Podrecznik MS Excel Sredniozaawansowany 2013

Microsoft Office Excel
Średniozaawansowany
www.biztech.pl
www.biztech.pl
Microsoft Excel
Moduł:
Formuły i funkcje.
Tworzenie, Modyfikacja.
Rozdziały:
Tworzenie prostych formuł
Modyfikacje formuł
Funkcje
Błędy
Microsoft Excel: Formuły i Funkcje. Tworzenie i modyfikacja.
___________________________________________________________________________________
Formuły i funkcje. Tworzenie, Modyfikacja. ..................................................................................... 5

Tworzenie prostych formuł ......................................................................................................... 5
Wartości stałe ........................................................................................................................ 5
Operatory............................................................................................................................... 5
Odwołania .............................................................................................................................. 7
Modyfikacje formuł....................................................................................................................12
Funkcje ....................................................................................................................................13
Pojęcie argumentu funkcji ......................................................................................................14
Kreator funkcji .......................................................................................................................14
Podstawowe funkcje: Suma, Średnia, Licznik, Minimum, Maksimum ..........................................16
Błędy .......................................................................................................................................26
Rodzaje błędów .....................................................................................................................26
Metody zapobiegania .............................................................................................................27
Poprawianie błędów ...............................................................................................................27
Inspekcja formuł ...................................................................................................................30
Podsumowanie..........................................................................................................................35
Laboratorium ............................................................................................................................35
___________________________________________________________________________________
BizTech Konsulting SA, 01-018 Warszawa, ul. Wolność 3A, tel. 22 100 10 00, fax 22 100 10 99
e-mail: szkolenia@biztech.pl, www.biztech.pl
3
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
4
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Formuły i funkcje. Tworzenie, Modyfikacja

Arkusz kalkulacyjny służy przede wszystkim wykonywania obliczeń. Excel oferuje
bardzo wiele możliwości przeliczania danych i tworzenia zestawień.
W tej części kursu dowiesz się, jak tworzyć formuły i funkcje, jak adresować
komórki, jak korzystać z okna kreatora funkcji lub wpisywać formuły
bezpośrednio do komórek.
Tworzenie prostych formuł

Formuła jest ciągiem wartości i operatorów, zaczynającym się znakiem równości
(=) i wyznaczającym nową wartość. Excel ma kilkaset wbudowanych formuł,
zwanych funkcjami, które są przeznaczone do różnego rodzaju obliczeń. Dzięki
formułom możesz wykonać różne obliczenia, jak dodawanie, odejmowanie,
mnożenie, dzielenie, potęgowanie itp.
Wartości stałe
Formuły mogą zawierać wartości numeryczne, czyli liczby. Wpisywanie każdej
formuły należy rozpocząć od znaku równości.
PRZYKŁAD 1.
Aby obliczyć wynik dodawania liczby 5 i 6:
 zaznacz dowolną komórkę arkusza;
 za pomocą klawiatury wpisz: =5+6 i naciśnij Enter;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać to 11.
KONIEC PRZYKŁADU
Operatory
Wykonując obliczenia w Excelu będziesz używał operatorów arytmetycznych,
oznaczających rodzaj działania.
W tabelce poniżej znajdziesz znaczenie poszczególnych operatorów:
Symbol Funkcja
+ Dodawanie
- Odejmowanie
* Mnożenie
/ Dzielenie
^ Potęgowanie
% Procent, gdy umieszczony jest po cyfrze
PRZYKŁAD 2.
Aby wykonać obliczenia z użyciem operatorów arytmetycznych:
___________________________________________________________________________________
5
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
 wprowadź do kolejnych komórek arkusza następujące formuły:
=1+6
=18-8
=5*6
=8/4
=2^5
=100*10%
=8*4-12
=50+10/2
 otrzymane wyniki porównaj z przedstawionymi poniżej:
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
Zazwyczaj formuły zawierają więcej niż jeden operator. Aby wyniki obliczeń były
prawidłowe, powinieneś poznać kolejność działań wykonywanych w arkuszu:
Priorytet Operator Działanie
1 - Przeczenie
2 % Procent
3 ^ Potęgowanie
4 *i/ Mnożenie i dzielenie
5 +i- Dodawanie i odejmowanie
6 & Łączenie tekstów
7 =<>, <=>, >=, <> Porównanie
Jeżeli więcej niż jeden operator w formule ma ten sam priorytet, to działania będą
wykonywane w kolejności od lewej do prawej.
Aby zmienić kolejność działań w formule stosuj nawiasy. Działania w nawiasach
będą obliczane przed wszystkimi innymi działaniami arytmetycznymi.
___________________________________________________________________________________
6
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Odwołania
Podczas pracy z arkuszem Excela zawierającym dane, najczęściej wykonujesz
obliczenia na liczbach wcześniej wpisanych do komórek. W takich przypadkach
zamiast wartości stałych wpisujesz w formułach adresy odpowiednich komórek.
Pozwala to przyspieszyć obliczenia i ułatwia wprowadzanie poprawek w arkuszu.
PRZYKŁAD 3.
Aby wpisać formułę, korzystając z adresów komórek:
 wprowadź do arkusza dane, jak na rysunku poniżej:
 zaznacz komórkę C1 i wpisz do niej formułę:
=A1+B1
(zamiast wpisywania adresów możesz wskazywać myszką komórki na
arkuszu)
 naciśnij Enter (wynik formuły wyświetli się w komórce C1, a jej
zawartość będzie widoczna na pasku formuły):
Wynik ćwiczenia
 zmień wartość w komórce A1: zaznacz tę komórkę i wpisz 200, naciśnij
Enter;
KONIEC PRZYKŁADU
Jak widzisz zmiana wartości w komórce, biorącej udział w formule, powoduje

automatyczne jej przeliczenie i wyświetlenie poprawnego wyniku. Z tego względu
w większości przypadków będziesz się posługiwać odwołaniami do komórek
(adresami) a nie wartościami stałymi.
Zanim zaczniesz wpisywać formuły do arkusza, powinieneś wiedzieć, że istnieją
trzy typy adresów komórek: bezwzględne, względne i mieszane.
Adres bezwzględny odwołuje się do konkretnej komórki lub komórek. Zapisuje
się go ze znakami dolara, np. $A$1. Adres bezwzględny nie zmienia się po
skopiowaniu formuły do innej komórki.
___________________________________________________________________________________
7
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
PRZYKŁAD 4.
 wprowadź =$A$1 do komórki B1;
 skopiuj tę formułę i wklej do komórki B2;
 sprawdź zawartość komórki B2 na pasku formuły: mimo skopiowania

w inne miejsce formuła pozostała nie zmieniona.
KONIEC PRZYKŁADU
Adres względny odwołuje się do komórki (komórek) względem określonego

położenia. Jest zapisywany jako litera kolumny i numer wiersza, np. A1. Formuła
=A1 wprowadzona do komórki B1 oznacza, że zawartość tej komórki jest równa
zawartości komórki znajdującej się po jej lewej stronie (A1 jest położona o jeden
w lewo od B1). Adresy względne użyte w formule będą automatycznie
korygowane po skopiowaniu jej w inne miejsce.
PRZYKŁAD 5.
 do komórek A1 i A2 wprowadź dowolne liczby;
 do komórki B1 wprowadź formułę w postaci: =A1 (w komórce B1

pojawi się taka sama wartość, jaką ma komórka A1, czyli sąsiednia po
lewej stronie);
 skopiuj komórkę B1 i wklej do komórki B2 (formuła w komórce B2

zmieni się automatycznie do postaci =A2, Excel wstawi do komórki B2
taką samą wartość, jaką ma sąsiednia komórka po lewej stronie).
KONIEC PRZYKŁADU
Adres mieszany ma jedną współrzędną względną i jedną bezwzględną, np. $A1,

A$1. Na przykład D$3 odnosi się do względnej kolumny D i bezwzględnego
wiersza 3.
PRZYKŁAD 6.
 do komórki A1 i A2 wprowadź dowolne liczby;
 do komórki B1 wprowadź formułę =A$1;
 skopiuj tę formułę i wklej ją do komórki C2 (formuła w tej komórce

zmieni się do postaci B$1: numer wiersza nie zmieni się, gdyż był
adresowany bezwzględnie)
KONIEC PRZYKŁADU
Podczas pracy z formułami i funkcjami bardzo często będziesz miał do czynienia

z takimi sposobami adresowania komórek. Nie musisz ręcznie wpisywać znaków
dolara, wystarczy, że umieścisz kursor tekstowy w adresie komórki i naciśniesz
na klawiaturze F4, aby przełączać się pomiędzy typami adresów.
___________________________________________________________________________________
8
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Opanowanie sposobów zapisywania odwołań do komórek w formułach jest

niezbędne do przeprowadzania jakichkolwiek obliczeń. Umożliwi Ci sprawne
wypełnianie arkusza wynikami obliczeń.
PRZYKŁAD 7.
Aby obliczyć wynik formuły w arkuszu i skopiować go do innych komórek:
 wprowadź dane, jak na rysunku poniżej:
 do komórki C2 wprowadź formułę =A2*B2 i naciśnij Enter;
 zaznacz komórkę C2 i skopiuj ją;
 zaznacz zakres komórek C3:C7 i wklej skopiowaną formułę; komórki

wypełnią się wynikami formuły, wszystkie wartości zostaną obliczone
(zauważ, że w kolejnych komórkach formuła zmieniła postać: =A3*B3,
=A4*B4 itd.)
Wynik ćwiczenia
 do komórki D2 wprowadź formułę =C2/B$11 i naciśnij Enter;
___________________________________________________________________________________
9
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
 skopiuj tę formułę i wklej ją do komórek D3:D7, zmień format walutowy

komórek D2:D7 na €;
 wartości w kolumnie D zostały obliczone; tylko pierwszy z adresów

wprowadzonych w formule zmienił postać, adres komórki z kursem €
pozostał bez zmian:
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
Aby skopiować formułę do przyległych komórek możesz także najechać

wskaźnikiem myszy na prawy dolny narożnik zaznaczonej komórki (pokaże się
czarny krzyżyk), wcisnąć lewy przycisk myszy i przeciągnąć myszkę w dół (górę,
lewo, prawo), aż do ostatniej komórki, która ma zawierać skopiowaną formułę.
Podczas pracy z Excelem możesz się spotkać z koniecznością umieszczenia

w formule adresu komórki znajdującej się na innym arkuszu niż bieżący.
Wystarczy wtedy, że podczas wpisywania formuły klikniesz myszką na zakładkę
innego arkusza i wskażesz żądana komórkę. Adres komórki pobieranej z innego
arkusza będzie w formule poprzedzony nazwą tego arkusza, np. Arkusz1!A1.
PRZYKŁAD 8.
Aby umieścić w formule komórkę znajdującą się na innym arkuszu:
 do komórki A1 na arkuszu Arkusz1 wpisz liczbę 5;
 do komórki A1 na arkuszu Arkusz2 wpisz 10;
 przejdź na arkusz Arkusz1 i w komórce C3 zacznij wpisywać formułę:
=A1+
 kliknij myszką w zakładkę arkusza Arkusz2 i zaznacz na nim komórkę
A1, naciśnij Enter;
___________________________________________________________________________________
10
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
 zaznacz komórkę z wynikiem i przyjrzyj się jej zawartości na pasku

formuły.
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 1
1. Otwórz skoroszyt faktura.xls.
2. Za pomocą formuł oblicz wartość brutto i wartość po uwzględnieniu
rabatu. Porównaj wyniki z przedstawionymi poniżej:
Wynik ćwiczenia
3. Zapisz zmiany w skoroszycie.
Ćwiczenie 2
1. Otwórz skoroszyt budżet domowy.xls.
2. Za pomocą formuł oblicz wartość w €. Porównaj wyniki
z przedstawionymi poniżej:
Wynik ćwiczenia
Ćwiczenie 3
1. Otwórz skoroszyt płace.xls.
2. Za pomocą formuł oblicz kwoty premii i wynagrodzenia netto
wszystkich pracowników. Porównaj wyniki z przedstawionymi poniżej:
___________________________________________________________________________________
11
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
Modyfikacje formuł
Podczas tworzenia formuły może się zdarzyć konieczność jej poprawienia. Jeśli
chcesz zmienić formułę, możesz to zrobić na pasku formuły lub bezpośrednio
w komórce, do której została wpisana. Podczas edycji, adresy biorące udział
w formule są oznaczane różnymi kolorami tak, aby ułatwić wszelkie jej
modyfikacje. Dodatkowo, takimi samymi kolorami jak adresy oznaczone są
komórki im odpowiadające.
PRZYKŁAD 9.
Aby zmienić wpisaną do komórki formułę:
 do komórki A6 wpisz formułę:
=A1+A3+B2+B4
i naciśnij Enter;
 kliknij dwukrotnie komórkę z wynikiem formuły:
 zaznacz w formule adres komórki A1 (niebieski):

___________________________________________________________________________________
12
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
 kliknij myszką w komórkę A2 na arkuszu; do formuły zostanie

wprowadzony adres A2:
 zaznacz w formule adres komórki B2 (różowy) i kliknij myszką

w komórkę B3 na arkuszu; adres komórki w formule zostanie
zmieniony;
 zatwierdź zmiany w formule naciskając Enter.
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
Funkcje
Używanie formuł z operatorami arytmetycznymi nie jest jedynym sposobem
wykonywania obliczeń w Excelu. Wprowadzanie długich, skomplikowanych
formuł może być czasochłonne, dlatego też możesz je zastąpić funkcjami. Jeśli
byś, na przykład, chciał zsumować wartości z komórek A1:A10 formuła musiałaby
mieć następującą postać:
=A1+A2+A3+A4+A5+A6+A7+A8+A9+A10.
Wykorzystując funkcję SUMA formuła będzie o wiele krótsza i łatwiejsza do
zastosowania.
=SUMA (A1:A10).
___________________________________________________________________________________
13
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Pojęcie argumentu funkcji

Każda funkcja w Excelu zbudowana jest w taki sam sposób: składa się z nazwy,
mówiącej o rodzaju wykonywanego działania (np. suma, średnia, pierwiastek)
oraz argumentów umieszczonych w nawiasie.
Nazwa_funkcji(Argument1;Argument2;Argument3)
Argumenty funkcji to dane potrzebne do jej prawidłowego działania. Mogą to być
liczby, adresy komórek, zakresy komórek, formuły lub inne funkcje. Argumenty
funkcji oddziela się średnikami.
Np. funkcja w postaci =SUMA(1;5) wykona dodawanie liczb 1 i 5; funkcja
=ŚREDNIA(A1:A8) obliczy wynik średniej arytmetycznej z wartości
umieszczonych w komórkach A1:A8.
Podczas pracy z funkcjami spotkasz się z dwoma rodzajami argumentów:
obowiązkowymi (takimi, które są niezbędne do prawidłowego działania funkcji)
i opcjonalnymi (które w określonych przypadkach można pominąć i nie wpłynie
to na poprawność działania funkcji).
Istnieją również funkcje bezargumentowe, które nie wymagają podawania
żadnych dodatkowych danych, aby mogły zostać prawidłowo wykonane.
Kreator funkcji
Podstawowym sposobem wstawiania funkcji do arkusza jest korzystanie
z kreatora funkcji. Jest to okno, w którym znajdziesz wszystkie dostępne funkcje
Excela pogrupowane w kategorie, co znacznie ułatwia ich odszukiwanie.
Aby skorzystać z tego kreatora, kliknij w czarny trójkącik przy ikonie
Autosumowanie na wstążce Narzędzi głównych w sekcji Edycja i wybierz
polecenie Więcej funkcji… lub kliknij ikonę znajdującą się z lewej strony
paska formuły.
Dostęp do kreatora funkcji
Po użyciu tego polecenia wyświetli się okno Wstawianie funkcji:
___________________________________________________________________________________
14
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Okno Wstawianie funkcji

W polu Wyszukaj funkcję możesz wpisać krótki opis tego, co chcesz zrobić
i nacisnąć przycisk Przejdź. Excel odnajdzie funkcje, które skojarzy z Twoim
opisem.
W polu Lub wybierz kategorię możesz wskazać kategorię, do której zalicza się
szukana przez Ciebie funkcja, np. matematyczną, statystyczną, tekstową itp. Jeśli
nie znasz kategorii, wybierz Wszystkie. Excel uporządkuje wszystkie dostępne
funkcje w kolejności alfabetycznej, bez podziału na kategorie.
Pole Wybierz funkcję zawiera funkcje należące do wskazanej kategorii. Z listy
tej wybierasz funkcję, która Cię interesuje i potwierdzasz wybór przyciskiem OK.
Spowoduje to wyświetlenia okna argumentów funkcji:
Rys. 1 Okno argumentów funkcji ZAOKR
W oknie tym wprowadzasz argumenty funkcji (w tym przypadku są to: Liczba

i Liczba cyfr. Możesz też zapoznać się z krótkim opisem działania funkcji lub
opisem wymaganych w niej argumentów.
___________________________________________________________________________________
15
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Podstawowe funkcje: Suma, Średnia, Zliczanie, Minimum,

Maksimum
SUMA
=SUMA(Liczba1;[liczba2];…)
Funkcja SUMA jest najczęściej wykorzystywana funkcja arkuszową w Excelu.
Jest kilka sposobów wstawiania tej funkcji. Prześledzimy je na podstawie
przykładów.
PRZYKŁAD 10.
Aby obliczyć sumę wartości z komórek A1:A5, korzystając z ikony
Autosumowanie:
 ustaw się w komórce A6 i kliknij ikonę Autosumowanie w sekcji

Edycja na wstążce Narzędzi głównych (kliknij w ikonę, na której
znajduje się symbol sigmy, a nie czarny trójkącik):
Do komórki A6 zostanie wstawiona funkcja SUMA, argumenty funkcji (w

tym przypadku zakres komórek) zostaną obwiedzione linią przerywaną.
Składnia funkcji pokaże się w okienku pop-up.
 sprawdź zakres zaznaczony prze Excela (powinien to być zakres A1:A5)
i naciśnij Enter.
___________________________________________________________________________________
16
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 11.
Aby zsumować komórki z zakresu A1:A5 i wstawić wynik do komórki B2:
 zaznacz komórkę B2;
 kliknij w czarny trójkącik obok ikonki Autosumowanie w sekcji Edycja

na wstążce Narzędzi głównych i wskaż nazwę funkcji SUMA:
 zaznacz myszką zakres komórek A1:A5 i naciśnij Enter.
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 12.
Aby za pomocą kreatora funkcji zsumować komórki z zakresu A1:A5 i wstawić
wynik do komórki C5:
 zaznacz komórkę C5;

na wstążce Narzędzi głównych i wybierz polecenie Więcej funkcji:
 w oknie Wklejanie funkcji wybierz kategorię Matematyczne, a na

liście funkcji wskaż SUMA:
___________________________________________________________________________________
17
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Okno Wklej funkcję, kategoria Matematyczne
 w oknie argumentów funkcji, w polu Liczba1, wpisz lub zaznacz myszką

zakres komórek A1:A5;
Rys. 2 Okno argumentów funkcji
 potwierdź okno argumentów funkcji naciskając OK.
___________________________________________________________________________________
18
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 13.
Aby w komórce B7 zsumować wartości komórek A1:A5, wpisując ręcznie
funkcję SUMA do arkusza:
 za pomocy klawiatury wpisz formułę:
=SUMA(A1:A5)
 naciśnij Enter.
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 4
2. Oblicz sumy w kolumnach Ilość, Wartość brutto, Wartość brutto
po uwzgl. rabatu. Porównaj wyniki z przedstawionymi poniżej:
Wynik ćwiczenia
___________________________________________________________________________________
19
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Ćwiczenie 5
2. Podsumuj kwoty w zł i w €. Porównaj wyniki z przedstawionymi poniżej:
Wynik ćwiczenia
Ćwiczenie 6
2. Podsumuj wartości w kolumnach C, E i G. Porównaj wyniki
z przedstawionymi poniżej:
Wynik ćwiczenia
ŚREDNIA
= ŚREDNIA(Liczba1;[Liczba2];…)
Funkcja ŚREDNIA zwraca w wyniku średnia arytmetyczną wartości ze
wskazanych komórek.
PRZYKŁAD 14.
Aby w komórce B8 obliczyć średnią z wartości komórek zakresu B1:B7:
___________________________________________________________________________________
20
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________

na wstążce Narzędzi głównych i wskaż nazwę funkcji ŚREDNIA
(możesz wybrać też polecenie Więcej funkcji i w oknie kreatora
funkcji wybrać kategorię Statystyczne, a na liście funkcji wskazać
ŚREDNIA);
 zaznacz myszką zakres komórek B1:B7;
 naciśnij Enter:
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
MIN (MINIMUM)
= MIN(Liczba1;[Liczba2];…)
Funkcja MIN (MINIMUM) zwraca w wyniku minimalną wartość ze zbioru
wartości.
PRZYKŁAD 15.
Aby w komórce B8 obliczyć minimalną wartość z komórek zakresu B1:B7:
___________________________________________________________________________________
21
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________

na wstążce Narzędzi głównych i wskaż funkcję Minimum (możesz
wybrać też polecenie Więcej funkcji i w oknie kreatora funkcji wybrać
kategorię Statystyczne, a na liście funkcji wskazać MIN);
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
MAX (MAKSIMUM)
= MAX(Liczba1;[Liczba2];…)
Funkcja MAX (MAXIMUM) zwraca w wyniku minimalną wartość ze zbioru
wartości.
PRZYKŁAD 16.
Aby w komórce B8 obliczyć maksymalną wartość z komórek zakresu B1:B7:
___________________________________________________________________________________
22
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________

na wstążce Narzędzi głównych i wskaż funkcję Maksimum (możesz
kategorię Statystyczne, a na liście funkcji wskazać MAX);
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
ILE.LICZB (ZLICZANIE)
= ILE.LICZB (Wartość1;[Wartość2];…)
Funkcja ILE.LICZB (ZLICZANIE) zlicza ilość komórek zawierających wartości
liczbowe.
PRZYKŁAD 17.
Aby w komórce B8 zliczyć ilość komórek z zakresu B1:B7 zawierających liczby:
___________________________________________________________________________________
23
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________

na wstążce Narzędzi głównych i wskaż funkcję Zliczanie (możesz
kategorię Statystyczne, a na liście funkcji wskazać ILE.LICZB);
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 7
2. Oblicz wartości średnie, minimalne i maksymalne w kolumnach Ilość,
Cena za sztukę, Wartość brutto, Wartość brutto po uwzgl.
rabatu. Porównaj wyniki z przedstawionymi poniżej:
___________________________________________________________________________________
24
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
Ćwiczenie 8
2. Oblicz średnią, minimalną i maksymalna kwotę w kolumnie B.
W komórce B18 oblicz, ile wartości liczbowych znajduje się w zakresie
komórek A2:C9. Porównaj wyniki z przedstawionymi poniżej:
Wynik ćwiczenia
Ćwiczenie 9
___________________________________________________________________________________
25
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
2. Oblicz średnie, minimalne i maksymalne wartości w kolumnach C, E i G.

