ZARZĄDZENIE NR /S /1 6

DYREKTORA GENERALNEGO SŁUŻBY WIĘZIENNEJ

z dnia J(ą kwietnia 2016 r.

w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia i organizacji pracy

penitencjarnej oraz zakresów czynności funkcjonariuszy
i pracowników działów penitencjarnych i terapeutycznych oraz oddziałów
penitencjarnych

Na podstawie art. 249a pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny
wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, z późn. zm.1)) zarządza się, co następuje:

Rozdział 1
Przepisy ogólne

§ 1. Użyte w zarządzeniu określenia oznaczają:

1) cudzoziemiec - osobę nieposiadającą obywatelstwa polskiego, w rozumieniu ustawy

z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. poz. 1650, z późn. zm.2));
2) dyrektor - dyrektora zakładu karnego lub aresztu śledczego;
3) dyrektor okręgowy - dyrektora okręgowego Służby Więziennej;
4) kodeks - ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy;
5) komórka organizacyjna - oddział penitencjarny, dział, zespół lub samodzielne
stanowisko;
6) oddział penitencjarny - wydzieloną część zakładu karnego lub aresztu śledczego
z ustaloną pojemnością, gdzie realizowane są oddziaływania penitencjarne, zadania
i czynności ochronne, uprawnienia osadzonych wynikające z przepisów prawa oraz
przydzielone zadania logistyczne;
7) osadzony - osobę tymczasowo aresztowaną, skazaną, ukaraną lub wymienioną
w a rt. 589a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego

1> Zmiany wymienionej ustawy zostaty ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1083, z 1999 r. Nr 83,
poz. 931, z 2000 r. Nr 60, poz. 701 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 111, poz. 119, z 2002
r. Nr 74, poz. 676 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 142, poz. 1380 i Nr 179, poz. 1750,
z 2004 r. Nr 93, poz. 889, Nr 210, poz. 2135, Nr 240, poz. 2405, Nr 243, poz. 2426 i Nr 273, poz. 2703,
z 2005 r. Nr 163, poz. 1363 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r.
Nr 123, poz. 849, z 2008 r. Nr 96, poz. 620 i Nr 214, poz. 1344, z 2009 r. Nr 8, poz. 39, Nr 22, poz. 119,
Nr 62, poz. 504, Nr 98, poz. 817, Nr 108, poz. 911, Nr 115, poz. 963, Nr 190, poz. 1475, Nr 201, poz. 1540
i Nr 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 34, poz. 191, Nr 40, poz. 227, Nr 125, poz. 842 i Nr 182, poz. 1228,
z 2011 r. Nr 39, poz. 201 i 202, Nr 112, poz. 654, Nr 129, poz. 734, Nr 185, poz. 1092, Nr 217, poz. 1280
i Nr 240, poz. 1431, z 2012 r. poz. 908, z 2013 r. poz. 628 i 1247, z 2014 r. poz. 287, 619 i 1707 z 2015 r
poz. 21, 396, 431, 541, 1269 i 1573 oraz z 2016 r. poz. 1269.
2> Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2014 r. poz. 463 i 1004, z 2015 r.
poz. 1274, 1607 i 1767 oraz z 2016 r. poz. 65.
 (Dz. U. poz. 555, z późn. zm.3)), która jest ujęta w ewidencji zakładu karnego lub
aresztu śledczego;
8) osoba niepełnosprawna - osobę, która nie może samodzielnie, częściowo lub
całkowicie zapewnić sobie możliwości normalnego życia indywidualnego
i społecznego na skutek wrodzonego lub nabytego upośledzenia sprawności
fizycznej lub psychicznej4);
9) przetransportowanie - przeniesienie osadzonego do innego zakładu karnego lub
aresztu śledczego połączone ze skreśleniem go z ewidencji jednego zakładu
karnego lub aresztu śledczego i ujęciem go w ewidencji drugiego zakładu karnego
lub aresztu śledczego;
10) rozporządzenie - rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia
2003 r. w sprawie sposobów prowadzenia oddziaływań penitencjarnych w zakładach
karnych i aresztach śledczych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1067);
11) skazany - osobę odbywającą karę pozbawienia wolności, zastępczą karę
pozbawienia wolności lub karę aresztu wojskowego, na podstawie prawomocnego
wyroku, którym wymierzono karę za przestępstwo;
12) system informatyczny - zbiór danych zgromadzonych w systemie Centralna Baza
Danych Osób Pozbawionych Wolności Noe.NET;
13) tymczasowo aresztowany - osobę pozbawioną wolności na podstawie
postanowienia o zastosowaniu lub przedłużeniu tymczasowego aresztowania, w tym
również:
a) po wyroku skazującym sądu pierwszej instancji - do czasu otrzymania odpisu
prawomocnego wyroku, którym wymierzono karę pozbawienia wolności albo karę
aresztu wojskowego, wraz z nakazem przyjęcia,
b) prawomocnie skazaną za granicą - do czasu otrzymania odpisu prawomocnego
orzeczenia sądu okręgowego, określającego karę pozbawienia wolności, która ma
być wykonywana, wraz z nakazem przyjęcia;
14) ukarany - osobę odbywającą karę aresztu lub zastępczą karę aresztu orzeczoną
za wykroczenie albo zastępczą karę pozbawienia wolności orzeczoną
za wykroczenie skarbowe, karę porządkową, a także osobę, wobec której jest
wykonywany środek przymusu;
15) zakład karny - zakład karny lub areszt śledczy.

3> Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 50,
poz. 580, Nr 62, poz. 717, Nr 73, poz. 852, Nr 93, poz. 1027, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 106, poz. 1149,
z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2003 r. Nr 17, poz. 155, Nr 111, poz. 1061 i Nr 130, poz. 1188, z 2004 r. Nr 51,
poz. 514, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 240, poz. 2405 i Nr 264, poz. 2641, z 2005 r. Nr 10, poz. 70,
Nr 48, poz. 461, Nr 77, poz. 680, Nr 96, poz. 821, Nr 141, poz. 1181, Nr 143, poz. 1203, Nr 163, poz. 1363,
Nr 269, poz. 1416 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 15, poz. 118, Nr 66, poz. 467, Nr 95, poz. 659, Nr 104,
poz. 708, Nr 141, poz. 1013, Nr 167, poz. 1192 i Nr 226, poz. 1647, z 2007 r. Nr 20, poz. 116, Nr 64,
poz. 432, Nr 80, poz.539, Nr 89, poz. 589, Nr 99, poz. 664, Nr 112, poz. 766, Nr 123, poz. 849 i Nr 128,
poz. 903, z 2008 r. Nr 27, poz. 162, Nr 100, poz. 648, Nr 107, poz. 686, Nr 123, poz. 849, Nr 182,
poz. 1133, Nr 208 poz. 1308, Nr 214, poz. 1344, Nr 225, poz. 1485, Nr 234, poz. 1571 i Nr 237, poz. 1651,
z 2009 r. Nr 8, poz. 39, Nr 20, poz. 104, Nr 28, poz. 171, Nr 68, poz. 585, Nr 85, poz. 716, Nr 127,
poz. 1051, Nr 144, poz. 1178, Nr 168, poz. 1323, Nr 178, poz. 1375, Nr 190, poz. 1474 i Nr 206, poz. 1589,
z 2010 r. Nr 7 poz. 46, Nr 98 poz. 626, Nr 106 poz. 669, Nr 122 poz. 826, Nr 125 poz. 842, Nr 182 poz. 1228
i Nr 197, poz. 1307, z 2011 r. Nr 48, poz. 245, Nr 53, poz. 273, Nr 112, poz. 654, Nr 117, poz. 678, Nr 142
poz. 829, Nr 191, poz. 1135, Nr 217, poz. 1280, Nr 240, poz. 1438 i Nr 279, poz. 1645, z 2012 r. poz. 886,
1091, 1101, 1327, 1426, 1447 i 1529, z 2013 r. poz. 480,765, 849, 1247, 1262, 1282, 1436 i 1650, z 2014 r.
poz. 85, 384, 694, 1375 i 1556, z 2015 r. poz. 21, 396, 1185, 1186, 1334, 1788, 1855 i 2281.
4>Definicja WHO.
 § 2. Zarządzenie określa:
1) szczegółowe zasady prowadzenia i organizacji oddziaływań penitencjarnych
w zakresie:
a) prowadzenia i organizacji programów resocjalizacji skazanych,
b) prowadzenia i organizacji zajęć kulturalno-oświatowych, z zakresu wychowania
fizycznego i sportu oraz obsługi bibliotecznej, radiowęzła i studia telewizyjnego,
c) prowadzenia rozmów wychowawczych z osadzonymi,
d) nagradzania i karania dyscyplinarnego osadzonych,
e) postępowania z osadzonymi cudzoziemcami oraz osobami niepełnosprawnymi,
f) przeciwdziałania wzajemnej demoralizacji osadzonych, negatywnym przejawom
podkultury przestępczej, występowaniu zachowań agresywnych i samoagresji,
g) oddziaływań na osadzonych poprzez pracę,
h) udzielania pomocy w przygotowaniu do readaptacji społecznej osadzonych oraz
pomocy doraźnej osobom zwalnianym z zakładów karnych,
i) prowadzenia badań psychologicznych, udzielania pomocy psychologicznej oraz
prowadzenia oddziaływań psychokorekcyjnych,
j) prowadzenia oddziaływań terapeutycznych,
k) dokumentowania prowadzonych oddziaływań penitencjarnych i terapeutycznych;
2) organizację działów penitencjarnych i terapeutycznych;
3) ramowe zakresy czynności funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych
i terapeutycznych oraz oddziałów penitencjarnych;
4) druki, wzory i rejestry stosowane w pracy penitencjarnej i terapeutycznej.

Rozdział 2
Prowadzenie i organizacja oddziaływań penitencjarnych

§ 3 . 1 . W prowadzonych wobec osadzonych oddziaływaniach penitencjarnych

i terapeutycznych uwzględnia się w szczególności wymagające korekcji deficyty,
które stanowiły przyczyny popełnionych przestępstw.
2. Oddziaływania, o których mowa w ust. 1, realizowane są zwłaszcza poprzez
objęcie skazanego:
1) terapią w oddziale terapeutycznym lub poza oddziałem;
2) nauczaniem w szkole lub na kursach;
3) programem, skierowanym do grup skazanych wyodrębnionych ze względu
na wspólne potrzeby, zwanym dalej „programem resocjalizacji”.
3. W przypadku ustalenia, w szczególności w oparciu o system informatyczny,
że skazany ma zostać przetransportowany do innego zakładu karnego w związku
z udziałem w czynnościach procesowych występuje się do organu prowadzącego
postępowanie sądowe z wnioskiem o rozważenie możliwości takiego sposobu
prowadzenia danego postępowania, który umożliwi pozostawienie skazanego w zakładzie
karnym do czasu zakończenia terapii lub nauczania, a w szczególnie uzasadnionych
przypadkach także programu resocjalizacji. Wniosek przesyła się do organu
prowadzącego postępowanie sądowe za pośrednictwem telefaksu. Brak odpowiedzi
nie wstrzymuje realizacji czynności transportowych.
4. Wniosek, o którym mowa w ust. 3, zawiera informacje o rodzaju planowanych
lub aktualnie odbywanych przez skazanego oddziaływań oraz terminie ich rozpoczęcia
i zakończenia wraz z argumentami uzasadniającymi potrzebę pozostawienia skazanego
w zakładzie karnym, w którym przebywa lub będzie przebywał w związku z prowadzonymi
oddziaływaniami.
 5. Z wnioskiem, o którym mowa w ust. 3, występuje się również w przypadku
planowanych lub realizowanych wobec skazanego badań w ośrodku diagnostycznym.
6. Wniosek, o którym mowa w ust. 3, sporządzają funkcjonariusze działów
penitencjarnego, terapeutycznego oraz ośrodka diagnostycznego.

§ 4. 1. W zakładzie karnym prowadzi się:

1) programy resocjalizacji w zakresie:
a) przeciwdziałania agresji i przemocy,
b) przeciwdziałania uzależnieniom oraz nadużywaniu alkoholu lub używaniu
narkotyków,
c) przeciwdziałania prokryminalnym postawom,
d) aktywizacji zawodowej i promocji zatrudnienia,
e) kształtowania umiejętności społecznych i poznawczych,
f) integracji rodzin,
g) zapobiegania negatywnym skutkom izolacji, zwłaszcza wobec skazanych
odbywających długoterminowe kary pozbawienia wolności;
2) zajęcia kulturalno-oświatowe, w tym kształtujące postawy obywatelskie i patriotyczne
oraz zajęcia z zakresu wychowania fizycznego i sportu.
2. Programy i zajęcia, o których mowa w ust. 1, w szerokim zakresie i różnorodnych
formach prowadzi się w szczególności dla skazanych młodocianych oraz skazanych
uczestniczących w systemie programowanego oddziaływania.
3. Programy i zajęcia, o których mowa w ust. 1, można prowadzić we współpracy
z podmiotami, o których mowa w art. 38 § 1 kodeksu, a także zlecać ich realizację innym
wyspecjalizowanym podmiotom posiadającym odpowiednie kwalifikacje do ich
prowadzenia.

§ 5 . 1 . Programy, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 1, opracowane przez

funkcjonariuszy lub pracowników zakładu karnego zawierają:
1) teoretyczny model, stanowiący uzasadnienie, które wyjaśnia, w jaki sposób program
będzie wpływał na czynniki skojarzone z zachowaniami przestępczymi;
2) zidentyfikowane czynniki ryzyka, których zmiana będzie prowadzić do zmniejszenia
ryzyka powrotu do przestępstwa;
3) spektrum celów;
4) metody;
5) opis sesji programu zawierający informacje i materiały pomocnicze niezbędne do ich
przeprowadzenia;
6) zasady rekrutacji skazanych do programu;
7) określenie intensywności, sekwencji i czasu trwania programu;
8) miejsce realizacji programu;
9) kadrę i bazę niezbędną do realizacji programu;
10) szczegółowy kosztorys i wskazanie źródeł finansowania realizowanego programu;
11) wskazanie zadań do realizacji przez poszczególne komórki organizacyjne zakładu
karnego niezbędnych do właściwej realizacji programu;
12) sposób oceny efektów programu.
2. Programy resocjalizacji opracowane poza zakładem karnym powinny zawierać
elementy, o których mowa w ust. 1 pkt. 1 - 5, 7, 9, 10 i 12. Pozostałe elementy określa
dyrektor wyrażając zgodę na realizację programu.
3. Oddziaływania, o których mowa w § 13 ust. 1 rozporządzenia, realizowane są
przede wszystkim poprzez skierowanie skazanego do odpowiedniego programu
resocjalizacji.
4. Po zakończeniu realizacji programu sporządza się sprawozdanie.
 § 6 . 1 . Realizacja programu resocjalizacji wymaga zgody dyrektora.
2. Funkcjonariusze i pracownicy zakładu karnego zobowiązani są do udzielania
pomocy osobom realizującym programy, w zakresie określonym przez dyrektora,
w granicach swojej właściwości merytorycznej.

§ 7 . 1 . Zajęcia kulturalno-oświatowe, w tym kształtujące postawy obywatelskie

i patriotyczne, oraz zajęcia z zakresu wychowania fizycznego i sportu, organizuje się
w czasie wolnym od pracy, nauki, zajęć terapeutycznych, zajęć wynikających z programów
resocjalizacji.
2. Zajęcia realizowane są w sposób zorganizowany i zaplanowany.
3. Celem zajęć jest zagospodarowanie czasu wolnego osadzonych oraz wdrażanie
do prospołecznych form aktywności poprzez:
1) rozwijanie zainteresowań;
2) rozbudzenie potrzeby kontaktu z kulturą;
3) nabywanie umiejętności współpracy w grupie;
4) promowanie zdrowego trybu życia i potrzeby rekreacji fizycznej.

§ 8. Zajęcia kulturalno-oświatowe oraz zajęcia z zakresu wychowania fizycznego

i sportu, organizuje się w miarę możliwości we współpracy z podmiotami, o których mowa
w art. 38 § 1 kodeksu.

§ 9. Wychowawcy w ramach oddziału lub powierzonej grupy wychowawczej,

prowadzą dodatkowe zajęcia kulturalno-oświatowe lub z zakresu wychowania fizycznego
i sportu, w szczególności dla młodocianych, tymczasowo aresztowanych oraz skazanych
korzystających z uprawnień wynikających z a r t . 11 0§2 h, art.124 § 3 pkt 4, art. 133
kodeksu.

§ 1 0 . 1. Zajęcia kulturalno-oświatowe oraz z zakresu wychowania fizycznego

i sportu, realizowane są na podstawie tygodniowego planu zajęć kulturalno-oświatowych
i sportowych.
2. W planie zamieszcza się przedsięwzięcia z zakresu działalności
kulturalno-oświatowej oraz wychowania fizycznego i sportu, organizowane zarówno
na terenie jak i poza terenem zakładu karnego.
3. Zajęcia prowadzone w świetlicach, halach sportowych, boiskach oraz innych
pomieszczeniach, realizowane są na podstawie grafiku, w godzinach określonych
w porządku wewnętrznym.
4. Plan oraz grafik, o których mowa w ust.1 i 3, zatwierdza dyrektor.
5. Plan zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych podaje się do wiadomości
osadzonym w oddziałach mieszkalnych.

§ 11. Zajęcia kulturalno-oświatowe realizuje się w szczególności poprzez:

1) tworzenie kół zainteresowań;
2) organizację konkursów, spotkań tematycznych, pogadanek;
3) tworzenie zespołów skazanych.

§ 1 2. Zajęcia kulturalno-oświatowe prowadzone są w świetlicach centralnych,

w świetlicach usytuowanych w oddziałach mieszkalnych, bibliotekach, czytelniach,
pracowniach i innych pomieszczeniach do tego przystosowanych.

§1 3. Pomieszczenie świetlicy powinno być wyznaczone odrębnie dla każdego

oddziału mieszkalnego.
 § 14. Zajęcia z zakresu wychowania fizycznego i sportu realizuje się
w szczególności poprzez:
1) ćwiczenia ogólnorozwojowe;
2) gry zespołowe;
3) gry i ćwiczenia ruchowe;
4) zajęcia rekreacyjne.

§ 1 5 . 1 . Dyrektor stwarza odpowiednie warunki do bezpiecznej i higienicznej

realizacji zajęć z zakresu wychowania fizycznego i sportu, w szczególności poprzez
zapewnienie odpowiednich urządzeń i sprzętu wykorzystywanego do prowadzenia zajęć.
2. Zajęcia z zakresu wychowania fizycznego i sportu organizuje się w formie
indywidualnej lub grupowej, w wyznaczonych na terenie zakładu karnego
pomieszczeniach, halach sportowych oraz boiskach i innych miejscach na wolnym
powietrzu, wyposażonych w tablice informacyjne, określające zasady bezpiecznego
użytkowania urządzeń i sprzętu sportowego oraz obiektach sportowych zlokalizowanych
poza zakładem karnym.
3. Stan techniczny urządzeń i sprzętu sportowego sprawdzany jest przed każdymi
zajęciami.
4. Zajęcia prowadzone są z wykorzystaniem urządzeń i sprzętu sportowego
posiadających odpowiednie atesty lub certyfikaty, przeznaczonych do bezpiecznej
aktywności fizycznej.
5. Stopień trudności i intensywności zajęć dostosowuje się do aktualnej sprawności
fizycznej ćwiczących.
6. Prowadzący zajęcia zapoznaje osoby biorące w nich udział z zasadami
bezpiecznego wykonywania ćwiczeń oraz uczestniczenia w grach sportowych.
7. Podczas zajęć z zakresu wychowania fizycznego i sportu nie należy:
1) zezwalać na uprawianie sportów walki;
2) stosować środków sztucznie wspomagających rozwój tkanki mięśniowej.
8. Osadzonych uczestniczących w szczególności w zorganizowanych zajęciach
wychowania fizycznego i sportowych oraz imprezach sportowych ubezpiecza się
od następstw nieszczęśliwych wypadków, wynikłych na skutek udziału w tego typu
zajęciach. Ubezpieczenie osadzonych uczestniczących w innych zajęciach następuje
w zależności od posiadania przez dyrektora środków finansowych.

§ 16. Księgozbiory i zbiory znajdujące się bibliotece zakładu karnego powinny

zawierać podstawowe i aktualne akty prawne, w szczególności: Konstytucję
Rzeczypospolitej Polskiej, Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka
i Podstawowych Wolności, Europejskie Reguły Więzienne, Wzorcowe Reguły Minimalne
Postępowania z Więźniami, Kodeks Karny Wykonawczy, Kodeks Karny, Kodeks
Postępowania Karnego, Kodeks Cywilny, Kodeks Postępowania Cywilnego oraz Kodeks
Rodzinny i Opiekuńczy, Regulamin organizacyjno-porządkowy wykonywania kary
pozbawienia wolności oraz Regulamin organizacyjno-porządkowy wykonywania
tymczasowego aresztowania.

§ 17. Wychowawca do spraw biblioteki, na wniosek osadzonego, udostępnia także

inne niż wymienione w § 16 akty prawne, oraz orzecznictwo sądów polskich i trybunałów
międzynarodowych, z elektronicznego systemu informacji prawnej, z którego korzysta
zakład karny.

§ 18. Pozycje książkowe mogą być udostępniane w formie elektronicznej.

§1 9. Dla cudzoziemców nie posługujących się językiem polskim, w bibliotece

powinny znajdować się pozycje wydawnicze w językach obcych.

§ 20. Biblioteka zakładu karnego, przy której funkcjonuje dom matki i dziecka,
powinna dodatkowo zawierać pozycje książkowe związane z poradnictwem w zakresie
prawidłowego wychowania i rozwoju dziecka oraz książki dla dzieci.

§ 2 1 . W przypadku, gdy usytuowanie biblioteki w zakładzie karnym nie zapewnia

bezpośredniej dostępności dla wszystkich jej użytkowników oraz nie utworzono punktów
bibliotecznych, dyrektor wprowadza system pośredniej wymiany książek. Dostarcza się
wówczas książki do cel mieszkalnych na podstawie zamówień składanych
przez osadzonych.

§ 22. Osadzonym zatrudnionym w bibliotece i w radiowęźle sporządza się zakres

czynności, w którym można w szczególności powierzać prace związane z:
1) konserwacją oraz udostępnianiem księgozbiorów i zbiorów, a także prowadzeniem
punktów bibliotecznych;
2) obsługą studia radiowęzłowego i telewizyjnego;
3) przygotowywaniem audycji i programów własnych;
4) obsługą i przygotowywaniem zbiorowych imprez, konkursów;
5) kompletowaniem nagrań.

§ 23. Osadzonym nie można powierzać prowadzenia dokumentacji finansowej,

księgi inwentarzowej, rejestru ubytków oraz dokumentacji związanej z postępowaniem
szkód owym.

§ 24. Osadzonym stwarza się warunki do nabywania i prenumeraty prasy

ze środków pieniężnych pozostających do ich dyspozycji oraz udostępnia się prasę
zakupywaną ze środków zakładu karnego. Prenumeratę i kolportaż prasy prowadzi
biblioteka zakładu karnego.

§ 25. Dokumentację biblioteki prowadzi się na zasadach określonych w przepisach

dotyczących sposobu ewidencji materiałów bibliotecznych.

§ 26. 1. Radiowęzeł i studio telewizyjne nadają program złożony z audycji radiowych

i programów telewizyjnych, w szczególności przygotowanych przez skazanych
zatrudnionych w radiowęźle pod kierunkiem wychowawcy oraz przez zespoły skazanych.
2. Programy nadawane przez radiowęzeł i studio telewizyjne, powinny zawierać
w szczególności informacje edukacyjne oraz treści kształtujące postawy obywatelskie
i patriotyczne.
3. W programach telewizyjnych, o których mowa w ust. 1, nie należy zawierać treści
pornograficznych lub w sposób nieuzasadniony eksponujących przemoc.

§ 27. Odtwarzanie filmów i innych utworów audiowizualnych na terenie zakładu

karnego powinno być zgodne z wymogami określonymi w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r.
o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631, z późn. zm.5)).

§ 2 8 . 1 . Zasady wykonywania przez osadzonych w zakładzie karnym twórczości

własnej określa się w regulaminie, który powinien zawierać w szczególności:
1) rodzaj wytwarzanej przez osadzonych twórczości własnej;

5> Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 843, z 2007 r. Nr 99,
poz.662, Nr 181, poz. 1293, z 2009 r. Nr 157, poz. 1241, z 2010 r. Nr 151, poz. 1016, z 2015 r. poz. 932,
994 i 1639 oraz z 2016 r. poz. 1639 i 1923.
 2) czas i miejsce wykonywania twórczości własnej osadzonych;
3) sposób pozyskania materiałów do wykonywania twórczości własnej skazanych i ich
przechowywania;
4) zasady przechowywania i użytkowania narzędzi oraz urządzeń mechanicznych
niezbędnych do wykonywania twórczości własnej osadzonych;
5) sposób ewidencjonowania i przechowywania wytworzonych przedmiotów.
2. Wytwory twórczości własnej osadzonych stanowią ich własność, chyba że
zostały wykonane podczas terapii zajęciowej lub w ramach uczestnictwa w programie
resocjalizacji z materiałów dostarczonych przez zakład karny.

§ 2 9 . 1 . Dyrektor może powołać zespoły skazanych, o których mowa wart . 136

kodeksu.
2. Zespołom można powierzać w szczególności zadania w zakresie:
1) motywowania skazanych do aktywnego udziału w zajęciach z zakresu kultury
fizycznej i sportu, zajęciach kulturalno - oświatowych;
2) pracy na cele charytatywne;
3) przedkładania propozycji tematów zajęć;
4) pomocy w przygotowywaniu zajęć.
3. Uczestnictwo skazanych w zespołach jest dobrowolne.

§ 30. Dyrektor ustala w regulaminie zakres działania zespołów, a w szczególności:

1) cel i zadania zespołu;
2) zasady rekrutacji i odwołania członków zespołu;
3) obowiązki i uprawnienia członków;
4) zasady działania zespołu;
5) sposób i tryb przekazywania dyrektorowi zakładu karnego propozycji rozwiązań
i działań należących do zadań zespołu.

§ 3 1. Zespołowi za zgodą dyrektora można zezwalać na prowadzenie

pod kierunkiem wychowawcy:
1) redakcji gazet więziennych;
2) kół zainteresowań;
3) amatorskiego ruchu artystycznego;
4) grup samokształceniowych;
5) prac na rzecz środowiska lokalnego oraz inicjatyw na rzecz społeczności lokalnej.

§ 32. Zespół może uczestniczyć w realizacji programów resocjalizacji, zwłaszcza

przygotowanych z udziałem podmiotów, o których mowa w art. 38 § 1 kodeksu.

§ 33. Skład osobowy członków zespołu i ich zadania podaje się do wiadomości
ogółu skazanych.

§ 34. 1. Działalność zespołu nadzoruje wychowawca wyznaczony przez dyrektora.

2. Nadzór polega w szczególności na koordynowaniu działań, prowadzeniu
dokumentacji i rozliczeń finansowych.

§ 35. Wytwory o charakterze rękodzielniczym lub artystycznym wykonane przez

zespół, pozostają własnością jego członków.

§ 36. Do zadań zespołu, wymienionego w § 29 ust. 2 pkt 2, może należeć

podejmowanie zatrudnienia przy pracach publicznych na rzecz organów administracji
publicznej, pracach na cele charytatywne oraz na rzecz organizacji pożytku publicznego.
 § 37. 1. W zakładzie karnym przeprowadza się z osadzonymi w szczególności
następujące rozmowy:
1) informacyjną;
2) wstępną;
3) w związku z istotną zmianą sytuacji osobistej, prawnej lub rodzinnej osadzonego;
4) w związku z odbywaniem przez osadzonego kary dyscyplinarnej umieszczenia w celi
izolacyjnej;
5) po zmianie oddziału mieszkalnego;
6) w związku z projektem indywidualnego programu oddziaływania, o którym mowa
w art. 95 § 1 kodeksu;
7) przed podjęciem decyzji o skierowaniu do nauczania lub szkolenia, a także przed
wycofaniem z nauczania lub szkolenia albo pozbawieniem możliwości nauczania;
8) przed podjęciem decyzji o skierowaniu do zatrudnienia oraz wycofaniu osadzonego
z zatrudnienia;
9) przed opuszczeniem przez osadzonego zakładu karnego w związku
z przetransportowaniem;
10) po przetransportowaniu;
11) w związku z koniecznością uaktualnienia potrzeb w zakresie przygotowania
osadzonego do zwolnienia;
12) przed i po czasowym opuszczeniu przez skazanego zakładu karnego
po raz pierwszy, po przerwie trwającej dłużej niż 6 miesięcy, a także po powstaniu
istotnych zmian w sytuacji prawnej lub rodzinnej skazanego;
13) końcową.
2. Fakt przeprowadzenia, przebieg i ustalenia dokonane w trakcie rozmów,
0 których mowa w ust. 1 pkt 1-4, 8, 11-13, dokumentuje się w systemie informatycznym.
3. Pozostałe rozmowy dokumentuje się w systemie informatycznym w przypadku,
jeżeli w ich toku wychowawca powziął istotne informacje osobopoznawcze.

§ 38. 1. Rozmowę informacyjną wychowawca przeprowadza po przybyciu

osadzonego do oddziału, przed umieszczeniem w celi mieszkalnej.
2. W przypadku, jeżeli osadzony przyjmowany jest do oddziału poza godzinami
pracy administracji, rozmowę informacyjną przeprowadza wychowawca dyżurny,
a w przypadku jego nieobecności - oddziałowy.
3. Osoba przeprowadzająca rozmowę informacyjną przekazuje niezwłocznie
właściwemu przełożonemu istotne informacje uzyskane od osadzonego.

§ 3 9 . 1 . Rozmowę wstępną wychowawca przeprowadza po zapoznaniu się

z dostępnymi informacjami zawartymi w systemie informatycznym, a w uzasadnionych
przypadkach w aktach ewidencyjnych.
2. Ustalenia z rozmowy wstępnej uzupełnia się, weryfikuje i analizuje w toku dalszej
pracy z osadzonym.
3. W przypadku stwierdzenia, że sąd nie nadesłał informacji dotyczących osoby
skazanego, a zwłaszcza opinii sądowo - psychiatrycznej, sądowo - psychologicznej
1sądowo - seksuologicznej, co do których istnieje uzasadnione przypuszczenie, że zostały
sporządzone w trakcie postępowania karnego, dział penitencjarny, dział terapeutyczny
albo ośrodek diagnostyczny podejmuje działania niezbędne do ich uzyskania.
4. Po powrocie skazanego z przerwy w karze rozmowę wstępną przeprowadza się
ponownie.

