Slide E Commerce 08.2021

NGUYÊN LÝ THƯƠNG
MẠI ĐIỆN TỬ
TS. Nguyễn Thị Phương Giang

Email: nguyenthiphuonggiang@iuh.edu.vn
Phone : 0944822211
Mục tiêu học phần
l Cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ
bản về thương mại điện tử
l Giúp sinh viên thấy được ứng dụng linh hoạt
của công nghệ thông tin vào thế giới thương
mại
l Định hình được các khái niệm về mô hình kinh
doanh thương mại điện tử như B2B, B2C, C2C
và các ứng dụng thực tế.
l Hiểu và ứng dụng được các mô hình lợi nhuận
trong thương mại điện tử như mô hình web
catalog, mô hình thu phí, mô hình miễn phí,….
NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 2
Tài liệu học tập
Sách, giáo trình chính:
[1] Gary P. Schneider. Electronic Commerce,
11th. Cengage, 2015 [100288099]
Tài liệu tham khảo
[1] Efraim Turban. Electronic Commerce: A
managerial and social networks perspective.
Pearson, 2015. [100290206]
[2] E-commerce 2017 : Business, technology,
society / Kenneth C. Laudon, Carol Guercio
Traver. – 13th Edition. - Boston : Pearson, 2017
[100290205] NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 3
Chuẩn đầu ra của học phần
CLOs Learning outcomes Bloom

1 Giải thích các định nghĩa cơ 2
bản trong thương mại điện
tử,
2 Minh họa các hoạt động 2
thương mại trong thương
mại điện tử.
3 (Xây dựng) Sản xuất trang 3
web thương mại điện tử
Phương pháp đánh giá
CLOs Learning outcomes Đánh giá
1 Giải thích các định nghĩa cơ Cuối kỳ
bản trong thương mại điện
tử,
2 Minh họa các hoạt động Cuối kỳ
thương mại trong thương Giữa kỳ
mại điện tử.
3 (Xây dựng) Sản xuất trang web Thực
thương mại điện tử hành
Chương 1: Giới thiệu về TMĐT
1.1 Sự tiến hoá của TMĐT
1.2. Sự phát triển và tăng trưởng của TMĐT
1.3. Mô hình kinh doanh, Mô hình lợi nhuận, và
Quy trình kinh doanh
1.4. TMĐT: cơ hội, lưu ý và các lo ngại
1.5. Kinh tế học TMĐT
1.6. Nhận dạng cơ hội TMĐT
1.7. Bản chất quốc tế của TMĐ
1.8. Tình huống thực tế
l NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang
6
1.1 Sự tiến hoá của TMĐT
l Định nghĩa TMĐT
l Lịch sử phát triển của TMĐT
l Các đặc trưng của TMĐT và một số website
thành công
l Các mô hình kinh doanh TMĐT
l Lợi ích và hạn chế của TMĐT

Ví dụ mở đầu – Dell
l Thành lập 1985 bởi Micheal Dell
l Sử dụng hệ thống đặt hàng qua mail để cung cấp PC
l Thiết kế hệ thống PC riêng và cho phép khách hàng
định lại cấu hình (build-to-order)
l Khó khăn
l 1993, là 1 trong 5 công ty máy tính hàng đầu thế giới
l Đơn đặt hàng qua mail và fax chậm dần ® thua lỗ
l Đối thủ Compaq
l 1994, lỗ trên 100 triệu đô-la
NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang

8
Ví dụ mở đầu – Dell (tt)
l Giải pháp
l Mở nhiều công ty con tại châu Âu và châu Á
l Nhận đơn đặt hàng qua mạng
l Cung cấp thêm các sản phẩm phụ qua hệ
thống website
l Máy in, switch …

9
l Tiếp thị trực tiếp qua mạng cho các nhóm
khách hàng
l Cá nhân (gia đình và công ty gia đình)
l Doanh nghiệp nhỏ (< 200 nhân viên)
l Doanh nghiệp lớn và trung bình (> 200 nhân
viên)
l Chính phủ, trường học và các tổ chức chăm
sóc sức khỏe
l Tân trang PC và bán đấu giá trực tuyến

e-procurement
B2C B2B e-collaboration
e-customer service
Cá nhân
Doanh nghiệp

11

12
l Kết quả
l 2000, số 1 thế giới về PC
l Đánh bại Compaq
l Hiện nay, bán hàng qua mạng đạt 50 triệu đô-la
mỗi năm

13
l Nhận xét
l Dell ứng dụng EC thành công
l Đi đầu trong việc tiếp thị sản phẩm trực tiếp đến
khách hàng
l Mở rộng mô hình build-to-order ® mass customization
l Xây dựng hệ thống e-procurement để cải tiến việc
mua linh kiện, liên kết các đối tác
l Quản lý mối quan hệ khách hàng
l Mô hình kinh doanh được các nhà sản xuất khác
áp dụng
Ví dụ - Amazon
l thành lập bởi Jeff Bazos
l Phát triển từ cửa hàng sách lớn nhất thế giới
thành cửa hàng lớn nhất thế giới.
l Khó khăn: tổ chức thực hiện đơn hàng và
kho vận
l Thử thách: tiếp tục thành công, duy trì lợi
nhuận sau khi đầu tư vốn lớn.

Amazon – Công nghệ
l Đặc điểm nổi bật của các cửa hàng trực
tuyến:
l Dễ tìm kiếm
l Dễ xem và đặt hàng
l Nhiều thông tin về sản phẩm
l Nhiều bình luận đánh giá, giới thiệu, gợi ý về các
sản phẩm cho từng khách hàng
l Danh mục sản phẩm phong phú, giá cả thấp
l Thanh toán an toàn
l Thực hiện đơn hàng chuyên nghiệp
Amazon – công nghệ
l Liên tục bổ sung các tính năng trên website:
l Gift Ideals
l Community
l E-card
l Autions
l zShops
l Hệ thống CRM

Amazon

Amazon – kết quả
l Được xếp hạng số 1 về bán lẻ trên mạng
(theo Retail Forward)
l 2003, doanh thu đạt 5,3 tỷ USD
l 2005, doanh thu đạt gần 7 tỷ USD
l 2003, tổng lãi thuần đạt 35 triệu USD

1.2 Sự phát triển và tăng trưởng
của TMĐT
l Giới thiệu
l Khái niệm và các đặc trưng
l Lợi ích và hạn chế
l Phân chia cấp độ áp dụng

20
Định nghĩa TMĐT
l TMĐT được hiểu là việc tiến hành giao dịch kinh

doanh dẫn đến việc chuyển giao giá trị, thông qua
mạng Internet.

21
l Diễn đàn đối thoại xuyên Đại Tây Dương, 1997 :

l “TMĐT là các giao dịch thương mại về hàng hoá
và dịch vụ được thực hiện thông qua các phương
tiện điện tử”.

l EITO, 1997 :
l “TMĐT là việc thực hiện các giao dịch kinh
doanh có dẫn tới việc chuyển giao giá trị
thông qua các mạng viễn thông”.

Theo nghĩa rộng
l Cục thống kê Hoa Kỳ, 2000 :
l “TMĐT là việc hoàn thành bất kỳ một giao
dịch nào thông qua một mạng máy tính làm
trung gian mà bao gồm việc chuyển giao
quyền sở hữu hay quyền sử dụng hàng hoá
và dịch vụ”.
l Theo nghĩa rộng

l TMĐT là toàn bộ chu trình và các hoạt động kinh
doanh liên quan đến các tổ chức hay cá nhân,
được thực hiện thông qua phương tiện điện tử.
Nói khác hơn, TMĐT là việc tiến hành hoạt động
thương mại, sử dụng các phương tiện điện tử và
công nghệ xử lý thông tin số hoá.

25
l Hội nghị LHQ về thương mại và phát triển -
UNCITAD, 1998:
l TMĐT bao gồm việc sản xuất, phân phối,

marketing, bán hay giao hàng hoá và dịch vụ
bằng các phương tiện điện tử.

l Liên hiệp Châu Âu - EU:
l TMĐT bao gồm các giao dịch thương mại thông qua các
mạng viễn thông và sử dụng các phương tiện điện tử.
Nó bao gồm TMĐT gián tiếp (trao đổi hàng hoá hữu
hình) và TMĐT trực tiếp (trao đổi hàng hoá vô hình).
l TMĐT cũng được hiểu là hoạt động kinh doanh điện

tử, bao gồm: mua bán điện tử hàng hoá, dịch vụ, giao
hàng trực tiếp trên mạng với các nội dung số hoá được.
l Theo nghĩa rộng
l Tổ chức Thương Mại Thế Giới - WTO:
l Thương mại điện tử bao gồm việc sản xuất,
quảng cáo, bán hàng và phân phối sản
phẩm được mua bán và thanh toán trên
mạng Internet, nhưng việc giao nhận có thể
hữu hình hoặc giao nhận qua internet dưới
dạng số hoá.

28
l Hiệp hội về TMĐT - AEC (Association for Electronic
Commerce) :
l Thương mại điện tử là làm kinh doanh có sử

dụng các công cụ điện tử.
l Định nghĩa này rộng, coi hầu hết các hoạt động
kinh doanh từ đơn giản như một cú điện thoại
giao dịch đến những trao đổi thông tin EDI phức
tạp đều là thương mại điện tử.
Định nghĩa EC
l E-Commerce
l Quá trình mua, bán, hay trao đổi các sản phẩm,
dịch vụ, thông tin qua mạng máy tính, đặc biệt
mạng Internet
l E-Business
l Hoạt động thương mại sử dụng các phương tiện và
công nghệ xử lý thông tin số hóa
l Mua, bán, trao đổi hàng hóa/dịch vụ/ thông tin
l Dịch vụ khách hàng (customer service)
l Hợp tác thiết kế và sản xuất với đối tác (collaborative)
l Đào tạo từ xa (e-learning)
l Giao dịch điện tử nội bộ trong công ty (intrabusiness)
Một số khái niệm
l EC có nhiều dạng, dựa trên “mức độ kỹ thuật
số hóa”
l Đại lý phân phối
l Sản phẩm
l Qui trình
l Brick-and-mortar
l Click-and-mortar
l Virtual

31
Khung hoạt động
Hỗ trợ
Cơ sở
hạ tầng
32

Lịch sử phát triển
m-mobile e-learning
2001 B2E c-commerce e-government
1999 B2B
1995 B2C
1990s Electronic Commerce

(EC)
Hệ thống Hệ thống
đặt chỗ mua bán Internet
(du lịch) chứng khoán
Electronic Data Interchange Kỹ thuật dùng để chuyển các loại tài liệu
(EDI) điện tử theo 1 lộ trình nhất định. Sau này
dùng để chuyển các giao dịch tài chính và
các loại giao dịch khác.
1970s Electronic Funds Transfer Tiền được gửi đi theo 1 lộ trình điện tử từ
(EFT) công ty này sang công ty khác.
33
33
Các đặc trưng của TMĐT
l Các bên tiến hành giao dịch trong thương

mại điện tử
l không tiếp xúc trực tiếp với nhau
l không đòi hỏi phải biết nhau từ trước.
l Không có biên giới (thị trường thống nhất

toàn cầu).
34
Các đặc trưng của TMĐT
l Có ít nhất ba chủ thể tham gia (một bên
không thể thiếu được là người cung cấp
dịch vụ mạng, các cơ quan chứng thực)
l mạng lưới thông tin:
l thương mại truyền thống: chỉ là phương tiện để
trao đổi dữ liệu
l thương mại điện tử: chính là thị trường

Các mô hình kinh doanh TMĐT
G2G
C2C G2C Government G2B B2B
Consumer Business
B2E
B2C

Lợi ích và hạn chế của TMĐT
l Lợi ích:
l Quảng bá thông tin và tiếp thị trong thị trường
toàn cầu với chi phí thấp
l Cung cấp dịch vụ tốt hơn cho khách hàng
l Tăng doanh thu & giảm chi phí
l Tạo lợi thế cạnh tranh

37
Lợi ích và hạn chế của TMĐT
l Hạn chế:
l Sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ
l Vấn đề bảo mật thông tin và an toàn cơ sở dữ
liệu
l Rủi ro trong thanh toán qua mạng
l Thiếu cơ chế pháp lý hoàn thiện để giải quyết
tranh chấp qua mạng

38
Hạn chế về kỹ thuật
l 1. Chưa có tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng, an

toàn và độ tin cậy
l 2. Tốc độ đường truyền Internet vẫn chưa đáp
ứng được yêu cầu của người dùng, nhất là trong
Thương mại điện tử
l 3. Các công cụ xây dựng phần mềm vẫn trong
giai đoạn đang phát triển
39
Hạn chế về kỹ thuật
l 4. Khó khăn khi kết hợp các phần mềm TMĐT với các phần
mềm ứng dụng và các cơ sở dữ liệu truyền thống
l 5. Cần có các máy chủ thương mại điện tử đặc biệt (công
suất, an toàn) đòi hỏi thêm chi phí đầu tư
l 6. Chi phí truy cập Internet vẫn còn cao
l 7. Thực hiện các đơn đặt hàng trong thương mại điện tử
B2C đòi hỏi hệ thống kho hàng tự động lớn

Hạn chế về thương mại
l 1. An ninh và riêng tư là hai cản trở về tâm lý đối

với người tham gia TMĐT
l 2. Thiếu lòng tin vào TMĐT và người bán hàng

trong TMĐT do không được gặp trực tiếp
l 3. Nhiều vấn đề về luật, chính sách, thuế chưa

được làm rõ

41
l 4. Một số chính sách chưa thực sự hỗ trợ tạo điều kiện để
TMĐT phát triển
l 5. Các phương pháp đánh giá hiệu quả của TMĐT còn chưa
đầy đủ, hoàn thiện
l 6. Chuyển đổi thói quen tiêu dùng từ thực đến ảo cần thời
gian
l 7. Sự tin cậy đối với môi trường kinh doanh không giấy tờ,
không tiếp xúc trực tiếp, giao dịch điện tử cần thời gian
42
l 8. Số lượng người tham gia chưa đủ lớn để đạt lợi
thế về quy mô (hoà vốn và có lãi)
l 9. Số lượng gian lận ngày càng tăng do đặc thù

của TMĐT
l 10. Thu hút vốn đầu tư mạo hiểm khó khăn hơn
sau sự sụp đổ hàng loạt của các công ty dot.com

1.2 Sự phát triển và tăng trưởng
của TMĐT
l Giới thiệu
l Khái niệm và các đặc trưng
l Lợi ích và hạn chế
l Phân chia cấp độ áp dụng

44
Các cấp độ áp dụng TMĐT
l Cách phân chia theo 6 cấp độ

l Cấp độ 1 – hiện diện trên mạng
l Cấp độ 2 – có website chuyên nghiệp
l Cấp độ 3 – chuẩn bị thương mại điện tử
l Cấp độ 4 – áp dụng thương mại điện tử : website
của doanh nghiệp
l Cấp độ 5 – thương mại điện tử không dây :
doanh nghiệp áp dụng
l Cấp độ 6 – cả thế giới trong 1 máy tính
45
Các cấp độ áp dụng TMĐT
l Cách phân chia theo 3 cấp độ

l Cấp độ 1 – thương mại thông tin (i-commerce)
l Cấp độ 2 – thương mại giao dịch (t-commerce)
l Cấp độ 3 – thương mại tích hợp (c-business) :

46
Thị trường điện tử
l Giới thiệu E-Market
l Các thành phần trong thị trường
l Phân loại thị trường
l Môi giới trong TMĐT
l Cơ chế hoạt động

Giới thiệu
l Theo Bakos, thị trường
l Đóng vai trò trung tâm trong nền kinh tế
l Làm cho quá trình trao đổi hàng hóa, dịch vụ, thông
tin và thanh toán trở nên dễ dàng
l Tạo ra giá trị kinh tế cho người mua, người bán,
người trung gian và xã hội

48
Giới thiệu (tt)
l Có 3 chức năng chính
l Kết hợp người mua và người bán
l Tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch
l Cung cấp cơ sở hạ tầng về pháp luật, điều tiết hoạt
động
l Thị trường + CNTT

l E-Market
l E-Marketplace
l Marketspace
49
Thành phần trong thị
trường
Người môi giới Back-end
Front-end
Thị trường điện tử
Người mua Người bán
Hàng hóa / Dịch vụ Hỗ trợ
NLTMĐTCơ sở hạNg
2021-TS. tầng
T Phương Giang 50
50
Phân loại
l B2C
l Cửa hàng điện tử (electronic storefronts)
l Siêu thị điện tử (electronic malls)
l B2B
l Thị trường riêng
l Bán hàng (sell-side)
l Mua hàng (buy-side)
l Thị trường chung
l Bán-Mua (exchange)
51
Cửa hàng điện tử
l Trang web bán hàng hóa/dịch vụ
l Thường được sở hữu bởi

l Nhà sản xuất (dell.com)
l Nhà bán lẻ (walmart.com)
l Cá nhân

Cửa hàng điện tử (tt)
l Để tiến hành bán hàng, các cửa hàng điện tử
cần có
l Danh mục hàng hóa (electronic catalog)
l Công cụ tìm kiếm (search engine)
l Giỏ hàng (electronic cart)
l Phương tiện đấu giá (e-auction facilities)
l Cổng thanh toán (payment getway)
l Nơi tiến hành thỏa thuận về thanh toán
l Hình thức vận chuyển (shipment court)
l Nơi tiến hành thỏa thuận về vận chuyển hàng hóa
l Dịch vụ khách hàng (customer service)
l Thông tin sản phẩm và bảo
NLTMĐT 2021-TS. hành
Ng T Phương Giang 53
Giỏ hàng
Danh mục hàng hóa
Công cụ tìm kiếm

Ebiz - Khoa CNTT - ĐH KHTN 10/2006 54
Thỏa thuận
vận chuyển

Thỏa thuận thanh toán
Câu hỏi
l Các công ty bán sản phẩm là dịch vụ, ví dụ
như bảo hiểm, thì trang web bán hàng của họ
là gì?

Siêu thị điện tử
l Là trang web có nhiều cửa hàng điện tử
l Chứa đựng
l Danh bạ hàng hóa (directory)
l Các cửa hàng trong từng loại hàng hóa

Nhận xét
l Cửa hàng điện tử (e-store)
l Siêu thị điện tử (e-mall)
l Phân loại
l Bán nhiều loại hàng hóa
l Bán chuyên về một loại hàng hóa nào đó
l Bán hàng theo vùng/địa phương hay toàn cầu
l Bán hàng hoàn toàn trực tuyến (pure-play) hay
click-and-mortar

Nhận xét (tt)
Khách hàng Cơ sở hạ tầng Nhà cung cấp
Cửa hiệu Danh mục Xử lý

Phố buôn bán điện tử đơn đặt hàng
Front-end Back-end
Hỗ trợ mua hàng: Đấu giá Cổng Quản lý

Tìm kiếm, giỏ hàng điện tử thanh toán kho hàng
Người trung gian

Thanh toán Cơ quan tài chính
Vận chuyển Hậu cần, Công nghệ
Source: Electronic Commerce 2006, Efaim Turban.

Thị trường riêng
l Trang web của một doanh nghiệp
l Có thể là bán hàng (sell-side)
l Bán sản phẩm cho doanh nghiệp khác
l Còn gọi là one-to-many
l Tương tự như cửa hàng điện tử
l Có thể là mua hàng (buy-side)
l Mua nguyên vật liệu từ các nhà cung cấp
l Còn gọi là many-to-one
l Thường mở cho các thành viên nào đó
l Sự điều chỉnh thị trường không được công khai
Thị trường chung
l Trang web thường của
l Đơn vị thứ 3 (third party)
l Không là người mua/người bán
l Nhóm các doanh nghiệp mua/bán sản phẩm
l Thường mở công khai cho nhiều người

l Được điều chỉnh bởi chính phủ hoặc người sở
hữu thị trường

Mô hình kinh doanh, Mô hình lợi
nhuận và Quy trình kinh doanh
l Một số khái niệm

l Mô hình B2C
l Mô hình B2B
NLTMĐT 2021-TS.
64 Ng T Phương
Giang
MỘT SỐ KHÁI NIỆM
– Mô hình kinh doanh (Business model )

– Mô hình doanh thu (Revenue Model)

Mô hình doanh thu
¢ Mô hình doanh thu (Revenue Model)
Mô tả cách thức mà một công ty hoặc một
dự án TMĐT kiếm được doanh thu
NLTMĐT 2021-TS.
66 Ng T Phương
Giang
Mô hình
doanh thu
NLTMĐT 2021-TS.
67 Ng T Phương
Giang
BÁN HÀNG
§ Hình thức mà 1 công ty có doanh thu từ việc bán hàng

hóa/dịch vụ trên website của mình
§ Sử dụng danh mục hàng hóa
• Hình ảnh, thông tin chi tiết, giá
§ Sản phẩm
• Máy tính và hàng điện tử
• Sách, nhạc và phim
• Quần áo
• Hoa và quà tặng
• Hàng giảm giá

Mô hình
doanh thu
NLTMĐT 2021-TS.
69 Ng T Phương
Giang
QUẢNG CÁO
• Thu phí vì cho phép các công ty khác để link, logo hay
banner trên website của mình
• Khó khăn
– Không có chuẩn để thu phí
• Số lần click chuột, số lượng người truy cập
– Số lượng người dùng ít ® không thu thập được tiểu sử của
khách hàng (demographic info)
• Địa chỉ, giới tính, mức thu nhập, nghề nghiệp, sở thích, tôn
giáo…
• Ví dụ
– Web Portal
– Báo điện tử
– Classified Ad
CLASSIFIED AD (RAO VẶT)
• Phương thức
– Tiếp cận thị trường mục tiêu
– Thu phí quảng cáo cao
• Quảng cáo đúng đối tượng
• Ví dụ
– Website quảng cáo việc làm
• Monster.com, vietnamworks.com, tuyendung.com,
…

Mô hình
doanh thu
NLTMĐT 2021-TS.
72 Ng T Phương
Giang
PHÍ ĐỊNH KỲ
• Khách hàng trả 1 khoảng tiền cố định theo tháng/năm để

truy xuất thông tin
• Sản phẩm là các tài liệu điện tử

– Luận văn tiến sĩ, thạc sĩ
– Tin tức, báo, tập san chuyên ngành
– Công trình nghiên cứu
• Khách hàng
– Thư viện, trường học
– Công ty, cá nhân

PHÍ ĐỊNH KỲ (HÌNH THỨC )
§ Cho xem 1 phần, phần còn lại phải là thành viên (báo)
§ Cho xem 1 phần, phần còn lại phải mua (tạp chí)
§ Cho xem các thông tin gần đây (30 ngày), yêu cầu đăng
ký là thành viên
§ Đã là thành viên, nếu xem các tin cũ (5 năm trước) thì thu
thêm 1 ít

Mô hình
doanh thu
NLTMĐT 2021-TS.
75 Ng T Phương
Giang
PHÍ GIAO DỊCH
• Công ty nhận được tiền hoa hồng dựa vào khối lượng
giao dịch
– Công ty môi giới, trung gian (intermediation)
• Ví dụ
– Đại lý du lịch
– Dịch vụ tài chính, ngân hàng
– Môi giới mua bán cổ phần chứng khoán, cổ phiếu
– Môi giới thế chấp, bất động sản, bảo hiểm

ĐẠI LÝ DU LỊCH

ĐẠI LÝ DU LỊCH
• Tiền hoa hồng có được từ các hãng hàng không, khách

sạn, những người cho thuê xe hơi, tàu đi biển
• Trợ giúp khách hàng

– Lập những chuyến du lịch
– Mua và thuê với giá rẻ
– Cung cấp những thông tin bổ ích
• Lời khuyên khi đi du lịch
• Hướng dẫn, bản đồ

DỊCH VỤ TÀI CHÍNH, NGÂN HÀNG
• Liên kết với các ngân hàng và cung cấp nhiều dịch vụ
cho các tổ chức hoặc cá nhân
– Thanh toán các hóa đơn
– Kiểm tra tài khoản
– Tìm các khoản vay nợ
• Nhận tiền hoa hồng từ khách hàng

Mô hình
doanh thu
NLTMĐT 2021-TS.
81 Ng T Phương
Giang
MÔ HÌNH KINH DOANH – ĐỊNH NGHĨA
§ Là phương thức kinh doanh mà 1 công ty thông

qua phương thức kinh doanh này tạo ra doanh
thu để tồn tại
§ Là mô hình giải thích những hoạt động nhằm
đem lại giá trị cho sản phẩm hay dịch vụ mà
công ty cung cấp

Chín phần tử chính trong mô
hình kinh doanh
1. Phân khúc khách hàng - Customer Segment
2. Mục tiêu giá trị - Value Propositions
3. Các kênh truyền thông – Channels
4. Quan hệ khách hàng - Customer Relationships
5. Dòng danh thu - Revenue Streams
6. Nguồn lực chính - Key Resources
7. Hoạt động chính - Key Activities
8. Đối tác chính - Key Partnerships
9. Cơ cấu chi phí - Cost Structure
83 NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương
Giang
Business Model Canvas

Phân loại mô hình kinh doanh
l Theo đối tượng tham gia:
l B2B
l B2C
l C2C
l …
l Theo mức độ số hóa:
l Brick & mortar
l Click & mortar
NLTMĐT 2021-TS.
94 Ng T Phương
Giang
Phân loại mô hình kinh doanh
l Theo mô hình doanh thu:
l Bán hàng
l Quảng cáo
l Phí định kỳ
l Phí giao dịch
l Liên kết và tham khảo
l Theo phương thức kết nối:
l TMĐT (E-Commerce)
l TMĐT di động (M-Commerce)
NLTMĐT 2021-TS.
95 Ng T Phương
Giang
Nội dung
l Các mô hình kinh doanh
l Mô hình B2C
l Mô hình B2B
NLTMĐT 2021-TS.
96 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C
l B2C là loại hình giao dịch giữa doanh nghiệp

và người tiêu dùng qua các phương tiện điện
tử:
l Doanh nghiệp sử dụng các phương tiện điện tử
để bán hàng hóa, dịch vụ tới người tiêu dùng
NLTMĐT 2021-TS.
98 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C
l Người tiêu dùng thông qua các phương

tiện điện tử để lựa chọn, mặc cả, đặt hàng,
thanh toán, nhận hàng.
l Giao dịch B2C tuy chiếm tỷ trọng ít (khoảng
10%) trong TMĐT nhưng có sự phạm vi ảnh
hưởng rộng
NLTMĐT 2021-TS.
99 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C
l B2C đem lại lợi ích cho cả doanh nghiệp

lẫn người tiêu dùng:
l Doanh nghiệp tiết kiệm nhiều chi phí bán
hàng do không cần phòng trưng bày hay
thuê người giới thiệu bán hàng, chi phí quản
lý cũng giảm hơn
l Người tiêu dùng sẽ cảm thấy thuận tiện vì
không phải tới tận cửa hàng, có khả năng
lựa chọn và so sánh nhiều mặt hàng cùng
một lúc
NLTMĐT 2021-TS.
100 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C
l Có 7 mô hình kinh doanh chính:

l Cổng thông tin (Portal)
l Nhà bán lẻ điện tử (E-tailer)
l Nhà cung cấp nội dung (Content provider)
l Nhà trung gian giao dịch (Transaction
broker)
l Nhà tạo thị trường (Market creator)
l Nhà cung cấp dịch vụ (Service provider)
l Nhà cung cấp cộng đồng (community
provider)
NLTMĐT 2021-TS.
101 Ng T Phương
Giang
NLTMĐT 2021-TS.
102 Ng T Phương
Giang
NLTMĐT 2021-TS.
103 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C
l Cổng thông tin (Portal):
l Ví dụ: Yahoo, AOL,…
l Mô hình doanh thu:
l Quảng cáo
l Phí định kỳ
l Phí giao dịch
NLTMĐT 2021-TS.
104 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C

broker)
provider)
NLTMĐT 2021-TS.
105 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C
l Nhà bán lẻ điện tử (E-tailer): phiên bản
bán lẻ trực tuyến của bán lẻ truyền thống
l Có 4 loại:
l Người bán hàng ảo (Virtual merchants)
l Clicks and bricks
l Danh mục người bán hàng (Catalog merchants)
l Nhà sản xuất trực tiếp (Manufacturer-direct)
l Bán hàng
l Phí giao dịch
NLTMĐT 2021-TS.
106 Ng T Phương
Giang
NLTMĐT 2021-TS.
107 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C

broker)
provider)
NLTMĐT 2021-TS.
108 Ng T Phương
Giang
NLTMĐT 2021-TS.
109 Ng T Phương
Giang
NLTMĐT 2021-TS.
110 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C
l Nhà cung cấp nội dung (Content
provider):
l Ví dụ: CNN.com, ESPN.com, sportsline.com
l Mô hình doanh thu
l Quảng cáo
l Phí định kỳ
l Phí liên kết
NLTMĐT 2021-TS.
111 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C

broker)
provider)
NLTMĐT 2021-TS.
112 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C
broker)
l Ví dụ: E-trade.com, Expedia,...
l Phí giao dịch
NLTMĐT 2021-TS.
113 Ng T Phương
Giang
NLTMĐT 2021-TS.
114 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C

broker)
provider)
NLTMĐT 2021-TS.
115 Ng T Phương
Giang
2.2. Mô hình B2C
l Nhà tạo thị trường (Market creator):
l Ví dụ: eBay.com, priceline.com
l Phí giao dịch
NLTMĐT 2021-TS.
116 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C

broker)
provider)
NLTMĐT 2021-TS.
117 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C
l Nhà cung cấp dịch vụ
l Ví dụ: Lawinfo, oneDrive, GoogleDrive,…
l Bán dịch vụ
l Phí định kỳ
NLTMĐT 2021-TS.
118 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C

broker)
provider)
NLTMĐT 2021-TS.
119 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2C
l Nhà cung cấp cộng đồng
l Ví dụ: about,…
l Quảng cáo
l Phí định kỳ
l Phí liên kết
NLTMĐT 2021-TS.
120 Ng T Phương
Giang
NLTMĐT 2021-TS.
121 Ng T Phương
Giang
Nội dung
l Các mô hình kinh doanh
l Mô hình B2C
l Mô hình B2B
NLTMĐT 2021-TS.
122 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2B
§ B2B là loại hình giao dịch giữa doanh nghiệp

với doanh nghiệp qua các phương tiện điện tử.
§ Theo Tổ chức Liên hợp quốc về Hợp tác và
Phát triển kinh tế (UNCTAD), TMĐT B2B chiếm
tỷ trọng lớn trong TMĐT (khoảng 90%).
NLTMĐT 2021-TS.
123 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2B
l Các doanh nghiệp có thể:
l chào hàng
l tìm kiếm bạn hàng
l đặt hàng
l ký kết hợp đồng
l thanh toán qua các hệ thống này.
l Ở một mức độ cao, các giao dịch này có thể
diễn ra một cách tự động.
NLTMĐT 2021-TS.
124 Ng T Phương
Giang
Mô hình B2B
l lợi ích thực tế mà B2B mang lại cho
doanh nghiệp:
l giảm các chi phí về thu thập thông tin tìm hiểu
thị trường
l quảng cáo
l tiếp thị
l đàm phán
l tăng các cơ hội kinh doanh
l ,…
NLTMĐT 2021-TS.
125 Ng T Phương
Giang
MỤC đích sử dụng chính của
các sản phẩm B2B
l Mua để tiêu dùng trong Doanh Nghiệp
l Mua để thương mại hóa hoặc để sản
xuất
l MRO (Maintain, Repair, Operation)

Giang
Mô hình B2B
l Thị trường mạng
l Nhà phân phối điện tử (E-distributor)
l Mua sắm điện tử (E-procurement)
l Trao đổi (Exchange)
l Liên minh công nghiệp (Industry consortium)
l Mạng công nghiệp tư nhân

Giang
Nhà phân phối điện tử
l Phiên bản cửa hàng bán lẻ và bán sỉ, hàng
MRO, và hàng hóa gián tiếp
l Thuộc sở hữu của một công ty tìm kiếm để
phục vụ cho nhiều khách hàng
l Mô hình doanh thu: Bán hàng hóa
l Ví dụ: Grainger

Giang
Mua sắm điện tử
l Tạo ra thị trường kỹ thuật số nơi người
tham gia giao dịch hàng hóa gián tiếp
l Các nhà cung cấp dịch vụ B2B, Các nhà
cung cấp SaaS và PaaS
l Phí dịch vụ, quản lý chuỗi cung ứng, dịch vụ xử
lý
l Ví dụ: Ariba

Giang
Trao đổi
l Thị trường kỹ thuật số dọc cho đầu vào
trực tiếp thuộc sở hữu độc lập
l Mô hình doanh thu: giao dịch, phí hoa
hồng
l Tạo sự cạnh tranh mạnh mẽ giữa các
nhà cung cấp
l Xu hướng ép buộc các nhà cung cấp
vào cuộc cạnh tranh giá mạnh; số lượng
các cuộc trao đổi đã giảm đáng kể
Giang
Mạng công nghiệp tư nhân
l Mạng được sử dụng để cộng tác giữa

các công ty tham gia vào kinh doanh với
nhau
l Điển hình phát triển của hệ thống nội bộ
doanh nghiệp của công ty
l Ví dụ: mạng của Walmart cho các nhà
cung cấp
l Chi phí giảm nhờ vào hiệu quả sản xuất
và phân phối
Giang
Mạng công nghiệp tư nhân
l Thị trường số dọc mở để lựa chọn nhà cung

cấp, thuộc sở hữu ngành
l Thành công hơn trao đổi
l Tài trợ mạnh mẽ bởi doanh nghiệp trong
ngành
l Tăng cường hành vi mua bán truyền thống
l Mô hình doanh thu: giao dịch, phí hoa hồng
l Ví dụ: SupplyOn
Giang
Bài tập nhóm (Tình huống)
l Khảo sát các website B2C và B2B và so
sánh những điểm giống và khác nhau
giữa hai mô hình này

Giang
B2C VS B2B
l Bạn mua một thiết bị để sửa chữa xe
đạp leo núi của bạn.
l Ford mua thiết bị tương tự để sửa chữa
một máy.
l Xerox mua nước giải khát cho nhà ăn
của nó.
l Bạn bắt đầu một kinh doanh sân vườn
và mua một máy cắt cỏ.
l Chính phủ Mỹ mua ... bất cứ thứ gì.
Giang
Giang
Một số đặc trưng của mô hình B2B
l Loại giao dịch

l Loại nguyên liệu kinh doanh
l Chiều hướng kinh doanh
NLTMĐT 2021-TS.
136 Ng T Phương
Giang
Phân loại khách hàng B2B
l doanh nghiệp thương mại
l Các thành viên kênh gián tiếp và hỗ trợ
l OEM (nhà sản xuất thiết bị gốc)
l Người dùng = khách hàng
l tổ chức chính phủ
l các cơ quan

Giang
Loại giao dịch
l Spot buying
l Mua hàng hóa/dịch vụ đáp ứng nhu cầu đang cần
l Giá mua tự do tùy vào cung cầu
l Ví dụ: mua xăng dầu, đường, ngũ cốc…
l Systematic sourcing
l Mua dựa trên hợp đồng dài hạn
l Có thương thượng, đàm phán giữa bên mua và bên bán

Loại nguyên liệu kinh doanh
l Trực tiếp:
l Nguyên vật liệu được phục vụ cho quá trình sản xuất ®
ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm sau cùng
l ví dụ: thép lá trong sản xuất xe ô tô hay giấy trong sản
xuất sách)
l Gián tiếp:
l Nguyên vật liệu không được trực tiếp sử dụng trong sản
xuất, mà hỗ trợ quá trình sản xuất.
l Được gọi là sản phẩm phục vụ duy trì, sửa chữa và vận
hành (MRO- Maintenaince, Repair and Operation).
NLTMĐT 2021-TS.
139 Ng T Phương
Giang
Loại nguyên liệu kinh doanh
l MRO bao gồm:
§ Các sản phẩm văn phòng phẩm
§ Phụ tùng thay thế phục vụ sửa chữa
§ Công cụ, dụng cụ nhỏ
NLTMĐT 2021-TS.
140 Ng T Phương
Giang
Chiều hướng
§ Chiều dọc
l Mua bán chỉ trong 1 ngành nghề nào đó
l Ví dụ: chuyên mua bán xe hơi, thép, hóa chất...
§ Chiều ngang
l Tập trung vào một dịch vụ hay sản phẩm nào đó được
dùng trong mọi lĩnh vực, ngành nghề
l Ví dụ: du lịch, dụng cụ văn phòng, máy tính...