Porównaj wyniki z przedstawionymi poniżej:
Wynik ćwiczenia
Błędy
Jeśli wystąpił jakiś błąd z formułą, to w wyniku zostanie zwrócona wartość błędu.
Jednym z najczęstszych błędów jest próba dzielenia przez zero.
PRZYKŁAD 18.
 wprowadź do dowolnej komórki formułę
=1/0
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
Rodzaje błędów
W poniższej tabeli zostały wymienione błędy, z którymi możesz spotkać się
podczas pracy w Excelu:
Błąd Przyczyna
#ADR! Niewłaściwy adres komórki.
#DZIEL/0! Próba dzielenia przez zero.
___________________________________________________________________________________
26
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
#LICZBA! Niewłaściwe użycie liczby – niedozwolony

argument, np. PIERWIASTEK(-1), lub wskazanie
na to, że formuła zwraca liczbę zbyt dużą lub
zbyt małą, aby mogła być reprezentowana
w Excelu.
#N/D! Przyczyny mogą być różne, najczęściej jednak
jest to niedostępna wartość lub niewłaściwego
argumentu.
#NAZWA? Użycie niewłaściwej nazwy funkcji lub komórki
(zakresu komórek).
#ARG! Użycie niewłaściwego argumentu.
#ZERO! Odwołanie do koniunkcji dwóch obszarów, które
nie mają części wspólnej.
Metody zapobiegania
Aby uniknąć wartości błędów zwracanych w wyniku formuł powinieneś
przestrzegać podstawowych zasad:
 wpisuj bezbłędnie nazwy funkcji;
 po nazwie funkcji, przed nawiasem, nie wstawiaj spacji;
 argumenty funkcji oddzielaj średnikami;
 zamykaj nawiasy, które wcześniej otworzyłeś;
 poprawnie adresuj komórki, np. A1, a nie 1A;
 jeśli stosujesz nazwy, zamiast adresów komórek i zakresów, nie usuwaj

ich po wprowadzeniu formuł i funkcji;
 wpisując do komórek liczby używaj przecinka jako symbolu dziesiętnego

(użycie kropki spowoduje, że Excel potraktuje ten zapis jako tekst
i zwróci błąd oznaczający nieprawidłowy argument)
Poprawianie błędów
Poprawianie błędów w formułach polega przede wszystkim na edycji formuły
i korekcie nieprawidłowych nazw lub odwołań lub zmianie argumentów funkcji.
PRZYKŁAD 19.
Aby poprawić formuły zawierające błędy:
 otwórz skoroszyt errors.xls;
___________________________________________________________________________________
27
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
 zaznacz komórkę C1 i przyjrzyj się zawartej w niej formule: zauważ, że

nazwa funkcji podana jest nieprawidłowo;
 edytuj tę komórkę i wprowadź prawidłową nazwę funkcji: SUMA;
 zaznacz komórkę C2 i przyjrzyj się zawartej w niej formule: wartość

błędu w postaci #LICZBA! mówi, że użyto nieprawidłowego
argumentu, w komórce A2 wprowadzona została wartość, w której
część dziesiętna została oddzielona od liczby całkowitej kropką, co
sprawiło, że Excel potraktował ten zapis jako tekst;
 edytuj komórkę A2 i zastąp kropkę przecinkiem;
 zaznacz komórkę C3 i przyjrzyj się zawartej w niej formule: wartość

błędu w postaci #DZIEL/0! oznacza błąd dzielenia przez zero;
 zmień wartość w komórce A3, aby poprawić błąd.
KONIEC PRZYKŁADU
Podczas pracy z dużymi arkuszami czasem nie jest łatwo znaleźć komórkę,
powodującą błąd formuły. Excel zawiera jednak narzędzie ułatwiające
odnalezienie przyczyn takiego błędu.
PRZYKŁAD 20.
Otwórz skoroszyt rachunek.xls. Zauważ, że w dwóch komórkach arkusza wystąpił
błąd:
 zaznacz komórkę D7 i przejdź na kartę Formuły. Wyświetli się wstążka
zawierająca sekcję Inspekcja formuł:
Narzędzia do inspekcji formuł

 na wstążce Formuły w sekcji Inspekcja formuł kliknij strzałkę przy
ikonie Sprawdzanie błędów i z wewnętrznej listy wybierz Śledź błędy:
___________________________________________________________________________________
28
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Zaznaczona została komórka, w której po raz pierwszy wystąpiła wartość

błędu, niebieskie kropki wskazują na komórki biorące udział w formule
zawartej w komórce D2;
 aby sprawdzić, co spowodowało ten błąd, kliknij ikonę Sprawdzanie
błędów znajdującą się na wstążce Formuły w sekcji Inspekcja
formuł:
Rys. 3 Okno Sprawdzania błędów

 kliknij przycisk Pokaż kroki obliczania, aby prześledzić powstanie
tego błędu:
Rys. 4 Okno Szacowanie formuły

 w polu Oszacowanie wyświetlona zostanie formuła zawierająca błąd:
wartość „12.50” ujęta jest w cudzysłów, co oznacza, że Excel traktuje ją
jako wartość tekstową; na dole okna wyświetlony został komunikat, że
___________________________________________________________________________________
29
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
przeliczenie tej formuły zwróci wartość błędu; kliknij przycisk Szacuj,

aby się o tym przekonać:
 jeśli chcesz prześledzić przeliczanie formuły od początku kliknij przycisk

Uruchom ponownie, jeśli nie, zamknij okno przyciskiem Zamknij;
 skoryguj zapis w komórce C2: wprowadź wartość 12,50 zamiast 12.50.
KONIEC PRZYKŁADU
Inspekcja formuł
Polecenia inspekcji formuł pozwalają Ci śledzić poprzedniki i zależności w arkuszu
roboczym. Poprzednikiem jest komórka, do której odwołuje się formuła w
aktywnej komórce. Komórka zależną jest komórka zawierająca formułę
odwołującą się do aktywnej komórki. Wydając polecenie śledzenia spowodujesz
wyświetlenie strzałek wskazujących komórki zależne i poprzedniki.
PRZYKŁAD 21.
Aby prześledzić poprzedniki formuły:
 otwórz skoroszyt faktura.xls;
 przejdź na wstążkę Formuły;
 zaznacz komórkę H9 i w sekcji Inspekcja formuł kliknij ikonkę Śledź

poprzedniki:
___________________________________________________________________________________
30
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Komórki otoczone niebieską linią są bezpośrednimi poprzednikami

formuły w komórce H9. Jeśli naciśniesz tę ikonę jeszcze kilka razy,
zaznaczone zostaną komórki pośrednio wpływające na wynik tej formuły.
 aby ukryć strzałki wskazujące poprzedniki, w sekcji Inspekcja Formuł

kliknij na strzałkę przy poleceniu Usuń strzałki i wybieraj polecenie
Usuń strzałki poprzedników, dopóki nie znikną wszystkie strzałki
poprzedników (lub po prostu użyj ikonki Usuń strzałki dostępnej
bezpośrednio w sekcji Inspekcja formuł, która usunie wszystkie
strzałki).
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 22.
Aby prześledzić komórki zależne:
 przejdź na wstążkę Formuły;
 zaznacz komórkę B3 i w sekcji Inspekcja formuł kliknij ikonkę Śledź

zależności:
___________________________________________________________________________________
31
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Niebieskie strzałki wskazują komórki zawierające formuły bezpośrednio

zależące od aktywnej komórki. Jeśli chcesz dowiedzieć się, na jakie
formuły pośrednio wpływa komórka B3, naciśnij tę ikonkę jeszcze kilka
razy:
 aby ukryć strzałki wskazujące zależności, w sekcji Inspekcja Formuł

kliknij na strzałkę przy poleceniu Usuń strzałki i wybieraj polecenie
Usuń strzałki zależności, dopóki nie znikną wszystkie strzałki
wskazujące zależności między komórkami (lub po prostu użyj ikonki
Usuń strzałki dostępnej bezpośrednio w sekcji Inspekcja formuł,
która usunie wszystkie strzałki).
KONIEC PRZYKŁADU
Dzięki narzędziom inspekcji formuł możesz obserwować wszystkie komórki

zawierające formuły. Jest to możliwe poprzez dodanie do każdej z tych komórek
tzw. czujki, w której oknie wyświetlane są wszelkie informacje nt. wskazanych
komórek: ich adresy, nazwy, zawarte formuły i ich wyniki.
PRZYKŁAD 23.
Aby dodać czujkę do wszystkich komórek zawierających formuły:
 za pomocą wstążki wybierz polecenie Narzędzia główne | Edycja |

Znajdź i zaznacz | Przejdź do i w lewym dolnym roku okna kliknij
___________________________________________________________________________________
32
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
przycisk Specjalne (lub wybierz polecenie Narzędzia główne |

Edycja | Znajdź i zaznacz | Przejdź do – Specjalne):
Rys. 5 Okno Przechodzenie do - specjalnie

 w wyświetlonym oknie, w sekcji Wybierz zaznacz Formuły i naciśnij
OK (komórki zawierające formuły zostaną zaznaczone);
 przejdź na kartę Formuły i w sekcji Inspekcja Formuł kliknij na

ikonkę Okno czujki;
 naciśnij przycisk Dodaj czujkę, aby wstawić czujkę do wszystkich

komórek zawierających formuły:
 w oknie Dodawanie czujki kliknij przycisk Dodaj:
___________________________________________________________________________________
33
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
___________________________________________________________________________________
34
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
Podsumowanie
Skoroszyt Excela zawiera wiele możliwości przeprowadzania obliczeń. Do ich
wykonywania służą formuły wykorzystujące operatory arytmetyczne lub
wbudowane funkcje. Tworząc formuły w arkuszu Excela powinieneś pamiętać
o konieczności adresowania komórek (adresy względne, bezwzględne
i mieszane), o możliwości kopiowania formuł oraz o sposobach rozwiązywania
problemów w przypadku wartości błędu w komórce.
Opanowanie tych umiejętności jest podstawą do tworzenia bardziej
skomplikowanych formuł (funkcji zagnieżdżonych) i tworzenia złożonych arkuszy
obliczeniowych.
Laboratorium
Ćwiczenie 10
1. Otwórz skoroszyt ubezpieczenia.xlsx.
2. Oblicz wartości w kolumnach E, I, J, K. W kolumnach C, D, E, I, K oblicz
wyniki funkcji SUMA, ŚREDNIA, MIN, MAX.
3. Do wszystkich komórek zawierających formuły dodaj okno czujki.
4. Zapisz zmiany w pliku.
___________________________________________________________________________________
35
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
36
PL2013MSEX03
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
37
PL2013MSEX03
Microsoft Excel
Moduł:
Formatowanie
Rozdziały:
Typy informacji wprowadzanych
do komórek
Tworzenie i modyfikacja
wyglądu tabel
Microsoft Excel: Formatowanie
___________________________________________________________________________________
Typy informacji wprowadzanych do komórek .................................................................................. 4

Tekst i Liczby ............................................................................................................................. 4
Formaty liczb ............................................................................................................................. 5
Praca z wartościami procentowymi .............................................................................................11
Daty w Excelu ...........................................................................................................................12
Tworzenie i modyfikacja wyglądu tabel ..........................................................................................15
Obramowanie ...........................................................................................................................15
Wypełnianie komórek kolorem ...................................................................................................18
Formatowanie tekstu .................................................................................................................20
Autoformatowanie czyli styl tabeli ..............................................................................................25
Kopiowanie formatowania ..........................................................................................................28
___________________________________________________________________________________
3
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Typy informacji wprowadzanych do komórek

W tej części kursu dowiesz się jakie typy danych można umieszczać w komórkach
arkusza Excela, jak zmieniać wygląd czcionki, stosować formaty liczbowe, tworzyć
tabele. Zapoznasz się z metodami formatowania danych, które pozwolą Ci na
sprawne tworzenie wszelkiego rodzaju zestawień.
Tekst i Liczby
Tekst może stanowić kombinację liter, cyfr i znaków specjalnych. Każdy tekst
wpisany do komórki wyrównywany jest domyślnie do jej lewej strony.
Liczby to wartości numeryczne wprowadzane do komórek. Mogą być wyświetlane
z użyciem przecinków, notacji naukowej lub jednego z wielu wbudowanych
formatów, np. walutowego, procentowego. Liczby wpisywane do komórek
wyrównywane są do strony prawej.
Poniżej znajdziesz zestawienie znaków dopuszczalnych w danych numerycznych:
Znak Funkcja
0-9 Dowolna kombinacja cyfr
+ Operator matematyczny oznaczający dodawanie
- Operator matematyczny oznaczający
odejmowanie (lub oznaczenie liczby ujemnej)
() Nawias (lub oznaczenie liczby ujemnej)
, (przecinek) Przecinek dziesiętny
/ Operator matematyczny oznaczający dzielenie
(lub oznaczenie ułamka bądź separator daty)
Zł ($) Symbol waluty
% Symbol procentów
E, e Symbol wykładnika
: Separator czasu
(spacja) Separator tysięcy (lub separator ułamków
złożonych, np. 4 ½ oraz daty i czasu, np. 2004-
09-30 14:25)
PRZYKŁAD 1.
Utwórz nowy skoroszyt, aby wprowadzić do niego różne rodzaje danych:
Polecenie Wynik
___________________________________________________________________________________
4
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
do komórki A1 wprowadź
tekst „wtorek” i naciśnij
Enter;
liczbę 120,5 i naciśnij
Enter;
liczbę (8) i naciśnij Enter;
liczbę -8 i naciśnij Enter;
KONIEC PRZYKŁADU
Jak widzisz, niektóre dane wyświetlane w komórkach różnią się od faktycznie

wprowadzonej zawartości, np. w komórce A3 zamiast liczby (8) wyświetliła się
liczba ujemna. Dzieje się tak dlatego, że dane wprowadzane do arkusza mogą
przyjmować w komórkach różny wygląd. Jest to tzw. format, który możesz
dowolnie modyfikować.
Formaty liczb
Liczby wprowadzane do komórek mogą być wyświetlane na wiele sposobów: jako
całkowite, dziesiętne, w formie kwot, ułamków itd.
___________________________________________________________________________________
5
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Do zmiany formatów liczb służą ikonki znajdujące się na wstążce w grupie

poleceń Narzędzia główne | Liczba.
Ikony formatów liczbowych.
Ikona Działanie
Wyświetla liczbę w domyślnym formacie walutowym, np. 120,00 zł
Wyświetla liczbę w formacie procentowym, np. 5%
Wyświetla liczbę w formacie dziesiętnym, np. 60,00
Zwiększa ilość wyświetlanych miejsc dziesiętnych
Zmniejsza ilość wyświetlanych miejsc dziesiętnych
PRZYKŁAD 2.
Aby zmienić formaty liczb:
 zaznacz komórkę A1 i naciśnij ikonę zapisu walutowego na pasku

formatowania ;
 zaznacz komórkę A2 i naciśnij ikonę zapisu procentowego na pasku

formatowania ;
 zaznacz komórkę A3 i naciśnij ikonę zapisu dziesiętnego na pasku

formatowania ;
___________________________________________________________________________________
6
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
 zaznacz komórkę A4 i naciśnij ikonę zwiększającą ilość wyświetlanych

miejsc dziesiętnych ;
 zaznacz komórkę A5 i naciśnij ikonę zmniejszającą ilość wyświetlanych

miejsc dziesiętnych :
Wynik ćwiczenia
 zapisz skoroszyt pod nazwą liczby.xlsx w folderze Moje dokumenty.
KONIEC PRZYKŁADU
Wyświetlone dane różnią się od wprowadzonej przez Ciebie zawartości, co widać

na pasku formuły. Użycie ikon zmieniających format liczbowy powoduje zmianę
sposobu wyświetlania liczby, ale nie jej faktyczną wartość.
Bezpośrednio na wstążce znajdują się tylko najczęściej używane formaty
liczbowe. Więcej ich znajdziesz w menu Narzędzia główne | Komórki |
Format | Formatuj komórki (taki sam efekt uzyskasz również klikając na
małej strzałce znajdującej się w prawym dolnym rogu sekcji Liczba na karcie
Narzędzia główne).
___________________________________________________________________________________
7
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Okno dialogowe Narzędzia główne | Komórki | Format | Formatuj

komórki | Liczby.
W tabelce poniżej znajdziesz opis dostępnych formatów liczbowych:
Format Opis
Ogólne Format ogólny
Liczbowe Podstawowy format liczbowy, wyświetlający liczbę

z miejscami dziesiętnymi, np. 120,00
Walutowe Format walutowy, umożliwiający wyświetlenie liczby

z symbolem waluty, np. 120,00 €
Księgowe Format księgowy, wyrównujący symbole walut i miejsca

dziesiętne liczb w kolumnie
Data Format daty, wyświetlający liczby w postaci dat, np.

liczba 37560 będzie wyświetlana jako 2002-10-31
Czas Format czasu, wyświetlający liczby w postaci czasu, np.

