Matsaouras Teleutaia Epanalipsi

Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Κυκλοφορούν
Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
επίσης από τις εκδόσεις µας: Γιάννης Μπατσαούρας
ΦΥΣΙΚΗ
ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ
ΦΥΣΙΚΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ
Θεωρία σε µικρές προτάσεις

5 Επαναληπτικά Κριτήρια
Απαντήσεις-Λύσεις των Κριτηρίων
ISBN 978-618-00-4460-7
ISBN: 978-618-00-????-?
.
.
Φυσική Γ΄ Λυκείου
Τελευταία Επανάληψη
Προσανατολισμός Θετικών Σπουδών
Ιωάννης Μπατσαούρας
Τηλέφωνα: 210-5012998 − 6945-702864
Απαγορεύεται Διεύθυνση: Ρόδου 23 Πετρούπολη
μερική ή ολική e-mail: batsaouras@gmail.com
αναδημοσίευση του site: www. dimokritos.gr
παρόντος καθώς και η https://www.facebook.com/groups/proetoimasiafysikis
αναπαραγωγή με Σελίδες 115 μέγεθος 17×24
οποιονδήποτε τρόπο ISBN: 978-618-86556-5-2
μηχανικό ή
ηλεκτρονικό ©Copyright Μάιος 2024
(Νόμος 2121/93 Ηλεκτρονική Σελιδοποίηση: Ιωάννης Μπατσαούρας ΙΜ
άρθρο 51) Σχεδίαση Εξωφύλλου: Open Line
Τελευταία Επανάληψη
Το βιβλίο Τελευταία Επανάληψη είναι ένα μικρό βιβλίο γύρω στις 115 σελίδες.
Δεν είχα πρόθεση να γράψω ένα τέτοιο βιβλίο.
Από κάποιες δημοσιεύσεις που έκανα στο facebook διαπίστωσα πως αρκετοί
συνάδελφοι αλλά και πολλά παιδιά μου ζητούσαν να γράψω μια επανάληψη θεωρίας.
Διαπίστωσα πως η θεωρία σε μικρές προτάσεις ήταν πολύ χρήσιμη αν και τα αρχεία
ήταν αρκετά παλιά και χρειάζονταν βελτίωση. Έτσι ξεκίνησα ένα αγώνα δρόμου
ώστε να προλάβω να τα αναβαθμίσω αλλά να συμπεριλάβω και τα κεφάλαια που
προστέθηκαν τελευταία.
Παράλληλα συγκέντρωνα υλικό για μελλοντική αναβάθμιση του επαναληπτικού
βιβλίου και είχα δημιουργήσει ένα αξιόλογο αρχείο στο οποίο πρόσθεσα και κάποια
λίγα θέματα από τα επί μέρους βιβλία μου ώστε να φτιαχτούν κάποια πολύ δυνατά
κριτήρια αξιολόγησης και δημιουργήθηκε το βιβλίο της τελευταίας επανάληψης
στο οποίο θα βρείτε:
• Θεωρία ανά κεφάλαιο σε μικρές προτάσεις

• 5 κριτήρια Αξιολόγησης
• Απαντήσεις – Λύσεις των κριτηρίων
Θέλω να ευχαριστήσω τους φίλους και συναδέλφους που με ενθάρρυναν να
προχωρήσω στην δημιουργία αυτού του βιβλίου.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον καλό συνάδελφο και φίλο Γιάννη Χριστοδούλου για την
τεράστια βοήθεια που πρόσφερε στα σχήματα.
Επίσης θέλω να ευχαριστήσω την οικογένεια μου που με στήριξε και σε αυτή την
δύσκολη και επίπονη προσπάθεια.
Καλή δύναμη στους Καθηγητές Φυσικής που προετοιμάζουν υποψηφίους
Καλή επιτυχία στα παιδιά που αγωνίζονται
Ιωάννης Γεωργίου Μπατσαούρας
Πετρούπολη 2024
Περιεχόμενα
Σελίδες
Πρόλογος 5-5
Περιεχόμενα 7-7
Α Μέρος Θεωρία σε μικρές προτάσεις 10-71
Κρούσεις 10 -13
Ταλαντώσεις 14 - 21
Στερεό Σώμα 22 - 28
Κύματα 29 - 38
Ηλεκτρομαγνητισμός 39 - 60
Κβαντομηχανική 61 - 71
Β Μέρος Κριτήρια Αξιολόγηση 74 - 96
ο
1 Κριτήριο Κρούσεις – Ταλαντώσεις- Στερεό 77 – 77
2ο Κριτήριο Όλη η εξεταστέα ύλη 78 – 82
ο
3 Κριτήριο Όλη η εξεταστέα ύλη 83 – 87
ο
4 Κριτήριο Όλη η εξεταστέα ύλη 88 - 92
ο
5 Κριτήριο Όλη η εξεταστέα ύλη 93 – 96
Γ Μέρος Απαντήσεις- Λύσεις Κριτηρίων 98 - 115
.
Μέρος Α
Θεωρία Σε Μικρές Προτάσεις

// Τελευταία Επανάληψη Φυσικής Γ Λυκείου
1. ΚΡΟΥΣΕΙΣ
1. Στην κρούση δύο σωμάτων του μακρόκοσμου

α. Τα σώματα έρχονται σε επαφή
β. Αναπτύσσονται πολύ ισχυρές δυνάμεις μεταξύ τους όταν είναι σε επαφή
γ. Μεταβάλλεται η ορμή των σωμάτων (τουλάχιστον του ενός σώματος)
2. Τον όρο κρούση τον χρησιμοποιούμε και στο μικρόκοσμο για να περιγράψουμε
απότομες μεταβολές της κινητικής κατάστασης δύο σωματιδίων όπως:
α. Κίνηση σωματιδίου άλφα (πυρήνας Ηλίου) που πλησιάζει σε ακίνητο πυρήνα
β. Κίνηση φωτονίου προς ελεύθερο ηλεκτρόνιο (φαινόμενο Compton)
3. Στο μικρόκοσμο αντί για τον όρο «κρούση» χρησιμοποιούμε τον όρο «σκέδαση»
4. Η σκέδαση σωματιδίων μοιάζει με την κρούση δύο σωμάτων.
5. Μεταξύ των σωματιδίων αναπτύσσονται αλληλεπιδράσεις.
6. Με κριτήριο τις διευθύνσεις που έχουν οι ταχύτητες των συγκρουόμενων σωμάτων
πριν την κρούση, οι κρούσεις διακρίνονται σε:
Κεντρικές Έκκεντρες Πλάγιες
7. Στην κεντρική κρούση οι ταχύτητες των σωμάτων πριν

την κρούση βρίσκονται στην ίδια ευθεία (την ευθεία που
συνδέει τα κέντρα των δύο σωμάτων).
8. Στην έκκεντρη κρούση οι ταχύτητες των σωμάτων πριν την

κρούση είναι παράλληλες.
9. Στην έκκεντρη κρούση οι ταχύτητες των σωμάτων μετά την κρούση μπορεί να
είναι ή να μην είναι παράλληλες.
10. Στην πλάγια κρούση οι ταχύτητες των σωμάτων πριν την

κρούση σχηματίζουν γωνία.
11. Σε όλα τα είδη κρούσης οι δυνάμεις μεταξύ των σωμάτων λόγω κρούσης
βρίσκονται στην ευθεία που συνδέει τα κέντρα των σωμάτων.
10||
Θεωρία σε μικρές προτάσεις – Κρούσεις \\
Η Διατήρηση της Ορμής στις κρούσεις

12. Η Ορμή ενός συστήματος σωμάτων διατηρείται σε ένα μονωμένο σύστημα
σωμάτων. [ Η συνισταμένη των εξωτερικών δυνάμεων είναι μηδέν].
13. Σε μία κρούση διατηρείται η ορμή αν τα σώματα που συγκρούονται είναι
ελεύθερα να κινηθούν, ακόμη και όταν ασκούνται εξωτερικές δυνάμεις.
14. Η κρούση διαρκεί ελάχιστο χρόνο ώστε ακόμη και αν ασκούνται εξωτερικές
δυνάμεις να μην προκαλούν μεταβολή στην ορμή των σωμάτων (η ώθησή τους είναι
μηδέν).
15. Η αρχή διατήρησης της ορμής είναι διανυσματικός νόμος και σε μία κρούση
γράφεται:
𝑝𝛼𝜌𝜒(𝑥) = 𝑝𝜏𝜀𝜆(𝑥)
𝑝⃗𝛼𝜌𝜒 = 𝑝⃗𝜏𝜀𝜆 ⇒ { ⬚
𝑝𝛼𝜌𝜒(𝑦) = 𝑝𝜏𝜀𝜆(𝑦)
16. Σε μία κεντρική κρούση χρησιμοποιούμε την αλγεβρική σχέση

𝑚1 𝜐1 + 𝑚2 𝜐2 = 𝑚1 𝜐1′ + 𝑚2 𝜐2′
17. Σε μία κεντρική κρούση, στην αλγεβρική εξίσωση της αρχής διατήρησης της
ορμής τα σύμβολα 𝜐1, 𝜐2, 𝜐1′, 𝜐2′ εκφράζουν:
● Μέτρα ταχυτήτων, αν η κατεύθυνση των αντίστοιχων διανυσμάτων είναι γνωστή.
● Αλγεβρικές τιμές, αν τα διανύσματα είναι άγνωστα.
18. Η κρούση δύο σωμάτων αρχίζει και τελειώνει στο ίδιο σημείο (με τα σώματα
σχεδόν στην ίδια θέση λίγο πριν και αμέσως μετά την κρούση).
19. Σε μία κρούση δύο σωμάτων η μεταβολή της βαρυτικής δυναμικής ενέργειας
είναι:
𝛥𝑈 = 0
20. Σε μία κρούση δύο σωμάτων η μεταβολή της μηχανικής ενέργειας του
συστήματος είναι:
𝛥𝛦 = 𝛥𝑈 + 𝛥𝛫 ⇒ 𝛥𝛦 = 𝛥𝛫
21. Η διατήρηση μηχανικής ενέργειας είναι ισοδύναμη με τη διατήρηση της
κινητικής ενέργειας του συστήματος αφού 𝛥𝛦 = 𝛥𝛫.
22. Ελαστική είναι η κρούση στην οποία διατηρείται η κινητική ενέργεια του
συστήματος των συγκρουόμενων σωμάτων.
23. Η κρούση ανάμεσα σε δύο πολύ σκληρά σώματα, όπως ανάμεσα σε δύο μπάλες
του μπιλιάρδου, μπορεί να θεωρηθεί ελαστική.
|| 11
24. Ανελαστική ονομάζεται η κρούση στην οποία ένα μέρος της αρχικής κινητικής
ενέργειας των σωμάτων μετατρέπεται σε θερμότητα.
25. Παράδειγμα ανελαστικής κρούσης είναι η πλαστική κρούση στην οποία μετά την
κρούση ενώνονται και σχηματίζουν συσσωμάτωμα.
Κεντρική Ελαστική Κρούση Δύο Σφαιρών
26. Στην κεντρική κρούση εφαρμόζουμε την αρχή διατήρησης

της ορμής αλγεβρικά. (Καθορίζουμε πρώτα τη θετική φορά).
27. Αν κάποια από τα σύμβολα 𝜐1, 𝜐2, 𝜐1′, 𝜐2′ εκφράζουν
μέτρα ταχυτήτων τότε το πρόσημο της αλγεβρικής τιμής
γράφεται μπροστά από το αντίστοιχο σύμβολο εφόσον η
κατεύθυνση είναι γνωστή.
28. Στην κεντρική ελαστική κρούση ισχύει αρχή διατήρησης της ορμής και η
διατήρηση της κινητικής ενέργειας.
29. Αποδεικνύεται ότι: 𝜐1 − 𝜐2 = −(𝜐1′ − 𝜐2′ ) ⇔ 𝜐1 + 𝜐1′ = 𝜐2 + 𝜐2′
30. Στους τύπους υπολογισμού των 𝜐1′, 𝜐2′ χρησιμοποιούμε αλγεβρικές τιμές.
31. Αν ένα σώμα μάζας 𝑚 που κινείται με ταχύτητα 𝜐1συγκρούεται ελαστικά με
ακίνητο σώμα μάζας 𝑀 τότε ισχύουν οι τύποι:
𝑚−𝑀 2𝑚
𝜐1′ = 𝜐 και 𝜐2′ = 𝜐
𝑀+𝑚 1 𝑀+𝑚 1
● Αν τα σώματα έχουν ίσες μάζες (𝑚 = 𝑀), συμβαίνει ανταλλαγή ταχυτήτων.

● Αν 𝑚 < 𝑀 το σώμα μάζας 𝑚 μετά την κρούση κινείται προς αντίθετη
κατεύθυνση.
32. Αν ένα σώμα μάζας 𝑚 που κινείται με ταχύτητα 𝜐

συγκρούεται ελαστικά με ακίνητο σώμα πολύ μεγαλύτερης
μάζας 𝑀 τότε:
• μετά την κρούση τα σώματα έχουν ταχύτητες 𝜐 ′, 𝑉 ′ και ισχύει:
𝑚−𝑀 2𝑚
𝜐′ = 𝜐 ≈ −𝜐 και 𝑉′ = 𝜐≈0
𝑀+𝑚 𝑀+𝑚
Αυτό συμβαίνει όταν μία σφαίρα συγκρούεται κεντρικά και ελαστικά με ακίνητο
τοίχο ή δάπεδο. Μετά την κρούση, η σφαίρα ανακλάται με ταχύτητα αντίθετη της
αρχικής της, 𝜐 ′ = −𝜐.
12||
Θεωρία σε μικρές προτάσεις – Κρούσεις \\
Πλάγια ελαστική κρούση σφαίρας με τοίχο

Σφαίρα κινούμενη με ταχύτητα 𝜐⃗ συγκρούεται πλάγια
με τοίχο και μετά την κρούση έχει ταχύτητα 𝜐⃗′.
33. Η δύναμη που δέχεται η σφαίρα από τον τοίχο είναι
κάθετη στον τοίχο.
34. Οι ταχύτητες 𝜐⃗, 𝜐⃗′ αναλύονται σε κάθετες συνιστώσες.
35. Η γωνία που σχηματίζει η 𝜐⃗ με την κάθετη στον τοίχο συμβολίζεται με 𝜃𝜋

(γωνία πρόσπτωσης).
36. Η γωνία που σχηματίζει η 𝜐⃗′ με την κάθετη στον τοίχο άξονας 𝑦′𝑦
συμβολίζεται με 𝜃𝛼 (γωνία ανάκλασης).
37. Στον άξονα 𝑥′𝑥 δεν ασκούνται δυνάμεις, άρα ισχύει η αρχή διατήρησης της
ορμής:
𝑝𝛼𝜌𝜒(𝑥) = 𝑝𝜏𝜀𝜆(𝑥) ⇒ 𝑚𝜐𝑥 = 𝑚𝜐𝑥′ ⇒ 𝜐𝑥 = 𝜐𝑥′ (1)
38. Από τη διατήρηση της κινητικής ενέργειας:
1 1
𝑚𝜐 2 = 𝑚𝜐 ′2 ⇒ 𝜐 2 = 𝜐 ′2
2 2
(1)
⇒ 𝜐𝑥2 + 𝜐𝑦2 = 𝜐𝑥′2 + 𝜐𝑦′2 ⇒ 𝜐𝑦2 = 𝜐𝑦′2 ⇒ 𝜐𝑦 = −𝜐𝑦′
39. Από την ισότητα των τριγώνων προκύπτει ότι:

Γωνία πρόσπτωσης = Γωνία Ανάκλασης
𝜃𝜋 = 𝜃𝛼
40. Δύο σφαίρες με ίσες μάζες συγκρούονται έκκεντρα. Μετά την κρούση κινούνται
σε κάθετες διευθύνσεις.
41. Όταν μία σφαίρα συγκρούεται ελαστικά με σφαίρα ίσης μάζας

• Αν η κρούση είναι κεντρική τότε οι σφαίρες ανταλλάσσουν ταχύτητες
• Αν η κρούση είναι έκκεντρη τότε μετά την κρούση οι σφαίρες κινούνται σε
κάθετες διευθύνσεις.
|| 13
ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ (©Γιάννης Μπατσαούρας)

Περιοδικά Φαινόμενα
1. Τα περιοδικά φαινόμενα επαναλαμβάνονται μετά από κάποιο χρόνο (𝛵)
2. Τα μεγέθη Περίοδος και Συχνότητα τα συναντάμε στα περιοδικά φαινόμενα
3. Περίοδος είναι ο χρόνος για να ολοκληρωθεί το φαινόμενο.
4. Η συχνότητα (𝑓) είναι ο αριθμός των επαναλήψεων σε χρόνο 1𝑠.
5. Αν σε χρόνο 𝛥𝑡 το φαινόμενο επαναλαμβάνεται 𝛮 φορές τότε:
𝑁
𝑓=
𝛥𝑡
6. Τα μεγέθη 𝛵, 𝑓 είναι αντίστροφα
1 1
𝑓= ⇔𝑇=
𝑇 𝑓
7. Την περίοδο την μετράμε σε 𝑠 ενώ την συχνότητα σε Hz 1𝐻𝑧 = 𝑠 −1
8. Το μέγεθος « γωνιακή συχνότητα» το συναντάμε σε όλα τα περιοδικά
φαινόμενα
9. Η γωνιακή συχνότητα είναι μέγεθος μονόμετρο και συμβολίζεται με 𝜔
2𝜋
𝜔 = 2𝜋𝑓 𝜅𝛼𝜄 𝜔 =
𝛵
Κινηματική Απλής Αρμονικής Ταλάντωσης

10. Σε κάθε ταλάντωση το σώμα κινείται περιοδικά ανάμεσα σε δύο ακραίες θέσεις.
11. Οι δύο ακραίες θέσεις είναι συμμετρικές ως προς την θέση ισορροπίας.
12. Αν σε μία ταλάντωση η τροχιά του σώματος είναι ευθεία τότε η ταλάντωση
ονομάζεται γραμμική ταλάντωση.
13. Σε μία γραμμική ταλάντωση που συμβαίνει στον άξονα 𝑥′𝑥 χρησιμοποιούμε το
μέγεθος απομάκρυνση (𝑥) που μας δείχνει πόσο μακριά είναι το σώμα από την θέση
ισορροπίας.
14. Μία γραμμική ταλάντωση ονομάζεται Απλή Αρμονική Ταλάντωση όταν:
𝑥 = 𝐴𝜂𝜇𝜔𝑡
Φάση – Αρχική Φάση

15. Στην απλή αρμονική ταλάντωση η μέτρηση ενός χρονικού διαστήματος
μπορεί να γίνει με την βοήθεια γωνίας 𝛥𝜑.
16. Σε κάθε χρονική στιγμή αντιστοιχεί κάποια γωνία 𝜑 που ονομάζεται φάση.
14||
Θεωρία σε μικρές προτάσεις – Ταλαντώσεις \\
17. Η μεταβολή της φάσης συμβολίζεται με 𝛥𝜑 και είναι πάντα θετική.

18. Σε χρόνο μιας περιόδου η αύξηση της φάσης είναι 𝛥𝜑 = 2𝜋 𝑟𝑎𝑑.
19. Αρχική φάση (𝜑𝜊 ) είναι η γωνία που αντιστοιχεί στην χρονική στιγμή 𝑡𝑜 = 0
20. Η φάση (𝜑) κάθε στιγμή είναι:
𝜑 = 𝜔𝑡 + 𝜑𝜊
21. Ο ρυθμός μεταβολής της φάσης είναι ίσος με την γωνιακή συχνότητα (𝜔)
22. Η αρχική φάση σχετίζεται με τις αρχικές τιμές των κινηματικών μεγεθών της
ταλάντωσης
Μεγέθη και εξισώσεις
23. Απομάκρυνση (x)
• Παίρνει θετικές και αρνητικές τιμές.
• Στην θέση ισορροπίας είναι 𝑥 = 0.
• Η μέγιστη τιμή της συμβολίζεται με 𝛢 και ονομάζεται πλάτος.
24. Ταχύτητα
• Στην θέση ισορροπίας το μέτρο της είναι μέγιστο.
• Στις ακραίες θέσεις είναι μηδέν.
25. Επιτάχυνση
• Είναι μηδέν στην θέση ισορροπίας.
• Στις ακραίες θέσεις το μέτρο της είναι μέγιστο.
26. Οι χρονικές εξισώσεις των μεγεθών απομάκρυνση-ταχύτητας- επιτάχυνσης

επηρεάζονται από την αρχική φάση
27. Αν τη χρονική στιγμή 𝑡𝑜 είναι 𝑥 = 0 και 𝜐 = 𝜐𝑚𝑎𝑥 > 0 τότε: 𝜑𝜊 = 0
28. Αν τη χρονική στιγμή 𝑡𝑜 είναι 𝑥 = +𝛢 τότε: 𝜑𝜊 = 𝜋⁄2
29. Σε κάθε αρμονική ταλάντωση ισχύουν οι εξισώσεις:
𝑥 = 𝐴𝜂𝜇(𝜔𝑡 + 𝜑𝜊 ) 𝜐 = 𝜔𝛢𝜎𝜐𝜈(𝜔𝑡 + 𝜑𝜊 ) 𝛼 = −𝜔2 𝛢𝜂𝜇(𝜔𝑡 + 𝜑𝜊 )
𝛼 = −𝜔2 𝑥 𝜐 = ±𝜔√𝛢2 − 𝑥 2
|| 15
Γραφικές παραστάσεις όταν 𝜑𝜊 = 0
30. Η απομάκρυνση και η ταχύτητα έχουν διαφορά φάσης 𝜋/2

31. Η απομάκρυνση και η επιτάχυνση έχουν διαφορά φάσης 𝜋
32. Όταν το σώμα πλησιάζει προς την θέση ισορροπίας αυξάνει το μέτρο της
ταχύτητας του.
33. Στην απλή αρμονική ταλάντωση η επιτάχυνση γίνεται μέγιστη στη θέση 𝑥 = −𝛢.
34. Σε χρόνο 𝛥𝑡 = 𝑇 το σώμα :
• Διέρχεται δύο φορές από την θέση ισορροπίας
• Διανύει διάστημα ίσο με 4𝛢.
Δυναμική της Απλής Αρμονικής Ταλάντωσης

35. Η συνισταμένη δύναμη σε μια απλή αρμονική ταλάντωση
• Είναι ανάλογη της απομάκρυνσης.
• έχει αλγεβρική τιμή της μορφής
𝛴𝐹 = −𝐷𝑥
• Ονομάζεται δύναμη επαναφοράς.
36. Τα φυσικά γνωρίσματα ενός ταλαντωτή είναι:
• Η σταθερά επαναφοράς 𝐷
• Η μάζα του 𝑚.
37. Η περίοδος μιας απλής αρμονικής ταλάντωσης
• Εξαρτάται μόνον από τα φυσικά γνωρίσματα του ταλαντωτή.
• Δεν εξαρτάται από το πλάτος της ταλάντωσης
38. Στην απλή αρμονική ταλάντωση η μέγιστη τιμή της δύναμη επαναφοράς είναι
𝐹𝑚𝑎𝑥 = 𝐷𝛢
39. Η συνθήκη για να κάνει ένα σώμα απλή αρμονική ταλάντωση είναι να δέχεται
δύναμη επαναφοράς ανάλογη της απομάκρυνσης.
16||
40. Σώμα ισορροπεί ακίνητο στο άκρο ελατηρίου.

α. Το σώμα θα παραμείνει στη θέση ισορροπίας αν δεν του προσφέρουμε ενέργεια.
β. Αν προσφέρουμε ενέργεια 𝛦 στο σώμα και μετά το αφήσουμε ελεύθερο, θα κάνει
απλή αρμονική ταλάντωση με πλάτος
2𝛦
𝛢=√
𝐷
41. Σε έναν ταλαντωτή (𝐷, 𝑚) το σώμα βρίσκεται αρχικά ακίνητο στη θέση
ισορροπίας. Μετακινούμε πολύ αργά (𝜐 ≈ 0) το σώμα κατά 𝑥 από τη θέση
ισορροπίας ασκώντας δύναμη 𝐹.
α. Η αλγεβρική τιμή της δύναμης 𝐹 είναι:
𝐹 = −𝐹𝜀𝜋 ⇒ 𝑭 = 𝑫𝒙.
β. Η ενέργεια που προσφέρει η δύναμη 𝐹 είναι ίση με το έργο της.
γ. Το έργο της δύναμης 𝐹 υπολογίζεται με εμβαδομέτρηση στο διάγραμμα 𝐹-𝑥.
1
𝑊𝐹 = 𝐷𝑥 2
2
δ. Η ενέργεια που προσφέρεται στον ταλαντωτή (ενέργεια διέγερσης) γίνεται μόνο
δυναμική ενέργεια 𝑈 αφού (𝜐 ≈ 0). Άρα:
1
𝑈 = 𝐷𝑥 2
2
42. Η ενέργεια ταλάντωσης καθορίζει το πλάτος της ταλάντωσης.
43. Σε μία περίοδο
• Η κινητική και η δυναμική ενέργεια γίνονται ίσες 4 φορές.
• Η κινητική και η δυναμική ενέργεια γίνονται μέγιστες δύο φορές.
44. Σώμα μάζας 𝛭 είναι κρεμασμένο στο κάτω άκρο κατακόρυφου ελατηρίου
σταθεράς 𝑘 και κάνει απλή αρμονική ταλάντωση.
• Αν προστεθεί μάζα 𝑚 (πλαστική κρούση) η θέση ισορροπίας κατεβαίνει κατά:
𝑚𝑔
𝑥=
𝑘
• Αν αφαιρεθεί μάζα 𝑚 (διάσπαση) τότε η θέση ισορροπίας ανεβαίνει κατά:
𝑚𝑔
𝑥=
𝑘
45. Ένα σώμα ισορροπεί στο άκρο κατακόρυφου ελατηρίου. Αν γνωρίζουμε την
παραμόρφωση 𝛥𝑙 του ελατηρίου στη θέση ισορροπίας και την επιτάχυνση της
βαρύτητας 𝑔, μπορούμε να υπολογίσουμε την περίοδο της ταλάντωσης με τον τύπο:
𝛥𝑙
𝛵 = 2𝜋√
𝑔
|| 17
46. Σώμα 𝛭 κάνει απλή αρμονική ταλάντωση και πάνω του είναι τοποθετημένο
σώμα μάζας 𝑚. Στο σώμα μάζας 𝑚 ασκείται μόνο το βάρος του 𝑚𝑔 και η δύναμη
επαφής.
α. Όσο τα σώματα δεν αποχωρίζονται έχουμε ένα σώμα μάζας (𝛭 + 𝑚) που κάνει
απλή αρμονική ταλάντωση με γωνιακή συχνότητα:
𝐷
𝜔=√
𝛭+𝑚
β. Αν η ταλάντωση γίνεται σε κατακόρυφο άξονα, τα σώματα δεν αποχωρίζονται

όσο η δύναμη επαφής έχει τιμή 𝛮 > 0.
γ. Αποχωρισμός συμβαίνει όταν 𝛮 = 0.
δ. Αν η ταλάντωση γίνεται σε οριζόντιο άξονα, τα σώματα δεν αποχωρίζονται όσο η
δύναμη στατικής τριβής είναι
|𝛵𝑠 | ≤ 𝛵𝑠(𝑚𝑎𝑥) ⇒ |𝛵𝑠 | ≤ 𝜇s 𝛮
47. Ένα σώμα κάνει απλή αρμονική ταλάντωση με ενέργεια 𝐸. Αν του προσφέρουμε
πρόσθετη ενέργεια 3𝐸 τότε το πλάτος της ταλάντωσης θα γίνει 2𝛢.
48. Σε μια απλή αρμονική ταλάντωση η κινητική ενέργεια είναι περιοδική συνάρτηση
του χρόνου με συχνότητα διπλάσια από τη συχνότητα της ταλάντωσης.
49. Στην απλή αρμονική ταλάντωση ο ρυθμός μεταβολής της κινητικής ενέργειας
είναι αντίθετος του ρυθμού μεταβολής της δυναμικής ενέργειας.
50. Η εξίσωση
𝜐 = ±𝜔√𝛢2 − 𝑥 2
προκύπτει από τη διατήρηση της ενέργειας σε μια απλή αρμονική ταλάντωση.
51. Σε μια απλή αρμονική ταλάντωση ισχύουν:
α. 𝛫 + 𝑈 = σταθ.
𝑑𝐸 𝑑𝑈 + 𝑑𝐾 𝑑𝑈 𝑑𝐾
β. =0⇒ =0⇒ =−
𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑑𝑡
𝑑𝐾 𝑑𝑊𝛴𝐹 𝛴𝐹𝑑𝑥
γ. = = = −𝐷𝑥𝜐
𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑑𝑡
𝑑𝑈 −𝑑𝑊𝐹𝜀𝜋 𝐹𝜀𝜋 𝑑𝑥
δ. = =− = −(−𝐷𝑥𝜐) = 𝐷𝑥𝜐
𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑑𝑡
𝐴
ε. 𝛫 = 𝑈 ⇒ 𝑥 = ±
√2
18||
Φθίνουσες Ταλαντώσεις
52. Όλες οι ελεύθερες ταλαντώσεις στον μακρόκοσμο είναι φθίνουσες γιατί καμιά
κίνηση δεν είναι απαλλαγμένη από τριβές και αντιστάσεις.
53. Συνήθως η δύναμη 𝐹′ που προκαλεί την απόσβεση είναι της μορφής 𝐹 ′ = −𝑏𝜐.
54. Η σταθερά απόσβεσης 𝑏 εξαρτάται από τις ιδιότητες του μέσου καθώς και από
το σχήμα και το μέγεθος του αντικειμένου που κινείται και έχει μονάδα το 1𝑘𝑔/𝑠
55. Η μηχανική ενέργεια του συστήματος με την πάροδο του χρόνου ελαττώνεται
και το πλάτος της ταλάντωσης μειώνεται.
56. Το έργο των δυνάμεων που προκαλούν την απόσβεση είναι αρνητικό και
υπολογίζεται με τη σχέση
𝑊𝐹′ = 𝛦𝜏𝜀𝜆 − 𝛦𝛼𝜌𝜒
57. Η περίοδος, για ορισμένη τιμή της σταθεράς 𝑏, διατηρείται σταθερή και
ανεξάρτητη από το πλάτος.
58. Για μικρές ή μεσαίες τιμές του 𝑏, το πλάτος μειώνεται εκθετικά 𝛢 = 𝛢0 𝑒 −𝛬𝑡 .
59. Όταν η σταθερά 𝑏 μεγαλώνει, το πλάτος της ταλάντωσης μειώνεται πιο γρήγορα.
60. Στα συστήματα ανάρτησης αυτοκινήτου θέλουμε η σταθερά 𝑏 να είναι μεγάλη,
ώστε όταν το αυτοκίνητο περνά από ένα εξόγκωμα του δρόμου, να μη συνεχίζει να
ταλαντώνεται για πολύ χρόνο.
61. Σε ένα ρολόι εκκρεμές θέλουμε η σταθερά 𝑏 να είναι μικρή.
62. Η συχνότητα μιας φθίνουσας ταλάντωσης παραμένει η ίδια σε όλη τη διάρκεια
της ταλάντωσης.
63. Στη σχέση 𝛢 = 𝛢0 𝑒 −𝛬𝑡 η σταθερά 𝛬 εξαρτάται από τη σταθερά απόσβεσης 𝑏
και τη μάζα 𝑚 και έχει μονάδες 𝑠 −1
64. Ο χρόνος υποδιπλασιασμού 𝜏 του πλάτους ισούται με:
𝑙𝑛2
𝜏=
𝛬
65. Ο θεμελιώδης νόμος γράφεται:
𝐷 𝑏
−𝐷𝑥 − 𝑏𝜐 = 𝑚𝑎 ⇒ 𝑎 = − 𝑥− 𝜐
𝑚 𝑚
66. Η θέση 𝑥 = 0 δεν είναι η θέση μέγιστης ταχύτητας.
67. Για τους ενεργειακούς ρυθμούς μεταβολής σε μία φθίνουσα ταλάντωση ισχύουν:
|| 19
𝑑𝑈 −𝑑𝑊𝐹𝜀𝜋 −𝐹𝜀𝜋 𝑑𝑥 −(−𝐷𝑥)𝑑𝑥

= = = = 𝐷𝑥𝜐
𝑑𝛫 𝑑𝑊𝛴𝐹
= = 𝛴𝐹𝜐 = (−𝐷𝑥 − 𝑏𝜐)𝜐
𝑑𝑡 𝑑𝑡
𝑑𝑄 |𝑑𝑊𝐹′ |
= = 𝑏𝜐 2
𝑑𝑡 𝑑𝑡
68. Για μεσαίες και μικρές τιμές της σταθεράς 𝑏 ισχύει:
𝛢0 𝛢 𝛢
• 𝛢1
= 𝛢1 = 𝛢2 = ⋯
2 3
• Το ποσοστό μείωσης του πλάτους είναι ίδιο σε κάθε περίοδο

69. Για πολύ μεγάλες τιμές της σταθεράς 𝑏, η κίνηση που κάνει το σώμα είναι
απεριοδική.
70. Για να ξεκινήσει μια φθίνουσα ταλάντωση, συνήθως πάμε το σώμα σε μία
ακραία θέση και το αφήνουμε ελεύθερο.
71. Στην πειραματική μελέτη της φθίνουσας ταλάντωσης η δύναμη αντίστασης
είναι η αντίσταση του αέρα.
Μεταβάλλοντας την πίεση του αέρα μεταβάλλεται η σταθερά 𝑏
Εξαναγκασμένες Ταλαντώσεις
72. Ελεύθερη ταλάντωση κάνει ένα σώμα αν το διεγείρουμε μόνο μία φορά (του
δώσουμε ενέργεια μια φορά).
73. Μία ταλάντωση μπορεί να είναι ελεύθερη ή εξαναγκασμένη.
74. Η συχνότητα μιας ελεύθερης ταλάντωσης ενός συστήματος ελατηρίου - μάζας
είναι ίση με την ιδιοσυχνότητα 𝑓0 του συστήματος:
1
𝑓0 = √𝑘⁄𝑚
2𝜋
75. Αν αναπληρώνουμε την ενέργεια που χάνεται σε μία ταλάντωση ανά περίοδο
τότε το πλάτος της ταλάντωσης παραμένει σταθερό.
20||
76. Μία εξαναγκασμένη ταλάντωση έχει σταθερό πλάτος διότι ασκείται εξωτερική
περιοδική δύναμη η οποία αναπληρώνει τις απώλειες ενέργειας ανά περίοδο.
77. Η εξωτερική περιοδική δύναμη ονομάζεται και «Διεγέρτης».
78. Η συχνότητα εξαναγκασμένης ταλάντωσης είναι η συχνότητα του διεγέρτη.
79. Το πλάτος εξαναγκασμένης ταλάντωσης εξαρτάται από τη συχνότητα της.
80. Αν μεταβάλλουμε τη συχνότητα 𝑓 μιας εξαναγκασμένης ταλάντωσης μπορεί να
παρατηρήσουμε ίδιο πλάτος για δύο διαφορετικές συχνότητες (Εξηγήστε σχηματικά).
81. Όταν η συχνότητα του διεγέρτη (που ισούται με τη συχνότητα της
εξαναγκασμένης ταλάντωσης) γίνει ίση με την ιδιοσυχνότητα του συστήματος τότε
έχουμε συντονισμό .
82. Κατά το συντονισμό η ενέργεια μεταφέρεται στο σύστημα κατά το βέλτιστο
τρόπο, γι' αυτό και το πλάτος της ταλάντωσης γίνεται μέγιστο.
83. Στον συντονισμό το πλάτος της εξαναγκασμένης ταλάντωσης γίνεται μέγιστο.
84. Η μέγιστη τιμή του πλάτους (στον συντονισμό) εξαρτάται από το 𝑏.
85. Σε κάθε εξαναγκασμένη ταλάντωση, σε χρόνο 𝛵 οι δυνάμεις 𝐹𝜀𝜉 και 𝐹 ′ έχουν
αντίθετα έργα 𝑊𝐹𝜀𝜉 = −𝑊𝐹′ .
86. Σε μία εξαναγκασμένη ταλάντωση ο θεμελιώδης νόμος γράφεται:
𝛴𝐹 = 𝑚𝑎 ⇒ 𝐹𝜀𝜉 + 𝐹 ′ + 𝐹𝜀𝜋 = 𝑚𝑎 ⇒ 𝐹𝜀𝜉 − 𝑏𝜐 − 𝐷𝑥 = −𝑚𝜔2 𝑥
⇒ 𝐹𝜀𝜉 − 𝑏𝜐 − 𝑚𝜔02 𝑥 = −𝑚𝜔2 𝑥
Στον συντονισμό ισχύει 𝜔 = 𝜔0 , οπότε η παραπάνω εξίσωση γράφεται:
𝐹𝜀𝜉 = 𝑏𝜐
87. Στην εξαναγκασμένη ταλάντωση ισχύουν οι εξισώσεις:
𝑥 = 𝐴𝜂𝜇𝜔𝑡 𝜐 = 𝜔𝛢𝜎𝜐𝜈𝜔𝑡 𝑎 = −𝜔2 𝛢𝜂𝜇𝜔𝑡
88. Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση η ενέργεια που χάνεται γίνεται μέγιστη όταν
το σύστημα βρίσκεται σε συντονισμό.
89. Κάθε κατασκευή (κτίριο – γέφυρα) έχει μια (ιδιοσυχνότητα) ταλάντωσης.
90. Στην διάρκεια σεισμού
• Τα κτίρια κάνουν εξαναγκασμένη ταλάντωση στην οποία
• Το έδαφος αποτελεί τον διεγέρτη
• Αν η συχνότητα ταλάντωσης του εδάφους γίνει ίση με την ιδιοσυχνότητα ενός
κτιρίου τότε έχουμε συντονισμό και ο κίνδυνος κατάρρευσης αυξάνει.
91. Το φαινόμενο συντονισμού μπορεί να εκδηλωθεί σε μία γέφυρα και κατά την
διέλευση ανθρώπων οι οποίοι κινούνται με ρυθμικό βηματισμό.
|| 21
ΣΤΕΡΕΟ ΣΩΜΑ
1. Ένα υλικό σημείο έχει τη δυνατότητα να εκτελεί μόνο μεταφορικές κινήσεις.
2. Μηχανικά στερεά λέγονται τα στερεά που δεν παραμορφώνονται όταν δέχονται
δυνάμεις.
3. Ένα στερεό σώμα μπορεί να κάνει μεταφορική, στροφική και σύνθετη κίνηση.
4. Στη μεταφορική κίνηση όλα τα σημεία του σώματος έχουν
● Ίδια Μετατόπιση
● Ίδια Ταχύτητα
● Ίδια Επιτάχυνση
5. Για να μελετήσουμε τη μεταφορική κίνηση αρκεί να μελετήσουμε την κίνηση του
κέντρου μάζας.
6. Η τροχιά του κέντρου μάζας μπορεί να είναι ευθεία ή καμπύλη.
7. Στον τροχό του «λούνα παρκ», τα βαγονάκια κάνουν μεταφορική κίνηση.
8. Στη μεταφορική κίνηση, κάθε ευθύγραμμο τμήμα του στερεού παραμένει
συνεχώς παράλληλο στην αρχική του θέση.
9. Αν δύο τυχαία σημεία ενός στερεού έχουν ίδια ταχύτητα κατά μέτρο και
διεύθυνση τότε η κίνηση του στερεού είναι μεταφορική.
Περιστροφική κίνηση
10. Στην περιστροφική κίνηση όλα τα σημεία του στερεού κάνουν κυκλική κίνηση
εκτός από τα σημεία που βρίσκονται πάνω στον άξονα περιστροφής, τα οποία
παραμένουν ακίνητα.
11. Στην περιστροφική κίνηση χρησιμοποιούμε γραμμικά και γωνιακά μεγέθη.
12. Τα γωνιακά μεγέθη ενός σημείου είναι:
● Γωνιακή μετατόπιση 𝛥𝜃
● Γωνιακή ταχύτητα 𝜔
● Γωνιακή επιτάχυνση 𝛼𝛾
13. Τα γραμμικά μεγέθη που αναφέρονται στην κίνηση ενός σημείου είναι:
Διάστημα Ταχύτητα Επιτάχυνση (κεντρομόλος και επιτρόχια)
14. Τα γωνιακά μεγέθη είναι ίδια για όλα τα σημεία του στερεού και έτσι μπορούμε
να λέμε:
● Γωνιακή μετατόπιση στερεού
● Γωνιακή ταχύτητα στερεού
● Γωνιακή επιτάχυνση στερεού
15. Τα γραμμικά μεγέθη δεν είναι ίδια για όλα τα σημεία του στερεού.
22||
Θεωρία σε μικρές προτάσεις – Στερεό \\
16. Στη μελέτη της περιστροφής στερεού θα χρησιμοποιήσουμε τα γωνιακά μεγέθη

