PROIZVODNI STROJEVI

STROJEVI,
ALATI I NAPRAVE
prof. dr. sc. Zoran Jurković
 PREGLED TEMA

Uključuje slijedeća potpoglavlja:

| Glavne karakteristike tokarilica i osnovni tipovi obrade

| Osnovna podjela tokarilica:
tokarilica:
| Horizontalne
| Vertikalne
| Stezanje alata i obradaka na tokarilicama (revolver glave
glave,, nosači
šipki,, pomična puša
šipki puša,, konjić
konjić,, lineta
lineta))
| Višesuportne tokarilice
| Viševretene tokarilice i tokarilice sa suprotnim vretenom
| Laboratorijska tokarilica CNC TU360 – ”Prvomajska”

2
 GLAVNE KARAKTERISTIKE TOKARILICA I
OSNOVNI TIPOVI OBRADE
Tokarenje je vrsta obrade na tokarilicama rotacijskih dijelova.
Ovisno o načinu stezanja mogu se obrađivati i dijelovi koji nisu simetrični
(koljenasto vratilo).
Glavno gibanje (kružno) ostvaruje obradak stegnut u steznu glavu, u
slučajevima pogonjenih alata može biti glavno kružno gibanje alata.
alata
Pomoćno gibanje je translacijsko i izvodi ga alat. Kvaliteta obrađene površine
kreće se od N4 kod završne fine obrade.
Osnovne operacije
O ij koje
k j se mogu izvesti
i i na tokarilicama
k ili ovisno
i o korištenim
k iš i
alatima su:
y Uzdužna vanjska i unutarnja obrada Osnovne operacije na tokarilicama
y Č
Čeona uzdužno
d ž I d skošenja
Izrada k š j

y Odrezivanje
y Zabušivanje i bušenje čeono konusno profilno

y Profilna obrada (kugla,

(kugla utora)
y Narezivanje i urezivanje navoja
proširivanje bušenje
odsijecanje izrada
rovašenje
navoja

3
Tema 4 – Glavne karakteristike tokarilica i osnovni tipovi obrade
 KOORDINATNI SUSTAVI NA A.S.
ISO R841 definirao je pravac za glavne osi X, Y, Z na temelju pravila “desne
ruke”. Također i rotacijske osi A, B, C (pozitivan smjer kazaljke na satu) su
definirane preko g glavnih osi. Eventualna odstupanja j od navedenog g kao razlog g
mogu imati olakšanje kod programiranja.
Z-os (pozitivno usmjerenje od radnog vretena prema van) predstavlja os radnoga
vretena (tokarilice, glodalice), dok smjer pozitivnog dijela X-os kod tokarilica ovisi
o smještaju nosača alata (sa prednje ili zadnje strane).
strane) Y-os (uglavnom kod
glodalica) predstavlja pravac gibanja stola. Bez znanja o postavkama osi na
stroju nije moguće programirati stroj.

Koordinatni sustav A.S. po ISO R841

4
Tema 4 – Koordinatni sustavi na A.S.
 OSNOVNA PODJELA TOKARILICA

Prvi strojevi koji su se uopće pojavili bile su tokarilice nastale iz potrebe za

obradom dijelova kružnog poprečnog presjeka (Watt-ov parni stroj). Do danas
područje
j A.S. se intenzivno razvijalo
j u konstrukcijskom
j i upravljačkom
j dijelu
j
pa shodno tomu postoje i različite podjele tokarilica. Osnovna podjela tokarilica
prema položaju radnog vretena (konstrukcijski) može se svesti na:

y Horizontalne (horizontalno radno vreteno) i

y Vertikalne tokarilice (karusel tokarilice)
| Jednostupne i
| Dvostupne

Prema načinu upravljanja:

y Klasične tokarilice
y Kopirne
y Poluautomatske
y Klasične automatske
| Jednovretene
| Viševretene
y Ciklusne tokarilice
y NC/CNC