§4 0. 1. W rozmowie prowadzonej w związku z istotną zmianą sytuacji osobistej,

prawnej lub rodzinnej osadzonego, wychowawca ocenia możliwy wpływ zaistniałych zmian
na jego zachowanie oraz ich wpływ na sposób prowadzenia oddziaływań penitencjarnych,
a także udziela stosownych do okoliczności rad lub wskazówek.
2. Wychowawca ustala termin nabycia prawa do ubiegania się o warunkowe
przedterminowe zwolnienie oraz termin, po upływie którego skazany może korzystać
z przepustek i nagród skutkujących pobytem poza terenem zakładu karnego,
i niezwłocznie informuje o tych terminach skazanego. Przepis stosuje się odpowiednio
w przypadkach zmiany tych terminów.
3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, ustalenie terminów, o których mowa
w ust. 2, następuje w porozumieniu z działem ewidencji.

§ 4 1 . W rozmowie prowadzonej w związku z odbywaniem przez osadzonego kary

dyscyplinarnej umieszczenia w celi izolacyjnej, wychowawca w szczególności ocenia:
1) zachowanie osadzonego w trakcie odbywania kary;
2) efekty wychowawcze wykonywanej kary.

§ 42. W rozmowie przed podjęciem decyzji o skierowaniu do nauczania lub

szkolenia, wychowawca:
1) informuje o zasadach nauki w szkole lub na szkoleniu;
2) przedstawia propozycję podjęcia nauki w szkole lub szkolenia kursowego zgodną
z aktualnym wykazem kierunków kształcenia i semestrów nauki w szkołach
prowadzonych przy zakładach karnych;
3) zapoznaje skazanego z możliwościami objęcia go szkoleniem kursowym poza
systemem nauczania prowadzonym w szkołach funkcjonujących przy zakładach
karnych.

§ 4 3 . 1 . W rozmowie z osadzonym przed podjęciem decyzji o zatrudnieniu,

funkcjonariusz lub pracownik do spraw zatrudnienia przedstawia osadzonemu propozycję
zatrudnienia, biorąc pod uwagę w szczególności:
1) przygotowanie zawodowe osadzonego;
2) zobowiązania finansowe;
3) zainteresowania zawodowe;
4) potrzeby wynikające z toku nauczania;
5) sytuację materialną rodziny;
6) względy bezpieczeństwa zakładu karnego.
2. Po podjęciu decyzji o wycofaniu osadzonego z zatrudnienia, funkcjonariusz lub
pracownik do spraw zatrudnienia przeprowadza z osadzonym rozmowę, w której informuje
go o przyczynach wycofania z zatrudnienia.

§ 44. 1. W rozmowie prowadzonej przed opuszczeniem przez osadzonego zakładu

karnego w związku z przetransportowaniem, wychowawca ustala potrzeby w zakresie
zapewnienia osadzonemu bezpieczeństwa osobistego.
2. Jeżeli zachodzi przypuszczenie, że osadzony może stwarzać w trakcie
transportowania zagrożenie dla innych osadzonych lub stać się obiektem agresji,
wychowawca informuje o tym niezwłocznie: wyznaczonego funkcjonariusza
odpowiedzialnego za gromadzenie i przetwarzanie informacji uzyskanych w wyniku
wykonywanych czynności profilaktycznych, funkcjonariusza lub pracownika działu
ewidencji odpowiedzialnego za realizację czynności związanych z transportowaniem
osadzonych oraz odnotowuje ten fakt w systemie informatycznym.

§ 4 5 . 1 . Niezwłocznie po przetransportowaniu wychowawca, po zapoznaniu się

z informacjami zawartymi w systemie informatycznym oraz dokumentami zawartymi
w teczce osobopoznawczej, przeprowadza z osadzonym rozmowę, w której
w szczególności:
1) ustala zmiany w sytuacji osadzonego oraz weryfikuje dane zawarte w rozmowie
wstępnej;
2) zapoznaje osadzonego ze specyfiką zakładu karnego oraz ustalonym porządkiem
wewnętrznym;
3) określa zakres możliwych do realizacji w warunkach zakładu karnego oddziaływań
wobec skazanego, wynikających zwłaszcza z indywidualnego programu
oddziaływania.
2. W przypadku przyjęcia osadzonego na stan jednostki pośredniej, zakres
rozmowy, o której mowa w ust. 1, może ograniczać się do pkt 1 i 2.

§ 46. 1. Nie później niż 6 miesięcy przed przewidywanym warunkowym zwolnieniem

lub przed zakończeniem odbywania kary pozbawienia wolności, wychowawca
przeprowadza ze skazanym rozmowę w związku z koniecznością uaktualnienia potrzeb
w zakresie przygotowania go do zwolnienia, a w uzasadnionych przypadkach, potrzebę
przeprowadzenia takiej rozmowy zgłasza wychowawcy do spraw pomocy
postpenitencjarnej.
2. Jeżeli wychowawca uzna za uzasadnione określenie czasu niezbędnego
na przygotowanie skazanego do życia po zwolnieniu, a skazany wyrazi na to zgodę,
wychowawca albo wychowawca do spraw pomocy postpenitencjarnej występuje
z wnioskiem do komisji penitencjarnej, o wyznaczenie okresu, o którym mowa
w art. 164 § 1 kodeksu.

§ 47. Wychowawca przeprowadza ze skazanym rozmowę przed i po opuszczeniu

przez skazanego zakładu karnego po raz pierwszy, po przerwie trwającej dłużej
niż 6 miesięcy, a także po powstaniu istotnych zmian w sytuacji prawnej lub rodzinnej
skazanego, w związku z udzieleniem przepustki wymienionej w art. 91 pkt 7, art. 92 pkt 9
kodeksu lub uzyskaniem zezwolenia wymienionego w art. 131 § 2, art. 138 § 1 pkt 7 i 8,
art. 141 a § 1, art. 165 § 2, art. 234 § 2 kodeksu, informując skazanego przed
opuszczeniem zakładu karnego o zasadach i celu wykorzystywania przepustek
lub zezwoleń oraz dążąc do uzyskania informacji na temat sposobu ich wykorzystania
po powrocie skazanego do zakładu karnego.

§ 4 8. 1. Przed zwolnieniem osadzonego z zakładu karnego, wychowawca do spraw

pomocy postpenitencjarnej przeprowadza z osadzonym rozmowę końcową, w trakcie
której:
1) udziela informacji o zakresie otrzymanej przez osadzonego pomocy oraz
o możliwościach uzyskania dalszego wsparcia od instytucji i organizacji;
2) przyjmuje prośby i skargi związane z działalnością zakładu karnego.
2. W uzasadnionych przypadkach rozmowę końcową przeprowadza wychowawca.

§ 4 9 . 1 . Nagradzanie powinno sprzyjać wdrażaniu osadzonego do przestrzegania

społecznie akceptowanych norm i zasad postępowania, poprzez skłanianie go
do powtarzania nagradzanych zachowań oraz następować niezwłocznie po stwierdzeniu
zachowania zasługującego na wyróżnienie, przy zachowaniu zasady gradacji nagród.
2. Decyzję o przyznaniu nagrody lub odmowie jej przyznania podaje się
osadzonemu do wiadomości.
3. Nagrody przyznane osadzonemu realizowane są przez właściwe komórki
organizacyjne zakładu karnego.

§ 50. 1. Dział penitencjarny wykonuje decyzje w sprawie przyznania nagród:

1) pochwały;
 2) zezwolenia na częstsze branie udziału w zajęciach kulturalno-oświatowych,
z zakresu kultury fizycznej i sportu;
3) zezwolenia na przekazanie osobie wskazanej przez osadzonego upominku;
4) zatarcia wszystkich lub niektórych kar dyscyplinarnych;
5) zezwolenia na indywidualny wystrój celi mieszkalnej;
6) indywidualnego odstępstwa od porządku wewnętrznego aresztu śledczego,
w zakresie ustalonym przez dyrektora aresztu śledczego.
2. Nagrodę wymienioną w ust. 1 pkt 3, wykonuje się w porozumieniu z działami:
ochrony, kwatermistrzowskim oraz finansowym.
3. Nagrodę wymienioną w ust. 1 pkt 4, wykonuje się w porozumieniu z działem
właściwym do wykonania kary podlegającej zatarciu.
4. Nagrodę wymienioną w ust. 1 pkt 6, wykonuje się w porozumieniu z działem
właściwym do wykonania odstępstwa.
5.Dział finansowy wykonuje decyzje o przyznaniu nagrody pieniężnej.
6. Dział ochrony wykonuje decyzje o:
1) przyznaniu nagród w formie zezwoleń na:
a) dodatkowe lub dłuższe widzenie,
b) widzenie bez osoby dozorującej,
c) widzenie w oddzielnym pomieszczeniu, bez osoby dozorującej,
d) widzenie bez dozoru, poza obrębem zakładu karnego, z osobą najbliższą lub
osobą godną zaufania na okres nie przekraczający jednorazowo 30 godzin,
e) opuszczenie zakładu karnego bez dozoru, na okres nie przekraczający
jednorazowo 14 dni,
f) odbywanie widzeń we własnej odzieży,
g) telefoniczne porozumienie się osadzonego ze wskazaną przez niego osobą
na koszt zakładu karnego,
h) dodatkowy lub dłuższy spacer,
i) dokonanie dodatkowych zakupów artykułów żywnościowych i wyrobów
tytoniowych oraz przedmiotów dopuszczonych do sprzedaży w zakładzie karnym,
j) otrzymanie dodatkowej paczki żywnościowej lub częstsze otrzymywanie paczek;
2) udzieleniu osadzonemu przepustek określonych w art. 91 pkt 7 oraz art. 92 pkt 9
kodeksu.
7. Decyzje o przyznaniu nagród lub udzieleniu przepustek, wymienionych w ust. 6
pkt 1, lit. d - f, oraz pkt 2, wykonuje się w porozumieniu z działem kwatermistrzowskim,
a wymienionych w pkt 1, lit. i-j w porozumieniu z działem finansowym.
8. Dział kwatermistrzowski, w porozumieniu z działem finansowym oraz działem
ochrony wykonuje decyzje o przyznaniu nagrody rzeczowej.

§ 5 1 . 1 . Wymierzenie kary dyscyplinarnej powinno sprzyjać uświadomieniu

osadzonemu konsekwencji naruszenia nakazów lub zakazów powodujących
odpowiedzialność dyscyplinarną oraz następować w miarę możliwości niezwłocznie
po dokonaniu przez osadzonego przekroczenia.
2. Kary wymierzone osadzonemu realizowane są przez właściwe komórki
organizacyjne zakładu karnego.

§ 52. 1. Dział penitencjarny wykonuje decyzje o wymierzeniu kar dyscyplinarnych:

1) nagany;
2) pozbawienia wszystkich lub niektórych niewykorzystanych przez osadzonego nagród
lub ulg albo zawieszenia ich wykonania;
3) pozbawienia korzystania z udziału w niektórych zajęciach kulturalno-oświatowych lub
sportowych.
 2. Decyzje o wymierzeniu kar dyscyplinarnych wymienionych w ust. 1 pkt 2,
wykonuje się w porozumieniu z działem właściwym do realizacji niewykorzystanej
nagrody.
3. Decyzje o wymierzeniu kar dyscyplinarnych wymienionych w ust. 1 pkt 3,
wykonuje się w porozumieniu z działem ochrony.
4. Dział ochrony wykonuje decyzje w sprawie wymierzonych kar dyscyplinarnych:
1) pozbawienia możliwości otrzymania paczek żywnościowych;
2) umieszczenia w celi izolacyjnej;
3) udzielania widzeń w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt z osobą
odwiedzającą.
5. Dział finansowy wykonuje decyzje w sprawie wymierzonych kar
dyscyplinarnych:
1) pozbawienia lub ograniczenia możliwości dokonywania zakupów artykułów
żywnościowych lub wyrobów tytoniowych;
2) obniżenia przypadającej osadzonemu części wynagrodzenia za pracę.
6. Dział kwatermistrzowski wykonuje decyzję w sprawie wymierzonej kary
dyscyplinarnej pozbawienia korzystania z własnego wyżywienia.

§ 53. W zakładzie karnym prowadzi się działania mające na celu kształtowanie

właściwych relacji pomiędzy osadzonymi oraz pomiędzy osadzonymi i funkcjonariuszami
lub pracownikami, które wynikają z potrzeby integracji i promowania postawy tolerancji
wobec odmienności kulturowych i religijnych.

§ 5 4 . 1 . W prowadzeniu oddziaływań penitencjarnych wobec osadzonych

cudzoziemców uwzględnia się w szczególności:
1) przeciwdziałanie marginalizacji społecznej osób odmiennych kulturowo oraz
podejmowanie działań antydyskryminacyjnych poprzez aktywne włączanie
w dostępne dla wszystkich skazanych zajęcia kulturalno-oświatowe i sportowe,
zatrudnienie i szkolenie zawodowe;
2) obejmowanie oddziaływaniami promującymi postawę tolerancji oraz umożliwiającymi
poznanie innych kultur i obyczajów, skierowanymi do skazanych wywodzących się
z różnych kręgów kulturowych;
3) organizowanie zajęć edukacyjnych mających na celu upowszechnienie wiedzy
dotyczącej praw człowieka oraz zakazu dyskryminacji ze względu na płeć, wiek,
niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, pochodzenie
etniczne, wyznanie, orientację seksualną;
4) umożliwianie utrzymywania kontaktów z rodziną, w możliwie najszerszym zakresie,
także z wykorzystaniem wideorozmowy prowadzonej za pomocą łącza
internetowego;
5) współpracę z instytucjami i organizacjami pozarządowymi, których działalność jest
ukierunkowana na pomoc cudzoziemcom.
2. Cele mieszkalne, w których przebywają osadzeni cudzoziemcy wyposaża się
w „Informator dla skazanych, tymczasowo aresztowanych oraz cudzoziemców”.
3. Komunikowanie się z osadzonym cudzoziemcem odbywa się w razie potrzeby
z wykorzystaniem tłumaczy, dostępnych środków technicznych oraz materiałów
informacyjnych w różnych językach.

§ 55. 1. Prowadzenie oddziaływań penitencjarnych wobec osób niepełnosprawnych

powinno sprzyjać ich integracji społecznej i przystosowywaniu do samodzielnego życia.
2. W prowadzeniu oddziaływań penitencjarnych wobec osób niepełnosprawnych
uwzględnia się, w szczególności potrzeby:
 1) uwrażliwiania ogółu osadzonych na szczególną sytuację osób niepełnosprawnych
oraz kształtowania postawy akceptacji i poszanowania ich odmienności;
2) podejmowania działań mających na celu niwelowanie uprzedzeń i stereotypów
wobec osób niepełnosprawnych;
3) aktywnego włączania w dostępne dla wszystkich skazanych programy
resocjalizacyjne i zajęcia kulturalno-oświatowe;
4) obejmowania zatrudnieniem, szkoleniem zawodowym i umożliwiania udziału
w zajęciach sportowych, z uwzględnieniem wskazań lekarskich dotyczących stanu
zdrowia;
5) organizowania w miarę możliwości terapii zajęciowej;
6) wspierania tożsamości językowej osób głuchoniemych poprzez stworzenie
możliwości nauki języków migowych;
7) współpracy w realizowanych przez więzienną służbę zdrowia programach promocji
zdrowia;
8) organizowania kursów zawodowych dla skazanych opiekunów osób
niepełnosprawnych;
9) współpracy z instytucjami i organizacjami pozarządowymi, których działalność jest
ukierunkowana na pomoc osobom niepełnosprawnym.
3. Osadzonym niepełnosprawnym fizycznie, których stan zdrowia lekarz ocenił jako
uniemożliwiający samodzielne funkcjonowanie oraz wymagającym opieki i pomocy innych
osób należy zapewnić pomoc osadzonych posiadających odpowiednie kwalifikacje,
zatrudnionych jako opiekunowie osób niepełnosprawnych.

§ 56. 1. W celu przeciwdziałania wzajemnej demoralizacji osadzonych, negatywnym

przejawom podkultury przestępczej, występowaniu zachowań agresywnych i samoagresji
należy w szczególności:
1) analizować przyczyny atrakcyjności podkultury przestępczej dla osadzonych
i ograniczać korzyści wynikające z przynależności do grup nieformalnych;
2) stwarzać osadzonym możliwości zaspokojenia potrzeb psychologicznych, zwłaszcza
w zakresie bezpieczeństwa, przynależności i aktywności zbiorowej, konkurencyjne
wobec wynikających z przynależności do grup nieformalnych;
3) analizować zachowania osadzonych świadczące o związkach i przynależności
do grup nieformalnych, które mogą wskazywać na pełnione role i pozycję
w podkulturze przestępczej;
4) zwracać uwagę na osadzonych, którzy z racji cech wiktymnych mogą stać się
obiektem szykan, nietolerancji lub agresji, a w konsekwencji poszkodowanymi
w wyniku zachowań innych osadzonych;
5) osłabiać rolę i pozycję przywódców grup nieformalnych, a także osadzonych
prezentujących negatywne zachowania wobec funkcjonariuszy i pracowników
zakładu karnego oraz ograniczać ich kontakty i wpływ na innych osadzonych;
6) wykorzystywać wnioski z czynności wyjaśniających okoliczności zdarzeń w toku
prowadzonych czynności profilaktycznych;
7) organizować nie rzadziej niż raz w miesiącu odprawy penitencjarno-ochronne
z udziałem dyrektora lub jego zastępcy, funkcjonariuszy działu penitencjarnego
i ochrony oraz przedstawicieli pozostałych komórek organizacyjnych zakładu
karnego.
2. Do przeciwdziałania negatywnym zachowaniom osadzonych zobowiązane są
wszystkie komórki organizacyjne zakładu karnego.

§ 57. 1. Przeciwdziałanie negatywnym zachowaniom osadzonych winno odbywać się

w sposób kompleksowy, poprzez stworzenie dostosowanych do specyfiki zakładu karnego
systemowych rozwiązań organizacyjnych, ujętych między innymi w szczegółowych
instrukcjach przeciwdziałania podkulturze przestępczej, opracowanych dla
poszczególnych stanowisk, z uwzględnieniem specyfiki poszczególnych posterunków,
które są aktualizowane w miarę potrzeb.
2. Instrukcje przeciwdziałania podkulturze przestępczej, opracowane wspólnie
przez kierowników działów penitencjarnego i ochrony, zatwierdza dyrektor.

§ 58. Bezzwłocznie po przyjęciu osadzonego do zakładu karnego należy:

1) zwrócić uwagę na symptomy wskazujące na predyspozycje do bycia sprawcą
przemocy lub ofiarą przemocy oraz, w przypadku ich stwierdzenia, sformułować
zalecenia co do sposobu dalszego postępowania profilaktycznego lub przekazać
spostrzeżenia funkcjonariuszom właściwym do ich sformułowania;
2) ustalić wstępnie dotychczasowe związki ze środowiskiem przestępczym, stosunek
do podkultury przestępczej oraz, w uzasadnionych przypadkach, sformułować
zalecenia służące w szczególności zapewnieniu porządku i bezpieczeństwa zakładu
karnego;
3) poinformować o konsekwencjach dyscyplinarnych naruszania obowiązujących
w zakładzie karnym przepisów oraz odpowiedzialności karnej w razie udziału
w zdarzeniu noszącym znamiona przestępstwa;
4) wskazać na szkodliwość i negatywne skutki łamania ustalonego w zakładzie karnym
porządku oraz udziału w podkulturze przestępczej, pouczyć że zachowania tego typu
będą negatywną przesłanką w ocenie postępów w resocjalizacji, a także zostaną
odnotowane w opiniach dotyczących osadzonego;
5) pouczyć o sytuacjach mogących stanowić zagrożenie dla osadzonego i sposobach
reagowania na te sytuacje.

§ 59. 1. W trakcie pozbawienia wolności w zakładzie karnym należy:

1) obserwować zachowania osadzonych i symptomy mogące świadczyć
0 zachowaniach zagrażających:
a) bezpieczeństwu i porządkowi w zakładzie karnym albo bezpieczeństwu
funkcjonariuszy lub pracowników zakładu karnego,
b) bezpieczeństwu innych osadzonych,
c) własnemu życiu lub zdrowiu osadzonego;
2) obserwować zachowania osadzonych i symptomy mogące świadczyć o związkach
z podkulturą przestępczą, pełnionych w niej rolach i mogących wystąpić na tym tle
zagrożeniach;
3) rozmieszczać osadzonych w celach mieszkalnych niezależnie od deklarowanej
przynależności do grup nieformalnych, w sposób zapewniający bezpieczeństwo
osobiste i bezpieczeństwo zakładu karnego;
4) przekazywać wyznaczonemu funkcjonariuszowi odpowiedzialnemu za gromadzenie
1 przetwarzanie informacji uzyskanych w wyniku wykonywanych czynności
profilaktycznych dane o przywódcach i aktywnych uczestnikach grup nieformalnych.
2. W przypadku ujawnienia stosowania przemocy pomiędzy osadzonymi należy
niezwłocznie:
1) odizolować od siebie uczestników zdarzenia;
2) poddać uczestników zdarzenia badaniu lekarskiemu;
3) ustalić wstępnie okoliczności, przebieg oraz czas trwania zdarzenia, a także rolę
poszczególnych uczestników w jego przebiegu;
4) objąć ofiarę przemocy stosownymi oddziaływaniami wychowawczymi oraz skierować
ją do psychologa w celu określenia aktualnego stanu psychicznego, udzielenia
niezbędnej pomocy psychologicznej oraz opracowania zaleceń w zakresie dalszego
postępowania;
5) objąć sprawców przemocy stosownymi oddziaływaniami wychowawczymi oraz
 skierować do psychologa w celu przeprowadzenia oddziaływań psychokorekcyjnych
oraz opracowania zaleceń dotyczących dalszego postępowania.

§ 60. W przypadku dokonania przez osadzonego samoagresji, po udzieleniu

pierwszej pomocy, należy:
1) poddać osadzonego badaniu lekarskiemu;
2) poddać osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia:
a) okoliczności i motywów dokonania samoagresji,
b) indywidualnych mechanizmów samoagresji,
c) potrzeby objęcia osadzonego dalszą pomocą psychologiczną,
d) zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku
z dokonaną samoagresją;
3) w przypadku stwierdzenia, że powodem samoagresji było wymuszenie określonej
decyzji lub uchylanie się osadzonego od ciążącego na nim obowiązku, należy
zgodnie z art. 119 § 1 i 2 kodeksu, skierować wniosek do sądu penitencjarnego
0 obciążenie kosztami związanymi z leczeniem;
4) w przypadku stwierdzenia, że podłożem samoagresji był stan emocjonalny, należy
objąć osadzonego pomocą psychologiczną i odpowiednimi oddziaływaniami
wychowawczymi w celu zapobieżenia powtarzaniu się samoagresji.

§ 6 1 . 1. W przypadku odmowy przyjmowania posiłków przez osadzonego, o której

mowa w art. 116a pkt 5 kodeksu:
1) oddziałowy powiadamia pracownika służby zdrowia;
2) wychowawca niezwłocznie przeprowadza rozmowę, w celu ustalenia przyczyn
zachowania osadzonego oraz motywuje go do zmiany podjętych przez siebie decyzji
1kieruje do psychologa;
3) psycholog obejmuje osadzonego odpowiednimi oddziaływaniami
psychokorekcyjnymi.
2. Osadzony odmawiający przyjmowania posiłków powinien pozostawać
pod wzmożoną obserwacją pracowników służby zdrowia, oddziałowego i wychowawcy
realizowaną zgodnie ze wskazaniami właściwego kierownika działu.
3. Jeżeli odmawiającym posiłków jest osadzony cudzoziemiec, o podjęciu przez
niego protestu głodowego zawiadamia się sąd, który skierował orzeczenie do wykonania,
a w przypadku tymczasowo aresztowanego - organ, do którego dyspozycji pozostaje,
a ponadto na wniosek osadzonego lub za jego zgodą, niezwłocznie powiadamia się
pisemnie urząd konsularny, a w razie braku takiego urzędu właściwe przedstawicielstwo
dyplomatyczne.

§ 62. 1. W prowadzeniu wobec osadzonych oddziaływań penitencjarnych poprzez

pracę uwzględnia się w szczególności potrzeby:
1) zdobywania kwalifikacji i podnoszenia umiejętności zawodowych;
2) aktywizacji zawodowej;
3) wzbudzania poczucia odpowiedzialności za zaspokojenie własnych potrzeb
materialnych oraz potrzeb rodziny;
4) wykorzystania resocjalizacyjnych walorów pracy wykonywanej na rzecz organów
administracji publicznej, samorządu terytorialnego, organizacji pożytku publicznego
oraz na cele charytatywne.
2. Niezwłocznie po przyjęciu osadzonego do zakładu karnego ustala się jego
umiejętności zawodowe i potrzeby w zakresie kształcenia zawodowego dotyczące
podniesienia kwalifikacji zawodowych, a także proponowany rodzaj zatrudnienia.

§ 63. Pomocy w społecznej readaptacji osadzonych, zwanej dalej „pomocą

postpenitencjarną”, udziela się w zakresie określonym w art. 41, art. 165 § 4, art. 166,
art. 167a § 3 i 6 kodeksu oraz w przepisach regulujących wykorzystanie środków
Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

§ 64. 1. Świadczenia w postaci pomocy pieniężnej realizują wychowawca do spraw

pomocy postpenitencjarnej oraz dział finansowy.
2. W ychowawca do spraw pomocy postpenitencjarnej przyjmuje wniosek
o przyznanie pomocy pieniężnej, opiniuje go oraz informuje osadzonego o sposobie
załatwienia wniosku, a decyzję dyrektora przekazuje działowi finansowemu.
3. Wychowawca do spraw pomocy postpenitencjarnej opiniując wniosek
o przyznanie pomocy pieniężnej może wskazać inny zakres oraz formę pomocy,
niż określona we wniosku osadzonego, jeżeli z oceny informacji o osadzonym wynika,
że jest bardziej racjonalna dla osiągnięcia celu pomocy.
4. Dział finansowy umieszcza na wniosku informację o stanie bieżącym konta
osadzonego, a następnie rejestruje decyzję dyrektora w karcie depozytowej osadzonego.

§ 6 5 . 1 . Pomoc rzeczową stanowiącą ekwiwalent świadczenia, o którym mowa

w art. 166 § 3 kodeksu, realizują: wychowawca do spraw pomocy postpenitencjarnej,
dział kwatermistrzowski oraz dział finansowy.
2. Wychowawca do spraw pomocy postpenitencjarnej przyjmuje wniosek o pomoc
rzeczową i postępuje zgodnie z § 64 ust. 2, a ponadto decyzję dyrektora przekazuje
zgodnie z właściwością działowi kwatermistrzowskiemu lub finansowemu celem realizacji
pomocy rzeczowej.
3. Dział finansowy zakupuje, przechowuje i ewidencjonuje wydawane osadzonym
bilety na przejazdy środkami komunikacji miejskiej.
4. Dział kwatermistrzowski, według potrzeb składanych przez dział penitencjarny,
zakupuje, przechowuje, wydaje oraz prowadzi ewidencję biletów innych niż określone
w ust. 3, przedmiotów oraz żywności przeznaczonych do udzielania osadzonym pomocy
rzeczowej.

§ 6 6 . 1 . Czynności niezbędne do uzyskania przez osadzonego dokumentu

tożsamości realizuje wychowawca do spraw pomocy postpenitencjarnej i dział ochrony.
2. Wychowawca do spraw pomocy postpenitencjarnej:
1) zapoznaje osadzonych z trybem postępowania w sprawach wydawania dokumentów
tożsamości, ich unieważniania, wymiany, zwrotu lub utraty;
2) organizuje osadzonym wykonanie zdjęcia do dokumentu tożsamości na terenie
zakładu karnego;
3) w razie potrzeby opiniuje wniosek o zapomogę na pokrycie kosztów wykonania
fotografii oraz innych kosztów związanych z uzyskaniem dokumentu tożsamości
i przekazuje do działu finansowego decyzję dyrektora;
4) udziela osadzonym niezbędnej pomocy w wypełnieniu wniosku;
5) prowadzi, zgodnie z obowiązującymi przepisami, spis spraw.
3. Dział ochrony doprowadza osadzonych do miejsca, w którym wykonywane są
zdjęcia do dokumentów tożsamości.
4. Tryb składania przez osadzonego wniosku o wydanie dokumentu tożsamości
oraz odbierania dokumentu tożsamości, dyrektor ustala z właściwym w tych sprawach
organem.

§ 6 7 . 1 . Czynności niezbędne do uzyskania przez osadzonego świadczeń

emerytalnych, rentowych oraz orzeczeń o niepełnosprawności lub o stopniu
niepełnosprawności realizują: funkcjonariusz lub pracownik do spraw zatrudnienia
osadzonych, funkcjonariusz lub pracownik podmiotu leczniczego dla osób pozbawionych
wolności oraz wychowawca do spraw pomocy postpenitencjarnej.
2. Funkcjonariusz lub pracownik do spraw zatrudnienia osadzonych wydaje
określone odrębnymi przepisami formularze niezbędne do ubiegania się o uzyskanie
świadczeń emerytalnych i rentowych oraz sporządza zaświadczenia o wykonywaniu pracy
podczas odbywania kary pozbawienia wolności oraz udziela informacji o zasadach ich
zastosowania.
3. Funkcjonariusz lub pracownik podmiotu leczniczego dla osób pozbawionych
wolności:
1) wystawia i wydaje osadzonemu niezbędną dokumentację medyczną, w celu
dołączenia do wniosku osadzonego o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub
o stopniu niepełnosprawności;
2) wydaje określone odrębnymi przepisami formularze, niezbędne do ubiegania się
o uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności
do celów nierentowych;
3) informuje osadzonego o obowiązującym trybie postępowania, a w szczególności
o konieczności powiadamiania służby zdrowia o wyznaczonych przez zespół
do spraw orzekania o niepełnosprawności terminach posiedzeń lub konieczności
uzupełnienia dokumentacji medycznej;
4) koordynuje stawiennictwo osadzonego w siedzibie wojewódzkiego lub powiatowego
zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności lub organizuje posiedzenia
zespołu na terenie zakładu karnego.
4. Wychowawca do spraw pomocy postpenitencjarnej informuje osadzonego
o możliwości ubiegania się o uzyskanie świadczeń rentowych, emerytalnych albo
orzeczeń o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności oraz prowadzi, zgodnie
z obowiązującymi przepisami, spis spraw.
5. Pozostałe, niewymienione w ust.1, komórki organizacyjne zakładu karnego,
w zależności od potrzeb, realizują w granicach swojej właściwości merytorycznej inne
czynności wynikające z toku postępowania niezbędne do uzyskania przez osadzonego
świadczeń emerytalnych, rentowych i orzeczeń o niepełnosprawności lub o stopniu
niepełnosprawności, w szczególności transport do siedziby zespołu orzekającego oraz
wskazania wynikające z orzeczenia, o ile są możliwe do realizacji w trakcie odbywania
kary.
6. Dyrektor może zawrzeć umowę z odpowiednim organem w sprawie
organizowania posiedzeń zespołu orzekającego oraz dokonywania badań przez lekarza
orzecznika do celów rentowych na terenie zakładu karnego.
7. W przypadku powzięcia informacji o otrzymywaniu przez osadzonego renty
socjalnej dyrektor powiadamia organ właściwy do wypłaty tego świadczenia
o tymczasowym aresztowaniu lub odbywaniu kary pozbawienia wolności.

