Mezopotamia

W krainie tej, położonej pomiędzy Eufratem i Tygrysem, pięć tysięcy lat temu kwitły kultury
Sumeryjczyków, Babilończyków i Asyryjczyków. Muzyka odgrywała istotną rolę podczas ceremonii
religijnych, uroczystości dworskich, na ślubach i pogrzebach, towarzyszyła także wojsku i myśliwym
w trakcie polowań. Wykonywano ją najprawdopodobniej w liczących wiele osób zespołach wokalno-
instrumentalnych, choć zdarzały się również mniejsze składy. Do muzyki recytowano poezję, o czym
świadczą zarówno zachowane do naszych czasów instrumenty, jak również przekazy ikonograficzne
(płaskorzeźby czy pieczęcie) i pisane. Najważniejszymi instrumentami w Mezopotamii były liry.
Archeologowie odnaleźli je w królewskich grobowcach: pokaźnych rozmiarów, zdobione złotem i
masą perłową. W starożytnej Mezopotamii grano także na instrumentach dętych: fletach, trąbach i
szałamajach, wykonywanych z trzciny, drewna, kości, brązu, srebra i złota. Bogato reprezentowane
były instrumenty perkusyjne – różne rodzaje grzechotek (np. sistra), bębnów, a także dzwony i
talerze. Jako że muzyka odgrywała ważną rolę w obrzędach religijnych, wykonujących ją kapłanów i
kapłanki uważano za osoby uprzywilejowane, pośredników pomiędzy światem ludzi i bogów. Na
glinianych tabliczkach zachowały się informacje na temat stu rodzajów utworów, różniących się
między sobą strojem, obsadą, przeznaczeniem i rodzajami zastosowanych technik. W Mezopotamii
istniał ponadto rozbudowany system edukacji muzycznej.

HYMN DO NIKKAL Najstarszym zachowanym utworem muzycznym jest zapisany w języku huryckim,
pochodzący z około 1400 roku p.n.e. Hymn do Nikkal, odnaleziony na terenie ruin portowego miasta
Ugarit (Syria). W latach 50. XX wieku odkryto tam zbiór 36 hymnów zapisanych na glinianych
tabliczkach. Nikkal była starożytną boginią sadów, a utwór wykonywano z towarzyszeniem liry lub
harfy. Podjęto do tej pory przynajmniej pięć prób rekonstrukcji tego hymnu, ale każda z nich jest
zaledwie hipotezą i nie rozstrzyga, jak dzieło to brzmiało naprawdę.