TEKNİK ANALİZİN

TEMELLERİ

ANLAŞILIR VE KAPSAMLI BİR

TEKNİK ANALİZ REHBERİ.

MEHMET BOYAR
İÇİNDEKİLER
Grş 2
Amaç 3
Tekn k Anal z Ned r ? 4
Tekn k Anal z Nasıl Yapılır ? 5
Dow Teor s 6
Em r T pler 11
Uzun ve Kısa Poz syon 13
Kaldıraç 14
Stop-Loss 15
İz Süren Stop 16
Boğa-Ayı P yasası 17
Trendler 19
Destek ve D renç 23
Graf k T pler 26
F bonacc 32
Tekn k Göstergeler 35
Formasyonlar 53
Ell ot Dalga Teor s 65
Mum Formasyonları 67
İşlem Örnekler 82
R sk Yönet m 93
Yatırımcı Ps koloj s 97
Tavs yeler 99
 Grş

B r k tap düşünün okuyucusunun yoluna ışık tutan.

Belk de yolunuzu aydınlatacak k tabın lk sayfasındasınız.
Yatırım ve tekn k anal z ç n her zaman sadece b r dokunuş
uzağınızda olacak bu k tap s zlere p yasalarda önünüzü
açacak kapının anahtarı olacaktır.

Bu k tap, tekn k anal zden anlamayan yada öğrenmek

steyen k ş ler ç n rehber n tel ğ nde olarak tanımlanab l r.
F nansal p yasalarda başarılı olup b l nçl b r şek lde
şlemler n yapmak, kazançlarını arttırmak, meslek hal ne
get rmek steyen herkes n kolaylıkla öğreneb leceğ
açık ve anlaşılması kolay b r d l le yazılmıştır.

B rçok yatırımcı tarafından b l nmeyen kavramların karmaşa

çer s nden çıkarılarak prat k yönler n n kullanımları örnekler
le göster lm şt r.Bu kavramlar okuyucuyu sıkmayacak b ç mde
graf ksel göster mler d kkate alınarak hazırlanmıştır.

2
Amaç
Bu k tabın amacı,her kes mden ve yaştan nsana tekn k
anal z yöntemler n uygun b r b ç mde ben mseme ve
uygulanmasında rehberl k sağlamaktır.

Yatırımcıların çevreler nden duyduklarını uygulayıp kayıp

yaşamalarının yer ne kend ler anal zler n gerçekleşt r p
şlem yapacak düzeye ulaşmaları hedeflenm şt r.

Tekn k anal z konuları dışında yatırımcı ps koloj s ve r sk

yönet m konularınada yer vermekte ve yatırımcıların bu
konularda b l nçlend r lmes amaç hal ne get r lm şt r.

Temel kavramlar le başlayıp okurlar ç n özenle seç lm ş

yazar ve çevres tarafından kullanılan şlem örnekler le
devam etmekted r.Her zaman gel ş me ve gel şt rmeye açık
b r çer k olarak kalacaktır.

3
Tekn k Anal z Ned r ?
Tekn k anal z,geçm ş f yat hareketler ne dayanarak
gelecekte oluşab lecek f yat hareketler n tahm n
edeb lmek olarak açıklanab l r.Yatırımcıların p yasalarda
oldukça fazla başvurdukları b r anal z yöntem d r.Temel
anal ze kıyasla,daha gözle görülür sonuçlar elde ed ld ğ ve
geçm ş zaman ver ler ne dayandığı ç n daha güven l r
sonuçlar verd ğ söyleneb l r.Ancak gerek akadem k düzeyde
gerekse p yasalarda tekn k anal z m yoksa temel anal z m
daha y sorusu henüz cevap bulamamıştır.

Tekn k anal zler üzer nden oluşturulan tahm nlere

dayanılarak şleme başlama zamanı ve yapılacak şlem
hacm konusunda kararlar alınab l r. F yat değ ş m tahm nler ,
p yasa yatırımcılarının şlem önces sabetl ve yüksek karlılık
hedef le karar almalarına yardımcı olur. Tekn k anal z farklı
kılan özell k, p yasanın dengeler n n ne yönde değ şmekte
olduğunu tahm n etmek ve ç nde bulunulan trend hızlı b r
şek lde bel rleyeb lmekt r.

4
Tekn k Anal z
Nasıl Yapılır?
Tekn k anal z yapab lmek ç n graf kler okumayı ve
yorumlamayı b lmek gerekmekted r. Bunun yanı sıra tekn k
anal z n temel kavramları olan, destek, d renç, trend g b
ter mlere de aş na olmak gerek r. Bazı temel tekn k anal z
kavramlarının har c nde, formasyon veya tekn k anal z
nd katörler olarak geçen kavramları da b lmek
gerekmekted r. Tekn k anal zde kullanılan oldukça fazla
nd katör vardır. Öncel kle şunu bel rtmek yer ne olacaktır;
kes nl kle çalışan, %100 garant veren b r tekn k anal z
nd katörü yoktur. Graf kler üzer nde tekn k anal z
yaparken kullanılan zaman d l m de sonuç açısından etk
etmekted r. 1 saatl k b r graf kte kullandığımız nd katör le
1 günlük graf k üzer nde kullandığımız aynı nd katör farklı
sonuçlar vermekted r. D ğer b r öneml nokta se tek başına
b r nd katöre bakarak, alım satım kararı vermen n yanlış
olduğu b lg s d r. En başarılı tekn k anal z yöntemler
k ş den k ş ye göre değ şmekle beraber, geçm ş ver ler
üzer nde test ederek en doğru olan anal z yöntem n
bulmamız gerekmekted r.

5
Dow Teor s
Dow Teor s ,Charles Dow'un p yasa teor s ne yönel k
yazılarına dayanan,tekn k anal z ç n b r çerçeved r.Dow,
Wall Street Journal'ın kurucusu ve ed törü ayrıca Dow
Jones & Company'n n kurucu ortağıdır.Ş rket n b r parçası
olarak,Dow Jones Taşımacılık Endeks (DJT)olarak b l nen lk
h sse sened endeks n n ve bunu müteak ben de Dow Jones
Endüstr Ortalamasının(DJIA)yaratılmasına yardımcı
olmuştur.Dow f k rler n h çb r zaman bel rl b r teor olarak
yazmamış ve paylaştıklarını bu şek lde adlandırmamıştır.
Y ne de b rçok k ş Dow'un Wall Street Journal'dak
yazılarından faydalanmıştır.Ölümünden sonra W ll am
Ham lton g b d ğer ed törler Dow'un f k rler n b r araya
get rm ş ve yazılarını kullanarak günümüzde Dow Teor s
olarak b l nen teor y oluşturmuştur.

6
Etk n P yasa H potez
Etk n P yasa H potez nde Dow p yasanın her şey
yansıttığına nanır,bu da mevcut tüm b lg n n hal hazırda
f yatlara yansımış olduğu anlamına gel r.Örnek vermek
gerek rse,eğer b r ş rket n poz t f gel r artışı raporlaması
beklen yorsa yan olumlu b r b lanço beklen yorsa p yasa
henüz gerçekleşmeden bunu yansıtır.Raporlar
yayınlanmadan önce ş rket n h sse senetler ne yönel k talep
artar ve beklenen poz t f raporun yayınlanmasının
ardından f yat büyük b r değ ş kl k göstermez.Dow bazı
durumlarda y haber n yayınlanmasının ardından ş rketler n
h sse sened değerler n n düştüğünü gözlemlem şt r çünkü
haberler beklend ğ kadar y değ ld r.B rçok yatırımcı
özell kle de tekn k anal z daha çok kullananlar bu
prens b n doğru olduğuna hala nanmaktadır.Fakat temel
anal z terc h edenler bu f kre katılmaz ve p yasa değer n n
h sse sened n n gerçek değer n yansıtmadığına nanır.

7
P yasa Trendler
Bugün b rçok uzman,Dow'un çalışmalarının, günümüzde
f nans dünyasının başlıca öğeler nden b r olarak görülen
p yasa trend kavramının doğmasına neden olduğunu
söyler.Dow Teor s ne göre başlıca üç tür p yasa trend
bulunmaktadır.Bunlar,Ana trend,b rkaç aydan b rçok yıla
kadar süreb l r,başlıca p yasa hareket d r.İk nc l trend,
Haftalardan b rkaç aya kadar süreb l r.Üçüncül trend,b r
haftadan daha kısa süre ç nde yok olur ya da 10 günden
daha uzun süre etk l olmaz.Bazı durumlarda yalnızca
b rkaç saat ya da b r gün süreb l r.Yatırımcılar bu farklı
trendler gözlemleyerek p yasalarda kend ler ne fırsatlar
yaratab l r.Ana trend d kkate alınması gereken trend olsa
da karlı fırsatlar k nc l ve üçüncül trendler n ana trendle
çel şt ğ durumlarda ortaya çıkma eğ l m göster r.Örneğ n,
b r h sse sened n n poz t f b r ana trend gösterd ğ ne
nanıyorsanız fakat negat f b r k nc l trend göster yorsa bu
h sse sened n düşük f yattan almak ve değer yüksel nce
satmak ç n b r fırsat ortaya çıkab l r.Buradak sorun
gözlemled ğ n z n ne tür b r trend olduğunu bel rlemekt r ve
daha der n tekn k anal z bu noktada devreye g rer.
Günümüzde yatırımcılar karşılarında ne tür b r trend
olduğunu anlamak ç n b rçok farklı anal t k araç kullanır.Bu
araçlara ler bölümlerde değ neceğ z.

8
Ana Trend Aşamaları
Dow uzun vadel ana trendler n üç aşamadan oluştuğunu
bel rt r.Örnek b r boğa p yasasında aşamalar şu şek lde
oluşmaktadır.

B r kt rme Aşaması,öncek ayı p yasasını tak ben p yasalar

yaygın olarak negat f olmayı sürdürdüğü ç n varlıkların
değer hala düşüktür.Akıllı yatırımcılar ve p yasa yapıcılar
f yatlarda öneml b r artış olmadan önce bu dönemde
b r kt rmeye başlar.

Genel Katılım Aşaması,akıllı yatırımcıların daha önceden

gözlemled ğ fırsatlar p yasanın genel tarafından da fark
ed ld ğ aşamadır ve daha büyük b r topluluk varlıkları satın
almaya başlar.Bu aşamada f yat genell kle hızla yükselme
eğ l m nde olur.

Fazlalık ve Dağıtım Aşaması,üçüncü aşamada genel

topluluk spekülasyona devam eder fakat trend sona
yaklaşmaktadır.P yasa yapıcılar b r k mler n trend n
değ şt ğ n n farkına varamayan d ğer yatırımcılara
satarlar.

9
Çapraz Endeks
Korelasyonu
Dow, b r p yasa endeks nde görülen trendler n d ğer
p yasa endeks nde görülen trendlerle onaylanması
gerekt ğ ne nanıyordu. O zamanlar bu görüş öncel kle
Dow Jones Taşımacılık Endeks ve Dow Jones Endüstr
Ortalamasına yönel kt .O tar hlerde, taşımacılık p yasası
(genell kle dem r yolları) endüstr yel faal yetlerle yakından
l şk l yd . Dolayısıyla daha fazla ürünün üret lmes ç n
öncel kle gerekl ham maddeler sağlayacak dem r yolu
faal yetler nde b r artış gerekl yd . Bunun sonucunda üret m
sektörü ve taşımacılık p yasası arasında açık b r korelasyon
vardı. Bunlardan b r sağlıklıysa d ğer n n de sağlıklı olması
olasıydı. Fakat, çapraz endeks korelasyonu prens b
günümüzde esk s kadar güçlü değ l çünkü artık b rçok ürün
d j tal ve f z ksel taşımacılık gerekt rm yor.

