5.

SINIF
SOSYAL BİLGİLER - 1. ÜNİTE: BİREY VE TOPLUM SADIK UYGUN YAYINLARI K AV R A M H A R İTA L A R I
DERS: SOSYAL BİLGİLER
KONU: BİREY VE TOPLUM
BİREY VE TOPLUM
Aferin çocuklar, Anne, biz bugün sosyal
Sosyal Bilgiler, öğrencileri toplumsal yönden eğitmek, içinde ya- derste öğrendiklerinizi bilgiler dersinde birey olarak
günlük hayatla farklı rollerimiz olduğunu
şadıkları toplumun yönetim düzeni, ekonomik özellikleri, geçmişi ve bunların sorumluluklar
Birey: Tek bir kişiyi tanımlamak için kulla- bağdaştırabiliyorsunuz.
üzerinde gerekli bilgiyi kazandırmak, yurttaşlığın hak ve görevlerini getirdiğini öğrendik.
nılır. Toplum içinde her insan bir bireydir.
kavratmak amacıyla okutulan, konuları genellikle tarih, coğrafya, Evet çocuklar, hepimizin
Bireyler aynı anda birden çok grupta yer
vatandaşlık, sosyoloji, psikoloji, felsefe gibi sosyal konuları içe- Evet anne. Mesela farklı rolleri ve sorumlulukları
alabilir. var. Sorumluluklarımızı
okulda öğrenci, evde
ren derslere denir. Grup: Belirli bir amaç için bir araya gelen çocuk, oyunda arkadaş yerine getirmemiz,
Sosyal Bilgiler dersinin bize kazandırdıkları: insanlardır. Satranç kulubü, tiyatro kulubü rolündeyiz. hayatımızı kolaylaştırır.

• Eleştirel düşünme becerisini artırır. birer gruptur.

Kurum: Belirli bir amacı gerçekleştirmek
• Ülkemizin kültürü ve tarihi ile ilgili bilgi vererek ge-
için kurulmuş uzun süreli gruplara denir.
nel kültürümüzü ve bilgi birikimimizi artırır.
Hastane, okul, belediye gibi...
• Temel hak, sorumluluk ve özgürlüklerimizi kavratır. Hak: Sahip olduğumuz özelliklerin bize
• Toplumdaki diğer bireylerle ilişkilerimizin gelişmesi- sağladığı kazanımlara denir.
ni sağlar. Sorumluluk: Bireyin kendi yaptıklarının
sonuçlarını üstlenmesine denir.
• Toplumsal kurallara uyma alışkanlığı kazandırır.
Rol: Bir grup etkinliğinde yer alan bireyle-
• Vatandaşlık bilinci ve sorumluluk kazandırır. rin üstlendiği görevlere denir.
• Demokratik düşünceye sahip, topluma yararlı, düşünmeyi bilen, araştırmacı birey- Bireyler grup ve kurumlardaki hak ve so-
ler olmamıza katkıda bulunur. rumluluklarını bilmeli, rollerinin hak ve so-
• Yaşadığımız coğrafyanın yeryüzü şekilleri, iklim şartları ve geçim kaynakları ile rumluluklarına uygun olarak gerçekleştir-
bunların toplum ve insan hayatına olan etkilerini tanımamızı sağlar. melidir.

Ortaya çıkan, oluşan durum; ilgi çeken veya çekebilecek nitelikte olan her türlü
Barınma Eğitim iş, hadise ve vakaya olay denir.
Sağlık
Hakkı Hakkı • Meydana gelen bir olay, hayatın pek çok alanını etkiler. Her olayın birden faz-
Hakkı
la nedeni ve sonucu bulunmaktadır. Bu duruma olayların çok boyutluluğu
Oyun
denir. Örneğin çevre kirliliğinin birden fazla nedeni ve sonucu vardır.
Oynama
Yaşama • Aynı olay farklı kişileri farklı şekillerde etkileyebilir. Toplumsal olayların sonuç-
Hakkı
Hakkı larından bazı kişiler zarar görürken, bazı kişiler kazanç elde edebilir.