Các hoạt động của mô hình B2B
§ Hoạt động
l Mua (purchase)
l Hậu cần (logistic)
l Hỗ trợ (support)
NLTMĐT 2021-TS.
142 Ng T Phương
Giang
Mua (purchase)
§ Nhận diện và đánh giá người bán
§ Chọn sản phẩm
§ Đặt hàng
§ Giải quyết các vấn đề phát sinh sau khi nhận
hàng
l Giao hàng chậm
l Sai số lượng
l Không đúng hàng
l Hàng bị lỗi

Hậu cần (logistic)
§ Là làm sao để “cung cấp đúng hàng hóa, đúng
số lượng, đúng địa điểm và đúng thời điểm”
§ Gồm các hoạt động
l Tiếp nhận hàng
l Bốc xếp hàng hóa vào kho
l Kiểm kê hàng tồn kho
l Lập lịch và điều kiển phương tiện vận chuyển
l Vận chuyển hàng

Hỗ trợ (support)
§ Tài chính và quản lý
l Thực hiện thanh toán
l Xử lý tiền nhận từ khách hàng
l Lên kế hoạch vốn cho các chi phí
l Dự thảo ngân sách để nguồn vốn luôn có sẳn
§ Nguồn nhân lực
l Thuê, đào tạo và đánh giá nhân viên
§ Phát triển công nghệ
l Tùy thuộc vào từng doanh nghiệp
l Công bố kết quả nghiên cứu, liên kết với các nguồn và
dịch vụ nghiên cứu khác
2.4. Các chiến lược kinh doanh trong B2B
NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang Source: Electronic Commerce 2006, Efaim Turban.
146
Sell-side (tt)
§ Đặc trưng
l Một người bán và nhiều người mua
l Người mua lẻ/sỉ có thể sử dụng chung giao diện hoặc sử
dụng các giao diện khác nhau
§ Có các hình thức

l Bán hàng thông qua e-catalogs
l Bán hàng qua đấu giá (forward auction)
l Bán hàng bằng những hợp đồng dài hạn có thương lượng
l Giá, số lượng, hình thức thanh toán, vận chuyển và các
điều khoản về chất lượng

Bán hàng qua catalogs
§ Trực tiếp
l Doanh nghiệp sử dụng Internet để bán trực tiếp từ các
danh mục hàng hóa
l Dell, Microsoft, Cisco
§ Trung gian
l Doanh nghiệp dùng kênh trung gian để phân phối sản
phẩm
l Người phân phối mua sản phẩm từ nhiều người bán,
đưa sản phẩm vào catalog
l Amazon, Wal-Mart

Bán hàng qua đấu giá
§ Trực tiếp
l Các doanh nghiệp lớn xây dựng các sàn đấu giá cho
riêng mình
l Dell, General Motors
§ Trung gian
l Vì chi phí xây dựng đấu giá khá lớn, các doanh nghiệp
thường rao bán sản phẩm trên các sàn đấu giá trung
gian
l eBay, asset-auctions.com

Các loại hình giao dịch
150
2. Buy-side
§ Đặc trưng
l Một người mua và nhiều người bán
l Người mua đưa các yêu cầu cần mua và mời chào
người bán
§ Hình thức
l Ra giá hay bỏ thầu (reverse auction)
l Mua trực tiếp từ nhà sản xuất, nhà bán sỉ/lẻ
l Mua từ các nhà phân phối trung gian
l Mua từ các sàn đấu giá
l Tham gia mua theo nhóm (group-purchasing)

Mua theo nhóm
l Đặc trưng
l Các doanh nghiệp nhỏ đặt mua số lượng lớn hàng
hóa từ nhà sản xuất để được giảm giá
l Các doanh nghiệp có thể tìm nhóm ở
buyerzone.com hay higpa.com

153
3. Exchange
§ Đặc trưng
l Nhiều người mua và nhiều người bán
l Ngoài ra còn hỗ trợ các hoạt động
l Phân phối tin tức

l Cung cấp các nghiên cứu
l Thanh toán và hậu cần
§ Có nhiều tên gọi

l E-marketplace
l Trading Exchange, Exchange hub
l B2B Portal
155
Chương 2
Internet và Web
Cơ sở hạ tầng của TMĐT

NỘI DUNG
! Internet :
" Tại sao Internet quan trọng đối với thương mại?
" Cơ sở kỹ thuật nền tảng dẫn đến sự phát triển TMĐT – Các
chuẩn và công nghệ
" Lịch sử và việc ứng dụng ngôn ngữ Web (SGML, HTML, và
XML)
" Các thẻ , liên kết trong HTML
! Kiến trúc mạng của các mạng hỗ trợ cho Internet và TMĐT
! Các nghi thức (Protocols) sử dụng để giao dịch thương mại và
gửi nhận e-mail
! Các ứng dụng thông dụng trên Internet :e-mail, Telnet, và FTP
! Kiến trúc của máy khách/chủ trên nền Web và các thông điệp
chuyển giao giữa các máy khách/chủ
! Tiêu chí đánh giá
Tại sao Internet quan trọng đối với
thương mại?
l Mức độ sử dụng Internet phản ánh mức độ phát

triển kinh tế.
l Số lượng máy tính kết nối với mạng Intemet ngày càng tăng
l Mạng Internet là một công cụ hữu ích cho thương
mại
l Giảm giá thành thông tin liên lạc,
l Giảm thời gian cần thiết để đưa hàng hoá và dịch vụ ra thị
trường,
l Giúp sự trao đổi thông tin dưới hình thức số hoá, giảm chi phí
vận tải và phân phối,
l Cho phép liên kết chặt chẽ và rộng lớn hơn giữa các cộng đồng
kinh doanh.
thương mại?
l Mạng Internet thúc đẩy sự phát triển của thương mại
toàn cầu.
l Ngoài việc sử dụng Internet để bán các sản phẩm và dịch vụ, các
công ty đang sử dụng mạng Internet để điều tra khách hàng, cung
cấp thông tin và hình ảnh, khai báo các giấy tờ pháp lý, quản lý và
chuyển giao vốn.
l Tác động thực tế của mạng Internet còn chưa thấy
hết.
l Mạng Internet đã có tác động lên phương thức kinh doanh, đối tác
thương mại, học tập và các mối quan hệ tương hỗ về chính trị và
xã hội, các ngành công nghiệp, các công ty,…

thương mại?
l Các khu vực tăng trưởng đang nổi lên.

l Sự tăng trưởng mạnh nhất của phương thức thương mại điện tử
B-B và B-C thuộc về khu vực dịch vụ như xuất bản, phương tiện
thông tin, tài chính, giáo dục, giải trí, cung cấp các phần mềm
chuyên dụng, bán lẻ các mặt hàng tiêu dùng.
l Các doanh nghiệp nhỏ và ở vùng xa có thể là những
người được hưởng lợi nhiều nhất.
l Giảm chi phí giao dịch giúp tạo ra cơ hội cho các cộng đồng ở
vùng sâu, nông thôn cải thiện các cơ sơ kinh tế.
l Giúp cho người nông dân, các doanh nghiệp nhỏ và các cộng
đồng khả năng giới thiệu hình ảnh về mình ra toàn thế giới, tạo ra
các điểm đầu mối để thu nhận thông tin về các doanh nghiệp địa
phương và những chào hàng của họ.
thương mại?
l Việc sử dụng thị trường điện tử (E marketPlace)

đang ngày càng tăng lên.
l Điểm mạnh chủ yếu:
l Giảm chi phí thu mua vật tư
l Giảm chi phí mua sắm
l Giảm việc lưu kho hàng hóa
l Giảm thời gian chu kỳ sản phẩm
l Cung cấp dịch vụ khách hàng tốt hơn
l Giảm chi phí bán hàng và tiếp thị
l Tự động hoàn toàn, giảm chi phí nhân công.
l Tiết kiệm thời gian.
l Phát triển các quan hệ hợp trong và ngoài nước
Internet
Mạng quân đội

Mạng trường ĐH
Mạng công ty Mạng công ty

Internet (tt)
Công ty A ISP Các mạng bên
Leased Line
Router Internet Service ngoài
Provider
Điện thoại
Công ty B ADSL
Router
Công ty C Cá nhân
Router
Wi - Fi

Internet
l Được xây dựng từ 1996
l Các máy tính kết nối với nhau – giao tiếp với nhau
thông qua “ngôn ngữ chung” – TCP/IP
l Là mạng truyền thông tin siêu tốc
l Tốc độ nhanh (10gigabit/giây)
l Có khả năng truyền dữ liệu âm thanh và hình ảnh
một cách nhanh chóng và tin cậy
l Công nghệ
l Đa truyền thông (multicast)
l Phục vụ có chọn lọc (diffserve)
l Gói dữ liệu phải được chuyển đến đích
và không bị gián đoạn
l Đưa ra các mức độ ưu tiên cho các gói
Internet
l Ứng dụng
l Đào tạo từ xa
l Hoạt động kinh doanh
l Dữ liệu dạng 3D trong thị trường chứng khoán
l Thử ôtô trước khi sản xuất
l Tiếp cận khách hàng bằng các màn trình diễn video

Phân loại – LAN
(Local Area Network)

Phân loại – WAN
(Wide Area Network)

Phân loại – GAN
(Global Area Network)

Liên mạng toàn cầu
Câu Hỏi
Phân biệt Intranet, Internet và

Extranet , VPN ???

Mạng nội bộ Intranets
l Ngoài mạng Internet, các công ty còn xây dựng 1

mạng riêng gọi là intranet
l Phục vụ các hoạt động nội bộ trong công ty
l Tương tự như mạng Internet
l Web browser
l Internet-based protocol: TCP/IP, FTP, Telnet,

HTML và HTTP
l Thường có firewall
® Phát triển Intrabusiness EC

170
Mạng nội bộ mở rộng
Extranets
l Là mạng nội bộ liên kết với một số mạng bên ngoài
phạm vi của công ty
l Nhà cung cấp
l Đối tác kinh doanh
l Khách hàng
l Các thành viên mạng extranet có thể truy xuất CSDL,
tập tin hay các thông tin khác trên các máy tính trong
mạng
® Phát triển B2B

171
Ví dụ

WWW Internets
l Mạng Internet không chỉ cho phép
l Gửi/nhận thư điện tử
l Truyền tập tin
l Truyền dữ liệu
mà còn cho phép truy xuất thông tin 1 cách hiệu quả
® Web
HTTP HTTP
Web client Internet
Web server
software
Request Page software
Client NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang

Server 173
173
WWW (tt)
l Trang web gồm
l Văn bản (text)
l Hình ảnh, âm thanh, phim
l Liên kết (link)
l HTML
l Script, CSS (Cascading Style Sheets)
l XML
l XSL (Extensible Stylesheet Language)

174
WWW (tt)
l Đặc điểm
l Siêu phương tiện truyền thông
l Phân tán
l Tương tác
l Không phụ thuộc vào nền tảng hệ thống
l Có khả năng kết hợp với nhiều phương tiện
truyền thông
l Không phải quản lý tập trung

175
Internets, Intranets và Extranets
l Mạng công cộng - Public Network
l Là 1 mạng extranet cho phép truy xuất mạng
intranet nội bộ từ bên ngoài
l 2 hay nhiều công ty đồng ý nối kết các mạng
intranet với nhau trên nền mạng công cộng (ví
dụ Internet)
l Mạng riêng - Private Network
l Nối kết vật lý 2 mạng intranet bằng đường
truyền riêng (leased-line)

Internets, Intranets và Extranets
l Virtual Private Network (VPN)
l Sử dụng mạng công cộng và 1 số nghi thức riêng
để có thể truyền tải các thông tin riêng tư trên
mạng Internet(sử dụng “tunneling” hay
“encapsulation”)
l Tiết kiệm chi phí , có tính cạnh tranh

Mạng VPN Extranet

Câu hỏi
l Khuyết điểm của Internet hiện nay ???

Internet
l Internet hiện nay có nhiều vấn đề
l Không vẽ được kiến trúc Internet hiện tại một
cách đầy đủ
l Không an toàn (virus)
l Chất lượng (tốc độ, độ tin cậy)
l Chưa giải quyết được bài toán anonymous (nặc
danh) và identify (nhận dạng)
l Hiệp hội các trường ĐH về phát triển Internet

cao cấp (UCAID), các nhà nghiên cứu và
viện hàn lâm
l Nghiên cứuNLTMĐT
làm2021-TS.
lại Ng Internet
T Phương Giang 180
Nghi thức TCP/IP
l Bộ các nghi thức được phát triển bởi
Vincent Cerf và Robert Kahn
l Transmission Control Protocol (TCP)
l Điều khiển việc tách (assembly) thông điệp tại nơi
gửi thành các gói thông tin nhỏ hơn(packets)
trước khi truyền và tái tạo(reassembles) lại thông
điệp tại nơi nhận
l Internet Protocol (IP)
l Các qui tắc nhằm xác định tuyến đường để
chuyển các gói thông tin từ nguồn đến đích
l Thay thế cho nghi thức NCP (sử dụng
trong mạng ARPANET)
KIẾN TRÚC TCP/IP
ĐỊA CHỈ IP VÀ TÊN MIỀN
l Địa chỉ IP: Là 1 bộ có 4 số nguyên ngăn cách
nhau bằng dấu chấm, thường được gọi là
“Dotted Quad”
l Các số này có giá trị từ 0 đến 255
l Phần định danh mạng
l Phần định danh cho thiết bị gắn vào mạng
l Ví dụ : 126.204.89.56

Câu Hỏi
l Subnet, Subnet ?
l Gateway, Domain Name Service ?
l IP6 ???
l Qui trình kiểm tra tình trạng kết nối mạng của máy tính

Câu Hỏi
l Subnet, Subnet mask:Khi ta chia một Network ra thành nhiều
Network nhỏ hơn, các Network nhỏ nầy được gọI là Subnet.
l Ví dụ
l 192.168.1.0 - 192.168.1.255
l 192.168.1.240 – 192.168.1.255
l Gateway là cổng kết nối giữa khách hàng sử dụng mobile và

các websites, cho phép chủ website, doanh nghiệp triển khai
các chương trình sử dụng tin nhắn SMS làm phương tiện tương
tác với khách hàng của mình
l Domain Name System (DNS) dùng để phân giải từ tên sang số
giữa các máy trong một mạng lớn
l IP6 là Giao thức Internet hay địa chỉ IP là một con số giúp nhận
biết từng người gửi hoặc người nhận thông tin gửi qua Internet.
l Qui trình kiểm tra tình trạng kết nối mạng của máy tính
Câu Hỏi

IPCONFIG /ALL

Kiểm tra card mạng
ping <địa chỉ mạng>

Kiểm tra các máy cùng mạng con
ping <địa chỉ máy>

Kiểm tra gateway
ping <địa chỉ gateway>

Kiểm tra với 1 máy trên
Internet

Câu Hỏi
l Địa chỉ IP khó hình dung, khó nhớ
l Ví dụ
l Địa chỉ của máy chủ YAHOO.COM
l 66.94.234.13
l Cách giải quyết ????

ĐỊA CHỈ IP VÀ TÊN MIỀN
l Uniform Resource Locator (URL)
l Dễ nhớ hơn địa chỉ IP
l Chứa tên,các cụm từ vắn tắt
l Thường có ít nhất 2 phần
l Phần đầu mô tả nghi thức được sử dụng
l Phần kế mô tả tên của công ty, tổ chức
l http://www.adobe.com

Câu hỏi
l Qui trình chuyển đổi tên miền thành địa
chỉ IP

IPCONFIG /ALL

KIỂM TRA DNS

ĐỊA CHỈ IP CỦA YAHOO.COM

PING YAHOO.COM

ĐỊA CHỈ ĐẠI DIỆN TRÊN
INTERNET

Các tên miền (cấp cao nhất)
thông dụng
Tên Miền
l Tên miền là một phần trong địa chỉ Internet,
đứng sau “www”. Ví dụ trong địa chỉ
http://www.yahoo.com thì tên miền là
yahoo.com.
l Trong ví dụ này, tên miền kết thúc bằng phần
đuôi (tên miền cao nhất) hay còn gọi là TLD
(Top Level Domain) là ".com". Một tên miền
có độ dài tới 67 ký tự, bao gồm cả phần mở
rộng ".com" (không bao gồm các ký tự đặc
biệt).
Tên Miền
l ".org"
l Viết tắt của từ Organizations (Tổ chức,
cơ quan)
l ".net"
l Viết tắt của từ Network Provider (nhà
cung cấp mạng)
l ".com.vn"
l Viết tắt của Việt nam
Tại sao cần một tên miền riêng?
l Không chuyên nghiệp nếu sử dụng một

tên miền miễn phí SafeShopper.com/e-
commerce/
l hay một tên miền cấp 2 như

E-commerce.f2s.com

Tại sao cần một tên miền riêng?
l Một tên miền riêng đồng nghĩa với việc có thể

sử dụng rất nhiều địa chỉ email trên tên miền
một cách rất chuyên nghiệp. Khách hàng luôn
tin tưởng một địa chỉ email theo chức năng của
một công ty như
l sales@tencongty.com, orders@tencongty.com
hay info@tencongty.com
l hơn là một địa chỉ email
tencongty@yahoo.com

Câu Hỏi
l Nếu thực hiện thương mại điện tử, nên lựa
chọn tên miền cấp cao nhất là gì ? ‘COM’,
‘ORG’, ‘BIZ’, ‘NET’ ,…?
l Giải thích lý do sự lựa chọn của anh chị

Chọn TLD nào?".com", ".net" hay ".org"
l Nếu sử dụng tên miền đó vào mục đích kinh

doanh thì TLD phải là ".com", không có
ngoại lệ.
l Tất cả mọi người đều nhớ đến ".com" trước
tất cả các loại "DOT" khác.
l Có người còn cho là mọi tên miền trên thế
giới đều có phần đuôi là ".com".

l Nếu sử dụng một tên miền ".net" và cố

gắng quảng cáo thương hiệu của mình,
chẳng hạn nếu sử dụng tên miền
MyStore.net à hơn 70% khách hàng sẽ
gõ vào trình duyệt của họ là
MyStore.Com và nhấn Enter.
l èQuảng bá cho công ty có tên miền
MyStore.Com mà không phải là
MyStore.Net
l Còn một điều nữa, nếu người truy cập

quên không gõ vào trình duyệt của họ
phần đuôi (TLD) thì bất cứ mọi trình duyệt
nào hiện nay điều mặc định thêm vào
phần đuôi ".com“
l Ví dụ : Nhập yahoo sẽ được
www.yahoo.com
l Nhập microsoft sẽ được
www.microsoft.com

Câu Hỏi
l Làm thế nào để tìm được một tên miền hoàn
hảo cho công việc kinh doanh? (nghĩa là nên
đặt tên miền như thế nào)

Chọn lựa tên miền
l Trước hết hãy dùng tên công ty hay
thương hiệu.
l 80% khả năng sẽ không còn tên miền ta
cần vì có rất nhiều công ty có tên trùng
nhau
l Có nhiều đối thủ đang tìm cách đăng ký
tên miền.
l hạn chế cạnh tranh khi khai thác khách hàng
trên Internet.
l bán lại tên miền
Chọn lựa tên miền
l Nếu không còn tên thương hiệu à Hãy
nghĩ tới tên sản phẩm
l Thêm bớt một số từ ghép

Câu Hỏi
l Một công ty kinh doanh trên Internet nên có
duy nhất 1 tên miền hay nên có nhiều tên
miền ???
l Giải thích lý do sự lựa chọn của anh chị

Có thể có bao nhiêu tên miền
l Phụ thuộc khả năng tài chính
l Tên miền cần có ý nghĩa trong công việc kinh
doanh
l Có thể có 1 tên miền cho mỗi sản phẩm !!!!
l Điều này không có nghĩa là phải tạo 100
website. Tất cả những gì cần làm là chuyển
huớng 99 tên miền còn lại tới một miền chính
l Lý do tạo nhiều tên miền ????

Có thể có bao nhiêu tên miền
l Nhập địa chỉ website theo phỏng đoán
l Dựa vào tên công ty
l Dựa vào tên sản phẩm
l Các máy tìm kiếm trên Internet
l Nhiều tên miền :
l Tăng khả năng cạnh tranh
l Giúp khách hàng nhớ lâu
l Đánh bại đối thủ

Những quy tắc cơ bản đặt tên miền
l 1. !"#$%&$'$&(")&"*+,-&./&0$1
l !"#$%&2,3&45$&656
l !"#$%&2,3&78*
l 9:,&;&1&6'$&<*=$&>)&6"+&78*&6?*&@A&(;&6B
l CD&EF3$"&7G$%&$"H$%&(;&6B&%I>"
l J/&7K&&LMN<MF6D>O<&48&LMNP<MF6D>O<

Những quy tắc cơ bản đặt tên miền
l 3. Đăng ký nhiều "phiên bản" khác

nhau cho tên miền
l 4. Lựa chọn phần mở rộng cho tên

miền

Các nghi thức khác
l Hypertext Transfer Protocol (HTTP)
l Đảm nhiệm việc truyền gửi và hiển thị các
trang Web
l Simple Mail Transfer Protocol (SMTP)
l Mô tả dạng thức (format) các thư tín điện tử
l Post Office Protocol (POP)
l Đảm trách việc truy cập thư điện tử từ 1 máy
dịch vụ mail (mail server)

l Interactive Mail Access Protocol (IMAP)
l Thay thế cho POP
l Qui định cách thức mà NSD yêu cầu máy phục
vụ thể hiện các thư điện tử
l Chỉ tải về các thư NSD chọn lựa (không phải tất cả
thư)
l Chỉ đọc các tiêu đề thư
l Tạo và xử lý hộp thư trên máy phục vụ

l File Transfer Protocol (FTP)
l Truyền gửi các tập tin giữa các máy tính nối
kết nhau theo nghi thức TCP/IP
l Sử dụng mô hình khách/người phục vụ(
client/server model)
l Cho phép truyền gửi tập tin ở cả 2 dạng nhị
phân và văn bản dạng mã ASCII
l Xem nội dung các thư mục và xử lý các tập tin
ở cả 2 máy (cục bộ và máy từ xa)

Các chương trình tiện ích trên
Internet
l Finger
l Hoạt động trên nền UNIX
l Cho phép NSD thu thập các thông tin (có giới
hạn) về các NSD khác trên mạng

Kết quả thực hiện chương
trình Finger
Câu hỏi
l Trong hệ điều hành Windows, có công cụ tương tự như
Finger ???
l Công cụ: NSLOOKUP

Finger trong Windows:
NSLOOKUP

Các chương trình tiện ích trên
Internet
l Packet InterNet Groper (Ping)
l Kiểm tra kết nối giữa 2 host (thiết bị) đang nối
mạng với nhau
l Xác định 1 máy khác có đang hoạt động?
l Gửi các gói thông tin và chờ tín hiệu trả lời
l Xác định số “hops” phải đi qua

Tracert và các chương trình
tương tự
l TRACE RouTe (Tracert) : liệt kê tuyến đường
liên lạc (round trip path) giữa 2 máy tính trên
mạng Internet
l Cung cấp 1 giao diện đồ họa nhằm thể hiện
trực quan hơn

Kết quả chương trình TRACERT
Câu hỏi
l Trong hệ điều hành Windows, có công cụ
tương tự như Tracert ???

Tracert trong Windows

Tracert trong Windows

Ứng dụng trên Internet:
Thư điện tử (E-Mail)
l Sử dụng lần đầu tiên vào thập niên 1970s
trên mạng ARPANET
l Hình thức thông tin thông dụng hiện nay khi
giao dịch
l Có thể đính kèm các văn bản, hình ảnh,
phim, bảng tính hay các thông tin khác theo
thư điện tử

Gửi thư điện tử
Ứng dụng trên Internet:Telnet
l Cho phép NSD đăng nhập vào 1 máy tính ở xa trên
1 máy tính khác và có thể điều khiển, truy cập thông
tin trên máy ở xa này
l Terminal Emulation : chương trình mô phỏng thiết bị
đầu cuối để có thể nhập lệnh và yêu cầu thi hành
trên máy tính ở xa
l Một số phần mềm cho phép sử dụng Telnet trên các
trình duyệt Web

Ví dụ thực hiện TELNET
Câu hỏi
tương tự Telnet ???

TELNET : điều khiển từ xa



HYPERTERMINAL : điều khiển
từ xa

từ xa

từ xa

REMOTE DESKTOP
điều khiển từ xa

REMOTE DESKTOP

REMOTE DESKTOP

Truy cập trực tiếp với đường dẫn

Ứng dụng trên Internet: FTP
l Phương pháp nhanh nhất để truyền gửi các thông
tin giữa 2 máy tính
l Thường sử dụng cho các yêu cầu : tải về
(download) các gói phần mềm, cập nhật phần mềm
từ 1 máy tính từ xa
l Cũng cho phép tải lên (upload) các tập tin vào máy
tính từ xa để cho phép các máy tính khác có thể truy
cập các tập tin này

Ví dụ thực hiện ứng dụng FTP
Câu hỏi
tương tự Ftp ???