5
Tema 4 – Osnovna podjela tokarilica
 KLASIČNA TOKARILICA
nosač alata suportna ploča
ručice za izbor čvrsta
broja okretaja stezna glava
lineta
pomična konjić ili jahač
lineta
prijenosnik
za glavna
gibanja
klizne staze

prijenosnik navojno
za posmična vreteno
gibanja vučno
vreteno

uključna
osovina

rućice za
definiranje
komanda
automatskog
automatskog
posmaka i
korito rashladnog k
posmaka
koraka postolje
sredstva ključna ploča
navoja
UNIVERZALNA TOKARILICA TNP-160A “PRVOMAJSKA”

6
Tema 4 – Osnovna podjela tokarilica
HORIZONTALNA TOKARILICA

+X

C +Z

7
Tema 4 – Osnovna podjela tokarilica
VERTIKALNA TOKARILICA

X
W
Z

Jednostupna vertikalna
tokarilica

8
Tema 4 – Osnovna podjela tokarilica
STEZANJE ALATA I OBRADAKA NA TOKARILICI

a.) primjenom
Konjić
tokarskog srca
Tokarsko Ob d k
Obradak
i šiljka konjića a.))
srce
Stezne čeljusti

Obradak
b.) stezna glava

c ) elastična stezna
c.)
čahura b.)

Obradak
c.) Elastična stezna čahura
Obradak
Planska ploča

d.)) p
planska p
ploča Čeljusti
j
d.)

9
Tema 4 – Stezanje alata i obradaka na tokarilici
 nastavak...
Prve tokarilice sa revolverskom glavom kao nosačem alata imale su zajedničko ime
revolverske tokarilice. Revolverska glava ubrzo je postala standard za fiksni smještaj alata
za obradu (6,8,12 pozicija). S obzirom na os rotacije revolverske glave u odnosu na os
rotacije
t ij obratka
b tk razlikujemo
lik j t i osnovna tipa
tri ti (slike):
( lik )
y paralelne osi rotacije (manji prostor ali i opasnost od kolizije)

10
Tema 4 – Stezanje alata i obradaka na tokarilici – revolver glava
 nastavak...

• os rotacije rev
rev.. glave okomita na os radnog komada (veći prostor, kolizija
izbjegnuta)
• koso postavljena os rotacije rev rev.. glave (kompromisno rješenje)
Da bi alat bio postavljen na rev. glavu potreban je nosač alata (standardiziran).

Kosa
revolverska glava

11
Tema 4 – Stezanje alata i obradaka na tokarilici – revolver glava
 nastavak...
Kod automatizirane obrade (iz šipke) na tokarilicama koriste se i dostavljači šipki
(bar feeding) koji imaju funkciju dopreme šipkastog ili profilnog materijala do stezne
glave tokarilice. Na temelju toga potrebno je samo dopremiti materijal viljuškarom.
Time jje omogućeno
g da jjedan operater
p nadgleda
g cijeli
j p proces.

DOSTAVLJAČ ŠIPKI

12
Tema 4 – Stezanje alata i obradaka na tokarilici – nosač šipki
 nastavak...

Swiss type
yp
Elastična stezna čahura
upravo omogućava brzo
stezanje šipkastih materijala,
d k
dok pomična
ič puša
š
omogućava izradu kratkih
komada zbog horizontalnog
gibanja stezne glave a ne
alata (samo vertikalno
gibanje).

13
Tema 4 – Stezanje alata i obradaka na tokarilici – pomična puša
 nastavak...
Elementi koji se pojavljuju na klasičnim tokarilicama ostali su funkcionalno isti i na
NC/CNC tokarilicama.
Pored oslonca u steznoj glavi kod obrade dugačkih komada potrebno je izvršiti i
pozicioniranje jednog kraja u pinoli KONJIĆA
KONJIĆA--JAHAČA
JAHAČA.
U tu svrhu se koriste i LINETE koje služe kao još jedan oslonac obratku, pored
stezne glave i konjića, a koriste se kod obrade dugačkih izradaka kod kojih bi
uslijed djelovanja reznih sila došlo do krivljenja (ugibanja) koje je upravo
izbjegnuto korištenjem lineta.