15:56
Procentowe Format procentowy, wyświetla liczby jako ich stosunek

do jedności, np. liczba 3 będzie wyświetlona jako 300%
___________________________________________________________________________________
8
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Ułamkowe Format ułamkowy, wyświetlający liczbę w postaci

ułamka zwykłego, np. liczba 0,5 będzie wyświetlona
jako 1/2
Naukowe Format naukowy
Tekstowe Format tekstowy, wyświetlający liczbę jako tekst,

dokładnie w takiej postaci, w jakiej została wpisana
Specjalne Format specjalny, umożliwiający wyświetlenie liczby

w postaci kodu pocztowego, numeru NIP czy PESEL
Niestandardowe Format niestandardowy, tworzony przez użytkownika
PRZYKŁAD 3.
Aby wyświetlić liczby przy użyciu powyższych formatów:
Polecenie Wynik
otwórz skoroszyt liczby.xlsx; Skoroszyt otwarty.
zaznacz komórkę A1; Komórka otoczona ramką

zaznaczenia.
Ze wstążki wybierz polecenie Otwarte okno dialogowe.

Narzędzia główne | Komórki |
Format | Formatuj komórki i
przejdź na zakładkę Liczby;
po lewej stronie okna, w polu

Kategoria zaznacz format Księgowe,
z pola Symbol wybierz € (123 €) i
zatwierdź zmiany przyciskiem OK:
zaznacz komórkę A2 i w oknie, które

otworzy się po kliknięciu polecenia
Format | Formatuj komórki na
karcie Liczby wskaż format Ogólne;
potwierdź zmiany przyciskiem OK.;
___________________________________________________________________________________
9
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
zaznacz komórkę A3 i w oknie

karcie Liczby wskaż format Data;

karcie Liczby wskaż format
Procentowe; w polu Miejsca
dziesiętne ustaw liczbę 2 jako ilość
miejsc dziesiętnych; potwierdź zmiany
przyciskiem OK.;

karcie Liczby wskaż format Tekstowe;
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 1
1. Utwórz nowy skoroszyt.
2. Wprowadź do arkusza dane i sformatuj je tak, abyś uzyskał wynik jak
na rysunku poniżej.
Wynik ćwiczenia
3. Zapisz skoroszyt pod nazwą faktura.xlsx.
___________________________________________________________________________________
10
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Praca z wartościami procentowymi

Format procentowy w Excelu wyświetla wprowadzane przez Ciebie liczby jako ich
stosunek do jedności. Innymi słowy, użycie ikony zapisu procentowego lub
wskazanie formatu procentowego w oknie Narzędzia główne | Komórki |
Format | Formatuj komórki na karcie Liczby spowoduje pomnożenie liczby
w komórce przez 100 i dodanie symbolu %. Dlatego też chcąc umieścić wartości
procentowe w komórkach musisz zwrócić uwagę na sposób ich wpisywania.
PRZYKŁAD 4.
Aby wprowadzić wartości procentowe 10%, 12%, 15%, 17%, 25% do komórek
A1:A5:
Polecenie Wynik
zaznacz zakres komórek A1:A5;
naciśnij ikonę zapisu procentowego

sekcji Liczba w grupie Narzędzia
główne;
wprowadź kolejno liczby, każdą z nich

potwierdzając klawiszem Enter:
KONIEC PRZYKŁADU
Innym sposobem uzyskania tego efektu jest wprowadzenie do komórek liczb

w postaci setnych części jedności i zmiana formatu na zapis procentowy:
PRZYKŁAD 5.
wprowadź do arkusza liczby,

jak na rysunku poniżej:
___________________________________________________________________________________
11
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
zaznacz komórki zawierające

liczby i kliknij ikonę zapisu
procentowego na pasku
formatowania:
KONIEC PRZYKŁADU
Możesz również wprowadzać symbol % bezpośrednio z klawiatury. Zmiana

formatu nie będzie wówczas konieczna.
Ćwiczenie 2
1. Otwórz skoroszyt faktura.xlsx.
2. W kolumnie D wprowadź wartości procentowe rabatu, jak na rysunku
poniżej.
Wynik ćwiczenia
Daty w Excelu
Operowanie datami i czasem jest ważną umiejętnością w pracy z Excelem. Przede

wszystkim musisz zrozumieć, jak Excel rozumie datę i czas.
 Wartości daty i czasu są liczbami, bez względu na to, jak są
sformatowane komórki.
 Daty i czasy są przechowywane jako kolejne liczby: domyślnie Excel

używa systemu daty 1900, w którym kolejne liczby od 1 odpowiadają
datom od 1 stycznia 1900 roku.
 Część dziesiętna liczby odpowiadająca danej dacie reprezentuje czas

w danym dniu (jako część 24 godzin); godzina 12:00 odpowiada liczbie
0,5.
 Excel automatycznie wyświetla datę i czas w formacie daty i czasu, a nie

jako liczby.
___________________________________________________________________________________
12
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
 Aby wyświetlić liczbę reprezentującą daną datę należy zmienić format

komórki na ogólny.
Istnieje wiele formatów daty w Excelu. Możesz przejrzeć je w oknie Narzędzia

główne | Komórki | Format | Formatuj komórki na karcie Liczby po
zaznaczeniu kategorii formatu Data:
Formaty daty i czasu.
Pole Typ zawiera wszelkie sposoby wyświetlania daty. Niektóre z nich wyświetlają
datę w postaci numerów dni i miesięcy, niektóre pokazują nazwę miesiąca,
zawierają różne separatory.
PRZYKŁAD 6.
Aby zmienić format wyświetlania daty:
 wprowadź do komórki datę 2009-10-30;
 zaznacz tę komórkę;
 otwórz okno Narzędzia główne | Komórki | Format | Formatuj

komórki | Liczby;
 spośród dostępnych kategorii formatów wybierz Data i wskaż format

jak na rysunku poniżej:
___________________________________________________________________________________
13
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
 potwierdź ustawienia przyciskiem OK.
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 3
2. W kolumnie E wprowadź daty zamówień i sformatuj je, jak na rysunku
poniżej:
Wynik ćwiczenia
___________________________________________________________________________________
14
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Tworzenie i modyfikacja wyglądu tabel

Linie siatki widoczne na arkuszu Excela ułatwiają wprowadzanie danych do
komórek, ale nie są widoczne na wydruku. Aby nadać wprowadzonym danym,
tekstowym i liczbowym, wygląd tabelki, należy sformatować krawędzie komórek,
czcionkę tekstu, wypełnić komórki kolorami tak, aby zestawienie było przejrzyste
nie tylko na monitorze, lecz także na wydruku.
Obramowanie
Komórki, wiersze i kolumny w arkuszu Excela mogą być oddzielane od siebie
różnymi rodzajami krawędzi. Często zdarza się, że tworząc tabelkę chcesz, aby
jej wiersz nagłówkowy (lub kolumna) odróżniał się w jakiś sposób od pozostałej
części tabeli. Możesz to osiągnąć stosując różne obramowania komórek.
Najprostszym sposobem tworzenia obramowań jest korzystanie z ikonki
Obramowanie dostępnej na wstążce Narzędzi głównych w sekcji Czcionka.
Po kliknięciu w czarny trójkącik pokażą się dostępne style formatowania:
Formaty obramowania
W tabelce poniżej znajdziesz opis działania niektórych ikonek:
Ikonka Opis
___________________________________________________________________________________
15
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Bez krawędzi (usunięcie krawędzi istniejących)
Dolna
Lewa
Prawa
Dolna podwójna
Dolna pogrubiona
Górna i dolna
Górna i dolna podwójna
Górna i dolna pogrubiona
Wszystkie krawędzie (w zaznaczonym zakresie)
Kontur (dookoła zaznaczonego zakresu)
Pogrubiony kontur (dookoła zaznaczonego

zakresu)
Wyświetlenie okna Formatowanie komórek
PRZYKŁAD 7.
Aby sformatować obramowanie komórek:
 zaznacz zakres komórek A1:D6;
 kliknij ikonkę Obramowanie dostępną na wstążce Narzędzi

głównych w sekcji Czcionka i wybierz Wszystkie krawędzie;
 zaznacz komórki A1:D1 i z ikonki Obramowanie wybierz dolną

pogrubioną krawędź:
 zaznacz komórki A6:D6 i z ikonki Obramowanie wybierz dolną

podwójną krawędź:
___________________________________________________________________________________
16
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
Więcej możliwości formatowania krawędzi komórek (m. in. styl i kolor linii)
znajdziesz w oknie Narzędzia główne | Komórki | Format | Formatuj
komórki  Obramowanie (lub Narzędzia główne | Czcionka
|Obramowanie | Więcej obramowań | Obramowanie):
Okno Narzędzia główne | Komórki | Format | Formatuj komórki 

Obramowanie
PRZYKŁAD 8.
 zaznacz zakres komórek A1:D5;
 ze wstążki wybierz polecenie Narzędzia główne | Komórki |

Format | Formatuj komórki i przejdź na zakładkę Obramowanie;
 w polu Styl wskaż linię podwójną;

___________________________________________________________________________________
17
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
 w polu Kolor wybierz czerwony;
 w sekcji Ustawienia wstępne wybierz Kontur (w sekcji

Obramowanie wyświetli się podgląd obramowania, które wybrałeś);
 w polu Styl wskaż cienką pojedynczą linię i zmień jej kolor na niebieski;
 w sekcji Ustawienia wstępne wybierz Wewnątrz;
 Potwierdź ustawienia przyciskiem OK:
Wynik ćwiczenia
Ćwiczenie 4
2. Sformatuj krawędzie tabelki, jak na rysunku poniżej:
Wynik ćwiczenia
Wypełnianie komórek kolorem

Oprócz obramowania komórek możesz także zmieniać ich wypełnienie. Desenie i
kolory mogą poprawić wygląd arkusza i uwypuklić określone informacje.
Najprostszym sposobem zmiany wypełnienia komórki jest użycie ikonki Kolor
wypełnienia (dostępnej w zestawie Narzędzi głównych w sekcji Czcionka),
która zawiera paletę dostępnych kolorów. Jeśli jednak chcesz wypełnić komórki
różnymi deseniami, musisz skorzystać z zakładki Wypełnienie w oknie
Narzędzia główne | Komórki | Format | Formatuj komórki.
___________________________________________________________________________________
18
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Okno: Narzędzia główne | Komórki | Format | Formatuj komórki 

Wypełnienie.
W sekcji Kolor tła wskazujesz kolor wypełnienia, w polu Styl deseniu – styl,
jakim chcesz wypełnić komórkę, a w polu Kolor deseniu wybierasz kolor
deseniu.
Ćwiczenie 5
2. Zmień wypełnienia komórek, aby uzyskać efekt jak na rysunku poniżej:
Wynik ćwiczenia
___________________________________________________________________________________
19
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Formatowanie tekstu
Formatowanie tekstu jest podstawowym sposobem na zmianę wyglądu danych
w tabelach. Obejmuje kilka działań:
 zmianę kroju czcionki (np. Times New Roman, Arial);
 dostosowanie wielkości czcionki mierzonej w punktach;
 wybór stylu czcionki (pogrubienie, pochylenie);
 wybór koloru czcionki;
 stosowanie podkreśleń;
 stosowanie efektów specjalnych (przekreślenie, indeks górny i dolny).
 zmianę wyrównania zawartości w komórce;
Podstawowe operacje formatujące tekst możesz wykonać za pomocą ikonek na

wstążce grupy Narzędzia główne, w sekcjach Czcionka oraz Wyrównanie:
Narzędzia główne, sekcja Czcionka
Narzędzia główne, sekcja Wyrównanie
Ikona Działanie
Zmienia krój czcionki
Zmienia wielkość czcionki
Zwiększa/zmniejsza rozmiar czcionki o jeden

poziom
Zmienia styl czcionki na pogrubioną
Zmienia styl czcionki na pochyloną
Podkreśla czcionkę linią pojedynczą
___________________________________________________________________________________
20
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Służy do obramowywania komórek
Umożliwia wypełnianie komórek kolorem
Wyrównuje tekst do lewej strony
Wyrównuje tekst do środka
Wyrównuje tekst do prawej strony
Scala komórki i wyrównuje zawartość do środka
Zestaw ikon do zmiany położenia tekstu w

pionie
Pozwala wyświetlać teksty pod kątem
Zawija tekst
PRZYKŁAD 9.
Aby sformatować tekst w komórce:
 wprowadź do arkusza dane, jak pokazano poniżej:
Wynik ćwiczenia
 zaznacz komórki A1 i B1, na wstążce Narzędzi głównych zmień

rozmiar czcionki na 14 pkt, kliknij w ikonkę Scal i wyśrodkuj oraz
ikonkę pogrubienia tekstu (Pogrubienie);
 zaznacz komórki A2 i B2, zmień wielkość czcionki na 12 pkt i kliknij

ikonę Podkreślenie;
 zaznacz komórki z nazwami rzek i kliknij ikonę Kursywa;
 zaznacz komórki z długościami rzek i wyrównaj tekst do środka komórki:
___________________________________________________________________________________
21
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
Więcej możliwości formatowania tekstu znajduje się na zakładkach Czcionka i

Wyrównanie w oknie Narzędzia główne | Komórki | Format | Formatuj
komórki.
Narzędzia główne | Komórki | Format | Formatuj komórki  Czcionka.
Oprócz formatów, które już poznałeś, w oknie tym masz możliwość wyboru
rodzaju podkreślenia (pole Podkreślenie) oraz zastosowania efektów takich jak
Przekreślenie, Indeks górny, Indeks dolny. Możesz również zmieniać kolor
czcionki korzystając z palety kolorów w polu Kolor. Zaznaczenie opcji Normalny
powoduje anulowanie wprowadzonych zmian i przywrócenie czcionki domyślnej.
___________________________________________________________________________________
22
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Narzędzia główne | Komórki | Format | Formatuj komórki 

Wyrównanie.
W oknie tym możesz zmieniać:

 Wyrównanie tekstu:
o W poziomie
o W pionie
 Wcięcie – oddalenie zawartości komórki od jej lewej krawędzi;
 Justowanie rozłożone – rozkłada tekst w komórce na całej jej

szerokości;
 Sterowanie tekstem
o Zawijaj tekst – tworzy w komórce kilka wierszy tekstu nie

zmieniając jej szerokości;
o Zmniejszaj, aby dopasować – zmniejsza wielkość czcionki
tak, aby tekst zmieścił się w komórce bez zmiany jej rozmiaru;
o Scalaj komórki – łączy zaznaczone komórki w jedną;
 kierunek tekstu – pozwala określić czy tekst ma być wprowadzany od
lewej, czy od prawej (narzędzie to działa tylko w przypadku
zainstalowania odpowiednich czcionek)
 Orientacja – pozwala na zmianę nachylenia tekstu w komórce.

___________________________________________________________________________________
23
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
PRZYKŁAD 10.
Aby zmienić wyrównanie tekstu w komórce:
 wpisz do arkusza dane, jak na rysunku poniżej:
 zaznacz komórkę A1 i na karcie Wyrównanie okna Formatuj

komórki zmień wyrównanie tekstu w poziomie na Prawa;

komórki, w sekcji Orientacja ustaw pochylenie tekstu na 30o;
Wynik ćwiczenia
PRZYKŁAD 11.
Aby zmieścić tekst w komórce:
 wpisz do arkusza dane, jak na rysunku poniżej:

komórki zaznacz opcję Zawijaj tekst;

komórki zaznacz opcję Zmniejszaj aby dopasować;
 zaznacz komórki A3 i B3 i na karcie Wyrównanie okna Formatuj

komórki zaznacz opcję Scalaj komórki:
___________________________________________________________________________________
24
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
Ćwiczenie 6
2. Sformatuj tekst w komórkach, aby uzyskać efekt, jak na rysunku
poniżej:
Wynik ćwiczenia
Autoformatowanie czyli styl tabeli

Autoformatowanie jest wbudowanym formatem tabeli, który można szybko
zastosować do zakresu komórek. Zawiera w sobie formatowanie liczb,
wyrównanie zawartości komórek, formatowanie czcionek, krawędzie, desenie,
kolory, wysokości wierszy i szerokości kolumn.
Jeśli chcesz zastosować wbudowany format w swojej tabeli zaznacz ją,
a następnie wybierz polecenie Narzędzia główne | Style | Formatuj jako
tabelę.
___________________________________________________________________________________
25
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Zestaw stylów dostępnych przy użyciu polecenia Narzędzia główne |

Style | Formatuj jako tabelę
Na ekranie pojawi się okno Formatowanie jako tabelę pytaniem o zakres

danych, które mają zostać sformatowane. Musimy w nim też uściślić czy tabela
posiada wiersz nagłówkowy. Po wprowadzeniu odpowiednich ustawień
zatwierdzamy je naciskając OK.
___________________________________________________________________________________
26
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Po wybraniu jednego ze stylów pojawi się okno Formatowanie jako

tabelę
Po dokonaniu wyboru stylu w obrębie wstążki pojawia się dodatkowa grupa

poleceń Projektowanie, która zawiera dodatkowe opcje.
Polecenia grupy Projektowanie
W sekcji Style tabeli nadal masz do wyboru wiele wariantów formatów. Różnią
się one wypełnieniami komórek oraz wyróżnieniem tekstu.
W sekcji Opcje stylu tabeli możesz włączyć specjalne wyróżnienie danych
w pierwszej i/lub ostatniej kolumnie lub wierszu, sformatować kolumny i/lub
wiersze naprzemiennie. Do tabeli możemy też dołączyć wiersz sumy za pomocą
ikony Wiersz sumy.
PRZYKŁAD 12.
Aby zastosować jeden z dostępnych stylów tabeli:
 zaznacz dane, a następnie wybierz polecenie Narzędzia główne |

Style | Formatuj jako tabelę;
 wskaż kursorem myszki jeden z dostępnych wbudowanych stylów

i zwróć uwagę na podgląd tabeli. Przesuwając kursor na kolejne style,
obserwuj wygląd tabeli.
 wybierz jeden ze stylów (np. jasny 20) klikając na nim kursorem myszki:
___________________________________________________________________________________
27
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
Kopiowanie formatowania
Oprócz kopiowania zawartości komórek, w Excelu istnieje również możliwość
kopiowania formatów. Pozwala to oszczędzić czas spędzony nad formatowaniem
tabelek. Jeśli sformatujesz pewien zakres komórek i zechcesz nadać podobny
wygląd innej części arkusza, możesz skopiować sam wygląd i „wkleić” go w inne
miejsce za pomocą malarza formatów.
PRZYKŁAD 13.
Aby skopiować format:
 zaznacz komórki A1:A3 i sformatuj ich zawartość, jak na rysunku

poniżej:
 zaznacz którąkolwiek z komórek sformatowanych i kliknij ikonę malarza

formatów na pasku narzędziowym ;
 zaznacz komórki C1:C3 (jeśli w komórce pojawią się symbole ######,

oznacza to, że zawartość nie mieści się w komórce; zwiększ szerokość
kolumny, aby wyświetlić zawartość tej komórki):
___________________________________________________________________________________
28
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
Ćwiczenie 7
2. W kolumnie F wprowadź dane, jak na rysunku poniżej:
3. Skopiuj format do komórek F2:F8, aby uzyskać efekt jak na rysunku

poniżej:
Wynik ćwiczenia
___________________________________________________________________________________
29
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
30
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
31
PL2013MSEX02
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
32
PL2013MSEX02
Microsoft Excel
Moduł: Bazy danych
Rozdziały:
Pojęcie bazy danych w Excelu
Sprawdzanie poprawności
Formularz
Sortowanie
Autofiltr
Filtr zaawansowany
Microsoft Excel: Bazy danych
___________________________________________________________________________________
Bazy danych ................................................................................................................................. 4

Pojęcie bazy danych w Excelu ..................................................................................................... 4
Sprawdzanie poprawności ........................................................................................................... 4
Formularz .................................................................................................................................11
Sortowanie ...............................................................................................................................13
Filtr automatyczny.....................................................................................................................15
Filtr zaawansowany ...................................................................................................................19
Podsumowanie..........................................................................................................................25
Laboratorium ............................................................................................................................25
___________________________________________________________________________________
3
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
Bazy danych
W tej części szkolenia dowiesz się, jak korzystać z baz danych umieszczonych
w skoroszycie Excela. Zapoznasz się z metodami sortowania i filtrowania danych,
ze sposobami tworzenia baz tak, aby korzystanie z nich było jak najprostsze.
Pojęcie bazy danych w Excelu