§ 6 8 . 1 . Przygotowanie osadzonego do zwolnienia realizują: wychowawca do spraw

pomocy postpenitencjarnej, dział finansowy i dział kwatermistrzowski.
2. Wychowawca do spraw pomocy postpenitencjarnej:
1) w zależności od ustaleń wynikających z weryfikacji potrzeb osadzonego z zakresu
jego przygotowania do zwolnienia, informuje zainteresowanego o możliwości
złożenia wniosku o uzyskanie pomocy, a w razie potrzeby występuje z wnioskiem
o przyznanie pomocy z urzędu;
2) udostępnia osadzonemu informacje umożliwiające nawiązanie kontaktu z właściwymi
instytucjami i organizacjami pozarządowymi w celu uzyskania stosownej pomocy
po zwolnieniu;
3) przekazuje za zgodą osadzonego informacje o potrzebie udzielenia pomocy
po zwolnieniu właściwym instytucjom i organizacjom;
 4) przekazuje osadzonemu w rozmowie końcowej informację o pomocy udzielonej
przez dyrektora.
3. Dział finansowy wypłaca zwalnianemu zapomogę pieniężną lub wydaje bilety
komunikacji miejskiej.
4. Dział kwatermistrzowski wydaje zwalnianemu odzież, obuwie, żywność oraz
bilety inne, niż określone w ust 3.

Rozdział 3
Prowadzenie badań psychologicznych, udzielanie pomocy psychologicznej oraz
prowadzenie oddziaływań psychokorekcyjnych

§ 6 9 . 1. Pomoc psychologiczna i oddziaływania psychokorekcyjne, o których mowa

w § 3 ust. 7 rozporządzenia, mają na celu w szczególności przezwyciężenie negatywnych
skutków pobytu w warunkach izolacji penitencjarnej, zapobieżenie zachowaniom
zakłócającym procesy wychowawcze, a także przygotowanie osadzonych do korzystania
z oddziaływań resocjalizacyjnych.
2. Oddziaływania, o których mowa w ust. 1, polegają w szczególności
na psychoedukacji, poradnictwie psychologicznym oraz interwencjach kryzysowych.
3. Superwizję prowadzonych przez psychologów oddziaływań, o których mowa
w ust. 1 i 2, organizuje dyrektor albo dyrektor okręgowy.

§ 70. 1. Opinie psychologiczne, o których mowa w § 12 rozporządzenia, zawierają:

1) określenie przedmiotu opinii;
2) wskazanie zastosowanych metod badania;
3) ustalenia i oceny psychologa dotyczące cech oraz psychologicznych mechanizmów
zachowania istotnych w kontekście przedmiotu opinii;
4) wnioski lub zalecenia dotyczące postępowania ze skazanym wynikające z treści
opinii.
2. Opinia psychologiczna przed sporządzeniem wniosku o zakwalifikowanie
skazanego uzależnionego od alkoholu albo środków odurzających lub substancji
psychotropowych do odbywania kary w systemie terapeutycznym, zawiera
w szczególności:
1) ustalenie ilości i rodzaju używanych przez skazanego substancji psychoaktywnych,
a także okoliczności i częstotliwości ich używania;
2) opis stosowanych przez skazanego wzorców i sposobów używania substancji
psychoaktywnych;
3) ustalenia dotyczące okresów abstynencji skazanego oraz podejmowanych
w przeszłości prób leczenia uzależnienia;
4) wyszczególnienie stwierdzonych zdrowotnych, społecznych i prawnych konsekwencji
używania przez skazanego substancji psychoaktywnych;
5) wyszczególnienie i opis rozpoznanych u skazanego objawów uzależnienia;
6) charakterystykę motywacji skazanego do podjęcia terapii uzależnienia;
7) ustalenie, czy skazany wyraża zgodę na objęcie leczeniem i rehabilitacją w związku
z uzależnieniem;
8) propozycję skierowania skazanego do odbywania kary pozbawienia wolności
w systemie terapeutycznym w oddziale terapeutycznym lub poza oddziałem.
3. Opinia psychologiczna o skazanym na karę dożywotniego pozbawienia wolności,
a także na karę 25 lat pozbawienia wolności przed podjęciem decyzji przez komisję
penitencjarną o skierowaniu do zakładu typu półotwartego zawiera w szczególności:
 1) ocenę stopnia realizacji wskazań i zaleceń zawartych w orzeczeniu psychologiczno -
penitencjarnym;
2) charakterystykę cech osobowości i właściwości osobistych skazanego w kontekście
odbywania kary w warunkach zakładu karnego typu półotwartego;
3) ewentualne przeciwwskazania psychologiczne do odbywania kary w zakładzie typu
półotwartego;
4) wnioski dotyczące skierowania skazanego do odpowiedniego typu zakładu.
4. Opinia psychologiczna przed podjęciem decyzji o złożeniu do sądu opiekuńczego
wniosku o zgodę na oddzielenie dziecka od matki odbywającej karę, przebywającej
z dzieckiem w domu dla matki i dziecka, lub o przedłużenie albo skrócenie okresu
przebywania dziecka z matką zawiera w szczególności:
1) diagnozę środowiska rodzinnego i ocenę alternatywnych źródeł opieki dla dziecka;
2) charakterystykę aktualnego stanu psychicznego matki;
3) ocenę wydolności wychowawczej i umiejętności rodzicielskich matki;
4) charakterystykę więzi emocjonalnej istniejącej pomiędzy matką a dzieckiem;
5) ocenę prawidłowości rozwoju dziecka;
6) wnioski dotyczące oddzielenia dziecka od matki lub przedłużenia albo skrócenia
okresu przebywania dziecka z matką.
5. Opinia psychologiczna przed podjęciem decyzji o złożeniu wniosku do sądu
penitencjarnego o wydanie orzeczenia o obciążeniu skazanego kosztami związanymi
z leczeniem spowodowanego u siebie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia zawiera
w szczególności:
1) opis zdarzenia i ustalenie okoliczności istotnych dla oceny zachowania skazanego;
2) ustalenie i ocenę motywów działania skazanego;
3) ocenę potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną;
4) zalecenia odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku
z dokonaną samoagresją;
5) propozycję obciążenia albo odstąpienia od obciążania skazanego kosztami
związanymi z leczeniem.
6. Opinia psychologiczna przed wymierzeniem skazanemu kary dyscyplinarnej
umieszczenia w celi izolacyjnej oraz po dokonaniu przez psychologa kontroli, o której
mowa w art. 148 § 3 kodeksu, w przypadku stwierdzenia przesłanek uniemożliwiających
dalsze odbywanie tej kary zawiera w szczególności:
1) charakterystykę aktualnego stanu psychicznego skazanego;
2) ocenę wpływu kary dyscyplinarnej umieszczenia w celi izolacyjnej na stan psychiczny
i zachowanie skazanego;
3) wskazanie ewentualnych przeciwwskazań psychologicznych do wymierzania
skazanemu kary dyscyplinarnej umieszczenia w celi izolacyjnej lub przesłanek
uniemożliwiających dalsze odbywanie tej kary albo stwierdzenie braku takich
przeciwwskazań.
7. Opinia psychologiczna w przypadku podejrzenia skłonności samobójczych
zawiera w szczególności:
1) określenie czynników ryzyka samobójczego i czynników chroniących;
2) określenie stopnia ryzyka samobójczego;
3) propozycje wyeliminowania lub modyfikacji możliwych do zmiany czynników ryzyka;
4) zalecenia dotyczące sposobu postępowania z osadzonym.
 Rozdział 4
Prowadzenie oddziaływań terapeutycznych

§71.1. Zespołowa realizacja oddziaływań specjalistycznych w oddziale

terapeutycznym polega na uczestnictwie wszystkich członków zespołu terapeutycznego,
w szczególności w:
1) realizacji programu oddziału terapeutycznego;
2) prowadzeniu zajęć określonych w programie oddziału;
3) omawianiu przebiegu prowadzonych zajęć grupowych i terapii indywidualnej
poszczególnych skazanych;
4) dokonywaniu ocen realizacji indywidualnych programów terapeutycznych skazanych;
5) prowadzeniu rozmowy po przyjęciu skazanego do oddziału terapeutycznego;
6) superwizji pracy zespołu.
2. Podział zadań, o których mowa w ust. 1 pkt 1-3, pomiędzy członków zespołu
terapeutycznego ustala kierownik działu terapeutycznego, uwzględniając specyfikę zadań
dla poszczególnych stanowisk określonych w ramowych zakresach czynności.
3. Zebrania zespołu terapeutycznego odbywają się nie rzadziej niż raz w tygodniu.

§ 72. Program oddziału terapeutycznego obok elementów, o których mowa w § 19

ust. 1 pkt. 1-4 rozporządzenia, zawiera także opis sesji programu wraz z informacjami
i materiałami pomocniczymi niezbędnymi do ich przeprowadzenia.

§ 7 3 . 1. Skazanych uzależnionych, którzy nie wykazują motywacji do uczestnictwa

w terapii, obejmuje się po przyjęciu do oddziału intensywnymi oddziaływaniami
motywującymi do zaangażowania się w proces terapii i do pogłębionej pracy własnej,
prowadzonymi co najmniej przez 30 dni.
2. W przypadku braku efektów oddziaływań, o których mowa w ust. 1, po ich
uprzednim szczegółowym udokumentowaniu, skazany może zostać wypisany z oddziału
terapeutycznego przed ukończeniem terapii.
3. Brak współdziałania skazanego w opracowaniu lub wykonaniu indywidualnego
programu terapeutycznego uwzględnia się w szczególności przy dokonywaniu ocen
okresowych postępów w resocjalizacji i opiniowaniu.
4. Skazanego wypisanego z oddziału przed ukończeniem terapii w trybie, o którym
mowa w ust. 2, można ponownie skierować do oddziału terapeutycznego w przypadku
zmiany postawy.

§ 74. 1. Skazanego uzależnionego, który swoim zachowaniem w poważnym stopniu

zaburza przebieg zajęć grupowych, albo zagraża innym uczestnikom terapii, obejmuje się
intensywnymi oddziaływaniami psychokorekcyjnymi, w celu zmiany postawy i zachowania.
2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, w razie nieskuteczności
oddziaływań, o których mowa w ust. 1, przepis § 73 ust. 2-4 stosuje się odpowiednio.

§ 75. W uzasadnionych względami terapeutycznymi indywidualnych przypadkach

czas pobytu skazanego w oddziale terapeutycznym dla skazanych uzależnionych może
zostać przedłużony albo skrócony, jednak nie więcej niż o 1/3 czasu trwania programu.

§ 7 6 . 1 . Przed sporządzeniem opinii psychologicznej o skazanym w związku

z zamiarem przedłożenia komisji penitencjarnej wniosku o zakwalifikowanie skazanego
uzależnionego od alkoholu albo środków odurzających lub substancji psychotropowych do
odbywania kary w systemie terapeutycznym, psycholog na podstawie dostępnej
dokumentacji zapoznaje się w szczególności z lekarską diagnozą uzależnienia skazanego.
 2. Jeżeli brak jest diagnozy uzależnienia skazanego, a u skazanego występują
objawy uzależnienia, psycholog kieruje wówczas skazanego na badania lekarskie celem
potwierdzenia lub wykluczenia jego uzależnienia.
3. Niezwłocznie po sporządzeniu opinii psychologicznej, o której mowa w ust. 1,
skazanego kieruje się na posiedzenie komisji penitencjarnej.
4. W przypadku, jeżeli skazany uzależniony nie wyraża zgody na objęcie go
leczeniem i rehabilitacją, stosuje się oddziaływania motywujące go do poddania się
takiemu leczeniu lub rehabilitacji, a w razie ich nieskuteczności:
1) występuje się na podstawie art. 117 kodeksu z wnioskiem o wydanie postanowienia
w przedmiocie zastosowania wobec skazanego leczenia i rehabilitacji w związku
z uzależnieniem;
2) brak zgody skazanego uwzględnia się w ocenach i opiniach.
5. Po wydaniu decyzji komisji penitencjarnej w przedmiocie skierowania skazanego
do oddziału terapeutycznego dla osób uzależnionych, psycholog ustala możliwości
przyjęcia skazanego do właściwego oddziału terapeutycznego, a w szczególności:
1) sprawdza dostępne terminy przyjęcia w oddziałach terapeutycznych właściwych
ze względu na przeznaczenie i kategorię skazanych;
2) dokonuje wyboru oddziału terapeutycznego;
3) zgłasza skazanego do wybranego oddziału terapeutycznego.
6. W okresie oczekiwania na przyjęcie skazanego do oddziału terapeutycznego
dla osób uzależnionych, w stosowanych oddziaływaniach wychowawczych
i psychologicznych uwzględnia się w szczególności potrzebę odpowiedniego
przygotowania skazanego do uczestnictwa w terapii oraz wzbudzenia lub podtrzymania
motywacji.
7. W przypadku wystąpienia okoliczności skutkującej brakiem możliwości
przetransportowania skazanego do oddziału terapeutycznego w ustalonym terminie,
niezwłocznie zawiadamia się kierownika właściwego działu terapeutycznego.

§ 77. W przypadku skazanego uzależnionego, który uprzednio wyrażał zgodę

na objęcie leczeniem i rehabilitacją, a po przyjęciu do oddziału terapeutycznego
albo w trakcie terapii cofnął uprzednio wyrażaną zgodę, stosuje się odpowiednio przepisy
§ 73 lub § 76 ust. 4.

§ 78. 1. Do oddziału terapeutycznego dla osób uzależnionych, w pierwszej kolejności

przyjmuje się:
1) skazanych uzależnionych, wobec których sąd orzekł system terapeutyczny
wykonania kary pozbawienia wolności lub umieszczenie w zakładzie karnym,
w którym stosuje się szczególne środki lecznicze lub rehabilitacyjne;
2) skazanych uzależnionych, którzy wymagają dokończenia rozpoczętej terapii,
po przerwie w terapii.
2. Pozostałe osoby przyjmuje się do oddziału terapeutycznego w kolejności
zgłoszeń.
3. Kierownik działu terapeutycznego może ustalić odleglejszy, niż wynika
z kolejności zgłoszeń, termin przyjęcia do oddziału terapeutycznego w przypadku, jeżeli
zgłaszający uzasadnia taką potrzebę względami resocjalizacyjnymi albo terapeutycznymi,
a także termin krótszy, w celu wykorzystania wolnego miejsca.

§ 7 9 . 1 . Skazanego uzależnionego, który odbył uprzednio terapię w związku

z uzależnieniem, kieruje się do oddziału terapeutycznego w przypadku, jeżeli dostępne
dane osobopoznawcze wskazują na nawrót uzależnienia.
2. W indywidualnym programie terapeutycznym skazanego, o którym mowa
w ust. 1, uwzględnia się w szczególności potrzebę zapobiegania nawrotom uzależnienia.
 § 80. 1. Skazanego wykazującego objawy uzależnienia od alkoholu i jednocześnie
od środków odurzających lub substancji psychotropowych kieruje się do oddziału
dla skazanych uzależnionych od alkoholu wyłącznie w przypadku, jeżeli uzależnienie
od alkoholu ma charakter pierwotny i dominujący. W pozostałych przypadkach skazanego
kieruje się do oddziału dla osadzonych uzależnionych od środków odurzających
lub substancji psychotropowych.
2. Skazanego uzależnionego, wykazującego objawy niepsychotycznych zaburzeń
psychicznych lub upośledzenie umysłowe, kieruje się do oddziału terapeutycznego dla
skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo
w przypadku, jeżeli zaburzeniom psychicznym lub upośledzeniu umysłowemu towarzyszy
brak umiejętności przystosowania się do warunków i wymagań zakładu karnego.
W pozostałych przypadkach, skazanego kieruje się do odpowiedniego oddziału
terapeutycznego dla skazanych uzależnionych.

§ 8 1 . 1 . Skazanego, co do którego zachodzi przypuszczenie konieczności

stosowania oddziaływań w warunkach oddziału terapeutycznego dla skazanych
z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo
niezwłocznie:
1) kieruje się do ośrodka diagnostycznego celem przeprowadzenia badań
psychologicznych, w wyniku których sporządza się orzeczenie psychologiczno-
penitencjarne;
2) umieszcza się w warunkach oddziału terapeutycznego dla skazanych
z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo, jeżeli
w wyniku badań psychologiczno-penitencjarnych stwierdzono taką potrzebę.
2. Skazanego, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, który z uzasadnionych powodów
czasowo przebywa poza macierzystym oddziałem terapeutycznym, obejmuje się
oddziaływaniami terapeutycznymi prowadzonymi przez personel innego oddziału
terapeutycznego dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub
upośledzonych umysłowo, a przypadku braku takiego oddziału w zakładzie karnym, przez
psychologa oraz pracownika działu penitencjarnego do spraw terapii zajęciowej, jeżeli
odpowiednie stanowisko zostało utworzone.

§ 82. 1. Indywidualny program terapeutyczny sporządza się:

1) w przypadku skazanego skierowanego do odbywania kary pozbawienia wolności
w systemie terapeutycznym poza oddziałem terapeutycznym w terminie określonym
w § 14 ust. 4 i 5 rozporządzenia;
2) w przypadku skazanego skierowanego do oddziału terapeutycznego niezwłocznie
po opracowaniu diagnozy, o której mowa w § 21 ust. 4 rozporządzenia, nie później
niż w ciągu 30 dni od przyjęcia skazanego do oddziału terapeutycznego.
2. W oddziałach terapeutycznych dla osób uzależnionych okres diagnozowania jest
wliczany do czasu trwania terapii określonego w programie oddziału.
3. W okresie diagnozowania skazany winien być zobowiązany do uczestnictwa
w zajęciach określonych w programie oddziału.

§ 83. Dla skazanego, który odbył część kary pozbawienia wolności w oddziale
terapeutycznym, wobec którego zespół terapeutyczny zakończył oddziaływania,
opracowuje się zalecenia do realizacji w czasie wykonywania pozostałej części kary.

§ 84. Dyrektor stwarza odpowiednie warunki do realizacji programu oddziału

terapeutycznego, w szczególności poprzez:
1) zapewnienie odpowiedniej liczby pomieszczeń do terapii, wyposażonych w sprzęt
i urządzenia dostosowane do charakteru prowadzonych zajęć;
 2) zapewnienie, w ramach zatwierdzonego planu finansowego zakładu karnego,
środków na zakup pomocy i materiałów niezbędnych do prowadzenia oddziaływań
terapeutycznych oraz superwizji pracy zespołu terapeutycznego.

§85.1. Skazanego uzależnionego, który został skierowany do oddziału

terapeutycznego, obejmuje się w miarę potrzeb oddziaływaniami mającymi na celu
przygotowanie go do terapii oraz podtrzymania jej efektów.
2. Przygotowanie do terapii skazanego oczekującego na przyjęcie do oddziału
terapeutycznego polega w szczególności na:
1) wyjaśnianiu w rozmowach wychowawczych i psychologicznych potrzeby i powodów
skierowania go do terapii;
2) przekazywaniu mu informacji na temat czekającej go terapii;
3) rozwiązywaniu innych problemów skazanego warunkujących właściwe wykorzystanie
oferty oddziału terapeutycznego.
3. Podtrzymywanie efektów terapii ukończonej przez skazanego polega
w szczególności na:
1) pomocy w realizacji zaleceń zawartych w ocenie końcowej przebiegu i efektów
terapii;
2) utrwalaniu zmian w sposobie myślenia i zachowaniu, jakie nastąpiły w oddziale
terapeutycznym;
3) prowadzeniu w zakładzie karnym grupy wsparcia dla absolwentów programów
terapeutycznych;
4) umożliwianiu udziału w spotkaniach grup samopomocowych.

Rozdział 5
Dokumentowanie prowadzonych oddziaływań penitencjarnych i terapeutycznych

§ 8 6 . 1 . Informacje, które nie zostały ujęte we wzorze formularza teczki

osobopoznawczej, stanowiącym załącznik do rozporządzenia oraz nie podlegają
włączeniu do teczki terapeutycznej, a także prowadzone oddziaływania penitencjarne
i terapeutyczne dokumentowane są w systemie informatycznym, zgodnie z wymaganiami
tego systemu oraz zasadami określonymi w instrukcji w sprawie szczegółowych zasad
gromadzenia informacji i danych osobowych w systemie informatycznym w zakresie
właściwości merytorycznej Biura Penitencjarnego Centralnego Zarządu Służby
Więziennej.
2. Do dokumentowania prowadzonych oddziaływań penitencjarnych, które nie są
odnotowywane w systemie informatycznym, wykorzystuje się druki, wzory i rejestry
stanowiące załącznik do niniejszego zarządzenia.
3. W uzasadnionych przypadkach informacje zawarte w systemie informatycznym
mogą być drukowane i załączane do teczki osobopoznawczej osadzonego. Wydruki ze
stopniem, imieniem, nazwiskiem lub pieczątką imienną wraz z podpisem osoby
dokonującej wydruku załącza się do teczki osobopoznawczej chronologicznie, według daty
ich wytworzenia.

§ 8 7 . 1 . Teczkę osobopoznawczą prowadzi i przechowuje wychowawca; zdjęcie

osadzonego przekazuje dział ewidencji. Wychowawca na bieżąco odnotowuje w teczce
osobopoznawczej informacje określone we wzorze teczki oraz dołącza dokumenty
dotyczące osadzonego wytworzone poza systemem informatycznym.
2. Do teczki osobopoznawczej włącza się, w kolejności wpływu, z zastrzeżeniem
ust. 3, w szczególności:
 1) opinie sądowo-psychiatryczne, sądowo-psychologiczne i sądowo-seksuologiczne
przesłane przez sąd, sporządzone w trakcie postępowania karnego;
2) kopie wniosków o wydanie postanowienia wraz z kopiami odpisów orzeczeń sądu lub
sędziego penitencjarnego w sprawach:
a) o stosowanie leczenia lub rehabilitacji wobec skazanego uzależnionego
od alkoholu, środków odurzających lub psychotropowych albo skazanego
za przestępstwo określone w art. 197-203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. -
Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.6)), zwanej dalej „Kodeks karny”,
popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych,
b) o obciążenie osadzonego kosztami związanymi z leczeniem spowodowanego
u siebie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia,
c) o zarządzenie przeprowadzenia badań psychologicznych i psychiatrycznych,
d) zmiany określonego w wyroku rodzaju lub typu zakładu karnego lub orzeczonego
systemu terapeutycznego wykonywania kary;
3) kopie wniosków o wydanie postanowienia wraz z kopiami odpisów orzeczeń
o odmowie w sprawach:
a) o udzielenie warunkowego przedterminowego zwolnienia,
b) o udzielenie przerwy w wykonaniu kary,
c) o orzeczenie, zmianę lub uchylenie środka zabezpieczającego;
4) sporządzone w zakresie właściwości merytorycznej działu penitencjarnego
lub terapeutycznego:
a) kopię wniosku o niezaliczenie skazanemu czasu przebywania poza zakładem
karnym na podstawie zezwolenia na czasowe opuszczenie terenu tego zakładu
w trybie art. 140 § 4 kodeksu,
b) kopie zawiadomień w trybie przepisów art. 168a kodeksu;
5) opinie o skazanym lub tymczasowo aresztowanym sporządzone na polecenie sądu
lub w związku z wnioskiem osadzonego;
6) zawiadomienie organu dysponującego o wprowadzeniu do wykonania postanowienia
o tymczasowym aresztowaniu wobec osoby już pozbawionej wolności;
7) zgodę tymczasowo aresztowanego, skazanego wyrokiem sądu pierwszej instancji -
w stosunku do którego sąd nie sprzeciwił się przeniesieniu do zakładu karnego - na
stosowanie względem niego przepisów o wykonywaniu kary pozbawienia wolności;
8) obliczenia okresu wykonywania kary;
9) przesłane przez sąd informacje dotyczące osoby skazanego;
10) informacje z wywiadów przeprowadzonych przez kuratora sądowego oraz innych
organów powołanych do przeprowadzenia wywiadu środowiskowego;
11) opinie z placówek opiekuńczo-wychowawczych i zakładów poprawczych;
12) informacje uzyskane od rodziny osadzonego;
13) zatrzymaną korespondencję, o której mowa w art. 105 § 4 kodeksu;

6> Zmiany wymienionej ustawy zostaty ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840, z 1999 r. Nr 64,
poz. 729 i Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 98,
poz. 1071, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r.
Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889 i Nr 243, poz. 2426, z 2005 r. Nr 86, poz. 732, Nr 90,
poz. 757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr 180, poz. 1493, z 2006 r. Nr 190,
poz. 1409, Nr 218, poz. 1592 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123, poz. 850, Nr 124,
poz. 859 i Nr 192, poz. 1378, z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122, poz. 782, Nr 171, poz. 1056, Nr 173,
poz. 1080 i Nr 214, poz. 1344, z 2009 r. Nr 62, poz. 504, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr 190,
poz. 1474, Nr 201, poz. 1540 i Nr 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 40, poz. 227 i poz. 229, Nr 98!
poz. 626, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr 152, poz. 1018 i poz. 1021, Nr 182, poz. 1228, Nr 225,
poz. 1474 i Nr 240, poz. 1602, z 2011 r. Nr 17, poz. 78, Nr 48, poz. 245, Nr 72, poz. 381, Nr 94, poz. 549,
Nr 117, poz. 678, Nr 133, poz. 767, Nr 160, poz. 964, Nr 191, poz. 1135, Nr 217, poz. 1280, Nr 233,'
poz. 1381 i Nr 240, poz. 1431, z 2012 r. poz. 611, z 2013 r. poz. 849, poz. 905, poz. 1036 i poz. 1247,’
z 2014 r. poz. 538, z 2015 r. poz. 396, poz. 541, poz. 1528, poz. 1549, poz. 1707.
 14) oświadczenia osadzonego istotne dla zapewnienia jego bezpieczeństwa osobistego;
15) notatki funkcjonariuszy i pracowników zakładu karnego, mające istotny wpływ
na zapewnienie bezpieczeństwa osobistego osadzonego lub bezpieczeństwa
jednostki penitencjarnej albo mające istotny wpływ na prowadzenie oddziaływań
penitencjarnych;
16) wnioski o zakwalifikowanie oraz weryfikację zakwalifikowania do osadzonych,
0 których mowa w art. 88a § 1 lub art. 212a § 1 kodeksu;
17) uzasadnienie wyroku, jeżeli zostało przekazane przez dział ewidencji.
3. Kopię pisemnej informacji sądu lub prokuratora, że Europejski Trybunał Praw
Człowieka zastosował wobec skazanego środek tymczasowy, umieszcza się wewnątrz
teczki osobopoznawczej przed dokumentami, o których mowa w ust 2.
4. Do teczki osobopoznawczej osadzonego dołącza się archiwalną teczkę
osobopoznawczą.

§8 8. 1. Stronę 1 opinii o osadzonym wypełnia funkcjonariusz lub pracownik działu

ewidencji, stronę 2 wychowawca.
2. Na stronie 2 opinii zamieszcza się w szczególności:
1) w pkt 1 informacje o których mowa w § 87 ust. 3 pkt 5;
2) w pkt 2 informacje dotyczące:
a) wykonania zadań określonych w indywidualnym programie oddziaływania lub
indywidualnym programie terapeutycznym, ze szczególnym uwzględnieniem
efektów prowadzonych wobec skazanych oddziaływań,
b) sposobu realizacji obowiązków nałożonych przez sąd,
c) przestrzegania porządku i dyscypliny,
d) zachowania osadzonego wobec innych osadzonych i przełożonych,
e) zachowań agresywnych, samoagresji, stosowania środków przymusu
bezpośredniego,
f) przyznanych nagród i ulg oraz wymierzonych kar dyscyplinarnych,
g) uczestnictwa w systemie przepustkowym,
h) przebiegu pracy i nauki,
i) uczestnictwa w programach resocjalizacji,
j) relacji z rodziną lub innymi osobami bliskimi,
k) związków z podkulturą przestępczą,
I) zainteresowań, aktywności w zajęciach kulturalno-oświatowych, wychowania
fizycznego i sportowych,
m) stosunku do popełnionego przestępstwa;
3) w pkt 3 wnioski wynikające z:
a) prognozy kryminologiczno-społecznej,
b) potrzeb postpenitencjarnych;
4) w przypadku postawienia negatywnej prognozy kryminologiczno-społecznej,
na stronie 2 opinii w pkt. 3 odnotowuje się ponadto propozycje w zakresie nałożenia
obowiązków wynikających z deficytów zdiagnozowanych w trakcie odbywania kary
pozbawienia wolności, które stanowiły przyczyny popełnionych przestępstw
1wymagają dalszej korekcji;
5) w przypadku skazanego odbywającego karę za przestępstwa z art. 197-203 Kodeksu
karnego, na stronie 2 opinii w pkt. 2 odnotowuje się ponadto informację
o stwierdzeniu przez sąd skazujący związku popełnionego przestępstwa
z zaburzeniami preferencji seksualnych.

§ 89. Oddziaływania, o których mowa w § 69 ust. 1, a zwłaszcza fakt ich

przeprowadzenia, dokonane ustalenia i rodzaj zastosowanej pomocy, wskazania dla
osadzonego oraz zalecenia związane z dalszym postępowaniem z osadzonym,
dokumentuje się w systemie informatycznym. W razie braku istotnych informacji
osobopoznawczych psycholog odstępuje od sporządzania notatki i poprzestaje
na odnotowaniu w polu treść notatki faktu przyjęcia osadzonego.