Çocukların sahip olduğu haklara çocuk hak-

ları adı verilir. Her çocuk eşit olarak doğar,
çocuk hakları evrenseldir.
• Birleşmiş Milletler tarafından 20 Kasım Çevre
1989 tarihinde Çocuk Hakları Sözleşmesi
kabul edilmiştir. Kirliliği
• Türkiye Cumhuriyeti, Çocuk Hakları Sözleşmesi'ni 14 Eylül 1990'de kabul etmiştir.
• UNICEF (Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu) çocuk haklarının korunması amacıy-
la dil, din, ırk, millet ayırmadan dünyadaki tüm çocuklara yardım eder.
Ülkemizde çocukların korunması amacıyla Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu
(bugünkü adıyla Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü) kurulmuştur.

www.sadikuygun.com.tr UYGUN SOSYAL BİLGİLER 5. SINIF KAVRAM HARİTALARI

5. SADIK UYGUN YAYINLARI
SINIF
SOSYAL BİLGİLER - 2. ÜNİTE: KÜLTÜR VE MİRAS

TARIHE YOLCULUK kültür ve miras

GÜZEL ÜLKEM

Anadolu Uygarlıkları Mezopotamya Uygarlıkları Doğal Güzellikler

1- Hititler • İnsan eli değmemiş, doğada kendiliğinden oluşmuş çeşitli güzelliklerdir. Yapılışında insanlar görev
• Başkentleri, Hattuşaş (Çorum) 1- Sümerler almamıştır. İnsanlar sonradan keşfetmişlerdir.
• Devleti yöneten kraldır. • Şehir devletleri halinde yaşadılar. (Ur,
• Kraldan sonra en yetkili kişi "Tavananna" adı verilen Uruk, Kiş, Lagaş)
kraliçedir. • Şehirleri Ensi veya Patesi denilen rahip
• Yönetim işlerinin görüldüğü meclisin adı Pankuş'tur. krallar yönetirdi.
• Krallar, Tanrılarına hesap vermek amacıyla anal adı ve- • Ziggurat adı verilen çok katlı tapınaklar yaptılar. İbadet dışında, Manavgat Şelalesi Peri Bacaları Pamukkale Travertenleri Abant Gölü Ölüdeniz
rilen yıllıklar yazdılar. (İlk defa tarih yazıcılığını başlattı- okul ve gözlemevi olarak kullandılar.
lar.) • Ay yılı esaslı takvimi bulmuşlardır.
• Tarihteki ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşması'nı Mısırlılarla imzala- • Yazıyı icat ettiler.
dılar. • Tarihte ilk yazılı kanun olan Urugakina
Damlataş Mağarası Kurşunlu Şelalesi Ayder Yaylası Uludağ Uzungöl
Kanunları'nı yaptılar.
2- Frigler • Tekerleği icat ettiler.
• Başkentleri, Gordion (Polatlı-Ankara)
• En önemli kralları Midas'tır..
2- Asurlar Tarihî Eserler
• Tarım ve hayvancılıkla uğraştılar.
• Başkentleri, Ninova
• Tarımı ve hayvancılığı korumak için sert kanunlar yap- • Geçmiş uygarlıklardan kalan, insan eliyle yapılmış kalıntı ve eserlere verilen addır. Tarihi eserler ko-
