Paulina Bochenek

Ocena korzyści i zagrożeń płynących z aliansów strategicznych na

przykładzie współpracy linii lotniczych

Spośród wielu sojuszy zawieranych przez przedsiębiorstwa, można wyróżnić między

innymi alians strategiczny. Pierwszy raz miał miejsce na przełomie XIV i XV wieku w
Anglii, robiony w ramach współpracy podczas eksploatacji złóż naturalnych pozyskiwanych
w różnych częściach świata. Pierwowzorem współczesnych aliansów, według R.P Lyncha,
było porozumienie zawarte w 1783 roku pomiędzy firmami brytyjskimi i amerykańskimi
działającymi w sektorze przewozów morskich1. Alians strategiczny jest sojuszem co najmniej
dwóch przedsiębiorstw z zamiarem osiągnięcia określonego celu strategicznego oraz opiera
się na łączeniu zasobów i umiejętności2. Jest to dobrowolna forma współpracy w określonym
zakresie. Do fundamentalnych cech określających tą formę porozumienia można zaliczyć
partnerstwo, wzajemne zaufanie pomiędzy partnerami, wspólne uzgadnianie zasad oraz celu
współpracy, równoważenie korzyści, zachowanie odrębności organizacyjno-prawnej oraz
wspólne ponoszenie ryzyka. Przedsiębiorstwa decydują się na taką formę sojuszu przez
między innymi rosnące wymagania klientów, rozwój nowoczesnych technologii, a także
skrócenie cyklu życia produktu3. W transporcie lotniczym strategiczne alianse zaczęły
powstawać na skutek deregulacji rynku lotniczego, która została zapoczątkowana w latach
70-tych w USA oraz w odpowiedzi na procesy globalizacyjne i prywatyzacyjne, które miały
miejsce w latach 904.Do podejmowania współpracy skłania przewoźników to, że
uruchomienie biznesu lotniczego wymaga ogromnego nakładu kapitału i największym stopniu
jest uzależniony od czynników zewnętrznych takich jak: ceny paliw, kryzysy polityczne i
ekonomiczne, epidemie i terroryzm. Przewoźnicy coraz chętniej wstępują w alianse
strategiczne z innymi liniami, ponieważ dostrzegają w tym możliwość restrukturyzacji
przedsiębiorstwa i poprawy jego pozycji. Poprzez zawierane sojusze w postaci Aliansów
strategicznych chcą zapewnić sobie ochronę przed wyparciem z rynku co wiążę się z większą
szansą na pozostanie w sektorze.
1 Wiącek, M., & Widelska, U. (2019). Determinanty aliansu strategicznego jako formy kooperacji. Zeszyty
Naukowe ZPSB Firma i Rynek, (1 (55)), 39-47.
2 Klimas, P. Współpraca strategiczna przedsiębiorstw.
3 Walczak, W. (2010). Alianse strategiczne współczesnych przedsiębiorstw.
4 Pabisek, M. (2016). Alianse jako odpowiedź na zmianę uwarunkowań zarządzania współczesnymi
lotniskami. Studia Ekonomiczne, 299, 260-270.
 W 1997 roku powstało jedno z trzech największych aliansów lotniczych - Star
Alliance, do którego należą Polskie Linie Lotnicze LOT. Początkowo zrzeszało 5 linii
lotniczych, a obecnie do Star Alliance należy 26 linii lotniczych z całego świata, które
obsługują dziennie 19 tysięcy lotów do ponad 1350 lotnisk w 195 krajach. Ich sukcesy
reprezentują nagrody takie jak: Air Transport World Market Leadership Award, Best Airline
Alliance zarówno od Business Traveller Magazine oraz agencji Skytrax. Oferują
bezproblemową obsługę międzynarodowego pasażera5. Kolejnym co do wielkości aliansem
jest SkyTeam powstały w 2000 roku. Zrzesza 18 linii lotniczych oraz oferuje ponad 1000
połączeń lotniczych6. Warto wspomnieć również o aliansie Oneworld, który powstał w 1999
roku. W jego skład wchodzi obecnie 13 linii lotniczych. W swojej ofercie ma ponad 900
kierunków podróży w 170 krajach7. Na podstawie tych sojuszy ocenie korzyści jakie
osiągnęły dane linie lotnicze poprzez zawarcie aliansów strategicznych.
Alianse strategiczne umożliwiły liniom lotniczym poszerzenie zasięgu oraz
zwiększenie siatki połączeń i ich częstotliwości bez ponoszenia ogromnych kosztów, co
przyniosło ogromne korzyści. Dzięki temu pasażerowie mają zwiększoną możliwość
skompletowania pożądanej podróży. Umożliwiło to dostęp do globalnego rynku każdemu
członkowi aliansu bez dodatkowych nakładów inwestycyjnych dzięki dostępie do rynków
swoich partnerów aliansowych. Wchodząc na nowy rynek wystarczy porozumienie code -
share z członkiem aliansu, który dane połączenie obsługuje, zamiast otwierać kolejne
połączenie. Dzięki zwiększeniu ruchu pasażerskiego i obłożeniu samolotów, które nastąpiło
wskutek poprawy oferty przewozowej członków aliansu, nastąpił również wzrost
przychodów. Alians umożliwia spadek kosztów, co sprzyja minimalizowaniu ryzyka
związanego z prowadzeniem działalności przewozowej przez linie lotnicze należące do
aliansu. Każdy członek aliansu może zaoszczędzić na obsłudze naziemnej, obsłudze
technicznej, biurach sprzedaży i kosztów prac personelu lotniczego 8. Warto również dodać, że
dzięki zwiększonej siatce połączeń pasażerowie mają zwiększoną możliwość skompletowania
pożądanej podróży9.