§ 90. 1. W teczce terapeutycznej dokumentuje się:

1) oddziaływania terapeutyczne prowadzone w oddziałach terapeutycznych dla
skazanych uzależnionych;
2) oddziaływania terapeutyczno-resocjalizacyjne prowadzone wobec skazanych
za przestępstwa z art. 197-203 Kodeksu karnego, w związku z zaburzeniami
preferencji seksualnych.
2. W systemie informatycznym dokumentuje się oddziaływania terapeutyczne
prowadzone wobec skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego
ze względu na niepsychotyczne zaburzenia psychiczne lub upośledzenie umysłowe oraz
skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego poza oddziałem.
3. Teczkę terapeutyczną zakłada się niezwłocznie po rozpoczęciu oddziaływań
terapeutycznych.

§ 91. 1. Do teczki terapeutycznej osadzonego włącza się:

1) informacje osobopoznawcze uzyskane w toku terapii, które podlegają szczególnej
ochronie, zgodnie z zasadami etycznymi obowiązującymi w pracy terapeutycznej;
2) diagnozę i indywidualny program terapeutyczny, o których mowa w § 21 ust. 4-5
rozporządzenia, sporządzone dla skazanych zakwalifikowanych do oddziału
terapeutycznego dla uzależnionych i skazanych za przestępstwa z art. 197-203
Kodeksu karnego popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych,
zakwalifikowanych do oddziału terapeutycznego, w którym realizowany jest
odpowiedni program terapeutyczno-resocjalizacyjny;
3) rejestr indywidualnych kontaktów terapeutycznych;
4) podpisane przez skazanego: kontrakt terapeutyczny i kontrakt długoterminowy oraz
pisemną zgodę skazanego na przetwarzanie jego danych osobowych do celu
prowadzonych badań efektywności terapii, jeżeli są przewidziane w programie
oddziału;
5) kopię oceny końcowej przebiegu i efektów terapii.
2. Do teczki terapeutycznej skazanego można włączać:
1) wywiady diagnostyczne;
2) ankiety;
3) oceny cząstkowe przebiegu terapii sporządzane w trakcie terapii;
4) kopie zawartych w teczce osobopoznawczej informacji istotnych dla programowania
lub późniejszego odtworzenia przebiegu terapii.
3. Wykonane przez skazanego w trakcie terapii prace i zadania pisemne
pozostawia się skazanemu, chyba że szczególne względy lub okoliczności przemawiają
za włączeniem ich do teczki terapeutycznej.

§ 9 2 . 1.Teczkę terapeutyczną skazanego przebywającego w oddziale

terapeutycznym prowadzi członek zespołu terapeutycznego wyznaczony do prowadzenia
jego terapii indywidualnej.
2. Prawo wglądu do teczek terapeutycznych mają uprawnione organy oraz osoby
uprawnione do merytorycznego nadzoru działalności terapeutycznej, do których zalicza się
przełożonych legitymujących się wykształceniem psychologicznym lub certyfikatem
specjalisty terapii uzależnień albo psychoterapeuty.
3. Teczki terapeutyczne przechowuje się w sposób zapewniający ochronę
poufności zawartych w nich informacji.
 Rozdział 6
Organizacja działów penitencjarnych i terapeutycznych

§ 93. 1. W skład działu penitencjarnego, z zastrzeżeniem ust. 4, mogą wchodzić,:

1) kierownik działu;
2) zastępca kierownika działu;
3) wychowawcy realizujący zadania w powierzonych grupach wychowawczych;
4) psychologowie;
5) wychowawcy do spraw:
a) kulturalno - oświatowych,
b) wychowania fizycznego i sportu,
c) biblioteki,
d) pomocy postpenitencjarnej,
6) stanowiska do spraw:
a) terapii uzależnień,
b) terapii zajęciowej,
c) zatrudnienia osadzonych.
2. Przy ustalaniu ilości stanowisk, o których mowa w ust. 1, bierze się pod uwagę
pojemność zakładu karnego, a przy ustalaniu rodzajów tych stanowisk także typ zakładu,
kategorię osadzonych oraz istniejącą infrastrukturę.
3. Ustalona liczba stanowisk powinna zapewnić prowadzenie odpowiedniej jakości
oddziaływań penitencjarnych wobec osadzonych przebywających w zakładzie karnym
oraz uwzględniać normę, że:
1) wychowawca prowadzi oddziaływania penitencjarne w powierzonej mu grupie
wychowawczej, nieprzekraczającej 40 skazanych, ukaranych i tymczasowo
aresztowanych względem których stosuje się przepisy o wykonywaniu kary
pozbawienia wolności lub 60 tymczasowo aresztowanych;
2) psycholog prowadzi badania psychologiczne, udziela pomocy psychologicznej oraz
obejmuje osadzonych odpowiednimi oddziaływaniami psychokorekcyjnymi wobec
grupy nieprzekraczającej 200 osadzonych.
4. Stanowiska, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 3 i 4, tworzy się obligatoryjnie.
Dyrektor zapewnia wykonanie zadań określonych w zakresach czynności
dla stanowisk, o których mowa w ust. 1, w przypadku, jeżeli stanowiska te nie zostały
odrębnie powołane.

§94.1. W skład działu terapeutycznego, oddziału dla skazanych

z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo, wchodzą:
1) kierownik działu;
2) psychologowie;
3) wychowawcy;
4) stanowisko do spraw terapii zajęciowej.
2. W dziale, o którym mowa w ust. 1, można utworzyć stanowiska:
1) lekarza;
2) pielęgniarki;
3) do spraw terapii uzależnień.
3. W skład działu terapeutycznego, oddziału dla skazanych uzależnionych,
wchodzą:
1) kierownik działu;
2) psychologowie;
3) stanowiska do spraw terapii uzależnień.
 4. W dziale terapeutycznym oddziału dla skazanych uzależnionych można utworzyć
stanowisko wychowawcy.
5. W przypadku, jeżeli stanowiska, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2 lub ust. 4,
nie zostały utworzone, ich zadania wykonują funkcjonariusze lub pracownicy podmiotu
leczniczego dla osób pozbawionych wolności lub wychowawca działu penitencjarnego,
wykonujący swoje obowiązki w oddziale terapeutycznym.
6. W zakładzie karnym, w którym istnieją dwa lub więcej oddziały terapeutyczne
przeznaczone dla różnych kategorii skazanych, tworzy się jeden albo odpowiednią liczbę
działów terapeutycznych. W przypadku utworzenia jednego działu, można utworzyć
stanowisko zastępcy kierownika działu terapeutycznego.
7. Przy ustalaniu ilości i rodzaju stanowisk, o których mowa w ust. 1 i 3, uwzględnia
się pojemność i przeznaczenie oddziału terapeutycznego, a także standardy obowiązujące
w pozawięziennych placówkach udzielających świadczeń terapeutycznych osobom
z zaburzeniami psychicznymi, upośledzonym umysłowo oraz uzależnionym.

§ 95. Zakresy czynności dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach

wymienionych w § 94 ust. 2 pkt 1-2, w części terapeutycznej określa kierownik działu
terapeutycznego, a w części medycznej kierownik podmiotu leczniczego dla osób
pozbawionych wolności.

Rozdział 7
Ramowe zakresy czynności funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych
i terapeutycznych oraz oddziałów penitencjarnych

§ 96. 1. Funkcjonariuszom i pracownikom działów penitencjarnego, terapeutycznego

oraz oddziałów penitencjarnych opracowuje się zakresy czynności.
2. W zakresach czynności funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych
i terapeutycznych nie nakłada się zadań, które nie mieszczą się w obszarze oddziaływań
penitencjarnych i stanowią dla nich zadania dodatkowe, chyba że wynikają one
z odrębnych przepisów.

§ 97. 1. Kierownik działu penitencjarnego w zakładzie karnym organizuje i nadzoruje

pracę działu penitencjarnego oraz prowadzenie przez funkcjonariuszy i pracowników
działu oddziaływań penitencjarnych. Do jego obowiązków należy w szczególności:
1) przydzielanie zadań funkcjonariuszom i pracownikom działu penitencjarnego;
2) sprawowanie nadzoru i kontroli nad realizacją obowiązków wykonywanych przez
funkcjonariuszy i pracowników działu penitencjarnego;
3) organizowanie i realizacja szkoleń dla funkcjonariuszy i pracowników działu
penitencjarnego oraz pracowników innych komórek organizacyjnych w zakresie
prowadzenia oddziaływań penitencjarnych;
4) dokonywanie analiz, sporządzanie opracowań, sprawozdań i raportów oraz innej
niezbędnej dokumentacji w zakresie prowadzonych oddziaływań penitencjarnych
oraz sprawowanie nad nimi nadzoru i kontroli;
5) opiniowanie i wnioskowanie w sprawach kadrowych dotyczących funkcjonariuszy
i pracowników działu penitencjarnego;
6) udzielanie pomocy i instruktażu w zakresie rozwiązywania problemów
wychowawczych;
7) nadzór nad prawidłowym rozmieszczeniem skazanych, ukaranych i tymczasowo
aresztowanych, względem których stosuje się przepisy o wykonywaniu kary
pozbawienia wolności, a w zakresie przemieszczania tymczasowo aresztowanych
 względem których nie stosuje się przepisów o wykonywaniu kary pozbawienia
wolności, zgodnie z przepisami w sprawie czynności administracyjnych związanych z
wykonywaniem tymczasowego aresztowania oraz kar i środków przymusu
skutkujących pozbawienie wolności oraz dokumentowania tych czynności;
8) współpraca z kierownikiem działu ochrony w zakresie zapewnienia właściwej
atmosfery i nastrojów wśród osadzonych w zakładzie karnym;
9) koordynowanie współpracy z innymi komórkami organizacyjnymi oraz podmiotami,
0 których mowa w art. 38 § 1 kodeksu, w zakresie prowadzenia oddziaływań
penitencjarnych;
10) zgłaszanie potrzeb do preliminarza wydatków budżetowych oraz nadzór nad
właściwym wydatkowaniem środków finansowych przyznanych na działalność
kulturalno-oświatową i sportową, pomoc postpenitencjarną, zatrudnienie
osadzonych, szkolenie kursowe, programy edukacyjne, psychokorekcyjne,
aktywizacji zawodowej, skierowane do osadzonych;
11) inicjowanie wprowadzania nowatorskich metod oddziaływania penitencjarnego.
2. W zakładach karnych, w których utworzono stanowisko zastępcy kierownika
działu penitencjarnego, zakres jego obowiązków ustala się w podziale pracy
zatwierdzonym przez dyrektora.

§ 98. 1. Młodszy wychowawca lub wychowawca działu penitencjarnego w zakładzie

karnym prowadzi oddziaływania penitencjarne w powierzonej grupie wychowawczej
osadzonych. Do jego obowiązków należy w szczególności:
1) prowadzenie lub współuczestniczenie w prowadzeniu programów resocjalizacji;
2) podejmowanie działań zmierzających do utrzymania porządku, dyscypliny
1właściwych relacji pomiędzy osadzonymi w celach mieszkalnych, we współpracy
z funkcjonariuszami i pracownikami innych komórek organizacyjnych;
3) podejmowanie czynności mających na celu bieżące rozwiązywanie problemów
i sytuacji konfliktowych pomiędzy osadzonymi oraz wskazywanie społecznie
akceptowanych sposobów ich rozwiązywania;
4) zapoznawanie osadzonych z obowiązkami i uprawnieniami oraz motywowanie ich
do właściwego zachowania i przestrzegania porządku wewnętrznego;
5) utrzymywanie z osadzonymi stałych kontaktów wychowawczych;
6) rozmieszczanie w celach mieszkalnych skazanych, ukaranych i tymczasowo
aresztowanych, względem których stosuje się przepisy o wykonywaniu kary
pozbawienia wolności, a w zakresie przemieszczania tymczasowo aresztowanych
względem których nie stosuje się przepisów o wykonywaniu kary pozbawienia
wolności, zgodnie z przepisami w sprawie czynności administracyjnych związanych
z wykonywaniem tymczasowego aresztowania oraz kar i środków przymusu
skutkujących pozbawienie wolności oraz dokumentowania tych czynności;
7) sporządzanie projektów propozycji klasyfikacji, opinii, okresowych ocen postępów
skazanego w procesie resocjalizacji, indywidualnych programów oddziaływania oraz
ich weryfikacji, prognoz kryminologiczno-społecznych wraz z odpowiednimi
wnioskami;
8) opiniowanie i wnioskowanie w sprawach nagradzania oraz karania dyscyplinarnego;
9) opiniowanie próśb i wniosków osadzonych kierowanych do dyrektora zakładu
karnego związanych z prowadzonymi wobec nich oddziaływaniami penitencjarnymi;
10) sporządzanie projektów zawiadomień w trybie przepisów art. 168a kodeksu
w zakresie właściwości merytorycznej działu penitencjarnego;
11) współuczestnictwo w prowadzeniu działalności kulturalno-oświatowej i zajęć
sportowych w ramach oddziału i powierzonej grupy osadzonych;
 12) współpraca z funkcjonariuszem lub pracownikiem do spraw zatrudnienia osadzonych
w zakresie doboru osadzonych do zatrudnienia;
13) dokonywanie wstępnej diagnozy potrzeb osadzonych w zakresie pomocy
postpenitencjarnej, współpraca z funkcjonariuszem lub pracownikiem do spraw
pomocy postpenitencjarnej oraz przygotowywanie propozycji objęcia skazanego
okresem, o którym mowa w art. 164 § 1 kodeksu;
14) prowadzenie dokumentacji osobopoznawczej.
2. Starszy wychowawca działu penitencjarnego w zakładzie karnym prowadzi
oddziaływania penitencjarne w powierzonej grupie wychowawczej osadzonych
wymagających bardziej intensywnego i pogłębionego oddziaływania wychowawczego,
wykonując obowiązki, o których mowa w ust. 1. Ponadto do jego obowiązków należy
w szczególności:
1) udzielanie młodszym wychowawcom oraz wychowawcom pomocy w doborze
adekwatnych do potrzeb prowadzonego oddziaływania penitencjarnego metod
i środków oddziaływania oraz w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i sytuacji
konfliktowych;
2) prowadzenie oddziaływań penitencjarnych wobec osadzonych przejawiających
trudności adaptacyjne, wymagających zintensyfikowanych oddziaływań oraz
aktywnych uczestników podkultury przestępczej;
3) udzielanie nowo przyjętym wychowawcom pomocy w zdobywaniu wiedzy
i umiejętności zawodowych;
4) prowadzenie szkoleń w dziale penitencjarnym w ramach zleconych przez kierownika
działu zagadnień;
5) współpraca z wyznaczonym mentorem w zakresie określonym odrębnymi
przepisami.
3. Kierownik działu penitencjarnego może powierzyć starszemu wychowawcy
nadzór nad organizacją pracy młodszego wychowawcy działu penitencjarnego.

§ 99. Obowiązki, o których mowa w § 98, wychowawca realizuje w oddziale

penitencjarnym, jeżeli został utworzony.

§ 100. Wychowawca działu penitencjarnego, o którym mowa w § 93 ust. 1 pkt 5 lit. a,

organizuje zajęcia kulturalno-oświatowe w zakładzie karnym. Do jego obowiązków należy
w szczególności:
1) realizowanie imprez zespołowych i indywidualnych form pracy kulturalnej
i oświatowej z osadzonymi;
2) promowanie inicjatyw kulturalno-oświatowych i edukacyjnych, wynikających
z zainteresowań i aktywności osadzonych;
3) dobór treści prowadzonych zajęć kulturalno-oświatowych i programów
przeznaczonych do emisji przez radiowęzeł i telewizję kablową;
4) utrzymywanie kontaktów z pozawięziennymi instytucjami w celu wzbogacenia form
i treści działalności kulturalno-oświatowej;
5) wnioskowanie w sprawie powołania zespołów osadzonych do spraw zajęć kulturalno-
oświatowych i nadzór nad ich działalnością oraz zapewnianie warunków
dla twórczości własnej i amatorskiego ruchu artystycznego osadzonych;
6) organizowanie pracy radiowęzła i studia RTV, w tym organizacja pracy i nadzór nad
właściwym wykonywaniem obowiązków przez osadzonych zatrudnionych
w radiowęźle i studiu RTV oraz opracowywanie dla nich zakresów czynności;
7) prowadzenie dokumentacji z realizowanych form pracy kulturalnej i oświatowej
z osadzonymi;
8) koordynowanie działalności kulturalno-oświatowej prowadzonej w poszczególnych
oddziałach mieszkalnych;
 9) zgłaszanie do preliminarza wydatków budżetowych potrzeb w zakresie prowadzonej
działalności kulturalno-oświatowej;
10) prowadzenie lub współuczestniczenie w prowadzeniu programów resocjalizacji.

§ 101. Wychowawca działu penitencjarnego, o którym mowa w § 93 ust. 1 pkt 5 lit. b,

organizuje i nadzoruje zajęcia z zakresu wychowania fizycznego i sportu w zakładzie
karnym. Do jego obowiązków należy w szczególności:
1) realizowanie zajęć z zakresu wychowania fizycznego i sportu dla osadzonych;
2) utrzymywanie kontaktów z instytucjami zajmującymi się działalnością sportową
w celu wzbogacenia form pracy w zakładach karnych;
3) organizowanie imprez sportowo-rekreacyjnych dla osadzonych;
4) wnioskowanie w sprawie powołania i nadzorowanie zespołów osadzonych do spraw
zajęć z zakresu wychowania fizycznego i sportu;
5) koordynowanie zajęć z zakresu wychowania fizycznego i sportu prowadzonych
w oddziałach mieszkalnych;
6) prowadzenie dokumentacji dotyczącej realizacji zadań wynikających z zakresu
obowiązków;
7) zgłaszanie potrzeb do preliminarza wydatków budżetowych w zakresie prowadzonej
działalności z zakresu kultury fizycznej i sportu;
8) prowadzenie lub współuczestniczenie w prowadzeniu programów resocjalizacji.

§ 102. Wychowawca działu penitencjarnego, o którym mowa w § 93 ust. 1 pkt 5 lit. c,

organizuje pracę biblioteki w zakładzie karnym i odpowiada materialnie za powierzone
mienie biblioteczne. Do jego obowiązków należy kompletowanie, udostępnianie
i utrzymywanie w należytym stanie księgozbioru bibliotecznego, a w szczególności:
1) zakup książek, prenumerata oraz kolportaż prasy;
2) prowadzenie ewidencji i sprawozdawczości dotyczącej biblioteki;
3) organizacja i nadzór nad właściwym funkcjonowaniem punktów bibliotecznych oraz
czytelni i wypożyczalni prasy;
4) organizacja pracy i nadzór nad właściwym wykonywaniem obowiązków przez
osadzonych zatrudnionych w bibliotece oraz opracowywanie zakresów czynności
osadzonym zatrudnionym;
5) popularyzacja czytelnictwa;
6) współpraca z bibliotekami publicznymi i podmiotami określonymi
w art. 38 § 1 kodeksu;
7) prowadzenie lub współuczestniczenie w prowadzeniu programów resocjalizacji
i zajęć, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 2.

§ 103. Wychowawca działu penitencjarnego, o którym mowa w § 93 ust. 1 pkt 5 lit. d,

organizuje udzielanie świadczeń materialnych i niematerialnych, których celem jest
wspomaganie osadzonych w zachowaniu lub uzyskaniu umiejętności społecznej
readaptacji po opuszczeniu zakładu karnego. Do jego obowiązków należy
w szczególności:
1) rozpoznawanie potrzeb postpenitencjarnych osadzonych oraz, w razie potrzeby,
opracowanie planu pomocy postpenitencjarnej oraz przygotowywanie propozycji
objęcia skazanego okresem, o którym mowa w art. 164 § 1 kodeksu;
2) przyjmowanie na rozmowy indywidualne osadzonych zgłoszonych przez
wychowawcę oddziału, w zakresie problemów związanych z udzieleniem pomocy
postpenitencjarnej;
3) organizowanie zajęć grupowych mających na celu inspirowanie działań
samopomocowych ukierunkowanych na przezwyciężenie problemów wymagających
interwencji socjalnej;
 4) zapewnienie dostępu do informacji o zasadach ubiegania się o pomoc w zakresie
rozwiązywania problemów istotnych dla przygotowania osadzonych
do samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie;
5) wnioskowanie lub opiniowanie próśb o udzielanie świadczeń w formach, o których
mowa w art. 41 § 1, art. 165 § 4, art. 166 § 2 - 3 oraz art. 167a § 3 kodeksu;
6) prowadzenie poradnictwa dotyczącego możliwości rozwiązywania problemów
i uzyskiwania pomocy udzielanej przez właściwe instytucje oraz organizacje
pozarządowe działające w środowisku otwartym;
7) współpraca z podmiotami, o których mowa w art. 38 § 1 i art. 41 § 2 kodeksu,
zwłaszcza z sądowym kuratorem dla dorosłych, organami zatrudnienia oraz
organami pomocy społecznej, których celem działania jest pomoc w readaptacji
społecznej osób opuszczających zakłady karne;
8) planowanie środków na pomoc postpenitencjarną;
9) prowadzenie dokumentacji dotyczącej sposobu realizacji zadań wynikających
z zakresu czynności;
10) przeprowadzanie rozmów końcowych z osadzonymi zwalnianymi z zakładu karnego;
11) dokonywanie okresowych analiz i sprawozdań wymaganych przepisami;
12) prowadzenie lub współuczestniczenie w prowadzeniu programów resocjalizacji.

§ 104. Funkcjonariusz lub pracownik działu penitencjarnego, o którym mowa

w § 93 ust. 1 pkt 6 lit. a, realizuje zadania z zakresu oddziaływań terapeutycznych wobec
skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego poza oddziałem
terapeutycznym. Do jego obowiązków należy w szczególności:
1) prowadzenie wobec skazanych uzależnionych zakwalifikowanych do sytemu
terapeutycznego poza oddziałem indywidualnych oddziaływań, o których mowa
w § 21 ust. 1-3 rozporządzenia;
2) prowadzenie grupowych oddziaływań, o których mowa w § 20 ust. 2 rozporządzenia;
3) prowadzenie lub współuczestniczenie w prowadzeniu programów resocjalizacji;
4) prowadzenie dokumentacji dotyczącej sposobu realizacji zadań wynikających
z zakresu czynności.

§105. Funkcjonariusz lub pracownik, o którym mowa w § 93 ust. 1 pkt 6 lit. b,

prowadzi terapię zajęciową dla osadzonych niepełnosprawnych, w tym osadzonych
wykazujących niepsychotyczne zaburzenia psychiczne lub upośledzenie umysłowe
pozostających czasowo poza oddziałami terapeutycznymi. Do jego obowiązków należy
w szczególności:
1) prowadzenie terapii zajęciowej zgodnie z zaleceniami zawartymi w indywidualnych
programach terapeutycznych lub indywidualnych programach oddziaływania;
2) zgłaszanie zapotrzebowania na środki finansowe niezbędne do prowadzenia terapii
i nadzorowanie ich wydatkowania;
3) sprawowanie nadzoru nad stanowiskami pracy, materiałami i narzędziami używanymi
przez skazanych;
4) zabezpieczanie sprzętu i materiałów niezbędnych do prowadzenia terapii zajęciowej;
5) prowadzenie lub współuczestniczenie w prowadzeniu programów resocjalizacji;
6) prowadzenie dokumentacji dotyczącej realizowanego zakresu czynności,
w szczególności:
a) rejestru skazanych uczestniczących w terapii zajęciowej,
b) księgi inwentarzowej zakupu materiałów do terapii zajęciowej,
c) rejestru wytworów gotowych terapii zajęciowej.

§ 106. Funkcjonariusz lub pracownik, o którym mowa w § 93 ust. 1 pkt 6 lit. c,

organizuje zatrudnienie osadzonych. Do jego obowiązków należy w szczególności:
 1) planowanie wykorzystania etatów kalkulacyjnych i środków finansowych
przeznaczonych na zatrudnienie osadzonych przy pracach porządkowych
i pomocniczych na rzecz jednostek organizacyjnych Służby Więziennej;
2) współpraca z funkcjonariuszami i pracownikami zakładu karnego w procesie
zatrudnienia;
3) prowadzenie szkoleń dla funkcjonariuszy i pracowników bezpośrednio nadzorujących
pracę skazanych;
4) zgłaszanie kierownikowi penitencjarnemu potrzeb w zakresie organizacji kursów
i szkoleń służących zdobywaniu kwalifikacji zawodowych przez osadzonych;
5) sporządzanie sprawozdań, analiz i statystyk;
6) prowadzenie dokumentacji w zakresie zatrudnienia skazanych;
7) sprawdzanie oraz ocena merytoryczna i rachunkowa zapisów w kartach pracy;
8) poszukiwanie dla skazanych miejsc pracy poza terenem zakładu karnego;
9) sprawdzanie wniosków kierowanych do Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych
oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy dotyczących wypłat ryczałtu z tytułu
zatrudnienia skazanych oraz odnotowywanie stosownych informacji w systemie
informatycznym.

§107. 1. Młodszy psycholog lub psycholog w zakładzie karnym prowadzi badania

psychologiczne, udziela pomocy psychologicznej oraz obejmuje osadzonych
odpowiednimi oddziaływaniami psychokorekcyjnymi lub terapeutycznymi. Do jego
obowiązków należy w szczególności:
1) prowadzenie lub współuczestniczenie w prowadzeniu programów resocjalizacji;
2) sporządzanie orzeczeń psychologiczno - penitencjarnych i opinii psychologicznych
oraz weryfikowanie w miarę potrzeby zawartych w nich wskazań i ustaleń;
3) wnioskowanie w sprawie kierowania skazanych wymagających oddziaływania
specjalistycznego do systemu terapeutycznego;
4) udzielanie pomocy wychowawcom w prowadzeniu oddziaływań wobec osadzonych
sprawiających szczególne trudności wychowawcze;
5) prowadzenie szkoleń z zakresu psychospołecznych mechanizmów zachowania;
6) prowadzenie dokumentacji wynikającej z realizowanych zadań, a w szczególności
teczek zawierających kopie orzeczeń psychologiczno - penitencjarnych wraz
z materiałami pomocniczymi z badań.
2. Starszy psycholog w zakładzie karnym prowadzi badania psychologiczne oraz
oddziaływania psychokorekcyjne wykonując obowiązki, o których mowa w ust. 1. Ponadto,
do jego obowiązków należy w szczególności:
1) udzielanie instruktażu nowo przyjętym psychologom, w zakresie zdobywania
praktycznych umiejętności zawodowych, szczególnie w realizacji zadań
diagnostycznych, psychokorekcyjnych i doradczych;
2) udzielanie wsparcia merytorycznego młodszym psychologom i psychologom;
3) współpraca z wyznaczonym mentorem w zakresie określonym odrębnymi
przepisami.

§ 1 0 8 . 1 . Kierownik działu terapeutycznego sprawuje nadzór organizacyjny

i merytoryczny nad prowadzeniem oddziaływań terapeutycznych, a w szczególności:
1) organizuje pracę zespołu terapeutycznego w sposób zapewniający pełną realizację
programu oddziału terapeutycznego;
2) koordynuje przyjmowanie skazanych do oddziału terapeutycznego i wypisywanie
osadzonych po zakończeniu terapii;
3) zgłasza do preliminarza wydatków budżetowych potrzeby działu terapeutycznego
oraz nadzoruje właściwe i racjonalne wykorzystanie wyposażenia i sprzętu
zakupionego dla potrzeb działu;
 4) inicjuje współdziałanie z pozawięziennymi placówkami terapeutycznymi, instytucjami,
organizacjami społecznymi o profilu działalności zgodnym ze specjalizacją oddziału;
5) przewodniczy zebraniom zespołu terapeutycznego;
6) uczestniczy w porozumieniu z kierownikiem działu ochrony w ustalaniu stałej obsady
stanowisk oddziałowych pełniących służbę w oddziale terapeutycznym;
7) prowadzi dokumentację pracy działu, a w szczególności dziennik protokołów
z zebrań zespołu terapeutycznego, a w oddziale terapeutycznym dla skazanych
uzależnionych ponadto:
a) rejestr skazanych zgłoszonych do oddziału terapeutycznego,
b) dokumentację badań efektywności terapii.
2. Kierownik działu terapeutycznego wykonuje ponadto odpowiednio, w odniesieniu
do działu terapeutycznego, zadania o których mowa w § 68.

§ 109. Psycholog działu terapeutycznego wykonuje w odniesieniu do osadzonych

przebywających w oddziale terapeutycznym obowiązki, o których mowa w § 77. Do jego
obowiązków należy ponadto uczestnictwo w:
1) opracowywaniu oraz weryfikowaniu indywidualnych diagnoz i programów
terapeutycznych;
2) realizacji programu terapeutycznego oddziału, w tym prowadzeniu grupowych
i indywidualnych zajęć terapeutycznych oraz innych zajęć, w zakresie określonym
przez kierownika działu terapeutycznego.

§ 1 1 0 . 1 . Wychowawca działu terapeutycznego, wykonuje obowiązki, o których

mowa w § 98 ust. 1 i 2, wobec skazanych przebywających w oddziale terapeutycznym.
2. Do jego obowiązków należy ponadto udział w realizacji programu oddziału
terapeutycznego, w zakresie określonym przez kierownika działu terapeutycznego.

§ 111. Funkcjonariusz lub pracownik działu terapeutycznego do spraw terapii

uzależnień realizuje zadania z zakresu oddziaływań terapeutycznych wobec
przebywających w oddziale skazanych uzależnionych, a w szczególności:
1) uczestniczy w opracowaniu diagnoz, o których mowa w § 21 ust. 4 rozporządzenia
i indywidualnych programów terapeutycznych;
2) prowadzi terapię indywidualną skazanych, a zwłaszcza:
a) motywuje skazanych do udziału w terapii,
b) pomaga skazanym w zrozumieniu procesu terapii,
c) nadzoruje i ukierunkowuje realizację przez skazanych zadań zawartych
w indywidualnych programach terapeutycznych,
d) monitoruje przebieg terapii oraz dokonuje w trakcie terapii ocen cząstkowych
postępów skazanego,
e) uczestniczy w przygotowaniu oceny końcowej przebiegu i efektów terapii;
3) prowadzi grupowe zajęcia terapeutyczne i inne zajęcia grupowe w zakresie
określonym w programie oddziału;
4) współpracuje z wychowawcą w kształtowaniu właściwej atmosfery wśród skazanych;
5) dokumentuje przebieg i efekty terapii skazanych w teczkach terapeutycznych.