14
Tema 4 – Stezanje alata i obradaka na tokarilici – konjić, lineta
 VIŠESUPORTNE TOKARILICE
Tokarilice sa više suporta neovisno jednovretene ili viševretene mogu imati veći
broj suporta: uzdužnih, poprečnih, križnih a zahvaljujući NC upravljanju moguće je
sinkronizirano djelovanje suporta ovisno o zahtjevima obratka. Broj suporta i alata
isključivo ovisi o veličini radnog prostora i potrebama obrade.
obrade

Automatska tokarilica

15
Tema 4 – Višesuportne tokarilice
 VIŠEVRETENE TOKARILICE
Viševretene tokarilice su A.S. kod kojih se obrada istodobno obavlja na više vretena.
Ovisno o broju vretena dijelimo ih na 2-3-4-5-6-8 vretena (slika). Osnovna karakteristika
ovih tokarilica da istodobno može raditi više alata na svakom vretenu. Iz toga razloga vrlo
je bitna podjela obrade na operacije i zahvate i to tako da od početnog (gdje se steže komad)
do zadnjeg vretena (odsijecanje komada) je automatizirana obrada usklađenih vremena
(približno jednaka) na svim vretenima što dovodi do uštede u pomoćnim vremenima.
Ranija rješenja ovih tokarilica su bila sa krutom memorijom (masovna proizvodnja) dok
danas su CNC upravljana što daje veliku fleksibilnost obrade. Također ovisno o planu
obrade
b d moguće ć je
j istodobno
i t d b obrađivati
b đi ti i više
iš izradaka
i d k ili višeiš sličnih
lič ih izradaka.
i d k BrojB j suporta
t
(nosača alata) ovisi o broju vretena.

16
Tema 4 – Viševretene tokarilice
 nastavak...

Aluminij

Izradak: Dugi klip Izradak: Vreteno

Materijal: Duralit 35 Materijal: 16MnCr5
Vrijeme/kom.: 17,64 s Vrijeme/kom.: 13,89 s

Primjer obrade na šestovretenoj tokarilici

17
Tema 4 – Viševretene tokarilice
TOKARILICE SA SUPROTNIM VRETENOM
Pored izvedbe viševretenih
tokarilica postoje i izvedbe
tokarilica sa dva vretena ali
suprotno postavljena tako da
g
omogućujuj kompletnu
p obradu
(visokoučinkovitu) kratkih i
šipkastih izradaka u dvije
stezne glave (slika) bez
posredovanja radnika.
X3
B

Z3

Z1 Z2
Obrada kratkih i šipkastih
izradaka u dvije stezne glave

X1 X2

18
Tema 4 – Tokarilice sa suprotnim vretenom
nastavak...

19
Tema 4 – Tokarilice sa suprotnim vretenom
 RAZLIČITE IZVEDBE CNC TOKARILICA

‰ Univerzalna-klasična CNC tokarilica (Universal slant bed)

‰ Tokarilica bez konjića (Chucker slant bed)
‰ Dvovretena tokarilica horizontalna (Twin spindle horizontal)
‰ Jednovretana tokarilica vertikalna (Single spindle vertical)
‰ Dvovretena tokarilica vertikalna ((Twin spindle
p vertical))
‰ Glodalica/tokarilica (Mill/turn machines)
‰ Front tokarilica (Gang type)
‰ Tokarilica s kliznim vretenom (Sliding headstock)
ali zajedničko im je…
je
X os, upravljanje po promjeru i
Z os,, upravljanje
p j j pop duljini
j izratka
20
Pogled sprijeda