Kolejnymi korzyściami płynącymi z zawierania aliansów strategicznych przez linie
lotnicze są uproszczone i ujednolicone zasady, ujednolicona polityka taryfowa, wspólne
5 Strona przewoźnika LOT: https://www.lot.com/pl/pl/odkrywaj/o-lot/star-alliance (dostęp: 29.01.2023)
6 Strona aliansu lotniczego SkyTeam: https://www.skyteam.com/en/about (dostęp:29.01.2023)
7 Strona aliansu lotniczego Oneworld: https://www.oneworld.com/about-the-oneworld-alliance (dostęp:
29.01.2023)
8 Czarnecka, I. (2010). Tendencje rozwojowe aliansów strategicznych w transporcie lotniczym. Przegląd
Komunikacyjny, (9-10), 12-15.
9 Szymczak, A. (2016). Sojusze strategiczne linii lotniczych–charakterystyka star alliance, sky team, one world z
perspektywy klienta. Journal of TransLogistics, 2(1).
stanowiska i biura oraz zharmonizowanie programów lojalnościowych. Dzięki temu pasażer
korzystający z usług proponowanych w ramach aliansu ma ułatwioną odprawę biletowo –
bagażową oraz dostęp do saloników wypoczynkowych10. Ułatwia to również klientowi
znalezienie najkrótszej oraz najtańszej oferty, ponieważ wszystko może załatwić w jednym
miejscu. Dzięki zharmonizowanym programom lojalnościowym podróżni mogą transferować
punkty, a także statusy członkowskie do innych programów partnerskich. Istnieją również
fora lotnicze, na których użytkownicy wymieniają się opiniami oraz poradami, w którym
programie przelot zapewni im więcej mil, a w którym liczbę zgromadzonych mil będzie mógł
korzystniej, szybciej wymienić na nagrody11.
Można również wymienić korzyści dotyczące marketingu. Działalność w ramach sieci
pozwoliła na prowadzenie działań marketingowych w skali globalnej, co umożliwiło znaczne
zmniejszenie kosztów. Kampanie reklamowe obejmują zarówno produkt sieci, jej markę oraz
marki poszczególnych przewoźników12. Jest to również duża szansa dla mniejszych linii, aby
były bardziej zauważalne na rynku, pozwoli im to na zdobycie nowych klientów.
Znaczącą korzyścią płynącą z aliansów strategicznych jest lepszy dostęp do innowacji
i nowej technologii dla mniejszych linii lotniczych należących do aliansu. Transfer wiedzy od
partnerów może być wartościowym źródłem powstawania nowych innowacji, dzięki czemu
linie lotnicze mogą działać bardziej efektywnie. Wielostronna wymiana informacji sprawia,
że wszyscy członkowie aliansu odnoszą korzyści, przy czym najwięcej zyskują te, które
wykazują większą zdolność do organizacyjnego uczenia się. Większe możliwości aliansów
wynikają m.in. z jej liczebności, gdyż im więcej linii lotniczych, tym więcej wiedzy w
posiadaniu danego sojuszu13.
Przynależność do aliansu strategicznego niesie ze sobą również zagrożenia. Ich rodzaj
oraz siła zależą od wielkości przewoźnika. Jednym z zagrożeń jest obawa małych i średnich
linii lotniczych o utratę niezależności. Jeżeli mała linia korzysta z siatki połączeń partnerów
to ruch na trasach dowozowych znacznie wzrasta. Jeśli alians upadnie lub jego członek z
niego wystąpi, to odbudowanie własnego ruchu będzie bardzo ciężkie na tych trasach.
Dołączanie do aliansu powoduje, że wszystkie linie lotnicze należące do niego będą oceniane
przez pryzmat najsłabszego ogniwa sojuszu, co może spowodować stratę klientów14.
10 Biskup, K. (2013). Alianse strategiczne–rozwiązaniem problemu upadających przedsiębiorstw.
11 Szymczak, A. (2016). Sojusze strategiczne linii lotniczych–charakterystyka star alliance, sky team, one world
z perspektywy klienta. Journal of TransLogistics, 2(1).
12 Sroka, W. (2010). Korzyści i zagrożenia uczestnictwa w sieci aliansów-analiza porównawcza. Przegląd
organizacji, (1), 28-31.
13 Ibidem
14Czarnecka, I. (2010). Tendencje rozwojowe aliansów strategicznych w transporcie lotniczym. Przegląd
Komunikacyjny, (9-10), 12-15.
 Kolejnym zagrożeniem występującym dla przystępujących do aliansu są koszty
związane ze zmianą dostawców i poddostawców. Jest to czasochłonne i może wiązać się ze
sporymi kosztami. Jest to czasochłonne i wiąże się ze sporymi kosztami, jeśli umowy z
poprzednimi kooperantami są długookresowe. Kosztowna jest także integracja w ramach
aliansu systemów rezerwacji, systemów informatycznych oraz uczestnictwo kadry
menadżerskiej w spotkaniach aliansowych. Za przynależność do aliansu należy odprowadzać
opłaty15.
Przystąpienie do aliansu to również ogromny wysiłek organizacyjny. Związane jest to
z integracją załóg, kultury organizacyjnej, siatki połączeń oraz racjonalizacją floty 16.
Pracownicy z każdej linii lotniczej muszą nauczyć się współpracować ze sobą, przez co mogą
wystąpić problemy interpersonalne wynikające z odmienności kulturowej, różnic w procesach
zarządzania oraz występowanie konfliktów17.

15 Ibidem
16 Ibidem
17 Wiącek, M., & Widelska, U. (2019). Determinanty aliansu strategicznego jako formy kooperacji. Zeszyty
Naukowe ZPSB Firma i Rynek, (1 (55)), 39-47.