Professional Documents
Culture Documents
Zaburzenia Obsesyjno Kompulsywne OCD 5
Zaburzenia Obsesyjno Kompulsywne OCD 5
a ASPERGER
„On jest obsesyjnym fanem piłki nożnej”.
„Ona ma obsesję na punkcie butów”.
„On jest kompulsywnym kłamcą”.
Używamy takich zwrotów, aby opisać ludzi, którzy dużo o czymś myślą lub robią coś powtarzalnie, nawet
jeśli inni nie widzą ku temu żadnego powodu. Zazwyczaj nie stanowi to problemu, a w niektórych
branżach może być nawet pomocne. Jednak niektórzy ludzie mają niepokojące myśli, które przychodzą im
do głowy raz po raz lub odczuwają potrzebę robienia tego samego w kółko. Może to zdominować ich
życie, uniemożliwić cieszenie się z robienia różnych rzeczy, a nawet powstrzymać przed robieniem rzeczy,
które należy zrobić.
Tak więc, jeśli: przychodzą Ci do głowy okropne myśli, mimo że starasz się je powstrzymać lub musisz
dotykać lub liczyć rzeczy lub powtarzać tę samą czynność, jak pranie w nieskończoność, możesz cierpieć
na zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne
Nazwę „OCD” lub „zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne” słyszał praktycznie każdy z nas. Słusznie
kojarzy się ona z ciągłym przymusem wykonywania jakiejś czynności. Największe cierpienie
wywołuje jednak nie potrzeba zrobienia czegoś, lecz to, co za nią stoi czyli LĘK.
Człowiek dotknięty zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym bardzo się czegoś boi i od tego strachu
wszystko się zaczyna. Obawy dotyczą najczęściej zdrowia i zarazków („wszędzie są bakterie, zarażę
się, jeżeli dotknę czegokolwiek w sklepie lub tramwaju”), pieniędzy („zbankrutuję”), a także
bezpieczeństwa najbliższych. Zdarzają się także obsesyjne, budzące przerażenie myśli o zrobieniu
komuś czegoś złego. Lęk jest tak silny, że Pacjent zaczyna zastanawiać się, co może zrobić, by go
ukoić i zminimalizować ryzyko, że wydarzy się to, co tak strasznie go przeraża.
Klasycznym przykładem jest mycie rąk – jeżeli ktoś obawia się, że zarazi się poważną chorobą, to
znacznie zwiększa częstotliwość szorowania dłoni. To daje mu poczucie kontroli i sprawia, że lęk
pozornie staje się minimalnie mniejszy. Pozornie, bo aby go ukoić, z czasem trzeba zacząć robić coraz
więcej. Jeżeli ktoś, u kogo rozwija się OCD, początkowo mył dłonie dwa razy na godzinę, to z
czasem zaczyna odczuwać potrzebę, aby robić to siedem, dziesięć, piętnaście razy, a wychodząc z
domu co pięć minut spryskuje ręce środkiem odkażającym. Lęk nie mija, a jedynie chwilowo się
wycisza i „stawia” coraz większe wymagania osobie, która jest nim owładnięta.
ELEMENTY OCD
Na zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne składają się trzy główne aspekty.
● obsesje — myśli powodujące niepokój
● emocje — niepokój, który odczuwasz
● kompulsje — rzeczy, które robisz, aby zredukować niepokój
Emocje
● Poczucie napięcia, niepokoju, lęku, branie na siebie winy, zdegustowania lub przygnębienia
● Czujemy się lepiej kiedy kontynuujemy swoje rytuały lub zachowania kompulsywne ale to nie
pomaga na długo.
Kompulsje
● Korygowanie obsesyjnych myśli - zastępowanie ich alternatywnymi myślami, jak liczenie,
modlenie się lub powtarzanie w kółko specjalnego słowa.
● Rytuały - częste mycie rąk, wykonywanie czynności powoli i uważnie, organizacja
przedmiotów i czynności w określony sposób. Może to pochłaniać tak wiele czasu, że pójście
gdziekolwiek lub zrobienie czegoś pożytecznego zajmuje wieki.