Klasična CNC tokarilica

21
K čišt s vreteno
Kučište t

Klasična CNC tokarilica

22
Stezna glava

Klasična CNC tokarilica

23
 Konjić
Klasična CNC tokarilica
24
 Revolver glava

Klasična CNC tokarilica

25
Univerzalna tokarilica je dobila
ime zato što može ostvariti
različite
ličit vrste
t obrade
b d na
različitim pripremcima:

pripremci kraći
osovinice
šipke

Klasična CNC tokarilica

26
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

27
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

28
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

29
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

30
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

31
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

32
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

33
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

34
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

35
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

36
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

37
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

38
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

39
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

40
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

41
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

42
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

43
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

44
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

45
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

46
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

47
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

48
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

49
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

50
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

51
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

52
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

53
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

54
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

55
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

56
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

57
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

58
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

59
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

60
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

61
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

62
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

63
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

64
 Z os
+

Klasična CNC tokarilica

65
Z os je duljinska upravljačka os

Z os
+

Klasična CNC tokarilica

66
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
67
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
68
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
69
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
70
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
71
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
72
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
73
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
74
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
75
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
76
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
77
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
78
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
79
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
80
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
81
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
82
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
83
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
84
 +

X os
Klasična CNC tokarilica
85
X os je upravljačka os za promjer +

X os
Klasična CNC tokarilica
86
 +
X je
j PROMJER
Ako treba tokariti p
promjer
j na 20mm

X os
20.000

X20.0
X20.0 je programska riječ za hod alata

Klasična CNC tokarilica

87
 +
X je
j PROMJER

X os
Napomena:
20.000
X os uvijek definira promjer
Z os uvijek definira duljinu

Također:
X+: znači povećanje promjera
Z+: znači hod alata od vretena
X20.0
Neki proizvođači alatnih strojeva
znaju koristit i suprotan smjer za X os
Klasična CNC tokarilica
88
 POSTOJE RAZLIČITE IZVEDBE CNC TOKARILICA

‰ Univerzalna-klasična CNC tokarilica (Universal slant bed)

‰ Tokarilica
k l b
bez k
konjića (Chucker
(Ch k slant
l b
bed)
d)
‰ Dvovretena tokarilica horizontalna (Twin spindle horizontal)
‰ Jednovretana tokarilica vertikalna (Single spindle vertical)
‰ Dvovretena tokarilica vertikalna (Twin spindle vertical)
‰ Glodalica/tokarilica (Mill/turn machines)
‰ Front tokarilica (Gang type)
‰ Tokarilica s kliznim vretenom (Sliding headstock)
ali zajedničko
j im jje…
X os, upravljanje po promjeru i
Z os, upravljanje po duljini izratka

89
Osnovni dijelovi tokarilice…

Kučište
Stezna glava

R
Revolver
l glava
l

Nema konjića!

Tokarilica bez konjića

90
X os određuje promjer +
Z os određuje duljinu

X os
Z os
+
Z os je obično vrlo kratka

Ovaj tip tokarilice ne može

obrađivati osovinice!!

Tokarilica bez konjića

91
 POSTOJE RAZLIČITE IZVEDBE CNC TOKARILICA

‰ Univerzalna-klasična CNC tokarilica (Universal slant bed)

‰ Tokarilica
k ili bezb konjića
k jić (Chucker
(Ch k slant
l b
bed)
d)
‰ Dvovretena tokarilica horizontalna (Twin spindle horizontal)
‰ Jednovretana tokarilica vertikalna (Single spindle vertical)
‰ Dvovretena tokarilica vertikalna (Twin spindle vertical)
‰ Glodalica/tokarilica (Mill/turn machines)
‰ Front tokarilica (Gang type)
‰ Tokarilica s kliznim vretenom (Sliding headstock)
ali zajedničko
j im jje…
X os, upravljanje po promjeru i
Z os, upravljanje po duljini izratka

92
Pogled na stroj odozgo

elnik
Razdje
R
Vreteno 1 Vreteno 2

Revolver Revolver
glava 1 glava 2

Dvovretena tokarilica horizontalna

93
 elnik
Razdje
Izgled ovog stroja podsjeća na 2 tokarilice

R
bez konjića ujedinjene u jednu!
Vreteno 1 Vreteno 2

Revolver Revolver
glava 1 glava 2

Dvovretena tokarilica horizontalna

94
 - -
Napomena:
X os uvijek definira promjer
Z os uvijek definira duljinu
X os
- - X os