§ 112. Funkcjonariusz lub pracownik działu terapeutycznego do spraw terapii

zajęciowej uczestniczy w opracowywaniu indywidualnych programów terapeutycznych
oraz realizuje terapię zajęciową, w zakresie określonym w programie oddziału
terapeutycznego, w szczególności:
1) prowadzi terapię zajęciową zgodnie z zaleceniami zawartymi w indywidualnych
programach terapeutycznych;
2) zabezpiecza sprzęt i materiały niezbędne do prowadzenia terapii zajęciowej;
 3) zgłasza zapotrzebowania na środki finansowe niezbędne do prowadzenia terapii
i nadzoruje ich właściwe wydatkowanie;
4) sprawuje nadzór nad stanowiskami pracy, materiałami i narzędziami użytkowanymi
przez skazanych;
5) współpracuje z wychowawcą w zakresie kształtowania środowiska wychowawczego;
6) prowadzi dokumentację dotyczącą realizacji zadań wynikających z zakresu
czynności, w szczególności:
a) rejestr skazanych uczestniczących w terapii zajęciowej,
b) księgę inwentarzową zakupu materiałów do terapii zajęciowej,
c) rejestr wytworów gotowych terapii zajęciowej.

Rozdział 8
Druki, wzory i rejestry

§ 1 1 3 . 1 . W pracy penitencjarnej i terapeutycznej stosuje się następujące druki,

wzory i rejestry:
1) rozmowa informacyjna, której wzór stanowi załącznik nr 1 do zarządzenia;
2) rozmowa wstępna, której wzór stanowi załącznik nr 2 do zarządzenia;
3) indywidualny program oddziaływania, którego wzór stanowi załącznik nr 3
do zarządzenia;
4) aktualizacja indywidualnego programu oddziaływania, której wzór stanowi załącznik
nr 4 do zarządzenia;
5) ocena końcowa przebiegu i efektów terapii w oddziale terapeutycznym
dla skazanych uzależnionych, której wzór stanowi załącznik nr 5 do zarządzenia;
6) prognoza kryminologiczno-społeczna, której wzór stanowi załącznik nr 6
do zarządzenia;
7) zezwolenie na uczestniczenie w nauczaniu, szkoleniu, zajęciach terapeutycznych,
grupowych zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych w trybie art. 91 pkt 3-4
kodeksu, którego wzór stanowi załącznik nr 7 do zarządzenia;
8) zezwolenie na uczestniczenie w nauczaniu, szkoleniu, zajęciach terapeutycznych,
grupowych zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych w trybie art. 92 pkt 3-5
kodeksu, którego wzór stanowi załącznik nr 8 do zarządzenia;
9) wniosek o przyznanie nagrody/ulgi, którego wzór stanowi załącznik nr 9
do zarządzenia;
10) wniosek o wymierzenie kary dyscyplinarnej, którego wzór stanowi załącznik nr 10
do zarządzenia;
11) wniosek o udzielenie przepustki w trybie art. 91 pkt 7 lub 92 pkt 9 kodeksu, którego
wzór stanowi załącznik nr 11 do zarządzenia;
12) wniosek osadzonego o udzielenie zezwolenia w trybie art. 131 kodeksu, którego
wzór stanowi załącznik nr 12 do zarządzenia;
13) wniosek osadzonego o udzielenie zezwolenia w trybie art. 141a §1 kodeksu, którego
wzór stanowi załącznik nr 13 do zarządzenia;
14) wniosek o przyznanie skazanemu zezwolenia na opuszczenie zakładu karnego
w trybie art. 165 § 2 kodeksu, którego wzór stanowi załącznik nr 14 do zarządzenia;
15) wniosek - opinia o skazanym/tymczasowo aresztowanym, którego wzór stanowi
załącznik nr 15 do zarządzenia;
16) wniosek o wydanie postanowienia na podstawie art. 117 kodeksu, którego wzór
stanowi załącznik nr 16 do zarządzenia;
17) wniosek o wydanie postanowienia na podstawie art. 119 kodeksu, którego wzór
stanowi załącznik nr 17 do zarządzenia;
 18) rejestr skazanych zgłoszonych do oddziału terapeutycznego, którego wzór stanowi
załącznik nr 18 do zarządzenia;
19) rejestr indywidualnych kontaktów terapeutycznych, którego wzór stanowi załącznik
nr 19 do zarządzenia;
20) rejestr skazanych uczestniczących w terapii zajęciowej, którego wzór stanowi
załącznik nr 20 do zarządzenia;
21) rejestr wytworów gotowych terapii zajęciowej, którego wzór stanowi załącznik nr 21
do zarządzenia;
22) księga inwentarzowa zakupu materiałów do terapii zajęciowej, której wzór stanowi
załącznik nr 22 do zarządzenia;
23) sprawozdanie ze zrealizowanego programu, którego wzór stanowi załącznik nr 23
do zarządzenia;
24) rozmowa końcowa, której wzór stanowi załącznik nr 24 do zarządzenia;
25) plan zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych, którego wzór stanowi załącznik
nr 25 do zarządzenia;
26) grafik zajęć organizowanych w świetlicach, halach sportowych, boiskach oraz innych
pomieszczeniach, którego wzór stanowi załącznik nr 26 do zarządzenia.
2. Druki i rejestry wymienione w ust. 1, mogą być prowadzone w systemie
informatycznym.

Rozdział 9
Przepisy końcowe

§ 114. Zarządzenie wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia podpisania.

 Załączniki do zarządzenia QGS.W
Nr/^/2016 z dnia
Załącznik nr 1

ZK /AŚ w Data

Rozmowa informacyjna

Zapoznałem skazanego/tym czasow o aresztowanego:* ........................................................................................

(imię, nazwisko i imię ojca)
z:
— przysługującym i prawam i i obowiązkam i oraz ustalonym w zakładzie karnym /areszcie śledczym
porządkiem wewnętrznym ,
— m ożliw ością w ystąpienia w czasie pobytu w zakładzie karnym /areszcie śledczym zagrożeń dla
bezpieczeństw a osobistego oraz sposobam i ich unikania,
— m ożliw ością zetknięcia się z przejawam i negatywnych zachowań charakterystycznych dla
środow iska przestępczego,
— m ożliw ością zw racania się do przełożonych ze sprawam i osobistym i i problem am i zw iązanym i z
pobytem w zakładzie karnym /areszcie śledczym,
— m ożliw ością zgłaszania próśb związanych z osadzeniem w celi,
— obow iązkiem inform owania przełożonych o zagrożeniach dla jego bezpieczeństw a osobistego
oraz bezpieczeństw a innych skazanych,
— następstw am i stosowania przem ocy w stosunku do współosadzonych,
— konsekw encjam i w ynikającym i z art. 139 § 1 Kodeksu postępowania karnego.

Podpis, pieczątka lub stopień służbowy, imię i nazwisko

osoby przeprowadzającej rozmowę
* niepotrzebne skreślić
 Załącznik nr 2

Rozmowa wstępna

Wysłano pismo o
I. KARALNOŚĆ Data............................................ nadesłanie akt archiwalnych
1. Jednostki penitencjarne, w których przebywał: do:
jednostka powód osadzenia okres pobytu przyczyna zwolnienia

w dniu:

2. Pobyty w jednostkach opiekuńczo - wychowawczych:

Wysłano pismo o opinię do:

3. Pobyty w zakładach poprawczych:

II. SYTUACJA RODZINNA w dniu:

1. Kawaler / panna / mężatka / żonaty / rozwiedziony/a/, wdowiec / wdowa / konkibinat*.
2. Imię, nazwisko, miejsce zamieszkania żony / męża / konkubiny / konkubenta / rodziny*

3. Inne osoby, z którymi będzie utrzymywał kontakt

4. Liczba d zie ci..........................w wieku szkolnym / dorosłe / samodzielne*.

5. Pochodzi z rodziny pełnej / niepełnej / rozwód / zgon / separacja*.
6. Symptomy świadczące o dysfunkcjonalności rodziny: alkoholizm / narkomania rodziców / choroby
przewlekłe / kryminogenna struktura rodziny / choroby psychiczne / stosowanie przemocy fizycznej /
psychicznej przez rodziców lub inne osoby / ucieczki z domu / innego miejsca pobytu / brak wsparcia
emocjonalnego ze strony osób bliskich.*

7. Atmosfera panująca w domu osadzonego..................................................................................................

' zaznaczyć właściwe

Zobowiązany
do udokumentowania
III. WYKSZTAŁCENIE OGÓLNE I ZAWODOWE
wykształcenia w terminie
do dnia: 1. Posiada wykształcenie: niepełne podstawowe / podstawowe / gimnazjalne / przyuczenie do zawodu /
kursy dokształcające / zasadnicze zawodowe / średnie ogólne /, średnie zawodowe / wyższe*.
2. Wykształcenie pełne / niepełne*, ukończył o
kierunku................................................................................................................................................................
3. U kończył.......................................................klas.
Trudności w nauce1)
a) przedm ioty......................................................................................................................................................
b) powtarzał k la s y ...............................................................................................................................................
c) w a g a ry .............................................................................................................................................................
Udokumentował wykształcenie
w dniu:
4. Wskazane uzupełnienie wykształcenia w zakresie......................................................................................

5. Wskazane przekwalifikowanie z uwagi na

IV.SYTUACJA ZDROWOTNA
Zdrow ie fizyczne
Zalecenia lekarza
do osadzenia: 1. Zgłoszone obrażenia ciała/jakie / ....

2. Jak ocenia aktualny stan zdrowia

3. Widoczna niepełnosprawność
4. Ewentualne skargi i prośby ....

Zdrowie psychiczne
1. Zgłoszone wcześniejsze leczenie psychiatryczne / neurologiczne TAK/NIE*, w okresie:

Zgłoszony do psychologa
w dniu: 2.Podejmowane uprzednio leczenie odwykowe TAK/NIE* w okresie
w placów ce............................................................................................
3. Wcześniejsze pobyty w oddziałach terapeutycznych TAK/NIE*
ostatni p o b yt..........................................................................................

4. Podejmowane próby samobójcze lub akty autoagresji TAK/NIE*

Przyjęty przez psychologa

w dniu: 5. Stosowane chemiczne środki uzależniające: alkohol / środki odurzające lub psychotropowe / leki
uspokajające lub nasenne21.........................................................................................................................

6. Picie / zażywanie bezpośrednio przed osadzeniem TAK/NIE*

7. Występowanie objawów: odstawienia /„urwanych filmów” / picia porannego*.
8. Ponoszenie konsekwencji związanych z używaniem środków: prawnych / zdrowotnych / rodzinnych/
finansowych / społecznych .............................................................................................................................

9. Aktualne samopoczucie wg osadzonego: przeżywanie lęku / niepokoju / przygnębienia / smutku /

rozdrażnienia / gniewu / z ło ści*..................................................................................................................

1) Dotyczy młodocianych i nieletnich.

2>Wymienić jakie, kiedy, w jakich ilościach.
V. U S T A L E N IE P O T R Z E B R E A D A P T A C J I S P O Ł E C Z N E J
1.Sytuacja mieszkaniowa.
Posiada / nie posiada mieszkanie własnościowe / kwaterunkowe / dom / gospodarstwo rolne / inne* D.O posiada w depozycie:
Zagrożenie bezdom nością.........................................................................................................................

Przyczyny

Bezdomność. D.O. nie posiada:

Przyczyny....

Przewidywane miejsce zamieszkania po opuszczeniu ZK/AŚ:

Zobowiązany do dostarczenia
W związku ze zgłaszanymi problemami poinformowany o: D.O. do ZK/AŚ w terminie do:

W związku z brakiem odzieży:

Przekazano do depozytu
2.Svtuacia rodzinna. w dniu:
Środki utrzymania rodziny: zatrudnienie / pomoc społeczna / renta / emerytura*

Wysokość miesięcznego zobowiązania alim entacyjnego.......... Wyrobiono zdjęcie do D.O.

w dniu:
Z ale gło ści.................................... Inne zobowiązania finansowe
Ocena sytuacji materialnej rodziny wg osadzonego:..................

D.O. wyrobiono w ZK/AŚ

Data: ................................

Odzież kompletną
W związku ze zgłaszanymi problemami wskazano właściwe terytorialnie organy służące pomocą dostosowaną do pory roku:
w przypadku zwolnienia w zakresie: posiada / nie posiada*
1) zatrudnienia / ubezpieczenia / szkolenia zawodowego* [PUP] w ..............................................................

2) pomocy społecznej / pracy socjalnej *[OPS] w Potrzeby w zakresie pomocy

ekwiwalentnej w formie:
3) najbliższe schronisko / noclegownia* dla bezdomnych lub punkt pomocy charytatywnej [adres]
o dzieży...................................

V I. P R O B L E M Y Z W IĄ Z A N E Z R O Z M IE S Z C Z E N IE M O S A D Z O N E G O
biletu na przejazd
1.Osadzony zgłasza / nie zgłasza* problemy związane z rozmieszczeniem.
Jakie? .....................................................................................................................................

żywności
Przyczyny
Zalecenia do osadzenia: 2. Problemy adaptacyjne.
........................................... Jakie?...............................

Przyczyny.

3. Inne dane mające wpływ na sposób rozmieszczenia.

VII. STOSUNEK DO PODKULTURY PRZESTĘPCZEJ

Kontakt z podkulturą przestępczą przed osadzeniem (opis, przejawy):

VIII. WSTĘPNE OKREŚLENIE PROBLEMÓW I POTRZEB

IX. UZDOLNIENIA I ZAINTERESOWANIA OSADZONEGO

Uwagi:

X. DEKLAROWANY STOSUNEK DO POPEŁNIONEGO PRZESTĘPSTWA /

ZARZUCANEGO CZYNU

1. Zapoznałem osadzonego z porządkiem wewnętrznym obowiązującym w ......................................... oraz przypomniałem

prawa i obowiązki wynikające z kodeksu karnego wykonawczego.
2. Przypomniałem o potrzebie zwracania się do przełożonych ze sprawami osobistymi, problemami oraz trudnościami
powstałymi w związku z przebywaniem w zakładzie karnym /areszcie śledczym .*
3. Poinformowałem o możliwości wystąpienia zagrożeń dla bezpieczeństwa osobistego osadzonego lub innych
osadzonych oraz zetknięcia się z przejawami negatywnych zachowań charakterystycznych dla środowisk
przestępczych. Pouczyłem o konieczności bezzwłocznego powiadamiania przełożonych o tych zagrożeniach oraz
o sposobach przekazywania tych informacji i unikania zagrożeń.
4. Zapoznałem ze sposobami kontaktowania się ze światem zewnętrznym, formami dostępnych zajęć
kulturalno-oświatowych i sportowych, możliwością udziału w posługach religijnych.

* niepotrzebne skreślić

Podpis, pieczątka lub stopień służbowy, imię i nazwisko osoby

przeprowadzającej rozmowę
Załącznik nr 3

ZK/AŚ w .......................................

Indywidualny program oddziaływania

I. Diagnoza.
1. Opis i w yjaśnienie przyczyn nieprzestrzegania norm prawnych lub niedostosowania społecznego:

2. Opis funkcjonowania w kontaktach społecznych:

3. Opis podstawowych problemów skazanego:

II. Cel oddziaływań penitencjarnych:

III. Zakres oddziaływań penitencjarnych możliwych do realizacji w warunkach ZK:

IV. Zadania do realizacji przez skazanego:

Termin
Zadanie oraz sposób jego realizacji Kryterium świadczące o realizacji zadania
realizacji

V. Opracował przy współpracy skazanego:

Data Podpis, pieczątka lub stopień służbowy, imię i nazwisko

osoby sporządzającej indywidualny program
oddziaływania.

U W A G I:...............................................................................................................................................................................

VI. Termin najbliższej oceny wykonywania programu:

Załącznik nr 4

ZK/AŚ w

Aktualizacja indywidualnego programu oddziaływania

ad. II. Cel oddziaływań penitencjarnych:

ad. III. Zakres oddziaływań penitencjarnych:

ad. IV. Zadania do realizacji przez skazanego:

Termin
Zadanie oraz sposób jego realizacji Kryterium świadczące o realizacji zadania
realizacji

ad. V. Opracował przy współpracy skazanego:

Data Podpis, pieczątka lub stopień służbowy, imię i nazwisko

osoby sporządzającej aktualizację indywidualnego programu oddziaływania

UWAGI:

VI. Termin najbliższej oceny wykonywania programu:

Załącznik nr 5

Ocena końcowa przebiegu i efektów terapii

w oddziale terapeutycznym dla uzależnionych
o d .....................................................................................
w ZK/AŚ w .........................................

Skazany/a ................................................................... s./c.......................................

przebywał(a) w oddziale od: ....................... do: i w tym okresie
ukończył(a) program podstawowej psychoterapii uzależnienia, w w y m ia rz e ..............
godzin terapii, w formie programu standardowego / programu skróconego / programu
wydłużonego1)

1. Ocena przebiegu terapii2)

2. Ocena efektów terapii3)

1| Zaznaczyć właściwe.
2> Scharakteryzować przebieg terapii, w tym: motywacje skazanego do podjęcia terapii, jej ewentualne zmiany w trakcie
terapii, aktywność i stopień osobistego zaangażowania w proces terapeutyczny.
3) Podać zakres opanowanej wiedzy i rodzaj nabytych umiejętności. Ocenić stopień realizacji celów określonych
w indywidualnym programie terapeutycznym. Określić obszary ewentualnych trudności w realizacji indywidualnego
programu terapeutycznego i podać ich przyczyny.
 3. Wystandaryzowane wskaźniki dotyczące terapii skazanego4)

Autokrytycyzm skazanego:
- początkowo: brak / minimalny / umiarkowany / znaczny
- na koniec terapii: brak / minimalny / umiarkowany / znaczny

Przekonanie skazanego o konieczności zmiany zachowań związanych z uzależnieniem

- początkowo: brak / minimalne / umiarkowane / znaczne
- na koniec terapii: brak / minimalne / umiarkowane / znaczne

Stadia zmiany5*:
- początkowo: prekontemplacji / kontemplacji / przygotowania / działania / podtrzymania
- na koniec terapii: prekontemplacji / kontemplacji / przygotowania / działania / podtrzymania

Zaangażowanie w terapię: brak / minimalne / umiarkowane / znaczne

Dokonane przez skazanego zmiany w kierunku zdrowienia:

brak / minimalne / umiarkowane / znaczne

Stopień realizacji zadań z IPT: brak / minimalny / umiarkowany / znaczny

4. Propozycje oddziaływań niezbędnych dla podtrzymania efektów terapii oraz

zalecenia do realizacji przez skazanego/skazaną, w trakcie wykonywania
pozostałej części kary pozbawienia wolności

1.........................................................................................................................................

2.

3.

4.

Sporządził(a):

imię i nazwisko61 Za zespół terapeutyczny:

podpis, pieczęć imienna

kierownika działu terapeutycznego

4) Należy wybrać stosowną opcję, która jest właściwa w ocenie terapeuty prowadzącego.
5>Według definicji Prochaska J.Ó., Norcross J.C., DiClemente C.C.
8) Członka zespołu terapeutycznego wyznaczonego do prowadzenia terapii indywidualnej skazanego.
Załącznik nr 6

Prognoza kryminologiczno-społeczna

1. Analiza czynników, o których mowa w § 26 rozporządzenia1', charakteryzujących:

- środowisko rodzinne....................................................................................................

- cechy osobowości wraz z uwzględnieniem stopnia samodyscypliny oraz skłonności do używania

przem ocy............................................................................................................................................................

problem alkoholowy skazanego albo uzależnienie od środków odurzających lub substancji

psychotropowych...............................................................................................................................................

- przebyte leczenie odwykowe, a także motywację do zachowania abstynencji

- drogę wykolejenia społecznego wraz z określeniem stopnia demoralizacji

- rodzaj przestępstwa, za które skazany odbywa karę

- zachowanie podczas uprzednio odbywanych kar, ze szczególnym uwzględnieniem sposobu

wykorzystywania zezwoleń na opuszczenie zakładu.....................................................................................

- środowisko, w którym przebywać będzie skazany w trakcie korzystania z przepustki

2. Po przeanalizowaniu pozytywnych i negatywnych czynników prognostycznych, prognozę określam jako

pozytywną/negatywną*.

Data, podpis, pieczęć lub stopień służbowy,

imię i nazwisko osoby sporządzającej prognozę

11Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobów prowadzenia oddziaływań penitencjarnych
w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1067).
* niepotrzebne skreślić.
Załącznik nr 7

Zezwolenie na uczestniczenie w nauczaniu, szkoleniu, zajęciach terapeutycznych, grupowych

zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych w trybie art. 91 pkt 3 i 4 kkw

............................... ZK/AŚ w .............................................

data

Na podstawie art. 91 p k t kkw, zezwalam skazanemu:

(imię, nazwisko, imię ojca, data urodzenia, grupa i podgrupa klasyfikacyjna, nr oddziału)

na uczestniczenie w:

1. nauczaniu, szkoleniu, zajęciach terapeutycznych* poza terenem zakładu karnego, o których mowa w art. 91 pkt 3 kkw,
organizowanych p rze z....................................................................................................................................................................

2. organizowanych przez administrację poza terenem zakładu karnego grupowych zajęciach kulturalno-oświatowych,
sportowych*, o których mowa w art. 91 pkt 4 kkw, w d n iu ........................................w g o d z in a c h .........................................

Podpis, pieczęć dyrektora

lub osoby upoważnionej
* niepotrzebne skreślić
 Załącznik nr 8

Zezwolenie na uczestniczenie w nauczaniu, szkoleniu, zajęciach terapeutycznych, grupowych

zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych w trybie art. 92 pkt 3-5 kkw

................................... ZK /A Ś .................................................
data

Na podstawie art. 92 p k t kkw, zezwalam skazanemu:

(imię, nazwisko, imię ojca, data urodzenia, grupa i podgrupa klasyfikacyjna, nr oddziału)

na uczestniczenie w:

1. nauczaniu, szkoleniu, zajęciach terapeutycznych* poza terenem zakładu karnego, o których mowa w art. 92 pkt 3 kkw,
organizowanych p rze z................................................................................................................................................................

2. organizowanych przez administrację poza terenem zakładu karnego grupowych zajęciach kulturalno-oświatowych,
sportowych*, o których mowa w art. 92 pkt 4 kkw w d n iu ..............................................w godzinach...................................

3. zajęciach i imprezach kulturalno-oświatowych, sportowych*, o których mowa w art. 92 pkt 5 kkw, organizowanych
poza terenem zakładu karnego przez .....................................................................................................................................

w d n iu ...................................................w godzinach.............................................

Podpis, pieczęć dyrektora

lub osoby upoważnionej
* niepotrzebne skreślić
Załącznik nr 9

ZK/AŚ w

Wniosek o przyznanie nagrody/ulgi *

Wnoszę o przyznanie skazanemu/tymczasowo aresztowanemu i*

(imię, nazwisko, imię ojca, grupa i podgrupa klasyfikacyjna)

(rodzaj nagrody i czas jej trwania)

Uzasadnienie:

Dnia............................... r. Wnioskodawca

Podpis, pieczątka lub stopień służbowy,

imię i nazwisko, stanowisko służbowe
* niepotrzebne skreślić

II S T R O N A

Propozycje wychowawcy:

Dnia,

Podpis, pieczątka lub stopień służbowy,

imię i nazwisko wychowawcy

Decyzja dyrektora lub innej osoby upoważnionej przez dyrektora:

Dnia,
Podpis, pieczątka dyrektora lub osoby upoważnionej

Adnotacje o wykorzystaniu nagrody:

Dnia, r.
Podpis, pieczątka lub stopień służbowy, imię i nazwisko
osoby odnotowującej wykorzystanie nagrody
Załącznik nr 10

Z K /A Ś w ....

Wniosek o wymierzenie kary dyscyplinarnej

Wnoszę o ukaranie skazanego/tymczasowo aresztowanego*

(imię, nazwisko, imię ojca, grupa i podgrupa klasyfikacyjna)

który w d n iu ............................... r. popełnił następujące przekroczenie:..................

k a rą :.............................................................................................................................................
(rodzaj kary i czas jej trwania)

D n ia ,.................................... r. Wnioskodawca

Podpis, pieczątka lub stopień służbowy,

imię i nazwisko, stanowisko służbowe

Wyjaśnienia i stanowisko wychowawcy/psychologa/komisji penitencjarnej*

Dnia,

Podpis, pieczątka lub stopień służbowy,

imię i nazwisko wychowawcy
* niepotrzebne skreślić

II STRONA

Decyzja dyrektora

Obwiniony wyjaśnił:.

Po wysłuchaniu obwinionego, za przekroczenie

(za co wymierza się karę)
ka rzę ................................................
(rodzaj i wymiar kary)
Dnia,

Podpis, pieczątka dyrektora lub osoby upoważnionej

Zdolny - niezdolny* do odbycia kary

uwagi lekarza / psychologa*
Dnia..................................... r.

Podpis, pieczątka lub stopień służbowy,

imię i nazwisko lekarza / psychologa*

Adnotacje o wykonaniu kary:

(wykonano o d ................. do .
D n ia ..................................... r.

Podpis, pieczątka lub stopień służbowy, imię i nazwisko

osoby odnotowującej wykonanie kary

niepotrzebne skreślić
Załącznik nr 11

ZK/AŚ w ..............................

Wniosek o udzielenie przepustki w trybie art 91 pkt 7 kkw / art. 92 pkt 9 kkw

Wnoszę o udzielenie skazanemu:

(imię, nazwisko, imię ojca, grupa, podgrupa klasyfikacyjna)

w trybie art. 91 pkt 7 kkw / art. 92 pkt 9 kkw *

zezwolenia na opuszczenie zakładu karnego na czas dni

Uzasadnienie:

D nia,................................ r. Wnioskodawca

Podpis, pieczątka lub stopień służbowy,

imię i nazwisko, stanowisko służbowe

* niepotrzebne skreślić

II S T R O N A

Propozycje wychowawcy:

Dnia...................................r.

Podpis, pieczątka lub stopień służbowy,

imię i nazwisko wychowawcy

Decyzja dyrektora:..........................................................................................................................

Dnia................................... r. ............................................................
Podpis, pieczątka dyrektora lub osoby upoważnionej

Adnotacje o wykorzystaniu przepustki:...........................................................................................

D nia, r.
Podpis, pieczątka lub stopień służbowy, imię i nazwisko
osoby odnotowującej wykorzystanie przepustki
Załącznik nr 12

ZK/AŚ w

Wniosek skazanego
o udzielenie zezwolenia w trybie art. 131 5 1 lub 2 kkw

(imię, nazwisko, imię ojca, grupa i podgrupa klasyfikacyjna)

Zwracam się z prośbą o udzielenie zezwolenia w trybie art. 131 § 1/2* kkw na czas
w okresie......
Uzasadnienie:

Do wniosku załączono:
1....................................
2.....................................
3.....................................
4.....................................

Czytelny podpis skazanego

niepotrzebne skreślić

II S T R O N A

Opinia wychowawcy:

Dnia,

Podpis, pieczątka lub stopień służbowy,

imię i nazwisko wychowawcy

Decyzja dyrektora lub innej osoby upoważnionej przez dyrektora:

Dnia,
Podpis, pieczątka dyrektora lub osoby upoważnionej

Skazanego pouczono o prawie zaskarżenia decyzji dyrektora lub osoby upoważnionej do Sądu Okręgowego
Wydział Penitencjarny................................................................................................................................................
(podać dokładną nazwę oraz adres sądu okręgowego)

Dnia,
Podpis, pieczątka lub stopień służbowy, imię i nazwisko
osoby pouczającej skazanego
Załącznik nr 13

ZK/AŚ w

Wniosek skazanego
o udzielenie zezwolenia w trybie art. 141 a §1 kkw

(imię, nazwisko, imię ojca, grupa i podgrupa klasyfikacyjna)

Z w racam się z prośbą o udzielenie zezwolenia w trybie art, 141 a § 1 kkw na czas
Od d n ia .................................................Do dnia
U z a s a d n ie n ie :...................................................

Do wniosku załączono:
1......................................
2.....................................
3.....................................
4.....................................

Czytelny podpis skazanego

II S T R O N A

Opinia wychowawcy:

Dnia,

Podpis, pieczątka lub stopień służbowy,

imię i nazwisko wychowawcy

Decyzja dyrektora lub innej osoby upoważnionej przez dyrektora:

Dnia,
Podpis, pieczątka dyrektora lub osoby upoważnionej

Skazanego pouczono o prawie zaskarżenia decyzji dyrektora lub osoby upoważnionej do Sądu Okręgowego
Wydział Penitencjarny................................................................................................................................................
(podać dokładną nazwę oraz adres Sądu Okręgowego)

Dnia,
Podpis, pieczątka lub stopień służbowy, imię i nazwisko
osoby pouczającej skazanego
Załącznik nr 14

d a ta ........................................................................ ZK /A Ś .....

W niosek o zezwolenie skazanemu na opuszczenie zakładu karnego

w trybie art. 165 § 2 kkw

Wnoszę o zezwolenie skazanemu:

(imię, nazwisko, imię ojca, data urodzenia, grupa i podgrupa klasyfikacyjna, nr oddziału)

na opuszczenie zakładu karnego w trybie art. 165 § 2 kkw na czas .... dni
w c e lu .............................................................................................................................................

Data, podpis, pieczątka lub stopień służbowy,

imię i nazwisko, stanowisko służbowe

Opinia wychowawcy:

Data, podpis, pieczątka lub stopień służbowy,

imię i nazwisko wychowawcy

Decyzja:

Data, podpis, pieczątka dyrektora lub

osoby upoważnionej
Załącznik nr 15

d nia Sąd/Prokuratura'1w ...

dot. sprawy sygn. akt
Nr ew idencyjny

W N IO SEK -O PIN IA *)
O SKAZANYM / TYMCZASOWO ARESZTOWANYM*
w sprawie

(imię i nazwisko, nazwisko rodowe) '1 (imię ojca, imię matki, nazwisko rodowe matki)
data u rodzenia ................................................. miejsceurodzenia................................................................

obyw atelstw o.........................................posiada/nie posiada' dowód osobisty/inny dokument tożsamości'

numer PESEL seria i numer dokumentu tożsamości Nr Identyfikatora Danych Osobowych

Miejsce zameldowania na pobyt stały

Miejsce zam ieszkania.........................