● Sprawdzanie - własnego ciała pod kątem czystości, czy urządzenia są wyłączone, czy dom jest
zamknięty lub czy trasa podróży jest bezpieczna.
● Unikanie - wszystkiego, co sprzyja zamartwianiu się. Unikanie dotykania określonych
przedmiotów, odwiedzania pewnych miejsc, podejmowania ryzyka lub przyjmowania
odpowiedzialności.
● Gromadzenie - bezużytecznych i zużytych rzeczy.
● Szukanie potwierdzenia - wielokrotnie prosisz innych by mówili ci, że wszystko jest w
porządku.
BŁĘDNE KOŁO
„Błędne koło”, na jakim opiera się OCD, można więc w skrócie opisać tak:
Bardzo boję się X (choroby) – robię coś, by temu zapobiec (myję ręce) – lęk nie znika, więc robię
„coś” (myję ręce) jeszcze częściej. I tak w kółko.
Jeżeli ten opis brzmi znajomo i wydaje Ci się, że możesz cierpieć na OCD, to przede wszystkim
pamiętaj, że to nie Twoja wina!
OCD jest zaburzeniem uwarunkowanym genetycznie i związanym z gospodarką chemiczną mózgu.
Objawy mogą pojawić się samoistnie albo wskutek trudnego wydarzenia (zarówno pojedynczej
sytuacji, jak i np. serii trudnych przeżyć z dzieciństwa), które wzbudziło u Ciebie lęk.
Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne może być dla Ciebie trudne do zrozumienia, wywoływać wstyd i
poczucie winy, że nie potrafisz sobie inaczej poradzić z lękiem. Pamiętaj jednak, że specjaliści –
psycholodzy i psychiatrzy – zdają sobie sprawę z tego, że zachowania związane z OCD znajdują się
całkowicie poza Twoją kontrolą i nie wpływają w żaden sposób na Twoją wartość jako człowieka. Nie
jesteś sam – przerażające myśli, które prowadzą do powtarzalnych czynności, są udziałem tysięcy
ludzi na całym świecie.
CZY MAM OCD?
Warto zgłosić się do psychiatry lub psychologa, jeżeli:
● Czujesz, że Twoje objawy i lęk są nadmiarowe, wywołują u Ciebie cierpienie i utrudniają
codzienne funkcjonowanie
● Masz wrażenie, że powtarzasz pewne czynności nie do końca z własnej woli
● W Twojej głowie ciągle powtarzają się myśli, które wzbudzają w Tobie poczucie winy i z
którymi się nie utożsamiasz
● Ktoś bliski, kogo opinię sobie cenisz, zwrócił Ci uwagę na to, że ciągle powtarzasz pewne
zachowania lub Twój lęk wydaje się wymykać spod kontroli.
Świetne efekty w leczeniu zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych przynosi psychoterapia, najczęściej
poznawczo-behawioralna lub integracyjna. W trakcie spotkań z terapeutą możnaa – w bezpiecznej i
nieoceniającej atmosferze – przyjrzeć się źródłom swoje lęku, skonfrontować się z nim i nauczyć się
adaptacyjnych sposobów radzenia sobie z nim. Każda obawa z czasem słabnie – także bez
wykonywania przymusowych zachowań. Warto skonsultować się z psychiatrą, który podpowie, czy
wystarczy sama psychoterapia, czy też warto wdrożyć leczenie farmakologiczne. U niektórych
Pacjentów z OCD wspomagająco – obok psychoterapii – stosuje się leczenie bezpiecznymi lekami
przeciwdepresyjnymi, przeciwlękowymi lub przeciwpsychotycznymi. Jeżeli damy sobie szansę i
zgłosimy się do specjalisty, istnieje ogromna szansa, że objawy znikną całkowicie.