• Ticaretle uğraştılar.
tılar. (Öküz öldüren ve saban kıranın cezası ölümdü.) ruma altındadır. İnsanlığın ortak mirası olduğundan ziyaretçilere açıktır.
• Anadolu'ya yaptıkları ticaretle yazıyı Anadolu'ya taşıdılar.
• Kibele, en büyük toprak ve bereket tanrıçası olarak ka-
• Dünyanın ilk kütüphanesini kurdular.
bul edilir.
• Fibula denilen çengelli iğneyi yaptılar.
• Hayvanları konu alan fabl türü masallar yazdılar. 3- Babiller
• Tapates adı verilen halı ve kilimleri vardır. • Başkentleri, Babil
Topkapı Sarayı Mevlana Müzesi Sümela Manastırı İshak Paşa Sarayı Göbekli Tepe
• Krallar için tümülüs adı verilen mezarlar yaptılar. • En önemli kralları Hammurabi
• Tarihteki bilinen ilk anayasa, Hammura-
3- Lidyalılar bi Yasaları'nı yaptılar.
• Başkentleri, Sardes (Sart-Manisa) • Babil'in Asma Bahçeleri ve Babil Kulesi bu dönemin önemli
• Parayı icat ettiler. (Takas usulü ortadan kalktı.) eserleri arasında yer alır.
Çanakkale Truva Atı Kız Kulesi Çifte Minareli Cami Malabi Köprüsü Nemrut Heykelleri
• Tarihteki ilk ticaret yolu olan Kral Yolu'nu yaptılar
ve ticaretle uğraştılar.
• Orduları paralı askerlerden oluştuğu için kısa
sürede yıkıldılar. KÜLTÜREL ÖZELLIKLERIMIZ
4- Urartular
• Başkentleri, Tuşpa (Van) Bayramlarımız Zengin Kültürümüz
• Taş işçiliğinde oldukça gelişmişler ve eserlerini taştan yapmışlardır.
• Ölümden sonra yaşama inandıkları için oda mezarlar yaptılar.
• Tarımı geliştirmek için bentler ve Şamran adı verilen su kanalı yaptılar. MİLLî BAYRAMLAR DİNî BAYRAMLAR Yemeklerimiz El Sanatlarımız
• 19 Mayıs Atatürk'ü Anma • Ramazan Bayramı • Mantı • Ebru
5- İyonyalılar Gençlik ve Spor Bayramı • Kurban Bayramı • Baklava • Halı Dokuma
• Belli bir başkentleri yoktur. Şehir devletleri ola- • 23 Nisan Ulusal Egemen- • Kebap • Telkari
rak yaşadılar. (İzmir, Efes, Foça) lik ve Çocuk Bayramı • Yoğurt
• Demokratik yönetim anlayışı vardır. • 29 Ekim Cumhuriyet
• Özgür düşünce ortamı vardır. Bayramı MEVSİMLİK BAYRAMLAR Geleneklerimiz Danslarımız
• Tales, Pisagor, Hipokrat gibi önemli bilim 30 Ağustos Zafer Bayramı • Nevruz (21 Mart- Bahar
• • Düğün • Zeybek
adamları vardır.
• 15 Temmuz Demokrasi Bayramı) • Asker Uğurlama • Halay
• Dünya'nın yedi harikası arasında gösterilen
ve Millî Birlik Günü • Hıdırellez (6 Mayıs) • Misafirperverlik • Horon
Artemis Tapınağı'nı inşa etmişlerdir.