Aby móc korzystać z wszelkich możliwości, które Excel oferuje użytkownikowi
bazy danych, powinieneś poznać podstawowe pojęcia.
Baza danych w Excelu jest zwartą tabelą zawierającą dane i wiersz nagłówkowy
z nazwami pól. Dane zorganizowane są w rekordy i pola.
Nazwy pól to etykiety kolumn zawierających dane. Mogą zawierać znaki
alfanumeryczne, spacje i inne znaki specjalne.
Pole bazy danych to kolumna zawierająca dane tego samego rodzaju,
domyślnie połączone spójnikiem „lub”, np. pole Nazwisko, zawierające nazwiska
pracowników firmy.
Rekord to wiersz bazy danych, zawierający dane różnego rodzaju, połączone
domyślnie spójnikiem „i”, np. rekord zawierający dane na temat jednego
pracownika firmy: stanowisko, wynagrodzenie, staż pracy itp.
Ważne jest również, abyś zapamiętał trzy zasady:
 baza musi być zwartym zakresem danych, nie może mieć pustych
wierszy, gdyż są to wtedy dwie oddzielne tabele, na których nie można
przeprowadzać sortowania i filtrowania;
 zanim wydasz polecenie sortowania lub filtrowania bazy sprawdź, czy

stoisz w jednej z jej komórek;
 nie zaznaczaj w bazie pojedynczych pól i rekordów: jeśli będzie trzeba

Excel sam zaznaczy odpowiedni zakres.
Sprawdzanie poprawności
Aby baza danych spełniała swoje zadanie, dane do niej wprowadzane muszą być
jednolite, np. w polach przeznaczonych dla danych liczbowych nie powinien
znajdować się tekst.
Jeżeli w tworzeniu bazy bierze udział kilka osób znacznie łatwiej jest o pomyłki.
Nie każda z nich musi zdawać sobie sprawę, jakie typy danych powinny być
wprowadzane do bazy.
Excel stwarza możliwość zabezpieczenia arkusza przed wprowadzeniem
niepoprawnych danych wejściowych. Dzięki możliwości sprawdzania poprawności
danych, możesz zredagować komunikat informujący o tym, jakie dane powinny
znaleźć się w określonych polach oraz zdecydować, co stanie się, jeśli
wprowadzone dane nie będą zgodne z kryteriami przez Ciebie ustalonymi.
Kryteria poprawności danych oraz treści takich komunikatów ustalasz w oknie
Sprawdzanie poprawności danych, dostępnym po wybraniu polecenia Dane
| Narzędzia danych | Poprawność danych:
___________________________________________________________________________________
4
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
Okno dialogowe Sprawdzanie poprawności  Ustawienia
Opcje zakładki Ustawienia:

 Dozwolone:
o Dowolna wartość – ustawienie domyślne oznaczające brak

ustawionych kryteriów poprawności;
o Liczba całkowita
o Dziesiętne
o Lista
o Data
o Czas
o Długość tekstu
o Niestandardowe
 Wartości danych:
o między – w polach Minimum i Maksimum wpisujesz granice

przedziału, w jakim powinna zawierać się wartość;
o nie między - w polach Minimum i Maksimum wpisujesz granice
przedziału, poza którymi powinna zawierać się wartość;
o równa – w polu Wartość określasz dokładną wartość;
o nierówna – w polu Wartość wpisujesz wykluczoną wartość;
o większa niż – w polu Minimum określasz dolną granicę
przedziału otwartego;
___________________________________________________________________________________
5
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
o mniejsza niż – w polu Maksimum określasz górną granicę

przedziału otwartego;
o większa lub równa – w polu Minimum określasz dolną granicę
przedziału domkniętego;
o mniejsza lub równa – w polu Minimum określasz dolną granicę
przedziału domkniętego;
 Ignoruj puste - określa sposób traktowania wartości pustych (null),
w przypadku wszelkich komórek, do których odwołują się formuły
sprawdzania poprawności: jeśli którakolwiek z komórek, do których
następuje odwołanie, jest pusta, wówczas zaznaczenie pola wyboru
Ignoruj puste zezwala na wprowadzanie dowolnych wartości
w sprawdzanej komórce;
 Wyczyść wszystko – usuwa wcześniej ustawione kryteria.
Okno dialogowe Sprawdzanie poprawności  Komunikat wejściowy.
Opcje zakładki Komunikat wejściowy:

 Pokazuj komunikat wejściowy przy wyborze komórki –
zaznaczenie tej opcji powoduje wyświetlanie tzw. komunikatu
wejściowego, gdy zostanie zaznaczona komórka ze zdefiniowaną regułą
poprawności;
 Tytuł – tytuł komunikatu wejściowego;
 Komunikat wejściowy – treść komunikatu wejściowego.
___________________________________________________________________________________
6
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
Okno dialogowe Sprawdzanie poprawności  Alert o błędzie.
Opcje zakładki Alert o błędzie:

 Pokazuj alerty po wprowadzeniu nieprawidłowych danych–
zaznaczenie tej opcji powoduje wyświetlanie tzw. ostrzeżenia o błędzie,
gdy zostanie wprowadzona nieprawidłowa wartość;
 Styl – styl ostrzeżenia o błędzie:
o Zatrzymaj – całkowicie uniemożliwia wprowadzenie

nieprawidłowej wartości;
o Ostrzeżenie – ostrzega o popełnionym błędzie, ale pozostawia
użytkownikowi decyzję, czy wartość ma być wprowadzona mimo
niezgodności z regułą;
o Informacja – wyświetla komunikat o popełnionym błędzie,
wstawia niepoprawną wartość do komórki;
 Tytuł – tytuł ostrzeżenia o błędzie;
 Komunikat o błędzie – treść komunikatu.
PRZYKŁAD 1.
Aby kolumnę A zabezpieczyć przez wpisywaniem wartości ujemnych:
 zaznacz kolumnę A;
 za pomocą polecenia Dane | Narzędzia danych | Poprawność

danych otwórz okno Sprawdzanie poprawności danych i przejdź
na kartę Ustawienia;
___________________________________________________________________________________
7
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
 w polu Dozwolone wybierz Dziesiętne.
 w polu Dane wybierz większe lub równe;
 w polu Minimum wpisz 0;
 przejdź na zakładkę Komunikat wejściowy;
 w polu Tytuł wpisz „Uwaga”, w polu Komunikat o błędzie:

„Dozwolone są tylko wartości większe od 0!”;
 przejdź na zakładkę Alert o błędzie;
 w polu Styl wybierz Zatrzymaj i zredaguj dowolnie treść ostrzeżenia

o błędzie;
 potwierdź ustawienia przyciskiem OK.
Wynik ćwiczenia
 wprowadź do kolumny kilka wartości dodatnich;
 do jednej z komórek spróbuj wpisać wartość ujemną:
 kliknij przycisk Ponów próbę i wpisz poprawną wartość (naciśnięcie

przycisku Anuluj spowoduje wyjście z trybu edycji komórki
i pozostawienie jej pustej).
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 2.
Aby w kolumnie B zezwolić na wprowadzanie dokładnie 6 znaków:
___________________________________________________________________________________
8
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
 zaznacz kolumnę B;

 w polu Dozwolone wybierz Długość tekstu.
 w polu Wartości danych wybierz równa;
 w polu Długość tekstu wpisz 6;
 w polu Styl wybierz Ostrzeżenie i zredaguj dowolnie treść ostrzeżenia

o błędzie;
 potwierdź ustawienia przyciskiem OK;
 wprowadź do kolumny sześcioznakowy kod pocztowy;
 do jednej z komórek spróbuj wpisać tekst o innej liczbie znaków:
 kliknij przycisk Tak, aby wprowadzić tę wartość do komórki.
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 3.
Aby w kolumnie C zezwolić na wprowadzanie do komórek elementów listy
rozwijanej (dni tygodnia):
 w komórkach F1:F7 wpisz dni tygodnia;
 zaznacz kolumnę C;

 w polu Dozwolone wybierz Lista.
 w polu Źródło wskaż zakres komórek F1:F7 (możesz też wpisać

elementy listy rozdzielając je średnikami);
___________________________________________________________________________________
9
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
 w polu Styl wybierz Informacja i zredaguj dowolnie treść ostrzeżenia

o błędzie;
 potwierdź ustawienia przyciskiem OK;
 korzystając z przycisków list rozwijanych wybieraj różne dni tygodnia,

aby wstawić je do komórek;
 do jednej z komórek spróbuj wpisać dowolny tekst lub liczbę:
 kliknij przycisk OK, aby wprowadzić tę wartość do komórki.
KONIEC PRZYKŁADU
Reguły poprawności pomagają zmniejszyć ryzyko błędu podczas wprowadzania

danych do arkusza. Nie wszystkie z nich są tak bezwzględne, że uniemożliwiają
nam stosować pewnych wyjątków. Czasem może zajść potrzeba ominięcia takiej
reguły i wprowadzenia wartości niezgodnej z ustawieniami w arkuszu (jak
w przykładzie 2 i 3). Jednak po wprowadzeniu takich danych ciężko pamiętać
o tym, które z nich należą do takich wyjątków. Na szczęście Excel umożliwia
zaznaczenie danych, które wprowadzone zostały wbrew regułom poprawności.
Wystarczy na wstążce karty Dane w sekcji Narzędzia danych wybrać
polecenie Poprawność danych | Zakreśl nieprawidłowe dane:
Rys. 1 Fragment arkusza z zakreśleniami nieprawidłowych danych
Ćwiczenie 1
2. W kolumnie A ustaw taką regułę poprawności, która dopuści
wprowadzanie do jej komórek liczb całkowitych z przedziału 0-100.
___________________________________________________________________________________
10
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
3. W kolumnie B ustaw taką regułę poprawności, które dopuści

wprowadzanie do jej komórek tylko nazw miesięcy.
4. Zapisz skoroszyt pod nazwą poprawność.xls w folderze Moje
dokumenty.
Formularz
Informacje do bazy danych możesz wpisywać bezpośrednio do tabeli w Excelu.
Możesz również użyć formularza, który jest generowany automatycznie na
podstawie tabeli z danymi, pobierając jako nazwy pól nagłówki kolumn.
Aby korzystać z formularza, dodamy do paska narzędzi Szybki dostęp
odpowiednie polecenie. W tym celu:
 odnajdź polecenie Plik | Opcje | Pasek szybki dostęp | Wszystkie
polecenia | Formularz… (sytuacja ta jest przedstawiona na
poniższym rysunku);
 kliknij na przycisku Dodaj>>;
 zatwierdź ustawienia naciskając OK.
Dodawanie polecenia Formularz do paska narzędzi Szybki dostęp

W efekcie wykonania powyższych czynności na spersonalizowanym pasku Szybki
dostęp pojawi się dodatkowa ikona:
Pasek narzędzi Szybki dostęp z ikoną Formularza
___________________________________________________________________________________
11
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
PRZYKŁAD 4.
Aby wyświetlić formularz bazy danych:
 otwórz plik baza.xls;
 ustaw się w jednej z komórek bazy;
 wybierz polecenie Pasek narzędzi Szybki dostęp | Formularz…:
Formularz bazy danych
KONIEC PRZYKŁADU
Przycisk Działanie
Nowy Tworzy nowy rekord bazy.
Usuń Usuwa rekord.
Przywraca redagowane pola wyświetlanego
Przywróć rekordu do pierwotnej postaci, usuwając
wprowadzone zmiany.
Znajdź poprzedni Wyświetla poprzedni rekord.
Znajdź następny Wyświetla następny rekord.
Wyświetla pusty formularz, do którego możemy
Kryteria
wprowadzić kryteria przeglądanych rekordów.
Zamknij Zamyka formularz.
Za pomocą przycisków Znajdź poprzedni i Znajdź następny możesz

przeglądać rekordy bazy danych. Jeśli chcesz przeglądać rekordy spełniające
___________________________________________________________________________________
12
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
określone kryteria, kliknij przycisk Kryteria i w odpowiednim polu wpisz

warunek, jaki ma być spełniony przez wyświetlane rekordy.
Sortowanie
Sortowanie jest jedna z najczęściej wykonywanych czynności w bazach danych.
Polega na ustawianiu danych w odpowiedniej kolejności: rosnącej, malejącej lub
według porządku niestandardowego.
Baza danych może być sortowana według jednego lub wielu pól.
PRZYKŁAD 5.
Aby posortować bazę danych, znajdującą się w pliku baza.xls, wg. pola Wiek
w porządku rosnącym:
 ustaw się w którejkolwiek komórce pola Wiek;
 naciśnij ikonkę Sortuj od najmniejszych do największych

znajdującą się na Wstążce na karcie Dane w sekcji Sortowanie
i filtrowanie.
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 6.
Aby posortować bazę danych alfabetycznie wg. miast, a w obrębie każdego
miasta – alfabetycznie wg. nazwiska:
 ustaw się w jakiejkolwiek komórce bazy danych;
 na Wstążce wybierz polecenie Dane | Sortowanie i filtrowanie |

Sortuj:
Okno dialogowe Sortowanie.
 w polu Sortuj według: wskaż Miasto;
 kliknij na przycisku Dodaj poziom;
 w polu Następnie według: wskaż Wiek;
___________________________________________________________________________________
13
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
 Naciśnij OK.
KONIEC PRZYKŁADU
Jeśli zajdzie konieczność posortowania bazy wg. klucza niestandardowego (np.

wg. nazw miesięcy, dni tygodnia, lub jakiejś innej, ustalonej przez użytkownika
kolejności), kliknij na strzałkę przy polu Kolejność, wybierz Lista
niestandardowa i zmień kolejność sortowania dla tego klucza.
Wybór niestandardowej kolejności sortowania
Przycisk Opcje w oknie dialogowym Sortowanie umożliwia zmianę orientacji

sortowania (od lewej do prawej, zamiast standardowego od góry do dołu),
a także pozwala uwzględnić wielkość liter.
Ćwiczenie 2
1. Otwórz skoroszyt baza.xls.
2. Posortuj bazę danych malejąco wg. wieku.
Ćwiczenie 3
1. Otwórz skoroszyt baza.xls.
2. Posortuj bazę danych rosnąco wg. zawodu a następnie malejąco wg.
miasta.
Ćwiczenie 4
1. Otwórz skoroszyt komis samochodowy.xls.
2. Posortuj bazę danych rosnąco wg. roczników, a następnie malejąco wg.
ceny.
___________________________________________________________________________________
14
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
Filtr automatyczny
Drugą, bardzo często wykonywana operacją w bazach danych jest filtrowania,
czyli wybieranie tylko tych rekordów, które spełniają określone kryteria.
Do filtrowania rekordów używa się autofiltru lub filtru zaawansowanego (tzw.
z obszarem kryteriów).
Korzystając z autofiltru masz możliwość wyboru kryteriów sortowania
bezpośrednio w polach nagłówkowych bazy. Aby uruchomić autofiltr, ustaw się
w którejkolwiek komórce bazy danych i ze Wstążki wybierz polecenie Dane |
Sortowanie i filtrowanie | Filtruj:
Nagłówkowy wiersz bazy danych z włączonym autofiltrem
Jeśli w bazie danych chcesz wyświetlić rekordy spełniające określone kryteria,

z pola rozwijanego w wierszu nagłówkowym wybierasz kryterium, a na pasku
stanu Excela sprawdzasz ilość wyświetlonych rekordów bazy.
PRZYKŁAD 7.
Aby w skoroszycie baza.xls odnaleźć osoby z Krakowa:
 ustaw kursor w dowolnej komórce bazy danych;
 ze Wstążki wybierz polecenie Dane | Sortowanie i filtrowanie |

Filtruj;
 kliknij w pole rozwijane Miasto i na liście, w polu Filtry tekstu, odznacz

pozycję Zaznacz wszystko (żeby usunąć dotychczasowe wybory),
a następnie wskaż Kraków i zatwierdź wybór przyciskiem OK:
___________________________________________________________________________________
15
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
 przy polu Miasto pojawi się symbol charakterystycznego lejka, a na

pasku stanu Excela wyświetli się informacja ile rekordów spełnia to
kryterium:
Wynik ćwiczenia
___________________________________________________________________________________
16
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________

Wyczyść, aby wyświetlić wszystkie rekordy bazy (lub z listy rozwijanej
przy polu Miasto wybierz Wyczyść filtr z „Miasto”).
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 8.
Aby w skoroszycie baza.xls odnaleźć 10 najmłodszych osób:
Filtruj;
 kliknij w pole rozwijane Wiek, a następnie na strzałkę przy polu Filtry

liczb i na wewnętrznej liście wskaż Pierwsze 10:
 w polu Pokaż wybierz Dolne i potwierdź okno przyciskiem OK;
 z listy rozwijanej przy polu Wiek wybierz Wyczyść filtr z „Wiek”, aby
wyświetlić wszystkie rekordy.
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 9.
Aby w skoroszycie baza.xls odnaleźć osoby wykonujące zawód informatyka lub
lekarza:
Filtruj;
 kliknij w pole rozwijane Zawód a następnie na strzałkę przy polu Filtry

tekstu i na wewnętrznej liście wskaż Filtr niestandardowy:
___________________________________________________________________________________
17
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
Okno Autofiltr niestandardowy

 wypełnij pola w tym oknie, jak na rysunku powyżej (nie zapomnij
o zaznaczeniu spójnika LUB);
 naciśnij OK.
KONIEC PRZYKŁADU
W oknie autofiltru niestandardowego, oprócz relacji równości, dopuszczalne są

również inne relacje. Na liście rozwijanej po lewej stronie możesz wybrać również
polecenia takie jak: większe niż, mniejsze niż, zaczyna się od, nie zaczyna się od,
zawiera i wiele innych.
PRZYKŁAD 10.
Aby w skoroszycie baza.xls odnaleźć osoby, których nazwisko zaczyna się od litery
„K” i nie kończy na „i”:
Filtruj;
 kliknij w pole rozwijane Nazwisko i na liście wskaż Niestandardowe:
___________________________________________________________________________________
18
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
 wypełnij pola w tym oknie, jak na rysunku powyżej (nie zapomnij

o zaznaczeniu spójnika I);
 naciśnij OK.
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 5
2. Za pomocą autofiltru znajdź rekordy spełniające podane niżej kryteria:
a. samochody, których przebieg mieści się między 100 000
a 200 000 km (38)
b. samochody wyprodukowane po 1998 roku (17)
c. wszystkie samochody marki Opel (14)
d. samochody, których cena wynosi od 20 000 zł do 30 000 zł
(16)
Filtr zaawansowany
Filtr ten nazywany jest często filtrem z zakresem kryteriów. Zakres kryteriów
to zakres komórek, które definiują filtr bazy danych. Filtr zaawansowany stosuje
się do odnajdywania rekordów spełniających kryteria z różnych pól.
Zakres kryteriów ma dwie części:
 wiersz nagłówkowy, zawierający nazwy pól, które muszą być identyczne
z nazwami pól bazy danych;
 jeden lub więcej wierszy kryteriów.
Specyfikacja kryteriów jest identyczna z kryteriami wprowadzanymi w formularzu

danych. Przed wartością w komórce wpisany jest operator relacji. W tabelce
poniżej przedstawiono operatory, które mogą być użyte w zakresie kryteriów:
Operator Znaczenie
= Równa się
___________________________________________________________________________________
19
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
> Większe niż
< Mniejsze niż
>= Większe niż lub równe
<= Mniejsze niż lub równe