Sử dụng FTP của Windows

Các lệnh trong ftp

Ls : liệt kê nội dung folder

FTP với giao diện Web

FTP với phần mềm khác

Ngôn ngữ đánh dấu và trang WEB
l Standard Generalized Markup Language
(SGML)
l Chuẩn hóa bởi tổ chức ISO vào năm 1986
l Không độc quyền
l Hỗ trợ các thẻ (tags) do NSD định nghĩa
l Chi phí khá lớn
l Chi phí cao hơn so với HTML
l Khó học và sử dụng

Ngôn ngữ đánh dấu và trang
WEB HTML
l Hypertext Markup Language HTML
l Dựa trên SGML
l Dễ học, dễ sử dụng , dễ hỗ trợ hơn
l Hỗ trợ nhiều kiểu thể hiện thông tin
l Headings, title bars, bullets, lines, lists
l Hình ảnh, khung trang, bảng
l Là ngôn ngữ chuẩn cho các trang Web

Lịch sử phát triển HTML
l Version 1.0 : xuất hiện vào mùa hè 1991
l Version 2.0 : chính thức xuất hiện vào tháng 9-1995
l Ấn bản Internet Explorer 2.0 và Netscape
Navigator 2.0
l Version 3.2 : 1997
l Bảng, số phức, văn bản phối hợp hình ảnh
l Version 4.0 : 12-1997

l Hỗ trợ thẻ OBJECT và Cascading Style Sheets
(CSS)
l Hỗ trợ nhiều ngôn ngữ trên thế giới
l Nhiều tính năng truy cập thông tin hơn
Các bộ soạn thảo trang HTML
l Soạn thảo 1 trang HTML
l Các bộ soạn thảo văn bản đơn giản có nhiều hạn
chế
l Có thể dùng các phần mềm soạn thảo cao cấp
l Các phần mềm chuyên dùng có nhiều chức năng
hơn
l Microsoft FrontPage
l Dreamweaver

Sơ lược về HTML
l Thẻ lệnh HTML(HTML tags)
l <mã thẻ> Các thông tin chịu tác động từ
mã thẻ [</mã thẻ>]
l best - Bolds the word “best”
l - Aligns text to the right
l Lưu ý : Các thẻ lệnh cho phép định dạng
thông tin hiển thị nhưng kết quả thể hiện
có thể khác nhau với các trình duyệt khác
nhau
Ví dụ : Định dạng với thẻ canh lề phải

Ví dụ về các thẻ HTML
Kết quả thể hiện
Sơ lược về HTML
l Liên kết HTML (HTML Links)
l Thẻ cho phép tạo liên kết để nhanh chóng di
chuyển đến 1 vị trí trên cùng trang web hiện tại
hay 1 trang web ở 1 máy khác
l <A HREF=“address”>Visible link text</A>
l <A HREF=http://www.purdue.edu>Purdue
University</A>
l <A HREF=“#references”>References are found
here</A>
l Văn bản giữa cặp thẻ
siêu liên kết(hyperlink)
Phần mềm xây dựng Website
Dreamweaver
Dynamic HTML
l HTML động hay DHTML (viết tắt tiếng Anh:
Dynamic HTML) là một thể hiện của việc tạo ra một
trang web bằng cách kết hợp các thành phần: ngôn
ngữ đánh dấu HTML tĩnh, ngôn ngữ kịch bản máy
khách (như là Javascript), và ngôn ngữ định dạng
trình diễn Cascading Style Sheets và Document
Object Model (DOM).
l DHTML có thể được sử dụng để tạo ra 1 ứng dụng
trên trình duyệt web

Ngôn ngữ đánh dấu và trang WEB
XML
l Extensible Markup Language - XML
l Kế thừa từ SGML (Standard Generalized Markup
Language - Ngôn ngữ đánh dấu tổng quát chuẩn
hoá) xác định bởi tiêu chuẩn quốc tế ISO 8879
được công bố năm 1986 nhằm phục vụ việc quản
trị các tài liệu điện tử.
l XML được xây dựng từ 1996 bởi tổ công tác XML
dưới sự chỉ đạo của Tập đoàn World Wide Web
Consortium (W3C).
l Định nghĩa các thông tin nào sẽ được hiển thị
(chứ không phải là trang web sẽ thể hiện như thế
nào)
l Mô tả nội dung thực sự của trang Web
l Khả năng lưu trữ
NLTMĐT dữNg Tliệu
2021-TS. Phương Giang 264
Tiêu chuẩn XML
l Có nhiều tiêu chuẩn khác nhau trong XML.
Ngoài các tiêu chuẩn cơ sở, các tiêu chuẩn
khác xác định lược đồ, trang văn bản, các
đường kết nối, dịch vụ Web, bảo mật và các
vấn đề quan trọng khác
l http://www.w3.org/TR/REC-xml/

265
Ví dụ trang XML
Tiêu chuẩn XML
l For example:
l The quick brown fox jumps over the
lazy dog. What colour is
it? What color is it? <sp
who="Faust" desc='leise' xml:lang="de"> <l>Habe nun,
ach! Philosophie,</l> <l>Juristerei, und Medizin</l>
<l>und leider auch Theologie</l> <l>durchaus studiert
mit heißem Bemüh'n.</l> </sp>
l Examples of attribute-list declarations:
l <!ATTLIST termdef id ID #REQUIRED name CDATA
#IMPLIED> <!ATTLIST list type
(bullets|ordered|glossary) "ordered"> <!ATTLIST form
method CDATA #FIXED "POST“>

267
Tiêu chuẩn EDI
l TRAO ĐỔI DỮ LIỆU ĐIỆN TỬ: (Electronic Data
Interchange; viết tắt: EDI).
l EDI là việc trao đổi dữ liệu có cấu trúc theo các
thông báo xác định trước và được chuẩn hoá từ
máy tính tới máy tính, từ ứng dụng tới ứng dụng,
trong môi trường không thuần nhất.
l Mục đích của EDI là khử bỏ công việc giấy tờ và
làm tăng thời gian đáp ứng.
l Để EDI có hiệu quả, người dùng phải thoả thuận
với nhau về những tiêu chuẩn nào đó về định
dạng và trao đổi thông tin.
l Các tiêu chuẩn EDI là tập hợp các tiêu chuẩn để
điều khiển việc truyền các tài liệu
Tiêu chuẩn EDI
TIÊU CHUẨN ANSI X12:
l Tập hợp các tài liệu cung cấp các hướng dẫn và các
nguyên tắc dùng trong trao đổi dữ liệu điện tử (EDI) về:
l cách cấu trúc dữ liệu,
l những tài liệu cần được truyền bằng điện tử,
l các thông tin cần có trong mỗi tài liệu,
l trình tự thông tin cần tuân thủ, định dạng của các mã,
l các số nhận dạng cần sử dụng, vv.
l Tiêu chuẩn này do Uỷ ban các Tiêu chuẩn Chính thức X12
(Accredited Standards Committee X12; viết tắt: ASC - 12)
của Viện Tiêu chuẩn Quốc gia Hoa Kì xây dựng và công bố
năm 1979 để phát triển các tiêu chuẩn đồng nhất cho việc
truyền dữ liệu điện tử trong toàn ngành công nghiệp.

Tiêu chuẩn EDI
Tiêu chuẩn X12:
l Định nghĩa một tập hợp các tài liệu, gọi là các tập giao dịch, cho một phạm
vi rộng các mẫu giao dịch kinh doanh.
l Mỗi tập giao dịch có một mã số, vd. tập giao dịch mã số 850 là phiếu đặt
mua hàng, mã số 810 là hoá đơn, vv.
l Mỗi tập giao dịch đều có một bản đặc tả về tập giao dịch đó với số hiệu có
dạng X12.n, n là một số nguyên. Vd. bản đặc tả số X12.1 là đặc tả của
phiếu đặt mua hàng, số X12.7 là đặc tả của yêu cầu báo giá, vv.
l Bên trong mỗi tài liệu hoặc tập giao dịch, tiêu chuẩn X12 phân loại mỗi
dòng thông tin thành các đoạn dữ liệu.
l Trong mỗi đoạn dữ liệu, nó lại xác định định dạng cho mỗi phần tử dữ liệu.
l Mỗi tập giao dịch X12 điển hình sẽ bao gồm 3 phần của đặc tả: các tiêu
chuẩn của tập giao dịch, thư mục đoạn dữ liệu và từ điển các phần tử dữ
liệu.
l Với tất cả những đặc tả này gộp lại, tiêu chuẩn X12 đã cung cấp một tiêu
chuẩn EDI linh hoạt và chung cho các tổ chức và các đối tác thương mại để
thiết lập các phiên làm việc và trao đổi thông tin với nhau theo một sơ đồ đã
thoả hiệp.
l Tiêu chuẩn này đã được dùng phổ biến ở các nước Bắc Mĩ cho đến khi
xuất hiện tiêu chuẩn EDIFACT
Tiêu chuẩn EDI
TIÊU CHUẨN EDIFACT:
l Electronic Data Interchange for Administration, Commerce and
Transport
l Trao đổi dữ liệu điện tử dùng cho Hành chính, Thương mại và Vận tải;
viết tắt: EDIFACT),
l Là tiêu chuẩn quốc tế về trao đổi dữ liệu điện tử
l Là tổ hợp của các tiêu chuẩn Hoa Kì ASC X12 với các tiêu chuẩn trao
đổi dữ liệu thương mại (Trade Data Interchange - TDI) được phát triển
ở Anh và được dùng khắp Châu Âu.
l Vì rất nhiều công ty tham gia vào thị trường quốc tế và trao đổi dữ liệu
điện tử từ nhiều nước khác nhau nên phát sinh nhu cầu mở rộng EDI
trên một cơ sở toàn cầu. Do đó, Liên hợp quốc đã cung cấp một tập
tiêu chuẩn quốc tế dưới sự quản lí chung của nhóm Trao đổi Dữ liệu
Điện tử trong Hành chính, Thương mại và Giao thông của Liên hợp
quốc tên là nhóm UN/CEFACT thuộc Uỷ ban Kinh tế Liên hợp quốc về
Châu Âu (UN/USE).

271
Tiêu chuẩn EDI
TIÊU CHUẨN EDIFACT:
l Việc phát triển tiêu chuẩn EDI quốc tế cũng được Tổ
chức Tiêu chuẩn hoá Quốc tế (ISO) quan tâm. Hai tổ
chức này đã hợp tác và phân công cùng xây dựng
EDIFACT. Cú pháp và từ điển dữ liệu được thực hiện
bởi ISO, còn việc xây dựng các chuẩn và đăng kí thông
điệp được chịu trách nhiệm bởi UN/USE.
l Tên gọi tắt EDIFACT được UN/USE công nhận năm
1987 và chuẩn y quy tắc cú pháp EDIFACT để đệ trình
ISO. Cùng năm đó, ISO đã chấp nhận cú pháp của
EDIFACT và cú pháp này trở thành một tiêu chuẩn quốc
tế

272
ISO 8583
l ISO 8583 là chuẩn mã hóa được sử dụng trong các hê
thống trao đổi giao dịch điện tử.
l ISO 8583 đưa ra định dạng message và luồng giao tiếp
để các hệ thống khác nhau có thể trao đổi các giao dịch.
l Các phiên bản khác nhau của ISO 8583 có cách đặt các
trường ở vị trí khác nhau. Trong đó ISO 8583:2003 được
công nhận rộng rãi.
l ISO 8583 bao gồm các phần sau:
l Message Type Indicator (MTI)
l One or more bitmaps, indicating which data elements
are present
l Data elements, the fields of the message

273
ISO 8583
l Message Type Indicator(MTI)
l Là một trường gồm 4 kí tự số bao gồm:
l ISO 8583 Version
l Message Class
l Message Function
l Message origin
l Ví dụ: 0110
l 0--- : ISO 8583 version
l -1-- : Message class
l --1- : Message function
l ---0 : Message Origin
274
ISO 8583
l Bitmaps
l Là một field hay subfield bên trong Message chỉ ra những data
element khác hay những data element subfields có thể có mặt bên
trong hay một nơi nào khác trong 1 message
l Một message phải chứa ít nhất một bitmap gọi là Primary Bitmap chỉ
ra data element từ 1 đến 64 nào có mặt.
l Một message cũng có thể cũng có secondary bitmap chỉ ra sự có
mặt của các data element từ 65 đến 128.
l Message có thể có Third bitmap chỉ ra sự có mặt hoặc vắng mặt của
các data element từ 129 đến 192, mặc dù những data element này
rất ít khi được sử dụng.
l Bitmap được truyền 8 byte nhị phân hoặc 16 byte kí tự hexa( bao
gồm 0-9,A-F trong mã ASCII hay tập kí tự EBCDIC). Một field có
mặt khi bit đặc trưng của nó trong bitmap có giá trị True. Ví dụ byte
01000010 thì field 2 và 7 có mặt.

ISO 8583
l Data Elements
l Data Element là các trường riêng lẻ mang thông tin
giao dịch. Có 128 data element được định nghĩa trong
version ISO 8583:1987, và mở rộng ra 192 data
element trong các phiên bản sau.
l Mỗi một data element có một nghĩa và một định dạng
nhất định, bao gồm một vài data element chung, và
một vài element đặc trưng cho từng hệ thống hay
từng quốc gia.
l Mỗi data element được mô tả theo một định dạng
chuẩn trong đó định nghĩa nội dung, độ dài của field
được truyền theo bảng sau:
l Mỗi trường có thể được cố định độ dài hoặc độ dài
thay đổi theo biến. Nếu có biến độ dài thì nó được đặt
trước bởi một tiền tố chỉ ra giới hạn độ dài của field.
Tiêu chuẩn SWIFT
l Society for Worldwide Interbank and Finacial
Telecommunication
l SWIFT trong hoạt động Thanh Toán QuốcTế
l Cấu trúc của một mẫu điện SWIFT sẽ gồm 3 phần:
l Phần đầu điện (header) chứa các thông tin sau:
1. Loại điện giao dịch
2. ngân hàng gửi và ngân hàng nhận điện
3. Giờ gửi và giờ nhận điện
4. Xác nhận tình trạng điện
5. Tham chiếu điện gửi và điện nhận.
l Phần nội dung điện (Text) : phần này chứa đựng nội
dung giao dịch, nó bao gồm các trường với các khuôn
dạng và các tiêu chuẩn được quy định bởi tổ chức SWIFT.
l Phần kiểm tra khóa SWIFT:phần này chỉ ra kết quả kiểm
tra mã SWIFT tại sở giao dịch và ngân hàng đại lý.

Chuẩn Việt Nam

Công nghệ
Payment Customer profiles Catalog …

Ứng dụng
SSL Public Key Infrastructure …

Bảo mật
TCP/IP World Wide Web HTML, XML …

Mạng Internet
Server Network Client Channels …

Phần cứng

Web Clients và Web Servers
l Máy khách (Client computers) : thường yêu
cầu cung cấp các dịch vụ : in tài liệu, truy cập
thông tin, cập nhật cơ sở dữ liệu ,…
l Máy phục vụ (Servers) chịu trách nhiệm xử lý
các yêu cầu từ các máy khách

Kiến trúc Web Server/Client trên
WWW
Luồng thông tin giữa Web
Server/Client
l Mô hình 2 lớp (Two-Tier Client/Server)

l Máy khách gửi các thông điệp yêu cầu
l Máy phục vụ tiếp nhận, xử lý thông điệp và gửi
trả kết quả
l Thông điệp yêu cầu bao gồm:
l Dòng yêu cầu (request line)
l Tiêu đề (Optional request headers)
l Nội dung thông điệp(optional)

Luồng thông tin giữa Web
Server/Client
Thông điệp trả lời của Web
Server

Câu Hỏi
l Ưu/khuyết điểm của mô hình 2 lớp
l Khắc phục bằng mô hình 3 lớp ???
l Mô hình n-lớp (n-tier)

Liên lạc giữa Web
Server/Client
l Mô hình 3 lớp(Three-Tiered Client/Server)
l Lớp 1 : khách, NSD
l Lớp 2 : Máy phục vụ Web (Web server)
l Lớp 3 : Các chương trình ứng dụng và CSDL
l Ưu điểm của mô hình 3 lớp ??

Web servers Application Server
Http request
Load Balancer
Backend System
Corporate ERP system
Databases
Back-End Server
Front-Stand Server
Application Server
Tiêu chí đánh giá
l Vụ Thương mại điện tử - Bộ Thương mại
phối hợp với Hội Tin học Việt Nam
Các yếu tố kỹ thuật

20
Những nội dung cần công bố
30
Phương thức kinh doanh
30
Giải quyết tranh chấp và bảo mật thông
20
tin NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 289
Tiêu chí đánh giá – B2C
TIÊU CHÍ ĐIỂM TỐI ĐA HỆ SỐ
Thông tin liên hệ và giới thiệu về chủ sở
hữu website 2 1
Thông tin mô tả về sản phẩm 2 3
Thông tin về hợp động, quy chế, điều khoản
sử dụng 2 2
Dịch vụ tư vấn, hỗ trợ khách hàng 2 2
Cơ chế xác nhận giao dịch 2 2
Chính sách bảo vệ thông tin của khách
hàng, xử lý và giải quyết tranh chấp 2 2
Tốc độ duyệt website 2 1
Thống kê traffic rank của Alexa.com 2 1
Chỉ số PageRank của Google
NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 2 1
290
290
Giải pháp thanh toán 2 1
Tiêu chí đánh giá – C2C
ĐIỂM TỐI HỆ
TIÊU CHÍ ĐA SỐ
hữu website 2 1
Quy chế, điều khoản sử dụng 2 2
Tính năng mở rộng 2 3
Chỉ số PageRank của Google 2 1
Tiêu chí đánh giá – B2B
ĐIỂM TỐI
TIÊU CHÍ ĐA HỆ SỐ
hữu website 2 1
Thông tin giới thiệu về thành viên 2 3
Thông tin về các cơ hội kinh doanh 2 3
CHƯƠNG 3 :
Bán hang trên Website

Phone : 0944822211
NO(̣ I DUNG
¢ Mộ t so, ý tưởng khi xây dựng website TMĐT

¢ Các chức năng củ a website TMĐT
¢ Các pha3 n me3 m TMĐT
¢ Xây dựng website hiệ u quả cao
294
CÁC Ý TƯỞNG KHI XÂY DỰNG WEBSITE
TMĐT
¢ Giao diện của website

¢ Sứ mệnh
¢ Khách hàng mục tiêu
¢ Không gian thị trường mục tiêu
¢ Phân tích chiến lược
¢ Ma trận tiếp thị
¢ Thời gian phát triển
¢ Ngân sách sơ bộ
295
CÁ C Ý T ƯƠ;NG KHI XÂY DỰNG WEBSITE
TMĐT
¢Mô hình kinh doanh (s):

Cổng thông tin, e-tailer, nhà cung cấp

nội dung, môi giới giao dịch, tạo thị
trường, nhà cung cấp dịch vụ, cung cấp
dịch vụ cộng đồng (mạng xã hội)
¢mô hình doanh thu (s):
Quảng cáo, đăng ký, phí giao dịch, bán
hàng và doanh thu liên kết
296
TMĐT(TT)
¢Ai là đối tượng mục tiêu?

Mô tả đối tượng của bạn

Nhân khẩu học
Tuổi tác, giới tính, thu nhập, vị trí
Mô hình hành vi (lối sống)
Mô hình tiêu thụ (thói quen mua sắm)
Mô hình sử dụng kỹ thuật số
Mô hình sáng tạo nội dung (blog, Facebook)
297
CÁ C Ý T ƯƠ;NG KHI XÂY DỰNG WEBSITE
TMĐT(TT)
¢ Đặc điểm của thị trường

Nhân khẩu học

Kích thước, tăng trưởng, thay đổi
Cấu trúc
Đối thủ cạnh tranh
Các nhà cung cấp
Sản phẩm thay thế
¢ Nội dung đến từ đâu?
Tĩnh hay động? 298
TMĐT(TT)
¢ Hiểu bản thân-Phân tích SWOT

¢ Xây dựng bản đồ website thương mại điện tử

¢ Phát triển một dòng thời gian: Mốc thời gian
¢ Mức chi phí

Simple Web sites: $5000
Small Web start-up: $25,000 to $50,000
Large corporate site: $100,000 đến hàng triệu USD
299
300
PH Â N T ÍC H SWOT
SWOT CỦA VINAMILK
1.Điểm Mạnh:
+ Thương hiệu mạnh , thị phần lớn (75%). 2. Điểm Yếu
+ Mạng Lưới phân phối rộng khắp (64 tỉnh thành ). + Chủ yếu tập trung sản phẩm vào thị
+ Sản phẩm đa dạng, giá cả cạnh tranh. trường trong nước.
+ Dây chuyền sản xuất tiên tiến + Hoạt động Marketing của công ty
+ Ban lãnh đạo có năng lực quản lý tốt. chủ yếu tập trung ở miền Nam
+ Danh mục sản phẩm đa dạng và mạnh (150 chủng

loại sản phẩm)
+ Quan hệ bền vững với các đối tác.
+ Đội ngủ tiếp thị và nghiên cứu sản phẩm giàu
kinh nghiệm
3.Cơ Hội: 4.Thách Thức:

+ Các chính sách ưu đãi của chính phủ về ngành + Nền kinh tế không ổn định ( lạm phát ,
sữa ( phê duyệt 2000 tỷ cho các dự án phát triển khủng hoảng kinh tế .....)
ngành sữa đến 2020 ) + Gia nhập WTO : xuất hiện nhiều đối thủ
+ Nguồn cung cấp nguyên liệu ổn định (vinamilk cạnh tranh.
cũng chủ động đầu tư, xây dựng các nguồn đầu tư, + Tình hình chính trị trên thế giới còn
xây dựng các nguồn nguyên liệu phục vụ nhu cầu nhiều bất ổn.;
của doanh nghiệp)
+ Gia nhập WTO : mở rộng thị trường , kinh doanh, 301
học hỏi kinh nghiệm
302
BẢN ĐỒ WEBSITE THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ

303
THÁCH THỨC QUẢN LÝ QUAN TRỌNG NHẤT
¢ Hie" u rõ mụ c tiêu kinh doanh
¢ Bie" tcách chọ n đúng công nghệ đe& đạ t

mụ c tiêu
304
NH Ư>NG QUYE@ T ĐỊNH QUAN TRỌ NG
¢ Tổ chức và nhân sự:
Tạo một team có đầy đủ các kỹ năng cần thiết để quản
lý và duy trì website

¢ Phần cứng / phần mềm
¢ Viễn thông
¢ Thiết kế site
305
BUILD/HOST IN-HOUSE VS. OUTSOURCING
¢ Outsourcing: Thuê vendors cung caT p
các dịch vụ liên quan đeT n việ c xây

dựng site
¢ Tự xây dựng vs. outsourcing:
Build your own requires team with diverse skill set;
choice of software tools; both risks and possible benefits
¢ Host own vs. outsourcing

Hosting: Hosting company responsible for ensuring site
is accessible 24/7, for monthly fee
Co-location: Firm purchases or leases Web server
(with control over its operation), but server is located at 306
vendor’s facility
CH O IC E S IN BU IL D IN G A N D
HO S T IN G

Slide
4-
307
QUYẾT ĐỊNH
¢ Giá cả : có nhie3 u mức, từ ‘mieI n phí’ đe, n giá hơn
vài trăm triệ u

¢ Các ye, u to, tác độ ng đe, n việ c chọ n lựa giả i pháp:
Qui mô doanh nghiệ p, mức độ doanh thu
Ngân quỹ
Đo2 i tượng khách hàng
Kỹ thuậ t, hua2 n luyệ n, trang thie2 t bị
308
NO(̣ I DUNG
¢ Một số ý tưởng khi xây dựng website TMĐT
¢ Các chức năng của website TMĐT

¢ Các phần mềm TMĐT
¢ Xây dựng website hiệu quả cao
309
CÂU HỎI
¢ Theo ý anh chị, mộ t pha3 n me3 m cho phép doanh
nghiệ p kinh doanh điệ n tử thì ca3 n phả i có các
chức năng nào ??

310
CÁ C C H ƯPC NĂNG CƠ B A; N
¢ Giải pháp e-commerce cần cung cấp các dịch vụ
tối thiểu:

Liệt kê danh sách các nhóm hàng, mặt hàng
Giỏ mua hàng
Xử lý giao dịch mua hàng
Các công cụ cập nhật, bổ sung các mặt hàng,nhóm
hàng, trang giới thiệu (storefront: mặt tiền của cửa
hàng)
311
DANH MỤC MẶT HÀNG - CATALOG DISPLAY
¢ Là danh mụ c các mặ t hàng
và dịch vụ mà công ty cung
ca, p
Ne2 u so2 lượng nhỏ (<35): de@

dàng toA chức cũng như tìm
kie2 m
Ne2 u so2 lượng lớn : caB n chia
thành các nhóm hàng. Cung
ca2 p tiệ n ích tìm kie2 m
312
DA N H M Ụ C MAX̣ T HÀNG - CATALOG DISPLAY
¢ Danh mục hàng
Tổ chức hàng hóa/dịch vụ theo tiêu chí nào đó

Hình ảnh kèm theo + chú thích
¢ Phần mềm cung cấp chức năng phát sinh

các trang danh mục hàng hóa
Template hoặc wizard
¢ Hỗ trợ tìm kiếm
Search Engine
313
GIỎ MUA HÀNG-SHOPPING CART
¢ Giỏ hàng
¢ Pha0 n me0 m cung ca1 p chức năng

Xem giỏ hàng
Thêm hoặ c xóa hàng
¢ Mộ t so1 nhà cung ca1 p pha0 n me0 m

Salescart, Shopsite
314
315
AM A Z O N .C O M
316
MINH HỌA GIỎ HÀNG
XỬ LÝ GIAO DỊCH MUA HÀNG
¢ Tính toán các khoả n caX n thanh toán
So1 lượng x đơn giá

Giả m giá, thue1 , chi phí vậ n chuye" n
¢ PhaX n meX m cho phép khách hàng

nhậ p mộ t soT thông tin caX n thieT t đeY
thanh toán
Đả m bả o các che1 độ bả o mậ t
317
CƠ CHẾ XỬ LÝ GIAO DỊCH
¢ Thực hiện khi khách hàng chọn chức năng
thanh toán
¢ Thông thường, trình duyệt sẽ chuyển sang

sử dụng Secure Sockets Layer (SSL)
¢ Phần mềm bán hàng sẽ tính toán thuế, chi
phí vận chuyển, chiết khấu
Nhiều giải pháp phần mềm cho phép nối kết trực
tiếp với hãng vận chuyển để lấy về chi phí chuyển
hàng
Nối kết với hệ thống kế toán nội bộ của công ty
để thực hiện toàn bộ các hoạt động kinh doanh
318
trên nền web
319
320
NỘI DUNG
¢ Bắt đầu thực hiện kinh doanh TMĐT
¢ Các chức năng của website TMĐT

¢ Các phần mềm hỗ trợ TMĐT
321
PHẦN MỀM WEB SERVER
¢ Apache
Phần mềm Web server hàng đầu (52% thị trường)

Làm việ c với hệ điều hành UNIX, Linux
¢ Microsoft’s Internet Information Server (IIS)

Phần mềm Web server thứ hai (20% thị trường)
Windows-based
322
CÁC TOOLS QUẢN LÝ SITE
¢ Các tool cơ bản
Bao gồm trong tất cả các Web servers
¢ Xác nhận liên kết trên các trang vẫn hợp lệ
¢ Xác định các orphan files

¢ Các phần mềm quản lý nâng cao:
Giám sát việc mua hàng của khách hàng, hiệu quả chiến
dịch tiếp thị,…
WebTrends Analytics 10, Google Analytics
323
TOOLS FOR INTERACTIVITY AND
ACTIVE CONTENT
¢ CGI (Common Gateway Interface)

¢ ASP (Active Server Pages)/ASP.NET

¢ Java, JSP, and JavaScript
¢ ActiveX and VBScript
¢ ColdFusion
¢ Web 2.0 design elements:

Widgets, mashups
324
CÔNG CỤ CÁ NHÂN HÓA
¢ Cá nhân hoá
Khả năng đối xử với mỗi người dựa trên phẩm chất

cá nhân và lịch sử trước đây với trang web
¢ Tùy biến (Customization)
Khả năng thay đổi sản phẩm để phù hợp hơn với nhu
cầu của khách hàng
¢ Cookies
Phương pháp chính để đạt được cá nhân hóa
325
PHẦN MỀM E-COMMERCE
¢Dành cho công ty qui mô lớn

Các giao dịch B2C

Các giao dịch B2B : caX n thêm các
công cụ sau:
¢Mã hóa - Encryption
¢Chứng thực - Authentication
¢Xác nhậ n và kie" m tra chữ ký điệ n tử
¢Có khả năng no1 i ke1 t với các hệ tho1 ng

khác ví dụ hệ tho1 ng ERP 326
MỞ RỘNG CHỨC NĂNG
¢Tích hợp các hệ thống có sẵn
Hệ thống kế toán, phát sinh hóa đơn

Tính tiền lương
®Phần mềm tầng giữa
(middleware)
¢Middleware
Là một kết nối giữa hệ thống EC và hệ
thống ứng dụng có sẵn
¢Một số nhà cung cấp 327
BEA Systems, Broadvision, IBM Tivoli

MỞ RỘNG CHỨC NĂNG (TT)
¢ Application Server
Thực hiệ n các công việ c thuộ c nghiệ p vụ
¢ Có 2 loạ i

Page-based
¢ Thực hiệ n yêu ca3 u nghiệ p vụ và trả ve3 ke, t quả
là 1 trang web
¢ Sử dụ ng các ngôn ngữ script như JSP, ASP,
PHP
Component-based
¢ Mô hình 2 lớp, 3 lớp
¢ Hệ tho, ng phoe bie, n như EJBs, COM, CORBA, 328
SOA,..
TWO-TIER E-COMMERCE ARCHITECTURE

Slide
4-
329
MU L T I -TIE R E-C O M M E R C E
AR C H IT E C T U R E

Slide
4-
330
MƠ; R O(̣ NG CHƯPC NĂNG (TT)
¢ Web service
Cho phép 1 ứng dụng giao tiếp với ứng dụng
khác thông qua mạng Internet bằng các giao

thức SOAP, WSDL
¢ Ví dụ
Ngân hàng sử dụng web service để cung cấp
thông tin đầu tư cho khách hàng thông qua
portal
Web service sẽ kéo về các thông tin
¢ Dự báo kinh tế, các phân tích tài chính của 1 số công ty
¢ Dự đoán ngành, các kết quả thị trường tài chính
331
¢ Tích
hợp với hệ thoT ng kinh doanh
(ERP – Enterprise Resource

Planning)
Ke1 toán, hậ u ca0 n, sả n xua1 t
Tie1 p thị
Lậ p ke1 hoạ ch
Quả n lý dự án, ngân quỹ
332
Đối tác
ERP System A
Internet
Quản lý hóa đơn

Đối tác
Quản lý tài chính B
Quản lý hậu cần

Đối tác
Web/App VAN C
Server
Quản lý sản phẩm
Đối tác
D
333
¢ Môi trường tích hợp bao gồm hầu hết các chức
năng cần thiết

¢ Các yếu tố chính trong việc lựa chọn một gói
Chức năng
Hỗ trợ cho các mô hình kinh doanh khác nhau
Công cụ mô hình hóa quy trình nghiệp vụ
Quản lý và báo cáo trang web trực quan
Hiệu năng và khả năng mở rộng
Kết nối với các hệ thống kinh doanh hiện có
Tuân thủ các chuẩn
334
Khả năng đa văn hóa và toàn ca3 u
Thuế bán hàng địa phương và các quy tắc shipping
DỊCH VỤ HOSTING - HOSTING SERVICES
¢Phù hợp với các doanh nghiệp
chưa chuẩn bị tốt các điều kiện hạ
tầng cơ sở cho việc kinh doanh

TMĐT
Ưu điểm
¢Có tính chuyên môn cao,xử lý các giao
dịch mua bán, vận chuyển, và chi phí
liên quan đến thuế
¢Chi phí thấp do nhiều người thuê à
chia sẻ các chi phí cơ sở hạ tầng (phần 335
cứng lẫn phần mềm)
CÁC HOST MIỄN PHÍ/PHÍ THẤP
¢ Các host caX n có các dịch vụ cơ bả n sau
MieI n phí hay có phí tha, p, phù hợp với các công ty

bán hàng qui mô nhỏ (ít hơn 50 mặ t hàng và lượng
đơn hàng nhỏ )
Không cung ca, p dịch vụ giỏ mua hàng, xử lý giao
dịch mua hàng
Thu lợi nhuậ n từ các dịch vụ cung ca, p banner quả ng
cáo
Cung ca, p 1 so, khuôn dạ ng cho phép xây dựng các
website thương mạ i (tuy không chuyên nghiệ p)
336
CÁC SITE CUNG CẤP DỊCH VỤ QUẢNG
CÁO
¢ Giúp các công ty TMĐT có thể quảng bá cửa hàng
của họ

¢ Các banner quảng cáo thường xuyên thay đổi
¢ Công cụ kiểm soát hiệu quả quảng cáo (số lần

viếng thăm, số lần click chuột,…)
¢ Các công cụ phục vụ quảng cáo đa dạng cho nhiều
loại sản phầm
337
CÁC HOST CUNG ỨNG DỊCH VỤ TỔNG THỂ
¢ Không có banner quả ng cáo, các công cụ xây dựng

web, các dịch vụ cho cửa hàng trực tuye, n

¢ Chi phí hàng tháng phả i trả cao hơn so với các
nhà cung ứng dịch vụ cơ bả n khác
¢ Cung ca, p tiệ n ích xử lý giỏ mua hàng
¢ Bao go3 m dịch vụ xử lý giao dịch mua bán (kee cả
kiee m tra thẻ tín dụ ng)
338
DOANH NGHIỆP TRUNG BÌNH
Web Web
Browser Browser
Shopping

Cart Hệ thống
tính tiền
lương
Content
Intern Mgmt
et
Hệ thống kế
Payment toán
Web Processin
Server g
Hệ thống quản
Catalog lý kho hàng
Analysis
Xây dựng website Mua các bộ sản Tích hợp các hệ 339
phẩm thống có sẳn bằng
phần mềm tầng giữa
DOANH NGHIỆP QUI MÔ LỚN
¢ Các pha0 n me0 m thường tích hợp với
CRM (Customer Relationship Mgmt)
SCM (Supply Chain Mgmt)

Content Mgmt
Knowledge Mgmt
¢ Ví dụ
IMB WebSphere Commerce Business
Oracle E-Business Suite
Broadvision One-to-One Commerce
340
HE(̣ T H O@ NG CRM
¢ Mục tiêu của CRM
Hiểu được nhu cầu của khách hàng ® điều chỉnh sản
phẩm/dịch vụ để đáp ứng được nhu cầu đó

Cải thiện mối quan hệ với khách hàng
¢ Tìm hiểu
Những trang web nào được ghé thăm
Khoảng thời gian 1 trang web được viếng thăm là bao
lâu
Trang web nào được vào xem nhiều nhất
…
341
HỆ THỐNG CRM
¢ Cung ca, p chức năng
Tậ p hợp tin tức
Lậ p ke2 hoạ ch tie2 p thị

Mô hình hóa hành vi củ a khách hàng
ĐieB u chı̉nh sả n phaA m phù hợp với thị hie2 u
¢ Ví dụ
Siebel Systems
Oracle CRM, PeopleSoft CRM, MySAP CRM
342
343
344
HỆ THỐNG SCM
¢ Giúp doanh nghiệ p đieX u phoT i các keT
hoạ ch và hoạ t độ ng với đoT i tác
¢ Có 2 chức năng chính

Lậ p ke1 hoạ ch
¢ Dự doán nhu ca3 u pho, i hợp ban ng cách sử dụ ng
các thông tin từ những đo, i tác trong chuoI i
cung ứng
Thực hiệ n
¢ HoI trợ các công việ c quả n lý kho và vậ n
chuyee n
¢ Ví dụ 345
i2 Technology và Munugistics
HE(̣ T H O@ NG CONTENT MGMT
¢ Nhu cầu chỉnh sửa các trang web
Thêm sản phẩm mới
Thay đổi hình ảnh, thông tin

