A – ĐÀN GHI TA CỦA LORCA – T.

Thảo
I – TÌM HIỂU CHUNG
1/ Tác giả: Thanh Thảo (1946 tại Quảng Ngãi)
- Là một trong những gương mặt tiêu biểu cho thế hệ các nhà thơ trưởng thành trong cuộc
kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
- Ngòi bút hướng nội giàu suy tư, trăn trở về cuộc sống của nhân dân, đất nước và thời đại ;
luôn tìm tòi những hình thức biểu đạt mới.
- Đặc điểm thơ Thanh Thảo:
+ Nghiêng về suy tư, triết luận và những tâm tình thực.
+ Mạch suy cảm trữ tình thường hướng tới: vẻ đẹp tinh thần của con người; cái đẹp vô danh,
lặng thầm, bất diệt.
2/ Tác phẩm:
- Đàn ghi – ta của Lorca in trong tập thơ Khối vuông ru – bích (1985), là một trong những
sáng tác tiêu biểu cho kiểu tư duy thơ tượng trưng.
- Lorca (1898 – 1936): Nhà thơ thiên tài của Tây Ban Nha, người có khát vọng tự do và khát
vọng cách tâm nghệ thuật mãnh liệt, đã bị chính quyền phản động thân phát xít bắt giam và
giết hại.
II – ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1/ Ý nghĩa câu thơ đề từ
- Lời di chúc của Lorca  Tình yêu đối với đất nước TBN.
- Cây đàn: + Biểu tượng của TBN.
+ Sự nghiệp sáng tạo của Lorca
+ Cuộc đời, nỗi đau, cái chết của Lorca.
- Chôn cây đàn:
+ Không phải phủ nhận sự sáng tạo của Lorca
+ Chứng tỏ sự hồi sinh, nối tiếp hành trình sáng tạo.
2/ Vẻ đẹp hình tượng Lorca :
a/ Đoạn 1: Lorca – Người nghệ sĩ tự do, cô đơn (Câu 1 – 6 )
- Tiếng đàn bọt nước  Tượng trưng, siêu thực, cảm nhận bằng thị giác, thính giác  Cuộc đời
sáng tạo nghệ thuật ngắn ngủi của Lorca.
- Áo choàng đỏ gắt: + môn đấu bò tót.
+ Màu máu tươi
 tả thực, tượng trưng: + Hình ảnh người đấu sĩ Lorca.
+ Không gian văn hóa TBN: Cả đất nước là một đấu trường đấu tranh cho tự do dân chủ.
- Li – la – li – la: Âm thanh của cuộc sống hàng ngày.
- Đi lang thang – miền đơn độc
- Vầng trăng chếnh choáng
- Yên ngựa mỏi mòn
 tả thực, tượng trưng  Người đấu sĩ – nghệ sĩ cô đơn đi tìm cái đẹp.
* Cảm xúc của tác giả: Ngưỡng mộ, đồng cảm với người nghệ sĩ.
 Lorca – một kị sĩ đơn độc, lang thang, một ca sĩ dân gian mộng du với bầu trời, vầng trăng.
b/ Đoạn 2: Lorca và cái chết oan khuất (câu 7 – 18)
- Áo choàng bê bết đỏ: Tượng trưng  Cái chết bi thương.
- Tiếng ghi – ta nâu: màu của đất  tình yêu quê hương  Lorca – nhà thơ yêu nước.
- Tiếng ghi – ta lá xanh: Màu hi vọng, màu của tình yêu.
- Bầu trời cô gái ấy: Tình yêu của Lorca  Lorca – nhà thơ đa tình.
 hình ảnh tượng trưng, chuyển đổi cảm giác  âm thanh thành màu sắc Tiếng đàn hoài niệm,
thiêng liêng, tiếng đàn của tình yêu, khát vọng tự do, khát vọng sáng tạo.
- Tiếng ghi – ta tròn bọt nước vỡ tan: Tượng trưng, siêu thực  Âm thanh thành hình khối 
Hiện thực cắt đứt dòng hoài niệm: Tiếng đàn vỡ tan, bầu trời vỡ tan, tình yêu vỡ tan  Cái chết
của Lorca.
- Tiếng ghi – ta ròng ròng máu chảy : Âm thanh thành hình ảnh động, cảm nhận bằng thị giác
 Sự đau đớn tột cùng của tiếng đàn, của Lorca, của nhân dân TBN.
* Cảm xúc của tác giả: Đau đớn, tiếc thương vô hạn.
 Cái chết đột ngột, oan khuất, hành trình còn dở dang của người nghệ sĩ nhân dân TBN.
3/ Nỗi xót thương, suy tư về cuộc giải thoát và cách giã từ của Lorca (Câu 19 – 31)
- Không ai ….mọc hoang: Ẩn dụ, điệp từ  Nghĩa tượng trưng : + Sức sống mãnh liệt của
tiếng đàn thơ Lorca.
+ Nền nghệ thuật TBN mất đi người hướng đạo vì Lorca đã chết.
 Con người và cây đàn sáng tạo đã chết nhưng sản phẩm của sự sáng tạo vẫn còn mãi, vẫn
hồi sinh  Giá trị của cái đẹp, của nghệ thuật chân chính.
- Giọt nước mắt …đáy giếng: Hình ảnh thơ đa nghĩa:
+ nước mắt của vầng trăng long lanh khóc cho con người đã chết vì quê hương.
+ nước mắt của nhân dân cảm thông cho người nghệ sĩ.
+ nước mắt của Lorca nuối tiếc một hành trình sáng tạo còn dang dở giữa cuộc đời.
- Đường chỉ tay đã đứt: hiện thân của thiên mệnh  Lorca đã chết.
- Dòng sông: + Ranh giới giữa sống và chết
+ Dòng sông nghệ thuật
- Ghi – ta màu bạc: Biến ảnh của ghi – ta nâu
 Chiếc ghi – ta đã hoá sang cõi siêu sinh: Trong sạch, thanh khiết, lung linh  Vượt qua bến
bờ sinh tử
- Lá bùa: Cái đẹp huyền bí, vật hộ mệnh của Lor-ca
- Xoáy nước: tai hoạ định mệnh
- Trái tim: Sự sống, sự sáng tạo nghệ thuật của Lor-ca
 Lor-ca chấp nhận cái chết để sự sống tiếp tục hành trình vô tận, sáng tạo nghệ thuật mãi hồi
sinh
- Li-la-li-la:
+ Âm thanh giàu sức gợi  Nhịp thời gian, cuộc sống, nhịp âm nhạc
+ Tên một loài hoa (tử đinh hương)  Hoa tưởng niệm, hoa sự sống
‫ ٭‬Cảm xúc của tác giả: Trân trọng, nuối tiếc, tin tưởng vào sự bất tử của tiếng đàn thơ Lor-ca
 Sự bất tử và khát vọng nghệ thuật của người nghệ sĩ chân chính Lor-ca
III – TỔNG KẾT :
1/ Nghệ thuật:
- Sử dụng thành công những thủ pháp tiêu biểu của thơ siêu thực.
- Chuỗi hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng.
- Ngôn ngữ thơ hàm súc, giàu sức gợi.
2/ Ý nghĩa văn bản:
Ngợi ca vẻ đẹp nhân cách, tâm hồn và tài năng của Lorca – nhà thơ, nhà cách tân vĩ đại của
văn học TBN và thế giới thế kỉ XX.