10
Em r T pler ve Süreler
L m t Em rler
L m t emr , em r defter ne bel rl b r f yat l m t yle ver len
em rlere ver len s md r. F yat l m t yatırımcı tarafından
bel rlen r.Yan b r l m t emr verd ğ n zde, alım satım şlem
yalnızca p yasa f yatı s z n f yat l m t n ze ulaştığında
uygulamaya alınır. Bu sayede, l m t em rler n mevcut p yasa
f yatından daha düşük f yatlara alım ya da daha yüksek
f yatlara satış yapmak ç n kullanab l rs n z.

P yasa Emr
P yasa emr , mevcut en y f yata hızla alım satım yapılmasını
sağlayan em rlerd r.Gerçekleşmes ç n f yatlarda l k d te
gerekt r r, yan daha önceden em r defter ne şlenm ş l m t
em rler ne dayanarak gerçekleşt r l r. Em rler n, em r defter ne
şlend ğ l m t em rler n n aks ne p yasa em rler mevut p yasa
f yatı üzer nden anında gerçekleşt r l r.

P yasadan L m te Em rler
P yasa em rler g b f yat yazmaksızın g r len em r türüdür.
Karşı taraftak sadece en y f yat kademes nde bekleyen
em rlerle eşleşerek şleme dönüşür. Ancak şleme
dönüşmeyen kısım, gerçekleşt ğ son şlem f yatını alarak
l m t f yatlı emre dönüşür ve em r defter nde pas f olarak
yazılır.Kalanı ptal olarak g r l rse ptal ed l r, pas fe
yazılmaz.
11
Dengeley c Em rler
Açılış ve kapanış seansları dâh l olmakla b rl kte tek f yat
yönet m uygulanan tüm seans bölümler nde f yatın
bel rlenmes sürec nde hesaba katılmayan, fakat bel rlenen
eşleşme f yatı sev yes nde karşılanmadan kalan em rler le
şlem yapmak üzere g r len em rlerd r. Eşleşmeden kalanları
ptal ed l rler.

Em r Süreler
Günlük
Pay P yasasındak tüm pazarlarda g r len her em r, aks
bel rt lmed ğ takd rde; g r ld ğ gün boyunca geçerl
olmakta ve herhang b r şlem yapılmaması hal nde gün
sonunda ptal ed lmekted rler.

Kalanı İptal Et(KİE)

F yat ve m ktar bel rt lerek g r len emr n; g r ld ğ anda
karşılanmayan bölümü otomat k olarak ptal ed l r.

Tar hl
F yat adımı ve f yat değ şme sınırları çerçeves nde geçerl
olacakları son tar h bel rt lerek s steme g r len, şlem
görmed ğ ya da ptal ed lmed ğ sürece s stemde
geçerl l ğ n koruyan em rlerd r. Geçerl olab lecekler
azam süre Yönet m Kurulu tarafından bel rlen r.

12
Uzun Poz syon
Uzun Poz syon d ğer adıyla Long Pos t on alış yönünde
şlem açmak anlamına gelmekted r.B r menkul kıymet n
gelecekte değer n n artacağını düşünen b r yatırımcı o
menkul kıymet satın aldığında uzun poz syon yan long
pos t on açmış olur.Örneğ n ABC h sses n n yükseleceğ n
düşünen b r yatırımcının h sse alması,kısaca long olması
olarak fade ed l r.Bazı k ş ler buna longdayım da
demekted r.

Kısa Poz syon

Kısa Poz syon d ğer adıyla Short Pos t on satış yönünde
şlem açmak anlamına gelmekted r.B r menkul kıymet n
gelecekte değer n n düşeceğ n düşünen b r yatırımcı o
menkul kıymet sattığında kısa poz syon yan short pos t on
açmış olur.Kısa poz syona aynı zamanda açığa satış
şlem de denmekted r.Açığa satış şlem yatırımcının el nde
olmayan menkul kıymet değer n n düşeceğ düşünces le
ödünç alıp p yasada satıp,daha düşük b r f yattan ödünç
aldığı menkul kıymet yer ne koymasıdır.Örneğ n ABC
h sses n n düşeceğ n düşünen b r yatırımcı el nde olmayan
h sseler kısa poz syon le satıp borçlanarak,f yatlar
düştüğünde uzun yönde b r poz syon açıp yer ne koyab l r.Bu
şek lde f yatların düşmes le kazanç sağlanab l r.
13
Kaldıraç
F nansal p yasalarda yatırımcının daha fazla yer
almasında etk n rol oynayan daha az sermayeyle daha
büyük hac ml şlemler yapılmasına mkan sağlayan s steme
kaldıraç den r.Kaldıraçlı şlemler genell kle Forex p yasası
ve Vadel İşlem ve Ops yon P yasası(VİOP) çer s nde
kullanılır.Ülkem zde kaldıraç oranı yaklaşık 1:10 olarak
uygulanmaktadır.Bu oran yatırımcılara ana paralarının 10
katına kadar şlem açab lme mkanı sunmaktadır. Yan
1000 dolar ana parası bulunan b r yatırımcı 10000 dolar
hac ml şlem açab l r anlamına gelmekted r.Yatırımcının
karı yada zararı 10000 dolar üzer nden bel rlenecekt r.
Poz syonun %10 kar sağladığı durumda 10000x0,10=1000
dolar olacaktır.Bu durumda anaparamız olan 1000 dolar
k ye katlanmış olacaktır.Kaldıraçlı şlemler kar yönünden
yatırımcılara har ka fırsatlar sunmaktadır.Kısa zamanda
paranızı katlama fırsatı vermekted r.Fakat kaldıraçlı
şlemlerde zarar durumunda hesaplanan zarar,kar ed ld ğ
durumda olduğu g b anapara üzer nden değ l kaldıraçlı
şlem üzer nden hesaplanmaktadır.Zararın %10 olduğu
senaryoda yatırımcı ana parasının tamamını kaybetmekte.
Bu yüzden kaldıraçlı şlemlerde r skler hesaplanmadan
şlem yapılmamalıdır.

14
Zarar Kes
Stop-Loss
Stop loss,Türkçe’de zarar durdurma yada zarar kes
anlamına gelmekted r.Zarar durdurma emr b r menkul
kıymet ,f yatının önceden bel rlenen b r sev yeye
ulaştığında satmak üzere aracı kuruma let lm ş b r
em rd r.Genell kle uzun poz syonlarla l şk lend r l r.Bunun
yanında kısa poz syonlar le de kullanılmaktadır.Uzun
poz syon almış b r yatırımcı b r menkul kıymete yatırım
yapmış ve el nde tutmaktadır.F yatın bel rl b r düzeye
düşmes durumunda zarar kes devreye g recek ve lg l
menkul kıymet satılarak poz syon kapatılacaktır.Kısa
poz syon taşıyan b r yatırımcı lg l menkul kıymet n f yatının
düşmes sayes nde kazanacaktır.Ancak menkulün f yatı
yüksel rse de kaybedeceğ nden f yatın bel rl b r düzeye
ulaşması durumunda zararının durdurmak ç n zarar kes
emr vereb l r.

15
İz Süren Stop
P yasalarda menkul kıymet alım satımı yapan k ş ler n
daha fazla kar elde etmes ve daha az zarar etmes
amacıyla oluşturulan yönteme z süren stop denmekted r.
Menkul kıymet alan k ş ler n karı yükseld kçe sev nmes ve
karı alab lmes ç n oldukça öneml olan b r yöntemd r.
Yatırımcılar ç n z süren stop kullanmak karın büyük oranda
elde ed lmes n sağlamaktadır.Hatta doğru b r şek lde
kullanılması hal nde kar oranlarını da artırarak k ş ler n
daha da büyük kazançlar sağlamasına yardımcı
olmaktadır.İz süren stop'un avantajlarının arasında
duygusallıktan uzak ve mantıklı hareket etmek de
bulunmaktadır.B r çok k ş elde ett ğ kar oranı artmaya
başladığında karşısına çıkan r skler doğru b r şek lde
değerlend rememekted r.Yanlış değerlend rmeler
sonrasında se çoğu yatırımcı el nde olan karı ve ana
parayı kaybedeb lmekte ve büyük b r zarar yaşamaktadır.
İz süren stop bütün duygusallığı ortadan kaldırab len
başlıbaşına b r s stemd r.İz süren stop ç n örnek vermek
gerek rse.Alım yaptığımız nokta 8₺ olsun.Hedef f yatımız
8,50₺.Olumlu gel şmeler yaşandı ve yükselmeye başladı
hedef m ze ulaştı.Artık yen stop noktamız 8,50₺.Olumlu
gel şmeler devam ed yor ve 9₺ oldu,yen stop
noktası.F yatlar 9,20₺ ulaştığında satışlar gelmeye
başladı.9₺ olan stop noktamızda satış yönüne
g r yoruz.Hedefled ğ m z 8,50₺'n n üzer nde kar elde
ed yoruz.
16
Boğa P yasası
F nansal p yasalarda sıklıkla karşılaşılan ter mlerden b r
olan boğa p yasası kavramı p yasanın yönünü yan trend
hakkında b lg vermekted r. Boğa p yasası,p yasanın
yüksel ş trend nde olduğunu yan f yatların gelecekte
y mser b r ortamda seyredeceğ ve yatırımcıların alım
yönüne geçmes n n beklend ğ b r dönemd r. Bu ter m n
köken n n ,boğaların her şey boynuzlarıyla aşağıdan
yukarı kaldırdıkları nancından geld ğ varsayılıyor.Daha
çok h sse sened p yasaları ve altın,gümüş g b emt alarda
rastladığımız “boğa p yasasının başlangıcı” g b yorumlar
le forex ve d ğer f nansal p yasalar ç n yapılan
yorumlarda her zaman karşılaşmak mümkündür.Boğa
p yasasının başlaması ç n genell kle tekn k olarak lg l
p yasanın en düşük sev yes nden %20 yükselm ş olması
beklen r.

17
Ayı P yasası
Ayı p yasası kavramı bütün f nansal p yasalar ç n sıkça
kullanılan b r ter md r.Ayı p yasası, genell kle p yasaların
karamsar durumda olduğu, f yatların uzun b r süre daha
düşüş trend nde olacağı beklent s olduğu durumlarda
kullanılır. B r f nansal ürünün ayı p yasasına g rd ğ n
söylemek ç n, öncel kle ana trend n aşağı yönlü olması
gerekmekted r. Bununla b rl kte z rve sev yes nden %20
aşağı yönlü b r hareket olması gerekmekted r. Ayı
p yasasının ne kadar süreceğ hakkında genel b r kanı
olmamakla b rl kte, f yatların uzun b r süre daha düşmeye
devam edeceğ beklen r. Ayı p yasası etk s altındak b r
p yasada bulunan ürünlere talep azalmaktadır. Talep
azaldığı ç n de k mse o ürünler almak stememekte ve
f yatlar da düşmeye devam etmekted r.Ayı p yasasının sona
erd ğ n söyleyeb lmek ç n d p f yatlardından yukarı yönlü
yaklaşık %20 l k b r yükselme yaşanması gerekmekted r.

18
 Trendler
Trend kavramı, tekn k anal z n en öneml kavramıdır desek
yanılmış olmayız. Trend kavramının f nans p yasalardak
anlamı, kel men n günlük hayattak manasından çok da
farklı değ l aslında. Borsada trend, p yasanın ya da
herhang b r menkul kıymet n hang yönde lerled ğ n fade
eden b r kavramdır.