Chọn sản phẩm bán giảm giá
Chia sẻ thông tin cho nhân viên, khách
hàng, nhà cung cấp và các đối tác
¢ Phần mềm giúp doanh nghiệp quản lý
một khối lượng lớn các hình ảnh, văn
bản, tập tin
¢ Ví dụ
346
Documentum, Vignette, webMethods

HỆ THỐNG KNOWLEDGE MGMT
¢ Các pha0 n me0 m quả n lý nộ i dung
Thông tin được lưu trên báo cáo gia, y, mụ c lụ c,
bả n phân tích,…

¢ Giátrị thực sự củ a các tài liệ u là những
thông tin bên trong chúng
Có nhu ca3 u tìm kie, m và quả n lý tri thức
¢ Có 4 chức năng chính
Tậ p hơp và toe chức thông tin
Chia sẻ thông tin cho nhie3 u người dùng
Làm tăng khả năng cộ ng tác
Bả o vệ tri thức 347
HE(̣ T H O@ NG KNOWLEDGE MGMT
¢ Có khả năng
Đọc nội dung của các tài liệu điện tử, thư
điện tử và trang web

Tìm kiếm được những tri thức phù hợp
semantic và giải thuật thống kê
¢ Ví dụ
IBM Lotus Discovery Server
Microsoft SharePoint Technologies
Entopia Quantum
Scopeware 348
PHÁT TRIỂM WEB SITE DI ĐỘNG VÀ XÂY DỰNG CÁC
ỨNG DỤNG DI ĐỘNG
¢ Ba loạ i phaX n meX m m-commerce

Web site di độ ng

¢ Responsive Web design
ƯQng dụ ng Web di độ ng
Ứng dụng gốc (Native app)
¢ Lậ p
keT hoạ ch và xây dựng mobile
presence
Sử dụng phân tích / thiết kế hệ thống để xác định
các mục tiêu kinh doanh cụ thể 349
DE V E L O P I N G A MO B I L E WE B PR E S E N C E
¢ Những cân nhắc về thiết kế

Các hạn chế của nền tảng: Điện thoại thông

minh / máy tính bảng
¢ Hiệu suất và chi phí
Mobile Web site:
¢ Ít tốn kém
Ứng dụng di động:
¢ Có thể sử dụng API của trình duyệt
Ứng dụng gốc: 350
¢ Đắt nhất; Đòi hỏi nhiều chương trình hơn

NỘI DUNG
¢ Bao t đa3 u thực hiệ n kinh doanh TMĐT
¢ Các chức năng củ a website TMĐT

¢ Các pha3 n me3 m TMĐT
351
CÂ U HO' I
¢ Khithiết kế các trang web bán hàng,
cần quan tâm đến việc gì

Cách tổ chức các trang ?
Ngôn từ sử dụng ?
Các siêu liên kết ?
Tốc độ tải trang web ?
Sự tương thích trình duyệt ?
352
WEB SITE LÀ GÌ?
¢ Thông tin
¢ Trao đo" i, chia sẻ dữ liệ u

¢ Giới thiệ u, quả ng cáo
¢ Mua saS m
¢ Trò chuyệ n,..
353
CÁ C L O Ạ I WEB SITE
¢ Web tĩnh: .htm; .html
¢ Web động: .php; .aspx; jsp,…

¢ Ngôn ngữ: PHP, C#, VB.NET..
354
CÁC BƯỚC THIẾT KẾ WEB HIỆU QUẢ
¢ Phân tích người dùng
¢ Thie1 t ke1 các chức năng và ca1 u trúc trang

¢ Tìm cách trình bày a1 n tượng
¢ Xây dựng nộ i dung
¢ Thie1 t ke1 và kie" m tra khung trang web

¢ Đưa nộ i dung vào
¢ Kie" m tra và đánh giá
355
PH Â N T Í C H N G ƯƠqI DÙNG
¢ Mô tả mục tiêu
¢ Xác định đối tượng phục vụ

¢ Phân loại độc giả
¢ Liệt kê tài nguyên
¢ Chiến lược thiết kế
356
XÁC ĐỊNH CÁC CHỨC NĂNG VÀ CẤU
TRÚC TRANG
¢ Liệ t
kê các chức năng và mo1 i quan hệ
¢ Phác thả o sơ lược ca1 u trúc trang

¢ Đi từ trừu tượng - > cụ the"
357
TÌ M C Á C H T R Ì N H B À Y A@ N TƯỢNG
¢ Đưa ra nhiều cách trình bày
¢ Cập nhật những thay đổi công nghệ

358
MỘT SỐ LƯU Ý KHI THIẾT KẾ WEBSITE BÁN
HÀNG
¢ Các trang web ca0 n to" chức chặ t chẽ và deU

sử dụ ng

¢ Sử dụ ng từ ngữ deU hie" u
¢ To" chức to1 t các siêu liên ke1 t
Dùng các liên ke1 t “next”, “back”

Dùng các chữ thay the1 hình ả nh
¢ Thời gian tả i trang nhanh
359
CÂ U HO; I

¢Làm thế nào để thiết kế 1 trang
web có thời gian tải về nhanh ???
360
TĂNG TỐC ĐỘ TRUYỀN TẢI TRANG WEB
¢ Giả m kích cỡ đoX họ a trong trang web
72 dpi, 256 màu
<10KB

hình nhỏ à kèm theo hình lớn hơn
¢ Qui định kích cỡ các hình ả nh trong mã
lệ nh trang HTML
Định vị khu vực hình ả nh
Rút ngaS n kích cỡ trang HTML
Chừa khoả ng tro1 ng đe" download tậ p tin
ả nh 361
TĂ N G T O@ C ĐO(̣ T R U Y Er N TA; I TRANG WEB
¢ Giảm số tập tin liên quan trong 1
trang web (cả tập tin HTML và các

tập tin hình ảnh)
Tối đa 4 socket cho 1 trình duyệt
Nếu trang HTML có 6 hình ảnh : tổng
cộng 7 tập tin cần tải
nên yêu cầu <= 5 tập tin cho 1 trang
web
362
HÀNG(TT)
¢ TheY hiệ n các nộ i dung không có hình

ả nh

Sử dụ ng "GIF" và JavaScripts đe" tạ o hiệ u
ứng :tăng thời gian tả i,NSD xao lãng nộ i
dung bán hàng củ a bạ n.
Quan niệ m Những người trên Internet là
những con người củ a thông tin-> dành
thời gian cho những thông tin có cha1 t
lượng chứ không phả i là những hình ả nh
vô bo" . 363
MO(̣ T SO@ L ƯU Ý KHI THIE@ T KE@ W E B S I T E
BÁN HÀNG (TT)
¢ Thể hiện các nội dung không có hình ảnh (tt)

Nội dung cầnlàm dễ đọc , chia thành những

đoạn quan trọng, bôi đậm những câu quan
trọng trong từng đoạn , trang trí bằng 1 số
màu
Tô màu văn bản thay thế file đồ hoạ nếu có
thể :Để gây sự chú ý, có thể sử dụng văn bản
có màu sắc khác nhau.
364
HÀNG (TT)
¢ Thể hiện các nội dung không có hình ảnh (tt)

Sản phẩm và dịch vụ đang bán

Đối tượng khách hàng cần tiếp thị hay thị truờng
mục tiêu
¢ Vi dụ
Tiếp thị cho lớp trẻ: sự sinh động của website sẽ
làm tăng doanh số bán hàng.
Đối tượng khách hàng là những nhà kinh doanh
có trình độ thì cần thu hút họ bằng những sự 365
kiện, con số, sự trung thực và những lợi ích rõ
ràng.
MO(̣ T SO@ L ƯU Ý KHI THIE@ T KE@ W E B S I T E
BÁN HÀNG (TT)
¢ Tương thích với nhiều trình duyệt

Nếu sử dụng bảng biểu, hình ảnh : xem

xét cẩn thận việc nó sẽ hiển thị như thế
nào ở các trình duyệt khác nhau .Ví dụ
Internet Explorer, Netscape,...
Xem ở tất cả các cấp độ phân giải .Ví dụ
640 x 480, 800 x 600, ...
366
CÂU HỎI
¢ Trước khi “xua, t bả n” website (chính thức đưa ra
sử dụ ng), ca3 n lưu ý những va, n đe3 gì ??? Nên thực
hiệ n các việ c gì ?

367
MO(̣ T SO@ Đ I Er U NÊN/KHÔNG NÊN
¢ Nên đọc và kiểm tra cẩn thận tất cả các
nội dung.

¢ Nên có một đợt kiểm tra toàn bộ site trước
khi đưa vào hoạt động
Các đường liên kết, thời gian tải, form bán
hàng...
¢ Nên chấp nhận các giao dịch buôn bán
trực tuyến.
Khi cung cấp sản phẩm thông tin thì nên chào
bán duới dạng điện tử thông qua email
368
MỘT SỐ ĐIỀU NÊN/KHÔNG NÊN
¢Ne7 u trang web lớn hơn 50K hãy

đặ t mộ t ghi chú nhỏ trên cùng

củ a trang
Thông báo khách hàng.
Chú ý to1 c độ load trang tạ i các máy
client
369
MO(̣ T SO@ Đ I Er U NÊN/KHÔNG NÊN
¢Không nên nói ngay cho người

xem biết ta đang cố gắng bán

hàng cho họ.
Tập trung vào các nội dung mang lại tiện
ích
370
TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ
¢ Vụ
Thương mạ i điệ n tử - Bộ Thương mạ i
phoT i hợp với Hộ i Tin họ c Việ t Nam

Các yếu tố kỹ thuật 20
Những nội dung cần công bố 30
Phương thức kinh doanh 30
Giải quyết tranh chấp và bảo
20
mật thông tin 371
ĐIỂM HỆ
TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ – B2C TỐI S
TIÊU CHÍ ĐA Ố
Thông tin liên hệ và giới thiệu về chủ sở hữu
2 1
website
Thông tin mô tả về sản phẩm 2 3
Thông tin về hợp động, quy chế, điều khoản sử
2 2
dụng
Cơ chế xác nhận giao dịch 2 2
Chính sách bảo vệ thông tin của khách hàng, xử
2 2
lý và giải quyết tranh chấp
NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương
Giải pháp thanh toán Giang 2372 1
TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ – C2C
ĐIỂM TỐI HỆ
TIÊU CHÍ ĐA SỐ
Thông tin liên hệ và giới thiệu về chủ
2 1
sở hữu website
Chính sách bảo vệ thông tin của
khách hàng, xử lý và giải quyết tranh 2 2
chấp
Chỉ số PageRank của GoogleNLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương 2 1 373
Giang
TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ – B2B
ĐIỂM TỐI
TIÊU CHÍ ĐA HỆ SỐ
2 1
hữu website
Thông tin giới thiệu về thành viên 2 3
Thông tin về các cơ hội kinh doanh 2 3
2 1
hàng, xử lý và giải quyết tranh chấp
Chỉ số PageRank của Google
NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương 2 374 1
Giang
CÂU HỎI
Câu 1: Một số cách để nhận diện trang web của
doanh nghiệp

Thương hiệu
Màu sắc
Tính nhất quán
Câu 2: Khi thiết kế web – trang chủ chú ý những

vấn đề gì?
o Nội dung?
o Hình ảnh?
o …
375
TẠO MỘT TRANG CHỦ TỐT CHO
WEBSITE
¢ Trang chủ (Home Page) là trang đầu tiên khách hàng
sẽ được tiếp cận khi truy cập vào website
¢ Một trang chủ đẹp, hấp dẫn, độc đáo sẽ thu hút khách
hàng truy cập không chỉ một lần mà sẽ thường xuyên

truy cập trở lại để tìm kiếm thông tin hay sản phẩm mà
ta cung cấp và tiềm năng sẽ trở thành khách hàng của
ta.
¢ Ngược lại, cho dù nội dung và sản phẩm ta cung cấp là
rất hữu ích nhưng trang chủ thiết kế không làm nổi bật
được điều đó, không có khả năng thu hút sự chú ý của
khách hàng, thì website sẽ dần mất đi giá trị của nó.
376
CHƯƠNG 4
TIẾP THỊ ĐIỆN TỬ E-MARKETING

Phone : 0944822211
NỘI DUNG
¢ Giới thiệu
¢ Một số phương tiện marketing trực tuyến

¢ Lập kế hoạch tiếp thị điện tử
¢ Các điều cần tránh khi marketing trên Internet
¢ Dịch vụ khách hàng trực tuyến
¢ Các kỹ năng của 1 nhân viên marketing trực tuyến
378
378
KHÁI NIỆM VỀ E- MARKETING
Marketing điện tử là quá trình lập kế hoạch về sản

phẩm, giá, phân phối và xúc tiến đối với sản phẩm,
dịch vụ và ý tưởng để đáp ứng nhu cầu của tổ chức và
cá nhân - dựa trên các phương tiện điện tử và

internet. (P.Kotler)
379
KHÁI NIỆM MARKETING ĐIỆN TỬ
Marketing điện tử bao gồm tất cả các hoạt động

để thoả mãn nhu cầu và mong muốn của khách
hàng thông qua internet và các phương tiện điện

tử
(Nguồn: Joel Reedy, Shauna Schullo, Kenneth
Zimmerman, 2000)
* So sánh Marketing điện tử và Marketing truyền thống
380
SO SÁNH MARKETING TRUYỀN THỐNG
VÀ MARKETING ĐIỆN TỬ
v Giống nhau:
- Mục tiêu: doanh số, lợi nhuận,

thị phần
- Đối tượng hướng đến là khách hàng
“Mọi công ty đều phải chú trọng tới khách hàng, hướng
tới nhu cầu của khách hàng trước khi đề cập tới sản phẩm của
mình, cho dù trong thời đại công nghệ thông tin hay
các thời đại khác”.
(Jeff Bezos – Amazon CEO)
381
SO SÁNH MARKETING TRUYỀN THỐNG
VÀ MARKETING ĐIỆN TỬ
v Khác nhau:
- Môi trường kinh doanh

- Phương tiện thực hiện
382
LỢI ÍCH CỦA E-MARKETING
¢ Rút ngắn khoảng cách:
¢ Tiếp thị toàn cầu:

¢ Giảm thời gian
¢ Giảm chi phí
¢ Đa dạng hoá sản phẩm
¢ Tăng cường quan hệ khách hàng
383
MỤC TIÊU CỦA E-MARKETING VÀ TRUYỀN
THỐNG
¢ Giống nhau:
Doanh số.

Lợi nhuận.
Thị phần.
Hướng tới khách hàng.
384
MỤC TIÊU CỦA E-MARKETING VÀ TRUYỀN
THỐNG
¢ Môi trường kinh doanh

eMarketing: Internet, web và các mạng viễn thông

Marketing truyền thống: Tập trung vào các thị trường khác
nhau.
¢ Phương tiện thực hiện
eMarketing: Máy vi tính, PDA, điện thoại di động và các thiết
bị điện tử khác...
Marketing truyền thống: Tạp chí, tờ rơi, thư từ, điện thoại,
fax...
385
SO SÁNH E-MARKETING – TRUYỀN THỐNG

386
YÊU CẦU
¢ Kỹ năng quản lý thông tin
Thông tin đa dạng, phong phú

¢ Hiểu biết về công nghệ thông tin:
Sử dụng được các Search Engines
Theo dõi được quá trình mua bán hàng.
Tiết kiệm được chi phí và giữ được khách hàng tiếp tục quay
lại mua hàng.
387
YÊU CẦU
¢ Vốn tri thức
Trí tưởng tượng, sự sáng tạo và khả năng kinh doanh là
những yếu tố quan trọng

¢ Khả năng xử lý thông tin
Thông tin xử lý nhanh chóng, kịp thời đưa ra giải
pháp
388
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
E- Marketing trải qua 3 giai đoạn:
¢ Website thông tin; catalogue điện tử

¢ Website giao dịch: tiến hành các giao dịch, tự
động hoá quy trình giao dịch,đo lường giao dịch,
dịch vụ thanh toán
¢ Website tương tác: liên kết các website/hệ thống
thông tin của các nhà cung cấp, nhà sản xuất, nhà
phân phối,.. Phối hợp các quy trình sản xuất kinh
doanh (các hãng ô tô, máy tính,…)
389
LỢI ÍCH TỪ MARKETING TRỰC TUYẾN
¢ Đối với DN:

Có được các thông tin về thị trường và đối tác nhanh

nhất, rẻ nhất
Chia sẻ thông tin giữa người mua và người bán dễ dàng
hơn
Giảm chi phí giao dịch, tốc độ giao dịch nhanh, khả năng
xử lý thông tin kịp thời
Giảm cách biệt về không gian, thời gian
Cá biệt hóa sản phẩm đến từng khách hàng
390
390
LỢI ÍCH TỪ MARKETING TRỰC TUYẾN
¢ Đo+ i với NTD:

Có the@ tieA p cậ n nhieE u sả n pha@ m, so sánh và lựa chọ n giữa

các sả n pha@ m
Giá cả cạ nh tranh hơn
TieA t kiệ m thời gian, chi phí đi lạ i
391
391
NỘI DUNG
¢ Giới thiệu
¢ Một số cách marketing trực tuyến

¢ Chiến lược tiếp thị điện tử
¢ Các phương pháp xác định thị trường mục tiêu
392
392
MỘT SỐ PHƯƠNG TIỆN MARKETING TRỰC
TUYẾN
¢ Quảng cáo trực tuyến

¢ Thư điện tử

¢ Chương trình liên kết (Afiliate programes)
¢ Công cụ tìm kiếm (Search Engines)
393
393
q Theo hiệp hội Marketing Mỹ (AMA): “Quảng cáo
là bất cứ loại hình nào của sự hiện diện không trực
tiếp của hàng hoá, dịch vụ hay tư tưởng hành động

mà người ta phải trả tiền để nhận biết người quảng
cáo”.
q Theo Philip Kotler : “Quảng cáo là những hình
thức truyền thông trực tiếp được thực hiện thông
qua các phương tiện truyền tin phải trả tiền và xác
định rõ nguồn kinh phí”
394
QUẢNG CÁO TRỰC TUYẾN
¢ Một số loại quảng cáo trực tuyến.

Banner Ad

Quảng cáo theo ngữ cảnh
Quảng cáo hướng đối tượng
Quảng cáo tương tác
Quảng cáo nội dung liên quan
Pre-Roll Video Ads
Video Overlay Ads
Tìm kiếm Adword 395
395
QUẢNG CÁO BANNER
Có 3 loại hình quảng cáo banner phổ biến:

¢Quả ng cáo banner truye0 n tho1 ng

¢Quả ng cáo In-line
¢Quả ng cáo pop -up
396
396
397
QUẢNG CÁO BANNER
¢ đặt banner quảng bá website trên các website khác nổi
tiếng hơn

398
399
QUẢNG CÁO BANNER

¢ Quảng cáo banner truyền thống:

Một khối quảng cáo đặt trên các trang web (thường ở các
cạnh bên ngoài
Tên, logo, số điện thoại, đặt câu hỏi hoặc hình ảnh hấp
dẫn,… kết nối đến một trang hay một website khác
thời gian tải nhanh
dễ thiết kế và thay đổi
dễ chèn vào website nhất
Mục tiêu: có được khách hàng tiềm năng nhấp vào banner
400
hướng đến trang web
400
QUẢNG CÁO BANNER

¢ Quảng cáo In-line:

Được định dạng trong một cột ở phía dưới bên
trái hoặc bên phải của một trang web
quảng cáo in-line có thể được hiển thị dưới
dạng:
¢đồ hoạ và chứa một đường link,
¢đoạn text với những đường siêu liên kết nổi

bật với những phông màu hay đường viền
401
401
QU A; NG CÁO BANNER

¢ Quảng cáo pop -up

NSD nhắp chuột vào một đường
link hay một nút bất kỳ nào đó
trên websiteàphiên bản quảng
cáo sẽ bật ra trên một màn hình
riêng
Sau khi nhấn chuốt, sẽ nhìn thấy
một cửa sổ nhỏ được mở ra với 402
những nội dung được quảng cáo. 402


Banner Ad

Pre-Roll Video Ads
Video Overlay Ads
403
Khái niệm : Quảng cáo theo ngữ cảnh
(Contextual Advertising) là một hình thức quảng

cáo hiệu quả hướng đến người dùng, theo đó các
mẫu quảng cáo sẽ được lựa chọn để hiển thị dựa
theo nội dung của bài viết.
404
QUẢNG CÁO THEO NGỮ CẢNH
¢ Ưu điểm
Giảm thiểu đáng kể chi phí, nâng cao hiệu quả

quảng cáo
Phù hợp với nhu cầu và không gây khó chịu cho độc
giả
¢ Các thành phần :
Tiêu đề
Mô tả
Liên kết (link) 405
406
407
4. Lợi ích :
Với người truy cập
Dễ tiếp nhận quảng cáo hơn

Với người mua quảng cáo
Tiết kiệm chi phí quảng cáo
Với chủ website

408
Tối ưu hóa doanh thu website

Banner Ad

Pre-Roll Video Ads
Video Overlay Ads
409
Khái niệm : Quảng cáo hướng đối tượng là
những quảng cáo cung cấp đến đúng đối tượng

khách hàng mục tiêu của doanh nghiệp, dựa trên
những thông tin cá nhân mà website có được về
đối tượng.
410
¢ Ưu điểm :
Luôn hướng đến đúng đối tượng là khách hàng

tiềm năng
Tính linh hoạt cao
Phân phối quảng cáo hợp lý
411
Ví dụ : Quảng cáo trên facebook
¢Nguyên tắc hoạt động :
Thông qua các thông tin của khách hàng

Facebook giúp kết nối các khách hàng với quảng
cáo phù hợp.
412
¢ Lợi ích:
Với người tiêu dùng : được đối xử như một cá nhân
hơn là một quảng cáo dành cho tập thể.
Với doanh nghiệp : Tránh được những quảng cáo

lãng phí nên lợi nhuận sẽ cao hơn.
413
¢ Mộ t so0 loạ i quả ng cáo trực tuye0 n.

Banner Ad

Quả ng cáo theo ngữ cả nh
Quả ng cáo hướng đo1 i tượng
Quả ng cáo nộ i dung liên quan
Pre-Roll Video Ads
Video Overlay Ads
Tìm kie1 m Adword 414
414
Khái niệm : Quảng cáo tương tác là hình thức
quảng cáo kết hợp nghệ thuật quảng cáo và sức

mạnh công nghệ Online và cả Offline để tương tác
một cách ấn tượng đến người nhận quảng cáo về
sản phẩm, dịch vụ hay thương hiệu chủ đạo của
chiến dịch quảng cáo. Mục tiêu cuối cùng là sự ấn
tượng và độ nhận diện cao của người dùng về
thông điệp quảng cáo.
415
¢ Cáchình thức quảng cáo tương tác phổ biến
hiện nay :

Các Trò chơi tương tác online về sản phẩm
Banner tương tác online
Các outdoor quảng cáo tương tác âm nhạc,
video, hình ảnh…
Outdoor quảng cáo tương tác bằng cảm ứng
416
417
¢ Mộ t so0 loạ i quả ng cáo trực tuye0 n.

Banner Ad

Quả ng cáo theo ngữ cả nh
Quả ng cáo hướng đo1 i tượng
Quả ng cáo tương tác
Pre-Roll Video Ads
Video Overlay Ads
Tìm kie1 m Adword 418
418
QUẢNG CÁO NỘI DUNG LIÊN QUAN
¢ Danh sách ở phần cuối của một bài viết trên blog liệt
kê các nội dung liên quan
¢ Danh sách thường bao gồm:

hình ảnh nhỏ thumbnail
tiêu đề hấp dẫn
liên kết để click vào và đọc thêm.
¢ Tiếp thị một loạt các hình thức của nội dung trang web:
Bài viết blog
Thư bán hàng
Video
Hướng dẫn tương tác 419
Bất kỳ hình thức của nội dung có thể đọc hoặc xem nhằm
quảng bá các quảng cáo này.
QUẢNG CÁO NỘI DUNG LIÊN QUAN
Thường có clickthrough cao
¢ vì nội dung quả ng bá không the" hiệ n tính

thương mại.
¢ thường hướng dẫn về các chủ đề
¢ "Lựa chọn Thẻ tín dụng tốt nhất"
¢ "5 mẹ o đe" giảm cân"
Tốt nhất kết hợp với một chiến lược tiếp thị
nội dung hướng dẫn khách hàng hướng
đeT n các sản phẩm, dịch vụ caX n tiếp thị. 420

Banner Ad

Pre-Roll Video Ads
Video Overlay Ads
421
PR E -RO L L VI D E O AD S
¢ Quảng cáo trước khi có thể xem một video trên YouTube hoặc
một trang web chia sẻ video.

¢ Thường là các video quảng cáo ngắn.
¢ Phù hợp để xây dựng thương hiệu
¢ Người dùng buộc phải xem qua ít nhất 5 tới 10 giây quảng
cáo trước khi xem video mà họ mong muốn
¢ Hầu hết người dùng sẽ bấm nút ‘skip' sau khi xem vài giây
đầu tiên của video à điều quan trọng là cần chuyển tải
được thông điệp một cách nhanh để tiếp thị
422

Banner Ad

Pre-Roll Video Ads
Video Overlay Ads
423
VIDEO OVERLAY ADS
¢ Text hoặc banner quảng cáo được hiển thị
trên đầu trang của một video trên

YouTube.
¢ Có thể chọn hiển thị quảng cáo trên video
có liên quan:
Từ khóa mục tiêu
vị trí mục tiêu
đối tượng mục tiêu
424
Video Overlay Ads
¢ Phù hợp nhất cho direct response:

rẻ hơn

phù hợp hơn với khả năng tập trung nhanh
chóng của nhiều người sử dụng YouTube.
425

Banner Ad

Pre-Roll Video Ads
Video Overlay Ads
Search Adword 426
426
Search Adword Ad
¢ Tìm kiếm các từ khóa nhất định trên Google
kết quả: danh sách trả tiền + danh sách miễn phí

Danh sách miễn phí được sắp xếp dựa trên sự phù hợp và tối
ưu hóa
Danh sách trả tiền được sắp xếp dựa trên giá trị trả.
¢ Quảng cáo trả tiền

¢ Dựa trên các từ khóa tìm kiếm;
¢ Tỷ lệ clickthrough cao
427
Search Adword Ad
¢ Chạy một chiến dịch Search Adword Ad là quá trình
khá phức tạp:

Hàng chục biến - từ các loại kết hợp từ khoá
Quality Store - chỉnh sửa đã được dựa trên hiệu suất của
chiến dịch.
428
LỰA CHỌN LOẠI QUẢNG CÁO
¢ Khó lựa chọn hình thức quảng cáo tốt nhất cho doanh
nghiệp

¢ Gợi ý: Nhìn vào những gì đối thủ cạnh tranh đang sử
dụng, đang quảng cáo và các định dạng quảng cáo đang
hiển thị.
¢ Sáng tạo?
Tám loại quảng cáo trên không phải là cách duy nhất để
tiếp thị.
Khám phá các ý tưởng quảng cáo mới
429
MỘT SỐ PHƯƠNG TIỆN MARKETING TRỰC
TUYẾN


¢ Chương trình đại lý(Afiliate programes)
430
430
MO(̣ T SO@ P H ƯƠNG TIE(̣ N MARKETING TRỰC
TUYE@ N

¢ Thư điện tử (email marketing)

¢ Chương trình liên kết (Afiliate programes)
431
431
MỘT SỐ HÌNH THỨC EMAIL MARKETING
¢Giới thiệu thông tin sản phẩm dịch vụ,

bản tin khuyến mãi giảm giá cho các

KH tiềm năng.
¢ Gửi bản tin (newsletter) cập nhật thông
tin dịch vụ, thị trường, tin tức tới các
khách hàng đã đăng ký nhận tin.
¢Chăm sóc các khách hàng hiện tại bằng
cách gửi các hướng dẫn sử dụng
(manual), thông tin hữu ích, các ebook, 432
video
MO(̣ T SO@ H Ì N H T H ƯPC EMAIL
MARKETING(TT)
¢Gửi thiệp điện tử (e-card) cho

khách hàng hiện tại vào các dịp

đặc biệt như sinh nhật để tăng
cường mối quan hệ và tăng lượng
khách hàng trung thành
¢Gửi email mời tham gia vào các sự
kiện trực tuyến trên website
¢….
433
¢Tạisao phải sử dụng email
marketing?
434
EMAIL MARKETING VS SPAM
¢ Email Marketing khác với Spam như thế
nào ?

gửi tràn lan những email quả ng cáo, tie2 p thị được gửi
đe2 n ba2 t cứ ai, ba2 t cứ đo2 i tượng nào à thư rác ( Spam)
khác biệ t duy nha2 t và lớn nha2 t giữa Spam và Email
marketing là sự đồng ý của người nhận email
dành cho người gửi.
435
3 BƯỚC CƠ BẢN TRIỂN KHAI EMAIL
MARKETING
Xây dựng danh sách email

Thiết kế email
Gởi và đánh giá kết quả
436
437
NÂNG HIỆU QUẢ TIẾP THỊ BẰNG THƯ ĐIỆN
TỬ
Xây dựng danh sách khách hàng

nhận thư (e-list)

xây dựng e-list:
¢xin địa chỉ thư điện tử của những khách
hàng đã mua hàng của doanh nghiệp.
¢đặt một ô đăng ký thư điện tử ở ngay cổng
trang web của doanh nghiệp,
¢Khuyến mãi
¢Tổ chức sự kiện
¢Nhà cung cấp Data List

438
438
TỬ
Xây dựng danh sách khách hàng

nhận thư (e-list)

rà soát lại danh sách khách hàng nhận
thư điện tử tiếp thị.
¢Chỉ gởi cho những khách hàng đã có
quan tâm đến những sản phẩm và dịch vụ
của doanh nghiệp.
¢Những khách hàng hiện tại là những đối
tượng tốt nhất để gởi thư tiếp thị
439
TỬ
¢ Đảm bảo tính liên quan và thời điểm
Thư điện tử có liên quan đến khách

hàng:
¢chỉ ra được những vấn đề mà khách hàng
quan tâm
¢được gởi đến cho họ vào những thời điểm
thích hợp
440
440
441
TỬ
Xây dựng danh sách khách hàng nhận thư
(e-list)
¢ Phân nhóm danh sách người nhận
với người tiêu dùng với doanh nghiệp
theo khu vực địa lý theo khu vực địa lý
theo nghề nghiệp theo lĩnh vực hoạt động
theo thu nhập theo quy mô vốn
theo giới tính theo loại hình doanh nghiệp
theo độ tuổi theo năm thành lập
NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương
Giang 442
443
THIẾT KẾ EMAIL
¢ Nội dung
nội dung chính và hấp dẫn nhất xuất hiện

ngay phần đầu của email
phù hợp với những gì người nhận đã đăng
ký
thông tin hữu ích về sản phẩm họ đã mua:
¢Hướng dẫn sử dụng (bài viết, ebook, video)
¢Những câu hỏi thường gặp khi sử dụng sản
phẩm
444
¢Giới thiệu bản cập nhật (phần mềm) hoặc một
loại phụ kiện mới 444
THIẾT KẾ EMAIL
¢ Nguyên tắc thiết kế:
Ngắn gọn

Phù hợp với nhận diện thương hiệu:
¢Các logo, icon, màu nền, màu chữ,
màu đường kẻ dùng trong email phải
phù hợp với các thành phần khác của
bộ nhận diện thương hiệu.
Không quá rộng
445
THIẾT KẾ EMAIL(TT)
¢ Nguyên tắc thiết kế:

Hành động

¢ Click để xem bài viết chi tiết trên website hoặc xem một video
¢ Click để download một tài liệu
¢ Click để chuyển tới form đăng ký, bản survey
¢ Reply lại email để nhận được một ebook, phiếu giảm giá,…
Hạn chế File đính kè

Kích thước nhỏ
446
447
GỬI VÀ THEO DÕI KẾT QUẢ
¢ Gửi:
Sử dụng phần mềm cài trên máy tính của bạn

Sử dụng phần mềm email marketing trực
tuyến
Thuê máy chủ (SMTP) để gửi email đi
Tự xây dựng hệ thống gửi email cho công ty
(gồm cả phần mềm và máy chủ)
448
GỬI VÀ THEO DÕI KẾT QUẢ
¢ Công cụ đánh giá kết quả
Lượng Open

Lượng người open
Tỷ lệ Click
Số lượng email hỏng
Thống kê ngừng nhận tin
449
MỘT SỐ PHƯƠNG TIỆN E-MARKETING
¢ Khi thực hiện e-Marketing, doanh nghiệp cần chú ý:
Nội dung thông điệp phải được trau chuốt
Tính chuyên nghiệp được thể hiện qua nhiều cách, ví dụ:
trả lời email nhanh nhất có thể

Tần suất marketing qua mạng: nếu gửi email marketing thì
không nên gửi “dầy” quá
Chi phí cho e-Marketing
Cần theo dõi kết quả khi e-marketing
450
MỘT SỐ CÁCH MARKETING TRỰC TUYẾN

¢ Catalogue điện tử

¢ Chương trình liên kết(Affilate programes)
451
451
CHƯƠNG TRÌNH ĐẠI LÝ
¢ phương pháp xây dựng đại lý hay hiệp hội bán hàng
qua mạng

dựa trên những thoả thuận hưởng phần trăm hoa hồng.
¢ Tiền hoa hồng dựa trên khả năng bán hàng hay đưa
truy cập tới website:
Pay-per-click
Pay-per-lead
Pay-per-sale
452
452
MỘT SỐ PHƯƠNG TIỆN E-MARKETING
¢ Trả tiền cho click: website A: chủ, website B: đại lý
Pay-per-click: tiền được trả tính trên mỗi click
Pay-per-lead: tiền được trả tính trên mỗi trường hợp có
một người từ website B click lên link để đi sang website

A và người đó có tham gia một hành động nào
Pay-per-sale: tiền được trả tính trên mỗi trường hợp có
một người từ website B click lên link để đi sang website
A và người đó có mua sản phẩm hay dịch vụ từ A (tính
theo % trị giá giao dịch)
453
CHƯƠNG TRÌNH ĐẠI LÝ
¢ có thể hoạt động trên quy mô tương đối lớn

Amazon.com đã phát triển trên 60.000 địa chỉ website đại

lý.
Mỗi một địa chỉ website đại lý có thể được xem là một đại lý
của website chủ.
454
454
455
456
457
MỘT SỐ CÁCH MARKETING TRỰC TUYẾN

¢ Catalogue điện tử

¢ Chương trình đại lý(Afiliate programes)
458
458
CÔNG CỤ TÌM KIẾM
¢ là một công cụ cơ bản dùng để tìm kiếm các địa chỉ

trang web theo những chủ đề xác định.

