
H$amdm Aem àH$maMm AmJ«h AZoH$m§Mm hmoVm. nU H$m`© H$aVm `oVo, ho Ë`m§Zr XmIdyZ {Xbo. hoM VÎd
Zmhr. ^mD$amdm§Zr ho Ho$bo Zmhr. H$maU Ë`m§Zm H$m` Ë`m§Zr Amnë`m g§nyU© Am`wî`mV nmibo. ^mD$amd
H$am`Mo Zmhr? ho n¸o$ R>mD$H$ hmoVo. J[a~mÀ`m nmoam§Zm nmQ>rb `m§Zrhr ‘wpñb‘ Am{U BVa g‘mOmVrb bmoH$m§Zm
{eH$dUo hoM Amnbo OrdZH$m`© Amho ho Ë`m§Zr AmoiIbo Odi Ho$bo. ~«måhU bmoH$m§Zm Amnë`m g§ñWoV Ë`m§Zr
hmoVo (Aem àH$maMo ‘moR>onU ho `m Aem AmË‘^mZmVyZ gm‘mdyZ KoVbo hmoV.o ~wH$a Q>r. dm°qe½Q>Z Am{U H$‘©dra
`oV AgVo). {ejUmÀ`m ‘mÜ`‘mVyZM AJXr ~wH$a ^mD$amd nmQ>rb `m§À`mVrb ho gmå` AmOÀ`m
Q>r. dm°qe½Q>Z gmaIoM Vo H$m‘ H$aV amhrbo. Ë`m§Zr nmíd©^y‘rda ’$ma ‘hÎdmMo Amho.
‘hmamï´>mMm g§nyU© gm§ñH¥${VH$ MohamM ~XbyZ Q>mH$bm. "{ejUmÀ`m ‘mÜ`‘mVyZ ~aoM H$mhr AmnU H$ê$
Aem àH$maMo AOyZ H$moUr H$m‘ Ho$bo Amho H$m? eH$Vmo', hr C‘u AmO g§nV Mmbbobr AgVmZm `m
Agm Ooìhm {dMma AmnU H$aVmo Voìhm, n§Om~amd ‘hmZ AmËå`m§À`m `moJXmZm‘wio {ZameOZH$ ^mdZm
Xoe‘wI Am{U H$‘©dra {hao hr Zmdo `mg§X^m©V nQ>H$Z nwgQ> hmoV OmVmV. ho gË` ZmH$maVm `oUma Zmhr.
S>moù`mg‘moa `oVmV. nU `m XmoÝhrhr ì`º$s (n§Om~amd
Xoe‘wI Am{U H$‘©dra {hao) amOH$maUmV H$mhrEH$
^y{‘H$m ~OmdV Amnbo e¡j{UH$ joÌmVbo H$m‘ H$aV
50 1 Vo 15 Am°³Q>mo~a 2022 & n[adV©ZmMm dmQ>gê$