<> Różne
A to przykłady kryteriów:
Kryterium Znaczenie
=Warszawa Równe Warszawa
>10 Większe niż 10
<=150 Mniejsze niż lub równe 150
<>Honda Różne od Honda
*ski Kończące się na „ski”
A* Zaczynające się od „A”
*awa* Zawierające „awa” (np. Warszawa, Bawaria,
kawa)
<>0 Różne od 0
<>*cka Nie kończące się na „cka”
Zanim przystąpisz do korzystania z filtrowania zaawansowanego, musisz

zapamiętać, że:
 kryteria umieszczone w jednym wierszu zakresu kryteriów połączone są
spójnikiem I (np. ekonomiści mieszkający w Warszawie;
 kryteria umieszczone w różnych wierszach zakresu kryteriów połączone

są spójnikiem LUB (np. ekonomiści lub osoby z Warszawy).
PRZYKŁAD 11.
Aby odnaleźć w bazie.xls ekonomistów i filologów, którzy mają mniej niż 40 lat:
 skopiuj wiersz nagłówkowy bazy danych i wklej do pierwszego wiersza;
 wpisz kryteria, jak na rysunku poniżej:
___________________________________________________________________________________
20
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
 ustaw się w obszarze bazy danych;

Zaawansowane:
 w polu Zakres listy zaznacz całą bazę danych (A6:F64);
 w polu Zakres kryteriów zaznacz zakres kryteriów (A1:F3);
 naciśnij OK.
Wynik ćwiczenia
 aby ponownie wyświetlić wszystkie rekordy bazy, ze Wstążki wybierz

polecenie Dane | Sortowanie i filtrowanie | Wyczyść.
KONIEC PRZYKŁADU
W oknie Filtr zaawansowany masz do wyboru dwa sposoby filtrowania: na
miejscu oraz kopiowanie wyniku w inne miejsce.
___________________________________________________________________________________
21
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
Pierwszy sposób wykorzystałeś w poprzednim przykładzie. Wyświetlone

pozostały tylko te rekordy, które spełniały podane kryteria: reszta danych
została ukryta (podobnie jak przy filtrowaniu za pomocą autofiltru).
Jeżeli chcesz, aby wynik wyszukiwania wklejony był w inne miejsce,

powinieneś zaznaczyć opcję Kopiuj w inne miejsce.
PRZYKŁAD 12.
Aby odnaleźć w bazie.xls osoby, których nazwisko zaczyna się od P lub osoby
z Wrocławia i wkleić wynik wyszukiwania do arkusza Arkusz2:
 skopiuj wiersz nagłówkowy bazy danych i wklej do pierwszego wiersza;
 wpisz kryteria, jak na rysunku poniżej:
 ustaw się w dowolnej komórce na arkuszu Arkusza2;

Zaawansowane;
 zaznacz opcję Kopiuj w inne miejsce;
 w polu Zakres listy zaznacz całą bazę danych na arkuszu Arkusz1

(A6:F64);
 w polu Zakres kryteriów zaznacz zakres kryteriów na arkuszu

Arkusz1 (A1:F3);
 w polu Kopiuj do: wskaż komórkę A1 na arkuszu Arkusz2;
 naciśnij OK.
___________________________________________________________________________________
22
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
Filtrowanie z zakresem kryteriów możesz wykorzystać również wtedy, gdy

chcesz wybrać z bazy danych jakieś niepowtarzalne informacje, np. marki
samochodów, stanowiska pracy itp.
PRZYKŁAD 13.
Aby z bazy danych (baza.xls) wybrać nazwy zawodów i wkleić je do arkusza
Arkusz3:
 ustaw się w dowolnej komórce na arkuszu Arkusz3;

Zaawansowane;
 zaznacz opcję Kopiuj do;
 w polu Zakres listy zaznacz (na arkuszu Arkusz1) pole Zawód (wraz
z etykietą), (F6:F64);
 pole Zakres kryteriów pozostaw puste;
 w polu Kopiuj do: wskaż komórkę A1 na arkuszu Arkusz3;
 na dole okna zaznacz opcję: Tylko unikatowe rekordy;
___________________________________________________________________________________
23
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
 naciśnij OK.
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 6
2. Za pomocą filtru zaawansowanego znajdź rekordy spełniające podane
niżej kryteria:
a. samochody, z przebiegiem poniżej 50 000 km, oprócz marki
Suzuki (6)
b. Ople i Mercedesy w cenie od 35 000 do 40 000 (4)
c. samochody wyprodukowane w latach osiemdziesiątych lub
takie, które mają przebieg powyżej 160 000 (7).
Ćwiczenie 7
2. Za pomocą filtru zaawansowanego, na arkuszu Arkusz2, utwórz spis
marek samochodów występujących w bazie.
___________________________________________________________________________________
24
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
Podsumowanie
Bazy danych są tabelami zawierającymi różnorodne informacje. Excel pozwala je
w pewien sposób uporządkować: zarówno pod względem kolejności
wyświetlania, jak również ich zgodności z naszymi potrzebami. Polecenia
umożliwiające sortowanie i filtrowanie baz skracają czas wyszukiwania
określonych danych w tabelach. Poznając te narzędzia nabywasz umiejętności,
które ułatwią Ci pracę w dużymi zakresami danych i niektórymi funkcjami
arkuszowym.
Laboratorium
Ćwiczenie 8
2. W komórce K7 utwórz listę rozwijaną modeli samochodów
występujących w bazie.
___________________________________________________________________________________
25
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
26
PL2013MSEX04
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
27
PL2013MSEX04
Microsoft Excel
Moduł:
Zastosowania funkcji
Rozdziały:
Zagnieżdżanie funkcji
Logiczne
Matematyczne
Statystyczne
Wyszukiwania i adresu
Bazy danych
Tekstowe
Informacyjne
Finansowe
Microsoft Excel: Zastosowania funkcji
___________________________________________________________________________________
Zastosowania funkcji ..................................................................................................................... 5

Zagnieżdżanie funkcji ................................................................................................................. 5
Logiczne .................................................................................................................................... 7
JEŻELI ................................................................................................................................... 7
LUB ....................................................................................................................................... 8
ORAZ ..................................................................................................................................... 9
Matematyczne ..........................................................................................................................11
ZAOKR ..................................................................................................................................11
ZAOKR.DO.CAŁK ....................................................................................................................11
SUMA.JEŻELI .........................................................................................................................12
Statystyczne .............................................................................................................................14
ILE.LICZB ..............................................................................................................................14
ILE.NIEPUSTYCH ...................................................................................................................14
LICZ.JEŻELI...........................................................................................................................15
LICZ.PUSTE ...........................................................................................................................15
MAX ......................................................................................................................................16
MIN ......................................................................................................................................16
ŚREDNIA ...............................................................................................................................17
WYST.NAJCZĘŚCIEJ ...............................................................................................................17
Wyszukiwania i adresu ..............................................................................................................19
WYSZUKAJ.PIONOWO ............................................................................................................19
WYSZUKAJ.POZIOMO ............................................................................................................20
WYBIERZ ..............................................................................................................................21
Bazy danych .............................................................................................................................23
BD.ILE.REKORDÓW ...............................................................................................................23
BD.ILE.REKORDÓW.A ............................................................................................................23
BD.MAX ................................................................................................................................24
BD.MIN .................................................................................................................................25
BD.SUMA ..............................................................................................................................25
BD.ŚREDNIA .........................................................................................................................26
Tekstowe ..................................................................................................................................28
LEWY ....................................................................................................................................28
PRAWY .................................................................................................................................28
FRAGMENT.TEKSTU ...............................................................................................................29
ZŁĄCZ.TEKSTY ......................................................................................................................29
USUŃ.ZBĘDNE.ODSTĘPY ........................................................................................................30
___________________________________________________________________________________
3
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
ZNAJDŹ .................................................................................................................................30
DŁ ........................................................................................................................................31
Informacyjne ............................................................................................................................32
CZY.BŁĄD .............................................................................................................................32
CZY.LICZBA ...........................................................................................................................32
CZY.TEKST ............................................................................................................................33
CZY.PUSTA............................................................................................................................33
Finansowe ................................................................................................................................35
PMT ......................................................................................................................................35
FV ........................................................................................................................................35
Podsumowanie..........................................................................................................................37
Laboratorium ............................................................................................................................37
___________________________________________________________________________________
4
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Zastosowania funkcji
W tej części kursu zapoznasz się ze składnią i praktycznym zastosowaniem
wybranych funkcji dostępnych w programie Microsoft Excel. Wiedza zdobyta
w tej części pozwoli na przygotowanie dostosowanych do indywidualnych potrzeb
arkuszy, w których obliczenia i operacje na zgromadzonych danych będą
odbywały się w sposób automatyczny.
Zagnieżdżanie funkcji
Funkcje zagnieżdżone to takie, w których argumentami są inne funkcje, np.
argumentem funkcji minimum mogą być sumy wartości.
Zagnieżdżanie funkcji umożliwia szybkie przeprowadzanie skomplikowanych
obliczeń bez wstawiania dodatkowych komórek, przeznaczonych na wyniki
pośrednie, niepotrzebne użytkownikowi w arkuszu danych.
PRZYKŁAD 1.
Aby obliczyć pierwiastek z sumy wartości:
 wpisz do arkusza poniższe dane;
 ustaw się w komórce A9;
 kliknij w strzałkę obok ikony Autosumowanie dostępnej na wstążce

Narzędzi głównych w sekcji Edycja i wybierz polecenie Więcej
funkcji;
 z kategorii Matematyczne wybierz funkcję PIERWIASTEK;
 ustaw kursor w polu Liczba i kliknij w czarną strzałkę obok pola

nazwy, nad etykietą kolumny B;
___________________________________________________________________________________
5
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
 z listy rozwijanej wybierz funkcję SUMA (jeśli jej tam nie ma,
wybierz polecenie Więcej funkcji);
 w polu Liczba1 (jako argument funkcji SUMA) wpisz lub zaznacz

zakres komórek A1:A8;
 potwierdź okno przyciskiem OK.;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać to 20;
 ponownie ustaw się w komórce A9;
 przyjrzyj się zawartości komórki wyświetlonej na pasku formuły:

argumentem funkcji PIERWIASTEK jest wynik funkcji SUMA, co
oznacza, że wartości z zaznaczonego zakresu zostały najpierw do
siebie dodane, a dopiero z uzyskanego wyniku wyciągnięty został
pierwiastek.
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 1
1. Wprowadź do skoroszytu poniższe dane:
2. W komórce A10 oblicz średnią z maksymalnych wartości dwóch lat.

___________________________________________________________________________________
6
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Logiczne
JEŻELI
Funkcja logiczna IF służy do testowania warunków w formule. W zależności od
tego, czy warunek (test logiczny) jest spełniony, czy nie, funkcja wykonuje
określone przez użytkownika działanie.
JEŻELI(test_logiczny;wartość_jeżeli_prawda;wartość_jeżeli_fałsz)
Test_logiczny – dowolna wartość lub wyrażenie, sprawdzane pod kątem

prawdziwości (założenie składające się z trzech elementów: odwołania,
porównania i wartości);
Wartość_jeżli_prawda – wartość wyniku dla przypadku, gdy wartość
argumentu test_logiczny jest równa PRAWDA;
Wartość_jeżeli_fałsz – wartość wyniku dla przypadku, gdy wartość argumentu
test_logiczny jest równa FAŁSZ.
Jeśli argument test_logiczny ma wartość PRAWDA, a argument
wartość_jeżeli_prawda zostanie pominięty, to wynikiem będzie PRAWDA. Jeśli
argument test_logiczny ma wartość FAŁSZ, a argument wartość_jeżeli_fałsz
zostanie pominięty, to wynikiem będzie FAŁSZ.
PRZYKŁAD 2.
 otwórz plik funkcje_logiczne.xlsx i przejdź na arkusz IF;
 do komórki C2 wstaw funkcję logiczną JEŻELI;
 w oknie argumentów funkcji wprowadź dane, jak na rysunku poniżej:
 potwierdź ustawienia przyciskiem OK.;
 skopiuj formułę do pozostałych komórek.
___________________________________________________________________________________
7
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
W wyniku działania funkcji JEŻELI, uczniom ze średnią większą lub równą 3 został
wstawiony komunikat „zaliczone”, pozostałym zaś „poprawka”.
LUB
Zwraca wartość PRAWDA, jeżeli przynajmniej jeden z argumentów ma wartość
PRAWDA.
LUB(logiczna1;[logiczna2];…)
Logiczna1, logiczna2,… - od 1 do 30 warunków poddanych sprawdzeniu pod

kątem wartości logicznej PRAWDA lub FAŁSZ.
PRZYKŁAD 3.
 otwórz plik funkcje_logiczne.xlsx i przejdź na arkusz OR;
 do komórki B1 wstaw funkcję logiczną LUB;
 w oknie argumentów funkcji, w polu Logiczna1 wpisz A1=”czarny”,

w polu logiczna2 wpisz A1=”biały” (jeśli w komórce, do której
odwołuje się funkcja wystąpi kolor czarny lub biały, wynikiem będzie
PRAWDA, w pozostałych przypadkach FAŁSZ).
 skopiuj funkcję do pozostałych komórek:
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
___________________________________________________________________________________
8
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
ORAZ
Zwraca wartość wartość PRAWDA, jeżeli wszystkie argumenty mają wartość
PRAWDA. Zwraca wartość FAŁSZ, jeżeli przynajmniej jeden z argumentów ma
wartość FAŁSZ.
ORAZ(logiczna1;[logiczna2];…)
Logiczna1, logiczna2,… - od 1 do 30 warunków logicznych, które mogą

przyjmować wartości logiczne PRAWDA lub FAŁSZ.
PRZYKŁAD 4.
 otwórz plik funkcje_logiczne.xlsx i przejdź na arkusz AND;
 do komórki B1 wstaw funkcję logiczną ORAZ;
 w oknie argumentów funkcji, w polu Logiczna1 wpisz A1>25, w polu

Logiczna2 wpisz A1<40 (jeśli w komórce, do której odwołuje się
funkcja wystąpi wartość większa od 25 i jednocześnie mniejsza od
40, wynikiem będzie PRAWDA, w pozostałych przypadkach FAŁSZ).
 skopiuj funkcję do pozostałych komórek:
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 2
1. Otwórz skoroszyt funkcje_logiczne.xlsx i przejdź na arkusz logiczne;
2. Korzystając z poznanych funkcji (w tym zagnieżdżonych):
a. w kolumnie B (tabela 1) wpisz „dodatnia”, jeżeli liczba
w kolumnie A jest większa od zera, „ujemna” – w przeciwnym
przypadku;
b. w kolumnie E (tabela 2) wpisz „weekend”, jeżeli jest to sobota
lub niedziela, w przeciwnym przypadku – „dzień roboczy”;
c. w kolumnie I (tabela 3) wpisz „zakwalifikowany” jeśli osoba jest
w wieku od 25 do 35 lat, w przeciwnym przypadku – „nie
spełnia kryteriów”;
___________________________________________________________________________________
9
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
d. w tabeli 4 oblicz cenę brutto poszczególnych produktów

wiedząc, że produkty oznaczone symbolem 0 obciążone są 7%
podatkiem VAT, a oznaczone symbolem 1 – 22%; oblicz
wartość brutto poszczególnych towarów wiedząc, że w
zależności od ilości zamówionych sztuk udzielane są
następujące rabaty: do 20 sztuk – 5%, od 21 do 40 – 15%,
powyżej 40 – 30%.
___________________________________________________________________________________
10
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Matematyczne
ZAOKR
Zaokrągla argument do określonej liczby cyfr.
ZAOKR(liczba;liczba_cyfr)
Liczba – liczba do zaokrąglenia,

Liczba_cyfr – liczba cyfr, do których ma być zaokrąglona liczba. Jeżeli liczba
cyfr jest większa od 0, to funkcja zaokrągla do wskazanej liczby miejsc
dziesiętnych; jeżeli jest równa 0, to zaokrągla do najbliższej liczby całkowitej,
a jeżeli mniejsza niż 0, to zaokrągla w lewo od przecinka dziesiętnego.
PRZYKŁAD 5.
 wprowadź do komórki A1 liczbę 4,567;
 do komórki A2 wstaw funkcję ZAOKR;
 w polu liczba wpisz A1;
 w polu liczba_cyfr wpisz 1;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać, to 4,6.
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 6.
 wprowadź do komórki C1 liczbę 14,5;
 do komórki C2 wstaw funkcję ZAOKR;
 w polu liczba wpisz C1;
 w polu liczba_cyfr wpisz -1;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać, to 10.
KONIEC PRZYKŁADU
ZAOKR.DO.CAŁK
Obcina argument do najbliższej liczby całkowitej, usuwając cyfry po przecinku
dziesiętnym.
ZAOKR.DO.CAŁK(liczba; liczba_cyfr)
___________________________________________________________________________________
11
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Liczba – liczba rzeczywista, którą należy zaokrąglić;

Liczba_cyfr – liczba cyfr, do której należy zaokrąglić liczbę, jeśli pominięty – to
0.
PRZYKŁAD 7.
 do pustej komórki wstaw funkcję ZAOKR.DO.CAŁK;
 w polu Liczba wpisz 13,6;
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 8.
 do pustej komórki wstaw funkcję ZAOKR.DO.CAŁK;
 w polu Liczba wpisz -5,9;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać to -5.
KONIEC PRZYKŁADU
SUMA.JEŻELI
Dodaje wartości komórek spełniających podane kryteria.
SUMA.JEŻELI(zakres;kryteria;suma_zakres)
Zakres – zakres komórek przeznaczonych do przeliczenia;

Kryteria – warunek w postaci liczby, wyrażenia lub tekstu;
Suma_zakres – komórki, z których wartości będą zsumowane, jeśli
odpowiadające im komórki z zakres spełnią podane kryteria; argument ten nie
jest wymagany wtedy, kiedy jest równy zakresowi komórek argumentu zakres.
PRZYKŁAD 9.
 otwórz plik funkcje_matematyczne.xlsx i przejdź na arkusz SUMIF;
 do komórki B15 wstaw funkcję matematyczną SUMA.JEŻELI;
 w oknie argumentów funkcji, w polu Zakres wpisz A2:A13, w polu

kryteria wpisz „napoje”, w polu suma_zakres wpisz b2:b13
___________________________________________________________________________________
12
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
 wynikiem tej funkcji będzie 374 (co oznacza ilość sztuk produktów
w kategorii „napoje”)
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 10.
 otwórz plik funkcje_matematyczne.xlsx i przejdź na arkusz SUMIF;
 do komórki B17 wstaw funkcję matematyczną SUMA.JEŻELI;
 w oknie argumentów funkcji, w polu zakres wpisz B2:A13, w polu

kryteria wpisz „>80”, pole suma_zakres pozostaw puste;
 wynikiem tej funkcji będzie 295 (co oznacza ilość sztuk produktów,
których ilość jest większa od 80)
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 3
1. Otwórz skoroszyt funkcje_matematyczne.xlsx i przejdź na arkusz
matematyczne.
2. Korzystając z poznanych funkcji (w tym zagnieżdżonych) w komórce B9
zsumuj kwoty i zaokrąglij wynik do dwóch miejsc po przecinku.
___________________________________________________________________________________
13
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Statystyczne
ILE.LICZB
Podaje, ile liczb jest wśród argumentów.
ILE.LICZB(wartość1;[wartość2];…)
Wartość1, wartość2,… - od 1 do 30 argumentów, które mogą zawierać lub

odwoływać się do różnych typów danych, ale tylko liczby są brane pod uwagę.
PRZYKŁAD 11.
 otwórz plik funkcje_statystyczne.xlsx i przejdź na arkusz COUNT;
 do komórki A16 wstaw funkcję statystyczną ILE.LICZB;
 w oknie argumentów funkcji, w polu wartość1 podaj zakres A1:F12;
 zatwierdź ustawienia przyciskiem OK.;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać to 45 (w zaznaczonym zakresie

znajduje się 45 wartości liczbowych)
KONIEC PRZYKŁADU
ILE.NIEPUSTYCH
Podaje, ile wartości (danych tekstowych i liczbowych) jest wśród argumentów.
ILE.NIEPUSTYCH(wartość1;[wartość2];…)
Wartość1, wartość2,… - od 1 do 30 argumentów, przedstawiających wartości,

które należy zliczyć. Jeśli argument jest tablicą lub zakresem, puste komórki
wewnątrz tablicy lub zakresu nie będą brane pod uwagę.
PRZYKŁAD 12.
 do komórki C16 wstaw funkcję statystyczną ILE.NIEPUSTYCH;
 w oknie argumentów funkcji, w polu wartość1 podaj zakres A1:F12;

znajdują się 72 komórki zawierające wartości).
___________________________________________________________________________________
14
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
KONIEC PRZYKŁADU
LICZ.JEŻELI
Oblicza liczbę niepustych komórek w zakresie, które spełniają zadane kryteria.
LICZ.JEŻELI(zakres;kryteria)
Zakres – zakres komórek, które chcesz policzyć;