+
+

Također:
X+: znači povećanje promjera(neovisno

Zo
koje
j vreteno))

os
Z os
s

Z+: znači hod alata od vretena

+

+ 95
 - -
Program je neovisan za svaku os tako
da je obrada istodobno u tijeku na oba

- -
X Axis vretena! X Axis

+
+

Zo
os
Z os
s
+

+ 96
 POSTOJE RAZLIČITE IZVEDBE CNC TOKARILICA
‰ Univerzalna-klasična CNC tokarilica (Universal slant bed)
‰ Tokarilica bez konjića (Chucker slant bed)
‰ Dvovretena tokarilica horizontalna (Twin spindle
h i
horizontal)
l)
Neke izvedbe dvovretene horizontalne
‰ Jednovretana tokarilica vertikalna (Single spindle vertical)
tokarilice imaju j nasuprot p p postavljena
j
‰ Dvovretena tokarilica vertikalna (Twin spindle vertical)
vretena (engl. “sub-spindle” turning
‰ Glodalica/tokarilica (Mill/turn machines)
centers)
‰ Front tokarilica (Gang type)
‰ Tokarilica s kliznim vretenom (Sliding headstock)
ali zajedničko im je…
X os, upravljanje po promjeru i
Z os,
os upravljanje
pra ljanje po duljini
d ljini izratka
i ratka
97
Tokarilica sa
suprotnim vretenom
Glavno vreteno Dodatno vreteno

Glavna
revolver
glava

Pomoćna
revolver
l
glava

98
Tokarilica sa +
suprotnim vretenom Kao i dosada:
X određuje promjer,

X os
Z određuje duljinu obratka

Z os
+
-

X os
+ Z os
-
+ 99
Tokarilica sa
p
suprotnim vretenom

Prednost ove tokarilice je u mogućnosti

obrade obje strane jednog izratka bez
ručne manipulacije
p j
tj. transfer izratka između vretena
skraćuje vremensko trajanje
obrade i umanjuje
j j mogućnost
g
greške stezanja

100
Tokarilica sa
p
suprotnim vretenom
1) Obrada jedne strane

101
Sub-spindle
turning center
2) Suprotno vreteno se izdužuje

102
Sub-spindle
turning center
3) Suprotno vreteno se vraća

103
Sub-spindle
turning center
4) Obrada druge strane na suprotnom vretenu

104
 POSTOJE RAZLIČITE IZVEDBE CNC TOKARILICA
‰ Univerzalna-klasična CNC tokarilica (Universal slant bed)
‰ Tokarilica bez konjića (Chucker slant bed)
‰ Dvovretena tokarilica horizontalna (Twin spindle horizontal)
‰ Jednovretana
J d tokarilica
k ili vertikalna
ik l (Si l spindle
(Single i dl vertical)
i l)
‰ Dvovretena tokarilica vertikalna (Twin spindle vertical)
‰ Glodalica/tokarilica (Mill/turn machines)
‰ Front tokarilica (Gang type)
‰ Tokarilica s kliznim vretenom (Sliding headstock)
ali zajedničko im je…
X os, upravljanje po promjeru i
Z os, upravljanje po duljini izratka

105
 Jednovretena vertikalna tokarilica
Prednji pogled stroja
Revolver glava

Vreteno

106
Jednovretena vertikalna tokarilica
Revolverska
a omogućava
ć stezanje
t bglava
l tk bez
j obratka b
utjecaja
j j težine na savijanje
j j radnog g
vretena aVreteno
time i greške pri obradi!!!