www.sadikuygun.com.tr UYGUN SOSYAL BİLGİLER 5. SINIF KAVRAM HARİTALARI

5. SADIK UYGUN YAYINLARI
SINIF
SOSYAL BİLGİLER - 3. ÜNİTE: İNSANLAR, YERLER VE ÇEVRELER

insanlar, yerler ve çevreler

• Yeryüzü şekillerinin başlıcaları dağlar, ovalar, platolar, vadiler, göller ve akarsulardır. Bu yeryüzü şekillerinin bölgelere göre
dağılışının gösterilmesinde fiziki haritalardan yararlanılır.
İKLİM VE YAŞAMIM
İklim: Bir yerin uzun yıllar boyunca, hava durumunun gözlenerek kaydedilmesi sonucu oluşan ortalama değerdir.
Hava Durumu : Sıcaklık, yağış ve rüzgar gibi hava olaylarının bir yerde gösterdiği kısa süreli değişime denir
Ülkemizin ılıman iklim kuşağında olması, üç tarafının denizlerle çevrili olması, yüksek bir ülke olması, yurdumuzda farklı iklim
tiplerinin oluşmasında en önemli etkenlerdir.

Türkiye'de Görülen
Akdeniz Karadeniz Karasal
İklimler
Görüldüğü Alanlar Ege, Marmara denizi ve Ak- Karadeniz kıyıları Türkiye'nin iç kesimi
deniz kıyıları
İklimin Özellikleri Akdeniz ikliminde yazlar Karadeniz iklimi, her mevsim Karasal iklimde yazlar sıcak
sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. Kışlar ılıktır. Bulut- ve kurak, kışlar soğuk ve kar
yağışlıdır. En fazla yağmur luluk fazladır. yağışlıdır. En fazla yağmur
kış mevsiminde yağar. Gü- ilkbahar mevsiminde yağar.
neşli gün sayısı fazladır.
Bitki Örtüsü Maki Orman Bozkır
Ev Türleri Taş evler Ahşap evler Toprak ve kerpiç evler
Ek Bilgi : Karasal iklim Karadeniz ve Akdeniz iklimleri arasında geçiş özelliği gösterir. Marmara bölgesinde zaman zaman
görülmektedir.

Fiziki haritalar yükseltileri göstermek için çizilir.

0 - 500 m arası yeşil
500 - 1000 m arası sarı
1000 m ve üzerindeki yükseltiler kahverengi ve tonlarıyla gösterilir. İklimin insan faaliyetleri
Ülkemizin en yüksek bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi'dir. Yükseltinin en az olduğu bölge Marmara Bölge- üzerine etkileri
si'dir. En yüksek dağ Ağrı Dağı'dır. En büyük göl Van Gölü'dür. Erciyes Dağı, İç Anadolu Bölgesi'ndedir.
Çukurova, Akdeniz Bölgesi'ndedir.

Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler: Nüfus, sınırları belirli bir alanda yaşayan insan sayısına denir. Nüfus dünya üzerin- Tarım Turizm
de dengeli bir şekilde dağılamamıştır.Nüfusun dağılışında etkili olan faktörler doğal ve beşeri olmak üzere ikiye ayrılır. Ulaşım Beslenme
Giyim Bitki örtüsü
Karasal İklim
Hayvancılık Konut tipi
Yerşekilleri İklim Tarım Sanayi Akdeniz İklimi
Karadeniz İklimi

Afetler ve Çevre Sorunları

Yükselti ve engebenin İklim koşullarının elverişli Tarım ve hayvancılığın Sanayinin geliştiği yer-
olduğu yerlerde nüfus olduğu yerlerde nüfus geliştiği yerlerde nüfus lerde nüfus fazladır. Deprem Çığ Heyelan Orman Yangını Erozyon Sel
azdır. fazladır. fazladır.

Beşerî Faktörler
Doğal Faktörler Doğal güçlerin neden Dağın tepesinden kopup Yamaçlarda toprak ve Doğal ya da insani se- Toprağın, suyun veya Şiddetli yağışların,
olduğu yer kabuğunun yuvarlandıkça büyüyen taş tabakalarının birden beplerden ortaya çıkan rüzgârın etkisiyle aşınıp birden eriyen karların
titreşim ve sarsıntılarıdır. kar kütleleridir. bire kayarak yer değiş- yangınların ormanları taşınmasıdır. Toprağın oluşturduğu sellerin
tirmesidir. kısmen veya tamamen doğal bitkisinden yoksun yatağından taşması sel
Ulaşım Turizm Madencilik yakmasıdır.
olması erozyona neden baskınlarına neden olur.
Su Kaynakları Toprak Yapısı
olur.

Göl kenarı, akarsu boy-
ları sık nüfuslanmıştır.
Ulaşım olanaklarının
Verimli topraklar nüfusun
yetersiz olduğu yerlerde
yoğun olduğu yerlerdir.
nüfus azdır.
• Doğada kendiliğinden meydana gelen, can ve mal kaybına neden olan olaylara doğal afet denir. Ülkemizde en fazla
Turizmin geliştiği yerler- Yer altı kaynakları açı- can ve mal kaybına yol açan doğal afet, depremdir.
de nüfus fazladır. sından zengin bir yerde • Doğal afetler sonucunda, tarım alanları zarar görür. Ulaşım aksar, can kaybı yaşanır.
nüfus fazladır.