Trendler tesp t etmen n çok kolay olmadığını bel rtel m

z ra sermaye p yasaları araçları asla tek b r yönde hareket
göstermez. Hatta f yatlar zaman çer s nde b r artıp b r
azalarak kafa karıştırıcı b r graf k ç zeb l r. Tekn k anal zde
b r f yatın genell kle hang yönde değ ş kl k gösterd ğ ne
bakılır ve buna göre trend bel rlen r. Düzenl olarak artış
gösteren ve düştüğünde b le bu düşüşler n sınırlı kaldığı
f yatların oluşturduğu trendlere “yükselen trend”yada"boğa
p yasası" den r. F yatların düzenl olarak azaldığı b r trend
se “alçalan trend”yada "ayı p yasası" olarak adlandırılır.
P yasaların kararsız kaldığı zamanlarda oluşan trendlere se
"yatay trend" sm ver l r.

19
Yükselen Trend
Boğa P yasası

F yat hareketler nde f yatlar b r d p yaptıktan sonra

yüksel şe geç p tekrar d p yaptıklarında sonrak d pler her
zaman b r öncek n n üstünde gerçekleş yorsa f yat
hareket n n trend yükselen trendd r.Kar elde ed lmek
sten yorsa yükselen trendde olan h sse senetler ne yatırım
yapılmalı bunun ç n yükselen trend ç zg s güzel b r alım
yer d r.Bu ç zg aynı zamanda destek noktası görev
görür.Yükselen trend n hemen başında alım yapılırsa o trend
devam ett kce devamlı olarak kar elde ed leb l r.Yükselen
trendde en y alım noktası trend n başladığı
noktadır.Trend n başlamasıyla lg l olarak şu k yaklaşıma
göre hareket ed l r ya alçalan trend kırıldıktan sonra kırıldığı
günde dah l 3 gün beklenerek alım yapılab l r.Ya da
yükselen trend ç zg s nde en az k d p yapması beklen r.
20
Alçalan Trend
Ayı P yasası

Düşüş trend f yat hareketler n n z rve noktalarından ç z len

trend hattıdır, düşüş yönünded r. Düşüş trend olduğu zaman
f yat değ ş mler n n z rve noktalarından ç z len ç zg d renç
hattı olarak görev alır.Düşüş trend nde şlemler genell kle
satış yönlü gerçekleş r. Bu nedenle f yatın d renç sev yes n
bel rlemek büyük önem taşır. F yatlar d renç ç zg s n
kırdığında, trend n zayıflayacağı ve yön değ şt receğ b r
çok yatırımcı tarafından ben msenm şt r.Düşen trend
çer s nde en y alım noktası trend ç zg s n n yan d renc n
kırılmasıdır.

21
Yatay Trend

Yatay trend bell b r trend yönünün olmadığı, f yat

değ ş mler n n yatay düzeyde gerçekleşt ğ trend
çeş d d r.Bu çeş t trendlerde destek ve d renç hatları ç zmek
mümkündür lak n f yat hareketler n önceden tahm n etmek
mümkün değ ld r.P yasalar bazen yüksel ş ve düşüş trend
sonrası ters yönlü harekete geçmek yer ne kararsız b r hal
alab l r.Böyle durumlarda yatay aralıkta yüksel ş ve düşüş
hareketler gözlemlen r. Bu durumda p yasa yatay seyre
geçm şt r ve yatay trend sonlanması le tekrar yüksel ş yada
düşüş trend başlar.Yatay trend n en y alım noktası kanalın
alt bandı yan destek noktasıdır.

22
Destek ve D renç
Tekn k anal z n temel yapı taşlarından olan Destek ve D renç
konusunu k başlık altında nceleyeb l r z.

Destek
Destek, f yatlardak düşüşün durmasının yatırımcılar
nezd nde beklend ğ sev ye olarak açıklanab l r. Destek
sev yeler nde f nansal üründek gelen satışların durması,
alıcıların bu sev yeden tepk vermeler alım yönüne
geçeb lecekler olarak yorumlanır. Öneml destek sev yeler
olarak görülen kademeler n kırılması hal nde, yan aşağı
yönlü destek noktalarının geç lmes hal nde, satışların
hızlanacağı ve destek noktasının artık b r d renç noktası
görev n alacağı unutulmamalıdır. B r destek noktasının
kırılması demek, destek sev yes n n altına f yatların sarkması
demek değ ld r. B r destek sev yes n n kırıldığını net olarak
bu sev yen n altında kapanış yaptığında söyleyeb l r z.

23
D renç
D renç, f yatlardak yüksel ş n durmasının beklend ğ sev ye
olarak açıklanab l r. D renç sev yeler nde f nansal üründek
alışların durması veya yavaşlaması, satıcıların bu sev yeden
tepk vermeler veya kar real zasyonu yapmaya başlamaları
olarak yorumlanır. F nansal p yasalarda tar hsel graf klere
baktığımızda gözümüze lk çarpan, alışların yavaşladığı,
f yatların bu sev yen n üstüne daha da çıkamadığı noktalar
d renç sev yeler d r. Ancak, öneml d renç sev yeler n n
kırılması hal nde, yan yukarı yönlü d renç noktalarının
geç lmes hal nde, alışların hızlanacağı,güçlü b r trend
başlayab leceğ ve d renç noktasının artık b r destek
noktası hal ne geleceğ unutulmamalıdır. B r d renç
noktasının kırılması demek, d renç sev yes n n üzer ne
f yatların çıkması kanısına kes nl kle varılmamalıdır. B r
d renç sev yes n n kırıldığını net olarak bu sev yen n üzer nde
kapanış yaptığında söyleyeb l r z.

24
Destek ve D renç
Graf ksel Göster m
Destek

D renç

25
Graf k T pler
Yatırımcı ve borsacılar,aradıkları b lg ler yada mevcut
hedefler doğrultusunda genell kle beş farklı türde
graf kten yararlanırlar.Bu graf k t pler n nceleyel m;

Ç zg Graf kler

En temel graf k türüdür.Bel rl b r zaman d l m ndek

kapanış f yatlarından başka b r şey göstermez.Bel rlenen
zaman d l m nde yer alan her dönem n sonundak kapanış
f yatları b rb r ne bağlanarak "ç zg " oluşturulur.Bu
graf klere bakarak dönem çer s nde meydana gelen f yat
hareketler yle lg l detaylı b lg almak pek mümkün
değ ld r.Bu tarz graf kler kullanarak trendler yakalamak
daha kolaydır,çünkü sunulan ver ler karmaşıklıktan uzaktır.

26
 Mum Graf kler

Mum graf kler çok esk ye dayanır.18.Yüzyılda Osaka'da b r

p r nç tüccarı,sektörde öne geçmek ç n çalışanlarını bell
bölgelere göndererek p yasa hakkında b lg alıyordu.Net
olmasa da,kurduğu ağ le b rl kte gel şt rd ğ mum graf ğ ne
benzeyen b r graf kle p yasa tak b n rahatlıkla
yapab l yordu.

Her b r mum çubuğu,bel led ğ n z bel rl b r zaman d l m nde

b r h sse sened n n açılış,kapanış,yüksek ve düşük f yatlarını
göstereb l r.H sse f yatının artıp azalmasına göre renkler
değ ş m göster r.Açılış ve kapanış f yatlarını anlamak ç n
sütunun kalınlığına bakılır.En çok kullanacağımız graf k t p
olan mum graf kle lg l daha detaylı b lg ler ler kısımlarda
ver lecekt r. 27
Yüksek Yüksek
Kapanış Açılış

Açılış Kapanış

Düşük Düşük

28
Çubuk Graf kler

Çubuk graf k,tekn k anal zde en sık kullanılan graf k

türler nden b r d r.Bu graf k türünde f yat barı
açılış,kapanış,en yüksek ve en düşük sev yeler
göstermekted r.Ek olarak f yat barlarının renkl
göster m yle düşüş ve yüksel ş b lg s de ver lm ş olur.F yat
barları yanyana geld ğ nde anal z ç n oldukça fazla ve
yeterl b lg elde ed lm ş olmaktadır.Bu graf k türü gerek
kısa,gerekse uzun her türlü vade ç n kullanılab l r.
Yüksek Yüksek

Kapanış Açılış

Açılış Kapanış
Düşük Düşük
29
 He k n Ash

He k n Ash özel b r mum graf k türüdür. D ğer mum

türler nden farklı değ ld r. Ancak, He k n Ash ’y oluşturan
algor tma d ğerler nden farklıdır.He k n Ash mumlarının
çalışma prens b kend nden b r öncek mumun hareketler n
baz alarak yen mumun üret lmes prens b ne
dayanıyor.Normal mumlarla karşılaştırıldığında bazı üstün
fonks yonlara sah pt r.Bu üstün fonks yonların en büyüğü trend
yukarıya devam ett ğ sürece mumlar yeş l üret lmeye devam
edecekt r.Trend düşüş yönüne doğru kırıldığında se,düşüş
trend sonlanana kadar kırmızı üret lmeye devam eder.He k n
Ash mumlarında güncel f yat değ l ortalama f yat
ver l r.D kkat ed lmes gereken en öneml nokta budur.

30
 Renko Graf kler

Renko Graf k, Japonya’da gel şt r lm şt r.Bu graf k türüne

“Renko” denmes n n sebeb , onun yapısı le lg l d r.Renko
kel mes , “tuğla” anlamına gelen Japonca b r kel me olan
“renga” kel mes nden türet lm şt r.Buna göre renko graf ğ n
oluşumu b r tuğla yığını g b d r.Renko graf kler n n kullanılması
genell kle kısa vadel yatırımcılar ç n öner l r. Renko'nun gün
ç zaman d l mler ndek s nyaller n n günlük graf ktek
s nyallerden daha ver ml olduğu düşünülmekted r.Renko
graf ğ n n ürett ğ ana s nyal, tuğla reng ndek değ şmed r:
p yasada muhtemel b r değ ş me şaret eder. Renko graf ğ n n
kısa süren b r trend n sonunda s nyal verd ğ zamanlar olsa
da, sonuç olarak Renko, yatırımcıların uzun trendlerde
kazanmasını sağlar.Eğer Renko graf ğ n
kullanırsanız,trendler , destek ve d renç sev yeler n
tanımlamanız daha kolay olab l r.

31
F bonacc
İtalya’nın ünlü matemat k dehası F bonacc 13. Yüzyılın
başlarında L ber Abac s ml k tabını yayınlarken muhtemelen
altın oran le lg l teor s n n yüzyıllar sonrasında b le f nans
dah l b r çok sektörde kullanılacağını tahm n etmekte
zorlanab l rd . Özell kle matemat k lm n n Avrupa’ya yayılması
le lg l çok öneml b r kaynak olan L ber Abac ’de F bonacc
Arap-H nt 10luk sayı s stem n , ler de kend sm yle anılacak
sayı d zes n ve b r çok yararlı kuramını Avrupa’ya taşıdı.