Kryteria – wyrażenie określające komórki do zliczenia.
PRZYKŁAD 13.
 do komórki A18 wstaw funkcję statystyczną LICZ.JEŻELI;
 w oknie argumentów funkcji, w polu zakres podaj zakres B2:B12,

w polu kryteria wpisz „opel”;

znajdują się 3 komórki zawierające tekst „opel”).
KONIEC PRZYKŁADU
LICZ.PUSTE
Oblicza liczbę pustych komórek w zakresie.
LICZ.PUSTE(zakres)
Zakres – zakres komórek, w którym chcesz policzyć puste komórki.
PRZYKŁAD 14.
 do komórki C18 wstaw funkcję statystyczną LICZ.PUSTE;
 w oknie argumentów funkcji, w polu zakres podaj zakres A1:F16;

znajdują się 22 puste komórki).
___________________________________________________________________________________
15
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
KONIEC PRZYKŁADU
MAX
Zwraca największy z argumentów.
MAX(liczba1;[liczba2];…)
Liczba1, liczba2,… – od 1 do 30 argumentów (liczb lub zakresów), wśród

których poszukujesz maksymalnej wartości.
PRZYKŁAD 15.
 do komórki A20 wstaw funkcję statystyczną MAX;
 w oknie argumentów funkcji, w polu liczba1 podaj zakres F2:F12;

maksymalną wartością jest 77500).
KONIEC PRZYKŁADU
MIN
Zwraca najmniejszy z argumentów.
MIN(liczba1;[liczba2];…)
Liczba1, liczba2,… – od 1 do 30 argumentów (liczb lub zakresów), wśród

których poszukujesz minimalnej wartości.
PRZYKŁAD 16.
 do komórki C20 wstaw funkcję statystyczną MIN;
 w oknie argumentów funkcji, w polu liczba1 podaj zakres F2:F12;

minimalną wartością jest 18200).
KONIEC PRZYKŁADU
___________________________________________________________________________________
16
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
ŚREDNIA
Oblicza średnią argumentów.
ŚREDNIA(liczba1;[liczba2];…)
Liczba1, liczba2,… – od 1 do 30 argumentów liczbowych, dla których chcesz

wyznaczyć średnią.
PRZYKŁAD 17.
 do komórki A22 wstaw funkcję statystyczną ŚREDNIA;
 w oknie argumentów funkcji, w polu Liczba1 podaj zakres F2:F12;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać to 33236,36 (w zaznaczonym

zakresie średnią wartością jest 33236,36).
KONIEC PRZYKŁADU
WYST.NAJCZĘŚCIEJ
Podaje najczęściej występującą wartość w zbiorze danych.
WYST.NAJCZĘŚCIEJ(liczba1;[liczba2];…)
Liczba1, Liczba2,… – od 1 do 30 argumentów, dla których chcesz wyznaczyć

najczęstszą wartość.
PRZYKŁAD 18.
 do komórki C22 wstaw funkcję statystyczną WYST.NAJCZĘŚCIEJ;
 w oknie argumentów funkcji, w polu Liczba1 podaj zakres D2:D12;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać to 1997 (najczęściej występującym

rocznikiem jest 1997).
___________________________________________________________________________________
17
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 4
1. Otwórz skoroszyt funkcje_statystyczne.xlsx i przejdź na arkusz
statystyczne.
2. Korzystając z poznanych funkcji oblicz:
a. najczęściej występujący model;
b. średnią cenę w komisie;
c. maksymalny i minimalny przebieg samochodów;
d. liczbę samochodów marki Toyota.
___________________________________________________________________________________
18
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Wyszukiwania i adresu
WYSZUKAJ.PIONOWO
Ustala pozycję w pierwszej kolumnie tablicy i zwraca wartość ze wskazanej
kolumny. Funkcji tej używa się tylko wtedy, gdy wartości w skrajnie lewej
kolumnie zakresu są niepowtarzalne.
WYSZUKAJ.PIONOWO(szukana_wartość;tabela_tablica;numer_kolum
ny;[przeszukiwany_zakres])
Szukana_wartość – wartość poszukiwana przez funkcję;

Tabela_tablica – tablica danych, którą należy przeszukać;
Numer_kolumny – numer indeksu kolumny w tablicy, z której powinna
pochodzić zawracana wartość;
Przeszukiwany_zakres – wartość logiczna wskazująca, czy funkcja ma znaleźć
dokładne, czy przybliżone dopasowanie; jeśli argument zostanie pominięty to
PRAWDA – wartością wynikową będzie dopasowanie przybliżone (tablica
sortowana rosnąco), jeśli FAŁSZ - wartością wynikową będzie dopasowanie
dokładne (tablica nieposortowana)
PRZYKŁAD 19.
Aby pracownikom pewnej firmy przydzielić premie w zależności od uzyskanej
oceny pracy:
 otwórz plik funkcje_wyszukiwania.xlsx i przejdź na arkusz VLOOKUP;
 do komórki D2 wstaw funkcję WYSZUKAJ.PIONOWO;
 w oknie argumentów funkcji, w polu szukana_wartość podaj adres

C2;
 w polu tabela_tablica podaj zakres $A$17:$B$21;
 w polu numer_kolumny wpisz 2;
 skopiuj funkcję do pozostałych komórek.
___________________________________________________________________________________
19
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
WYSZUKAJ.POZIOMO
Ustala pozycję w górnym wierszu tablicy i zwraca wartość ze wskazanej komórki.
WYSZUKAJ.POZIOMO(odniesienie;tablica;numer_wiersza;[wiersz])
Odniesienie – wartość poszukiwana przez funkcję;

Tablica – tablica danych, którą należy przeszukać;
Nr_wiersza – numer indeksu wiersza w tablicy, z którego powinna pochodzić
zawracana wartość;
Wiersz – wartość logiczna wskazująca, czy funkcja ma znaleźć dokładne, czy
przybliżone dopasowanie; jeśli argument zostanie pominięty to PRAWDA –
wartością wynikową będzie dopasowanie przybliżone (tablica sortowana
rosnąco), jeśli FAŁSZ - wartością wynikową będzie dopasowanie dokładne (tablica
nieposortowana)
PRZYKŁAD 20.
Aby pracownikom pewnej firmy przydzielić podwyżki w zależności od
zajmowanego stanowiska:
 otwórz plik funkcje_wyszukiwania.xlsx i przejdź na arkusz HLOOKUP;
 do komórki C2 wstaw funkcję WYSZUKAJ.POZIOMO;
 w oknie argumentów funkcji, w polu odniesienie podaj adres B2;

___________________________________________________________________________________
20
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
 w polu tablica podaj zakres $F$3:$I$4;
 w polu nr_wiersza wpisz 2;
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
WYBIERZ
Wybiera z listy wartości jedną wartość odpowiadającą argumentowi
numer_indeksu.
WYBIERZ(numer_indeksu;wartość1;[wartość2])
Numer_indeksu – numer argumentu do pobrania (liczba od 1 do 29, formuła

lub adres komórki zawierającej liczby z podanego przedziału; jeśli
numer_indeksu jest równy 0, to funkcja da w wyniku wartość1, jeśli 2, to
funkcja da w wyniku wartość2 itd., jeśli numer_indeksu jest mniejszy od 1
lub większy niż numer ostatniej wartości w spisie argumentów, to funkcja da w
wyniku wartość błędu #VALUE!, jeśli numer_indeksu jest ułamkiem, to zostaje
on zredukowany do najbliższej mniejszej liczby całkowitej;
Wartość1, wartość2, … – wartości, spośród których wybieramy (liczby,
komórki, zdefiniowane nazwy, formuły, funkcje, tekst).
PRZYKŁAD 21.
Aby numerom miesięcy przyporządkować ich nazwy:
 otwórz plik funkcje_wyszukiwania.xlsx i przejdź na arkusz CHOOSE;
 do komórki B2 wstaw funkcję WYBIERZ;
 w oknie argumentów funkcji, w polu numer_indeksu podaj adres

A2;
 w polach wartość1, wartość2 itd. podaj nazwy kolejnych miesięcy

roku;
___________________________________________________________________________________
21
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 5
1. Otwórz skoroszyt funkcje_wyszukiwania.xlsx i przejdź na arkusz
wyszukiwanie.
2. Korzystając z poznanych funkcji oblicz wynagrodzenia pracowników po
podwyżce.
___________________________________________________________________________________
22
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Bazy danych
BD.ILE.REKORDÓW
Zlicza we wskazanej bazie danych komórki zawierające liczby, spełniające podane
kryteria.
BD.ILE.REKORDÓW(baza_danych;pole;kryteria)
Baza_danych – zakres komórek bazy danych;

Pole – etykieta pola, na zawartość którego zadziała funkcja;
Kryteria – zakres komórek zawierający kryteria bazy danych.
PRZYKŁAD 22.
Aby w bazie danych obliczyć ilość osób w wieku powyżej 40 lat:
 otwórz plik funkcje_bazy.xlsx i przejdź na arkusz DCOUNT;
 do komórki L2 wpisz >40;
 do komórki I4 wstaw funkcję BD.ILE.REKORDÓW;
 w oknie argumentów funkcji, w polu baza_danych podaj zakres

bazy danych A1:G59;
 w polu pole – D1;
 w polu kryteria – L1:L2;
KONIEC PRZYKŁADU
BD.ILE.REKORDÓW.A
Zlicza we wskazanej bazie danych niepuste komórki, spełniające podane kryteria.
BD.ILE.REKORDÓW.A(baza_danych;pole;kryteria)

PRZYKŁAD 23.
___________________________________________________________________________________
23
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Aby w bazie danych obliczyć ilość osób wykonujących zawód informatyka:

 do komórki N8 wpisz informatyk;
 do komórki I10 wstaw funkcję BD.ILE.REKORDÓW.A;

bazy danych A1:G59;
 w polu pole – F1;
 w polu kryteria – N7:N8;
KONIEC PRZYKŁADU
BD.MAX
Zwraca maksymalną wartość z zaznaczonych pozycji bazy danych, spełniających
kryteria.
BD.MAX(baza_danych;pole;kryteria)

PRZYKŁAD 24.
Aby w bazie danych obliczyć maksymalny wiek osób z Warszawy i Krakowa:
 do komórki M14 wpisz Warszawa, do komórki M15 wpisz Kraków;
 do komórki I16 wstaw funkcję BD.MAX;

bazy danych A1:G59;
 w polu kryteria – M13:M15;
___________________________________________________________________________________
24
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
KONIEC PRZYKŁADU
BD.MIN
Zwraca minimalną wartość z zaznaczonych pozycji bazy danych, spełniających
kryteria.
BD.MIN(baza_danych;pole;kryteria)

PRZYKŁAD 25.
Aby w bazie danych obliczyć minimalny wiek osób wykonujacych zawód filologa,
ale nie mieszkających w Krakowie:
 do komórki N20 wpisz filolog, do komórki M20 wpisz <>Kraków;
 do komórki I22 wstaw funkcję BD.MIN;

bazy danych A1:G59;
 w polu kryteria – M19:N20;
KONIEC PRZYKŁADU
BD.SUMA
Sumuje liczby umieszczone w polu tych rekordów bazy danych, które spełniają
kryteria.
BD.SUMA(baza_danych;pole;kryteria)

___________________________________________________________________________________
25
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
PRZYKŁAD 26.
Aby w bazie danych zsumować wynagrodzenia osób z Warszawy:
 do komórki M26 wpisz Warszawa;
 do komórki I28 wstaw funkcję BD.SUMA;

bazy danych A1:G59;
 w polu pole – G1;
 w polu kryteria – M25:M26;
KONIEC PRZYKŁADU
BD.ŚREDNIA
Zwraca wartość średnią pozycji bazy danych, spełniających kryteria.
BD.ŚREDNIA(baza_danych;pole;kryteria)

PRZYKŁAD 27.
Aby w bazie danych obliczyć średnie wynagrodzenie ekonomistów:
 do komórki N32 wpisz ekonomista;
 do komórki I34 wstaw funkcję BD.ŚREDNIA;

bazy danych A1:G59;
 w polu pole – G1;
 w polu kryteria – N31:N32;

___________________________________________________________________________________
26
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
 wynik, jaki powinieneś otrzymać, to 3833,33.
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 6
1. Otwórz skoroszyt funkcje_bazy.xlsx i przejdź na arkusz bazy_danych.
2. Korzystając z poznanych funkcji oblicz:
a. średni przebieg samochodów marki Opel;
b. maksymalną cenę Toyoty Corolla;
c. najniższą cenę samochodów wyprodukowanych w latach
dziewięćdziesiątych;
d. ilość samochodów w cenie od 20000 do 30000, oprócz Fiatów.
___________________________________________________________________________________
27
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Tekstowe
LEWY
Zwraca w wyniku liczbę znaków znajdujących się skrajnie z lewej strony ciągu.
LEWY(tekst;[liczba_znaków])
Tekst – ciąg znaków (lub odwołanie do komórki);

Liczba_znaków – liczba znaków do pobrania (domyślnie 1).
PRZYKŁAD 28.
Aby pobrać z tekstu 3 znaki z lewej strony:
 otwórz plik funkcje_tekstowe.xlsx i przejdź na arkusz RÓŻNE;
 do komórki A2 wstaw funkcję LEWY;
 w oknie argumentów funkcji, w polu tekst podaj A1;
 w polu liczba_znaków wpisz 3;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać, to Jan.
KONIEC PRZYKŁADU
PRAWY
Zwraca w wyniku liczbę znaków znajdujących się skrajnie z prawej strony ciągu.
PRAWY(tekst;[liczba_znaków])

PRZYKŁAD 29.
Aby pobrać z tekstu 8 znaków z prawej strony:
 do komórki A3 wstaw funkcję PRAWY;

___________________________________________________________________________________
28
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
 wynik, jaki powinieneś otrzymać, to Kowalski.
KONIEC PRZYKŁADU
FRAGMENT.TEKSTU
Pobiera znaki ze środka ciągu znaków.
FRAGMENT.TEKSTU(tekst;liczba_początkowa;[liczba_znaków])

Liczba_początkowa – położenie pierwszego znaku;
PRZYKŁAD 30.
Aby pobrać z tekstu 5 znaków ze środka:
 do komórki A4 wstaw funkcję FRAGMENT.TEKSTU;
 w polu liczba_początkowa wpisz 5;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać, to Kowal.
KONIEC PRZYKŁADU
ZŁĄCZ.TEKSTY
Łączy kilka ciągów znaków w jeden.
ZŁĄCZ.TEKSTY(tekst;tekst2;…)
Tekst – od 2 do 30 ciągów znaków.
PRZYKŁAD 31.
Aby złączyć teksty w jeden ciąg znaków:
___________________________________________________________________________________
29
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
 do komórki A5 wstaw funkcję ZŁĄCZ.TEKSTY;
 w oknie argumentów funkcji, w polu tekst1 podaj adres A2;
 w polu tekst2 naciśnij spację;
 w polu tekst3 wpisz adres A3;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać to Jan Kowalski.
KONIEC PRZYKŁADU
USUŃ.ZBĘDNE.ODSTĘPY
Usuwa spacje z tekstu (pozostawia tylko pojedyncze spacje między wyrazami).
USUŃ.ZBĘDNE.ODSTĘPY(tekst)
Tekst – ciąg znaków, z którego mają być usunięte spacje.
PRZYKŁAD 32.
Aby usunąć zbędne spacje z tekstu w komórce E1:
 do komórki E2 wstaw funkcję USUŃ.ZBĘDNE.ODSTĘPY;
 w oknie argumentów funkcji, w polu tekst podaj adres E2;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać, to Barbara Malinowska.
KONIEC PRZYKŁADU
ZNAJDŹ
Zwraca pozycję znaku w ciągu znaków (funkcja uwzględnia wielkość liter).
ZNAJDŹ(szukany_tekst;obejmujący_tekst;[liczba_początkowa])
Szukany_tekst – znaki do wyszukania;

Obejmujący_tekst – tekst, w którym szukamy;
Liczba_początkowa – numer znaku, od którego należy zacząć przeszukiwanie
(domyślnie 1).
___________________________________________________________________________________
30
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
PRZYKŁAD 33.
Aby znaleźć w tekście pozycję spacji oddzielającej wyrazy:
 do komórki A6 wstaw funkcję ZNAJDŹ;
 w oknie argumentów funkcji, w polu szukany_tekst1 naciśnij

spację;
 w polu obejmujący_tekst podaj adres A5;
KONIEC PRZYKŁADU
DŁ
Podaje liczbę znaków tekstu.
DŁ(tekst)
Tekst – ciąg znaków, którego długość obliczamy.
PRZYKŁAD 34.
Aby obliczyć ilość znaków w komórce:
 do komórki A7 wstaw funkcję DŁ;
 w oknie argumentów funkcji, w polu tekst podaj adres A5;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać to 12.
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 7
1. Otwórz skoroszyt funkcje_tekstowe.xlsx i przejdź na arkusz tekstowe.
2. Korzystając z poznanych funkcji w kolumnie B pobierz imiona,
a w kolumnie C nazwiska poszczególnych osób.
___________________________________________________________________________________
31
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Informacyjne
CZY.BŁĄD
Zwraca wartość PRAWDA, jeżeli argument jest dowolną wartością błędu.
CZY.BŁĄD(wartość)
Wartość – wartość, którą chcesz sprawdzić (pusta komórka, wartość błędu,

logiczna, tekstowa, adres, nazwa).
PRZYKŁAD 35.
Aby sprawdzić, czy komórka ma wartość błędu:
 otwórz plik funkcje_informacyjne.xlsx i przejdź na arkusz RÓŻNE;
 do komórki B1 wstaw funkcję CZY.BŁĄD;
 w oknie argumentów funkcji, w polu wartość podaj adres A1;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać to FAŁSZ.
KONIEC PRZYKŁADU
CZY.LICZBA
Zwraca wartość PRAWDA, jeżeli argument jest liczbą.
CZY.LICZBA(wartość)

PRZYKŁAD 36.
Aby sprawdzić, czy w komórce jest liczba:
 do komórki B2 wstaw funkcję CZY.LICZBA;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać to FAŁSZ.
___________________________________________________________________________________
32
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
KONIEC PRZYKŁADU
CZY.TEKST
Zwraca wartość PRAWDA, jeżeli argument jest tekstem.
CZY.TEKST(wartość)

PRZYKŁAD 37.
Aby sprawdzić, czy w komórce jest tekst:
 do komórki B3 wstaw funkcję CZY.TEKST;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać to PRAWDA.
KONIEC PRZYKŁADU
CZY.PUSTA
Zwraca wartość TRUE, jeżeli argument jest wartością pustą.
CZY.PUSTA(wartość)

PRZYKŁAD 38.
Aby sprawdzić, czy komórka jest pusta:
 do komórki B4 wstaw funkcję CZY.PUSTA;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać to FAŁSZ (w komórce jest spacja,

której nie widać).
___________________________________________________________________________________
33
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 8
1. Otwórz skoroszyt funkcje_informacyjne.xlsx i przejdź na arkusz
informacyjne.
2. W komórce C3 wstaw funkcję, która wyświetli komunikat „Wprowadź
nazwisko”, jeśli do komórki B1 zostanie wpisane jakiekolwiek imię,
w przeciwnym przypadku (jeśli komórka B1 pozostanie pusta), nie
powinien wyświetlać się żaden komunikat.
___________________________________________________________________________________
34
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Finansowe
PMT
Oblicza wartość raty przy spłacaniu inwestycji, przy założeniu stałej płatności
i stałej stopy procentowej.
PMT(Stopa;Liczba_rat;Wa;[Wp],[Typ])
Stopa – stopa procentowa dla okresu, co jaki płacony są raty;