Grupa i podgrupa klasyfikacyjna........ Stan k o n ta ................................2)

wymiar data data

Nazwa sądu, sygnatura akt, okresy zaliczone
Lp. kary/okres początku końca
kwalifikacja prawna czynu na poczet kary
stosowania kary kary

Tymczasowo aresztowany do dyspozycji.......................................................... w sprawie sygn. akt...............................................

kwalifikacja prawna c z y n u ................................................................... termin upływu tymczasowego aresztowania.....................
Wobec osadzonego toczy się ponadto postępowanie karne w innej sprawie, bez stosowanego tymczasowego aresztowania,
prowadzone p rz e z ...........................................................................................sygn. a k t.......................................................................
Po odbyciu .................................... części kary/lat pozbawienia wolności', nabywa uprawnienie do warunkowego
przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary w dniu ...................................................................
Do opinii załącza się informację o uprzednio wykonywanych karach i tymczasowych aresztowaniach.

data imię, nazwisko, podpis wypełniającego

" wypełnia się, jeżeli nazwisko rodowe różni się od obecnie używanego.
2) wypełnia dział finansowy.
3>odnotowuje się informacje o wszystkich sprawach, które były, są lub mają być wykonywane wobec skazanego/ukaranego.
* niepotrzebne skreślić.
II S T R O N A

1. Zachowanie osadzonego przed umieszczeniem w zakładzie karnym/areszcie śledczym.*

2. Przebieg procesu resocjalizacji skazanego lub zachowanie osadzonego podczas wykonywania

tymczasowego aresztowania.

3. Wnioski i propozycje.

podpis i pieczęć dyrektora

Uwaga:
Stronę 1 - wypełnia dział ewidencji, z wyjątkiem rubryki opisanej przypisem 2.
Stronę 2 - wypełnia dział penitencjarny.
* niepotrzebne skreślić
Załącznik nr 16

................................ dnia
(pieczęć jednostki)

SĄD OKRĘGOWY
Wydział Penitencjarny
w ...................................

WNIOSEK
o wydanie postanowienia na podstawie art. 117 Kkw

W związku z brakiem zgody skazanego:........................................................ s..........................

ur.................................... w ...........................................
odbywającego karę pozbawienia wolności orzeczoną przez Sąd ....................................
w ....................................................................... wyrokiem z d n ia ...................................................,
sygn. a k t ..............................................

wnoszę na podstawie art. 117 kkw o wydanie postanowienia w przedmiocie zastosowania

wobec skazanego leczenia/rehabilitacji w związku z uzależnieniem.

U zasadnienie:..................................................................................................................................

Proszę o nadesłanie odpisu orzeczenia Sądu w tej sprawie.

podpis i pieczęć dyrektora

Wyk, w 2 egz.
1. adresat.
2. teczka osobopoznawcza.
Załącznik nr 17

.................................... , dnia
(pieczęć jednostki)

SĄD OKRĘGOWY
Wydział Penitencjarny
w

WNIOSEK
o wydanie postanowienia na podstawie art. 119 § 1 kkw

W związku z dokonanym samouszkodzeniem przez skazanego/tymczasowo

aresztow anego*......................................................................................s......................................
ur................................... w .............................................

- odbywającego karę pozbawienia wolności1* w wymiarze .............................................

orzeczoną przez S ą d ....................................w ........................................................................
wyrokiem z d n ia ................................................. , sygn.a k t.................................................... ,
- pozostającego do dyspozycji2* Prokuratora/Sądu*...............................................................
w ...................................................... sygn. akt................................ ,
wnoszę na podstawie art. 119 § 1 kkw o wydanie postanowienia w przedmiocie
obciążenia skazanego/tymczasowo aresztowanego* kosztami leczenia związanymi
z dokonanym samouszkodzeniem w w ysokości..............................zł.

Okoliczności i motywy sam ouszkodzenia:...................................................................................

Proszę o nadesłanie odpisu orzeczenia Sądu w tej sprawie.

podpis i pieczęć dyrektora

Wyk, w 3 egz.
1. adresat + zał. dot. kosztów leczenia.
2. dział finansowy.
3. teczka osobopoznawcza.

1'2) należy podać informację o orzeczeniu wykonywanym w dniu dokonywania samouszkodzenia.

* niepotrzebne skreślić.
Załącznik nr 18

rejestr zgłoszonych do oddziału terapeutycznego dla osób uzależnionych

Grupa Wyznaczony
Data koniec Jednostka Podstawa Data
LP IDO Nazwisko i imię Imię ojca i podgrupa w. p. z. termin Uwagi
urodzenia kary kierująca zgłoszenia zgłoszenia
klasyfikacyjna przyjęcia
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Załącznik nr 19
rejestr indywidualnych kontaktów terapeutycznych
Nazwisko, imię, imię ojca osadzonego:.............................................. Data rozpoczęcia terapii:
Data kontaktu
L.p. Temat / przedmiot rozmowy Uwagi o przebiegu terapii Podpis terapeuty
indywidualnego
1 2 3 4

Załącznik nr 20
rejestr skazanych uczestniczących w terapii zajęciowej
Grupa i Data Podpis
Data włączenia
L.p. Imię i nazwisko skazanego, imię ojca podgrupa zakończenia instruktora/inspektora Uwagi
do terapii
klasyfikacyjna terapii terapii zajęciowej
1 2 3 4 5 6 7

Załącznik nr 21
rejestr wytworów gotowych terapii zajęciowej
Data Podpis
Data Ilość
L.p. Rodzaj wytworu Przeznaczenie11 przekazania instruktora/inspektora Uwagi
wytworzenia sztuk
beneficjantowi terapii zajęciowej
1 2 3 4 5 6 7 8

Załącznik nr 22
księga inwentarzowa zakupu materiałów do terapii zajęciowej
Podpis
L.p. Data zakupu Rodzaj zakupionego materiału Ilość Wartość instruktora/inspektora Uwagi
terapii zajęciowej
1 2 3 4 5 6 7

'»Podać nazwę instytucji, osoby lub organizacji, Której przekazano wytwór terapii
Załącznik nr 23

Pieczęć zakładu karnego Miejscowość i Data

Sprawozdanie ze zrealizowanego programu

Rodzaj program u.........

Pełna nazwa programu

Charakterystyka grupy skazanych, do których program był skierowany

Okres realizacji programu: o d ............................................................... do

Osiągnięte efekty i ocena aktywności skazanych:1) ................................

Koszty udziału w programie oraz źródła jego finansowania:2)

Podpis, pieczątka lub stopień służbowy, imię i nazwisko

osoby odpowiedzialnej za realizację programu

Decyzja dyrektora jednostki penitencjarnej po zapoznaniu się z przedstawionym sprawozdaniem z realizacji

programu wraz ze wszystkimi materiałami3) .............................................................................................................

Data Podpis, pieczątka dyrektora lub osoby upoważnionej

1) Należy wpisać czy efekty udziału skazanych w programie są zgodne z celami realizowanego programu, na ile mogą być one trwałe,
jaka była postawa skazanych podczas udziału w programie. Ocenić wartość programu i wskazać czy program taki powinien być
realizowany w przyszłości, co należałoby dodać lub z czego zrezygnować w kolejnych edycjach programu.
2) Należy zliczyć koszty ogólne wynikające z przeprowadzonego programu i wskazać z jakich źródeł były pokrywane, podzielić przez
liczbę uczestników. Kwotę przypadającą na każdego uczestnika programu odnotować w aktach osobowych cz. B skazanego.
Będzie to podstawą zawarcia informacji w świadectwie zwolnienia skazanego z zakładu karnego.
3) Dyrektor jednostki penitencjarnej podejmuje decyzję co do akceptacji realizacji programu, ocenia jego wartość oraz podejmuje
decyzję co do ewentualnych reedycji programu.
Załącznik nr 24

ZK/AŚ w ......................

ROZMOWA K O Ń C O W A / INFORMACJA O ZWOLNIENIU*

I. Zwalniany w d n iu :..........................w związkuz : ..................................................................

W chwili zwolnienia z jednostki posiada:

własne środki pieniężne w wys......................zł, słownie:........................................................

Kwota do wypłacenia za okres zatrudnienia w ZK/AŚ w wys.............................. zł, słownie:

Udzielono pomocy finansowej w wys................... zł, słownie: .............................................

Udzielono pomocy rzeczowej w postaci:.................................................................................

Adres, pod który się u da je :........................................................................................................

Wymaga/nie wymaga* po zwolnieniu objęcia inną pomocą w zakresie:...............................

w przypadku bezdomności:............................................................................................................

Zgłasza/nie zgłasza prośby i skargi: ..........................................................................................

II. Wskazano organy właściwe do uzyskania pomocy w zakresie**.........................................

zatrudnienia/ubezpieczenia/szkolenia zawodowego/PUP- (adres)

pomocy społecznej/opieki socjalnej/MOPS - (adres)..................................................................

najbliższe schronisko/noclegownia dla bezdomnych lub punkt pomocy charytatywnej (adres)

Podpis, pieczątka lub stopień służbowy, imię, nazwisko

osoby przeprowadzającej rozmowę

* niepotrzebne skreślić.
** Części II nie wypełnia się w przypadku zwolnionego tymczasowo aresztowanego, który nie stawił się do jednostki w celu
rozliczenia w dniu zwolnienia.
Załącznik nr 25

Plan zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych

Godzina Uczestnicy zajęć
Uwagi
Miejsce realizacji Skazani /
Data Rodzaj zajęć Osoba prowadząca (zajęcia dodatkowe dla tymczasowo
od do zajęć tymczasowo Oddział mieszkalny
aresztowanych / młodocianych)
aresztowani

Załącznik nr 26
Grafik zajęć organizowanych w świetlicach, halach sportowych, na boiskach oraz innych pomieszczeniach
Godzina Uczestnicy zajęć
Data Rodzaj zajęć Osoba prowadząca
od do (oddział / cela mieszkalna)
 Uzasadnienie

Przedmiotowe zarządzenie wprowadza nowe, kompleksowe uregulowania

dotyczące szczegółowych zasad prowadzenia i organizacji pracy penitencjarnej, zakresów
czynności funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych i terapeutycznych oraz
oddziałów penitencjarnych. Uprzednio obowiązujący przepis normujący ten zakres
zagadnień - zarządzenie nr 2/04 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej, z dnia
24 lutego 2004 roku, w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia i organizacji pracy
penitencjarnej oraz zakresów czynności funkcjonariuszy i pracowników działów
penitencjarnych i terapeutycznych (zwane dalej: „zarządzeniem nr 2/04") utraciło moc
z dniem 1 lipca 2012 r., na skutek zmiany treści przepisu upoważniającego, tj. art. 249a
pkt 2 Kodeksu karnego wykonawczego (zwanego dalej „kodeksem”), dokonanej
na podstawie art. 1 pkt 99 ustawy z dnia 16 września 2011 r. (Dz. U. nr 240, poz. 1431).
Zarządzenie nr 2/04 było dotychczas w istotnym zakresie nowelizowane jeden raz -
zarządzeniem nr 32/08 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej, z dnia 24 grudnia
2008 r., zmieniającym zarządzenie w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia
i organizacji pracy penitencjarnej oraz zakresów czynności funkcjonariuszy i pracowników
działów penitencjarnych i terapeutycznych. Od tego czasu minęło ponad siedem lat
i zaistniała potrzeba dostosowania zasad pracy penitencjarnej do potrzeb dynamicznie
zachodzących zmian w prowadzonych oddziaływaniach penitencjarnych wobec osób
pozbawionych wolności. Projektowane zarządzenie zostało znacząco przebudowane
i podzielone na 9 rozdziałów dla zachowania przejrzystego układu zawartych w nim treści.
Projektowane zarządzenie ma następującą strukturę:

Rozdział 1. Przepisy ogólne;

Rozdział 2. Prowadzenie i organizacja oddziaływań penitencjarnych - aktualnie zawiera:
zasady prowadzenia i organizacji programów resocjalizacji, zajęć kulturalno-
oświatowych, zajęć z zakresu wychowania fizycznego i sportu, obsługi
bibliotecznej, radiowęzła i studia telewizyjnego, zasady prowadzenia rozmów
wychowawczych ze skazanymi, nagradzania i karania dyscyplinarnego,
przeciwdziałania negatywnym działaniom podkultury przestępczej,
przeciwdziałania aktom samoagresji, udzielania pomocy w społecznej
readaptacji skazanych oraz pomocy doraźnej osobom zwalnianym z zakładów
karnych;
Rozdział 3. Prowadzenie badań psychologicznych, udzielanie pomocy psychologicznej
oraz prowadzenie oddziaływań psychokorekcyjnych;
Rozdział 4. Prowadzenie oddziaływań terapeutycznych;
Rozdział 5. Dokumentowanie prowadzonych oddziaływań penitencjarnych
i terapeutycznych - aktualnie zawiera: zasady dokumentowania badań
osobopoznawczych; oddziaływań psychokorekcyjnych i oddziaływań
terapeutycznych;
Rozdział 6. Organizacja działów penitencjarnych i terapeutycznych;
Rozdział 7. Ramowe zakresy czynności funkcjonariuszy i pracowników działów
penitencjarnych i terapeutycznych oraz oddziałów penitencjarnych;
Rozdział 8. Druki, wzory i rejestry;
Rozdział 9. Przepisy końcowe.

Przepisy projektowanego zarządzenia zostały dostosowane do aktualnie obowiązujących

aktów prawnych, w szczególności do zmienionych przepisów rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r., w sprawie sposobów prowadzenia oddziaływań
1
penitencjarnych w zakładach karnych i aresztach śledczych, zwanego dalej
„ro z p o rz ą d z e n ie m Nowelizacja tego rozporządzenia z grudnia 2012 r., która weszła
w życie z dniem 14 stycznia 2013 r., w znaczący sposób zmieniła dotychczasowy sposób
prowadzenia oddziaływań penitencjarnych i terapeutycznych, co spowodowało
konieczność zmiany szeregu przepisów niższej rangi dotyczących tego obszaru. Zakres
zmian dotychczasowego zarządzenia jest szeroki i kompleksowy, co powoduje,
że koniecznym jest wydanie nowego zarządzenia, nie zaś jedynie kolejnej jego
nowelizacji.

Szczegółowe omówienie przepisów projektowanego zarządzenia:

Rozdział 1
Przepisy ogólne

W § 1 projektu zarządzenia wprowadzono tzw. słowniczek określeń i skrótów

używanych w zarządzeniu.
W § 2 zawierającym enumeratywne wyszczególnienie zagadnień, których
prowadzenie określa szczegółowo projekt zarządzenia, zrezygnowano z określania zasad
sporządzania prognoz kryminologiczno - społecznych, ponieważ zostały one określone w
rozporządzeniu. Dodatkowo należy zauważyć, że nie mieszczą się w granicach
ustawowego upoważnienia (art. 249a pkt 2 kodeksu). Jednocześnie wprowadzono nowe,
dotychczas nieokreślone, obszary dotyczące szczegółowych zasad:
• oddziaływania na osadzonych przez pracę;
• postępowania z cudzoziemcami oraz osobami niepełnosprawnymi;
• prowadzenia badań psychologicznych, udzielania pomocy psychologicznej oraz
prowadzenia oddziaływań psychokorekcyjnych.

Rozdział 2
Prowadzenie i organizacja oddziaływań penitencjarnych

W § 3 wskazano priorytety związane z prowadzonymi wobec osadzonych

oddziaływaniami penitencjarnymi, związane z koniecznością korekcji deficytów,
które stanowiły przyczyny popełnionych przestępstw (ust. 1 i 2). Zarządzenie nr 2/04
nie wskazywało priorytetowych obszarów oddziaływań penitencjarnych; natomiast
w niniejszym projekcie uznano za wskazane nadanie tym formom oddziaływań
szczególnej rangi, ze względu na ich wyjątkowo istotne znaczenie dla przebiegu procesu
resocjalizacji.
W dalszej części § 3 określono nową procedurę umożliwiającą zachowanie ciągłości
prowadzonych oddziaływań poprzez wprowadzenie mechanizmu postępowania
w sytuacjach wzywania skazanego do udziału w czynnościach procesowych w drodze
występowania z wnioskiem, o rozważenie możliwości prowadzenia postępowania
sądowego w taki sposób, aby nie przerywało ono rozpoczętych lub uniemożliwiało
rozpoczęcie zaplanowanych oddziaływań penitencjarnych, terapeutycznych lub badań
w ośrodku diagnostycznym (ust. 3 - 6). Czynności te będą realizowane przez
funkcjonariuszy działów: penitencjarnego, terapeutycznego lub ośrodka diagnostycznego.
W § 4 w ust. 1 pkt 1 lit. e połączono dwa rodzaje programów - kształtowania
umiejętności społecznych i kształtowania umiejętności poznawczych, ponieważ są
to obszary, które w dużym zakresie pokrywają się pod względem merytorycznym.
W ust. 1 pkt 2 dodano możliwość organizowania w ramach zajęć kulturalno - oświatowych
2
zajęć kształtujących postawy obywatelskie i patriotyczne z uwagi na potrzebę podnoszenia
poziomu świadomości społecznej i obywatelskiej osadzonych. Jednocześnie wykreślono
dotychczasowy ustęp 2, odstępując od możliwości realizacji zajęć kulturalno-oświatowych
oraz z zakresu kultury fizycznej i sportu jako programów resocjalizacji z uwagi na fakt,
iż ich praktyczna realizacja nie spełniała wymogów określonych w obowiązującym
zarządzeniu oraz z powodu powtarzających się problemów z właściwym dopasowaniem
modelu teoretycznego do spodziewanych efektów programu i zidentyfikowanych
czynników ryzyka, identyfikowaniem tych czynników, celów oraz dobraniem odpowiednich
metod realizacji programów.
W § 5 wprowadzono szereg nowych rozwiązań dotyczących opracowania i realizacji
programów resocjalizacji. Do niezbędnych elementów opracowanego programu dodano
konieczność opisu sesji programu, zawierającego informacje i materiały pomocnicze
wykorzystywane do jego realizacji, umożliwiające ocenę jego wartości merytorycznej
(§ 5 ust. 1 pkt 5). Wykreślono także przepisy szczegółowo regulujące zakres zadań
nałożonych na inne piony służby w realizacji programów, uwzględniając ten zakres
w opracowywanym do realizacji programie, uznając, że dyrektor zakładu jest
odpowiedzialny za prawidłową oraz sprawną realizację programu (§ 5 ust. 1 pkt 11).
Dodano także wymagane elementy programu resocjalizacji, jakie powinien zawierać
program opracowany i realizowany przez podmioty zewnętrzne (§ 5 ust. 2). Zrezygnowano
z aktualnie obowiązującego unormowania, zgodnie z którym uczestnictwo skazanego
w programie stanowi zadanie indywidualnego programu oddziaływania. Konsekwencją
tego zapisu była konieczność każdorazowego weryfikowania indywidualnego programu
oddziaływania przez komisję penitencjarną w trybie art. 76 § 1 pkt 8 kodeksu.
W ust. 3 wprowadzono zapis stwierdzający, że oddziaływania penitencjarne prowadzone
wobec skazanych w systemie programowanego oddziaływania, o którym mowa
w § 13 rozporządzenia, realizowane są przede wszystkim przez skierowanie skazanego
do odpowiedniego programu resocjalizacji, co służy korekcji jego deficytów.
W § 6 wprowadzono zmianę porządkującą, sankcjonującą konieczność wyrażenia
zgody przez dyrektora na realizację programu resocjalizacji oraz obowiązek udzielenia
pomocy osobom realizującym programy przez funkcjonariuszy i pracowników zakładu.
W §§ 7-36 uregulowano zasady prowadzenia działalności kulturalno-oświatowej,
zajęć z zakresu wychowania fizycznego i sportu, obsługi bibliotecznej radiowęzła i studia
telewizyjnego, wykonywania przez osadzonych twórczości własnej oraz tworzenia
i działalności zespołów o cechach samorządów prowadzonej w zakładach karnych
i aresztach śledczych oraz określono sposób dokumentowania oddziaływań należących
do tego obszaru pracy penitencjarnej.
W § 7 określono, iż w ramach działalności kulturalno-oświatowej realizowane są
zajęcia kształtujące postawy obywatelskie i patriotyczne. Wskazano, iż zajęcia kulturalno-
oświatowe oraz sportowe powinny być realizowane w określonym czasie. Mają one mieć
charakter zaplanowany i zorganizowany, tzn. należy odpowiednio wyselekcjonować grupę
uczestników, określić sposób realizacji zajęć oraz uwzględnić potrzebę rozwoju osobistego
osadzonych związanego z uczestnictwem w kulturze i sporcie. Określono także, iż celem
zajęć jest zagospodarowanie czasu wolnego osadzonych oraz wdrożenie
do prospołecznych form aktywności.
W § 8 wprowadzono odwołanie do art. 38 § 1 kodeksu, w celu wskazania
szczególnie szerokich możliwości współpracy z podmiotami, o których mowa w tym
przepisie, w zakresie wspólnej organizacji zajęć kulturalno-oświatowych oraz zajęć
z zakresu wychowania fizycznego i sportu.
W § 9 wprowadza się obowiązek realizacji przez wychowawców w ramach oddziału
i powierzonej grupy wychowawczej dodatkowych zajęć kulturalno-oświatowych
lub z zakresu wychowania fizycznego i sportu, w szczególności dla osadzonych
młodocianych oraz tymczasowo aresztowanych. Wynika to z ustaleń przeprowadzonych
3
 kontroli, w trakcie których stwierdzono, iż oferta zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych
kierowana do osób tymczasowo aresztowanych oraz osadzonych młodocianych jest zbyt
uboga i niewystarczajaco zróżnicowana. Niekorzystne oceny pod adresem Służby
Więziennej, w tym zakresie wskazywano wielokrotnie w raportach powizytacyjnych CPT,
które podkreślały konieczność wprowadzania szczegółowych rozwiązań adresowanych
do ww. kategorii osadzonych, zgodnie z obowiązującymi standardami międzynarodowymi.
W związku z powyższym w projekcie uwzględniono organizację dodatkowych zajęć
dla tych grup osadzonych.
W § 10 w celu usprawnienia i usystematyzowania pracy wychowawców
ds. kulturalno-oświatowych oraz sportu wprowadzono tygodniowy plan zajęć kulturalno-
oświatowych i sportowych. W planie zawarte zostały niezbędne informacje dotyczące: daty
zajęć, czasu ich trwania, rodzaju zajęć, miejsca ich realizacji, uczestników zajęć, osoby
prowadzącej oraz dodatkowych zajęć realizowanych przez wychowawców w ramach
oddziału i powierzonej grupy wychowawczej. W planie zamieszczane powinny być
wszystkie przedsięwzięcia z zakresu działalności kulturalno-oświatowej oraz z zakresu
wychowania fizycznego i sportu realizowane zarówno na terenie jak i poza terenem
jednostki penitencjarnej. Dodatkowo dla uporządkowania i określenia czasu realizacji
zajęć prowadzonych w świetlicach, halach sportowych, boiskach oraz innych
pomieszczeniach wprowadzono grafik realizacji poszczególnych zajęć w ww.
pomieszczeniach. Plan oraz grafik zajęć powinny być zatwierdzane przez dyrektora
jednostki. W celu zapewnienia skazanym dostępu do informacji dotyczących oferty zajęć
kulturalno-oświatowych oraz z zakresu wychowania fizycznego i sportu tygodniowy plan
zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych podawany jest do wiadomości osadzonym
w oddziałach mieszkalnych. Nie precyzowano formy powiadamiania skazanych o ofercie
zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych, ponieważ istniejące w tym zakresie możliwości
techniczne jednostek penitencjarnych, pozwalają na przekaz powyższych informacji
w wybranej przez administrację formie np. (tablica ogłoszeń, radiowęzeł, TV).
W § 11 określono podstawowe formy realizacji zajęć kulturalno-oświatowych
rekomendowane do stosowania w zakładach karnych.
W § 1 2 wskazano potencjalne miejsca realizacji zajęć kulturalno-oświatowych
akcentując stosunkowo szeroki zakres pomieszczeń (nie tylko świetlice), w których
możliwe jest organizowanie takich zajęć. Ma to na celu zdynamizowanie
i zdywersyfikowanie tej formy prowadzonych oddziaływań penitencjarnych.
W § 13 określono - z uwagi na potrzebę zagwarantowania osadzonym
odpowiednich warunków spędzania czasu wolnego oraz umożliwienia prowadzenia
programów resocjalizacyjnych - iż dla każdego oddziału mieszkalnego powinno być
wyznaczone pomieszczenie świetlicy. Systematycznie malejąca populacja skazanych
pozwala na przywrócenie świetlic, których znaczna część została w latach ubiegłych
zamieniona na cele mieszkalne. Świetlice w jednostkach penitencjarnych stanowią bardzo
ważne miejsce umożliwiające osadzonym, nie tylko pobyt poza celą mieszkalną,
ale przede wszystkim tworzą warunki do prowadzenia zorganizowanych, planowych
oddziaływań resocjalizacyjnych. Konieczne jest dalsze zwiększenie bazy do prowadzenia
oddziaływań kulturalno - oświatowych, sportowych oraz programów psychokorekcyjnych
realizowanych na terenie aresztów śledczych i zakładów karnych. W szczególności
dotyczyć to powinno oddziałów mieszkalnych, w których przebywają skazani młodociani
oraz tymczasowo aresztowani.
W § 14 wskazano, iż zajęcia z zakresu wychowania fizycznego i sportu, realizuje
się w szczególności poprzez: ćwiczenia ogólnorozwojowe, gry zespołowe, ćwiczenia
ruchowe, zajęcia rekreacyjne. Są to podstawowe formy zajęć sportowych, których
bezpieczne organizowanie dla osadzonych jest możliwe i nie budzi kontrowersji i które
powinny być w związku z tym szeroko stosowane w praktyce penitencjarnej.
 W § 15, w celu zapewnienia odpowiednich warunków do bezpiecznej realizacji
zajęć z zakresu wychowania fizycznego i sportu określono, iż to dyrektor jednostki stwarza
odpowiednie warunki do realizacji ww. zajęć, w szczególności poprzez zapewnienie
odpowiedniego sprzętu i urządzeń do ich realizacji. Bezpieczeństwo korzystania
z urządzeń i sprzętu sportowego zapewnia wymóg posiadania odpowiednich atestów lub
certyfikatów urządzeń, z których korzystają osadzeni. Prowadzący zajęcia mają ponadto
obowiązek zapoznawania osób biorących w nich udział z zasadami bezpiecznego
wykonywania ćwiczeń oraz uczestniczenia w grach sportowych. W celu zapewnienia
bezpiecznej organizacji zajęć z zakresu wychowania fizycznego i sportu określono
również, iż nie należy zezwalać na uprawianie sportów walki, oraz nie należy stosować
środków sztucznie wspomagających rozwój tkanki mięśniowej. Ustalono zasadę,
iż osadzonych uczestniczących w zorganizowanych imprezach sportowych ubezpiecza się
od następstw nieszczęśliwych wypadków, wynikłych na skutek udziału w tego typu
zajęciach. Ubezpieczenie osadzonych uczestniczących w innych zajęciach następuje
w zależności od posiadania przez dyrektora środków finansowych.
§ 16 precyzuje jakie podstawowe akty prawne powinny znajdować się w bibliotece
oraz stanowi, iż wymienione akty prawne powinny być aktualne (aktualizowane).
§ 17 zawiera procedurę udostępniania aktów prawnych oraz orzecznictwa sądów
polskich i trybunałów międzynarodowych z elektronicznego systemu informacji prawnej,
z którego korzysta jednostka penitencjarna.
§ 18 stanowi, iż pozycje książkowe znajdujące się w bibliotece mogą być
udostępniane w formie elektronicznej.
§ 19 precyzuje, iż dla cudzoziemców nie posługujących się językiem polskim
w bibliotece powinny znajdować się pozycje wydawnicze w językach obcych.
W § 20 projektu wskazano, iż biblioteka jednostki penitencjarnej, przy której
funkcjonuje dom matki i dziecka, powinna dodatkowo zawierać pozycje książkowe
związane z poradnictwem w zakresie prawidłowego wychowania i rozwoju dziecka oraz
książki dla dzieci.
W § 21 unormowano kwestie dotyczące usytuowania biblioteki w jednostce
penitencjarnej oraz określono system wymiany książek. Do pozostałych,
nie uregulowanych w instrukcji zagadnień związanych z działalnością bibliotek,
w szczególności prowadzonej dokumentacji biblioteki, stosuje się ogólnie obowiązujące
przepisy, określone w rozporządzeniach ministra właściwego do spraw kultury.
§§ 22 i 23 zawierają odpowiednio: wyszczególnienie prac, które mogą wykonywać
osadzeni zatrudnieni w bibliotece i w radiowęźle oraz wyszczególnienie zadań, których nie
można powierzać tym skazanym, z uwagi na związaną z nimi odpowiedzialność
materialną.
§ 24 precyzuje warunki nabywania i prenumeraty prasy w jednostce penitencjarnej.
W § 25 określono zasady prowadzenia dokumentacji biblioteki.
W § 26 określono, iż radiowęzeł i studio telewizyjne nadaje program złożony
z audycji radiowych i programów telewizyjnych, w szczególności przygotowany przez
skazanych zatrudnionych w radiowęźle pod kierunkiem wychowawcy oraz przez zespoły
skazanych. W celu kształtowania umiejętności społecznych i poznawczych skazanych
określono, iż programy nadawane przez radiowęzeł i studio telewizyjne powinny zawierać
w szczególności informacje edukacyjne oraz treści kształtujące postawy obywatelskie
i patriotyczne. W związku z powyższym wskazano także, iż w programach telewizyjnych,
przygotowanych przez skazanych pod kierunkiem wychowawcy oraz przez zespoły
skazanych nie należy zawierać treści pornograficznych lub w sposób nieuzasadniony
eksponujących przemoc.
W § 27, w związku z możliwością wykorzystywania w prowadzonych
oddziaływaniach wobec skazanych filmów i innych utworów audiowizualnych określono,
iż odtwarzanie filmów i innych utworów audiowizualnych na terenie jednostki
5
penitencjarnej powinno być zgodne z wymogami określonymi w ustawie o prawie
autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r.( Dz. U. z 2006 r., nr 90, poz. 631
z późn. zm.j.
W § 28 wskazano, iż zasady wykonywania przez skazanych twórczości własnej
należy określić w regulaminie, który powinien zawierać: rodzaj wytwarzanej przez
osadzonych twórczości własnej, czas i miejsce wykonywania twórczości własnej
osadzonych, sposób pozyskania materiałów do wykonywania twórczości własnej
skazanych i ich przechowywania.
§§ 29 - 31 określają szczegółowe zasady tworzenia i działalności zespołów
skazanych o cechach samorządu, tj. sposób organizowania, nadzorowania, ramową
zawartość regulaminów, zakres działalności i zadania zespołów skazanych.
W § 32 wskazano, iż zespoły powołane przez dyrektora mogą uczestniczyć
w realizacji programów resocjalizacji zwłaszcza przygotowanych z udziałem podmiotów,
o których mowa w art. 38 § 1 kodeksu.
§ 33 określa, iż skład osobowy zespołu i jego zadania podaje się do wiadomości
ogółu skazanych.
W § 34 określono, iż nadzór nad działalnością zespołu sprawuje wychowawca
wyznaczony przez dyrektora oraz doprecyzowano zakres nadzoru wychowawcy, który ma
polegać w szczególności na koordynowaniu działań zespołu, prowadzeniu dokumentacji
oraz rozliczeń finansowych.
W § 35 określono zasadę, iż wytwory o charakterze rękodzielniczym lub
artystycznym wykonywane przez zespół pozostają własnością jego członków.
§ 36 precyzuje zadania zespołu, który wykonuje prace na cele charytatywne.
W § 37 ust. 1 pkt 6 dodano rozmowę w związku z projektem indywidualnego
programu oddziaływania, która reguluje działania wynikające z art. 95 § 1 kodeksu.
W ust. 1 pkt 7 dodano „pozbawienie możliwości nauczania”, wynikające wprost
z nowelizacji kodeksu, art. 76 § 1 pkt 5. W ust. 1 pkt 12 sprecyzowano, że rozmowa
w związku z korzystaniem przez skazanego z możliwości czasowego pobytu poza
obrębem zakładu karnego będzie przeprowadzana jedynie, jeśli skazany będzie korzystał
z takiej możliwości po raz pierwszy, w celu uniknięcia powielania niczego niewnoszących
wpisów. W ust. 2 dodano trzy rozmowy o charakterze obligatoryjnym - pkt 4, 8, 12
oraz usankcjonowano w ust. 2 i 3 zasadę, że rozmowy wychowawcze dokumentowane są
w systemie informatycznym.
W § 38 ust. 1 w rozmowie informacyjnej doprecyzowano, że powinna ona mieć
miejsce przed umieszczeniem w celi mieszkalnej, ponieważ służy zapewnieniu
osadzonemu bezpieczeństwa osobistego. Wykreślono szczegółowy zakres merytoryczny
rozmowy, ponieważ znajduje się on we wzorze druku nr 1. Dodano ust. 3 regulujący
obowiązek niezwłocznego przekazywania właściwemu przełożonemu istotnych informacji
uzyskanych od osadzonego, ważny przede wszystkim ze względów bezpieczeństwa.
W § 39 w ust. 1 zobowiązano wychowawcę do zapoznania się przed
przeprowadzeniem rozmowy wstępnej z informacjami zawartymi w systemie
informatycznym, a w uzasadnionych przypadkach - w aktach ewidencyjnych.
Uzasadnieniem dla zapoznania się z aktami ewidencyjnymi może być np. brak w systemie
informatycznym niektórych ważnych danych, charakter informacji zawartych w systemie
informatycznym albo potrzeba ich uzupełnienia. W ust. 3 dodano katalog opinii,
o które należy zwrócić się do sądu w celu podjęcia właściwych oddziaływań
specjalistycznych wobec skazanych, o których mowa w art. 96 § 1 kodeksu. Wykreślono
działania podejmowane przez dyrektora w trybie art. 14 kodeksu. Dodano ust. 4,
którym określono, iż po powrocie skazanego z przerwy w karze należy ponownie
przeprowadzić rozmowę wstępną. Związane jest to z funkcjonalnością sytemu
informatycznego. Wykreślono z tego paragrafu zakres zagadnień, które powinny znaleźć
się w rozmowie wstępnej, ponieważ znajduje się on we wzorach druków.
6
 W § 40 ust. 1 unormowano zawartość rozmowy przeprowadzanej w związku z istotną
zmianą w sytuacji osobistej, prawnej lub rodzinnej skazanego. W ust. 2 wprowadzono
zasadę, iż terminy: nabycia uprawnień do ubiegania się o warunkowe przedterminowe
zwolnienie oraz termin, po upływie którego skazany może skorzystać z przepustek
i nagród skutkujących pobytem poza terenem zakładu karnego ustala wychowawca
i niezwłocznie informuje o tych terminach skazanego. Jest to istotna zmiana dotychczas
obowiązującego stanu prawnego, w którym terminy te ustalał wychowawca, wraz
z upoważnionym pracownikiem działu ewidencji. Zapewnienie prawidłowości
samodzielnego ustalania tych terminów przez wychowawców będzie wymagać
szczególnego uwzględnienia tego tematu w organizowanych dla wychowawców
szkoleniach, ponieważ obowiązek ten oznacza zwiększoną odpowiedzialność
wychowawców i kierowników działów penitencjarnych za prawidłowy przebieg procesu
wykonywania kary pozbawienia wolności. Szkolenia te powinny być prowadzone
z udziałem upoważnionych pracowników działów ewidencji, którzy dotychczas
uczestniczyli wspólnie z wychowawcami w ustalaniu ww. terminów „penitencjarnych” albo
kierowników działów ewidencji. Ponadto ust. 3 przewiduje, iż „w szczególnie
uzasadnionych przypadkach”, ustalanie tych terminów nadal będzie następowało
w porozumieniu z działem ewidencji. Do szczególnie uzasadnionych przypadków
z pewnością można zaliczyć wszystkie przypadki skazanych o złożonej sytuacji prawnej,
w których wychowawca nie jest pewny prawidłowości własnego obliczenia tych terminów.
W § 41 wykreślono przyjmowanie próśb i skarg przez wychowawcę, ponieważ
wynika to z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 sierpnia 2003 r. w sprawie
sposobów załatwiania wniosków, skarg i próśb osób osadzonych w zakładach karnych
i aresztach śledczych.
W § 42 określono nowy zakres rozmowy w związku z koniecznością ustalenia
potrzeb w zakresie objęcia skazanego nauczaniem, ustalając zakres kluczowych
informacji niezbędnych do podjęcia przez skazanego decyzji dotyczącej ewentualnego
skierowania go do nauczania.
W § 43 określono katalog najważniejszych czynników jakie należy brać pod uwagę
przy podejmowaniu decyzji o zatrudnieniu osadzonego. Wprowadzono zmianę polegającą
na tym, że rozmowę ze skazanym przed zatrudnieniem oraz po podjęciu decyzji o jego
wycofaniu z zatrudnienia będzie przeprowadzał funkcjonariusz lub pracownik do spraw
zatrudnienia, nie zaś - jak dotychczas - wychowawca w porozumieniu z tym pracownikiem.
Aktualnie osoby wykonujące zadania do spraw zatrudnienia osadzonych są pracownikami
działu penitencjarnego i podlegają bezpośrednio kierownikowi działu penitencjarnego.
W § 44 wykreślono obowiązek ustalania przez wychowawcę sytuacji rodzinnej
i miejsca zamieszkania skazanego, ponieważ nie ma ona związku z zapewnieniem
osadzonemu bezpieczeństwa w trakcie transportu. Zmieniono ust. 2, dodając obowiązek
informowania przez wychowawcę o potencjalnym zagrożeniu w trakcie transportu
funkcjonariusza wyznaczonego do gromadzenia i przetwarzania informacji oraz
odnotowania informacji w systemie informatycznym. Powyższa zmiana wynika
z funkcjonalności sytemu informatycznego.
W § 45 ust. 1 wykreślono obowiązek zapoznawania się przez wychowawcę z aktami
osobowymi cz. „A” oraz dodano obowiązek oceny możliwości realizacji indywidualnego
programu oddziaływań w warunkach zakładu karnego, do którego osadzony został
przetransportowany. Wykreślenie obowiązku zapoznawania się z aktami osobowymi
cz. „A” wynika z faktu, iż przedmiotowe informacje znajdują się w systemie
informatycznym. Obowiązek oceny możliwości realizacji IPO wynika z potrzeby
dostosowania zaprojektowanych oddziaływań do możliwości organizacyjnych i oferty
resocjalizacyjnej jednostki, do której osadzony został przetransportowany. Dodano ustęp 2
regulujący zakres rozmowy w przypadku tzw. „transportu pośredniego”, co wynika
z tymczasowości pobytu skazanego w jednostce pośredniej.
7
 W § 46 zmieniono sformułowanie „nie później niż 6 miesięcy przed przewidywanym
terminem warunkowego zwolnienia”. Nowe brzmienie przepisu jednoznacznie określa,
że jest to termin formalnego nabycia przez skazanego uprawnień do warunkowego
zwolnienia. Zmiana wynika z dotychczasowych wątpliwości interpretacyjnych - czy jest to
termin nabycia przez skazanego uprawnień do warunkowego zwolnienia,
czy prognozowany termin ewentualnego zwolnienia.
W § 47 wykreślono elementy rozmowy przed udzieleniem pierwszej przepustki
określonej w art. 91 pkt 7, art. 92 pkt 9 kodeksu lub uzyskaniem zezwolenia wymienionego
w art. 131 § 2, art. 138 § 1 pkt 7 i 8, art. 141a § 1, art. 165 § 2 i art. 234 § 2 kodeksu
ponieważ są one określone w kodeksie.
W § 48 ust. 1 wykreślono obowiązek udzielania przez przeprowadzającego rozmowę
stosownych rad i wskazówek sprzyjających adaptacji społecznej po zwolnieniu,
uzasadniania udzielonej skazanemu pomocy oraz wyjaśniania przyczyn nieuzyskania
dokumentu tożsamości w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności, ponieważ
brzmienie art. 165 § 4 kodeksu jasno precyzuje obowiązek podjęcia przez administrację
jednostki penitencjarnej czynności zmierzających do uzyskania dokumentu tożsamości,
co winno skutkować jego uzyskaniem. Ponadto jako podstawową przyjęto zasadę
przeprowadzania rozmów końcowych przez wychowawcę do spraw pomocy
postpenitencjarnej. W ust. 2 w uzasadnionych przypadkach kompetencji
do przeprowadzenia rozmowy końcowej udzielono wychowawcy.
W § 49 odstąpiono od określenia możliwości przyznania skazanemu więcej niż jednej
nagrody, ponieważ przesłanki i zasady nagradzania określone zostały w art. 137 kodeksu.
W § 50 w ust. 1 dodano pkt 5 i 6 dotyczące nagród udzielanych tymczasowo
aresztowanym ze względu na konieczność dostosowania do brzmienia art. 221 § 2 pkt 1
i 4 kodeksu. Dodano ustęp 4 wskazujący dział właściwy do realizacji odstępstwa.
W ust. 5 dodano nagrodę „zezwolenie na otrzymanie dodatkowej paczki żywnościowej
lub częstsze otrzymywanie paczek” w związku z nowelizacją kodeksu.
W § 51 dokonano zmian stylistycznych.
W § 52 został dodany ust. 7 dotyczący wykonania decyzji w sprawie wymierzonej
kary dyscyplinarnej pozbawienia korzystania z własnego wyżywienia w związku
z dostosowaniem treści zarządzenia do obowiązujących przepisów kodeksu.
W §§ 53 - 55 uregulowano sposób prowadzenia oddziaływań penitencjarnych wobec
skazanych cudzoziemców oraz wobec niepełnosprawnych fizycznie, ponieważ
w przepisach normujących sposób prowadzenia oddziaływań brak było dotychczas jakichkolwiek
regulacji oraz wskazania metod i sposobów, które uwzględniałyby podejmowanie
przez kadrę działów penitencjarnych oddziaływań penitencjarnych uwzględniających
szczególne potrzeby skazanych cudzoziemców, a także niepełnosprawnych fizycznie
oraz konieczność zapewnienia ich traktowania w sposób zapobiegający dyskryminacji.
W §§ 56 i 57 dotyczących przeciwdziałania wzajemnej demoralizacji osadzonych,
negatywnym przejawom podkultury przestępczej dokonano zmian w zakresie
systemowych przedsięwzięć, jakie powinny zostać wdrożone w celu przeciwdziałania
niepożądanym zjawiskom. Odstąpiono od opracowywania harmonogramów
przeciwdziałania podkulturze przestępczej. Zakres kompleksowych rozwiązań,
dostosowanych do specyfiki zakładu karnego został ujęty w szczegółowych instrukcjach
stanowiskowych opracowanych z uwzględnieniem poszczególnych posterunków.
Instrukcje będą sporządzane przez kierowników działów penitencjarnego i ochrony,
zatwierdzane przez dyrektora. Będą one aktualizowane w miarę potrzeb.
W §§ 58-59 określono działania, które należy podejmować bezzwłocznie
po przyjęciu osadzonego do zakładu karnego oraz w trakcie wykonywania kary
pozbawienia wolności, niezbędne dla zapobieżenia wzajemnej demoralizacji i negatywnym
zachowaniom osadzonych, zwłaszcza wynikającym z podkultury przestępczej.
Doprecyzowano, że przeciwdziałanie wzajemnej demoralizacji osadzonych
8
oraz negatywnym przejawom podkultury przestępczej odnosi się także do tymczasowo
aresztowanych. Ponadto dodano obowiązki oraz zadania funkcjonariuszy dotyczące
przypadków ujawniania stosowania przemocy pomiędzy osadzonymi. W projektowanym
przepisie odstąpiono od obowiązków nakładanych na dyrektora zakładu karnego
w zakresie dotyczącym zorganizowania sprawnego obiegu informacji, wizytowania przez
dyrektora lub inne osoby przez niego wyznaczone cel mieszkalnych oraz przyjmowania
osadzonych na rozmowy przez kierowników poszczególnych działów. W prowadzenie tych
regulacji w poprzednim przepisie był skutkiem wytycznych i zaleceń kierowanych
przez Dyrektora Generalnego Służby Więziennej do dyrektorów jednostek. Obecnie
powyższe kwestie regulują odrębne przepisy.
W §§ 60 - 61 doprecyzowano zasady postępowania w przypadku samoagresji oraz
odmowy przyjmowania posiłków przez osadzonych.
W § 62 zdefiniowano sposób prowadzenia oddziaływań penitencjarnych poprzez
pracę, określając szczegółowe potrzeby uwzględniane przy kierowaniu skazanego
do zatrudnienia.
W § 63 określającym obszar udzielanej pomocy postpenitencjarnej, doprecyzowano
jej zakres poprzez dodanie podstaw prawnych, zawartych w odrębnych przepisach
określających zasady udzielania tej pomocy ze środków FPPoPP, ponieważ stanowią
formalną podstawę do oceny zasadności przyznania pomocy bądź jej odmowy.
W § 64 z ust. 2 wykreślono katalog informacji, które wychowawca bierze pod uwagę
opiniując wniosek skazanego o przyznanie pomocy pieniężnej, ponieważ zawężał on
zakres źródeł, z których powinien korzystać wychowawca. Odstąpiono także od oceny
dotychczasowego sposobu wykorzystania środków własnych skazanego jako kryterium
przyznania pomocy, ponieważ wynika to z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
29 września 2015 r. w sprawie Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy
Postpenitencjarnej.
W § 65 dokonano weryfikacji podstawy prawnej przyznania świadczenia w postaci
pomocy rzeczowej, zastępując przywoływany uprzednio art. 167a § 3 kodeksu artykułem
166 § 3 kodeksu. Usunięto ponadto zapis obligujący dział finansowy do wydawania
osadzonym biletów kredytowych ze względu na odejście od stosowania tej formy pomocy.
W § 66 określono czynności związane z wyrabianiem dokumentów tożsamości.
Zmiana uwarunkowana jest koniecznością dostosowania procedury do obecnie
obowiązujących w tym zakresie przepisów tj. ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach
osobistych oraz Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 stycznia 2015 r.
w sprawie wzoru dowodu osobistego oraz sposobu i trybu postępowania w sprawach
wydawania dowodów osobistych, ich utraty, uszkodzenia, unieważnienia i zwrotu.
W § 67 dokonano zmian dostosowujących nazewnictwo do rozporządzenia Ministra
Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania
o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności.
W § 68 wykreślono kompetencje działów ewidencji i służby zdrowia w zakresie
przygotowania skazanego do zwolnienia, ponieważ są one uregulowane kodeksie.