¢ sự lựa chọn đầu tiên để truy nhập tin tức hay
thông tin về một sản phẩm,dịch vụ nào đó không
¢ Các công cụ tìm kiếm khác nhau có những trình tự
khác nhau để sắp xếp các trang web theo mức độ
tương thích với từ khoá cần tìm
459
459
¢ Cách đơn giản: đăng ký với một vài bộ tìm kiếm chính,
ví dụ: www.google.com/addurl.html

460
461
¢ 3 bộ phận chính:
Bộ phận thu thập dữ liệu (Spider )

Bộ phận lập chỉ mục
Bộ phận xử lí– tính toán
462
SEO - SEARCH ENGINE OPTIMISATION
¢ SEO là một tập hợp các kỹ thuật tối ưu website
Giúp cho các công cụ tìm kiếm tìm thấy, xếp hạng trang web
của bạn cao hơn hàng triệu trang web khác tương ứng với các

truy vấn tìm kiếm của người dùng
¢ SEO giúp trang web của bạn có thêm nhiều truy
cập từ công cụ tìm kiếm.
463
SEO
¢ Cách tối ưu hóa website:
Lập danh sách từ khóa đặc trưng cho sản phẩm/dịch vụ
của DN và thông tin trên website chứa càng nhiều từ
khóa càng tốt
Website phải giàu thông tin mới được xếp hạng cao

Trang chủ nên dùng text, nếu dùng ảnh thì thêm thuộc
tính ALT
Title nên chứa cụm từ của từ khóa
Thông tin ở dạng tĩnh (static, hay trang *.html, *.htm)
Làm cho website được tham chiếu từ nhiều website khác
¢ Lưu ý:
Tránh những “trò” lừa Google -> website sẽ bị loại
Google không quan tâm thẻ META
464
GOOGLE PAGERANK LÀ GÌ?
¢ GooglePageRank hiện là chỉ số đáng tin

cậy xác định giá trị của một trang web.

¢ Google đánh giá và xếp hạng các trang
web:
tự động và thủ công dựa trên hơn 100 chỉ số
chính với những thuật toán xuất sắc.
465
465
GOOGLE PAGERANK LÀ GÌ?
¢ Một vài chỉ số quan trọng quyết định Google
PageRank của một trang web:
độ hữu dụng của thông tin trên trang web,

độ phổ biến của trang web,
chất lượng kỹ thuật,
...
¢ Google PageRank được chia làm 10 bậc và
được biểu hiện bằng vạch màu xanh trên nền
trắng:
Giá trị của mỗi trang web theo Google 466
PageRank tăng dần từ 1 đến 10. 466

GOOGLE PAGERANK MANG LẠI NHỮNG LỢI
ÍCH GÌ?
¢ đem lại ấn tượng đáng tin cậy cho khách truy

cập

¢ ảnhhưởng trực tiếp tới vị trí hiển thị của mỗi
trang web khi cạnh tranh thứ hạng hiển thị
trong danh sách kết quả tìm kiếm của Google.
¢ Google
PageRank là một công cụ hỗ trợ các
webmaster quản trị website.
467
467
LÀM THẾ NÀO ĐỂ TĂNG GOOGLE
PAGERANK?
¢ Về cơ bản, theo các chuyên gia của Google: "Không được

sử dụng các phương pháp giả tạo, hãy tạo ra các
trang web cho mọi người chứ không phải cho các

công cụ tìm kiếm"
¢ Tăng thứ hạng trong danh sách kết quả tìm kiếm của
Google là phương pháp tăng PageRank rất hiệu quả vì vừa
tăng độ phổ biến các trang web của bạn, vừa tăng lượng
khách truy cập.
¢ Cấu trúc website, cấp bậc cần rõ ràng, nội dung thông tin
cần phong phú, hữu ích.
¢ Website không được chứa các liên kết lỗi, các lỗi HTML, lỗi
câu lệnh.
¢ Đăng ký website vào các danh bạ uy tín cũng như các
website chất lượng khác để tăng độ phổ biến.
468
468
CÁC PHƯƠNG PHÁP
¢ SEO on-page
¢ SEO off-page

469
SEO ON-PAGE
¢ Tối ưu hóa bên trong website
Xây dựng URL

Tạo sitemap thân thiện với công cụ tìm kiếm
Tốc độ load trang
¢ Tối ưu hóa nội dung website
Thẻ tiêu đề trang – Title Tag
Thẻ mô tả - Meta Description
Thẻ H – H1 và H2 tags
Thẻ mô tả hình ảnh – Alt image tag 470
CÁC PHƯƠNG PHÁP
¢ SEO on-page
¢ SEO off-page

471
SEO OFF-PAGE
¢ Đăng ký website
Chọn tên miền phù hợp với mục đích quảng bá.

Xây dựng liên kết từ website trỏ đến website cần
SEO
¢ Xây dựng nội dung thật hay để các website
khác trỏ link đến site cần SEO
¢ Post Comment trên Blog
¢ Để lại chữ ký trên Forum
¢ Trao đổi chéo backlink
¢ Mua link 472
SEO OFF-PAGE
¢ Thực hiện các chiến lượt truyền thông xã
hội

¢ Xây dựng các trang di động hay các ứng
dụng di động
¢ SEO đa ngôn ngữ
¢ SEO hình ảnh
¢ SEO video
¢ Nội dung thu hút người dùng
¢ Xây dựng liên kết
¢ Quan sát đối thủ cạnh tranh

473
¢ Xây dựng các trang địa phương
¢ Quảng cáo trang web

VẤN ĐỀ XẾP HẠNG WEBSITE
¢ Alexa (www.alexa.com)
Alexa là công cụ đánh giá thứ hạng trang Web dựa trên hai
chỉ số chính:
¢ Số trang web được người dùng xem (page view) và

¢ Số lượng người truy cập trên trang web đó (page reach)
Mánh khóe: Sử dụng phần mềm (như là AlexaBooster) để

đẩy chỉ số Alexa tăng cao mà chưa hẳn số lượng truy cập
nhiều
474
THỨ HẠNG ALEXA MANG LẠI LỢI ÍCH GÌ?
¢ Chỉsố thứ hạng Alexa của một website cao

àwebsite đó có đông người truy cập, phần nào

đem lại cho website ấn tượng sống động
và uy tín.
¢ Alexa Rank có thể được sử dụng để đánh giá
giá trị quảng cáo.
475
475
LÀM THẾ NÀO ĐỂ TĂNG THỨ HẠNG ALEXA?
¢ Tiếnhành các chiến dịch quảng bá website

định kỳ

¢ Website nên có các phần thông tin có giá trị cao
¢ Bốtrí nội dung, cấu trúc website sao cho thu
nhận được thật nhiều cú nhấp chuột của khách
truy cập
476
476
¢ Webometrics (www.webometrics.info):
Xếp hạng các trường ĐH
Webometrics chấm điểm và xếp hạng trang

web của các trường đại học với bốn chỉ số:
¢Kích thước (Size)
¢Khả năng nhận diện (Visibility)
¢Số lượng file (Rich File)
¢Scholar
Tất cả các chỉ số nêu trên đều được tính

toán một cách tự động để đưa ra các kết 477
quả xếp hạng
¢ Webometrics (www.webometrics.info): Xếp hạng
các trường ĐH
Hiểu đúng thứ hạng Webometrics đưa ra là:
“Những trường có vị trí cao là những trường

có trang web tốt xét theo chỉ số tác động đối
với cộng đồng” hay
“đây là những trang web cung cấp dồi dào
các thông tin khoa học”
TS. Vũ Thị Phương Anh
Giám đốc trung tâm khảo thí và đánh giá chất lượng đào tạo
- Đại học Quốc gia TP.HCM
478
¢ Webometrics(www.webometrics.info): Xếp hạng các
trường ĐH

479
NỘI DUNG
¢ Giới thiệu

480
480
7 BƯỚC LẬP KẾ HOẠCH TIẾP THỊ ĐIỆN TỬ
1. Tiến hành phân tích tình huống

2. Xác định các thị trường mục tiêu
3. Đặt mục tiêu
4. Thiết kế các chiến lược tiếp thị kết hợp để
đáp ứng các mục tiêu
5. Thiết kế kế hoạch hành động
6. Ngân sách triển khai 481
7. Phát triển kế hoạch đánh giá

TIẾN HÀNH PHÂN TÍCH TÌNH HUỐNG
¢ Môi trường pháp lý / chính trị

Thuế, truy cập, bản quyền, và mã hóa

¢ Môi trường công nghệ
Cơ sở hạ tầng viễn thông
Băng thông, và các thiết bị duyệt mới
482
¢ Xu hướng người dùng
Tập trung vào cách người xem mạng đã thay đổi trong sáu
tháng cuối năm, năm trước,...

Có bất kỳ xu hướng gì?
Có bất kỳ phân đoạn mục tiêu quan trọng trực tuyến?
¢ Các nền kinh tế thế giới

Hiểu các nền kinh tế ở nước ngoài, họ có cơ sở hạ tầng thích
hợp để hỗ trợ những gì chúng ta đang làm?
483
¢Phân tích cơ hội thị trường

Bao gồm cả cung và cầu

¢phân tích phía cầu, đánh giá tiềm năng sinh
lời
¢phân tích phía cung, đánh giá đối thủ cạnh
tranh, và tìm ra lợi thế cạnh tranh
SWOT
484
SWOT
¢ Strengths
Lợi thế của mình là gì?

Công việc nào mình làm tốt nhất?
Nguồn lực nào mình cần, có thể sử dụng?
Ưu thế mà người khác thấy được ở mình là gì?
¢ Weaknesses
Có thể cải thiện điều gì?
Công việc nào mình làm tồi nhất?
Cần tránh làm gì?
485
SWOT
¢ Opportunities:
Cơ hội tốt đang ở đâu?

Xu hướng đáng quan tâm nào mình đã biết?
¢ Threats:
Những trở ngại đang phải?
Các đối thủ cạnh tranh đang làm gì?
Những đòi hỏi đặc thù về công việc, về sản phẩm hay dịch vụ
có thay đổi gì không?
Thay đổi công nghệ có nguy cơ gì với công ty hay không?
Có vấn đề gì về nợ quá hạn hay dòng tiền?
Liệu có yếu điểm nào đang đe doạ công ty?
486
CÁC YẾU TỐ BÊN TRONG CẦN PHÂN TÍCH
¢ Văn hóa công ty. Hiệu quả hoạt động.
¢ Hình ảnh công ty.
Năng lực hoạt động.
Danh tiếng thương hiệu.

¢ Cơ cấu tổ chức.
Thị phần.
¢ Nhân lực chủ chốt. Nguồn tài chính.
¢ Khả năng sử dụng các nguồn lực. Hợp đồng chính yếu.
¢ Kinh nghiệm đã có. Bản quyền và bí mật thương
mại
487
CÁC YẾU TỐ BÊN NGOÀI CẦN PHÂN TÍCH
¢ Khách hàng.
¢ Đối thủ cạnh tranh.

¢ Xu hướng thị trường.
¢ Nhà cung cấp.
¢ Đối tác.
¢ Thay đổi xã hội.
¢ Công nghệ mới.
¢ Môi truờng kinh tế.
¢ Môi trường chính trị và pháp luật
488
SWOT
Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats

489

6. Phát triển ngân sách 490

XÁC ĐỊNH THỊ TRƯỜNG MỤC TIÊU
¢ Khi nhiều mục tiêu được xác định: xếp theo thứ
tự quan trọng để các nguồn lực có thể được phân
bổ phù hợp

¢ Mỗi thị trường cần phải được cấu hình tốt bởi
đặc điểm, hành vi và mong muốn
¢ Các doanh nghiệp phải hiểu được những value

proposition cho từng thị trường
491
XÁC ĐỊNH THỊ TRƯỜNG MỤC TIÊU
¢ Xác định đối tượng khách hàng trực tuyến là ai:

tầng lớp thượng lưu?. trung lưu?. hạ lưu?. hay trí thức?.

công nhân?…
Họ thường truy cập vào những trang web nào?…
¢ là một trong những bước rất quan trọng để tạo nên sự
thành công khi kinh doanh trên Internet
¢ Không phải bất kỳ khách hàng trực tuyến nào cũng có
nhu cầu và muốn mua sản phẩm
492
492
CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH THỊ
TRƯỜNG MỤC TIÊU
¢ Tiến hành các cuộc điều tra qua khách hàng quen
thuộc

¢ Câu lạc bộ trực tuyến, phòng “chat”, và các diễn đàn.
¢ Phân tích cạnh tranh
¢ Theo dõi khách hàng truy cập
493
493
TIẾN HÀNH CÁC CUỘC ĐIỀU TRA QUA
KHÁCH HÀNG QUEN THUỘC
¢ Mở một cuộc điều tra, thăm dò khách hàng hiện tại

Với một phiếu điều tra ngắn và đơn giản, có thể tập hợp

được tất cả những thông tin cần thiết về thói quen tiêu dùng
của các khách hàng đang mua và sử dụng sản phẩm, dịch vụ
,...
Có cái nhìn chính xác nhất về thị trường mục tiêu và nhận
ra được điểm mạnh và điểm yếu để từ đó đưa ra được một
chiến lược marketing phù hợp hơn.
494
494
TIẾN HÀNH CÁC CUỘC ĐIỀU TRA QUA
KHÁCH HÀNG QUEN THUỘC
¢ Một số lưu ý:
Tạo ra những phương án trả lời đơn giản bằng cách đưa ra

các lựa chọn
Chắc chắn rằng cuộc điều tra sẽ được thông báo trên một
trang web.
¢ Cung cấp một chương trình miễn phí cho tất cả những người trả lời
phiếu điều tra . Ví dụ như một bản tin miễn phí trong một cuốn
ebook,....
495
495
CÂU LẠC BỘ TRỰC TUYẾN, PHÒNG
“CHAT”, VÀ CÁC DIỄN ĐÀN.
¢ Tham gia vào các phòng “tán gẫu”, các diễn đàn,
và các câu lạc bộ trực tuyến có liên quan đến sản

phẩm và dịch vụ
¢ Quan sát, theo dõi các cuộc thảo luận, đặt một số ít
các câu hỏi chiến lược sẽ nhanh chóng nghiên cứu
được động cơ và thói quen của khách hàng, xu
hướng chung nổi bật xác định được thị trường
mục tiêu cho sản phẩm của mình.
¢ Cần quan sát và lắng nghe những gì khách hàng
nói.
496
496
PHÂN TÍCH CẠNH TRANH
¢ Các đối thủ cạnh tranh đã từng thành công, xác định:
Từ khoá nào khách hàng thường dùng để tìm thấy họ trên

các công cụ tìm kiếm?.
Họ thường quảng cáo trên các trang web nào?.
Trang web của họ nhằm phục vụ cho đối tượng nào?.
Sử dụng chiến thuật tương tự đối thủ
497
497
THEO DÕI KHÁCH HÀNG TRUY CẬP
¢ Theo dõi khách hàng truy cập và tìm hiểu xem họ

thường truy cập vào các trang web nào:

àcần đặt quảng cáo ở đâu để có thể tiếp cận và thu hút được
nhiều nhất các khách hàng tiềm năng chiến lược.
498
498

Xác định các thị trường mục tiêu

2.

6. Phát triển ngân sách
7. Phát triển kế hoạch đánh giá 499
ĐẶT MỤC TIÊU
¢ Nêunhững mục tiêu marketing muốn đạt được
trong một khoảng thời gian nào đó. Các mục tiêu
thường đặt ra là:
Mục tiêu kinh doanh: doanh số bán hàng online

Mục tiêu độ nhận biết thương hiệu, mức độ thâm
nhập thương hiệu, lượng truy cập website.
¢ Mục tiêu đảm bảo SMART
Specific - cụ thể, dễ hiểu
Measurable – đo lường được
Achievable – vừa sức
Realistics – thực tế.
500
Timebound – có thời hạn
XÂY DỰNG SỨ MỆNH, THÔNG ĐIỆP MARKETING
¢Xây dựng sứ mệnh marketing hướng tới

khách hàng, thiết kế thông điệp truyền

thông
Theo mô hình AIDA:
¢Gây được chú ý (Attention)
¢Tạo sự quan tâm, thích thú (Interest)
¢Khơi dậy được ước muốn (Desire)
¢Đạt được sự hành động (Action)

501


4. Thiết kế các chiến lược tiếp thị kết hợp
để đáp ứng các mục tiêu
THIẾT KẾ CÁC CHIẾN LƯỢC TIẾP THỊ KẾT
HỢP ĐỂ ĐÁP ỨNG CÁC MỤC TIÊU
¢ Strategic justification : phù hợp với nhiệm vụ
và mục tiêu chung của công ty
¢ Operational justification – xác định và định

lượng những cải tiến quy trình cụ thể đó sẽ là kết
quả của chiến lược
¢ Technical justification –công nghệ sẽ phù hợp
và cung cấp sức mạnh tổng hợp với khả năng
CNTT hiện tại
¢ Financial justification – xem xét phân
tíchchi phí / lợi nhuận
503


504
THIẾT KẾ KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG
¢ Phân bổ các công việc:
thời gian hoàn thành với từng nhóm, từng cá nhân

¢ Tổng hợp tất cả các hoạt động marketing sẽ thực
hiện à bảng
¢ Với từng hoạt động:
hành động gì
trong khoảng thời gian nào
ai là người chịu trách nhiệm
cần những nguồn lực nào
505
LẬP KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG
¢ Một kế hoạch hành động sẽ quyết định chiến lược nào là
tốt nhất để thúc đẩy việc kinh doanh, những yếu tố sau là
cần thiết:

Project Scope
Site Development
Site Promotion
Site Maintenance
506
Lập kế hoạch hành động - Project Scope
¢ Để quyết định mức độ của Internet và thương mại điện tử
đảm bảo có lợi, hiệu quả chi phí và thuận lợi cho công
ty.

¢ Để đánh giá các nhu cầu liên lạc e-mail giữa các bên liên
quan và nhân viên, và những gì nhân viên là cần thiết để
thực hiện một chương trình như vậy
507
LẬP KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG - SITE
DEVELOPMENT
¢ Xây dựng, mua hoặc thuê, cân nhắc các điểm sau:
Gia công phần mềm - tăng tốc độ hoàn thành của dự án

Tiết kiệm chi phí nhân sự
Tải trang web nhanh hơn
Sản phẩm thân thiện với người dùng
Graphics & Thông tin chuyên nghiệp hơn
Outsourcers hiểu luật Copyright
508
LẬP KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG - SITE
PROMOTION
¢ Đăng ký trang web với công cụ tìm kiếm
¢ Sử dụng thẻ meta, từ khóa và các thẻ HTML
¢ Liên kết tới những website miễn phí

¢ Kết hợp trang web Địa chỉ trên tất cả các media
¢ Xem xét Banner quảng cáo
¢ Xem xét việc thuê một Công ty bên ngoài để quảng bá
trang web
509
SITE MAINTENANCE
¢ Quyết định tần suất cập nhật trang web

¢ Quyết định Outsource hay tự Update
¢ Đánh giá nhu cầu về nguồn nhân lực để bảo trì
trang web
510


6. Ngân sách triển khai
NGÂN SÁCH TRIỂN KHAI
¢ Đánh
giá chi phí
¢ Phân tích lợi nhuận

¢ Xác định Revenue Streams tiềm năng
Thương mại điện tử - bán trên mạng?

Tài trợ nội dung - Banner, Buttons, tài trợ
Phí trung gian - môi giới và đại lý phí
512
NGÂN SÁCH TRIỂN KHAI - REVENUE
STREAMS
¢ Quỹ ban đầu để hỗ trợ một trang web đến từ:
Nhà đầu tư

Vay
Ngân sách hoạt động của công ty
¢ dòng doanh thu sinh lợi nhuận chủ yếu đến từ:
Bán trực tiếp
Bán quảng cáo
Các chi phí khác
513


514
KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ
¢ Nhận thức
Đo lượt truy cập và impressions

¢ Thái độ
Khảo sát khách hàng về sự hài lòng với thương hiệu:
¢ CRM
¢ công ty sẽ sử dụng AOV (Giá trị đặt hàng trung bình) và LTV
(lifetime customer value)
¢ Giao dịch
Đo lượng mua, lưu lượnh trang web
tỷ lệ click-through
515
NỘI DUNG
¢ Giới thiệu

516
516
NỘI DUNG
¢ Giới thiệu

¢ Những điều cần tránh khi marketing trên
Internet
517
517
NHỮNG ĐIỀU NÊN TRÁNH KHI
MARKETING TRÊN INTERNET
¢ Sử dụng dịch vụ Web Hosting miễn phí hay với giá

rẻ.

¢ Làm giảm giá trị trang web do đồ hoạ, java, âm
nhạc...
¢ Không quan tâm đến ý kiến phản hồi từ phía
khách truy cập
¢ Lãng phí thời gian vào những hoạt động vô ích.
¢ Hệ thống email quản lý không hiệu quả.
¢ Không thường xuyên bám sát khách hàng

518
518
NHỮNG ĐIỀU NÊN TRÁNH KHI
MARKETING TRÊN INTERNET
¢ Đánh mất sự nổi tiếng bởi việc thực hiện chiến lược
quảng cáo không thích hợp.

¢ Quên rằng “marketing” chính là chìa khoá của thành
công.
¢ Quan niệm rằng kinh doanh trực tuyến là con đường
làm giàu nhanh nhất.
¢ Không nhận thức đúng vai trò quan trọng của Internet.
519
519
NỘI DUNG
¢ Giới thiệu

¢ Những điều cần tránh khi marketing trên Internet
520
520
DỊCH VỤ KHÁCH HÀNG TRỰC TUYẾN
¢ Luôn bám sát khách hàng.

¢ Tạo sự thuận tiện cho khách hàng

¢ Sử dụng hình thức khuyến mại
¢ Lắng nghe ý kiến khách hàng
¢ Bảo mật thông tin riêng của khách hàng.
521
521
NỘI DUNG
¢ Giới thiệu

¢ Các kỹ năng của 1 nhân viên marketing trực
tuyến
522
522
ĐÒI HỎI ĐỐI VỚI NGƯỜI LÀM MARKETING TRỰC
TUYẾN
¢ Kỹ năng quản lý thông tin

¢ Hiểu biết về công nghệ thông tin

¢ Vốn tri thức
¢ Khả năng xử lý thông tin nhanh
523
523
CHƯƠNG 5
VẤN ĐỀ AN NINH TRONG TMĐT

Phone : 0944822211
NỘI DUNG
¢ Một vấn đề an ninh trong TMĐT
¢ Một số giải pháp

525
526
MÔI TRƯỜNG AN NINH TMĐT
MỘT SỐ VẤN ĐỀ AN NINH
¢ Bảo mật trong EC

Authentication – Chứng thực người dùng
Authorization – Chứng thực quyền sử dụng

Confidentiality (Privacy) – Giữ bí mật nội
dung thông tin
Integrity – Toàn vẹn thông tin
Nonrepudiation – Không thể từ chối trách
nhiệm
527
MỘT SỐ MỐI ĐE DỌA VỀ AN NINH TRONG
MỘI TRƯỜNG TMĐT
¢ Phía người sử dụng (Client)

¢ Phía máy chủ (Server)

¢ Kênh truyền thông (Internet)
528
MỘT SỐ MỐI ĐE DỌA VỀ AN NINH TRONG TMĐT
¢Mã độc (malware, exploits)

Drive-by downloads(Tấn công bằng cách tự động

tải về)
Viruses
Worms
Ransomware
Trojan horses
Backdoors
Bots, botnets 529
¢ Các mối đe dọa ở cả hai phía client và

TẤN CÔNG CỦA DRIVE-BY DOWNLOAD
¢ là một phương thức tấn công đặc biệt nguy hại,
cài đặt virus và phần mềm gián điệp vào máy tính người dùng

kiểm soát hoàn toàn máy tính
530
VIRUS
¢ Xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1983.

¢ Là một chương trình máy tính có khả năng tự
nhân bản và lan tỏa.

¢ Mức độ nghiêm trọng của virus dao động khác
nhau tùy vào chủ ý của người viết ra virus :
chiếm tài nguyên trong máy tính
có thể xóa file, format lại ổ cứng
hoặc gây những hư hỏng khác.
531
WORM
¢ Sâu máy tính

¢ Khác với virus
thâm nhập vào hệ thống.

¢ Sâu mạng (network worm) tự nhân bản trong toàn
hệ thống mạng.
¢ Sâu Internet tự nhân bản và tự gửi chúng qua hệ
thống Internet thông qua những máy tính bảo mật
kém.
¢ Sâu email tự gửi những bản nhân bản của chúng
qua hệ thống email.
532
Ransomware
¢ phần mềm gián điệp, phần mềm tống tiền...
¢ Một dạng phần mềm độc hại - Malware

¢ có "tác dụng" chính là ngăn chặn người dùng truy cập và
sử dụng hệ thống máy tính của họ (Hệ điều hành)
chiếm quyền và mã hóa toàn bộ thông tin của nạn nhân mà nó
tìm được (Cryptolocker) ,
ẩn các gói dữ liệu C&C trên máy tính ( CTB Locker).
¢ đưa thông điệp cho nạn nhân ànộp 1 khoản tiền vào tài
khoản của hacker
533
RANSOMWARE
có thể xâm nhập vào máy tính của người sử dụng khi:
¢ Tìm và dùng các phần mềm crack.

¢ Bấm vào quảng cáo.
¢ Truy cập web đen, đồi trụy.
¢ Truy cập vào website giả mạo.
¢ Tải và cài đặt phần mềm
không rõ nguồn gốc.