17. Η γωνιακή ταχύτητα 𝜔⃗ ενός στερεού είναι διάνυσμα που έχει:
● Μέτρο 𝜔 = 𝛥𝜃⁄𝛥𝑡
● Διεύθυνση, τη διεύθυνση του άξονα περιστροφής
● Φορά, που τη βρίσκουμε με κανόνα δεξιού χεριού
18. Η γωνιακή επιτάχυνση ενός στερεού είναι διάνυσμα που έχει:
● Διεύθυνση, ίδια με τον άξονα περιστροφής
● Φορά, ίδια με το διάνυσμα 𝑑𝜔⃗
● Αλγεβρική τιμή, 𝛼𝛾 = 𝑑𝜔⁄𝑑𝑡
19. Τα διανύσματα 𝜔 ⃗ , 𝛼𝛾 βρίσκονται στην ίδια ευθεία και έτσι τα σύμβολα 𝜔, 𝛼𝛾
όταν εμφανίζονται σε εξισώσεις εκφράζουν αλγεβρικές τιμές.
20. Για κάποιο σημείο που βρίσκεται σε απόσταση 𝑟 από τον άξονα περιστροφής:
● Κάνει κυκλική κίνηση ακτίνας 𝑟
● Το μέτρο της γραμμικής ταχύτητάς του είναι 𝜐 = 𝑟𝜔
● Το μέτρο της επιτρόχιας επιτάχυνσής του είναι 𝑎𝜀 = 𝑟𝛼𝛾
● Το μέτρο της κεντρομόλου επιτάχυνσής του είναι
𝜐2
𝑎𝜅 = = 𝜔2 𝑟
𝑟
21. Όταν η γωνιακή επιτάχυνση είναι σταθερή τότε:
𝛥𝜔
𝛼𝛾 = α𝛾(𝜇) =
𝛥𝑡
22. Όταν η γωνιακή ταχύτητα είναι σταθερή (𝜔
⃗ = 𝜎𝜏𝛼𝜃𝜀𝜌ή) η κίνηση ονομάζεται
ομαλή περιστροφική και ισχύουν:
𝛥𝜃
𝜔 = σταθερή =
{ 𝛥𝑡
𝛥𝜃 = 𝜔𝛥𝑡
23. Όταν η γωνιακή επιτάχυνση είναι σταθερή (𝛼𝛾 = 𝜎𝜏𝛼𝜃𝜀𝜌ή) , η κίνηση

ονομάζεται ομαλά μεταβαλλόμενη περιστροφή και ισχύουν:
𝛥𝜔
𝛼𝛾 = σταθερή =
𝛥𝑡
⬚
𝜔 = 𝜔0 + 𝛼𝛾 𝛥𝑡
1
𝛥𝜃 = 𝜔 0 𝛥𝑡 + 𝛼 𝛥𝑡 2
{ 2 𝛾
|| 23
24. Από το διάγραμμα 𝜔-𝑡 μπορούμε να υπολογίσουμε τη γωνιακή μετατόπιση 𝛥𝜃

25. Ο αριθμός των περιστροφών υπολογίζεται από τη σχέση:
𝛥𝜃
𝛮=
2𝜋
26. Η γωνιακή επιτάχυνση έχει την κατεύθυνση του διανύσματος 𝑑𝜔
⃗ και μονάδα SI
το 1 rad/s2.
Σύνθετη κίνηση
27. Σύνθετη κίνηση κάνει ένα σώμα όταν μετακινείται στον χώρο και ταυτόχρονα
αλλάζει ο προσανατολισμός του.
28. Παραδείγματα σύνθετης κίνησης είναι η κύλιση.
29. Η σύνθετη κίνηση μπορεί να μελετηθεί ως επαλληλία μιας μεταφορικής και μιας
στροφικής κίνησης.
30. Η κύλιση ενός τροχού μπορεί να θεωρηθεί ως το αποτέλεσμα της επαλληλίας

μιας μεταφορικής κίνησης και μιας στροφικής κίνησης, γύρω από άξονα που περνάει
από το κέντρο του τροχού και είναι κάθετος σ’ αυτόν.
31. Το κέντρο μάζας βρίσκεται πάνω στον άξονα περιστροφής και άρα η κίνησή του
δεν επηρεάζεται από την περιστροφική κίνηση.
32. Για τη μελέτη της μεταφορικής κίνησης αρκεί να μελετήσουμε την κίνηση του
κέντρου μάζας.
33. Κάθε σημείο του τροχού που απέχει κατά 𝑟 από τον άξονα έχει δύο συνιστώσες
ταχύτητας:
● Την 𝜐𝑐𝑚 λόγω μεταφορικής κίνησης
● Την ταχύτητα λόγω περιστροφής που έχει μέτρο 𝜐𝜋𝜀𝜌 = 𝑟𝜔
34. Η ταχύτητα κάθε σημείου είναι η συνισταμένη των δύο συνιστωσών.
35. Το κέντρο μάζας κινείται παράλληλα στο δάπεδο με ταχύτητα 𝜐𝑐𝑚 .
24||
36. Τα σημεία της περιφέρειας έχουν λόγω περιστροφής ταχύτητα μέτρου 𝑅𝜔, όπου
𝑅 η ακτίνα του τροχού.
37. Τα σημεία του τροχού που βρίσκονται σε επαφή με το δάπεδο έχουν μηδενική
ταχύτητα (𝜐 = 0) και αυτό συνεπάγεται ότι 𝜐𝑐𝑚 = 𝑅𝜔.
38. Τα σημεία του τροχού που απέχουν 2𝑅 από το δάπεδο έχουν ταχύτητα 2𝜐𝑐𝑚 .
39. Σε χρόνο 𝑑𝑡:

● Ο τροχός έχει στραφεί κατά γωνία 𝑑𝜃
● Το κέντρο μάζας διανύει διάστημα 𝑑𝑥𝑐𝑚
𝑑𝑥𝑐𝑚 = 𝑅𝑑𝜃
40. Η ταχύτητα του κέντρου μάζας είναι:

𝑑𝑥𝑐𝑚
𝜐𝑐𝑚 = ⇒ 𝜐𝑐𝑚 = 𝑅𝜔
dt
41. Η επιτάχυνση του κέντρου μάζας είναι:

𝑑𝜐𝑐𝑚
𝑎𝑐𝑚 = ⇒ 𝑎𝑐𝑚 = 𝑅𝛼𝛾
dt
42. Όταν έχουμε κύλιση αρκεί να μελετήσουμε μία από τις δύο κινήσεις, καθώς από
τα μεγέθη της μεταφορικής κίνησης (του κέντρου μάζας) μπορούμε να βρούμε τα
γωνιακά μεγέθη που αναφέρονται στην περιστροφική κίνηση.
43. Αν έχουμε καρούλι που κυλάει η ακτίνα 𝑟 του κυλίνδρου που έρχεται σε επαφή
με το δάπεδο λέγεται ακτίνα κύλισης και ισχύει:
𝜐𝑐𝑚 = 𝑟𝜔
44. Αν έχουμε γιο-γιο του οποίου το νήμα ξετυλίγεται από εσωτερικό κύλινδρο
ακτίνας 𝑟, με το ξετυλιγμένο νήμα κατακόρυφο και το πάνω άκρο του στερεωμένο,
τότε:
𝜐𝑐𝑚 = 𝑟𝜔
45. Κέντρο μάζας (𝑐𝑚) ενός στερεού σώματος ονομάζεται το σημείο εκείνο που
κινείται όπως ένα υλικό σημείο με μάζα ίση με τη μάζα του σώματος, αν σε αυτό
ασκούνταν όλες οι δυνάμεις που ασκούνται στο σώμα.
46. Το κέντρο μάζας ομογενών και συμμετρικών σωμάτων συμπίπτει με το κέντρο
συμμετρίας τους.
47. Το κέντρο μάζας ενός σώματος μπορεί να βρίσκεται και έξω από το σώμα.
|| 25
Ροπή Δύναμης
48. Η ροπή δύναμης είναι το μέγεθος το οποίο περιγράφει την ικανότητα μιας
δύναμης να προκαλεί μεταβολή της περιστροφικής κίνησης ενός στερεού.
49. Ένα σώμα που έχει ακλόνητο άξονα περιστροφής μπορεί να κάνει μόνο
περιστροφική κίνηση.
50. Όταν λέμε ροπή δύναμης ως προς άξονα, αναφερόμαστε σε σώμα που έχει
ακλόνητο άξονα.
51. Το διάνυσμα της ροπής βρίσκεται πάνω στον άξονα.
52. Η ροπή δύναμης ως προς άξονα είναι μηδέν όταν:
● Ο φορέας της δύναμης διέρχεται από τον άξονα περιστροφής.
● Η δύναμη είναι παράλληλη στον άξονα περιστροφής.
53. Όταν σε ένα στερεό ασκούνται πολλές ομοεπίπεδες δυνάμεις τότε οι ροπές όλων
των δυνάμεων βρίσκονται πάνω στον άξονα και μπορούμε να εργαστούμε με
αλγεβρικές τιμές.
54. Όταν ο άξονας δεν φαίνεται τότε σημειώνουμε τα πρόσημα των ροπών
σχεδιάζοντας ένα τοξάκι δίπλα σε κάθε δύναμη που δείχνει τη φορά της περιστροφής
που προκαλεί η δύναμη και στο εσωτερικό του βέλους γράφουμε το πρόσημο της
ροπής (+) ή (−).
55. Ως Αρνητική θεωρούμε ροπή δύναμης που προκαλεί ωρολογιακή περιστροφή
56. Ως θετική θεωρούμε ροπή δύναμης που προκαλεί αντι-ωρολογιακή περιστροφή
57. Για τον υπολογισμό της ροπής μιας δύναμης, μπορούμε να αναλύσουμε τη
δύναμη σε δύο συνιστώσες ώστε η μία συνιστώσα να έχει μηδενική ροπή.
58. Αν μία δύναμη είναι σταθερή, δε σημαίνει πως και η ροπή της είναι σταθερή.
59. Ένα ελεύθερο στερεό μπορεί να κάνει οποιαδήποτε κίνηση.
60. Αν σε ένα ελεύθερο στερεό που είναι αρχικά ακίνητο ασκηθεί μία δύναμη τότε
το στερεό θα εκτελέσει:
● Μεταφορική κίνηση, αν η δύναμη διέρχεται από το κέντρο μάζας
● Σύνθετη κίνηση, αν η δύναμη δε διέρχεται από το κέντρο μάζας
61. Η περιστροφική κίνηση ενός ελεύθερου στερεού γίνεται ως προς κάποιο νοητό
άξονα, ο οποίος διέρχεται από το κέντρο μάζας και είναι κάθετος στο επίπεδο που
ορίζει η δύναμη και το κέντρο μάζας.
62. Όταν ο άξονας περιστροφής μετακινείται τότε ορίζουμε τη ροπή δύναμης ως
προς σημείο. (Το σημείο στο οποίο αναφερόμαστε συνήθως είναι το κέντρο μάζας).
26||
63. Η ροπή δύναμης 𝐹 ως προς σημείο Ο είναι διάνυσμα 𝜏 το οποίο:

• Έχει μέτρο: 𝜏 = 𝐹𝑑
• Διεύθυνση κάθετη στο επίπεδο που ορίζει η δύναμη 𝐹 με το σημείο Ο.
• Φορά που την βρίσκουμε με τον κανόνα δεξιού χεριού
64. Ζεύγος δυνάμεων είναι σύστημα από δύο παράλληλες δυνάμεις που έχουν:
• Ίδιο μέτρο 𝐹1 = 𝐹2 = 𝐹
• Αντίθετη κατεύθυνση
65. Η ροπή ζεύγους είναι η ίδια ως προς κάθε σημείο και έχει μέτρο:
𝜏 = 𝐹𝑑
όπου 𝑑 η απόσταση των δύο παραλλήλων δυνάμεων.
66. Η συνισταμένη δύναμη ενός ζεύγους είναι 𝛴𝐹 = 0.
67. Αν σε ένα ελεύθερο στερεό που είναι αρχικά ακίνητο ασκηθεί ζεύγος δυνάμεων
τότε θα κάνει μόνο περιστροφική κίνηση.
68. Ένα στερεό κάνει μεταφορική κίνηση όταν:
η αρχική του γωνιακή ταχύτητα είναι μηδέν (𝜔0 = 0) και 𝛴𝜏𝑐𝑚 = 0
69. Αν ένα στερεό κάνει μεταφορική κίνηση τότε 𝛴𝜏𝑐𝑚 = 0.
70. Αν σε ένα στερεό ισχύει 𝛴𝜏𝑐𝑚 = 0, αυτό δε σημαίνει πως κάνει μεταφορική
κίνηση. Μπορεί να κάνει και σύνθετη κίνηση με 𝜔 = σταθερή.
71. Το είδος κίνησης ενός ελεύθερου στερεού εξαρτάται:
• Από τις αρχικές συνθήκες (𝜔0 και 𝜐0(𝑐𝑚) )
• Από τη συνισταμένη ροπή ως προς το κέντρο μάζας
• Από τη συνισταμένη δύναμη
72. Αν ένα στερεό έχει ακλόνητο άξονα περιστροφής το είδος κίνησης εξαρτάται:
• Από την αρχική γωνιακή ταχύτητα 𝜔0
• Από τη συνισταμένη ροπή ως προς τον άξονα περιστροφής
Ισορροπία Στερεού Σώματος

73. Ένα στερεό ισορροπεί όταν:
𝜐𝑐𝑚 = 0 ή 𝜐𝑐𝑚 = σταθερή και 𝜔 = 0 ή 𝜔 = σταθερή
74. Ένα στερεό που έχει ακλόνητο άξονα Ο ισορροπεί όταν 𝛴𝜏(𝛰) = 0.
75. Ένα ελεύθερο στερεό ισορροπεί όταν:
• 𝛴𝐹 = 0 (1) ή (𝛴𝐹𝑥 = 0 και 𝛴𝐹𝑦 = 0) και 𝛴𝜏 = 0 (2)
|| 27
76. Όταν ένα στερεό ισορροπεί η σχέση 𝛴𝜏 = 0 ισχύει ως προς κάθε σημείο.
77. Από τη σχέση (1) έπεται πως οι δυνάμεις εμφανίζονται ως ζεύγη δυνάμεων.
78. Αφού οι δυνάμεις εμφανίζονται ως ζεύγη και η ροπή κάθε ζεύγους είναι ίδια ως
προς κάθε σημείο, η 𝛴𝜏 θα είναι μηδέν ως προς κάθε σημείο.
79. Αν ένα στερεό ισορροπεί με την επίδραση τριων μη παραλλήλων δυνάμεων
τότε οι φορείς των δυνάμεων διέρχονται από το ίδιο σημείο.
80. Όταν εφαρμόζουμε τις συνθήκες ισορροπίας, μας συμφέρει να πάρουμε τις ροπές
ως προς άξονα από τον οποίο διέρχεται κάποια άγνωστη δύναμη (ώστε να
μηδενίζεται η ροπή της).
Στροφορμή υλικού σημείου

81. Η στροφορμή υλικού σημείου ως προς κάποιον άξονα έχει μέτρο:
𝐿 = 𝑝𝑟 ⇒ 𝐿 = 𝑚𝜐𝑟
𝑟 είναι η απόσταση του φορέα της ταχύτητας από τον άξονα.
82. Το διάνυσμα 𝐿⃗ βρίσκεται στον άξονα περιστροφής.
83. Αν ένα υλικό σημείο κάνει κυκλική κίνηση τότε έχει
στροφορμή που είναι κάθετη στο επίπεδο της κυκλικής
τροχιάς και έχει μέτρο:
𝜐=𝜔𝑟
𝐿 = 𝑚𝜐𝑟 → 𝐿 = 𝑚𝑟 2 𝜔
84. Το διάνυσμα 𝐿⃗ έχει την ίδια κατεύθυνση με το διάνυσμα 𝜔
⃗.
85. Ο ρυθμός μεταβολής της στροφορμής ενός υλικού σημείου ως προς κάποιον
άξονα είναι ίσος με την συνισταμένη ροπή που ασκείται στο σώμα
𝑑𝐿
= 𝛴𝜏
𝑑𝑡
86. Η στροφορμή ενός σώματος διατηρείται αν οι ροπές που ασκούνται στο σώμα
έχουν αλγεβρικό άθροισμα μηδέν:
𝛢𝜈 𝛴𝜏 = 0 → 𝐿 = 𝜎𝜏𝛼𝜃𝜀𝜌ή
87. Στροφορμή συστήματος υλικών σημείων (Αλγεβρική τιμή) είναι το αλγεβρικό
άθροισμα των στροφορμών όλων των σωμάτων.
𝐿 = 𝐿1 + 𝐿2 +..
88. Η στροφορμή ενός συστήματος σωμάτων διατηρείται όταν οι ροπές των
εξωτερικών δυνάμεων έχουν αλγεβρικό άθροισμα μηδέν.
𝛢𝜈 𝛴𝜏𝜀𝜉 = 0 → 𝐿 = 𝜎𝜏𝛼𝜃𝜀𝜌ή
28||
Θεωρία σε μικρές προτάσεις – Κύματα \\
ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ(©Γιάννης Μπατσαούρας)

1. Αν σε κάποιο σημείο Ο ενός ελαστικού μέσου προκαλέσουμε μία διαταραχή τότε
η διαταραχή διαδίδεται στα γειτονικά σημεία του ελαστικού μέσου.
• Η διάδοση της διαταραχής ονομάζεται μηχανικό κύμα.
• Η διαταραχή (κύμα) δε διαδίδεται ακαριαία.
2. Ο ήχος είναι μηχανικό κύμα και έτσι διαδίδεται πάντα σε κάποιο υλικό μέσον ( δε
διαδίδεται στο κενό)
3. Κατά την διάδοση του κύματος
• Δε συμβαίνει μεταφορά ύλης
• Συμβαίνει μεταφορά ενέργειας και ορμής
4. Το σημείο Ο στο οποίο δημιουργήσαμε την διαταραχή ονομάζεται πηγή κύματος
5. Κατά την διάδοση κύματος χωρίς απώλεια ενέργειας κάθε σημείο του ελαστικού
μέσου επαναλαμβάνει την κίνηση της πηγής μετά από κάποιο χρόνο
6. Ανάλογα με τις διαστάσεις του ελαστικού μέσου τα κύματα διακρίνονται σε :
α. Γραμμικά ή μονοδιάστατα ( π.x. Κύματα σε ένα σχοινί ή χορδή)
β. Κύματα επιφανείας (π.x. κύματα στην επιφάνεια υγρού)
γ. Κύματα χώρου (π.x. ήχος στον αέρα)
7. Κάποιο σημείο 𝛤 που βρίσκεται σε απόσταση 𝑥 από το Ο αρχίζει να
επαναλαμβάνει την κίνηση της πηγής 𝛰 μετά από χρόνο 𝑡.
8. Για την ταχύτητα διάδοσης του κύματος σε κάποιο μέσον.
• Είναι σταθερή
• Ισχύει ότι: 𝜐 = 𝑥⁄𝑡
• Εξαρτάται από τις ιδιότητες του μέσου
• Η ταχύτητα διάδοσης του ήχου είναι μεγαλύτερη στα στερεά
• Ένας δυνατός και ένας ασθενής ήχος διαδίδονται με την ίδια ταχύτητα
9. Η ταχύτητα που έχουν τα σημεία του μέσου εξ αιτίας της κίνησης γύρω από την
θέση ισορροπίας δεν είναι σταθερή ( μπορούμε να την συμβολίσουμε με 𝑉) και έχει
την διεύθυνση ταλάντωσης των σημείων του μέσου.
10. Στιγμιότυπο κύματος ονομάζεται η εικόνα που δείχνει την θέση των σημείων
κάποια στιγμή.
11. Για τα εγκάρσια κύματα ισχύουν τα εξής:
• Η διεύθυνση ταλάντωσης των μορίων είναι κάθετη στη διεύθυνση διάδοσης
• Διαδίδονται στα στερεά και στην επιφάνεια των υγρών
• Στο στιγμιότυπο παρατηρούμε όρη και κοιλάδες
|| 29
12. Για τα διαμήκη κύματα ισχύουν τα εξής:

• Η διεύθυνση ταλάντωσης των μορίων είναι ίδια με τη διεύθυνση διάδοσης
• Διαδίδονται σε στερεά , υγρά και αέρια
• Στο στιγμιότυπο παρατηρούμε πυκνώματα και αραιώματα
13. Αν η πηγή κάνει περιοδική κίνηση τότε όλα τα σημεία του μέσου κάνουν
περιοδική κίνηση και το κύμα ονομάζεται περιοδικό
14. Αν η πηγή κάνει αρμονική ταλάντωση τότε όλα τα σημεία κάνουν αρμονική
ταλάντωση και το κύμα ονομάζεται αρμονικό.
15. Κάθε κυματική διαταραχή, όσο πολύπλοκη και αν είναι, μπορεί να θεωρηθεί ότι
προέρχεται από το άθροισμα ενός αριθμού αρμονικών κυμάτων.
16. Περίοδος κύματος ονομάζεται η περίοδος της κίνησης που κάνει η πηγή και δεν
αλλάζει όταν το κύμα αλλάζει μέσον διάδοσης.
Μεγέθη Αρμονικού Κύματος

17. Το ελαστικό μέσον μπορεί να είναι ένα σχοινί που συμπίπτει με τον άξονα 𝑥′𝑥
18. Αν το σημείο 𝛰(𝑥 = 0) κάνει αρμονική ταλάντωση με πλάτος Α και περίοδο Τ
• Όλα τα σημεία του σχοινιού κάνουν αρμονική ταλάντωση με περίοδο Τ
• Αν το Ο κάνει ταλάντωση στον y΄y τότε το κύμα είναι εγκάρσιο.
19. Σε χρόνο μιας περιόδου (𝛵):
α. Κάθε σημείο κάνει μία πλήρη ταλάντωση
β. Το κύμα διαδίδεται σε απόσταση λ
γ. Η κυματική εικόνα προχωράει κατά λ
20. Τα χαρακτηριστικά μεγέθη ενός κύματος είναι:
• Η περίοδος (𝛵) και η συχνότητα (𝑓)
• Η ταχύτητα διάδοσης (υ)
• Το μήκος κύματος (λ)
21. Η περίοδος (Τ)
• Είναι η περίοδος ταλάντωσης κάθε σημείου
• Εκφράζει την χρονική περιοδικότητα
• Την καθορίζει η πηγή
• Είναι το αντίστροφο της συχνότητας του κύματος: 𝑓⋅𝛵 =1
22. Μήκος κύματος ονομάζεται:
• Η απόσταση που διαδίδεται το κύμα σε χρόνο ίσο με T
• Η ελάχιστη απόσταση δύο σημείων που έχουν κάθε στιγμή ίδια
απομάκρυνση και ίδια ταχύτητα
30||
23. Η σχέση 𝜐 = 𝜆𝑓 ονομάζεται θεμελιώδης εξίσωση κυματικής (κάντε απόδειξη)

Διάδοση Αρμονικού κύματος
Αν το σημείο 𝛰 (𝑥 = 0) ενός σχοινιού αρχίζει τη στιγμή 𝑡𝜊 = 0 να κάνει αρμονική
ταλάντωση στον y΄y με εξίσωση: 𝑦 = 𝐴𝜂𝜇𝜔𝑡 και το παραγόμενο κύμα διαδίδεται
προς την θετική κατεύθυνση στον x΄x με ταχύτητα υ.
24. Το κύμα που διαδίδεται είναι εγκάρσιο.
25. Η φάση της ταλάντωσης του Ο αυξάνει γραμμικά με την πάροδο του χρόνου
𝑡
𝜑𝜊 = 𝜔𝑡 = 2𝜋 𝑡≥0
𝑇
26. Σε χρόνο 𝛥𝑡 = 𝑇 η φάση του Ο αυξάνει κατά 2𝜋
27. Ένα τυχαίο σημείο 𝛤(𝑥) που βρίσκεται σε απόσταση x από το Ο
• αρχίζει να ταλαντώνεται στον 𝑦΄𝑦 τη στιγμή
𝑥
𝜏=
𝜐
• Τη στιγμή τ που αρχίζει να ταλαντώνεται η φάση του είναι
𝜑𝛤(𝜏) = 0
28. Η φάση της ταλάντωσης του Γ είναι μικρότερη από την φάση του Ο
29. Κάποια τυχαία στιγμή 𝑡
• Ο χρόνος ταλάντωσης του Γ είναι 𝛥𝑡
𝛥𝑡 = 𝑡 − 𝜏
• Η φάση της ταλάντωσης του Γ είναι
2𝜋 𝑡 𝑥 𝑡 𝑥
𝜑𝛤 = 𝜔𝛥𝑡 = (𝑡 − 𝜏) = 2𝜋 ( − ) = 2𝜋 ( − )
𝛵 𝑇 𝜐𝛵 𝑇 𝜆
30 . Η διαφορά φάσης των ταλαντώσεων των σημείων Ο και Γ είναι:
𝑥 𝑥
𝛥𝜑 = 2𝜋 ⇔ 𝜑𝜊 − 𝜑𝛤 = 2𝜋
𝜆 𝜆
31. Η φάση της ταλάντωσης του Γ δίδεται από τη σχέση :
𝑥 𝑡 𝑥 𝑡 𝑥
𝜑𝛤 = 𝜑𝜊 − 2𝜋 ⇒ 𝜑𝛤 = 2𝜋 − 2𝜋 ⇒ 𝜑𝛤 = 2𝜋 ( − )
𝜆 𝑇 𝜆 𝑇 𝜆
32. Η απομάκρυνση του Γ στον y΄y δίνεται από την εξίσωση
𝑡 𝑥 𝑥
𝑦 = 𝐴𝜂𝜇2𝜋 ( − ) 𝜇𝜀 𝑡 ≥
𝑇 𝜆 𝜐
33. Η ταχύτητα της ταλάντωσης του Γ στον y΄y δίνεται από την εξίσωση
𝑡 𝑥 𝑥
𝑉 = 𝜔𝐴𝜎𝜐𝜈2𝜋 ( − ) 𝜇𝜀 𝑡 ≥
𝑇 𝜆 𝜐
|| 31
34. Τη στιγμή που φτάνει το κύμα στο Γ (𝑥𝛤 = 𝜎𝜏𝛼𝜃) έχει φάση 𝜑𝛤 = 0
35. Η εξίσωση που περιγράφει την απομάκρυνση του Γ είναι :
𝑡
𝑦 = 𝐴𝜂𝜇2𝜋 ( − σταθ) = 𝑓(𝑡)
𝑇
𝑥𝛤
𝜇𝜀 𝜑𝛧 ≥ 0 ή 𝑡 ≥
𝜐
36. Η γραφική παράσταση της απομάκρυνσης ενός
σημείου φαίνεται στο διπλανό σχήμα και μπορούμε να
πάρουμε διάφορες πληροφορίες όπως: Πλάτος, Περίοδος, πότε φτάνει το κύμα στο Γ
37. Στιγμιότυπο Αρμονικού Κύματος (𝒕 = 𝝈𝝉𝜶𝜽 = 𝝉)

α. Το κύμα έχει διαδοθεί μέχρι το σημείο Δ που βρίσκεται σε απόσταση 𝑥 = 𝜐𝜏
β. Τα σημεία στα οποία έχει φτάσει το κύμα τη στιγμή t έχουν φάση 𝜑 ≥ 0
γ. Από όλα τα σημεία του τμήματος ΟΔ τη μεγαλύτερη φάση έχει το Ο
δ. Η φάση του Ο είναι:
𝜏
𝜑 = 2𝜋
𝛵
ε. Η φάση ενός τυχαίου σημείου δίνεται από την εξίσωση
τ 𝑥 𝑥
𝜑 = 2𝜋 ( − ) ⇒ 𝜑 = 2𝜋 (σταθ − ) = 𝑓(𝑥)
Τ 𝜆 𝜆
ε. Η εξίσωση
𝑥
𝑦 = 𝐴𝜂𝜇2𝜋 (σταθ − ) = 𝑓(𝑥) με φΔ ≥ 0 ή 𝑥 ≤ 𝜐𝜏
𝜆
Μας δείχνει την θέση των σημείων του ελαστικού μέσου τη χρονική στιγμή τ.
η. Η γραφική παράσταση της 𝑦 = 𝑓(𝑥) ονομάζεται στιγμιότυπο κύματος
38. Αν το κύμα διαδίδεται προς την αρνητική κατεύθυνση του 𝑥΄𝑥 και θεωρήσουμε
αρχή μέτρησης των χρόνων όταν το κύμα φτάνει στην αρχή Ο
α. Η εξίσωση ταλάντωσης του Ο είναι:
𝑦𝑜 = 𝐴𝜂𝜇𝜔𝑡
β. Η φάση της ταλάντωσης του Ο είναι:
𝑡
𝜑𝜊 = 𝜔𝑡 = 2𝜋
𝑇
γ. Η φάση τυχαίου σημείου Γ(x) που βρίσκεται στον θετικό ημιάξονα x΄x είναι :
𝜑𝛤 > 𝜑𝛰
32||
δ. Η διαφορά φάσης μεταξύ Γ και Ο είναι :

𝑥
𝜑𝛤 − 𝜑𝛰 = 2𝜋
𝜆
ε. Η φάση της ταλάντωσης του Γ είναι :
𝑥 𝑡 𝑥
𝜑𝛤 = 𝜑𝛰 + 2𝜋 ⇒ 𝜑𝛤 = 2𝜋( + )
𝜆 𝑇 𝜆
ε. Η εξίσωση του κύματος είναι:
𝑡 𝑥
𝑦 = 𝐴𝜂𝜇2𝜋( + )
𝑇 𝜆
39. Η αύξηση της φάσης ενός σημείου σε χρόνο 𝛥𝑡 είναι 𝛥𝜑

𝛥𝑡
𝛥𝜑 = 𝜔𝛥𝑡 ⇒ 𝛥𝜑 = 2𝜋
𝑇
Διαφορά Φάσης 2 σημείων

40. Αν έχουμε 2 σημεία Κ και Λ που οι θέσεις ισορροπίας τους απέχουν κατά |𝛥𝑥|
α. Αν 𝜑𝛫 > 𝜑𝛬 τότε το κύμα διαδίδεται από το Κ στο Λ
β. Η διαφορά φάσης μεταξύ 2 σημείων είναι :
|𝛥𝑥|
𝛥𝜑 = 2𝜋
𝜆
γ. Αν το κύμα για να πάει από το Κ στο Λ χρειάζεται χρόνο 𝛥𝑡 τότε η διαφορά
φάσης είναι :
𝛥𝑡
𝛥𝜑 = 2𝜋
𝑇
𝑦𝐾 = 𝑦𝛬
δ. |𝛥𝑥| = 𝑘𝜆 ⇒ 𝜎𝜐𝜇𝜑𝜔𝜈ί𝛼 𝜑ά𝜎𝜂𝜍 ⇒ { ⬚
𝑉𝐾 = 𝑉𝛬
𝑦𝐾 = −𝑦𝛬
𝜆
𝜺. |𝛥𝑥| = (2𝑘 + 1) ⇒ 𝛼𝜈𝜏ί𝜃𝜀𝜎𝜂 𝜑ά𝜎𝜂𝜍 ⇒ { ⬚
2 𝑉𝐾 = −𝑉𝛬
ζ. Αν τα δύο σημεία απέχουν 𝜆/2 τότε η μέγιστη απόσταση τους είναι :
𝜆
𝑑 = √(2𝐴)2 + ( )2
2
η. Αν τα 2 σημεία απέχουν κατά 𝜆/4 και ένα διέρχεται από την θέση
ισορροπίας του τότε το άλλο θα είναι σε ακραία θέση
|| 33
Επαλληλία ή υπέρθεση Κυμάτων

41. Σε ένα ελαστικό μέσον μπορούν να διαδίδονται ταυτόχρονα 2 ή περισσότερα
κύματα χωρίς το ένα να επηρεάζεται από το άλλο.
42. Όλα τα κύματα που διαδίδονται στο ίδιο μέσον διαδίδονται με την ίδια ταχύτητα.
43. Αν σε ένα μέσον διαδίδονται 2 κύματα που προκαλούν απομακρύνσεις 𝑦1 , 𝑦2 σε
ένα σημείο τότε η συνολική απομάκρυνση – ταχύτητα – επιτάχυνση υπολογίζονται με
την Αρχή της Επαλληλίας η οποία ισχύει μόνο για διανυσματικά μεγέθη.
α. Η συνολική απομάκρυνση του Γ είναι: 𝑦 = 𝑦1 + 𝑦2
β. Η συνισταμένη ταχύτητα είναι : 𝜐 = 𝜐1 + 𝜐2
44. Η αρχή της επαλληλίας παραβιάζεται μόνο όταν τα κύματα είναι τόσο ισχυρά
ώστε να μεταβάλλουν τις ιδιότητες του μέσου στο οποίο διαδίδονται π.x. (έκρηξη).
45. Συμβολή κυμάτων ονομάζεται η ταυτόχρονη διάδοση δύο ή περισσότερων
κυμάτων στην ίδια περιοχή ενός ελαστικού μέσου
Συμβολή δύο κυμάτων στην επιφάνεια υγρού

46. Σύγχρονες πηγές Π1, Π2 ονομάζονται 2 πηγές που κάνουν την ίδια ταλάντωση
ί𝛿𝜄𝜊 𝜋𝜆ά𝜏𝜊𝜍
ί𝛿𝜄𝛼 𝜎𝜐𝜒𝜈ό𝜏𝜂𝜏𝛼 ⇒ 𝑦1 = 𝑦2 = 𝑦 = 𝐴𝜂𝜇𝜔𝑡

⬚
{ί𝛿𝜄𝛼 𝜑ά𝜎𝜂 𝜅ά𝜃𝜀 𝜎𝜏𝜄𝛾𝜇ή
47. Έστω σημείο Γ και 𝑟1 , 𝑟2 οι αποστάσεις του από τις πηγές οι οποίες
ταλαντώνονται με εξίσωση:
𝑦 = 𝐴𝜂𝜇𝜔𝑡
Αν 𝒓𝟏 < 𝒓𝟐
α. Στο σημείο Γ πρώτο φτάνει το κύμα από την Π1 τη στιγμή:
𝑟1
𝑡1 =
𝜐
β. Το κύμα από την Π2 φτάνει δεύτερο τη στιγμή :
𝑟2
𝑡2 =
𝜐
γ. Συμβολή παρατηρείται μετά τη στιγμή 𝑡2
δ. Η απομάκρυνση του σημείου Γ υπολογίζεται με αρχή επαλληλίας: 𝑦 = 𝑦1 + 𝑦2
η. Η διαφορά φάσης των 2 ταλαντώσεων του Γ είναι: (𝛫ά𝜈𝜏𝜀 𝛼𝜋ό𝛿𝜀𝜄𝜉𝜂)
𝑟1 − 𝑟2
𝛥𝜑 = 2𝜋
𝜆
34||
48 . Το πλάτος |𝛢΄| της συνισταμένης ταλάντωσης:

• Εξαρτάται από την διαφορά 𝑟1 − 𝑟2
• Παίρνει τιμές: 0 ≤ |𝛢΄| ≤ 2𝛢
• Η μέγιστη τιμή του πλάτους είναι 𝛢𝑚𝑎𝑥 = 2𝐴 (ενισχυτική συμβολή)
• Η ελάχιστη τιμή του πλάτους είναι 𝛢𝑚𝑖𝑛 = 0 (ακυρωτική συμβολή)
49. Τα σημεία ενισχυτικής συμβολής βρίσκονται πάνω σε κάποιες καμπύλες οι

οποίες περιγράφονται από την εξίσωση:
𝑟1 − 𝑟2 = 𝛮𝜆 ό𝜋𝜊𝜐 𝛮 = 0, ±1, ±2, …
50. Τα σημεία ακυρωτικής συμβολής βρίσκονται πάνω σε κάποιες καμπύλες οι
οποίες περιγράφονται από την εξίσωση:
𝜆
𝑟1 − 𝑟2 = (2𝛮 + 1) ό𝜋𝜊𝜐 𝛮 = 0, ±1, ±2, …
2
51. Οι εξισώσεις ταλαντώσεων που κάνει ένα σημείο Γ μετά την συμβολή είναι:
𝑡 𝑟1
𝑦1 = 𝐴𝜂𝜇2𝜋 ( − )
𝑇 𝜆
⬚
𝑡 𝑟2
𝑦2 = 𝐴𝜂𝜇2𝜋 ( − )
{ 𝑇 𝜆
Η εξίσωση της συνισταμένης ταλάντωσης είναι :
𝒚 = 𝒚𝟏 + 𝒚 𝟐
52. Αν μελετάμε ένα σημείο που βρίσκεται πάνω στο ευθύγραμμο τμήμα που συνδέει
τις πηγές τότε ισχύει:
𝒓𝟏 + 𝒓𝟐 = 𝒅
όπου 𝑑 η απόσταση των 2 πηγών
53. Πάνω στο ευθύγραμμο τμήμα 𝛢𝛣 που συνδέει τις πηγές υπάρχουν 𝛮 σημεία
ενισχυτικής συμβολής και 𝛫 σημεία ακυρωτικής συμβολής
α. Η ελάχιστη απόσταση 2 σημείων ενισχυτικής ή ακυρωτικής συμβολής είναι 𝜆/2
β. Το πλήθος των σημείων ενισχυτικής συμβολής είναι 𝛮 = 𝜋𝜀𝜌𝜄𝜏𝜏ό𝜍
γ. Το πλήθος των σημείων ακυρωτικής συμβολής είναι 𝛫 = ά𝜌𝜏𝜄𝜊𝜍
δ. Τα 2 ακραία σημεία ενισχυτικής συμβολής απέχουν κατά (𝛮 − 1)𝜆/2
ε. Τα 2 ακραία σημεία ακυρωτικής συμβολής απέχουν κατά (𝛫 − 1)𝜆/2
ζ. Για να βρούμε το πλήθος των σημείων ενισχυτικής συμβολής μπορούμε να
χρησιμοποιήσουμε τη σχέση :
𝜆
(𝛮 − 1) < 𝑑 ⇒ 𝜃𝛼 𝜀𝜋𝜄𝜆έ𝜉𝜊𝜐𝜇𝜀 𝜏𝜊 𝜇έ𝛾𝜄𝜎𝜏𝜊 𝛮 𝜋𝜊𝜐 𝜀ί𝜈𝛼𝜄 𝜋𝜀𝜌𝜌𝜄𝜏ό𝜍
2
|| 35
54. Για να βρούμε το πλήθος των σημείων ακυρωτικής συμβολής μπορούμε να

χρησιμοποιήσουμε τη σχέση :
𝜆
(𝛫 − 1) < 𝑑 ⇒ 𝜃𝛼 𝜀𝜋𝜄𝜆έ𝜉𝜊𝜐𝜇𝜀 𝜏𝜊 𝜇έ𝛾𝜄𝜎𝜏𝜊 𝛫 𝜋𝜊𝜐 𝜀ί𝜈𝛼𝜄 𝜁𝜐𝛾ό𝜍
2
55. Για τον υπολογισμό του Ν μπορούμε να πάρουμε ένα τυχαίο σημείο του
ευθυγράμμου τμήματος που απέχει κατά 𝑥 από την Π1 και (𝑑 − 𝑥) από την Π2 και
να γράψουμε τη σχέση :
𝜆 𝑑 𝜆
𝑥 − (𝑑 − 𝑥) = 𝑁 ⇒ 𝑥 = + 𝑁
2 2 4
Πρέπει το x να ανήκει στο ευθύγραμμο τμήμα οπότε ισχύει:
0<𝑥<𝑑 ⇒⋯
56. Στα σημεία της μεσοκαθέτου συμβαίνει ενισχυτική συμβολή.
Στάσιμα Κύματα
57. Στάσιμο κύμα ονομάζεται το αποτέλεσμα της συμβολής δύο κυμάτων της ίδιας
συχνότητας και του ίδιου πλάτους που διαδίδονται στο ίδιο μέσο με αντίθετες
κατευθύνσεις.
58. Αν ένα κύμα που διαδίδεται σε σχοινί και ανακλάται σε ακίνητο εμπόδιο τότε από
την συμβολή προσπίπτοντος και ανακλωμένου κύματος προκύπτει στάσιμο κύμα .
59. Στο στάσιμο κύμα δεν συμβαίνει μεταφορά ενέργειας από ένα σημείο στο άλλο.
60. Στο στάσιμο κύμα κάποια σημεία παραμένουν συνεχώς ακίνητα (δεσμοί)
61. Από την συμβολή 2 κυμάτων που διαδίδονται στον 𝑥΄𝑥 με εξισώσεις
𝑡 𝑥
𝑦1 = 𝐴𝜂𝜇2𝜋 ( − )
𝑇 𝜆
𝑡 𝑥
𝑦2 = 𝐴𝜂𝜇2𝜋( + )
𝑇 𝜆
Προκύπτει Στάσιμο κύμα το οποίο περιγράφεται από την εξίσωση

𝑥 𝑡
𝑦 = 2𝐴𝜎𝜐𝜈2𝜋 𝜂𝜇2𝜋 (⋆)
𝜆 𝑇
62. Για το κύμα που περιγράφεται από την εξίσωση (⋆)
α. Όλα τα σημεία, εκτός των δεσμών, κάνουν αρμονική ταλάντωση με την ίδια
συχνότητα
36||
β. Το πλάτος ταλάντωσης ενός σημείου συμβολίζεται με |𝛢΄| και δεν είναι ίδιο για
όλα τα σημεία
γ. Κάθε σημείο έχει το δικό του 𝑥 και το δικό του πλάτος ταλάντωσης που είναι
𝑥
|𝛢΄| = 2𝐴 |𝜎𝜐𝜈2𝜋 |
𝜆
δ. Το πλάτος ταλάντωσης ενός σημείου παίρνει τιμές
0 ≤ |𝛢΄| ≤ 2𝛢
63. Τα σημεία που ταλαντώνονται με μέγιστο πλάτος ίσο με 2𝛢 ονομάζονται κοιλίες
64. Η φάση ταλάντωσης ενός σημείου είναι: 𝜔𝑡 ή 𝜔𝑡 + 𝜋