ZESPÓŁ ASPERGERA
W dalszym ciągu niewiele ludzi wie, co to jest zespół Aspergera. Zgodnie z obowiązującą w Polsce
Międzynarodową Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, zespół Aspergera, mieści
się w grupie tak zwanych „całościowych zaburzeń rozwojowych”. Charakteryzują się one głównie
trudnościami w zakresie nawiązywania interakcji społecznych i komunikacji oraz ograniczonym i
stereotypowym repertuarem zachowań i aktywności (np. obsesyjnym skupieniu na swoim hobby,
dużą niechęcią do zmian) co rzutuje na wszystkie obszary funkcjonowania człowieka.
OBJAWY
Zespół Aspergera może manifestować się na wiele różnych sposobów. Objawy uważane za
najbardziej charakterystyczne pokrywają się jednocześnie w dużej mierze z najważniejszymi
objawami autyzmu, a są nimi:
● nieprawidłowości w obszarze interakcji społecznych
● trudności w komunikacji z innymi ludźmi
● stereotypowy repertuar zainteresowań i aktywności
OBJAWY U NASTOLATKÓW
Nastolatek z zespołem Aspergera ma co prawda możliwość nauczyć się i wyćwiczyć wiele
umiejętności społecznych, ale zazwyczaj utrzymują się u niego problemy z komunikowaniem się z
innymi, odczytywaniem intencji ich wypowiedzi i adekwatnym reagowaniem. W kontaktach z
rówieśnikami jest zazwyczaj nieśmiały i wycofany, często nie rozumie dwuznacznych czy
humorystycznych wypowiedzi. Czuje się inny, nieprzystający do grupy. Nieraz ucieka w różne
oryginalne (często obsesyjne) zainteresowania, a jednocześnie może również przejawiać bardzo
kreatywne, niekonwencjonalne myślenie.
OBJAWY U DOROSŁYCH
Główne objawy u dorosłych nie różnią się od objawów występujących w młodszym wieku, są one
jedynie na swój sposób „przystosowane” do rzeczywistości świata dorosłych. Utrzymują się więc:
trudności w kontaktach interpersonalnych, nieumiejętność prowadzenia albo podtrzymywania
rozmowy, trudności w budowaniu więzi z innymi, tendencja do rytualnych i schematycznych
zachowań, a czasem także zaburzenia obsesyjno-kompulsywne oraz zaburzenia percepcji zmysłowej.
Blanca, która cierpi na germofobię lub mizofobię, czyli patologiczny strach przed zarazkami,
bakteriami i mikrobami. Choć w jej głowie zachowanie to po prostu troska o ogólna higienę to z
perspektywy drugiej osoby, jest po prostu odpychające i antypatyczny, przez sytuację typu jak
chociażby mycie rąk gdy ktoś uściśnie jej rękę.
Emilio, arytmomaniak, czyli przypadłość która nie pozwala mu przestać liczyć, i przede wszystkim
opowiadać o jego obliczeniach, co wplątuję go w różne niekomfortowe sytuację, związanee z
rzeczami, które oblicza, które można uznać, za nieco niestosowne albo prywatne. Emilio ma zespół
Diogenesa, czyli maniakalne zbieractwo.. Jego duet z Blancą, ma jedne z najlepszych momentów w
filmie, które działają na zasadzie kontrastu, onaostrożna, a on bezpośredni i bezceremonialny.
Lili, chora na echolalię i palalię, choroby zmuszające ją do powtarzanie wszystkiego dwa razy oraz
powtarzanie ostatnich słów drugiej osoby. Powoduję również czasami sytuacje, w której Lili się
zacina i wykrzykuję w kółko jedną sylabę.
Anna Maria, męczy ją nieustająca potrzeba sprawdzania czy czegoś nie zapomniała albo zrobić albo
zabrać. W filmie użyto kontrastu pomiędzy nią miłą i religijną starszą panią i Federico, który ma
niekontrolowany słowotok wulgaryzmów.
Otto, kompulsywnie wszystko porządkuje i nie jest w stanie nadepnąć na linię czy pęknięcia w
chodnikach. Pomiędzy nim a Lili wytwarza się napięcie romantyczne, które delikatnie prowadzone
unika poczucia wymuszenia.