www.sadikuygun.com.tr UYGUN SOSYAL BİLGİLER 5. SINIF KAVRAM HARİTALARI

5. SADIK UYGUN YAYINLARI
SINIF
SOSYAL BİLGİLER - 4. ÜNİTE: BİLİM, TEKNOLOJİ VE TOPLUM

bilim, teknoloji ve toplum

Bilim insanı; araştıran, bilgi toplayan ve doğru bilgiyi yanlış bilgiden ayırmaya çalışan kişidir.
Amaçları insanlara faydalı olmak, problemleri çözmektir. Bilim insanları, insanlara faydalı
• Araştırma konusu seçilir. olmak için sorular sorar, ardından deney ve gözlem yaparak bu sorulara cevap bulmaya
• Konu ile ilgili hipotezler ortaya ko- çalışırlar.
nur. Bilimsel düşünme sayesinde yeni buluşlar yapılmakta; sağlık, eğitim, çevre gibi pek çok
• Konu ile ilgili kaynaklar taranır. alandaki sorunlara çözüm bulunmaktadır.
• Kaynaklardan elde edilen bilgiler Bilim insanları, çalışmalarıyla sadece kendi ülkelerine değil bütün insanlığa faydalı olmayı
daha önceden ortaya koyulan hipo- başarmışlardır.
tezlerle karşılaştırılır.
Bilim insanlarının ortak özellikleri:
• Elde edilen bilgiler rapor haline geti-
• Dürüst olmak • Yeniliklere açık olmak
Teknoloji, insanoğlunun bilimi rilir. Kaynakça hazırlanır.
• Sabırlı olmak • Meraklı olmak
kullanarak insan hayatını ko-
laylaştırmak adına yaptığı her • Araştırmacı olmak • Sorgulayıcı olmak
şeydir. Teknolojik ürünlerin toplum • Objektif olmak

a
m
hayatına olumlu etkilerinin yanında • Planlı çalışmak

rı tır
la aş
olumsuz etkileri de vardır.

ak l Ar
am se
as lim
i
B
B

Teknolojinin Yararları
• İletişim olanakları gelişmiştir. Gazi Yaşargil
Mikro cerrahideki
• Yolculuk süreleri kısalmıştır. Aziz Sancar başarılarından dolayı
• Ev işleri daha çabuk ve kolay hale gelmiştir. Moleküler Biyoloji ve Dünya Beyin Cerrahları
DNA onarımı hakkında Birliği tarafından
• Bilgiye ulaşmada kolaylık sağlanmıştır. çalışmalar yapmıştır. 2015 "Yüzyılın Adamı" Madam Curie
Teknolojinin Zararları Nobel Kimya Ödülü'nü seçilmiştir. Kanser hastalığını
Çevre kirliliği artmıştır (Egzoz gazları, fabrikalardan yayılan ze- kazanmıştır.
• tedavi eden
hirli gazlar). radyoaktivite ışınlarını
• Manyetik alan, insan beynine zarar verir. bulmuştur.
• İnsanlar arasındaki sosyal ilişkiler zayıflar.
• Obeziteye(kilo artışı) neden olur.
• Etki alanı yüksek silahlar icat edilmiş, dünya üzerinde birçok Bilim
insan hayatını kaybetmiştir. Cahit Arf
Türk matematikçi
İnsanları
ve bilim insanı
Bilgiye ulaşmada internet en büyük yardımcımız oldu. Daha kısa sü- TÜBİTAK
rede daha çok bilgiye ulaşabiliyoruz. Aynı zamanda internet kullanı- Bilim Kolu Eski Thomas Edison
• Bir eserden alıntı yaptığımızda, Başkanı Ampulü bulan
mının bazı zararları da vardır. Amerikalı mucit ve
Güvenilir ve doğru sitelerden yararlanırsak birçok alanda bilgi edi- • Bir eserde ortaya konulan yöntemden veya ulaşılan sonuçtan yararlandığı- işadamı.
nebiliriz. mızda,
Güvenilir olmayan sitelerden araştırma yaparsak yanlış bilgi öğre- • Bir eserden resim, grafik, tablo vb. verileri kullandığımızda kaynakça göster-
niriz. İnternet üzerinden alışveriş yaparken güvenlik önlemlerine memiz gerekir.
dikkat etmezsek olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir. • Yararlandığımız eserlerde insan emeği bulunur. Bunun için raporumuzu ya-
İnternetten güvenli alışveriş yapmak için; parken yararlandığımız kitapların hangi yazara ait olduğunu yazmalıyız. Bunu İbn-i Sina
• İyi bilinen, güvenilir sitelerden alışveriş yapalım. yapmadığımız takdirde kitabın hazırlanmasında emeği geçen insanlara say- Tıp alanında Isaac Newton
gısızlık yapmış oluruz. çalışmalar yapmış, Yerçekimini bulan ve
• İnternet kafe gibi İnternet'in ortak kullanıldığı alanlar yerine kişi- El Kanun Fi't Tıp yansıtmalı teleskobu
• Kütüphaneden, internetten ve süreli yayınlardan yararlanılarak oluşturulan Louis Pasteur
sel bilgisayarımızı kullanalım. adlı eseri Avrupa Kuduz aşısını bulan geliştiren bilim insanı.
• Parola ve şifre gibi bilgileri kimseyle paylaşmayalım. çalışmalarda, kaynakçaları belirtmek gerekir. üniversitelerinde Fransız kimyager ve
okutulmuştur. mikrobiyolog.