F bonacc oranları le lg l genel kuramlar bas t b r sayı

d zes n temel almaktadır. F bonacc ’n n lg l k tabında kapalı
b r ortamda tavşan a les n n üremes yle lg l b r problemden
yola çıkarak zah ett ğ bu sayı d zes nde her rakam
kend s nden önce gelen k rakamın toplamına eş tt r. 1, 1, 2, 3,
5, 8, 13, 21, 34, 55, 89… şekl nde uzayıp g den ve genell kle
“F bonacc sayıları” şekl nde s mlend r len bu sayı d zes n n en
öneml özell ğ her sayının kend s nden b r öncek sayıya
bölünmes le her aşamada g tt kçe 1,618 rakamına
yaklaşılmasıdır. Bu rakam matemat kte “altın oran” şekl nde
anılmakta olup b r çok alanda kullanılmaktadır.Tekn k
anal zde en çok kullanılan "F bonacc Retracement" yan
"F bonacc Düzeltme Sev yeler "yöntem n kullanacağız.

32
F bonacc
Düzeltme Sev yeler
Tekn k anal zlerde en sık kullanılan F bonacc anal z
yöntem d r. Bu anal z yöntem nde, trend n d p sev yes nden
z rve sev yes ne çek len ç zg yardımıyla F bonacc destek ve
d renç sev yeler elde ed l r. Tek başına s nyal üretemeyen bu
anal z yöntem özell kle orta ve uzun vadel destek ve
d rençler n tesp t nde oldukça başarılıdır.

Bu yöntem n temel mantığı, trendlerde d p ve z rve

arasındak farkın her F bonacc katsayısı le çarpımının ayrı
b r düzeltme sev yes n başarılı b r şek lde tesp t etmes d r.Bu
yöntemde genell kle 0.236, 0.382, 0.500, 0.618 katsayıları
kullanılmaktadır.Düzeltme sev yeler n n doğada bulunduğu
kabul ed len oranlarla tesp t ed lmes güven rl l ğ
arttırmaktadır.Özell kle uzun vadeye bakıldığında bu
düzeltme sev yeler n n tesp t ndek başarı daha y
anlaşılmaktadır.

33
F bonacc
Graf ksel Göster m

Örnek graf ğ m zde devam eden b r hareket ç n

f bonacc ger çek lme sev yeler uygulanmıştır.İlk yüksel ş
hareket n n 0,382 ve 0,618 hatlarında c dd d renç le
karşılaştığını gözlemlemektey z.Daha sonra düşen hareket
0,236 desteğ karşılamıştır.Bu sev yeler n rastgele
oluştuğunu söylemek neredeyse mkansızdır.Bel rt len
alanlarda yatırımcı davranışlarının destek ve d renç
bölgeler oluşturması çoğu anal zc tarafından F bonacc
d z s n n doğası le l şk lend r lmekted r.
34
Tekn k Göstergeler
İnd katörler
Tekn k anal z göstergeler ‘ nd katör’ olarak adlandırılır.
H sse senetler ,forex p yasası,vadel kontratlar vb le lg l
al ya da sat s nyal vererek yatırımcılara yol
göster rler.Bunu yaparken rastgele ya da sezg sel odaklı
sonuçlar üretmezler,tamamen kes n sonuçlu matemat ksel
değerler n şlem görmes yle rakamlar elde eder ve
graf kte uygun şek lde göster r.İnd katörler n
hesaplanmasında f yat ver ler ve hac m ver ler
kullanılır.Tek başlarına alım satım şlemler ç n kullanmak
her zaman doğru sonuçlar vermeyeb l r. Fakat çok fazla
nd katör kullanmak da yanlış sonuçlar doğurab l r.Dünya
çapında yatırımcılar tarafından sıklıkla kullanılan
nd katörler açıklamaları ve örnekler le nceleyeceğ z.

35
Hac m
Hac m,b r menkul kıymette yada borsa genel nde tüm alış
ve satışların toplam parasal değer d r.

İşlem m ktarı,bell b r seansta yada dönemde el değ şt ren

toplam menkul kıymet aded n göstermekted r.İşlem f yatı,b r
menkul kıymet n alınıp satıldığı,em rler n gerçekleşt ğ
f yattır.İşlem hacm se, şleme konu menkul kıymet aded le
bu menkul kıymetler n şlem gördüğü f yatların çarpımının
toplamıdır.

Hac m = İşlem M ktarı x İşlem F yatı

Örnek

Menkul Kıymet İşlem M ktarı İşlem F yatı Hac m(Tl)

GARAN Alış-Satış 5000 7 35000
THYAO Alış-Satış 3000 10 30000
EREGLI Alış-Satış 8000 9 72000
Toplam 16000 137000

Sayılar örnek teşk l etmes bakımından yazılmıştır.Gerçek

hac m tutarı ve f yatlar sürekl değ şkenl k göstermekted r.

Em rler n gerçekleşeb lmes ç n her em r kend s n n

karşısında ters b r em rle eşleşmel d r bu durumda hac m
oluşur.Kes nl kle alışların toplamı satışlara eş t olmalıdır.
36
Graf ksel Göster m

Trendler şlem hacm le mutlaka desteklenm ş

olmalıdır.Oluşan trendler şlem hacm nden bağımsız
oluşamayacaktır.B r trend n başlamadan önce hac m n
artması hatta d p noktalarda rekor hac mler n görülmes
normald r.Bunu tam ters düşüşler ç n de geçerl d r.Tepede
oluşan rekor hac ml düşmeler düşüş trend n n devam
edeceğ n göstermekted r.

37
Hareketl Ortalamalar
Hareketl ortalamalar trend tak pç s olarak kullanılan
öneml b r gösterged r ve tekn k anal zde sıkça
kullanılmaktadır.Göstergeler n temel n oluşturup en bas t
gösterged r aynı zamanda.Hareketl ortalamalar
f yatların nereye g deceğ hakkında b r yol göstermekten
z yade, gec kmel de olarak mevcut yönü göstermekte
b rçok yatırımcıya yol göstermekted r. Geçm ş f yatlara
dayalı b r gösterge olduğu ç n gec kmel d r.Hareketl
ortalamalar, nd katörler n çoğunda kullanılmaktadır.
Örnek vermek gerek rse;boll nger bantları,
Macd,stokast k ve supertrend g b nd katörler n
hesaplamalarında hareketl ortalamalar yer
almaktadır.Hareketl ortalamalar tek başlarına
kullanılab lecekler g b b rden çok hareketl ortalama
beraberce kullanılab lmekted r.

Hareketl ortalama, n tane f yatın ortalamasının

alınarak hesaplanan b r gösterged r.Örneğ n 10
per yotluk b r hareketl ortalama son 10 mum çubuğunun
kapanış f yatlarının ortalamasını yansıtır.

Yatırımcılar tarafından sıklıkla kullanılan bazı

hareketl ortalama kalıpları vardır. Bunlar genell kle;
5,8,13,21,34,55,100,200 g b . Bu kalıpların bazıları
kes şt kler noktalarda bazı anlamlar çermekte, lerleyen
sayfalarda örnekler n nceleyeceğ z.
38
Bas t Hareketl
Ortalama
Başlıktan anlaşılacağı üzere hesaplanması ve kullanımı
en bas t hareketl ortalamadır.Hesaplanışı oldukça
kolaydır.B r öncek sayfada verd ğ m z örneğ burada
tekrarlayalım.Hareketl ortalama, n tane f yatın
ortalaması alınarak hesaplanır.Yan graf ğ n üzer ne kaç
per yotluk b r ortalama yerleşt r lmek sten yorsa o kadar
f yatın ortalaması hesaplanır.10 per yotluk b r ortalama
se son 10 per yot formülün ç ne katılır.Graf k üzer nde
daha rahat anlayacağız.

Graf ğ m z n üzer ne ekled ğ m z 10 per yotluk hareketl

ortalama gec kmel de olsa trend n yönünü göster yor.F yat
ortalamanın üzer ne çıktığında al s nyal ,altına düştüğünde
se sat s nyal olarak yorumlanmaktadır.
39
Üssel
Hareketl Ortalama
Üssel hareketl ortalama, hareketl ortalamalar ç nde en
çok ve en sık kullanılan hareketl ortalamalardır.Hareketl
ortalamaların d ğer b r çeş d olan bas t hareketl
ortalamalara göre daha kes n s nyaller vermekted r. Ancak
hesaplanma şekl bakımından bakacak olursak daha zor ve
karmaşıktır.Üssel hareketl ortalama,bas t ortalama g b her
per yot ç n eş t olarak hesaplama yapmaz,son f yat ver ler n
öncel kl olarak hesaplayarak ortalamanın f yatlara
duyarlılığını arttırır.

Üssel hareketl ortalamanın,bas t hareketl ortalamaya

göre mum çubuklarına daha yakın olduğunu rahatlıkla
gözlemleyeb l yoruz.Her k örnekte 10 per yotluk
ortalamalar kullanılmıştır.
40
Hareketl Ortalama
Kes şme Örnekler
Hareketl ortalamalar le al ve sat s nyaller oluşab lmes
ç n k farklı yöntem mevcut.B r nc s f yatın ortalamanın
üzer ne çıkarak al s nyal oluşturması tam ters durumda sat
s nyal oluşturması durumu.İk nc s se k hareketl
ortalamanın b rb r n keserek al ve sat s nyaller
oluşturması.Kes ş m sağlayarak s nyal üreteb lmek ç n b r
kısa vadel ortalamaya ve b r adet uzun vadel ortalamaya
ht yaç vardır.Kısa vadel ortalama uzun vadel ortalamayı
yukarı yönde keserse al s nyal oluşur,aşağı yönde keserse
sat s nyal oluşur.Ş md graf ğ m zde nceleyel m.

Sat S nyal

Al S nyal

41
Hareketl Ortalama
Gümüş Kes ş m
Bazı kes ş mlere özel s mler ver lm şt r,bunlardan b r se
"Gümüş Kes ş m"d r.Gümüş kes ş m 50 per yotluk hareketl
ortalamanın 100 per yotluk hareketl ortalamayı yukarı yönlü
kesmes le orta vadel b r trend başlayacağı yatırımcılar
tarafından algılanmaktadır.

Al S nyal
Kısa per yolu ortalamanın uzun per yotlu ortalamayı kırması
le başlayan trend genelde b rçok noktada alım fırsatı
vererek yoluna devam eder.Yeş l renk le bel rlenen 50
per yotluk ortalama aynı zamanda destek görev ve yükselen
trend ç zg s görev görür.
42
Hareketl Ortalama
Altın Kes ş m
B r d ğer özel kes ş m se Altın kes ş md r 50 per yotluk
hareketl ortalamanın 200 per yotluk hareketl ortalamayı
yukarı yönlü kesmes le uzun vadel ve çok güçlü b r trend
başlayacağı yatırımcılar tarafından algılanmaktadır.Bu
yüzden altın kes ş m sm ver lm şt r.

Al S nyal
50 per yotluk ortalamanın 200 per yotlu ortalamayı yukarı
yönlü kes p b r trend başlatması örnek graf ğ m zde uzun
sürel b r trend göster yor.Kırmızı le göster len 200
per yotluk ortalama aynı zamanda f yatlara destek görev
görmekted r.
43
Hareketl Ortalama
Ölüm Kes ş m
Altın kes ş m n tam ters olan durumdur.Yatırımcıların sat
s nyal alması ç n kullanılır.50 per yotluk ortalamanın 200
per yotluk ortalamayı aşağı yönlü kırması le sat s nyal elde
ed l r.