¢ File đính kèm qua email spam.
534
TROJAN
¢ Đặt tên theo truyền thuyết con ngựa
Trojan của thành Troy
¢ Chương trình nguy hiểm

¢ Thâm nhập vào máy tính
mà người sử dụng máy tính không hay
biết.
535
ACTIVE CONTENT
¢ Đoạn chương trình được nhúng vào trang web

và tự động thực hiện
Tự động tải về và mở file

¢ Tùyvào mức độ bảo mật tại Client, trình duyệt

hiện thị hộp thoại cảnh báo
536
536
HIỂM HỌA TỪ COOKIES
¢ Hiểm họa từ Cookies
Các mẩu thông dạng text lưu trên máy khách và chứa
các thông tin nhạy cảm, không mã hóa

Bất kỳ ai cũng có thể đọc và hiểu các thông tin trong
cookies
Không trực tiếp phá hoại nhưng tiềm ẩn các hiểm họa
phá rối hoạt động
¢ Hiểm họa từ các website mạo danh- Misplaced
trust
Các Web site giả mạo nhằm lừa NSD đăng nhập vào và
để lộ các thông tin nhạy cảm
537
PLUG-IN
¢ Chương trình làm tăng khả năng trình bày của

các trình duyệt (browser)
Mở nhạc, phim, animation

QuickTime, RealPlayer, FlashPlayer
¢ Có thể nhúng các lệnh với mục đích xấu làm hư
hại máy tính
¢ Các thông tin đính kèm E-mail có khả năng chứa các
macro hủy diệt bên trong
538
¢ Phíangười sử dụng (Client)


539
MỐI ĐE DỌA – SERVER
¢ Web Server
Có thể được cấu hình chạy ở nhiều cấp độ quyền
¢ Quyền cao nhất – cho phép thực thi các lệnh cấp thấp, truy

xuất bất kỳ thành phần nào trong hệ thống
¢ Quyền thấp nhất – chỉ có thể thực thi chương trình, không
cho phép truy xuất nhiều các thành phần trong hệ thống
® Quyền càng cao, web server càng bị nguy hiểm
¢ Danh sách các thư mục của máy phục vụ xuất hiện
trên trình duyệt !!!!
¢ Quản trị site cần tắt tính năng hiện danh sách các
folder nhằm tránh hiểm họa
¢ Truyền/phát các cookies với sự bảo vệ nghiêm ngặt
540
MỐI ĐE DỌA – SERVER
¢ Database Server
Tập tin chứa dữ liệu có thể được truy xuất bằng

quyền hệ thống
¢ Quyền quản trị của HĐH
Dữ liệu trong CSDL có thể bị lộ nếu không được mã

hóa
541
¢ Phía người sử dụng (Client)


542
MỐI ĐE DỌA – INTERNET
¢ Các gói tin di chuyển trên Internet theo một con
đường không dự kiến trước
Người dùng không biết gói tin sẽ lưu lại ở nơi nào
® Gói tin bị đọc trộm, sửa đổi, xóa

“sniffer program” được sử dụng để bắt gói tin
¢ Một số các phần mềm EC vẫn còn nhiều lỗ hổng

(backdoor)
Lỗi lập trình ngẫu nhiên hay cố ý của người phát triển
phần mềm
Nếu có kiến thức và phát hiện được backdoor, kẻ xấu có thể
quan sát các giao dịch, xóa hay đánh cắp dữ liệu
543
MỐI ĐE DỌA – KHÁC
¢ Các mối đe dọa từ các chương trình:

Các chương trình hoạt động trên server
Lỗi tràn bộ đệm (Buffer overruns)

Gây tình trạng “Runaway code segments”
¢ Sâu Internet (Internet Worm) là 1 hình thái của runaway code
segment
Tấn công từ các đoạn mã xâm nhập bất hợp pháp tạo tình
trạng “Buffer overflow”: chúng tìm cách chiếm dụng các
điều khiển đã được xác thực
544
PHISHING
¢Định nghĩa
Mưu đồ sử dụng email, tin nhắn dạng

pop-up hay các trang web để đánh lừa
người dùng cung cấp các thông tin nhạy
cảm
Số thẻ tín dụng, số tài khoản ngân hàng,
¢
mật mã
¢ Xuất hiện từ năm 1996
545
CÁC LOẠI TẤN CÔNG
¢ Không sử dụng chuyên môn
Lợi dụng sức ép, tâm lý để đánh lừa người dùng và làm
tổn hại đến mạng máy tính

Hình thức
¢ Gọi điện thoại, gửi mail, phát tán links
¢ Sử dụng chuyên môn

Các phần mềm, kiến thức hệ thống, sự thành thạo
Hình thức
¢ DoS, DDoS
¢ Virus, worm, trojan horse
546
DOS
¢ Denial-of-Service
¢ Các hacker lợi dụng một máy tính nào đó gửi hàng

loạt các yêu cầu đến server mục tiêu với ý định làm
quá tải tài nguyên của server đó
Tự động tìm địa chỉ
và gửi mail Mở tập tin đính
kèm theo mail
PC
PC
Gửi yêu cầu http://www...
PC
547
PC Server muốn
tấn công
DDOS
¢ Distributed Denial-of-Service
¢ Các hacker xâm nhập vào nhiều máy tính và cài
phần mềm. Khi có lệnh tấn công, các phần mềm sẽ

gửi yêu cầu đến server mục tiêu
Zombies
548
BIỆN PHÁP - CLIENT
¢ Khi nhận spam à xóa bỏ hết

¢ Không click vào bất kỳ đường link nào trong email

¢ Không mở lên các file gửi kèm trong email.
¢ Đừng trả lời những email spam
¢ Ngay cả chức năng “Từ chối nhận” (Unsubscription)
cũng đã bị lợi dụng để người gửi spam kiểm tra tính
hiện hữu của tài khoản email,
¢ Cài những chương trình chống virus mới nhất, cập
nhật chương trình thường xuyên. 549
¢ Bỏ qua mọi email yêu cầu cung cấp thông tin cá

nhân.
Nếu có yêu cầu à form nhập thông tin từ website của

chính tổ chức, với giao thức truyền an toàn (https://)
¢ Cá nhân có thẻ tín dụng và có mua qua mạng
phải kiểm tra kỹ từng khoản chi tiêu mỗi tháng được
liệt kê trong hóa đơn.
¢ Nhận được những email từ người lạ với những file
gửi kèm à cẩn thận.
¢ Lướt web: xuất hiện những thông báo đề nghị cài
đặt hay thông báo nào khác
đọc kỹ,
không dễ dàng chọn “OK” hay “Yes”.
550
¢ Sau khi truy cập vào tài khoản email hay tài khoản quan trọng
nào khác
Nhớ Log-off để thoát hoàn toàn ra khỏi trang web

tránh người khác dùng máy tính đó trong vài phút sau có thể truy cập
vào được.
¢ Trên máy tính dùng chung à không nên dùng chức năng “Nhớ
Password”.
551
BIỆN PHÁP – TRUYỀN THÔNG
¢ Bảo vệ thông tin, tài sản trong quá trình chuyển tải
giữa các máy khách và máy phục vụ

¢ Bao gồm các yêu cầu
Bảo mật kênh truyền
Bảo đảm toàn vẹn dữ liệu
Bảo đảm hợp lệ, phù hợp
Xác nhận - Authentication
552
¢ Mã hóa - Encryption
Chuyển đổi thông tin bằng phương pháp toán học dựa trên

1 chương trình + khóa bí mật để tạo ra các ký tự khó hiểu
¢ Ẩn giấu thông tin-Steganography
Thông tin vô hình trước NSD
¢ Mã hóa thông tin-Cryptography
Chuyển đổi dữ liệu gốc sang dạng không thể đọc, không có ý
nghĩa,...
553
¢ Secure Sockets Layer (SSL) Protocol

Thực hiện bảo mật nối kết giữa 2 máy tính

Client và server qui ước
¢ cấp độ bảo mật,
¢ xác thực
¢ Các cơ chế bảo vệ thông tin liên lạc khác
Nhiều cơ chế, kiểu loại bảo mật cho việc thông tin liên lạc
giữa các máy tính
Cung cấp mã hóa 40 bit hay 128 bit
Sử dụng Session key để mã hóa dữ liệu trong phiên làm
việc
554
Độ dài khóa càng lớn thì khả năng bảo mật càng cao
¢ Secure HTTP (S-HTTP) Protocol

Mở rộng từ HTTP nhằm cung cấp nhiều tính năng bảo mật

Xác nhận cả phía máy khách và máy phục vụ
Cơ chế mã hóa tự động
Thực hiện tốt cơ chế Request/response
Hỗ trợ các phương pháp mã hóa symmetric, public-key,
message digests
555
¢ Bảo đảm hoàn thành các giao dịch

Các gói thông tin được bảo vệ bởi mã hóa hay chữ ký số

không bị đánh cắp
Tốc độ truyền gửi đảm bảo
Nghi thức TCP (Transmission Control Protocol) chịu trách
nhiệm theo dõi và kiểm soát các gói tin
Nghi thức TCP yêu cầu máy khách gửi lại gói dữ liệu khi
chúng thất lạc
556
BIỆN PHÁP – SERVER
¢ Quyền truy cập và sự xác nhận

Những ai có thể đăng nhập và quyền sử dụng trên máy

phục vụ
Yêu cầu máy khách gửi 1 “xác nhận” (certificate) để định
danh
557
BIỆN PHÁP – SERVER
¢ Bảo vệ với chức năng của HĐH

Phần lớn các hệ điều hành sử dụng cơ chế chứng thực : tài

khoản/mật khẩu
Phương án thường sử dụng: firewall
¢ Mọi thông tin vào/ra khỏi mạng đều phải đi qua tường lửa
¢ Chỉ cho phép các gói thông tin xác định
¢ Firewall phải cấu hình tốt nhằm chống lại các cuộc xâm nhập
558
BIỆN PHÁP – DOANH NGHIỆP
¢ Hacking: doanh nghiệp nên thường xuyên kiểm tra hoạt động
của website của mình để kịp thời phát hiện sự cố (website

không hiện lên, gõ tên miền đúng mà không thấy website của
mình hiện lên hoặc hiện lên những thông tin lạ...). Với ba loại
Rủi ro thường gặp:
559
¢ Bị tấn công từ chối phục vụ (DoS: Denial of Service):

trường hợp này nếu doanh nghiệp thuê dịch vụ host thì

doanh nghiệp yêu cầu nhà cung cấp dịch vụ host xử lý.
¢ Bị cướp tên miền: doanh nghiệp có thể tự quản lý
password của tên miền hoặc giao cho nhà cung cấp dịch
vụ quản lý.
¢ Bị xâm nhập host hoặc dữ liệu trái phép: nếu doanh
nghiệp thuê dịch vụ host thì doanh nghiệp yêu cầu nhà
cung cấp dịch vụ host xử lý phải nêu rõ phương thức xử
lý, phục hồi khi gặp sự cố này.
560
¢ Tự bảo vệ password : nếu doanh nghiệp có những tài khoản

quan trọng trên mạng (tài khoản với nhà cung cấp dịch vụ xử lý

thanh toán qua mạng, tài khoản quản lý tên miền, tài khoản
quản lý host...) thì càng ít người biết password của những tài
khoản này càng tốt. Khi nhân viên nắm tài khoản này nghỉ việc
thì nên thay đổi password của tài khoản.
561
¢ An toàn mạng nội bộ : nếu doanh nghiệp có mạng

nội bộ thì an toàn trong mạng nội bộ cũng phải

được lưu ý. Doanh nghiệp nên có quy định sử dụng
mạng nội bộ, quy định an toàn, phòng chống virus
v.v...
¢ An toàn dữ liệu, thông tin : những thông tin quan
trọng không cần chia sẻ cho nhiều người thì không
nên lưu trên mạng nội bộ, hoặc lưu trong những
thư mục có password bảo vệ, nên có bản back-up
(sao lưu) lưu trên đĩa CD v.v...
562
MỘT SỐ GIẢI PHÁP VỀ CÔNG NGHỆ
¢ Authorization:
protect intranet from hordes: Firewalls

¢ Confidentiality, Data Integrity:
protect contents against snoopers:
Encryption
¢ Authentication:
both parties prove identity before starting
transaction: Digital certificates
¢ Non-repudiation:
proof that the document originated by you &
563
you only: Digital signature
MỘT SỐ GIẢI PHÁP
Tường lửa (firewall)
Mã hóa (encryption)

Chữ ký điện tử (digital signature)
Chứng chỉ điện tử (digital
certificates)
564
TƯỜNG LỬA - FIREWALLS
¢Chức năng
chính của
Firewall là

kiểm soát
luồng thông
tin giữa
Intranet và
Internet.
565
¢ Thiết lập cơ chế điều khiển dòng thông tin giữa

mạng bên trong (Intranet) và mạng Internet

566
¢ Hoạt động:
Cho phép hoặc cấm những dịch vụ truy nhập ra ngoài (từ
Intranet ra Internet).

Cho phép hoặc cấm những dịch vụ phép truy nhập vào trong
(từ Internet vào Intranet).
567
¢ Hoạt động:

Theo dõi luồng dữ liệu mạng giữa Internet và
Intranet.
Kiểm soát địa chỉ truy nhập, cấm địa chỉ truy nhập.
Kiểm soát người sử dụng và việc truy nhập của

người sử dụng.
Kiểm soát nội dung thông tin thông tin lưu chuyển
568
trên mạng
¢ Firewall chuẩn bao gồm một hay nhiều các thành phần sau đây:
Bộ lọc packet (packet-filtering router)

Cổng ứng dụng (application-level gateway hay
proxy server)
Cổng mạch (circuit - level gateway)
569
BỘ LỌC PACKET
¢ Cho phép hay từ chối mỗi packet mà nó

nhận được.

¢ Kiểm tra toàn bộ dữ liệu à dữ liệu đó có
thoả mãn một trong số các luật của lọc
packet không.
570
BỘ LỌC PACKET
¢ Các luật lọc packet dựa trên các thông tin ở đầu mỗi
packet (packet header), dùng để cho phép truyền các

packet đó ở trên mạng:
Địa chỉ IP nơi xuất phát ( IP Source address)
Địa chỉ IP nơi nhận (IP Destination address)
Những thủ tục truyền tin (TCP, UDP,
ICMP, IP tunnel)
571
BỘ LỌC PACKET
Cổng TCP/UDP nơi xuất phát (TCP/UDP source port)
Cổng TCP/UDP nơi nhận (TCP/UDP destination

port)

Dạng thông điệp ICMP ( ICMP message type)
Giao diện packet đến ( incomming interface of

packet)
Giao diện packet đi ( outcomming interface of packet)

572
CỔNG ỨNG DỤNG (APPLICATION-LEVEL
GATEWAY)
¢ Một cổng ứng dụng thường được coi như là một pháo
đài (bastion host)

¢ Được thiết kế đặt biệt để chống lại sự tấn công từ bên
ngoài.
573
CỔNG ỨNG DỤNG (APPLICATION-LEVEL
GATEWAY)
¢ Những biện pháp đảm bảo an ninh
của một bastion host là:

Luôn chạy các version an toàn
(secure version) của các hệ điều hành
(Operating system).
Chỉ những dịch vụ mà người quản trị
mạng cho là cần thiết mới được cài
đặt trên bastion host.
574
CỔNG VÒNG (CIRCUIT-LEVEL GATEWAY)
¢ Cổng vòng thường được sử dụng cho những kết

nối ra ngoài
¢ Ưu điểm: có thể được cấu hình như là một hỗn

hợp cung cấp Cổng ứng dụng cho những kết
nối đến, và cổng vòng cho các kết nối đi.
575
NHỮNG HẠN CHẾ CỦA FIREWALL
¢ Không thể đọc hiểu từng loại thông tin và phân tích
nội dung tốt hay xấu của nó.

¢ Chỉ có thể ngăn chặn sự xâm nhập của những nguồn
thông tin không mong muốn nhưng phải xác định rõ
các thông số địa chỉ.
576
NHỮNG HẠN CHẾ CỦA FIREWALL
¢ Không thể ngăn chặn một cuộc tấn công nếu cuộc
tấn công này không "đi qua" nó.

¢ Không thể chống lại các cuộc tấn công bằng dữ
liệu (data-drivent attack).
577
Bức tường lửa (firewall)
Chữ ký điện tử (digital signature)

Chứng chỉ điện tử (digital signature)
578
NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ MÃ HÓA
¢ Văn bản gốc (plaintext) là văn bản ban đầu có nội
dung có thể đọc được và cần được bảo vệ.

¢ Văn bản mã hóa (ciphertext) là văn bản sau khi mã
hóa, nội dung không thể đọc được.
¢ Mã hóa (encryption) là quá trình chuyển văn bản rõ
thành văn bản mã hóa. Giải mã (decryption) là quá
trình đưa văn bản mã hóa về lại văn bản gốc ban đầu
¢ Hệ thống mã hóa (cryptosystem)
¢ Cryptosystem = encryption + decryption algorithms
¢ Khóa (key) được sử dụng trong quá trình mã hóa và

giải mã 579
580
MÃ HÓA
¢ Chuyển dữ liệu sang dạng mã

¢ 2 kiểu:
Mã hóa đối xứng (secret/shared key)

Mã hóa bất đối xứng (public key)
581
MÃ HÓA ĐỐI XỨNG
¢ Mã hóa chỉ sử dụng 1 loại khóa

Private key – mã hóa và giải mã thông điệp
¢ Thuật toán 3DES, Rijndael

582
583
¢ Các kỹ thuật mã hóa đối xứng thông dụng: DES, Triple DES, AES
¢ DES: Data Encryption Standard

NBS (National Bureau of Standards) – bây giờ là NIST
(National Institute of Standards and Technology) (Mỹ) chọn
DES làm tiêu chuẩn mã hóa vào năm 1977.
Mỗi thông điệp (message) được chia thành những khối (block)
64 bits
Khóa có 56 bits
Có thể bị tấn công bằng giải thuật vét cạn khóa (Brute-force or
exhaustive key search)
584
¢ Triple DES
được khuyến khích sử dụng thay cho DES

thực hiện giải thuật DES ba lần.
Mã hóa:
¢ c: văn bản mã hóa

¢ m: văn bản gốc
¢ : mã hóa bằng khóa k1

¢ : giải mã bằng khóa k1
585
Triple DES có thể sử dụng các khóa khác nhau.
¢ AES: Advanced Encryption Standard
Tháng 10/2000, NIST đã chọn AES làm tiêu chuẩn mã hóa

thay thế DES
AES còn gọi là Rijndael, tên đặt theo hai nhà mật mã học
thiết kế ra giải thuật là Daemen và Rijmen
Rijndael là giải thuật mã hóa theo khối. Tuy nhiên, khác
với
DES, Rijndael có thể làm việc với dữ liệu và khóa có độ
dài
block là 128, 192 hoặc 256 bit.
586
MÃ HÓA
¢ Chuyển dữ liệu sang dạng mã

¢ 2 kiểu:
Mã hóa đối xứng (secret/shared key)

Mã hóa bất đối xứng (public key)
587
MÃ HÓA BẤT ĐỐI XỨNG
¢ Mã hóa khóa công khai

¢ Mã hóa dựa vào 2 loại khóa

Public key – mã hóa thông điệp
Private key – giải mã thông điệp
588
589
¢ Thuật toán RSA

Ron Rivest, Adi Shamir và Len Adleman

¢ Thuật toán sử dụng 2 khóa có quan hệ toán học với nhau: khóa
công khai và khóa bí mật
Khóa công khai được công bố rộng rãi cho mọi người và được dùng
để mã hóa.
Khóa bí mật dùng để giải mã.
¢ Tốc độ mã hóa khá chậm nên chỉ được sử dụng cho

mẩu dữ liệu nhỏ
590
SO SÁNH MÃ HÓA ĐỐI XỨNG VÀ BẤT ĐỐI XỨNG
¢ Kỹ thuật mã hóa đối xứng có tốc độ mã hóa và
giải mã nhanh hơn so với kỹ thuật mã hóa bất

đối xứng.
¢ Kỹ thuật mã hóa bất đối xứng an toàn hơn so với
kỹ thuật mã hóa đối xứng.
591
SO SÁNH MÃ HÓA ĐỐI XỨNG VÀ BẤT ĐỐI XỨNG
¢ Trong thực tế, ta sử dụng kết hợp cả hai kỹ thuật (hybrid
scheme) mã hóa đối xứng và bất đối xứng.

¢ Kỹ thuật mã hóa bất đối xứng: thích hợp mã hóa những
dữ liệu nhỏ và yêu cầu bảo mật cao.
à Mã hóa khóa bí mật
¢ Kỹ thuật mã hóa đối xứng: thích hợp mã hóa những dữ
liệu lớn và yêu cầu bảo mật không cao lắm.
à Mã hóa dữ liệu
592
TỔ CHỨC CHỨNG NHẬN KHÓA CÔNG KHAI
¢ VeriSign
¢ Entrust

¢ CyberTrust
¢ GeoTrust
¢ Thawte
¢ Comodo
¢…
593
Bức tường lửa (firewall)
Chữ ký số (digital signature)

Chứng chỉ số (digital certification)
594
ĐẶT VẤN ĐỀ !!!
¢ Trong cuộc sống hiện tại:

• Trong môi trường Internet
INTERNET
P
OP
Ø Nghe lén thông tin?

• An toàn trên Internet
Ø Trộm password?
Ø Bạn là ai?
Ø Sửa đổi dữ liệu?
Ø Bạn đang ở đâu?
Khi sếp đi công tác à vắng mặt ? An toàn – Bảo mật ?

Lưu trữ giấy tờ – Tìm kiến ? Xác thực – Tin cậy ?595
Công chứng – Biên nhận ? Từ chối xác nhận ?
NHẬN DẠNG CHỮ KÝ SỐ TRONG MỘT SỐ ỨNG
DỤNG

596
CÁC KHÁI NIỆM
Chữ ký điện tử (electronic signature):
Chữ ký điện tử được tạo lập dưới dạng từ, chữ, số,

ký hiệu, âm thanh hoặc các hình thức khác bằng
phương tiện điện tử, gắn liền hoặc kết hợp một
cách lô gíc với thông điệp dữ liệu, có khả năng xác
nhận người ký thông điệp dữ liệu và xác nhận sự
chấp thuận của người đó đối với nội dung thông
điệp dữ liệu được ký.
597
CÁC KHÁI NIỆM
¢ Chữ ký số (Digital signature): là thông điệp (có thể là
văn bản, hình ảnh, hoặc video...) đã được ký bằng khóa
bí mật của người dùng nhằm mục đích xác định người

chủ của thông điệp đó.
¢ Mục đích của chữ ký số:
Xác thực: xác định ai là chủ của thông điệp
Tính toàn vẹn : kiểm tra xem thông điệp có bị thay đổi
Tính chống thoái thác: ngăn chặn việc người dùng từ chối đã
tạo ra và gửi thông điệp
598
CÁC KHÁI NIỆM
Chữ ký số (digital signature):
Chữ ký số dựa trên công nghệ mã khóa
công khai (RSA), gồm 1 cặp khóa:

Khóa bí mật (private key): dùng để tạo
chữ ký số.
Khóa công khai (public key): dùng để
thẩm định chữ ký số à xác thực người
tạo ra chữ ký số
Cặp khoá có liên quan về mặt toán học.
Không thể sử dụng khoá công khai để
tìm ra khoá bí mật.
599
CÁC KHÁI NIỆM
Chữ ký số là một dạng chữ ký điện tử được
tạo ra bằng sự biến đổi một thông điệp
dữ liệu sử dụng hệ thống mật mã không

đối xứng, theo đó người có được thông
điệp dữ liệu ban đầu và khoá công khai
của người ký có thể xác định được
chính xác:
a. Việc biến đổi nêu trên được tạo ra bằng
đúng khoá bí mật tương ứng với khoá công
khai trong cùng một cặp khóa;
b. Sự toàn vẹn nội dung của thông điệp dữ liệu
kể từ khi thực hiện việc biến đổi nêu trên.
600
CÁC KHÁI NIỆM
Ký số:

Ký số là việc đưa khóa bí mật vào một
chương trình phần mềm để tự động tạo
và gắn chữ ký số vào thông điệp dữ liệu
Hạ tầng khoá công khai PKI (Public Key

Infrastrucre):
Nhà cung cấp chứng thư số
Chứng thực chứng thư số

601
CÁC KHÁI NIỆM
Chứng thư số:
Chứng thư số là một dạng chứng thư điện tử do tổ chức
cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số CA cung cấp

Chứng thư số có thể được xem như là một “chứng minh
thư” sử dụng trong môi trường máy tính và Internet .
Chứng thư số được tạo bởi nhà cung cấp dịch vụ chứng
thực, trong đó chứa publickey của người dùng và các
thông tin của người dùng theo chuẩn X.509
602
CÁC KHÁI NIỆM
¢ Chứng thư số:
Chứng thư số được sử dụng để nhận diện một cá

nhân, một máy chủ, hoặc một vài đối tượng
khác và gắn định danh của đối tượng đó với một
khóa công khai (public key), được cấp bởi
những tổ chức có thẩm quyền xác nhận định
danh và cấp các chứng thư số.
603
CÁC KHÁI NIỆM
Chứng thực chữ ký số:
“Dịch vụ chứng thực chữ ký số” là một loại

hình dịch vụ chứng thực chữ ký điện tử, do

tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký
số cấp.
Dịch vụ chứng thực chữ ký số bao gồm:

a. Tạo cặp khóa bao gồm khóa công khai và khóa
bí mật;
b. Cấp, gia hạn, tạm dừng, phục hồi và thu hồi

chứng thư số;
c. Duy trì trực tuyến cơ sở dữ liệu về chứng thư số; 604
d. Những dịch vụ khác có liên quan theo quy định.

CÁC KHÁI NIỆM ung Ch ứn g t h ư số:
Nội d
a th uê bao.
củ ố seri)
1. Tên ư s ố ( s
a c h ứng th
. S ố h iệu c ủ
ứ n g th ư số.
2 của c h

i ệu l ự c
h ờ i h ạn có h
3. T
a t hu ê bao.
á c ôn g khai củ
4. Kho c ấp dịch vụ
c h ứ c cun g
V N PT -CA)
của tổ ố (ví d ụ
5. Tên ực ch ữ k ý s
c hứ ng th
g c ấ p dịch vụ
a t ổ c h ức cun
C h ữ k ý số củ ý số.
6. c hữ k
ực
chứng th
7. …
605
GIÁ TRỊ PHÁP LÝ CỦA CHỮ KÝ SỐ
Cá nhân Pháp nhân

606
MÔ HÌNH CUNG CẤP DỊCH VỤ
CHỨNG THỰC CHỮ KÝ SỐ CÔNG CỘNG
Đơn vị cấp phát chứng thư số
IA
3
2 4

Kho lưu trữ
Đơn vị đăng ký Chứng thư số
RA công cộng
4 INTERNET
1 6
PO
P
Người nhận
Người gửi Thông điệp Tin tưởng ???
607
ỨNG DỤNG CHỮ KÝ SỐ CÔNG CỘNG
Bộ Chứng Ngân
Thuế Hải quan
Tài chính khóan hàng

Bộ
Công Cấp giấy phép hóa chất
thương
Bộ
Đấu thầu qua mạng
KH-ĐT
Dịch vụ
Hành chính Khai sinh Khai tử Công chứng
công
Thương mại Mua bán Thanh toán Xác thực
điện tử qua mạng trực tuyến email, tài liệu
608
Doanh Chữ ký GĐ Trình ký từ Xác thực giữa
nghiệp và con dấu xa qua email các phòng ban
CHỮ KÝ ĐIỆN TỬ
¢ Các bước mã hóa
Bước 1: Dùng giải thuật băm để thay đổi

thông điệp cần truyền à một message
digest.
¢ Dùng giải thuật md5 (message digest 5)
àdigest có chiều dài 128-bit.
¢ Dùng giải thuật sha (secure hash algorithm)

à digest có chiều dài 160-bit. 609
Bước2: Sử dụng khóa private key của

người gửi để mã hóa message digest thu

được ở bước 1(thường dùng giải thuật
rsa) à digital signature của message ban
đầu.
610
Bước 3-“ký nhận” vào message: Gộp

digital signature vào message ban đầu..
Việc ký nhận này đảm bảo người nhận tin

tưởng message này xuất phát từ người
gửi chứ không phải là ai khác.
611
612
Gửi:
¢
¢ Các bước kiểm tra:
Bước 1: Dùng public key của người gửi (khóa
này được thông báo đến mọi người) để giải mã

chữ ký số của message.
Bước 2: Dùng giải thuật (md5 hoặc sha) băm
message đính kèm.
Bước 3. So sánh kết quả thu được ở bước 1 và
2.
trùng nhau à message này không bị thay đổi
¢
trong quá trình truyền và message này là của

613
người gửi.
614
Nhận:
¢
TÍNH PHÁP LÝ CỦA CHỮ KÝ SỐ
Luật Giao dịch điện tử
Nghị định của Chính phủ số 57/2006/ND-CP

ngày 9/6/2006 về Thương mại điện tử
Nghị định số 26/2007/NĐ-CP về chữ ký số
Nghị định số 27/2007/ND-CP ngày 23/2/2007
về giao dịch điện tử trong hoạt động tài chính
615
TRUNG TÂM CHỨNG THỰC KỸ THUẬT SỐ -
CA
¢ Cấp và quản lý chứng thực số cho tất cả

các đối tượng tham gia trong môi trường

giao dịch điện tử
¢ Chứng thực số cho các cá nhân và tổ
chức thực hiện an toàn các giao dịch
trong môi trường điện tử
616
TRUNG TÂM CHỨNG THỰC KỸ THUẬT SỐ
¢ Các chức năng chính của Trung tâm chứng thực số

! Đăng ký xin cấp chứng thực số

! Xác thực và cấp chứng thực số
! Truy lục và tìm kiếm thông tin về chứng thực số
! Yêu cầu thay đổi, gia hạn …
! Quản lý chứng thực số
617
TRUNG TÂM CHỨNG THỰC KỸ THUẬT SỐ
¢ Công cụ an toàn, bảo mật và xác thực hợp pháp cho các hệ
thống hoạt động thương mại điện tử:

¢ Sử dụng chứng thực số bảo đảm an toàn các giao dịch điện tử.
Tránh được các nguy cơ, giả mạo thông tin, lộ các thông tin
nhậy cảm, mạo danh, xuyên tạc và thay đổi nội dung thông
tin.
618
MỘT SỐ NHÀ CUNG CẤP DỊCH VỤ CHỨNG
THỰC Ở VIỆT NAM
¢ VNPTCA(http://vnpt-ca.vn/)
¢ FPTCA (http://www.fis.com.vn/dich-vu/dich-vu-

chung-thuc-chu-ky-so)
¢ VietTelCA (http://www.viettel-
ca.vn/homePage.do)
¢ BKAVCA (http://bkavca.vn/)
¢ Rootca (http://www.rootca.gov.vn/)
¢ ….
619
CHƯƠNG 6
THANH TOÁN TRONG THƯƠNG MẠI

ĐIỆN TỬ

Phone : 0944822211
NỘI DUNG
¢ Giới thiệu
¢ Một số khái niệm

¢ Các hình thức thanh toán điện tử
¢ Thanh toán điện tử ở Việt Nam
621
621
GIỚI THIỆU
¢Hình thức thanh toán truyền thống

Tiền mặt (cash)

Séc (cheque, check)
Chuyển tiền (electronic transfer)
Thẻ thanh toán
622
622
GIỚI THIỆU
¢ Cơ sở lựa chọn hình thức thanh toán:
Sự tiện lợi

Khả năng ghi nhận lại
Rủi ro về tài chính
Chống gian lận
623
GIỚI THIỆU
¢ Yêu cầu đối với một hình thức thanh toán điện
tử:

Cho phép khách hàng thành thật
thuyết phục người bán chấp nhận
thanh toán
Ngăn chặn khách hàng không thành
thật thực hiện những thanh toán trái
phép hoặc gian lận 624
GIỚI THIỆU
¢ Yêu cầu đối với một hình thức thanh toán điện tử:
Đảm bảo các chính sách cá nhân đối với các

bên tham gia
Có thể phục vụ cho một lượng lớn khách hàng
Tích hợp các hệ thống đã có với những hệ
thống mới
625
NỘI DUNG
¢ Giới thiệu

626
626
¢ Ngân hàng phát hành thẻ (Issuer)

Là thành viên chính thức của các Tổ chức thẻ quốc tế,

là Ngân hàng cung cấp thẻ cho khách hàng.
chịu trách nhiệm:
¢ tiếp nhận hồ sơ xin cấp thẻ,
¢ xử lý và phát hành thẻ,
¢ mở và quản lý tài khoản thẻ,
¢ thực hiện việc thanh toán cuối cùng với chủ thẻ.
627
627
¢ Ngân hàng đại lý hay Ngân hàng thanh toán

(Acquirer)

trực tiếp ký hợp đồng với cơ sở tiếp nhận
thanh toán các chứng từ giao dịch do cơ sở chấp nhận thẻ
xuất trình.
¢ Một Ngân hàng có thể vừa đóng vai trò thanh toán thẻ
vừa đóng vai trò phát hành.
628
628
¢ Cơ sở chấp nhận thẻ

Là các thành phần kinh doanh hàng hoá và dịch vụ

có ký kết với Ngân hàng thanh toán về việc chấp nhận
thanh toán thẻ như:
¢ nhà hàng, khách sạn, cửa hàng...
phải trang bị máy móc kỹ thuật để tiếp nhận thẻ thanh toán
tiền mua hàng hoá, dịch vụ,trả nợ thay cho tiền mặt.
629
629
¢ Danh sách Bulletin

Còn gọi là danh sách báo động khẩn cấp

là một danh sách liệt kê những số thẻ không được phép thanh toán
hay không được phép mua hàng hóa, dịch vụ.
¢ là những thẻ tiêu dùng quá hạn mức,
¢ thẻ giả mạo đang lưu hành,
¢ thẻ bị lộ mật mã cá nhân (PIN),
¢ thẻ bị mất cắp, thất lạc,
¢ thẻ bị loại bỏ...
được cập nhật liên tục và gởi đến cho tất cả các Ngân hàng thanh
toán để thông báo kịp thời cho cơ sở chấp nhận.
630
630
¢ Hạn mức tín dụng (Credit limit)
Được hiểu là tổng số tín dụng tối đa mà

Ngân hàng phát hành thẻ cấp cho chủ thẻ
sử dụng đối với từng loại thẻ.
631
631
¢ Số PIN (Personal Identificate Number)

Là mã số cá nhân riêng của chủ thẻ để thực hiện giao dịch

rút tiền tại các máy rút tiền tự động.
Mã số này do Ngân hàng phát hành thẻ cung cấp cho chủ
thẻ khi phát hành.
Đối với mã số PIN, người chủ thẻ phải giữ bí mật, chỉ một
mình mình biết.
632
632
NỘI DUNG
¢ Giới thiệu

633
633
GIỚI THIỆU
¢ Hình thức thanh toán điện tử:
Thẻ thanh toán

Tiền điện tử
Ví điện tử
Sec điện tử
634
THẺ THANH TOÁN
¢ Thẻ thanh toán (thẻ chi trả)

một phương tiện thanh toán tiền mua hàng hoá, dịch vụ
có thể được dùng để rút tiền mặt tại

¢ Ngân hàng đại lý
¢ Các máy rút tiền tự động.
¢ Một loại thẻ giao dịch tài chính được phát hành bởi
Ngân hàng
Các Tổ chức tài chính
Các công ty.
¢ Một phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt
Sử dụng để rút tiền mặt
Thanh toán tiền mua hàng hoá, dịch vụ tại các điểm chấp nhận
635
thanh toán bằng thẻ.
THẺ THANH TOÁN
¢ Phương thức ghi sổ những số tiền cần thanh toán
qua máy đọc thẻ và hệ thống mạng máy tính kết nối giữa
Ngân hàng/Tổ chức tài chính với các điểm thanh toán

(Merchant).
cho phép thực hiện thanh toán nhanh chóng, thuận lợi và an
toàn đối với các thành phần tham gia thanh toán.
à Một phương thức thanh toán mà người sở hữu thẻ có

thể dùng để thanh toán tiền mua hàng hoá dịch vụ
hay rút tiền mặt tự động thông qua máy đọc thẻ hay
các máy rút tiền tự động.
636
THẺ THANH TOÁN
¢ Phân loại theo công nghệ sản xuất:
a. Thẻ khắc chữ nổi (EmbossingCard): dựa trên
công nghệ khắc chữ nổi, tấm thẻ đầu tiên được
sản xuất theo công nghệ này. Hiện nay người ta

không còn sử dụng loại thẻ này nữa vì kỹ thuật
quá thô sơ dễ bị giả mạo.
637
THẺ THANH TOÁN
¢ Phân loại theo công nghệ sản xuất:
b. Thẻ băng từ (Magnetic stripe): dựa trên kỹ thuật thư
tín với hai băng từ chứa thông tin đằng sau mặt thẻ.
Thẻ này đã được sử dụng phổ biến trong 20 năm qua,

nhưng đã bộc lộ một số nhược điểm: do thông tin ghi
trên thẻ không tự mã hoá được, thẻ chỉ mang thông tin
cố định, không gian chứa dữ liệu ít, không áp dụng
được kỹ thuật mã hoá, bảo mật thông tin...
c. Thẻ thông minh (Smart Card): đây là thế hệ mới nhất
của thẻ thanh toán, thẻ có cấu trúc hoàn toàn như một
máy vi tính.
638
PHÂN LOẠI THẺ THANH TOÁN
¢ 2. Phân loại theo tính chất thanh toán của thẻ:
a. Thẻ tín dụng (Credit Card): là loại thẻ được sử
dụng phổ biến nhất, theo đó người chủ thẻ được phép
sử dụng một hạn mức tín dụng không phải trả lãi để

mua sắm hàng hoá, dịch vụ tại những cơ sở kinh
doanh, khách sạn, sân bay ... chấp nhận loại thẻ này.
¢ Gọi đây là thẻ tín dụng vì chủ thẻ được ứng trước một hạn
mức tiêu dùng mà không phải trả tiền ngay, chỉ thanh toán
sau một kỳ hạn nhất định. Cũng từ đặc điểm trên mà người ta
còn gọi thẻ tín dụng là thẻ ghi nợ hoãn hiệu (delayed debit
card) hay chậm trả.
639
b. Thẻ ghi nợ (Debit card): đây là loại thẻ có quan hệ

trực tiếp và gắn liền với tài khoản tiền gửi. Loại thẻ
này khi được sử dụng để mua hàng hoá hay dịch vụ,

giá trị những giao dịch sẽ được khấu trừ ngay lập tức
vào tài khoản của chủ thẻ thông qua những thiết bị
điện tử đặt tại cửa hàng, khách sạn ... đồng thời
chuyển ngân ngay lập tức vào tài khoản của cửa
hàng, khách sạn... Thẻ ghi nợ còn hay được sử dụng
để rút tiền mặt tại máy rút tiền tự động.
640
THẺ THANH TOÁN
¢ Debit card
Thẻ ghi nợ không có hạn mức tín dụng vì nó phụ thuôc
vào số dư hiện hữu trên tài khoản của chủ thẻ.

