KSIĘGA RUT

(rozdz. 4)

NAZWA

Niniejsza „historyczna” Księga nosi w obydwu tekstach (TM i LXX) tytuł „Rut” (hebr.: ‫רּות‬
[rût], grec.: Ῥούθ, cs: Рyfь), od imienia Moabitki Rut, której historię opisuje.

Dawniej wielu wierzyło, że Księga Rut była pierwotnie związana z Księgą Sędziów, której sta-
nowiła pewną część, jak np. rozdz. Sdz 17-21.

Jednakże pogląd ten nie wydaje się być zbyt prawdopodobny, chociaż ma za sobą Józefa Fla-
wiusza, który uważał ją wraz z Księgą Sędziów za jedną Księgę, Melitona z Sardes, który po-
twierdzał, że Żydzi jego czasów przyjmowali te dwie Księgi za jedną oraz Orygenesa, który
powoływał się na tę samą tradycję.

KANON

Zgodnie z kanonem palestyńskim Księga Rut znajduje wśród Pism i w hebrajskich manuskryp-
tach znajduje się wśród pięciu „megilloth” (= „zwojów”).

Zgodnie z żydowskim obrządkiem czytana jest podczas święta Tygodni (Pięćdziesiątnicy).

TREŚĆ

Wzruszająca i bardzo interesująca historia Rut, która zajmuje wszystkie rozdziały księgi, wy-
gląda następująco.

Elimelek wraz ze swą żoną Noemi oraz dwoma synami: Machlonem i Kilionem, zostali zmu-
szeni z powodu głodu przesiedlić się z Betlejem w Judzie do Moabu.
 2

Po śmierci Elimeleka, jego obydwaj synowie ożenili się z Moabitkami, jeden z Orpą a drugi z
Rut, jednakże wkrótce umarli też oni sami, a Noemi została sama ze swoimi dwiema synowymi.

Kiedy tylko dowiedziała się, że głód w Judzie minął, zdecydowała się wrócić do swojej ojczy-
zny.

Udając się w drogę do Judy, usiłowała przekonać swoje synowe, aby pozostały w swojej oj-
czyźnie, ale o ile Orpa dała się przekonać, o tyle Rut odmówiła odstąpienia od niej, mówiąc, że
ich los jest ten sam.

W Betlejem Rut troszczyła się o wszystko, co było niezbędne dla swojej i teściowej egzystencji,
zbierając kłosy na polach bogatego Booza, który był krewnym jej teścia, Elimeleka, a poza tym
wykazywał szczególne zainteresowanie owdowiałą synową Noemi.

Podobne zainteresowanie okazywała ze swej strony również Rut, która przy pierwszej sposob-
ności przypomniała Boozowi o jego obowiązku, jako bliskiego krewnego, aby ją poślubić.

Booz, po rezygnacji pewnego bliższego krewnego Elimeleka ze swego legalnego prawa do jej
poślubienia – przypadek Rut podlegał nie tylko procedurze małżeństwa lewirackiego (Pwt
25,5n), lecz również instytucji gō’ēl’a (hebr.: ‫גֹּ אֵ ל‬, grec.: ἀγχιστεύων, cs: ќжикъ – Kpł 25,25),
czyli wykupiciela – ożenił się z Rut.

Z tego małżeństwa narodził się Obed, z Obeda Jesse a z Jessego Dawid (4,21n).

CHARAKTER

Wiele dyskusji miało miejsce na temat charakteru Księgi Rut.

Przede wszystkim wszyscy zgadzają się, że opowiadanie nie ma żadnego elementu fantastycz-
nego lub symbolicznego, ale porusza się w ramach pewnej pouczającej historii.

Tematem Księgi jest stara tradycja, którą autor przy pomocy zręcznego wykorzystania mate-
riału, artystycznego opisu charakterów oraz języka pełnego obrazów, przekształca w pociąga-
jącą lekturę.
 3

CEL

Główne elementy historyczne opowiadania, jak np. przygoda rodziny Elimeleka, małżeństwo
Rut z Boozem oraz genealogia Dawida, zaczerpnięte zostały z tradycji, w celu napisania dzieła
pod każdym względem budującego.

Autor zwalcza w nim między innymi żydowski ekskluzywizm, podkreśla jedność żydowskiej
rodziny i opiewa poświęcenie synowej względem swojej teściowej.

Wszystko to jednak jest otoczką i ozdabia opowiadanie, które w głównej mierze ma na celu
ukazanie drzewa genealogicznego Dawida.

Autor, przy pomocy jasnej myśli i prostego opisowego języka, odnosi się do pochodzenia kró-
lewskiej dynastii Dawida.

Rut była ubogą Moabitką, pochodzącą z wrogiego środowiska, stała się jednak godna, dzięki
zawierzeniu Bogu Izraela, by zostać się przodkiem Dawida.

Na zawierzeniu Bogu, które za swoje źródło miało głęboką pobożność, opiera się wywyższenie
domu Dawida, a nie na bogactwie i chwale.

CHRONOLOGIA

Ciężko jest mówić o chronologii tradycji i określić czas, w którym napisano tę Księgę, jak
również jej autora.

Jeśli sądzić na podstawie słów w 1,1: „W czasach, gdy rządzili Sędziowie”, to dojdziemy do
wniosku, że historia Rut odnosi się do epoki Sędziów.

Do tego samego wniosku dochodzimy też na podstawie 4,17.22, gdzie wyraźnie wspomina się
Dawida, lecz nie jako „króla”, co oznacza, że tradycja ta musi pochodzić z epoki, kiedy jeszcze
nie był królem.

Odnośnie do chronologii Księgi, to panuje zgodna opinia, która opiera się na powyższych frag-
mentach, że dzieło zostało napisane po Dawidzie.

Ile czasu po Dawidzie, tego nie można określić, jak widać z poglądów badaczy, spośród których
jedni oddalają napisanie księgi na X wiek przed Chr., podczas gdy inni zbliżają je aż do III
wieku przed Chr.
 4

Jeśli będziemy sądzić na podstawie języka, to Księga została napisana bardzo późno po Dawi-
dzie, ale też nie po niewoli babilońskiej, ponieważ instytucja małżeństwa nie opiera się na Pra-
wie, lecz na zwyczajach (małżeństwo lewirackie i instytucja wykupiciela) oraz dlatego, że po
niewoli małżeństwa mieszane, a tym bardziej z Moabitkami, były zakazane.

W konsekwencji dzieło to pochodzi z okresu sprzed niewoli i chronologicznie odnosi się do

ostatnich lat zjednoczonego królestwa aż do niewoli babilońskiej.

AUTOR

Tradycja żydowska, która za autora tego dzieła uznaje Samuela (Baba Bathra, 15a), nie jest
dzisiaj przyjmowana. Jego autor jest dla nas nieznany.