Sat S nyal

44
Boll nger Bantları
Boll nger bantları John Boll nger tarafından 1980 yılında
gel şt r len, hareketl ortalamaların üst ve alt kısımlarına
yerleşt r len, tekn k anal zde sıklıkla kullanılan volat l te
bandıdır.Volat l te standart sapmaya bağlı b r değ şken
olup,volat l tedek yüksel ş veya düşüşler standart sapmayı
etk lemekted r.Volat l te yükseld ğ nde boll nger bantları
gen şleme hareket yapmakta,volat l te azaldığında se
boll nger bantları daralma hareket yapmaktadır.
Boll nger’a göre bantlar f yat hareketler n n %88-89’unu
tems l etmekted r.Bu sebeple boll nger bantlarının dışına
çıkan f yat hareketler n n olağan dışı olduğunu
bel rtmekted r. Tekn k olarak bakıldığında f yatlar üst banda
yakınsa f yatlar görecel olarak yüksek, f yatlar alt banda
yakınsa f yatlar görecel olarak düşük olarak
n telend r lmekted r.Boll nger bantlarında 2 farklı şek lde
s nyal alınmaktadır.B r nc yöntem göstergen n ortasındak
20 per yotluk bas t hareketl ortalamayı kullanarak
alınmaktadır.Bu s nyal bas t hareketl ortalama le nasıl
alınıyor se boll nger bantlarındada aynı şek lde
alınmaktadır.D ğer s nyal yöntem se alt ve üst bantları
kullanarak alınmaktadır.Boll nger bantlarına göre f yatlar
bant dışına çıkar se mutlaka çer ye dönmel d r.Bu yüzden
f yat alt banttan dışarı çıkarsa al s nyal ,üst banttan çıkarsa
sat s nyal n oluşturur.Unutulmaması gerek r k h çb r tekn k
anal z nd katörü tek başına anlamlı sonuçlar vermez.
Boll nger bantları da d ğer nd katörler le b rl kte
kullanıldığında anlamlı sonuçlar vereb lmekted r.
45
 Örnek graf ğ m zde boll nger bantlarının s nyal ürett ğ tüm
yöntemler göreceğ z.B r öncek sayfada
bel rtm şt k.Boll nger bantları k farklı şek lde s nyal
üretmekted r.B r nc yöntem 20 per yotluk bas t ortalamayı
kullanarak,d ğer yöntem se 2 l standart sapma olan alt ve
üst bantlar le s nyal üretmekted r.Bu graf ğ m zde verd ğ
s nyaller n tamamını göreceğ z.

Sat S nyal
F yat üst banttan
dışarıya çıktı düşüş
yönünde mutlaka
çer ye dönecekt r

Sat S nyal
Al S nyal
Ortalama
Ortalama
aşağı kırıldı
yukarıya kırıldı Al S nyal
Ortalama Sat S nyal
yukarıya kırıldı Ortalama
aşağı kırıldı

Al S nyal
F yat alt banttan
dışarıya çıktı.Mutlaka
çer ye dönecekt t

46
ADX Trend Gösterges
ADX,trend bel rleme amacıyla ya da öneml f yat
hareketler nden önce görülen yanlış s nyaller f ltrelemek
amacıyla kullanılan b r gösterged r.ADX, alım satım
s nyaller n üretmekten çok trend n varlığı konusunda b r f k r
ver r.F yat hareketler n n bel rl b r trend ç nde olup
olmadığını gösteren en y göstergelerden b r d r.
ADX, 0 le 100 arasında g d p gelen b r gösterged r.
20’n n altındak düşük değerler zayıf b r trende şaret eder.
40’ın üzer ndek yüksek değerler se güçlü b r trende şaret
eder.Bu gösterge, trend ayı ya da boğa p yasası olarak
bel rlemez, yalnızca trend n gücü hakkında f k r ver r.
Örneğ n 40’ın üzer ndek b r ADX değer güçlü b r yukarı
trende ya da aşağı trende karşılık gel yor olab l r.

47
Görecel Güç Endeks
RSI
Görecel Güç Endeks (RSI), lg l per yoddak kapanış
değerler n per yodun b r öncek kapanış değerler yle
karşılaştırarak hesaplanan b r nd katördür.F yat graf ğ le
RSI arasında uyumlu b r görünüm vardır. RSI nd katörü, kısa
sürede tepk vermes nden dolayı zaman zaman f yatlardan
önce hareket ett ğ görüleb lmekted r.Gösterge 30 ve 70
değerler arasında dalgalanır.30 değer n n altında aşırı
satım bölges n fade ederken trend n yukarı döneb leceğ n ,
70 değer üzer ndek hareketler aşırı alım bölges n fade
ederken trend n aşağı döneb leceğ s nyal n ver r.

Sat S nyal

Al S nyal

48
MACD
MACD gösterges trend tak pç s olan ve k farklı hareketl
ortalama le oluşan b r momentum nd katörüdür.Temel
olarak 26 günlük üssel hareketl ortalamanın 12 günlük üssel
hareketl ortalamadan çıkartılması le elde ed lmekted r.
MACD gösterges nde yer alan s nyal ç zg s se alış ve satış
s nyaller ç n tet kley c olarak kullanılmaktadır.MACD'n n
s nyaller hareketl ortalama kes şmes nde olduğu g b
oluşmaktadır.Hareketl ortalama le karıştırılmamalıdır.Macd
daha farklı hesaplanmaktadır.Kısa vadel ç zg ye
MACD,uzun vadel ye se s nyal ç zg s sm ver lmekted r.
S nyal ç zg s MACD ç zg s n yukarı keserse al s nyal ,aşağı
yönlü keser se sat s nyal oluşmaktadır.

Al S nyal
Sat S nyal
Yukarıya Kırıldı
Aşağıya Kırıldı

Al S nyal
Yukarıya Kırıldı

49
Stokast k
Stochast k gösterges ,seç len b r per yod ç n kapanış
f yatlarını günlük en yüksek ve en düşük sev yeler ne göre
ölçen ve f yatların dönüm noktalarını bel rten b r
gösterged r.Genell kle yatay ya da çok kuvvetl trend
göstermeyen p yasalarda başarılı sonuç veren b r
nd katördür.%K ve %D olarak bel rt len k ç zg den oluşur.
%K ana ç zg m zd r, %D se bunun hareketl ortalamasıdır.
2 farklı şek lde s nyal vereb lmekted r.İlk yöntem,%K ç zg s
%D ç zg s n n üstüne çıktığında alış , altına nd ğ nde satış
s nyal olarak değerlend r leb l r.İk nc yöntem,%K veya %D
ç zg s (20) sev yes n n altına n p tekrar (20) sev yes n n
üstüne çıkarsa alım s nyal ,%K veya %D ç zg s (80)
sev yes n n üstüne çıkıp (80) sev yes n n altına nerse satım
s nyal oluşturmaktadır.

Sat S nyal
Aşağıya Kırıldı

Sat S nyal
Aşağıya Kırıldı

Al S nyal
Yukarıya Kırıldı

50
Parabol c SAR
Parabol c SAR, genell kle kısa vadedek görünümü anal z
etmek steyen yatırımcılar tarafından kullanılan,ne zaman
alım ne zaman satım yapılacağı hakkında b lg veren b r
gösterged r.SAR, “Stop and Reverse” yan “dur ve ters
poz syon al“ anlamına gelmekted r.İnd katör graf k üzer nde
noktalarla göster l r.Eğer noktalar f yatların altında oluştuysa
al s nyal , f yatların üzer nde oluştuysa sat s nyal vermekted r.
Sonuç olarak noktalar graf ğ n üzer ndeyse alış yönündek
poz syon kapatılıp satış yönüne geç lmel d r.Noktalar
graf ğ n altında se satış poz syonları kapatılıp alış yönüne
geç lmel d r.

Sat
Sat

Al
Al

Al
51
 SuperTrend
Süper trend,adından da anlaşılacağı g b , ‘Süper Trend‘
f yatlar üzer nde ç z len, trendler tak p eden b r gösterged r.
Kullanımı kolaydır ve devam eden b r yön hakkında doğru b r
s nyal üret r.Çok fazla k ş tarafından b l nmese de tekn k
anal z araçları çer s nde yol göster c olab lecek ve kolay al
sat s nyaller üreten göstergeler arasındadır.Tekn k anal z
araçları ç nde süper trend n çalışma prens b aynı hareketl
ortalamalarda ve MACD’de olduğu g b trend tak p eden b r
gösterged r.Gösterge h sse senetler , emt alar, vadel şlemler
veya forex üzer nde ve ayrıca günlük, haftalık ve saatl k
graf klerde de kullanılab l r, ancak genell kle yatay-yana
doğru hareket eden b r p yasada başarısız olur.S nyal s stem
çok bas tt r eğer sat konumunda se f yat kırmızı ç zg n n
üzer ne çıktığında al durumuna döner.Sat s nyal ç nde tam
ters zlenmel d r.
Sat

Al 52
Formasyonlar
F nansal p yasalarda f yatlar her an değ şmekted r.Bununla
b rl kte f yatlar, b rçok defa b rb r ne benzeyen karakter st k
şek ller oluşturmaktadır. P yasa anal z,trend değ ş mler veya
devamı le f yatın gelecekte ne kadar olab leceğ hakkında
yatırımcıya f k r veren bu şek ller formasyon olarak
adlandırılır.Formasyonlar k ye ayrılır bunları,trend dönüş
formasyonları ve trend devam formasyonları başlıkları
altında nceleyeceğ z.

Dönüş Formasyonları
Trend n sonlanmakta olduğunu, f yatların destek ya da
d renç sev yes n kırması hal nde hareket n tam ters yönde
olacağını göster r. Trend sonunda görülen bu formasyonlar,
oluşum sürec nde ken trend yönünün değ şeceğ ne yönel k
s nyaller ver r.

Devam Formasyonları
Yükselen ya da düşen trend sırasında f yatlar zaman zaman
yön arayışına g rer ve p yasanın kararsız hareket ett ğ bu
dönemde alıcı ve satıcılar f yatlarda sıkışıklığa neden
olab l r. F yat sıkışıklığının trend yönünde geç lmes hal nde
trend n b r öncek yönde devam edeceğ n gösteren
formasyonlardır.

53
Omuz Baş Omuz(OBO)
Yükselen b r trend n sonlanmakta olduğunu gösteren trend
dönüş formasyonudur.3 tepeden oluşur ve baş kısmı ortada
olur.Sol omuz oluştuktan sonra f yatlarda çek lmen n
sonlandığı boyun sev yes nden gelen alımla f yatlar
yükselmeye yen den başlar ve sol omuz h zasını geçer. Bu
durumda da oluşan tepeye baş adı ver l r.F yatlar tekrar ger
çek lerek boyun h zasına ger gel r.Son kez f yatlarda b r
yüksel ş görülür ve bu yüksel ş de genell kle sol omuz
h zasında veya daha aşağısında olur.Burada da sağ omuz
oluşmuş olur.

54
Ters Omuz Baş Omuz
(TOBO)
Düşen b r trend n sonlanmakta olduğunu gösteren trend
dönüş formasyonudurDüşüş trend nde olup trend dönüşler nde
görülen b r formasyondur. F yatlar b r d p yaparak sol omuzu
oluşturur. Daha sonra b r yüksel ş yaşanır ve f yatlar bell b r
sev ye üzer ne çıkamayarak boyun sev yes n oluşturur.
F yatlar daha sonra b r kez daha düşerek daha önce oluşan
sol omuzu da aşağı kırarak b r d p daha yapar bu da BAŞ
bölümünü oluşturur. Son olarak b r yüksel ş daha yaşanır ve
sol omuz sev yes ne kadar yaşanacak düşüş hareket de sağ
omuzu oluşturur.