www.sadikuygun.com.tr UYGUN SOSYAL BİLGİLER 5. SINIF KAVRAM HARİTALARI

5. SADIK UYGUN YAYINLARI
SINIF
SOSYAL BİLGİLER - 5. ÜNİTE: ÜRETİM, DAĞITIM VE TÜKETİM

üretim, dağıtım ve tüketim

1. Ege Bölgesi: Tütün, üzüm, pamuk, incir, zeytin, haşhaş en önemli tarım ürünleridir. Sanayisi gelişmiştir. Deniz turizmi gelişmiştir.
Ziraat mühendisi, tekstil mühendisi turizmci bölgede ihtiyaç duyulan mesleklerdir.
2. Marmara Bölgesi: Sanayi ve hizmet sektörü gelişmiştir. Ayçiçeği, pirinç, zeytin, fındık, mısır, buğday tarımı yapılan ürünlerdir.
Kümes hayvancılığı en çok bu bölgede yapılır. Ticaret gelişmiştir. Sanayici, işçi, ziraat mühendisi, gıda mühendisi gibi meslekler
bölgede ihtiyaç duyulan mesleklerdir.
3. İç Anadolu Bölgesi: Buğday, arpa, şeker pancarı, patates, nohut, elma, üzüm gibi tarım ürünleri yetiştirilir. Bozkır bitki örtüsü
yaygın olduğu için küçükbaş hayvancılık yapılır. Ziraat mühendisi, çiftçi, turist rehberi gibi meslekler bölgede ihtiyaç duyulan meslek-
lerdir.
4. Akdeniz Bölgesi: Kıyıları deniz turizminin geliştiği yerlerdir. Pamuk, yer fıstığı, turunçgiller, gül, zeytin, mısır, soya tarımı yapılır.
Otel işletmecisi, turist rehberi, çiftçi, ziraat mühendisi bölgede ihtiyaç duyulan mesleklerdir.
5. Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Pamuk, antep fıstığı, susam, üzüm, tütün gibi tarım ürünleri üretilir. Petrolün çıkarıldığı tek
bölgedir. Sanayici, işçi, ziraat mühendisi, çiftçi bölgede ihtiyaç duyulan mesleklerdir.
6. Karadeniz Bölgesi: Çay, fındık, mısır, tütün, şeker pancarı gibi tarım ürünleri yetiştirilir. Zonguldak'ta taş kömürü yatakları bulu-
nur. Orman varlığı en fazla olan bölgedir. Arıcılık ve büyükbaş hayvancılık yapılır. Orman mühendisi, çiftçi, balıkçı, maden mühendisi
bölgede ihtiyaç duyulan mesleklerdir.
7. Doğu Anadolu Bölgesi: Yer şekilleri engebelidir. Yüzölçümü en büyük bölgedir. Büyükbaş hayvancılık gelişmiştir. Sanayi
çok fazla gelişmemiştir. Kış turizmi yapılmaktadır. Maden çeşitliği en fazla olan bölgedir. Maden mühendisi, çiftçi, ziraat mühendisi
bölgede ihtiyaç duyulan mesleklerdir.