Liczba_rat – całkowita liczba płatności;
Wa – bieżąca wartość, czyli całkowita suma, jaką seria przyszłych płatności jest
warta obecnie;
Wp – przyszła wartość lub poziom finansowy, do którego zmierza się po
dokonaniu ostatniej płatności (jeśli argument jest pominięty, to jako jego wartość
przyjmuje się 0);
Typ – liczba 0 lub 1 wskazująca, kiedy ma być dokonywana płatność (1 – na
początku okresu, 0 lub argument pominięty– na końcu okresu).
PRZYKŁAD 39.
Aby obliczyć wysokość raty pożyczki:
 otwórz plik funkcje_finansowe.xlsx i przejdź na arkusz PMT;
 do komórki B4 wstaw funkcję PMT;
 w oknie argumentów funkcji, w polu Stopa wpisz B3/12;
 w polu Liczba_rat wpisz B2;
 w polu Wa wpisz B1;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać to -443,21.
KONIEC PRZYKŁADU
FV
Oblicza wartość przyszłą inwestycji.
FV(stopa;Liczba_rat;rata;[Wa],[typ])
Stopa – stopa procentowa dla okresu, co jaki płacony są raty;

Liczba_rat – całkowita liczba płatności;
___________________________________________________________________________________
35
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Rata – wpłata dokonywana okresowo, która nie ulega zmianie w czasie trwania
kredytu;
Wa – wartość aktualna, kapitał początkowy;
Typ – liczba 0 lub 1 wskazująca, kiedy ma być dokonywana płatność (1 – na
początku okresu, 0 lub argument pominięty– na końcu okresu).
PRZYKŁAD 40.
Aby obliczyć wysokość kwoty zgromadzonej na rachunku po 12 miesiącach
oszczędzania, zakładając wpłaty miesięczne po 100 zł i kapitał początkowy 1000
zł:
 otwórz plik funkcje_finansowe.xlsx i przejdź na arkusz FV;
 do komórki B4 wstaw funkcję FV;
 w oknie argumentów funkcji, w polu Stopa wpisz B3/12;
 w polu liczba_rat wpisz 12;
 w polu rata wpisz B2;
 w polu Wa – B1;
 wynik, jaki powinieneś otrzymać to -2295,23.
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 9
1. Otwórz skoroszyt funkcje_finansowe.xlsx i przejdź na arkusz finansowe.
2. Korzystając z poznanych funkcji oblicz wysokości rat kredytu dla
poszczególnych osób.
___________________________________________________________________________________
36
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
Podsumowanie
Stosowanie funkcji w arkuszu Excela jest podstawowym sposobem
przeprowadzania obliczeń. Umiejętność zagnieżdżania funkcji ułatwia
i przyspiesza pracę z danymi. Dzięki opanowaniu tego materiału będziesz mógł
efektywnie korzystać z możliwości obliczeniowych arkusza kalkulacyjnego.
Laboratorium
Ćwiczenie 10
1. Otwórz plik funkcje_podsumowanie.xlsx.
2. Przejdź na arkusz prezentacja i zapoznaj się z przykładem: po wybraniu
konkretnej kategorii produktu na liście w komórce F2, w komórce F4
pojawia się podsumowanie ilości produktów w tej kategorii.
3. Na arkuszu zadanie wykonaj potrzebne operacje tak, abyś mógł
w podobny sposób obliczać minimalne i maksymalne ceny
poszczególnych marek samochodów.
Ćwiczenie 11
1. Otwórz plik funkcje_podsumowanie.xlsx.
2. Przejdź na arkusz zadanie2 i przyporządkuj nazwiska managerów do
poszczególnych regionów.
___________________________________________________________________________________
37
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
38
PL2013MSEX06
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
39
PL2013MSEX06
Microsoft Excel
Moduł: Wykresy
Rozdziały:
Typy wykresów
Jak dobrać odpowiedni typ
wykresu?
Tworzenie wykresu na podstawie
jednej tabeli
Dostosowywanie wykresu
Wykresy trójwymiarowe
Tworzenie wykresu na podstawie
kilku tabel
Microsoft Excel: Wykresy
___________________________________________________________________________________
Wykresy ....................................................................................................................................... 4
Typy wykresów .......................................................................................................................... 4
Jak dobrać odpowiedni typ wykresu?........................................................................................... 4
Tworzenie wykresu na podstawie jednej tabeli. ............................................................................ 5
Serie i kategorie danych ............................................................................................................. 8
Obszar wykresu, obszar kreślenia. ............................................................................................... 9
Dostosowywanie wykresu ..........................................................................................................10
Zmiana danych źródłowych ....................................................................................................10
Modyfikacja skali ...................................................................................................................11
Zmiana typu wykresu dla pojedynczej serii danych. .................................................................12
Wykresy trójwymiarowe ............................................................................................................13
Tworzenie wykresu na podstawie kilku tabel ...............................................................................15
Podsumowanie..........................................................................................................................17
Laboratorium ............................................................................................................................17
___________________________________________________________________________________
3
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
Wykresy
Wykresy stanowią niezwykle istotny element prezentacji przygotowanych
danych. Dlatego też MS Excel, zarówno w maksymalny sposób upraszcza ich
tworzenie, jak i dostarcza bardzo bogate możliwości ich formatowania.
Typy wykresów
Excel oferuje wiele typów wykresów, za pomocą których możesz prezentować
dane. Są to, m. in.:
 kolumnowe
 słupkowe
 liniowe
 kołowe
 punktowe
 warstwowe
 pierścieniowe
 radarowe
 powierzchniowe
 bąbelkowe
 giełdowe itp.
Każdy z nich ma również podtypy, na przykład wykres kolumnowy dzieli się na:
grupowany, skumulowany, z efektem 3D itp.
Jak dobrać odpowiedni typ wykresu?

Wybierając wykres powinieneś mieć na uwadze rodzaj danych, jaki prezentujesz.
Na przykład, gdy zależy Ci na przedstawieniu zmian w czasie (wartości sprzedaży,
wzrost cen) powinieneś wybrać wykres liniowy, który najlepiej obrazuje takie
wahania. Do porównywania wartości serii danych najczęściej wykorzystywane są
wykresy kolumnowe i słupkowe, a do przedstawiania udziałów procentowych –
kołowe.
W tabeli poniżej znajdziesz zastosowania różnych typów wykresów:
Typ wykresu Zastosowanie

Kolumnowy Porównywanie wartości zmiennych w czasie
___________________________________________________________________________________
4
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
Słupkowy
Liniowy Pokazanie trendu w czasie
Kołowy Pokazanie relacji między punktami danych
Przedstawianie kilku serii danych i relacji między
Pierścieniowy
nimi
Punktowy Zależność między dwiema seriami danych
Tworzenie wykresu na podstawie jednej tabeli.

Aby utworzyć wykres najlepiej jest najpierw zaznaczyć dane, które mają być jego
podstawą. Następnie należy przejść na kartę Wstawianie w obszarze wstążki.
W sekcji Wykresy znajdują się narzędzia do tworzenia wykresów:
Rys. 1 Sekcja Wykresy na karcie Wstawianie
W pierwszym kroku tworzenia wykresu wybieramy jego typ. Mamy do dyspozycji

kilkanaście odmian wykresów (typy i podtypy). Każdy typ wykresu widocznego w
sekcji Wykresy na karcie Wstawianie ma kilka podtypów, które wyświetlają po
najechaniu na strzałkę umieszczoną poniżej odpowiedniej ikony.
___________________________________________________________________________________
5
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
Excel po wybraniu polecenia Wykresy daje nam okno z dwiema zakładkami:
Polecane wykresy oraz Wszystkie wykresy:
Po wybraniu odpowiedniego typu (i podtypu) wykresu w arkuszu pojawi się

gotowy wykres z domyślnymi ustawieniami. Domyślne ustawienia można
następnie dowolnie modyfikować, jeśli zajdzie taka konieczność. Po zaznaczeniu
wykresu w obrębie wstążki pojawiają się dwie dodatkowe zakładki przeznaczone
do formatowania i modyfikowania wykresu.
Grupa Narzędzia wykresów widoczna na Wstążce zawiera narzędzia do
modyfikowania istniejących wykresów:
Rys. 2 Dodatkowe karty do formatowania wykresów
Karta Projektowanie składa się z następujących sekcji:
Rys. 3 Narzędzia dostępne na karcie Projektowanie
Karta Formatowanie w obszarze Narzędzi wykresów składa się z

następujących sekcji:
___________________________________________________________________________________
6
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
Rys. 4 Narzędzia dostępne na karcie Formatowanie

PRZYKŁAD 1.
Aby utworzyć wykres na podstawie jednej tabeli:

 otwórz plik rzeki.xls;
 zaznacz zakres A2:B7;
 przejdź na kartę Wstawianie, w sekcji Wykresy wybierz Słupkowy,

a następnie z wewnętrznej listy Słupkowy grupowany:
 po tym, jak wykres pojawi się na ekranie, kliknij na tytule wykresu

i wpisz tam: „Rzeki świata”:
___________________________________________________________________________________
7
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
 wybierz polecenie Projektowanie | Dodaj element wykresu |

Tytuły osi | Główna pozioma
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
Serie i kategorie danych

Wykresy są tworzone na podstawie serii i kategorii danych.
Kategorie danych to kolumny danych w Twojej tabeli, serie – to grupa

powiązanych ze sobą punktów danych, reprezentującą pojedynczą kolumnę lub
wiersz. Po stworzeniu wykresu możesz zawsze dodać kolejne kategorie, np.
___________________________________________________________________________________
8
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
prędkość przepływu wody itp. Wystarczy, że dopiszesz w tabelce kolumnę

z danymi i zaktualizujesz zakres danych pobieranych do wykresu.
Obszar wykresu, obszar kreślenia.

Wykres ma dwa główne obszary, które możesz formatować:
 obszar wykresu – znajduje się na nim tytuł wykresu, legenda, tytuły
osi;
 obszar kreślenia – na nim znajdują się serie danych i ich etykiety.
PRZYKŁAD 2.
Aby sformatować obszar wykresu:

 zaznacz wykres, przejdź na kartę Formatowanie i w sekcji Style
kształtów wybierz jeden ze stylów:
 w tej samej sekcji wybierz polecenie Efekty kształtów | Poświata ,

a następnie jeden z dostępnych stylów poświaty;
 przejdź na kartę Narzędzia główne i sekcji Czcionka zmień rodzaj

czcionki (na przykład na Verdanę);
___________________________________________________________________________________
9
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
Aby sformatować obszar wykresu możesz również z menu kontekstowego
wybrać polecenie Formatuj obszar wykresu. Otworzy się specjalne okno,
które zawiera wszystkie dostępne narzędzia do sformatowania wybranego
elementu wykresu.
 kliknij prawym przyciskiem myszy na obszarze kreślenia (tło pomiędzy

liniami siatki, na którym znajdują się słupki danych);
 z menu kontekstowego wybierz polecenie Formatuj obszar

kreślenia:
 wskaż kolor tła, rodzaje linii i potwierdź zmiany przyciskiem Zamknij.
KONIEC PRZYKŁADU
Dostosowywanie wykresu
Po utworzeniu wykresu możesz wprowadzać dowolne zmiany, dotyczące jego
formatu, zakresu danych itp.
Zmiana danych źródłowych

Jeśli chcesz wprowadzić dodatkowe dane do swojej tabelki źródłowej i chcesz aby
były one przedstawione na utworzonym wcześniej wykresie, musisz zmienić
zakres danych źródłowych. W tym celu wybierz polecenie Narzędzia wykresów
| Projektowanie | Dane | Zaznacz dane i wskaż myszką nowy zakres
danych.
PRZYKŁAD 3.
Aby zmienić zakres danych źródłowych w utworzonym przez Ciebie wykresie:
 do tabelki z długościami rzek dopisz długość Wisły – 741 km;
 uaktywnij wykres klikając w niego myszką;
___________________________________________________________________________________
10
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
 ze Wstążki wybierz polecenie Narzędzia wykresów |

Projektowanie | Dane | Zaznacz dane i zmień zakres danych
źródłowych na A2:B8;
 potwierdź zmiany przyciskiem OK.
KONIEC PRZYKŁADU
Modyfikacja skali
Excel automatycznie dopasowuje skalę na osi do wartości z komórek źródłowych.
Jeśli jednak chcesz samodzielnie ustawić skalę na tej osi (jednostkę główną,
pomocniczą, minimum, maksimum, musisz skorzystać z opcji dostępnych w oknie
Formatowanie osi po wybraniu polecenia Narzędzia wykresów | Dodaj
element wykresu | Osie | Więcej opcji osi
PRZYKŁAD 4.
Aby zmienić skalę na osi poziomej wykresu przedstawiającego długości rzek:
 wybierz polecenie Narzędzia wykresów | Dodaj element wykresu
| Osie | Więcej opcji osi:
 na karcie Opcje osi, w polu Jednostka główna zmień opcję

Automatycznie na Stała i wpisz 1000 w odpowiednim polu, następnie
w polu Maksimum wprowadź wartość 7000. Zatwierdź ustawienia
przyciskiem Zamknij.
___________________________________________________________________________________
11
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
Zmiana typu wykresu dla pojedynczej serii danych.

Jeśli wykres przez Ciebie utworzony obrazuje dwie różne serie danych, możesz
dla jednej z nich zmienić sposób wyświetlania (typ wykresu).
PRZYKŁAD 5.
Aby zmienić typ wykresu dla jednej z serii:

 otwórz plik wykres.xls i przyjrzyj się danym zawartym w tabelce;
 zaznacz na wykresie serię Wiek, klikając myszką w którąś z brązowych

kolumn prawym klawiszem myszy;
 w oknie Zmienianie typu wykresu wybierz typ wykresu Liniowy

podtyp Liniowy ze znacznikami:
___________________________________________________________________________________
12
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
 zatwierdź zmianę naciskając OK.
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
Wykresy trójwymiarowe
W Excelu masz do wyboru kilka typów wykresów trójwymiarowych: słupkowe,
kolumnowe, kołowe itp. Czasem znacznie lepiej obrazują one dane, niż ich
dwuwymiarowe odpowiedniki.
PRZYKŁAD 6.
Aby utworzyć wykres trójwymiarowy:

 otwórz plik budżet domowy.xls;
 zaznacz zakres A2:B9;
___________________________________________________________________________________
13
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
 przejdź na kartę Wstawianie i w sekcji Wykresy wybierz Kołowy,

a następnie wskaż podtyp Kołowy z efektem 3-W:
 wybierz polecenie:
 zatwierdź wprowadzone ustawienia klikając na Zamknij.
___________________________________________________________________________________
14
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
Możesz dalej modyfikować otrzymany wykres, zmieniając np. kolory czy kąt
wyświetlania pierwszego wycinka.
KONIEC PRZYKŁADU
Tworzenie wykresu na podstawie kilku tabel

Excel umożliwia przedstawianie na wykresie nawet takich danych, które znajdują
się w oddzielnych tabelach.
PRZYKŁAD 7.
Aby utworzyć wykres na podstawie dwóch tabel:
 otwórz plik biuro podróży.xls;
 w pierwszej tabeli zaznacz zakres A2:D2;
 przytrzymaj klawisz Ctrl i zaznacz zakres A5:D5, a w drugiej tabeli

A11:D11;
 używając poznanych wcześniej narzędzi utwórz wykres kolumnowy:
___________________________________________________________________________________
15
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
___________________________________________________________________________________
16
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
Podsumowanie
Różnorodność typów wykresów w Excelu i możliwości ich formatowania
pozwalają na prezentowanie graficzne nawet bardzo skomplikowanych danych.
Podczas tworzenia wykresów powinieneś pamiętać, że niektóre typy można
stosować do bardzo określonych danych, np. kilku serii, jednej serii.
Skorzystanie z kreatora wykresów nie oznacza, że wynik jego działania jest
ostateczny: zawsze możesz zmienić typ wykresu, tytuły osi, etykiety danych czy
skalę.
Opanowanie umiejętności tworzenia prostych wykresów na pewno ułatwi Ci
prezentacje graficzną danych zawartych w arkuszu.
Laboratorium
Ćwiczenie 1
1. Otwórz plik faktura.xls.
2. Na podstawie danych z tabeli na arkuszu utwórz:
a. wykres kolumnowy, porównujący wartości brutto sprzedanych
płyt,
b. wykres kołowy, przedstawiający udział procentowy ilości
poszczególnych typów płyt w ich ogólnej sumie.
___________________________________________________________________________________
17
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
18
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
19
PL2013MSEX08
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
20
PL2013MSEX08
Microsoft Excel
Moduł:
Dostosowywanie programu do
własnych potrzeb oraz narzędzia
edycyjne
Rozdziały:
Kopiowanie danych –
możliwości polecenia Wklej
specjalnie…
Serie danych
Tworzenie własnych list
Opcje programu
Dostosowywanie paska
narzędzi Szybki dostęp
Microsoft Excel: Dostosowywanie programu
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
2
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
Dostosowywanie programu do własnych potrzeb oraz narzędzia edycyjne ........................................ 4

Kopiowanie danych – możliwości polecenia Wklej specjalnie… ...................................................... 4
Serie danych .............................................................................................................................. 9
Tworzenie własnych list .............................................................................................................13
Opcje programu – polecenie Narzędzia|Opcje… ..........................................................................19
Tworzenie i dostosowywanie pasków narzędzi. ...........................................................................24
Podsumowanie..........................................................................................................................27
Laboratorium ............................................................................................................................27
___________________________________________________________________________________
3
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
Dostosowywanie programu do własnych

potrzeb oraz narzędzia edycyjne
W tej części kursu dowiesz się, jak rozszerzać standardowe możliwości programu
Microsoft Excel, jak dostosowywać ustawienia do własnych potrzeb, co na pewno
zwiększy efektywność Twojej pracy.
Nauczysz się również automatyzować wypełnianie komórek danymi i poznasz
zalety korzystania z rozszerzonych opcji wklejania danych.
Kopiowanie danych – możliwości polecenia Wklej

specjalnie…
Kopiowanie i wklejanie danych to niezwykłe ułatwienie pracy w arkuszu
kalkulacyjnym. Do tej pory korzystałeś z tych możliwości, np. przy kopiowaniu
formuł. Czasem jednak niezbędne jest skopiowania jednego tylko elementu
komórki, np. formatu, a nie jej wartości czy formuły. W takich przypadkach
powinieneś korzystać z opcji wklejania specjalnego, dostępnych po wybraniu
polecenia Wklej | Wklej specjalnie na wstążce Narzędzi głównych w sekcji
Schowek:
Okno opcji Wklejanie specjalne
Po skopiowaniu komórki lub zakresu, dzięki tym opcjom możesz wkleić:

 wszystko;
 formuły;
 wartości;
___________________________________________________________________________________
4
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
 formaty;
 komentarze;
 sprawdzanie poprawności;
 wszystko poza obramowaniem;
 szerokości kolumn;
 formuły i formaty liczb;
 wartości i formaty liczb;
Na skopiowanych danych, dzięki opcjom w oknie Wklejanie specjalne możesz

również wykonać pewne operacje:
 Brak;
 Dodaj – dodawanie wartości ze skopiowanej komórki do wartości

komórki docelowej;
 Odejmij – odejmowanie wartości kopiowanej komórki od wartości

komórki docelowej;
 Przemnóż – mnożenie wartości kopiowanej komórki przez wartość

komórki docelowej;
 Podziel – dzielenie wartości komórki docelowej przez wartość

komórki kopiowanej (wartość komórki kopiowanej jest dzielnikiem);
Podczas wklejania skopiowanych danych możesz również:
 Pomijaj puste – omijać puste komórki;
 Transpozycja – zamieniać dane wierszach na dane w kolumnach.
PRZYKŁAD 1.
Aby wkleić do komórki format skopiowanych danych:
 wprowadź do arkusza poniższe dane (wartości oblicz za pomocą

formuł);
 zaznacz komórkę B2 i skopiuj ją;
___________________________________________________________________________________
5
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
 zaznacz komórki C2:C5;
 ze wstążki Narzędzi głównych w sekcji Schowek wybierz

polecenie Wklej | Wklej specjalnie;
 zaznacz opcję Formaty i potwierdź okno przyciskiem OK.
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 2.
Aby wkleić do komórki wartości skopiowanych formuł:
 zaznacz komórki C2:C5 i skopiuj je;
 zaznacz komórki D2:D5;

 zaznacz opcję Wartości i potwierdź okno przyciskiem OK.
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 3.
Aby wkleić do komórki wszystko oprócz krawędzi:
 zaznacz komórki B1:B5 i skopiuj je;
 zaznacz komórki E1:E5;

___________________________________________________________________________________
6
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
 zaznacz opcję Wszystko poza obramowaniem i potwierdź okno

przyciskiem OK.
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 4.
Aby wartość komórki D2 dodać do wartości komórki E2 i w tej ostatniej
otrzymać wynik:
 zaznacz komórkę D2 i skopiuj ją;
 ustaw się w komórce E2;

 zaznacz opcję Dodaj i potwierdź okno przyciskiem OK.
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 5.
Aby zmienić układ tabeli A1:C5:
 zaznacz zakres A1:C5 i skopiuj go;
 ustaw się w komórce A8;

 zaznacz opcję Transpozycja i potwierdź okno przyciskiem OK.
___________________________________________________________________________________
7
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 1
1. Otwórz skoroszyt wklejanie.xlsx:
a. w kolumnie G oblicz wartości brutto;
b. w kolumnie H oblicz wartości brutto po odjęciu rabatu;
2. Skopiuj formuły i formaty danych tak, aby otrzymać wynik, jak na
rysunku poniżej:
___________________________________________________________________________________
8
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
Serie danych
Korzystanie z serii danych znacznie przyspiesza wypełnianie komórek arkusza.
Seria danych w Excelu może być:
 ciągiem arytmetycznym, tzn. takim, w którym każdy następny wyraz
ciągu jest o x większy od poprzedniego;
 ciągiem geometrycznym, tzn. takim, w którym każdy następny wyraz

ciągu jest n razy większy od poprzedniego.
Ciągi te mogą opierać się na danych liczbowych lub datach.