55
İk l D p
Öneml trend dönüş formasyonlarındandır, d renç sev yes n n
kırılması le yüksel ş trend n n başlayacağı yönünde
yorumlanır.F yatların aynı d p sev yeler n k kez test etmes
ve bu sev yelerde tutunması le oluşur. İşlem hacm lk d p
sev yede, k nc ye n speten daha yoğundur.İk l d p
formasyonunda d renç sev yes n n kırılması le f yatın d renç
ve d p sev yes boyu kadar yükselmes beklen r.

56
İk l Tepe
Öneml trend dönüş s nyaller arasındadır,destek sev yes n n
kırılması le düşüş trend n n başlayacağı üzer ne yorumlanır.
F yatların aynı d renç sev yeler n k kez test etmes ancak
kıramaması le oluşurlar. İşlem hacm lk tepede, k nc ye
n speten daha yoğundur.İk l tepe formasyonunda destek
sev yes n n kırılması le f yatın destek ve tepe sev yes boyu
kadar düşmes beklen r.

57
Çanak
Çanak formasyonu,düşüş trend dönüşler nde görülmekted r.
Çanak formasyonunda f yatlar d p çalışması yaparak b r süre
düşük şlem hacm le yatay b r sey r zler, lerleyen süreçte
düşük hac ml yüksel şler görülür ve f yatlar d renç sev yes ne
doğru yüksel ş eğ l m serg ler. F yatların d renç sev yes n
geçmes le formasyon tey t ed l r. F yatların düşmes le
artması doğru orantılı olmalıdır.Çanak formasyonda d renç
sev yes n n kırılması le f yatın d renç ve çanak d p sev yes
boyu kadar yükselmes yatırımcılar arasında beklen r.

58
Ters Çanak
F yatların z rve sev yeler nde daha çok görülmekted r. Ters
çanak formasyonunda f yatlar tepe çalışması yaparak b r
süre düşük şlem hacm le yatay b r sey r zler, sonrak süreçte
düşük hac ml düşüşler görülür ve f yatlar destek sev yes ne
doğru lerleme serg ler. F yatların destek sev yes n n altına
gelmes le formasyon tey tlenm ş olur. F yatların artması le
düşmes çanak formasyonunda olduğu g b s metr k
olmalıdır.Bu formasyonda destek sev yes n n kırılması le
f yatların d renç ve ters çanak tepe sev yes boyu kadar
düşmes beklen r.

59
Üçgen Formasyonları
Üçgen formasyonların çoğunlukla devam formasyonları
olarak karşımızı çıktığını görmektey z.S metr k,yükselen ve
alçalan olmak üzere üç farklı t p üçgenle karşılaşırız.F yat
graf kler n nceled ğ m zde çoğu yatırımcı ç n bu üçgenler
b rb r yle hemen hemen aynıdır ve sadece şek lsel olarak
farklılık göstermekted rler.Graf klerde çoğu zaman f yat
sıkışmaları le karşılaşırız.F yatlar bel rl alanlarda y ce
sıkışınca farklı görünümlerde üçgenler meydana
gel r.F yatların en yüksek ve düşük olduğu düzeylere trend
ç zg ler çek ld ğ takt rde bu ç zg ler b rb rler le neredeyse
b rleşen b r görüntü ortaya koymaktadır.Bu görüntüye
baktığımızda da adeta b r üçgen görmektey z.

Üçgenler hem yükselen hem de alçalan trendlerde

meydana gelmekted r.Yatırımcılar, f yatların formasyon
dışına çıkmasını bekler ve böylel kle g d şat hakkında
tahm nlerde bulunurlar.Dolayısıyla yatırımcıların yüksel ş
trendler esnasında f yatların tavan yaptığı noktalara,
alçalan trendler sırasında se d p noktalarına d kkat
etmeler nde fayda vardır.

60
S metr k Üçgen
Her yüksel ș hareket n n,b r öncek z rven n altında olması ve
her düșüș hareket n n d p noktasının b r öncek d p noktasının
üzer nde olması sonucu olușan formasyondur.Formasyonun
ortasından çek len trend ç zg s n n üst kısmı le alt ç zg s
arasında olușan şek l s metr k olduğu ç n“S metr k Üçgen
Formasyonu” adını almaktadır.S metr k üçgen formasyonu
f yatın g deceğ yönü bell etmekte zorlanır.Trend n yönünü
göreb lmek ç n formasyonun sona ermes n beklemek
gerekl d r.

61
Yükselen Üçgen
Yükselen üçgen formasyonunda üçgen şekl n n alt ç zg s
g tt kçe yükselen b r eğ me sah p olur.Yükselen f yat her d p
sev yes nde b r öncek d p sev yes ne göre daha yüksek b r
f yat oluşturur ve her sefer nde ger çek ld ğ nde aşağı yönlü
hareket n n boyutu azalır.Bu sayede g tt kçe daralan b r f yat
hareket oluşurmaktadır.Yükselen üçgen formasyonu hareket
kırıldığında,f yatın yukarı yönde hareket edeceğ ve yüksel ş
trend n n devam edeceğ düşünülür.Formasyonun tam olarak
gerçekleşt ğ nden em n olmak ç n, d renç ç zg s aşıldıktan
sonra hareket n devam ett ğ n n b r süre daha gözlemlenmes
gerekmekted r.

62
Alçalan Üçgen
Alçalan üçgen formasyonunda üçgen şekl n n üst ç zg s
g tt kçe düşen b r eğ me sah pt r.Düşen f yatlar her z rve
sev yes nde b r öncek z rve sev yes ne göre daha düşük b r
f yat oluşturur ve her sefer nde yukarı yönlü hareket n n
boyutu azalır. Bu sayede g tt kçe daralan b r f yat hareket
oluşturmaktadır. Alçalan üçgen formasyonu hareket
kırıldığında,f yatın aşağı yönde hareket edeceğ ve düşüş
trend n n devam edeceğ yatırımcılar tarafından düşünülür.
Formasyonun tam olarak gerçekleşt ğ nden em n olmak ç n,
destek bölges aşağı yönlü kırıldıktan sonra hareket n devam
ett ğ n n b r süre daha gözlemlenmes gerekmekted r.

63
Bayrak Formasyonu
(Flama)
Bayrak formasyonu kısa vadel ve trend n devam ett ğ
formasyon oluşumlarıdır.Bayrak formasyonu le flama
formasyonu b rb r ne çok benzerler.Kısaca tanımlamak
gerek rse,sert b r yukarı hareket nden sonra,kısa vadel b r
düzeltme oluşması ve bu graf ğ n şekl n n bayrağa
benzemes d r.Formasyonunun oluşumunda lk hareket sert b r
yukarı hareket sonucu oluşur ve bu bayrağın d reğ n
oluşturur.G r ş s nyal ,bayrak oluşumunun üst noktası kırıldığı
anda gel r.Bu sev yede hac mlerde gözle görünür oranda
artış meydana gel r.Hedef f yat sev yes genelde,bayrak
d reğ n n başlangıç noktası le bayrağın oluştuğu kısım
arasındak fakın,bayrak oluşumu tamamlanıp yukarı harekete
başlandığı noktaya eklenmes yle bulunur.

64
Ell ot Dalga Teor s
Ell ot Dalga Teor s , Ralph Nelson Ell ot’un, k tle hareketler n n
tekrar eden dalga formasyonlarını nceleyerek tahm n
yürüttüğü b r teor d r. Ell ot, evren oluşturan tüm s stemler g b ,
p yasa hareketler n n de doğa yasaları doğrultusunda ve
bel rl sınırlar ç nde hareket ett ğ n kabul etm ş ve bu
araştırmalarına dayanarak Ell ot anal z s stem n gel şt rm şt r.

Dalga teor s ne göre p yasa her hareket n bel rl b r nedenle

yapmakta ve oluşan hareket kend nden sonrak hareketler
etk leyeb lecek öneml ver ler oluşturmaktadır.
Yatırımcılar verd kler her şlem kararında daha öncek ve
mevcut şlemlerden etk len rler böylece şlem n kend s de b r
sonrak hareket teşv k eder.P yasadak gel şmeler bell b r
zaman d l m nde bel rl b r formasyon oluşturur. Bu tür
formasyonların zamanla tekrarlanab lme özell ğ gelecek
hareketler önceden tahm n edeb lme fırsatları vermekted r.

P yasalar kend özell kler ne sah pt r ve p yasadak değ ş mler

her zaman aynı yönde olmaz. Gel şmeler sürekl aynı
doğrultuda değ ld r. Fakat, f yat değ ş mler her zaman net b r
yapısal düzen korur. Bu düzen “dalga düzen ” d r. Dalgalar
bel rl yöne sah p hareket formasyonlarıdır.

65
 F nansal p yasalarda f yat değ ş mler tamamlandığında 5
dalgadan oluşan b r graf k oluşur. Bu dalgaların 1, 3 ve 5
rakamlarıyla şaretlenm ş olan 3’ü ana trend yönünde hareket
eder ve bu dalgaların arasına k düşüş hareket g rer. Düşüş
hareketler 2 ve 4 rakamlarıyla şaretlen r. Hareket ve aks
hareket dalgaları b rl kte Beş Dalga Model den len b r dalga
formasyonu oluştururlar.

66
Mum Formasyonları
Yatırımcıların b r graf k üzer nde kullanab leceğ çok
sayıda mum formasyonu bulunmaktadır. Bunlar kısa,orta ve
uzun vadel poz syonlarda alım satımlar ç n kullanılab l r.
Bazı mum formasyonları alıcılar ve satıcılar arasındak
denge hakkında b lg sağlarken bazıları dönüşü, devamlılığı
ya da kararsızlığı göster yor olab l r.Mum formasyonlarının
kend başlarına b r al ya da sat s nyal olmadığını b lmem z
öneml d r.Dolayısıyla bu formasyonları b r ön nceleme
olarak değerlend rmek her zaman ç n daha faydalıdır.Bu
nceleme, graf k üzer ndek tekn k formasyonu ya da daha
gen ş çapta p yasa koşulları ve d ğer faktörler bel rlemek
açısından öneml olab l r.Tüm tekn k anal z araçlarında
olduğu g b mum formasyonları da d ğer tekn klerle
b rleşt r ld ğ nde faydalı hale gel r.Bu tekn kler n arasında
ler de bahsedeceğ m z,Trend Ç zg ler , Hareketl
Ortalamalar, Görecel Güç Endeks (RSI), Stokast k ,Boll nger
Bantları,ya da formasyon oluşumları g b g b tekn k anal z
yöntemler de dah l ed leb l r.

67
Mum Çubukları
Graf k t pler bölümümüzde mum graf kler ne değ nm şt k.Bu
bölüme başlamadan önce b r kez daha mum graf kler
sayfasını okumanız tavs ye ed l r.

Mum çubuklarının k öneml kısmı vardır.Bunlar,gövde ve

ğne/kuyruk kısımlarıdır.Mum gövdes b r sütun mum g b
görünür ve kuyruk da mumun f t l g b görünür.Kuyruk,
gövden n her k yönünde, yukarı veya aşağı yada bazen her
k uca da uzanab l r.Genel olarak b r mum graf ğ şöyle
görünümekted r.
Yüksek Yüksek
Kapanış Açılış

Açılış Kapanış

Düşük Düşük
68
Doj Mumları
P yasalarda kararsız zamanlar oluşab l r.Bu zamanlarda
doj mumları le sıklıkla karşılaşmaktayız.Açılış ve kapanış
f yatının aynı olması ya da b rb r ne çok yakın olması
durumunda oluşan mumlara doj denmekted r.F yat
bel rlenen per yot boyunca açılışın üzer ne yada altına
hareket edeb l r fakat per yot sonunda kapanış açılışa yakın
b r f yatla gerçekleş r.Dolayısıyla doj ,alım ve satım güçler
arasındak b r kararsızlık noktasını göstereb l r.
Aşağıda doj mum çubuğunu görmektey z.