Meslek, bir kimsenin kendine temel çalışma alanı edindiği, geçimini sağlamak için yaptığı sürekli iş. Ülkemizde
ekonomik faaliyetlerin çok çeşitli olması birbirinden farklı pek çok mesleğin ortaya çıkmasını sağlamıştır.
ÜRETİM DAĞITIM TÜKETİM
Bölgelerin yer şekillerinin, iklim özelliklerinin,
denize göre konumlarının farklı olması bu böl-
gelerdeki ekonomik faaliyetlerin farklı olması-
na yol açmıştır.
Kırsal kesimlerde daha çok tarımla ilgili
meslek grupları gelişmişken büyük yerleşim
merkezlerinde daha çok, kalabalık nüfusun
ihtiyaçlarını karşılayacak meslek grupları ge-
lişmiştir. Günümüzde hizmet üreten birçok
meslek gruplarını söyleyebiliriz. • İhtiyaç duyulan mal ve hizmet- • Üretilen mal ya da hizmetlerin tüketiciye ulaştırılması işine dağıtım • Mal ve hizmetlerin kullanılma
lerin sağlanması işine üretim denir. aşamasına tüketim denir.
denir.
• Alışveriş yaparken dikkat etmemiz gereken noktalardan biri fiş ya da fatura almaktır. Aldığımız üründe herhangi bir sorun çıkarsa fişi ile
aldığımız yere başvurabiliriz. Tüketiciler olarak haklarımızı bilmeliyiz. Haklarımız ihlal edildiğinde Tüketici Mahkemesine, Tüketici Hakları
Hizmet Sanayi Tarım Derneği gibi kuruluşlara başvuru yapabiliriz.

EKONOMİ İÇİN FİKİRLER

Yetiştirilen ürünleri değerlendirip yeni üretim alanları oluşturan kişilere girişimci denir.
Öğretmen Mühendis Balıkçı
Girişimci insanların özellikleri:
• Hızlı düşünür, yeniliklere açıktır.
• Kararlı, azimli ve çalışkandır.
• Yeni mesleklerin ortaya çıkmasında etkili olur.
• Yeni iş alanları açar.
• Hayal gücü yüksektir, kendine güvenir.
Doktor Teknisyen Çiftçi

www.sadikuygun.com.tr UYGUN SOSYAL BİLGİLER 5. SINIF KAVRAM HARİTALARI

5. SOSYAL BİLGİLER - 6. ÜNİTE: ETKİN VATANDAŞ
SADIK UYGUN YAYINLARI
SINIF
SOSYAL BİLGİLER - 7. ÜNİTE: KÜRESEL BAĞLANTILAR

ETKİN VATANDAŞ küresel bağlantılar

Resmi Kurumlar Sivil Toplum Kuruluşları Dış Ticaret
Devlet, temel ihtiyaçlarımızın karşılanması için birçok res- Çevrelerindeki toplumsal ihtiyaçlara duyarlı insanlar tara-
mi kurum oluşturmuştur. Bu kurumlar Bakanlıklara bağlı fından kurulmuştur. Gönüllülerin desteği ile toplum içinde
olarak topluma hizmet sunar. önemli hizmetler görürler.
İhraç Ettiklerimiz İthal Ettiklerimiz
İhracat: Bir ülkenin ürettiği ürünlerin fazlasını başka bir İthalat: Bir ülkenin başka bir ülkeden mal alması (Dış
ülkeye mal satması (Dış satım) alım)
• Tekstil Ürünleri • Petrol
Tema Darüşşafaka Lösev • Otomotiv • Doğal gaz
Milli Eğitim Adalet Ulaştırma, Denizcilik • Gıda Ürünleri • Alüminyum
Bakanlığı Bakanlığı ve Haberleşme
Bakanlığı • Demir-Çelik Ürünleri • Kimyasal Ürünler
• Fındık, incir, kayısı, turunçgiller • Savunma Araçları
• Çimento • Plastik Ürünler
• Mobilya • Elektrikli Aletler
İhracat Yaptığımız Ülkeler: Almanya, İngiltere, İtalya, İthalat Yaptığımız Ülkeler: Rusya, Almanya, Çin, ABD,
İçişleri Dışişleri Sağlık Fransa, Rusya, ABD İtalya, Fransa
Bakanlığı Bakanlığı Bakanlığı Türk Kalp Vakfı Yeşilay Kızılay