Rozdział 3
Prowadzenie badań psychologicznych, udzielanie pomocy psychologicznej oraz
prowadzenie oddziaływań psychokorekcyjnych

Rozdział 3 normuje prowadzenie badań psychologicznych, udzielanie pomocy

psychologicznej oraz prowadzenie oddziaływań psychokorekcyjnych wobec osadzonych.
Jest to rozdział nowy, zawierający regulacje, które z małymi wyjątkami, nie występowały
w dotychczas obowiązującym zarządzeniu nr 2/04. Zawarcie tego rozdziału
w projektowanym zarządzeniu wynika z potrzeby dookreślenia zasad prowadzenia badań
9
psychologicznych, udzielania pomocy psychologicznej oraz prowadzenia w warunkach
izolacji oddziaływań psychokorekcyjnych. Jest to potrzebne, ponieważ przepisy
rozporządzenia operują pojęciami pomocy psychologicznej i oddziaływań
psychokorekcyjnych oraz zawierają katalog przypadków, w których psycholog sporządza
opinie psychologiczne, a jednocześnie nie określają specyfiki tych oddziaływań
prowadzonych wobec osadzonych w warunkach izolacji, ani nie precyzują zawartości
opinii psychologicznych sporządzanych w poszczególnych przypadkach. Rozdział składa
się z 2 paragrafów (§ 69 - 70).

§ 69 w ust. 1 wskazuje, jakie są w warunkach izolacji cele pomocy psychologicznej

i oddziaływań psychokorekcyjnych, o których mowa w § 3 ust. 7 rozporządzenia, w ust. 2
określa, na czym w szczególności te oddziaływania polegają, zaś w ust. 3 wprowadza
obowiązek ich superwizowania, zgodnie z od dawna formułowanymi zaleceniami dla
więziennictwa, zawieranymi w licznych protokołach pokontrolnych i raportach
zewnętrznych instytucji kontrolujących, takich jak Krajowy Mechanizm Prewencji
i Najwyższa Izba Kontroli.
Obszerny, siedmio-ustępowy § 70, kompleksowo określa zawartość opinii
psychologicznych, o których mowa w § 12 rozporządzenia. Ust. 1 określa w sposób
ogólny ramową zawartość opinii psychologicznych o których mowa w rozporządzeniu,
natomiast ust. 2-7 normują, co w szczególności powinna zawierać opinia psychologiczna
we wszystkich przypadkach, o których mowa w pkt 1-6 rozporządzenia. Dotychczas
obowiązujące przepisy w ogóle nie określały zawartości opinii psychologicznych, o których
mowa w § 12 pkt 2, 3, 4, 5 i 7 rozporządzenia, natomiast zawartość opinii, o której mowa
w pkt 6 rozporządzenia była określona w instrukcji nr 16/10 DGSW, w sprawie
zapobiegania samobójstwom osób pozbawionych wolności. Proponowane przepisy
§ 70 projektowanego zarządzenia zmierzają do dookreślenia i zawarcia w jednym miejscu
szeregu uregulowań dotyczących wszystkich opinii psychologicznych sporządzanych
przez psychologów zatrudnionych w Służbie Więziennej. Dodatkowo, do zawartości opinii,
o której mowa w ust. 2 wprowadzono w pkt. 8 niezbędne zmiany, wynikające z ostatniej
nowelizacji rozporządzenia, która weszła w życie z dniem 14 stycznia 2013 r.

Rozdział 4
Prowadzenie oddziaływań terapeutycznych

Rozdział 4 określa w sposób kompleksowy szczegółowe zasady prowadzenia

oddziaływań terapeutycznych, wynikających z istnienia systemu terapeutycznego
wykonywania kary pozbawienia wolności. Zasadnicze zręby tego systemu określa kodeks,
w szczególności w art. 81, 96 i 97 Kodeksu. Wymienione przepisy kodeksu znajdują
rozwinięcie w przepisach rozporządzenia, które jednak nie są wystarczająco precyzyjne
i w wielu szczegółowych kwestiach wymagają dalszego dookreślenia albo uzupełnienia.
Ponadto, należy zwrócić uwagę na zmiany, jakie zostały wprowadzone do przepisów
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r., w sprawie sposobów
prowadzenia oddziaływań penitencjarnych w zakładach karnych i aresztach śledczych
ostatnią nowelizacją tego przepisu, która weszła w życie z dniem 14 stycznia 2013 r.
Najważniejszą taką zmianą jest nadanie nowego kształtu organizacyjnego systemowi
terapeutycznemu. Obecnie obowiązujące rozporządzenie przewiduje możliwość
kierowania skazanych do systemu terapeutycznego poza oddziałami terapeutycznymi oraz
opracowywanie indywidualnych programów terapeutycznych w formie krótkiej interwencji
lub terapii krótkoterminowej (realizowanych w oddziałach penitencjarnych) jako
alternatywy dla terapii w oddziale terapeutycznym. Stosownie do wyżej wymienionych
zmian zawartych w rozporządzeniu, w projektowanym zarządzeniu:
10
 • zmieniono wymaganą zawartość opinii psychologicznej, o której mowa w § 12 pkt 1
rozporządzenia;
• położono większy akcent na potrzebę właściwego motywowania skazanych
do terapii;
• wprowadzono nową, bardziej elastyczną procedurę kierowania skazanych
uzależnionych do terapii, w większym stopniu uwzględniającą stopień gotowości
skazanego do zmiany;
• określono nowe szczegółowe uregulowania dotyczące terminu sporządzania
indywidualnego programu terapeutycznego poza oddziałem terapeutycznym;
• zmieniono szczegółowe uregulowania dotyczące dokumentowania oddziaływań
terapeutycznych w teczkach terapeutycznych i systemie informatycznym;
• zmieniono wymogi odnośnie sposobu prowadzenia badań efektywności terapii,
dostosowując je do możliwości zespołów terapeutycznych;
• dostosowano ramowe zakresy czynności psychologów i personelu terapeutycznego
do potrzeb, wynikających z nowego kształtu organizacyjnego systemu
terapeutycznego.
Całość powyższych zagadnień proponuje się uregulować w § 71-85 projektowanego
zarządzenia. Poszczególne przepisy tej części zarządzenia dotyczą konkretnych aspektów
oddziaływań terapeutycznych prowadzonych w zakładach karnych, i tak:
§ 71 - dookreśla, na czym w szczególności polegają oddziaływania realizowane
przez zespół terapeutyczny, o których mowa w § 18 rozporządzenia.
§ 72 - uzupełnia określony w § 19 ust. 1 rozporządzenia, otwarty katalog
elementów, które powinien zawierać program oddziału terapeutycznego, o składowe
niezbędne dla w pełni prawidłowej realizacji systemu terapeutycznego. Przy okazji
zweryfikowano nieprzystające do wzmiankowanego przepisu rozporządzenia
uregulowania tego zagadnienia, zawarte w dotychczas obowiązującym zarządzeniu.
§ 73 - określa sposób postępowania ze skazanymi uzależnionymi, którzy znaleźli
się w oddziale terapeutycznym, ale nie wykazują motywacji do uczestnictwa w terapii,
mając na uwadze w szczególności potrzebę objęcia ich pewnym niezbędnym minimum
oddziaływań, w celu zmotywowania ich do pełniejszego zaangażowania w terapię,
a w razie niepowodzenia tych działań - umożliwiając wycofanie skazanego z terapii przed
jej ukończeniem, z jednoczesnym zapewnieniem adekwatnego odzwierciedlenia postawy
skazanego w sporządzanych ocenach i opiniach oraz możliwości ponownego skierowania
skazanego do terapii w przypadku zmiany prezentowanej postawy.
§ 74 - określa sposób postępowania ze skazanymi uzależnionymi, którzy
w poważnym stopniu zaburzają przebieg zajęć grupowych prowadzonych w oddziale
terapeutycznym albo zagrażają innym uczestnikom terapii z uwzględnieniem potrzeby
umożliwienia realizacji programu terapeutycznego oraz zapewnienia poczucia
bezpieczeństwa pozostałym skazanym odbywającym terapię.
§ 75 - wprowadza możliwość wydłużenia albo skrócenia, w indywidualnych
uzasadnionych względami terapeutycznymi przypadkach, czasu pobytu skazanego
uzależnionego w oddziale terapeutycznym. Czas trwania programu terapeutycznego je s t-
zgodnie z § 19 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia - określony w programie oddziału
terapeutycznego, jednak potrzeba jego modyfikacji w indywidualnych przypadkach wynika
wprost z zasady indywidualizacji, określonej w art. 67 § 2 kodeksu.
§ 76 - w sposób kompleksowy normuje procedurę kierowania skazanych
uzależnionych do systemu terapeutycznego, uwzględniając potrzebę zapoznania się,
przed takim skierowaniem także z istniejąca diagnozą uzależnienia postawioną
przez lekarza (ust. 1), zapewnienia postawienia takiej diagnozy w razie jej braku (ust. 2)
oraz niezwłocznego skierowania skazanego, w odniesieniu do którego psycholog
sporządził stosowną opinię, na posiedzenie komisji penitencjarnej (ust 3). Ust. 4 określa
sposób postępowania wobec skazanego uzależnionego, który nie wyraża zgody
na leczenie i rehabilitację. Ust. 5-7 dotyczą skazanych uzależnionych kierowanych
do oddziałów terapeutycznych, przy czym ust. 5 określa procedurę zgłaszania i zasady
wyboru oddziału terapeutycznego; przepis ust. 6 ma na celu zapewnienie odpowiedniego
postępowania wobec skazanego w okresie oczekiwania na przyjęcie do oddziału,
zaś ust. 7 obliguje do niezwłocznego powiadamiania kierownika właściwego działu
terapeutycznego o każdej zmianie okoliczności, która będzie wykluczała dotarcie
skazanego do terapii w ustalonym terminie.
§ 77 - normuje sposób postępowania ze skazanym uzależnionym, który cofnął
zgodę na leczenie lub rehabilitację po przyjęciu do oddziału terapeutycznego albo podczas
trwania terapii w takim oddziale.
§ 78 - normuje kolejność przyjmowania skazanych uzależnionych do oddziałów
terapeutycznych; ust. 1 określa przypadki, w których skazanych uzależnionych należy
przyjąć do terapii w pierwszej kolejności; ust. 2 - ogólnie obowiązującą zasadę dotyczącą
kolejności przyjmowania do oddziałów terapeutycznych pozostałych (nie wymienionych
w ust. 1) skazanych uzależnionych, a ust. 3 warunki lub okoliczności, w których
dopuszczalne jest odstępstwo od zasady ogólnej, określonej w ust. 2. Precyzyjne
i jednoznaczne uregulowanie tego zagadnienia jest bardzo ważne z uwagi na deficyt
miejsc w oddziałach terapeutycznych i długie okresy oczekiwania skazanych
uzależnionych na miejsce w oddziale terapeutycznym.
§ 79 - określa zasadę ogólną dotyczącą kierowania do oddziałów terapeutycznych
skazanych, którzy byli już objęci terapią w związku z uzależnieniem (ust 1), oraz specyfikę
oddziaływań terapeutycznych prowadzonych wobec skazanych, którzy zostali ponownie
skierowani do oddziału terapeutycznego (ust. 2).
§ 80 - określa jaki rodzaj oddziału terapeutycznego jest właściwy w bardziej
skomplikowanych diagnostycznie przypadkach skazanych uzależnionych jednocześnie
od wielu substancji psychoaktywnych (ust. 1), albo skazanych z podwójną diagnozą,
tj. uzależnionych i wykazujących jednocześnie niepsychotyczne zaburzenia psychiczne
lub upośledzenie umysłowe (ust. 2).
§ 81 - zawiera uregulowania mające służyć zapewnieniu należytej opieki skazanym
z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonym umysłowo, poprzez
wyeliminowanie przypadków nieuzasadnionego pozostawania takich skazanych poza
oddziałami terapeutycznymi oraz zapewnienie im właściwej opieki podczas czasowego
pozostawania poza odpowiednim oddziałem. W ust. 1 pkt 1 przepis wprowadza zasadę
niezwłocznego kierowania skazanych do ośrodka diagnostycznego w przypadku
domniemania konieczności stosowania oddziaływań prowadzonych w warunkach oddziału
terapeutycznego dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub
upośledzonych umysłowo. W ust. 1 pkt 2 - zasadę niezwłocznego umieszczania
w oddziale terapeutycznym skazanych, wobec których stwierdzono taką potrzebę w toku
przeprowadzonych badań psychologiczno-penitencjarnych. Ust. 2 precyzuje, kto obejmuje
takiego skazanego odpowiednimi oddziaływaniami, w okresie jego czasowego pobytu
poza oddziałem terapeutycznym. Są to nowe regulacje, nie występujące w dotychczas
obowiązujących przepisach.
§ 82 - określa terminy sporządzania indywidualnych programów terapeutycznych
(IPT) oraz sposób prowadzenia oddziaływań wobec skazanych zakwalifikowanych
do oddziału terapeutycznego, w okresie przed ich sporządzeniem (okresie
diagnozowania). Ust. 1 określa terminy, w jakich sporządza się indywidualne programy
terapeutyczne skazanym skierowanym do odbywania kary pozbawienia wolności
w systemie terapeutycznym poza oddziałem terapeutycznym (pkt 1) oraz do oddziału
terapeutycznego (pkt 2); zgodnie z ust. 2 okres diagnozowania zalicza się do czasu
trwania terapii, natomiast ust. 3 wprowadza zasadę uczestnictwa skazanego w tym
okresie w pełnej ofercie terapeutycznej oddziału. Uregulowania zawarte w ust. 1 pkt 1
12
są konsekwencją wprowadzenia systemu terapeutycznego poza oddziałem, stanowią
niezbędne uzupełnienie przepisów rozporządzenia i nie występowały we wcześniej
obowiązujących przepisach. Przepis ust. 3 zobowiązuje skazanego, który jest w okresie
diagnozowania (tj. nie ma jeszcze opracowanego IPT), do uczestnictwa we wszystkich
zajęciach wynikających z programu, a nie tylko, jak w dotychczas obowiązujących
przepisach, w zajęciach organizowanych w formach grupowych.
§ 83 - wprowadza obowiązek opracowania zaleceń dla skazanego, który zakończył
terapię w oddziale terapeutycznym do realizacji w czasie wykonywania pozostałej części
kary. Obowiązek opracowywania takich zaleceń ma służyć adekwatnej do indywidualnych
potrzeb skazanego kontynuacji oddziaływań terapeutycznych, a przez to podtrzymaniu
efektów zmian w sposobie myślenia, postawach i zachowaniu, będących efektem udziału
w programie terapeutycznym.
§ 84 - nakłada na dyrektora zakładu karnego obowiązek zapewnienia odpowiednich
warunków do realizacji programu terapeutycznego oraz precyzuje, na czym
w szczególności polegają obowiązki dyrektora w tym zakresie. Nowym, nie występującym
dotychczas elementem, jest obowiązek dyrektora zapewnienia, w ramach zatwierdzonego
planu finansowego jednostki, środków na superwizję pracy zespołu terapeutycznego.
Podobnie, jak w przypadku superwizji pracy psychologów działów penitencjarnych
i ośrodków diagnostycznych, wprowadzenie do obowiązujących przepisów uregulowań
dotyczących superwizji zespołów terapeutycznych wynika między innymi z zaleceń
Krajowego Mechanizmu Prewencji i Najwyższej Izby Kontroli.
§ 85 - wprowadza w ust. 1 obowiązek należytego przygotowywania skazanych
uzależnionych, którzy zostali skierowani do oddziałów terapeutycznych do skorzystania
z oferty terapeutycznej oddziału oraz obowiązek obejmowania ich stosownymi
oddziaływaniami, mającymi na celu podtrzymanie efektów odbytej terapii. Ust. 2 precyzuje,
na czym w szczególności mają polegać oddziaływania prowadzone w ramach
przygotowywania skazanego do terapii, natomiast ust. 3 określa oddziaływania pożądane
dla podtrzymywania jej efektów. Obydwa rodzaje działań mają być prowadzone w miarę
potrzeb, tj. jedynie wobec tych skazanych, którzy będą wymagać oddziaływań
wymienionych w tym paragrafie. Zawarte w tym przepisie unormowania mają służyć
poprawie skuteczności i efektywności programów terapeutycznych dla skazanych
uzależnionych i tym samym lepszej realizacji celów wykonywania kary pozbawienia
wolności.