Yüksek

Açılış ve Kapanış

Düşük

69
Çek ç
Çek ç mumlar,trend n d p sev yes nde ya da b r düşüş
trend nde oluşmaktadır.Çek ç mumun gövdes kısadır ve
kuyruğu tam ters ne,uzundur.Bu görüntüsüyle çek ce
benzemekted r.Çek ç,satıcıların f yatları aşağı çekt ğ n
göster yor aynı zamanda trend dönüşünün lk s nyaller n
ver yor olab l r.Burada trend n yükseld ğ n doğrulayab lmek
çok öneml d r.Bu nedenle d kkatl olunması ve şlem hacm n n
kontrol ed lmes çok öneml d r.

70
Ters Çek ç
Ters ne çek ç olarak da b l n r,çek ç formasyonuna çok
benzerd r fakat uzun f t l gövden n altında olmak yer ne
üstünded r.Ters çek çler n,çek çlerden farkı düşüş trend n n
artık esk s kadar etk l olmadığını ve yüksek f yat
denemeler n n yapıldığının gösterges d r.

71
Asılı Adam
Asılı adam,çek ç mum formasyonunun ayı p yasasındak
karşılığıdır.Yükselen trend n z rves nde yer alır, küçük b r
gövdeye ve uzun b r alt f t le sah pt r.Alt f t l büyük b r satışın
gerçekleşt ğ n fakat alıcıların f yatları yükseltt ğ n göster r.
Bu durum d kkate alındığında,uzun b r yüksel ş trend n n
ardından gelen büyük satış,yükselen trend n yakın zaman
ç nde sona ereb leceğ yönünde b r uyarı olab l r.

72
Kayan Yıldız
Kayan yıldız formasyonu,asılı adama çok
benzemekted r.Aralarındak fark mum çubuğunun ğnes
yukarı doğru uzanmaktadır.Bu farklılık yüksel ş trend n n
devam edeb leceğ n ,alıcıların kuvvetl olduğunu ve trend
dönüşü ç n d kkatl olunması gerekt ğ n göstermekted r.

73
Yutan Boğa
Yutan Boğa formasyonu,b r düşüş trend ç nde oluşan
kend s nden önce gelen daha küçük b r kırmızı mumu
tamamen ç ne alan büyük b r yeş l mum le tanımlanır.Bu
yeş l mumun kırmızı mumun kuyruğunu tamamen ç ne alması
şart değ ld r,sadece mumun kend s n tamamen ç ne alması
yeterl d r.Bu öneml b r d p dönüş s nyal olarak yorumlanır.

74
Yutan Ayı
Yutan Ayı formasyonu,b r yüksel ş trend ç nde oluşan
kend s nden önce gelen daha küçük b r yeş l mumu tamamen
ç ne alan büyük b r kırmızı mum le tanımlanır.Bu kırmızı
mumun yeş l mumun kuyruğunu tamamen ç ne alması şart
değ ld r,sadece mumun kend s n tamamen ç ne alması
yeterl d r.Bu öneml b r tepeden dönüş s nyal olarak
yorumlanır.

75
Tweezer D p
Tweezer D p formasyonunda,yutan formasyonda olduğu
g b b rb r nden farklı k ayrı mum yer ne renkler har ç
b rb r le tıpatıp aynı k adet mum bulunmaktadır.D p
kısımda oluşan formasyon artık satış gücünü kaybederek
b r dönüşe hazırlandığını fade etmekted r.P yasalarda
sık rastlanmayan formasyon oluştuğu zamanlarda başarılı
olduğu gözlemlenmekted r.

76
Tweezer Tepe
Tweezer Tepe formasyonu,d p formasyonunun ters
oluşumu durumundadır.Tepede oluşan formasyon artık alış
yönündek gücünü kaybederek b r dönüşe hazırlandığını
fade etmekted r.P yasalarda sık rastlanmayan d p
formasyonunda olduğu g b oluştuğu zamanlarda başarılı
olduğu gözlemlenmekted r.

77
Haram Boğa
Haram boğa formasyonu,uzun kırmızı b r mum ve tak p
eden daha küçük yeş l b r mumdan oluşmaktadır.Yeş l
mumun tamamı ve kuyruğu kend s nden önce gelen kırmızı
mumun gövde aralığı ç nde olmalıdır.Haram boğa k ya
da daha fazla gün ç nde ortaya çıkar,satışların
yavaşladığını ve sona yaklaşmakta olab leceğ n
gösteren b r formasyondur.

78
Haram Ayı
Haram Ayı formasyonu,boğa formasyonunun ters d r.
Uzun yeş l b r mum ve tak p eden daha küçük kırmızı b r
mumdan oluşmaktadır.Kırmızı mumun tamamı ve kuyruğu
kend s nden önce gelen yeş l mumun gövde aralığı ç nde
olmalıdır.Haram ayı k ya da daha fazla gün ç nde
ortaya çıkar,alışların yavaşladığını ve sona yaklaşmakta
olab leceğ n gösteren b r formasyondur.

79
Üç Beyaz Asker
Üç beyaz asker formasyonu,her b r kend s nden b r
öncek mumun gövde aralığında açılan ve bu mumun en
yüksek noktasını aşan b r noktada kapanış yapan arka
arkaya üç yeş l mumdan oluşur.Devamlılık ya da olası b r
trend değ ş m ht mal n bel rlemek ç n mumların boyutu
ve kuyruklarının uzunluğu kullanılab l r.

80
Üç S yah Karga
Üç s yah karga formasyonu,kend nden öncek mumun
gövde aralığında açılan ve bu mumun en düşük noktasının
altında b r noktada kapanış yapan arka arkaya üç kırmızı
mumdan oluşur.Üç beyaz asker n ayı p yasasındak
karşılığıdır.Devam eden satışların f yatı aşağı çekt ğ n
gösterecek şek lde bu mumlarda uzun üst kuyruklar
olmamalıdır. Devamlılığı bel rlemek ç n mumların boyutu
ve kuyrukların uzunluğu kullanılab l r.

81
İşlem Örnekler
Bu bölümde daha önceden öğrend ğ m z nd katörler le
b rl kte örnek şlemler ve stratej ler öğreneceğ z.İnd katör
ler n beraberce kullanılarak şlemlere g r ş ve çıkış yönünde
s nyaller nasıl oluşturduğunu, nd katörler n orj nal haller
dışında nasıl k ş sel hale get r leb ld kler n de öğreneceğ z.
Kullanacağınız ver platformu her neres olursa olsun buradak
örnekler ve stratej ler uygulayab l rs n z.Örnekler n tanıtım
larında hang stratej n n kaç saatl k per yotlarda başarı
sağladığı bel rt lm şt r.Bu örnekler uygulayarak yada
kend n ze uygun hale get rerek rahatlıkla kullanab l rs n z.
Burada ver len s stemler kalıp yada kural değ ld r.
Anlatılmak stenen sadece tek b r nd katöre bakılarak
şlem kararı ver lmemes ,b rden çok nd katörün beraberce
kullanılarak s z yatırımcılara daha doğru ve tutarlı s nyaller
üretmen n, şlemler n zde karlılık oranlarınızı arttırmanın
yollarından b r d r.İlerleyen sayfalarda stratej ler n ayrıntılı
anlatımı le b rl kte graf kler n nceleyeceğ z.

82
Ema+Stochast c+Rsı
Zaman Aralığı
1 Gün
Kullanılan İnd katörler
Ema 150
Stochast c 8,3,3
Rsı 7
Poz syona G r ş
F yat Ema 150'n n üstünde ve Rsı 30 sev yes n n altında
yada dönüş sev yes nde olduğu anda Stochast c -K% ç zg s
D% ç zg s n yukarı kesmel ve 30 sev yes n n altında olmalı.

83
Üçlü Ema
Zaman Aralığı
4 Saat ve Üstü
Kullanılan İnd katörler
Ema 13
Ema 21
Ema 100
Poz syona G r ş
Ema 13 öncel kle Ema 21 ardından Ema 100'ü yukarıya
kesmes gerekmekte.Bunlar sağlanırken Ema 21 Ema 100'ü
yukarıya kesm ş olması gerekmekted r.Ema 13,Ema 21'
aşağıya kest ğ zaman çıkış yapılab l r.

13 Ema F yat ortalamanın

21 Ema altına kırınca
çıkılab l r.
100 Ema

G r ş Noktası
84
Rsı+Boll nger Bantları
Zaman Aralığı
15 ve 30 Dak ka
Kullanılan İnd katörler
Rsı 10
Boll nger Bantları Orj nal

Poz syona G r ş
Rsı değer 70' n üzer nde olmalı ve f yat Boll nger
Bantlarının hareketl ortalamasını yukarı kesm ş olmalı.
İşlemler n çok hızlı b r şek lde gerçekleşt r lmes gerekt ğ
ç n sürekl poz syon tak p ed lmel ve canlı ver ye ht yaç
duyulmaktadır.

85
Macd+Parabol cSar
Zaman Aralığı
4 Saat ve Üzer
Kullanılan İnd katörler
Macd
Parabol c Sar

Poz syona G r ş
Macd s nyal ç zg s yukarı kırılmalı aynı anda Parabol c Sar
nd katörünün noktaları alta geçm ş yan alım yönünde
s nyal ver yor olmalı.Trend tak b ç n uygun b r s stemd r.

86
2'l Boll nger Bantları
Zaman Aralığı
15 ve 30 Dak ka
Kullanılan İnd katörler
Boll nger Bantları Std Sapma 2
Boll nger Bantları Std Sapma 3
Poz syona G r ş
Graf ğe 2 adet Boll nger Bantları eklenmel d r.Bantlardan
b r 2,d ğer se 3 standart sapmaya sah p olmalıdır.
F yatlar b r nc bandın aşağıdan dışına çıkıp k nc banda
değ yor yada çok yaklaşıyorsa f yatlar b r nc bandın
çer s ne döneceğ ç n alım s nyal oluşturmuş olurlar.
Çok kısa sürel ve çok r skl b r şlemd r.Her zaman olumlu
sonuçlar vermeyeb l r.Mutlaka tecrübe ed lmes gerekl d r.

87
SuperTrend+Rsı
Zaman Aralığı
4 Saat ve Üzer
Kullanılan İnd katörler
SuperTrend
Rsı 7
Poz syona G r ş
Rsı ç zg s 70 üzer ne çıktığında SuperTrend nd katörü alım
poz syonunda olmalı.Rsı 70 sev yes n n altına kırana kadar
poz syon taşınab l r.Rsı aşağıya kırıldığı zaman şlemden
çıkılab l r.Kısa vadel trade şlemler ç n güvenl g r ş ve
çıkışlar üretmekted r.

88
Renko Graf kler+Macd
Zaman Aralığı
Günlük
Kullanılan İnd katörler
Renko Graf kler
Macd
Poz syona G r ş
Renko tuğlalar ayı p yasasından boğa p yasasına geçm ş
olmalı ve en az 2 adet yeş l tuğla oluşması gerekmekted r.
Bu şartlar sağlandığında Macd'n n alış yönünde s nyal
vermes yeterl d r.Orta ve uzun vadel trend tak b ç n
uygundur.