Günümüzde ithalatımız (aldığımız), ihracatımızdan (sattığımız) maalesef fazladır. Ülkeler için önemli olan ihracat yapıp mal
satmak ve para kazanmaktır.
Katılım Hakkı ve Düşünce Özgürlüğü
Demokrasinin temel ilkelerinden biri katılma hakkı ve düşünce özgürlüğüdür. Seçme ve
seçilme hakkımız Anayasamızın 67. maddesinde koruma altı-
na alınmıştır. Bizler katılımcı vatandaşlar olmalı, bizi ilgilendi-
ren konularda alınacak kararlara katkı sağlamalıyız. • Ülkeler arası ekonomik
Hak ve özgürlüklerimiz anayasamızda da yer almaktadır. ilişkilerin kolaylaşmasında
Anayasamızda eğitim, sağlık, haberleşme, düşünce ve ifade iletişim teknolojileri Pamukkale Özgürlük Anıtı Peribacaları
gibi birçok özgürlüğümüz koruma altına alınmıştır. önemli derecede etkili
olmuştur. Günümüzde
telefon, internet gibi
pek çok iletişim araçları
Vali Ülkemizin Bağımsızlık ve Ulusal Egemenlik Sembolleri vardır. Bu araçlar
• İlin en yetkili yöneticisidir. sayesinde ihtiyacımız olan
Merkeze Bağlı Yönetim Birimleri

farklı ülkelerdeki ürünlere

• İlin genel idaresini sağlar.
dilediğimiz an ulaşabiliyoruz. Tac Mahal Sidney Opera Evi
• İl Milli Eğitim Müdürü, İl Emniyet
Müdürü, İl Tarım Müdürü, İl Sağlık Bayrağımız • Günümüzde ulaşım ağının
Müdürü, İl Nüfus Müdürü valiliğe gelişmesiyle beraber ülkeler
bağlıdır. arası ticaret daha kolay hale
İstiklâl Marşı Paramız geldi. Çok uzak ülkelerle bile
• İç İşleri Bakanlığının önerisi, Ba-
ticaret yapılmasına olanak
kanlar Kurulunun kararı ve Cum-
sağladı. Uluslararası ticarette
hurbaşkanının onayıyla atanırlar.
gemilerden daha fazla
Piramitler İshak Paşa Sarayı Efes Antik Kenti
yararlanılmaktadır.
Kaymakam
• İlçenin yöneticisidir. Atatürk Anıtkabir
• İlçede yasaların uygulanmasını
sağlar.
İnsanlığın Ortak Mirası
• İnsanlığın ortak mirası ulusların katkılarıyla oluşmuştur.
• Halkın ihtiyaçlarının giderilmesi • UNESCO, insanlığın ortak mirasını korumak amacıyla bir sözleşme hazırlamış ve Dünya Miras Listesi oluşturmuştur.
için önlemler alır. Türkiye 1982 yılında bu sözleşmeyi imzalamıştır.
Cumhurbaşkanlığı • Ülkemizden 18 adet varlığımız UNESCO Dünya Miras Listesi'ne eklenmiştir.
• Hükümet tarafından atanırlar.
Forsu Dilimiz • Dünya üzerinde farklı ülkelerin eserleri ortak miras listesinde yer almaktadır.
• İnsanların dillenme, eğlenme, görme, tanıma vb. amaçlarla yaptıkları gezilere turizm adı verilir. Turizm faaliyetlerinde
Muhtarlar Yerel Yönetim Birimleri Belediyeler bulunan kişilere turist denir.
TBMM • Turizm insanlar arasında kültürel bağların kurulması ve güçlenmesinde önemli bir faktördür.
Muhtarlar ve belediye başkanları halk oyuyla seçilirler.

www.sadikuygun.com.tr UYGUN SOSYAL BİLGİLER 5. SINIF KAVRAM HARİTALARI