65. Οι δεσμοί βρίσκονται στις θέσεις:
𝜆
𝑥𝛥 = (2𝜅 + 1) , 𝜅 = 0, ±1, ±2 …
4
66. Οι κοιλίες βρίσκονται στις θέσεις
𝜆
𝑥𝛫 = 𝜅 , 𝜅 = 0, ±1, ±2
2
67. Στην θέση 𝑥 = 0 σχηματίζεται κοιλία
68. Η απόσταση μεταξύ διαδοχικών δεσμών ή κοιλιών είναι 𝜆/2
69. Δύο διαδοχικές κοιλίες ταλαντώνονται με αντίθεση φάσης
70. Δύο σημεία που ταλαντώνονται και οι θέσεις ισορροπίας τους απέχουν κατά 𝜅𝜆
έχουν ίδια φάση
71. Δύο σημεία που ταλαντώνονται και οι θέσεις ισορροπίας τους απέχουν περιττό
πολλαπλάσιο του 𝜆/2 έχουν αντίθεση φάσης (𝛥𝜑 = 𝜋)
72. Η εξίσωση
𝑥 𝑡
𝑦 = 2𝐴𝜎𝜐𝜈2𝜋 𝜂𝜇2𝜋
𝜆 𝑇
ισχύει όταν στην θέση x=0 σχηματίζεται κοιλία
⋆ Αν στη θέση 𝑥 = 0 δημιουργηθεί δεσμός πρέπει να τροποποιηθεί.
73. Σε μια χορδή, στην οποία έχει δημιουργηθεί στάσιμο κύμα,

α. Η ενέργεια μετατρέπεται συνεχώς από ελαστική δυναμική ενέργεια, σε
κινητική ενέργεια και αντίστροφα
β. Όταν κάποιο σημείο της χορδής βρίσκεται σε ακραία θέση , τότε όλα τα σημεία
βρίσκονται σε ακραία θέση και η χορδή έχει μόνο δυναμική ενέργεια
γ. Αν κάποια στιγμή 𝑡 η χορδή έχει μόνο δυναμική ενέργεια τότε τη στιγμή:
|| 37
• 𝑡 + 𝑇/4 έχει μόνο κινητική ενέργεια

• 𝑡 + 𝑇/2 έχει μόνο δυναμική ενέργεια
• 𝑡 + 𝑇/8 έχει μόνο δυναμική και κινητική ενέργεια και ισχύει 𝛫 = 𝑈
• 𝑡 + 𝑇/4 το στιγμιότυπο είναι ευθεία
74. Χορδή μήκους 𝐿 έχει στερεωμένα τα 2 άκρα της. Tη διεγείρουμε ώστε να

σχηματιστούν στάσιμα κύματα .
• Στα άκρα της σχηματίζονται δεσμοί.
• Αν 𝛮 το πλήθος των δεσμών και Κ το πλήθος των κοιλιών είναι
𝛫 =𝛮−1
• Για το μήκος της χορδής ισχύει:
𝜆
𝐿 = (𝑁 − 1) , 𝛮 = 2,3,4 …
2
• Τις συχνότητες ταλάντωσης της χορδής τις βρίσκουμε από τη σχέση:
𝜐 𝜐
𝐿 = (𝑁 − 1) ⇒ 𝑓 = (𝑁 − 1)
2𝑓 2𝐿
• Η μικρότερη συχνότητα είναι :

𝜐
𝑓𝜊 =
2𝐿
75. Χορδή μήκους 𝐿 έχει στερεωμένο το ένα άκρο της. Tην διεγείρουμε ώστε να
σχηματιστούν στάσιμα κύματα με κοιλία στο ελεύθερο άκρο της.
α. Στο στερεωμένο άκρο της σχηματίζεται δεσμός
β. Το πλήθος 𝛮 των δεσμών ισούται με το πλήθος των κοιλιών
γ. Για το μήκος της χορδής ισχύει:
𝜆
𝐿 = (2𝑁 − 1) 𝛮 = 1,2,3 …
4
δ. Τις συχνότητες ταλάντωσης της χορδής τις βρίσκουμε από τη σχέση:
𝜆
𝐿 = (2𝑁 − 1)
4
𝜐 𝜐
⇒ 𝐿 = (2𝑁 − 1) ⇒ 𝑓 = (2𝑁 − 1)
4𝑓 4𝐿
𝜐
𝑁 = 1 ⇒ 𝑓𝑜 =
4𝐿
38||
Θεωρία σε μικρές προτάσεις –Κύματα \\
Ηλεκτρομαγνητικά Κύματα
1. Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα:
α. Διαδίδονται και στο κενό με την ταχύτητα του φωτός
β. Μεταφέρουν ενέργεια ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου
2. Ηλεκτρικό δίπολο ονομάζεται σύστημα δύο αντίθετων φορτίων (+𝑄, −𝑄)
3. Κοντά στο μέσον αγωγού αφαιρούμε μικρό τμήμα ώστε να δημιουργηθούν δύο
αγωγοί και στα σημεία που κόψαμε συνδέουμε τους πόλους ηλεκτρικής πηγής:
α. Αν η πηγή είναι συνεχούς τάσης τότε
• Οι δύο αγωγοί αποκτούν αντίθετα φορτία (+𝑄, −𝑄)
• Δημιουργείται ηλεκτρικό πεδίο που οφείλεται στα φορτία
β. Αν η πηγή είναι εναλλασσόμενης τάσης τότε
• Οι αγωγοί διαρρέονται από εναλλασσόμενο ρεύμα
• Το σύστημα ονομάζεται ταλαντούμενο ηλεκτρικό δίπολο.
4. Ένα ταλαντούμενο δίπολο αποτελεί την κεραία εκπομπής ηλεκτρομαγνητικών

κυμάτων από ραδιοφωνικούς σταθμούς
5. Τα πεδία που δημιουργούνται κοντά σε ένα ταλαντούμενο ηλεκτρικό δίπολο είναι:

α. Ηλεκτρικό Πεδίο που δημιουργείται από τα φορτία
β. Μαγνητικό πεδίο που δημιουργείται από το ηλεκτρικό ρεύμα
γ. Η ένταση του ηλεκτρικού πεδίου είναι διάνυσμα που συμβολίζεται με 𝛦⃗
⃗
δ. Η ένταση του μαγνητικού πεδίου είναι διάνυσμα που συμβολίζεται με 𝛣
6. Το ηλεκτρικό και μαγνητικό πεδίο (𝛦⃗ και 𝛣

⃗ ) κοντά στο δίπολο:
α. Είναι διανύσματα κάθετα μεταξύ τους
β. Είναι χρονικά μεταβαλλόμενα πεδία (αρμονικές συναρτήσεις του χρόνου)
γ. Παρουσιάζουν διαφορά φάσης 𝜋/2.
δ. Οι μεταβολές των δύο πεδίων διαδίδονται στο χώρο με μηχανισμό που θυμίζει
την διάδοση εγκάρσιου κύματος
7. Ηλεκτρομαγνητικό κύμα ονομάζεται η ταυτόχρονη διάδοση των μεταβολών του
ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου.
8. Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα
α. Διαδίδονται στο κενό με ταχύτητα 𝑐
β. Μεταφέρουν ενέργεια ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου
|| 39
9. Μακριά από το ταλαντούμενο δίπολο διαδίδονται δύο πεδία.

α. Το ηλεκτρικό και το μαγνητικό πεδίο
β. Οι εντάσεις των δύο πεδίων είναι κάθετες
γ. Τα δύο πεδία είναι χρονικά μεταβαλλόμενα
δ. Οι μεταβολές του ενός πεδίου δημιουργούν το άλλο
ε. Τα δύο πεδία έχουν ίδια φάση και οι εντάσεις
περιγράφονται από τις εξισώσεις
𝑡 𝑥
𝛦 = 𝛦𝑚𝑎𝑥 𝜂𝜇2𝜋 ( − )
𝑇 𝜆
𝑡 𝑥
𝛣 = 𝛣𝑚𝑎𝑥 𝜂𝜇2𝜋 ( − )
𝑇 𝜆
ζ. Τα δύο πεδία έχουν ίδια χρονική εξέλιξη (ίδια φάση)
10. Για τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα ισχύουν τα εξής:
α. Η θεμελιώδης σχέση: 𝑐 = 𝜆𝑓
β. Η αρχή της επαλληλίας
γ. Τα μέτρα των εντάσεων Ε και Β συνδέονται με τη σχέση:
𝛦
=𝑐
𝛣
11. Οι μηχανισμοί παραγωγής Ηλεκτρομαγνητικών Κυμάτων είναι:
α. Ταλαντούμενο ηλεκτρικό δίπολο
β. Επιταχυνόμενο ή επιβραδυνόμενο φορτίο
γ. Αποδιέγερση ατόμων ή πυρήνων
δ. Πυρηνικές διασπάσεις
12. Ηλεκτρομαγνητικό φάσμα ονομάζεται το σύνολο των ακτινοβολιών από πολύ
μεγάλα μέχρι πολύ μικρά μήκη κύματος
13. Τα ραδιοκύματα
• Έχουν πολύ μεγάλο μήκος κύματος
• Δημιουργούνται με ηλεκτρονικά κυκλώματα (LC)
• Χρησιμοποιούνται στην ραδιοφωνία
14. Τα μικροκύματα
• Έχουν μήκος κύματος από 30cm έως 1mm
• Παράγονται από ηλεκτρονικά κυκλώματα
• Χρησιμοποιούνται σε φούρνο μικροκυμάτων – Ραντάρ
40||
Θεωρία σε μικρές προτάσεις –Κύματα \\
15. Η υπέρυθρη ακτινοβολία

• Έχει μήκος κύματος από 1mm έως 700 nm
• Εκπέμπεται από θερμά σώματα
• Χρησιμοποιείται σε θερμικές Φωτογραφίες τη νύχτα
16. Ορατή Ακτινοβολία

• Έχει μήκη κύματος από 700 nm έως 400 nm
• Παράγεται με αποδιεγέρσεις ατόμων
17. Υπεριώδεις Ακτίνες

• Έχουν μήκος κύματος από 400 𝑛𝑚 έως 6 ⋅ 10−8 𝑚
• Παράγονται από τον Ήλιο και την αποδιέγερση ατόμων
• Χρησιμοποιούνται στην Ιατρική
18. Ακτίνες X
• Έχουν μήκος κύματος από 10−8 𝑚 έως 10−13 𝑚
• Παράγονται όταν ηλεκτρόνια που πέφτουν με μεταλλικό στόχο
• Χρησιμοποιούνται σε απεικονιστική Ιατρική – Κρυσταλλογραφία αλλά
και στην μελέτη του φαινομένου Compton
19. Μονοχρωματική Ακτινοβολία
• Αποτελείται από ηλεκτρομαγνητικά κύματα που έχουν σχεδόν όλα την ίδια
συχνότητα ή το ίδιο λ
• Για τη δημιουργία χρησιμοποιούμε ειδικά φίλτρα που επιτρέπουν τη
διέλευση μόνο ορισμένων μηκών κύματος.
• Το απόλυτα μονοχρωματικό φως δεν υπάρχει.
• Μια πολύ καλή προσέγγιση μονοχρωματικού φωτός προκύπτει από τα
Λέιζερ.
|| 41
ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ
Μαγνητικό Πεδίο - Ρευματοφόροι Αγωγοί
1. Οι μαγνήτες
α. έλκουν σιδερένια αντικείμενα
β. Μπορεί να είναι φυσικοί ή τεχνητοί (ηλεκτρομαγνήτες)
2. Στους πόλους ενός μαγνήτη οι μαγνητικές ιδιότητες είναι πιο έντονες.
3. Κάθε μαγνήτης έχει δύο πόλους (βόρειο 𝛮 και νότιο 𝑆)
4. Δεν μπορούμε να απομονώσουμε τους πόλους ενός μαγνήτη.
5. Δύο μαγνητικοί πόλοι μπορεί να έλκονται ή να απωθούνται.
6. Το μαγνητικό πεδίο μπορεί να ασκήσει δυνάμεις:
α. Σε μαγνητικούς πόλους πχ πόλους μιας μαγνητικής βελόνας
β. Σε ένα σύρμα που διαρρέεται από ρεύμα (Δύναμη Laplace)
γ. Σε κινούμενο φορτίο (Δύναμη Lorenz)
7. Μαγνητικό πεδίο δημιουργείται:
α. Από ένα μαγνήτη.
β. Από ένα σύρμα που διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύμα.
γ. Από μία δέσμη καθοδικών ακτίνων.
8. Η ανίχνευση του μαγνητικού πεδίου μπορεί να γίνει
α. Με τη βοήθεια μιας μαγνητικής βελόνας.
β. Με τη βοήθεια της δύναμης Laplace.
9. Το μαγνητικό πεδίο της Γης προκαλεί τον προσανατολισμό μιας μαγνητικής
βελόνας στη διεύθυνση «νότος-βορράς».
10. Οι ομώνυμοι πόλοι ενός μαγνήτη απωθούνται.
11. Η ένταση του μαγνητικού πεδίου
α. Είναι διάνυσμα που έχει μοναδική τιμή σε κάθε σημείο.
⃗ και έχει μονάδα το 1𝑇 .
β. Συμβολίζεται με 𝐵
γ. Έχει μονάδα το 1𝛵 (1 𝑇𝑒𝑠𝑙𝑎) που ορίζεται με βάση το πειραματικό δεδομένο
της δύναμης Laplace.
δ. Μας δείχνει πόσο ισχυρό είναι το μαγνητικό πεδίο σε κάποιο σημείο.
12. Οι μαγνητικές δυναμικές γραμμές είναι κάποιες γραμμές οι οποίες:
α. Είναι κλειστές γραμμές (Δεν έχουν αρχή και τέλος).
β. Σχεδιάζονται πυκνές εκεί που το πεδίο είναι ισχυρό.
γ. Ποτέ δεν τέμνονται δύο δυναμικές γραμμές.
δ. Εξέρχονται από το βόρειο πόλο των μαγνητών
ε. Μπορούν να σχεδιαστούν πειραματικά με ρινίσματα σιδήρου
42||
Θεωρία σε μικρές προτάσεις – Ηλεκτρομαγνητισμός \\
13. Για το ομογενές μαγνητικό πεδίο ισχύουν τα εξής:

α. Έχει παντού την ίδια ένταση.
β. Οι δυναμικές γραμμές είναι παράλληλες και ισόπυκνες.
γ. Δημιουργείται ανάμεσα στους πόλους πεταλοειδή μαγνήτη και στο εσωτερικό
ρευματοφόρου σωληνοειδούς πηνίου.
14. Σύμφωνα με το νόμο Biot – Savart η ένταση 𝛥𝛣 ⃗ του μαγνητικού πεδίου που
δημιουργεί ένα στοιχειώδες τμήμα μήκους 𝛥𝑙 ενός ρευματοφόρου αγωγού σε ένα
σημείο Α που βρίσκεται σε απόσταση 𝑟 από το στοιχειώδες τμήμα έχει μέτρο:
α. Ανάλογο της έντασης 𝛪 του ρεύματος που διαρρέει τον αγωγό.
β. Αντιστρόφως ανάλογη του τετραγώνου της απόστασης 𝑟 2 .
γ. Δεν είναι ίδιο σε όλα τα σημεία που βρίσκονται σε απόσταση 𝑟.
δ. Δίδεται από τον τύπο:
𝜇𝜊 𝛪𝛥𝑙
𝛣= 𝜂𝜇𝜃
4𝜋 𝑟 2
Όπου θ η γωνία που σχηματίζει το τμήμα 𝛥𝑙 με το διάνυσμα 𝑟 που συνδέει το

στοιχειώδες τμήμα με το σημείο Α
⃗
15. Σύμφωνα με το νόμο Biot – Savart το διάνυσμα 𝛥𝛣
α. Είναι κάθετο στο επίπεδο που ορίζουν το διάνυσμα
𝛥𝑙 του αγωγού με το διάνυσμα 𝑟 .
[Το διάνυσμα 𝛥𝑙 δείχνει και την φορά του ρεύματος]
β. Έχει φορά την οποία βρίσκουμε με κανόνα δεξιού
χεριού.
16. Με το νόμο Biot – Savart μπορούμε να υπολογίσουμε την ένταση του μαγνητικού
πεδίου
α. Σε ένα σημείο που είναι σε απόσταση 𝛼 από ευθύγραμμο ρευματοφόρο σύρμα
β. Στο κέντρο κυκλικού ρευματοφόρου αγωγού
17. Οι δυναμικές γραμμές του μαγνητικού πεδίου γύρω από ευθύγραμμο

ρευματοφόρο είναι κύκλοι οι οποίοι :
α. Έχουν το κέντρο τους στον κυκλικό αγωγό
β. Το επίπεδο τους είναι κάθετο στον κυκλικό αγωγό
γ. Τη φορά τους τη βρίσκουμε με τον κανόνα του δεξιού χεριού
|| 43
18. Το μέτρο της έντασης του μαγνητικού πεδίου σε απόσταση 𝑎 από ευθύγραμμο
ρευματοφόρο αγωγό είναι:
α. Ανάλογο της έντασης του ρεύματος που διαρρέει τον αγωγό.
β. Αντιστρόφως ανάλογη της απόστασης από τον αγωγό.
γ. Υπολογίζεται με τον τύπο:
𝜇𝜊 2Ι
𝐵=
4𝜋 𝛼
19. Το διάνυσμα της έντασης του μαγνητικού πεδίου στο κέντρο κυκλικού
ρευματοφόρου αγωγού ακτίνας α:
α. Είναι κάθετο στο επίπεδο του κυκλικού αγωγού
β. Έχει μέτρο :
𝜇𝜊 2𝜋𝛪
𝐵=
4𝜋 𝛼
γ. Έχει κατεύθυνση που τη βρίσκω με κανόνα δεξιού χεριού.
δ. Αν έχουμε πλαίσιο με Ν σπείρες (Ν κυκλικούς αγωγούς ακτίνας α ) τότε:
𝜇𝜊 2𝜋𝛪
𝐵= 𝑁
4𝜋 𝛼
20. Στο σωληνοειδές πηνίο Ν σπειρών
α. το μήκος του είναι πολύ μεγαλύτερο από τη διάμετρο των σπειρών.
β. Το μήκος του συμβολίζεται με 𝑙 και είναι η απόσταση των κέντρων δύο
ακριανών σπειρών.
21. Όταν ένα σωληνοειδές πηνίο διαρρέεται από ρεύμα:
α. Στο κεντρικό του τμήμα δημιουργείται ομογενές μαγνητικό πεδίο
β. Στο εξωτερικό του το μαγνητικό πεδίο μοιάζει με μαγνητικό πεδίο
ραβδόμορφου μαγνήτη.
22. Οι Δυναμικές γραμμές μαγνητικού πεδίου στο εσωτερικό σωληνοειδούς πηνίου
α. Είναι παράλληλες
β. Την κατεύθυνση τους την βρίσκουμε με τον κανόνα δεξιού
23. Το μέτρο της ένταση του μαγνητικού πεδίου στο εσωτερικό σωληνοειδούς
α. Είναι ανάλογο του αριθμού σπειρών ανά μονάδα μήκους ( 𝑁/𝑙)
β. Είναι ανάλογο της έντασης του ρεύματος που διαρρέει το πηνίο
γ. Δεν εξαρτάται από την ακτίνα των σπειρών
𝛮
𝛣 = 𝜇𝜊 𝐼
𝑙
24. Στα άκρα σωληνοειδούς το μέτρο της έντασης του μαγνητικού πεδίου είναι :
1 𝛮
𝛣 = 𝜇𝜊 𝐼
2 𝑙
44||
25. Αν κοντά σε κάποιο σημείο Α υπάρχουν πολλές πηγές οι οποίες δημιουργούν

⃗ 1, 𝛣
μαγνητικά πεδία εντάσεων 𝛣 ⃗ 2, … . , 𝛣
⃗ 𝜈 τότε για την ολική ένταση στο Α ισχύει:
⃗ =𝛣
𝛣 ⃗1 + 𝛣
⃗ 2 + ⋯+ 𝛣
⃗𝜈
26. Στο Νόμο του Ampere το άθροισμα ∑ 𝛣𝛥𝑙𝜎𝜐𝜈𝜃

α. Αναφέρεται σε κάποια κλειστή καμπύλη
β. Είναι μηδέν όταν η κλειστή καμπύλη δεν περικλείει ρευματοφόρους αγωγούς
γ. Είναι μηδέν όταν η κλειστή καμπύλη περικλείει αγωγούς που το άθροισμα των
εντάσεων τους είναι μηδέν
δ. Το 𝛣 είναι η ένταση του συνολικού μαγνητικού πεδίου.
27. Ο νόμος του Ampere
α. Εκφράζεται μαθηματικά από τη σχέση
𝛴𝛣𝛥𝑙𝜎𝜐𝜈𝜃 = 𝜇𝜊 𝛴𝑖
β. Ισχύει μόνο για σταθερά ρεύματα
γ. Αν εφαρμοστεί για κύκλο με το επίπεδο του κάθετο σε ευθύγραμμο
ρευματοφόρο αγωγό που έχει το κέντρο του πάνω στον ευθύγραμμο αγωγό ,
οδηγεί στην απόδειξη του τύπου
𝜇𝜊 2Ι
𝐵=
4𝜋 𝛼
⃗ 𝑳)
Δύναμη Lorentz (𝑭
28. Η δύναμη που ασκεί το μαγνητικό πεδίο σε κινούμενο φορτισμένο σωματίδιο

⃗ 𝐿)
(𝑞, 𝑚) ονομάζεται δύναμη Lorentz (𝐹
29. Αν ένα φορτισμένο σωματίδιο που έχει ταχύτητα 𝜐 βρεθεί σε ομογενές
μαγνητικό πεδίο έντασης 𝛣 ⃗ και τα διανύσματα 𝜐 και 𝛣⃗ σχηματίζουν γωνία 𝜑
τότε για την δύναμη Lorentz που δέχεται το σωματίδιο ισχύουν τα εξής:
α. Είναι διάνυσμα κάθετο στο επίπεδο των διανυσμάτων 𝜐 και 𝛣 ⃗
β. Την φορά την βρίσκουμε με κανόνα τριών δακτύλων δεξιού χεριού.

𝛢𝜈𝜏ί𝜒𝜀𝜄𝜌𝛼𝜍 ( 𝜎𝜏𝜂𝜈 𝜑𝜊𝜌ά 𝜏𝜊𝜐 𝜌𝜀ύ𝜇𝛼𝜏𝜊𝜍)
⃗𝐿
} ⇒ 𝛭𝜀𝜎𝛼ί𝜊 𝛿𝜀ί𝜒𝜈𝜀𝜄 𝜏𝜂𝜈 𝐹
⃗)
𝛥𝜀ί𝜅𝜏𝜂𝜍 𝜎𝜏𝜂𝜈 𝜑𝜊𝜌ά 𝜏𝜊𝜐 (𝛣
⋆ Η φορά του ρεύματος είναι Ίδια με την φορά της ταχύτητας αν 𝑞 > 0
γ. Έχει μέτρο:
𝐹𝐿 = 𝐵𝜐|𝑞|𝜂𝜇𝜑
|| 45
30. Για το μέτρο της δύναμης Lorentz

α. Είναι 𝐹𝐿 = 0 όταν το φορτίο είναι ακίνητο.
β. Είναι 𝐹𝐿 = 0 όταν η ταχύτητα έχει την διεύθυνση των δυναμικών γραμμών.
⃗.
γ. Είναι μέγιστο 𝐹𝐿 = (𝑚𝑎𝑥) = 𝐵𝜐|𝑞| όταν η ταχύτητα είναι κάθετη στο 𝛣
31. Κίνηση φορτισμένου σωματιδίου (𝑞, 𝑚) σε περιοχή που υπάρχει ομογενές

μαγνητικό πεδίο έντασης 𝛣.
α. Το είδος κίνησης εξαρτάται από την συνισταμένη δύναμη ⃗⃗⃗⃗⃗
𝛴𝐹 και την αρχική
ταχύτητα 𝜐𝜊
β. Αν η συνισταμένη δύναμη που ασκείται στο σωματίδιο είναι η δύναμη Lorentz
τότε
Αν 𝜐𝜊 = 0 τότε 𝛴𝐹 = 𝐹𝐿 = 0 ⇒ παραμένει ακίνητο
⃗ τότε 𝛴𝐹 = 𝐹𝐿 = 0 ⇒ ευθύγραμμη ομαλή κίνηση

Αν 𝜐𝜊 //𝛣
⃗ ⇒ 𝑊𝛴𝐹 = 𝑊𝐹 = 0 ⇒ 𝛫 = 𝜎𝜏𝛼𝜃 ⇒ 𝜊𝜇𝛼𝜆ή 𝜅𝜐𝜅𝜆𝜄𝜅ή 𝜅ί𝜈𝜂𝜎𝜂

𝜐𝜊 ⊥ 𝛣 𝐿
⃗ ) σχηματίζουν γωνία θ ⇒ Ελικοειδής τροχιά

Αν (𝜐𝜊 , 𝛣
⃗ , 𝛣
32. Στην περίπτωση που είναι 𝜐𝜊 ⊥ 𝛣 ⃗ = 𝜎𝜏𝛼𝜃𝜀𝜌ό και 𝛴𝐹 = 𝐹𝐿
α. Το σωματίδιο κάνει κυκλική τροχιά
β. Αν αρχικά το σωματίδιο βρίσκεται μέσα στο μαγνητικό πεδίο τότε μπορεί να
διαγράψει πλήρη κυκλική τροχιά
γ. Αν αρχικά το σωματίδιο εισέρχεται σε περιοχή ομογενούς μαγνητικού πεδίου
τότε δεν θα διαγράψει πλήρη κυκλική τροχιά αλλά τμήμα κυκλικής τροχιάς.
⃗ και είναι 𝛣
33. Στην περίπτωση που είναι 𝜐𝜊 ⊥ 𝛣 ⃗ = 𝜎𝜏𝛼𝜃𝜀𝜌ό και 𝛴𝐹 = 𝐹𝐿
α. Η ακτίνα R είναι ανάλογη της ορμής του σωματιδίου
β. Η ακτίνα είναι ανάλογη του λόγου 𝑚/𝑞 του σωματιδίου
γ. Η δύναμη Lorentz λειτουργεί ως κεντρομόλος δύναμη
𝜐2 𝑚𝜐
𝐹𝐿 = 𝐹𝑘 ⇒ 𝐵𝜐|𝑞| = 𝑚 ⇒𝑅=
𝑅 𝐵|𝑞|
δ. Όσο πιο ασθενές το μαγνητικό πεδίο τόσο μεγαλύτερη η ακτίνα της κυκλικής
τροχιάς. (Καμπυλώνει λιγότερο την κίνηση)
46||
ε. Η περίοδος της ομαλής κυκλικής κίνησης είναι ανεξάρτητη της ταχύτητας και
της ακτίνας
2𝜋𝑅 2𝜋 𝑚𝜐 2𝜋𝑚
𝛵= = =
𝜐 𝜐 𝐵|𝑞| 𝐵|𝑞|
⃗ ) σχηματίζουν γωνία θ
34. Αν (𝜐𝜊 , 𝛣
α. Η τροχιά είναι «Ελικοειδής τροχιά»
β. Το μέτρο της ταχύτητας παραμένει σταθερό 𝜐 = 𝜐𝜊 = 𝜎𝜏𝛼𝜃
γ. Το διάστημα που διανύει το σωματίδιο είναι 𝑠 = 𝜐𝛥𝑡
δ. Η κίνηση μπορεί να θεωρηθεί ότι προκύπτει από την επαλληλία δύο κινήσεων
• Μιας ευθύγραμμης ομαλής στην διεύθυνση του 𝛣
⃗
• Μιας ομαλής κυκλικής κίνησης σε επίπεδο κάθετο στην 𝛣

⃗
ζ. Το διάστημα που διανύει σε χρόνο Τ κατά μήκος των δυναμικών γραμμών

ονομάζεται βήμα (β) της έλικας και υπολογίζεται ίσο με
2𝜋𝑚
𝛽 = 𝜐𝜊 𝜎𝜐𝜈𝜃 ⋅ 𝛵 = 𝜐𝜊 𝜎𝜐𝜈𝜃 ⋅
𝐵|𝑞|
35. Στον επιλογέα (φίλτρο) ταχυτήτων ένα φορτισμένο σωματίδιο εισέρχεται με

ταχύτητα 𝜐 ≠ 0 σε περιοχή που υπάρχει ομογενές μαγνητικό πεδίο και
ομογενές ηλεκτρικό πεδίο και κινείται με σταθερή ταχύτητα αν
α. Οι δυνάμεις 𝐹𝜂𝜆 και 𝐹𝜂𝜆 που δέχεται από τα δύο πεδία είναι αντίθετες
β. Οι εντάσεις των δύο πεδίων είναι κάθετες και το σωματίδιο έχει κατάλληλη
ταχύτητα.
γ. Αν το σωματίδιο έχει την κατάλληλη ταχύτητα η οποία
• Είναι κάθετη στις εντάσεις 𝛦⃗ και 𝛣
⃗
• Έχει μέτρο
𝛦
𝜐=
𝛣
• Δεν εξαρτάται από το πρόσημο του φορτίου
36. Στο πείραμα του Thomson
|| 47
α. Ηλεκτρόνια εξέρχονται από ένα διάπυρο μέταλλο (κάθοδος Κ )

β. Το ηλεκτρόνια κινούνται προς ένα μια άλλη μεταλλική πλάκα (άνοδος Α) που
βρίσκεται σε ψηλότερο δυναμικό
γ. Η διαφορά δυναμικού μεταξύ ανόδου και καθόδου είναι 𝑉𝐴 − 𝑉𝐾 = 𝑉
δ. Την ταχύτητα 𝜐 με την οποία φτάνουν τα ηλεκτρόνια στην άνοδο την
υπολογίζουμε από το Θεώρημα έργου – ενέργειας
𝛫 − 0 = −𝑒(𝑉𝐾 − 𝑉𝐴 ) ⇒ 𝐾 = 𝑒𝑉
1 2𝑒𝑉
⇒ 𝑚𝜐 2 = 𝑒𝑉 ⇒ 𝜐 = √ (1)
2 𝑚
ε. Με βοήθεια φίλτρου ταχυτήτων επιλέγουμε μόνο τα ηλεκτρόνια που θα

συνεχίσουν να κινούνται ευθύγραμμα και είναι όσα έχουν ταχύτητα
𝛦
𝜐= (2)
𝛣
Τα οποία θα χτυπήσουν στο ίδιο σημείο μιας φθορίζουσας οθόνης
ζ. Από τις εξισώσεις (1) και (2) ο Thomson υπολόγισε το λόγο q/m του ηλεκτρονίου
𝛦 2𝑒𝑉 𝑒 𝐸2
=√ ⇒ = (3)
𝛣 𝑚 𝑚 2𝑉𝐵2
η. Μετρώντας τις τιμές των μεγεθών 𝛦, 𝛣 , 𝑉 υπολογίζουμε το λόγο 𝑒⁄𝑚 για το

ηλεκτρόνιο.
θ. Η ανακάλυψη του ηλεκτρονίου αποδίδεται στον Thomson
ι. O Milikan μέτρησε το φορτίο του ηλεκτρονίου και έτσι από την σχέση (3)
υπολογίζουμε την μάζα του.
48||
Δύναμη Laplace:
37. Η δύναμη που δέχεται ένας ρευματοφόρος αγωγός από μαγνητικό πεδίο
ονομάζεται δύναμη Laplace (𝐹𝐿 ).
38. Ευθύγραμμος αγωγός μήκους 𝑙 διαρρέεται από ρεύμα έντασης 𝐼 , βρίσκεται σε
ομογενές μαγνητικό πεδίο έντασης Β και σχηματίζει γωνία 𝜑 με τις Δ.Γ. Ο αγωγός
δέχεται δύναμη Laplace 𝐹⃗𝐿 .
39. Το διάνυσμα 𝐹⃗𝐿 της δύναμης Laplace
• Είναι κάθετο στον αγωγό και στις δυναμικές γραμμές
• Έχει φορά που την βρίσκουμε με κανόνα δεξιού χεριού.
𝛢𝜈𝜏ί𝜒𝜀𝜄𝜌𝛼𝜍 𝜑𝜊𝜌ά 𝜏𝜊𝜐 𝜌𝜀ύ𝜇𝛼𝜏𝜊𝜍
} ⇒ μεσαίο ( 𝐹⃗𝐿 )
⃗⃗)
𝛿𝜀ί𝜅𝜏𝜂𝜍 𝜎𝜏𝜂𝜈 𝜑𝜊𝜌ά 𝜏𝜊𝜐 (𝛣
• Σημείο εφαρμογής το μέσον του τμήματος του αγωγού
που βρίσκεται μέσα στο μαγνητικό πεδίο.
⋆ Η 𝜐⃗ στο σχήμα είναι η ταχύτητα κίνησης θετικών φορτίων ( συμβατική φορά)
40. Το μέτρο της δύναμης Laplace είναι:

𝐹𝐿 = 𝐵𝐼𝑙𝜂𝜇𝜑
Όπου 𝑙 το μήκος του αγωγού που βρίσκεται στο μαγνητικό πεδίο.
• Είναι μέγιστο όταν ο αγωγός είναι κάθετος στις Δ.Γ. ( 𝜑 = 90𝜊 )
• Είναι μηδέν όταν ο αγωγός είναι παράλληλος στις Δ.Γ. (𝜑 = 0 ή 𝜑 = 180 )
41. Για να βρούμε πειραματικά την ένταση ομογενούς μαγνητικού πεδίου θα βρούμε
την διεύθυνση της και το μέτρο της ως εξής:
α. Η διεύθυνση του 𝛣⃗⃗ είναι η διεύθυνση στην οποία ένας ρευματοφόρος αγωγός
δεν δέχεται δύναμη
β. Αφού βρούμε την διεύθυνση του διανύσματος τοποθετούμε τον αγωγό κάθετα
⃗⃗ και τότε δέχεται δύναμη με μέτρο 𝐹𝐿 = 𝐵𝐼𝑙
στο 𝛣
𝐹𝐿
𝐹𝐿 = 𝐵𝐼𝑙 ⇒ 𝛣 =
𝛪𝑙
42. Δύο παράλληλα σύρματα όταν διαρρέονται από ρεύμα αλληλεπιδρούν αφού
το ένα δέχεται δύναμη Laplace από το μαγνητικό πεδίο του άλλου σύρματος.
43. Οι δυνάμεις μεταξύ δύο παραλλήλων συρμάτων είναι:
• Ελκτικές όταν διαρρέονται από ομόρροπα ρεύματα (ίδιας φοράς)
• Απωστικές όταν διαρρέονται από αντίρροπα ρεύματα (αντίθετης φοράς)
|| 49
44. Αν δύο παράλληλα σύρματα βρίσκονται στο κενό σε απόσταση 1𝑚 διαρρέονται

από ρεύμα ίδιας έντασης 𝐼 και η δύναμη που ασκεί το ένα στο άλλο σε τμήμα
μήκους 1𝑚 έχει μέτρο 2 · 10−7 𝑁 τότε:
𝑰 = 𝟏𝑨
Μαγνητική Ροή
45. Μία επίπεδη επιφάνεια εμβαδού 𝛢 την αντιμετωπίζουμε ως
διάνυσμα 𝛢⃗ που είναι κάθετο στην επιφάνεια.
46. Την κατεύθυνση του διανύσματος 𝛢⃗ την επιλέγουμε
αυθαίρετα
47. Επίπεδη επιφάνεια εμβαδού 𝛢 σε ομογενές μαγνητικό πεδίο έντασης 𝛣⃗⃗. Τον
προσανατολισμό της επιφάνειας στο μαγνητικό πεδίο τον δείχνει η γωνία 𝜃 που
⃗⃗ και 𝛢⃗
σχηματίζουν τα διανύσματα 𝛣
48. Η μαγνητική ροή που διέρχεται από την επιφάνεια
• Είναι μονόμετρο μέγεθος που συμβολίζεται με 𝛷
• Εκφράζει το πλήθος των Δ.Γ. που διαπερνούν την επιφάνεια
• Είναι ανάλογη του μέτρου 𝛣 της έντασης του μαγνητικού πεδίου
• Είναι ανάλογη του εμβαδού 𝛢 της επιφάνειας
• Εξαρτάται από τον προσανατολισμό της επιφάνειας δηλαδή από τη γωνία 𝜃
• Ορίζεται με τον τύπο
𝛷 = 𝛣𝛢𝜎𝜐𝜈𝜃
• Για επιφάνεια παράλληλη στις δυναμικές γραμμές είναι: 𝛷 = 0
• Για επιφάνεια κάθετη στις δυναμικές γραμμές είναι: 𝛷 = ±𝛣𝛢
• Έχει μονάδα μέτρησης το 1𝑊𝑏 [ 1𝑊𝑏 = 1𝑉 ⋅ 𝑠]
49. Η μεταβολή της μαγνητικής ροής συμβολίζεται με 𝛥𝛷

𝛥𝛷 = 𝛷𝜏𝜀𝜆 − 𝛷𝛼𝜌𝜒
50. Δακτύλιος εμβαδού 𝛢 είναι αρχικά κάθετος σε ομογενές μαγνητικό πεδίο
⃗⃗. Η αρχική μαγνητική ροή που διέρχεται από το δακτύλιο είναι 𝛣𝛢 . Η
έντασης 𝛣
μεταβολή της μαγνητικής ροής είναι:
α. 𝛥𝛷 = 𝛣𝛢 αν διπλασιαστεί η ένταση του μαγνητικού πεδίου
β. 𝛥𝛷 = −2𝛣𝛢 αν αντιστραφεί η φορά των δυναμικών γραμμών
γ. 𝛥𝛷 = −𝛣𝛢 αν απομακρύνουμε το βρόχο από το μαγνητικό πεδίο
50||
51. Η μαγνητική ροή που διέρχεται από μία επιφάνεια μεταβάλλεται όταν:
• Μεταβληθεί η ένταση Β του μαγνητικού πεδίου
• Μεταβληθεί το εμβαδόν Α
• Μεταβληθεί η γωνία θ (πχ περιστροφή κυκλώματος)
Φαινόμενο Επαγωγής
52. Από το πείραμα του Oesterd γνωρίζουμε ότι το ηλεκτρικό ρεύμα δημιουργεί
μαγνητικό πεδίο.
53. O Faraday σκέφτηκε πως ίσως ισχύει και το αντίστροφο, δηλαδή να παράγουμε
ρεύμα από το μαγνητικό πεδίο.
54. Ένα πηνίο συνδέεται με γαλβανόμετρο
ώστε να έχουμε κλειστό κύκλωμα. Κοντά στο
ένα άκρο του πηνίου τοποθετούμε ραβδόμορφο
μαγνήτη.
α. Όταν ο μαγνήτης είναι ακίνητος
• Από το πηνίο διέρχεται μαγνητική ροή
• Από το κύκλωμα δεν διέρχεται ηλεκτρικό Ρεύμα.
• Δεν συμβαίνουν ενεργειακές μετατροπές
β. Όταν κινούμε το μαγνήτη
• Μεταβάλλεται η μαγνητική ροή που διέρχεται από το πηνίο
• Από το κύκλωμα διέρχεται ρεύμα
• Συμβαίνουν ενεργειακές μετατροπές
• Δαπανάμε ενέργεια για την κίνηση του μαγνήτη η οποία μετατρέπεται σε
ηλεκτρική ενέργεια.
γ. Όταν το πηνίο διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύμα
• Μεταβάλλεται η μαγνητική ροή που περνάει από το κύκλωμα
• Συμβαίνει μετατροπή μηχανικής ενέργειας σε Ηλεκτρική ενέργεια
• Το ρεύμα στο πηνίο δημιουργεί μαγνητικό πεδίο που αντιστέκεται στην
κίνηση του μαγνήτη
• Αν αλλάξουμε τη φορά κίνησης του μαγνήτη , αλλάζει η φορά του ρεύματος
• Το ρεύμα στο κύκλωμα ονομάζεται Επαγωγικό Ρεύμα
• Η ΗΕΔ που προκαλεί το επαγωγικό ρεύμα ονομάζεται επαγωγική ΗΕΔ και
συμβολίζεται με ( ℰ𝜀𝜋 )
|| 51
55. Επαγωγή ονομάζεται το φαινόμενο που αναπτύσσεται (επαγωγική) ΗΕΔ σε