89
Renko Graf kler+Ema
Zaman Aralığı
Günlük
Kullanılan İnd katörler
Renko Graf kler
Ema 21
Poz syona G r ş
Bu s stem Renko graf kler n Macd le kullanımına çok
benzerd r.Fakat bu s stem şlemler n daha güvenl yapmak
steyen yatırımcılar ç n uygundur.F yatlar Ema 21' yukarıya
kırdığı zaman şleme g r leb l r.

90
Macd+Rsı
Zaman Aralığı
4 Saat ve Üzer
Kullanılan İnd katörler
Macd
Rsı
Poz syona G r ş
Rsı ç zg s 30 sev yes n n altından yukarıya doğru kırılmalı
yada 30 sev yes nden dönüş yapmalıdır.Aynı zamanda
Macd yukarı kırılıp alım yönünde s nyal vermel d r.Orta
vade ç n güvenl g r ş yapılmasını sağlayan b r yöntemd r.

91
He k nAsh +Macd
Zaman Aralığı
Haftalık ve Aylık
Kullanılan İnd katörler
He k n Ash Mumları
Macd
Poz syona G r ş
He k n Ash Mumları,graf kler tem zleyerek trend görünümler n
daha sağlıklı ortaya çıkarttığı ç n b r trend gösterges olan
Macd le beraber mükemmel çalışmaktadır.Özell kle haftalık
ve aylık uzun vadede har ka sonuçlar ortaya çıkartmaktadır.
İşleme g rmek ç n Macd'n n yukarı kırması yeterl d r.

92
R sk Yönet m
En çok göz ardı ed len aynı zamanda en öneml konulardan
b r r sk yönet m d r.R sk yönet m b lg s olmayan k ş ler çok
kolay b r şek lde paralarını ve ps koloj ler n kaybedeb l yorlar.
F nansal p yasalarda r sk ned r? Cevabı bas t tab k paranızdır.
Borsa b r t carett r. T caret n ana amacı se para kazanmak ve
sermayey büyütmekt r. Sermaye b terse t caret b ter ve flas
gerçekleş r. Borsada sermayen n b t ş se oyun dışı kalmaktır.
Eğer buraya kadar sıkılmadan okumayı başardıysanız s zlere
örnek olarak verd ğ m z stratej lerden en az b r n ben msem ş
ve b r kaç şlem yapmış olma ht mal n z yüksek.Bu s stemlerden
b r tanes n seçm ş olalım.S stem m z şlemler n %70 l k kısmını
başarı le kalan %30 luk kısmı se zararla kapattığını varsayalım
Hang şlem n %30 kısmında kalacağını b lemey z.Sermayen z n
ve ps koloj n z n bu kısmı kaldırması lazımk , ger ye kalan %70
kısmında şlemler başarıya ulaştıralım.Kayıplar her zaman
m n mumda tutulmalı mutlaka stop-loss uygulanmalıdır.
Zarardak poz syonlar ısrarla taşınmaya devam ed lmemel d r.

93
Aşağıda k adet r sk senaryosu ver lm şt r.Alacağımız r ske göre
sermayem z n ne kadar er yeceğ n görmüş olacağız.

1.Senaryo
İşlem Toplam Alınan Kayıp Kalan
Sayısı Sermaye R sk Sermaye

1 10.000 %5 500 9.500

2 9.500 %5 475 9.025
3 9.025 %5 451 8.574
4 8.574 %5 428 8.146
5 8.146 %5 407 7.739
6 7.739 %5 387 7.352
7 7.352 %5 368 6.984
8 6.984 %5 349 6.635
9 6.635 %5 331 6.304
10 6.304 %5 315 5.989

94
 2.Senaryo
İşlem Toplam Alınan Kayıp Kalan
Sayısı Sermaye R sk Sermaye

1 10.000 %10 1.000 9.000

2 9.000 %10 900 8.100
3 8.100 %10 810 7.290
4 7.290 %10 729 6.561
5 6.561 %10 656 5.910
6 5.910 %10 591 5.319
7 5.319 %10 532 4.787
8 4.787 %10 479 4.308
9 4.308 %10 431 3.877
10 3.877 %10 388 3.489

95
 İlk senaryoda aldığımız %5 r sk sermayem z n yaklaşık %40
kısmını er tt . Tekrar en baştak sermayem ze dönmek ç n
yaklaşık %70 kazanç sağlamak zorundayız. Fırsatlar güzel
değerlend r l rse oyunda kalab lmek ç n halen şansımız
yüksek.İk nc senaryoda se paramızın büyük kısmını yan %65
kısmını kaybett k.Bu kayıpları telaf ed p p yasaya döneb lmek
neredeyse mkansızdır.Bunun ç n se %190 kazanç sağlamamız
gerek yor.Bu yüzden stop-loss emr n n önem n b r kez daha
anlıyoruz.

Kazanç durumu,kayıplar kadar kr t k.Her kayıp poz syon ç n

daha fazla kazanç dolayısıyla başarılı şlem olması gerekmekte.
Burada r sk kazanç oranları y hesaplanmalı.Genelde bu oran
1'e 3 olarak uygulanır.Yan r ske ed len her b r m ç n karşılığında
3 b r m kazanç sağlanmalı bu şek lde sermayeden kayıplar
çok daha hızlı şek lde toparlanmalıdır.İz süren stop yöntem le
poz syon hedefler daha yüksek sev yelere taşınab lmekte
dolayısıyla erken poz syondan çıkma durumları yaşanmamakta.

Poz syon açılırken sermayen n tamamı le açılmamalı,g r lecek

m ktar 4'e bölünmel d r.F yatların düştüğü durumda mal yet
düşürmek ç n yada yüksel şlerde daha güvenl poz syonlar
alab lmek ç n çok öneml d r.H sse senetler nde şlem açılırken
poz syon m ktarı kadar aynı anda altın yada döv z poz syonu
açılmalıdır.Bu h sse sened poz syonlarında terste kalındığında
b r s gorta g b yatırımcıları kurtarab lmekted r.

96
Yatırımcı Ps koloj s
Bu bölümde yatırımcıların ps koloj ler le lg l b lg ler öğrene
ceğ z.Özell kle Türk yatırımcılarının ps koloj ler n göreceğ z.
Ülkem zdek yatırımcılar genelde kısa vadel al-sat le kazanç
sağlama eğ l m nded r.Bunu sadece yatırımda görmüyoruz.
Hayatın her yer nde kısa yoldan,hemen kazanç sağlamak
steyen b r m llet z.

Ülkem zdek yatırımcıların sayısı genelde p yasalar yükseld ğ

zaman artışa geçmekted r.Yan b rçok yatırımcı menkul kıymet
yüksek f yattan satın almaktadır.Bu süreçte k ş ler,p yasalar
rall yaptığı ç n para kazanırlar ve bu ş çözdükler n ve artık
ustası olduklarını söylerler.P yasalar ters dönmeye başladığında
se borsanın kumar olduğunu söyley p maceraları son bulur.

İstat ksel olarak Türk yatırımcıların %90'ı p yasalarda al-sat

yaparak sermayeler n er t yorlar.Sadece %10'luk b r kısım akıllı
ve b l nçl olarak yatırımlarını yapıp sermayeler n büyütüyor.
Bu durum hem p yasalara da r eğ t m almamak hemde etraftan
duyulan tüyolar sayes nde gerçekleş yor.B rçok k ş çevres nden
aldığı tüyoların kurbanı oluyor.Sosyal medya konusu se çok
daha sıkıntı b r durum.İnsanlar bulup güvend kler daha doğrusu
güvend kler n zannett kler b r s n tak p ed p onun al yada sat
demes yle şlem yapıyor.Bu k ş ler yatırımcılara öyle b r baskı
yapıyork ,acele ed n fırsat kaçıyor,bal nalar el m zden alacak
g b baskılarla nsanları kandırıp graf ğe b le bakacak fırsat
bırakmıyorlar ve nsanlar tavandan alım yapıyorlar.
97
 Hang yönden bakılırsa bakılsın tüm araçları yatırım amacı
le kullanmamız gerek yor.Unutulmamalıdır k ş en büyük yatırımı
b lg le kend s ne yapar.Öğrenmek ömür boyu devam eder.

P yasaların zorluklarına ve dalgalanmalarına karşı her zaman

ps koloj k olarak güçlü durmalıyız.Kend stratej ler n ze sağdık
kalarak uzun vadede kazanç sağlamanız zor değ l.P yasalarda
para kazanamayanların büyük çoğunluğu stratej ler olmayan
nsanlardır.Bunun ç n çok zek olmaya gerek yoktur."Planı olan
b r aptal,planı olmayan b r dah y yener."d yor Warren Buffett.
Stratej yatırım dünyasında herşeyd r.Başarılı yatırımcıların
başarılı stratej ler vardır.Dünyanın en büyük yatırımcılarını
nceled ğ n zde h çb r zaman kend yöntemler n terk etmezler
ve bu sayede p yasalardak dalgalanmalarda pan klemezler.

Sorun yaşadığımız noktalardan b r se yatırım aracına aşık

olmak.Bunu daha çok spor h sseler nde yada yaşanan şeh rdek
şletmelerde görüyoruz.Evet b r takımı destekleyeb l rs n z.Bu
normal b rşeyd r fakat takımların sport f başarısı değ l ekonom k
başarısı öneml d r yatırım dünyasında.Bazı yatırımcılar takımının
h sseler n satın alarak takıma katkı sağladığını zanned yor.
Zarar etseler b le bunu düşünmüyorlar.Amaç para kazanmak
h çk mseye yada h çb r ş rkete destek olmak değ l.Fırsat nerede
se orada olmalısınız bunu yaparken kumar mantığından uzak
kalmalısınız.

Her zaman stratej n z uygulayarak uzun vadede kazanmayı

hedefley n bu şek lde kend n z daha rahat h ssedeceks n z.

98
Tavs yeler
Bu k tap le temelden başlayarak b rçok tekn k anal z konusu
öğrend k.Temel kavramlar,trendler,destek ve d renç,stop-loss,
nd katörler g b konulara değ nd k.Bu konular hakkında çeş tl
örnekler verd k.S z değerl okuyuculara tavs yeler m şunlardır;
Her zaman öğrenmeye devam ed n,tekn k anal z yöntemler
sürekl gel şmekted r.S zler bu gel ş me ayak uydurmalısınız.
Kurduğunuz s steme sadık kalın,sürekl s stem değ şt rmey n.
S stem n z n eks kl kler n g der p mükemmelleşmeye çalışın.
Çok sık yatırım aracı değ şt rmey n,her gün farklı h sselerde
şlem yapmayın.Stratej n z le en y g r ş ve çıkış s nyaller n
yakalayın.Her zaman şlem yapmak zorunda değ ls n z gerekt ğ
zaman p yasadan uzaklaşmayı,kend n ze ve çevren ze zaman
ayırmayı sakın unutmayın.S z gece rahat uyutacak yatırımları
yapın.Yastığa baş koyduğunuzda sabah kaçtan açılacak g b
dertler n z olmasın.Asla ama asla s z üzecek kadar b r m ktarı
p yasalara bağlamayın,eğer ht yacınız olan b r para se örnek
maaşınız bunlar le şlem yapmayın.Borç alarak,kred çekerek
yada aracı kurumdan kred alarak yatırım yapmayın üzücü
durumlar yaşanmasın.Her zaman poz t f kalın ve uzun vadeye
odaklanın.Unutmayınk gerçek yatırımcılar her zaman uzun
vadede kazançlar sağlamaktadır.Bu k tap s zler n vereceğ
tavs yeler le gel şecek ve yen güncellemeler s zlere her zaman
ücrets z olarak gönder lecekt r.

99