Có hai loại thẻ ghi nợ cơ bản:
¢ Thẻ online: là loại thẻ mà giá trị những giao dịch được khấu trừ
ngay lập tức vào tài khoản chủ thẻ.
¢ Thẻ offline: là loại thẻ mà giá trị những giao dịch đợc khấu trừ
vào tài khoản chủ thẻ sau đó vài ngày.
641
641
THẺ THANH TOÁN
¢ Cash card
Thẻ rút tiền mặt có hai loại:
¢ Loại 1: chỉ rút tiền tại những máy tự động của Ngân hàng phát

hành.
¢ Loại 2: được sử dụng để rút tiền không chỉ ở Ngân hàng phát
hành mà còn được sử dụng để rút tiền ở các Ngân hàng cùng
tham gia tổ chức thanh toán với Ngân hàng phát hành thẻ.
642
642
¢ 3. Phân loại theo phạm vi lãnh thổ:

Thẻ trong nước: là thẻ được giới hạn trong phạm vi một

quốc gia, do vậy đồng tiền giao dịch phải là đồng bản tệ của
nước đó.
Thẻ quốc tế: đây là loại thẻ được chấp nhận trên toàn thế
giới, sử dụng các ngoại tệ mạnh để thanh toán.
643
4. Phân loại theo chủ thể phát hành:

Thẻ do Ngân hàng phát hành (Bank Card): là loại thẻ do

ngân hàng phát hành giúp cho khách hàng sử dụng một số
tiền do Ngân hàng cấp tín dụng.
Thẻ do tổ chức phi ngân hàng phát hành: là loại thẻ du lịch
và giải trí của các tập đoàn kinh doanh lớn hoặc các công ty
xăng dầu lớn, các cửa hiệu lớn... phát hành như Diner's
Club, Amex...
644
THẺ THANH TOÁN
¢ Xử lý thanh toán bằng thẻ có 2 giai đoạn

Chứng thực quyền sử dụng (authorization)

¢ Thẻ vẫn đang hoạt động
¢ Khách hàng có đủ tiền để thanh toán
Thanh toán (settlement)

¢ Chuyển tiền
645
645
THẺ THANH TOÁN
¢ Cách thức xử lý tùy thuộc vào

Loại thẻ
Hệ thống thanh toán mà người bán sử dụng
¢ Có phần mềm thanh toán riêng
¢ Phần mềm POS của ngân hàng
¢ Phần mềm POS của nhà cung cấp dịch vụ thanh toán
646
646
THANH TOÁN
¢ Các bên tham gia

Khách hàng

Ngân hàng phát hành thẻ
Người bán
Ngân hàng của người bán
Công ty cung cấp dịch vụ thẻ cho ngân hàng
¢ Visa, Master
Nhà cung cấp dịch vụ thanh toán (Payment Sevice
Provider - PSP)
¢ VeriSign, PayPal, CyberSource…
647
647
Xử lý mua bán với thẻ tín dụng

648
MERCHANT ACCOUNT LÀ GÌ ?
¢ Merchant account là một tài khoản ngân hàng đặc biệt

¢ Cho phép doanh nghiệp khi kinh doanh có thể chấp

nhận thanh toán bằng thẻ tín dụng.
¢ Việc thanh toán bằng thẻ tín dụng chỉ có thể tiến hành
thông qua dạng tài khoản này.
649
PAYMENT GATEWAY LÀ GÌ ?
¢ Là một chuơng trình phần mềm

¢ Phần mềm này sẽ chuyển dữ liệu của các giao dịch từ

website của người bán sang trung tâm thanh toán thẻ
tín dụng để hợp thức hoá quá trình thanh toán thẻ tín
dụng.
650
INTERCHANGE AND MERCHANT
PROCESSING FEES
Acquirer processes payment
Issuer Acquirer

Interchange: $1.50
Issuer sends $98.50 to acquirer
Merchant
Issuer sends
obtains Processing fee: $.50 charge
$100 from Acquirer adds $98 information
customer to merchant account to acquirer
account
Total merchant
discount: 2%
Customer Merchant 651

Customer makes purchase and
pays $100 with signature debit
THANH TOÁN QUA MẠNG BẰNG THẺ TÍN
DỤNG – ĐỐI VỚI NGƯỜI MUA
¢ Ở Việt Nam, cá nhân hay tổ chức có thể đăng ký làm

thẻ tín dụng với các ngân hàng như ACB,
Vietcombank...

¢ Trên thẻ có các thông số sau:
hình chủ sở hữu thẻ
họ và tên chủ sở hữu thẻ
số thẻ (Visa Electron và MasterCard đều có 16 chữ số)
thời hạn của thẻ
mặt sau thẻ có dòng số an toàn (security code) tối thiểu là
ba chữ số
một số thông số khác cùng với các chip điện tử hoặc vạch
từ (magnetic stripe)
652
Thanh toán qua mạng bằng
thẻ tín dụng – đối với người
mua
¢ Chủ thẻ cũng được cung cấp PIN Code (Personal
Information Number – Mã số cá nhân) để khi rút tiền từ

máy, chủ thẻ phải nhập đúng PIN Code này thì máy mới
xử lý yêu cầu rút tiền.
¢ Trong thanh toán trực tuyến, chủ sở hữu thẻ không cần
quét thẻ cũng như không cần cung cấp thông tin về PIN
Code. Vậy làm sao để đảm bảo an toàn cho chủ thẻ không
bị người khác sử dụng trái phép thẻ của mình?
653
mua
¢ Một thông số khác có thể được sử dụng bổ sung: thông tin
về địa chỉ nhận hóa đơn thanh toán việc sử dụng thẻ do

ngân hàng gửi cho chủ thẻ.
¢ Những thông tin về thẻ tín dụng người mua phải khai báo
khi thực hiện việc mua qua mạng gồm:
Số thẻ (16 chữ số được in trên mặt trước thẻ)
Họ tên chủ sở hữu in trên thẻ
Thời hạn hết hạn của thẻ, cũng in trên mặt trước thẻ
Mã số an toàn (security code) là ba chữ số cuối cùng in trên mặt
sau của thẻ. Thông số này không bắt buộc phải cung cấp, tùy
website có yêu cầu hay không.
654
bán
! Mở một thẻ tín dụng để mua qua mạng dịch vụ xử lý
thanh toán qua mạng.

! Mở một tài khoản thanh toán bằng tiền dollar Mỹ ở
ngân hàng
! nhà cung cấp dịch vụ xử lý thanh toán qua mạng sẽ gửi tiền
về cho doanh nghiệp theo định kỳ.
! Chọn một nhà cung cấp dịch vụ xử lý thanh
toán qua mạng phù hợp.
655
CÁC NHÀ CUNG CẤP DỊCH VỤ THANH TOÁN
! Paypal (www.paypal.com)
! 2checkout (www.2checkout.com)

! InternetSecure (www.internetsecure.com)
! Worldpay (www.worldpay.com)
! Clickbank (www.clickbank.com)
! ShareIt (www.shareit.com)
! Digibuy (www.digibuy.com)
656
TÍNH PHÍ DỊCH VỤ
¢ Cách tính phí dịch vụ của các nhà cung cấp dịch vụ xử lý thanh
toán qua mạng thông thường như sau:

! Chi phí khởi tạo dịch vụ: từ vài chục dollar Mỹ đến vài trăm dollar
Mỹ, trả một lần duy nhất.
! Chi phí cho mỗi giao dịch = chi phí cố định + % giá trị giao dịch
¢ Ví dụ:
2checkout có mức phí khởi tạo là 49 dollar Mỹ và mức phí cho mỗi
giao dịch là $0.45 + 5.5% giá trị giao dịch.
657
LƯU Ý
¢ !"#$"%&'($%)*)%&"+,$-%."/$-%0+12%&"32%"45$%&632%&789$%
:;$-%&"<%&=$%>?$-%@A%-4(%&6B%-4#'%>B2"%CD$E%$F$%&6'$-%)*)%

>'#$"%$-"45G%HI%&"32%"45$%&"#$"%&'($%$"+%&6'$-%J7K&%
$"LG%."M7%"'N2%6#%$"O$-%C5$"%2"78P$%&4Q$%&632%&49G%&R%
$-S$%"T$-%2U#%$-+,4%V7#%09$%$-S$%"T$-%2U#%$-+,4%:($W
658
QUI TRÌNH MUA BÁN TỔNG QUÁT
¢ Người mua chọn hàng hóa trên website của người bán
¢ Đặt lệnh mua

¢ Khai báo thông tin thẻ tín dụng
¢ Chuyển thẳng thông tin thẻ tín dụng đến
Ngân hàng của người bán (người bán có Merchant
Account)
Nhà cung cấp dịch vụ xử lý thanh toán qua mạng người
bán đã chọn.
không được lưu trên server của người bán àhạn chế khả
năng bị hacker đánh cắp thông tin. 659
¢ Ngân hàng của người bán hoặc Bên thứ ba: kiểm tra tính hợp lệ
của thẻ với ngân hàng phát hành thẻ

Thông qua giao thức SET.
Thực hiện tự động rất nhanh (trong vòng vài giây).
¢ Ngân hàng phát hành thẻ phản hồi (được mã hóa theo quy
định) cho ngân hàng của người bán hoặc bên thứ ba về tính hợp
lệ của thẻ.
660
¢ Thông tin này được giải mã và gửi về cho người bán à quyết
định bán hay không bán.

Nếu bán à gửi email xác nhận + hóa đơn và các văn bản cần thiết
khác cho người mua + xử lý đơn hàng.
Nếu không bán à giao dịch coi như kết thúc, người bán gửi thông
điệp cho người mua, nêu rõ lý do không bán.
661
SỰ KHÁC BIỆT GIỮA NGƯỜI BÁN CÓ
MERCHANT ACCOUNT VÀ KHÔNG CÓ
¢ Người bán có Merchant Account: Yêu cầu để xin được

Merchant Account:

Phải có ký quỹ cho ngân hàng
Phải có bằng chứng đảm bảo uy tín kinh doanh trên mạng... vì
người bán được truy cập trực tiếp vào cơ sở dữ liệu của các
ngân hàng để kiểm tra tính hợp lệ của thẻ.
¢ Người bán không có Merchant Account:
có nhiều công ty xin Merchant Account để cung cấp dịch vụ xử
lý thanh toán qua mạng cho các doanh nghiệp khác (được gọi là
Third Party (Bên thứ ba) hoặc Online Payment Processor (Nhà
xử lý thanh toán qua mạng)).
662
TÓM TẮT CÁC BƯỚC GIAO DỊCH
1. Người bán cung cấp đơn đặt hàng tại một địa chỉ
website bảo mật SSL (Secure Socket Layer).
2. Người mua hàng chọn những mặt hàng, điền thông

tin thẻ tín dụng và những thông tin liên lạc.
3. Một màn hình hiện lên với đầy đủ mọi thông tin, cho
phép người mua xác nhận đơn đặt hàng và xem tất cả
các dữ liệu được nhập vào.
4. Web server đưa thông tin đến dịch vụ kiểm tra thanh
toán thẻ tín dụng để:
Đối chiếu địa chỉ của khách hàng trên đơn đặt hàng có khớp với
điạ chỉ của người giữ thẻ hay không
Xem hạn mức tín dụng của thẻ.
663
Nếu như tất cả các thông tin đều đúng và thẻ không bị lỗi
à quá trình thanh toán sẽ được thực hiện trong vài giây.
TÓM TẮT CÁC BƯỚC GIAO DỊCH
5. Một biên lai kiểm tra xác thực việc mua hàng được gửi bằng email
đến cho khách hàng (Nếu phần mềm shopping cart cho phép)
6. Người bán xử lý đơn đặt hàng và hàng được gửi đi.
7. Trung tâm thanh toán thẻ gửi thông báo dịch vụ kiểm tra thẻ tín

dụng là hàng vừa được gửi đi.
8. Người bán không thu tiền trực tiếp từ người mua và chi phí mua
hàng được tính vào tài khoản của người giữ thẻ cho đến khi hàng
được chuyển đi.
9. Dịch vụ kiểm tra thẻ tín dụng gửi yêu cầu thanh toán tới ngân
hàng phát hành thẻ.
10. Ngân hàng phát hành thẻ chấp nhận chuyển tiền tới ngân hàng
của người bán. Thông thường trong vòng 48 đến 72 giờ, tiền tự
động được chuyển vào tài khoản ngân hàng của người bán từ tài
khoản ngân hàng của người mua
664
BẢO MẬT KHI THANH TOÁN
¢ Vấn đề chiến lược và là trọng tâm hàng đầu trong TMĐT.
¢ Ap dụng công nghệ bảo mật cao cấp là SET
¢ SET là gì?

Do MasterCard , Visa cùng các công ty Microsoft,
Netscape, IBM, GTE, SAIC,... thiết kế
Là một kỹ thuật bảo mật, mã hóa
Được thiết lập để bảo mật những thông tin về cá nhân,
thông tin tài chính trong quá trình mua bán và giao dịch
trên mạng.
Thiết lập một phương thức hoạt động phối hợp tương hỗ
(method of interoperability) àbảo mật các dịch vụ qua
mạng 665
Dựa trên các phần cứng và phần mềm khác nhau

LỢI ÍCH CỦA SET
Doanh nghiệp (người bán) được bảo vệ không bị
mất hàng hoá hay dịch vụ bởi:
Những thẻ tín dụng không hợp lệ.

Người chủ thẻ không đồng ý chi trả.
¢ Ngân hàng được bảo vệ bởi:
Giao dịch mua bán không được sự đồng ý giữa các
thành phần tham gia vào giao dịch hoặc các giao dịch
không hợp lệ (Thẻ tín dụng không hợp lệ, người bán giả
danh...)
¢ Người mua được bảo vệ để:
Không bị đánh cắp thẻ tín dụng.
Không bị người bán giả danh
666
!XYZ[ \]^_ `a_ b
¢ Rủi ro khi gặp gian lận trong thanh toán qua

mạng: người bán sẽ chịu mọi thiệt hại:
không nhận được tiền

bị mất $10 - $30 cho mỗi giao dịch gian lận.
¢ Nhà cung cấp dịch vụ thanh toán qua mạng gửi
tiền cho người bán
Theo định kỳ hàng tháng (có thể hàng tuần nếu tổng
giá trị giao dịch lớn)
¢ Nếu tổng giá trị giao dịch trong tháng lớn hơn một mức quy
định
Cộng dồn vào tháng sau
¢ nếu tổng giá trị giao dịch trong tháng thấp hơn mức quy
định 667
Mỗi lần gửi có thể phát sinh chi phí (không nhiều)
GIẢM THIỂU RỦI RO TRONG THANH TOÁN
BẰNG THẺ
1. Luôn phải kiểm tra địa chỉ của khách

hàng.
Có thể tự động thực hiện bằng hệ thống kiểm tra

địa chỉ (Address Verification System - AVS): so
sánh
¢ địa chỉ của khách hàng ghi trên hoá đơn của nhà phát hành
thẻ
¢ địa chỉ trên đơn đặt hàng của khách hàng
2. Địa chỉ chuyển hàng và địa chỉ hoá đơn

phải khớp nhau.
Một số nhà kinh doanh không chấp nhận đơn
đặt hàng có điạ chỉ chuyển đến khác với địa chỉ668
gửi đi (nhất là đối với khách hàng quốc tế)
BẰNG THẺ
1. Kiểm tra các đơn đặt hàng có địa chỉ email miễn phí:
Kẻ trộm lấy số thẻ tín dụng và địa chỉ à cần địa chỉ email không
ai có thể phát hiện được.
Tỷ lệ đơn đặt hàng lừa đảo có các địa chỉ email miễn phí càng gia

tăng
à không chấp nhận đơn đặt hàng
à thực hiện những bước kiểm tra phụ.
3. Kiểm tra website của khách hàng
Nếu có thể để xác định địa chỉ URL trên website của khách hàng
bằng cách đơn giản đưa "www" vào trước phần thứ hai của điạ
chỉ email.
kiểm tra chủ sở hữu tên miền.
669
BẰNG THẺ
5. Kiểm tra các đơn đặt hàng khi thấy lạ.
Kẻ trộm thường đặt những đơn đặt hàng rất khác với
những đơn đặt hàng thông thường.

6. Gọi điện cho khách hàng nếu có nghi ngờ.
7. Thu thập tất các dữ liệu về đơn đặt hàng có thể:
Loại bỏ các đơn đặt hàng gian trá và thu lại số tiền bị
mất mát.
Càng có nhiều dữ liệu về đơn đặt hàng càng tốt, bao
gồm địa chỉ và số điện thoại khách hàng, tên ngân hàng
phát hành thẻ và địa chỉ IP (Internet Protocol) nơi đặt
đơn đặt hàng.
670
8. Thông báo rõ ràng cho khách hàng trên website
là ta có các thiết bị bảo vệ.
BẰNG THẺ
9. Không vi phạm mọi thoả thuận giữa DN và
khách hàng.
10. Nếu sử dụng các dịch vụ kiểm tra thì phải đảm

bảo là dịch vụ đó đáng tin cậy.
11. Kiểm tra bằng các dịch vụ tinh vi chống gian lận
như CyberSource's. Những dịch vụ này tự động
kiểm tra giúp DN và giảm sự cố xuống mức thấp
nhất.
12. Sử dụng SET (Secure Electronic Transaction)
hoặc phương pháp Microsoft Wallet với các
chứng chỉ số hoá để kiểm tra khách hàng đến
thăm website. 671
GIỚI THIỆU
Thẻ thanh toán

Tiền điện tử
Ví điện tử
Sec điện tử
672
TIỀN ĐIỆN TỬ
¢ Thẻ thanh toán gặp khó khăn

Một số hàng hóa có giá tiền quá ít (dưới 5$)
¢ Báo tờ

¢ Gửi e-card
¢ Có nhiều người dùng không có thẻ tín dụng

Không có tài sản để mở tài khoản
Thanh thiếu niên
Quen thuộc với thanh toán truyền thống
® Tiền điện tử
673
673
TIỀN ĐIỆN TỬ - ELECTRONIC CASH
¢ Ý tưởng :tiền giấy sẽ không còn là phương thức thanh toán

trong những phiên giao dịch nữa.
¢ Năm 2000 : bùng nổ Internet àmốc quan trọng đánh dấu

bước khởi đầu của tiền điện tử (e-money).
¢ Những dịch vụ thanh toán trực tuyến như PayPal, cũng
như sự phổ biến của tiền điện tử ở Nhật Bản với 15 triệu
người sử dụng... đã đưa tiền điện tử lên một tầm cao mới
674
¢ Tiền điện tử được bắt đầu sử dụng từ những năm cuối của
thập kỉ 90

¢ các loại tiền này được phát hành bởi các công ty như
Beenz.com, Flooz.com và một số các công ty khác.
675
TIỀN ĐIỆN TỬ
¢ Là một thuật ngữ nói đến hệ thống trao đổi và lưu trữ
giá trị nào đó
Do một đơn vị cá nhân tạo ra

¢ Không lưu hành toàn cầu được
Không sử dụng tiền giấy hay tiền kim loại
Được dùng để thay thế tiền thật trong quá trình mua hàng
Nếu có nhu cầu, có thể đổi thành tiền thật dễ dàng
676
676
¢ Tiền điện tử (e-money hay còn được gọi là digital cash) là một
hệ thống cho phép người sử dụng có thể thanh toán khi mua

hàng hoặc sử dụng các dịch vụ nhờ truyền đi các con số từ máy
tính này tới máy tính khác.
677
¢ Giống như serial trên tiền giấy, số serial của tiền điện tử là
duy nhất.
¢ Mỗi "tờ" tiền điện tử được phát hành bởi một ngân hàng và

được biểu diễn cho một lượng tiền thật nào đó.
¢ Tính chất đặc trưng của tiền điện tử: vô danh
678
¢ Thuận tiện khi thanh toán cho các mặt hàng giá trị
nhỏ (< $10 )

Phí giao dịch phải trả khi sử dụng thẻ tín dụng không
phù hợp trong các trường hợp này
Micropayments
¢ Các giao dịch thanh toán mà giá trị < $1
679
THANH TOÁN BẰNG E-CASH
Merchant
1. NSD mua e-cash tại ngân hàng

2. Ngân hàng gửi số hiệu e-cash cho
5 NSD
4 3. NSD trả tiền cho người bán
4. Người bán kiểm tra tình trạng hợp lệ
Bank 3 của e-cash với ngân hàng phát hành
5. Ngân hàng xác nhận tình trạng e-cash
6. Các bên tham gia hoàn thành giao dịch
2
: giao hàng, nhận tiền,...
1
Lúc này e-cash của người mua không
còn hợp lệ
Consumer 680
CÁCH THỨC HOẠT ĐỘNG CỦA E-CASH
¢ Khách mở tài khoản cá nhân tại ngân hàng và

xác lập nhận dạng

Một digital certificate được cung cấp cho khách hàng
¢ Sau khi kiểm tra ID certificate, ngân hàng
phát hành e-cash và khấu trừ vào tài khoản
khách hàng (bao gồm phí dịch vụ)
¢ Khách trả e-cash, người bán kiểm tra để tránh
sự gian lận, giả mạo
¢ Ngưòi bán gửi e-cash đến ngân hàng phát
hành sau khi hoàn tất giao dịch mua/bán
681
CÁCH THỨC HOẠT ĐỘNG CỦA E-CASH
Công ty

1. Mở tài khoản
Ngân hàng
Người
dùng
5. Trừ tiền khỏi
tài khoản
6. Tính phí giao dịch

2. Truy cập vào
website để rút tiền
Server
4. Nhập số tiền 3. Xác nhận truy cập hợp lệ
cần rút
Client
682
Client
ƯU/KHUYẾT CỦA TIỀN ĐIỆN TỬ
¢ Ưu điểm
hiệu quả, chi phí thấp

Giảm chi phí giao dịch
Sử dụng dễ dàng (khác với thẻ tín dụng), không cần phải
thực hiện các thao tác chứng thực
¢ Khuyết điểm
Thất thu thuế !!!(vì giống như tiền mặt)
Chuyển tiền vào ngân hàng với hình thức rửa tiền
Dễ bị giả mạo
683
GIỚI THIỆU
Thẻ thanh toán

Tiền điện tử
Ví điện tử
Sec điện tử
684
VÍ ĐIỆN TỬ
¢ Là dạng tài khoản trả trước, lưu trữ trạng thái,
thông tin tiền thật của chủ tài khoản
¢ Kết nối với một số điện thoại di động.

n Sử dụng để:
l Để mua hàng hóa
l Thực hiện dịch vụ như: Đặt vé máy bay, In sao kê, hay
thực hiện thanh toán các đơn hàng,..
l Xem thông tin tài khoản, số dư, nạp tiền,.… 685
VÍ ĐIỆN TỬ
¢ Người dùng có thể:
Chuyển tiền

Rút tiền
Thanh toán các giao dịch
¢ Ví dụ các dịch vụ:
Ngân lượng, BaoKim: VnMart, Payoo,
MobiVí, MoMo,…
PayPal , AlertPay,…
686
YÊU CẦU CẦN THIẾT CỦA VÍ ĐIỆN TỬ
¢ Mức độ bảo mật cao, tránh bị mất cắp thông tin tài
khoản người dùng.
¢ Hỗ trợ an toàn giao dịch cho cả người mua và người

bán.
¢ Thanh toán nhanh chóng, an toàn và tiện lợi.
¢ Đặc biệt chống lừa đảo trực tuyến tốt.
687
SÉC ĐIỆN TỬ
¢ Là một hình thức thể hiện của séc giấy, bao gồm các thông
tin trên séc giấy truyền thống, nhưng có thể chuyển được
bằng thư điện tử (e-mail).

¢ Được “ký” bằng chữ ký số của người gửi và được mã hoá
bằng khoá công khai của người nhận.
¢ Gồm “xác nhận số” từ ngân hàng của người gửi, xác nhận
rằng số tài khoản là hợp lệ và thuộc về người ký tờ séc
này.
¢ Có đủ các yếu tố an toàn, ngăn chặn sự giả mạo: (Bảo
đảm tính toàn vẹn, tính xác thực, tính không thể chối bỏ,
…).
¢ Hệ thống này phù hợp với các giao dịch thanh toán với
688
giá trị lớn.
CHƯƠNG 7
VẤN ĐỀ VỀ PHÁP LUẬT VÀ ĐẠO ĐỨC

TRONG TMĐT

Phone : 0944822211
NỘI DUNG
1. Luật mẫu về TMĐT của UNCITRAL

2. Chính sách và pháp luật VN về TMĐT
3. Đạo đức trong TMĐT
690
LUẬT MẪU VỀ TMĐT CỦA UNCITRAL
¢ Năm 1996: UNCITRAL đã soạn thảo một Luật
mẫu về TMĐT:
Hình thành những quy định mẫu về thừa

nhận giá trị pháp lý của thông điệp dữ liệu
có thể được sử dụng như một tài liệu tham
khảo cho các nước trong quá trình xây
dựng pháp luật về TMĐT của mình
691
6 NGUYÊN TẮC LUẬT MẪU VỀ TMĐT CỦA UNCITRAL
1./ Tương đương thuộc tính

2./ Tự do thoả thuận hợp đồng
3./Tôn trọng việc sử dụng tự nguyện phương
thức truyền thông điện tử;
4./Giá trị pháp lý của hợp đồng và tính ưu việt
của những quy định pháp lý về hình thức hợp
đồng
692
6 NGUYÊN TẮC LUẬT MẪU VỀ TMĐT CỦA UNCITRAL
5./ Áp dụng về mặt hình thức hơn là quan tâm

tới nội dung

6./Pháp luật về bảo vệ người tiêu dùng phải đi
trước.
693
TMDT: GIÁ TRỊ PHÁP LÝ CẦN QUAN TÂM
TRƯỚC
ØThừa nhận các thông điệp dữ liệu

ØQuy định kỹ thuật về chữ ký điện

tử
ØBảo hộ quyền sở hữu trí tuệ
ØBảo vệ người tiêu dùng
ØTội phạm và vi phạm trong
TMĐT 694
TMDT: THÔNG ĐIỆP DỮ LIỆU
Ø là
hình thức thông tin được trao đổi qua
phương tiện điện tử trong các giao dịch

TMĐT
695
TMDT: THÔNG ĐIỆP DỮ LIỆU (2)
Ø Thừa nhận giá trị pháp lý của các

thông điệp dữ liệu là cơ sở cho việc

thừa nhận các giao dịch TMĐT, thể
hiện dưới các khía cạnh:
Có thể thay thế văn bản giấy
Có giá trị như bản gốc
Có giá trị lưu trữ và chứng cứ
Xác định trách nhiệm các bên và thời
gian, địa điểm gửi, nhận thông điệp 696
dữ liệu
TMDT: CHỮ KÝ ĐIỆN TỬ
Ø CKĐT tương đương chữ ký tay, có các
thuộc tính như:
Khả năng nhận dạng một người

Tạo tính chắc chắn về mối quan hệ của
người đó với hành vi ký và cho thấy việc
người đó chấp nhận nội dung tài liệu ký
Ø Hiện nay, chữ ký số là loại chữ ký điện tử
được sử dụng phổ biến nhất
697
BẢO HỘ QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ
¢ Đối tượng: tác phẩm văn học-nghệ thuật,
tài liệu khoa học kỹ thuật, chương trình

máy tính,….
¢ Phải có quy định thừa nhận và bảo hộ các
đối tượng này.
¢ Nhiều đối tượng quyền sở hữu trí tuệ biểu
hiện dưới dạng các ứng dụng CNTT như:
tên miền, giao diện website, từ khóa tìm
kiếm,…cần các quy định cụ thể về bảo hộ
698
BẢO VỆ QUYỀN LỢI NGƯỜI TIÊU DÙNG
¢ 2000:
OECD ban hành hướng dẫn về bảo vệ
người tiêu dùng trong TMĐT với những

nguyên tắc cơ bản sau:
Phù hợp với thông lệ thị trường, quảng cáo và KD
trung thực
Cung cấp các thông tin rõ ràng về DN, hàng hóa,
dịch vụ, chi tiết GD, quá trình xác nhận
Cơ chế thanh toán an toàn, dễ sử dụng
Quy định về giải quyết tranh chấp, bồi thường và
được bảo vệ thông tin cá nhân
699
TỘI PHẠM VÀ NHỮNG VI PHẠM TRONG
TMĐT
¢ Tội phạm trên mạng: là những hành vi xâm
phạm tới quyền và lợi ích hợp pháp của người

khác thông qua việc sử dụng máy tính
¢ Tội phạm trên mạng: chống lại con người, tài
sản, chính phủ
700
THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT CÁC VẤN ĐỀ TRANH
CHẤP VỀ TMĐT
¢Giải quyết bằng cơ chế trực

tuyến(ORD-online dispute resolution)

¢Tòa án
¢Cách giải quyết khác
701
GIẢI QUYẾT BẰNG CƠ CHẾ TRỰC TUYẾN(ODR-
ONLINE DISPUTE RESOLUTION)
¢ Trunggian hòa giải ,trọng tài trực tuyến

¢ Thương lượng trực tuyến

702
703
THƯƠNG LƯỢNG TRỰC TUYẾN
MỘT SỐ ĐIỂM KHÁC BIỆT SO VỚI THƯƠNG
LƯỢNG THÔNG THƯỜNG
¢ Trao đổi thông tin qua thệ thống mạng máy

tính,các phương tiện truyền tín hiệu hiện đại

→ giảm thiểu thời
gian,chi phí tranh chấp
¢ Cách thức liên lạc:
704
¢ Không có sự gặp mặt của hai bên,trao đổi với nhau qua môi
trường ảo
trao đổi thông tin nhanh

ra quyết định giải quyết tranh chấp thường
mất nhiều thời gian
705
¢ Trao đổi thông tin liên lạc của hai bên sẽ được
lưu lại trong cơ sở dữ liệu của hai bên,chẳng
hạn như trong email, phòng trao đổi online, cơ
sở dữ liệu,...