ένα κύκλωμα όταν μεταβάλλεται η μαγνητική επαγωγή που διέρχεται από το
κύκλωμα.
56. Το φαινόμενο της επαγωγής διαρκεί όσο χρόνο διαρκεί και η μεταβολή της
μαγνητικής ροής
57. Το φαινόμενο της επαγωγής ( δημιουργία ℰ𝜀𝜋 ) σε ένα κύκλωμα εμφανίζεται
είτε το κύκλωμα είναι ανοιχτό είτε είναι κλειστό.
58. Η μέση επαγωγική ΗΕΔ σ’ ένα κύκλωμα με 𝛮 σπείρες
• Αναφέρεται σε καθορισμένο χρονικό διάστημα 𝛥𝑡
• Συμβολίζεται με ℰ𝜀𝜋(𝜇)
• Υπολογίζεται από τον τύπο:
𝛥𝛷
ℰ𝜀𝜋(𝜇) = −𝛮
𝛥𝑡
59. Η στιγμιαία επαγωγική ΗΕΔ σ’ ένα κύκλωμα με 𝛮 σπείρες

• Αναφέρεται σε κάποια χρονική στιγμή
• Συμβολίζεται με ℰ𝜀𝜋
• Υπολογίζεται από τον τύπο:
𝑑𝛷
ℰ𝜀𝜋 = −𝛮
𝑑𝑡
• Όταν είναι σταθερή συμπίπτει με την μέση επαγωγική ΗΕΔ
𝛥𝛷
ℰ𝜀𝜋 = 𝜎𝜏𝛼𝜃 ⇒ ℰ𝜀𝜋 = −𝛮
𝛥𝑡
60. Όταν η μαγνητική ροή μεταβάλλεται γραμμικά ο ρυθμός μεταβολής της
μαγνητικής είναι σταθερός και τότε:
𝛥𝛷
𝛥𝑡
61. Επαγωγικό ρεύμα ονομάζεται το ρεύμα σε ένα κύκλωμα όταν η μόνη ΗΕΔ στο
κύκλωμα είναι η επαγωγική ΗΕΔ (ℰ𝜀𝜋 )
62. Την ένταση του επαγωγικού ρεύματος την υπολογίζουμε εφαρμόζοντας τον νόμο
του Οhm για κλειστό κύκλωμα
ℰ𝜀𝜋(𝜇) 𝛮𝛥𝛷
𝛪𝜇 = =−
𝑅𝜊𝜆 𝑅𝜊𝜆 𝛥𝑡
ℰ𝜀𝜋 𝛮𝑑𝛷
𝑖= =−
𝑅𝜊𝜆 𝑅𝜊𝜆 𝑑𝑡
52||
63. Την φορά του επαγωγικού ρεύματος την καθορίζει ο κανόνας του Lenz
64. Όταν ένα κύκλωμα διαρρέεται από επαγωγικό ρεύμα
• Συμβαίνουν ενεργειακές μετατροπές
• Ισχύει η Αρχή Διατήρησης Ενέργειας
• Το επαγωγικό ρεύμα έχει τέτοια φορά ώστε να απαιτείται δαπάνη ενέργειας
• Το επαγωγικό ρεύμα έχει φορά ώστε να δημιουργεί μαγνητικό πεδίο που
αντιστέκεται στην μεταβολή της μαγνητικής ροής
65. Ο κανόνας του Lenz
• Εκφράζει την Αρχή Διατήρησης Ενέργειας (ΑΔΕ)
• Καθορίζει την φορά του επαγωγικού ρεύματος
• Δικαιολογεί το αρνητικό πρόσημο στο νόμο της επαγωγής
• Καθορίζει την πολικότητα της επαγωγικής ΗΕΔ
66. Αν το κύκλωμα είναι ανοιχτό και μεταβάλλεται η μαγνητική ροή
• Αναπτύσσεται επαγωγική ΗΕΔ
• Το κύκλωμα δεν διαρρέεται από ρεύμα
• Για να βρούμε την πολικότητα της επαγωγικής ΗΕΔ εξετάζουμε τι θα
συνέβαινε αν το κύκλωμα ήταν κλειστό
𝛥𝛷
ℰ𝜀𝜋 𝛥𝛷
𝛪= = −𝛮 𝛥𝑡 = −𝛮
𝑅𝜊𝜆 𝑅𝜊𝜆 𝑅𝜊𝜆 𝛥𝑡
67. Το φορτίο που κινείται σε κύκλωμα επαγωγικού ρεύματος
• Ονομάζεται επαγωγικό φορτίο
• Υπολογίζεται από την μέση ένταση του επαγωγικού ρεύματος
𝛥𝛷
𝑞𝜀𝜋 = 𝛪𝜀𝜋 𝛥𝑡 = −𝛮 𝛥𝑡
𝑅𝜊𝜆 𝛥𝑡
𝛥𝛷
⇒ 𝑞𝜀𝜋 = −𝛮 𝜏ύ𝜋𝜊𝜍 𝑁𝑒𝑢𝑚𝑚𝑎𝑛
𝑅𝜊𝜆
• Όταν μας ζητάνε το φορτίο που μετακινήθηκε στο κύκλωμα και δεν μας
ενδιαφέρει πρόσημο και θα υπολογίζουμε το |𝑞| σε κάθε χρονικό διάστημα
που το 𝛥𝛷 έχει διαφορετικό πρόσημο
• Αν έχουμε την χρονική συνάρτηση 𝑖 = 𝑓(𝑡)τότε το επαγωγικό φορτίο θα το
υπολογίζουμε ως εμβαδόν από το διάγραμμα.
68. Κυκλικό σύρμα αντίστασης 𝑅 και εμβαδού 𝐴 βρίσκεται σε ομογενές μαγνητικό
πεδίο έντασης 𝛣 με το επίπεδο του παράλληλο στις 𝛥. 𝛤. Στρέφουμε το επίπεδο
του πλαισίου κατά 180𝑜
α. Για τη στροφή (0 𝜀𝜔𝜍 90𝜊 ) μετακινείται φορτίο |𝑞1 | = 𝐵𝐴/𝑅
|| 53
β. Για τη στροφή (90𝑜 𝜀𝜔𝜍 180𝜊 ) μετακινείται φορτίο |𝑞2 | = 𝐵𝐴/𝑅

γ. Για στροφή (0 𝜀𝜔𝜍 180𝜊 ) μετακινείται φορτίο |𝑞| = |𝑞1 | + |𝑞2 | = 2 𝐵𝐴/𝑅
69. Κινούμενος αγωγός ΚΛ σε ομογενές μαγνητικό πεδίο

συμπεριφέρεται ως πηγή με ΗΕΔ: ℰ = ℰ𝜀𝜋 και εσωτερική
αντίσταση 𝑟 = 𝑅𝛫𝛬
70. Στον αγωγό του διπλανού σχήματος

• Η επαγωγική ΗΕΔ που αναπτύσσεται είναι
ℰ𝜀𝜋 = 𝛣𝜐𝑙
• Η τάση στα άκρα του είναι ίση με την ℰ𝜀𝜋 διότι ο αγωγός
δεν διαρρέεται από ρεύμα
• Την πολικότητα της επαγωγικής ΗΕΔ την βρίσκουμε αν σχεδιάσουμε την
δύναμη Lorentz σε ηλεκτρόνιο που κινείται μαζί με τον αγωγό με ταχύτητα υ
71. Αν ο κινούμενος αγωγός παίρνει μέρος σε κλειστό κύκλωμα τότε:
• Διαρρέεται από επαγωγικό ρεύμα (𝑖)
• Δέχεται δύναμη Laplace αντίρροπη της ταχύτητας του
Αφού γνωρίζουμε την κατεύθυνση της δύναμης Laplace και της έντασης του
μαγνητικού πεδίου βρίσκουμε την φορά του ρεύματος και την πολικότητα της
επαγωγικής ΗΕΔ
• Η τάση στα άκρα του είναι: 𝑉𝛫𝛬 = ℰ𝜀𝜋 − 𝑖𝑅𝛫𝛬
Εναλλασσόμενο Ρεύμα
72. Η στιγμιαία τάση στα άκρα μιας συσκευής συμβολίζεται με 𝑣 ενώ η στιγμιαία
ένταση του ρεύματος συμβολίζεται με 𝑖 .
73. Μια τάση είναι συνεχής και σταθερή αν 𝑣 = 𝜎𝜏𝛼𝜃𝜀𝜌ή
74. Αν η πολικότητα μιας τάσης είναι σταθερή τότε η τάση είναι συνεχής ακόμη
και αν η μεταβάλλεται η τιμή της.
75. Μια τάση είναι εναλλασσόμενη αν η πολικότητα μεταβάλλεται περιοδικά με το
χρόνο οπότε η στιγμιαία τάση παίρνει θετικές και αρνητικές τιμές
76. Ημιτονοειδής εναλλασσόμενη τάση (Ε.Τ.) ονομάζεται μια τάση της μορφής
𝑣 = 𝑉𝜂𝜇𝜔𝑡
77. Η παραγωγή Ε.Τ. στηρίζεται στο φαινόμενο επαγωγής
78. Αν περιστρέφουμε ένα τετράγωνο πλαίσιο με σταθερή γωνιακή ταχύτητα μέσα
σε ομογενές μαγνητικό πεδίο τότε μπορεί να αναπτυχθεί ημιτονοειδής 𝛦. 𝛵.
54||
79. Αν το στρεφόμενο πλαίσιο είναι αρχικά κάθετο στις 𝛥. 𝛤. και ο άξονας

περιστροφής διέρχεται από τα μέσα δύο απέναντι πλευρών του πλαισίου τότε:
α. Η μαγνητική ροή που διέρχεται από κάθε σπείρα του πλαισίου μεταβάλλεται
σύμφωνα με τη σχέση:
𝛷 = 𝛣𝛢𝜎𝜐𝜈𝜔𝑡
β. Η συνολική μαγνητική ροή που διέρχεται από την επιφάνεια του πλαισίου είναι
𝛷 = 𝑁𝛣𝐴𝜎𝜐𝜈𝜔𝑡
γ. Η επαγωγική ΗΕΔ που αναπτύσσεται στο πλαίσιο είναι:
𝜀 = 𝑁𝜔𝛣𝐴𝜂𝜇𝜔𝑡 = ℰ𝜂𝜇𝜔𝑡
δ. Η τάση στα άκρα του πλαισίου είναι ίση με την ΗΕΔ:
• Αν το κύκλωμα δεν διαρρέεται από ρεύμα
• Αν η αντίσταση του πλαισίου είναι μηδέν
80. Τα στοιχεία μιας εναλλασσόμενης τάσης 𝑣 = 𝑉𝜂𝜇𝜔𝑡 είναι:
𝑣 = η στιγμιαία τάση 𝑉 = πλάτος τάσης μέγιστη τιμή
𝜔 = γωνιακή συχνότητα 𝜔𝑡 = φάση
𝑇 = περίοδος 𝛦. 𝛵. 𝑓 = συχνότητα Ε.Τ.
81. Περίοδος (𝑇) μιας Ε.Τ. είναι η περίοδος περιστροφής του πλαισίου
82. Συχνότητα (𝑓) μιας Ε.Τ. είναι η συχνότητα περιστροφής του πλαισίου
83. Τα μεγέθη 𝑇, 𝑓, 𝜔 συνδέονται με τους τύπους
1 2𝜋
𝑓= 𝜔 = 2𝜋𝑓 𝜔=
𝛵 𝛵
84. Στο δίκτυο της ΔΕΗ είναι 𝑓 = 50𝐻𝑧
85. Αν στα άκρα μιας συσκευής εφαρμόσουμε εναλλασσόμενη τάση τότε θα
διαρρέεται από εναλλασσόμενο ρεύμα ίδιας συχνότητας.
86. Αν στα άκρα ενός αντιστάτη εφαρμόσουμε Ε.Τ. τότε κάθε στιγμή ισχύει
𝑣 𝑉𝜂𝜇𝜔𝑡
𝑖= ⇒𝑖= ⇒ 𝑖 = 𝐼𝜂𝜇𝜔𝑡
𝑅 𝑅
𝑖 = στιγμιαία ένταση
𝑉
𝛪 = 𝜋𝜆ά𝜏𝜊𝜍 = 𝜇έ𝛾𝜄𝜎𝜏𝜂 𝜏𝜄𝜇ή 𝜏𝜂𝜍 έ𝜈𝜏𝛼𝜎𝜂𝜍 =
𝑅
|| 55
87. Σε ένα αντιστάτη τα 𝑣, 𝑖 έχουν την ίδια φάση

88. Σε ένα αντιστάτη εκδηλώνεται το φαινόμενο 𝑗𝑜𝑢𝑙𝑒 δηλαδή η ενέργεια του
ηλεκτρικού ρεύματος γίνεται θερμότητα.
89. Ενεργός ένταση 𝐼𝜀𝜈 ονομάζεται η ένταση ενός συνεχούς σταθερού ρεύματος
που προκαλεί την ίδια θερμότητα με το εναλλασσόμενο ρεύμα στην ίδια αντίσταση
και στον ίδιο χρόνο και είναι:
𝛪
𝐼𝜀𝜈 =
√2
90. Ενεργός τάση ονομάζεται η συνεχής σταθερή τάση η οποία προκαλεί ρεύμα
έντασης ίσης με 𝐼𝜀𝜈 αν συνδεθεί στην ίδια συσκευή (αντιστάτη)
91. Για την ενεργό τάση ισχύει:
𝑉
𝑉𝜀𝜈 =
√2
92. Η ενεργός ένταση και η ενεργός τάση σε έναν αντιστάτη συνδέονται με τη
σχέση :
𝑉𝜀𝜈
𝐼𝜀𝜈 =
𝑅
93. Τη θερμότητα σε έναν αντιστάτη θα την υπολογίζουμε θεωρώντας ότι ο
αντιστάτης διαρρέεται από κάποιο συνεχές ρεύμα που προκαλεί ίδια θερμότητα
δηλαδή από ρεύμα έντασης ίσης με 𝐼𝜀𝜈
2
𝑄 = 𝐼𝜀𝜈 𝑅𝛥𝑡 = 𝑉𝜀𝜈 𝐼𝜀𝜈 𝛥𝑡
94. Η θερμότητα 𝑑𝑄 που αναπτύσσεται σε έναν αντιστάτη σε χρόνο 𝑑𝑡 είναι:
𝑑𝑄 = 𝑑𝑊𝜂𝜆 = 𝑣𝑖𝑑𝑡 = 𝑖 2 𝑅𝑑𝑡
95. Η μέση ισχύς σε έναν αντιστάτη 𝑅
• Αναφέρεται σε κάποιο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα
• Ονομάζεται και μέσος ρυθμός παραγωγής θερμότητας
• Συμβολίζεται με 𝑃 ή 𝑃𝜇
• Ορίζεται με τον τύπο
𝑊𝜂𝜆 𝑄(𝑇)
(𝑇)
𝑃𝜇 = =
𝑇 𝑇
• Ισχύουν οι τύποι:
2
𝑉𝜀𝜈2
𝑃𝜇 = 𝑉𝜀𝜈 · 𝛪𝜀𝜈 = 𝛪𝜀𝜈 𝑅=
𝑅
56||
96. Η στιγμιαία ισχύς σε ένα αντιστάτη

• συμβολίζεται με p
• Αναφέρεται σε κάποια χρονική στιγμή
• Ονομάζεται και στιγμιαίος ρυθμός παραγωγής θερμότητας
• Ορίζεται με τον τύπο:
𝑑𝑊𝜂𝜆 𝑑𝑄
p= =
𝑑𝑡 𝑑𝑡
• Ισχύουν οι τύποι:
𝑣2
p = 𝑣 · 𝑖 = 𝑖 2𝑅 =
𝑅
• Η μέγιστη τιμή της είναι
p𝑚𝑎𝑥 = 𝐼 2 𝑅
97. Από το διάγραμμα p − 𝑡 μπορούμε να

υπολογίζουμε την ενέργεια που καταναλώνει μία
συσκευή η οποία εκφράζεται ως εμβαδόν.
98. Η στιγμιαία ισχύς είναι περιοδική συνάρτηση
του χρόνου με περίοδο 𝛵′ η οποία είναι η μισή
της περιόδου του εναλλασσόμενου ρεύματος
• Η μέγιστη τιμή της στιγμιαίας ισχύος είναι διπλάσια της μέσης ισχύος
p𝑚𝑎𝑥 = 𝐼 2 𝑅
1
⇒ P𝜇 = p𝑚𝑎𝑥
2
𝛪2
p𝜇 = 𝑅
2 }
99. Το επαγωγικό φορτίο σε κύκλωμα εναλλασσόμενου ρεύματος μπορούμε να το

υπολογίσουμε
α. Από το διάγραμμα 𝑖 = 𝑓(𝑡) ως εμβαδόν
β. Από το διάγραμμα της μαγνητικής ροής 𝛷 = 𝑓(𝑡) που διέρχεται από το
στρεφόμενο πλαίσιο σε συνδυασμό με τον τύπο του Neumann.
|| 57
Αυτεπαγωγή (batsaouras@gmail.com)
1. Το φαινόμενο επαγωγής
• Εκδηλώνεται όταν μεταβάλλεται η μαγνητική ροή σε ένα κύκλωμα
• Ονομάζεται φαινόμενο αυτεπαγωγής όταν η μεταβολή της μαγνητικής ροής
οφείλεται στην μεταβολή της έντασης του ρεύματος στο ίδιο το κύκλωμα
• Ισχύει πάντα ο νόμος της επαγωγής
𝑑𝛷
𝑑𝑡
2. To φαινόμενο αυτεπαγωγής
• Εκδηλώνεται σε κάθε κύκλωμα που διαρρέεται από ρεύμα μεταβλητής έντασης
• Εκδηλώνεται πιο έντονα σε κύκλωμα που περιέχει πηνίο
• Η επαγωγική ΗΕΔ λόγω φαινομένου αυτεπαγωγής συμβολίζεται με ℰ𝛼𝜐𝜏
4. Η αυτεπαγωγή είναι μία ιδιότητα των κυκλωμάτων αντίστοιχη της αδράνειας που
σημαίνει ότι η ένταση του ρεύματος αντιστέκεται σε κάθε μεταβολή της.
5. Το μέτρο της αδράνειας στην κίνηση των σωμάτων είναι η μάζα
6. Το μέτρο της αδράνειας ενός πηνίου συμβολίζεται με 𝑳 και ονομάζεται
συντελεστής αυτεπαγωγής
7. Η ΗΕΔ από αυτεπαγωγή υπολογίζεται με τον τύπο
𝑑𝑖
ℰ𝛼𝜐𝜏 = −𝐿
𝑑𝑡
7. Το φαινόμενο αυτεπαγωγής εκδηλώνεται σε ένα κύκλωμα με πηνίο και αντίσταση
και όταν ανοίγουμε ή κλείνουμε το κύκλωμα.
8. Το (-) οφείλεται στον κανόνα του 𝐿𝑒𝑛𝑧 ο οποίος καθορίζει την πολικότητα
9. Όταν μπορούμε να δείξουμε την πολικότητα της ℰ𝛼𝜐𝜏 στο κύκλωμα που
εμφανίζεται τότε δεν μας ενδιαφέρει το πρόσημο στον τύπο και γράφουμε
|𝑑𝑖|
ℰ𝛼𝜐𝜏 = 𝐿
𝑑𝑡
10. Αν σε ένα κύκλωμα η ένταση του ρεύματος αυξάνει θα γράφουμε:
|𝑑𝑖| 𝑑𝑖
ℰ𝛼𝜐𝜏 = 𝐿 =𝐿
𝑑𝑡 𝑑𝑡
11. Αν σε ένα κύκλωμα η ένταση του ρεύματος μειώνεται θα γράφουμε:
|𝑑𝑖| 𝑑𝑖
ℰ𝛼𝜐𝜏 = 𝐿 =−𝐿
𝑑𝑡 𝑑𝑡
12. Ένα πηνίο αποθηκεύει ενέργεια μαγνητικού πεδίου που συμβολίζεται με 𝑈 και
είναι ίση με :
1
𝑈 = 𝐿𝑖 2
2
58||
13. Ένα πηνίο χωρίς αντίσταση ονομάζεται ιδανικό πηνίο

14. Στο κύκλωμα του σχήματος ο διακόπτης είναι ανοιχτός για
πολύ χρόνο και τη στιγμή 𝑡𝑜 = 0 τον κλείνουμε:
• Με το κλείσιμο του διακόπτη η ένταση 𝑖 του ρεύματος
αυξάνει και στο πηνίο αναπτύσσεται ΗΕΔ από αυτεπαγωγή
• Η αρχική ένταση του ρεύματος την (𝑡𝑜 = 0) είναι μηδέν.
• Η ένταση 𝑖 του ρεύματος αυξάνει σταδιακά και τελικά αποκτά σταθερή τιμή 𝛪
• Η τάση στα άκρα της αντίστασης κάποια τυχαία στιγμή είναι ίση με 𝑖𝑅
• Όσο η ένταση του ρεύματος αυξάνει στο πηνίο αναπτύσσεται
ΗΕΔ από αυτεπαγωγή.
• Όταν η ένταση του ρεύματος σταθεροποιηθεί η ΗΕΔ από
αυτεπαγωγή μηδενίζεται.
• Η αιτία που δημιουργεί την ΗΕΔ από αυτεπαγωγή είναι η
μεταβολή (αύξηση) της έντασης του ρεύματος.
• Η ΗΕΔ από αυτεπαγωγή αντιστέκεται στην αύξηση της έντασης του ρεύματος
σύμφωνα με τον κανόνα του Lenz
• Η ΗΕΔ από αυτεπαγωγή τείνει να προκαλέσει ρεύμα αντίθετης φοράς από το
ρεύμα που θα προκαλούσε η πηγή 𝓔 αν ήταν μόνη της.
• Η ενέργεια που προσφέρει η πηγή γίνεται θερμότητα (𝑄) στις αντιστάσεις και
ενέργεια μαγνητικού πεδίου (𝑈) .
• Στο κύκλωμα υπάρχουν δύο πηγές με ΗΕΔ ℰ και ℰ𝛼𝜐𝜏
• Κάθε στιγμή ισχύει ο 2ος κανόνας Kirchhoff:
ℰ = 𝑖𝑅𝜊𝜆 + ℰ𝛼𝜐𝜏
• Από τον δεύτερο Kirchhoff μπορούμε να υπολογίσουμε την τελική ένταση του
ρεύματος Ι ως εξής:
ℰ
𝜏𝜀𝜆𝜄𝜅ά: 𝑖 = 𝜎𝜏𝛼𝜃 = 𝛪 ⇒ ℰ𝛼𝜐𝜏 = 0 ⇒ 𝑖 = 𝐼 =
𝑅𝜊𝜆
• Από αρχή διατήρησης της ενέργειας προκύπτει:
𝑑𝑈 𝑑𝑈
𝑝𝜋𝜌𝜊𝜎𝜑 = 𝑝𝜃𝜀𝜌𝜇 + ⇒ ℰ𝑖 = 𝑖 2 𝑅𝜊𝜆 +
𝑑𝑡 𝑑𝑡
• Η τελική ενέργεια που αποθηκεύεται στο πηνίο είναι μέγιστη :
• Η αρχική τιμή του ρυθμού μεταβολής της έντασης του ρεύματος υπολογίζεται
από τον δεύτερο Kirchhoff
2𝑜𝑠 𝜅𝛼𝜈ό𝜈𝛼𝜍 𝐾𝑖𝑟𝑐ℎℎ𝑜𝑓𝑓 𝑑𝑖
𝛢𝜌𝜒𝜄𝜅ά (𝑖 = 0) ⇒ ℰ = ℰ𝛼𝜐𝜏 ⇒ ℰ = 𝐿
𝑑𝑡
|| 59
15. Στο κύκλωμα του σχήματος ο διακόπτης

είναι αρκετό χρόνο στην θέση Α και την
στιγμή 𝑡𝑜 = 0 τον πάμε στη θέση Β
• Με την μεταφορά του μεταγωγικού
διακόπτη στο Β η ένταση 𝑖 του ρεύματος
στο πηνίο μειώνεται αρχίζοντας από την τιμή 𝛪 που είχε λίγο πριν.
• Λόγω αδράνειας τα ηλεκτρόνια συνεχίζουν να κινούνται προς την ίδια φορά
• Η φορά του ρεύματος στο πηνίο μετά είναι ίδια πριν και μετά (κανόνας Lenz)
• Κάποια τυχαία στιγμή η ένταση του ρεύματος είναι 𝑖
• Το πηνίο και η αντίσταση διαρρέονται από ίδιο ρεύμα
• Η πηγή που δημιουργεί το ρεύμα έχει ΗΕΔ ίση με ℰ𝛼𝜐𝜏
• Η ΗΕΔ από αυτεπαγωγή εμφανίζεται στο πηνίο
• Τελικά η ένταση του ρεύματος μηδενίζεται
• Κάθε στιγμή ισχύει ο δεύτερος κανόνας Kirchhoff
ℰ𝛼𝜐𝜏 = 𝑖(𝑅𝜋 + 𝑅)
Αν το πηνίο είναι ιδανικό: ℰ𝛼𝜐𝜏 = 𝑖𝑅
• Σύμφωνα με την ΑΔΕ η αρχική ενέργεια του πηνίου γίνεται θερμότητα
𝑈𝛼𝜌𝜒 = 𝜎𝜏𝛼𝜃 = 𝑈 + 𝑄
• Ο ρυθμός μεταβολής της ολικής ενέργειας είναι μηδέν
𝑑𝑈 𝑑𝑄 𝑑𝑈 𝑑𝑄
+ =0⇒ =−
60||
Θεωρία σε μικρές προτάσεις – Κβαντομηχανική \\
Κβαντομηχανική
Ύλη και Ακτινοβολία

1. Σύμφωνα με την Κλασσική Θεωρία Maxwell
α. Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα αποτελούν ένα μηχανισμό διάδοσης ενέργειας
Ηλεκτρικού και Μαγνητικού πεδίου
β. Τα Ηλεκτρομαγνητικά κύματα:
• Παράγονται από ταλαντούμενα ηλεκτρικά δίπολα
• Διαδίδονται στο κενό με την ταχύτητα του φωτός
• Μεταφέρουν Ενέργεια Ηλεκτρικού και Μαγνητικού πεδίου
• Αλληλεπιδρούν με την ύλη μεταφέροντας ενέργεια στα άτομα
γ. Τα Ηλεκτρομαγνητικά κύματα μπορούν να θέτουν ένα άτομο σε εξαναγκασμένη
ταλάντωση
δ. Ένα ταλαντούμενο άτομο μπορεί να παράγει ηλεκτρομαγνητικό κύμα.
ε. Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία μπορεί να μεταφέρει οποιοδήποτε ποσό
ενέργειας
ζ. Η κλασσική θεωρία δεν μπορεί να ερμηνεύσει κάποια φαινόμενα όπως
• Ακτινοβολία μέλανος Σώματος
• Φωτοηλεκτρικό φαινόμενο
• Φαινόμενο Compton
2. Σύμφωνα με την Κβαντική Θεωρία του Planck

α. Η ύλη δεν μπορεί να απορροφήσει οποιοδήποτε ποσό ενέργειας.
β. Τα άτομα δεν μπορούν να εκπέμπουν οποιοδήποτε ποσό ενέργειας.
γ. Η ενέργεια που εκπέμπει ή απορροφά ένα άτομο είναι ακέραιο πολλαπλάσιο μιας
στοιχειώδους ποσότητας που ονομάζεται «κβάντο ενέργειας»
δ. Μεγέθη που παίρνουν τιμές οι οποίες είναι ακέραια πολλαπλάσια μιας
στοιχειώδους τιμής λέγονται κβαντωμένα πχ το ηλεκτρικό φορτίο.
ε. Στη σύγχρονη κβαντική φυσική «κβάντωση» θα παρατηρήσουμε και στα μεγέθη
Μέτρο Ορμής ( για σωματίδιο αυστηρά περιορισμένο) και για το μέτρο και την
προβολή της στροφορμής σε καθορισμένο άξονα)
|| 61
Ακτινοβολία Μέλανος Σώματος
3. Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπει ένα θερμό σώμα ονομάζεται

θερμική ακτινοβολία.
4. Ένα σώμα σε θερμοκρασία περιβάλλοντος
α. Δεν είναι ορατό σε ένα σκοτεινό δωμάτιο.
β. Είναι ορατό όταν πέφτει πάνω του λευκό φως.
5. Αν ένα σώμα φαίνεται κόκκινο όταν πέφτει πάνω του λευκό φώς τότε:
• Απορροφάει όλα τα χρώματα εκτός από το κόκκινο.
• Αν το ίδιο σώμα το φωτίσουμε με κίτρινο φως θα φαίνεται μαύρο.
6. Αν ένα σώμα φαίνεται μαύρο όταν πέφτει πάνω του λευκό φώς τότε:
• Απορροφάει όλες τις ακτινοβολίες που πέφτουν πάνω του.
7. Αν ένα σώμα φαίνεται λευκό όταν πέφτει πάνω του λευκό φώς τότε:
• Ανακλά (επανεκπέμπει) όλα τα χρώματα
8. Ένα μέλαν σώμα

α. απορροφάει το σύνολο της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας.
β. Στην πράξη είναι κάθε σώμα με αιθαλωμένη επιφάνεια.
9. Κάθε μέλαν σώμα εκπέμπει θερμική ακτινοβολία
10. Η θερμική ακτινοβολία του μέλανος σώματος περιέχει όλα τα μήκη κύματος
11. Το φάσμα της θερμικής ακτινοβολίας του μέλανος σώματος
• εξαρτάται μόνο από την θερμοκρασία του
• Δεν εξαρτάται από την χημική σύσταση
• Δεν μπορεί να δώσει πληροφορίες για την χημική σύσταση
• Δύο μέλανα σώματα με διαφορετική χημική σύσταση δεν μπορούμε να τα
ξεχωρίσουμε από την θερμική τους ακτινοβολία
62||
12. Για την πειραματική μελέτη του μέλανος σώματος χρησιμοποιούμε τα μεγέθη
α. Ενέργεια ακτινοβολίας (joule)
β. Ισχύς ακτινοβολίας (W)
γ. Ένταση ακτινοβολίας (𝛪) →𝑊/𝑚2
δ. Ένταση ακτινοβολίας ανά μονάδα μήκους κύματος (𝛪𝜆 )
ε. Από το διάγραμμα (𝛪𝜆 − 𝜆) παρατηρούμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό
ακτινοβολίας αντιστοιχεί σε κάποιο μήκος κύματος (𝜆𝑚𝑎𝑥 )
ζ. Το 𝜆𝑚𝑎𝑥 δεν είναι μέγιστη τιμή μήκους κύματος αλλά είναι το μήκος κύματος στο
οποίο μεγιστοποιείται το 𝛪𝜆
η. Το 𝜆𝑚𝑎𝑥 εξαρτάται από την θερμοκρασία Τ.
θ. Τα μεγέθη 𝜆𝑚𝑎𝑥 και 𝛵 είναι αντιστρόφως ανάλογα ( Νόμος Wien)
13. Ερμηνεία Ακτινοβολίας

α. Τα άτομα αποτελούν ταλαντωτές ( ταλαντούμενα δίπολα).
β. Σύμφωνα με την κλασσική θεωρία τα άτομα μπορούν να απορροφήσουν ή να
εκπέμπουν οποιοδήποτε ποσό ενέργειας.
γ. Η πλήρης ερμηνεία στηρίζεται σε δύο υποθέσεις του Planck
• Η ενέργεια 𝛦 ενός ατόμου που ταλαντώνεται με συχνότητα 𝑓 παίρνει τιμές
𝛦𝑛 = 𝑛ℎ𝑓
• H ενέργεια 𝛥𝛦 που εκπέμπει η απορροφά ένα άτομο μπορεί να πάρει μόνο
διακριτές τιμές
δ. Η ελάχιστη ενέργεια που μπορεί να αποβάλλει ή να απορροφήσει ένα
ταλαντούμενο άτομο είναι ℎ𝑓
ε. Η ελάχιστη ενέργεια που μπορεί να έχει ένα άτομο που ταλαντώνεται με
συχνότητα f είναι 𝛦1 = ℎ𝑓
ζ. Όταν το άτομο δεν ταλαντώνεται τότε έχει ενέργεια 𝛦 = 0
η. Οι ενεργειακές στάθμες ενός ατόμου είναι:
0, ℎ𝑓, 2ℎ𝑓, … . 𝑛ℎ𝑓
Φωτοηλεκτρικό Φαινόμενο
14. Φωτοηλεκτρικό φαινόμενο ονομάζεται η εξαγωγή ηλεκτρονίων από την
επιφάνεια μετάλλου ( συνήθως αλκαλίων) όταν πέφτει πάνω του ακτινοβολία
κατάλληλης συχνότητας (Ορατή ή υπεριώδης).
|| 63
15. Η ελάχιστη ενέργεια που χρειάζεται να απορροφήσει ένα ηλεκτρόνιο για να

εξέλθει από το μέταλλο ονομάζεται έργο εξαγωγής (𝜑).
16. Η ελάχιστη συχνότητα της ακτινοβολίας που προκαλεί εξαγωγή ηλεκτρονίου
ονομάζεται κρίσιμη συχνότητα ( Συχνότητα κατωφλίου) και συμβολίζεται με 𝑓𝑜 .
17. Για μονοχρωματική ακτινοβολία συχνότητα 𝑓
• 𝑓 ≥ 𝑓𝜊 ⇒ 𝜀𝜉𝛼𝛾𝜔𝛾ή 𝜂𝜆𝜀𝜅𝜏𝜌𝜊𝜈ί𝜔𝜈
• 𝑓 < 𝑓𝜊 ⇒ 𝝁𝜼 𝜀𝜉𝛼𝛾𝜔𝛾ή 𝜂𝜆𝜀𝜅𝜏𝜌𝜊𝜈ί𝜔𝜈
18. Το έργο εξαγωγής (𝜑) μετριέται σε ηλεκτρονιοβόλτ 𝑒𝑉 και:

• Είναι διαφορετικό για κάθε μέταλλο.
• Καθορίζει την συχνότητα κατωφλίου η οποία είναι ανάλογη του 𝜑.
19. Για την μελέτη του φωτοηλεκτρικού

φαινομένου χρησιμοποιούμε την πειραματική
διάταξη του σχήματος στην οποία:
α. Το μέταλλο στο οποίο πέφτει η
ακτινοβολία το λέμε κάθοδο
β. Το μέταλλο που βρίσκεται απέναντι από
την κάθοδο το λέμε άνοδο
γ. Την τάση μεταξύ ανόδου – καθόδου
μπορούμε να την ρυθμίζουμε και να
μεταβάλλουμε την τιμή της αλλά και την
πολικότητα της.
δ. Με το μικροαμπερόμετρο μπορούμε να μετράμε την ένταση του ρεύματος
ε. Την ένταση της ακτινοβολίας επίσης μπορούμε να την ρυθμίζουμε.
ζ. Την ένταση του ρεύματος μπορούμε να την μηδενίσουμε αν αλλάξουμε την
πολικότητα της πηγής και αλλάξουμε την τιμή της.
η. Η ένταση του ρεύματος γίνεται μηδέν όταν εφαρμόσουμε την κατάλληλη τάση 𝑉𝑜
και τότε τα ηλεκτρόνια φτάνουν στην άνοδο με μηδενική ταχύτητα.
θ. Η τιμή της τάσης 𝑉𝑜 για την οποία μηδενίζεται η ένταση του ρεύματος ονομάζεται
τάση αποκοπής.
i. Την κινητική ενέργεια 𝐾 με την οποία εξέρχονται τα
ηλεκτρόνια την μετράμε πειραματικά αν μετρήσουμε την
τάση αποκοπής 𝑉𝑜 και εφαρμόσουμε το θεώρημα έργου-
ενέργειας.
64||
𝐾
0 − 𝐾 = 𝑞(𝑉𝐾 − 𝑉𝐴 ) ⇒ −𝐾 = −𝑒(𝑉𝑜 ) ⇒ 𝑉𝑜 =
𝑒
κ. Αν η τάση γίνει μηδέν η ένταση του ρεύματος είναι διάφορη του μηδενός.
λ. Αν αυξήσουμε αρκετά την τάση τότε η ένταση του ρεύματος σταθεροποιείται σε
μία μέγιστη τιμή.
μ. Αν αυξήσουμε την ένταση της ακτινοβολίας η μέγιστη ένταση του ρεύματος θα
αυξηθεί.
ν. Στο διάγραμμα οι τιμές της έντασης ακτινοβολίας είναι 𝛪 και 2𝛪 και παρατηρούμε
ότι η ένταση του ρεύματος αυξάνει αν αυξηθεί η ένταση της ακτινοβολίας. ( Σχεδόν
διπλασιάζεται).
ξ. Από κάποια τιμή της τάσης και μετά όλα τα ηλεκτρόνια που εξέρχονται από την
κάθοδο καταλήγουν στην άνοδο έτσι το πλήθος των ηλεκτρονίων που φτάνουν στην
άνοδο είναι ίσο με το πλήθος των εξερχομένων ηλεκτρονίων ανά δευτερόλεπτο. (με
την παραδοχή ότι όλα τα εξερχόμενα e κινούνται προς την άνοδο).
20. Πειραματικά διαπιστώνουμε ότι:

α. Ο αριθμός των ηλεκτρονίων που εξέρχονται από την κάθοδο είναι ανάλογος της
έντασης της ακτινοβολίας εφ όσον
𝑓 ≥ 𝑓𝑜
β. Η κινητική ενέργεια ( και η ταχύτητα) με την οποία εξέρχονται τα ηλεκτρόνια
εξαρτάται από την συχνότητα της ακτινοβολίας.
γ. Η συχνότητα κατωφλίου είναι διαφορετική για κάθε μέταλλο.
δ. Η συνάρτηση 𝛫 − 𝑓 έχει την ίδια κλίση για όλα τα μέταλλα (𝛫 = 𝑒𝑉𝑜 ).
21. Θεωρία των κβάντα για το φως (A. Einstein)

α. To φως αποτελείται από μικρά πακέτα ενέργειας που ονομάζονται φωτόνια.
β. Η ενέργεια κάθε φωτονίου είναι:
𝛦 = ℎ𝑓
γ. Στο φωτοηλεκτρικό φαινόμενο κάθε ηλεκτρόνιο απορροφά την ενέργεια ενός
φωτονίου.
δ. Σύμφωνα με την ΑΔΕ ένα μέρος της ενέργειας του φωτονίου δαπανάται για
την εξαγωγή του ηλεκτρονίου και το υπόλοιπο γίνεται κινητική ενέργεια του
|| 65
ηλεκτρονίου.
ε. Η φωτοηλεκτρική εξίσωση γράφεται ως εξής:
𝛫 = 𝑓(𝑓) = ℎ𝑓 − 𝜑
22. Ερμηνεία πειραματικών δεδομένων
α. Συχνότητα κατωφλίου
𝜑
𝛫 ≥ 0 ⇒ ℎ𝑓 − 𝜑 ≥ 0 ⇒ 𝑓 ≥
ℎ
𝜑
𝑓𝑜 =
ℎ
β. Βλέπουμε ότι η κινητική ενέργεια 𝛫 εξόδου των ηλεκτρονίων εξαρτάται από το 𝑓
γ. Αν αυξηθεί η ένταση της προσπίπτουσας μονοχρωματικής ακτινοβολίας θα
αυξηθεί ο αριθμός των φωτονίων άρα και ο αριθμός των εξερχομένων ηλεκτρονίων
και έτσι θα αυξηθεί η μέγιστη ένταση του ρεύματος.
δ. Τα ηλεκτρόνια εξέρχονται με ταχύτητα και έτσι κάποια θα φτάνουν στην άνοδο
ακόμη και όταν η τάση είναι μηδέν.
ε. Η συνάρτηση: 𝛫 = ℎ𝑓 − 𝜑 = 𝑓(𝑓)
Έχει για όλα τα μέταλλα την ίδια κλίση που είναι ίση με την σταθερά Planck
8. To σωματίδιο φωτόνιο
α. Κάθε φωτόνιο συμπεριφέρεται ως σωματίδιο που έχει ενέργεια και ορμή
β. Ενέργεια φωτονίου
𝑐
𝛦 = ℎ𝑓 = ℎ
𝜆
γ. Κάθε φωτόνιο έχει ορμή 𝑝
δ. Η ενέργεια και η ορμή φωτονίου συνδέονται με τη σχέση
𝑐
𝐸 ℎ𝜆 ℎ
𝛦 = 𝑝𝑐 ⇒ 𝑝 = = =
𝑐 𝑐 𝜆
ε. Αν μια μονοχρωματική δέσμη φωτονίων πέφτει σε κάθετα σε κάτοπτρο ανακλάται

και τα ανακλώμενα φωτόνια έχουν αντίθετη ορμή με τα προσπίπτοντα
𝛥𝑝 = 𝑁𝛥𝑝𝜑 = 𝛮(𝑝′ − (−𝑝)) = 2𝑁𝑝
ζ. Η δύναμη που δέχεται το κάτοπτρο όταν ανακλώνται φωτόνια μονοχρωματικής

δέσμης που πέφτει κάθετα είναι:
𝛥𝑝 2𝑁𝑝 𝛮
𝐹= = = 2𝑝
𝛥𝑡 𝛥𝑡 𝛥𝑡
66||
η. Ο αριθμός φωτονίων που προσπίπτουν σε μία επιφάνεια στην μονάδα του χρόνου
συμβολίζεται με
𝛮
𝛥𝑡
Φαινόμενο Compton
23. Οι ακτίνες X
α. Είναι ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία μικρού μήκους κύματος
β. Αποτελούνται από φωτόνια υψηλής ενέργειας
γ. Παράγονται όταν ηλεκτρόνια επιβραδύνονται απότομα καθώς πέφτουν σε ένα
μέταλλο.
δ. Ο μηχανισμός παραγωγής τους είναι ο αντίστροφος του φωτοηλεκτρικού
φαινομένου.
ε. Χρησιμοποιούνται στην απεικονιστική ιατρική.
24. Υπάρχουν δύο μηχανισμοί παραγωγής ακτίνων 𝛸 κατά την πρόσπτωση
ηλεκτρονίων σε μεταλλική επιφάνεια.
α. Ο πρώτος μηχανισμός είναι η επιβράδυνση των ηλεκτρονίων.
β. Ο δεύτερος μηχανισμός είναι διέγερση- αποδιέγερση των ατόμων που προκαλείται
από τα κινούμενα ηλεκτρόνια.
γ. Ένα ηλεκτρόνιο προκαλεί την εκπομπή ενός φωτονίου ακτίνων Χ
25. Σκέδαση Compton

α. Όταν οι ακτίνες Χ πέφτουν σε ένα σώμα ένα μέρος τους αλλάζει πορεία.
β. Η εκτροπή των ακτίνων Χ από την αρχική τους πορεία ονομάζεται σκέδαση.
γ. Η σκέδαση των ακτίνων Χ οφείλεται στην αλληλεπίδραση τους με τα ηλεκτρόνια
ή τα άτομα.
26. Η σκεδαζόμενη ακτινοβολία
α. Ονομάζεται και ανακλώμενη ακτινοβολία.
β. Ανιχνεύεται σε διάφορες διευθύνσεις.
γ. Έχει μήκος κύματος 𝜆′ μεγαλύτερο ή ίσο του μήκους κύματος λ της
προσπίπτουσας ακτινοβολίας.
27. Γωνία σκέδασης φ
α. Ονομάζεται η γωνία που σχηματίζει η διεύθυνση κίνησης της προσπίπτουσας και
της σκεδαζόμενης ακτινοβολίας
β. Παίρνει τιμές από 0 έως 180𝜊
28. Το μήκος κύματος 𝜆′ της σκεδαζόμενης
|| 67
α. Εξαρτάται από την γωνία σκέδασης

β. Είναι μέγιστο όταν 𝜑 = 180 (οπισθοσκέδαση)
γ. Είναι 𝜆′ > 𝜆 για 𝜑 ≠ 0
29. Η διαφορά 𝜆′ − 𝜆 ονομάζεται μετατόπιση Compton
30. Η μετατόπιση Compton για σκέδαση σε ελεύθερα -σχεδόν ακίνητα ηλεκτρόνια
α. Δίδεται από την σχέση Compton
ℎ
𝜆′ − 𝜆 = (1 − 𝜎𝜐𝜈𝜑)
𝑚𝑐
β. Για δεδομένη γωνία δεν αλλάζει αν μεταβάλλουμε το μήκος κύματος 𝜆
γ. Γίνεται μέγιστη για γωνία σκέδασης 180𝜊
32. Σύμφωνα με την κλασσική θεωρία ( Ακτινοβολία= Ηλεκτρομαγνητικό Κύμα)

α. Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα θέτουν τα άτομα- ηλεκτρόνια σε εξαναγκασμένη
ταλάντωση ίδιας συχνότητας με αυτήν της προσπίπτουσας ακτινοβολίας
β. Τα ταλαντούμενα φορτισμένα σωματίδια εκπέμπουν ακτινοβολία ίδιας συχνότητας
γ. Η σκεδαζόμενη και η προσπίπτουσα ακτινοβολία έχουν ίδια συχνότητα άρα
𝜆′ = 𝜆 ⇒ 𝛥𝜆 = 0
33. Σύμφωνα με την Κβαντική Θεωρία [Ακτινοβολία = Σωματίδια (φωτόνια)]

α. Τα φωτόνια έχουν ενέργεια και ορμή
β. H σκέδαση αντιμετωπίζεται ως κρούση φωτονίου-ηλεκτρονίου
γ. Η ορμή του συστήματος διατηρείται
δ. Η ενέργεια του φωτονίου μειώνεται διότι ένα μέρος της μετατρέπεται σε κινητική
ενέργεια του ηλεκτρονίου
ε. Την κινητική ενέργεια που αποκτά το ηλεκτρόνιο την υπολογίζουμε πάντα από την
διατήρηση της ενέργειας
𝛫 = 𝛦𝜑 − 𝛦𝜑′
ζ. Η κινητική ενέργεια που αποκτά το ηλεκτρόνιο γίνεται μέγιστη όταν 𝜆′ = 𝑚𝑎𝑥
δηλαδή όταν 𝜑 = 180
η. Η διατήρηση ορμής εφαρμόζεται όπως ακριβώς σε μία έκκεντρη κρούση
34. Για δεδομένη γωνία φ
α. Η μετατόπιση Compton είναι ίδια για κάθε λ ( δεν εξαρτάται από το λ)
β. Το ποσοστό μεταβολής του μήκους κύματος λ εξαρτάται από το λ αφού ορίζεται
ως το κλάσμα. [ Είναι ανάλογο της συχνότητας f της αρχικής ακτινοβολίας]
𝛥𝜆
100%
𝜆
68||
35. Η ποσότητα ℎ/𝑚𝑐 συμβολίζεται με 𝜆𝑐 και ονομάζεται μήκος κύματος Compton.