Rozdział 5
Dokumentowanie prowadzonych oddziaływań penitencjarnych i terapeutycznych

W § 86 określono zasady dokumentowania oddziaływań penitencjarnych

i terapeutycznych, ich drukowania i załączania do teczki osobopoznawczej, stanowiącej
załącznik do rozporządzenia, które nie zostały ujęte w jej wzorze oraz dokumentowanych
w systemie informatycznym. Odstąpiono od obowiązku załączania dokumentów
w wyszczególnionych działach. Proponowana zmiana ma na celu zwiększenie
funkcjonalności korzystania z informacji osobopoznawczych zawartych w teczce oraz
uniknięcia ich nieuzasadnionego drukowania w sytuacji, gdy zostały zawarte i są dostępne
w systemie informatycznym.
W § 87 w ust. 1 dokonano zmian w zakresie sposobu zakładania teczki
osobopoznawczej. Odstąpiono od zasady zakładania teczki osobopoznawczej przez dział
ewidencji, wprowadzono zasadę, że teczkę zakłada wychowawca, dołączając do niej
zdjęcie osadzonego przekazane przez dział ewidencji. Zmiana ta jest konsekwencją
nowelizacji rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 czerwca 2015 r.
oczynnościach administracyjnych (...). Ponieważ wszystkie wymagane informacje,
13
 określone we wzorze teczki są zawarte w systemie informatycznym, do którego ma dostęp
wychowawca działu penitencjarnego - nie istnieje potrzeba obciążania tym zadaniem
pracownika działu ewidencji. W ust. 3 określono zasadę włączania dokumentów do teczki
osobopoznawczej według daty wpływu. Zmniejszono liczbę dokumentów obligatoryjnie
włączanych do teczki, ponieważ znacząca część z nich znajduje się w systemie
informatycznym.
W § 88 w części dotyczącej wypełniania opinii o skazanym dookreślono, że stronę
1 wypełnia funkcjonariusz działu ewidencji, 2 wychowawca. Dotychczasowy zapis był
niejednoznaczny - stwierdzał, że powyższe zadania (przy utrzymanym podziale stron)
wykonuje dział ewidencji oraz dział penitencjarny. W ust. 2 dodano zakres informacji,
który powinien być ujęty w pkt. 1, ponieważ był niezgodny ze wzorem druku nr 15.
W ust. 2 pkt 2 lit. i dodano uczestnictwo skazanego w programach resocjalizacji,
jako wymagany element opinii, rzutujący w istotny sposób na ocenę jego postępów
w procesie resocjalizacji. W ust. 2 pkt 4 odstąpiono od obowiązku formułowania w opinii
potrzeb w zakresie objęcia skazanego dozorem kuratorskim, ponieważ powyższe
zagadnienia są uregulowane w art. 73 kk oraz art. 159 kodeksu. Odstąpiono także
od zasady zawierania propozycji nałożenia na skazanego innych obowiązków w sytuacji,
gdy dyrektor zakładu karnego występuje z wnioskiem o udzielenie skazanemu
warunkowego zwolnienia, uznając iż rokuje on pozytywną prognozę społeczno-
kryminologiczną. Zgodnie z przesłankami określonymi w art. 77 kodeksu sąd może
warunkowo zwolnić skazanego jeśli jego postawa, właściwości i warunki osobiste,
okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie
odbywania kary uzasadniają przekonanie, że będzie przestrzegał po zwolnieniu porządku
prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa. Odmiennie przedstawia
się sytuacja, gdy skazany rokuje negatywną prognozę społeczno-kryminologiczną,
ponieważ nie zostały zakończone wobec niego oddziaływania penitencjarne w zakresie
zdiagnozowanych deficytów, które stanowiły przyczyny popełnionych przestępstw
i wymagają dalszej korekcji. W powyższym przypadku należy w opinii o osadzonym
odnotować propozycje w zakresie nałożenia przez sąd stosownych obowiązków.
W ust. 2 pkt 5 dodano obowiązek odnotowywania informacji o stwierdzeniu przez sąd
skazujący związku popełnionego przestępstwa z art. 197-203 kk z zaburzeniami
preferencji seksualnych, która jest wyjątkowo istotna dla sądu, w kontekście ewentualnego
udzielenia przez sąd w.p.z. oraz ciążącego wówczas na sądzie obowiązku powiadomienia
właściwych podmiotów, o którym mowa w art. 168a kodeksu.
W § 89 określono sposób dokumentowania pomocy psychologicznej i oddziaływań
psychokorekcyjnych, tj. oddziaływań prowadzonych przez psychologów.
W § 90-92 określono sposób dokumentowania oddziaływań terapeutycznych
z uwzględnieniem z jednej strony możliwości wynikających z systemu informatycznego,
a z drugiej - z potrzeby szczególnej ochrony uzyskanych w trakcie terapii wrażliwych
danych osobowych oraz respektowania zasad etyki zawodowej obowiązującej w pracy
terapeutycznej, a w szczególności zasady poufności informacji uzyskanych podczas
prowadzonej terapii.

Rozdział 6
Organizacja działów penitencjarnych i terapeutycznych

W części normującej organizację działów penitencjarnych i terapeutycznych

(§§ 93-95 projektowanego zarządzenia) określono w sposób ramowy organizację działów
penitencjarnych i terapeutycznych, w szczególności stanowiska, jakie można tworzyć
w działach penitencjarnych i terapeutycznych oraz zasady ustalania ich liczby i rodzaju.
Poszczególne przepisy rozdziału normują odpowiednio:
14
 § 93 określa w ust. 1 stanowiska, które mogą wchodzić w skład działu
penitencjarnego; w ust. 2 zasady, jakie należy uwzględnić przy ustalaniu ilości i rodzaju
tych stanowisk; ust. 3 określa w sposób ramowy maksymalne standardy obciążenia dla
dwóch podstawowych stanowisk występujących w działach penitencjarnych,
tj. wychowawcy i psychologa; w ust. 4 określa sposób zapewnienia realizacji zadań
przewidzianych dla poszczególnych stanowisk w przypadku, jeżeli stanowiska te nie
zostaną odrębnie powołane. Przepis ust. 1 umożliwia utworzenie stanowisk, które nie
występowały w uprzednio obowiązującym zarządzeniu nr 2/04, tj. stanowisk ds. terapii
uzależnień, terapii zajęciowej oraz zatrudnienia osadzonych (ust. 1 pkt 6 ppkt a-c).
Potrzeba utworzenia w działach penitencjarnych stanowiska ds. terapii uzależnień, wynika
z konieczności zabezpieczenia realizacji nowych zadań w tym zakresie, jakie zostały
wprowadzone ostatnią nowelizacją rozporządzenia. Stanowisko ds. terapii zajęciowej
jest potrzebne, ponieważ w oddziaływaniach penitencjarnych zdefiniowano zadania
dla kadry działów penitencjarnych w zakresie prowadzenia terapii zajęciowej dla
osadzonych niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie, przebywających poza oddziałami
terapeutycznymi. Na konieczność poprawienia jakości realizacji zadań związanych
z prowadzeniem tych oddziaływań oraz ich intensyfikacji, zwracała uwagę Najwyższa Izba
Kontroli w kontroli przeprowadzonej w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej
w II półroczu 2014 r. Stanowisko ds. zatrudnienia osadzonych zostało włączone
w strukturę działów penitencjarnych, zgodnie z poleceniem Dyrektora Generalnego Służby
Więziennej zawartym w piśmie BP-073-273/14/1722 z dnia 18 lipca 2014 r. w sprawie
włączenia funkcjonariuszy i pracowników realizujących w jednostkach penitencjarnych
zadania w zakresie zatrudnienia skazanych w strukturę działów penitencjarnych.
W projekcie (ust. 3) wprowadzono również nowy zapis, określający standardy liczebności
grup wychowawczych powierzonych pod opiekę wychowawcy oraz psychologowi.
Dotychczasową podstawą ustalania liczebności grup wychowawczych było pismo
BKS-219/12 z dnia 12 stycznia 2012 r. Dyrektora Generalnego Służby Więziennej,
zawierające parametry maksymalnej liczebności tych grup na jednego wychowawcę
(40 - zakład karny, 60 - areszt śledczy) oraz psychologa (200 osadzonych).
Biuro Penitencjarne widzi uzasadnioną konieczność uwzględnienia powyższych
standardów w zarządzeniu, ponieważ stanowią one nieodzowny element wypełnienia
delegacji art. 249 a § 2 kodeksu, w części określającej szczegółowe zasady prowadzenia
i organizacji pracy penitencjarnej.
§ 94 określa kompleksowo strukturę działów terapeutycznych, przeznaczonych
dla poszczególnych kategorii skazanych, kierowanych do oddziałów terapeutycznych
zgodnie z przepisami kodeksu. Poszczególne ustępy tego paragrafu normują odpowiednio
następujące obszary: ust. 1 - określa stanowiska, które muszą obowiązkowo wchodzić
w skład działu terapeutycznego oddziału dla skazanych z niepsychotycznymi
zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo; ust. 2 - stanowiska, które
można utworzyć w takim dziale fakultatywnie; ust. 3 - obowiązkowo tworzone stanowiska
w dziale terapeutycznym oddziału dla skazanych uzależnionych; ust. 4 przewiduje
możliwość utworzenia stanowiska wychowawcy w dziale terapeutycznym dla skazanych
uzależnionych od środków psychoaktywnych; ust. 5 określa sposób zabezpieczenia
realizacji zadań w przypadku, jeżeli stanowiska, o których mowa w ust. 2 lub 4 nie zostaną
utworzone; ust. 6 przewiduje możliwość utworzenia w jednostce penitencjarnej,
w zależności od lokalnych uwarunkowań, jednego albo odpowiedniej liczby działów
terapeutycznych oraz możliwość utworzenia stanowiska zastępcy kierownika działu
terapeutycznego, w przypadku utworzenia jednego działu w jednostce, w której został
umiejscowiony więcej, niż jeden oddział terapeutyczny; ust. 7 - określa co należy
uwzględnić przy ustalaniu liczby i rodzaju stanowisk w działach terapeutycznych, poprzez
odwołanie się do zasady normalności, tj. do ogólnie przyjętych standardów dotyczących
oddziaływań terapeutycznych prowadzonych wobec danej kategorii pacjentów.
15
Zmiany w stosunku do poprzednio obowiązujących przepisów, polegają na rezygnacji
z obligatoryjnego tworzenia w działach terapeutycznych oddziałów dla skazanych
z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo stanowisk
personelu stricte medycznego (przy czym należy podkreślić, że pozostawiono możliwość
fakultatywnego utworzenia stanowisk lekarza i pielęgniarki w tych działach) oraz
rezygnacji z możliwości tworzenia stanowiska ds. terapii zajęciowej w oddziałach
dla skazanych uzależnionych od środków odurzających lub substancji psychotropowych.
Jednocześnie dokonano korekty, umożliwiającej tworzenie w dziale terapeutycznym
oddziałów dla uzależnionych więcej, niż tylko jednego stanowiska psychologa. Nowa jest
także regulacja zawarta w ust. 6 zdanie drugie, umożliwiająca utworzenie w określonej
sytuacji, stanowiska zastępcy kierownika działu terapeutycznego.
§ 95 określa przełożonego, który będzie właściwy do opracowania poszczególnych
elementów zakresu czynności personelu medycznego zatrudnionego w dziale
terapeutycznym oddziału dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi
lub upośledzonych umysłowo.
Szczegółowy kształt wyżej omówionych przepisów zawartych w rozdziale 6 stanowi
trudny ale racjonalny kompromis pomiędzy potrzebami, w szczególności wynikającymi
z nowych zadań określonych w rozporządzeniu, zaleceń instytucji kontrolujących,
konieczności podnoszenia standardów obowiązujących w prowadzonych oddziaływaniach
penitencjarnych i terapeutycznych, potrzeby coraz szerszego uwzględniania standardów
międzynarodowych, a istniejącymi możliwościami finansowymi i etatowymi Służby
Więziennej. Projektowane przepisy powinny umożliwić stopniowe, ewolucyjne pojawianie
się w działach penitencjarnych i terapeutycznych nowych stanowisk oraz podnoszenie
standardu zabezpieczenia etatowego prowadzonych oddziaływań penitencjarnych
i terapeutycznych, przede wszystkim w drodze jeszcze bardziej racjonalnego
wykorzystania posiadanych zasobów etatowych więziennictwa.

Rozdział 7

Ramowe zakresy czynności funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych

i terapeutycznych oraz oddziałów penitencjarnych

W §§ 96-112 zarządzenia zawarto ramowe zakresy czynności dla wszystkich

stanowisk, które mogą zostać utworzone w działach penitencjarnych i terapeutycznych,
z wyjątkiem stanowisk personelu stricte medycznego (lekarz, pielęgniarka), w przypadku
których uznano, iż nie ma potrzeby ich umieszczania w przedmiotowym zarządzeniu,
gdyż ze względu na specyfikę zawodów medycznych, powinny obowiązywać odpowiednie
uregulowania zawarte w odrębnych przepisach. Poszczególne przepisy tego rozdziału
obejmują następujące regulacje:
§ 96 ustanawia zasadę zgodnie z którą w zakresach czynności funkcjonariuszy
i pracowników działów penitencjarnych i terapeutycznych nie nakłada się zadań, które
nie mieszczą się w obszarze oddziaływań penitencjarnych, chyba, że takowe wynikają
z odrębnych przepisów. Zasada ta obowiązywała także w poprzednim stanie prawnym.
§ 97 określa ramowy zakres czynności kierownika działu penitencjarnego.
W związku ze zmianami w realizacji programów resocjalizacji skierowanych do grup
skazanych, wyodrębnionych ze względu na wspólne potrzeby, o których mowa
w rozdziale 2, z zakresu obowiązków kierownika działu penitencjarnego wykreślono
zgłaszanie potrzeb do preliminarza wydatków budżetowych oraz nadzór nad właściwym
wydatkowaniem środków przeznaczonych na programy sportowe, ponieważ nie będą one
realizowane w dotychczasowej formie. Do zakresu czynności kierownika działu
penitencjarnego dodano zgłaszanie potrzeb i nadzór nad wydatkowaniem środków
16
przeznaczonych na pomoc postpenitencjarną. Dotychczasowe zarządzenie nie dawało
upoważnienia kierownikowi do wykonywania ww. zadań pomimo, że były przez niego
realizowane w zakresie planowania, koordynacji i nadzoru merytorycznego całości zadań
związanych z wydatkowaniem środków Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy
Postpenitencjarnej. W związku z włączeniem funkcjonariuszy realizujących zadania
związane z zatrudnieniem skazanych w struktury działu penitencjarnego oraz powierzenia
nadzoru nad kwestiami zatrudnienia osadzonych kierownikom penitencjarnym,
w proponowanej wersji zarządzenia zawarto uregulowania dotyczące tego zagadnienia
(dodano kierownikowi działu penitencjarnego obowiązek w zakresie sprawowania nadzoru
nad zatrudnieniem osadzonych). Jednocześnie, w związku z przepisem § 7 ust 1 pkt 3
instrukcji nr 2/12 DGSW w sprawie tworzenia i organizacji oddziałów penitencjarnych (...)
kierownikowi działu penitencjarnego pozostawiono obowiązek sprawowania nadzoru nad
prawidłowym rozmieszczeniem skazanych jedynie w zakładzie, w którym nie utworzono
oddziałów penitencjarnych.
§ 98 określa w ust. 1 ramowy zakres czynności wychowawcy (młodszego
wychowawcy), a w ust. 2 - starszego wychowawcy działu penitencjarnego. Zmiany
w stosunku do poprzednio obowiązującego stanu prawnego, mają głównie stylistyczny
i porządkujący charakter (zdecydowano się ująć w jednym paragrafie to, co było
poprzednio ujęte w dwóch osobnych paragrafach, pozostawiając w ramowym zakresie
czynności starszego wychowawcy jedynie te elementy, które nie występują w żadnej
postaci, w ramowym zakresie czynności wychowawcy (młodszego wychowawcy).
§ 99 wprowadza zasadę wykonywania przez wychowawcę obowiązków,
określonych w ramowym zakresie czynności, w oddziale penitencjarnym, o ile taki oddział
został utworzony. Przepis ten nie występował w dotychczasowym stanie prawnym i jest
konsekwencją utworzenia oddziałów penitencjarnych.
§ 100 - 103 określają ramowe zakresy czynności odpowiednio: wychowawcy
ds. kulturalno-oświatowych, wychowania fizycznego i sportu, biblioteki oraz pomocy
postpenitencjarnej. Ich treść odpowiada zawartości merytorycznej określonej
w dotychczas obowiązujących przepisach, z uwzględnieniem niezbędnych korekt
formalnych i stylistycznych. Z zakresów czynności wychowawców ds. kulturalno-
oświatowych i wychowania fizycznego i sportu wykreślono obowiązek zapobiegania
negatywnym przejawom podkultury przestępczej poprzez poznawanie skazanych
i kształtowanie atmosfery wychowawczej w trakcie prowadzonych zajęć. Przedmiotowy
zapis jest zbędny ponieważ w rozdziale 2 projektu stwierdza się, że przeciwdziałanie
negatywnym zachowaniom winno odbywać się w sposób kompleksowy, poprzez
stworzenie dostosowanych do specyfiki zakładu karnego systemowych rozwiązań
organizacyjnych, ujętych, między innymi, w szczegółowych instrukcjach przeciwdziałania
podkulturze przestępczej, opracowanych dla poszczególnych stanowisk,
z uwzględnieniem specyfiki poszczególnych posterunków, aktualizowanych w miarę
potrzeb i zatwierdzanych przez dyrektora. Ponadto, z zakresu czynności wychowawcy
ds. kulturalno-oświatowych wykreślono zadanie opracowywania programów edukacyjnych,
kulturalnych i oświatowych z uwagi na nowe, wynikające z zaleceń pokontrolnych NIK,
ujęcie tej problematyki w § 4, zgodnie z którym, wychowawca ten ma odtąd prowadzić
„zajęcia kulturalno-oświatowe” a nie „programy”.
§ 104 określa ramowy zakres czynności funkcjonariusza lub pracownika
zatrudnionego w dziale penitencjarnym na stanowisku ds. terapii uzależnień. Zadania tego
stanowiska obejmują zarówno prowadzenie indywidualnych oddziaływań terapeutycznych
(pkt. 1), jak i prowadzenie grupowych oddziaływań terapeutycznych wobec skazanych
uzależnionych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego poza oddziałem (pkt. 2).
Jest to stanowisko, które nie występowało w dotychczas obowiązującym stanie prawnym.
Ramowy zakres czynności został zdefiniowany poprzez bezpośrednie odwołanie
do przepisów rozporządzenia, które uzasadniają potrzebę utworzenia tego stanowiska
17
( § 2 1 ust 1-3 i § 20 ust. 2 rozporządzenia). Ten zakres zadań został uzupełniony
obowiązkami, które stanowią wspólne zadanie większości pracowników działów
penitencjarnych.
§ 105 określa ramowy zakres czynności funkcjonariusza lub pracownika
zatrudnionego w dziale penitencjarnym na stanowisku ds. terapii zajęciowej.
Zgodnie z projektem, do jego zadań należy prowadzenie oddziaływań terapeutycznych
wobec skazanych niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie, w tym skazanych
z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo,
którzy czasowo przebywają poza oddziałami terapeutycznymi. Możliwość utworzenia
w dziale penitencjarnym takiego stanowiska wydaje się bardzo potrzebna, w związku
z faktem stałego przebywania poza oddziałami terapeutycznymi licznych osadzonych
wymagających oddziaływań terapeutycznych, należących do ww. kategorii oraz
koniecznością realizacji w sposób profesjonalny programów, których adresatami będą
osadzeni wymagający szczególnej troski z uwagi na głębokie deficyty i nasilone potrzeby
resocjalizacyjno-terapeutyczne. Jest to stanowisko, które nie występowało w dotychczas
obowiązującym stanie prawnym. Wprowadzono zapis stwierdzający, że funkcjonariusz
lub pracownik działu penitencjarnego ds. terapii zajęciowej prowadzi terapię zajęciową
dla pozostających poza oddziałami terapeutycznymi osadzonych niepełnosprawnych
(w tym zarówno osadzonych niepełnosprawnych psychicznie jak i fizycznie). Zgodnie
z definicją Światowej Organizacji Terapeutów Zajęciowych (WFOT) terapia zajęciowa jest
formą usprawniania skoncentrowaną na kliencie polegającą na wspieraniu jego zdrowia
i dobrostanu poprzez zajęcia, zaś jej celem jest umożliwienie aktywności typowej dla życia
codziennego1). Z uwagi na możliwość zatrudnienia na tym stanowisku osób posiadających
różne umiejętności (arteterapia, ergoterapia, socjoterapia) nie definiowano zakresu
czynności w sposób bardzo szczegółowy, jednakże, ze względu na występujące analogie,
za podstawę przyjęto ramowy zakres czynności terapeuty zajęciowego z działu
terapeutycznego.
§ 106 określa ramowy zakres czynności funkcjonariusza lub pracownika
zatrudnionego w dziale penitencjarnym na stanowisku ds. zatrudnienia osadzonych.
Jest to stanowisko, które w dotychczas obowiązującym stanie prawnym pozostawało poza
strukturą pionu penitencjarnego; nie było też dotychczas nigdzie opisane w formie
ramowego zakresu czynności. Za podstawę ramowego zakresu czynności przyjęto w tym
przypadku zadania faktycznie wykonywane przez tych funkcjonariuszy albo pracowników,
które zostały wpisane w strukturę pionu penitencjarnego i określając zasady
funkcjonowania tego funkcjonariusza w ramach działu.
§ 107 określa w ust. 1 ramowy zakres czynności psychologa (młodszego
psychologa), a w ust. 2 - starszego psychologa działu penitencjarnego.
Zmiany w stosunku do poprzednio obowiązującego stanu prawnego, mają głownie
stylistyczny i porządkujący charakter (zdecydowano się ująć w jednym paragrafie to,
co było poprzednio ujęte w dwóch osobnych paragrafach, pozostawiając w ramowym
zakresie czynności starszego psychologa jedynie te elementy, które nie występują
w żadnej postaci, w ramowym zakresie czynności psychologa (młodszego psychologa).
Ponadto, znacząco ograniczono zakres dokumentacji psychologa (zrezygnowano
z obowiązku prowadzenia przez psychologów rejestru osadzonych przyjętych przez
psychologa, rejestru osadzonych objętych badaniami psychologicznymi, a także
obowiązku przechowywania kopii niektórych sporządzanych przez psychologa opinii).
§§ 108 - 110 określają ramowe zakresy czynności odpowiednio: kierownika,
psychologa i wychowawcy działu terapeutycznego, poprzez odwołanie do ramowych
zakresów czynności kierownika, psychologa i wychowawcy działu penitencjarnego,

u http://www.wfot.org/AboutUs/AboutOccupationalTherapy/DennitionofOccupationalTherapy.aspx
18
które zostały uzupełnione o zadania specyficzne dla działów terapeutycznych.
Wprowadzone zmiany mają charakter stylistyczny.
§§ 111 - 112 określają ramowy zakres czynności funkcjonariusza lub pracownika
działu terapeutycznego ds. terapii uzależnień oraz funkcjonariusza lub pracownika działu
terapeutycznego ds. terapii zajęciowej, które po dokonaniu niezbędnych korekt
stylistycznych, stanowiły podstawę do opracowania ramowych zakresów czynności dla
odpowiednich stanowisk w dziale penitencjarnym.
W ramowych zakresach czynności nieomal wszystkich stanowisk występujących
w działach penitencjarnych (z wyjątkiem kierownika oraz funkcjonariusza ds. zatrudnienia
osadzonych), zawarto w formie nieco zmodyfikowanej, obowiązek „prowadzenia lub
współuczestniczenia w prowadzeniu programów, o których mowa w § 4 ust 1 pkt 1"
projektu, zgodnie z przyjętym założeniem, że przy braku wyspecjalizowanego personelu,
którego głównym (albo jedynym) zadaniem jest prowadzenie programów resocjalizacji,
obowiązek ten powinien w równej mierze dotyczyć wszystkich funkcjonariuszy
i pracowników tych działów. Zgodnie z dotychczasowym brzemieniem przepisu
do realizacji ww. programów zobowiązany byli głównie wychowawca działu
penitencjarnego oraz psycholog działu penitencjarnego, który prowadził programy
we współpracy z wychowawcami. Pozostali funkcjonariusze i pracownicy działu mieli
jedynie obowiązek współdziałania z wychowawcami w przedmiotowym zakresie.
Proponowane rozwiązanie ma na celu optymalne wykorzystanie umiejętności
i doświadczeń nabytych w procesie kształcenia przed podjęciem pracy w Służbie
Więziennej oraz w trakcie szkolenia i doskonalenia zawodowego przez osoby realizujące
programy resocjalizacyjne.
Ponadto zmieniono dyspozycje dla wychowawców w zakresie obejmującym
występowanie do komisji penitencjarnej z wnioskiem o ustalenie okresu w trybie art. 164
§ 1 kodeksu. W dotychczasowym brzmieniu działanie to zarezerwowane było dla
wychowawcy do spraw pomocy postpenitencjarnej, proponowana zmiana przenosi
regulacje dotyczące tego obszaru działania z części dotyczącej prowadzenia rozmów
wychowawczych i umieszcza odpowiednie zapisy dotyczące wnioskowania o stosowanie
art. 164 § 1 kodeksu w części zarządzenia dotyczącej ramowych zakresów czynności
funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych i terapeutycznych oraz oddziałów
penitencjarnych. Zadanie to umieszczono zarówno w zakresach czynności wychowawców
jak i osób realizujących zadania z zakresu pomocy postpenitencjarnej.

Rozdział 8
Druki, wzory i rejestry

W § 113 określono druki, wzory i rejestry stosowane w pracy penitencjarnej. Zmiany

polegają przede wszystkim na ograniczeniu ich liczby. Poprzednio obowiązujący przepis
przewidywał aż 33 druki wzory i rejestry stosowane w pracy penitencjarnej - natomiast
projektowany przewiduje jedynie 26. Zrezygnowano z następujących druków, wzorów
i rejestrów, które występowały w poprzednio obowiązujących przepisach:

• rozmowa wstępna z ukaranym (dotychczasowy wzór nr 3);

• projekt indywidualnego programu oddziaływania (dotychczasowy wzór nr 4);
• karta zgłoszenia skazanego do oddziału terapeutycznego (wzór nr 20);
• rejestr skazanych przyjętych do oddziału terapeutycznego dla skazanych
uzależnionych (dotychczasowy wzór nr 22);
• rejestr skazanych przyjętych do oddziału terapeutycznego dla skazanych
z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo
(dotychczasowy wzór nr 23);
19
 • rejestr skazanych przyjętych przez psychologa (dotychczasowy wzór nr 25);
• rejestr skazanych objętych badaniami psychologicznymi (dotychczasowy wzór
nr 26);
• rejestr autoagresji (dotychczasowy wzór nr 27);
• rejestr skazanych zgłoszonych do wychowawcy ds. pomocy postpenitencjarnej
w sprawach readaptacji społecznej (dotychczasowy wzór nr 33).

Rezygnacja z ww. druków, wzorów i rejestrów wynika z potrzeby odbiurokratyzowania

pracy penitencjarnej. Możliwość taka powstała dzięki systemowi informatycznemu,
w którym jest zawarta większość informacji, które uprzednio były gromadzone
w ww. rejestrach, a obecnie mogą być bez przeszkód generowane bezpośrednio
z systemu Noe-NET. Jednocześnie dodano wzór rozmowy końcowej (załącznik nr 24),
który nie występował poprzednio, ponieważ został omyłkowo pominięty oraz wzór planu
zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych (załącznik nr 25) i wzór grafiku zajęć
organizowanych w świetlicach, halach sportowych, boiskach oraz innych pomieszczeniach
(załącznik nr 26).

Rozdział 9
Przepisy końcowe

W § 114 określono 30 dniowy termin vacatio legis, który stanowi minimalny okres,
jaki jest niezbędny dla właściwego przygotowania się do wykonania przepisów
projektowanego zarządzenia.

Ocena skutków wejścia w życie zarządzenia

Wejście w życie projektowanego zarządzenia powinno przyczynić się do:

• pełniejszej realizacji przez Służbę Więzienną celów wykonania kary pozbawienia
wolności określonych w art. 67 kodeksu;
• lepszego wykonywania szeregu dyspozycji zawartych w rozporządzeniu Ministra
Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r., w sprawie sposobów prowadzenia
oddziaływań penitencjarnych w zakładach karnych i aresztach śledczych;
• większej spójności i zgodności rozwiązań organizacyjnych stosowanych w praktyce
penitencjarnej z obowiązującymi przepisami;
• podniesienia na wyższy poziom standardów postępowania penitencjarnego wobec
wybranych grup osadzonych o szczególnych potrzebach (m. in. cudzoziemców,
osób niepełnosprawnych fizycznie) oraz pełniejszej implementacji
międzynarodowych rekomendacji dotyczących tych grup;
• stworzenia warunków umożliwiających dalszą poprawę jakości oddziaływań
resocjalizacyjnych i terapeutycznych;
• odbiurokratyzowania pracy penitencjarnej.

Projektowane zarządzenie nie powinno spowodować skutków finansowych

dla budżetu więziennictwa.

20