Aby wybrać rodzaj serii danych, którą chcesz wypełnić komórki, powinieneś
skorzystać z polecenia Narzędzia główne | Edycja | Wypełnienie | Seria
danych:
Okno do wypełniania komórek seriami danych
Wypełniając komórki seriami danych możesz:

 tworzyć serie w wierszach (Wiersze) lub kolumnach (Kolumny);
 tworzyć serie oparte na ciągu arytmetycznym (Liniowy) lub

liniowym (Wzrost);
 wypełniać komórki datami (Data);
 korzystać z autowypełniania (z domyślną wartością kroku);
 określać wartość kroku: dla ciągów arytmetycznych różnicę między

kolejnymi wyrazami, dla ciągów geometrycznych iloczyn kolejnych
wyrazów;
 określać wartość końcową serii;
 wypełniać komórki wynikami funkcji trendu (Trend) obliczanego

metodą najmniejszych kwadratów.
PRZYKŁAD 6.
___________________________________________________________________________________
9
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
Aby wypełnić komórki wartościami kolejnych liczb nieparzystych tak, aby nie
przekroczyć 100:
 do komórki A1 wpisz wartość 1;
 zaznacz komórkę;
 ze wstążki Narzędzia główne wybierz polecenie Edycja |

Wypełnienie | Seria danych;
 zaznacz tworzenie serii w kolumnie (Kolumny);.
 jako typ serii wybierz Liniowy;
 w polu Wartość kroku wpisz 2;
 w polu Wartość końcowa wpisz 100;
 zatwierdź ustawienia przyciskiem OK.
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 7.
Aby wypełnić 10 komórek wartościami liczbowymi, z których każda następna
będzie 3 razy większa od poprzedniej:
 do komórki B1 wpisz wartość 2;
 zaznacz zakres B1:B10;

 jako typ serii wybierz Wzrost;
___________________________________________________________________________________
10
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 8.
Aby wypełnić komórki datami wszystkich dni roboczych w pierwszym kwartale
2015 roku:
 do komórki C1 wpisz datę pierwszego dnia roboczego 2011 roku,

czyli 2015-01-01;
 zaznacz komórkę C1;

 typ serii Data powinien być zaznaczony domyślnie;
 jako jednostkę daty wybierz Dzień roboczy;
 w polu Wartość końcowa wpisz 2015-03-31;
___________________________________________________________________________________
11
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 2
1. Wypełnij kolejne komórki:
a. kolejnymi liczbami parzystymi z przedziału 50-500;
b. datami wszystkich sobót w 2015 roku.
___________________________________________________________________________________
12
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
Tworzenie własnych list

Komórki Excela mogą być wypełniane również elementami list.
W Excelu standardowo wbudowane są dwie listy: nazw miesięcy i dni tygodnia.
PRZYKŁAD 9.
Aby wypełnić komórki nazwami miesięcy:
 A1 wpisz styczeń;
 zaznacz tę komórkę i ustaw kursor w prawym dolnym rogu ramki;
 przeciągnij myszkę w dół, aż do komórki A12;
 zwolnij przycisk myszy;
___________________________________________________________________________________
13
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
W ten sam sposób możesz wypełniać komórki skrótami nazw miesięcy, nazwami
dni tygodnia i ich skrótami.
W Excelu masz jednak możliwość tworzenia własnych list, które będziesz mógł
wykorzystywać do wypełniania komórek.
PRZYKŁAD 10.
Aby stworzyć własną listę i wypełnić nią komórki w arkuszu:
 wybierz polecenie Plik | Opcje i przejdź na zakładkę

Zaawansowane;
 w sekcji Ogólne kliknij na przycisku Edytuj listy niestandardowe;
___________________________________________________________________________________
14
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
Opcje programu Excel – Edytuj listy niestandardowe
 w wyświetlonym oknie dialogowym ustaw kursor w polu Lista

wpisów;
Rys. 1 Okno dialogowe Listy niestandardowe
 wpisz kilka nazwisk, oddzielając je przecinkami (lub Enterem);
___________________________________________________________________________________
15
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
 naciśnij przycisk Dodaj, aby dodać nową listę;
 zatwierdź okno przyciskiem OK;
 do komórki w arkuszu wpisz jedno z nazwisk, które umieściłeś na

liście i skopiuj tę komórkę do kolejnych, metodą przeciągania.
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 11.
Aby stworzyć listę niestandardową na podstawie danych wpisanych do arkusza:
___________________________________________________________________________________
16
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
 do komórek w arkuszu wpisz kolejne litery alfabetu, od A do Z (każda

litera w oddzielnej komórce);
 zaznacz ten zakres komórek;
 za pomocą polecenia Plik | Opcje | Zaawansowane | Ogólne |

Edytuj listy niestandardowe otwórz okno Listy
niestandardowe;
 w wyświetlonym oknie dialogowym kliknij przycisk Importuj;
 zatwierdź okno przyciskiem OK;
 do komórki w arkuszu wpisz jedną z liter alfabetu, które umieściłeś

na liście i skopiuj tę komórkę do kolejnych, metodą przeciągania.
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 12.
Aby usunąć listę niestandardową:
 za pomocą polecenia Plik | Opcje | Zaawansowane | Ogólne |

Edytuj listy niestandardowe otwórz okno Listy
niestandardowe;
 w wyświetlonym oknie dialogowym, w polu Listy niestandardowe,

zaznacz listę nazwisk i kliknij przycisk Usuń;
___________________________________________________________________________________
17
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
 zatwierdź kolejne okna przyciskiem OK.
KONIEC PRZYKŁADU
Ćwiczenie 3
1. Utwórz listę niestandardową na podstawie nazw modeli samochodów
z pliku komis_samochodowy.xlsx. Zwróć uwagę na to, aby
poszczególne nazwy nie powtarzały się na liście.
___________________________________________________________________________________
18
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
Opcje programu Excel

Każdy doświadczony użytkownik Excela chciałby dostosować najważniejsze
możliwości programu do swoich potrzeb. Domyślnie ustawione opcje Excela nie
zawsze spełniają nasze wymagania.
Zmiany ustawień domyślnych można dokonać w oknie Opcje, dostępnym po
kliknięciu na karcie Plik a następnie wybraniu polecenia Opcje.
Poniżej znajdziesz opis najważniejszych opcji Microsoft Excel.
Okno dialogowe Opcje programu Excel, karta Ogólne
Najważniejsze ustawienia na karcie Ogólne:

 Użyj tej czcionki – pozwala na ustawienie czcionki domyślnej
w skoroszycie;
 Rozmiar czcionki – rozmiar czcionki domyślnie używany w arkuszu;
 Dołącz następującą liczbę arkuszy – liczbę arkuszy dostępnych

w nowym skoroszycie;
Najważniejsze ustawienia na karcie Formuły:

 Opcje obliczania – włączanie lub wyłączanie przeliczania w arkuszu
(ręczne, automatyczne, automatyczne oprócz tabel) oraz włączanie
obliczeń iteracyjnych (Iteracja - próba znalezienia wyniku);
___________________________________________________________________________________
19
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
 Praca z formułami – pozwala na zmianę stylu odwołań do komórek

na W1K1 czy autouzupełnianie formuł;
 Sprawdzanie błędów - umożliwia włączenie sprawdzania w tle

błędów w formułach oraz określenie koloru, jakim mają być
wyróżnione w arkuszu;
 Reguły sprawdzania błędów – zawiera reguły, które Excel

analizuje i sygnalizuje ich wystąpienie użytkownikowi.
Okno dialogowe Opcje programu Excel, karta Formuły
Najważniejsze ustawienia na karcie Sprawdzanie:

 Zmieniając ustawienia na tej karcie decydujesz o rodzaju słownika,
z którego korzysta Excel sprawdzając pisownię oraz określasz, czy
moduł sprawdzania pisowni ma ignorować teksty zawierające cyfry,
teksty pisane wielkimi literami, adresy internetowe i ścieżki dostępu
do plików;
 W sekcji Opcje Autokorekty masz dostęp do ustawień autokorekty.
___________________________________________________________________________________
20
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
Okno dialogowe Opcje programu Excel, karta Sprawdzanie
Najważniejsze ustawienia na karcie Zapisywanie:
___________________________________________________________________________________
21
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
Okno dialogowe Opcje programu Excel, karta Zapisywanie

 Zapisz pliki w następującym formacie – określa domyślny
format dla zapisywanych plików;
 Lokalizacja pliku Autoodzyskiwania – pole to zawiera ścieżkę

dostępu do folderu zawierającego automatycznie wykonywane kopie;
 Domyślna lokalizacja pliku – ścieżka wpisana w tym polu określa

folder, w którym domyślnie będą zapisywane pliki. Ten folder będzie
domyślnie wyświetlany po wydaniu polecenia otworzenia/zapisania
pliku.
Najważniejsze ustawienia na karcie Zaawansowane:
Okno dialogowe Opcje programu Excel, karta Zaawansowane
 Wyświetlanie – w tej sekcji możesz m.in. określić liczbę ostatnio

używanych plików (domyślnie 25), które mają być widoczne po
kliknięciu na karcie Plik, jednostki wyświetlane na linijce,
wyświetlanie lub ukrywanie paska formuły, a także sposób
wyświetlania komentarzy: nie pokazuj komentarzy ani wskaźników,
pokazuj tylko wskaźnik komentarza (a komentarz po aktywowaniu),
pokazuj komentarz i wskaźnik;
___________________________________________________________________________________
22
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
 Opcje wyświetlania dla tego skoroszytu – określa m.in.

widoczność pasków przewijania poziomego i pionowego oraz kart
arkuszy.
 Opcje wyświetlania dla tego skoroszytu – tu możesz między

innymi zdecydować, czy w oknie będą wyświetlane etykiety wierszy
i kolumn, czy będzie widoczna siatka komórek (ewentualnie w jakim
kolorze), wartości zerowe, formuły w komórkach zamiast wyników,
itp.
___________________________________________________________________________________
23
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
Dostosowywanie paska narzędzi Szybki dostęp

Standardowo w górnej części okna Excela wyświetlana jest Wstążka oraz pasek
narzędzi Szybki dostęp.
Pracując w Excelu wielokrotnie korzystamy z narzędzi, do których dostęp mamy
przez ikony poleceń, dlatego ważne jest, żeby polecenia najbardziej potrzebne,
najczęściej używane mieć zawsze „pod ręką”.
Na pasku narzędzi Szybki dostęp, oprócz wyświetlania standardowych,
wbudowanych narzędzi, istnieje też możliwość modyfikacji jego zawartości
i dodawania poleceń, których nie ma na wstążce.
PRZYKŁAD 13.
Aby na pasku narzędzi Szybki dostęp wyświetlić ikonę standardowego polecenia
(np. drukowania):
 kliknij na strzałkę znajdującą się z prawej strony paska Szybki

dostęp i z listy dostępnych poleceń wybierz Szybkie drukowanie;
Dostosowywanie paska narzędzi Szybki dostęp
KONIEC PRZYKŁADU
PRZYKŁAD 14.
Aby na pasku narzędzi Szybki dostęp wyświetlić niestandardową ikonę (np.
podwójnego podkreślenia tekstu):
___________________________________________________________________________________
24
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________

dostęp i z listy dostępnych poleceń wybierz Więcej poleceń;
 w oknie Opcje programu Excel, które się wyświetli, na karcie

Pasek narzędzi Szybki Dostęp, na liście dostępnej w polu
Wybierz polecenia z: wskaż Karta Narzędzia główne;
 na liście poleceń znajdź podwójne podkreślenie, a następnie kliknij na

przycisku Dodaj > - odpowiednia ikonka zostanie dołączona do
zestawu narzędzi dostępnych na pasku Szybki dostęp;
KONIEC PRZYKŁADU
Aby usunąć ikonę, którą dodałeś do paska Szybki dostęp, zaznacz ją,
a następnie kliknij na przycisku Usuń.
Kiedy do paska narzędzi Szybki dostęp dodamy już wiele niezbędnych narzędzi,
może się okazać, że nie mieszczą się one na ekranie. W takiej sytuacji znacznie
wygodniej będzie umieścić pasek poniżej Wstążki.
PRZYKŁAD 15.
Aby umieścić pasek narzędzi Szybki dostęp poniżej Wstążki:

dostęp i z listy dostępnych poleceń wybierz Pokaż poniżej
Wstążki;
___________________________________________________________________________________
25
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
Zmienianie położenia paska narzędzi Szybki dostęp
Wynik ćwiczenia
KONIEC PRZYKŁADU
___________________________________________________________________________________
26
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
Podsumowanie
Microsoft Excel posiada narzędzia, których znajomość zdecydowanie ułatwia
i przyspiesza pracę w arkuszu. Możliwości wklejania niektórych tylko elementów
skopiowanych komórek, czy wypełnianie komórek seriami danych i listami to
niewątpliwe ułatwienie w tworzeniu tabel i zestawień.
Dostosowywanie pasków narzędziowych czy tworzenie własnych zwiększa
efektywność korzystania z możliwości Microsoft Excel.
Laboratorium
Ćwiczenie 4
2. Komórki w kolumnie A wypełnij datami pierwszych dni dekad (co
dziesiątego roku), przez cały XXI wiek.
Ćwiczenie 5
1. Otwórz plik płace.xlsx.
2. Zmień układ tabelki: zawartość wierszy umieść w kolumnach, a kolumn
– w wierszach.
Ćwiczenie 6
Umieść na pasku Szybki dostęp następujące polecenia:
1. Tekst pionowy, Obróć zgodnie z ruchem wskazówek zegara, Obróć
przeciwnie do ruchu wskazówek zegara.
___________________________________________________________________________________
27
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
28
PL2013MSEX09
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
29
PL2013MSEX09

Podrecznik MS Excel Sredniozaawansowany 2013

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Podrecznik MS Excel Sredniozaawansowany 2013

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Microsoft Office Excel

Formuły i funkcje. Tworzenie, Modyfikacja. ..................................................................................... 5

Formuły i funkcje. Tworzenie, Modyfikacja

Tworzenie prostych formuł

 za pomocą klawiatury wpisz: =5+6 i naciśnij Enter;

 wynik, jaki powinieneś otrzymać to 11.

 wprowadź do kolejnych komórek arkusza następujące formuły:

 zaznacz komórkę C1 i wpisz do niej formułę:

Jak widzisz zmiana wartości w komórce, biorącej udział w formule, powoduje

 skopiuj tę formułę i wklej do komórki B2;

 sprawdź zawartość komórki B2 na pasku formuły: mimo skopiowania

Adres względny odwołuje się do komórki (komórek) względem określonego

 do komórki B1 wprowadź formułę w postaci: =A1 (w komórce B1

 skopiuj komórkę B1 i wklej do komórki B2 (formuła w komórce B2

Adres mieszany ma jedną współrzędną względną i jedną bezwzględną, np. $A1,

 do komórki B1 wprowadź formułę =A$1;

 skopiuj tę formułę i wklej ją do komórki C2 (formuła w tej komórce

Podczas pracy z formułami i funkcjami bardzo często będziesz miał do czynienia

Opanowanie sposobów zapisywania odwołań do komórek w formułach jest

 do komórki C2 wprowadź formułę =A2*B2 i naciśnij Enter;

 zaznacz komórkę C2 i skopiuj ją;

 zaznacz zakres komórek C3:C7 i wklej skopiowaną formułę; komórki

 skopiuj tę formułę i wklej ją do komórek D3:D7, zmień format walutowy

 wartości w kolumnie D zostały obliczone; tylko pierwszy z adresów

Aby skopiować formułę do przyległych komórek możesz także najechać

Podczas pracy z Excelem możesz się spotkać z koniecznością umieszczenia

 do komórki A1 na arkuszu Arkusz2 wpisz 10;

 przejdź na arkusz Arkusz1 i w komórce C3 zacznij wpisywać formułę:

 zaznacz komórkę z wynikiem i przyjrzyj się jej zawartości na pasku

 do komórki A6 wpisz formułę:

 zaznacz w formule adres komórki A1 (niebieski):

 kliknij myszką w komórkę A2 na arkuszu; do formuły zostanie

 zaznacz w formule adres komórki B2 (różowy) i kliknij myszką

 zatwierdź zmiany w formule naciskając Enter.

Pojęcie argumentu funkcji

Dostęp do kreatora funkcji

Po użyciu tego polecenia wyświetli się okno Wstawianie funkcji:

Okno Wstawianie funkcji

Rys. 1 Okno argumentów funkcji ZAOKR

W oknie tym wprowadzasz argumenty funkcji (w tym przypadku są to: Liczba

Podstawowe funkcje: Suma, Średnia, Zliczanie, Minimum,

 ustaw się w komórce A6 i kliknij ikonę Autosumowanie w sekcji

Do komórki A6 zostanie wstawiona funkcja SUMA, argumenty funkcji (w

 kliknij w czarny trójkącik obok ikonki Autosumowanie w sekcji Edycja

 zaznacz myszką zakres komórek A1:A5 i naciśnij Enter.

 kliknij w czarny trójkącik obok ikonki Autosumowanie w sekcji Edycja

 w oknie Wklejanie funkcji wybierz kategorię Matematyczne, a na

Okno Wklej funkcję, kategoria Matematyczne

 w oknie argumentów funkcji, w polu Liczba1, wpisz lub zaznacz myszką

Rys. 2 Okno argumentów funkcji

 potwierdź okno argumentów funkcji naciskając OK.

 za pomocy klawiatury wpisz formułę:

 wprowadź do arkusza dane, jak na rysunku poniżej:

 zaznacz komórkę B8;

 kliknij w czarny trójkącik obok ikonki Autosumowanie w sekcji Edycja

 zaznacz myszką zakres komórek B1:B7;

 zaznacz komórkę B8;

 kliknij w czarny trójkącik obok ikonki Autosumowanie w sekcji Edycja

 zaznacz myszką zakres komórek B1:B7;

 zaznacz komórkę B8;

 kliknij w czarny trójkącik obok ikonki Autosumowanie w sekcji Edycja

 zaznacz myszką zakres komórek B1:B7;

 zaznacz komórkę B8;

 kliknij w czarny trójkącik obok ikonki Autosumowanie w sekcji Edycja