36. Το φαινόμενο Compton επαληθεύει την σωματιδιακή φύση του φωτός
Κυματική Φύση της Ύλης
37. Ένα καθαρό κυματικό μέγεθος είναι το μήκος κύματος
38. Ένα καθαρό σωματιδιακό μέγεθος είναι η ορμή.
39. Υπάρχει ένα σωματίδιο (Φωτόνιο) το οποίο συμπεριφέρεται και ως κύμα.
40. Η σχέση που συνδέει το μήκος κύματος φωτονίου (λ) με το μέτρο της ορμής του
(𝑝) είναι:
ℎ
𝜆=
𝑝
41. O de Broglie υπέθεσε ότι
• Η σχέση που συνδέει την ορμή φωτονίου με το μήκος κύματος μπορεί να
γενικευτεί ώστε να ισχύει για κάθε σωματίδιο
• Κάθε υποατομικό σωματίδιο συμπεριφέρεται και ως κύμα
42. Το μήκος κύματος που αντιστοιχεί σε ένα σωματίδιο ονομάζεται μήκος κύματος
de Broglie
43. Το μήκος κύματος de Broglie και το μέτρο της ορμής ενός σωματιδίου
συνδέονται με τη σχέση
ℎ
𝜆=
𝑝
44. Η περίθλαση είναι ένα καθαρά κυματικό φαινόμενο το οποίο εκδηλώνεται και σε
κινούμενα ηλεκτρόνια και αυτό αποτελεί επαλήθευση της υπόθεσης de Broglie
45. Δεν υπάρχει φαινόμενο στο οποίο ένα σωματίδιο να εμφανίζεται ταυτόχρονα και
τις δύο φύσεις του (υλική και κυματική)
46. Το φως συμπεριφέρεται:
• ως κύμα σε φαινόμενα συμβολής
• ως σωματίδιο στο φαινόμενο Compton
Αρχή Αβεβαιότητας
47. Οι μετρήσεις μεγεθών που αναφέρονται σε μικροσκοπικά σωματίδια
παρουσιάζουν αβεβαιότητα (σφάλμα)
48. Η αβεβαιότητα στην μέτρηση θέσης (x) -ορμής(p) -ενέργειας (E) – χρόνου(t)
συμβολίζεται με: 𝛥𝑥 , 𝛥𝑝 , 𝛥𝛦, 𝛥𝑡
49. Η αβεβαιότητα των μετρήσεων δεν οφείλεται στις ατέλειες των οργάνων
αλλά στην διπλή φύση των σωματιδίων.
|| 69
50. Όταν κυριαρχεί η κυματική φύση τότε

• Έχουμε καλή γνώση του λ
• Μικρή αβεβαιότητα στο λ
• Μικρή αβεβαιότητα ορμής
• Μεγάλη αβεβαιότητα στην θέση
51. Όταν κυριαρχεί η σωματιδιακή φύση τότε
• Ικανοποιητική πληροφορία για την θέση
• Μικρή αβεβαιότητα θέσης
• Μεγάλη αβεβαιότητα ορμής
52. Όταν ένα σωματίδιο παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα σε μία ενεργειακή
στάθμη τότε θα μπορέσουμε
• Να μετρήσουμε ικανοποιητικά την ενέργεια
• Θα έχουμε μικρή αβεβαιότητα ενέργειας
• Θα έχουμε μεγάλη αβεβαιότητα χρόνου (μεγάλο χρόνο παραμονής στηνστάθμη)
53. Υπάρχουν κάποια ζεύγη μεγεθών που οι μετρήσεις του ενός επηρεάζουν το άλλο
τέτοια ζεύγη μεγεθών είναι τα εξής:
α. Η ορμή (𝑝𝑥 ) και η θέση (𝑥)
β. Η ενέργεια (𝛦) και ο χρόνος (𝑡)
54. Για τα προηγούμενα ζεύγη μεγεθών υπάρχει μαθηματική σχέση που συσχετίζει
τις αβεβαιότητες των μετρήσεων και η οποία ονομάζεται « Αρχή αβεβαιότητας»
55. Η αρχή αβεβαιότητα για τα μεγέθη (𝑥, 𝑝𝑥 ) γράφεται ως εξής:
ℎ
𝛥𝑝𝑥 ⋅ 𝛥𝑥 ≥
2𝜋
56. Η αρχή αβεβαιότητα για τα μεγέθη (𝛦, 𝑡) γράφεται ως εξής:
ℎ
𝛥𝐸 ⋅ 𝛥𝑡 ≥
2𝜋
57. Τα γραμμικά φάσματα σχετίζονται με την αποδιέγερση ατόμων
58. Κάθε φασματική γραμμή προκύπτει από κάποιο κβαντικό άλμα ηλεκτρονίου
μεταξύ των ενεργειακών σταθμών κατά την αποδιέγερση ατόμου.
59. Ο χρόνος που το άτομο παραμένει σε κάποια διεγερμένη κατάσταση κυμαίνεται
(παρουσιάζει αβεβαιότητα) έτσι και η ενέργεια του εκπεμπόμενου φωτονίου θα
παρουσιάζει κάποια αβεβαιότητα και η φασματική γραμμή δεν θα είναι αυστηρά
καθορισμένη αλλά θα παρουσιάζει κάποιο εύρος.
60. Η αρχή της αβεβαιότητας μπορεί στα γραμμικά φάσματα:
70||
• να εξηγήσει γιατί οι φασματικές γραμμές έχουν κάποιο εύρος

• Να εκτιμήσει το εύρος των φασματικών γραμμών
Κυματοσυνάρτηση
61. Η κυματοσυνάρτηση είναι μία συνάρτηση που περιγράφει ένα κύμα.
62. Η κυματοσυνάρτηση που περιγράφει ένα εγκάρσιο μηχανικό κύμα είναι η
𝑡 𝑥
𝑦 = 𝐴𝜂𝜇2𝜋( − )
𝑇 𝜆
63. Το ηλεκτρομαγνητικό κύμα περιγράφεται από τις συναρτήσεις
𝑡 𝑥 𝑡 𝑥
𝛦 = 𝛦𝑚𝑎𝑥 𝜂𝜇2𝜋 ( − ) 𝜅𝛼𝜄 𝛣 = 𝛣𝑚𝑎𝑥 𝜂𝜇2𝜋 ( − )
𝑇 𝜆 𝑇 𝜆
64. Ένα στάσιμο κύμα μπορούμε να το περιγράψουμε με την κυματοσυνάρτηση
𝑥
𝑦 = 2𝐴𝜎𝜐𝜈2𝜋
𝜆
65. Αφού τα σωματίδια συμπεριφέρονται και ως κύματα μπορούμε να τα
περιγράψουμε με κάποια κυματοσυνάρτηση Ψ
66. Η κυματοσυνάρτηση 𝛹 είναι μία συνάρτηση θέσης και χρόνου 𝛹 = 𝑓(𝑥, 𝑦, 𝑧, 𝑡)
67. Η κυματοσυνάρτηση σωματιδίου περιέχει πληροφορίες για την ορμή και την
θέση του σωματιδίου ( και για άλλα μετρήσιμα μεγέθη)
68. Η κυματοσυνάρτηση εξαρτάται από το περιβάλλον κίνησης του σωματιδίου
69. Η κυματοσυνάρτηση 𝛹 ενός σωματιδίου δεν έχει κάποια φυσική σημασία
70. Το τετράγωνο του μέτρου της κυματοσυνάρησης
α. Συμβολίζεται με |𝛹|2
β. Ερμηνεύεται ως πυκνότητα πιθανότητας.
γ. Δείχνει την πιθανότητα να βρεθεί το σωματίδιο σε περιοχή όγκου 𝑑𝑉 ( στην
περιοχή 𝑉 έως 𝑉 + 𝑑𝑉)
71. Η πιθανότητα να βρεθεί το σωματίδιο σε περιοχή όγκου 𝑑𝑉 είναι ίση με:
|𝛹|2 𝑑𝑉
Αν ο χώρος είναι μονοδιάστατος ( ευθύγραμμη κίνηση στον 𝑥′𝑥) γράφουμε:
|𝛹|2𝑑𝑥
72. Η πιθανότητα να βρεθεί το σωματίδιο κάπου σε όλο το χώρο είναι 100% άρα:
∑|𝛹|2 𝑑𝑉 = 1
Η τελευταία ονομάζεται συνθήκη κανονικοποίησης
|| 71
.
Μέρος Β
5 Κριτήρια Αξιολόγησης
Εκφωνήσεις
1ο Κριτήριο Αξιολόγησης
Κρούση-Ταλάντωση – Στερεό
ΘΕΜΑ Α
Στις ερωτήσεις Α1 έως Α4 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό της ερώτησης και
δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στην επιλογή.
Α1. Δύο σφαίρες με αντίθετες ορμές συγκρούονται κεντρικά ελαστικά. Μετά την
κρούση οι σφαίρες:
α. θα ανταλλάξουν ταχύτητες.
β. θα μείνουν ακίνητες.
γ. θα ανταλλάξουν ορμές.
δ. θα ανταλλάξουν κινητικές ενέργειες.
Μονάδες 5
Α2. Μια μικρή σφαίρα μάζας 𝑚1 συγκρούεται μετωπικά και ελαστικά με ακίνητη
μικρή σφαίρα μάζας 𝑚2. Μετά την κρούση οι σφαίρες κινούνται με αντίθετες
ταχύτητες. Ο λόγος των μαζών 𝑚1 /𝑚2 των δύο σφαιρών είναι:
α. 1/2 β. 3 γ. 1/3 δ. 2
Μονάδες 5
Α3. Σώμα κάνει απλή αρμονική ταλάντωση. Όταν διέρχεται από τη θέση ισορροπίας:
α. Το μέτρο της επιτάχυνσης είναι μέγιστο.
β. Το μέτρο της ταχύτητας είναι μέγιστο.
γ. Το μέτρο της δύναμης επαναφοράς είναι μέγιστο.
δ. Το μέτρο της απομάκρυνσης είναι μέγιστο.
Μονάδες 5
Α4. Ένα σύστημα μάζας ελατηρίου εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση. Η

συχνότητα με την οποία ταλαντώνεται το σύστημα θα μεταβληθεί αν μεταβάλλουμε:
α. Την μάζα του σώματος.
β. Την σταθερά απόσβεσης 𝑏.
γ. Την σταθερά του ελατηρίου.
δ. Την συχνότητα της εξωτερικής περιοδικής δύναμης.
Μονάδες 5
74||
1ο Κριτήριο – Κρούσεις-Ταλαντώσεις-Στερεό \\
Α5. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες είναι λάθος.
α. Σκέδαση ονομάζεται κάθε φαινόμενο του μικρόκοσμου στο οποίο τα
«συγκρουόμενα» σωματίδια αλληλεπιδρούν με σχετικά μεγάλες δυνάμεις για πολύ
μικρό χρόνο.
β. Αν η αρχική ορμή ενός συστήματος δύο σωμάτων είναι μηδέν πριν από την
κρούση τότε θα είναι υποχρεωτικά μηδενική και η τελική κινητική ενέργεια του
συστήματος.
γ. Σε κάθε ελαστική κρούση τα ποσοστά μεταβολής των κινητικών ενεργειών των
σωμάτων είναι αντίθετα.
δ. Σε κάθε αρμονική ταλάντωση η σταθερά επαναφοράς είναι 𝐷 = 𝑚𝜔2
ε. Σε μια απλή αρμονική ταλάντωση η κινητική ενέργεια μεταβάλλεται περιοδικά με
το χρόνο με συχνότητα διπλάσια από την συχνότητα της ταλάντωσης
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ Β
Β1. Σφαίρα 𝛴1 κινείται σε λείο οριζόντιο επίπεδο με ταχύτητα 𝜐1 και συγκρούεται
κεντρικά και ελαστικά με ακίνητη σφαίρα 𝛴2 . Αν μετά την κρούση οι ορμές των
σφαιρών είναι ίσες το ποσοστό μεταβολής της κινητικής ενέργειας της σφαίρας 𝛴1
είναι:
𝛼. − 75% 𝛽. −64% 𝛾. −50 %
Μονάδες 6 [2+4]
Β2. Οι δύο τροχοί 𝛵1 και 𝛵2 έχουν ακτίνες 𝑅1

και 𝑅2 (𝑅1 > 𝑅2 ) και κάνουν κύλιση χωρίς
ολίσθηση. Το νήμα είναι πολλές φορές
τυλιγμένο στους δύο τροχούς και το τμήμα ΑΓ
είναι οριζόντιο. Για τις γωνιακές ταχύτητες
𝜔1 , 𝜔2 των δύο τροχών ισχύει:
𝛼. 𝜔1 > 𝜔2 𝛽. 𝜔1 = 𝜔2 𝛾. 𝜔1 < 𝜔2
Β3 Σώμα Σ μάζας Μ ισορροπεί στερεωμένο στο πάνω άκρο κατακόρυφου ελατηρίου

σταθεράς k. Απομακρύνουμε το σώμα από την θέση ισορροπίας μέχρι να φτάσει στο
φυσικό του μήκος και όταν το σώμα φτάσει στην κατώτερη θέση του τοποθετούμε
πάνω του σώμα Σ1 μάζας 𝑚1 = 𝑀/2 και το σύστημα (Σ,Σ1) κάνει απλή αρμονική
|| 75
ταλάντωση πλάτους 𝛢1. Επαναλαμβάνουμε την ίδια διαδικασία αλλά τώρα

τοποθετούμε σώμα μάζας 𝑚2 = 3𝑀/2 και το σύστημα (Σ,Σ2) κάνει απλή αρμονική
ταλάντωση πλάτους 𝛢2 . Η σχέση που συνδέει τα πλάτη 𝛢1 και 𝛢2 είναι:
𝛼. 𝛢2 = 3𝛢1 𝛽. 𝛢2 = 2𝛢1 𝛾. 𝛢2 = 𝛢1
Β4. Το καρούλι του σχήματος έχει ακτίνες R και r

και κυλάει σε οριζόντιο επίπεδο. Το νήμα είναι
τυλιγμένο στον εσωτερικό κύλινδρο ακτίνας 𝑟. Το
άκρο Ζ του νήματος μετατοπίζεται παράλληλα στο
οριζόντιο δάπεδο με ταχύτητα μέτρου 𝜐. Αν η
ταχύτητα του σημείου Β έχει μέτρο 5𝜐 τότε η ταχύτητα του σημείου Δ έχει μέτρο:
𝛼. 𝜐𝛥 = 6𝜐 𝛽. 7𝜐 𝛾. 8𝜐
ΘΕΜΑ Γ
Το κάτω άκρο κατακόρυφου ελατηρίου είναι στερεωμένο σε

οριζόντιο δάπεδο και στο ανώτερο άκρο είναι στερεωμένο
σώμα Σ μάζας 𝛭 = 3𝑘𝑔 το οποίο ισορροπεί ακίνητο σε μία
θέση στην οποία η δυναμική ενέργεια του ελατηρίου είναι
𝑈𝜀𝜆(𝜊) = 4,5𝑗. Σε ύψος ℎ πάνω από το σώμα Σ συγκρατούμε
ακίνητο σώμα 𝛴′ μάζας 𝑚 = 1𝑘𝑔. Μετακινούμε το σώμα Σ
προς τα πάνω ώστε να φτάσει με μηδενική ταχύτητα στην θέση
Δ στην οποία το ελατήριο έχει το φυσικό του μήκος και στο Δ αφήνουμε ελεύθερο το
σώμα να κάνει απλή αρμονική ταλάντωση πλάτους 𝛢. Κάποια στιγμή αφήνουμε
ελεύθερο το σώμα 𝛴′ και τα δύο σώματα συγκρούονται πλαστικά στην θέση
ισορροπίας του σώματος Σ έχοντας λίγο πριν την κρούση ταχύτητες αντίθετης φοράς.
Μετά την κρούση το συσσωμάτωμα κινείται προς τα κάτω και κάνει απλή αρμονική
ταλάντωση στη διάρκεια της οποίας η ελάχιστη τιμή της δυναμικής ενέργειας του
ελατηρίου είναι ίση με 2 𝑗. Να υπολογίσετε:
Γ1. Το πλάτος Α της ταλάντωσης που κάνει το Σ πριν την κρούση
Γ2. Το πλάτος της ταλάντωσης του συσσωματώματος
Γ3. Το ύψος ℎ από το οποίο αφήσαμε το σώμα 𝛴′
76||
Γ4. Την περίοδο μεγιστοποίησης της κινητικής ενέργειας του συσσωματώματος

Γ5. Το ρυθμό μεταβολής της δυναμικής ενέργειας της ταλάντωσης αμέσως μετά την
κρούση ( να εξηγήσετε πρώτα το πρόσημο της)
Δίδεται 𝑔 = 10 𝑚/𝑠 2
Μονάδες 25 [5+5+5+5+5]
ΘΕΜΑ Δ
Η ομογενής ράβδος ΑΓ μήκους 𝑙 = 0,8𝑚 και μάζας 𝛭 =

2𝑘𝑔 συνδέεται με άρθρωση στο άκρο της Α ενώ στο άκρο
της Γ έχουμε στερεώσει το πάνω άκρο ενός κατακόρυφου
ιδανικού ελατηρίου, στο κάτω άκρο του ελατηρίου έχουμε
δέσει σώμα Σ μάζας 𝑚 το οποίο ισορροπεί έτσι ώστε η
επιμήκυνση του ελατηρίου να είναι 𝛥𝑙 = 0,1𝑚 ενώ η
δυναμική του ενέργεια είναι 𝑈𝜀𝜆 = 0,5𝑗. Το μέσον Ο της
ράβδου συνδέεται με τον κατακόρυφο τοίχο με αβαρές και
ανελαστικό νήμα που είναι κάθετο στη ράβδο. Αν το μήκος του νήματος είναι 0,3𝑚
και δίδεται 𝑔 = 10𝑚/𝑠 2 Βρείτε:
Δ1. Την μάζα του σώματος Σ
Δ2. Το μέτρο της τάσης του νήματος.
Δ3. Την δύναμη που δέχεται η ράβδος από την άρθρωση.
Αν το σώμα κάνει απλή αρμονική ταλάντωση πλάτους 𝛢 = 0,2 𝑚
Δ4. Να εξετάσετε αν το νήμα θα χαλαρώσει.
Δ5. Όταν η δύναμη από την άρθρωση έχει την διεύθυνση της ράβδου να υπολογίσετε:
i. Τον λόγο της κινητικής ενέργειας του σώματος προς την δυναμική ενέργεια
ταλάντωσης.
ii. Το ρυθμό μεταβολής της ορμής του σώματος.
Δίδεται 𝑔 = 10 𝑚/𝑠 2 και θετική φορά προς τα πάνω.
Μονάδες 25 [5+ 5+5+5+5]
|| 77
2ο Κριτήριο Φυσικής Γ Λυκείου
Επαναληπτικό
ΘΕΜΑ Α
Α1. Στο κάτω άκρο κατακόρυφου ελατηρίου σταθεράς 𝑘 κρεμάμε σώμα μάζας 𝑚 και
το αφήνουμε να κάνει απλή αρμονική ταλάντωση πλάτους 𝛢. Όταν η φάση της
ταλάντωσης αυξηθεί κατά π rad
α. Η δύναμη επαναφοράς της ταλάντωσης είναι αντίθετη του βάρους.
β. Η δύναμη του ελατηρίου είναι ίση με το βάρος του σώματος.
γ. Η δύναμη του ελατηρίου είναι αντίθετη της δύναμη επαναφοράς.
δ. Η δύναμη επαναφοράς είναι ίση με το βάρος του σώματος.
Μονάδες 5
Α2. Ευθύγραμμος ρευματοφόρος αγωγός 𝛫𝛬 διαρρέεται από ρεύμα έντασης 𝛪

⃗ και είναι κάθετος
βρίσκεται ολόκληρος μέσα σε ομογενές μαγνητικό πεδίο έντασης 𝛣
στις δυναμικές γραμμές. Η ροπή της δύναμης Laplace.
α. Είναι μηδέν ως προς κάθε σημείο.
β. Είναι μηδέν ως προς το μέσον του αγωγού.
γ. Είναι μηδέν ως προς το κέντρο μάζας του αγωγού.
δ. Είναι ίδια ως προς τα σημεία 𝛫 και 𝛬.
Μονάδες 5
A3. Ένα εγκάρσιο αρμονικό κύμα διαδίδεται με

ταχύτητα 𝜐 κατά μήκος μιας χορδής που συμπίπτει με
τον άξονα 𝑥′𝑥 . Αν το σημείο 𝛰(𝑥 = 0) αρχίζει να
ταλαντώνεται με περίοδο 𝛵 τη στιγμή 𝑡𝑜 = 0 και η
απομάκρυνση ενός σημείου 𝛭 μεταβάλλεται όπως
δείχνει το διάγραμμα τότε:
2ο Κριτήριο – Επαναληπτικό \\
α. Το κύμα διαδίδεται προς τη θετική κατεύθυνση του άξονα 𝑥′𝑥

β. Η φάση της ταλάντωσης του Μ τη στιγμή 2Τ είναι ίση με 4𝜋.
γ. Το σημείο Μ έχει κάθε στιγμή ίδια ταχύτητα με το σημείο 𝛰
δ. Η φάση του σημείου Μ τη στιγμή 2𝛵 είναι ίση με 2𝜋.
Μονάδες 5
Α4. Σε μία φωτοηλεκτρική διάταξη προσπίπτει μονοχρωματική ακτινοβολία Ο

αριθμός των ηλεκτρονίων ανά μονάδα χρόνου που αποσπώνται από το μέταλλο της
καθόδου είναι:
α. Ανάλογος της συχνότητας της ακτινοβολίας που προσπίπτει στο μέταλλο.
β. Ανεξάρτητος από την ένταση της ακτινοβολίας που προσπίπτει στο μέταλλο.
γ. Ανάλογος με την ένταση της ακτινοβολίας που πέφτει στο μέταλλο.
δ. Ανάλογος με το έργο εξαγωγής του μετάλλου.
Μονάδες 5
Α5. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες είναι λάθος.
α. Στο φαινόμενο Compton το μέτρο της ορμής του σκεδαζόμενου φωτονίου μπορεί
να είναι ίσο με το μέτρο της ορμής του αρχικού φωτονίου για γωνία σκέδασης 120𝜊 .
β. Η τάση στα άκρα κινούμενου αγωγού ΚΛ είναι πάντα μικρότερη από την επαγωγική
ΗΕΔ που αναπτύσσεται στον αγωγό ΚΛ.
γ. Αν η συνισταμένη ροπή που δέχεται ένα σώμα ως προς κάθε σημείο είναι μηδέν τότε
οι δυνάμεις που ασκούνται στο σώμα έχουν συνισταμένη μηδέν.
δ. Μία θερμική συσκευή με στοιχεία «𝑃𝐾 , 𝑉𝐾 » για να λειτουργεί κανονικά σε
εναλλασσόμενο ρεύμα πρέπει η μέγιστη τιμή της τάσης στα άκρα της να είναι 𝑉𝐾 √2.
ε. Η αβεβαιότητα Heisenberg οφείλεται στα σφάλματα των οργάνων μέτρησης.
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ Β
B1. Θετικά φορτισμένο σωματίδιο επιταχύνεται από την
ηρεμία με τάση 𝑉 και στη συνέχεια εισέρχεται σε περιοχή όπου
συνυπάρχουν ομογενές ηλεκτρικό γνωστής έντασης 𝛦⃗ και
ομογενές μαγνητικό πεδίο και συνεχίζει να κινείται με την
ταχύτητα που απέκτησε. Κάποια στιγμή εξέρχεται από το
ηλεκτρικό πεδίο σημείο Δ και συνεχίζει την κίνηση του στο
ομογενές μαγνητικό πεδίο. Τα όρια των δύο πεδίων φαίνονται
στο σχήμα. Αν η απόσταση 𝛥𝛧 είναι 𝑑 και η γωνία 𝜑 είναι 60𝜊
|| 79
τότε η σχέση που συνδέει την τάση 𝑉 με την ένταση 𝛦 του ομογενούς ηλεκτρικού
πεδίου είναι:
𝑉 𝑉 𝑉
𝑎. 𝛦 = 2 𝛽. 𝛦 = 𝛾. 𝛦 = √3
𝑑 2𝑑 𝑑
Β2. Το έργο εξαγωγής ενός μετάλλου Μ1 είναι 𝜑1 = 2𝑒𝑉.

Στο διάγραμμα του σχήματος βλέπουμε πως μεταβάλλεται η
τάση αποκοπής σε συνάρτηση με τη συχνότητα για το
μέταλλο Μ1 και για ένα άλλο μέταλλο Μ2. Το έργο
εξαγωγής 𝜑2 για το μέταλλο Μ2 είναι:
𝛼. 1,25𝜑1 𝛽. 1,5𝜑1 𝛾. 2𝜑1
B3. Για να μετρήσουμε την ένταση του μαγνητικού

πεδίου χρησιμοποιούμε την διάταξη του σχήματος . Η
ράβδος ΑΓ είναι ομογενής μεταλλική και έχει μάζα 𝛭
, μήκος 𝑙 και αντίσταση 𝑅 .H πηγή είναι ιδανική και
έχει ηλεκτρεγερτική δύναμη ℰ. Ο δρομέας κινείται
από το Α προς το Γ και όταν φτάσει σε κάποια
απόσταση 𝑥 από το άκρο της ράβδου παρατηρούμε
ότι η ράβδος αρχίζει να περιστρέφεται. Οι αποστάσεις
των στηριγμάτων Ζ και Δ από το μέσον Ο είναι 𝑙/8 . Η περιστροφή της ράβδου αρχίζει
όταν ο δρομέας φτάσει στο μέσον Ο της ράβδου και η επιτάχυνση της βαρύτητας 𝑔
είναι γνωστή τότε η ένταση του μαγνητικού πεδίου είναι.
𝛭𝑔𝑅 𝛭𝑔𝑅 2𝛭𝑔𝑅
𝛼. 𝛣 = 𝛽. 𝛾.
ℰ𝑙 2ℰ𝑙 ℰ𝑙
Η μεταβολή του εμβαδού του κυκλώματος να θεωρηθεί ασήμαντη και τα καλώδια να
θεωρηθούν αβαρή. Τα στηρίγματα είναι μονωτικά
80||
Β4. Σε μία σκέδαση Compton σε ελεύθερο και αρχικά

ακίνητο ηλεκτρόνιο μάζας 𝑚 το σκεδαζόμενο
φωτόνιο μήκους κύματος 𝜆′ και ενέργειας 𝛦 ′ = 𝑚𝑐 2
κινείται σε γωνία 𝜑 = 60𝜊 ενώ το ηλεκτρόνιο
κινείται ώστε να σχηματίζει γωνία 𝜃 = 30𝜊 με την
κατεύθυνση κίνησης του αρχικού φωτονίου.
i. Το μήκος κύματος de Broglie 𝜆𝑒 του ηλεκτρονίου
και το μήκος κύματος 𝜆′ του σκεδαζόμενου φωτονίου συνδέονται με τη σχέση:
𝛼. 𝜆′ = 𝜆𝑒 √3 𝛽. 𝜆𝑒 = 𝜆′ √3 𝛾. 𝜆𝑒 = 𝜆′
ii. Η κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου είναι ίση με
3 3
𝛼. 𝑚𝑐 2 𝛽. 𝑚𝑐 2 𝛾. 𝑚𝑐 2
4 2
Μονάδες 7 [1+2+1+3]
ΘΕΜΑ Γ
Ομογενής ράβδος ΑΓ μήκους 𝑙 και μάζας 𝛭 = 2𝑘𝑔

ισορροπεί οριζόντια με το άκρο της Α να συνδέεται με
άρθρωση σε κατακόρυφο τοίχο ενώ το μέσον 𝛫 της
ράβδου συνδέεται με νήμα με τον κατακόρυφο τοίχο.
Το νήμα σχηματίζει γωνία 𝜃 = 30𝜊 με τη ράβδο και
έχει όριο θραύσης 160𝛮. Στο άκρο Γ της ράβδου
στερεώνουμε το ανώτερο άκρο κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς 𝑘 =
100 𝛮⁄𝑚 στο κατώτερο άκρο του οποίου στερεώνουμε σώμα Σ μάζας 𝑚 = 1𝑘𝑔.
Μετακινούμε το σώμα προς τα πάνω κατά 𝑑 = 0,2𝑚 και τη στιγμή 𝑡𝑜 = 0 το
αφήνουμε ελεύθερο να κινηθεί Βρείτε:
Γ1. Την αλγεβρική τιμή της δύναμης που δέχεται η ράβδος από το ελατήριο.
Γ2. Το μέτρο της τάσης του νήματος σε συνάρτηση με την απομάκρυνση.
Γ3. Αν το σώμα κάνει πλήρη ταλάντωση.
Γ4. Την χρονική εξίσωση της απομάκρυνσης του σώματος μάζας 𝑚
Γ5. Το λόγο της κινητικής προς την δυναμική ενέργεια της ταλάντωσης όταν η δύναμη
από την άρθρωση έχει τη διεύθυνση της ράβδου ΑΓ.
Μονάδες 25 [5+5+5+5+5]
|| 81
ΘΕΜΑ Δ
Εγκάρσιο αρμονικό κύμα διαδίδεται σε γραμμικό ελαστικό μέσον που συμπίπτει με

άξονα 𝑥′𝑥. Το σημείο Ο αρχίζει να ταλαντώνεται τη στιγμή 𝑡𝑜 = 0 στον άξονα 𝑦′𝑦 με
θετική ταχύτητα. H ελάχιστη απόσταση δύο σημείων που ταλαντώνονται έτσι ώστε να
έχουν ίδια ταχύτητα και ίδια απομάκρυνση είναι ίση με 𝑑 = 0,6 𝑚. Δύο σημεία Κ
και Λ βρίσκονται στις θέσεις 𝑥𝐾 = 0,75𝑚 και 𝑥𝛬 = 0,9𝑚 και την χρονική στιγμή
𝑡1 = 0,8 𝑠 η φάση του σημείου Κ είναι 𝜑𝐾 = 1,5𝜋 𝑟𝑎𝑑 ενώ την ίδια στιγμή η
ταχύτητα του Λ είναι 𝑉𝛬 = −2𝜋 𝑚/𝑠.
Δ1. Να βρείτε την κατεύθυνση διάδοσης του κύματος
Δ2. Να γράψετε την εξίσωση του κύματος και να υπολογίσετε την ταχύτητα διάδοσης
Δ3. Να υπολογίσετε το πλήθος των σημείων του ημιάξονα Οx τα οποία την χρονική
στιγμή 𝑡1 έχουν ταχύτητα ίδιου μέτρου με το σημείο Λ.
Δ4. H διαφορά φάσης δύο σημείων που έχουν τη στιγμή 𝑡1 απομάκρυνση 𝑦 = 0,2𝑚
είναι 𝛥𝜑 = 2𝜋/3. Αν η απόσταση δύο σημείων Δ και Ζ (𝑥𝑍 > 𝑥𝛥 ) που έχουν τη
στιγμή 𝑡1 απομάκρυνση 0,2 𝑚 είναι η μέγιστη δυνατή να βρείτε τις θέσεις των σημείων
Δ και Ζ καθώς και ποιο από τα δύο σημεία Δ και Ζ θα αποκτήσει πρώτο ταχύτητα
μέγιστου μέτρου μετά τη στιγμή 𝑡1
Δ5. Να γράψετε την εξίσωση ενός δεύτερου κύματος το οποίο διαδίδεται στον άξονα
𝑥′𝑥 έτσι ώστε να δημιουργηθεί στάσιμο κύμα με κοιλία στο Ο και να υπολογίσετε την
ταχύτητα διάδοσης του δεύτερου κύματος.
Δ6. Στην περίπτωση που δημιουργηθεί το στάσιμο κύμα να βρείτε το πλάτος

ταλάντωσης των σημείων Κ και Λ και την διαφορά φάσης των σημείων Δ και Ζ.
Μονάδες 25 [4+4+4+4+4+5]
82||
3ο Κριτήριο - Επαναληπτικό \\
ΘΕΜΑ Α
A1. Τετράγωνο πλαίσιο 𝛮 σπειρών πλευράς 𝛼 και συνολικής αντίστασης 𝑅
περιστρέφεται με σταθερή γωνιακή ταχύτητα μέτρου 𝜔 μέσα σε ομογενές μαγνητικό
πεδίο έντασης μέτρου 𝛣 γύρω από άξονα που διέρχεται από τα μέσα δύο απέναντι
πλευρών του και είναι κάθετος στις δυναμικές γραμμές του πεδίου. Στα άκρα του
πλαισίου συνδέεται βολτόμετρο αντίστασης 𝑅𝑉 = 𝑅. Η ένδειξη του βολτομέτρου
είναι:
𝛮𝜔𝛣𝛼 2 𝛮𝜔𝛣𝛼 2 𝛮𝜔𝛣𝛼 2
𝛼. 𝛽. 𝛾. 𝛿. 𝛮𝜔𝛣𝛼 2
√2 2 2√2
Μονάδες 5
A2. Αρμονικό κύμα διαδίδεται στον άξονα 𝑥′𝑥 προς την θετική φορά. Για δύο σημεία
Κ και Λ που η απόσταση των θέσεων ισορροπίας τους είναι μικρότερη από μισό
μήκος κύματος 𝜆/2 γνωρίζουμε ότι κάποια στιγμή τ το σημείο Κ έχει μέγιστη
ταχύτητα (θετική) και το σημείο Λ έχει μέγιστη επιτάχυνση(θετική).Ποια από τις
προτάσεις είναι η σωστή:
α. 𝑥𝐾 > 𝑥𝛬
β. Το κύμα είναι εγκάρσιο
γ. Η ελάχιστη απόσταση των σημείων Κ και Λ είναι λ/4
δ. 𝜑𝐾 > 𝜑𝛬
Μονάδες 5
Α3. Σύμφωνα με το νόμο 𝐵𝑖𝑜𝑡 – 𝑆𝑎𝑣𝑎𝑟𝑡 η ένταση 𝛥𝛣 ⃗ του μαγνητικού πεδίου που
δημιουργεί ένα στοιχειώδες τμήμα μήκους 𝛥𝑙 ενός ρευματοφόρου αγωγού σε ένα
σημείο Α που βρίσκεται σε απόσταση 𝑟 από το στοιχειώδες τμήμα έχει μέτρο το
οποίο.
α. Είναι ίδιο σε όλα τα σημεία που βρίσκονται σε απόσταση r
β. Είναι αντιστρόφως ανάλογο της απόστασης
|| 83
γ. Είναι μέγιστο αν το ευθύγραμμο τμήμα που συνδέει το τμήμα Δl με το σημείο Α

είναι κάθετο στο τμήμα 𝛥𝑙
δ. Δεν εξαρτάται από την ένταση του ρεύματος που διαρρέει τον αγωγό.
Μονάδες 5
Α4. Εγκάρσιο αρμονικό κύμα διαδίδεται στον άξονα 𝑥′𝑥. Δύο σημεία Κ και Λ έχουν
κάποια στιγμή 𝑡 φάσεις 𝜑𝛫 = 3𝜋⁄2 και 𝜑𝛬 = 𝜋⁄2, αντίστοιχα και η απόσταση τους
είναι 𝑑. Τη χρονική στιγμή 𝑡 + 𝑇⁄2.
α. Τα σημεία Κ και Λ έχουν διαφορά φάσης 2𝜋
β. Η απόσταση των σημείων Κ και Λ θα είναι ίση με 𝜆/2
γ. Η απόσταση των σημείων Κ και Λ θα είναι ίση με 𝑑
δ. Τα σημεία Κ και Λ έχουν ταχύτητες μέγιστου μέτρου.
Μονάδες 5
Α5. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα κάθε πρότασης και δίπλα σε κάθε γράμμα
τη λέξη Σωστό, για τη σωστή πρόταση, και τη λέξη Λάθος, για τη λανθασμένη.
α. Σε μία εξαναγκασμένη ταλάντωση με ιδιοσυχνότητα 𝑓𝑜 αν μεταβάλλουμε τη
συχνότητα 𝑓 έτσι ώστε να αυξάνει η απόλυτη τιμή της διαφοράς |𝑓 − 𝑓𝑜 | το πλάτος
της ταλάντωσης μειώνεται.
β. Η ταχύτητα διάδοσης ενός κύματος είναι ανάλογη της συχνότητας.
γ. Αν σε ένα μέταλλο πέφτει μονοχρωματική ακτινοβολία η οποία προκαλεί εξαγωγή
ηλεκτρονίων τότε ο αριθμός των εξερχομένων ηλεκτρονίων δεν εξαρτάται από την
ένταση της ακτινοβολίας.
δ. Η κυματοσυνάρτηση ενός σωματιδίου μας δείχνει την πιθανότητα εντοπισμού του
σωματιδίου ανά μονάδα όγκου.
ε. Σε μία χορδή μπορούμε να δημιουργήσουμε στάσιμο κύμα στο οποίο όλα τα
σημεία που ταλαντώνονται να έχουν την ίδια φάση.
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ Β
Β1. Στα δύο σχήματα βλέπουμε την πλαστική κεντρική κρούση