Ovaj tip tokarilica namijenjen je za

obradu velikih komada dimenzijski i
težinski

107
 +
Jednovretena vertikalna tokarilica

Kao i dosada
dosada, X os određuje

Z os
promjer, Z os određuje
duljinu obratka
-

+
X os

-
108
 POSTOJE RAZLIČITE IZVEDBE CNC TOKARILICA
‰ Univerzalna-klasična CNC tokarilica (Universal slant bed)
‰ Tokarilica bez konjića (Chucker slant bed)
‰ Dvovretena tokarilica horizontalna (Twin spindle horizontal)
‰ Jednovretana tokarilica vertikalna (Single spindle vertical)
‰ Dvovretena tokarilica vertikalna (Twin spindle vertical)
‰ Glodalica/tokarilica
Gl d li /t k ili (Mill/turn
(Mill/t machines)
hi )
‰ Front tokarilica (Gang type)
‰ Tokarilica s kliznim vretenom (Sliding headstock)
ali zajedničko im je…
X os, upravljanje po promjeru i
Z os, upravljanje po duljini izratka

109
Dvovretena vertikalna tokarilica
Revolver
Rev. glava 2
glava 1

Vreteno 1 Vreteno 2

Razdjelnik

110
 Dvovretena vertikalna tokarilica
Rev.
Rev. glava 2
glava 1

Ova tokarilica povezuje

Vreteno dvije jednovretene
1 Vreteno 2
u jednu dvovretenu tokarilicu!

Razdjelnik

111
 I ovdje vrijede ista

+
+
pravila g
p glede smjera
j osi

os
os

Zo
Zo
- -
+

+
X os X os

- -
112
 POSTOJE RAZLIČITE IZVEDBE CNC TOKARILICA
‰ Univerzalna-klasična CNC tokarilica (Universal slant bed)
‰ Tokarilica bez konjića (Chucker slant bed)
‰ Dvovretena tokarilica horizontalna (Twin spindle horizontal)
‰ Jednovretana
J d tokarilica
k ili vertikalna
ik l (Single
(Si l spindle
i dl vertical)
i l)
‰ Dvovretena tokarilica vertikalna (Twin spindle vertical)
‰ Glodalica/tokarilica (Mill/turn machines)
‰ Front tokarilica (Gang type)
‰ Tokarilica s kliznim vretenom (Sliding headstock)
ali zajedničko im je…
X os, upravljanje po promjeru i
Z os, upravljanje po duljini izratka

113
 Bilo koja do sada
predstavljena tokarilica može
biti Glodalica/Tokarilica!

Glodalica/Tokarilica 114
 Operacija koje se mogu
izvesti na ovome stroju su:
bušenje, razvrtavanje,
izrada navoja,
j gglodanje,
j itd.

Ovaj alatni stroj ima mogućnost

rotacije alata ili tzv
tzv. pogonjenih
alata (engl. live tooling)
Glodalica/Tokarilica 115
Alati se mogu
g p postaviti
duž X ili Z osi

Ovaj alatni stroj ima mogućnost

rotacije alata ili tzv
tzv. pogonjenih
alata (engl. live tooling)
Glodalica/Tokarilica 116
Glavno vreteno ima dva moda:
 klasično tokarenje
 C-os za p pogonjene
g j alate

Pogonjeni alati moraju imati

rotacijski pogon. On može biti:
 indeksiranje
 potpuna rotacijska os
Ovaj alatni stroj ima mogućnost
rotacije alata ili tzv
tzv. pogonjenih
C os alata (engl. live tooling)
Glodalica/Tokarilica 117
 Ovaj stroj može izvesti
operacije koje su u osnovi
namijenjene
j j obradnom
centru…