Đảm bảo tính riêng tư
Sử dụng làm căn cứ trong trường hợp hai bên
chưa giải quyết được tranh chấp
Kịp thời truy xuất tìm hiểu vụ việc
706
Giá trị pháp
lý của sơ sở

Phụ
thuộc
Năng lực Hành lang

kĩ thuật pháp lý
707
Đầu tư lớn vào
Giảm tối đa chi công nghệ(tốc độ
phí (đi lại,ăn ở,..) đường truyền,thiết

bị truyền tin)
708
TRUNG GIAN HÒA GIẢI ,TRỌNG TÀI TRỰC
TUYẾN
Với trung gian hòa giải trọng tài trực tuyến,

nhà trung gian cho phép các bên đi đến

thống nhất. Không có phán xét ai là bên
thắng, bên thua mà chỉ có thỏa thuận cuối
cùng
709
Cách thức tiến hành
Bước 1:Tiến
giải quyết tranh
chấp TMĐT thông hành thủ tục
qua phương thức trung gian hòa
trung gian hòa giải,trọng tài
giải,trọng tài trực trực tuyến
tuyến

Bước
Bước
5:Giải
2:Yêu cầu
quyết tranh
tham gia
chấp
Bước Bước 3:Chỉ

4:Trao định hòa
đổi hòa giải,trọng tài 710
giải viên
NỘI DUNG

2. Chính sách và pháp luật VN về
TMĐT
711
CHÍNH SÁCH VÀ PHÁP LUẬT CỦA
VIỆT NAM VỀ TMĐT
¢ Trước năm 2000: có chính sách nhưng chưa
thể hiện được bản chất và tầm quan trọng

của TMĐT
¢ 2000-2003: có quy định khá cụ thể về giao
dịch điện tử nhưng thiếu cơ sở cụ thể à khó
áp dụng trên thực tế:
Bộ luật Hình sự năm 2000
Luật Hải quan 2001
Pháp lệnh quảng cáo 2001 712
Các văn bản dưới luật trong lĩnh vực ngân hàng
THỜI ĐIỂM ĐÁNG NHỚ
Ø Tháng 5/2001, Thủ Tướng ban hành quyết định số

81/2001/QĐ-TTg phê duyệt chương trình hành
động triển khai Chỉ thị số 58-CT/TW về việc phát
triển CNTT phục vụ sự nghiệp CNHHĐH

Ø Tháng 1/2002, Bộ TM chủ trì xây dựng Pháp lệnh
TMĐT nhằm hình thành cơ sở pháp lý toàn diện
cho TMĐT
Ø Phê duyệt Chiến lược phát triển công nghệ thông
tin và truyền thông Việt Nam đến năm 2010 và
định hướng đến năm 2020 (số 246/2005/QĐ-
TTg_ngày 15/9/2005)
713
¢ 29/11/2005: Ban hành luật giao dịch điện tử, gồm

8 chương, 54 điều
Nghị định số 57/2006/NĐ-CP về thương mại

điện tử
¢ Đến cuối năm 2006, ban hành đầy đủ các văn bản dưới
luật để thực thi Luật Giao dịch điện tử, Luật Thương mại
và Bộ luật Dân sự, tạo cơ sở pháp lý cho thông điệp dữ
liệu
714
¢ Đếncuối năm 2007, ban hành đầy đủ các văn bản quy
phạm pháp luật.
Nghị định số 71/2007/NĐ-CP - quy định chi tiết và hướng
dẫn thực hiện một số điều của Luật công nghệ thông tin về
công nghiệp công nghệ thông tin

Nghị định số 63/2007/NĐ-CP - quy định xử phạt vi phạm
hành chính trong lĩnh vực công nghệ thông tin
Nghị định số 27/2007/NĐ-CP - quy định chi tiết thi hành
Luật Giao dịch điện tử trong hoạt động tài chính
Nghị định số 26/2007/NĐ-CP - quy định chi tiết thi hành
Luật Giao dịch điện tử về Chữ ký số và Dịch vụ chứng
thực chữ ký số 715
Quyết định số 018/2007/QĐ-BTM - ban hành Quy chế cấp
chứng nhận xuất xứ điện tử
CÁC NGHỊ ĐỊNH VĂN BẢN HƯỚNG DẪN
¢ Năm 2008, khung pháp lý cho thương mại điện tử tại Việt
Nam có thể nói đã tương đối hoàn thiện
Nghị định số 97/2008/NĐ-CP - quản lý, cung cấp, sử dụng
dịch vụ internet và thông tin điện tử trên internet

Nghị định số 90/2008/NĐ-CP - chống thư rác
Thông tư số 78/2008/TT-BCT - hướng dẫn thi hành một số
nội dung của Nghị định số 27/2007/NĐ-CP về giao dịch
điện tử trong hoạt động tài chính
Thông tư số 09/2008/TT-BCT - hướng dẫn Nghị định
thương mại điện tử về cung cấp thông tin và giao kết hợp
đồng trên website thương mại điện tử
Quyết định số 343/2008/QĐ-TTg - thành lập Ban chỉ đạo
716
quốc gia về công nghệ thông tin
PHÁP LUẬT
¢ Ngày 1/3/2006, Luật Giao dịch điện tử chính
thức có hiệu lực
à mở ra một giai đoạn mới khi các giao dịch

điện tử đã được pháp luật Việt Nam thừa nhận
và bảo hộ.
¢ Tháng 6/2006, Quốc Hội đã thông qua Luật
Công nghệ thông tin
à có hiệu lực vào tháng 1 năm 2007.
717
717
SƠ LƯỢC LUẬT GIAO DỊCH ĐIỆN TỬ
Ø Luật được thông qua 29/11/2005, có 8
chương, 54 điều.

Ø Nội dung chính:
§ Giá trị pháp lý của thông điệp dữ liệu;
§ Giá trị pháp lý của chữ ký điện tử và thị
trường chứng thực điện tử;
§ Hợp đồng điện tử;
§ GDĐT của các cơ quan nhà nước;
§ Bảo mật, an toàn, an ninh;
718
§ Sở hữu trí tuệ trong GDĐT
Ø Nguyên tắc về tiến hành GDĐT được
thể hiện trong Điều 5 của Luật:

§ GDĐT được tự nguyện lựa chọn sử dụng
phương tiện điện tử để thực hiện giao dịch
§ Tự thỏa thuận về việc lựa chọn loại công
nghệ để thực hiện GDĐT
§ Bảo đảm sự bình đẳng và an toàn trong
GDĐT
719
Ø Giá trị pháp lý của thông điệp và chữ ký:
§ Luật công nhận giá trị pháp lý của thông
điệp dữ liệu
§ Công nhận chữ ký điện tử có giá trị pháp lý

như chữ ký tay.
§ Bảo đảm an toàn cho chữ ký điện tử, trách
nhiệm, nghĩa vụ của người ký điện tử, người
nhận
720
LUẬT GIAO DỊCH ĐIỆN TỬ
Chứng thực chữ ký điện tử
(CA_certificate authority ):
§ Hoạt động dịch vụ chứng thực chữ ký điện
tử

§ Nội dung của chứng thư điện tử
§ Quyền và nghĩa vụ của tổ chức cung cấp
dịch vụ chứng thực chữ ký điện tử
§ Các điều kiện để được cung cấp dịch vụ
chứng thực chữ ký điện tử
721
VĂN BẢN HD THI HÀNH LUẬT GDĐT
Ø Nghị định về Thương mại điện tử
(57/2006/NĐ-CP)
§ Được ban hành vào ngày 9/6/2006

§ Thừa nhận chứng từ điện tử có giá trị
pháp lý tương đương chứng từ truyền
thống trong mọi hoạt động thương mại
§ Năm 2007, hai thông tư hướng dẫn Nghị
định TMĐT ra đời:
¢ Thông tư của Bộ Công Thương về giao kết hợp
đồng trên website TMĐT
¢ Thông tư liên tịch Bộ Công thương–Bộ Y tế
hướng dẫn việc bán buôn thuốc qua các 722
phương tiện điện tử

VĂN BẢN HD THI HÀNH LUẬT GDĐT_2
Ø Nghị định về Chữ ký số và Dịch vụ chứng
thực chữ ký số (26/2007/NĐ-CP)
§ Quy định chi tiết thi hành Luật Giao dịch điện tử
về Chữ ký số và Dịch vụ chứng thực chữ ký số

được ban hành (15/2/2007)
§ Quy định về chữ ký số và các nội dung cần thiết
liên quan đến sử dụng chữ ký số, bao gồm chứng
thư số và việc quản lý, cung cấp và sử dụng dịch
vụ chứng thực chữ ký số
§ Nghị định này đi sâu vào những vấn đề mang tính
kỹ thuật về quản lý và cung cấp dịch vụ chứng
thực chữ ký số
723
VĂN BẢN HD THI HÀNH LUẬT GDĐT_3
Ø Nghị định về GDĐT trong hoạt động tài
chính (27/2007/NĐ-CP, ngày 23/2/2007)
Ø Nghị định về GDĐT trong hoạt động ngân

hàng (35/2007/NĐ-CP, ngày 8/3/2007)
Ø Nghị định về Ứng dụng CNTT trong hoạt
động của cơ quan nhà nước (64/2007/NĐ-CP,
ngày 10/4/2007)
724
VẤN ĐỀ THỰC THI LUẬT GDĐT
Ø Giá trị pháp lý của chứng từ điện tử
trong giao dịch thương mại (quy định
trong nghị định TMĐT)

§ CTĐT là chứng từ ở dạng thông điệp dữ liệu
§ CTĐT có giá trị pháp lý như văn bản nếu
thông tin chứa trong CTĐT đó có thể truy
cập được để sử dụng khi cần thiết
§ CTĐT có giá trị pháp lý như bản gốc nếu
thỏa mãn đồng thời cả hai điều kiện sau:
¢ Có sự đảm bảo đủ tin cậy về tính toàn vẹn của
thông tin chứa trong CTĐT
¢ Thông tin chứa trong CTĐT có thể truy cập, sử725
dụng được dưới dạng hoàn chỉnh khi cần thiết
VẤN ĐỀ THỰC THI LUẬT GDĐT_2
Ø Xác thực thông tin trong CTĐT
§ Chữ ký số của cơ quan, tổ chức
¢ Chữ ký số không phải do người ký tự tạo ra mà
được tạo trên cơ sở kết hợp khóa bí mật của

người ký và nội dung của thông điệp dữ liệu
¢ Người ký là thuê bao của tổ chức chứng thực
chữ ký số và được kiểm tra, chứng thực, xác
minh bởi tổ chức này
¢ Mỗi chức danh có thẩm quyền trong cơ quan,
tổ chức theo quy định của pháp luật có một chữ
ký số tương đương với chữ ký tay của người đó
và con dấu của cơ quan, tổ chức đó (Nghị định
về Chữ ký số và Dịch vụ chứng thực chữ ký số)
726
VẤN ĐỀ THỰC THI LUẬT GDĐT_3
Ø Xác thực thông tin trong CTĐT (tt)
§ Tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực CKS
¢ Chứng thực CKS là dịch vụ mang tính pháp lý

¢ Tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số
công cộng phải thỏa điều kiện:
¢ Là DN được thành lập theo pháp luật Việt
Nam;
¢ Có giấy phép do Bộ Bưu chính Viễn thông cấp;
¢ Đáp ứng được các điều kiện về nhân sự, tài
chính, kỹ thuật, an toàn an ninh và một số điều

kiện khác.
¢ Các tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký 727
số
trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, an ninh, quốc
phòng sẽ thực hiện theo quy định riêng của Chính
QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ
¢ Việt Nam hiện vẫn là nước có tỷ lệ vi

phạm bản quyền phần mềm cao nhất
thế giới

Theo Báo cáo của IDC (Tập đoàn Dữ
liệu Quốc tế) và BSA (Liên minh Phần
mềm Kinh doanh) công bố tháng
5/2006
¢ So với năm 2005 thì mức độ vi phạm
bản quyền năm nay đã giảm cả về con
số tương đối và giá trị tuyệt đối. 728
¢ Chính phủ xử lý vi phạm phần mềm

trong doanh nghiệp

Ngày 5/10/2006, lần đầu tiên việc xử lý vi
phạm bản quyền sản phẩm tin học cài đặt
trong hệ thống thông tin doanh nghiệp được
thực hiện khi một đoàn thanh tra liên ngành
kiểm tra đột xuất trụ sở công ty Daewoo-
Hanel tại khu Công nghiệp Sài Đồng B, Gia
Lâm, Hà Nội.
729

Việc kiểm tra được tiến hành với sự phối

hợp của Thanh tra Bộ Văn hoá Thông tin và
đơn vị phòng chống tội phạm công nghệ cao,
thuộc Cục cảnh sát điều tra tội phạm về trật
tự quản lý kinh tế và chức vụ, Bộ Công an.
Tổng giá trị phần mềm bất hợp pháp bị lập
biên bản tại đây ước tính lên tới gần 1 tỷ
đồng.
730


Biên bản vi phạm hành chính đã được lập và
Chánh Thanh tra Bộ Văn hoá Thông tin sẽ
ban hành quyết định xử phạt công ty
Daewoo-Hanel theo Luật Sở hữu Trí tuệ và
Nghị định số 56/2006/NĐ-CP ngày 6/6/2006
của Chính phủ về xử lý vi phạm hành chính
trong họat động văn hoá thông tin.
731
¢ Chínhphủ xử lý vi phạm phần mềm trong
doanh nghiệp
“Đợt kiểm tra này là sự khởi đầu của một chiến dịch

quy mô và lâu dài nhằm xoá bỏ nạn vi phạm bản
quyền phần mềm trong môi trường kinh doanh tại
các tổ chức, cơ quan và doanh nghiệp”
“Điều này còn nhằm thúc đẩy sự phát triển của
chính ngành công nghiệp phần mềm nội địa, đồng
thời tái thể hiện những cam kết quốc tế của Việt
Nam trong vấn đề bảo vệ sở hữu trí tuệ khi hội nhập
kinh tế quốc tế”
¢ Ông Vũ Xuân Thành, Chánh Thanh tra Bộ Văn
hoá Thông tin.732

BẢO VỆ THÔNG TIN CÁ NHÂN
¢ Điều 46 Luật Giao dịch điện tử quy định:

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được sử

dụng, cung cấp hoặc tiết lộ thông tin về bí
mật đời tư hoặc thông tin của cơ quan, tổ
chức, cá nhân khác mà mình tiếp cận hoặc
kiểm soát được trong giao dịch điện tử nếu
không được sự đồng ý của họ, trừ trường hợp
pháp luật có quy định khác.
733
¢ Điều 21 Luật Công nghệ thông tin quy định:

1. Tổ chức, cá nhân thu thập, xử lý và sử dụng thông
tin cá nhân của người khác trên môi trường mạng

phải được người đó đồng ý, trừ trường hợp pháp
luật có quy định khác.
2. Tổ chức, cá nhân thu thập, xử lý và sử dụng thông
tin cá nhân của người khác có trách nhiệm sau
đây:
a) Thông báo cho người đó biết về hình thức, phạm vi, địa
điểm và mục đích của việc thu thập, xử lý và sử dụng
thông tin cá nhân của người đó;
b) Sử dụng đúng mục đích thông tin cá nhân thu thập được
và chỉ lưu trữ những thông tin đó trong một khoảng thời
gian nhất định theo quy định của pháp luật hoặc theo thỏa
734
thuận giữa hai bên;
c) Tiến hành các biện pháp quản lý, kỹ thuật cần thiết để
đảm bảo thông tin cá nhân không bị mất, đánh cắp, tiết
¢ Điều 22 Luật Công nghệ thông tin quy định:

1. Cá nhân có quyền yêu cầu tổ chức, cá nhân lưu trữ

thông tin cá nhân của mình trên môi trường mạng thực
hiện việc kiểm tra, đính chính hoặc hủy bỏ thông tin
đó.
2. Tổ chức, cá nhân không được cung cấp thông tin cá
nhân của người khác cho bên thứ ba, trừ trường hợp
pháp luật có quy định khác hoặc có sự đồng ý của người
đó.
3. Cá nhân có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại do hành
vi vi phạm trong việc cung cấp thông tin cá nhân.
735
BẢO VỆ NGƯỜI TIÊU DÙNG TRONG QUẢNG
CÁO THƯƠNG MẠI BẰNG THƯ ĐIỆN TỬ
¢ BộThương mại đang tiến hành soạn thảo

Quyết định của Bộ trưởng Bộ Thương mại về

bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong quảng
cáo thương mại bằng thư điện tử với mục tiêu:
hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng một cách hiệu quả
hình thức quảng cáo này
hạn chế tối đa các ảnh hưởng tiêu cực đối với người
sử dụng thư điện tử.
736
XỬ LÝ VI PHẠM, TỘI PHẠM TRONG
THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ
¢ Luật Giao dịch điện tử

¢ Bộ Luật Hình sự năm 1999

¢ Nghị định số 55/2001 về Quản lý, cung cấp và
sử dụng dịch vụ Internet
¢ Quyết định 71/2004/QĐ-BCA về Đảm bảo an
toàn và an ninh trong hoạt động cung cấp, sử
dụng Internet tại Việt Nam.
737
¢ Phát tán virus

¢ Tấn công website

àthiệt hại vật chất và uy tín cho doanh nghiệp.
738
¢ Điều44 Luật Cạnh tranh được Quốc hội thông

qua ngày 03/12/2004 quy định

Cấm doanh nghiệp gây rối hoạt động kinh doanh
hợp pháp của doanh nghiệp khác bằng hành vi trực
tiếp hoặc gián tiếp cản trở, làm gián đoạn hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp đó”
¢ Điều 9 Luật Giao dịch điện tử nghiêm cấm các
hành vi “nhằm phá hoại hạ tầng công nghệ về
giao dịch điện tử”.
¢ Ở mức độ nghiêm trọng, những cá nhân, tổ
chức tiến hành các hành vi này còn có thể bị xử 739
lý hình sự.
PHẠT NHẮN TIN RÁC
¢ -Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông vừa phạt 1
trong 3 DN phát tán tin nhắn rác rồi “câu” cước phí nhờ
dịch vụ hủy loại tin nhắn này 30.000.000 đồng. Cả 3
buộc phải xin lỗi và hoàn tiền cho các thuê bao.

¢ Công ty cổ phần đầu tư và phát triển công nghệ cao
P&T, do những dấu hiệu sai phạm rõ ràng, đã phải kí
vào văn bản vi phạm thừa nhận việc phát tán tin rác khi
chưa được sự đồng ý của người tiêu dùng.
¢ Theo quyết định xử phạt ngày 27/4/2009, Công ty P&T
bị phạt 30.000.000 đồng. Đồng thời, Công ty P&T có
trách nhiệm hoàn tiền cho người đã sử dụng dịch vụ
XOA gửi 8729, công khai xin lỗi người dùng trên
phương tiện truyền thông.
740
TRANH CHẤP TÊN MIỀN
¢ Tổ chức quản lý Tên miền và Số hiệu mạng thế giới
(ICANN), phối hợp với Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới
(WIPO), đã tiến hành nghiên cứu và ban hành “Chính
sách giải quyết tranh chấp tên miền thống nhất”

(Uniform Domain-name Dispute-Resolution Policy) -
UDRP, chi tiết tham khảo tại
http://www.icann.org/udrp/udrp.htm; UDRP được điều
chỉnh bằng phương thức hoà giải (Alternative Dispute
Resolution – ADR) và trọng tài (Arbitration), dựa trên
các quy định về trọng tài thương mại, có tính đến các
yếu tố kỹ thuật của tên miền. Mục tiêu của chính sách
này là:
Giải quyết trực tiếp các tranh chấp tên miền tên miền
cấp cao dùng chung; 741
Tạo nên thông lệ chung về giải quyết các tranh chấp 741
tên miền
THIỆT HẠI VẬT CHẤT VÀ UY TÍN CHO DOANH
NGHIỆP
¢ Công ty TNHH Thương mại, Dịch vụ và Kỹ

thuật SGC với website www.vietco.com

¢ tháng 3/2006 và nhiều lần tiếp theo
¢ bị tấn công dạng từ chối dịch vụ (DDoS) làm
website không thể hoạt động trong vòng một
tháng.
¢ Hậu quả là Công ty bị mất hầu hết khách hàng,
số nhân viên từ 30 người sau đợt bị tấn công
chỉ còn lại 4 người, lâm vào tình trạng khánh
kiệt, có thể phá sản.
742
742
NGHIỆP
¢ Công ty TNHH Phần mềm Nhân Hòa với

website www.nhanhoa.com.vn

¢ Trong suốt 3 tháng kể từ cuối tháng 3/2006
¢ các website khách hàng của Công ty Nhân
Hòa bị tấn công dạng từ chối dịch vụ
(DDoS), không hoạt động được.
¢ Hậu quả là Công ty đã mất 200 khách hàng
¢ thiệt hại vật chất bước đầu ước tính khoảng
1 tỷ đồng. 743
NGHIỆP
¢ Công ty Cổ phần Giải pháp phần mềm Hòa Bình với
website thương mại điện tử www.chodientu.com
¢ website liên tục bị tấn công trong hai năm 2005-2006

¢ Đợt tấn công đầu tiên trong 3 ngày từ 22 đến 24
tháng 11/2005 gây nghẽn mạch đường truyền làm cho
website không thể truy cập được.
¢ Đợt tấn công thứ hai được tiến hành liên tục trong
suốt tháng 8/2006, sử dụng các Spyware và XFlash
cũng đã nhiều lần làm tê liệt hoạt động của
chodientu.com.
¢ Đợt tấn công thứ ba diễn ra từ ngày 23 đến ngày 24
tháng 9/2006, trong đó các hacker tấn công cướp tên
miền chodientu và đưa lên giao diện trang chủ những744
thông tin chỉ trích ban lãnh đạo công ty

MỘT SỐ LUẬT CÔNG NGHỆ THÔNG TIN Ở
VIỆT NAM
¢Điều71: chống virus máy tính và
PM gây hại

Tổ chức, cá nhân ko được tạo ra, cài
đặt, phát tán virus máy tính, Pm gây
hại vào thiết bị số của người khác để
thực hiện những hành vi:
¢Thay đổi các tham số cài đặt của thiết
bị số
¢Thu thập thông tin của người khác 745
VIỆT NAM
¢Xóa bỏ, làm mất tác dụng của các PM
bảo đảm an toàn, an ninh thông tin

đưo75c cài đặt trên thiết bị số
¢Ngăn chặn khả năng xóa bỏ hoặc hạn
chế sử dụng những PM ko cần thiết
¢Chiếm đoạt quyền điều khiển thiết bị
số
¢Thay đổi, xóa bỏ thông tin lưu trên
thiết bị số
¢Các hành vi xâm hại quyền và lợi ích
746
hợp pháp của người sd

VIỆT NAM
¢ Điều 72: đảm bảo an toàn, bí mật thông

tin

Thông tin riêng hợp pháp của tổ chức, cá
nhân trao đổi, truyền đưa, lưu trên môi
trường mạng được đảm bảo bí mật theo quy
định của pháp luật
Tổ chức, cá nhân ko được thực hiện một
trong những hành vi sau:
¢ Xâm phạm, sửa đổi, xóa bỏ nội dung thông tin
của tổ chức cá nhân trên môi trường mạng
747
Một số luật công nghệ thông tin ở
Việt Nam
¢Cản trở hoạt động cung cấp dịch vụ của HTTT

¢Ngăn chặn việc truy nhập đến thông tin của tổ

chức, cá nhân khác trên môi trường mạng (trừ
trường hợp pháp luật cho phép)
¢Bẻ khóa, trộm cắp, sử dụng mật khẩu, khóa
mật mã và thông tin của tổ chức, cá nhân trên

môi trường mạng
¢Hành vi khác làm mất an toàn, bí mật thông
tin của tổ chức, cá nhân khác được trao đổi,
truyền đưa trên môi trường mạng 748
NỘI DUNG

2. Chính sách và pháp luật VN về TMĐT
749
¢ Internet có thể:
Xuất hiện tội phạm mới

Anh hưởng đến môi trường
Đe dọa các giá trị xã hội
¢ Chi phí và lợi ích phải được xem xét một cách
cẩn thận, đặc biệt là khi không có hướng dẫn
rõ ràng pháp luật, văn hóa
750
ĐẠO ĐỨC LÀ GÌ ?

- Là chuẩn mực cho những quy tắc ứng xử chung,
phù hợp với đạo lý mà con người cần tuân theo
trong đời sống xã hội.
- Người có đạo đức là người hiểu biết và rèn luyện về
các quy tắc ứng xử, lối tư duy theo hướng tốt, phù
hợp với đạo lý xã hội.
751
ĐẠO ĐỨC TRONG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ
Hiểu đơn giản, đạo đức trong thương mại điện tử là

sống có đạo đức trong lĩnh vực thương mại, cũng
như trong thời đại ngày nay đã phát triển thêm khái
niệm mới thương mại điện tử.
752
CÁC KHÁI NIỆM ĐẠO ĐỨC CƠ BẢN
¢ Đạo đức học
Nghiên cứu các nguyên tắc được dùng để xác định

các hành động đúng và sai
¢ Trách nhiệm (Responsibility)
¢ Chịu trách nhiệm (Accountability)
¢ Trách nhiệm pháp lý (Liability)
Luật cho phép các cá nhân bồi thường thiệt hại
¢ Quá trình hợp pháp
Luật được biết, hiểu
Khả năng kháng cáo lên cấp trên để đảm bảo áp dụng 753
đúng luật
QUYỀN RIÊNG TƯ VÀ THÔNG TIN
¢ Quyền riêng tư
Bí mật đời tư của cá nhân được tôn trọng và được
pháp luật bảo vệ:

Cá nhân có quyền không chịu sự giám sát,
hoặc can thiệp từ các cá nhân, tổ chức khác
¢ Quyền thông tin riêng tư
"Quyền được lãng quên"
Khẳng định:
¢ Một số thông tin không thể được thu thập
¢ Các cá nhân cần kiểm soát việc sử dụng bất kỳ thông tin được
thu thập về họ
754
¢ theodõi hành vi trên Internet, các trang web xã
hội, và các thiết bị di động
QUYỀN RIÊNG TƯ VÀ THÔNG TIN(TT)
¢ Vấn đề đạo đức chính liên quan đến thương mại điện tử
và quyền riêng tư:

Những điều kiện gì chúng ta có thể xâm nhập quyền riêng
tư của người khác?
¢ Vấn đề xã hội chính:
Phát triển "những kỳ vọng của quyền riêng tư" và chuẩn mực
quyền riêng tư
¢ Vấn đề chính trị chính:
Phát triển các đạo luật điều chỉnh quan hệ giữa người quản
lý hồ sơ thông tin và cá nhân
755
THU THẬP THÔNG TIN TẠI CÁC WEBSITE
¢ Thu thập dữ liệu bao gồm

¢ Thông tin cá nhân (Personally identifiable

information -PII)
¢ Thông tin ẩn danh
¢ Các loại dữ liệu được thu thập

Tên, địa chỉ, điện thoại, e-mail
Tài khoản ngân hàng và tín dụng, giới tính, tuổi tác,
nghề nghiệp, giáo dục
¢ Dữliệu sở thích, dữ liệu giao dịch, dữ liệu kích 756
chuột, loại trình duyệt
MẠNG XÃ HỘI VÀ QUYỀN RIÊNG TƯ
¢ Mạng xã hội
Khuyến khích chia sẻ thông tin cá nhân

Đặt ra thách thức để duy trì quyền riêng tư
¢ Công nghệ nhận dạng khuôn mặt của
Facebook và gắn thẻ (tagging)
¢ Kiểm soát cá nhân:
Thông tin cá nhân VS mong muốn của tổ
chức để kiếm tiền từ mạng xã hội
757
VẤN ĐỀ QUYỀN RIÊNG TƯ DỰA TRÊN DI ĐỘNG
VÀ LOCATION
¢ Các ứng dụng điện thoại thông minh

Kênh thông tin cá nhân cho các nhà quảng cáo

di động để quảng cáo hướng mục tiêu
Theo dõi và lưu trữ vị trí người dùng
¢ Luật Quyền Riêng Tư thiết bị di dộng
Chưa được thông qua
Yêu cầu thông báo cho người tiêu dùng về
việc thu thập dữ liệu
758
PROFILING VÀ THEO DÕI HÀNH VI
¢ Profiling
Tạo ra các hình ảnh kỹ thuật số đặc trưng cho cá nhân

và nhóm hành vi trực tuyến
Anonymous profiles
Profiles cá nhân
¢ Các mạng quảng cáo
Theo dõi người tiêu dùng và hành vi duyệt web trên
Web
Tự động điều chỉnh những gì người dùng thấy trên
màn hình
759
Xây dựng và làm mới hồ sơ của người tiêu dùng
¢ Chương trình AdWords của Google
PROFILING VÀ THEO DÕI HÀNH VI(TT)
¢ Kiểm tra gói tin
¢ Quan điểm kinh doanh:

Tăng hiệu quả của quảng cáo, trợ cấp nội dung miễn
phí
Cho phép cảm biến của nhu cầu đối với các sản phẩm
và dịch vụ mới
¢ Quan điểm phê bình:
Làm giảm sự mong đợi của ẩn danh và quyền riêng
tư
Người tiêu dùng phản đối việc thu thập thông tin cá
760
nhân không được kiểm soát
NGUYÊN TẮC THỰC TIỄN VỀ THÔNG TIN
¢ Lưu ý
¢ Lựa chọn

¢ Truy cập
¢ An ninh
¢ Thực thi
¢ Thu thập giới hạn
761
• Việt Nam vẫn là một trong những

nước có tỉ lệ vi phạm quyền sở hữu
trí tuệ cao nhất thế giới.
• Việc sử dụng các sản phẩm, công
cụ vi phạm Quyền sở hữu trí tuệ để
thực hiện hoạt động thương mại
điện tử vẫn diễn ra phổ biến. 762
ẢNH HƯỞNG CỦA ĐẠO ĐỨC ĐẾN TMĐT
Đối với hành vi phù hợp đạo đức
- Tạo niềm tin cho khách hàng đối với

TMĐT
- Gây dựng uy tín cho các cá nhân, công
ty, tổ chức hoạt động TMĐT.
763
Đối với hành vi phù hợp đạo đức

- Tạo môi trường kinh doanh lành
mạnh.
- Thúc đẩy sự phát triển của TMĐT.
764
Đối với hành vi trái đạo đức

- Ảnh hưởng xấu đến người tiêu dùng.
- Làm mất uy tín của các công ty, tổ chức.
- Phá hoại môi trường kinh doanh TMĐT.
- Gây thiệt hại tới nền kinh tế TMĐT,
cũng như nền kinh tế quốc gia.
765
REFERENCE
¢ E-Commerce, Copyright © 2016 Pearson Education, Ltd.

¢ Joel Reedy, Shauna Schullo, Kenneth Zimmerman, 2000
¢ Jeff Bezos – Amazon CEO
¢ TS. Vũ Thị Phương Anh, Giám đốc trung tâm khảo thí và
đánh giá chất lượng đào tạo - Đại học Quốc gia TP.HCM
766

Slide E Commerce 08.2021

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Slide E Commerce 08.2021

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Slide E Commerce 08.2021

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NGUYÊN LÝ THƯƠNG

TS. Nguyễn Thị Phương Giang

CLOs Learning outcomes Bloom

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 7

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 10

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 15

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 17

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 18

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 19

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 20

l TMĐT được hiểu là việc tiến hành giao dịch kinh

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang

l Diễn đàn đối thoại xuyên Đại Tây Dương, 1997 :

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 22

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 23

l Theo nghĩa rộng

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang

l TMĐT bao gồm việc sản xuất, phân phối,

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 26

l TMĐT cũng được hiểu là hoạt động kinh doanh điện

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang

l Thương mại điện tử là làm kinh doanh có sử

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 31

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang

2001 B2E c-commerce e-government

1990s Electronic Commerce

l Các bên tiến hành giao dịch trong thương

l Không có biên giới (thị trường thống nhất

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 35

C2C G2C Government G2B B2B

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 36

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang

l 1. Chưa có tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng, an

l 6. Chi phí truy cập Internet vẫn còn cao

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 40

l 1. An ninh và riêng tư là hai cản trở về tâm lý đối

l 2. Thiếu lòng tin vào TMĐT và người bán hàng

l 3. Nhiều vấn đề về luật, chính sách, thuế chưa

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang

l 9. Số lượng gian lận ngày càng tăng do đặc thù

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 43

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 44

l Cách phân chia theo 6 cấp độ

l Cách phân chia theo 3 cấp độ

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 47

NLTMĐT 2021-TS. Ng T Phương Giang 48

l Thị trường + CNTT

Người môi giới Back-end

Thị trường điện tử

Người mua Người bán

Hàng hóa / Dịch vụ Hỗ trợ

l Thường được sở hữu bởi