κινούμενης σφαίρας με άλλη που είναι αρχικά ακίνητη. Οι
μάζες των σφαιρών είναι 𝑚 και 𝛭. Στην πρώτη περίπτωση η
κινούμενη σφαίρα έχει μάζα 𝑚 και ταχύτητα 2𝜐 πριν την
κρούση. Στην δεύτερη περίπτωση η κινούμενη σφαίρα έχει μάζα
84||
Μ και ταχύτητα 𝜐 πριν την κρούση. Αν το ποσοστό της κινητικής ενέργειας που
γίνεται θερμότητα είναι ίδιο στις δύο περιπτώσεις τότε για τις μάζες των σφαιρών
ισχύει:
𝛼. 𝛭 = 4𝑚 𝛽. 𝛭 = 2𝑚 𝛾. 𝛭 = 𝑚
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας
Β2. Στο κύκλωμα του σχήματος η πηγή έχει ΗΕΔ ℰ και

εσωτερική αντίσταση 𝑟 = 𝑅/2. Οι αντιστάτες έχουν
αντίσταση 𝑅1 = 𝑅 και 𝑅2 = 𝑅. Το πηνίο έχει 𝛮 σπείρες,
συντελεστή αυτεπαγωγής 𝐿 και μηδενική αντίσταση. Τη
χρονική στιγμή 𝑡𝑜 = 0 κλείνουμε το διακόπτη δ και η
ένταση 𝑖2 = 𝑖 του ρεύματος στο πηνίο αυξάνεται
αρχίζοντας από την τιμή μηδέν. Κάποια στιγμή τ η ένταση
του ρεύματος στο πηνίο έχει αποκτήσει την τελική της τιμή και τότε ανοίγουμε το
διακόπτη δ.
i. Ο ρυθμός μεταβολής της έντασης του ρεύματος στο πηνίο αμέσως μετά το κλείσιμο
του διακόπτη είναι:
ℰ 1ℰ 2ℰ
𝛼. 𝛽. 𝛾.
𝐿 2 𝐿 3𝐿
ii. Αν 𝑉 , 𝑉′ είναι η διαφορά δυναμικού στα άκρα της αντίστασης 𝑅1 λίγο πριν και
αμέσως μετά το άνοιγμα του διακόπτη ο λόγος 𝑉/𝑉′ είναι ίσος με
𝛼. −1 𝛽. 1 𝛾. −2
iii. Η μέγιστη μαγνητική ροή από κάθε σπείρα του πηνίου είναι
𝐿ℰ 1𝐿ℰ 2𝐿ℰ
𝛼. 𝛽. 𝛾.
𝛮𝑅 2𝛮𝑅 3𝛮𝑅
Β3. Σε μία χορδή μήκους 𝐿 έχει δημιουργηθεί στάσιμο κύμα. Όλα τα σημεία της
χορδής εκτός από τα άκρα της κάνουν αρμονική ταλάντωση. Όταν το μέσον Ο της
χορδής έχει μέγιστη ταχύτητα ίση με 𝑉 δύο σημεία Γ και Δ της χορδής έχουν
ταχύτητες 𝑉𝛤 = 𝑉𝛥 = 𝑉/2 . Η απόσταση των σημείων Γ και Δ κάποια στιγμή τ που
το μέσον 𝛰(𝑥 = 0) βρίσκεται σε ακραία θέση είναι:
𝐿 𝐿 𝐿
𝛼. 𝛽. 𝛾. 2
6 3 3
|| 85
Β4. Στο διπλανό σχήμα βλέπουμε πως μεταβάλλεται

η τάση αποκοπής 𝑉𝑎 σε συνάρτηση με τη
συχνότητα της ακτινοβολίας για δύο μέταλλα (1) και
(2) σε ένα πείραμα μελέτης φωτοηλεκτρικού
φαινομένου. Ο λόγος των έργων εξαγωγής 𝜑2 /𝜑1
είναι:
3 2 4
𝛼. 𝛽. 𝛾.
2 1 3
ΘΕΜΑ Γ
Σώμα Σ3 μάζας 𝑚3 = 𝑚 = 2 kg ισορροπεί σε οριζόντιο
N
δάπεδο. Ένα κατακόρυφο ελατήριο σταθεράς 𝑘 = 200 m έχει το
κάτω άκρο του στερεωμένο στο σώμα Σ3 ενώ στο ανώτερο
άκρο του ισορροπεί στερεωμένο ένα σώμα Σ2 μάζας 𝑚2 = 𝑚.
Πάνω από το σώμα Σ2 σε ύψος ℎ κρατάμε ακίνητο σώμα Σ1
ίδιας μάζας με τα σώματα Σ2 και Σ3. Αφήνουμε το Σ1
ελεύθερο να πέσει οπότε συγκρούεται κεντρικά και πλαστικά με το Σ2 . Η κρούση
τελειώνει τη στιγμή 𝑡𝑜 = 0 και στη συνέχεια το συσσωμάτωμα εκτελεί αρμονική
ταλάντωση με 𝐷 = 𝑘 και αρχική φάση 𝜑𝜊 = 5𝜋⁄6. Να υπολογίσετε:
Γ1. Την ενέργεια ταλάντωσης του συσσωματώματος και να γράψετε τη συνάρτηση
απομάκρυνσης - χρόνου.
Γ2. Το ύψος από το οποίο αφήσαμε το σώμα Σ1
Γ3. Την μεταβολή της ορμής του σώματος Σ1 κατά την κρούση καθώς και την
μεταβολή της κινητικής του ενέργειας.
Γ4. Την αλγεβρική τιμή της δύναμης που δέχεται το σώμα Σ3 από το δάπεδο σε
συνάρτηση με την απομάκρυνση.
Γ5. Να βρείτε το μέγιστο ύψος ℎ′ από το οποίο θα μπορούσε να αφεθεί το Σ1 ώστε
μετά την πλαστική κρούση με το Σ2 , το Σ3 να μην εγκαταλείπει το δάπεδο.
Μονάδες 25 [5+5+5+5+5]
86||
ΘΕΜΑ Δ
Οι αγωγοί του σχήματος είναι ομογενείς, έχουν σταθερή

διατομή και βρίσκονται σε οριζόντιο επίπεδο. Οι αγωγοί
𝛰𝑥 και 𝛰𝑦 σχηματίζουν γωνία 𝜃 = 45𝜊 και ο αγωγός ΚΛ
μάζας 𝑚 = 4𝑘𝑔 μήκους 𝑙 = 1𝑚 και αντίστασης 𝑅𝛫𝛬 =
0,5 𝛺 κινείται χωρίς τριβές με σταθερή ταχύτητα 𝜐 πάνω
στο οριζόντιο επίπεδο ώστε να είναι σε επαφή με τους
αγωγούς Οx και Οy έχοντας το άκρο του Λ συνέχεια σε
επαφή με τον αγωγό Οx και παραμένοντας συνεχώς κάθετος στον αγωγό 𝛰𝑥. Ο
αγωγός 𝛰𝑦 έχει αμελητέα αντίσταση ενώ ο αγωγός Οx παρουσιάζει αντίσταση ανά
μονάδα μήκους 𝑅 ⋆ = 0,5 𝛺⁄𝑚. Κάθετα στο επίπεδο των αγωγών υπάρχει ομογενές
μαγνητικό πεδίο έντασης μέτρου 𝛣 = 2𝛵 Τη στιγμή 𝑡𝑜 = 0 o αγωγός έχει το άκρο
του Λ στο Ο και για όσο χρόνο διαρρέεται από ρεύμα δέχεται από το μαγνητικό πεδίο
δύναμη Laplace της οποίας το μέτρο είναι ανάλογο της μετατόπισης 𝑥 από την
αρχική του θέση 𝐹𝐿 = 𝜆𝑥 με 𝜆 = 8 𝛮/𝑚. Στον αγωγό ασκούνται δύο δυνάμεις 𝐹
και 𝐹 ′ ομόρροπες της ταχύτητας. Η δύναμη 𝐹 ασκείται στο μέσον Μ του αγωγού ΚΛ
και η δύναμη 𝐹′ στο άκρο Λ του αγωγού. Μετά τον μηδενισμό της έντασης του
ρεύματος οι δυνάμεις σταθεροποιούνται στις τιμές που είχαν λίγο πριν το μηδενισμό
του ρεύματος. Να βρείτε:
Δ1. Την ταχύτητα του αγωγού και να δείξετε γραφικά πως μεταβάλλεται η ένταση
του ρεύματος που διαρρέει τον αγωγό ΚΛ.
Δ2. Την χρονική εξίσωση της μαγνητική ροής που διέρχεται από το κύκλωμα σαν
συνάρτηση του χρόνου για το χρονικό διάστημα που ο ΚΛ διαρρέεται από ρεύμα και
να κάνετε την γραφική της παράσταση.
Δ3. Το συνολικό φορτίο που πέρασε από τον αγωγό ΚΛ και την μέγιστη τιμή του
ρυθμού παραγωγής θερμότητας στους αγωγούς.
Δ4. Το ρυθμό της προσφερόμενης ενέργειας από την δύναμη 𝐹 την χρονική στιγμή
𝜏 = 0,25 𝑠
Δ5. Την χρονική εξίσωση της τάσης στα άκρα του αγωγού και την γραφική της
παράσταση μέχρι τη χρονική στιγμή 1 𝑠
Μονάδες 25 [5+5+5+5+5]
|| 87
ΘΕΜΑ Α
Α1 Υλικό σημείο βρίσκεται σε λείο οριζόντιο επίπεδο και είναι δεμένο στο άκρο
ανελαστικού νήματος μήκους 𝑙 του οποίου το άλλο άκρο είναι στερεωμένο σε
κατακόρυφο καρφί. Με το νήμα συνεχώς οριζόντιο και τεντωμένο ασκούμε τη στιγμή
𝑡𝑜 = 0 στο σώμα οριζόντια δύναμη 𝐹⃗ σταθερού μέτρου 𝐹 η οποία είναι συνεχώς
κάθετη στο νήμα. Μετά από χρόνο 𝑡 το νήμα είναι κάθετο στην αρχική του
διεύθυνση. Η στροφορμή του υλικού σημείου τη στιγμή 𝑡 έχει μέτρο:
1 𝜋
𝑎. 𝐹𝑙𝑡 𝛽. 𝐹𝑙𝑡 𝛾. 2𝐹𝑙𝑡 𝛿. 𝐹𝑙𝑡
2 2
Α2. Ο δίσκος του σχήματος κυλάει σε οριζόντιο επίπεδο Το

νήμα που ξετυλίγεται παραμένει συνέχεια κατακόρυφο. Αν
𝜐⃗𝑐𝑚 είναι η ταχύτητα του κέντρου μάζας τότε το ανώτερο
σημείο Δ του νήματος :
α. Κινείται σε καμπύλη τροχιά
β. Έχει κάθε στιγμή ταχύτητα μέτρου 𝜐𝑐𝑚
γ. Έχει κάθε στιγμή ταχύτητα μέτρου 2𝜐𝑐𝑚
δ. Κινείται ευθύγραμμα με ταχύτητα μέτρου 𝜐𝑐𝑚 √2
Μονάδες 5
Α3 Σε φωτοηλεκτρική διάταξη η μεταλλική άνοδος έχει σχήμα σφαιρικού φλοιού

που περιβάλλει την μεταλλική κάθοδο. Στην μεταλλική επιφάνεια της καθόδου
προσπίπτει μονοχρωματική ακτινοβολία συχνότητας 𝑓 που είναι μεγαλύτερη της
συχνότητας κατωφλίου 𝑓𝑜 . Για κάθε τιμή της συχνότητας 𝑓 ≥ 𝑓𝑜 δίδεται ότι ένα στα
χίλια φωτόνια προκαλεί εξαγωγή ηλεκτρονίου. Αν διπλασιάσουμε την συχνότητα της
ακτινοβολίας (𝑓′ = 2𝑓) χωρίς να μεταβληθεί η ένταση της τότε:
α. Διπλασιάζεται η τάση αποκοπής
β. Διπλασιάζεται ο αριθμός των εξερχομένων ηλεκτρονίων
γ. Υποδιπλασιάζεται η μέγιστη ένταση του ρεύματος
δ. Τα ηλεκτρόνια εξέρχονται από το μέταλλο με διπλάσια κινητική ενέργεια.
Μονάδες 5
Α4 Τετράγωνο πλαίσιο ΑΓΔΖ πλευρά 𝛼 περιστρέφεται με

σταθερή γωνιακή ταχύτητα 𝜔 ⃗⃗ γύρω από άξονα που
συμπίπτει με την πλευρά ΑΖ και έχει αρχικά το επίπεδο του
παράλληλο στις δυναμικές γραμμές ομογενούς μαγνητικού
πεδίου έντασης μέτρου 𝐵 όπως φαίνεται στο σχήμα. Όταν
το πλαίσιο στραφεί κατά 90𝜊 .
α. Η απόλυτη τιμή της μαγνητικής ροής που διέρχεται από
το πλαίσιο είναι μέγιστη.
β. Η τάση στα άκρα κάθε πλευράς είναι μηδέν.
γ. Το φορτίο που έχει περάσει από μία διατομή του
σύρματος είναι μηδέν.
δ. Η δύναμη Laplace στις πλευρές ΑΓ και ΔΖ έχει μέγιστο μέτρο
Μονάδες 5
α. Σε κάθε φθίνουσα ταλάντωση το πλάτος μειώνεται εκθετικά με το χρόνο.
β. Η αρχή αβεβαιότητας δεν ισχύει για φωτόνια.
γ. Στο φαινόμενο Compton η ορμή του σκεδαζόμενου φωτονίου έχει μέτρο μικρότερο
του μέτρου της ορμής του αρχικού φωτονίου.
δ. Κάθε κύμα τρέχον ή στάσιμο παρουσιάζει περιοδικότητα στο χώρο την οποία
περιγράφει το μέγεθος που ονομάζεται μήκος κύματος.
ε. Η κίνηση φορτισμένου σωματιδίου σε περιοχή που υπάρχει μόνο ομογενές
μαγνητικό πεδίο είναι πάντα μία κίνηση στην οποία το μήκος κύματος de Broglie
είναι σταθερό.
ΘΕΜΑ Β
B1. Κύβος μάζας 𝛭 = 9𝑚 είναι στερεωμένος και

ισορροπεί στο ένα άκρο οριζόντιου ιδανικού ελατηρίου
σταθεράς 𝑘 το άλλο άκρο του οποίου είναι στερεωμένο
σε κατακόρυφο τοίχο. Το ελατήριο έχει αρχικά το φυσικό του μήκος. Μικρή σφαίρα
μάζας 𝑚 κινείται οριζόντια με κινητική ενέργεια 𝛫𝜊 και σφηνώνεται στο κέντρο του
κύβου. Στη συνέχεια το συσσωμάτωμα κινείται στο οριζόντιο επίπεδο και η μέγιστη
δυναμική ενέργεια που αποκτά το ελατήριο είναι ίση με την θερμότητα 𝑄 που
αναπτύσσεται λόγω τριβής μέχρι τη στιγμή που το συσσωμάτωμα σταματάει για
πρώτη φορά. Το ποσοστό της αρχικής κινητικής ενέργειας της σφαίρας που γίνεται
|| 89
θερμότητα λόγω τριβής μέχρι τη στιγμή που σταματάει για πρώτη φορά το
συσσωμάτωμα είναι:
𝛼. 20% 𝛽. 10% 𝛾. 5%
Β2. Ένα τετράγωνο πλαίσιο Π1 πλευράς 𝛼 αποτελείται από 𝛮 σπείρες και

περιστρέφεται ομαλά με γωνιακή ταχύτητα μέτρου 𝜔1 γύρω από άξονα που
διέρχεται από τα μέσα δύο απέναντι πλευρών και είναι κάθετος στις δυναμικές
γραμμές ομογενούς μαγνητικού πεδίου έντασης μέτρου Β. Στα άκρα του πλαισίου Π1
έχουμε συνδέσει αντίσταση 𝑅. Δεύτερο τετράγωνο πλαίσιο Π2 πλευράς α από το ίδιο
σύρμα αποτελείται από 2𝛮 σπείρες και περιστρέφεται ομαλά με περίοδο 𝛵2 διπλάσια
της 𝛵1 γύρω από άξονα που διέρχεται από τα μέσα δύο απέναντι πλευρών και είναι
κάθετος στις δυναμικές γραμμές του ίδιου ομογενούς μαγνητικού πεδίου έντασης
μέτρου Β. Στα άκρα του πλαισίου Π2 έχουμε συνδέσει αντίσταση 2𝑅. Αν 𝑄1 και 𝑄1
είναι η θερμότητα που αναπτύσσεται σε κάθε πλαίσιο σε χρόνο ίσο με την περίοδο
περιστροφής του θα ισχύει:
𝛼. 𝑄1 = 2𝑄2 𝛽. 𝑄1 = 𝑄2 𝛾. 𝑄2 = 2𝑄1
Β3. Δύο σύγχρονες σημειακές πηγές βρίσκονται

στα σημεία Κ και Λ της επιφάνειας υγρού και
εκτελούν αρμονικές ταλαντώσεις ίδιου πλάτους
𝛢. Η απόσταση 𝑑 των δύο πηγών είναι ίση με 3𝜆.
Δύο σημεία Γ και Δ βρίσκονται στην ευθεία που
συνδέει τις πηγές. Η απομάκρυνση των σημείων Γ
και Δ περιγράφεται από το διάγραμμα του
σχήματος. Ο αριθμός των σημείων ενισχυτικής συμβολής πάνω στο ευθύγραμμο
τμήμα ΓΔ είναι:
𝛼. 1 𝛽. 2 𝛾. 3 𝛿. 5
Β4. Στο μέταλλο της καθόδου με έργο εξαγωγής 𝜑 προσπίπτει ακτινοβολία συνεχούς
φάσματος με συχνότητες: 𝑓1 ≤ 𝑓 ≤ 𝑓2. Η τάση μεταξύ ανόδου και καθόδου είναι
𝑉 = 𝜑/𝑒 , όπου e το στοιχειώδες ηλεκτρικό φορτίο. Οι κινητικές ενέργειες των
φωτοηλεκτρονίων όταν καταλήγουν στην άνοδο είναι αντίστοιχα: 𝛫1 ≤ 𝛫 ≤ 𝛫2
90||
με 𝛫2 = 2𝛫1. Αν η τάση αποκοπής είναι ίση με 5𝜑/𝑒 και η συχνότητα κατωφλίου

είναι 𝑓𝜊 , τότε η ελάχιστη συχνότητα ακτινοβολίας 𝑓1 είναι:
𝛼. 1,5𝑓𝑜 𝛽. 2𝑓𝑜 𝛾. 3𝑓𝑜
ΘΕΜΑ Γ
Ευθύγραμμη ομογενής μεταλλική ράβδος ΚΛ με μήκος
𝐿 = 0,5m, μάζα 𝑀𝜌 = 1𝑘𝑔 και αντίσταση 𝑅 = 1,5Ω
έχει το κατώτερο άκρο της Κ στερεωμένο με άρθρωση
στο μέσον ενός κατακόρυφου μονωτικού στύλου 𝛥𝛧
ύψους 𝛨 = 60 𝑐𝑚. Η ράβδος ισορροπεί όταν συνδέεται
στους πόλους ηλεκτρικής πηγής η οποία έχει ΗΕΔ ℰ =
50V και εσωτερική αντίσταση 𝑟 = 1Ω. Στο ψηλότερο
σημείο Λ της ράβδου συνδέεται ένα οριζόντιο ιδανικό
𝑁
ελατήριο σταθεράς 𝑘 = 25 𝑚 και φυσικού μήκους 𝑙𝑜 =
30𝑐𝑚 που το άλλο άκρο του είναι στερεωμένο στην
κορυφή Ζ του κατακόρυφου στύλου ΔΖ. Από το άκρο Λ κρέμεται κατακόρυφο
ιδανικό νήμα μήκους 𝑑 = 0,15 𝑚 στο κάτω άκρο του οποίου ισορροπεί μικρή
σφαίρα μάζας 𝑚 = 0,25 𝑘𝑔. Στην κατακόρυφο του νήματος βρίσκεται ένα δεύτερο
όμοιο ελατήριο που είναι κατακόρυφο και έχει το κατώτερο άκρο του στερεωμένο
στο οριζόντιο δάπεδο και πάνω στο ελατήριο βρίσκεται σώμα μάζας 𝑀 = 0,75 𝑘𝑔 το
οποίο εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση με πλάτος 𝛢 = 0,1√10 𝑚. Κάποια στιγμή
κόβουμε το νήμα και τα σώματα συγκρούονται όταν το κατακόρυφο ελατήριο έχει το
φυσικό του μήκος και οι ταχύτητες των σωμάτων έχουν αντίθετη φορά. Στην
περιοχή υπάρχει οριζόντιο ομογενές μαγνητικό πεδίο έντασης 𝛣 ⃗⃗, του οποίου οι
δυναμικές γραμμές είναι οριζόντιες με φορά που φαίνεται στο σχήμα:
Γ1. Να υπολογίσετε το μέτρο της έντασης του μαγνητικού πεδίου.
Γ2. Να δείξετε ότι η δύναμη που δέχεται η ράβδος από την άρθρωση έχει μέτρο
μικρότερο από 10𝛮.
Γ3. Πόσο πρέπει να μεταβάλλουμε την ένταση του μαγνητικού πεδίου ώστε η
ράβδος να συνεχίσει να ισορροπεί στην ίδια θέση μετά το κόψιμο του νήματος;
Γ4. Να υπολογίσετε τις ταχύτητες των σωμάτων λίγο πριν την κρούση.
Γ5. Να γράψετε την χρονική εξίσωση απομάκρυνσης του συσσωματώματος αν
πάρουμε ως αρχή μέτρησης του χρόνου τη στιγμή της κρούσης και θετική φορά προς
τα πάνω. Δίδεται 𝑔 = 10 𝑚/𝑠 2
Μονάδες 25 [5+5+5+5+5]
|| 91
ΘΕΜΑ Δ
Δύο ευθύγραμμοι παράλληλοι μεταλλικοί
αγωγοί 𝛢𝛥, 𝛤𝑍 μεγάλου μήκους είναι
οριζόντιοι , έχουν αμελητέα αντίσταση και
βρίσκονται σε κατακόρυφο ομογενές
μαγνητικό πεδίο έντασης μέτρου 𝛣 = 1𝛵
(σχήμα). Στα άκρα Α και Γ έχουμε συνδέσει πηνίο αντίστασης 𝑅𝜋 = 2𝛺 και
συντελεστή αυτεπαγωγής 𝐿. Ο οδηγός ΑΔ σε κάποιο σημείο Μ έχει μικρό διάκενο.
Ένας αγωγός ΚΛ μήκους 𝑙 = 0,5𝑚, αντίστασης 𝑅 = 3𝛺 και μάζας 𝑚 = 250𝑔
είναι κάθετος στους δύο παράλληλους αγωγούς και μπορεί να ολισθαίνει χωρίς τριβές
έτσι ώστε τα άκρα του να είναι σε επαφή με τους αγωγούς. Στα άκρα Δ και Ζ
συνδέεται θερμική συσκευή όπως δείχνει το σχήμα η οποία έχει στοιχεία κανονικής
λειτουργίας "54𝑊, 18𝑉" και τροφοδοτείται με εναλλασσόμενη τάση η οποία
δημιουργείται από τετράγωνο πλαίσιο με 𝛮 = 6 σπείρες πλευράς 𝛼 το οποίο
περιστρέφεται ομαλά με περίοδο 𝛵 γύρω από άξονα που διέρχεται από τα μέσα δύο
απέναντι πλευρών σε ομογενές μαγνητικό πεδίο έντασης μέτρου 𝛣′ . Αρχικά ο
αγωγός βρίσκεται ακίνητος με τα άκρα του πολύ κοντά στα Α και Γ αντίστοιχα. Τη
στιγμή 𝑡𝑜 = 0 δίνουμε στον αγωγό ΚΛ ταχύτητα 𝜐𝜊 = 8 𝑚⁄𝑠 κάθετη στον αγωγό
και ταυτόχρονα του ασκούμε στο μέσον του κάθετη δύναμη 𝐹⃗ έτσι ώστε ο αγωγός
ΚΛ να διαρρέεται από ρεύμα έντασης 𝑖 που είναι ανάλογη του χρόνου (𝑖 = 𝜆𝑡).
Τη χρονική στιγμή 𝜏 = 1𝑠 ο αγωγός ΚΛ εξέρχεται από το μαγνητικό πεδίο στο
σημείο Μ και μέχρι τότε το φορτίο που έχει περάσει από μία διατομή του αγωγού ΚΛ
είναι 𝑞 = 4𝐶. Η μαγνητική ροή από κάθε σπείρα του πλαισίου είναι:
𝛷 = (410−2 ⁄√5)𝜎𝜐𝜈100𝜋𝑡 (𝑆𝐼)
Μέχρι τη στιγμή τ η συσκευή λειτουργεί κανονικά και √10 = 𝜋 να βρείτε:
Δ1. Την ΗΕΔ από αυτεπαγωγή που αναπτύσσεται ως συνάρτηση του χρόνου.
Δ2. Τον συντελεστή αυτεπαγωγής του πηνίου.
Δ3. Τον ρυθμό μεταβολής της επαγωγικής ΗΕΔ που αναπτύσσεται στον αγωγό ΚΛ.
Δ4. Την ισχύ της δύναμης 𝐹⃗ και το ρυθμό αποθήκευσης ενέργειας στο μαγνητικό
πεδίο του πηνίου λίγο πριν την έξοδο του αγωγού ΚΛ από το μαγνητικό πεδίο.
Δ5. Tην αντίσταση του σύρματος του πλαισίου.
Δ6. Την ενέργεια που καταναλώνει η συσκευή μέχρι τη χρονική στιγμή 𝑡1
Δ7. Το φορτίο που διέρχεται από τη συσκευή στο χρονικό διάστημα από 𝑡1 = 60𝑇
μέχρι 𝑡2 = 60,5𝑇
Μονάδες 25 [3+4+4+4+3+4+3]
92||
© batsaouras@gmail.com
ΘΕΜΑ Α
Α1. Σώμα κάνει απλή αρμονική ταλάντωση και κάποια στιγμή τ η σχέση που
συνδέει τις αλγεβρικές τιμές ταχύτητας και επιτάχυνσης είναι 𝛼 = 𝜔𝜐. Αν τη χρονική
στιγμή τ είναι 𝜐 < 0 ισχύει:
𝐴 𝛢 𝐴
𝛼. 𝑥 = 𝛽. 𝑥 = − 𝛾. 𝑥 = 𝐴 𝛿. 𝑥 =
2 2 √2
Μονάδες 5
Α2. Μια λεπτή ομογενής ράβδος ισορροπεί (ακίνητο) σε λείο οριζόντιο δάπεδο. Η
ράβδος θα κάνει μεταφορική κίνηση αν της ασκήσουμε.
α. Δύο αντίθετες δυνάμεις που ασκούνται στα άκρα της.
β. Δύο ίσες δυνάμεις που ασκούνται στα άκρα της.
γ. Μία δύναμη κάθετη στη ράβδο που ασκείται στο ένα άκρο της
δ. Τρεις δυνάμεις που διέρχονται από το ίδιο σημείο.
Μονάδες 5
Α3. Για να μετρήσουμε την ένταση ενός ομογενούς μαγνητικού πεδίου αρχικά
βρίσκουμε την διεύθυνση των δυναμικών γραμμών με τη βοήθεια ευθύγραμμου
ρευματοφόρου αγωγού. Στη συνέχεια δημιουργούμε κύκλωμα που αποτελείται από
πηνίο 𝛮 σπειρών που έχουν η κάθε μία εμβαδόν 𝛢 και αντίσταση 𝑅. Στα άκρα του
οποίου έχουμε συνδέσει γαλβανόμετρο που μετράει το ηλεκτρικό φορτίο.
Τοποθετούμε το πηνίο μέσα στο μαγνητικό πεδίο και στην συνέχεια το
απομακρύνουμε ώστε να βρεθεί εκτός μαγνητικού πεδίου. Αν 𝑞 είναι η ένδειξη του
γαλβανομέτρου τότε η ένταση του ομογενούς μαγνητικού πεδίου έχει μέτρο:
𝑞𝑅 𝑞𝑅 𝑞𝑅 𝑞𝑅
𝛼. 𝛣 = 𝛽. 𝛣 = 𝛮 𝛾. 𝛿. 𝛮 2
𝐴 𝐴 𝛮𝐴 𝐴
Μονάδες 5
|| 93
A4. Αρμονικό κύμα διαδίδεται στον άξονα 𝑥′𝑥. Στο

σχήμα φαίνεται η φάση ενός σημείου Ζ.
α. Το κύμα κατευθύνεται προς τη θετική φορά
β. Η περίοδος του κύματος είναι 𝛵 = 4𝑠
γ. Το κύμα είναι εγκάρσιο.
δ. Τη στιγμή 𝑡 = 3𝑠 το σημείο Ζ έχει θετική ταχύτητα.
Μονάδες 5
α. Οι τροχοί ενός ποδηλάτου κάνουν κύλιση σε οριζόντιο επίπεδο και ο μπροστινός
τροχός έχει διπλάσια ακτίνα από τον πίσω τροχό. Τα ψηλότερα σημεία των δύο
τροχών έχουν ίσες ταχύτητες.
β. Τα ηχητικά κύματα στο κενό είναι διαμήκη κύματα.
γ. Στην απλή αρμονική ταλάντωση η σταθερά επαναφοράς είναι ανάλογη της μάζας
δ. Για να εκδηλωθεί φωτοηλεκτρικό φαινόμενο σε ένα μέταλλο πρέπει η ένταση της
προσπίπτουσας ακτινοβολίας να είναι μεγαλύτερη από μία κρίσιμη τιμή.
ε. Στο φαινόμενο Compton οι ακτίνες Χ συμπεριφέρονται ως σωματίδια.
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ Β
Β1. Σε ένα αρχικά ακίνητο στερεό ασκούνται δύο μόνο δυνάμεις 𝐹⃗1 και 𝐹⃗2 των
οποίων οι φορείς είναι οι ευθείες 𝜀1 και 𝜀2 . Η ροπή της 𝐹⃗1 ως προς κάθε σημείο της
ευθείας 𝜀2 είναι ίση με 𝜏⃗1 και η ροπή της 𝐹⃗2 ως προς κάθε σημείο της ευθείας 𝜀1
είναι 𝜏⃗2 . Αν είναι 𝜏⃗1 = 𝜏⃗2 το στερεό σώμα:
α. Θα παραμείνει ακίνητο β. Θα κάνει μεταφορική κίνηση
γ. Θα κάνει περιστροφική κίνηση δ. Θα κάνει σύνθετη κίνηση
B2. Σε μεταλλική επιφάνεια εμβαδού Α πέφτει κάθετα ακτινοβολία έντασης 𝛪1

μήκους κύματος 𝜆1 η οποία προκαλεί εξαγωγή 𝛮1 ηλεκτρονίων σε χρόνο 𝛥𝑡. Αν
στην μεταλλική επιφάνεια προσπίπτει κάθετα ακτινοβολία ίδιας έντασης στον ίδιο
χρόνο 𝛥𝑡 με μήκος κύματος 𝜆2 < 𝜆1 και το ποσοστό των εξερχομένων ηλεκτρονίων
είναι ίδιο και στις δύο περιπτώσεις τότε ο αριθμός των εξερχομένων ηλεκτρονίων
είναι 𝛮2 και ισχύει:
𝛮1 𝜆1 𝛮1 𝜆2
𝛼. 𝛮1 = 𝛮2 𝛽. = 𝛾. =
𝛮2 𝜆2 𝛮2 𝜆1
94||
Β3. Σε ένα πείραμα φωτοηλεκτρικού φαινομένου όταν η συχνότητα της ακτινοβολίας

είναι διπλάσια της συχνότητας κατωφλίου [ 𝑓1 = 2𝑓𝑜 ] τα εξερχόμενα ηλεκτρόνια
επιταχύνονται με τάση αντίθετη της τάσης αποκοπής και φτάνουν στην άνοδο με
κινητική ενέργεια 𝛫. Για κάποια άλλη τιμή της συχνότητας 𝑓2 τα ηλεκτρόνια
εξέρχονται από την κάθοδο με κινητική ενέργεια ίση με 𝛫. Ο λόγος των συχνοτήτων
𝑓2 /𝑓1 είναι:
2 3 4
𝛼. 𝛽.
1 2 3
Β4. Σε ένα πείραμα φωτοηλεκτρικού φαινομένου η τάση αποκοπής είναι 𝑉 = 2,1 𝑉.

Αν αυξήσουμε τη συχνότητα κατά 50% η τάση αποκοπής αυξάνεται κατά 100%. Το
έργο εξαγωγής του μετάλλου είναι:
𝛼. 𝜑 > 2,1𝑒𝑉 𝛽. 𝜑 = 2,1𝑒𝑉 𝛾. 𝜑 < 2,1𝑒𝑉
ΘΕΜΑ Γ
Δύο σύγχρονες πηγές αρμονικών κυμάτων 𝛱1 και 𝛱2
βρίσκονται στα σημεία 𝛫 και 𝛬 της επιφάνειας ενός
υγρού που η απόσταση τους είναι 𝑑. Οι πηγές κάνουν
αρμονικές ταλαντώσεις σε κατακόρυφο άξονα 𝑦′𝑦 με
εξίσωση απομάκρυνσης.
𝑦 = 𝐴𝜂𝜇𝜔𝑡
και τα παραγόμενα κύματα διαδίδονται με ταχύτητα 𝜐 = 2 𝑚/𝑠. Ένα σημείο Δ
βρίσκεται πάνω στο ευθύγραμμο τμήμα ΚΛ και οι αποστάσεις του από τις πηγές
είναι 𝑟1 και 𝑟2 (𝑟1 < 𝑟2 ). Οι φάσεις των ταλαντώσεων του σημείου Δ μεταβάλλονται
όπως δείχνει το διάγραμμα. Αν το μέσον Μ του τμήματος ΚΛ τη χρονική στιγμή 𝜏 =
0,8𝑠 αποκτά για πρώτη φορά μέγιστη επιτάχυνση ίση με +100 𝑚/𝑠 2 βρείτε:
Γ1. Αν στο Δ συμβαίνει ενισχυτική ή ακυρωτική συμβολή;
Γ2. Την περίοδο και το μήκος κύματος των κυμάτων που δημιούργησαν οι πηγές;
Γ3. Τις αποστάσεις 𝑟1 και 𝑟2 και την απόσταση των δύο πηγών.
Γ4. Την μέγιστη ταχύτητα ταλάντωσης του σημείου Δ καθώς και την ταχύτητα του
ίδιου σημείου τη στιγμή που το Μ έχει κάνει μία πλήρη ταλάντωση.
Γ5. Το πλήθος των σημείων ενισχυτικής συμβολής στο ευθύγραμμο τμήμα ΚΛ.
Δίδεται 𝜋 2 = 10
Μονάδες 25 [5+5+5+5+5]
|| 95
ΘΕΜΑ Δ
Μία μεταλλική και ισοπαχής ράβδος μάζας 𝑀𝛥 = 3𝑘𝑔 και
αντίστασης 𝑅 = 4𝛺 κάμπτεται ώστε να σχηματιστεί ο
δακτύλιος του σχήματος ο οποίος έχει ακτίνα 𝛼 = 0,25 𝑚
και ισορροπεί με το επίπεδο του κατακόρυφο με άρθρωση
στο σημείο Ο. Στο άκρο Γ της οριζόντιας διαμέτρου έχουμε
συγκολλήσει ευθύγραμμη μεταλλική και ομογενή ράβδο 𝛤𝛥
μήκους 2𝛼 μάζας 𝑚 = 1𝑘𝑔 σταθερής διατομής και
αντίστασης 𝑅𝛤𝛥 = 1𝛺. Δύο κατακόρυφοι και παράλληλοι
μεταλλικοί αγωγοί 𝛢𝑥 και 𝛢′ 𝑥 ′ είναι στερεωμένοι και
έχουν αμελητέα αντίσταση. Το κέντρο του δακτυλίου είναι
πάνω στην ευθεία 𝛢𝑥 ενώ το μέσον της ράβδου ΓΔ είναι
πάνω στην ευθεία 𝛢𝑥. Τα άκρα 𝛢 και 𝛢′ συνδέονται με
σύρμα αντίστασης 𝑅 = 0,25𝛺. Η μεταλλική ράβδος ΚΛ έχει μήκος 𝐿 = 4𝑎 και ίδια
μάζα και ίδια αντίσταση ανά μονάδα μήκους με την ράβδο ΓΔ και ισορροπεί
οριζόντια. Τα τμήματα ΚΜ και ΝΛ έχουν μήκος ίσο με α. Το μέσον του ΚΛ
συνδέεται με κατακόρυφο νήμα με το σημείο Γ. Για την ισορροπία του συστήματος
ασκούμε στο μέσον της ΚΛ κατακόρυφη δύναμη 𝐹⃗ μέτρου 𝐹 ενώ τα σημεία 𝛰 και
𝛥 συνδέονται με σύρματα αμελητέας αντίστασης και αμελητέου βάρους στους
πόλους ηλεκτρικής πηγής με ΗΕΔ ℰ = 25𝑉 και εσωτερικής αντίσταση 𝑟 = 0,5 𝛺.
Στην περιοχή υπάρχει οριζόντιο ομογενές μαγνητικό πεδίο έντασης μέτρου 𝛣 = 2𝛵 .
Δ1. Να υπολογίσετε την δύναμη που δέχεται ο αγωγός 𝛤𝛥 από το μαγνητικό πεδίο.
Δ2. Να υπολογίσετε την ένταση του μαγνητικού πεδίου στο κέντρο του δακτυλίου.
Δ2. Αν κάποια στιγμή 𝑡𝑜 = 0 κόψουμε το νήμα να αποδείξετε ότι ο αγωγός ΚΛ
αποκτά αρχική επιτάχυνση μέτρου 𝛼𝜊 = 2,5 𝑚/𝑠 2 [ Πάρτε ως δεδομένο ότι η
δύναμη που δέχεται ο δακτύλιος από το μαγνητικό πεδίο είναι διπλάσια της δύναμης
που δέχεται η ράβδος ΓΔ]
Αμέσως μετά το κόψιμο του νήματος αρχίζουμε να μεταβάλλουμε την τιμή του
μέτρου της δύναμη 𝐹⃗ έτσι ώστε ο αγωγός ΚΛ να ανέρχεται με σταθερή επιτάχυνση
ίση με την 𝛼𝜊 . Να υπολογίσετε:
Δ4. Το φορτίο που πέρασε από μία διατομή του αγωγού ΚΛ μέχρι την χρονική
στιγμή 𝜏 = 2 𝑠.
Δ5. Την τη χρονική στιγμή 𝜏 = 2 𝑠 την ισχύ της δύναμης 𝐹 καθώς και το ρυθμό
μεταβολής της μηχανικής ενέργειας του αγωγού ΚΛ
Δ6. Αν τη χρονική στιγμή 𝜏 = 2 𝑠 καταργήσουμε την δύναμη 𝐹 να υπολογίσετε την
ελάχιστη και την μέγιστη τιμή της τάσης στα άκρα του αγωγού ΚΛ (|𝑉𝛫𝛬 |)
Δίδεται 𝑔 = 10 𝑚⁄𝑠 2
Μονάδες 25 [4+4+4+4+4+5]
96||
Μέρος Γ
Κριτήρια Αξιολόγησης
Απαντήσεις-Λύσεις
Κρούση-Ταλάντωση – Στερεό
ΘΕΜΑ Α
Στις ερωτήσεις Α1 έως Α4 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα
το γράμμα που αντιστοιχεί στην επιλογή.
Α1 γ Α2 γ Α3 β Α4 δ Α5 Σ Λ Λ Λ Σ
ΘΕΜΑ Β
Β1. Σωστό το (α)
𝑚1 − 𝑚2 2𝑚1
𝑝1′ = 𝑝2′ ⇒ 𝑚1 𝜐 = 𝑚2 𝜐 ⇒ 𝑚12 − 𝑚1 𝑚2 = 2𝑚1 𝑚2
𝑚1 + 𝑚2 1 𝑚1 + 𝑚2 1
⇒ 𝑚12 − 3𝑚1 𝑚2 = 0 ⇒ 𝑚1 = 3𝑚2
𝑚1 − 𝑚2 2𝑚2 𝜐1
𝜐1′ = 𝜐 = 𝜐 =
𝑚1 + 𝑚2 1 4𝑚2 1 2
′ ′
𝛥𝛫1 𝛫1 − 𝛫1 𝛫1 1 3
= = − 1 = − 1 = − = −75%
𝛫1 𝛫1 𝛫1 4 4
Β2. Σωστό το (β)