…tj. dobivanje gotovih

izradaka
ada a opće
općenitoo
zahtijeva različite obradne
operacije što ovaj stroj
može osigurati
Glodalica/Tokarilica 118
 POSTOJE RAZLIČITE IZVEDBE CNC TOKARILICA
‰ Univerzalna-klasična CNC tokarilica (Universal slant bed)
‰ Tokarilica bez konjića (Chucker slant bed)
‰ Dvovretena tokarilica horizontalna (Twin spindle horizontal)
‰ Jednovretana
J d tokarilica
k ili vertikalna
ik l (Single
(Si l spindle
i dl vertical)
i l)
‰ Dvovretena tokarilica vertikalna (Twin spindle vertical)
‰ Glodalica/tokarilica (Mill/turn machines)
‰ Front tokarilica (Gang type)
‰ Tokarilica s kliznim vretenom (Sliding headstock)
ali zajedničko im je…
X os, upravljanje po promjeru i
Z os, upravljanje po duljini izratka

119
 Vodilice alata

Vreteno

Držač alata

120
Front tokarilica
 Cijeli
j sustav

+
vodilica alata se
p
pomiče!

os
Xo
Zbog toga, XX-os
os X
X-
ovoga stroja nije tako
jjednostavno za
programirati kao ni za
izvedbu obrade

-
Z os X+

+
Vrijeme izmjene alata -
gotovo ne postoji!
121
Front tokarilica
 +
os
Xo
Front tokarilica nastoji biti manjih
dimenzija i koristi se za veliku
produkciju izradaka i obično
imaju dostavljač šipki

-
Z os

+
-
122
Front tokarilica
 POSTOJE RAZLIČITE IZVEDBE CNC TOKARILICA
‰ Univerzalna-klasična CNC tokarilica (Universal slant bed)
‰ Tokarilica bez konjića (Chucker slant bed)
‰ Dvovretena tokarilica horizontalna (Twin spindle horizontal)
‰ Jednovretana tokarilica vertikalna (Single spindle vertical)
‰ Dvovretena tokarilica vertikalna (Twin spindle vertical)
‰ Glodalica/tokarilica
Gl d li /t k ili (Mill/turn
(Mill/t machines)
hi )
‰ Front tokarilica (Gang type)
‰ Tokarilica s kliznim vretenom (Sliding headstock)
ali zajedničko im je…
X os, upravljanje po promjeru i
Z os, upravljanje po duljini izratka

123
 +
Alat se pomiče samo u
smjeru X osi
X os
Ovi strojevi se često zovu
Swiss type

Obradak se pomiče
j
u smjeru Z-osi!
+
Z os
-
Ovi strojevi uvijek imaju
- dostavljač
j šipki
p i koriste se
za izradu sitnih izradaka

Tokarilica s kliznim vretenom 124

 POSTOJE RAZLIČITE IZVEDBE CNC TOKARILICA
‰ Univerzalna-klasična CNC tokarilica (Universal slant bed)
‰ Tokarilica bez konjića (Chucker slant bed)
‰ Dvovretena tokarilica horizontalna (Twin spindle horizontal)
‰ Jednovretana
J d tokarilica
k ili vertikalna
ik l (Single
(Si l spindle
i dl vertical)
i l)
‰ Dvovretena tokarilica vertikalna (Twin spindle vertical)
‰ Glodalica/tokarilica (Mill/turn machines)
‰ Front tokarilica (Gang type)
‰ Tokarilica s kliznim vretenom (Sliding headstock)
ali zajedničko im je…
X os, upravljanje po promjeru i
Z os, upravljanje po duljini izratka

125
CNC TU360 TOKARILICA – LABORATORIJSKA
Učinska tokarilica CNC
TU360, proizvođača
“Prvomajska”, namijenjena
je za serijsku obradu
rotacijskih dijelova
promjera do 360mm i
duljine do 600mm.
600mm
Pogonski motor
laboratorijske tokarilice je
AC od 30,6kW i broja
okretaja do 4000min-1
kontinuirane promjene.
Revolver glava ima 12
mjesta za alate od kojih 6
mogu biti i pogonjeni.
Ugradnjom C-osi
omogućena je i obrada
glodanjem, bušenjem,
š š
što
pretvara ovu tokarilicu u
TOKARSKI OBRADNI
CENTAR
CENTAR.

126
Tema 4 – CNC TU 360 tokarilica