Τα 2 άκρα Α και Γ του νήματος έχουν κάθε στιγμή την ίδια ταχύτητα
𝜐𝛢 = 𝜐𝑐𝑚1 + 𝑟𝜔1 = 𝑅1 𝜔1 + 𝑟𝜔1 = (𝑅1 + 𝑟)𝜔1
𝜐𝛤 = 2𝑅2 𝜔2
Από το σχήμα βλέπουμε ότι: 𝑅1 + 𝑟 = 2𝑅2
𝑅1 +𝑟=2𝑅2
𝜐𝛢 = 𝜐𝛤 ⇒ (𝑅1 + 𝑟)𝜔1 = 2𝑅2 𝜔2 → 𝜔1 = 𝜔2
Β3. Σωστό το (γ)

𝑀𝑔
𝛥𝑙 = 2
𝑘
(𝑀 + 𝑚)𝑔 3 𝑀𝑔 1 𝑀𝑔
𝛥𝑙1 = = ⇒ 𝛢1 = 𝛥𝑙 − 𝛥𝑙1 =
𝑘 2 𝑘 2 𝑘
(𝑀 + 𝑚)𝑔 5 𝑀𝑔 5 𝑀𝑔 𝑀𝑔 1 𝑀𝑔
𝛥𝑙2 = = ⇒ 𝛢2 = 𝛥𝑙2 − 𝛥𝑙 = −2 = = 𝛢1
𝑘 2 𝑘 2 𝑘 𝑘 2 𝑘

𝜐 = 𝜐𝑐𝑚 − 𝑟𝜔 ⇒ 𝑟𝜔 = 𝜐𝑐𝑚 − 𝜐 (1)
𝜐𝛣 = 5𝜐 ⇒ √𝜐𝑐𝑚2 + (𝑟𝜔)2 = 5𝜐 ⇒ 𝜐 2 + (𝜐 2 2
𝑐𝑚 𝑐𝑚 − 𝜐) = 25𝜐
2 2 2 2
⇒ 2𝜐𝑐𝑚 − 2𝜐𝑐𝑚 𝜐 − 24𝜐 = 0 ⇒ 𝜐𝑐𝑚 − 𝜐𝜐𝑐𝑚 − 12𝜐 = 0 ⇒ 𝜐𝑐𝑚 = 4𝜐 (2)
(1), (2) ⇒ 𝑟𝜔 = 3𝜐 ά𝜌𝛼 ∶ 𝜐𝛥 = 𝜐𝑐𝑚 + 𝑟𝜔 = 4𝜐 + 3𝜐 = 7𝜐
ΘΕΜΑ Γ
Γ1. Συμβολίζουμε με 𝛥𝑙𝑜 την αρχική συσπείρωση του ελατηρίου

𝑀𝑔
𝛭𝑔 = 𝑘𝛥𝑙𝑜 ⇒ 𝛥𝑙𝑜 =
𝑘
1 𝑀 2 𝑔2 1 𝑀 2 𝑔2 𝑀2 𝑔2 9 ⋅ 100 𝑁
𝑈𝜀𝜆(𝜊) = 𝑘 2 ⇒ 𝑈𝜀𝜆 = ⇒𝑘= = = 100
2 𝑘 2 𝑘 2𝑈𝜀𝜆 9 𝑚
𝑀𝑔
𝛥𝑙𝑜 = = 0,3 𝑚 ⇒ 𝛢 = 𝛥𝑙𝑜 = 0,3 𝑚
𝑘
𝑚𝑔
Γ2. Μετά την κρούση η θέση ισορροπίας κατέρχεται κατά: 𝑑 = = 0,1 𝑚
𝑘
(𝑀+𝑚)𝑔
Και η συσπείρωση του ελατηρίου στην νέα Θ.Ι. είναι 𝛥𝐿: 𝛥𝐿 = = 0,4 𝑚
𝑘
Τη στιγμή που αρχίζει την ταλάντωση το συσσωμάτωμα έχει απομάκρυνση 𝑥 = 0,1 𝑚
και ταχύτητα 𝑉. Η ανώτερη θέση της ταλάντωσης είναι η θέση στην οποία η δυναμική
ενέργεια του ελατηρίου είναι ίση με 2 𝑗 και η επιμήκυνση του ελατηρίου είναι 𝛥𝑙
1 2𝑈𝜀𝜆
𝑈𝜀𝜆 = 𝑘𝛥𝑙 2 ⇒ 𝛥𝑙 = √ = 0,2 𝑚
2 𝑘
Το πλάτος 𝛢′ ταλάντωσης του συσσωματώματος είναι: 𝛢′ = 𝛥𝐿 − 𝛥𝑙 = 0,2 𝑚
Γ3. Η ταχύτητα 𝑢 του σώματος Σ πριν την κρούση είναι:
𝑘 10 3 𝑚
𝑢 = 𝜔𝛢 = √ 𝐴= ⋅ 0,3 = = √3
𝑀 √3 √3 𝑠
Την ταχύτητα 𝑉 του συσσωματώματος Σ την υπολογίζουμε από την διατήρηση ενέργειας
1 1 1 𝑘 √3
(𝛭 + 𝑚)𝑉 2 + 𝑘𝑥 2 = 𝑘𝐴′2 ⇒ |𝑉| = √ ⋅ √𝐴′2 − 𝑥 2 = 5√𝐴′2 − 𝑥 2 =
2 2 2 𝑀+𝑚 2
√3 𝑚
𝑀𝑢 − 𝑚𝜐 = −(𝛭 + 𝑚)|𝑉| ⇒ 3√3 − 𝜐 = −4 ⇒ 𝜐 = 5√3
2 𝑠
𝜐 2 75
ℎ= = = 3,75 𝑚
2𝑔 20
Γ4.
𝑘 𝑟𝑎𝑑 2𝜋
𝜔′ = √ =5 ⇒ 𝑇′ = = 0,4𝜋 𝑠
𝑀+𝑚 𝑠 𝜔
Η περίοδος 𝛵𝛫 της κινητικής ενέργειας είναι: 𝛵𝛫 = 𝛵′⁄2 = 0,2𝜋 𝑠
|| 99
Γ5. Το συσσωμάτωμα αμέσως μετά την κρούση κινείται προς την θέση ισορροπίας του
και άρα αυξάνεται η κινητική του ενέργεια και θα είναι: 𝑑𝐾 ⁄𝑑𝑡 > 0
𝑑𝐾 √3 𝑗 𝑑𝑈 𝑗
= 𝛴𝐹 ⋅ 𝑉 = −𝑘𝑥𝑉 = −100 ⋅ (− ) ⋅ 0,1 = 5√3 ⇒ = −5√3
𝑑𝑡 2 𝑠 𝑑𝑡 𝑠
ΘΕΜΑ Δ
1 𝑁
Δ1. 𝑈𝜀𝜆 = 𝑘𝛥𝑙 2 ⇒ 𝑘 = 100 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 = 𝑘𝛥𝑙 = 10𝑁
2 𝑚
𝛴𝐹 = 0 ⇒ 𝑘𝛥𝑙 = 𝑚𝑔 ⇒ 𝑚 = 1𝑘𝑔
Δ2. Από το ορθογώνιο τρίγωνο ΑΟΖ προκύπτει:
𝐴𝛧 = √𝛰𝛧 2 + 𝛰𝛢2 = 0,5𝑚
𝜂𝜇𝜑 = 0,6 , 𝜎𝜐𝜈𝜑 = 0,8
′
𝐹𝜀𝜆 = −𝐹𝜀𝜆 = 𝑚𝑔
′
𝛴𝜏(𝛢) = 0 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 𝑋 + 𝑀𝑔𝑥 = 𝑇(𝑂𝐴)
𝑙 𝑙
⇒ 𝑚𝑔𝑙𝜂𝜇𝜑 + 𝛭𝑔 𝜂𝜇𝜑 = 𝛵 ⇒ 𝑇 = 24𝑁
2 2
Δ3. Η τάση του νήματος αναλύεται σε δύο συνιστώσες
𝛵𝑥 = 𝑇𝜎𝜐𝜈𝜑 = 19,2𝛮 𝛵𝑦 = 𝑇𝜂𝜇𝜑 = 14,4𝛮
𝛴𝐹𝑥 = 0 ⇒ 𝐹𝑥 = 19,2𝑁
𝛴𝐹𝑦 = 0 ⇒ 𝛵𝑦 + 𝐹𝑦 = 𝑚𝑔 + 𝑀𝑔 ⇒ 𝛵𝑦 + 𝐹𝑦 = 30 ⇒ 𝐹𝑦 = 15,6𝑁
𝐹 = √(16 ⋅ 1,2)2 + (13 ⋅ 1,2)2 = √425 ⋅ 1,2 = 5 ⋅ 1,2√17 = 6√17 𝑁
Δ4. Θα υπολογίσουμε το μέτρο της τάσης του νήματος ως συνάρτηση της 𝑥
𝑙 ′
𝑙 𝑇 𝑀𝑔
𝛴𝜏(𝛢) = 0 ⇒ 𝛵 + 𝐹𝜀𝜆 𝑙𝜂𝜇𝜑 − 𝑀𝑔 𝜂𝜇𝜑 = 0 ⇒ − 𝜂𝜇𝜑 + (𝑘𝑥 − 𝑚𝑔)𝜂𝜇𝜑 = 0
2 2 2 2
⇒ 𝛵 = (𝛭𝑔 + 2𝑚𝑔 − 2𝑘𝑥)𝜂𝜇𝜑 = (20 + 20 − 200𝑥)0,6
⇒ 𝛵 = 24 − 120𝑥
Μη χαλάρωση νήματος όταν για κάθε τιμή του x ισχύει:
𝛵 ≥ 0 ⇒ 24 − 120𝑥 ≥ 0 ⇒ 𝑥 ≤ 0,2𝑚
Άρα το μέγιστο πλάτος της ταλάντωσης είναι: 𝛢𝑚𝑎𝑥 = 0,2𝑚 (Οριακά δεν χαλαρώνει)
Δ5. Όταν η δύναμη από την άρθρωση έχει τη διεύθυνση της ράβδου και η ράβδος
ισορροπεί θα είναι:
𝛴𝜏(𝛰) = 0 ⇒ 𝜏𝐹′ (𝛰) + 𝜏𝛭𝑔(𝛰) + 𝜏 𝛵(𝛰) + 𝜏𝐹(𝑂) = 0
𝜀𝜆
′
⇒ 𝜏𝐹′ = 0 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 = 0 ⇒ 𝛥𝑙 = 0
𝜀𝜆 (𝛰)
Άρα το ελατήριο βρίσκεται στη θέση του φυσικού του μήκους , οπότε: 𝑈𝜀𝜆 = 0
𝑚𝑔 𝐴
𝑥= = 0,1 𝑚 =
𝑘 2
𝐾 𝑑𝑝
= 3 𝜅𝛼𝜄 = −𝑚𝑔 = −10 𝑁
𝑈 𝑑𝑡
100||
2ο Κριτήριο Φυσικής Γ Λυκείου
ΘΕΜΑ Α
Α1. α Α2. β Α3. δ Α4. γ Α5. Λ Λ Σ Σ Λ
ΘΕΜΑ Β
B1. Σωστό το (α)
1 2𝑞𝑉
𝛫 − 0 = 𝑞𝑉 ⇒ 𝑚𝜐 2 = 𝑞𝑉 ⇒ 𝜐 2 = (1)
2 𝑚
Στην περιοχή που υπάρχουν και τα δύο πεδία ισχύει:
𝜐 = 𝛦 ⁄𝛣 (2)
Για την κίνηση από το Δ στο Ζ μπορούμε να βρούμε ότι η
απόσταση 𝛥𝛧 = 𝑑 είναι ίση με την ακτίνα της κυκλικής τροχιάς.
𝑚𝜐 𝑚𝜐
𝑑= ⇒𝐵= (3)
𝛣𝑞 𝑑𝑞
𝛦 𝛦 𝛦𝑞𝑑 𝛦𝑞𝑑
(2) ⇒ 𝜐 = ⇒ 𝜐 = 𝑚𝜐 = ⇒ 𝜐2 = (4)
𝛣 𝑚𝜐 𝑚
𝑑𝑞
2𝑞𝑉 𝛦𝑞𝑑 𝑉
(1)𝜅𝛼𝜄 (4) = ⇒ 2𝑉 = 𝐸𝑑 ⇒ 𝐸 = 2 (5)
𝑚 𝑚 𝑑

Στην συχνότητα 𝑓 = 2𝑓1 είναι:
𝑉1 = 2𝑉2 ⇒ 𝐾1 = 2𝐾2 ⇒ ℎ𝑓 − 𝜑1 = 2(ℎ𝑓 − 𝜑2 )
⇒ ℎ𝑓 − 𝜑1 = 2ℎ𝑓 − 2𝜑2 ⇒ 2𝜑2 = ℎ𝑓 + 𝜑1
3
⇒ 2𝜑2 = ℎ2𝑓1 + 𝜑1 ⇒ 2𝜑2 = 2𝜑1 + 𝜑1 ⇒ 2𝜑2 = 3𝜑1 ⇒ 𝜑2 = 𝜑 = 1,5𝜑1
2 1
B3. Σωστό το (α)
Το τμήμα 𝛥𝛿 του αγωγού έχει μήκος 𝑥 και αντίσταση 𝑅𝑥 και δέχεται δύναμη Laplace
ℰ 𝑅𝑥 𝑥 𝑥 𝑙
𝐹𝐿 = 𝐵𝑖𝑥 = 𝐵 𝑥 (1) 𝜀ί𝜈𝛼𝜄: = ⇒ = (2)
𝑅𝑥 𝑅 𝑙 𝑅𝑥 𝑅
(1) ⇒ 𝐹𝐿 = 𝐵𝑙ℰ ⁄𝑅
Παρατηρούμε ότι το μέτρο της δύναμης Laplace στο ρευματοφόρο τμήμα του αγωγού έχει
σταθερό μέτρο.
Το σημείο εφαρμογής της δύναμης Laplace είναι το μέσον του ρευματοφόρου τμήματος
𝛥𝛿 του αγωγού. Όταν ο δρομέας είναι στο μέσον Ο το σημείο εφαρμογής θα είναι το μέσον
της ΟΔ άρα σε απόσταση 𝑙/4 δεξιά του και άρα σε απόσταση 𝑙/8 δεξιά του Δ.
Λόγω οριακής ισορροπίας η δύναμη από το στήριγμα Ζ είναι μηδέν
𝑙 𝑙 𝐵𝑙ℰ 𝑚𝑔𝑅
𝛴𝜏(𝛥) = 0 ⇒ 𝑚𝑔 = 𝐹𝐿 ⇒ 𝐹𝐿 = 𝑚𝑔 ⇒ = 𝑚𝑔 ⇒ 𝐵 =
8 8 𝑅 ℰ𝑙
Β4 i. Σωστό το (α), ii. Σωστό το (β)

i. Η ορμή του συστήματος διατηρείται
√3 1
𝑦′𝑦: 𝑝𝑦′ − 𝑝𝑒𝑦 = 0 ⇒ 𝑝𝑦′ = 𝑝𝑒𝑦 ⇒ 𝑝′ 𝜂𝜇60 = 𝑝𝑒 𝜂𝜇30 ⇒ 𝑝′ = 𝑝𝑒
2 2
ℎ ℎ
⇒ 𝑝𝑒 = 𝑝′ √3 ⇒ = √3 ⇒ 𝜆′ = 𝜆𝑒 √3
𝜆𝑒 𝜆′
ii.
ℎ 𝜆𝑐 𝜆𝑐
𝜆′ − 𝜆 =
(1 − 𝜎𝜐𝜈60) ⇒ 𝜆′ − 𝜆 = ⇒ 𝜆′ = 𝜆 +
𝑚𝑐 2 2
′
ℎ𝑐 2 ′
ℎ
𝛦 = = 𝑚𝑐 ⇒ 𝜆 = ⇒ 𝜆′ = 𝜆𝑐
𝜆′ 𝑚𝑐
𝜆𝑐 𝜆𝑐
𝜆 + = 𝜆𝑐 ⇒ 𝜆 = ⇒ 𝛦 = 2𝛦 ′ ⇒ 𝛫 = 2𝛦 ′ − 𝛦 ′ = 𝛦 ′ = 𝑚𝑐 2
2 2
ΘΕΜΑ Γ
Γ1. Το σώμα κάνει απλή αρμονική ταλάντωση με 𝐷 = 𝑘
𝛴𝐹 = −𝑘𝑥 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 − 𝑚𝑔 = −𝑘𝑥 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 = 𝑚𝑔 − 𝑘𝑥
′
𝐹𝜀𝜆 = −𝐹𝜀𝜆 = 𝑘𝑥 − 𝑚𝑔 = 100𝑥 − 10
Γ2. Για να βρούμε το μέτρο της τάσης θα μελετήσουμε την ισορροπία της ράβδου.
𝑙 𝑙 ′
𝑇 𝑀𝑔
𝛴𝜏(𝛢) = 0 ⇒ 𝛵𝜂𝜇𝜃 − 𝑀𝑔 + 𝐹𝜀𝜆 𝑙=0⇒ − + (𝑘𝑥 − 𝑚𝑔) = 0
2 2 4 2
𝑇 𝑇
⇒ − 10 + (100𝑥 − 10) ⇒ = 20 − 100𝑥 ⇒ 𝑇 = 80 − 400𝑥
4 4
Γ3.
𝑥 = −𝐴 = −0,2 ⇒ 𝑇 = 𝑇𝑚𝑎𝑥 = 160𝑁 ⇒ 𝜊𝜌𝜄𝛼𝜅ά 𝛿𝜀𝜈 𝜎𝜋ά𝜀𝜄
𝑥 = +𝐴 = +0,2 ⇒ 𝑇𝑚𝑖𝑛 = 0𝑁 ⇒ 𝜊𝜌𝜄𝛼𝜅ά 𝛿𝜀𝜈 𝜒𝛼𝜆𝛼𝜌ώ𝜈𝜀𝜄.
Γ4. Το σώμα μάζας 𝑚 κάνει αατ με 𝐷 = 𝑘
𝜔 = √𝑘⁄𝑚 = 10𝑟𝑎𝑑/𝑠
Η αρχική φάση της ταλάντωσης είναι 𝜑𝜊 = 𝜋/2 άρα: 𝑥 = 0,2𝜂𝜇(10𝑡 + 𝜋⁄2)
Γ5. Όταν η δύναμη 𝐹⃗ από την άρθρωση γίνει οριζόντια τότε παίρνοντας τις ροπές ως προς
το μέσον Κ της ράβδου έχουμε:
𝛴𝜏(𝛫) = 0 ⇒ 𝜏𝐹(𝐾) + 𝜏𝑀𝑔(𝐾) + 𝜏 𝑇(𝐾) + 𝜏𝐹′ (𝐾) = 0
𝜀𝜆
′
𝑙 ′
𝐴
⇒ 𝜏𝐹′ (𝐾) = 0 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 = 0 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 = 0 ⇒ 100𝑥 − 10 = 0 ⇒ 𝑥 = 0,1𝑚 =
𝜀𝜆 2 2
1 𝐴 2 1 3 𝐾 3
𝑈 = 𝑘( ) = 𝐸 ⇒ 𝐾 = 𝐸 − 𝑈 = 𝐸 ⇒ =
2 2 4 4 𝑈 1
ΘΕΜΑ Δ
Δ1. Η απόσταση 𝑑 είναι ίση με το μήκος κύματος: 𝑑 = 𝜆 = 0,6 𝑚
𝜆
Η απόσταση των θέσεων ισορροπίας των σημείων Κ και Λ είναι: |𝛥𝑥| = 0,15 𝑚 =
4
Η διαφορά φάσης των σημείων Κ και Λ είναι 𝛥𝜑 = 𝜋/2
102||
𝜋 𝜋
𝜑𝛬 = 𝜑𝛫 + ή 𝜑𝛬 = 𝜑𝛫 −
2 2
3𝜋 𝜋
𝜑𝛬 = + = 2𝜋 ⇒ 𝑉𝛬 > 0 ά𝜏𝜊𝜋𝜊
2 2
3𝜋 𝜋
𝜑𝛬 = − = 𝜋 ⇒ 𝑉𝛬 < 0
2 2
𝜑𝛬 = 𝜋 < 𝜑𝛫 ⇒ 𝛥𝜄𝛼𝛿ί𝛿𝜀𝜏𝛼𝜄 𝛼𝜋ό 𝜏𝜊 𝛫 𝜋𝜌𝜊𝜍 𝜏𝜊 𝛬
Δ2.
𝑥𝜆 = 0,9 𝑚 = 1,5𝜆
𝛵 𝛵 𝑟𝑎𝑑
𝑡1 = 𝑡𝛬 + ⇒ 𝑡1 = 1,5𝛵 + ⇒ 𝑡1 = 2𝛵 ⇒ 𝛵 = 0,4 𝑠 ⇒ 𝜔 = 5𝜋
2 2 𝑠
5
𝑉𝛬 = 𝜔𝛢𝜎𝜐𝜈𝜋 ⇒ −2𝜋 = 5𝜋𝛢(−1) ⇒ 𝛢 = 0,4 𝑚 ⇒ 𝑦 = 0,4𝜂𝜇2𝜋(2,5𝑡 − 𝑥)
3
Δ3. Η χρονική στιγμή 𝑡1 είναι: 𝑡1 = 0,8 𝑠 = 2𝛵
και το κύμα έχει προχωρήσει στον άξονα 𝑥′𝑥 κατά
2𝜆. Σχεδιάζουμε το στιγμιότυπο. Όλα τα σημεία τα
οποία την στιγμή 𝑡1 έχουν απομάκρυνση y=0 έχουν
ταχύτητα μέγιστου μέτρου ,άρα υπάρχουν άλλα 4
σημεία.
Δ4.
2𝜋 |𝛥𝑥| 2𝜋 𝜆 𝜆
𝛥𝜑 = ⇒ 2𝜋 = ⇒ |𝛥𝑥| = <
3 𝜆 3 3 2
Από το στιγμιότυπο προκύπτει ότι υπάρχουν 4
σημεία που έχουν απομάκρυνση 𝑦 = 𝐴/2.
Τα σημεία που απέχουν λ/3
𝜆
𝛥𝛧 = 𝛥𝛨 + 𝛨𝛧 = 𝜆 + = 0,8 𝑚
3
Την μικρότερη φάση την έχει το σημείο Ζ.
𝐴 𝛢 2𝛵 𝑥 1
𝑦 = ⇒ 𝐴𝜂𝜇𝜑 = ⇒ 𝜂𝜇2𝜋 ( − ) =
2 2 𝛵 𝜆 2
2𝛵 𝑥 1
⇒ 𝜂𝜇2𝜋 ( − ) =
𝛵 𝜆 2
𝑥 𝜋 𝑥 1 𝑥 1 23 23
⇒ 2𝜋 (2 − ) = ⇒ 2 − = ⇒ = 2− = ⇒𝑥= 𝜆 = 1,15 𝑚
𝜆 6 𝜆 12 𝜆 12 12 12
𝜆 23 16 7𝜆
𝑥𝛥 = 𝑥𝛧 − (𝜆 + ) = 𝜆− 𝜆= = 0,35 𝑚
3 12 12 12
Η ταχύτητα του Ζ θετική του Δ αρνητική. Το Δ θα φτάσει πρώτο στην θέση ισορροπίας.
Δ5.
5 35 𝑚
𝑦 = 0,4𝜂𝜇2𝜋 (2,5𝑡 − 𝑥) 𝜅𝛼𝜄 𝜐 = 𝜆𝑓 = = 1,5
3 52 𝑠
Δ6.
𝜆
𝑥𝛬 = 0,9 = 3 ⇒ 𝜅𝜊𝜄𝜆ί𝛼 ⇒ |𝛢′| = 2𝛢 = 0,8 𝑚
2
𝜆 𝜆
𝑥𝐾 = 0,75 = 𝜆 + = 5 ⇒ 𝛿𝜀𝜎𝜇ό𝜍
4 4
Τα σημεία Δ και Ζ παρουσιάζουν διαφορά φάσης 𝛥𝜑 = 𝜋
|| 103
ΘΕΜΑ Α
A1 γ Α2 δ Α3 γ Α4 γ Α5 Σ Λ Λ Λ Σ
ΘΕΜΑ Β
Α Περίπτωση:
𝑚
𝑚𝜐 = (𝛭 + 𝑚)𝑉 ⇒ 𝑉 = 𝜐
𝛭+𝑚
1 𝑚 2
|𝛥𝛫| 𝛫𝜋𝜌 − 𝛫𝜇𝜀𝜏 𝛫𝜇𝜀𝜏 (𝛭 + 𝑚) ( 𝜐) 𝑀
𝜋1 = = =1− =1− 2 𝛭 + 𝑚 =
𝛫𝜋𝜌 𝛫𝜋𝜌 𝛫𝜋𝜌 1 𝑀 +𝑚
𝑚𝜐 2
2
Β Περίπτωση:
𝑚
𝑀𝜐′ = (𝛭 + 𝑚)𝑉 ⇒ 𝑉 = 𝜐′
𝛭+𝑚
1 𝑚 2
|𝛥𝛫| 𝛫𝜋𝜌 − 𝛫𝜇𝜀𝜏 𝛫𝜇𝜀𝜏 (𝛭 + 𝑚) ( 𝜐′) 𝑚
𝜋2 = = =1− = 1−2 𝛭+𝑚 =
𝛫𝜋𝜌 𝛫𝜋𝜌 𝛫𝜋𝜌 1 𝑀+𝑚
𝛭𝜐 2
2
𝜋1 = 𝜋2 ⇒ 𝑚 = 𝑀
Β2. i. Σωστό το (γ), ii. Σωστό το (α), iii. Σωστό το (β).
i. Τη στιγμή 𝑡𝑜 = 0 το πηνίο δεν διαρρέεται από ρεύμα ενώ
η πηγή και η 𝑅1 διαρρέονται από ρεύμα έντασης 𝑖𝑜
ℰ ℰ 2ℰ
𝑖𝑜 = = =
𝑅 + 𝑟 𝑅 + 𝑅 ⁄2 3 𝑅
2
Η τάση στα άκρα της 𝑅1 είναι: 𝑉𝛫𝛬(𝜊) = 𝑖𝑜 𝑅 = ℰ
3
Η τάση στην αντίσταση 𝑅2 είναι μηδέν .Από δεύτερο
Kirchhoff :
2 𝑑𝑖 𝑑𝑖 2 ℰ
𝑉𝛫𝛬(𝜊) = ℰ𝛼𝜐𝜏 ⇒ ℰ = 𝐿 ⇒ =
3 𝑑𝑡 𝑑𝑡 3 𝐿
ii. Τελικά το ρεύμα σταθεροποιείται και τότε οι αντιστάσεις διαρρέονται από ίσα
ρεύματα. Η πηγή διαρρέεται από ρεύμα Ι
ℰ ℰ ℰ
𝛪= = 𝜅𝛼𝜄 𝛪1 = 𝛪2 =
𝑅𝜀𝜉 + 𝑟 𝑅 2𝑅
ℰ
Λίγο πριν το άνοιγμα: 𝑉𝛫𝛬 = ℰ ⁄2. Αμέσως μετά το ρεύμα στο πηνίο έχει τιμή 𝛪2 =
2𝑅
και φορά ίδια με αυτήν που είχε πριν ανοίξουμε το διακόπτη. Το ίδιο ρεύμα διαρρέει και
την αντίσταση 𝑅1 . Το ρεύμα στην 𝑅1 πριν και μετά το άνοιγμα έχει αντίθετη φορά
′
𝑉𝛫𝛬 ⁄𝑉𝛫𝛬 = −1
104||
iii.
𝛮𝛥𝛷 𝛷−0 𝛮𝛷
ℰ𝜀𝜋(𝜇) = − = −𝑁 =−
𝛥𝑡 𝜏 𝜏
𝛥𝐼 𝐿𝐼2 1𝐼
ℰ𝜀𝜋(𝜇) = ℰ𝛼𝜐𝜏(𝜇) = −𝐿 =− = −𝐿 ⇒
𝛥𝑡 𝜏 2𝜏
𝛮𝛷 𝐿 𝐼 1 1 ℰ 1𝐿ℰ
= ⇒ 𝛮𝛷 = 𝐿𝐼 = 𝐿 ⇒ 𝛷 =
𝜏 2𝜏 2 2 𝑅 2𝛮𝑅

Το μέσον Ο της χορδής είναι κοιλία και μπορούμε να το
θεωρήσουμε ως αρχή των αξόνων. Όλα τα σημεία της χορδής
εκτός από τα άκρα τους ταλαντώνονται με ίδια φάση και έτσι η
απόσταση τους 𝑑 είναι σταθερή
𝑑 = |𝛥𝑥|
Όταν το Ο έχει μέγιστη ταχύτητα διέρχεται από τη θέση
ισορροπίας του , τότε και τα σημεία Γ και Δ διέρχονται από την θέση ισορροπίας τους και
έχουν ταχύτητες: 𝑉𝛤 = 𝜔𝛢𝛤 και 𝑉𝛤 = 𝜔𝛢𝛥
𝑉 𝛢
𝑉𝛤 = 𝑉𝛥 = ⇒ 𝛢𝛤 = 𝛢𝛥 =
2 2
𝛢 𝑥 𝛢 𝑥 1 𝑥 𝜋 𝜆
𝛢𝛤 = ⇒ 𝛢𝜎𝜐𝜈2𝜋 = ⇒ 𝜎𝜐𝜈2𝜋 = ⇒ 2𝜋 = ± ⇒ 𝑥 = ±
2 𝜆 2 𝜆 2 𝜆 3 6
𝜆 𝜆
𝑑 = |𝛥𝑥| ⇒ 𝑑 = 2 =
6 3
𝜆 1 1 2𝐿
𝐿 = ⇒ 𝜆 = 2𝐿 𝜅𝛼𝜄 𝑑 = 𝜆 = 2𝐿 =
2 3 3 3

𝐾 ℎ𝑓 − 𝜑 ℎ 𝜑
𝑉𝑎 = = = 𝑓 − ⇒ 𝜎𝜏𝛼𝜃𝜀𝜌ή 𝜅𝜆ί𝜎𝜂
𝑒 𝑒 𝑒 𝑒
𝑉−0 𝑉−0
= ⇒ 1,5𝑓2 − 𝑓2 = 𝑓2 − 𝑓1
1,5𝑓2 − 𝑓2 𝑓2 − 𝑓1
𝜑2 𝜑1
⇒ −0,5𝑓2 = −𝑓1 ⇒ 𝑓2 = 2𝑓1 =2 ⇒ 𝜑2 = 2𝜑1
ℎ ℎ
ΘΕΜΑ Γ
Γ1. Αμέσως μετά την κρούση το συσσωμάτωμα βρίσκεται πιο πάνω από την θέση
ισορροπίας και έχει θετική απομάκρυνση
5𝜋 𝛢
𝑥 = 𝐴𝜂𝜇𝜑𝜊 = 𝛢𝜂𝜇 = >0
6 2
Άρα η θετική φορά είναι προς τα πάνω.
Στην θέση ισορροπίας του σώματος Σ2: 𝛥𝑙 = 𝑚𝑔⁄𝑘 = 0,1 𝑚
Στην θέση ισορροπίας του συσσωματώματος: 𝛥𝐿 = 2𝑚𝑔⁄𝑘 = 0,2 𝑚
Ή απόσταση 𝑑 των δύο θέσεων ισορροπίας είναι: 𝑑 = 0,1 𝑚
Τη χρονική στιγμή 𝑡𝑜 = 0 είναι: 𝑥 = 𝑑 = 0,1
|| 105
𝜋 𝑡=0 𝜋 𝐴
𝑥 = 𝐴𝜂𝜇 (𝜔𝑡 + 5 ) ⇒ 𝑑 = 𝐴𝜂𝜇5 ⇒ 𝑑 = ⇒ 𝐴 = 2𝑑 = 0,2 𝑚
6 6 2
1 2
𝐸 = 𝐷𝐴 = 4 𝑗
2
𝑟𝑎𝑑 𝜋
𝜔 = √𝑘⁄2𝑚 = √50 = 5√2 ⇒ 𝑥 = 0,2𝜂𝜇(5√2𝑡 + 5 )
𝑠 6
Γ2. Αμέσως μετά την κρούση το συσσωμάτωμα έχει ταχύτητα V
5𝜋 √6 𝑚
𝑉 = 𝜔𝛢𝜎𝜐𝜈𝜑𝜊 = 𝜔𝛢𝜎𝜐𝜈 =−
6 2 𝑠
𝑚1 + 𝑚2 𝑚
𝑚1 𝜐1 = (𝑚1 + 𝑚2 )𝑉 ⇒ 𝜐1 = V = −√6
𝑚1 𝑠
𝜐12 6
ℎ= = 𝑚 = 0,3 𝑚
2𝑔 20
Γ3.
𝑚
𝑝1 = 𝑚1 𝜐1 = −2√6 𝑘𝑔
𝑠 𝑚 𝑚
⬚ ⇒ 𝛥𝑝1 = √6 𝑘𝑔 ⇒ |𝛥𝑃1 | = √6 𝑘𝑔
𝑚 𝑠 𝑠
𝑝1′ = 𝑚1 V = −√6 𝑘𝑔
𝑠 }
1 2
𝐾1 = 𝑚1 𝜐1 = 6𝑗
2
⬚ } ⇒ 𝛥𝐾 = 1,5 − 6 = −4,5 𝑗
1
𝐾1′ = 𝑚1 V 2 = 1,5 𝑗
2
Γ4. Για να βρούμε τη δύναμη 𝛮 που δέχεται το 𝑚3 από το δάπεδο θα προσπαθήσουμε να
βρούμε όλες τις άλλες δυνάμεις που δέχεται το 𝑚3 και επειδή το 𝑚3 ισορροπεί , από τη
σχέση 𝛴𝐹 = 0 θα υπολογίσουμε την 𝛮.
′
Το σώμα Σ3 εκτός από το βάρος του και την Ν δέχεται δύναμη και από το ελατήριο 𝐹𝜀𝜆
η οποία είναι αντίθετη της δύναμης 𝐹𝜀𝜆 που δέχεται το συσσωμάτωμα 𝛭 από το
ελατήριο.
Την δύναμη 𝐹𝜀𝜆 που δέχεται το συσσωμάτωμα από το ελατήριο την βρίσκουμε από θ.ν.
για το συσσωμμάτωμα
𝛴𝐹 = −𝐷𝑥 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 − 𝑀𝑔 = −𝑘𝑥 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 = 𝑀𝑔 − 𝑘𝑥
′ ′ ′
Έτσι η δύναμη 𝐹𝜀𝜆 θα είναι : 𝐹𝜀𝜆 = 𝑘𝑥 − 𝛭𝑔 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 = 200𝑥 − 20
Από την ισορροπία του σώματος Σ3
′
𝛴𝐹 = 0 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 + 𝑁 − 𝑚3 𝑔 = 0 ⇒ 𝑘𝑥 − 𝛭𝑔 + 𝑁 − 𝑚3 𝑔 = 0
⇒ 𝑁 = (𝑀 + 𝑚3 )𝑔 − 𝑘𝑥 ⇒ 𝑁 = 60 − 200𝑥
Μη απογείωση σημαίνει: 𝑁 ≥ 0 ⇒ 60 − 200𝑥 ≥ 0 ⇒ 200𝑥 ≤ 60 ⇒ 𝑥 ≤ 0,3𝑚
Που ισχύει αφού είναι 𝛢 = 0,2𝑚
Γ5. Δεν συμβαίνει απογείωση όταν το πλάτος της ταλάντωσης είναι 𝛢 ≤ 0,3
Τότε η ενέργεια ταλάντωσης θα είναι
1 1 9
𝛦 ≤ 𝑘𝐴2 ⇒ 𝐸 ≤ 200 · ⇒ 𝐸 ≤ 9𝑗
2 2 100
106||
Στην αρχική θέση (θέση κρούσης) το σύστημα έχει δυναμική ενέργεια

1 1 1
𝑈 = 𝑘𝑥 2 = 200( )2 = 1𝑗, 𝐾 + 𝑈 ≤ 9 ⇒ 𝐾 ≤ 8𝑗
2 2 10
1 1
𝐾 = 𝐾𝜋𝜌 = 𝑚𝑔ℎ ά𝜌𝛼 𝑚𝑔ℎ ≤ 8 ⇒ 20ℎ ≤ 16 ⇒ ℎ ≤ 0,8𝑚
2 2
ΘΕΜΑ Δ
Η αντίσταση του αγωγού ανά μονάδα μήκους του είναι
⋆
𝑅 0,5 𝛺
𝑅𝛫𝛬 = = = 0,5 = 𝑅⋆
𝑙 1 𝑚
Δ1. Όταν ο αγωγός προχωρήσει κατά x τότε το τμήμα KZ του αγωγού που παίρνει μέρος
στο κύκλωμα έχει μήκος ίσο με 𝑥 λόγω του ισοσκελούς τριγώνου. Η ΗΕΔ από επαγωγή
που αναπτύσσεται στο τμήμα ΚΖ είναι
ℰ𝜀𝜋 = 𝛣𝜐𝑥
Η αντίσταση του κυκλώματος είναι: 𝑅 = 2𝑅 ⋆ 𝑥
ℰ𝜀𝜋 𝛣𝜐𝑥 𝛣𝜐
𝑖= = = = 𝜎𝜏𝛼𝜃𝜀𝜌ό (1)
𝑅 2𝑅 ⋆ 𝑥 2𝑅⋆
𝛣𝜐 𝛣2 𝜐 2𝑅 ⋆ 𝜆 𝑚
𝐹𝐿 = 𝐵𝑖𝑥 ⇒ 𝜆𝑥 = 𝐵𝑖𝑥 ⇒ 𝜆𝑥 = 𝐵 ⋆ 𝑥 ⇒ (𝜆 − ⋆ ) 𝑥 = 0 ⇒ 𝜐 = 2 = 2
2𝑅 2𝑅 𝛣 𝑠
Οπότε από την (1) 𝑖 = 4𝐴
Δ2.
1 1 1
𝛷 = 𝛣𝛢 = 𝛣 𝑥𝑦 = 𝐵𝑥 2 = 𝐵𝜐 2 𝑡 2 = 4𝑡 2
2 2 2
Την χρονική στιγμή 𝜏 = 0,5 𝑠 ο ΚΛ έχει διανύσει διάστημα
𝑥 = 𝜐𝜏 = 2 ⋅ 0,5 = 1 = 𝑙
το πάνω άκρο Κ βρίσκεται σε επαφή με τον αγωγό 𝛰𝑦 και
στη συνέχεια έχουμε ανοικτό κύκλωμα
Δ3. Αρχικά (𝑡𝑜 = 0) η τάση στα άκρα του αγωγού ΚΛ είναι

μέγιστη ίση με 𝛣𝜐𝑙 = 4𝑉
Αμέσως μετά τη στιγμή 𝜏 = 0,5 𝑠 η τάση στα άκρα του αγωγού είναι πάλι 𝛣𝜐𝑙 = 4𝑉
Δ3. Αρχικά (𝑡𝑜 = 0) η τάση στα άκρα του αγωγού ΚΛ είναι μέγιστη ίση με 𝛣𝜐𝑙 = 4𝑉.
Αμέσως μετά τη στιγμή 𝜏 = 0,5 𝑠 η τάση στα άκρα του αγωγού είναι πάλι 𝛣𝜐𝑙 = 4𝑉
𝑞 = 𝑖𝛥𝑡 = 4 ⋅ 0,5 = 2 𝐶
𝑑𝑄
= 𝑖 2 2𝑅𝑥 = 𝑖 2 2𝑅⋆ 𝑥
𝑑𝑡
𝑑𝑄 𝑑𝑄 𝑗
= max ό𝜏𝛼𝜈 𝑥 = 𝑚𝑎𝑥 = 𝑙 ⇒ ( ) = 𝑖 2 2𝑅⋆ 𝑙 = 16
𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑚𝑎𝑥 𝑠
Δ4.
𝑝𝐹 = 𝐹𝜐
Θα υπολογίσουμε την δύναμη Fως συνάρτηση του χρόνου
|| 107
Λόγω στροφικής ισορροπίας θα είναι:

𝑙 𝑙 𝑥
𝛴𝜏(𝑐𝑚) = 0 ⇒ 𝐹 ′ = 𝐹𝐿 ( − ) ⇒ 𝐹 ′ 𝑙 = 𝐹𝐿 (𝑙 − 𝑥) ⇒ 𝐹 ′ = 𝐹𝐿 (𝑙 − 𝑥)
2 2 2
⇒ 𝐹 ′ = 𝜆𝑥(𝑙 − 𝑥) = 𝜆𝑙𝑥 − 𝜆𝑥 2 = 8𝑥 − 8𝑥 2
⇒ 𝐹 ′ = 8𝑥 − 8𝑥 2
Επειδή ο ΚΛ κινείται με σταθερή ταχύτητα
𝛴𝐹 = 0 ⇒ 𝐹 + 𝐹 ′ − 𝐹𝐿 = 0 ⇒ 𝐹 + 8𝑥 − 8𝑥 2 − 8𝑥 = 0 ⇒ 𝐹 = 8𝑥 2
𝐹 = 8 ⋅ 4𝑡 2 = 32𝑡 2
Τη χρονική στιγμή 𝑡 = 0,25 𝑠 είναι :
1
𝐹 = 32 =2𝑁
16
𝑗
𝑝𝐹 = 𝐹𝜐 = 2 ⋅ 2 = 4
𝑠
Δ5. Τη χρονική στιγμή 𝜏 = 0,5 𝑠

𝐹 =8⋅1=8𝑁
𝐹 ′ = 8 ⋅ 1 − 8 ⋅ 12 = 0
Αμέσως μετά η μόνη δύναμη που ασκείται είναι η δύναμη 𝐹 = 8𝑁 η οποία διέρχεται από
το κέντρο μάζας, οπότε η κίνηση του αγωγού θα συνεχίσει να είναι μεταφορική με
σταθερή επιτάχυνση.
𝐹 8 𝑚
𝛼= = =2 2
𝑚 4 𝑠
𝜐 = 𝜐𝜊 + 𝛼𝛥𝑡 = 2 + 2𝛥𝑡
Κάποια τυχαία στιγμή 𝑡 πριν την διακοπή του ρεύματος το τμήμα του ΖΛ του αγωγού ΚΛ
έχει μήκος ίσο με 𝑥 και ισχύει:
𝑥
𝑉𝑍𝛬 = ℰ𝛧𝛬 − 𝑖𝑅𝑥 = ℰ𝛧𝛬 − 𝑖𝑅𝛫𝛬
𝑙
η τάση στα άκρα του αγωγού είναι ίση με
𝑥
𝑉𝛫𝛬 = 𝑉𝐾𝑍 + 𝑉𝑍𝛬 = 𝛣𝜐(𝛫𝛧) + 𝑉𝑍𝛬 = 𝛣𝜐[𝑙 − 𝑥] + ℰ𝛧𝛬 − 𝑖𝑅𝛫𝛬
𝑙
𝑥 𝐵𝜐𝑙 𝑥 1
⇒ 𝑉𝛫𝛬 = 𝐵𝜐𝑙 − 𝐵𝜐𝑥 + 𝐵𝜐𝑥 − 𝑖𝑅𝛫𝛬 = 𝛣𝜐𝑙 − 𝑅𝛫𝛬 = 𝛣𝜐𝑙 − 𝛣𝜐𝑥
𝑙 2𝑅𝛫𝛬 𝑙 2
𝑥
⇒ 𝑉𝛫𝛬 = 𝛣𝜐𝑙(1 − )
2𝑙
Αμέσως μετά τη χρονική στιγμή 𝑡 = 0,5 𝑠 η τάση γίνεται ίση με
𝑉𝛫𝛬 = 𝛣𝜐𝑙 = 4𝑉
⃗
Στη συνέχεια ασκείται μόνο η 𝐹 (𝐹 = 8 𝑁) και ο
ΚΛ κάνει επιταχυνόμενη κίνηση (πάλι μεταφορική
κίνηση) με επιτάχυνση
𝐹 𝑚
𝛼= =2 2
𝑚 𝑠
𝑉𝛫𝛬 = ℰ𝜀𝜋 = 𝛣𝑙(𝜐𝜊 + 𝛼𝛥𝑡) = 4 + 4(𝑡 − 𝜏)
𝑡 = 1 𝑠 ⇒ 𝑉𝛫𝛬 = ℰ𝜀𝜋 = 6 𝑉
108||
Επαναληπτικό Διαγώνισμα
ΘΕΜΑ Α
Α1 β Α2 δ Α3 γ Α4 γ Α5 Λ Λ Σ Σ Σ
ΘΕΜΑ Β
Αμέσως μετά την κρούση το συσσωμάτωμα έχει ταχύτητα 𝑉
𝜐𝜊
𝑚𝜐𝜊 = 10𝑚𝑉 ⇒ 𝑉 =
10
Η θερμότητα που αναπτύσσεται λόγω της κρούσης είναι 𝑄′
1 1 𝜐𝜊2 1 1 9
𝑄′ = 𝑚𝜐𝜊2 − 10𝑚 = 𝑚𝜐𝜊2 (1 − ) = 𝐾
2 2 100 2 10 10 𝑜
Στην θέση μέγιστης δυναμικής ενέργειας η ταχύτητα του συσσωματώματος είναι μηδέν
Από αρχή διατήρησης ενέργειας
𝑄+𝑈𝜀𝜆 9 1 1
𝛫𝜊 = 𝑄′ + 𝑄 + 𝑈𝜀𝜆 ⇒ 𝛫𝜊 = 𝐾𝑜 + 2𝑄 ⇒ 𝐾𝑜 = 2𝑄 ⇒ 𝑄 = 𝐾 ⇒ 𝑄 = 5%𝐾𝑜
10 10 20 𝑜
B2
𝑅𝜋𝜆(2) = 2𝑅𝜋𝜆(1)
𝑉1𝜀𝜈
𝑉1 = 𝑁𝜔𝛣𝛢 𝛪1𝜀𝜈 =
𝑅𝜋𝜆 + 𝑅 𝛪1𝜀𝜈
𝜔 } ⇒ 𝑉1 = 𝑉2 ⇒ 𝑉1𝜀𝜈 = 𝑉2𝜀𝜈 , ⇒ 𝐼2𝜀𝜈 =
𝑉2 = 2𝑁 𝛣𝛢 𝑉2𝜀𝜈 2
2 𝐼2𝜀𝜈 =
2𝑅𝜋𝜆 + 2𝑅 }
2
𝑄1 = 𝐼1𝜀𝜈 𝑅𝜋𝜆 𝛵
2 } ⇒ 𝑄1 = 𝑄2
2
𝐼1𝜀𝜈 2
𝑄2 = 𝐼2𝜀𝜈 2𝑅𝜋𝜆 2𝛵 = 2𝑅𝜋𝜆 2𝛵 = 𝐼1𝜀𝜈 𝑅𝜋𝜆 𝛵
4
B3 Σωστό το (γ)
Αν 𝑟1 , 𝑟2 οι αποστάσεις του Γ και 𝑟1′ , 𝑟2′ οι αποστάσεις του Δ από τις πηγές ισχύει:
𝑟1 = 𝑟2′ και 𝑟2 = 𝑟1′ .
Στα σημεία Γ και Δ συμβαίνει ακυρωτική συμβολή , άρα τα Γ και Δ δεν μπορούν να
είναι έξω από το ευθύγραμμο τμήμα ΚΛ διότι σε αυτά τα σημεία συμβαίνει ακυρωτική
συμβολή.
Από το σχήμα θα υπολογίσουμε τις αποστάσεις 𝑟1 , 𝑟2 και 𝑟1′ , 𝑟2′
𝑟2 𝑟1
𝑡2 = 3𝑡1 ⇒ = 3 ⇒ 𝑟2 = 3𝑟1
𝜐 𝜐
𝜆 𝜆
𝑟2 + 𝑟1 = 3𝜆 ⇒ 4𝑟1 = 3𝜆 ⇒ 𝑟1 = 3 ⇒ 𝑟2 = 9
4 4
𝜆 𝜆
𝑟1′ = 9 𝜅𝛼𝜄 𝑟2′ = 3
4 4
Ένα τυχαίο σημείο ενισχυτικής συμβολής του ευθυγράμμου τμήματος βρίσκεται σε
αποστάσεις 𝑟1 = 𝑥 και 𝑟2 = 𝑑 − 𝑥 και ισχύει:
𝑟1 − 𝑟2 = 𝛮𝜆 ⇒ 𝑥 − (𝑑 − 𝑥) = 𝛮𝜆 ⇒ 2𝑥 = 𝑑 + 𝛮𝜆
𝑑 𝜆
⇒𝑥 = +𝑁
2 2
′
𝜆 3𝜆 𝜆 𝜆
𝑟1 < 𝑥 < 𝑟1 ⇒ 3 < + 𝑁 < 9 ⇒ 3 < 6 + 2𝛮 < 9 ⇒ −3 < 2𝛮 < 3
4 2 2 4
⇒ −1,5 < 𝛮 < 1,5 ⇒ 𝛮 = −1,0,1

Η κινητική ενέργεια 𝛫′ ενός ηλεκτρονίου όταν φτάνει στην άνοδο είναι:
𝜑
𝛫 ′ = 𝛫 + 𝑒𝑉 = ℎ𝑓 − 𝜑 + 𝑒 = ℎ𝑓
𝑒
𝛫2 = 2𝛫1 ⇒ ℎ𝑓2 = 2ℎ𝑓1 ⇒ 𝑓2 = 2𝑓1
Η τάση αποκοπής είναι η τάση αποκοπής που αποκόπτει και τα πιο γρήγορα ηλεκτρόνια
ℎ𝑓2 − 𝜑 5𝜑 ℎ𝑓2 − 𝜑
𝑉𝑎 = 𝑉2 = ⇒ = ⇒ ℎ𝑓2 = 6𝜑 ⇒ 𝑓2 = 6𝑓𝑜 ⇒⇒ 𝑓1 = 3𝑓𝑜
𝑒 𝑒 𝑒
ΘΕΜΑ Γ
α.
ℰ 50
𝛪= = = 20𝐴
𝑅 + 𝑟 1,5 + 1
Το μήκος του ελατηρίου 𝑙 το υπολογίζουμε από το
πυθαγόρειο θεώρημα και είναι:
𝑙 = √𝐿2 − 𝐾𝑍 2 = 0,4 𝑚
Η επιμήκυνση του ελατηρίου είναι:
𝛥𝑙 = 𝑙 − 𝑙𝑜 = 0,4 − 0,3 ⇒ 𝛥𝑙 = 0,1𝑚
Η δύναμη του ελατηρίου έχει μέτρο :
𝐹𝜀𝜆 = 𝑘𝛥𝑙 = 25 · 0,1 = 2,5𝑁
Από την ισορροπία της σφαίρας
𝛵 = 𝑚𝑔 = 2,5 𝑁
Από την στροφική ισορροπία της ράβδου:
𝑙 𝐿
𝛴𝜏(𝛫) = 0 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 (𝛫𝛧) − 𝛵𝑙 − 𝑀𝜌 𝑔 + 𝐹𝐿 = 0
2 2
𝐹𝐿 9
⇒ 𝐹𝐿 = 9 𝑁 ⇒ 𝐹𝐿 = 𝐵𝐼𝐿 ⇒ 𝐵 = = = 0,9 𝑇
𝐼𝐿 20 ⋅ 0,5
β. Θα υπολογίσουμε τις συνιστώσες της δύναμης 𝐹⃗ που δέχεται η ράβδος από την
άρθρωση. Αναλύουμε την δύναμη Laplace
3
𝐹𝐿𝑥 = 𝐹𝐿 𝜂𝜇𝜑 = 𝐹𝐿 = 0,6 ⋅ 9 = 5,4𝛮
5
110||
4
𝐹𝐿𝑦 = 𝐹𝐿 𝜎𝜐𝜈𝜑 = 𝐹𝐿 = 0,8 ⋅ 9 = 7,2𝛮
5
𝛴𝐹𝑥 = 0 ⇒ 𝐹𝑥 = 𝐹𝐿𝑥 + 𝐹𝜀𝜆 ⇒ 𝐹𝑥 = 5,4 + 2,5 = 7,9 𝛮
𝛴𝐹𝑦 = 0 ⇒ 𝐹𝑦 = 𝑀𝜌 𝑔 + 𝑇 − 𝐹𝐿𝑦 = 12,5 − 7,2 = 5,3 𝑁
𝐹 = √7,92 + 5,3 2 < √82 + 62 < 10 𝑁
γ. Όταν κόψουμε το νήμα θέλουμε και πάλι να ισορροπεί η ράβδος
𝛴𝜏(𝛫) = 0 ⇒ 2,5 ⋅ 0,3 + 𝐹𝐿 ⋅ 0,25 − 10 ⋅ 0,2 = 0 ⇒ 𝐹𝐿 = 5𝛮
𝐹𝐿 5
𝐹𝐿 = 𝐵′𝐼𝐿 ⇒ 𝛣′ = = ⇒ 𝛣′ = 0,5𝑇
𝛪𝐿 20 · 0,5
′
𝛥𝛣 = 𝛣 − 𝛣 = 0,5 − 0,9 = −0,4 𝛵
δ. Το σώμα μάζας 𝒎 κάνει ελεύθερη πτώση και μέχρι την κρούση διανύει 𝑠 = 0,15 𝑚
𝑚
𝜐1 = √2𝑔𝑠 = √2𝑔𝑠 = √3
𝑠
To σώμα μάζας 𝑀 όταν διέρχεται από την θέση φυσικού μήκους του ελατηρίου έχει
𝑀𝑔 7,5
𝑥 = 𝛥𝑙 = = = 0,3 𝑚
𝑘 25
𝑚
𝜐2 = 𝜔 √𝛢2 − 𝑥 2 = √𝑘⁄𝑀 √𝛢2 − 𝑥 2 = √3⁄3
𝑠
ε. Αμέσως μετά την κρούση το συσσωμάτωμα έχει ταχύτητα V
√3
𝑀𝜐2 − 𝑚𝜐1 = (𝑚 + 𝑀)𝑉 ⇒ 0,75 ⋅ − 0,25 ⋅ √3 = (𝑚 + 𝑀)𝑉 ⇒ 𝑉 = 0
3
(𝑚+𝑀)𝑔 10
Η θέση ισορροπίας θα βρίσκεται σε απόσταση ίση με 𝛢′ : 𝐴′ = = = 0,4 𝑚
𝑘 25
Η γωνιακή συχνότητα της ταλάντωσης του συσσωματώματος είναι
𝑟𝑎𝑑
𝜔′ = √𝑘⁄𝑚 + 𝑀 = 5
𝑠
Η αρχική φάση της ταλάντωσης είναι 𝜑𝜊 = 𝜋/2 οπότε: 𝑥 = 0,4𝜂𝜇(5𝑡 + 𝜋⁄2)
ΘΕΜΑ Δ
𝑖 𝑑𝑖 𝛥𝑖
= 𝜆 = 𝜎𝜏𝛼𝜃 ⇒ 𝑖 = 𝜆𝑡 𝜅𝛼𝜄 ά𝜌𝛼 = 𝜎𝜏𝛼𝜃 = 𝜆 =
𝑡 𝑑𝑡 𝛥𝑡
𝑖 = 0 οπότε: ℰ𝜀𝜋(𝜊) − ℰ𝛼𝜐𝜏(𝜊) = 0 ⇒ ℰ𝛼𝜐𝜏(𝜊) = 𝛣𝑙𝜐𝜊
𝑑𝑖
= 𝜎𝜏𝛼𝜃 ⇒ ℰ𝛼𝜐𝜏 = 𝜎𝜏𝛼𝜃 = ℰ𝛼𝜐𝜏(𝜊) = 𝛣𝑙𝜐𝜊
𝑑𝑡
Δ1. Αμέσως μετά την στιγμή 𝑡𝑜 = 0 στο κύκλωμα υπάρχουν δύο πηγές με ΗΕΔ:
|𝑑𝑖| 𝑑𝑖
ℰ𝜀𝜋 = 𝛣𝜐𝑙 𝜅𝛼𝜄 ℰ𝛼𝜐𝜏 = 𝐿 =𝐿
𝑑𝑡 𝑑𝑡
𝛣𝜐𝑙−ℰ𝛼𝜐𝜏
Η ένταση του ρεύματος υπολογίζεται με 2ο κανόνα Kirchhoff: 𝑖 =
𝑅𝜊𝜆
𝛣𝜐𝜊 𝑙−ℰ𝛼𝜐𝜏(𝜊)
Τη στιγμή 𝑡𝑜 = 0 είναι 𝑖 = 0 οπότε: 𝑖= ⇒ ℰ𝛼𝜐𝜏(𝜊) = 𝛣𝜐𝜊 𝑙 = 4𝑉
𝑅𝜊𝜆
𝑑𝑖
= 𝜎𝜏𝛼𝜃 ⇒ ℰ𝛼𝜐𝜏 = 𝜎𝜏𝛼𝜃 = 4 𝑉
𝑑𝑡
Δ2 . Μετά το κλείσιμο του διακόπτη το κύκλωμα διαρρέεται από ρεύμα έντασης 𝑖 = 𝜆𝑡
1 2𝑞 𝛢
𝑞 = 𝜆𝜏 ⋅ 𝜏 ⇒ 𝜆 = 2 = 8
2 𝜏 𝑠
|| 111
𝑑𝑖 𝐴
𝑖 = 8𝑡 ⇒ 𝑑𝑖 = 8𝑑𝑡 ⇒ =8
𝑑𝑡 𝑠
|𝑑𝑖| 𝑑𝑖
ℰ𝛼𝜐𝜏 = 𝐿 = 𝐿 = 𝜎𝜏𝛼𝜃 = ℰ𝛼𝜐𝜏(𝜊) ⇒ 𝐿 = 0,5 𝐻
𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝜐
Δ3. ℰ𝜀𝜋 − ℰ𝛼𝜐𝜏 = 𝑖𝑅𝜊𝜆 ⇒ 𝛣𝜐𝑙 = ℰ𝛼𝜐𝜏 + 𝑖𝑅𝜊𝜆 ⇒ = 4 + 8 ⋅ 𝑡 ⋅ 5 ⇒ 𝜐 = 8 + 80𝑡
2
Ο αγωγός κινείται με σταθερή επιτάχυνση 𝛼 = 80 𝑚/𝑠 2
𝑑ℰ𝜀𝜋 𝑑𝜐 𝑉
= 𝐵𝑙 = 𝐵𝑙𝑎 = 40
𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑠
Δ4. 𝛴𝐹 = 𝑚𝑎 ⇒ 𝐹 − 𝐹𝐿 = 𝑚𝑎 ⇒ 𝐹 = 𝐹𝐿 + 𝑚𝑎 ⇒ 𝐹 == 4𝑡 + 20
𝑚 𝑗
𝜏 = 1𝑠 ⇒ 𝐹 = 24𝑁 𝜅𝛼𝜄 𝜐 = 88 ⇒ 𝑝𝐹 = 24 ⋅ 88 = 2112
𝑠 𝑠
𝑑𝑈 𝑗
= ℰ𝛼𝜐𝜏 ⋅ 𝑖 = 4 ⋅ 8 = 32
𝑑𝑡 𝑠
𝑉
Δ5. 𝑃𝐾 = 𝑉𝐾 𝐼𝐾 ⇒ 𝐼𝐾 = 3𝐴 ⇒ 𝛪𝜀𝜈 = 3 𝛢 ⇒ 𝛪 = 3√2 𝛢 𝜊𝜋ό𝜏𝜀: 𝑅𝛴 = 𝐾 = 6 𝛺
𝐼𝐾
Η ΗΕΔ από επαγωγή που αναπτύσσεται έχει πλάτος
4
ℰ𝜀𝜋(𝑚𝑎𝑥) = 𝑁𝜔𝛣𝛢 = 6 ⋅ 100𝜋 10−2 = 24√2 𝑉
√5
ℰ𝜀𝜋(𝑚𝑎𝑥) = 𝐼𝑅𝜊𝜆 ⇒ 24√2 = 3√2𝑅𝜊𝜆 ⇒ 𝑅𝜊𝜆 = 8 𝛺 ⇒ 𝑅𝛴 + 𝑅𝜋𝜆 = 8 ⇒ 𝑅𝜋𝜆 = 2𝛺
𝑑𝛷
𝛥6. ℰ𝜀𝜋 = −𝑁 = 24√2𝜂𝜇100𝜋𝑡 (𝑆𝐼)
𝑑𝑡
i. (0𝛵 → 𝜏 = 50𝛵) ή (0𝑠 → 1𝑠)
2
𝑅𝜊𝜆 = 8𝛺 ⇒ 𝛪𝜀𝜈 = 3𝛢 ⇒ 𝑄 = 𝐼𝜀𝜈 · 𝑅𝛴 · 𝜏 = 32 · 6 · 1 𝐽 = 54𝐽
ii. (50𝛵 → 60𝛵) ή 1𝑠 → 1,2𝑠
′ 2
𝑅𝜊𝜆 = 4𝛺 ⇒ 𝛪𝜀𝜈 = 6𝛢 ⇒ 𝑄′ = 𝐼𝜀𝜈(𝛴) · 𝑅𝛴 · 10𝛵 = 22 · 6 · 0,2 𝐽 = 4,8𝐽
𝑄𝜊𝜆 = 𝑄 + 𝑄′ = 58,8𝐽
Δ7. Την 𝑡1 = 60𝑇 η μαγνητική ροή που διέρχεται από κάθε σπείρα του πλαισίου είναι:
𝛷1 = 𝛷𝜊
Τη στιγμή 𝑡2 = 60,5𝑇 η μαγνητική ροή που διέρχεται από κάθε σπείρα του πλαισίου είναι
𝛷2 = −𝛷𝜊
Μετά τη στιγμή 𝜏 = 1𝑠 = 50𝑇 στο κύκλωμα που τροφοδοτεί το πλαίσιο οι αντιστάσεις
της συσκευής και του αγωγού ΚΛ συνδέονται παράλληλα και η ολική αντίσταση του
κυκλώματος είναι
′
𝑅𝛴 𝑅
𝑅𝜊𝜆 = + 𝑅𝜋𝜆 = 2 + 2 = 4𝛺
𝑅𝛴 + 𝑅
4
2 10−2
𝛥𝛷 2𝛷𝜊 √5 12 −2
𝑞 = −𝑁 =𝛮 =6 = 10 𝐶
𝑅𝜊𝜆 𝑅𝜊𝜆 4 √5
Η ένταση του ρεύματος που διαρρέει τον αγωγό ΚΛ είναι διπλάσια της έντασης του
ρεύματος που διαρρέει τη συσκευή οπότε και το φορτίο θα είναι διπλάσιο
𝑞 𝟒
𝑞𝛫𝛬 + 𝑞𝛴 = 𝑞 ⇒ 3𝑞𝛴 = 𝑞 ⇒ 𝑞𝛴 = = 𝟏𝟎−𝟐 𝑪
3 √𝟓
112||
ΘΕΜΑ Α
Α1 δ Α2 β Α3 α Α4 δ Α5 Σ Λ Λ Λ Σ
ΘΕΜΑ Β
Η ροπή της 𝐹⃗1 ως προς τυχαίο σημείο Γ της 𝜀2 είναι: 𝜏1 = 𝐹1 𝑑
Η απόσταση του φορέα της 𝐹1 είναι ίδια από κάθε σημείο της 𝜀2 , άρα οι ευθείες 𝜀1 και
𝜀2 είναι παράλληλες και η απόσταση τους είναι 𝑑
Αν η 𝜏1 είναι θετική τότε και η 𝜏2 είναι θετική.𝜏1 = 𝜏2 ⇒ 𝐹1 𝑑 = 𝐹2 𝑑 ⇒ 𝐹1 = 𝐹2
Άρα οι δυνάμεις είναι αντίθετες (Ζεύγος Δυνάμεων) ⇒ Περιστροφική κίνηση
B2. Σωστό το (β)

Η ακτινοβολία 𝜆2 προκαλεί εξαγωγή ηλεκτρονίων
𝛦1 𝛦2 𝑁1 𝐸𝜑2 𝜆1
𝛪1 = 𝛪2 ⇒ = ⇒ 𝛦1 = 𝛦2 ⇒ 𝑁1 𝐸𝜑1 = 𝑁2 𝐸𝜑2 ⇒ = =
𝛢𝛥𝑡 𝛢𝛥𝑡 𝑁2 𝐸𝜑1 𝜆2
𝛮𝑒1 𝜋𝑁1 𝑁1 𝜆1
= = =
𝛮𝑒2 𝜋𝑁2 𝑁2 𝜆2
𝑓1 𝑓1
𝑓1 = 2𝑓𝑜 ⇒ 𝑓𝑜 = 𝜅𝛼𝜄 𝜑 = ℎ𝑓𝑜 = ℎ
2 2
Όταν η συχνότητα είναι 𝑓1 τα ηλεκτρόνια εξέρχονται με κινητική ενέργεια 𝛫1
𝑓1
𝛫1 = ℎ𝑓1 − 𝜑 = ℎ
2
Η τάση αποκοπής είναι: 𝑉 = 𝐾1 ⁄𝑒 και 𝛫 − 𝛫1 = 𝑒𝑉 ⇒ 𝐾 = 2𝐾1
Στη συχνότητα είναι 𝑓2 τα ηλεκτρόνια εξέρχονται με κινητική ενέργεια 𝛫2 = 𝐾 = 2𝐾1

𝑓1
𝛫2 = 2𝐾1 ⇒ ℎ𝑓2 − 𝜑 = 2 (ℎ − 𝜑) ⇒ ℎ𝑓2 − 𝜑 = 2ℎ𝑓1 − 2𝜑
2
𝑓1 3 𝑓2 3
⇒ ℎ𝑓2 = 2ℎ𝑓1 − 𝜑 ⇒ ℎ𝑓2 = 2ℎ𝑓1 − ℎ ⇒ ℎ𝑓2 = ℎ𝑓1 ⇒ =
2 2 𝑓1 2
ℎ𝑓 − 𝜑
𝑓: 𝑉 = (1)
𝑒
1,5ℎ𝑓 − 𝜑 1,5ℎ𝑓 − 𝜑
(𝑓 ′ = 1,5 𝑓 , 𝑉 ′ = 2𝑉) ⇒ 2𝑉 = ⇒𝑉= (2)
𝑒 2𝑒
ℎ𝑓 − 𝜑 1,5ℎ𝑓 − 𝜑
= ⇒ 2ℎ𝑓 − 2𝜑 = 1,5ℎ𝑓 − 𝜑 ⇒ 0,5ℎ𝑓 = 𝜑 ⇒ ℎ𝑓 = 2𝜑
𝑒 2𝑒
2𝜑 − 𝜑
(1): 𝑉 = ⇒ 𝜑 = 𝑒𝑉 = 2,1𝑒𝑉
𝑒
ΘΕΜΑ Γ
Γ1. Το κύμα από Π2 φτάνει τη στιγμή 𝑡2 : 𝑡2 = 2𝑇 ⇒ 𝑟2 = 2𝜆
Από 2𝛵 έως 2,5𝛵 η αύξηση της φάσης του Δ εξ αιτίας του κύματος από Π2 είναι
2𝜋 𝛵
𝛥𝜑 = 𝜔𝛥𝑡 = = 𝜋 ⇒ 𝜑2 = 𝜋
𝛵 2
𝜆
𝑡 = 2,5𝑇 ⇒ 𝜑1 − 𝜑2 = 4𝜋 − 𝜋 = 3𝜋 ⇒ 𝑟2 − 𝑟1 = 3 ⇒ 𝛼𝜅𝜐𝜌𝜔𝜏𝜄𝜅ή 𝜎𝜐𝜇𝛽𝜊𝜆ή
2
𝜆 𝜆
𝜞𝟐. 𝑟1 = 2𝜆 − 3 ⇒ 𝑟1 = 𝜅𝛼𝜄 έ𝜏𝜎𝜄: 𝑑 = 𝑟1 + 𝑟2 = 2,5𝜆
2 2
Το μέσον Μ αρχίζει να ταλαντώνεται με πλάτος 2𝛢 τη χρονική στιγμή
𝑑 2,5𝜆 𝛵 𝛵
𝑡= = =𝛵+ =5
2𝜐 2𝜐 4 4
Και αποκτά μέγιστη επιτάχυνση μετά από χρόνο 𝛥𝑡 = 3𝑇 ⁄4 άρα
5𝛵 3𝛵 8𝛵 𝜏
𝜏= + = = 2𝛵 ⇒ 𝛵 = = 0,4 𝑠
4 4 4 2
𝜐 = 𝜆𝑓 ⇒ 𝜆 = 𝜐𝛵 = 2 ⋅ 0,4 = 0,8 𝑚
𝜆
𝜞𝟑. 𝑟1 = = 0,4 𝑚 𝜅𝛼𝜄 𝑟2 = 2𝜆 = 1,6 𝑚
2
𝑑 = 𝑟1 + 𝑟2 = 2 𝑚
Γ4. Το πλάτος ταλάντωσης του Μ είναι 2𝛢 και το υπολογίζουμε από το δεδομένο της
μέγιστης επιτάχυνσης για την οποία ισχύει:
𝛼𝛭(𝑚𝑎𝑥) = 𝜔2 2𝛢 ⇒ 100 = (5𝜋)2 2𝛢 ⇒ 100 = 250 ⋅ 2𝛢 ⇒ 2𝛢 = 0,4 𝑚 ⇒ 𝛢 = 0,2
𝑉𝛥(𝑚𝑎𝑥) = 𝜔𝛢 = 5𝜋 ⋅ 0,2 = 𝜋 𝑚/𝑠
5𝑇 9𝑇 𝑇
𝑡2 = 𝑡𝑀 + 𝑇 = +𝑇 = = 2𝑇 + > 2𝑇
4 4 4
Έχει αρχίσει συμβολή και έτσι το Δ έχει ακινητοποιηθεί 𝑉𝛥 = 0 και
Γ5. 𝛫𝛬 = 𝑑 = 2,5𝜆
𝜆
(𝛮 − 1) < 2,5𝜆 ⇒ 𝛮 − 1 < 5 ⇒ 𝛮 < 6 ⇒ 5 𝜎𝜂𝜇𝜀ί𝛼
2
ΘΕΜΑ Δ
Δ1. Η ένταση του ρεύματος που διαρρέει την πηγή είναι 𝛪.Η αντίσταση κάθε ημικυκλίου
είναι 2𝛺. Τα 2 ημικύκλια συνδέονται παράλληλα και έτσι η αντίσταση τους θα είναι 𝑅′ =
1𝛺
ℰ 25
𝛪= ′ = = 10𝐴
𝑅 + 𝑅𝛤𝛥 + 𝑟 1 + 1 + 0,5
Με 𝐹𝐿 συμβολίζουμε την δύναμη Laplace στην ράβδο ΓΔ
114||
𝐹𝐿 = 𝛣𝛪𝑙 = 2 ⋅ 0,5 ⋅ 10 = 10𝑁

Δ2. Τα 2 ημικύκλια διαρρέονται από ρεύμα ίδιας έντασης και
έτσι με νόμο Biot – Savart βρίσκουμε ότι οι εντάσεις των
μαγνητικών πεδίων που δημιουργούν τα δύο ημικύκλια είναι
αντίθετες.
𝛣𝜅𝜀𝜈𝜏𝜌𝜊 = 𝛣 = 2 𝛵
Δ3. Η δύναμη Laplace 𝐹⃗𝐿′ που δέχεται ο δακτύλιος έχει φορά
προς τα πάνω και διέρχεται από το κέντρο του
Από την ισορροπία του στερεού έχουμε:
𝛴𝜏(𝛰) = 0 ⇒ 𝑇2𝑎 + 𝐹𝐿 3𝑎 + 2𝐹𝐿 𝑎 = 𝑀𝑔𝑎 + 𝑚𝑔3𝑎
⇒ 𝑇2 + 𝐹𝐿 3 + 2𝐹𝐿 = 3𝑚𝑔 + 𝑚3𝑎 ⇒ 𝑇 = 5 𝑁
𝐹 = 𝑀𝑔 + 𝑇 = 20 + 5 = 25𝑁
H ΚΛ έχει διπλάσια μάζα από την ΓΔ και διπλάσια αντίσταση
𝐹 − 𝑀𝑔 𝑚
𝛼𝜊 = = 2,5 2
𝑀 𝑠
Δ4.
𝜐 = 𝛼𝑡 = 2,5𝑡
𝐵𝑙𝑎𝑡 2 ⋅ 0,5 ⋅ 2,5𝑡
𝑖= = = 2𝑡 ⇒ 𝑞 = 𝜀𝜇𝛽𝛼𝛿ό𝜈 = 4 𝐶
𝑅 + 𝑅𝑀𝑁 1,25
Δ5.
𝐵2 𝑙 2 2,5𝑡
𝐹 = 25 + = 25 + 2𝑡
𝑅𝜊𝜆
𝜏 = 2 𝑠 ⇒ 𝐹 = 25 + 4 = 29 𝛮 𝜅𝛼𝜄 𝜏 = 2 𝑠 ⇒ 𝜐 = 5 𝑚/𝑠
𝑗
𝑃𝐹 = 𝐹𝜐 = 29 ⋅ 5 = 145
𝑠
𝑑𝑄 5 𝑗
= 𝑖 2 𝑅𝜊𝜆 = 16 ⋅ 1,25 = 16 ⋅ = 20
𝑑𝑡 4 𝑠
Δ6. Ο αγωγός ΚΛ κινείται προς τα πάνω και η κίνηση του είναι επιβραδυνόμενη μέχρι να
μηδενιστεί η ταχύτητα του , στην συνέχεια κινείται προς τα κάτω και τελικά αποκτά
μέγιστη ταχύτητα ίση με 𝜐𝜊𝜌 . Η τάση γίνεται ελάχιστη όταν μηδενιστεί η ταχύτητα
𝑉𝜀𝜆 = 0
Η τάση κάποια τυχαία στιγμή είναι
𝑉𝛬𝛫 = 𝑉𝛬𝛮 + 𝑉𝛮𝛭 + 𝑉𝛭𝛫
𝐵𝜐𝑙 𝑅 0,25
𝑉𝛮𝛭 = 𝑖𝑅 = 𝑅= 𝐵𝜐𝑙 = 𝐵𝜐𝑙 = 0,2𝛣𝜐2𝛼 = 0,4𝛣𝜐𝛼
𝑅𝑀𝑁 + 𝑅 𝑅𝑀𝑁 + 𝑅 1,25
𝑉𝛬𝛮 = 𝑉𝛭𝛫 = 𝛣𝜐𝛼
𝑉𝛬𝛫 = 2,4𝛣𝜐𝛼
𝑉𝛬𝛫(𝑚𝑎𝑥) = 2,4𝛣𝜐𝜊𝜌 𝛼 (1)
𝐵2 𝑙 2 𝜐 𝑀𝑔(𝑅𝑀𝑁 + 𝑅) 20 ⋅ 1,25 𝑚
𝛴𝐹 = 0 ⇒ = 𝑀𝑔 ⇒ 𝜐 = = = 25
𝑅𝑀𝑁 + 𝑅 𝐵2 𝑙 2 1 𝑠
𝑉𝛬𝛫(𝑚𝑎𝑥) = 2,4 ⋅ 2 ⋅ 25 ⋅ 0,25 = 50 ⋅ 0,6 = 30 𝑉
|| 115
Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Κυκλοφορούν
Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
επίσης από τις εκδόσεις µας: Γιάννης Μπατσαούρας
ΦΥΣΙΚΗ
ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ
ΦΥΣΙΚΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ
Θεωρία σε µικρές προτάσεις

5 Επαναληπτικά Κριτήρια
Απαντήσεις-Λύσεις των Κριτηρίων
ISBN 978-618-00-4460-7
ISBN: 978-618-00-????-?

Matsaouras Teleutaia Epanalipsi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Matsaouras Teleutaia Epanalipsi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΦΥΣΙΚΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

Θεωρία σε µικρές προτάσεις

• Θεωρία ανά κεφάλαιο σε μικρές προτάσεις

Καλή δύναμη στους Καθηγητές Φυσικής που προετοιμάζουν υποψηφίους

Καλή επιτυχία στα παιδιά που αγωνίζονται

Ιωάννης Γεωργίου Μπατσαούρας

Θεωρία Σε Μικρές Προτάσεις

1. Στην κρούση δύο σωμάτων του μακρόκοσμου

β. Κίνηση φωτονίου προς ελεύθερο ηλεκτρόνιο (φαινόμενο Compton)

Κεντρικές Έκκεντρες Πλάγιες

7. Στην κεντρική κρούση οι ταχύτητες των σωμάτων πριν

8. Στην έκκεντρη κρούση οι ταχύτητες των σωμάτων πριν την

10. Στην πλάγια κρούση οι ταχύτητες των σωμάτων πριν την

Η Διατήρηση της Ορμής στις κρούσεις

16. Σε μία κεντρική κρούση χρησιμοποιούμε την αλγεβρική σχέση

Κεντρική Ελαστική Κρούση Δύο Σφαιρών

26. Στην κεντρική κρούση εφαρμόζουμε την αρχή διατήρησης

● Αν τα σώματα έχουν ίσες μάζες (𝑚 = 𝑀), συμβαίνει ανταλλαγή ταχυτήτων.

32. Αν ένα σώμα μάζας 𝑚 που κινείται με ταχύτητα 𝜐

Πλάγια ελαστική κρούση σφαίρας με τοίχο

34. Οι ταχύτητες 𝜐⃗, 𝜐⃗′ αναλύονται σε κάθετες συνιστώσες.

35. Η γωνία που σχηματίζει η 𝜐⃗ με την κάθετη στον τοίχο συμβολίζεται με 𝜃𝜋

38. Από τη διατήρηση της κινητικής ενέργειας:

39. Από την ισότητα των τριγώνων προκύπτει ότι:

41. Όταν μία σφαίρα συγκρούεται ελαστικά με σφαίρα ίσης μάζας

ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ (©Γιάννης Μπατσαούρας)

Κινηματική Απλής Αρμονικής Ταλάντωσης

Φάση – Αρχική Φάση

17. Η μεταβολή της φάσης συμβολίζεται με 𝛥𝜑 και είναι πάντα θετική.

26. Οι χρονικές εξισώσεις των μεγεθών απομάκρυνση-ταχύτητας- επιτάχυνσης

𝑥 = 𝐴𝜂𝜇(𝜔𝑡 + 𝜑𝜊 ) 𝜐 = 𝜔𝛢𝜎𝜐𝜈(𝜔𝑡 + 𝜑𝜊 ) 𝛼 = −𝜔2 𝛢𝜂𝜇(𝜔𝑡 + 𝜑𝜊 )

Γραφικές παραστάσεις όταν 𝜑𝜊 = 0

30. Η απομάκρυνση και η ταχύτητα έχουν διαφορά φάσης 𝜋/2

Δυναμική της Απλής Αρμονικής Ταλάντωσης

40. Σώμα ισορροπεί ακίνητο στο άκρο ελατηρίου.

β. Αν η ταλάντωση γίνεται σε κατακόρυφο άξονα, τα σώματα δεν αποχωρίζονται

𝑑𝑈 −𝑑𝑊𝐹𝜀𝜋 −𝐹𝜀𝜋 𝑑𝑥 −(−𝐷𝑥)𝑑𝑥

• Το ποσοστό μείωσης του πλάτους είναι ίδιο σε κάθε περίοδο

Μεταβάλλοντας την πίεση του αέρα μεταβάλλεται η σταθερά 𝑏

16. Στη μελέτη της περιστροφής στερεού θα χρησιμοποιήσουμε τα γωνιακά μεγέθη

23. Όταν η γωνιακή επιτάχυνση είναι σταθερή (𝛼𝛾 = 𝜎𝜏𝛼𝜃𝜀𝜌ή) , η κίνηση

24. Από το διάγραμμα 𝜔-𝑡 μπορούμε να υπολογίσουμε τη γωνιακή μετατόπιση 𝛥𝜃

30. Η κύλιση ενός τροχού μπορεί να θεωρηθεί ως το αποτέλεσμα της επαλληλίας

39. Σε χρόνο 𝑑𝑡:

40. Η ταχύτητα του κέντρου μάζας είναι:

41. Η επιτάχυνση του κέντρου μάζας είναι:

63. Η ροπή δύναμης 𝐹 ως προς σημείο Ο είναι διάνυσμα 𝜏 το οποίο:

Ισορροπία Στερεού Σώματος

Στροφορμή υλικού σημείου

ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ(©Γιάννης Μπατσαούρας)

12. Για τα διαμήκη κύματα ισχύουν τα εξής:

Μεγέθη Αρμονικού Κύματος

23. Η σχέση 𝜐 = 𝜆𝑓 ονομάζεται θεμελιώδης εξίσωση κυματικής (κάντε απόδειξη)

37. Στιγμιότυπο Αρμονικού Κύματος (𝒕 = 𝝈𝝉𝜶𝜽 = 𝝉)

δ. Η διαφορά φάσης μεταξύ Γ και Ο είναι :

39. Η αύξηση της φάσης ενός σημείου σε χρόνο 𝛥𝑡 είναι 𝛥𝜑

Διαφορά Φάσης 2 σημείων

ζ. Αν τα δύο σημεία απέχουν 𝜆/2 τότε η μέγιστη απόσταση τους είναι :

Επαλληλία ή υπέρθεση Κυμάτων

Συμβολή δύο κυμάτων στην επιφάνεια υγρού

ί𝛿𝜄𝛼 𝜎𝜐𝜒𝜈ό𝜏𝜂𝜏𝛼 ⇒ 𝑦1 = 𝑦2 = 𝑦 = 𝐴𝜂𝜇𝜔𝑡

48 . Το πλάτος |𝛢΄| της συνισταμένης ταλάντωσης: