హిందీ మన జాతీయ భాష, హిందీ భాష నేర్చుకోవడిం మనిందరి బాధ్యత, మన దేశింలో సగానికి పైగా జనాభా

హిందీలో మాట్లాడగలర్చ, అలింటి హిందీ భాషను నేర్చుకోవడిం ద్వారా మనిం సింఘికింగా, ఆరిికింగా ఎదగడానికి
అవకాశిం ఉింది. విద్వయర్చిలకు మించి ఉద్యయగిం సింపాదిించడానికి, వ్యయపార్చలకు తమ వ్యయపారానిి ఇతర
రాష్ట్రాలలో విసతృతిం చేయడానికి, రాజకీయ నాయకులకు, క్రీడాకార్చలకు హిందీ భాష తప్పనిసరి. హిందీ
ప్రప్ించింలో ఎకుువ జనాభా మాట్లాడే భాషలోా 4వది, ప్రతి దేశింలోనూ హిందీ మాట్లాడే ప్రజలు ఉనాిర్చ.
VRR TUTORIALS గురిించి:-
VRR TUTORIALS 2015 లో ఒక Youtube Channel గా మొదలై 2022 కి 4,00,000 మింది subscribers
తో దిగ్వాజయింగా మీ ఆధ్రణ పిందుతూ అనేక పుసతకాలు, ట్రైనిింగ్ పెన్ డ్రైవ్ లు, ఆన్లాన్, కాాసు రూమ్ తరగతులను
నిరాహస్తత. 2022 చివరికి 38,459 మిందికి ప్రతయక్షింగా, కొనిి లక్షల మిందికి ప్రోక్షింగా(మా వీడియోల ద్వారా)
హిందీ, ఇింగ్లాష్ భాషలను నేరిపించి VRR TUTORIALS Pvt Ltd., గా అవతరిించిింది. మా సింసథలో బోధిసుతని
ఉపాధ్యయయ బృిందిం ఆయా సబజక్ట్స్ లో 15 నుిండి 20 సింవతసరాలు తమ విలువైన సేవలు అిందిించిన అనుభవిం
కలవ్యర్చ.
ఈ పుసతకిం గురిించి:-
ఈ పుసతకిం మొదటి ఎడిషన్ 9-Sep-2017 న కేవలిం 75 పేజీలతో విడుదల చేసిం.విడుదల అయిన మొదటి రోజు
నుిండీ VRR TUTORIALS Subscribers ఈ పుసతకిం పై చూపిసుతని ఆధ్రణ మర్చవలేనిది. ఇప్పటికి 75 పేజీల
పుసతకిం మరినిి ఉప్యోగకరమైన అింశాలను జోడిించుకుింటూ 300 పేజీల పుసతకింగా మారిింది. ఇప్పటివరకూ
తెలుగు నుిండి హిందీ నేర్చుకోవడానికి ఇనిి విషయాలను వివరిించిన పుసతకిం రాలేదు అనేది ఇప్పటికే ఈ పుసతకిం
చదివినవ్యరి మాట. తెలుగు తెలిసేత చాలు ఈ పుసతకిం ద్వారా హిందీ చాల సులువుగా నేర్చుకోవచుు. ఈ పుసతకింలో
అనిి పాఠాల వివరణ మీర్చ మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో ఉచితింగా వీడియోలలో చూడవచుు.
మా వీడియోలు ఫాలో అవుతూ ఈ పుసతకిం చదివితే అతి సులభింగా హిందీ భాష పైన ప్ట్టస సధిించగలర్చ.
CH.V.కృష్ట్రా రెడిి
BA(Hindi), హిందీ భాష్ట్ర ప్రవీణ(దక్షిణ భారత హిందీ ప్రచార సభ)

1
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
తెలుగు మన మాతృభాష, పుటిసనప్పటి నుిండి మనిం తెలుగు విింటూనే ఉనాిిం, మాట్లాడుతూనే ఉనాిిం. కానీ ఈ
తెలుగు భాష మనకు అింత సులువుగా ఏమీ రాలేదు. పుటిసన వింటనే ఏిం మాట్లాడేయలేదు. పుటిసనతర్చవ్యత మనకు
మాటలు రాని సమయింలో మన చుటూస ఉనివ్యళ్ళు మాట్లాడుతునివి వినడిం మాత్రమే ప్నిగా పెట్టసకుని
రెిండు,మూడు సింవతసరాలు వినాిిం, అపుపడు చిని చిని మాటలు మాట్లాడడానికి ప్రయతిిించాిం, విజయిం
సధిించాిం. ఉదయిం లేచిన దగగరనుిండి వినిపిించే భాష, మన వ్యళ్ళు మాట్లాడే భాషను నేర్చుకోవడానికి అిందునా
మెదడు పైన ఎట్టవింటి భారిం లేని, ఏదైనా నేర్చుసుకునే చుర్చకైన మెదడు కలిగ్వన ఆ రోజులోానే మనకు 3-6
సింవతసరాలు సమయిం ప్టిసిందే, అలింటిది మన భాష కాని హిందీ, ఇింగ్లాష్ నేర్చుకోవడానికి ఎిందుకు మనిం 45
రోజులోా, 30 రోజులోా అింటూ తిందరప్డిపోతునాిిం.నిజింగా అది సధ్యమేనా? అక్షరాల అసధ్యిం. ఒక భాష
మాట్లాడాలి అింటే ఆ భాషలో కావలసిననిి ప్ద్వలు తెలియాలి.ఆ ప్ద్వల ననిిింటినీ ఒక వ్యకయింగా కూరుడిం రావ్యలి.
అపుపడు మనిం మాట్లాడడానికి ప్రయతిిించవచుు.దీనికి కొనిి న్లల కృషి అవసరిం. ఈ పుసతకిం లో ప్రతి పాఠిం మీకు
హిందీ మాట్లాడడిం లో చాల ఉప్యోగప్డుతుింది. మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో ఈ
పుసతకింలోని ప్రతి పాఠానిి వీడియో ల ద్వారా వివరిించాిం, మీర్చ పుసతకిం చూస్తత ఆ వీడియో పాఠాలు విింటే
చాలు. కింగార్చ ప్డకుిండా ప్రతి పాఠానిి వీలైననిి ఎకుువసర్చా వీడియో లో చూసి ,పుసతకిం లో చదవడానికి
ప్రయతిిించిండి, అది పూరితగా అరథమయియింది అనుకునితర్చవ్యత మీ సింతింగా వ్యకాయలను నిరిమించడానికి
ప్రయతిిస్తత ఉిండిండి. మీలో మార్చప మీర్చ చూసతర్చ.ఒక వేళ మీకు ఒక గుర్చవు యొకు సహాయిం అవసరిం మీకు
మీర్చగా నేర్చుకోలేక పోతునాిర్చ అనుకుింటే మన Online classes లో జాయిన్ అవాిండి, మేము మాట్లాడుతిం,
మీతో మాట్లాడిసతిం, మీలో మార్చపను ప్రతిరోజూ మీర్చ గమనిసతర్చ.ఎకుడికీ వళునవసరిం లేదు, మీర్చని చోటినుిండే
నేర్చుకోవచుు. మాకు గత ఐదు సింవతసరాలుగా whatsapp, online ద్వారా ఎింతోమిందికి బోధిించిన అనుభవిం
ఉింది. అలనే మీకు బోధిించే ఉపాధ్యయయులు 15 సింవతసరములు ఆ పైన అనేక కళాశాలలో,ట్రైనిింగ్ ఇనిసిటూయట్
లలో ప్నిచేసిన అనుభవిం కలవ్యర్చ. ఇింకిందుకు ఆలసయిం వింటనే 9603339977 కి English లేద్వ Hindi అని
టైపు చేసి whatsapp చేయిండి.ప్రతిన్ల 5 మరియూ 25 తరీఖులలో క్రొతత బాయచ్ లు ప్రారింభిం అవుతయి.

2
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
वर्णमाला వ్ర్ ణమాల(హందీ అక్షరాలు)............................................................................................................................................ 8

बारहखडी(గుణంతాలు)...................................................................................................................................................................... 9

दो या तीन अक्षरोों के शब्द(రండు లేదా మూడు అక్షరాల రదాలు) ........................................................................................ 11

द्वित्वाक्षर(దివ తావ క్షర్ములు)........................................................................................................................................................... 12

सोंयुक्त व्योंजन(స్ంయుక్త త వ్య ంజన్) ................................................................................................................................................ 13

सवणनाम(స్ర్వ న్నం)స్ర్వ న్నమం ..................................................................................................................................................... 15

नहीों (నహీఁ )లేదు/కాదు .................................................................................................................................................................... 16

द्विया(ప్కియ)ప్కియ .............................................................................................................................................................................. 16

विधि – क्रिया విధి క్రియ .......................................................................................................................................................................... 17

मत మత్—వదుు ...................................................................................................................................................18

आ, ए, ई నియమము ......................................................................................................................................................................... 19
कारक प्रत्यय(కారాక్త ప్రతయ య్) విభకి ప్రతయ
త యములు ............................................................................................................. 21

था / थे / थी(థా / థే / థీ) ....................................................................................................................................................................... 25

प्रश्न वाचक शब्द(ప్రశ్ా వాచాక్త శ్బ్ద్) ప్రశ్ా వాచక శ్బ్ము

్ లు .................................................................................................. 32

उदाहरर् वाक्य..........................................................................................................................................................33
काल(కాల్) కాలము ........................................................................................................................................................................... 36

वतणमान काल (వ్ర్ తమాన్ కాల్)వ్ర్ తమాన కాలము.......................................................................................................................... 36

ता / ते / ती + था / थे / थी (గతంలో అలవాటుగా చేసిన రనులు) ................................................................................................ 42

तात्काद्वलक वतणमान काल(తాతాా లిక్త వ్ర్ తమాన్ కాల్) ................................................................................................................... 43

रहा/रहे /रही + था/थे/थी (గతంలో ఒక రని చేస్తత ఉన్నా ను) ....................................................................................................... 46

सोंद्वदग्ध वतणमानकाल(స్ందిగ్ద ్వ్ర్ తమాన్ కాల్)స్ందిగ ధవ్ర్ తమాన కాలము. ................................................................................ 47

भद्ववष्यत काल(భవిష్య త్ కాల్)భవిష్య త్ కాలము ........................................................................................................................ 50

सोंभाव्य भद्ववष्यत काल(స్ంభావ్య భవిష్య త్ కాల్).......................................................................................................................... 54

हे तु हे तु मद भद्ववष्यत काल(హేతు హేతు మద్ భవిష్య త్ కాల్) ................................................................................................. 59

हे तु हे तु मद भूत काल(గతంలో ఒక రని జరగిఉంటే మరొక రని జరగి ఉండేది.) ............................................................. 61

द्वलोंग లింగ్ద(లింగము) ........................................................................................................................................................................ 63

द्विया के भेद(ప్కియ కే భేద్ )ప్కియలు ర్కాలు ................................................................................................................................ 72

भूत काल(భూత్ కాల్)భూత కాలము............................................................................................................................................. 73

ने प्रत्यय(నే ప్రతాయ య్)(నే ప్రతయ యము) ...................................................................................................................................... 74

3
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
सामान्य भूत काल(సామానయ భూతకాలం) ...................................................................................................................................... 75

आसन्न भूत काल(ఆస్న్ా భూత్ కాల్)ఆస్నా భూత కాలము .................................................................................................. 79

पूर्ण भूत काल(పూర్ణ ణ భూత్ కాల్)పూర్ ణ భూత కాలము .................................................................................................................. 80

अपूर्ण भूतकाल(అపూర్ణా భూత్ కాల్)అపూర్ ణ భూతకాలం....................................................................................................... 83

सोंद्वदग्ध भूतकाल(స్ందిగ్ద ్ భూత్ కాల్)స్ందిగ ్భూత కాలము .................................................................................................... 87

चाद्वहए का प्रयोग(ఛాహయే క ప్రయోగ్ద) ఛాహయే యొకా ఉరయోగము. .............................................................................. 88

द्विया धातु + ना / ने / नी + है / हैं .............................................................................................................................................................. 93

पड़ना का प्रयोग(హోన్న,రడన క ప్రయోగ్ద) ................................................................................................................................. 97

सक का प्रयोग(స్క్త క ప్రయోగ్ద)......................................................................................................................................................... 98

पाना का प्रयोग ................................................................................................................................................................................... 103

सक + चाद्वहए था ................................................................................................................................................................................. 103

चाहना का प्रयोग ................................................................................................................................................................................ 104

चुक का प्रयोग(చుక్త క ప్రయోగ్ద)చుక్త యొకా ఉరయోగము. ................................................................................................ 108

लग का प्रयोग(లగ్ద కా ప్రయోగ్ద) ..................................................................................................................................................... 112

के अलावा , के द्वसवाతరప , కాకండా, కన్నా ,అదనంగా,తో పాటూ ...................................................................................... 122

के द्वबना=లేకండా........................................................................................................................................................................... 124

प्रेरर्ाथणक द्वियाएों ( ప్ేర్ణార్ థక్త ప్కియాయం) .............................................................................................................................. 125

संयुक्त क्रियाएं .................................................................................................................................................................................. 132

द्वक, क्योोंद्वक का प्रयोग(కి, కోయ ంకి కా ప్రయోగ్ద) ............................................................................................................................... 137

क्योोंद्वक का प्रयोग......................................................................................................................................................138

चंक्रि िा प्रयोग ................................................................................................................................................................................... 140

“कृदों तोों ” का प्रयोग(క్రుదింతోోఁ కా ప్రయోగ్) ......................................................................................................................................... 140

हालांक्रि, क्रिर भी, भले ही ,िे बािजद, पर भी, तब भी, लेक्रिन .................................................................................................... 147

वाला – वाले – वाली-वाद्वलयाों(వాలా – వాలే – వాలీ-వాలియాన్ కా ప్రయోగ్ద) .......................................................................... 149

जबజబ్ద=ఎపుప డైతే तब=అపుప డు .............................................................................................................................................. 151

जहााँ =ఎకా డైతే ................................................................................................................................................................................ 153

द्वजतना =ఎంతైతే .............................................................................................................................................................................. 153

जो,द्वजस का प्रयोग (జో,జిస్ క ప్రయోగ్ద) ....................................................................................................................................... 155

जब भी=ఎపుప డైన్న కూడా, जब कभी=ఎపుప డైతే అపుప డు .................................................................................................... 159

जब तक=ఎరప టివ్ర్కూ అయితే ................................................................................................................................................ 160

4
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
जैसे / जैसे िी / मानो िी =అలా ............................................................................................................................................... 161

द्वनजवाचक सवणनाम(నిజ్ వాచక్త స్ర్వ న్నం) ............................................................................................................................... 161

कभी, हमेशा का प्रयोग(కభీ, హమేషా కా ప్రయోగ్ద) .................................................................................................................... 163

द्विया+ने+के द्वलए(ప్కియ + కేలియే)=చెయయ మని ........................................................................................................................ 164

द्विया+ने+में(ప్కియా + నే + మేీఁ) ....................................................................................................................................................... 167

द्विया+ने+से(ప్కియ+నే+సే) .............................................................................................................................................................. 168

द्विया+ने+पर(ప్కియా + నే + రర్ణ) ..................................................................................................................................................... 169

द्विया+ते+ ही(ప్కియా + తే హ) ......................................................................................................................................................... 169

या तो या का प्रयोग(యా తో యా కా ప్రయోగ్ద) ............................................................................................................................. 170

न तो – न का प्रयोग(న తో న క ప్రయోగ్ద) ...................................................................................................................................... 171

काश(కాష్)=బావుిండు.......................................................................................................................................................................... 173

हुआ करता था| (హువ్య కరాత థా).ఉిండేది .............................................................................................................................................. 176

मानना / मनाना / मना करना(మాన్నా / మన్నన్న / మన్న కరాా ) ................................................................................................ 177

मानना=ఒపుప కోవ్డం /అంగ్లకరంచుట/ నముు ట ................................................................................................177

मनाना=ఒప్ప ంచడం /జర్చపుకొను ........................................................................................................................177

मना करना=వ్దు్ అనుట / నిరాకరంచుట ............................................................................................................179

िे बजाय, िे बदले,िे जगह पर िा प्रयोग ........................................................................................................................................ 180

जैसे ही का प्रयोग As soon as ......................................................................................................................................................... 182

जैसे द्वक का प्रयोग like ...................................................................................................................................................................... 182
तौर पर का प्रयोग As ......................................................................................................................................................................... 183
ऐसा कुछ / ऐसा कोई का प्रयोग like that / like them .................................................................................................................. 184

होते हुए भीఉనా రప టికీ/అయినరప టికీ Even though......................................................................................................... 184

यूों का प्रयोग (యుం కా ప్రయోగ్ద) ఊరకినే .................................................................................................................................. 185

न केवल बल्की........న కేవ్ల్ బ్లీా ఇదే కాదు అది కూడా..................................................................................................... 186

नहीों.......तो, वरना का प्रयोगనహీఁ........తో, వ్రాా కా ప్రయోగ్ద, .................................................................................................... 187

కాకపొతే / లేకపోతే ......................................................................................................................................................................... 187

का की आदी होना / की आदत होना /అలవాటు ఉండడం ....................................................................................................... 188

होना का प्रयोग(హోన్న కా ప్రయోగ్ద) ............................................................................................................................................ 189

वचन बदलना (వ్చన్ బ్దలాా ) వ్చనం .................................................................................................................................... 193

सोंज्ञाओों की कारक-रचना(స్ంగాయ వీఁ కీ కార్క్త-ర్చన) ................................................................................................................ 203

5
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
द्ववशेषर्(విశేష్ణ్) ............................................................................................................................................................................ 205

1. गुर्वाचक द्ववशेषर्)గుణ్ వాచక్త విశేష్ణ్( ...........................................................................................................206

2.पररमार्वाचक द्ववशेषर्)రరమాణ్ వాచక్త విశేష్ణ్(..............................................................................................207

.3सोंख्यावाचक द्ववशेषर्)స్ంఖ్యయ వాచక్త విశేష్ణ్( ....................................................................................................207

.4सावणनाद्वमक द्ववशेषर्)సార్ణవ న్నమిక్త విశేష్ణ్( ........................................................................................................207

.5व्यक्तक्तवाचक द्ववशेषर्)వ్య కి వాచక్త

త విశేష్ణ్( .........................................................................................................207

Vocabulary ..................................................................................................................................................................................... 209

साग सक्तियाों ఆక కూర్లు, కాయగూర్లు................................................................................................................................ 210
ररश्तेदार (రసేతదార్ణ) బ్ంధువులు ............................................................................................................................................... 211

द्वियाद्ववशेषर्(ప్కియావిశేష్ణ్) ప్కియావిశేష్ణములు ............................................................................................................... 231

सोंख्या ,समय – స్ంఖ్య లు, స్మయము ...................................................................................................................................... 235

नौकरी और व्यवसायोों के नाम(ఉద్యయ గాలు మరయూ వ్ృతుతలు) ............................................................................................ 242

शरीर के अोंग శ్రీర్ భాగాలు............................................................................................................................................................ 244

जलचर प्रार्ी(జలచరాలు) ............................................................................................................................................................. 246

पक्षियों िे नाम(రక్షుల ేర్చీ) ........................................................................................................................................................ 246

कीड़े मकोड़े के नाम(ప్కిమికీటకాల ేర్చీ) .................................................................................................................................... 247

घरे लू चीजोों के नाम(ఘరేలూ చీజోీఁ కే న్నం)................................................................................................................................ 248

कपडोों के नाम(బ్టల
ట ేర్చీ) ......................................................................................................................................................... 251

व्यापार संबंिी शब्दािलल(వాయ పార్ స్ంబ్ంధ రదాలు)............................................................................................................. 252

जानवारोों के नाम(జంతువుల ేర్చీ) ............................................................................................................................................. 257

रों गोों के नाम(ర్ంగుల ేర్చీ)............................................................................................................................................................ 259

फलोों के नाम(రండ ీ ేర్చీ) .............................................................................................................................................................. 259

फूलोों के नाम(పువువ ల ేర్చీ) ......................................................................................................................................................... 260

प्रकृद्वत सोंबोंधी शब्द(ప్రకృతి స్ంబ్ంధ రదాలు) ....................................................................................................................... 261

भोज्य पथाथों के नाम (తినుబ్ండారాలు) ..................................................................................................................................... 262

घर के द्वहस्से(ఘర్ణ కే హసేే ) .......................................................................................................................................................... 265

िि
ृ और उसिे भागों िे नाम (చెట్ల ు ) ............................................................................................................ 266
ు మరియూ భాగాల పేర్ల

अनाजोों और दालोों के नाम (ధాన్నయ లు, రపుప ల ేర్చీ) ............................................................................................................... 268

उड़दఉర్ద్=మినుములు ; urad............................................................................................................................................... 268

खद्वनजोों के नाम(ఖ్నిజాల ేర్చీ)Metals ...................................................................................................................................... 268

6
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
औजारोों के नाम(ఓజారోన్ కే న్నం) ................................................................................................................................................ 269

बीमाररयोों के नाम(జబ్బు ల ేర్చీ).................................................................................................................................................. 269

रोज़ बोले जाने वाले शब्द(రోజూ మాట్లీడే రదాలు) .................................................................................................................... 270

मापक(తూకాలు) ............................................................................................................................................................................. 287

मनोरों जन(మనోర్ంజక రదాలు ) ................................................................................................................................................. 290

सावणजद्वनक जगहे / स्थानोों(అందరూ వెళ్ళే ప్రదేశాలు) ............................................................................................................. 291

पररवहन (రాక పోకలు).................................................................................................................................................................... 292

मोनोभाव(మనోభావాలు)................................................................................................................................................................ 293

द्वदशाओों के नाम(దికా లు) ............................................................................................................................................................. 295

7
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 वर्णमाला వర్ణమాల(హిందీ అక్షరాలు)

अ आ इ ई उ ऊ ऋ ए ऐ ओ औ ऑ अः
అa ఆaa ఇi ఈee ఉu ఊoo ఋri ఎe ఐai ఒo ఔou అింam అఃah

क ख ग घ ङ
కka ఖkha గga ఘgha ఙ

च छ ज झ ञ
చcha ఛchha జja ఝjha ఞ

ट ठ ड ढ र्
టta ఠtha డda ఢdha ణna

त थ द ध न
తta థtha దda ధ్dha నna

प फ ब भ म
ప్pa ఫpha బba భbha మma

य र ल व श ष स ह क्ष त्र ज्ञ श्र

యya రra లla వva శshe షsha సsa హha క్షksha త్రtra జఞgya శ్రsra

పిలాలు ఇింగ్లాష్, హిందీ భాషలలో మాట్లాడలేకపోతునాిర్చ, అనిి విషయాలోా వనుకబడిపోతునాిర్చ అని

బాధ్ప్డుతుని తలిాదిండ్రులు ముిందు మీర్చ మాట్లాడడిం మొదలుపెటసిండి.భాష అనేది సైన్స,మాథ్సస లగా ఒక సబ్జజకుస
కాదు పిలాలు స్తుల్ కి వళ్లా చదివి నేర్చుకోవడానికి, తెలుగు లగా మీర్చ మాట్లాడుతుింటేనే వ్యళాకు తెలియకుిండానే
వచేుసుతింది. మీర్చ వ్యరికి ప్రధ్మ గుర్చవులు. మీకు నేరిపించడానికి మేమునాిిం, మీ పిలాలతో హిందీ లో ఎల
మాట్లాడాలో రోజూ మేము చెబుతూ ఉింట్లము అలనే వ్యళుదగగర మాట్లాడేసేయిండి, అింతే వ్యళులో, మీలో వచేు ఆ
మార్చపను మీర్చ గమనిసతర్చ.వింటనే 9603339977 లేద్వ 7901339977 సింప్రదిించిండి.

8
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 बारहखडी(గుణింతాలు)

ఒక హలుా కు ఒక అచుు యొకు శబుమును జోడిసేత వచేు ధ్ాని రూపాలను గుణింతలు అింట్లము.
ఉద్వ:-

क्క్ట్+अఅ=कకka क्క్ట్+उఉ=कुకుku क्క్ట్+ऐఐ=कैకైkai

क्క్ట్+आఆ=काకాkaa क्క్ట్+ऊఊ=कूకూkoo क्క్ట్+ओఓ=कोకోko
क्క్ట్+इఇ=द्वकకిki क्క్ట్+ऋఋ=कृకృkru क्క్ట్+औఔ=कौకౌkou
क्క్ట్+ईఈ=कीకీkee क्క్ట్+एఎ=केకేke क्క్ట్+अोंఅిం=कोंకింkam
क्క్ట్+अः అః=कः కఃkah

क का द्वक की कु कू कृ के कै को कौ कों कः
క కా కి కీ కు కూ కృ క కై కొ కౌ కిం కః

ख खा क्तख खी खु खू खृ खे खै खो खौ खों खः
ग गा द्वग गी गु गू गृ गे गै गो गौ गों गः
घ घा द्वघ घी घु घू घृ घे घै घो घौ घों घः
च चा द्वच ची चु चू चृ चे चै चो चौ चों चः
छ छा द्वछ छी छु छू छृ छे छै छो छौ छों छः
ज जा द्वज जी जु जू जृ जे जै जो जौ जों जः
झ झा द्वझ झी झु झू झृ झे झै झो झौ झों झः
ट टा द्वट टी टु टू टृ टे टै टो टौ टों टः
ठ ठा द्वठ ठी ठु ठू ठृ ठे ठै ठो ठौ ठों ठः
ड डा द्वड डी डु डू डृ डे डै डो डौ डों डः
ढ ढा द्वढ ढी ढु ढू ढृ ढे ढै ढो ढौ ढों ढः
र् र्ा द्वर् र्ी र्ु र्ू र्ृ र्े र्ै र्ो र्ौ र्ों र्ः
त ता द्वत ती तु तू तृ ते तै तो तौ तों तः
थ था द्वथ थी थु थू थृ थे थै थो थौ थों थः
द दा द्वद दी दु दू दृ दे दै दो दौ दों दः
ध धा द्वध धी धु धू धृ धे धै धो धौ धों धः
न ना द्वन नी नु नू नृ ने नै नो नौ नों नः
9
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
प पा द्वप पी पु पू पृ पे पै पो पौ पों पः
फ फा द्वफ फी फु फू फृ फे फै फो फौ फों फः
ब बा द्वब बी बु बू बृ बे बै बो बौ बों बः
भ भा द्वभ भी भु भू भृ भे भै भो भौ भों भः
म मा द्वम मी मु मू मृ मे मै मो मौ मों मः
य या द्वय यी यु यू यृ ये यै यो यौ यों यः
र रा रर री रु रू रृ रे रै रो रौ रों रः
ल ला द्वल ली लु लू लृ ले लै लो लौ लों लः
व वा द्वव वी वु वू वृ वे वै वो वौ वों वः
श शा द्वश शी शु शू शृ शे शै शो शौ शों शः
ष षा द्वष षी षु षू षृ षे षै षो षौ षों षः
स सा द्वस सी सु सू सृ से सै सो सौ सों सः
ह हा द्वह ही हु हू हृ हे है हो हौ हों हः
क्ष क्षा द्वक्ष क्षी क्षु क्षू क्षृ क्षे क्षै क्षो क्षौ क्षों क्षः
त्र त्रा द्वत्र त्री त्रु त्रू त्रृ त्रे त्रै त्रो त्रौ त्रों त्रः
ज्ञ ज्ञा द्वज्ञ ज्ञी ज्ञु ज्ञू ज्ञृ ज्ञे ज्ञै ज्ञो ज्ञौ ज्ञों ज्ञः
श्र श्रा द्वश्र श्री श्रु श्रू श्रृ श्रे श्रै श्रो श्रौ श्रों श्रः

10
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 दो या तीन अक्षरोों के शब्द(రిండు లేదా మూడు అక్షరాల పదాలు)

अब(అబ్)=ఇపుపడు गोपाल(గోపాల్)=గోపాల్ बेसन(బేసన్)=శెనగపిిండి

आग(ఆగ్)=అగ్వి गौरव(గౌరవ్)=వైశిషసయిం बैल(బైల్)=ఎదుు
ईख(ఈఖ్)=చెరకు चाचा(చాచా)=చినాిని बोझ(బోఝ్)=బర్చవు
उबाल(ఉబాల్)=పింగు द्वचकना(చికాి)=జిడుి అయిన बौछार(బౌఛార్)= చినుకుల జలుా
ऋषी(ఋషి)= ఋషి चीखना(చీఖ్ని)=గటిసగా అర్చచుట यश(యష్)=ప్రఖ్నయతి
एक(ఏక్ట్)=ఒకటి चूरन(చూరన్)=పట్టస लड़(లడ్)=దెబబలట
ऐनक(ఐనక్ట్)=కళుజోడు चेतन(చేతన్)=కదలిక वह(వహ్)=అది అతడు ఆమె
ओखली(ఒఖలీ)=రోలు चोर(చోర్)=దింగ सच(సచ్)=నిజిం
औरत(ఔరత్)=స్త్రీ चौरस(చౌరస్)=చతురస్రిం याद(యాద్)=జాఞప్కిం
अोंक(అింక్ట్)=అింక दस(దస్)=ప్ది राह(రాహ్)=ద్వరి
कागज़(కాగజ్)=కాగ్వతిం नल(నల్)=కుళాయి लव(లవ్)=ప్రేమ
कम(కిం)=తకుువ पानी(పానీ)=నీర్చ
द्वकरर्(కిరణ్)=కిరణిం द्वपन(పిన్)=పిన్
कील(కీల్)=మేకు पीतल(పీతల్)=ఇతతడి
कुचलना(కుచలి)=త్రోకిువేయడిం पवन(ప్వన్)=గాలి
केला(కేల)=అరటిప్ిండు पैदल(పైదల్)=కాలినడక
कैसा(కైస)=ఎల पोता(పోత)=మనుమడు
कोमल(కోమల్)=కోమలమైన/ पौधा(పౌధ్య)=మొకు
कौन(కౌన్)=ఎవర్చ बच(బచ్)=తపిపించుకొనుట
गाना(గానా)=పాట बल(బల్)=బలిం
द्वगराना(గ్వరానా)=పాడవేయు बाल(బాల్)=జుట్టస
गीत(గ్లత్)=గ్లతిం द्वबकना(బికాి)=అమమడిం
गेट(గేట్)=గేట్ట बीवी(బీవీ)=భారయ
गैरकानूनी(గైరాునూనీ)=చటసవిర్చ बुरा(బురా)=చెడి
దుమైన बूढ़ा(బూఢా)=ముసలి

11
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
वाचाल(వ్యచాల్)=ఎకుువగా మాట్లాడు क्षर्(క్షణ్)=క్షణిం
शरर्(శరణ్)=ఆశ్రయిం द्वत्रभुज(త్రిభుజ్)=త్రిభుజిం
सीदा(సీద్వ)=తినిగా ज्ञानी(గాయనీ)=తెలివైన.
हाद्वजर(హాజిర్)=హాజర్చ

द्वित्वाक्षर(దవితాిక్షర్ములు)

ఒక హలుాను అదే హలుాతో కలుప్గా ఏరపడే అక్షరానిి దిాతాక్షరిం అింట్లర్చ.

ఉద్వ:- च+ क् + की=चक्की
పైన చూసిన ప్దిం చ + క్ట్ + కీ = చకీు అయినది. ఈ ప్దిం లో ‘ క ’ అనే హలుాను అదే హలుాతో కలుప్గా ‘ కీు’
అనే శబుిం వచిుింది.ఇల ఏదైనా ఒక హలుాను అదే హలుాతో కలిపితే ద్వనిని దిాతాక్షర్/దిాతావయింజన్ అింట్లర్చ.కొనిి
ఉద్వహరణలు చూద్వుిం.
चक्की(చకీు)= తిరగలి कबड्डी(కబడీి)=కబడీి चप्पल(చప్పల్)=చెపుపలు
मक्का(మకాు)=మొకుజొని गुड्डा(గుడాి)=మగ బమమ गुब्बारा(గుబాబరా)=బుడగ
चक्का(చకాు)=ప్ళు చక్రిం अड्डा(అడాి)=చోట్ట चम्मच(చమమచ్)=చెించా
धक्का(ధ్కాు)=త్రోయుట लड् डू(లడ్డి)=లడ్డి द्वनकम्मा(నికమామ)=నిర్చప్యో
सुग्गा(సుగాగ)= చిలుక कुत्ता(కుతత)=మగ కుకు గమైన
बच्चा(బచాు)=పిలావ్యడు गत्ता(గతత)=కార్చి బోర్చి शय्या(శయాయ)=మించిం
कच्चा(కచాు)=ప్చిు गद्दी(గదీు)=సిింహాసనిం भय्या(భయాయ)=అనియయ
सच्चा(సచాు)= నిజమైన गद्दा(గద్వు)=ప్ర్చపు द्वबल्ली(బిలీా)=పిలిా
खच्चर(ఖచుర్)=కించర గాడిద भद्दा(భద్వు)=వికారమైన द्वदल्ली(దిలీా)=ఢిలీా
लज्जा(లజాజ)=సిగుగ चद्दर(చదుర్)=దుప్పటి फव्वारा(ఫవ్యారా)=ఫింటైన్
दु पट्टा(దుప్ట్లస)=కిండువ్యఓణీ अनानास(అనానాస్)=పైనాపిల్ रस्सी(రసీస)=త్రాడు
खट्टा(ఖట్లస)=పులుపు उन्नद्वत(ఉనితి)=ఉనితమైన लस्सी(లసీస)=తీపి మజిజగ
लट् टू(లటూస)=బింగరిం मुन्ना(మునాి)=చినిపిలావ్యడు द्वहस्सा(హసస)= భాగిం /ముకు
टट् टू(టటూస)=గుర్రపుపిలా पन्ना(ప్నాి)=పేజిప్చు
पट्टी(ప్ట్టస )=ప్ట్టస गन्ना(గనాి)=చెరకు

12
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 सोंयुक्त व्योंजन(సింయుక్త్ వయింజన్)

ఒక హలుాను వేరొక హలుాతో కలిపి వ్రాసేత ఆ రూపానిి సింయుకత వయింజన్ అింట్లర్చ.

हुक्म(హుక్ట్మ)=ఆదేశిం
सोंयुक्त(సింయుక్ట్త)=కలయిక
क्या(కాయ)=ఏమిటి ?
वक्त(వక్ట్త)=సమయిం
ख्याल(ఖ్నయల్)=రక్షణ
सोंख्या(సింఖ్నయ)=సింఖయ
ख़्वाब(కాాబ్)=కల
सत्य(సతయ)=సతయిం ध्यान(ధ్యయన్)=శ్రది
त्याग(తయగ్)=తయగిం अध्यापक(అధ్యయప్క్ట్)=ఉపాధ్యయయు
पद्य(ప్దయ)=ప్దయిం డు
ध्वज(ధ్ాజ్)=జిండా अध्यक्ष(అధ్యక్ష్)=అధ్యక్షుడు
ध्यान(ధ్యయన్)=శ్రది आध्याक्तिक(ఆధ్యయతిమక్ట్)=ఆధ్యతిమక
श्रद्धा(శ్రది)=శ్రది तन्दु रुस्ती(తనుుర్చసీత)=ఆరోగయకరమై
सद्भावना(సద్వావనా)=సద్వావనా న

ग्वार(గాార్)=నిరక్షరాసుయలైన िार(ద్వార్)=తలుపు न्याय(నాయయ్)=నాయయము

ग्वाला(గాాల)=ప్శువుల కాప్రి न्याय(నాయయ్)=నాయయిం अन्य(అనయ)=ఇతర

मग्ज(మగ్జ)=మెదడు धन्यवाद(ధ్నయవ్యద్)=ధ్నయవ్యదము सत्य(సతయ)=సతయము

ग्यारह(గాయరహ్)=ప్దకొిండు లు छप्पर(ఛప్పర్)= పైకపుప

द्ववघ्न(విఘ్ని)=ఆటింకిం गन्ना(గనాి)=చెర్చకు चप्पल(చప్పల్)=చెపుపలు

कृतघ्न(కృతజఞ)=కృతఙఞతలు द्वहन्दु स्तान(హిందూసతన్)=హిందూ प्यार(పాయర్)=ప్రేమ

अच्छा(అచాు)=మించి సతన్ कि(కబ్జ)=మలబదుకిం

बच्चा(బచాు)=పిలావ్యడు सप्ताह(సపాతహ్)=వ్యరిం सम्बन्ध(సమబింద్)=సింబింధ్ిం

अनुच्छेद(అనుచేుద్)=పారాగ్రాఫ్ प्यार(పాయర్)=ప్రేమ पयणटन(ప్రయటన్)=ప్రయటన

ज्वर(జార్)=జారిం हफ्ता(హఫాత)=వ్యరిం ददण (దర్ు)=నొపిప

ज्यादा(జాయద్వ)=ఎకుువ मुफ्त(ముఫ్త)=ఉచితిం द्वमचण(మిర్ు)=కారిం

पाठ्य(పాఠయ)=పాఠిం ब्याज(బాయజ్)=వడీి गदण न(గరున్)=మెడ

धनाढ्य(ధ్నాడయ)= ధ్నవింతుడు शब्द(శబ్ు)=ప్దిం अथण(అరథ)=అరథిం

पुण्य(పుణయ)=పుణ్య सभ्यता(సభయత)=సభయత प्रकट(ప్రకట్)=ప్రకటిించు /

घण्टा(ఘింట్ల)=ఘింట अभ्यास(అభాయస్)=సధ్న प्रश्न(ప్రశి)=ప్రశి

सोंपद्वत्त(సింప్తిత)=ఆసిత उम्मीद(ఉమీమద్)=ఆశ ताम्र(తమ్ర్)=రాగ్వ

पत्ता(ప్తత)=ఆకు चम्मच(చమమచ్)=చెించా द्रव(ద్రవ్)=ద్రవము

पत्नी(ప్తీి)=భారయ पद्मावत(ప్ద్వమవత్)=ప్ద్వమవతి राष्ट्र(రాష్ట్ర్)=దేశిం

13
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
गभण(గర్ా)=గరాిం
प्राथणना(ప్రారథన)=ప్రారథన
सुवर्ण(సువర్ా)=బింగారము
ह्रदय(హృదయ్)=హృదయము
मृग(మృగ్)=మృగము /
व्याघ्र(వ్యయఘ్ర్)=పులి
द्रव्य(ద్రవ్య)=ధ్నము
िोध(క్రోద్)=కోప్ము
नृप(నృప్)=రాజు
कृपया(కృప్యా)=దయచేసి
शुद्विया(షుక్రియా)=కృతజఞతలు
कुसी(కురీస)=కురీు
ब्राह्मर्ी(బ్రాహమణీ)=బ్రాహమణ
इों द्रार्ी(ఇింద్రాణీ)=ఇింద్రాణీ
प्रेम(ప్రేమ్)=ప్రేమ
आम्र(ఆమ్ర్)=మామిడిప్ిండుా
धमण(ధ్ర్మ)=ధ్రమము
कमण(కర్మ)=కారయము/
चि(చక్ర్)=చక్రిం
उम्र(ఉమ్ర్)=వయసు
स्वगण(సార్గ)=సారగము
हल्दी(హలీు)=ప్సుపు
मूल्य(మూలయ)=వల
कल्पना(కలపన)=కల
दू ल्हा(దూలా)=పెిండిాకొడుకు
व्यापार(వ్యయపార్)=వ్యయపారము
व्याकरर्(వ్యయకరణ్)=వ్యయకరణము
द्वदव्य(దివయ)=దైవ సింభింధ్మైన
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
व्यायाम(వ్యయయాిం)=వ్యయయామిం
गोश्त(గోశ్తత)= మృదు మాింసిం
श्याम(శాయమ్)= నలాని
ईश्वर(ఈశార్)=దేవుడు
पद्विम(ప్శిుమ్)=ప్శిుమ
अवश्य(అవశ్తయ)=తప్పకుిండా
अष्ट्(అష్స)=ఎనిమిది
कृष्ण(కృషా)=కృషా
द्वशष्या(శిష్ట్రయ)=శిషుయడు
गोष्ठी(గోష్టస)=సమావేశిం
कस्तूरी(కస్తతరీ)=కస్తతరీ
इस्तीफा(ఇసీతఫా)=రాజీనామా
रास्ता(రాసత)=ద్వరి
व्यवस्था(వయవసథ)=వయవసథ
द्वबस्तर(బిసతర్)=ప్ర్చపు
द्ववस्मयादी(విసమయాదీ)=
ఆశురాయరథకిం
स्याही(సయహీ)=సిరా
अगस्य(అగసయ)=అగసుయడు
वयस्क(వయస్ు)=పెదులు
सस्ता(ససత)=చవుక
हृष्ट्-पुष्ट् (హ్రుష్స-ప్రుష్స)=ధ్ృఢమైన
लक्ष्मी(లక్ష్మి)=లక్ష్మి
लक्ष्य(లక్షయ)=లక్షయిం
क्षर्(క్షణ్)=క్షణము
कक्षा(కక్షా)=తరగతి
क्षद्वत्रय(క్షత్రియ్)=రాజు
रक्षा(రక్షా)=రక్ష
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
द्वशक्षा(శిక్షా)=చదువు
पक्षी(ప్క్షీ)=ప్క్షి
क्षमा(క్షమా)=క్షమిించడిం
द्वत्रशूल(త్రిశూల్)=త్రిశూలము
पत्र(ప్త్ర్)=ఆకు
नेत्र(నేత్ర్)=కనుి
इत्र(ఇత్ర్)=సింట్ట
पुत्र(పుత్ర్)=పుత్రుడు
द्वमत्र(మిత్ర్)=సేిహతుడు
स्त्री(స్త్రీ)=స్త్రీ
मोंत्री(మింత్రీ)=మింత్రి
द्वत्रभुज(త్రిభుజ్)=త్రిభుజము
ज्ञानी(జాఞనీ)=జాఞని
आज्ञा(ఆజాఞ)=ఆజఞ
सोंज्ञा(సింజాఞ)=నామవ్యచకము
ज्ञान(జాఞన్)=జాఞనము
द्ववज्ञान(విజాఞన్)=విజాఞనము
यज्ञ(యజఞ)=యజఞము
श्रद्वमक(శ్రమిక్ట్)=కారిమకుడు
श्रीमती(శ్రీమతి)=శ్రీమతి
श्रावर्(శ్రావణ్)=వినికిడి
श्रम(శ్రమ్)=శ్రమ
आश्रम(ఆశ్రమ్)=ఆశ్రమిం
14
 सवणनाम(సర్ినాిం) సర్ినామిం

वतणमानकाद्वलक सहायक द्वियाएों (వరతమాన కాలిక సహాయక క్రియాయిం)వరతమాన కాల సహాయక క్రియలు
मैं(మైోఁ)=నేను हूाँ (హుోఁ)=ఉనాిను.
तुम(తుమ్)=నీవు/మీర్చ हो(హో)=ఉనాిర్చ, ఉనాివు.

तू(తూ)=నీవు
है (హై)=ఉనాిడు
वह(వహ్)=అతడు,ఆమె,అది,ఆ
ఉనిది,ఉనాివు.
यह(యహ్)=ఇతడు,ఈమె,ఇది,ఈ

आप(ఆప్)=తమర్చ
वे(వే)=వ్యర్చ,అవి,ఆ हैं (హైోఁ)=ఉనాిర్చ,
ये(యే)=వీర్చ,ఇవి,ఈ ఉనివి,ఉనాిము.
हम(హిం)=మేము,మనము
ప్రసుతతిం మన పేర్చ ,వృతిత, సిథతి, గుణిం, సథనిం ఇలింటివి చెప్పడిం ఎలనో నేర్చుకుింద్విం.
ఉద్వ:-
मैं कृष्णा हूाँ | (మై కృషా హుోఁ) నేను కృషా.
वह राधा है | (వహ్ రాధ్ హై) ఆమె రాధ్.
मैं लड़का हूाँ | (మైోఁ లడకా హుిం) నేను బాలుడను.
तुम लड़के हो| (తుిం లడకే హో) మీర్చ బాలుర్చ.
तू लड़की है | (తు లడకీ హై) నీవు బాలికవు.
ये लड़द्वकयााँ हैं | (ఏ లడిుయా హైోఁ) వీర్చ బాలికలు.
यह द्वबल्ली है | (యహ్ బిలీా హై) ఇది పిలిా.
आप वकील हैं | (ఆప్ వకీల్ హై.) తమర్చ వకీలు.
वे अध्यापक हैं | (వే అధ్యయప్క్ట్ హైోఁ) వ్యర్చ ఉపాధ్యయయులు.
वह नौकर है | (వహ్ నౌకర్ హై) అతడు నౌకర్చ.
हम खुश हैं । (హిం ఖుష్ హైోఁ) మేము ఆనిందింగా ఉనాిము / సింతోషింగా ఉనాిము.
आप खूबसूरत हैं । (ఆప్ ఖూబూసరత్ హైోఁ) తమర్చ అిందింగా ఉనాిర్చ.
15
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
वे अच्छी लडद्वकयाों हैं |
यह बहुत महाँ गा है |
ये महों गे फल हैं |
शब्दावद्वल:-
लड़का(లడకా)(పు)=బాలుడు
नौकर(నౌకర్))పు)=నౌకర్చ
लडकी)లడకీ)(స్త్రీ)=బాలిక
द्वबल्ली)బిలీా)(స్త్రీ)=పిలిా
मैं वकील नहीों हूाँ |
మైోఁ వకీల్ నహీోఁ హుిం|
నేను వకీలును కాదు.
वह छात्र नहीों है |
వహ్ చాత్ర్ నహీోఁ హై|
అతడు విద్వయరిథ కాదు.
तुम नौकर नहीों हो|
शब्दावद्वल:-
छात्र(पु)(ఛాత్ర్)=విద్వయరిి
पुराने (పురానే)=పాత
उठना ఉఠాి=లేచుట
बैठना బైఠాి=కూరొునుట
जागनाజాగాి= మేల్కునుట
सो जाना సో జానా=నిద్రపోవుట
द्वलखना లిఖ్ని=వ్ాాయుట
पढना ప్డాి=చదువుట
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
(వ అచీు లడిుయాోఁ హైోఁ) వ్యర్చ మించి బాలికలు.
(యహ్ బహుత్ మహింగా హై) ఇది చాల ఖరీదైనది.
(ఏ మహానేగ ఫల్ హై) ఇవి ఖరీదైన ప్ళ్ళు.
वकील)వకీల్))పు)=వకీలు
अध्यापक)అధ్యయప్క్ట్) = ఉపాధ్యయయుడు.
महाँ गा(మహింగా)=ఖరీదైన
नही ों (నహీఁ )లేదు/కాదు
తుిం నౌకర్ నహీోఁ హో| ఇవి పాతవి కావు.
మీర్చ నౌకర్చ కాదు. वे चावल नहीों हैं |
आप अध्यापक नहीों हैं | వే చావల్ నేహీన్|
ఆప్ అధ్యయప్క్ట్ నహీోఁ హైోఁ| అవి బియయిం కావు.
తమర్చ అధ్యయప్కులు కాదు. हम द्वविान लोग नहीों हैं |
ये पुराने नहीों हैं | హిం విద్వాన్ లోగ్ నహీోఁ హై|
ఏ పురానే నహీోఁ| మనిం విద్వాింసులము కాదు.
द्वविान(पु) (విద్వాన్) = విద్వాింసుడు
चावल(पु)(చావల్)=బియయిం
द्विया(కరియ)కరియ
सीखना సీఖ్ని=నేర్చుకొనుట
गाना గానా=పాడుట
दौड़ना దౌడాి=ప్రిగెతుతట
करना కరాి=చేయడిం(करोకరో, कीद्वजयेకీజియే)
दे ना దేనా=ఇవిడిం(दो ద్య, दीद्वजये దీజియే)
लेना లేనా= తీసుకొను(लोలో, लीद्वजयेలీజియే)
16
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
पीना పీనా=తాాగుట(द्वपयो పియో, पीद्वजये పీజియే)

विधि – क्रिया విధి క్రియ

तू द्वलख| నీవు వ్రాయు(తూ లిఖ్)

तू द्वलख (द्विया धातु)
(आदे श दे ना / आज्ञा दे ना/ ఆదేశ్త దేనా/ఆజాఞ దేనా)

तुम द्वलखो| (తుిం లిఖో)

तुम द्वलख(द्विया धातु) + ओ
మీర్చ వ్రాయుము.

आप द्वलक्तखए|(ఆప్ లిఖియే)

आप द्वलख(द्विया धातु) + इए తమర్చ వ్రాయిండి.(अनुरोध करना అనురోధ్ కరాి प्राथणना

करना ప్రారథనా కరాి)

तू बैठ| आप बैद्वठये| तुम पढ़ो|

(తూ బైఠ్) (ఆప్ బైఠియే) (తుిం ప్ఢో)
నీవు కూరోు. తమర్చ కూరోుిండి. మీర్చ చదువుము.
तुम बैठो| तू पढ़| आप पद्वढ़ए|
(తుిం బైఠో) (తూ ప్ఢ్) (ఆప్ ప్ఢియే)
మీర్చ కూరోునుము. నీవు చదువు. తమర్చ చదవిండి.
ఆదేశాలు జారీ చేసేటపుపడు మరిింత మరాయద జోడిించడానికి మరియూ భవిషయత్ లో కొింతకాలిం తర్చవ్యత
చేయిండి అని అరథిం రావడిం కోసిం క్రియ యొకు సమానయ రూపానిిधातु+ना ఉించాలి.
ఉద్వ :-
तुम द्वलखना तुम बैठना तुम पढ़ना
తుిం లిఖ్ని | తుిం బైఠాి | తుిం ప్ఢాి|
నువుా వ్రాయు. నువుా కూరోు. నువుా చదువు.
అభయరిన (अनुरोध / प्राथणना) లో మరిింత మరాయద జోడిించాలి అనుకునాి మరియూ భవిషయత్ లో కొింతకాలిం
తర్చవ్యత చేయిండి అని అరథిం రావడిం కోసిం క్రియా ధ్యతువుకు इए తో పాట్టగా गा జోడిించాలి.
ఉద్వ:-

17
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
आप द्वलक्तखएगा आप बैद्वठएगा आप पद्वढयेगा|
ఆప్ లిఖియేగా | ఆప్ బైఠియేగా |
ఆప్ ప్ఢియేగా|

मत మత్—వదుు

तू मत द्वलख| तू मत बैठ| (తూ మత్ ప్ఢ్)

(తూ మత్ లిఖ్) (తూ మత్ బైఠ్) నీవు చదవ వదుు.
నీవు వ్రాయవదుు. నీవు కూరోువదుు. तुम मत/न पढो|
तुम मत/ न द्वलखो| तुम मत/न बैठो| (తుిం మత్/న ప్ఢో)
(తుిం మత్/న లిఖో ) (తుిం మత్/న బైఠో) మీర్చ చదువొదుు.
మీర్చ వ్రాయవదుు. మీర్చ కూరోువదుు. आप मत / न पद्वढ़ए|
आप मत / न द्वलक्तखए| आप मत / न बैद्वठये| (ఆప్ మత్/న ప్ఢియే)
(ఆప్ మత్/న (ఆప్ మత్/న బైఠియే) తమర్చ చదవకిండి.
లిఖియే)(లిఖ్+ఇయే) తమర్చ కూరోుకిండి.
తమర్చ వ్రాయకిండి. तू मत पढ़|
Note :- मत बोलो(మత్ బోలో) = बोलो मत(బోలో మత్)= बोलना मत(బోలి మత్)=मत बोलना(మత్
బోలి)=మాటలాడకు(मत ని ముిందు వనుక ఎకుడ ఉప్యోగ్వించినా అరథిం మారదు.)
न बोलो(న బోలో)=మాట్లాడవదుు.(न క్రియకు ముిందు జోడిించినపుడు మాత్రమే వదుు అనే అరథిం వసుతింది.)
बोलो न(బోలో నా)=ఏదైనా మాట్లాడు.(न ని క్రియకు తర్చవ్యత జోడిసేత కద్వ అనే అరథిం వసుతింది.)
दे दो न।(దే ద్య న)=ఇవొాచుు కద్వ.

18
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 आ, ए, ई నియమము

హిందీలో రెిండు లిింగములు కలవు ,పు.లిింగము,స్త్రీ లిింగము.

హిందీలో తెలుగులో వునిట్టస నపుింసక లిింగిం లేదు. అింటే మనిం జీవములేని మరియు జింతు,ప్క్షాయదులకు
ఉప్యోగ్వించే నపుింసక లిింగిం ఇకుడ లేదు. వసుతవులను , అలనే జింతువులను ,ప్క్షులను ప్రకృతి సింబిందిించిన
ప్రతి ఒకు ద్వనిని పుర్చష లేక స్త్రీ లిింగములలో తీసుకోవలసి ఉింట్టింది. హిందీ భాషలో ఈ లిింగముల గురిించి
తప్పక తెలుసుకోవ్యలి. ఏవి పు.లిింగింలో వసతయి ,ఏవి స్త్రీ లిింగింలో వసతయి అనునది మనిం తర్చవ్యతి పాఠాలలో
చరిుించుకుింద్విం.
హిందీలో రెిండు వచనములు కలవు ,ఏక వచనము ,బహువచనము. ఒకు వసుతవు గురిించి చెపాపలనుకునిపుపడు ,
ఏకవచనిం లో చెబుతిం రెిండు అింతకింటే ఎకుువ వసుతవులగురిించి చెపేపటపుపడు బహువచనింను
ఉప్యోగ్వసతము.
ఏకవచన ప్ద్వలను బహువచనిం లోనికి ఎల మారాులి అనేది. మనిం రాబోయే పాఠాలోా చూద్వుిం.
పు.లిింగ ఏకవచనమునకు ‘ आ ’ పు.లిింగ బహువచనమునకు ‘ ए ’
స్త్రీ లిింగ ఏకవచన మరియు స్త్రీ లిింగ బహువచనము నకు ‘ ई ’ ను ఉప్యోగ్వసతిం.
आ ఆకారింత ప్ద్వలు ए ఏ కారింత ప్ద్వలు ई ఈ కారింత ప్ద్వలు

పుిం లిింగ ఏకవచనిం గౌరవ్యరథకిం

స్త్రీ లిింగ ఏకవచనిం

పుిం లిింగ ఏకవచనిం పుిం లిింగ బహువచనిం

స్త్రీ లిింగ బహుచనిం

పుిం లిింగ స్త్రీ లిింగాలు

सुरेश राम का भाई है | సుర్చష్ రామ్ యొకు సోదర్చడు.

సుర్చష్ రామ్ కా భాయి హాయ్ सुनीता राम की बहन है |

19
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
సునిత రామ్ కీ బహన్ హై. కౌసలయ, సుమిత్ర, కైకేయి దశరధుని భారయలు.
సునీత రామ్ యొకు సోదరి. वह कैसा है ?
मेरे द्वपताजी का नाम रामारे ड्डी है | వహ్ కైస హై?
మేర్చ పితజీ కా నామ్ రామారెడిి హై. అతడు ఎల ఉనాిడు?

నా యొకు తిండ్రి గారి యొకు పేర్చ రామారెడిి. वह कैसी है ?

राम और गीता राधा के द्वमत्र हैं | వహ్ కైసీ హై?

రామ్ ఔర్ గ్లత రాధ్య కే మిత్ర్ హైోఁ ఆమె ఎల ఉింది?

రాిం మరియు గ్లత రాధ్ యొకు మిత్రులు. द्वपताजी कैसे हैं ?

పితజీ కైసే హైోఁ?
राम की पत्नी सीता है |
నానిగార్చ ఎల ఉనాిర్చ?
రామ్ కి ప్తీి సీత హై
आप सब कैसे हैं ?
రాముని యొకు భారయ సీత.
ఆప్ సబ్ కైసే హైోఁ?
कौसल्या, सुद्वमत्रा और कैकेयी दशरध की
మీరిందరూ ఎల ఉనాిర్చ?
पद्वत्नयााँ हैं |
కుసలయ, సుమిత్ర ఔర్ కైకేయి దశరథ్స కీ ప్తిియా హైోఁ
शब्दावली:-
भाई (భాయి)=సోదర్చడు
नाम (నామ్)=పేర్చ
बहन (బహన్)=సోదరి
द्वमत्र(మిత్ర్)=సేిహతుడు/సేిహతలు
द्वपताजी (పితజీ)=నానిగార్చ
पत्नी (ప్తీి)=భారయ
और (ఔర్)=మరియూ

20
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 कारक प्रत्यय(కారాక్త పాతయయ్) విభకర్ పాతయయములు

से తో ,
,నుిండి
का / के/ की के द्वलए
सवणनाम को ని,ను,కి,కు వలన, में లో पर పై
=యొకు కొరకు
కింటే,
ద్వారా
मेरा / मेरे / मेरे
मैं=నేను मुझे / मुझको मुझसे मुझमें मुझपर
मेरी द्वलए
तेरा / तेरे / तेरे
तू=నీవు तुझे/ तुझको तुझसे तुझमें तुझपर
तेरी द्वलए
तुम्हारा/
तुम =మీర్చ / నీవు तुम्हें / तुमको तुम्हारे
तुम्हारे तुमसे तुम में तुम पर
द्वलए
/तुम्हारी
आपका /
आप= తమర్చ आप आप
आपके / आपको आपसे आपमें
पर केद्वलए
आपकी
उसका /
वह= उस
उसके / उसे/उसको उससे उसमें उसपर
అతడు,ఆమె,అది केद्वलए
उसकी
इसका /
यह= ఇతడు, ఈమె, इस
इसके/ इसे/इसको इससे इसमें इसपर
ఇది केद्वलए
इसकी
उनका /
वे= उन
उनके / उन्हें / उनको उनसे उनमें उनपर
వ్యర్చ,అవి केद्वलए
उनकी
इनका /
ये= వీర్ు,ఇవి इन्हें / इनको इन
इनके / इनसे इनमें इनपर
केद्वलए
इनकी

21
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 हमारा /
हम= మేము हमें / हमको हमारे
हमारे / हमसे हम में हम पर
द्वलए
हमारी
द्वकसका /
कौन(కౌన్)= द्वकसे / द्वकस द्वकस द्वकसके
द्वकसके / द्वकससे
ఎవర్ు(ఏకవచనిం) द्वकसको में पर द्वलए
द्वकसकी
द्वकनका /
कौन(కౌన్)= द्वकन्हें / द्वकन द्वकन द्वकनके
द्वकनके / द्वकनसे
ఎవర్ు(బహువచనిం) द्वकनको में पर द्वलए
द्वकनकी
द्वजसका /
जो(జో)=ఏదైతే / द्वजसे / द्वजस द्वजस द्वजसके
द्वजसके / द्वजससे
ఎవరైతే(ఏకవచనిం) द्वजसको में पर द्वलए
द्वजसकी
द्वजनका /
जो(జో)=ఏదైతే / द्वजन्हें / द्वजन द्वजनके
द्वजनके / द्वजनसे द्वजन में
ఎవరైతే(బహువచనిం) द्वजनको पर द्वलए
द्वजनकी
मैं+को=मुझे/मुझको (మై+కో=ముఝే/ముఝ్ కో)=ననుి, నాకు
तू+को=तुझे/तुझको (తూ+కో=తుఝే/తుఝ్ కో)=నినుి, నీకు
तुम+को=तुम्हें/तुमको (తుిం+కో=తుమేాన్/తుమ్ కో)=మీకు, మిముమలను
वह+को=उसे,उसको (వహ్+కో=ఉసే,ఉస్ కో)=అతనిని, అతనికి, ఆమెని, ఆమెకి, ద్వనిని, ద్వనికి
यह+को=इसे,इसको (యహ్+కో=ఇసే,ఇస్ కో)=ఇతనిని, ఇతనికి, ఈమెని, ఈమెకి, దీనిని, దీనికి.
वे+को=उन्हें /उनको (వే+కో=ఉన్ హే/ఉన్ కో) =వ్యరిని, వ్యరికి.
ये+को=इन्हें/इनको (యే+కో=ఇన్ హే/ఇన్ కో) =వీరిని, వీరికి.
हम+को=हमें/हमको (హిం+కో=హమే/హిం కో) =మనలిి, మమమలిి, మాకు, మనకు.
आप+को=आपको (ఆప్+కో=ఆప్ కో) =తమని, తమకి.
मैं+से=मुझसे (మై+సే=ముఝ్ సే)=నాతో, నావలన.
तू+से=तुझसे (తూ+సే=తుఝ్ సే) =నీతో, నీవలన
तुम+से=तुमसे (తుిం+సే=తుిం సే)=మీతో,మీవలన
वह+से=उससे (వహ్+సే=ఉస్ సే) =అతనితో,అతనివలన,ఆమెతో,ఆమెవలన,ద్వనితో,ద్వనివలన
यह+से=इससे (యహ్+సే=ఇస్ సే) =ఇతనితో,ఇతనివలన, ఈమెతో, ఈమెవలన, దీనితో, దీనివలన
22
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
वे+से=उनसे (వే+సే=ఉన్ సే) =వ్యరితో, వ్యరివలన, వ్యటితో, వ్యటివలన
ये+से=इनसे (యే+సే=ఇన్ సే) = వీరితో, వీరివలన, వీటితో, వీటివలన
हम+से=हमसे (హిం+సే=హిం సే) =మాతో, మావలన
आप+से=आपसे (ఆప్+సే=ఆప్ సే)=తమతో, తమవలన
मैं+के द्वलए=मेरे द्वलए (మై+కే లియే=మేర్చ లియే) = నాకొరకు
तू+केद्वलए=तेरे द्वलये (తూ+కే లియే=తేర్చ లియే)=నీకొరకు
तुम+केद्वलए=तुम्हारे द्वलये (తుిం+కే లియే=తుమాార్చ లియే) =మీకోరకు
वह+केद्वलए=उसके द्वलए (వహ్+కే లియే=ఉస్ కే లియే)=అతనికోరకు, ఆమె కొరకు, ద్వనికొరకు
यह+केद्वलए=इसके द्वलए (యహ్+కే లియే=ఇస్ కే లియే)=ఇతనికోరకు, ఈమె కొరకు, దీని కొరకు
वे+केद्वलए=उनके द्वलए (వే+కే లియే=ఉన్ కే లియే) = వ్యరి కొరకు, వ్యటి కొరకు
ये+केद्वलए=इनके द्वलए (యే+కే లియే=ఇన్ కే లియే)= వీరి కొరకు, వీటి కొరకు
हम+केद्वलए=हमारे द्वलए (హిం+కే లియే=హమార్చ లియే) =మన కొరకు,మా కొరకు
आप+केद्वलए=आपके द्वलए (ఆప్+కే లియే=ఆప్ కే లియే)= తమరి కొరకు
मैं+का=मेरा (మై+కా=మేరా) = నా యొకు
तू+का=तेरा (తూ+కా=తేరా) = నీ యొకు
तुम+का=तुम्हारा (తుిం+కా=తుమాారా) =మీ యొకు
वह+का=उसका (వహ్+కా=ఉస్ కా)=అతనియొకు, ఆమె యొకు, ద్వని యొకు
यह+का=इसका (యహ్+కా=ఇస్ కా)=ఇతని యొకు, ఈమె యొకు, దీని యొకు
वे+का=उनका (వే+కా=ఉన్ కా) =వ్యరియొకు, వ్యటియొకు
ये+का=इनका (యే+కా=ఇన్ కా)=వీరియొకు, వీటియొకు
हम+का=हमारा (హిం+కా=హమారా)=మాయొకు,మన యొకు
आप+का=आपका (ఆప్+కా=ఆప్ కా) =తమయొకు
मैं+में=मुझमें (మై+మై=ముఝ్ మే)=నాలో
तू+में=तुझमें (తూ+మే=తుఝ్ మే)=నీలో
तुम+में=तुम में (తుిం+మే=తుిం మే)=మీలో
वह+में=उसमें (వహ్+మే=ఉస్ మే)=అతడిలో, ఆమెలో, ద్వనిలో
यह+में=इसमें (యహ్+మే=ఇస్ మే)=ఇతడిలో, ఈమెలో, దీనిలో

23
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
वे+में=उनमें (వే+మే=ఉన్ మే)=వ్యరిలో, వ్యటిలో
ये+में=इनमें (యే+మే=ఇన్ మే) =వీరిలో, వీటిలో
हम+में=हममें (హిం+మే=హమ్ మే) =మనలో, మాలో
आप+में=आप में (ఆప్+మే=ఆప్ మే) = తమలో
मैं+पर=मुझपर (మై+ప్ర్=ముఝ్ ప్ర్) =నాపై
तू+पर=तुझपर (తూ+ప్ర్=తుఝ్ ప్ర్)=నీపై
तुम+पर=तुमपर (తుిం+ప్ర్=తుిం ప్ర్)=మీపై
वह+पर=उसपर (వహ్+ప్ర్=ఉస్ ప్ర్)=అతడిపై, ఆమెపై, ద్వనిపై
यह+पर=इसपर (యహ్+ప్ర్=ఇస్ ప్ర్)=ఇతడిపై, ఈమెపై, దీనిపై
वे+पर=उनपर (వే+ప్ర్=ఉన్ ప్ర్) =వ్యరిపై, వ్యటిపై
ये+पर=इनपर (యే+ప్ర్=ఇన్ ప్ర్)=వీరిపై, వీటిపై
हम+पर=हमपर(హిం ప్ర్)=మాపై
आप+पर=आपपर(ఆప్ ప్ర్)=తమరిపై
భూతకాలనికి సింబింధిించిన పాఠాలలో మనిం ने ప్రతయయిం గురిించి చెపుపకుింట్లిం.ने ప్రతయయిం జోడిసేత
సరానామాలు ఎల రూపాింతరిం చెిందుతయో ఇకుడ చూద్వుిం.
मैं+ने =मैंने(మైనే) वह+ने=उसने(ఉసేి) ये+ने =इन्होोंने(ఇనోానే)
तू+ने =तूने(తూనే) यह+ने=इसने(ఇసేి) हम+ने =हमने(హమేి)
तुम+ने =तुमने(తుమేి) वे+ने =उन्होोंने(ఉనోానే) आप+ने =आपने(ఆప్ నే)
అలనే ही ని జోడిసేత సరానామాలు ఎల రూపాింతరిం చెిందుతయో చూద్వుిం.ही ని ఏదైనా సరానామానికి జోడిసేత
అతడే,ఆమే , వ్యర్చ ,వీర్చ ఇలింటి అరథిం వసుతింది.
मैं + ही=मैंही(మైహీ)=నేనే वे+ही =उन्हीों(ఉనీా)=వ్యర్చ
तू+ही =तूही(తుహీ)=నీవే ये+ही =इन्हीों(ఇనీా)=వీర్చ
तुम+ही =तुम्हीों(తుమీా)=మీర్చ हम+ही =हमही(హింహీ)=మేమే
वह+ही=वही(వహీ)=అతడే/ఆమే /అదే आप+ही =आपही(ఆపీా)=తమర్చ
यह+ही=यही(యహీ)=ఇతడే/ఈమే /ఇదే

24
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 था / थे / थी(థా / థే / థీ)

(भूतकाद्वलक साहायक द्वियाएों భూత్ కాలిక్ట్ సహాయక్ట్ క్రియాయే)

ఒక వ్యకయిం చివరిలో हूाँ / हो / है / हैं లు ఉింటె ఆ వ్యకయింలో ప్రసుతతనికి సింబధిించిన విషయాలు
మాట్లాడుతునాిిం అని అరథిం. అదే వ్యకయింలో చివరిలో था / थे / थी లు జోడిసేత గతనికి సింబింధిించిన విషయాలు
మాట్లాడుతునాిిం అని అరథిం.हूाँ / हो / है / हैं లను వరతమాన కాలిక సహాయక క్రియలు అింట్లము, था / थे / थी
లను భూతకాలిక సహాయక క్రియలు అింట్లము.
పుిం. లిింగ ఏకవచన శబుిం था
పుిం.లిింగ ఏకవచనమే కానీ గౌరవ్యరథకిం, పుిం.లిింగ
బహువచన శబుిం లేద్వ స్త్రీ లిింగ పుిం.లిింగ శబాుల थे
మిశ్రమిం
స్త్రీ లిింగ ఏకవచన, బహువచనాలు थी

నేను ఒక విద్వయరిథని. వ్యర్చ ఉపాధ్యయయులై ఉిండేవ్యర్చ.

मैं एक छात्र हूाँ | वे अध्यापक थे |
మైోఁ ఏక్ట్ ఛాత్ర్ హుోఁ. వే అధ్యయప్క్ట్ థే.
నేను ఒక విద్వయరిథనై ఉిండినాను.(గతింలో) అది చెట్టస.
मैं एक छात्र था | वह पेड़ है |
మైోఁ ఏక్ట్ ఛాత్ర్ థా. వహ్ పేడ్ హై.
ఆమె ఒక నటి. అది మొకు అయి ఉిండేది.
वह एक अद्वभनेत्री है | वह पौधा था |
వహ్ ఏక్ట్ అభినేత్రి హై. వహ్ పౌధ్య థా.
ఆమె ఒక నటియై ఉిండేది. ఆమె నా భారయ.
वह एक अद्वभनेत्री थी | वह मेरी बीवी है |
వహ్ ఏక్ట్ అభినేత్రి థీ. వహ్ మేరీ బీవీ హై.
వ్యర్చ ఉపాధ్యయయులు. ఆమె (గతింలో) నా భలర్య.
वे अध्यापक हैं | वह मेरी बीवी थी|
వే అధ్యయప్క్ట్ హైోఁ. వహ్ మేరీ బీవీ థీ.

25
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
అది ఎిండిన ఆకు. इसके पहले वह इल्ली थी|
वह सूखा पत्ता है | ఇసేు ప్హలే వహ్ ఇలీా థీ.
వహ్ స్తఖ్న ప్తత హై.
ఆ ఆకు ప్చుగా ఉిండేది.
वह पत्ता हरा था |
వహ్ ప్తత హరా థా.
నేను ఇపుపడు రైలేాసేసషన్ లో ఉనాిను.
मैं अब रे लवेस्टेशन में हूाँ |
మైోఁ అబ్ రైలేాసేసషన్ మేోఁ హుోఁ
రెిండు గింటలకు ఇింట్లా ఉనాిను.
दो बजे घर में था|
ద్య బజే ఘర్ మేోఁ థా.
మీర్చ ఇపుపడు ఎకుడ ఉనాిర్చ?
आप अब कहााँ हैं ?
ఆప్ అబ్ కహాోఁ హైోఁ?
మీర్చ ఇింతకుముిందు ఎకుడ ఉనాిర్చ?
आप इसके पहले कहााँ थे?
ఆప్ ఇసేు ప్హలే కహాోఁ థే?
అతడు రైతు.
वह द्वकसान है |
వహ్ కిసన్ హై.
అతడు ఇింతకుముిందు వ్యయపారి.
वह पहले व्यापारी था|
వహ్ ప్హలే వ్యయపారీ థా.
అది సీతకోకచిలుక.
वह द्वततली है |
వహ్ తితీా హై.
ఇింతకు ముిందు అది గింగళ్ల పుర్చగు.

26
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 भविष्यत ् िाललि सहायि क्रियाएं
(భవిష్యత్ కాలిక్ట్ సహాయక్ట్ క్రియా యే)భవిష్యత్ కాల సహాయక క్రియలు.
मैं हूाँ गा(హింగా) / रहूाँ गा(రహింగా)(पु) हूाँ गी(హ ింగీ) / रहूाँ गी(రహింగ్ల)(स्त्री)
तू,वह,यह,सोंज्ञा होगा(హ గా) / रहे गा(ర్హేగా)(पुों) /होगी(హ గా) / रहे गी(రహేగ్ల)(स्त्री)
तुम होगे(హ గే)/रहोगे(రహోగే)/होगी(హ గీ)/रहोगी(రహోగ్ల)
आप,वे,ये,सोंज्ञा होोंगे(హ ింగే)/रहें गे(రహేింగే)(पुों)/होोंगी(హ ింగీ)/रहें गी(రహేింగ్ల)(स्त्री)

कल रद्वववार होगा| अध्याद्वपका जी नाराज होोंगी|

కల్ రవివ్యర్ హోగా| అధ్యయపికా జీ నారాజ్ హోింగ్ల|
ర్చపు ఆదివ్యరిం. ఉపాధ్యయయినికి కోప్ిం వసుతింది.
परसोों सोमवार होगा| मैं खुश रहूाँ गा|
ప్రసన్ సోమవ్యర హోగా| మెయిన్ ఖుష్ రహింగా|
ఎలుాిండి సోమవ్యరిం. నేను సింతోషింగా ఉింట్లను.
कल यहााँ एक सोंगीत गोष्ट्ी होगी| तुम खुश रहोगे|
కల్ యహా ఎక్ట్ సింగ్లత్ గోష్టస హోగ్ల| తుిం ఖుష్ రహోగే|
ర్చపు ఇకుడ ఒక సింగ్లత కచేరీ ఉింట్టింది. నువుా సింతోషింగా ఉింట్లవు.
वह कल द्वदल्ली में होगी| हम खुश रहें गे|
వహ్ కల దిలీా మెన్ హోగ్ల| హిం ఖుష్ రహేింగే|
ఆమె ర్చపు ఢిలీా లో ఉింట్టింది. మేము ఆనిందింగా ఉింట్లము.
कल धुप होगी| आप लोग खुश रहें गे|
కల్ ధూప్ హోగ్ల| ఆప్ లగ్ ఖుష్ రహేింగే|
ర్చపు ఎిండగా ఉింట్టింది. మీర్చ ఆనిందింగా ఉింట్లర్చ.
परसोों धुोंध होगी| राम खुश रहे गा|
ప్రోస ధుమ్ు హోగ్ల| రాిం ఖుష్ రహేగా|
ఎలుాిండి మించు ఉింట్టింది. రాిం ఆనిందింగా ఉింట్లడు.
द्वपताजी परे शान होोंगे| लड़के खुश रहें गे|
పితజీ ప్ర్చష్ట్రన్ హోింగే| లడకే ఖుష్ రహేింగే|
నాని కింగార్చప్డతర్చ. బాలుర్చ ఆనిందింగా ఉింట్లర్చ.
27
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
मैं तैयार रहूाँ गा।
మెయిన్ తైయార్ రహింగా|
నేను తయార్చగా ఉింట్లను.
मैं आद्वमर रहूाँ गा।
మెయిన్ అమీర్ రహింగా|
నేను ధ్నవింతునిి అవుతను.
राधा गरीब रहे गी।
రాద్వ గరీబ్ రహేగ్ల|
రాధ్ పేదది గా ఉింట్టింది.
तुम उपक्तस्थत रहोगे।
తుమ్ ఉప్సితత్ రహోగే|
నువుా హాజర్చ అవుతవు.
राम स्वस्थ रहे गा।
రాిం సాస్థ రహేగా|
రాిం ఆరోగయింగా ఉింట్లడు.
लड़के बीमार होोंगे।
బాలుర్చ జబుబ ప్డతర్చ.
లడకే బీమార్ హోింగే|

28
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 उदाहरर् वाक्य ఉద్వహరణ్ వ్యకయ
मेरा नाम(पु) राम है | उसका कुताण लाल है |
(మేరా నామ్(పు) రామ్ హై)
(ఉసు కురాత లల్ హై) -
నా యొకు పేర్చ రామ్
అతని చొకాు ఎర్చపు రింగు.
मेरा नाम सीता है |
उन्हें / उनको पानी दीद्वजये|
(మేరా నామ్ సీత హై)
ఉనేాోఁ/ఉనోు పానీ దీజియే
నా పేర్చ సీత.
వ్యరికి నీర్చ ఇవాిండి.
यह मेरी चाय(स्त्री) है |
इन्हें / इनको घर द्वदखाइए|
యహ్ మేరీ చాయ్(స్త్రీ) హై|
ఇనేాోఁ/ఇనోు ఘర్ దిఖ్నయియే
ఇది నా ట్ట.
వీరికి ఇలుా చూపిించిండి.
तुम्हारा नाम क्या है ?
उससे मत बोलो|
తుమాారా నామ్ కాయ హై|
ఉస్ సే మత్ బోలో
మీ పేర్చ ఏమిటి?
అతనితో మాట్లాడకుము.
क्या आप वकील हैं ? हााँ / नहीों
उससे पूछो|
కాయ ఆప్ వకీల్ హైోఁ? హాోఁ/నహోఁ
ఉస్ సే పూఛో
మీర్చ వకీల? అవును/కాదు.
అతనిని అడుగు.
आपको क्या चाद्वहए?
इसपर बैद्वठये|
ఆప్ కో కాయ చాహయే?
ఇస్ ప్ర్ బైఠియే
తమరికి ఏమి కావ్యలి?
దీనిపైన కూరోుిండి.
मुझे चाय चाद्वहए|
मुझे द्वहोंदी आती है |
ముజేా చాయ్ చాహయే
ముజేా హిందీ ఆతీ హై |
నాకు ట్ట కావ్యలి.
నాకు హిందీ వచుు.
मुझे दीद्वजये|
क्या आपको मेरा नाम मालूम है ?
ముజేా దీజియే
కాయ ఆపోు మేరా నిం మాలిం హై?
నాకు ఇవాిండి.
మీకు నా పేర్చ తెలుస?
उसको मैं पसोंद हूाँ |
इस कुसी पर बैद्वठये|
ఉసోు మెయిన్ ప్సింద్ హుిం|
ఇస్ కురీస ప్ర్ బైఠియే
అతనికి /ఆమెకి నేను అింటే ఇషసిం.
ఈ కురీుపైన కూరోుిండి.

29
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
इससे वह बड़ा है | ఉస్ కో బులవో|
ఇస్ సే వహ్ బడా హై| అతనిని/ఆమెని పిలువుము.
దీని కింటే అది పెదుది. हे प्रभु कृपा करो|
उसमें पानी नहीों है | హే ప్రభు కృపా కరో
ఉస్ మేోఁ పానీ నహోఁ హై| హే ప్రభు కర్చణించు.
ద్వనిలో నీర్చ లేదు. मुझे जवाब मालूम है
ముజేా జవ్యబ్ మాలిం హై|
मुझे एक द्वगलास पानी दीद्वजये|
ముజేా ఏక్ట్ గాాస్ పానీ దీజియే| నాకు జవ్యబు తెలుసు.

నాకు ఒక గాాస్ నీర్చ ఇవాిండి. तुम्हारे पास एक कार है |

తుమాార్చ పాస్ ఏక్ట్ కార్ హై|
तुमको एक द्वगलास पानी चाद्वहए क्या?
తుమ్ కో ఏక్ట్ గాాస్ పానీ చాహయే కాయ? నీ దగగర ఒక కార్ ఉింది.

మీకు ఒక గాాస్ నీర్చ కావ్యల? यह कुसी राम केद्वलए है |

उन्हें / उनको कुसी पर रक्तखये| యహ్ కురీస రామ్ కే లియే హై|

ఉన్ కో కురీస ప్ర్ రఖియే| ఈ కురీు రామ్ కోసిం.

వ్యటిని కురీుపై ఉించిండి. उस कुसी पर रखो|

इनमें राम कौन है ? ఉస్ కురీస ప్ర్ రఖో|

ఇన్ మేోఁ రామ్ కౌన్ హై? ఆ కురీు పైన పెట్టస.

వీరిలో రాిం ఎవర్చ? बच्चोों केद्वलए क्तखलौने लाइए|

यहााँ दही द्वमलता है | బచోుోఁ కే లియే ఖిలౌనే లయియే|

యహాోఁ దహీ మిలత హై| పిలాలకోసిం ఆటవసుతవులు తీసుకురిండి.

ఇకుడ పెర్చగు దర్చకుతుింది. मुझे हॉरर द्विल्में पसोंद हैं |

बाज़ार से सक्तियाों लाओ| ముజేా హారర్ ఫిలేమోఁ ప్సింద్ హైోఁ|

బాజార్ సే సబిజయోఁ లఓ| నాకు హారర్ సినిమాలు అింటే ఇషసిం.

బజార్ నుిండి కూరగాయలు తెముమ. गीता का लड़का मैदान में है |

कलम से मत द्वलखो| గ్లత కా లడాు మైద్వన్ మేోఁ హై|

కలిం సే మత్ లిఖో| గ్లత యొకు పిలావ్యడు మైద్వనింలో ఉనాిడు.

పెనుితో వ్రాయవదుు. गीता के लड़के मैदान में हैं |

उसको बुलाओ| గ్లత కే లడేు మైద్వన్ మేోఁ హైోఁ|

30
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
గ్లత యొకు పిలావ్యళ్ళు మైద్వనింలో ఉనాిర్చ. ओ ररक्शावाले! जल्दी कर|
उसकी चूड़ीदार अच्छी है | ఓ రిక్షావ్యలే జలీు కర్
ఉస్ కీ చుడీద్వర్ అచీీ హై| ఓ రిక్షా తిందరగా పోనివుా.
ఆమె యొకు చూడీద్వర్ బాగునిది. इन रोद्वटयोों को मत खाओ|
वे मेरे जीजाजी हैं | ఇన్ రోటియోోఁ కో మత్ ఖ్నవో|
వే మేర్చ జీజాజీ హైోఁ| ఈ రొటెసలను తినవదుు.
వ్యర్చ మా బావ గార్చ. चार नीोंबू दीद्वजये|
वह मेरी दादी है | చార్ నీమూబ దీజియే|
(వహ్ మేరీ ద్వదీ హై| నాలుగు నిమమకాయలు ఇవాిండి.
ఆమె మా నానిమమ. ये नाररयल का पानी हैं |
मेरे दामाद का नाम कुमार है | ఏ నారియాల్ కా పానీ హైన్|
మేర్చ ద్వమాద్ కా నామ్ కుమార్ హై| ఇవి కొబబరి నీళ్ళు.
మా యొకు అలుాడు పేర్చ కుమార్. बाजार से पत्तागोभी लाद्वयए|
वह मेरे मामा की पत्नी है | బాజార్ సే ప్తతగోభీ లయియే|
వహ్ మేర్చ మామా కీ ప్తీి హై| బజార్చ నుిండి కేబేజీ తెిండి.
ఆమె మా మావయయ భారయ. ये प्याज बहुत सस्ते हैं |
दाल मत खाओ| ఏ పాయజ్ బహుత్ ససేత హైోఁ|
ద్వల్ మత్ ఖ్నవో| ఈ ఉలిాపాయలు బాగా చవక

ప్పుప తినవదుు. आप कहााँ रहते हैं ?

मुझे द्वगटार बजाना आता है | ఆప్ కహాోఁ రహతే హాయ్ోఁ?|

ముజేా గ్వట్లర్ బజానా ఆత హై| మీర్చ ఎకుడ ఉింట్టనాిర్చ?

నాకు గ్వట్లర్ వ్యయిించడిం వచుు. शब्दावद्वल:चाय (చాయ్)=ట్ట

चटनी खाइए| द्वगलास(గాాస్)=గాాసు

చట్టి ఖయియే कुताण (కురాత)=చొకాు

ప్చుడి తినిండి. एक(ఏక్ట్)=ఒక

यह पकौड़ी अच्छी है | पानी (పానీ)=నీర్చ

యహ్ ప్కోడీ అచీీ హై| कौन(కౌన్)=ఎవర్చ
ఈ ప్కోడీ బావుింది. घर (ఘర్)=ఇలుా

31
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
बाजार(బాజార్)=బజార్చ बड़ा (బడా)=పెదు
कुसी (కురీస)=కురీు बुखार(బుఖ్నర్)=జారిం
सिी(సబీజ)=కూర

प्रश्न वाचक शब्द(పాశ్న వ్ాచాక్త శ్బ్ద్ ) పాశ్న వ్ాచక శ్బ్్ ములు

क्या (కాయ)=ఏమిటి द्वकस, कौन सा / कौन से / कौन सी (కిస్, కౌన్

क्योों (కోయ)=ఎిందుకు స/కౌన్ సే/కౌన్ సీ)= ఏ, ఎట్టవింటి
कब (కబ్)=ఎపుపడు कहााँ तक (కహాోఁ తక్ట్)=ఎకుడివరకూ
कौन (కౌన్)=ఎవర్చ कब तक (కబ్ తక్ట్)=ఎప్పటి వరకూ
द्वकतने / द्वकतनी (కితేి/కితీి)=ఎనిి, ఎింత మింది द्वकस समय (కిస్ సమయ్)=ఏ సమయానికి
द्वकतना (కితి)=ఎింత द्वकस जगह (కిస్ జగహ్)=ఏ ప్రదేశిం
कहााँ (కహాోఁ)=ఎకుడ द्वकतना दू र (కితి దూర్)=ఎింత దూరిం
द्वकधर (కిధ్ర్)=ఎట్ట कब-कब (కబ్-కబ్)=ఎపుపడెపుపడు
कैसा / कैसे / कैसी (కైస/కైసే/కైసీ)=ఎల द्वकतना पुराना (కితి పురానా)=ఎింత పాతది?
यहााँ (యహాోఁ)=ఇకుడ कब से (కబ్ సే)=ఎప్పటినుిండి.
वहााँ (వహాోఁ)=అకుడ द्वकस तरह (కిస్ తరహ్)=ఏ విధ్మైన / ఎట్టవింటి.
इधर (ఇధ్ర్)=ఇట్ట द्वकस तरफ (కిస్ తరఫ్) =ఎట్ట వైపు
उधर (ఉధ్ర్)=అట్ట द्वकस द्वकस (కిస్ కిస్)=ఏ ఏ
कौन कौन (కౌన్ కౌన్)=ఎవరెవర్చ
कौन +को=द्वकसे/ द्वकसको (కిసే/కిస్ కో)= ఎవరికి, ఎవరిని, దేనికి, దేనిని
कौन+से=द्वकससे (కిస్ సే)= దేని/ఎవరితో, దేని/ఎవరి నుిండి, దేని/ఎవరివలన, దేని/ఎవరి కింటే?
कौन +में=द्वकसमें (కిస్ మేోఁ)= ఎవరిలో, దేనిలో?
कौन+पर=द्वकस पर (కిస్ ప్ర్)= దేని/ఎవరిపైన, దేని/ఎవరిమీద
कौन+का/के/की=द्वकसका/द्वकसके/द्वकसकी (కిస్ కా/కిస్ కే/కిస్ కీ) = దేని/ఎవరియొకు
कौन+के द्वलए=द्वकसके द्वलए (కిస్ కే లియే)= దేని/ఎవరికోసిం
कौन+के साथ=द्वकसके साथ (కిస్ కే సథ్స)= దేని/ఎవరితో పాట్ట,దేని/ఎవరి వింట
कौन+के पास=द्वकसके पास (కిస్ కే పాస్)= ఎవరి దగగర, దేని దగగర?
कौन+के बारे में =द्वकसके बारे में (కిస్ కే బార్చ మేోఁ)=ఎవరి గురిించి, దేని గురిించి?

32
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
कौन+के सामने=द्वकसके सामने (కిస్ కే సమేి) =ఎవరి ఎదుర్చగా, దేని ఎదుర్చగా?
कौन+के पीछे =द्वकसके पीछे (కిస్ కే పీఛే)= ఎవరి వనుక, దేని వనుక?
कौन+के बगल में= द्वकसके बगल/ बाजू में (కిస్ కే బగల్/బాజూ మేోఁ)=ఎవరి ప్రకున, దేని ప్రకున?
कौन+के बाद=द्वकसके बाद (కిస్ కే బాద్) =ఎవరి తర్చవ్యత, దేని తర్చవ్యత?
कौन+के पहले=द्वकसके पहले (కిస్ కే ప్హలే)= ఎవరి ముిందు, దేని ముిందు?
कौन+ की तरफ=द्वकसकी तरफ (కిస్ కీ తరఫ్)=ఎవరి వైపు / దేని వైపు
कौन+को=द्वकन्हें /द्वकनको (కిన్ హేోఁ/కిన్ కో)=వేటికి / ఎవరికి(బహువచనిం)/ వేటిని/ఎవరిని(బహువచనిం)
कौन+से=द्वकनसे (కిన్ సే)= వేటితో / ఎవరితో(బహువచనిం) / వేటితో/ఎవరితో(బహువచనిం)/వేటివలన /
ఎవరివలన (బహువచనిం)/ వేటి కింటే /ఎవరి కింటే (బహువచనిం)
कौन+के द्वलए=द्वकनके द्वलए (కిన్ కే లియే)= వేటి కొరకు / ఎవరి కొరకు(బహువచనిం)
कौन+का/के/की=द्वकनका/द्वकनके/द्वकनकी (కిన్ కా/కిన్ కే/కిన్ కీ)=వేటి యొకు / ఎవరి యొకు
कौन+में=द्वकनमें (కిన్ మేోఁ)=వేటిలో / ఎవరిలో
कौन+पर=द्वकनपर (కిన్ ప్ర్)=వేటిపై / ఎవరిపై
द्वकतने बजे को (కితేి బజే కో)= ఎనిి గింటలకి
उदाहरर् वाक्य
वह क्या है ? ఈ పెనుి ఎవరిది?
వహ్ కాయ హై? यह िोन द्वकसके द्वलए है ?
ఏమిటది? యహ్ ఫోన్ కిస్ కే లియే హై?
आपकी उम्र(स्त्री) क्या है ? ఈ ఫోన్ ఎవరికోసిం?
మీ వయసు ఎింత? ये द्वकतनी चीजे(स्त्री) हैं ?
आप कौन हैं ? యే కితీిచీజేోఁ(స్త్రీ) హైోఁ?
ఆప్ కౌన్ హైోఁ? ఇవి ఎనిి వసుతవులు?
తమర్చ ఎవర్చ? आपके द्वकतने भाई(पु ब) हैं ?
ये पैसे द्वकस द्वलए हैं ? ఆపేు కితేి భాయి హైోఁ?)
యే పైసే కిస్ లియే హైోఁ? మీకు ఎింతమింది సోదర్చలు?
ఈ డబుబ దేనికోసిం? आपकी द्वकतनी बहनें(स्त्री ब) हैं ?
यह द्वकसकी कलम(स्त्री) है ? ఆపీు కితీి బహేిోఁ హైోఁ?
యహ్ కిస్ కీ కలిం హై? మీకు ఎింతమింది సోదరీమణులు?

33
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
इसका दाम(पु ए) क्या है ? वहााँ कौन हैं ?
ఇసు ద్విం కాయ హై? వహాోఁ కౌన్ హైోఁ?
దీని ధ్ర ఎింత? అకుడ ఎవర్చ వునాిర్చ?
यह द्वकतना का है ? तुम्हारी पाठशाला(स्त्री) कहााँ है ?
యహ్ కితి హై? తుమాారీ పాఠశాల(స్త్రీ) కహాోఁ హై?
ఇది ఎింత? మీ పాఠశాల ఎకుడ?
द्वकसको बुलाना चाद्वहए? क्या बात है ?
కిస్ కో బులనా చాహయే? కాయ బాత్ హై?
ఎవరిని పిలవ్యలి? ఏమిటి సింగతి?
इन सब को कहााँ रखना चाद्वहए? उसका नाम क्या है ?
ఇన్ సబ్ కో కహాోఁ రఖ్ని చాహయే ఉసు నామ్ కాయ హై?
ఇవనీి ఎకుడ పెట్లసలి? అతని పేర్చ ఏమిటి?
आपको इनमें द्वकतने चाद्वहए? अब समय क्या है ?
ఆపోు ఇన్ మేోఁ కితేి చాహయే? అబ్ సమయాుయ హై?
తమరికి వీటిలో ఎనిి కావ్యలి? ఇపుపడు టైిం ఎింత?
इसकी द्वकतनी कीमत(स्त्री) है ? मैं कौन हूाँ ?
ఇసీు కితీి కీమత్ హై? మైోఁ కౌన్ హుోఁ?
దీని యొకు ధ్ర/విలువ ఎింత? నేను ఎవర్చ?
अब द्वकधर जाना चाद्वहए ? आपको कौन चाद्वहए?
అబ్ కిధ్ర్ జానా చాహయే? ఆపోు కౌన్ చాహయే?
ఇపుపడు ఎట్ట వళాులి? తమరికి ఎవర్చ కావ్యలి?
उधर जाना चाद्वहए| उन्हें कौन चाद्वहए?
ఉధ్ర్ జానా చాహయే.అట్ట వళాులి. ఉనేాోఁ కౌన్ చాహయే?
यह सोंतरा अच्छा है न? వ్యరికి ఎవర్చ కావ్యలి?
యహ్ సింత్రా అచాు హై న? कब उठने से अच्छा है ?
ఈ కమల ఫలిం బావుింది కద్వ? కబ్ ఉఠ్ని సే అచాీ హై?
आप कैसे हैं ? ఎపుపడు లేవడిం మించిది?
ఆప్ కైసే హైోఁ? कब जाने से अच्छा है ?
తమర్చ ఎల వునాిర్చ? కబ్ జానే సే అచాీ హై?

34
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఎపుపడు వళుడిం మించిది? అబ్ తుమాారీ తబియత్(స్త్రీ) కైసీ హై?
आपकी उम्र(स्त्री) द्वकतनी / क्या है ? ఇపుపడు నీ ఆరోగయిం ఎల వుింది?
ఆపీు ఉమ్ర్(స్త్రీ) కితీి/కాయ హై? मुझे द्वकसके द्वलए जीना है ?
తమరి వయసుస ఎింత? ముజేా కిసేు లియే జీనా హై?
मैं 29 साल का / की हूाँ | నేను ఎవరి కోసిం బ్రతకాలి?
మైోఁ 29 సల్ కా/కీ హుోఁ तुम्हें यहााँ से कहााँ जाना है ?
నాకు 29 సింవతసరములు. తుమేాోఁ యహాోఁ సే కహాోఁ జానా హై?

तुमको द्वकतना चाद्वहए? నీవు ఇకుడ నుిండి ఎకుడికి వళాాలి?

తుింకో కితి చాహయే? मुझे वहााँ कब पहूों चना है ?

మీకు ఎింత కావ్యలి? ముజేా వహాోఁ కబ్ ప్హుించాి హై?

ये सक्तियाों द्वकतनी की हैं ? నేను అకుడకి ఎపుపడు చేర్చకోవ్యలి?

యే సబిజయాోఁ కితీి కీ హై? इन सामान को द्वकस पर रखना है ?

ఈ కూరగాయలు ఎింత? ఇన్ సమాన్ కో కిస్ ప్ర్ రఖ్ని హై?

दाल द्वकतना चाद्वहए? ఈ వసుతవులని దేనిమీద పెట్లసలి?

ద్వల్ కితి చాహయే? द्वकसके बारे में क्या बोलना है ?

ప్పుప ఎింత కావ్యలి? కిసేు బార్చ మేోఁ కాయ బోలి హై?

दाल द्वकतना का चाद्वहए? ఎవరి గురిించి ఏమి మాట్లాడాలి?

ద్వల్ కితి కా చాహయే? द्वकसके सामने तुम्हारा घर है ?

ప్పుప ఎింతటిది కావ్యలి? కిసేు సమేి తుమాారా ఘర్ హై?

आपको कौन सी डर स चाद्वहए? దేని ఎదుర్చగా మీ ఇలుా వుింది?

ఆపోు కౌన్ సీ డ్రెస్ చాహయే? द्वकसके पीछे मोंद्वदर है ?

మీకు ఏ డ్రసుస కావ్యలి? కిసేు పీఛే మిందిర్ హై?

ये द्वकतने आम हैं ? దేని వనుక గుడి వుింది?

యే కితేి ఆమ్ హైోఁ? द्वकसके बाजू में तालाब है ?

ఇవి ఎనిి మామిడి ప్ళ్ళు? కిసేు బాజూ మేోఁ తలబ్ హై?

यह द्वकसकी द्वकताब(स्त्री) है ? దేని ప్రకున చెర్చవు వుింది?

యహ్ కిసీు కితబ్(స్త్రీ) హై? द्वकसके बाद मेरा नोंबर है ?

ఇది ఎవరి పుసతకిం? కిసేు బాద్ మేరా న్ింబర్ హై?

ఎవరి తర్చవ్యత నా న్ింబర్చ వుింది?
अब तुम्हारी तबीयत(स्त्री) कैसी है ?
35
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
मुझे द्वकसके पहले खडा होना है ? वहााँ द्वकतने लड़के हैं ?
ముజేా కిసేు ప్హలే ఖడా హోనా హై? వహాోఁ కితేి లడేు హైోఁ?
నేను ఎవరి ముిందు నిలబడాలి? అకుడ ఎింతమింది అబాబయిలు ఉనాిర్చ?
तुम द्वकस समय आओगे? आपको द्वकतना समय लगेगा?
తుిం కిస్ సమయ్ ఆవోగే? ఆపోు కితి సమయ్ లగేగా?
నువుా ఏ సమయానికి వసతవు? తమరికి ఎింత సమయిం ప్డుతుింది?
यह द्वकसका कुताण है ? आपको कौन सी द्वफल्म पसोंद है ?
యహ్ కిసు కురాత హై? ఆపోు కౌన్ సీ ఫిల్మ ప్సింద్ హై?
ఇది ఎవరి షర్చస? మీకు ఏ ఫిలిిం ఇషసిం.
द्वफर क्या हुआ? मुझे यहााँ द्वकतने घोंटे काम करना चाद्वहए?
ఫిర్ కాయ హువ్య? ముజేా యహాోఁ కితేి ఘింటే కాిం కరాి చాహయే?
మరల ఏమైింది? నేను ఇకుడ ఎనిి గింటలు ప్ని చేయాలి?
कोई उसकी मदद(स्त्री) कर सकते हैं ? आपके पास द्वकतनी द्वकताबे हैं ?
కోయి ఉసీు మదద్(స్త్రీ) కర్ సకేత హైోఁ? ఆపేు పాస్ కితీి కితబేోఁ హైోఁ?
ఎవరైనా అతనికి సహాయిం చేయగలరా? మీ దగగర ఎనిి పుసతకాలు ఉనాియి?
वहााँ द्वकतनी लडद्वकयाों हैं ? टमाटर द्वकतने का हैं ?
వహాోఁ కితీిలడిుయాోఁ హైోఁ? టమాటర్ కితేి కా హై?
అకుడ ఎింతమింది అమామయిలు ఉనాిర్చ? టమాట్లలు ఎింత?

काल(కాల్) కాలము

కాలనిి మూడు రకములుగా విభజిింప్గలము.

वत्तणमान कालవరతమాన్ కాల్(వరతమాన కాలము)
भूत कालభూత్ కాల్(భూత కాలము)
भद्ववष्यत् कालభవిషయత్ కాల్(భవిషయత్ కాలము)

वतणमान काल (వర్్ మాన్ కాల్)వర్్ మాన కాలము.

ముిందుగా మనిం వరతమాన కాలనిి గురిించి నేర్చుకుింద్వము.

వరతమాన కాలనిి మరల ప్రధ్యనింగా 3 రకములుగా విభజిించడిం జరిగ్వింది.(కొనిి పుసతకాలలో सोंभाव्य

36
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
वतणमान कालసింభావ్య వరతమాన్ కాల్ , पूर्ण वत्तणमान काल పూర్ా వరతమాన్ కాల్ లింటి కాలలు ఇచాుర్చ. అవి
చూసి మీర్చ తికమక ప్డవలసిన ప్నిలేదు.వ్యటిని మనిం వేర్చ పేరాతో చెపుపకుింట్లిం భూత కాలిం అలనే భవిషయత్
కాలిం పాఠాలలో.)
అవి:-
सामान्य वत्तणमान काल సమానయ వరతమాన్ కాల్
अपूर्ण वतणमानकाल అపూర్ా వరతమాన్ కాల్
सोंद्वदग्ध वतणमानकाल సిందిఘ్ను వరతమాన్ కాల్
ఈ పాఠిం లో మనిం సమానయ వరతమాన కాలిం గురిించి నేర్చుకుింద్వము.
సమానయ వరతమాన కాలము ప్రతిరోజూ,అలవ్యట్టగా జర్చగుతుని ప్నులగురిించి మరియూ అతి కొదిు సమయింలోనే
చేయబోతుని విషయాలను వివరిించడానికి, ఉప్యోగప్డుతుింది.
ఉద్వ:-
నేను రోజూ స్తుల్ కి వళతను.
నేను పుసతకాలు ఎకుువగా చదువుతను. మొదలుగునవి.
సమానయ వరతమాన కాలిం లో క్రియాధ్యతువు కు ता/ते/ती లను జోడిసతము.
కరత పుింలిింగ ఏకవచనిం అయితే క్రియకు ता జోడిించాలి.
కరత పుింలిింగ బహువచనిం అయితే క్రియకు ते జోడిించాలి.
కరత స్త్రీలిింగ ఏకవచన / బహువచనాలకు క్రియకు ती జోడిించాలి.
వ్యకయిం చివరిలో వరతమాన సహాయక క్రియలు అయిన हूाँ / हो / है / हैं లు జోడిించాలి.నకారాతమక వ్ాకాయలకు
చివర్ हूाँ / हो / है / हैं లు జోడిించవలసిన అవసరిం లేదు.
వరతమాన కాలిక
సహాయక
కరత(subject) పుిం లిింగిం స్త్రీ.లింగిం
క్రియ(Present
Helping verb)

నేను వళాతను. मैंమై जाताజాత जातीజాతీ हूाँ హు

నీవు వళాతవు. तुमతుిం जातेజాతే जाती జాతీ होహో

నీవు వళాతవు. तूతూ जाताజాత जाती జాతీ

है హై
అతడు వళాతడు. वहవహ్ जाताజాత

37
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 ఇతడు వళాతడు. यहయహ్ जाताజాత

రాిం వళాతడు. रामరాిం जाताజాత

ఆమె వళ్ళతింది. वहవహ్ जाती జాతీ

ఈమె వళ్ళతింది. यहయహ్ जाती జాతీ

సీత వళ్ళతింది. सीताసీత जाती జాతీ

తమర్చ వళాతర్చ. आपఆప్ जातेజాత जाती జాతీ

వ్యర్చ వళాతర్చ. वेవే जातेజాత जाती జాతీ

వీర్చ వళాతర్చ. येయే जातेజాత जाती జాతీ हैं హైోఁ

మేము వళాతము. हमహిం जातेజాత जाती జాతీ

విద్వయర్చథలు వళాతర్చ. छात्रఛాత్ర్/ छात्राएं जातेజాత जाती జాతీ

मैं कॉलेज नहीों जाता हूाँ | तुम क्या करते हो?

మైోఁ కాలేజ్ నహీోఁ జాత హోఁ| తుిం కాయ కర్చత హో?
నేను కాలేజీ కి వళును. మీర్చ ఏమి చేసతర్చ?
तुम कॉलेज नहीों जाते हो| तुम कहााँ रहते हो?
తుమ్ కాలేజ్ నహీోఁ జాతే హో| తుమ్ కహాోఁ రహతే హో?
నువుా కాలేజీ కి వళువు. నీవు ఎకుడ ఉింట్లవు?

वह कॉलेज नहीों जाता है | मैं दू रदशणन दे खता हूाँ |

వహ్ కాలేజ్ నహీోఁ జాత హై| మైోఁ దూరదరశన్ దేఖత హోఁ|

అతడు కాలేజీ కి వళుడు. నేను దూరదరశన్ చూసతను.

क्या तुम कॉलेज जाते हो? सीता, तुम क्या करती हो?
కాయ తుిం కాలేజ్ జాతే హో? సీత, తుిం కాయ కరీత హో?
నువుా కాలేజీ కి వళాతవ్య? సీత, నీవు ఏమి చేసతవు?

सोंदीप कहााँ जाता है ? मैं द्वहोंदी पढ़ती हूाँ |

సిందీప్ కహాోఁ జాత హై? మైోఁ హిందీ ప్ఢ్తత హోఁ|
సిందీప్ ఎకుడికి వళాతడు? నేను హిందీ చదువుతను.

38
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
आप क्या खाते हैं ? అతడు వ్యరాతప్త్రిక చదవడు.
ఆప్ కాయ ఖ్నతే హైోఁ? वे शहर नहीों आते हैं |
తమర్చ ఏమి తిింట్లర్చ? వే షహర్ నహీోఁ ఆతే హైోఁ
हम आम खाते हैं | వ్యర్చ నగరానికి రార్చ.
హమ్ ఆమ్ ఖ్నతే హైోఁ| तुम आज नहीों द्वलखती हो|
మేము మామిడి ప్ిండు తిింట్లము. తుమ్ ఆజ్ నహీోఁ లిఖ్తత హో
राहुल मैदान मैं खेलता है | మీర్చ ఈ రోజు రాయర్చ.
రాహుల్ మైద్వన్ మేోఁ ఖేలత హై मैं दू ध नहीों पीता|
రాహుల్ మైద్వనిం లో ఆడతడు. మై దూధ్ నహీోఁ పీత
वे बाजार जाते हैं | నేను పాలు త్రాగను.
వే బాజార్ జాతే హైోఁ वे इडली नहीों खाते|
వ్యర్చ బజార్ కి వళాతర్చ. వే ఇడిా నహీోఁ ఖ్నతే
आप क्या काम करते हैं? వ్యర్చ ఇడిా తినర్చ.
ఆప్ కాయ కామ్ కర్చత హైోఁ? मााँ खाना बनाती है |
తమర్చ ఏ ప్ని చేసతర్చ? మాోఁ ఖ్ననా బనాతీ హై
तुम स्कूल जाते हो क्या? అమమ వింట చేసుతింది.
తుమ్ స్తుల్ జాతే హో కాయ? मैं चावल खाता हूाँ |
నీవు స్తుల్ కి వళాతవ్య? మైోఁ చావల్ ఖ్నత హోఁ
क्या सरला गाती है ? నేను అనిిం తిింట్లను.
కాయ సరళ గాతీ హై?
द्वकसान खेतोों में काम करते हैं |
సరళ పాడుతుింద్వ?
కిసన్ ఖేతోోఁ మేోఁ కామ్ కర్చత హైోఁ
क्या तुम दू रदशणन दे खते हो?
రైతులు పలలలో ప్నిచేసతర్చ.
కాయ తుమ్ దూరదరశన్ దేఖేత హో?
हम पाठ रटते हैं |
నీవు దూరదరశన్ చూసతవ్య?
హమ్ పాఠ్ రటేత హైోఁ
नहीों, मैं दू रदशणन नहीों दे खता|
మేము పాఠిం బట్టస ప్డతము.
నహీోఁ మైోఁ దూరదరశన్ నహీోఁ దేఖ్నత
धोबी कपड़े धोता है |
లేదు,నేను దూరదరశన్ చూడడిం లేదు.
ధోబీ కప్డే ధోత హై
वह अख़बार नहीों पढ़ता|
చాకలి వ్యడు బటసలు ఉతుకుతడు.
వహ్ అఖ్నబర్ నహీోఁ ప్ఢాత హై
39
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
क्या वह कॉिी पीता है ? కాయ ఆప్ యాత్ర ప్ర్ జానా ప్సింద్ కర్చత హైోఁ
కాయ వహ్ కాఫీ పీత హై? తమకు యాత్రకు వళుడిం ఇషసమేనా?
అతడు కాఫీ త్రాగుతడా? यात्रा से द्वशक्षा(ज्ञान) द्वमलती है |
नहीों, वह कॉिी नहीों पीता| యాత్ర సే శిక్షా(జాఞన్) మిలీత హై|
నహీోఁ, వహ్ కాఫీ నహీోఁ పీత లేదు, యాత్ర వలా జాఞనిం లభిసుతింది.
అతడు కాఫీ త్రాగడు. मैं वहााँ नौकरी करता हूाँ |
क्या बस समय पर आती है ? మైోఁ వహాోఁ నౌకరీ కరాత హోఁ
కాయ బస్ సమయ్ ప్ర్ ఆతీ హై? నేను అకుడ ఉద్యయగిం చేసతను.
బస్ సమయానికి వసుతింద్వ? नया चप्पल भी बनाता हूाँ |
यह सड़क कहााँ जाती है ? నయా చప్పల్ భీ బనాత హోఁ
యహ్ సడక్ట్ కహాోఁ జాతీ హై? కొతత చెపుపలు కూడా కుడతను.
ఈ రోడ్ ఎకుడికి వళ్ళతింది? रद्वववार वहााँ बहुत भीड़ रहती है |
आप द्वकराया द्वकतना लेते हैं ? రవివ్యర్ వహాోఁ బహుత్ భీడ్ రహతీ హై.
ఆప్ కిరాయ కితి లేతే హైోఁ?
ఆదివ్యరిం అకుడ చాల రదీుగా ఉింట్టింది.
తమర్చ ఎింత కిరాయి తీసుకుింట్లర్చ?
यह रास्ता कहााँ जाता है ?
क्या, तुम स्कूल पैदल जाते हो?
యహ్ రాసత కహాోఁ జాత హై?
కాయ, తుమ్ స్తుల్ పైదల్ జాతే హో?
ఈ ద్వరి ఎకుడికి వళ్ళతింది.
నీవు స్తుల్ కి నడచి వళాతవ్య?
द्वबना द्वमलावट तेल द्वमलता है क्या?
क्या, आप अाँधेरे से डरते हैं ?
బినా మిలవట్ తేలిమలత హై కాయ?
కాయ, ఆప్ అింధేర్చ సే డర్చత హైోఁ?
కలీత లేని నూన్ దర్చకుతుింద్వ?
మీర్చ చీకటికి బయప్డతరా?
यहााँ लोग एक ही भाषा बोलते हैं |
मुझे अकेले जाने में डर लगता है |
యహాోఁ లోగ్ ఏక్ట్ హీ భాష బోలేత హైోఁ.
ముజేా అకేలే జానే మేోఁ డర్ లగత హై
ఇకుడి ప్రజలు ఒకే భాష మాట్లాడుతర్చ.
నాకు ఒింటరిగా వళాులింటే భయింవేసుతింది.
यहााँ अच्छी चीजें द्वमलती है क्या?
इस प्रकार बात करना आपको शोभा नहीों
दे ता| యహాోఁ అచీీ చీజేోఁ మిలీత హైోఁ కాయ?

ఇస్ ప్రకార్ బాత్ కరాి ఆపోు శోభా నహీోఁ దేత ఇకుడ మించి వసుతవులు దర్చకుతయా?

ఈ విధ్ింగా మాట్లాడడిం మీకు సబబు కాదు. बार -बार इधर ही खाने का मन करता है |

क्या, आप यात्रा पर जाना पसन्द करते हैं ? బార్-బార్ ఇధ్ర్ హీ ఖ్ననే కా మన్ కరాత హై.

40
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
మళ్ళు మళ్ళు ఇకుడే తినాలనిపిసుతింది. वह बात मैं नहीों मानूाँगा|
चावल फीका रहता है | వహ్ బాత్ మైోఁ నహీోఁ మానూింగా
చావల్ ఫీకా రహత హై ఆ మాట నేను ఒపుపకోను.
అనిిం చప్పగా వుింట్టింది. हमारा कोंप्यूटर काम नहीों करता है |
पोस्ट कब द्वनकालते है ? హమారా కింపూయటర్ కామ్ నహీోఁకరాత హై.
పోస్స కబ్ నికాలేత హైోఁ?
పోస్స ఎపుపడు తీసతర్చ?
मुोंबई को एक ही गाडी जाती है क्या?
ముింబై కో ఏక్ట్ హీ గాడీ జాతీ హై కాయ?
ముింబైకి ఒకే బిండి వళ్ళతింద్వ?
खाना गाडी में ही द्वमलता है |
ఖ్ననా గాడీ మేోఁ హీ మిలత హై
భోజనిం బిండిలోనే దర్చకుతుింది.
आप कौन सा खेल खेलते हैं ?
అప్ కౌన్ స ఖేల్ ఖేలేత హైోఁ?
మీర్చ ఏ ఆట ఆడతర్చ?
वे लोग कबड्डी अच्छा खेलते हैं |
వే లోగ్ కబడీి అచాీ ఖేలేత హైోఁ
వ్యరిందరూ కబడీి బాగా ఆడతర్చ.
तुम लोग वहााँ कौन कौन सा खेल खेलते हैं ?
తుిం లోగ్ వహాోఁ కౌన్ స ఖేల్ ఖేలేత హైోఁ?
మీరిందరూ అకుడ ఏ ఏ ఆటలు ఆడతర్చ?
क्तखलाद्वड़योों का स्वास्थ्य अच्छा रहता है |
ఖిలడియోోఁ కా సాస్థ అచాీ రహత హై.
ఆటగాళు ఆరోగయిం బాగుింట్టింది.
वहााँ ताजा रोद्वटयाों बेचते हैं |
వహాోఁ తజా రోటియాోఁ బ్జచేత హైోఁ
అకుడ తజా రొటెసలు అముమతర్చ.

41
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 ता / ते / ती + था / थे / थी (గతింలో అలవ్ాటుగా చేసన
ి పనులు)

సమానయ వరతమాన కాల వ్యకయింలో వ్యకయిం చివర ఉిండే వరతమాన కాలిక సహాయక క్రియలు అయిన हूाँ /हो/है /हैं
సథనిం లో భూతకాలిక సహాయక క్రియలు అయిన था / थे / थी లను ఉించి నటెలసతే గతింలో అలవ్యట్టగా /
నిరింతరింగా ఒక ప్ని జరిగేది అనే అరథిం వసుతింది.
నేను ఇింతకు ముిందు వ్యయపారిం చేసుతిండేవ్యడిని. హమారా లడాు అచాీ ప్డాత థా.
मैं इसके पहले व्यापार करता था| ఆమె చాల మిందులు వేసుకునేది.
మైోఁ ఇసేు ప్హలే వ్యయపార్ కరాత థా. वह बहुत दवाईयाों लेती थी|
నేను పగత్రాగే వ్యడిని. వహ్ బహుత్ దవ్యయియాోఁ లేతీ థీ.
मैं धूम्रपान करता था| మీర్చ ఇింతకూ ముిందు బాగా మాట్లాడేవ్యర్చ.
మైోఁ ధూమ్రపాన్ కరాత థా. आप इसके पहले \अच्छा बोलते थे|
నేను తరచూ పార్ు కి వళ్ళతిండే వ్యడిని. ఆప్ ఇసేు ప్హలే అచాీ బాత్ కర్చత థే.
मैं अक्सर/हमेशा पाकण जाता था| ఆమె చాల సిగుగప్డేది.
మైోఁ అకసర్/హమేష్ట్ర పార్ు జాత థా. वह बहुत शमाण ती थी|
ఆమె సినిమాలు ఎకుువగా చూసుతిండేది. వహ్ బహుత్ షరామతీ థీ.
वह द्वसनेमा ज्यादा दे खती थी| వ్యర్చ బాగా సింపాదిించేవ్యర్చ.
వహ్ సినేమా జాయద్వ దేఖ్తత థీ. वे अच्छा कमाते थे|
అతడు ఆమెను ప్రేమిించేవ్యడు. వే అచాీ కమాతే థే.
वह उसे प्यार करता था| మా తముమడు కళుజోడు పెట్టసకునే వ్యడు.
వహ్ ఉసే పాయర్ కరాత థా. हमारा भाई चश्मा / ऐनक लगाता था|
మా ఏరియా లో కరెింట్ట పోతుిండేది. హమారా భాయి చషమ/ఏనక్త లగాతా థా.
हमारे एररया में द्वबजली जाती थी| నేను ఫోన్ ఎకుువగా వ్యడేవ్యడిని.
హమర్చ ఏరియా మేోఁ బిజీా జాతీ థీ. मैं िोन ज्यादा इस्तेमाल करता था|
వ్యర్చ మా ఇింటికి వచేువ్యర్చ. మైోఁ ఫోన్ జాయద్వ ఇసేతమాల్ కరాత థా.
वे हमारे घर आते थे| మా అబాబయి వ్యరి స్తుల్ లో చదివేవ్యడు.
వే హమార్చ ఘర్ ఆతే థే. हमारा लड़का उनकी स्कूल में पढता था|
మా అబాబయి బాగా చదివేవ్యడు. హమారా లడాు ఉనీు స్తుల్ మేోఁ ప్డాత థా.
हमारा लड़का अच्छा पढता था| నేను అతనికి చెపేపవ్యడిని, ఇపుపడు చెప్పటేాదు.

42
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
मैं उसको बोलता था, अब नहीों बोल रहा हूाँ |
మైోఁ ఉసోు బోలత థా, అబ్ నహీోఁ బోల్ రహా హుోఁ.
అతడు మా మాట వినేవ్యడు, ఇపుపడు వినడిం లేదు.
वह हमारी बात सुनता था, अब नहीों सुनता|
వహ్ హమారీ బాత్ సునాత థా, అబ్ నహీోఁ సునాత హై.
మా నాయనమమ మాకు కథలు వినిపిించేది.
हमारी दादी हमें कहाद्वनयाों सुनाती थी|
హమారీ ద్వదీ హమేోఁ కహానియాోఁ సునాతీ థీ.
అతడు మా మీద ఫిరాయదులు చేసేవ్యడు.
वह हम पर द्वशकायत करता था|
వహ్ హమ్ ప్ర్ షికాయత్ కరాత థా|

तात्काद्वलक वतणमान काल(తాతాాలక్త వర్్ మాన్ కాల్)

తతులిక వరతమాన కాలము.

తతులిక వరతమానకాలము లో మన కళుముిందు జర్చగుతుని , మనకు వినబడుతుని ,మనిం
మాట్లాడుకుింట్టనిపుపడు ఆ సిందరబములో జర్చగుతుని విషయాలగురిించి చరిుసతము,అలగే గతిం లో ప్రారింభిం
అయియ ఇప్పటికి కూడా కొనసగుతూ ఉని ప్నులను గురిించి చెప్పడానికి, భవిషయత్ లో జరగబోతుని విషయాలను
చెప్పడానికి ఉప్యోగ్వసతము.
వ్యకయ నిరామణిం సమానయ వరతమాన కాలింలో వలె ఉింట్టింది, కాకపతే ता / ते / ती సథనిం లో रहा / रहे / रही
లు జోడిించవలసి ఉింట్టింది.
ఉద్వ:-
మీర్చ ఏమి చేస్తత ఉనాిర్చ? वह यहााँ आ रही है |
तुम क्या कर रहे हो? వహ్ యహాోఁ ఆ రహీ హై.
తుిం కాయ కర్ రహే హో? అట్ట చూడు ,వ్యర్చ మనలిి పిలుస్తత ఉనాిర్చ.
నేను వ్రాస్తత ఉనాిను. उधर दे खो ,वे हमको / हमें बुला रहे हैं |
मैं द्वलख रहा हूाँ | ఉధ్ర్ దేఖో,వే హమే బుల రహే హైోఁ.
మైోఁ లిఖ్ రహా హుోఁ నేను రెిండు గింటల నుిండి వ్రాస్తత ఉనాిను.
అతడు క్రికట్ ఆడుతూ వునాిడు. मैं दो घोंटोों से द्वलख रहा हूाँ |
वह द्विकेट खेल रहा है | మైోఁ డో గింట్లోఁ సే లిఖ్ రహా హుోఁ.
వహ్ క్రికట్ ఖేల్ రహా హై.
ఆమె ఇకుడికి వస్తత ఉింది.

मैं रहा/रही+ हूाँ / స్తత ఉనాిను.

క్రియా ధ్యతువు
वह है స్తత ఉనాిడు ,ఉనిది.

43
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 यह कर / द्वलख / पढ़ / స్తత ఉనాిడు ,ఉనిది
दे / ले / जा / पी /
तू స్తత ఉనాివు
खा

तुम స్తత ఉనాిర్చ / స్తత ఉనాివు.

క్రియా ధ్యతువు
हम స్తత ఉనాిము.
कर / द्वलख / पढ़ / रहे / रही + हो
आप స్తత ఉనాిర్చ.
दे / ले / जा / पी / /हैं
वे స్తత ఉనాిర్చ.
खा
ये స్తత ఉనాిర్చ.

నేను ఇింటి నుిండి వస్తత ఉనాిను. వ్యర్చ ఆ శబాులు విని భయప్డుతూ ఉనాిర్చ.
मैं घर से आ रहा हूाँ | वे उन ध्वद्वनयोों को सुनकर डर रहे हैं |
మైోఁ ఘర్ సే ఆ రహా హోఁ| వే ఉన్ ధ్ానియోోఁ కో సున్ కర్ డర్ రహే హైోఁ|
మా నాయనమమ మాకు కథలు చెబుతూ ఉింది. వ్యర్చ మా యొకు జోకు విింటూ ఉనాిర్చ.
हमारी दादी हमें कहाद्वनयााँ सूना रही है | वे हमारे मजाक सुन रहे हैं |
హమారీ ద్వదీ హమేోఁ కహానియాోఁ సునా రహీ హై| వే హమార్చ మజాక్ట్ సున్ రహే హైోఁ|
వ్యర్చ ట్టవీ చూస్తత ఉనాిర్చ. తమర్చ దేనిని చూస్తత ఉనాిర్చ?
वे टीवी दे ख रहे हैं | आप द्वकसको दे ख रहे हैं ?
వే ట్టవీ దేఖ్ రహే హైోఁ| ఆప్ కిసోు దేఖ్ రహే హైోఁ?
ఆమె మారెుట్ లో కూరగాయలు అముమతూ ఉింది. తమర్చ గోడపైకి ఎిందుకు ఎకుుతూ ఉనాిర్చ?

वह बाजार में सक्तियाों बेच रही है | आप दीवार पर क्योों चढ़ रहे हैं ?

వహ్ బజార్ మేోఁ సబిజయాోఁ బేచ్ రహీ హై|
తమర్చ ఎిందుకు అల చేస్తత ఉనాిర్చ?
आप वैसे क्योों कर रहे हैं ?
ఆప్ వైసే కూయోఁ కర్ రహే హైోఁ?
వ్యర్చ చెట్టస నీడలో ఆడుకుింటూ ఉనాిర్చ.
ఆప్ దీవ్యర్ ప్ర్ కూయోఁ చడ్ రహే హైోఁ?
అతడు ఉద్యయగిం దరకలేదని బాధ్ప్డుతూ ఉనాిడు.
वह नौकरी न द्वमलने से परे शान हो रहा है |
వహ్ నౌక్రీ న మిలేి సే ప్ర్చష్ట్రన్ హో రహా హై|
అతడు గ్రుడిి వ్యడిల ఎిందుకు నటిస్తత ఉనాిడు?

वे पेड़ की छाया में खेल रहे हैं । वह अोंधे की तरह क्योों नाटक कर रहा है ?
వే పేడ్ కీ ఛాయా మేోఁ ఖేల్ రహే హైోఁ| వహ్ అింధే కీ తరహ్ కూయోఁ నాటక్ట్ కర్ రహా హై?

44
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
మా తలిా పెర్చగు నుిండి వని తీస్తత ఉింది.
हमारी मााँ दही से मक्खन द्वनकाल रही है |
హమారీ మాోఁ దహీ సే మఖఖన్ నికాల్ రహీ హై|
వ్యరిదురూ దేనికోసిం పోట్లాడుకుింటూ వునాిర్చ?
वे दोनोों द्वकस केद्वलए लड़ रहे हैं ?
వే ద్యనోోఁ కిసేు లియే లడ్ రహే హైోఁ?
అతడు ఏమీ తినకుిండా బయటికి వళ్ళతనాిడు.
वह द्वबना कुछ खाए बाहर जा रहा है |
వహ్ బినా కుఛ్ ఖ్నయే బాహర్ జా రహా హై|
పిలాలు నిశబుిం గా కూర్చుని పాఠిం విింటూ ఉనాిర్చ.
बच्चे चुपचाप बैठकर पाठ सुन रहे हैं |
బచేు చుప్ చాప్ బైఠుర్ పాఠ్ సున్ రహే హైోఁ|
మీర్చ దేని గురిింఛి ఆలోచిస్తత ఉనాిర్చ?
आप द्वकस के बारे में सोच रहे हैं ?
ఆప్ కిస్ కే బార్చ మేోఁ సోచ్ రహే హైోఁ?
నేను స్తుల్ కి వళ్ళుతూ ఉనాిను.
मैं स्कूल जा रहा हूाँ ।
మైోఁ స్తుల్ జా రహా హోఁ|
నేను నీర్చ త్రాగుతూ ఉనాిను.
मैं पानी पी रहा हूाँ | మైోఁ పానీ పీ రహా హోఁ|
చూడు, క్రిషా ఫుట్ పాత్ పై నడుస్తత ఉనాిడు.
दे खो कृष्णा फुटपाथ पर चल रहा है ।
దేఖో కృషా ఫూట్లపత్ ప్ర్ చల్ రహా హై|
బాలికలు మైద్వనములో ఆడుతూ ఉనాిర్చ.
लड़द्वकयाों मैदान में खेल रही हैं |
లడిుయాోఁ మైద్వన్ మేోఁ ఖేల్ రహీ హైోఁ|
వ్యర్చ ర్చపు హైదరాబాద్ వళుటేాదు.
वे कल हैदराबाद नहीों जा रहे |
వే కల్ హైదరాబాద్ నహీోఁ జా రహే|
విను రమేష్ గటిసగా మాట్లాడుతునాిడు.
सुनो, रमेश जोर से बात कर रहा है ।
సునో, రమేష్ జోర్ సే బాత్ కర్ రహా హై|
చూడు, నేను వ్యహనము నడుపుతునాిను.
दे खो, मैं गाड़ी चला रहा हूाँ ।
దేఖో, మైోఁ గాడీ చల రహా హోఁ|
ఈ రోజు మేము స్తుల్ కి వళుడింలేదు
आज हम स्कूल नहीों जा रहे |
ఆజ్ హమ్ స్తుల్ నహీోఁ జా రహే|
ఈ సమయింలో అతను ఏమిచేసుతనాిడు?
वह इस समय में क्या कर रहा है ?
వహ్ ఇస్ సమయ్ మేోఁ కాయ కర్ రహా హై?
మేము హిందీ నేర్చుకొనుచూ ఉనాిము.
हम द्वहोंदी सीख रहे हैं |
హమ్ హిందీ సీఖ్ రహే హైోఁ|
వినిండి,ఎవరో అర్చస్తత ఉనాిర్చ.
सुद्वनए, कोई द्वचल्ला रहे हैं |
సునియే, కోయి చిలా రహే హైోఁ|
మా తిండ్రి మాకు ఏవో తెస్తత వునాిర్చ.
हमारे द्वपताजी हमारे द्वलए कुछ ला रहे हैं |
హమార్చ పితజీ హమార్చ లియే కుఛ్ ల రహే హైోఁ|
మా మావయయ ర్చపు చెన్లి వళ్ళతూ వునాిర్చ.
मेरे मामाजी कल चेन्नई जा रहे हैं ।
మేర్చ మామాజీ కల్ చెన్లి జా రహే హైోఁ|
ఆమె వచేు న్ల పెళ్లా చేసుకోబోతుింది.
वह अगले महीने शादी करने जा रही है |
వహ్ అగేా మహీనే ష్ట్రదీ కర్చి జా రహీ

45
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 रहा/रहे/रही + था/थे/थी (గతింలో ఒక పని చేస్ త ఉనానను)

తతులిక వరతమాన కాలింలో వలె వ్యకయిం మొతతిం వ్రాసి చివరిలో వరతమాన కాలిక సహాయక క్రియలు అయిన हूाँ /
हो / है / हैं కి బదులు భూతకాలిక సహాయక క్రియలు అయిన था / थे / थी లు జోడిించినటెలసతే, గతిం లో ఒకానొక
సమయానికి ఒక ప్ని జర్చగుతూ ఉనిది అనే అరాథనిి ఇవావచుు.
నేను వ్రాస్తత ఉనాిను. అతడు నిని ఈ సమయానికి సినిం చేస్తత
मैं द्वलख रहा था| ఉనాిడు.
మైోఁ లిఖ్ రహా థా. वह कल इस समय पर नहा रहा था|
నేను ప్రిగెడుతూ ఉనాిను. వహ్ కల్ ఇస్ సమయ్ ప్ర్ నహా రహా థా.
मैं भाग/दौड़ रहा था| कल इस समय पर बहुत हवा चल रही थी|
మైోఁ భాగ్/దౌడ్ రహా థా. కల్ ఇస్ సమయ్ ప్ర్ బహుత్ హవ్య చల్ రహీ థీ.
ఆమె తిింటూ ఉింది. ఆమె నిని ఈ సమయానికి బటసలు కుడుతూ ఉింది.
वह खा रही थी| वह कल इस समय पर कपडे सी रही थी|
వహ్ ఖ్న రహీ థీ. వహ్ కల్ ఇస్ సమయ్ ప్ర్ కప్డే సీ రహీ థీ.
వ్యర్చ మాట్లాడుకుింటూ ఉనాిర్చ. మీర్చ నాని రోజింత ఇలుా శుభ్రిం చేస్తత ఉనాిరా?

वे बात कर रहे थे| क्या आप और द्वपताजी द्वदन भर घर साि कर

रहे थे?
వే బాత్ కర్ రహే థే.
కాయ ఆప్ ఔర్ పితజీ దిన్ భర్ ఘర్ సఫ్ కర్ రహే థే?
कल दोपहर तीन बजे आप क्या कर रहे थे?
రాత్రింత బాబు ఏడుస్తత ఉనాిడు ఆమె
కల్ ద్యప్హర్ తీన్ బజే ఆప్ కాయ కర్ రహే థే?
ఊర్చకోబ్జడుతూ ఉింది.
నిని రాత్రి నేను నిద్రిస్తత ఉనిపుపడు అతడు ట్టవీ
रात भर बच्चा रो रहा था और वह चुप करा
చూస్తత ఉనాిడు..
रही थी|
మీర్చ తిింటూ ఉనిపుపడు వ్యర్చ ఏమి చేస్తత
రాత్ భర్ బచాు రో రహా థా ఔర్ వహ్ చుప్ కరా రహీ
ఉనాిర్చ?
థీ.
మొని మధ్యయహిిం మూడునిరకు మీర్చ అతనికి
నిని పిలాలు గోల చేస్తత ఉనాిర్చ ఆమె వ్యరిని
పాఠిం బోధిస్తత ఉనాిర్చ.
తిడుతూ ఉింది.
परसोों दोपहर साढ़े तीन बजे आप उसे पाठ
कल बच्चे शोर मचा/कर रहे थे वह उन्हें
पढ़ा रहे थे|
डाों टती रही|
ప్రోసోఁ ద్యప్హర్ సఢే తీన్ బజే ఆప్ ఉసే పాఠ్ ప్ఢా
రహే థే.
46
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
కల్ బచేు షోర్ మచా/కర్ రహే థే వహ్ ఉనేాోఁ డాింట్టత
రహీ
మీర్చ వచేు ముిందు నేను ప్ళ్ళు తిింటూ ఉనాిను.
आपके आने से पहले मैं फल खा रहा था|
ఆపేు ఆనే సే ప్హలే మైోఁ ఫల్ ఖ్న రహా థా.
అలనే గతింలో రెిండు ప్నులు ఒకేసరి జర్చగుతూ
ఉనాియి అని తెలియజేయడానికి కూడా ఈ रहा /
रहे / रही + था / थे / थी వ్యకయ నిరామణిం
ఉప్యోగప్డుతుింది.అయితే వ్యకాయనికి
जब=ఎపుపడైతే तब= అపుుడు అనే ప్ద్వలను
జోడిించాలి.
ఉద్వ:-
నేను ఫుట్ పాత్ పై నడుస్తత ఉనిపుపడు అతడు బస్
లో వళ్ళతూ ఉిండి ఉనాిడు.
जब आप खा रहे थे तब वे क्या कर रहे थे?
నిని మధ్యయహిిం మూడు గింటలకి మీర్చ ఏమి చేస్తత
ఉనాిర్చ?
कल रात मैं जब सो रहा था तब वह टीवी दे ख
रहा था|
కల్ రాత్ మైోఁ జబ్ సో రహా థా తబ్ వహ్ ట్టవీ దేఖ్
రహా థా.
అతడు నిని చదువుకొింటూ ఉనిపుపడు నీవు
ఎిందుకు గోల చేస్తత ఉనాివు.
वह कल जब पढ़ रहा था तब तुम क्यूाँ शोर कर
रहे थे|
వహ్ కల్ జబ్ ప్ఢ్ రహా థా తబ్ తుమ్ కూయోఁ షోర్
కర్ రహే థే.
వ్యర్చ మాతో ఫోన్ లో మాట్లాడుతూ ఉనిపుపడు
వరషిం ప్డుతూ ఉింది.
जब वे हमसे फोन पर बात कर रहे थे तब
बाररश हो रही थी|

జబ్ఆప్ ఖ్న రహే థే తబ్ వే కాయ కర్ రహే థే. జబ్ వే హమేస ఫోన్ ప్ర్ బాత్ కర్ రహే థే తబ్

వ్యర్చ ఆడుతూ ఉనిపుపడు మేము చూస్తత ఉనాిము. బారిష్ హో రహీ థీ.

जब वे खेल रहे थे तब हम दे ख रहे थे| నిని ఈ సమయానికి గాలి బాగా వీస్తత ఉింది.

జబ్ వే ఖేల్ రహే థే తబ్ హమ్ దేఖ్ రహే థే. जब मैं फूट पाथ पर चल रहा था तब वह बस
में जा रहा था|
అతడు డాన్స చేస్తత ఉనిపుపడు ఆమె నవుాతూ
జబ్ మైోఁ ఫుట్ పాథ్స ప్ర్ చల్ రహా థా తబ్ వహ్ బస్
ఉింది.
మేోఁ జా రహా థా.
जब वह डाों स कर रहा था तब वह हों स रही थी|
జబ్ వహ్ డాన్స కర్ రహే థా తబ్ వహ్ హన్స రహీ
థీ.

सोंद्वदग्ध वतणमानकाल(సిందవగ్ద్ వర్్ మాన్ కాల్)సిందవగధ వర్్ మాన కాలము.

ఒక ప్ని జర్చగుతుింది అని ఖశిుతింగా చెప్పకుిండా కొింత సిందిగిత ను వయకతప్రిచే సింధ్రబములో హిందీ లో ఈ
కాలమును ఉప్యోగ్వసతర్చ.

47
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఉద్వ:- అతను ఇకుడికి ప్రతి రోజూ వసుతిండవచుు. వ్యకయింలో అతను ఖశిుతింగా వసుతనాిడో లేద్య మనకు తెలీదు
మనిం అభిప్రాయప్డుతునాిిం అతను వస్తత ఉిండవచుునని.
వ్యకయనిరామణిం సమానయ వరతమాన కాలిం మరియూ తతులిక వరతమాన కాలలోా ఎల ఉింట్టింద్య అలనే ఉిండి
చివరిలో हूाँ / हो / है / हैं ల సథనింలో ఈ క్రిింది విధ్ింగా సహాయక క్రియలు జోడిించడిం జర్చగుతుింది.
मैं हूाँ गा(హింగా)(पु) / हूाँ गी(హోింగ్ల)(स्त्री)
तू,वह,यह,सोंज्ञा होगा(హోగా)(पुों) /होगी(హోగా)(स्त्री)
तुम होगे(హోగే)/होगी(హోగ్ల)
आप,वे,ये,सोंज्ञा होोंगे(హోింగే)(पुों)/होोंगी(హోింగ్ల)(स्त्री)
రోజూ లేద్వ నిరింతరింగా కొనసగుతుిండవచుు అనే సిందేహానిి వయకతిం చేయడానికి ता/ ते / ती తర్చవ్యత పైన
ఇవాబడిన हूों गा / हूाँ गी / होगे / होगी / होगा / होोंगे / होोंगी లు జోడినాులిస ఉింట్టింది.అలనే వ్యకయిం ముిందు
शायद కూడా జోడిించడిం వలన మరిింత సిందిగిత ను జోడిించవచుు.
वह यहााँ आता है | వ్యర్చ ప్రీక్ష బాగా వ్రాస్తత ఉిండవచుు.
వహ్ యహాోఁ ఆత హై| लद्वलता यहााँ रोज आती होगी|
అతను ఇకుడికి వసుతనాిడు. లలిత యహాోఁ రోజ్ ఆతీ హోగ్ల|
वह यहााँ आता होगा| లలిత ఇకుడికి రోజూ వసుతిండవచుు.
వహ్ యహాోఁ ఆత హోగా| मैं रोज जाता हूाँ गा|
అతడు ఇకుడకి వసుతిండవచుు. మైోఁ రోజ్ జాత హోఁగా|
वे उसे मारते होोंगे| నేను రోజూ వళ్ళుచుు.(పుర్చష లిింగిం)
వే ఉసే మార్చత హోింగే| मैं रोज जाती हूाँ गी|
వ్యర్చ అతనిని కొడుతుిండవచుు. మైోఁ రోజ్ జాతీ హోఁగ్ల|
सुरेश अपना घर जाता होगा| నేను రోజూ వళ్ళుచుు(స్త్రీ లిింగిం)
సుర్చష్ అపాి ఘర్ జాత హోగా| हम रोज जाते होोंगे(पु)
సుర్చష్ అతని ఇింటికి వళ్ళతిండవచుు. (ప్రతి రోజూ) हम रोज जाती होोंगी(स्त्री)|
वे परीक्षा अच्छी तरह द्वलखते होोंगे| హమ్ రోజ్ జాతే హోోఁగే(పు(
వే ప్రీక్ష అచీీ తరహ్ లిఖేత హోింగే| హమ్ రోజ్ జాతీ హోోఁగ్ల(స్త్రీ)|
వ్యర్చ ప్రీక్ష బాగా వ్రాసుతిండవచుు. మేము రోజూ వళ్ళతిండవచుు.
वे परीक्षा अच्छी तरह द्वलख रहे होोंगे| तुम जाते होगे(पु)
వే ప్రీక్ష అచీీ తరహ్ లిఖ్ రహే హోింగే| తుమ్ జాతే హోగే(పు),
48
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
तुम जाती होगी(स्त्री) लड़का हरद्वदन पढ़ता होगा|
తుమ్ జాతీ హోగ్ల(స్త్రీ). లడాు హరిున్ ప్ఢాత హోగా|
आप जाते होोंगे(पु) బాలుడు ప్రతిరోజూ చదువుతుిండవచుు.
ఆప్ జాతే హోోఁగే(పు) मााँ रोटी बनाती होगी|
మీర్చ వళ్ళతుిండవచుు మాోఁ రోటి బనాతీ హోగ్ల|
आप जाती होोंगी(स्त्री) అమమ రోట్ట విండుతుిండవచుు

ఆప్ జాతీ హోోఁగ్ల(స్త్రీ) आप शारुख ख़ान को जानते होोंगे|

.తమర్చ వళ్ళతుిండవచుు. ఆప్ ష్ట్రర్చక్ట్ ఖ్నన్ కో జానేత హోింగే|

वह जाता होगा| తమరికి ష్ట్రర్చక్ట్ ఖ్నన్ తెలిసి ఉిండవచుు.

వహ్ జాత హోగా| सद्ववता पत्र द्वलखती होगी|

అతను వళ్ళతూ ఉిండవచుు. సవిత ప్త్ర్ లిఖ్తత హోగ్ల|

वह जाती होगी సవిత ఉతతరిం వ్రాస్తత ఉిండవచుు.

వహ్ జాతీ హోగ్ల बच्चे नाचते होोंगे|
ఆమె వళ్ళతుిండవచుు. బచేు నాచేత హోింగే|
वे जाते होोंगे(पु) పిలాలు నాటయిం చేస్తత ఉిండవచుు.
వే జాతే హోింగే(పు), टीना पढ़ती होगी|
वे जाती होोंगी(स्त्री) ట్టనా ప్ఢ్తత హోగ్ల|
వే జాతీ హోింగ్ల(స్త్రీ) ట్టనా చదువుతూ ఉిండవచుు.
వ్యర్చ వళ్ళతుిండవచుు.
ఒక ప్ని ప్రసుతతిం కొనసగుతూ ఉిండవచుు అనే సిందేహానిి వయకతిం చేయడానికి रहा / रहे / रही తర్చవ్యత పైన
ఇవాబడిన हूों गा / हूाँ गी / होगे / होगी / होगा / होोंगे / होोंगी లు జోడినాులిస ఉింట్టింది.
सुरेश अपना घर जा रहा होगा| రవి కితబ్ ప్ఢ్ రహా హోగా|
సుర్చష్ అపాి ఘర్ జా రహా హోగా| రవి పుసతకిం చదువుతూ ఉిండవచుు.
సుర్చష్ అతని ఇింటికి వళ్తత ఉిండవచుు. रे लगाड़ी आ रही होगी|
लड़का अब पढ़ रहा होगा| ర్చల్ గాడీ ఆ రహీ హోగ్ల|
లడాు అబ్ ప్ఢ్ రహా హోగా| రైలుబిండి వస్తత ఉిండవచుు.
బాలుడు ఇపుపడు చదువుతూ ఉిండవచుు. मेरे दोस्त बाज़ार से लौट रहे होोंगे|
रद्वव द्वकताब पढ रहा होगा| మేర్చ ద్యస్త బాజార్ సే లౌట్ రహే హోింగే|

49
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నా సేిహతులు బజార్ నుిండి తిరిగ్వవస్తత ఉిండవచుు.
हॅ री और जोसेफ द्विकेट खेल रहे होोंगे|
హరి ఔర్ జోసఫ్ క్రికట్ ఖేల్ రహే హోింగే|
హరి మరియు జోసఫ్ క్రికట్ ఆడుతూ ఉిండవచుు.
वह पॅररस में पयणटन कर रहा होगा|
వహ్ పారిస్ మేోఁ ప్రయటన్ కర్ రహా హై|
అతడు పారిస్ లో ప్రయటిస్తత ఉిండవచుు.
रमेश खेत में पानी डाल / लगा रहा होगा|
రమేష్ ఖేత్ మేోఁ పానీ డాల్/లగా రహా హోగా|
రమేష్ పలిం లో నీర్చ పెడుతూ ఉిండవచుు.
लद्वलता यहााँ आ रही होगी|
లలిత యహాోఁ ఆ రహీ హోగ్ల|
లలిత ఇకుడికి వస్తత ఉిండవచుు.

भद्ववष्यत काल(భవిష్యత్ కాల్)భవిష్యత్ కాలము

భవిషయత్ కాలము అనగా భవిషయత్ లో జరగబోవు విషయాల గురిించి చెపుపనది.

ఉద్వ:- రామ్ ర్చపు హైదరాబాద్ వళతడు.
భవిషయత్ కాలమును ౩ రకాలుగా విభజిించడిం జరిగ్వింది.
सामान्य भद्ववष्यत काल
सम्भाव्य भद्ववष्यत काल
हे तुहेतुमद् भद्ववष्यत काल
ఈ పాఠింలో మనిం సమానయ భవిషయత్ కాలము గురిించి చరిుద్వుిం.
सामान्य भद्ववष्यत काल(సమానయ భవిషయత్ కాల్)సమానయ భవిషయత్ కాలము
భవిషయత్ లో జరగబోవు విషయాలను సమానయ భవిషయత్ కాల్ లో చెపాతము.
ఉద్వ:- నేను సయింత్రిం ఇింటికి వసతను.
मैं शाम को घर आऊाँगा|(आ+ऊाँगा)
మై శాిం కో ఘర్ ఆఊింగా|
మేము ర్చపు వ్యరణాసి వళతము.
हम कल वारार्सी जाएों गे|(जा+एों गे)

50
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఆమె(వ్యర్చ) ర్చపు సభలో మాట్లాడుతర్చ.
वे कल सभा में बोलेंगी|(बोल+एों गी)
పైన చూసిన వ్యకాయలలో వలె
కరత Subject పుిం లిింగిం Masculine Gender స్త్రీ లిింగిం Feminine Gender
मैं ऊाँगा ऊाँगी
तुम ओगे ओगी
तू, वह, यह, एकवचन सोंज्ञा एगा एगी
आप, वे, ये, हम, बहुवचन सोंज्ञा एों गे एों गी

मैं द्विकेट खेलूोंगा| నేను పూజ చేయను.

మై క్రికట్ ఖేలుింగా| तुम पूजा नहीों करोगे|
నేను క్రికట్ ఆడుతను. తుమ్ పూజ నహీోఁ కరోగే|
तुम द्विकेट खेलोगे। మీర్చ పూజ చేయర్చ.
తుమ్ క్రికట్ ఖేలోగే| वे पूजा नहीों करें गे|
మీర్చ క్రికట్ ఆడుతర్చ. వే పూజ నహీోఁ కర్చోఁగే|
वे द्विकेट खेलेंगे| వ్యర్చ పూజ చేయర్చ.
వే క్రికట్ ఖేలెింగే| वह पूजा नहीों करे गा|
వ్యర్చ క్రికట్ ఆడుతర్చ. వహ్ పూజ నహీోఁ కర్చోఁగే
हम द्विकेट खेलेंगे। అతడు పూజ చేయడు.
హమ్ క్రికట్ ఖేలెింగే| वह पूजा नहीों करे गी|
మేము క్రికట్ ఆడుతము. వహ్ పూజ నహీోఁ కర్చగ్ల|
वह द्विकेट खेलेगा। ఆమె పూజ చేయదు.
వహ్ క్రికట్ ఖేలేగా| क्या मैं खाना बनाऊोंगा?
అతడు క్రికట్ ఆడుతడు. కాయ మై ఖ్ననా బనాఊోఁగా|
वह द्विकेट खेलेगी। నేను వింట చేసతనా?
వహ్ క్రికట్ ఖేలేగ్ల| क्या तुम खाना बनाओगे?
ఆమె క్రికట్ ఆడుతుింది. కాయ తుమ్ ఖ్ననా బనాఓగే?
मैं पूजा नहीों करू
ों गा| మీర్చ వింట చేసతరా?
మై పూజ నహీోఁ కరూోఁగా| क्या वे खाना बनाएाँ गे?
51
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
కాయ వే ఖ్ననా బనాఎింగే? वह द्विकेट कहााँ खेलेगा?
వ్యర్చ వింట చేసతరా? వహ్ క్రికట్ కహాోఁ ఖేలేగా?
क्या हम खाना बनायेंगे? అతడు క్రికట్ ఎకుడ ఆడుతడు?
కాయ హమ్ ఖ్ననా బనాఎింగే? वह द्विकेट कहााँ खेलेगी?
మనిం వింట చేసతమా? వహ్ క్రికట్ కహాోఁ ఖేలేగ్ల?
क्या वह खाना बनायेगा? ఆమె క్రికట్ ఎకుడ ఆడుతుింది?
కాయ వహ్ ఖ్ననా బనాయేగా? हम उसकी मदद क्योों नहीों करें गे?
అతడు వింట చేసతడా? హమ్ ఉసీు మదద్ కూయోఁ నహీోఁ కర్చింగే?
क्या वह खाना बनायेगी? మనిం అతనికి సహాయిం ఎిందుకు చేయము?
కాయ వహ్ ఖ్ననా బనాయేగ్ల? माला आज कपडे क्योों नहीों धोयेगी?
ఆమె వింట చేసుతింద్వ? మాల ఆజ్ కప్డే కూయోఁ నహీోఁ ద్యయేగ్ల?
क्या मैं घर का काम करू
ों गी? మాల ఎిందుకు ఈ రోజు బటసలు ఉతకదు?
కాయ మై ఘర్ కా కామ్ కరూింగ్ల? तुम कल कहााँ खेलोगे?
నేను ఇింటిప్ని చేసతనా? తుమ్ కల్ కహాోఁ ఖేలోగే?
क्या तुम कल द्विकेट खेलोगे ? నీవు ర్చపు ఎకుడ ఆడుతవు?
కాయ తుమ్ కల్ క్రికట్ ఖేలోగే? क्या तुम बहस करोगे?
నీవు ర్చపు క్రికట్ ఆడుతవ్య? కాయ తుమ్ బహస్ కరోగే?
तुम द्विकेट कब खेलोगे? నీవు వ్యదిసతవ్య?
తుమ్ క్రికట్ కబ్ ఖేలోగే? वह हमें धमकी क्योों दे गा?
నీవు క్రికట్ ఎపుపడు ఆడుతవు? వహ్ హమేోఁ ధ్ింకీ కూయోఁ దేగా?
तुम द्विकेट कहााँ खेलोगे? అతడు మనలిి ఎిందుకు బ్జదిరిసతడు.
తుమ్ క్రికట్ కహాోఁ ఖేలోగే? क्या आप उसे नहीों रोकेंगे?
నీవు క్రికట్ ఎకుడ ఆడుతవు? కాయ ఆప్ ఉసే నహీోఁ రోకేింగే?
वे द्विकेट कहााँ खेलेंगे? మీర్చ అతనిని ఆప్రా?
వే క్రికట్ కహాోఁ ఖేలేనేగ? हम आज क्या खायेंगे?
వ్యర్చ క్రికట్ ఎకుడ ఆడుతర్చ? హమ్ ఆజ్ కాయ ఖ్నయేోఁగే?
हम द्विकेट कहााँ खेलेंगे? మేము ఈ రోజు ఏమి తిింట్లము?
హమ్ క్రికట్ కహాోఁ ఖేలేనేగ? मैं एक पत्र द्वलखूाँगा।
మనిం క్రికట్ ఎకుడ ఆడుతము? మై ఏక్ట్ ప్త్ర్ లిఖూింగా|

52
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నేను ఉతతరిం వ్రాసతను. కాయ వే ఆమ్ ఖ్నయేోఁగే?
हम कल स्कूल जायेंगे। వ్యర్చ మామిడిప్ిండుా తిింట్లరా?
హమ్ కల్ స్తుల్ జాయేింగే| क्या तुम्हारे भाई कल नहीों आयेंगे?
మనిం ర్చపు స్తుల్ కి వళాతము. కాయ తుమాార్చ భాయి కల్ నహీోఁ అయేోఁగే?

तुम एक द्वकताब पढ़ोगे। మీ సోదర్చడు రారా ర్చపు?

తుమ్ ఏక్ట్ కితబ్ ప్ఢోగే| माररया कौन-सा गाना गायेगी?

నీవు ఒక పుసతకిం చదువుతవు. మారియ కౌన్ స గానా గాయేగ్ల?

మరియా ఏ పాట పాడుతుింది?
उसके द्वपता कल द्वदल्ली से आयेंगे।
ఉసేు పిత కల్ దిలీా సే ఆయేింగే| वह द्वकतने द्वकताबें खरीदे गा?
వహ్ కితీి కితబేోఁ ఖరీదేగా?
అతని తిండ్రి ర్చపు ఢిలీా నుిండి వసతర్చ.
అతడు ఎనిి పుసతకాలు కొింట్లడు?
ये लड़के सोमवार को फुटबॉल का मैच खेलेंगे
యే లడేు సోమవ్యర్ కో ఫుట్లబల్ కా మాయచ్ ఖేలేనేగ| हम कल कहााँ जायेंगे?
ఈ బాలుర్చ సోమవ్యరిం ఫుట్లబల్ మాయచ్ ఆడుతర్చ. హమ్ కల్ కహాోఁ జాయేింగే?

मैं कल अलीगढ नहीों जाऊोंगा। మనిం ర్చపు ఎకుడికి వళాతము?

మై కల్ అలిగడ్ నహీోఁ జాఊోఁగా| तुम्हारे पुत्र को कौन पीटें गे?

నేను ర్చపు అలీగడ్ వళును. తుమాార్చ పుత్ర్ కో కౌన్ పీటేింగే?

लड़के द्वदन में नहीों सोयेंगे। మీ అబాబయిని ఎవర్చకోడతర్చ?

లడేు దిన్ మేోఁ నహీోఁ సోయేోఁగే| वह द्वकसकी मेज़ तोड़े गा?

బాలుర్చ ప్గలు నిద్రపోర్చ. వహ్ కిసీు మేజ్ తోడేగా?

అతడు ఎవరి టేబుల్ ప్గులగోడతడు?
तुम पुस्तक नहीों पढ़ोगे।
తుమ్ పుసతక్ట్ నహీోఁ ప్ఢోగే| मुझे कुछ और पैसे लगेंगे|
ముఝే కుఛ్ ఔర్ పైసే లగేింగే|
నీవు పుసతకిం చదవవు.
నాకు మరి కొింత డబుబ అవుతుింది.
हम कल हॉकी का मैच नहीों खेलेंगे।
హమ్ కల్ హాకీ కా మాయచ్ నహీోఁ ఖేలేనేగ| हम जल्दी ही द्वनर्णय लेंगे|
హమ్ జలీు హీ నిరాయ్ లేింగే|
మేము ర్చపు హాకీ మాయచ్ ఆడము.
మేము తారలోనే నిరాయిసతము.
क्या वह तुमको कुछ कलम दे गा?
కాయ వహ్ తుింకో కుఛ్ కలిందేగా? तुम एक 2 द्वदन में ठीक हो जाओगे|

అతడు నీకు కొనిి పెనుిలు ఇసతడా? తుమ్ ఏక్ట్ 2 దిన్ మేోఁ ఠీక్ట్ హో జావోగే|

क्या वे आम खायेंगे? నీవు ఒక 2 రోజులోా కోలుకుింట్లవు.

53
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
वह द्वनद्वित ही यह दौड़ जीतेगा| ఆజ్ భీ మై తుమాార్చ సథ్స రహింగా|
వహ్ నిశిుత్ హీ యహ్ దౌడ్ జీతేగా| ఈరోజు/నేడు కూడా నేను మీతో ఉింట్లను.
అతను ఖచిుతింగా ఈ ర్చసును గెలుసతడు. वह इस प्रकार अचानक चला जाएगा|
वह द्वनद्वित ही यहााँ आएगा| వహ్ ఇస్ ప్రకార్ అచానక్ట్ చల జాయేగా|
వహ్ నిశిుత్ హీ యహాోఁ ఆయేగా| అతను ఇల అకసమతుతగా వళాతడు.
అతను ఖచిుతింగా ఇకుడ వసతడు. कल मैं तुम्हें इस बारे में बताऊोंगा|
हम सवा नौ बजे रहें गे| కల్ మై తుమేాోఁ ఇస్ బార్చ మేోఁ బతఊోఁగా|
హమ్ సవ్య నౌ బజే రహేింగే| నేను మీకు ర్చపు దీని గురిించి చెబుతను.
మేము 9:15 కి ఉింట్లము. यह काफी उद्वचत रहे गा|
अगले सप्ताह उसका द्वववाह होगा| యహ్ కాఫీ ఉచిత్ రహేగా|
అగేా సపాతహ్ ఉసు వివ్యహ్ హోగా| ఇది తగ్వనింత ఉతతమింగా ఉింట్టింది.
వచేు వ్యరిం అతని వివ్యహిం అవుతుింది. मैं कुछ समय बाद इसके बारे में बताऊोंगा|
मैं उसे कल द्वमलूाँगा| మై కుఛ్ సమయ్ బాద్ ఇసేు బార్చ మేోఁ బతఊోఁగా|
మై ఉసే కల్ మిలింగా| కొింతకాలిం తరాాత నేను ద్వని గురిించి చెపాతను.
నేను ర్చపు అతనిని కలుసతను. सारा समाचार आपको िारा भेजी जाएगी|
मैं अपने घर को अगले महीने में पेंट कराऊोंगा| సరా సమాచార్ ఆపోు ద్వారా భేజీ జాయేగ్ల|
మై అపేి ఘర్ కో మహీనే మేోఁ పెయిింట్ కరాఊోఁగా| ద్వారా మీకు అనిి వ్యరతలు ప్ింప్బడతయి.
నేను వచేు న్లలో నా ఇింటిని పెయిింట్ వేయిసతను. मैं तुम्हारी सहायता करू
ों गा|
मैं वही करू
ों गा जैसा आप कहें गी| మై తుమాారీ సహాయత కరూింగా|
మై వహీ కరూింగా జైస ఆప్ కహేింగ్ల| నేను మీకు సహాయిం చేసతను.
మీర్చ చెపిపనట్టా నేను చేసతను
आज भी मैं तुम्हारे साथ रहूाँ गा|

सोंभाव्य भद्ववष्यत काल(సింభలవయ భవిష్యత్ కాల్)

సింభావయ భవిషయత్ కాలము

సింభావయ భవిషయత్ కాలమును అనుమతి అడుగుటకు ,భవిషయత్ లో జరగడానికి అవకాశముని విషయములగురిించి
చెపుపటకు ,భవిషయత్ లో ఒక ప్ని చెయాయలి అని చెపుపటకు ,సలహాలు ఇచుుటకు ఇలింటి అనేక సింధ్రబములో
ఉప్యోగ్వసతము.

54
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
సమానయ భవిషయత్ కాలము లో ఎలగైతే క్రియకు ऊाँगा,ऊाँगी,एगा ,एगी,ओगे,ओगी,एों गे,एों गी జోడిించా మో
అదే విధ్ింగా ऊाँ,ए,ओ,एों లు జోడిసతము.
ఉద్వ:-
నేను లోప్లికి రావచాు?(అనుమతి) ఇస్ ప్ర ఏక నాజర్ డాలెిం|
मैं अोंदर आऊाँ? దీనిని ప్రిశీలిించిండి.
మెయిన్ అిండర్ ఆఊోఁ? आवेदन पत्र के साथ ₹1000 जमा करें |
దయచేసి అకుడ చేతులు కడుగకిండి.(వినిప్ము) ఆవేదన్ ప్త్ర్ కే సథ్స 1000రూ జామా కర్చ|
कृपया ,वहााँ हाथ न धोएों | దరఖ్నసుత ఫారమోత 1000 ₹జమ చేయిండి.
కృప్యా,వహాోఁ న ధోఎోఁ उद्वचत समय पर प्रयास करें |
నేను ఎకుడ కూరోువ్యలి?(సలహా) ఉచిత్ సమయ్ ప్ర ప్రయాస్ కర్చ|
मैं कहााँ बैठूों? సరైన సమయింలో ప్రయతిిించిండి
మెయిన్ కహాోఁ బైఠోఁ? मैं दु द्ववधा में हूाँ द्वक क्या करू
ों ?
कृपया अपनी िोन दें | మెయిన్ దువిద్వ మే హుింకి కాయ కరూ?
కృప్యా అప్నీ ఫోన్ దేోఁ| నేను గిందరగోళింలో ఉనాిను ,ఏమి చెయాయలి?

దయచేసి మీ ఫోన్ ఇవాిండి. आइए कॉफी पीने चलें|

कृपया अोंदर आएों | ఆఇఎ కాఫీ పీనే చలే|

కృప్యా అిండర్ అయేోఁ| రిండి కాఫీని త్రాగడానికి వళాుిం.

దయచేసి లోనికి రిండి. घर चलें या होटल में खा लें?

मुझे अनुमद्वत प्रदान करें | ఘర్ చలేోఁ యా హోటల్ మేోఁ ఖ్న లేోఁ|

ముజేా అనుమతి ప్రాద్వన్ కర్చోఁ| ఇింటికి వళాుమా లేక హోటల్ లో తినేద్వుమా?

నాకు అనుమతి ఇవాిండి. हम बस में चलें |

హిం బస్ మే చలే|
मुझे माफ करें |
ముజేా మాఫ్ కర్చోఁ| మనిం బసుసలో వళాుిం.

ననుి క్షమిించిండి. आओ ,शतरों ज खेलें|

ఆవో, శతరింజ్ ఖేలే|
मैं उन्हें कैसे तलाश करू
ों |
మైోఁ ఉనేాోఁ కైసే తలశ్త కరూిం. రిండి ,చెస్ ఆడుద్విం.

వ్యటిని నేను ఎల కనుగనగలను. आओ ,डाों स करें |

ఆవో, డాన్స కర్చ|
इस पर एक नजर डालें|

55
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
రిండి ,డాన్స చేద్వుిం. द्वहम्मत न हारें |
चलो ,खेलें| హమమత్ న హార్చ|
చలో, ఖేలే| ధైరయిం కోలోపవదుు.
ప్దిండి ఆడుద్విం. आप खाना खायें|
कैसे बात करू
ों ? ఆప్ ఖ్ననా ఖ్నయే|
కైసే బాత్ కరూ? మీర్చ ఆహారిం తినిండి.
ఎల మాట్లాడనూ? यह शुभ द्वदन बार-बार आयें|
मैं क्या करू
ों ? యః శుభ దిన్ బార్-బ్లర్ ఆయిే|
మెయిన్ కాయ కరూ? ఈ శుభ దినిం మళ్ళా మళ్ళా వచుుగాక.
నేను ఏమి చేయనూ? प्रत्येक 4 घोंटे के पिात दवा लें|
अच्छी बात सीखें| ప్రతేయక 4 ఘింటే కే పాశాుత్ ద్వవ్య లే|
అచీు బాత్ కరూ? ప్రతి 4 గింటలకు ఔషధ్ిం తీసుకోిండి.
ఒక మించి విషయిం నేర్చుకోిండి. कृपया अपनी सीट बेल्ट बाों ध लें|
खतरे की क्तस्थद्वत में जोंजीर खीोंचें| కృప్యా అప్నీ సీట్ బ్జల్స బాింద్ లే|
ఖ్నతర్చ కీ సిథతి మే జింజీర్ ఖ్తించే| దయచేసి మీ సీట్ బ్జలుసు పెట్టసకోిండి.
ప్రమాద ప్రిసిథతి లో గలుసు లగిండి. मेरी बधाई स्वीकार करें |
एक पोंक्तक्त में खड़े हो जायें| మేరీ బధ్యఈసీాకార్ కర్చ|
ఎక్ట్ ప్ింకిత మే ఖడే హో జాయే| నా అభినిందనలు అిందుకోిండి.
ఒక లైన్ లో నిలబడిండి. लेटर जल्दी टाइप करें |
यहााँ धूम्रपान न करें | లెటర్ జలీు టైప్ కర్చ|
యహాిం దూమ్ర్పపన్ న కర్చ| లెటర్ తారగా టైపు చెయయిండి.
ఇకుడ పగ త్రాగవదుు. हम अपना द्वकमती समय क्योों बरबाद करें |
बीच में बोलने के द्वलए मुझे माफ करें | హిం అపాి కిమీత సమయ కోయోఁబరాబద్ కర్చోఁ|
బీచ్ మే బోలనే కే లిఏ ముజేా మాఫ్ కర్చ| మనిం మన సమయిం ఎిందుకు వృధ్య చేసుకోవ్యలి.
మధ్యలో మాట్లాడినిందుకు ననుి క్షమిించిండి. कहाों बैठें|
आप बुरा ना मानें| కహా బైఠ్నోఁ|
ఆప్ బురా న మాన్| ఎకుడ కూరోుింద్విం.
తమర్చ తప్పగా అనుకోవదుు. अब हम कहाों जायें|

56
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
అబ్ హిం కహాోఁ జాయే| దయచేసి వ్యరికి ఢిలీా చూపిించిండి.
ఇపుపడు మేము ఎకుడికి వళాులి. कृपया नम्रतापूवणक बात करें |
हम इतने ज्यादा रुपए क्योों खचण करें | కృప్యా నమ్ర్పతపూరాాక్ట్ బాట్ కర్చ|
హిం ఇతనే జాయద్వ ర్చపేయ కోయోఁ ఖర్ు కర్చోఁ| మరాయదగా మాట్లాడిండి
మనిం ఇింత ఎకుువ డబుబ ఎిందుకు ఖర్చు చేయాలి. మీర్చ నాతో ఒక కపుప కాఫీ త్రాగడిం ఇషసప్డతరా?
जैसे आप चाहें वैसा करें गे| आइये मैं आपका पररचय अपने पररवार से
कराऊाँ|
జైసే ఆప్ చాహే వైశా కర్చింగే| మీర్చ కోర్చకునిట్టా
ఆఇఎ మైోఁ ఆపాు ప్రిచి అప్నే ప్రివ్యర సే కరాఊ|
చేద్వుిం.
రిండి నా కుట్టింబానికి మిమమలిి ప్రిచయిం చేసతను.
अोंदर आने की कृपा करें |
कृपया आप कभी भी द्वदल्ली आए तो मुझे एक
అిందర్ ఆనే కీ కృపా కర్చ|
फोन अवश्य करें |
దయచేసి లోనికి రిండి.
కృప్యా ఆప్ కభీ భీ దిలీా ఆయే తో ముజేా ఎక్ట్ ఫోన్
कृपया अपने सहकमणचाररयोों को सहयोग करें |
అవశయ కర్చ|
కృప్యా అప్నే సహురామారియోన్ కో సహోయగ్ కర్చ|
మీర్చ ఎపుపడైనా ఢిలీాకి వసేత, దయచేసి తప్పకుిండా
దయచేసి మీ సహోద్యయగులతో సహకరిించిండి.
నాకు ఫోన్ చేయిండి.
कृपया प्रश्न हल करें |
कृपया थोड़ी दे र के द्वलए अपनी कार दें |
కృప్యా ప్రశ్తి హల్ కర్చ|
కృప్యా థోడీ దేర్ కే లిఏ అప్నీ కార్ దే|
దయచేసి ప్రశిని ప్రిషురిించిండి.
దయచేసి కాసేపు మీ కార్చ ఇవాిండి.
कृपया लाइट ऑन करें |
कृपया मुझे ₹5000 उधार दें |
కృప్యా లైట్ ఆన్ కర్చ|
కృప్యా ముజేా 5000రూ ఉధ్యర్ దే|
దయచేసి లైట్టా ఆన్ చేయిండి.
దయచేసి నాకు 5000 ఋణిం ఇవాిండి.
कृपया डॉक्टर के आने का इों तजार करें |
कृपया मुझे थोड़े द्वदनोों की छु ट्टी दें |
కృప్యా డాకసర్ కే ఆనే కా ఇింట్లజర్ కర్చ|
కృప్యా ముజేా తోడే దినోోఁ కీ చుట్టస దే|
డాకసర్ రావడానికి దయచేసి వేచి ఉిండిండి.
దయచేసి కొదిు రోజులు నాకు సలవు ఇవాిండి.
कृपया द्वपछला द्वहसाब जाों च कर लें|
कृपया सभी व्यक्तक्त ध्यान दें |
కృప్యా పిచాా హసబ్ జాన్ు కర్ లే|
కృప్యా సభీ వయకీత ధ్యయన్ దే|
దయచేసి మునుప్టి లెకుని తనిఖ్త చేసుకోిండి.
దయచేసి అిందరూ గమనిించిండి.
कृपया उन्हें द्वदल्ली का दशणन करा दें |
कृपया मुझे बोलने की अनुमद्वत प्रदान करें |
కృప్యా ఉన్ాన్ దిలీా కా దరశన్ కారాదేోఁ|
కృప్యా ముజేా బోలనే కీ అనుమతి ప్రాద్వన్ కర్చ|

57
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
దయచేసి నాకు మాట్లాడట్లనికి అనుమతి ఇవాిండి. कृपया मुझे द्ववद्यालय जाने का रास्ता बतायें|
कृपया मुझे बाहर द्वनकलने का रास्ता दें | కృప్యాముజేా విధ్యయలి జానే కా రాసత బతయే|
కృప్యా ముజేా బాహర్ నికలనే కా రాసత దే| నాకు పాఠశాలకు వళుడానికి మారగిం చెప్పిండి
నాకు బయటికి వళుడానికి ద్వరి ఇవాిండి. कृपया इसे मजबूती से पकड़ें |
कृपया यहाों शोर मत मचायें| కృప్యా ఇసే మజబూతీ సేస ప్కడే|
కృప్యా యహాన్ షోరమత్ మచాయే| దయచేసి దీనిని గటిసగా ప్ట్టసకోిండి.
దయచేసి ఇకుడ శబుిం చేయవదుు. कृपया एक ओर से जाएों |
कृपया मेरे काम में दखलअोंदाजी मत करें | కృప్యా ఏక ఓర సే జయే|
కృప్యా మెింర్చ కాిం మే దఖల్అింద్వజీ మత్ కర్చ| దయచేసి ఒక వైపు నుిండి వళుిండి.
దయచేసి నా ప్నిలో జోకయిం చేసుకోవదుు. कृपया कुछ दे र तक इों तजार करें |
कृपया डॉक्टर को फोन करें | కృప్యా కుచ్ దర్ తక ఇింతజర్ కర్చ|
కృప్యా పునః కోషిష్ కర్చ| దయచేసి కొదిుసేపు వేచి ఉిండిండి.
దయచేసి డాకసర్చు కాల్ చేయిండి. कृपया मेरी बातोों को बुरा मत मानें|
कृपया पुनः कोद्वशश करें | కృపా మేరీ బాటన్ కో బురా మత్ మానే|
కృప్యా శరిమద్వ న కర్చ| నా మాటలు తపుపగా అనుకోకిండి.
దయచేసి మళ్ళా ప్రయతిిించిండి. कृपया यहाों हस्ताक्षर करें |
कृपया मुझे थोड़ा वक्त दें | కృప్యా యహా హసతక్షర్ కర్చ|
కృప్యా ముజేా తోడా వక్ట్త దే| దయచేసి ఇకుడ సింతకిం చేయిండి

దయచేసి కొింత సమయిం ఇవాిండి. कृपया द्वमत्रोों को सहयोग करें |

कृपया थोड़ी दे र के द्वलए मुझे अकेला छोड़ दें | కృప్యా మిత్రోోఁ కో సహయోగ్ కర్చ|

కృప్యా థోడీ దర్ కేలియే ముజేా అకేల చోడ్ దే| దయచేసి సేిహతులకు సహాయిం చేయిండి.

కొింతసేపు ననుి ఒింటరిగా వదిలేయిండి. कृपया अद्वतद्वथयोों की सेवा करें |

कृपया तेज आवाज में बात न करें | కృప్యా అతిధియోోఁకీ సేవ్య కర్చ|

కృప్యా తేజ్ ఆవ్యజ్ మెన్ బాత్ న కర్చ| దయచేసి అతిథులకు సేవ చేయిండి.

దయచేసి బిగగరగా మాట్లాడకిండి. कृपया प्रत्येक वस्तु व्यवक्तस्थत तरीके से रखें|

कृपया काम पर ध्यान दें | కృప్యా ప్రతేయక్ట్ వసుత వయవసితత్ తరీకే సే రఖే|

కృప్యా కాిం ప్ర ధ్యయన్ దే| దయచేసి ప్రతి వసుతవునూ సరైన ప్దుతిలో ఉించిండి.

దయచేసి ప్ని పై శ్రది చూప్ిండి. कृपया अपना वचन द्वनभायें|

58
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
కృప్యా అపాి వచన నిభాఎ| దయచేసి కారాయలయానికి సమయానికి రిండి.
దయచేసి తమ వ్యగాునిం న్రవేరుిండి. आइए काम की शुरुआत करें |
कृपया द्वनयमोों का पालन करें | ఆఇఎ కాిం కీ శుర్చఆత్ కర్చ|
కృప్యా నియమోోఁ కా పాలన్ కర్చ| రిండి ,ప్ని ప్రారింభిద్వుిం.
దయచేసి నియమాలు అనుసరిించిండి. आइये, मेरे चाचा जी से द्वमलें|
कतार पर रहें | ఆఇఎ, మేర్చచాచా జీ సే మిలే|
కతర్ ప్ర్ రహే| రిండి మా చినాినిని కలుద్వుిం.
లైన్ లో ఉిండిండి. कृपया मुझे क्षमा करें |
कृपया द्ववलोंब ना करें | కృప్యా ముజేా క్షమా కర్చ|
కృప్యా విలింబ్ న కర్చ| దయచేసి ననుి క్షమిించిండి.
దయచేసి ఆలసయిం చేయవదుు. कुछ दे र और ठहरें |
कृपया ऑद्वफस को समय पर आएों | కుచ్ దర్ ఆర్ ఠహర్చ|
కృప్యా ఆఫీస్ కో సమయ ప్ర ఆయే| ఇింకొదిుసేపు వేచి ఉిండిండి.

हेतु हेतु मद भद्ववष्यत काल(హేతు హేతు మద్ భవిష్యత్ కాల్)

హేతు హేతు మద్ భవిషయత్ కాలము

భవిషయత్ లో ఒక ప్ని జరిగ్వతే ద్వనిపై ఆధ్యరప్డి ఉని వేరొక ప్ని జర్చగుతుింది అని చెప్పడానికి హేతు హేతు మద్
భవిషయత్ కాలము ఉప్యోగప్డుతుింది.
ఇకుడ ప్రతి వ్యకయమూ కూడా రెిండు వ్యకాయలతో నిరిమతమవుతుింది ,ఒకటి షరతు ను తెలియజేసుతింది, రెిండవది ఆ
షరతుయొకు ఫలితనిి తెలియజేసుతింది.
షరతును తెలియజేసే వ్యకాయనికి ముిందు अगर ను ఫలితనిి తెలియజేసే వ్యకాయనికి ముిందు तो ను జోడిించాలి.
ఉద్వ:-
अगर आज बाररश हो/होगी, तो हम बाहर नहीों खेल पाएाँ गे|
అగర్ ఆజ్ బారిష్ హో/హ గీ, తో హమ్ బాహర్ నహీోఁ ఖేల్ పాయేింగే|
ఒకవేళ ఈ రోజు వరషిం ప్డితే/పడినట్ై త
ట ే,మేము బయట ఆడలేము.
अगर मैं भारत जाऊाँ, तो मैं अपनी बहन से द्वमलूाँगा|
అగర్ మై భారత్ జాఊోఁ, తో మై అపీి బహన్ సే మిలింగా|

59
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నేను ఇిండియా వళ్తత నా సోదరిని కలుసతను.
अगर आप भारत आयें, तो मैं आपको सब कुछ द्वदखाऊोंगी|
అగర్ ఆప్ భారత్ ఆయేోఁ, తో మై ఆపోు సబ్ కుఛ్ దిఖ్నఊింగ్ల|
తమర్చ భారత్ వసేత నేను తమకి అనీి చూపిసతను.
अगर तुम मुझसे पूछोगे, तो मैं तुम्हें बताऊोंगा|
అగర్ తుమ్ ముఝేస పూఛోగే, తో మై తుమేాోఁ బతఊింగా|
మీర్చ ననుి అడిగ్వనటాయితే నేను మీకు చెబుతను.
अगर मैं उससे द्वमलूों, तो मैं उसके काम के बारे में बात करू
ों गा|
అగర్ మై ఉససే మిలోఁ, తో మై ఉసేు కామ్ కే బార్చ మేోఁ బాత్ కరూింగా|
నేను అతనిని కలిసేత నేను అతని ప్ని గురిించి మాట్లాడుతను.
यदी तुम जल्दी करोगे, तो गाडी पकड़ लोगे|
యదీ తుమ్ జలీు కరోగే, తో గాడీ ప్కడ్ లోగే|
మీర్చ తారగా చేసేత బిండి ని అిందుకుింట్లర్చ.
अगर बरसात हो, तो वह घर पर ही रहे गा|
అగర్ బరాసత్ హో, తో వహ్ ఘర్ ప్ర్ హీ రహేగా|
వరషిం ప్డితే అతను ఇింటిదగగర్చ ఉింట్లడు.
अगर वह मेरे पास आयेगा, तो मैं उसे सब कुछ बता दू ों गा|
అగర్ వహ్ మేర్చ పాస్ ఆయేగా, తో మై ఉసే సబ్ కుఛ్ బత దూింగా|
స అతనికి మొతతిం చెపేపసతను.
అతడు నా దగగరకు వచిునటెలతే
अगर तुम मेरे घर नहीों आओ, तो मैं तुमसे बात नहीों करू
ों गा|
అగర్ తుమ్ మేర్చ ఘర్ నహీోఁ ఆఓ, తో మై తుమేస బాత్ నహీోఁ కరూింగా|
మీర్చ మా ఇింటికి రాకపోతే నేను మీతో మాట్లాడను.
अगर आप खाना नहीों खाओगे, तो आप कमजोर हो जाओगे|
అగర్ ఆప్ ఖ్ననా నహీోఁ ఖ్నఓగే, తో ఆప్ కింజోర్ హో జాఓగే|
మీర్చ అనిిం తిననటాయితే మీర్చ బలహీనమైపోతర్చ.
अगर बाररश हो, तो मैं ऑद्वफस नहीों जाऊोंगा|
అగర్ బారిష్ హో, తో మై ఆఫీస్ నహీోఁ జాఊింగా|
వరషిం ప్డితే నేను ఆఫీస్ కి వళును.

60
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
अगर तुम अपना होम वकण कर लोगे, तो तुम फुटबॉल खेल सकते हो|
అగర్ తుమ్ అపాి హోిం వర్ు కర్ లోగే, తో తుమ్ ఫుట్లబల్ ఖేల్ సకేత హో|
నీవు హోింవర్ు చేసినటెలసతే ఫుట్లబల్ ఆడగలవు.

हे तु हे तु मद भूत काल(గతింలో ఒక పని జరిగఉ

ి ింటే మరొక పని జరిగి ఉిండేదవ.)

अगर मैं जाता, तो वह यहााँ आता|

అగర్ మై జాత, తో వహ్ యహాోఁ ఆత|
నేను వళ్లతే అతను ఇకుడికి వచేువ్యడు.
अगर तुम ना रहते, तो वह डूब जाता|
యదీ తుమ్ నా రహతే, తో వహ్ డ్డబ్ జాత|
మీర్చ ఉిండకపోతే అతడు మునిగ్వపోయేవ్యడు.
अगर आप आ जाते, तो वह काम जरूर हो जाता|
అగర్ ఆప్ ఆ జాతే, తో వహ్ కామ్ జరూర్ హో జాత|
మీర్చ వసేత ఆ ప్ని తప్పకుిండా అయేయది.
अगर तुम कल आते, तो उसको दे खते|
అగర్ తుమ్ కల్ ఆతే, తో ఉసోు దేఖేత|
మీర్చ నినివసేత అతనిని చూసేవ్యర్చ.
अगर गोपाल खूब खाता, तो मोटा हो जाता|
అగర్ గోపాల్ ఖూబ్ ఖ్నత, తో మోట హో జాత|
గోపాల్ బాగా తిింటే లవుగా అయేయవ్యడు.
यदी तुम पररश्रम करते, तो सफल हो जाते|
యదీ తుమ్ ప్రిశ్రిం కర్చత, తో సఫల్ హో జాతే|
మీర్చ కషసప్డితే విజయిం సధిించేవ్యర్చ.
अगर राम न आता, तो मैं न जाता|
అగర్ రామ్ నా ఆత, తో మై నా జాత|
రామ్ రాకపోతే నేను వళ్తువ్యడిని కాదు.
अगर मैं न आता, तो तुम मुझसे न द्वमलते|
అగర్ మై నా ఆత, తో తుమ్ ముఝేస నా మిలేత|
నేను రాకపోయినటెలసతే మీర్చ ననుి కలిసి ఉిండేవ్యర్చ కాదు.
61
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
अगर मैं न रोकता, तो वह चला जाता|
అగర్ మై నా రోకాత, తో వహ్ చల జాత|
నేను ఆప్కపోతే అతడు వళ్లుపోయి ఉిండేవ్యడు.
अगर आप दवा लेते, तो आपकी तबीयत सुधर जाती|
అగర్ ఆప్ దవ్య లేతే, తో ఆపీు తబియత్ సుధ్ర్ జాతీ
తమర్చ మిందు తీసుకునిటెలసతే తమరి ఆరోగయిం బాగు అయి ఉిండేది.
अगर आप कार से आते, तो कल ही यहााँ पहुाँ च जाते|
అగర్ ఆప్ కార్ సే ఆతే, తో కల్ హీ యహాోఁ ప్హుించ్ జాతే|
మీర్చ కార్చలో వచిు ఉిండినటెలసతే నినినే ఇకుడికి చేర్చకొని ఉిండేవ్యర్చ.
अगर आप फुरसत में ना रहते, तो आप मुझसे कहते|
అగర్ ఆప్ ఫురసత్ మేోఁ నా రహేత, తో ఆప్ ముఝేస కహేత|
మీర్చ ఖ్నళ్ళ గా ఉిండి ఉిండనటెలసతే తమర్చ నాతో చెపిప ఉిండేవ్యర్చ.
यद्वद वे मुझे बुलाते, तो मैं शादी में जरूर जाता|
యదీ వే ముఝే బులతే, తో మై ష్ట్రదీ కో జరూర్ జాత|
వ్యర్చ పిలిచి ఉిండినటెలసతే నేను తప్పక పెళ్లుకి వళ్లా ఉిండేవ్యడిని.
यद्वद मैं पत्र द्वलखता, तो वे जरूर आते|
యదీ మై ప్త్ర్ లిఖ్నత, తో వే జరూర్ ఆతే|
నేను వ్యరికి ఉతతరిం వ్రాసి ఉిండినటెలసతే వ్యర్చ వచిు ఉిండేవ్యర్చ.
अगर तुम ही कर सकते, तो मैं दु सरोों को क्योों बुलाता?
అగర్ తుమ్ హీ కర్ సకేత, తో మై దూస్రే కో కూయోఁ బులత?
మీర్చ చేయగలిగ్వ ఉిండినటెలతే
స నేను ఇింకొకరిని ఎిందుకు పిలిచి ఉిండేవ్యడిని.
अगर आप अपने नौकर को भेजते, तो मैं उसके साथ फल भेजता|
అగర్ ఆప్ అపేి నౌకర్ కో భేజేత, తో మై ఉసేు సథ్స ఫల్ భేజాత|
తమర్చ తమ నౌకర్చను ప్ింపితే / ప్ింపి ఉిండినటెలసతే నేను అతనితో ప్ిండుా ప్ింపి ఉిండేవ్యడిని.
अगर मैं अमीर होता, तो मैं क्योों काम करता|
అగర్ మై అమీర్ హోత, తో మై కూయోఁ కామ్ కరాత|
నేను ధ్నవింతునిి అయివుింటే నేను ఎిందుకు ప్ని చేసిఉిండేవ్యడిని.

62
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 द्वलोंग లింగ్ద(లింగము)

पुों द्वलोंग स्त्री द्वलोंग

सजीव(సజీవ్) - द्वपता(పిత)=తిండిా,
बैल(బైల్)=ఎదు్, कुत्ता(కుతత)-కుకా,
बालक(బాలక్ట్)-బ్లలుడు, खटमल(ఖతమల్)-నలా ,
भाई(భాయీ)=సో దర్ుడు, राजा(రాజా)-రాజు,
घोड़ा(ఘోడా)-గుర్ిిం, बन्दर(బిందర్)-కోతి,
हों स(హన్స)-హింస, बकरा(బకరా)-మేక,
लड़का(లడకా)-బ్లలుడు इत्याद्वद।ఇతయది
द्वनजीव पदाथण(నిరీజవ్ ప్ద్వర్త)- मकान(మకాన్)-
ఇలుా , फूल(ఫూల్)-పూలు, नाटक(నాటక్ట్)-
నాటకిం, लोहा(లోహా)-ఇనుము, चश्मा(చష్ట్రమ)-
కళ్ళజోడు इत्याद्वद।ఇతయది
भाव(భావ్) - दु ः ख(దుఃఖ్) -బ్లధ, लगाव(లగావ్)-
జోడిింపు इत्याद्वद।ఇతయది
सजीव(సజీవ్) - माता(మాత)-తలా , रानी(రాణ)-
రాణ, घोड़ी(ఘోడి)-ఆడ గుర్ిిం, बोंदररया(బిందర్)-
ఆడ కోతి, हों द्वसनी(హింసిని)-ఆడ హింస,
बहन(బహన్)=సో దరి,गाय(గాయ్)=ఆవు,
लड़की(లడకీ)-బ్లలక, बकरी(బకరీ)-ఆడ
మేక,जूाँ(జూోఁ)-పేను।
द्वनजीव पदाथण(నిరీజవ్ ప్ద్వర్థ)- सूई(స్తయీ)-సతదవ,
कुसी(కురీస)-కురీీ, गदण न(గరున్)-మెడ
इत्याद्वद।ఇతయది
भाव(భావ్) - लज्जा(లజాజ)-సిగు ు, बनावट(బనావట్)-
ర్ూపిం इत्याद्वद।ఇతయది

पुक्तल्लोंग की पहचान(పుింలిింగ్ కీ ప్హాున్) स्त्रीद्वलोंग की पहचान(స్త్రీలిింగ్ కీ ప్హున్)

कुछ सोंज्ञाएाँ కుఛ్ సింజాఞయేోఁ हमेशा पुक्तल्लोंग कुछ सोंज्ञाएाँ हमेशा स्त्रीद्वलोंग रहती है (కుఛ్
रहती हैं హమేష్ట్ర పుింలిింగ్ రహతీ హైోఁ- సింజఞయేోఁ హమేష్ట్ర స్త్రీలిింగ్ రహతీ హైోఁ)-
खटमल(ఖటమల్)=నలా , मक्खी(మకీఖ)=ఈగ ,कोयल(కోయల్)=కోకరల,

भेड़या(భేడియా)=తోడేలు, मछली(మఛ్లా)=ఫిష్, द्वततली(తితీా)=సీతాకోక

खरगोश(ఖరోగష్)=కుిందేలు, చిలుక, मैना(మైనా)=మెైనా आद्वद।ఆదీ

चीता(చీత)=చిర్ుతపుల,
मच्छर(మచీర్)=దో మ, पक्षी(ప్క్షి)=పక్షి, आद्वद।
ఆదీ

63
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
समूहवाचक सोंज्ञा (సమూహవ్యచక్ట్ సింజఞ)- समूहवाचक सोंज्ञायें(సమూహ్ వ్యచక్ట్ సింజఞయేోఁ)-
कुटुों ब(కుట్టింబ్)=కుటుింబ్ము, भीड़(భీడ్)=మిందవతో ,फौज(ఫజ్)=సైనయిం,
मण्डल(మిండల్)=మిండలిం, कमेटी(కమిట్ట)=కమిటీ, सेना(సేన)=సైనయిం,
सोंघ/समाज(సింఘ్న/సమాజ్)=సమాజము, सभा(సభ)=సభ, कक्षा(కక్ష)=తర్గతి आद्वद।ఆదీ
दल(దళ్)=దళ్ిం,
समूह(సమూహ్)=సమూహము,
वगण(వర్గ)=వర్ు ము आद्वद।ఆదీ
भारी और बेडौल वस्तुवें(భారీ ఔర్ బ్జడౌల్ छोटी और सुन्दर वस्तुओों के नाम(ఛోట్ట ఔర్
వసుతవేోఁ) - जूते(జూతే)=చెపుులు,रस्सी(రసీస) సుిందర్ వసుతవోోఁ కే నామ్)- रस्सी(రసీస)=తాాడు,
=పద్ తాాడు, लुद्वटया(లుటియా)=చినన చెింబ్ు,
लोटा(లోట్ల)=లోటల,पहाड़(ప్హాడ్)=పర్ితిం पहाड़ी(ప్హాడీ)=చినన పర్ితము आद्वद।ఆదీ
आद्वद।ఆదీ
द्वदनोों के नाम(దిన్ కే నామ్) - सोमवार(సోమ్ द्वतद्वथयोों के नाम(తిథియోోఁ కే నామ్)-
వ్యర్), मोंगलवार(మింగల్ వ్యర్), बुधवार(బుధ్ पूद्वर्णमा(పూరిామ), अमावस्या(అమావ్యసయ),
వ్యర్), गुरुवार(గుర్చవ్యర్), शुिवार(శుక్ర్ వ్యర్), एकादशी(ఏకాదశి), चतुथी(చతురిథ),
शद्वनवार(శనివ్యర్), रद्वववार(రవివ్యర్) आद्वद।ఆదీ प्रथमा(ప్రధ్మ) आद्वद।ఆదీ
महीनो के नाम(మహీనే కే నామ్)- (अपवाद(అప్వ్యద్- जनवरी(జనవరి), मई(మై),
फरवरी(ఫరారి), माचण(మార్ు), चैत(చైత్), जुलाई(జులై)-स्त्रीद्वलोंग(స్త్రీలిింగ్)
वैशाख(వైశాఖ్) आद्वद।ఆదీ
पवणतोों के नाम(ప్రాతోోఁ కే నామ్)-
द्वहमालय(హమాలయ్), द्ववन्द्याचल(విింధ్యయచల్),
सतपुड़ा(సతుపడా), आल्प्स(ఆలపస్),
यूराल(యురాల్), कोंचनजोंगा(కించన్ జింగా),
एवरे स्ट(ఎవరెస్స), फूजीयामा(ఫుజియామ)
आद्वद।ఆదీ

64
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
दे शोों के नाम(దేశ్త కే నామ్)- भारत(భారత్),
चीन(చీన్), इरान(ఇరాన్), अमेररका(అమెరికా)
आद्वद।ఆదీ
ग्रहोों के नाम(నక్షత్రోోఁ వ గ్రహోోఁ కే నామ్)- नक्षत्र(నక్షత్ర్)- अद्वश्वनी(అశిాని), रे वती(ర్చవతి),
सूयण(స్తర్య), चन्द्र(చింద్ర్), राहू(రాహు), शद्वन(శని), मृगद्वशरा(మృగశిర), द्वचत्रा(చిత్ర), भरर्ी(భరణీ),
आकाश(ఆకాష్), बृहस्पद्वत(బృహుసపతి), रोद्वहर्ी(రోహణ) आद्वद।ఆదీ
बुध(బుధ్) आद्वद।ఆదీ (अपवाद- पृथ्वी-स्त्रीद्वलोंग)
(అప్వ్యద్ - పృథీి-సీ్ ల
ీ ింగ్ద)
धातुओ(ों ధ్యతుఓోఁ)- सोना(సోనా)=బ్ింగార్ిం,
ताों बा(తింబ)=రాగి, पीतल(పీతల్)=ఇత్ డి,
लोहा(లోహా)=ఇనుము, आद्वद।ఆదీ
वृक्षोों, फलो के नाम(వ్రుక్షోఁ, ఫూలోోఁ కే నామ్)-
अमरुद(అమ్రుద్)=జామపిండు,
केला(కేల)=అర్టిపిండు,
शीशम(శీషిం)=రోజుిడ్,
पीपल(పీప్ల్)=రావిచెటై ు,
दे वदार(దేవద్వర్)=దేవదార్ు,
द्वचनार(చినార్)=పో పా ర్ చెటై ు,
बरगद(బరగద్)=మరిి, अशोक(అశోక్ట్)=అశోక
చెటై ు, आम(ఆమ్)=మామిడి आद्वद।ఆదీ
अनाजोों के नाम(అనాజోోఁ కే నామ్)- (अपवाद(అప్వ్యద్)- अरहर(అరార్)=కిందులు,
गेहूाँ(గేహోఁ)=గోధుమ, बाजरा(బాజ్రా)=సజజ లు, मूाँग(మూింగ్)=పసలు-स्त्रीद्वलोंग(స్త్రీలిింగ్)
चना(చనా)=సనగలు, जौ(జౌ)=బ్లరీా आद्वद।ఆదీ
रत्नोों के नाम(రతోిోఁ కే నామ్)-
नीलम(నీలమ్)=నీలము , पुखराज(పుఖ్రాజ్)=
పుష్ురాగము, मूाँगा(మూింగా)= పగడపు,
माद्वर्क्य(మాణకయిం)=మాణకయిం,

65
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
पन्ना(ప్ని)=పచీ, मोती(మోతీ)=ముతయిం,
हीरा(హీరా)=వజాిం आद्वद।ఆదీ
फूलोों के नाम(ఫూల్ కే నామ్)- गेंदा(గేింద్వ)=బ్ింతి बोली(బోలీ)- मेवाती(మేవతీ), ब्रज(బ్రజ్), खड़ी
పువుి, कमल(కమల్)=కమల పువుి, बोली(ఖడీ బోలీ), बुोंदेली(బుిందేలీ) आद्वद।ఆదీ
गुलाब(గులబ్)=గులాబీ పువుి आद्वद।ఆదీ

दे शोों और नगरोों के नाम(దేశ్త ఔర్ నగరోోఁ కే भाषाओों व द्वलद्वपयोों के नाम(భాష్ట్రవోోఁ వ

నామ్)- द्वदल्ली(దిలిా), लन्दन(లిందన్), चीन(చీన్),
रूस(రూస్), भारत(భారత్) आद्वद।ఆదీ
द्रव पदाथो के नाम(ద్రవ్ ప్ద్వర్థ కే నామ్) -
शरबत(షరబత్)=పానియము, दही(దహీ)=మజ్జజ గ, कॉफी(కాఫీ)=కాఫీ, लस्सी(లసీస)=లసిి,
दू ध(దూధ్)=పాలు, पानी(పానీ)=నీర్ు,
तेल(తేల్)=నతనె, कोयला(కోయల)=బ్ొ గుు,
पेटरोल(పెట్రోల్)=పటరాల్, घी(ఘీ)=నెయియ
आद्वद।ఆదీ
समय(సమయ్)- घोंटा(ఘింట్ల)=గింట,
पल(ప్ల్)=క్షణిం, क्षर्(క్షణ్)=క్షణిం,
द्वमनट(మినట్)=నిముష్ిం,
सेकेंड(సకిండ్)=సకను आद्वद।ఆదీ
िीप(దీాప్)- अोंडमान-द्वनकोबार(అిండమాన్-
నికోబ్లర్), जावा(జావ్య), क्यूबा(కూయబా), न्यू
फाउों डलैंड(నూయ ఫిండాాిండ్) आद्वद।ఆదీ
सागर(సగర్)- द्वहोंद महासागर(హింద్
మహాసగర్), प्रशाों त महासागर(ప్రశాింత్
లిపియోోఁ కే నామ్)- दे वनागरी(దేవనగ్వరి),
अोंग्रेजी(అింగ్రేజీ), द्वहोंदी(హిందీ), फ्ाों सीसी(ఫ్రానిససి),
अरबी(అరబీ), फारसी(ఫారీస), जमणन(జరమన్),
बोंगाली(బింగాలీ) आद्वद।ఆదీ
(अपवाद(అప్వ్యద్)- चाय(చాయ్)=టీ ,
चटनी(చట్టి)=చటీన- स्त्रीद्वलोंग(స్త్రీలిింగ్))
पुस्तकोों के नाम(పుసతకోోఁ కే నామ్)-
कुरान(కురాన్), रामायर्(రామాయణ), गीता(గ్లత)
आद्वद।ఆదీ
नद्वदयोों के नाम(నదియోోఁ కే నామ్)- रावी(రావి),
कावेरी(కావేరీ), कृष्णा(కృషా), यमुना(యమున),
सतलुज(సతుాజ్), व्यास(వ్యయస్),

66
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
మహాసగర్), अरब सागर(అరబ్ సగర్) गोदावरी(గోద్వవరి), झेलम(ఝేలిం), गोंगा(గింగ)
आद्वद।ఆదీ आद्वद।ఆదీ
शरीर के अोंग(శరీర్ కే అింగ్)- हाथ(హాత్)=చెయియ, (अपवाद(అప్వ్యద్)- जीभ(జీభ్)=నాలుక,
पैर(పైర్)=కాలు, गला(గల)=గొింతు, आाँ ख(ఆింఖ్)=కళ్ళళ, नाक(నాక్ట్)=ముకుా,
अाँगूठा(అింగూఠా)=బ్ొ టనవ్ేాలు, उाँ गद्वलयााँ (ఉింగలియాోఁ)=వ్ేాళ్ళళ-स्त्रीद्वलोंग(స్త్రీలిింగ్))
कान(కాన్)=చెవి, द्वसर(సిర్)=తల,
मस्तक(మసతక్ట్)=తల, मुाँह(మూహ్)=మొఖిం,
घुटना(ఘుటన)=మోకాలు,
ह्रदय(హృదయ్)=హృదయిం, दााँ त(ద్వింత్)=పళ్ళళ
आद्वद।ఆదీ
आकारान्त सोंज्ञायें(ఆకరాింత్ సింజఞయేోఁ)- ईकारान्त वाले शब्द(ఈకారింత్ వ్యలే శబ్ు)-
गुस्सा(గుసస)=కోపిం, चश्मा(చషమ)=కళ్ళదా్లు, नानी(నాని)=అమమమమ, बेटी(బేటి)=కూతుర్ు,
पैसा(పైస)=డబ్ుు, छाता(ఛాత)=గొడుగు मामी(మామి)=అత్ , भाभी(భాభి)=వదవన
आद्वद।ఆదీ आद्वद।ఆదీ
'दान, खाना, वाला' आद्वद से अोंत होने वाले
अद्वधकतर शब्द पुक्तल्लोंग होते हैं ; जैसे(‘ద్వన్,
ఖ్ననా, వ్యల’ ఆదీ సే అింత్ హ నే వ్ాలే అధవకార్
శ్బ్ద్ పులా ింగ్ద హ తే హీఁ; జైసే)-
खानदान(ఖ్నింద్వన్)=వింశ్ము,కులము,
दवाखाना(దవ్యఖ్ననా)=మిందుల షాపు,
जेलखाना(జేల్ ఖ్ననా)=జల
ై ు, दू धवाला(దూధ్
వ్యల)=పాలవ్ాడు आद्वद।ఆదీ
अ, आ, आव, पा, पन, क, त्व, आवा तथा औड़ा
से अोंत होने वाली सोंज्ञाएाँ पुक्तल्लोंग होती हैं (అ, ఆ,
ఆవ్, పా, ప్న్, క, త్ా, ఆవ్య తథ ఔడ సే అింత్ హోనే
వ్యలీ సింజఞయేోఁ పుింలిింగ్ హోతీ హైోఁ) :

67
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
अ(అ)- खेल(ఖేల్)=ఆట, रे ल(ర్చల్)=రైలు,
बाग(బాగ్)=తోట, हार(హార్)=నెకా స్,
योंत्र(యింత్ర్)=యింతాిం आद्वद।ఆదీ
आ(ఆ)- लोटा(లోట్ల)=లోట,
मोटा(మోట్ల)=లావ్ెైన, घोड़ा(ఘోడా)=గుర్ిము,
हीरा(హీరా)=వజాము आद्वद।ఆదీ
आव(ఆవ్)- पुलाव(పులవ్)=పులావు,
दु राव(దురావ్)= రిజరేిష్న్,
बहाव(బహావ్)=పావ్ాహము,
फैलाव(ఫైలవ్)=వ్ాయపి్ ,
झुकाव(ఝునాువ్)=వింపు आद्वद।ఆదీ
पा(పా)- बुढ़ापा(బుఢాపా)=ముసల,
मोटापा(మోట్లపా)=లావ్ెన
ై ,
पुजापा(పుజాపా)=పూజ్జింపదగిన आद्वद।ఆదీ
पन(ప్న్)-लड़कपन(లడక్ట్ ప్న్)=చిననతనిం,
अपनापन(అపాి ప్న్)=ఆత్మమయత,
बचपन(బచపన్)=బ్లలయిం,
सीधापन(సీధ్యప్న్)=సతటిగా आद्वद।ఆదీ
क(క)- लेखक(లేఖక్ట్)=ర్చయిత,
गायक(గాయక్ట్)=గాయకుడు,
बालक(బాలక్ట్)=బ్లలుడు,
नायक(నాయక్ట్)=నాయకుడు आद्वद।ఆదీ
त्व(త్ా)- ममत्व(మమత్ా)=అనుబ్ిందిం,
पुरुषत्व(పుర్చషత్ా)=మగతనిం,
स्त्रीत्व(స్త్రీత్ా)=ఆడతనిం, मनुष्यत्व(మనుషయత్ా)=
మానవతిిం आद्वद।ఆదీ

68
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
आवा(ఆవ్య)- छलावा(ఛలవ)=కలున,
భ్రమ,चढ़ावा(చఢావ)=సమర్ుణ आद्वद।ఆదీ
औड़ा(ఔడ)- पकौड़ा(ప్కౌడ)=పకోడా,
हथौड़ा(హతౌడ)=సుతి్ आद्वद।ఆదీ
मच्छर(మచీర్)=దో మ, गैंडा(గేిండ)=ఖడు
మృగము, कौआ(కౌవా)=కాకర,
भालू(భాల)=ఎలుగుబ్ింటి, तोता(తత)=చిలుక,
गीदड़(గ్లదడ్)=నకా, द्वजराफ(జిరాఫ్)=జ్జరాఫీ,
खरगोश(ఖరోగష్)=కుిందేలు, जेबरा(జేబ్రా)=జీబ్లా
आद्वद सदै व पुक्तल्लोंग होते हैं ।ఆదీ సదైవ్ పుింలిింగ్
హోతే హైోఁ.
कुछ प्राद्वर्वाचक शब्द, जो सदै व पुरुष जाद्वत
का बोध करते हैं (కుఛ్ ప్రాణవ్యచక్ట్ శబ్ు, జో సదైవ్
పుర్చష్ జాతీ కా బోధ్ కర్చత హైోఁ) :- जैसे(జైసే)-
बालक(బాలక్ట్)=బ్లలుడు, गीदड़(గ్లదడ్)=నకా,
कौआ(కౌఆ)=కాకర, कद्वव(కవి)=కవి,
साधु(సధు)=సాధువు आद्वद।ఆదీ
अपवाद(అప్వ్యద్)- हलुआ(హలా)=హలాి, आहारोों के नाम(ఆహారోోఁ కే నామ్)-
अचार(అచార్)=పచీడి, रायता(రైత)=రైతా सिी(సబీజ)=కూర్, दाल(ద్వల్)=పపుు,
आद्वद।ఆదీ कचौरी(కచోరి)=గోధుమ పిిండితో చేసే ఒక
పదార్ధము, पूरी(పూరి)=పూరీ, रोटी(రోటి)=రోటీ
आद्वद।ఆదీ

द्वलोंग बदलना
पुों द्वलोंग(పుింలిింగ్) स्त्रीद्वलोंग(స్త్రీలిింగ్)
चाचा(చాచ)(చినాిని) चाची(చాచి)
मामा(మామ) (మావయయ) मामी(మామి)

69
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
काका(కాక) (చినాిని) काकी(కాకి)
साला(సల) (బావమరిది) साली(సలి)
पुत्र(పుత్ర్) (కొడుకు) पुत्री(పుత్రి)
अद्वभनेता(అభినేత) (నట్టడు) अद्वभनेत्री(అబినేత్రి)
दास(ద్వస్) (ప్నివ్యడు) दासी(ద్వసీ)
बकरा(బకరా) (మగ మేక) बकरी(బక్రీ)
बूढ़ा(బూఢా) (ముసలయన) बुद्वढ़या(బుఢియ)(ముసలమె)
बेटा(బేట్ల) (కుమార్చడు) द्वबद्वटया(బిటియ)
कुत्ता(కుతత) (మగ కుకు) कुद्वतया(కుతియ)
चूहा(చూహా) (మగ ఎలుక) चुद्वहया(చుహయ)
सााँ प(సింప్)(మగ పాము) सााँ द्वपन(సింపీి)
बाघ(బాఘ్న) (మగ పులి) बाद्वघन(బాఘిన్)
नाग(నాగ్) (మగ పాము) नाद्वगन(నాగ్వన్)
नाती(నాతీ) (మనుమడు) नाद्वतन(నాతిన్)
माली(మాలీ) (తోట మాలి) माद्वलन(మాలిన్)
नाई(నాయీ) (మింగలి) नाइन(నాయిన్)
चमार(చమార్) – చెపుపలు కుటేసవ్యడు. चमाररन(చమారిన్)
लुहार(లుహార్) (కమమరి) लुहाररन(లుహారిన్)
द्वसोंह(సిింహ్) (మగ సిింహము) – द्वसोंहनी(సిింహని)
शेर(షేర్) (మగ సిింహము) – शेरनी(షేరీి)
ऊाँट(ఊింట్) (ఒింటె) – ऊाँटनी(ఊింటిి)
मोर(మోర్) (న్మలి) – मोरनी(మొరిి)
सेठ(సేఠ్) (వ్యయపారి) सेठानी(సేఠానీ)
चौधरी(చౌదరి) चौधरानी(చౌదరాని)
दे वर(దేవర్)(మరిది) दे वरानी(దేవరాని)
नौकर(నౌకర్) (నౌకర్చ) नौकरानी(నౌకరాని)
पोंद्वडत(ప్ిండిత్) (ప్ిండితుడు)- पोंद्वडताइन(ప్ిండితయిన్)

70
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ठाकुर(ఠాకూర్) (జమీింద్వర్చ)- ठकुराइन(ఠాకురాయిన్)
पुरुष(పుర్చష్) (పుర్చషుడు) स्त्री(స్త్రీ)
मदण (మర్ు) (పుర్చషుడు) औरत(ఔరత్) (స్త్రీ)
द्वपता(పిత) (తిండ్రి) माता(మాత) (తలిా)
बाप(బాప్) मााँ (మాోఁ)
भालू(భాల)(మగ ఎలుగుబింటి) मादा भालू(మాదభాల)
भेद्वड़या(భేడియ) (తోడేలు) मादा भेद्वड़या(మాద భేడియా)
खरगोश(ఖరోగష్) (కుిందేలు) मादा खरगोश(మాద ఖరోగష్)
मछली మఛ్లా (ఆడ చేప్) नर मछली నర్ మఛ్లా
द्वछपकली ఛిప్ులీ(ఆడబలిా) नर द्वछपकली నర్ ఛిప్ులీ
चील చీల్ (ఆడ గ్రదు) नर चील నర్ చీల్
भैंस భింస్ (గేదె) भैंसा భింస (దునిపోతు)
भेड़ భేడ్ (ఆడ గర్రె) भेड़ा భేడా
मौसी మౌసీ (పినిి) मौसा మౌస
जीजी జీజీ (అకు) जीजा జీజా = బ్లవ

71
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 द्विया के भेद(కరియ కే భేద్ )కరియలు ర్కాలు

క్రియలను రెిండు రకాలుగా విభజిించవచుు

सकमणक द्विया(సకరామక్ట్ క్రియ)(Transitive verb)
अकमणक द्विया(ఆకరామక్ట్ క్రియ)(Intrasitive verb)
క్రియ యొకు ఫలితిం కరమ పైన ప్డినటెలసతే ఆ క్రియను సకరమక క్రియ అిందుర్చ.
ఉద్వ:- రాముడు మామిడి ప్ిండు తిింటూ ఉనాిడు.राम आम खा रहा है |
పై వ్యకయింలో రాముడు కరత,మామిడి ప్ిండు కరమ ,తినడిం క్రియ. ఇకుడ తినడిం అనే క్రియ యొకు ఫలితిం
దేనిపై ప్డుతుింది మామిడి ప్ిండు అనే కరమ పై ప్డుతుింది కాబటిస ఈ వ్యకయింలో खाना అనే క్రియ సకరమక క్రియ
అవుతుింది.సకరమక క్రియలను మనిం ఏ కరామ లేకుిండా అమలు చేయలేము.
దీనినే వేర్చల కూడా చెపపచుు ,ఏ వ్యకయింపై మనిం ఎవరిని,ఎవరికి(द्वकसको ,द्वकसे),ఏమిటి(क्या) అనే ప్రశిలకు
సమాధ్యనిం రాబటస గలుగుతమో ఆ వ్యకయింలో క్రియను సకరమక క్రియ అని అింట్లము.
राम आम खा रहा है |------రామ్ ఏమి తిింట్టనాిడు?राम क्या खा रहा है ? సమాధ్యనిం:-आम
सीता उसको बुला रही है --- |సీత ఎవరిని పిలుసుతింది?सीता द्वकसको बुला रही है ?:-उसको
वरुर् द्वसनेमा दे खता है ---|వర్చణ్ ఏమి చూసతడు?वरुर् क्या दे खता है ?:-द्वसनेमा
बच्चा शरबत पी रहा है --|పిలావ్యడు ఏమి త్రాగుతునాిడు?बच्चा क्या पी रहा है ?:-शरबत
लता ने मुझे द्वचत्र द्वदखाया----|ఏమి చూపిించిింది?क्या द्वदखाया? :-द्वचत्र ఎవరికి చూపిించిింది?द्वकसको
द्वदखाया?:- मुझे
సకరమక క్రియ మరల రెిండు రకాలు एककमणक, द्विकमणक.
एककमणक అింటే వ్యకయింలో ఒకే కరమ ఉింటె ఆ క్రియను ఏకకరమక క్రియ అింట్లర్చ.
ఉద్వ:- राम आम खाता है |రాము మామిడి ప్ిండు తిింట్లడు. ఈ వ్యకయింలో మామిడి ప్ిండు అనే ఒకే కరమ ఉింది.
द्विकमणक అింటే వ్యకయింలో రెిండు కరమలు ఉింటె ఆ క్రియను దిాకరమక్ట్ క్రియ అింట్లర్చ.
ఉద్వ:- लता ने मुझे द्वचत्र द्वदखाया | లత నాకు ఫోట్ల చూపిించిింది.ఈ వ్యకయింలో నేను ,ఫోట్ల అనే రెిండు
కరమలు ఉనాియి. ఈ వ్యకయింపై ఏమి చూపిించిింది అనే ప్రశి వేసినపుపడు వచేు సమాధ్యనిం ఫోట్ల అనే కరమను
“मुख्या कमण” అింట్లము. ఎవరికీ చూపిించిింది అనే ప్రశికు సమాధ్యనింగా వచిున నాకు అనే కరమను “गौर् कमण”
అింట్లర్చ.
:- భూత కాలిం లో ने ప్రతయయిం వచిున సకరమక క్రియా వ్యకాయలలో मुख्या कमण యొకు లిింగ,వచనములను బటిస
క్రియారూప్ము మార్చను.(ने ప్రతయయిం గురిించి నేర్చుకుని తర్చవ్యత ఈ మీకు బాగా అరథిం అవుతుింది).

72
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
అలగే క్రియ యొకు ఫలితిం కరమ పైన ప్డనటెలసతే ఆ క్రియను అకరమక క్రియ అింట్లర్చ.
దీనినే వేర్చల కూడా చెపపచుు ,ఏ వ్యకయింపై మనిం ఎవరిని(द्वकसको,द्वकनको),ఏమిటి(क्या) అనే ప్రశిలకు
సమాధ్యనిం రాబటస లేమో ఆ వ్యకయింలో క్రియను అకరమక క్రియ అని అింట్లము.
राम रो रहा है |---ఇకుడ కరమ లోపిించిింది.
सीता सो रही है |
वरुर् द्वसनेमा जाता है |వర్చణ్ ఎకుడికి వళ్ళతనాిడు అనే ప్రశి వేయగలుగుతిం తప్ప ఇకుడ ఏమిటి ,ఎవరిని ,
ఎవరికి అనే ప్రశిలు ఈ వ్యకయిం పై వేయలేము కాబటిస ఈ వ్యకయిం లో క్రియ అకరమక క్రియ అవుతుింది.
కొనిి అకరమక, సకరమక క్రియలు. ఇవి చూసి అరథమయితే ఈ పుసతకిం చివరిలో Vocabulary సక్షన్ లో ఇచిున
క్రియలోా మీర్చ ఎనిి చేయగలరో అనిి ఈ విధ్ింగా అకరమక సకరమక వ్యకాయలుగా విభజిించి వ్రాయిండి.
అకరమక క్రియ సకరమక క్రియ
जानाజానా=వళ్ళుట खेलनाఖేలనా=ఆడుట(ఏమి)
आनाఆనా=వచుుట चाहनाచాహాి=కోర్చకొనుట / అనుకొనుట(ఏమి)
कूदनाకూద్వి=దుముకుట दे खनाదేఖ్ని=చతచుట(ఏమి)
रहनाరహాి=నివసిించుట सुननाసున్ నా=వినుట(ఏమి)
डरनाడరాి=భయపడుట द्वमलनाమిలి=కలయుట/దొ ర్కుట(ఎవరిని)
जीनाజీనా=బ్రతుకుట रखनाరఖ్ని=ఉించుట(ఏమి)
मरनाమరాి=మరణించుట रोकनाరోఖ్ని=ఆపుట(ఎవరిని / ఏమి)

भूत काल(భూత్ కాల్)భూత కాలము

గతింలో జరిగ్వన విషయాలను గురిించి చెపేపది భూత కాలము

భూత కాలము 6 రకాలుగా విభజిింప్ బడిింది. అవి
सामान्य भूतकाल
आसन्न भूतकाल
पूर्ण भूतकाल
अपूर्ण भूतकाल
सोंद्वदग्ध भूतकाल
हे तुहेतुमद् भूत
ఈ పాఠిం లో మనిం సమానయ భూత కాలనిి గురిించి తెలుసుకుింద్వము.

73
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 ने प्रत्यय(నే పాతాయయ్)(నే పాతయయము)

ఇకుడ మనిం “ने” ప్రతయయిం గురిించి తెలుసుకోవలసి వుింట్టింది.

1:- భూతకాలిం లో వ్యకయింలో సకరమక క్రియలు వచిునపుపడు కరతకు ने ప్రతయయానిి జోడిించ వలసి వుింట్టింది.
ఉద్వ:-
सीता / राम / छात्र ने आम(पु) खाया|
రామ్ మామిడి ప్ిండు తినాిడు.
राम ने चाय(स्त्री) पी|
రాిం ట్ట త్రాగాడు.
सीता ने गाना(पु) गाया|
సీత పాట పాడిింది.
द्वकशोर ने चेस(पु) खेला|
కిషోర్ చెస్ ఆడాడు.
ఈ విధ్ింగా భూతకాలిం లో వ్యకాయలలో క్రియలు సకరమక క్రియలు అయినటసయితే కరతకు తప్పకుిండా ने ప్రతయయానిి
జోడిించ వలసి వుింట్టింది.
2:- కరియలో వచేీ మార్ుులు కర్్ ను అను సరిించి కాకుిండా కరమను అనుసరిించి ఉింట్లయి.
ఉద్వ:- गोपाल ने रोटी खायी|ఈ వ్యకయింలో కరతయైన గోపాల్ పులిింగము అయినా క్రియ కరమను అనుసరిించి కరమ
“ रोटी ” అనునది స్త్రీ లిింగము కాబటిస కరమను అనుసరిించి మనిం ఇింతకుముిందు నేర్చుకుని आ ए ई నియమిం
ప్రకారిం खा+ई =खायी అయిింది.
3:- लाना,बोलना,भूलना ఈ క్రియలు వచిునపుడు మాత్రిం ఇవి సకరమక క్రియలు అయినా కరతకు “ ने ”
జోడిించవలసిన అవసరింలేదు.
ఉద్వ:- मैं सब कुछ भूल गया| ఈ వ్యకయిం పైన మనిం ఏమి మరచిపోయాను? అనే ప్రశి వేసి జవ్యబు రాబటస
గలిగ్వనా కూడా
4:- సకర్మక వ్ాకాయలలో ఎపుుడెైతే కరమకు “ को ” ప్రతయయిం జోడిసతమో అపుపడు కరత మరియు కరమ లిింగ
వచనములు ఏమైననూ క్రియ పులిింగ ఏకవచనిం గానే ఉింట్టింది.
ఉద్వ:-मैं ने कमला को बाजार में दे खा| ఈ వ్యకయింలో క్రియ పులిింగ ఏకవచనింగా తీసుకోవడిం
జరిగ్వింది.ఇకాడ కర్్ “ मैं ” అింటే స్త్రీ నా పుర్చషుడా అనిది తెలియదు. “ कमला ” అనిది స్త్రీలిింగము అని
తెలుసుతింది. కానీ కరయ
ి కర్మను అనుసరిించి రాలేదు, ఎిందుకింటే కరమ ప్రకున “ को ” ప్రతయయిం ఎపుపడైతే

74
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
చేరాుమో క్రియ కరతనూ,కరమనూ రెిండిటి లిింగ వచనములను అనుసరిించక పులిింగ ఏకవచనముగా
ఉింట్టింది.दे ख+आ=दे खा|
5:- అలాగే ఒక వ్ాకయింలో క్రియ సకరమక క్రియ అయి ఉిండి, అసల కరమ అనేది లేకపోతే ఆ వ్యకయింలో క్రియ
పులిింగ ఏకవచనింగా ఉింట్టింది. ఉదా:- मैंने कहा| मैंने सूना | मैंने दे खा|वे+ने=उन्होोंने कहा|
6:- द्विकमणक సకరమక క్రియా వ్యకాయలలో मुख्या कमण యొకు లిింగ, వచనములను బటిస క్రియారూప్ము మార్చను.
7:-ने ప్రతయయానిి భూతకాలింలో ఈ కాలలలో మాత్రమే ఉప్యోగ్వించాలి అవి सामान्य, आसन्न, पूर्ण, सोंद्वदग्ध.
अपूर्ण, हे तु हे तुमद भूतकाल లలో ने ప్రతయయిం వ్రాయకూడదు.
8:-लग, सक, चुक అనే సహాయక క్రియలు వచిునపుడు కూడా ने ప్రతయయిం ఉప్యోగ్వించకూడదు.
9:-అకర్మక కరియలు అయినపుటికీ కు నిి క్రియలతో ने ప్రతయయిం ఉప్యోగ్వించాలి అవి: नहाना,
खाों सना, छीोंकना, थूकना.
ా అవి నామవ్యచకములు అయితే చివరి కరతకు మాత్రమే ने
10:-ఒక వ్యకయింలో ఒకటి కింటే ఎకుువ కరతలు ఉనిటెలతే
ప్రతయయిం జోడిించాలి.
ఉద్వ:- राम,कृष्णा और गोपाल ने गलती की| రాము,కృషా మరియూ గోపాల్ తపుప చేసర్చ.
11:-అదే నామవ్యచకములు కాకుిండా సరానామములు ఉనిటాయితే ప్రతి కరతకు ने ప్రతయయిం జోడిించాలి.
ఉద్వ:- मैंने,तुमने और उसने कल तमाशा दे खा| నేను నువుా మరియూ అతడు నిని తమాష్ట్ర చూసము.
12:- క్రియ సింయుకత క్రియ అయితే ప్రధ్యన క్రియ కాకుిండా సహాయక క్రియ మాత్రమే మార్చప చెిందుతుింది.
ఉద్వ:- सीता हों स दी| वे आ गये| वे बाजार में द्वदखाई द्वदये| सत्यभामा ने राक्षस को मार डाला|.

सामान्य भूत काल(సామానయ భూతకాలిం)

భూతకాలింలో క్రియలో మార్చపలు ఈ క్రిింది విధ్ింగా ఉింట్లయి:-

:- खेलना / खाना / पीना ఇల ना ను క్రియకు చేరిుతే దీనిని క్రియ యొకు సమానయ రూప్ము అింట్లము.అదే ఈ
ना ను తీసివేసేత మిగ్వలే खेल / खा / पी మొదలగువ్యటిని ధ్యతువులు అింట్లర్చ.
ఈ క్రిింది క్రియలను ప్రిశీలిించినటెలసతే ఏ శబుింతో ముగ్వసే క్రియ ఎల మార్చప చెిందుతుింద్య అరథిం అవుతుింది.
अ శబుింతో ముగ్వసే క్రియా ధ్యతువులు
క్రియా ధ్యతువు పుిం.ఏకవచనిం పుిం.బహువచనిం స్త్రీ.ఏకవచనిం స్త్రీ/బ్హువచనిం
हाँ स हाँ सा हाँ से हाँ सी हाँ सीों
खेल खेला खेले खेली खेलीों
उठ उठा उठे उठी उठीों
बोल बोला बोले बोली बोलीों
75
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
दौड़ दौड़ा दौड़े दौड़ी दौडीों
आ / ओ శబుింతో ముగ్వసే క్రియా ధ్యతువులు
క్రియా ధ్యతువు పుిం.ఏకవచనిం పుిం.బహువచనిం స్త్రీ.ఏకవచనిం స్త్రీ/బ్హువచనిం
आ आया आये आयी आयीों
सो सोया सोये सोयी सोईों
द्वसखा द्वसखाया द्वसखाये द्वसखायी द्वसखाईों
खा खाया खाये खायी खायीों
ई / ए శబుింతో ముగ్వసే క్రియా ధ్యతువులు
पी द्वपया द्वपये पी पीों

जी जजया जजए जी जीं

दे द्वदया द्वदये दी दीों

ले द्वलया द्वलये ली लीों
:- से(పదుగుట ) ,खे(ప్డవ నడుపుట) ఇవి ए శబుింతో ముగ్వసినా ఇవి మాత్రిం ఈ క్రిింది విధ్ింగా మార్చతయి.
से सेया सेये सेयी सेयीों
खे खेया खेये खेई खेयीों
ऊ శబుింతో ముగ్వసే క్రియా ధ్యతువులు
छू छु आ छु ए छु ई छु ईों
ఈ క్రిింది క్రియలపై మాత్రిం పై నియమాలు వరితించవు.వీటిని ఈ విధ్ింగానే గుర్చతపెట్టసకోవలసి వుింట్టింది.
कर द्वकया द्वकये की कीों
हो हुआ हुए हुई हुईों
जा गया गये गयी गयीों

అకరమక క్రియలతో ఉద్వహరణ వ్యకాయలు.ఈ వ్యకాయలలో ఎప్పటిలనే క్రియ కరత యొకు లిింగ వచనములను బటిస
మార్చను.
रोहन खेलने गया| హిం ఖేలనే గయే.
రోహన్ ఖేలేి గయా మేము ఆడడానికి వళాుము.(पुों)
రోహన్ ఆడడానికి వళాుడు. हम खेलने गयीों|
रोद्वहर्ी खेलने गयी| హిం ఖేలనే గాయీ
రోహణ ఖేలేి గయీ. మేము ఆడడానికి వళాుము.(स्त्री)
రోహణ ఆడడానికి వళ్లుింది. कल तुम है दराबाद गये|
हम खेलने गये| కల్ తుమ్ హైదరాబాద్ గయే.
76
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నిని నువుా హైదరాబాద్ వళాావు. మైోఁ రాత్ కో ఖూబ్ సో గయీ|
मैं सबेरे छः बजे आया| నేను రాత్రి బాగా నిద్ర పోయాను.
మైోఁ సబేర్చ ఛః బజే ఆయా. द्वपछली रात तूफान से अनेक पेड़ द्वगर गए|
నేను ఉదయిం ఆర్చ గింటలకు వచాును. పిఛ్లా రాత్ తూఫాన్ సే అనేక్ట్ పేడ్ గ్వర్ గయే|

कल आप स्कूल क्योों नहीों आये? పోయిన రాత్రి చాల చెట్టా తుఫాను వలా

కల్ ఆప్ స్తుల్ కూయోఁ నహీోఁ ఆయే? ప్డిపోయాయి.

నిని మీర్చ స్తుల్ కి ఎిందుకు రాలేదు? वह बुधवार तक नहीों लौटा|
आप है दराबाद से मेरे द्वलए क्या लाये? వహ్ బుధ్వ్యర్ తక్ట్ నహీోఁ లౌట|
ఆప్ హైదరాబాద్ సే మేర్చ లియే కాయ లయే? అతను బుధ్వ్యరిం వరకు తిరిగ్వ రాలేదు.
మీర్చ హైదరాబాద్ నుిండి నా కోసిం ఏమి తెచాుర్చ ? मैं समय पर पहुों चा|
तुम्हारे साथ और कौन आया? మై సమయ్ ప్ర్ ప్హుించా|
తుమాార్చ సథ్స ఔర్ కౌన్ ఆయా? నేను సమయానికి వచాును.
నీతో పాట్టగా ఇింకా ఎవర్చ వచాుర్చ? मैं दे र से पहुों चा|
आप कब केरला पहुों चे? మై దేర్ సే ప్హుించా|
ఆప్ కబ్ కేరళ ప్హుించే? నేను ఆలసయింగా వచాును.
మీర్చ ఎపుపడు కేరళ చేర్చకునాిర్చ? रात में अच्छी तरह सोया|
तुम द्वदन में क्योों सो गये? రాత్ మేోఁ అచీీ తరహ్ సోయా|
తుమ్ దిన్ మేోఁ కూయోఁ సో గయే? రాత్రి బాగా నిద్రపోయాను.
మీర్చ ప్గటి పూట ఎిందుకు నిద్రపోయార్చ. क्या धोबी कपड़े ले गया?
तुम द्वसनेमा कब गये? కాయ ధోబీ కప్డే లే గయా?
తుమ్ సినేమా కబ్ గయే? చాకలి దుసుతలను తీసుకువళాుడా?
మీర్చ సినిమా కి ఎపుపడు వళాుర్చ?
मैं रात को खूब सो गयी|
సకరమక క్రియా వ్యకాయలు. ఈ వ్యకాయలలో క్రియ కరమ యొకు లిింగ వచనములను బటిస మార్చను.
राम ने समाचार दे खा| సీత నే సమాచార్(పు.ఏ.) దేఖ్న.
రామ్ నే సమాచార్ దేఖ్న సీత సమాచారానిి(వ్యరతలు) చూసిింది.
రామ్ సమాచారానిి(వ్యరతలు) చూసడు. राम ने कद्ववता(स्त्री) पढी|
सीता ने समाचार(पु ए) दे खा| రామ్ నే కవిత(స్త్రీ) ప్ఢ్త|

77
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
రాిం కవిత చదివ్యడు. మైనే సబేర్చ చాయ్ పీ|
राम ने कद्ववताये ाँ पढीों| నేను ఉదయానేి ట్ట త్రాగాను.
రామ్ నే కవితయేోఁ ప్ఢ్త| क्या आपने उसे दे खा?
రాిం కవితలు చదివ్యడు. కాయ ఆపేి ఉసే దేఖ్న?
सीता ने कद्ववता पढी| మీర్చ అతనిి చూసరా?
సీత నే కవిత ప్ఢ్త| द्वपता ने बहन को बुलाया|
సీత కవిత చదివిింది. పిత నే బహన్ కో బులయా|

सीता ने कद्ववतायोों पढीों| నా తిండ్రి గార్చ సోదరిని పిలిచార్చ.

సీత నే కవితయేోఁ ప్ఢ్త| तुम ने क्या द्वकया?
సీత కవితలు చదివిింది. తుమ్ నే కాయ కియా?

हनुमान ने समुद्र(पु) पार द्वकया| మీర్చ ఏమి చేసర్చ?

హనుమాన్ నే సముద్ర్(పు) పార్ కియా| नरे श ने एक शेर को दे खा|

నర్చష్ నే ఏక్ట్ షేర్ కో దేఖ్న|
హనుమాన్ సముద్రానిి ద్వట్లడు.
నర్చష్ ఒక సిింహానిి చూసడు.
सीता ने नाटक दे खा|
సీత నే నాటక్ట్ దేఖ్న| रमा ने भाई को सुनाया|
రమ నే భాయీ కో సునాయా|
సీత నాటకిం చూసిింది.
రమ సోదర్చడికి వినిపిించిింది.
सीता ने दो नाटकें दे खे|
సీత నే ద్య నాటకేోఁ దేఖే| आपने मुझसे द्वकतने रूपये द्वलए?
ఆపేి ముఝేస కితేి ర్చప్యే లియే?
సీత రెిండు నాటకాలు చూసిింది.
తమర్చ మా నుిండి ఎనిి రూపాయిలు తీసుకునాిర్చ?
मााँ ने बेटी को सुलाया|
अध्यापक ने अोंग्रेज़ी द्वसखाई|
మాోఁ నే బేట్ట కో సులయా|
అధ్యయప్క్ట్ నే అింగ్రేజీ సిఖ్నయీ|
తలిా కూతుర్చని నిద్రపుచిుింది.
ఉపాధ్యయయులు ఇింగ్లాష్ నేరిపించార్చ.
उसने सिी बेचकर बहुत पैसे कमाये|
क्या,आपने दू ध द्वपया?
ఉసేి సబీజ బేచుర్ బహుత్ పైసే కమాయే|
కాయ, ఆపేి దూధ్ పియా?
అతడు కూరగాయలు అమిమ చాల సింపాదిించాడు.
తమర్చ పాలు త్రాగారా
मैंने सबेरे चाय पी|

78
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 आसन्न भूत काल(ఆసన్న భూత్ కాల్)ఆసనన భూత కాలము

అపుపడే లేద్వ అప్పటివరకూజరిగ్వన విషయాలగురిించి చెప్పడానికి “ఆసని భూతకాలము” ఉప్యోగప్డుతుింది.

ఉద్వ:-
నేను ఇింటికి వచిు యునాిను. నేను చేసి ఉనాిను.
मैं घर आया हूाँ | मैंने द्वकया है |
మై ఘర్ ఆయా హోఁ| మైనే కియా హై|
అతడు ఇపుపడే అకుడికి వళ్లా ఉనాిడు. రామ్ ట్ట త్రాగ్వ యునాిడు.
वह अभी वहााँ गया है | राम ने चाय(स्त्री) पी है |
వహ్ అభీ వహాోఁ గయా హై| రామ్ నే చాయ్(స్త్రీ) పీ హై|
నీవు(స్త్రీ) నవిా ఉనాివు. సీత కవిత చదివి ఉింది.
तुम हों सी हो| सीता ने कद्ववता(स्त्री) पढी है |
తుమ్ హోఁసీ హో| సీత నే కవిత(స్త్రీ) ప్ఢ్త హై|
రాముడు మామిడి ప్ిండు తిని యునాిడు. సీత కవితలు చదివి ఉనిది.
राम ने आम खाया है | सीता ने कद्ववतायें पढीों हैं |
రామ్ నే ఆమ్ ఖ్నయా హై| సీత నే కవితయేోఁ ప్ఢ్త హై|
రాముడు మామిడి ప్ిండుా తిని యునాిడు. ఈ రోజు వరకూ మీర్చ ఏ ఏ పుసతకాలు
राम ने आम खाये हैं | చదివియునాిర్చ?
రామ్ నే ఆమ్ ఖ్నయే హైోఁ| आज तक आप कौन कौन सी पुस्तकें(स्त्री ब)
వ్యర్చ ఏమి చేసి ఉనాిర్చ? पढीों हैं |
उन्होोंने क्या द्वकया है ? ఆజ్ తక్ట్ ఆప్ కౌన్ కౌన్ సీ పుసతకేోఁ(స్త్రీ.బ్.) ప్ఢ్త హైోఁ|
ఉనోాోఁనే కాయ కియా హై?
వ్యకయమింత సమానయ భూతకాలము వలె వుింట్టింది కాకపతే చివర हूाँ ,हो,है ,हैं లు రావడిం జర్చగుతుింది.
क्या तुम्हारे पापा सो गए हैं | मैंने द्वकया है |
కాయ తుమాార్చ పాపా సో గయే హైోఁ| మైనే కియా హై|
మీ తిండ్రి నిద్రపోయారా? నేను చేసి ఉనాిను.
पुस्तक मेज के ऊपर रखी हैं | पेटरोल का दाम बढ़ गया है |
పుసతక్ట్ మేజ్ కే ఊప్ర్ రఖ్త హై| పెట్రోల్ కా ద్వమ్ బడ్ గయా హై|
పుసతకిం బలా పైన ఉించి ఉనాిర్చ. పెట్రోల్ ధ్ర పెరిగ్వింది.
79
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
घर में द्वबक्तल्लयोों ने परे शान कर रखा है |
ఘర్ మేోఁ బిలిాయోోఁ నే ప్ర్చశాన్ కర్ రఖ్న హై|
పిలుాలు ఇింట్లా ఇబబింది పెటిస ఉనాియి.
तुम ने क्या फैसला द्वकया है |
తుమ్ నే కాయ ఫైసల కియా హై|
మీర్చ ఏమి నిరాయిించుకునాిర్చ?
అతడు ఆ పుసతకానిి చదవి యుిండలేదు.
मैंने जाने का दृढ़ द्वनिय कर द्वलया है |
మైనే జానే కా ఘడ్ నిశుయ్ కర్ లియా హై|
నేను వళాాలని గటిసగా నిరాయిించుకుని ఉనాిను.
मैंने अपने आगे के कायणिम के बारे में उसे
बता द्वदया है |

मैंने अभी अपना एडद्वमशन द्वलया है | మైనే అపేి ఆగే కే కారయక్రిం కే బార్చ మేోఁ ఉసే బత

మైనే అభీ అపాి అడిమషన్ లియా హై| దియా హై|

నేను నా తదుప్రి కారయక్రమిం గురిించి అతనికి చెపిప
నేను ఇపుపడే నా ప్రవేశిం తీసుకుని ఉనాిను.
ఉనాిను.
अभी तक मेरे पत्र का जवाब नहीों आया है |
అభీ తక్ట్ మేర్చ ప్త్ర్ కా జవ్యబ్ నహీోఁ ఆయా హై| क्या आज आप आधा घोंटा दे र से ऑद्वफस
आए हैं ?
ఇప్పటివరకు నా లేఖకు జవ్యబు రాలేదు.
కాయ ఆజ్ ఆప్ ఆధ్య ఘింట దేర్ సే ఆఫీస్ ఆయే హైోఁ?
उसने उस पुस्तक(स्त्री) को नहीों पढ़ा है |
మీర్చ ఈ రోజు అరిగింటలేట్టగా కారాయలయానికి వచిు
ఉనేస ఉస్ పుసతక్ట్(స్త్రీ) కో నహీోఁ ప్ఢా హై|
ఉనాిరా?

पूर्ण भूत काल(పూర్ణ భూత్ కాల్)పూర్ణ భూత కాలము

గతింలో ఒక సమయానికి ఒక ప్ని పూరిత అయియింది అని చెప్పడానికి మరియు ఒక వయకిత లేద్వ వసుతవు యొకు
ప్రిసిథతి గతింలో ఎల వుింద్య చెప్పడానికి పూరా భూత కాలము ఉప్యోగప్డుతుింది.
పూరా భూత కాలములో వ్యకయిం మొతతిం సమానయ భూతకాలిం వలెనే ఉింట్టింది,వ్యకయిం చివర था,थे,थी లు
మరియూ चुका था ,चुके थे ,चुकी थी జోడిసతము
ఉద్వ:- హమేి అడాాన్స మేోఁ టికట్ లే లియే థే|
मैं गुरुवार वहााँ गया क्योोंद्वक मेरा बेटा बुधवार మేము అడాానోసో టికుటాను తీసుకొని యునాిము.
तक नहीों लौटा था| क्या कोई मुझसे द्वमलने आये थे?
మై గుర్చవ్యర్ వహాోఁ గయా కూయోఁకీ మేరా బేట కాయ కోయి ముఝేస మిలేి ఆయే థే?
బుధ్వ్యర్ తక్ట్ నహీోఁ లౌట్ల థా| ఎవరైనా ననుి కలవడానికి వచిు యునాిరా?
నేను గుర్చవ్యరిం అకుడికి వళాాను ఎిందుకింటే నా
मैं नहीों जानता द्वक क्या हुआ था|
కుమార్చడు బుధ్వ్యరిం వరకూ రాలేదు. మై నహీోఁ జానాత కి కాయ హువ్య థా|
हमने एडवाों स में द्वटकट ले द्वलए थे|
80
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నాకు ఏమి జరిగ్వింద్య(జరిగ్వయునిద్య) తెలియదు.
आपने पहले से ही इसके बारे में मुझे कहा था|
ఆపేి ప్హలే సే హీ ఇసేు బార్చ మేోఁ ముఝే కహా థా|
మీర్చ దీని గురిించి నాకు ముిందే చెపిప యునాిర్చ.
जब हम स्टे शन पहुों चे,गाडी छूट चुकी थी|
జబ్ హిం సేసషన్ ప్హుించే, గాడీ చూట్ చుకీ థీ|
మేము సేసషన్ చేర్చకునే టప్పటికి బిండి
వళ్లుపోయిింది.
वह साइों स और मैथ्स टे स्ट के समय बीमार था|
వహ్ సైన్స ఔర్ మాథ్సస టెస్స కే సమయ్ బీమార్ థా|
అతను సైన్స మరియు గణత ప్రీక్షలలో
అనారోగయింతో ఉనాిడు.
डॉक्टर के आने के पहले रोगी मर चुका था|
డాకసర్ కే ఆనే కే ప్హలే రోగ్ల మర చుకా థా|
డాకసర్ వచేు ముిందే రోగ్వ చనిపోయాడు.
ये वही केले हैं जो मैंने कल सूपर बाजार से
खरीदे थे|
యే వహీ కేలే హైోఁ జో మైనేకల్ స్తప్ర్ బాజార్ సే
ఖరీదే థే|
ఇవి నిని స్తప్ర్ మారెుట్ నుిండి నేను కొనుగోలు
చేసియుని అరటిప్ిండుా.
वह तुम्हें दे खने के इरादे से आया था|
వహ్ తుమేాోఁ దేఖేి కే ఇరాదే సే ఆయా థా|
అతను మిమమలిి చూసే ఉదేుశింతో వచిు యునాిడు.
पुद्वलस के आने के पहले चोर भाग चुका था|
పులిస్ కే ఆనే కే ప్హలే చోర్ భాగ్ చుకా థా|
పోలీసులు వచేు ముిందే దింగ పారిపోయాడు.
मैंने उसे बुक केस में वापस रख द्वदया था|
మైనే ఉసే బుక్ట్ కేస్ మేోఁ వ్యప్స్ రఖ్ దియా థా|
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నేను ద్వనిని పుసతకిం కేసులో తిరిగ్వ ఉించాను.
मैंने भोजन के बाद उसे बुझा द्वदया था|
మైనే భోజన్ కే బాద్ ఉసే బుఝా దియా థా|
భోజనిం తరాాత నేను ద్వనిని ఆరిపవేసి యునాిను.
घोंटी बजने के पहले मैं स्कूल पहुाँ च चुका था|
ఘింట్ట బజనే కే ప్హలే మెయిన్ స్తుల్ ప్హుించ్
చుకా థా|
గింట కొటసక ముిందే నేను స్తుల్ కి చేర్చకునాిను.
मैं अपनी बहन को दे खने गया था|
మై అపీి బహన్ కో దేఖేి గయా థా|
నేను నా సోదరిని చూడట్లనికి వళ్లా యుిండినాను.
मैंने सुना है वे मुोंबई से बाहर गए हुए थे|
మైనే సునా హై వే ముింబై సే బాహర్ గయే హుయే థే|
వ్యర్చ ముింబై నుిండి బయటకు వళాురని నేను
వినాిను.
मैंने अपना काम पहले ही पूरा कर द्वलया था|
మైనే అపాి కాిం ప్హలే హీ పూరా కర్ లియా థా|
నేను నా ప్నిని ముిందే పూరీత చేసేసుకునాిను.
इतनी गमी नहीों थी द्वजतनी मैंने सोची थी|
ఇతీి గరీమ నహీోఁ థీ జితీి మైనే సచీ థీ|
నేను భావిించినింత వేడిగా ఏమీ లేదు.
कुछ समय के पहले, आपने हमारे यहाों से
कुछ चीजें खरीदीों थीों |
కుఛ్ సమయ్ కే ప్హలే, ఆపేి హమార్చ యహాోఁ సే
కుఛ్ చీజేోఁ ఖరీదీ థీ|
కొింతకాలిం ముిందు, మీర్చ మా దగగర నుిండి కొనిి
వసుతవులను కొనుగోలు చేసి యునాిర్చ.
मुझे एक बोतल वही टाद्वनक दे दें जो मैंने
द्वपछले माह खरीदी थी|
81
ముఝే ఏక్ట్ బోతల్ వహీ ట్లనిక్ట్ దే దేోఁ జో మైనే పిఛేా
మాోఁహ్ ఖరీదీ థీ|
నేను గత న్ల కొనుగోలు చేసిన అదే ట్లనిక్ట్ యొకు
ఒక సీసని ఇవాిండి.
मैंने ₹50 मनी आडण र से भेजे थे|
మైనే ₹50 మనీ ఆరిర్ సే భేజే థే|
నేను ₹50 మనీఆరిర్ ప్ింపి యునాిను..
हमें आपका पत्र द्वमला था|
హమేోఁ ఆపాు ప్త్ర్ మిల థా|
మాకు మీ యొకు ఉతతరిం అింది ఉనిది.
वह बहुत पहले ही पहुाँ च चुकी थी|
వహ్ బహుత్ ప్హలే హీ ప్హుించ్ చుకీ థీ|
ఆమె చాల ముిందే చేర్చకుింది.
क्या आपने कमरा आरद्वक्षत करवाया था?
కాయ ఆపేి కమరా ఆరక్షిత్ కరాాయా థా?
మీర్చ గదిని బుక్ట్ చేయిించి ఉనాిరా?
मैंने अपने द्वलए कमरा आरद्वक्षत कराने के बारे
में आपको द्वलखा था|
మైనే అపేి లియే కమరా ఆరక్షిత్ కరానే కే బార్చ మేోఁ
ఆపోు లిఖ్న థా|
నా కోసిం గదుల రిజర్చాషన్ చేయిించడిం గురిించి
నేను మీకు వ్రాసియునాిను.
आपने मुझे द्वफर से फोन करने को कहा था|
ఆపేి ముఝే ఫిర్ సే ఫోన్ కర్చి కో కహా థా|
మీర్చ మళ్ళా కాల్ చేయమని ననుి అడిగ్వ యునాిర్చ.
कृपया उन्हें बता दीद्वजए द्वक कुमार साहब का
फोन आया था|
కృపియ ఉనేాోఁ బత దీజియే కి కుమార్ సహబ్ కా
ఫోన్ ఆయా థా|
దయచేసి మిససర్ కుమార్ నుిండి ఫోన్ వచిు
యునిదని వ్యరికి చెప్పిండి.
क्या मेरे द्वलए कोई टे लीफोन आया था|
కాయ మేర్చ లియే కోయి టెలిఫోన్ ఆయా థా|
నాకు ఏదైనా ఫోన్ వచిు యునిద్వ?
यह बड़ी कष्ट्दायक यात्रा थी|
యహ్ బడీ కష్స ద్వయక్ట్ యాత్ర థీ|
ఇది ఒక పెదు కషసతరమైన ప్రయాణిం అయి ఉనిది.
एक बहुत बड़ा जहाज बोंदरगाह पर लोंगर
डाला हुआ था|
ఏక్ట్ బహుత్ బడా జహాజ్ బిందరాగహ్ ప్ర్ లింగర్
డాల హుఆ థా|
ఒక భారీ ఓడ పోర్స వదు లింగర్చ వేయబడియునిది.
क्या आप बता सकते हैं मैंने क्या आडण र द्वदया
था?
కాయ ఆప్ బత సకేత హైోఁ మైనే కాయ ఆరిర్ దియా థా?
మీర్చ నాకు చెప్పగలరా నేను ఏ ఆరిర్ ఇచిు
యునాినో?
मुझे नहीों लगता है द्वक मैंने यह आडण र द्वदया था|
ముఝే నహీోఁ లగాత హై కి మైనే యహ్ ఆరిర్ దియా
థా|
నేను ఈ ఆరిర్ ఇచాునని అనుకోవటేాదు.
द्वकतने समय से आप द्वछपे हुए थे?
కితేి సమయ్ సే ఆప్ ఛిపే హుయే థే?
ఎింతకాలిం నుిండి మీర్చ ద్వకుుని ఉనాిర్చ?
इतने सालोों से आप कहाों थे?
ఇతనే సలోోఁ సే ఆప్ కహాోఁ థే?
మీర్చ ఇనిి సింవతసరాలు ఎకుడ ఉిండి యునాిర్చ?

82
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 अपूर्ण भूतकाल(అపూర్న భూత్ కాల్)అపూర్ణ భూతకాలిం

అపూరా భూతకాలము అింటే గతింలో ఒక సమయానికి జర్చగుతూ ఉని ప్ని.

ఉద్వ:- నేను నిని వ్యరి ఇింటికి వళ్తు సమయానికి వ్యర్చ ట్టవీ చూస్తత ఉనాిర్చ.
ఇకుడ మనిం వళ్తు సమయానికి వ్యర్చ ట్టవీ చూడడిం అనే క్రియను కొనసగ్వస్తత వునాిర్చ కాబటిస ఆ క్రియను మనిం
అపూరా భూతకాలింలో తీసుకోవడిం జర్చగుతుింది.
मैं अपनी द्वकताब पढ़ रहा था ।
మెయిన్ అప్నీ కితబ్ ప్ఢ్ రహా థా|
నేను నా పుసతకిం చదువుతూ ఉిండి యునాిను.
పై వ్యకయింలో వలె క్రియకు रहा,रहे ,रही లు తర్చవ్యత था,थे,थी లు కరత యొకు లిింగ మరియు వచనములను బటిస
జోడిించవలసి ఉింట్టింది.
అలనే మరొక సిందరాింలో కూడా अपूर्ण भूतकाल ని ఉప్యోగ్వసతర్చ.
గతింలో ఒక ప్ని అలవ్యట్టగా చేస్తత ఉిండేవ్యళుము అని చెపేపటపుపడు.
ఉద్వ:-
इससे पहले मैं रोज फल खाता था| मैं टीवी दे ख रहा था जब वे मेरे घर आए|
ఇసేస ప్హలే మై రోజ్ ఫల్ ఖ్నత థా| మై ట్టవీ దేఖ్ రహా థా జబ్ వే మేర్చ ఘర్ ఆయే|
ఇింతకు ముిందు నేను ప్ళ్ళు తిింటూ ఉిండేవ్యడిని. వ్యర్చ మా ఇింటికి వచేుసరికి నేను ట్టవీ చూస్తత
जब वे तुम्हारे घर आये तब तुम क्या कर रहे ఉనాిను.
थे? प्राचीन काल में हमारे दे श के लोग गावोों में ही
జబ్ వే తుమాార్చ ఘర్ ఆయే తబ్ తుమ్ కాయ కర్ రహా रहते थे|
హై? ప్రాచీన్ కాల్ మేోఁ హమార్చ దేశ్త కే లోగ్ గావోోఁ మేోఁ హీ
వ్యర్చ మీ ఇింటికి వచేు సమయానికి మీర్చ ఏమి చేస్తత రహేత థే|
ఉనాిర్చ? పూరాకాలింలో మన దేశ ప్రజలు గ్రామాలోానే
पुराने जमाने में राजा लोग भी अपने हाथ से నివశిించేవ్యర్చ.
काम करते थे|
जब मैं फूटपाथ पर चल रहा था तब वह बस
పురానే జమానే మేోఁ రాజా లోగ్ భీ అపేి హాథ్స సే में जा रहा था|
కామ్ కర్చత థే| జబ్ మేోఁ ఫూట్లపత్ ప్ర్ చల్ రహా థా తబ్ వహ్ బస్
పూరాకాలింలో రాజులు కూడా తమ చేతులతో ప్ని మేోఁ జా రహా థా|
చేసేవ్యర్చ.

83
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నేను ఫుట్ పాత్ పై నడుస్తత ఉనిపుపడు అతడు బస్
లో వళ్ళతూ ఉిండి ఉనాిడు.
हम बचपन में सबेरे पाोंच बजे ही उठते थे|
హమ్ బచపన్ మేోఁ సబేర్చ పాించ్ బజే హీ ఉఠ్నత థే|
మేము బాలయింలో ఉదయానేి అయిదు గింటలకే
లేచేవ్యళుిం.
वे फुटबॉल खेल रहे थे । వే ఫుట్లబల్ ఖేల్ రహే థే|
వ్యర్చ ఫుట్లబల్ ఆడుతూ యుిండి యునాిర్చ.
तुम पहले कसरत करते थे और खेलते थे,
वह एक मधुर गाना गा रही थी ।
వహ్ ఏక్ట్ మాధుర్ గానా గా రహీ థీ|
ఆమె ఒక మధురమైన పాట పాడుతూ ఉింది.
क्या हम बाज़ार जा रहे थे ?
కాయ హమ్ బాజార్ జా రహే థే?
మేము బజార్చకు వళ్ళతూ ఉిండి ఉనాిమా?
क्या मोहन अपने नौकर को गाली दे रहा था ?
కాయ మోహన్ అపేి నౌకర్ కో గాలీ దే రహా థా?
మోహన్ తన నౌకర్చను తిడుతూ యుిండి

आजकल क्योों नहीों खेलते? యునాిడా?

తుమ్ ప్హలే కసరత్ కర్చత థే ఔర్ ఖేలేత థే, ఆజ్ కల్
కూయోఁ నహీోఁ ఖేలేత?
నీవు ముిందులో వ్యయయామిం చేస్తత
ఉిండేవ్యడివి,ఆడుతూ ఉిండేవ్యడివి, ప్రసుతతిం ఎిందుకు
ఆడడిం లేదు?
हम अपना पाठ याद कर रहे थे ।
హమ్ అపాి పాఠ్ యాద్ కర్ రహే థే|
మేము మా యొకు పాఠిం మననిం చేసుకుింటూ
యుిండి యునాిను.
सीता भी अपने पती के साथ जोंगल में कोंद-
मूल-फल खाती थी|
क्या वे लड़के शोर नहीों मचा रहे थे ?
కాయ వే లడేు షోర్ నహీోఁ మచా రహే థే?
ఆ బాలుర్చ గోల చేస్తత ఉిండలేద్వ?
क्या मैं तुम्हारे साथ नहीों जा रहा था ?
కాయ మైోఁ తుమాార్చ సథ్స నహీోఁ జా రహా థా?
నేను మీతో వస్తత ఉిండలేద్వ?
द्वकतने लड़के मैदान में खेल रहे थे ?
కితేి లడేు మైద్వన్ మేోఁ ఖేల్ రహే థే?
ఎింతమింది బాలుర్చ మైద్వనింలో ఆడుతూ వునాిర్చ.
द्वकसान अपना खेत क्योों जॊत रहा था ?
కిసన్ అపాి ఖేత్ కూయోఁ జోత్ రహా థా?

సీత భీ అపేి ప్తీ కే సథ్స జింగల్ మేోఁ కింద్-మూల్- రైతు తన పలనిి ఎిందుకు దునుితూ యుిండి

ఫల్ ఖాత్మ థీ| వునాిడు.

సీత కూడా తన భరత తో అడవిలో वह कमरे में क्या कर रहा था ?

దుింప్లు,వేర్చా,ప్ిండుా తిింటూ ఉిండేది. వహ్ కమర్చ మేోఁ కాయ కర్ రహా థా?

तुम हमारे नौकर को बुला रहे थे । అతడు గదిలో ఏమి చేస్తత యుిండి యునాిడు?

తుమ్ హమార్చ నౌకర్ కో బుల రహే థే| कक्षा में कौन रो रहा था ?
కక్ష మేోఁ కౌన్ రో రహా థా?
మీర్చ మా నౌకర్చ ను పిలుస్తత యుిండి యునాిర్చ.
తరగతి లో ఎవర్చ ఏడుస్తత వునాిర్చ.
84
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
जब मैं पढ़ रहा था, उसने फोन द्वकया|
జబ్ మై ప్ఢ్ రహా థా, ఉసేిఫోన్ కియా|
నేను చదువుతూ ఉనిపుపడు అతను ఫోన్ చేసడు.
जब तुमने फोन द्वकया था तब मैं पढ़ रहा था|
జబ్ తుమేి ఫోన్ కియా థా తబ్ మై ప్ఢ్ రహా థా|
మీర్చ ఫోన్ చేసినపుపడు నేను చదువుతూ వునాిను.
मुझे वे पसोंद नहीों थे क्योोंद्वक वे हमेशा
द्वशकायत करते थे|
ముఝే వే ప్సింద్ నహీోఁ థే కూయోఁకీ వే హమేష్ట్ర
షికాయత్ కర్చత థే|
నాకు వ్యరింటే ఇషసిం లేదు ఎిందుకింటే వ్యర్చ
ఎలాపుపడ్డ ఫిరాయదు చేసుతిండేవ్యర్చ.
वह हमेशा कक्षा में दे र से आ रही थी|
వహ్ హమేష్ట్ర కక్ష మేోఁ దేర్ సే ఆ రహీ థీ|
ఆమె ఎపుపడ్డ తరగతికి ఆలసయిం గా వస్తత ఉిండేది.
वे रात का खाना खा रहे थे और उनकी
योजनाओों पर चचाण करते थे।
వే రాత్ కా ఖ్ననా ఖ్న రహే థే ఔర్ ఉనీు
యోజనావోోఁ ప్ర్ చరాు కర్చత థే|
వ్యర్చ రాత్రి భోజనిం చేస్తత వ్యరి ఆలోచనలపై
చరిుించుకునేవ్యర్చ.
जब आप प्रतीक्षा कर रहे थे तब आप क्या कर
रहे थे?
జబ్ ఆప్ ప్రతీక్షా కర్ రహే థే తబ్ ఆప్ కాయ కర్ రహే
థే?
ఎదుర్చచూస్తత ఉనిపుపడు మీర్చ ఏమి చేస్తత
ఉనాిర్చ?
जब मैं पत्र द्वलख रहा था तब मैं ध्यान नहीों दे
रहा था, इसद्वलए मैंने कई गलद्वतयाों कीों।
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
జబ్ మై ప్త్ర్ లిఖ్ రహా థా తబ్ మై ధ్యయన్ నహీోఁ దే
రహా థా, ఇస్ లియే మైనే కయీ గలితయాోఁ కీ|
నేను ఉతతరిం వ్రాసేటపుపడు ఏకాగ్రత
చూప్లేకపోయాను,అిందుకే చాల తపుపలు చేసను.
क्या आप सुन रहे थे जब वह बात कर रहा था?
కాయ ఆప్ సున్ రహే థే జబ్ వహ్ బాత్ కర్ రహా థా?
అతడు మాట్లాడుతూ ఉనిపుపడు మీర్చ విింటూ
వునాిరా?
कृष्ण पढ़ रहा था, जब लोद्वहत टे लीद्ववजन दे ख
रहा था।
కృషా ప్ఢ్ రహా థా, జబ్ లోహత్ టెలివిజన్ దేఖ్ రహా
థా|
క్రిషా చదువుతూ వునిపుపడు, లోహత్ ట్టవీ చూస్తత
వునాిడు.
जब वह खाना बना रहा था तब मैं पढ़ रहा था|
జబ్ వహ్ ఖ్ననా బనా రహా థా తబ్ మై ప్ఢ్ రహా థా|
అతడు వింట చేస్తత వునిపుపడు నేను చదువుతూ
వునాిను.
आधी रात को, हम अभी भी रे द्वगस्तान के
माध्यम से चला रहे थे।
ఆధీ రాత్ కో, హమ్ అభీ భీ ర్చగ్వసతన్ కే మాధ్యిం సే
చల రహే థే|
అరిరాత్రికి మేము ఇింకా ఎడారి ద్వరిలో వళ్తత
ఉనాిము.
जब मैं ईमेल द्वलख रहा था, कोंप्यूटर अचानक
बोंद हो गया।
జబ్ మై ఈమేల్ లిఖ్ రహా థా, కింపూయటర్ అచానక్ట్
బింద్ హో గయా|
85
నేను ఇమెయిల్ వ్రాస్తత వునిపుపడు కింపూయటర్
హట్లతుతగా ఆగ్వపోయిింది.
जब हम हवाई जहाज़ से उतर रहे थे तब
लोद्वहत हमारे द्वलए इों तजार कर रहा था|
జబ్ హమ్ హవ్యయి జహాజ్ సే ఉతర్ రహే థే తబ్
లోహత్ హమార్చ లియే ఇింతేజార్ కర్ రహా థా|
మేము విమానిం నుిండి దిగ్వనపుపడు లోహత్
మాకోసిం ఎదుర్చ చూస్తత ఉనాిడు.
जब कृष्ण द्वपछली रात सो रहा था, तब द्वकसी
ने अपनी गाड़ी चुरा ली।
జబ్ కృషా పిఛ్లా రాత్ సో రహా థా, తబ్ కిసీ నే అపీి
గాడీ చురా లీ|
కృషా నిని రాత్రి నిద్రపోతునిపుపడు ఎవరో తన
బిండిని దింగ్వలిించార్చ.
जब मैंने ओवन बोंद करने के द्वलए कहा था
तब तुम मेरी बात नहीों सुन रहे थे।
జబ్ మైనే ఒవన్ బింద్ కర్చి కే లియే కహా థా తబ్
తుమ్ మేరీ బాత్ నహీోఁ సున్ రహే థే|
ఓవన్ ఆప్మని చెపిపనపుపడు మీర్చ నా మాట వినడిం
లేదు.
मैं अपने आइपॉड को सुन रहा था, इसद्वलए
मैंने आग अलामण नहीों सुना।
మై అపేి ఐపాడ్ కో సున్ రహా థా, ఇసిాయే మైనే ఆగ్
అలర్మ నహీోఁ సునా|
నేను నా ఐపాడ్ విింటూ వునాిను, కాబటిస నేను అగ్వి
ప్రమాదక అలరిం ను వినలేదు.
जब भूकोंप शुरू हुआ, तब आप क्या कर रहे
थे?
జబ్ భూకింప్ షుర్చ హుఆ, తబ్ ఆప్ కాయ కర్ రహే థే?
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
భూకింప్ిం ప్రారింభమయేయటప్పటికి తమర్చ ఏమి
చేస్తత వునాిర్చ?
जब हम द्वपकद्वनक जा रहे थे, तब बाररश शुरू
हुई|
జబ్ హమ్ పికిిక్ట్ జా రహే థే, తబ్ బారిష్ షుర్చ
హుయి|
ఎపుపడైతే మనిం పికిిక్ట్ కి వళ్తతఉనాిమో వరషిం
ప్రారింభిం అయియింది.
जब फोन बज रहा था, तब वह एक पत्र द्वलख
रही थी|
జబ్ ఫోన్ బజ్ రహా థా, తబ్ వహ్ ఏక్ట్ ప్త్ర్ లిఖ్ రహీ
థీ|
ఫోన్ రిింగ్ అవుతునిపుపడు ఆమె ఉతతరిం వ్రాస్తత
ఉనిది.
क्या आप पढ़ रहे थे जब उसने बुलाया?
కాయ ఆప్ ప్ఢ్ రహే థే జబ్ ఉసేి బులయా?
అతడు పిలిచే టప్పటికి మీర్చ చదువుతూ వునాిరా?
जब वह बुला रही थी तब आप पढ़ रहे थे|
జబ్ వహ్ బుల రహీ థీ తబ్ ఆప్ ప్ఢ్ రహే థే|
ఆమె పిలుస్తత ఉనిపుపడు తమర్చ చదువుతూ
ఉిండినార్చ.
वह कुछ ला रहा था, जब मैं टीवी दे ख रहा था।
వహ్ కుఛ్ ల రహా థ, జబ్ మై ట్టవీ దేఖ్ రహా థా|
నేను ట్టవీ చూస్తత వునిపుపడు అతను ఏద్య తెస్తత
ఉనాిడు.
राम जल्दी घर चला गया क्योोंद्वक यहााँ बिण
पड़ रही थी।
రామ్ జలీు ఘర్ చల గయా కుయోఁకి యహాోఁ బర్్ ప్ఢ్
రహీ థీ|
86
ఇకుడ మించు ప్డుతునిిందువలా రామ్ తారగా ఇింటికి వళ్లుపోయాడు.
जब मैंने उसे फोन द्वकया तब वह खाना पका रही थी।
జబ్ మైనే ఉసే ఫోన్ కియా తబ్ వహ్ ఖ్ననా ప్కా రహీ థీ|
నేను ఫోన్ చేసినపుపడు ఆమె భోజనిం విండుతుింది.
जब वह पहुों चे तब आप क्या कर रहे थे?
జబ్ వహ్ ప్హుించే తబ్ ఆప్ కాయ కర్ రహేథే?
అతడు చేర్చకునిప్పటికి తమర్చ ఏమి చేస్తత ఉనాిర్చ?
कल रात 10 बजे आप क्या कर रहे थे?
కల్ రాత్ 10 బజే ఆప్ కాయ కర్ రహే థే?
నిని రాత్రి 10గింటలకు తమర్చ ఏమి చేస్తత ఉనాిర్చ?

सोंद्वदग्ध भूतकाल(సిందవగ్ద్ భూత్ కాల్)సిందవగ్ భూత కాలము

సమానయ భూతకాలింలో మనిం ఒక ప్ని గతింలో జరిగ్వింది అని చెపాపిం కద్వ

మరి ఒక ప్ని జరిగ్వింది అని మనకు పూరితగా సమాచారిం తెలియనపుపడు జరిగ్వ ఉిండవచుు అని కొింత సిందేహింతో
చెపాపలి అనుకునిపుపడు ఈ సిందిగి భూతకాలమును ఉప్యోగ్వసతిం.
సమానయ భూతకాలింలో మాదిరిగానే వ్యకయిం మొతతిం ఉింట్టింది. కరత / కరమ యొకు లిింగ,వచనములను బటిస
हूाँ गा,हुों गी ,होगे,होोंगे,होगी, होोंगी లను చివర జోడిించవలసి ఉింట్టింది.
ఉద్వ:-
राम ने समाचार दे खा होगा| నేను ఉదయిం ఆర్చ గింటలకు వచిు ఉింట్లను.
రామ్ నే సమాచార్ దేఖ్న హోగా| लडद्वकयााँ पुस्तक लाई होोंगी|
రామ్ సమాచారానిి(వ్యరతలు) చూసి ఉింట్లడు. లడిుయాోఁ పుసతక్ట్ లఈ హోింగ్ల|
रोहन खेलने गया होगा| బాలికలు పుసతకము తీసుకొచిు ఉింట్లర్చ.
రోహన్ ఖేలేి గయా హోగా| मेरे साथ मेरा भाई भी आया होगा|
రోహన్ ఆడడానికి వళ్లా ఉిండవచుు. మేర్చ సథ్స మేరా భాయి భీ ఆయా హోగా|
कल तुम है दराबाद गये होगे| నాతో నా సోదర్చడు కూడా వచిు ఉింట్లడు.
కల్ తుమ్ హైదరాబాద్ గయే హోగే| हमारे द्वपताजी हमारे द्वलए बाज़ार से कपडे
నిని నువుా హైదరాబాద్ వళ్లా ఉింట్లవు. लाये होोंगे|
హమర్చ పితజీ హమర్చ లియే బాజార్ సే కప్డే లయే
मैं सबेरे छः बजे आया हूाँ गा|
హోింగే|
మై సబేర్చ ఛః బజే ఆయా హుింగా|
87
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
మా తిండ్రి గార్చ మాకోసిం బజార్చ నుిండి బటసలు తెచిు
ఉింట్లర్చ.
आज कई लोगोों ने नदी में नहाया होगा|
ఆజ్ కయీ లోగోోఁ నే నదీ మేోఁ నహాయా హోగా|
ఈ రోజు చాల మింది నది లో సినిం చేసి
ఉింట్లర్చ.
हनुमान ने ये समुद्र को पार द्वकया होगा|
హనుమాన్ నే యే సముద్ర్ కో పార్ కియా హోగా|
హనుమాన్ ఈ సముద్రానిి ద్వటి ఉింట్లడు.
वे पहले द्वहन्दी में बाद में इों क्तिश में बोले होोंगे|
వే ప్హలే హిందీ మేోఁ బాద్ మేోఁ ఇింగ్లాష్ మేోఁ బోలే
హోింగే|
వ్యర్చ ముిందు హిందీలో తర్చవ్యత ఇింగ్లాష్ లో
మాట్లాడి ఉింట్లర్చ.
वह नागपुर में कहााँ रहा होगा?
వహ్ నాగపూర్ మేోఁ కహాోఁ రహా హోగా?
అతడు నాగపూర్ లో ఎకుడ ఉిండి ఉింట్లడు?
उन्होोंने इससे पहले हमारे पास वे चीजें खरीदीों
होोंगी|
ఉనోాోఁనే ఇస్ సే ప్హలే హమార్చ పాస్ వే చీజేోఁ
ఖరీదీ హోింగ్ల|
వ్యర్చ దీనికి ముిందు మా దగగర ఆ వసుతవులు
కొనుింట్లర్చ.

चाद्वहए का प्रयोग(ఛాహయిే క పాయోగ్ద) ఛాహయిే యొకా ఉపయోగము.

ఏదైనా ఒక सोंज्ञा (నామవ్యచకిం) తర్చవ్యత चाद्वहये వసేత,ఆ వ్యకయింలో चाद्वहये కు కావ్యలి అనే అరథిం వసుతింది.
चाद्वहए వ్యకయింలో వచిునపుపడు కరతకు को ప్రతయయానిి జోడిించాలి.
ఉద్వ:-
मुझे घर चाद्वहये| द्वकस कीमत में चाद्वहए आपको?
ముజేా ఘర్ చాహయే| కిస్ కీమత్ మేోఁ చాహయే ఆపోు?
నాకు ఇలుా కావ్యలి. ఏ ధ్రలో కావ్యలి తమరికి?
उनको कुछ नहीों चाद्वहए| द्वकसान को बीज चाद्वहए|
ఉనోు కుఛ్ నహీోఁ చాహయే| కిసన్ కో బీజ్ చాహయే|
వ్యరికి ఏమీ అవసరిం లేదు. రైతుకు వితతనాలు కావ్యలి.
मुझे एक चाय चाद्वहए| क्या आपको मेरी मदद चाद्वहए?
ముఝే ఏక్ట్ చాయ్ చాహయే| కాయ ఆపోు మేరీ మదద్ చాహయే?
నాకు ఒక ట్ట కావ్యలి. మీకు నా సహాయిం కావ్యల?

द्वकतने रुपए चाद्वहए? क्या तुम्हें थोड़ी और सिी चाद्वहए?

కితేి ర్చప్యే చాహయే? కాయ తుమేాోఁ థోడీ ఔర్ సబీజ చాహయే?
ఎింత డబుబ కావ్యలి? నీకు మరికొించెిం కూర కావ్యల?

88
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
क्या तुम्हें रस में बफण चाद्वहए| తుింకో కితేి పైసే చాహయే?
కాయ తుమేాోఁ రస్ మేోఁ బర్్ చాహయే? మీకు ఎింత డబుబ అవసరిం?
మీకు జూయస్ లో ఐస్ కావ్యల? मुझे ₹100 चाद्वहए|
गााँ व वालोों को पक्की सड़क चाद्वहए| ముఝే ₹100 చాహయే|
గాోఁవ్ వ్యలోోఁ కో ప్కీు సడక్ట్ చాహయే| నాకు ₹100 కావ్యలి.
గ్రామసుతలకు ప్కాు రోడుి కావ్యలి. నాకు ఈ గది 1 రోజు కావ్యలి.
तुमको द्वकतने पैसे चाद्वहए?
గతింలో మనకు ఏదైనా కావలసి ఉిండే అనే అరథిం తీసుకురావడానికి వ్యకయిం చివర चाद्वहये తర్చవ్యత था / थे / थी
లు జోడిించాలి.
उसे पैसा चाद्वहये था| అతనికి డబుబ కావలసి ఉిండేనా?
ఉసే పైస చాహయే థా| उसे पैसा कब चाद्वहये था?
అతనికి డబుబ కావ్యలిస ఉిండే. ఉసే పైస కబ్ చాహయే థా?
उसे पैसा नहीों चाद्वहये था| అతనికి డబుబ ఎపుపడు కావలసి వచిుింది?
ఉసే పైస నహీోఁ చాహయే థా| उसे पैसा क्योों नहीों चाद्वहये था?
అతనికి డబుబ అకురలేకుిండే. ఉసే పైస కాయన్ నహీన్ చాహయే థా?

क्या उसे पैसे चाद्वहये थे? అతనికి డబుబ ఎిందుకు కావలసిరాలేదు?

కాయ ఉస్ పైస చాహయే థా?

వ్యకయిం చివర వసుతని భూతకాలిక సహాయక క్రియలైన था/थे/थी లలో ఏమి రావ్యలి అనేది మనిం ఏదైతే కావ్యలిస
ఉిండే అని చెబుతునాిమో ఆ నామవ్యచకిం యొకు లిింగవచనములను బటిస నిరాయిించబడుతుింది.
उसे वहाों नौकरी चाद्वहये थी| हमें आपकी सलाह चाद्वहये था|
ఉస్ వహాోఁ నౌకరీ చాహయే థీ| హమే ఆప్కీ సలః చాహయే థా|
అతడికి అకుడ ఉద్యయగిం కావలిసఉిండే. మాకు మీ సలహా కావ్యలిస ఉింది..
मुझे एक चाय चाद्वहये थी| मुझे थोड़ा दू ध चाद्वहए था|
ముజేా ఏక చాయ్ చాహయే థీ| ముజేా థోడా దూద్ చాహయే థా|
నాకు ఒక ట్ట కావ్యలిస ఉిండే. నాకు కొింత పాలు కావ్యలిస ఉిండే.
उसे कुछ नहीों चाद्वहये था| क्या तुम्हें मेरी मदद चाद्वहये थी?
ఉసే కుచ్ నహీోఁ చాహయే థా| కాయ తుమేాోఁ మేరీ మదద్ చాహయే థీ?
అతడికి ఏమీ అవసరిం ప్డలేదు. నీకు నా సహాయిం కావలసి ఉిండేనా?

89
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
तुम्हें उससे क्या चाद्वहये था? నీకు అతని నుిండి ఏమి కావ్యలి?
తుమేా ఉససే కాయ చాహయే థా?
ఇప్పటివరకూ మనిం चाद्वहये ని కావ్యలి అనే అరథిం లో చూడడిం జరిగ్వింది,ఇపుపడు ఒక క్రియ(द्विया / ) తర్చవ్యత
चाद्वहये వసేత ద్వని అరథిం ఎల ఉింట్టింద్య చూద్వుిం.ఒక ప్ని తప్పనిసరిగా చేయాలిస ఉింది అని చెప్పడానికి ఈ
వ్యకయ నిరామణిం ఉప్యోగప్డుతుింది.
క్రియకి ना/ ने / नी సకరమక క్రియా వ్యకయింలో కరమ(object) యొకా లిింగ వచనాలను అనుసరిించి
జోడిించవలెను.అకరమక క్రియా వ్యకాయలలో క్రియకు ना మాత్రమే జోడిసతము.
मुझे बाजार जाना चाद्वहए| मुझे द्ववशाखापट् नम जाना चाद्वहए|
ముఝే బాజార్ జానా చాహయే| ముఝే విశాఖప్టిిం జానా చాహయే|
నేను బజార్చకు వళాులిస ఉింది. నేను విశాఖప్టిిం వళాులిస ఉింది.
अब तुम्हें घूमने केद्वलए आना चाद्वहए| दाढ़ी बनाते समय खरोोंच नहीों लगानी चाद्वहए|
అబ్ తుమేాోఁ ఘూమేి కే లేయే ఆనా చాహయే| ద్వడీ బనాతే సమయ్ ఖరోచ్ నహీోఁ లగనీ చాహయే|
ఇపుపడు మీర్చ తిరగడానికి రావ్యలి. గడిిం చేసుతనిపుపడు గాట్టా పెటసకూడదు.
मुझे चाय पीनी चाद्वहए| बार बार कॉफी नहीों पीनी चाद्वहए|
ముఝే చాయ్ పీనీ చాహయే| బార్ బార్ కాఫీ నహీోఁ పీనీ చాహయే|
నేను ట్ట త్రాగాలి. ప్దేప్దే కాఫీ తగకూడదు.
अब आपको द्वनकलना चाद्वहए| मुझे उसे कहााँ तलाश करना चाद्वहए|
అబ్ ఆపోు నికలి చాహయే| ముఝే ఉసే కహాోఁ తలష్ కరాి చాహయే|
ఇపుపడు మీర్చ వళాులి. నేను అతనిని ఎకుడ వదకాలి.
आज द्वकसको बाज़ार जाना चाद्वहए| लड़कोों को रोज शाम को खेलना चाद्वहए|
ఆజ్ కిసోు బాజార్ జానా చాహయే| లడోుోఁ కో రోజ్ శాిం కో ఖేలి చాహయే|
నేడు ఎవర్చ మారెుట్ కి వళాులి. బాలుర్చ ప్రతి సయింత్రిం ఆడాలి.
द्वकसान को खेत जोतना चाद्वहए| हम सब को मेहनत करना चाद्वहए|
కిసన్ కో ఖేత్ జోతి చాహయే| హమ్ సబ్ కో మెహనత్ కరాిచాహయే|
రైతులు పలనిి దునాిలి. మనమిందరమూ కషసప్డాలి.
तुमको यह काम जरुर करना चाद्वहए| हमें रोज शाम को खेलना चाद्वहए|
తుింకో యహ్ కామ్ జరూర్ కరాి చాహయే| హమేోఁ రోజ్ శాిం కో ఖేలి చాహయే|
నీవు ఈ ప్నిని తప్పక చేయాలి. మనిం ప్రతి సయింత్రిం ఆడాలి.

90
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
आपको उसकी पत्र पढ़नी चाद्वहए।
ఆపోు ఉసీు ప్త్ర్ ప్ఢ్తి చాహయే|
“ఉిండాలి” అనే అరథింలో కూడా चाद्वहए ఉప్యోగప్డుతుింది. चाद्वहए కి ముిందు होना వసుతింది.
उसे अभी घर पर होना चाद्वहए|
ఉసే అభీ ఘర్ ప్ర హోనా చాహయే|
అతడు ఇపుపడు ఇింటిదగగర ఉిండాలి.
मुझे यहााँ तुम्हारे साथ नहीों होना चाद्वहए।
ముజేా యహాోఁ తుమాార్చ సథ్స నహీోఁ హోనా
చాహయే|
నాకు ఇకుడ నీతో ఉిండనకురలేదు.
आपको कोंजूस नहीों होना चाद्वहए|
ఆప్ కో కనూజస్ నహీోఁ హోనా చాహయే|
మీర్చ పిసినిగా ఉిండకూడదు.
वह लडकी को घर पर होना चाद्वहए|
వహ్ లడకీ కో ఘర్ ప్ర హోనా చాహయే|
ఆ బాలిక ఇింట్లా ఉిండాలి.
चाद्वहये తర్చవ్యత था,थे,थी ని ఉప్యోగ్వించినటెలసతే చేయాలిస ఉిండే అనే అరథిం వసుతింది.
तुम्हें नल बोंद करना चाद्वहए था|
తుిం నల్ బింద్ కరాి చాహయే థా|
నువుా కుళాయి ఆపి వేయవలసిింది.
उसे उस द्वदन मुझसे द्वमलना चाद्वहये था|
ఉస్ ఉస్ దిన్ ముజేా్ మిలనా చాహయే థా?
అతడు ఆ రోజు ననుి కలవ్యలిసింది.
राम को कहााँ नहीों खेलना चाद्वहए था?
రాిం కో కహాోఁ నహీోఁ ఖేలనా చాహయే థా?
రాిం ఎకుడ ఆడకుిండా ఉిండాలిసింది?
उसे क्योों नहीों पढ़ना चाद्वहये था?
ఉసే కోయ నహీోఁ ప్ఢాి చాహయే థా?
తమర్చ ఆమె ఉతతరిం చదవ్యలి.
उसको घमोंडी नहीों होना चाद्वहए|
ఉసోు ఘమిండీ నహీోఁ హోనా చాహయే|
నీవు ఘరిాగా ఉిండకూడదు.
उसके पास कुछ पैसे होने चाद्वहए|
ఉసకే పాస్ కుచ్ పాస్ హోనే చాహయే|
అతని దగగర కొింత డబుబ ఉిండాలి.
उसके पास एक िोन होना चाद्वहए|
ఉసకే పాస్ ఏక్ట్ ఫోన్ హోనా చాహయే|
అతని దగగర ఒక ఫోన్ ఉిండాలి.
उसके पास एक और अवसर होना चाद्वहए|
ఉసకే పాస్ ఏక్ట్ అవసర్ హోనా చాహయే|
అతని దగగర మరొక అవకాశిం ఉిండాలి.
అతడు ఎిందుకు చదవనవసరిం లేకుిండే?
उन्हें मुझसे भी पूछना चाद्वहये था|
ఉనేాోఁ ముజేా్ భీ పూచాి చాహయే థా|
వ్యర్చ ననుి కూడా అడిగ్వ ఉిండాలిసింది.
क्या उसे पूछना चाद्वहये था?
కాయ ఉస్ పూచాి చాహయే థా?
అతడు అడిగ్వ ఉిండాలిసింద్వ?

91
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ప్రధ్యన క్రియకు జోడిసుతని ना/ने/नी లు అలనే, వ్యకయిం చివర వసుతని భూతకాలిక సహాయక క్రియలైన था/थे/थी
లలో ఏమి రావ్యలి అనేది మనిం ఏదైతే కావ్యలిస ఉిండే అని చెబుతునాిమో ఆ నామవ్యచకిం యొకు
లిింగవచనములను బటిస నిరాయిించబడుతుింది.
ఉద్వ:-
उसको नए गहने(पुों ए) पहनने चाद्वहए थे| వహ్ లడకీ కో ఘర్ ప్ర హోనా చాహయే థా |
ఉసోు నయే గహనే ప్హననే చాహయే థే| ఆ బాలిక ఇింట్లా ఉిండాలిసింది.उसको घमोंडी नहीों
ఆమె క్రొతత ఆభరణాలు ధ్రిించి ఉిండాలిసింది. होना चाद्वहए था|
मुझे एक द्वकताब(स्त्री ए) खरीदनी चाद्वहए थी| ఉసోు ఘమిండీ నహీోఁ హోనా చాహయే థా |
ముజేా ఏక కితబ్ ఖరీదీి చాహయే థీ| నీవు ఘరిాగా ఉిండకుిండా ఉిండాలిసింది.
నేను ఒక పుసతకిం కొనాలిసింది.“ఉిండాలిిందవ” అనే उसके पास कुछ पैसे होने चाद्वहए था|
అరథింలో కూడా चाद्वहए था ఉప్యోగప్డుతుింది. ఉసకే పాస్ కుచ్ పాస్ హోనే చాహయే థా |

चाद्वहए था కి ముిందు होना వసుతింది.उसे कल घर అతని దగగర కొింత డబుబ ఉిండాలిసింది.

पर होना चाद्वहए था| उसके पास एक पेन होना चाद्वहए था|

ఉసే అభీ ఘర్ ప్ర హోనా చాహయే థా| ఉసకే పాస్ ఏక్ట్ ఫోన్ హోనా చాహయే థా |

అతడు నిని ఇింటిదగగర ఉిండాలిసింది. అతని దగగర ఒక ఫోన్ ఉిండాలిసింది.

आपको कोंजूस नहीों होना चाद्वहए था| उसके पास एक और अवसर होना चाद्वहए था|
ఆప్ కో కనూజస్ నహీోఁ హోనా చాహయే థా | ఉసకే పాస్ ఏక్ట్ అవసర్ హోనా చాహయే థా |

మీర్చ పిసినిగా ఉిండాలిసింది కాదు. అతని దగగర మరొక అవకాశిం ఉిండాలిసింది.

वह लडकी को घर पर होना चाद्वहए था|

భవిషయత్ లో ఏదైనా మనకు అవసరిం ఉింట్టింది లేద్వ ఒక ప్ని తప్పనిసరిగా చేయాలిస ఉింట్టింది అని చెప్పడానికి
चाद्वहए+होगा/होगी/होोंगे/होोंगी ని ఉప్యోగ్వసతము.
ఉద్వ:-
मुझे वहााँ जाने केद्वलए एक कार चाद्वहए होगी|
ముజేా వహా జానే కేలియే ఏక్ట్ కార్ చాహయే హోగ్ల|
నాకు అకుడికి వళుడానికి ఒక కార్ కావలసి ఉింట్టింది.
तुम्हें यह काम करने केद्वलए क्या क्या चीजें चाद्वहए होोंगी?
తుమేా యః కాిం కరనే కేలియే కాయ కాయ ఛ్లజే చాహయే హోింగ్ల?
నీకు ఈ ప్ని చేయడానికి ఏమేమి వసుతవులు కావ్యలిసఉింట్టింది?

92
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
అలనే భూతకాలింలో ने ప్రతయయానికి సింబింధిించిన నియమాలలో ఒకటైన సరమక క్రియా వ్యకయింలో కరమ తర్చవ్యత

िो ప్రతయయిం వచిునపుడు, క్రియను ఎల అయితే పుిం లిింగ ఏకవచన రూప్ింలో ఉించుతమో चाहहए వ్యకాయలలో
కూడా అలనే చేయాలి.
ఉద్వ:-
मुझे गीता को बुलाना चाद्वहए| నేను గ్లతను పిలవ్యలిసింది.
ముజేా గ్లత కో బులనా చాహయే| मुझे गीता को बुलाना चाद्वहए होगा|
నేను గ్లతను పిలవ్యలి. ముజేా గ్లత కో బులనా చాహయే హోగా|
मुझे गीता को बुलाना चाद्वहए था| నేను గ్లతను పిలవ్యలిస ఉింట్టింది.
ముజేా గ్లత కో బులనా చాహయే థా|

द्विया धातु + ना / ने / नी + है / हैं

(ఏదైనా ఒక ప్ని చేయాలి అని చెప్పడానికి)
ఏదైనా ఒక ప్ని చేయాలిసఉింది / చేయాల అనే వ్యకాయలలో కరతకు తప్పనిసరిగా को ప్రతయయానిి
ి కు ఎపుుడత ना మాత్రమే జోడిసతము.వ్యకయిం చివరిలో है
జోడిించాలి.అలానే అకర్మక కరియా వ్ాకయింలో కరయ
మాత్రమే జోడిసతము.అదే సకరమక క్రియా వ్యకయింలో క్రియకి ना / ने / नी వ్యకయింలో కరమ(subject) యొకా లిింగ
వచనాలను అనుసరిించి జోడిించి వ్యకయిం చివరిలో है / हैं
मुझे बाजार जाना है | क्या तुम्हें इस कमरे में सोना है ?
ముఝే బాజార్ జానా హై| కాయ తుమేాోఁ ఇస్ కమర్చ మేోఁ సోనా హై?
నేను బజార్చకు వళాులి. మీర్చ ఈ గదిలో నిద్రపోవ్యల?
अब तुम्हें घूमने केद्वलए आना है | क्या तुम्हें आज द्वदल्ली जाना है ?
అబ్ తుమేాోఁ ఘూమేి కే లేయే ఆనా హై| కాయ తుమేాోఁ ఆజ్ దిలీా జానా హై?
ఇపుపడు మీర్చ తిరగడానికి రావ్యలి. మీర్చ ఈరోజు ఢిలీా వళాుల?

अब आपको द्वनकलना है | क्योों तुम्हें इस कमरे में सोना है ?

అబ్ ఆపోు నికలి హై| కూయోఁ తుమేాోఁ ఇస్ కమర్చ మేోఁ సోనా హై?

ఇపుపడు మీర్చ వళాులి. ఎిందుకు మీర్చ ఈ గదిలో నిద్రపోవ్యలి.

आज द्वकसको बाज़ार जाना है | मुझे नए कपड़े नहीों खरीदने है क्या?

ఆజ్ కిసోు బాజార్ జానా హై| ముఝే నయే కప్డే నహీోఁ ఖరీదేి హై కాయ?

నేడు ఎవర్చ మారెుట్ కి వళాులి. నేను కొతత బటసలు కొనుకోు కూడద్వ?

क्या तुम्हें द्वहोंदी में बात नहीों करनी है ?
93
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
కాయ తుమేాోఁ హిందీ మేోఁ బాత్ నహీోఁ కరీి హై? నీవు ఈ ప్నిని తప్పక చేయాలి.
మీర్చ హిందీ లో మాట్లాడకూడద్వ? हम सब को मेहनत करना है |
क्या तुम्हें आज कुछ नया नहीों पकाना है ? హమ్ సబ్ కో మెహనత్ కరాి హై|
కాయ తుమేాోఁ ఆజ్ కుఛ్ నయా నహీోఁ ప్కానా హై? మనమిందరమూ కషసప్డాలి.
మీర్చ ఏదైనా కొతతది విండకూడద్వ? हमें रोज शाम को खेलना है |
मुझे एक कोट खरीदना है | హమేోఁ రోజ్ శాిం కో ఖేలి హై|
ముఝే ఏక్ట్ కోట్ ఖరీదనా హై| మనిం ప్రతి సయింత్రిం ఆడాలి.
నేను ఒక కోట్ట కొనాలి. मुझे चाय पीनी है |
मेरे पापा को एक घर खरीदना है | ముఝే చాయ్ పీనీ హై|నేను ట్ట త్రాగాలి.
మేర్చ పాపా కో ఏక్ట్ ఘర్ ఖరీద్వి హై|
आपको उसकी पत्र पढ़नी है ।
మా నాని ఒక ఇలుా కొనాలి. ఆపోు ఉసీు ప్త్ర్ ప్ఢ్తి హై|
मेरी मााँ को आज बाजार जाना है | తమర్చ ఆమె ఉతతరిం చదవ్యలి.
మేరీ మాోఁ కో ఆజ్ బాజార్ జానా హై|
मुझे एक कार खरीदनी है |
మా అమమ ఈరోజు బజార్చ కు వళాులి. ముఝే ఏక్ట్ కార్ ఖరీదీి హై|
मेरे दोस्त को आज अपने घर को सजाना है | నేను ఒక కార్ కొనాలి.
మేర్చ ద్యస్త కో ఆజ్ అపేి ఘర్ కో సజానా హై|
आज मुझे बहुत सारे कपड़े धोने है |
నా సేిహతుడు ఈరోజు తన ఇింటిని అలింకరిించాలి. ఆజ్ ముఝే బహుత్ సర్చ కప్డే ధోనే హై|
मेरी माों को इस वक्त चाय बनानी है | ఈరోజు నేను చాల బటసలు ఉతకాలి.
మేరీ మాోఁ కో ఇస్ వక్ట్త చాయ్ బనానీ హై|
मुझे एक लैपटॉप खरीदना है |
నా తలిా ఈ సమయింలో ట్ట తయార్చ చేయాలి. ముఝే ఏక్ట్ లపాసప్ ఖరీదనా హై|
बार बार कॉफी नहीों पीनी है | నేను ఒక లపాసప్ కొనాలి.
బార్ బార్ కాఫీ నహీోఁ పీనీ హై|
आज तुम्हें सक्तियाों खरीदनी हैं |
ప్దేప్దే కాఫీ తగకూడదు. ఆజ్ తుమేాోఁ సబిజయాోఁ ఖరీదీి హై|
द्वकसान को खेत जोतना है | ఈరోజు మీర్చ కూరగాయలు కొనాలి.
కిసన్ కో ఖేత్ జోతి హై|
मुझे इस काम को नहीों करना है |
రైతులు పలనిి దునాిలి. ముఝే ఇస్ కామ్ కో నహీోఁ కరాి హై|
तुमको यह काम जरुर करना है | నేను ఈ ప్ని చేయకూడదు.
తుింకో యహ్ కామ్ జరూర్ కరాి హై|
मुझे कपड़े नहीों धोने है |

94
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ముఝే కప్డే నహీోఁ ధోనే హై| న మీర్చ ఈరోజు అనిిం తినకురలేదు.
ను బటసలు ఉతకనకురలేదు. हमें द्वहोंदी में बात नहीों करनी है |
तुम्हें आज चावल नहीों खाना है | హమేోఁ హిందీ మేోఁ బాత్ నహీోఁ కరీి హై|
తుమేాోఁ ఆజ్ చావల్ నహీోఁ ఖ్ననా హై|
వ్యకయిం చివరిలో था,थे,थी జోడిించినటెలసతే చేయాలిస ఉిండే అనే అరథిం వసుతింది.
तुम्हें नल बोंद करना था| ముజేా ఆపోు నహీ బతనా థా|
తుిం నల్ బింద్ కరాి థా. నేను మీకు చెప్పకుిండా ఉిండాలిసింది.
నువుా కుళాయి ఆపి వేయవలసిింది. उसे क्योों नहीों पढ़ना था?
उसे उस द्वदन मुझसे द्वमलना था| ఉసే కోయ నహీోఁ ప్ఢాి థా?
ఉస్ ఉస్ దిన్ ముజేా్ మిలనా థా? అతడు ఎిందుకు చదవనవసరిం లేకుిండే?

అతడు ఆ రోజు నాత మాట్లాడకుిండా ఉిండాలిసింది. उन्हें मुझसे भी पूछना था|

राम को कहााँ नहीों खेलना था? ఉనేాోఁ ముజేా్ భీ పూచాి థా|

రాిం కో కహాోఁ నహీోఁ ఖేలనా థా? వ్యర్చ ననుి కూడా అడిగ్వ ఉిండాలిసింది.
రాిం ఎకుడ ఆడకుిండా ఉిండాలిసింది? क्या उसे पूछना था?
मुझे आपको नहीों बताना था इस बारे में द्वक కాయ ఉస్ పూచాి థా?
वहाों क्या हो रहा था| అతడు అడిగ్వ ఉిండాలిసింద్వ?
ప్రధ్యన క్రియకు జోడిసుతని ना/ने/नी లు అలనే, వ్యకయిం చివర వసుతని భూతకాలిక సహాయక క్రియలైన था/थे/थी
లలో ఏమి రావ్యలి అనేది మనిం ఏదైతే కావ్యలిస ఉిండే అని చెబుతునాిమో ఆ నామవ్యచకిం యొకు
లిింగవచనములను బటిస నిరాయిించబడుతుింది
उसको नए गहने(पुों ए) पहनने थे|
ఉసోు నయే గహనే ప్హననే చాహయే థే|
ఆమె క్రొతత ఆభరణాలు ధ్రిించి ఉిండాలిసింది.
मुझे एक द्वकताब(स्त्री ए) खरीदनी थी|
ముజేా ఏక కితబ్ ఖరీదీి థీ|
నేను ఒక పుసతకిం కొనాలిసింది.
భవిషయత్ లో ఏదైనా మనకు అవసరిం ఉింట్టింది లేద్వ ఒక ప్ని తప్పనిసరిగా చేయాలిస ఉింట్టింది అని చెప్పడానికి
వ్యకయిం చివరిలో होगा/होगी/होोंगे/होोंगी ని జోడిసతము.
हमें उनका कब तक इों तजार करना होगा?
హమే ఉింకా కబ తక్ట్ ఇింట్లజర్ కరాి చాహయే హోగా?
95
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
మనిం వ్యరి కోసిం ఎింత వరకూ ఎదుర్చ చూడాలిస ఉింట్టింది.
मुझे वहााँ एक चाय(स्त्री ए) पीनी होगी|
హమే వహా ఏక్ట్ చాయ్ పీనీ చాహయే హోగ్ల|
నేను అకుడ ఒక ట్ట త్రాగాలిస ఉింట్టింది
అలనే భూతకాలింలో ने ప్రతయయానికి సింబింధిించిన
నియమాలలో ఒకటైన సరమక క్రియా వ్యకయింలో కరమ
తర్చవ్యత को ప్రతయయిం వచిునపుడు, క్రియను ఎల
అయితే పుిం లిింగ ఏకవచన రూప్ింలో ఉించుతమో
అలనే ఇకుడ క్రియకు ना మాత్రమే జోడిసతము.
ఉద్వ:-मुझे गीता को बुलाना है |
ముజేా గ్లత కో బులనా హై |
నేను గ్లతను పిలవ్యలి.
मुझे गीता को बुलाना था|
ముజేా గ్లత కో బులనా థా|
నేను గ్లతను పిలవ్యలిసింది.
मुझे गीता को बुलाना होगा|
ముజేా గ్లత కో బులనా హోగా|
నేను గ్లతను పిలవ్యలిస ఉింట్టింది.

96
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 पड़ना का प्रयोग(హ నా,పడన క పాయోగ్ద)

ఏదైనా ఒక ప్ని చేయాలిస వసుతింది, చేయాలిస వచిుింది, చేయాలిస వసుతింది(భవిషయత్ లో) అని చెపేప సిందరాిం లో
पड़ना ని ఉప్యోగ్వసతము.వ్యకయ నిరామణిం అింత चाद्वहए , द्विया धातु + ना/ने/नी వ్యకయ నిరామణిం లనే
ఉింట్టింది, కానీ చివరిలో पड़ना అనే సహాయక క్రియను జోడిించడిం జర్చగుతుింది.ఈ पड़ना కూడా ముిందు
చెపుపకుని పాఠాలలో మాదిరిగానే సకరమక క్రియా వ్యకయింలో కరమ యొకు లిింగ వచనములను బటిస రూపాింతరిం
చెిందుతుింది.అకర్మక కరియా వ్ాకయింలో ఎపుుడత पड़ना గానే ఉింట్టింది.
पड़ना యొకు క్రియా రూప్ిం కరత లేద్వ కరమ యొకు లిింగ వచనములను అనుసరిించి

वत्तणमान काल पड़ता, पड़ते, पड़ती

भूतकाल पडा, पड़े , पडी, पडीों

भद्ववष्यत् काल पडे गा, पड़े गी, पड़ें गे, पड़ें गी

पड़ता था , पड़ते थे , पड़ती थी , पड़ रहा था , पड़
अपूर्ण भूतकाल
रहे थे, पड़ रही थी

आज मुझे कहााँ जाना पडे गा? ఉసే పాయర్ సే బాత్ కరీి ప్డీత హై|
ఆజ్ ముఝే కహాోఁ జానా ప్డేగా? అతడు ప్రేమగా మాట్లాలిసవసుతింది.
ఈ రోజు నేను ఎకుడికి వళువలసి ఉింది? मेरी मााँ को खाना बनाना पड़ता है |
मुझे वहााँ जाना पड़ा| మేరీ మాోఁ కో ఖ్ననా బనానా ప్డాత హై|
ముఝే వహాోఁ జానా ప్డ| మా అమమ అనిిం విండవలసి వసుతింది.
నేను అకుడికి వళువలసి వచిుింది. मेरी मााँ को खाना बनाना पड़ता था|
हमें खाना पकाना पड़ता है | మేరీ మాోఁ కో ఖ్ననా బనానా ప్డాత థా|
హమేోఁ ఖ్ననా ప్కానా ప్డాత హై| మా అమమ అనిిం విండవలసి వచేుది.
మేము భోజనిం విండ వలసి వసుతింది. मेरी मााँ को खाना बनाना पड़ रहा था|
मुझे बाजार जाना पड़ता है | మేరీ మాోఁ కో ఖ్ననా బనానా ప్ఢ్ రహా థా|
ముఝే బాజార్ జానా ప్డత హై| మా అమమ అనిిం విండవలసి వస్తత ఉింది.
నేను బజార్చకు వళాులిస వసుతింది. द्वपछले सोमवार मुझे उसके साथ जाना पड़ा|
उसे प्यार से बात करनी पड़ती है | పిఛేా సోమవ్యర్ ముఝే ఉసేు సథ్స జానా ప్డా|

97
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
పోయిన సోమవ్యరిం నేను అతనితో వళువలసి द्वपछले महीने मुझे अपना घर जाना पड़ा|
వచిుింది. పిఛేా మహీనే ముఝే అపాి ఘర్ జానా ప్డా|
कल मुझे उसके साथ जाना पड़े गा| పోయిన న్ల నేను ఇింటికి వళువలసి వచిుింది.
కల్ ముఝే ఉసేు సథ్స జానా ప్డేగా| मुझे रोज इस कमरे की सफाई(సీ్ )ీ करनी
ర్చపు నేను అతనితో వళువలసి వసుతింది. पड़ती है |
अगले महीने में ही अपने घर जाना पड़े गा| ముఝే రోజ్ ఇస్ కమర్చ కీ సఫాయి కరీి ప్డీత హై|
అగేా మహీనే మేోఁ హీ అపేి ఘర్ కో జానా ప్డేగా| నేను ప్రతి రోజూ ఈ గదిని శుభ్రిం చేయవలసి
వచేు న్లలోనే మా ఇింటికి వళువలసి వసుతింది. వసుతింది.
అలనే ఒక ప్ని చేయాలిస రావచుు అని చెపేప సిందరాింలో हो सकता है / शायद ని వ్యకాయనికి జోడిించడిం
జర్చగుతుింది.
तुम्हें आज आधी रात तक यहीों रहना पड़ सकता है |
తుమేా ఆజ్ ఆదీ రాత్ తక యహీ రహనా ప్డ్ సకత హై|
నీవు ఈరోజు అరథ రాత్రి వరకూ ఇకుడే ఉిండాలిస రావచుు.
हो सकता है , तुम्हें आज आधी रात तक यहीों रहना पडे गा|
హో సకాత హాయ్, తుమేా ఆదీ రాత్ తక్ట్ యహీ రహనా ప్డేగా|

सक का प्रयोग(సక్త క పాయోగ్ద)

సక్ట్ యొకు ఉప్యోగము.

హిందీలో ఏదైనా ఒక ప్ని చేయగలను,మీర్చ ఈ విధ్ింగా చేయగలరా అని అడగడానికి “ सक ”అనే సహాయక
క్రియను ఉప్యోగ్వసతము. “ सक ” అనునది వయకితగత సమరియమును స్తచిించును.అలనే ఒక ప్ని జరగడానికి
అవకాశిం వుింది అని చెప్పడానికి కూడా ఇది ఉప్యోగప్డుతుింది.
కాల,లిింగ,వచనములకు అనుగుణింగా ప్రధ్యన క్రియ వలె “ सक ” కూడా మార్చను. ప్రధ్యన క్రియ
క్రియాధ్యతువు రూప్ింలో ఉింట్టింది.

वतणमान काल सकता / सकते / सकती

भूत काल सका / सके / सकी

सकूोंगा / सकूोंगी / सकोगे / सकोगी / सकेगा / सकेगी
भद्ववष्यत् काल
/ सकेंगे / सकेंगी

अपूर्ण भूत काल सकता था / सकते थे / सकती थी

98
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఉద్వ:-
मैं द्वहोंदी में बोल सकता हूाँ |
మై హిందీ మే బోల్ సకాత హోఁ|
నేను హిందీ లో మాట్లాడగలను.
मैं यह बॉक्स उठा सकता हूाँ |
మై యహ్ బాక్ట్స ఉఠా సకాత హోఁ|
నేను ఈ పెటెసను లేప్గలను.
मैं यह सवाल हल कर सकता हूाँ |
మై యహ్ సవ్యల్ హల్ కర్ సకాత హోఁ|
నేను ఈ ప్రశిను ప్రిషురిించగలను.
तुम यह खुद कर सकते हो|
తుమ్ యహ్ ఖుద్ కర్ సకేత హో|
నీవు ఇది సాయింగా చేయగలవు.
मैं बोल सकता हूाँ | मैं नहीों कह सकता हूाँ |
మైోఁ బోల్ సకాత హోఁ| మై నహీోఁ కహ్ సకాత హోఁ|
నేను మాట్లాడగలను. నేను చెప్పలేను.
मैं यह काम कर सकता हूाँ | ऊाँट रे द्वगस्तान में मीलोों चल सकता है |
మైోఁ యహ్ కామ్ కర్ సకాత హోఁ| ఊోఁఠ్ ర్చగ్వసతన్ మేోఁ మీలోోఁ చల్ సకాత హై|
నేను ఈ ప్నిని చేయగలను. ఒింటె ఎడారిలో మైళు కొదీు దూరిం నడవగలదు..
मैं यह काम नहीों कर सकता| यह कौन कर सकता है |
మై యహ్ కామ్ నహీోఁ కర్ సకాత| యహ్ కౌన్ కర్ సకాత హై|
నేను ఈ ప్ని చేయలేను. దీనిి ఎవర్చ చేయగలర్చ?
मैं आज आपके यहाों नहीों आ सकूोंगा| राम पहाड़ पर चढ़ सकता है |
మైోఁ ఆజ్ ఆపేు యహాోఁ నహీోఁ ఆ సకూింగా| రామ్ ప్హాడ్ ప్ర్ చఢ్ సకాత హై|
నేను ఈ రోజు మీ దగగరికి రాలేను. రామ్ ప్రాతిం పైకి ఎకుగలడు.
मैं क्या कर सकता हूाँ ? राम यहाों आने का साहस नहीों कर सकता|
మైోఁ కాయ కర్ సకాత హోఁ? రామ్ యహాోఁ ఆనే కా సహస్ నహీోఁ కర్ సకాత|
నేను ఏమి చేయగలను? రామ్ ఇకుడ రావడానికి ధైరయిం చేయలేడు.

99
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
वह अोंग्रेजी बोल सकता है |
వహ్ అింగ్రేజీ బోల్ సకాత హై|
అతను ఇింగ్లాష్ మాట్లాడగలడు.
सीता नहीों खा सकती|
సీత నహీోఁ ఖ్న సకీత|
సీత తినలేదు.प्राथणना / अनुरोध करना-:
क्या मैं अब जा सकता हूाँ ?
కాయ మై అబ్ జా సకాత హోఁ?
నేను ఇపుపడు వళావచాు?
हम आपकी क्या सहायता कर सकते हैं |
హమ్ ఆపీు కాయ సహాయత కర్ సకేత హైోఁ|
మేము మీకు ఏ విధ్ింగా సహాయిం చేయగలము.
क्या मैं आपका मोबाइल इस्तेमाल कर सकता
हूाँ ?
కాయ మై ఆపాు మొబైల్ ఇసేతమాల్ కర్ సకాత హోఁ?
మీ మొబైలుి నేను ఉప్యోగ్వించవచాు?
क्या तुम यह काम पूरा कर सकते हो?
కాయ తుమ్ యహ్ కామ్ పూరా కర్ సకేత హో?
నీవు ఈ ప్ని పూరిత చేయగలవ్య?
क्या तुम मुझे ₹100 उधार दे सकते हो?
కాయ తుమ్ ముఝే ₹100 ఉధ్యర్ దే సకేత హో?
మీర్చ నాకు 100 ఋణిం ఇవాగలరా?
क्या तुम यहाों आ सकते हो?
కూలీలు తజ్ మహల్ నిరిమించ గలిగార్చ.(ఇకుడ
క్రియ భూతకాలింలో ఉనాి గానీ, సకరమక క్రియ
అయిననూ “ सक ” వచిీనపుుడు కర్్ కు “ ने ”
కాయ తుమ్ యహాోఁ ఆ సకేత హో?నీవు ఇకుడకి
రాగలవ్య?
क्या मैं मरीज को दे ख सकता हूाँ ?
కాయ మై మరీజ్ కో దేఖ్ సకాత హోఁ|
రోగ్వని నేను చూడగలనా(చూడవచాు)?
क्या मैं यहाों धूम्रपान कर सकता हूाँ ?
కాయ మై యహాోఁ ధూమ్ర్ పాన్ కర్ సకాత హోఁ?
నేను ఇకుడ పగతగగలనా/పో గతాాగవచాీ?
क्या मैं यहााँ बैठ सकता हूाँ ?
కాయ మై యహాోఁ బైఠ్ సకాత హోఁ?నేను ఇకుడ
కూరోువచాు?
क्या मैं राहुल से बात कर सकता हूाँ |
కాయ మై రాహుల్ సే బాత్ కర్ సకాత హోఁ?
నేను రాహులోత మాట్లాడవచాు?
क्या आप कुछ वक्त दे सकते हैं ?
కాయ ఆప్ కుఛ్ వక్ట్త దే సకేత హైోఁ|
మీర్చ కొింత సమయిం ఇవాగలరా?
मैं तुम्हारी कैसी सहायता कर सकता हूाँ ?
మైోఁ తుమాారీ కైసీ సహాయత కర్ సకాత హోఁ|
నేను మీకు ఎల సహాయప్డగలను.
सक का प्रयोग भूतकाल में
मजदू र ताजमहल बना सके|
మజూుర్ తజమహల్ బనా సకే|
తుమేి ముఝే అపీి సమసయ కూయోఁ నహీోఁ బతయి,
మైోఁ తుమాారీ సహాయత కరాత థా|
నీ సమసయ నాకు ఎిందుకు చెప్పలేదు, నేను నీకు

పాతయయిం రాదు.) సహాయిం చేయగలిగే వ్యడిని.

तुमने मुझे अपनी समस्या क्योों नहीों बताई, मैं तुम मुझे कल यह बता सकते थे|

तुम्हारी सहायता कर सकता था| తుమ్ ముఝే కల్ యహ్ బత సకేత హో|

100
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నీవు నిని నాకు ఇది చెప్పగలిగ్వ ఉిండాలిసింది. అతను అకుడ ఉద్యయగిం పిందగలిగేవ్యడు కానీ
मैं उसे मार सकता था| అతను దరఖ్నసుత చేయలేదు
మైోఁ ఉసే మార్ సకాత థా| वह तो मैं कुछ पैसे उधार दे सकता था|
నేను అతనిని చింపిఉిండేవ్యడిని. వహ్ తో మైోఁ కుఛ్ పైసే ఉధ్ర్ దే సకాత థా|

मैं क्या कर सकता था? అతనైతే నేను కొింత డబుబను ఇచిు యుిండేవ్యడిని.
మైోఁ కాయ కర్ సకాత థా?నేను ఏమి చేయగలిగ్వ वो मेरे सवाल का जवाब नहीों दे सका|
ఉిండేవ్యడిని? వో మేర్చ సవ్యల్ కా జవ్యబ్ నహీోఁ దే సకా|
युवावस्था में मैं सौ द्वकलो से भी ज्यादा वजन అతను నా ప్రశికు సమాధ్యనిం చెప్పలేకపోయాడు.
उठा सकता था| वह हमारा इों तजार कर सकता था|
యువ్యవసథ మేోఁ మైోఁ సౌ కిలో సే భీ జాయద్వ వజన్ వహ్ హమారా ఇింతేజార్ కర్ సకాత థా|
ఉఠా సకాత థా|
అతను మాకోసిం వేచి చూసుిండోచుు.
యుకత వయసుసలో నేను వింద కిలోల కింటే ఎకుువ
हम समय पर नहीों पहुों च सके|
బర్చవును లేప్గలిగేవ్యడిని.
హమ్ సమయ్ ప్ర్ నహీోఁ ప్హుించ్ సకే|
उसे वहााँ नौकरी द्वमल सकती थी लेद्वकन उसने
మేము సమయానికి చేర్చకోలేకపోయాము.
आवेदन नहीों द्वकया|
सक का प्रयोग भद्ववष्यत काल में-:
ఉసే వహాోఁ నౌకరీ మిల్ సకీత థీ లేకిన్ ఉసేి ఆవేదన్
నహీోఁ కియా|
क्या आप कल आ सकेंगे? तुम जल्दी ही अोंग्रेजी बोल सकोगे|
కాయ ఆప్ కల్ ఆ సకేింగే? తుమ్ జలీు హీ అింగ్రేజీ బోల్ సకోగే|
తమర్చ ర్చపు రాగలరా? తారలోనే నీవు ఇింగ్లాష్ మాట్లాడగలవు.
क्या वो यह कर सकेगा? वह अोंग्रेजी कब बोल सकेगा?
కాయ వో యహ్ కర్ సకేగా? వహ్ అింగ్రేజీ కబ్ బోల్ సకేగా?
అతను దీనిి చేయగలడా? ఎపుపడు అతను ఇింగ్లాష్ మాట్లాడగలడు?.
सोंभावना-:
क्या अब हम जा सकते हैं ? మీర్చ నా అభిప్రాయానిి అరిిం చేసుకోగలరా?
కాయ అబ్ హమ్ జా సకేత హైోఁ| क्या यह सच हो सकता है ?
మేము ఇపుపడు వళుగలమా? కాయ యహ్ సచ్ హో సకాత హై?
क्या तुम मेरी बात समझ सकते हो? ఇది నిజిం కావచాు?
కాయ తుమ్ మేరీ బాత్ సమఝ్ సకేత హో| क्या गीता जा सकती है ?

101
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
గ్లత జా సకీత హై| अनुमद्वत दे ना:-
గ్లత వలోాచాు? तुम आ सकते हो|
क्या हम इसको 1 द्वदन में कर सकते हैं ? తుమ్ ఆ సకేత హో|
కాయ హమ్ ఇసోు 1 దిన్ మేోఁ కర్ సకేత హైోఁ? మీర్చ రావచుు.
మేము దీనిని 1 రోజులో చేయగలమా? तुम जा सकते हो|
धूम्रपान से कैंसर हो सकता है | తుమ్ జా సకేత హో|
దూమ్ర్ పాన్ సే కానసర్ హో సకాత హై| నీవు వళువచుు.
ధూమపానిం వలా కాయనసర్ రావచుు. यहााँ तुम द्वदन में दो बार नहा सकते हो|
बच्चा कुछ द्वदनोों में ही अच्छी तरह से चल యహాోఁ తుమ్ దిన్ మేోఁ ద్య బార్ నహా సకేత హో|
सकेगा|
ఇకుడ నీవు రోజుకు రెిండుసర్చా సినిం చేయవచుు.
బచు కుఛ్ దినోోఁ మేోఁ హీ అచీీ తరహ్ సే చల్ సకేగా|
तुम यहाों बैठ सकते हो|
పిలావ్యడు కొనిి రోజులలోనే బాగా నడవగలుగుతడు.
తుమ్ యహాోఁ బైఠ్ సకేత హో|
वह द्वकसी भी क्षर् आ सकता है |
నీవు ఇకుడ కూరోుగలవు.
వహ్ కిసీ భీ క్షణ్ ఆ సకాత హై|
तुम यह द्वकताब घर ले जा सकते हो|
అతను ఏ క్షణమైనా రావచుు.
తుమ్ యహ్ కితబ్ ఘర్ లే జా సకేత హో|
वह घर पर हो सकता है |
నీవు ఈ పుసతకిం ఇింటికి తీసుకువళువచుు.
వహ్ ఘర్ ప్ర్ హో సకాత హై|
पाठक एक बार में एक ही द्वकताब ले जा
ఆయన ఇింట్లానే ఉిండొచుు. सकता है |
उसे तुम्हारा पता मालूम होने की सोंभावना है | పాఠక్ట్ ఏక్ట్ బార్ మేోఁ ఏక్ట్ హీ కితబ్ లే జా సకాత హై|
ఉసే తుమాారా ప్త మాలమ్ హోనే కీ సింభావన రీడర్ ఒకే సమయింలో ఒకే పుసతకిం తీసుకువలాగలడు.
హై|
10 साल के छोटे बच्चे इस हाल के अोंदर नहीों
ఆమెకు నీ చిర్చనామా తెలుసుకునే అవకాశిం ఉింది.
जा सकते हैं |
हमें दे र हो सकती है | 10 సల్ కే ఛోటే బచేు ఇస్ హాల్ కే అిందర్ నహీోఁ జా
హమేోఁ దేర్ హో సకీత హై| సకేత హై|
మాకు ఆలసయిం కావచుు. 10 సింవతసరాల పిలాలు ఈ హాలు లోనికి వళులేర్చ.
अपूर्ण भूत काल
जब मैं स्कूल में था तब मैं धारा प्रवाह अोंग्रेजी बोल सकता था|
జబ్ మైోఁ స్తుల్ మేోఁ థా తబ్ మైోఁ ధ్యర ప్రవ్యహ్ అింగ్రేజీ బోల్ సకాత థా|
నేను పాఠశాలలో ఉనిపుపడు, ఇింగ్లాష్ అనరగళింగా మాట్లాడగలిగే వ్యడిని.
102
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 पाना का प्रयोग
हम लोग द्वकताब नहीों पढ़ पायेंगे| అతడు ఇకుడికి రాలేక పోయేవ్యడు.
హింలోగ్ కితబ్ నహీోఁ ప్ఢ్ పాయేింగే| हम फुटबॉल खेल नहीों पाये|
మేము పుసతకిం చదవలేకపోవచుు. హమ్ ఫుట్లబల్ ఖేల్ నహీోఁ పాయే|
वह इों क्तिश नहीों बोल पाया| మేము ఫుట్లబల్ ఆడలేక పోయాము.
వహ్ ఇింగ్లాష్ నహీోఁ బోల్ పాయా| वह अच्छी तरह अोंगरे जी नहीों द्वलख पायेगा|
అతడు ఇింగ్లాష్ మాట్లాడలేక పోయాడు. వహ్ అచీీ తరహ్ అింగ్రేజీ నహీోఁ లిఖ్ పాయేగా|
वह अोंदर आ नहीों पायी| అతడు ఇింగ్లాష్ బాగా వ్రాయలేడు.
వహ్ అిందర్ ఆ నహీోఁ పాయి| నేను నడవగలుగుతూ ఉనాిను.
ఆమె లోప్లి రాలేకపోయిింది. मैं चल पा रहा हूाँ |
आज मैं कॉलेज नहीों जा पाया| నేను చూడగలుగుతూ ఉనాిను.
ఆజ్ మైోఁ కాలేజ్ నహీోఁ జా పాయా| मैं दे ख पा रहा हूाँ |
నేను ఈ రోజు కాలేజీకి వళులేకపోయాను. मैं बड़ी मुक्तिल से बस के अोंदर जा पाया|
वह यहााँ नहीों आ पाता था| మై బడీ ముషిుల్ సే బస్ కే అిందర్ జా పాయా|
వహ్ యహాోఁ నహీోఁ ఆ పాత థా| నేను అతి కషసిం తో బసుస లోప్లి వళుగలిగాను.

सक + चाद्वहए था
మీర్చ నిని ననుి పిలిచి ఉిండాలిసింది,నేను వచిు ఉిండేవ్యడిని.
आपको कल मुझे बुलाना चाद्वहए था,मैं आ सकता था|
ఆపోు కల్ ముఝే బులనా చాహయే థా, మైోఁ ఆ సకాత థా|
నేను నిని మీ ఇింటికి వచిు ఉిండాలిసింది,కానీ రాలేకపోయాను.
मुझे कल आपके घर आना चाद्वहए था,लेद्वकन नहीों आ सका|
ముఝే కల్ ఆపేు ఘర్ ఆనా చాహయే థా, లేకిన్ నహీోఁ ఆ సకా|
ఆయన తన భాదయతలను తన కొడుకుకి అప్పగ్వించి ఉిండాలిసింది.
మీర్చ ఆ మిందు వేసుకొని ఉిండాలిసింది,ఎిందుకు వేసుకోలేదు.
आपको वो दवा लेनी चाद्वहए थी,क्योों नहीों द्वलए/क्योों नहीों ले सके|
ఆపోు వో దవ్య లేనా చాహయే థా, కూయోఁ నహీోఁ లియే/కూయోఁ నహీోఁ లే సకే|
మీర్చ కింపూయటర్ నేరిుకుని ఉిండాలిసింది,మీకు ఈ ఉద్యయగిం ఇవాలేను.

103
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
आपको कोंप्यूटर सीखना चाद्वहए था,आपको ये नौकरी नहीों दे सकता|
ఆపోు కింపూయటర్ సీఖ్ని చాహయే థా, ఆపోు యే నౌకరీ నహీోఁ దే సకాత|
మీర్చ మా ఇింటికి వసేత నేను మీకు పాయసిం చేసిపెటసగలిగే ద్వనిని.
आप मेरे घर आये होते तो मैं आपको खीर बनाकर क्तखला सकती थी|
ఆప్ మేర్చ ఘర్ ఆయే హోతే తో మై ఆపోు ఖ్తర్ బనాకర్ ఖిల సకీత థీ|
మీర్చ వసతరని మాకు ముిందే తెలిసినటెలసతే మేము అనిి ఏరాపట్టా చేసి ఉిండేవ్యరిమి.
आपकी आनेकी खबर हमें पहले मालूम होता तो हम सारी तैयाररयाों कर सकते थे|
ఆపీు ఆనేకి ఖబర్ హమేోఁ ప్హలే మాలిం హోత తో హమ్ సరీ తయాయరియాోఁ కర్ సకేత థే|
మీర్చ వసతరని మాకు ముిందే తెలిసినటెలసతే మేము అనిి ఏరాపట్టా చేసి ఉిండేవ్యరిమి.
మీర్చ నిని అతనిని కొటసకుిండా ఉిండి ఉనిటెలసతే అతడు ఈ రోజు స్తుల్ కి రాగలిగ్వ ఉిండేవ్యడు.
आपकी आनेकी खबर हमें पहले मालूम होता तो हम सारी तैयाररयाों कर सकते थे|
ఆపీు ఆనేకి ఖబర్ హమేోఁ ప్హలే మాలిం హోత తో హమ్ సరీ తయాయరియాోఁ కర్ సకేత థే|
మీర్చ నేను చెపిపన మిందులు వేసుకుని ఉనిటెలసతే మీ ఆరోగయిం బాగుప్డి ఉిండేది.
आप मेरी कही दवाइयााँ ली होती तो आपका स्वस्थ्य ठीक हो सकता था|
ఆప్ మేరీ కహీ దవ్యయియాోఁ లీ హోతీ తో ఆపాు సాస్థయ ఠీక్ట్ హో సకాత థా|
మీర్చ అతనికి మీ సైకిల్ ఇచిు ఉిండినటెలసతే అతడు రాత్రి తారగా ఇింటికి వళుగలిగ్వ ఉిండేవ్యడు.
आपने अपना साइद्वकल उसको दी होती तो वह रात को घर जल्दी जा सकता था|
ఆపేి అపాి సైకిల్ ఉసోు దీ హోతీ తో వహ్ రాత్ కో ఘర్ జలీు జా సకాత థా|
సీత గ్లత ద్వట్లక పోయినటెలసతే రావణుడు ఎతుతకుపోగలిగ్వ ఉిండేవ్యడు కాదు.
सीता लकीर ना पार की होती तो रावर् नहीों उठा सकता था|
సీత లకీర్ నా పార్ కీ హోతీ తో రావణ్ నహీోఁ ఉఠా సకాత థా|
నీవు బాగా చదివి ఉిండినటెలసతే ఈ ప్రీక్షలో ఉతీతర్చాడవై ఉిండేవ్యడివి.

चाहना का प्रयोग
హిందీ లో “ चाहना ” అింటే “ కోర్చకొనుట ” అనే అరిిం వసుతింది.ఇది ఒక క్రియ ,మిగ్వలిన క్రియల మాదిరిగానే
దీనిని కూడా అనిి కాలములలోనూ ఉప్యోగ్వించవచుు.
ఏదైనా వసుతవు కోర్చకుింట్టని సిందరాింలో
వరతమాన కాలింలో
आप क्या चाहते हैं ? ఆప్ కాయ చాహేత హై?

104
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
తమరికి ఏమి కావ్యలి? गााँ व वाले पक्की सड़कें चाहते हैं |
बच्चे क्या चाहते हैं ? గాోఁవ్ వ్యలే ప్కీు సడక్ట్ చహేత హైోఁ|
బచేు కాయ చహేత హైోఁ? గ్రామసుతలు ప్కాు రోడుా కోర్చకుింట్టనాిర్చ.
పిలాలు ఏమి కోర్చతునాిర్చ? द्वपताजी अखबार चाहते हैं |
मजदू र द्वकतने पैसे चाहते हैं ? పితజీ అఖ్నబర్ చహేత హైోఁ|
మజూుర్ కితేి పైసే చహేత హైోఁ? నానిగార్చ ఒక వ్యరాతప్త్రిక కోర్చకుింట్టనాిర్చ.
కారిమకులు ఎింత డబుబ కావ్యలనుకుింట్టనాిర్చ? मैं द्वकताब चाहता हूाँ |
मेरा नौकर ज्यादा वेतन चाहता है | మై కితబ్ చాహాత హోఁ|
మేరా నౌకర్ జాయద్వ వేతన్ చాహాత హై| నేను ఒక పుసతకిం కోర్చకుింట్టనాిను.(నాకు ఒక
మా ప్నివ్యడు ఎకుువ జీతిం కోర్చకుింట్టనాిడు. పుసతకిం కావ్యలి)
द्वकसान बीज चाहते हैं | वह गुद्वड़या चाहता है |
కిసన్ బీజ్ చాహేత హైోఁ| వహ్ గుడియా చాహాత హై|
రైతులు వితతనాలు కోర్చకుింట్టనాిర్చ. అతడు బమమ కోర్చకుింట్టనాిడు.
భూతకాలింలో
द्वपताजी अखबार चाहते थे| सुधीर फल चाहता था|
పితజీ అఖ్నబర్ చహేత హైోఁ| సుధీర్ ఫల్ చాహాత థా|
నానిగార్చ ఒక వ్యరాతప్త్రిక కోర్చకునాిర్చ. సుధీర్ ప్ిండుా కోర్చకునాిడు.
मैं द्वकताब चाहता था| वह सोने की अोंगूठी चाहती थी|
మై కితబ్ చాహాత థా| వహ్ సోనే కీ అింగూఠీ చాహీత థీ|
నేను ఒక పుసతకిం కోర్చకునాిను. ఆమె బింగార్చ ఉింగరానిి కోర్చకునిది.
वह सोने की अोंगूठी चाहती थी| वे ताजी तरकाररयाों चाहते थे|
వహ్ సోనే కీ అింగూఠీ చాహీత థీ| వే తజీ తరాురియాోఁ చాహేత |
ఆమె బింగార్చ ఉింగరానిి కోర్చకునిది. వ్యర్చ తజా కూరగాయలు కోర్చకుింట్టనాిర్చ.
वे ताजी तरकाररयाों चाहते थे| सुधीर फल चाहता था|
వే తజా తరాురియాోఁ చాహేత థే| సుధీర్ ఫల్ చాహాత థా|
వ్యర్చ తజా కూరగాయలు కోర్చకునాిర్చ. సుధీర్ ప్ిండుా కోర్చకునాిడు.
భవిషయత్ కాలింలో
द्वपताजी अखबार चाहें गे| పితజీ అఖ్నబర్ చాహేింగే|

105
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నానిగార్చ ఒక వ్యరాతప్త్రిక కోర్చకుింట్లర్చ. सुधीर फल चाहे गा|
मैं द्वकताब चाहूों गा| సుధీర్ ఫల్ చాహేగా|
మై కితబ్ చాహింగా| సుధీర్ ప్ిండుా కోర్చకుింట్లడు.
నేను ఒక పుసతకిం కోర్చకుింట్లడు. वह सोने की अोंगूठी चाहे गी|
वह सोने की अोंगूठी चाहे गी| వహ్ సోనే కీ అింగూఠీ చాహేగ్ల|
వహ్ సోనే కీ అింగూఠీ చాహేగ్ల| ఆమె బింగార్చ ఉింగరానిి కోర్చకుింట్టింది.
ఆమె బింగార్చ ఉింగరానిి కోర్చకుింట్టింది. वे ताजा तरकाररयाों चाहें गे|
वे ताजी तरकाररयाों चाहें गे| వే తజా తరాురియాోఁ చాహేింగే |
వే తజీ తరాురియాోఁ చాహేింగే | వ్యర్చ తజా కూరగాయలు కోర్చకుింట్లర్చ.
వ్యర్చ తజా కూరగాయలు కోర్చకుింట్లర్చ.
ఏదైనా ప్ని చేయాలనుకుింట్టనాిను అనే సిందరాింలో.
వరతమాన కాలింలో
मैं द्ववशाखापट् नम जाना चाहता हूाँ | మీర్చ అరిరాత్రి ఎకుడకి
మై విశాఖప్టిిం జానా చాహాత హు| వళాులనుకుింట్టనాిర్చ?
నేను విశాఖప్టిిం వళాాలని आप द्वकतना चुकाना चाहते हैं ?
కోర్చకుింట్టనాిను(అనుకొింట్టనాిను). ఆప్ కితి చుకానా చాహతే హైోఁ?
अब तुम घूमने के द्वलए आना चाहते हो| తమర్చ ఎింత చెలిాించాలి అనుకుింట్టనాిర్చ?
అబ్ తుమ్ ఘూమేి కే లియే ఆనా చహేత హో| आप मुझसे क्या कहना चाहते हैं ?
ఇపుపడు మీర్చ తిరగడానికి రావ్యలనుకుింట్లర్చ. ఆప్ ముఝేస కాయ కహనా చాహేత హైోఁ?

अब हम द्वनकलना चाहते हैं | తమర్చ నాతో ఏమి చెపాపలనుకుింట్టనాిర్చ?

అబ్ హమ్ నికలి చహేత హైోఁ| आपका दोस्त क्या खरीदना चाहता है ?

ఇపుపడు మేము వళాులనుకుింట్టనాిము. ఆపాు ద్యస్త కాయ ఖరీద్వి చాహాత హై?

మీ సేిహతుడు ఏమి కొనుగోలు
आज कौन बाजार जाना चाहते हैं ?
చేయాలనుకుింట్టనాిడు?
ఆజ్ కౌన్ బాజార్ జానా చాహతే హైోఁ?
ఈరోజు ఎవర్చ బజార్చకి వళాాలని అనుకుింట్టనాిర్చ? मैं चाय पीना चाहता हूाँ |
మై చాయ్ పీనా చాహాత హోఁ|
आप आधी रात में कहाों जाना चाहते हैं ?
ఆప్ ఆధీ రాత్ మేోఁ కహాోఁ జానా చహేత హైోఁ? నేను ట్ట త్రాగాలనుకుింట్టనాిను.
द्वकसान खेत जोतना चाहते हैं |

106
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
కిసన్ ఖేత్ జోతి చాహేత హైోఁ| రైతులు పలనిి దునాిలనుకుింట్టనాిర్చ.
భూతకాలింలో
कल मैं द्ववशाखापटनम जाना चाहता था | ఆపాు ద్యస్త కాయ ఖరీద్వి చాహాత థా?
కల్ మై విశాఖప్టిిం జానా చాహాత థా| మీ సేిహతుడు ఏమి కొనుగోలు చేయాలనుకునాిర్చ?
నిని నేను విశాఖప్టిిం వళాాలని इतनी दे र इों तजार कराने के द्वलए माफी चाहता
था|
కోర్చకునాిను(అనుకునాిను).
ఇతీి దేర్ ఇింతేజార్ కరానే కే లియే మాఫీ చాహాత
कल तुम घूमने के द्वलए आना चाहते थे|
థా|
కల్ తుమ్ ఘూమేి కే లియే ఆనా చహేత థే|
ఇింతసేపు వేచి ఉించినిందుకు క్షమాప్ణ
నిని మీర్చ తిరగడానికి రావ్యలనుకునాిర్చ.
కోర్చకునాిర్చ.
कल हम द्वनकलना चाहते थे|
मैं चाय पीना चाहता था|
కల్ హమ్ నికలి చహేత థే|
మై చాయ్ పీనా చాహాత థా|
నిని మేము వళాులనుకునాిము.
నేను ట్ట త్రాగాలనుకుింట్టనాిను.
कल कौन बाजार जाना चाहते थे?
द्वकसान खेत जोतना चाहते थे|
కల్ కౌన్ బాజార్ జానా చాహతే థే?
కిసన్ ఖేత్ జోతి చాహేత థే |
నిని ఎవర్చ బజార్చకి వళాాలని
రైతులు పలనిి దునాిలనుకునాిర్చ.
అనుకునాిర్చ?
वह कल खेलना चाहता था|
आप आधी रात में कहाों जाना चाहते थे?
ఉసేి కల్ ఖేలి చాహాత థా|
ఆప్ ఆధీ రాత్ మేోఁ కహాోఁ జానా చహేత థే?
అతను నిని ఆడాలని కోర్చకునాిడు.
మీర్చ అరిరాత్రి ఎకుడకి వళాులనుకునాిర్చ?
द्वपछले महीने में वह क्या खरीदना चाहता था?
आप द्वकतना चुकाना चाहते थे?
పిఛేా మహీనే మేోఁ వహ్ కాయ ఖరీద్వి చాహాత థా?
ఆప్ కితి చుకానా చాహతే థే?
గత న్లలో అతను ఏమి కొనుగోలు
తమర్చ ఎింత చెలిాించాలి అనుకునాిర్చ?
చేయాలనుకునాిడు?
आप मुझसे क्या कहना चाहते थे?
हम कहानी पढना चाहते थे|
ఆప్ ముఝేస కాయ కహనా చాహేత థే?
హమేి కహానీ ప్ఢ్తి చాహీ|
తమర్చ నాతో ఏమి చెపాపలనుకునాిర్చ?
మేము కథ చదవ్యలని అనుకునాిిం.
आपका दोस्त क्या खरीदना चाहता थे?
భవిషయత్ కాలింలో
कल मैं द्ववशाखापटनम जाना चाहूों ग| కల్ మై విశాఖప్టిిం జానా చాహింగా|

107
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ర్చపు నేను విశాఖప్టిిం వళాాలని నిని ఎవర్చ బజార్చకి వళాాలని అనుకుింట్లర్చ?
కోర్చకుింట్లను(అనుకుింట్లను). आप आधी रात में कहाों जाना चाहें गे?
कल तुम घूमने के द्वलए आना चाहोगे| ఆప్ ఆధీ రాత్ మేోఁ కహాోఁ జానా చాహేింగే?
కల్ తుమ్ ఘూమేి కే లియే ఆనా చాహేింగే| మీర్చ అరిరాత్రి ఎకుడకి వళాులని అనుకుింట్లర్చ?
ర్చపు మీర్చ తిరగడానికి రావ్యలనుకుింట్లర్చ. आप द्वकतना चुकाना चाहें गे?
कल हम द्वनकलना चाहें गे| ఆప్ కితి చుకానా చాహేింగే?
కల్ హమ్ నికలి చాహేింగే| తమర్చ ఎింత చెలిాించాలి అనుకుింట్లర్చ?

ర్చపు మేము వళాులనుకుింట్లము. मैं चाय पीना चाहें गे|

कल कौन बाजार जाना चाहे गा? మై చాయ్ పీనా చాహేింగే|

కల్ కౌన్ బాజార్ జానా చాహేగా? నేను ట్ట త్రాగాలనుకుింట్లము.

चुक का प्रयोग(చుక్త క పాయోగ్ద)చుక్త యొకా ఉపయోగము.

హిందీ లో “ चुक ” అనేది సమాపిత బోధ్కింగా ఉప్యోగప్డుతుింది. అింటే ఒక ప్ని పూరిత అయిింది అని
చెప్పడానికి ఉప్యోగప్డుతుింది. “ चुक ” మిగ్వలిన అనిి క్రియల మాదిరి గానే కాల, లిింగ, వచనములను బటిస
మార్చను.
ఉద్వ:-
मैं खा चुका| మైోఁ ఖ్న చుకా| నేను తినేసను.
కరత వరతమాన కాలిం భూతకాలిం భవిషయత్ కాలిం
పుిం స్త్రీ పుిం స్త్రీ పుిం స్త్రీ

मैं चुकता चुकती चुका चुकी चुकूाँगा चुकूाँगी

तुम चुकते चुकती चुके चुकी चुकोगे चुकोगी
तू, यह, वह चुकता चुकती चुका चुकी चुकेगा चुकेगी
हम, आप,
चुकते चुकती चुके चुकीों चुकेंगे चुकेंगी
वे, ये
వరతమాన కాలిం
रोज सवेरे हम नौ बजे स्कूल आ चुकते हैं |
రోజ్ సవర్చ హిం నౌ బజే స్తుల్ ఆ చుకేత హై|
రోజూ ఉదయానేి తమిమది గింటలకు స్తుల్ కి వచేుసతము.

108
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
मैं छात्रोों के आने से पहले ही स्कूल पहुाँ च चुकता हूों |
మై ఛాత్రో కే ఆనే సే ప్హేా హీ స్తుల్ చుకాత హుిం|
నేను విద్వయర్చథలు రాకముిందే స్తుల్ కి చేర్చకుింట్లను.
భూతకాలిం
अध्यापक स्कूल को पहले ही आ चुके| అతడు హిందీ చదివేశాడా?
అధ్యయప్క్ట్ స్తుల్ కో ప్హేలే హీ ఆ చుకే| गीता अपना पाठ पढ़ चुकी|
ఉపాధ్యయయులు స్తుల్ కు ముిందుగానే వచేుసర్చ. గ్లత అపాి పాఠ్ ప్ఢ్ చుకీ|

कल सरला से परीक्षा द्वलखवा चुकी क्या? గ్లత తన పాఠానిి చదివేసిింది.

కల్ సరళ సే ప్రీక్షా లిఖ్నా చుకీ కాయ? धोबी सारे कपड़े ला चुका क्या?
నిని సరళ చేత ప్రీక్ష వ్రాయిించేసరా? ధోభీ సర్చ కప్డే ల చుకా కాయ?
क्या आप उसको पैसे वापस दे चुके? ధోబీ బటసలనీి తెచేుసడా?
కాయ ఆప్ ఉసోు పైసే వ్యప్స్ దే చుకే? नौकर कमरा साफ कर चुका क्या?
తమర్చ అతనికి డబుబ వ్యప్సు ఇచేుసరా? నౌకర్ కమరా సఫ్ కర్ చుకా కాయ?
क्या आप कॉफी पी चुके? ఆ సేవకుడు గదిని శుభ్రిం చేసేసడా?
కాయ ఆప్ కాఫీ పీ చుకే? माों 8:00 बजे तक खाना पका चुकी|
మీర్చ కాఫీ త్రాగేసరా? మాోఁ 8:00 బజే తక్ట్ ఖ్ననా ప్కా చుకీ|
क्या तुम वहााँ पर आ चुके? అమమ ఎనిమిది గింటలకి వింట విండేసిింది.
కాయ తుమ్ వహాోఁ ప్ర్ ఆ చుకే? मेरे स्कूल जाने का वक्त हो चुका है |
మీర్చ అకుడకు వచేుసరా? మేర్చ స్తుల్ జానే కా వక్ట్త హో చుకా హై|
क्या माों खाना बना चुकी? నా స్తుల్ కి వళువలసిన టైిం అయిపోయిింది.
కాయ మాోఁ ఖ్ననా బనా చుకీ? मैं खाना खा चुकी|
అమమ వింట విండేసిింద్వ? మైోఁ ఖ్ననా ఖ్న చుకీ|
क्या वे सभा में बोल चुके? నేను ఆహారిం తినేసను.
కాయ వే సభ మేోఁ బోల్ చుకే?
हम वो द्वसनेमा दे ख चुके|
ఆయన సమావేశింలో మాట్లాడేసరా?
హమ్ వో సినేమా దేఖ్ చుకే|
क्या वह द्वहोंदी पढ़ चुका|
మేము ఆ చలన చిత్రానిి చూసేసము.
కాయ వహ్ హిందీ ప్ఢ్ చుకా|
जब मैं वहााँ पहुों चा, तब तक वह खाना खा चुका|
జబ్ మై వహా ప్హుించా, తబ్ తక్ట్ ఉసేి ఖ్ననా ఖ్నయా|
109
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నేను చేర్చకునేటప్పటికే అతడు భోజనిం చేసేసడు.
खाना खा चुकने के बाद हम लोग द्वसनेमा दे खने गये|
ఖ్ననా ఖ్న చుకనే కే బాద్ హిం లోగ్ సినిమా దేఖనే గయే|
భోజనిం చేసేసకా / చేసేసిన తర్చవ్యత మేము సినిమా చూడడానికి వళాుము.
उनके आ चुकने के बाद हमने बातचीत शुरू की|
ఉనేు ఆ చుకనే కే బాద్ హమేి బాతీుత్ శురూ కీ|
వ్యర్చ వచేుసకా మేము మాట్లాడుకోవడిం మొదలుపెట్లసము.
ఆసని భూతకాలిం
क्या आप प्रधानमोंत्री से द्वमल चुके हैं | మీర్చ దేవద్వసు సినిమా చూసి ఉనాిరా?
కాయ ఆప్ ప్రాధ్యన్ మింత్రి సే మిల్ చుకే హైోఁ? क्या आप दे वदास द्वफल्म दे ख चुके हैं ?
మీర్చ ప్రధ్యనమింత్రిని కలుసుకునాిరా? కాయ ఆప్ దేవద్వస్ ఫిలిిం దేఖ్ చుకే హై?
हम सारा पैसा खचण कर चुके हैं | మీర్చ దేవద్వసు సినిమా చూసేసరా?
హమ్ సరా పైస ఖర్ు కర్ చుకే హైోఁ| अपराध साद्वबत हो चुका है |
మేము డబబింత ఖర్చు చేసేసము. అప్రాథ్స సబిత్ హో చుకా హై|

क्या आपने दे वदास द्वफल्म दे खी है ? నేరిం నిరూపిించబడినది.

కాయ ఆపేి దేవద్వస్ ఫైల్ దేఖ్త హై?
పూరా భూతకాలిం
मेरे पहुाँ चने से पहले ही वे आ चुके थे|
మేర్చ ప్హుించేి సే ప్హలే హీ ఆ చుకే థే|
నేను చేర్చకోవడానికి ముిందే వచేుశార్చ.
తబ్ తక్ట్ హిం కాిం కర్ చుకే థే, జబ్ తక్ట్ ఉసనే
అఖ్నబర్ ప్ఢా|
అతడు వ్యరాతప్త్రిక చదివేటప్పటికి మేము ప్ని

जब मैं वहााँ पहुों चा, तब तक वह कॉिी पी చేసేసము.

चुका था| मेरे पहुाँ चने से पहले ही वे आ चुके थे|

జబ్ మై వహా ప్హుించా, తబ్ తక ఉసనే కాఫీ పీ మేర్చ ప్హుించేి సే ప్హలే హీ ఆ చుకే థే|
చుకా థా| నేను చేర్చకోవడానికి ముిందే వచేుశార్చ.
నేను చేర్చకునేటప్పటికి, అప్పటికే అతడు కాఫీ जब मैं वहााँ पहुों चा,तब तक वह स्कूल जा चुका
త్రాగేసడు. था|
तब तक हम काम कर चुके थे,जब तक उसने జబ్ మై వహా ప్హుించా, తబ్ తక్ట్ వహ్ స్తుల్ జా
अखबार पढ़ा| చుకా థా|

110
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నేను అకుడికి చేర్చకునే టప్పటికి, అప్పటికే అతడు స్తుల్ కి చేర్చకునాిడు.
हमारे पहुाँ चने से पहले वे खाना खा चुके थे|
హమార్చ ప్హుించేి సే ప్హేా వ ఖ్ననా ఖ్న చుకే థే|
మేము చేర్చకునే ముిందే వ్యర్చ భోజనిం చేసేసర్చ.
पुलीस आने से पहले ही अपराधी फरार हो चुका था|
పులీస్ ఆనే సే ప్హలే హీ అప్రాధి ఫరార్ హో చుకా థా|
పోలీసులు రాగానే నేరసుథడు పారిపోయాడు.
रे लवे द्वडपाटण मेंट एक अद्वतररक्त मद्वहला कोच पहले जोड़ चुका था|
ర్చలేా డిపారెసమింట్ ఏక్ట్ అతిరిక్ట్త మహళా కోచ్ ప్హలే జోడ్ చుకా థా|
రైలేా శాఖ అదనపు మహళా కోచుి ముిందుగా జత చేసేసిింది.
అపూరా భూతకాలిం
द्वपछले महीने मैं रोज सवेरे नौ बजे से पहले स्कूल पहुाँ च चुकता था|
పిచెా మహీనే మెయిన్ రోజ్ సవర్చ నౌ బజే తక్ట్ స్తుల్ ప్హున్ు చుకాత థా|
పోయిన న్లలో నేను రోజూ ఉదయిం తమిమది గింటలకి స్తుల్ కి చేర్చకునే వ్యడిని.
సిందిగ్ు భూతకాలిం
वे कर चुके होोंगे|
వే కర్ చుకే హోింగే|
వ్యర్చ చేసేసి ఉింట్లర్చ.
धोबी कपडे धो चुका होगा|
ధోబీ కప్డే ధో చుకా హోగా|
చాకలి బటసలు ఉతికేసి ఉింట్టింది.
భవిషయత్ కాలిం
मैं कल तीन बजे तक खा चुकूोंगा| हम काम कल तक पूरा कर चुकेंगे|
మైోఁ కల్ తీన్ బజే తక్ట్ ఖ్నచుకూింగా| వహ్ కామ్ కల్ తక్ట్ పూరా కర్ చుకేింగే|
నేను ర్చపు ౩ గింటలకు తినేసి ఉింట్లను. ఆ ప్ని ర్చప్టికి పూరిత చేసేసతము.
ये इस घर को अगले महीने में बनवा चुकेंगे| शाम तक मैं मद्रास पहुों च चुकूोंगा|
యే ఇస్ ఘర్ కో అగేా మహీనే మేోఁ బనవ్య చుకేింగే| శాిం తక్ట్ మైోఁ మద్రాస్ ప్హుించ్ చుకుింగా|
వీర్చ ఈ ఇలుా వచేు న్లలో కటిసించేసతర్చ. సయింత్రానికి నేను మద్రాసు చేర్చకుింట్లను.

111
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
वह कब तक यह द्वकताब पढ़ चुकेगा?
వహ్ కబ్ తక్ట్ యహ్ కితబ్ ప్ఢ్ చుకేగా?
అతడు ఎప్పటికి ఈ పుసతకిం చదివేసతడు?
वह कल तीन बजे तक पढ़ चुकेगा|
వహ్ కల్ తీన్ బజే తక్ట్ ప్ఢ్ చుకేగా|
అతడు ర్చపు మూడు గింటల వరకూ చదివేసతడు.
हम रोज शाम को सात बजे तक खाना खा
चुकते हैं |
సిందిగ్ు భవిషయత్/భూత్ కాల్
హిం రోజ శాిం కో సత్ బజే తక్ట్ ఖ్ననా కః చుకేత హై|
మేము రోజూ సయింత్రిం ఏడు గింటలకి భోజనిం
చేసేసతను.
मैं कल तक यह उपन्यास द्वलख चुकूाँगा|
మై కల్ తక్ట్ యహ్ ఉప్నాయస్ లిఖ్ చుకూనాగ|
నేను ర్చప్టికి ఈ నవల చదివేసి ఉింట్లను.

मझ
ु े लग रहा है क्रि अब ति िे जा चि ु े होंगे।
ముఝే లగ్ రహా హై కి అబ్ తక్ట్ వే జా చుకే హింగె.
వ్యళ్ళు ఈపాటికి వళ్లుపోయి ఉింట్లరని నాకు అనిపిసుతింది.

लग का प्रयोग(లగ్ద కా పాయోగ్ద)

హిందీ లో लगना అనే క్రియకు ముఖయ క్రియగా 20 సల్ ప్హలే సే వే ఖ్నదీ ప్హనేి లగే|
అలనే సహాయక క్రియగా అనేక అరాథలు ఉనాియి. 20 సింవతసరాల నుిండి వ్యర్చ ఖ్నదీ ధ్రిించడిం

लगना ని ఏదైనా ప్ని ప్రారింభిసుతనాిిం అని ప్రారింభిించార్చ

చెప్పడానికి ఎల ఉప్యోగ్వసతమో చూద్వుిం. अध्यापक 10:00 बजे को पाठ पढ़ाने लगे|

ఈ వ్యకాయలలో लग సహాయక క్రియగా అధ్యయప్క్ట్ 10:00 బజే కో పాఠ్ ప్ఢానే లగే|

ఉింట్టింది.ముఖయ క్రియకు ने ప్రతయయానిి గుర్చవు 10:00 గింటలకు పాఠాలు నేరిపించడిం

జోడిించవలసి ఉింట్టింది. మొదలుపెట్లసర్చ.

लग యొకు రూప్ిం కరత(subject) యొకు లిింగ आज कल सूरज दे र से द्वनकलने लगता है |

ఆజ్ కల్ స్తరజ్ దేర్ సే నికలేి లగాత హై|
వచనములను బటిస మార్చతుింది.
ఈ రోజులోా స్తర్చయడు ఆలసయింగా ఉదయిసతడు.
ఉద్వ:- वे पढने लगे| వ్యర్చ
आप सभा में कब बोलने लगेंगे|
చదవనారింభిించినార్చ(చదవడిం మొదలుపెట్లసర్చ).
ఆప్ సభ మేోఁ కబ్ బోలేి లగేింగే|
క్రియా ధ్యతువునకు ने ను జోడిించాము.
సమావేశింలో మీర్చ ఎపుపడు మాట్లాడడిం
ఉద్వ:- पढ़ + ने = पढने , द्वलख + ने = द्वलखने
మొదలుపెడతర్చ?
20 साल पहले से वे खादी पहनने लगे|
द्वकसान कल से फसल काटने लगेंगे|

112
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
కిసన్ కల్ సే ఫసల్ కాటేి లగేింగే| बादलोों को दे खकर मोर नाचने लगता है |
రైతులు ర్చప్టినుిండి ప్ింటను కోయడిం బాదలోోఁ కో దేఖ్ కర్ మోర్ నాచేి లగాత హై|
మొదలుపెడతర్చ. మేఘాలను చూసి న్మలి నాటయిం
कक्षा में बच्चे अध्यापक ना होने से द्वचल्लाने చేయనారింభిసుతింది.
लगे|
मैं भी द्वहोंदी सीखने लगूोंगी|
కక్షా మేోఁ బచేు అధ్యయప్క్ట్ నా హోనేసే చిలానే లగే|
మై భీ హిందీ సీఖేి లగూింగ్ల|
తరగతి లో పిలాలు ఉపాధ్యయయుడు లేకపోవడింతో
నేను కూడా హిందీ నేర్చుకోవడిం మొదలుపెడతను.
అరవడిం మొదలుపెట్లసర్చ.
मैं स्कूल में खेलने लगा था|
चचण में 6:00 बजे घोंटी बजने लगते हैं |
మైోఁ స్తుల్ మేోఁ ఖేలేి లగా థా|
చర్ు మేోఁ 6:00 బజే ఘింట్ట బజేి లగేత హైోఁ|
నేను స్తులులో ఆడడిం మొదలుపెట్లసను.
చరిులో ఆర్చ గింటలకు గింట మ్రోగడిం
द्वबल्ली को दे खकर चूहा भागने लगता है |
మొదలవుతుింది.
బిలీా కో దేఖ్ కర్ చూహా భాగేి లగాత హై|
द्वचद्वड़या सुबह ही चहकने लगी|
పిలిాని చూసి ఎలుక పారిపోతుింది.
చిడియా సుబహ్ హీ చహకేి లగ్ల|
పెట్రోల్ యొకు ధ్ర ఆకాశానిి తకనారింభిించిింది.
ప్క్షి ఉదయనేికూయటిం మొదలుపెటిసింది.
पेटरोल का दाम आसमान छूने लगा|
छोटे बच्चे 8:00 बजे सोने लगते है |
పెట్రోల్ కా ద్వమ్ ఆసమన్ ఛూనే లగా..
ఛోటే బచేు 8:00 బజే సోనే లగేత హైోఁ|
सीता कल से खेलने लगेगी|
చినిపిలాలు ఎనిమిది గింటలకు నిద్రపోనారింభిసతర్చ.
సీత కల్ సే ఖేలేి లగేగ్వ|
परसोों अचानक बाररश होने लगी|
సీత ర్చప్టినుిండి ఆడడిం మొదలుపెడుతుింది.
ప్రోసోఁ అచానక్ట్ బారిష్ హోనే లగ్ల|
है दराबाद बड़ी तेजी से द्ववकास होने लगा|
మొని అకసమతుతగా వరషిం కురవనారింభిించిింది.
హైదరాబాద్ బడీ తేజ్ సే వికాస్ హోనే లగా|
बच्ची माों को दे खकर हों सने लगी| హైదరాబాద్ వేగింగా అభివృదిి అవాడిం
బచీు మాోఁ కో దేఖ్ కర్ హన్స నే లగ్ల|
మొదలయియింది.
పిలా తలిాని చూచి నవానారింభిించిింది.
అలనే “ लगना ” ని “ అనిపిించుట ” అనే అరథింలో కాయ ఆపోు లగా కి హమ్ ఇసే కభీ ఖతిం కర్చోఁ?

కూడా తీసుకోవచుు. మేము ద్వనిని ఎపుపడైనా పూరిత చేసతమని మీర్చ

అనుకునాిరా?
ఉద్వ:-
लगता है , आज बाररश जरूर होगी|
क्या आपको लगा द्वक हम इसे कभी खि
करें ? లగాత హై, ఆజ్ బారిష్ జరూర్ హోగ్ల|
113
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఈ రోజు తప్పకుిండ వరషిం ప్డుతుిందనిపిసోతింది. ఆమె విసుగుపోయినట్టా కనిపిసుతింది
मुझे लगता है तापमान आज 100 द्वडग्री तक लगता है द्वक वो तोंग हो गयी है ।
पहूाँ च गया| లగత హై కి వో తింగ్ హో గయీ హై.
ముఝే లగాత హై తపామన్ ఆజ్ 100 డిగ్రీ తక్ట్ लगता है उस घर में कोई है ।
ప్హుించ్ గయా| లగత హై అస్ ఘర్ మెన్ కోఈ హై.
ఈ రోజు ఉషోాగ్రత 100 డిగ్రీలకు చేర్చకుిందని అనిపిసుతింది ఆ ఇింటిలో ఎవరో ఉనాిర్చ అని.
అనుకుింట్టనాిను. लगता है द्वक रोटी जल गई है ।
लगता है तुम बहुत मुक्तिलोों में हो कुछ मदद లగత హై కి రోట్ట జల్ గయీ హై|
चाद्वहए?
రొటెస మాడిపోయినట్టస అనిపిసుతింది.
లగత హై తుిం బహుత్ ముషిులోోఁ మేోఁ హో కుచ్
मुझे भी ठीक वैसा ही लगता है |
మదద్ చాహయే?
ముఝే భీ ఠీక్ట్ వైస హీ లగత హై|
నువుా చాల కష్ట్రసలోా ఉనిట్టస కనప్డుతుింది ఏమైనా
నాకు కూడా అచుింగా అలగే అనిపిసుతింది.
సహాయిం కావ్యల?
ऐसा लग रहा है द्वक वह पागल है |
मुझे लगता है द्वक कब कब आएों गे वो द्वदन।
ఐస లగ్ రహా హై కి వహ్ పాగల్ హై|
ముజేా లగత హాయ్ కి కబ్ కబ్ ఆఎింగే వో దిన్|
అతడు పిచిు వ్యడిల అనిపిసుతనాిడు.
ఎపుపడెపుపడు వసతయా ఆ రోజులు అని అనిపిసుతింది
ऐसा लग रहा था द्वक वह नशे में था|
నాకు.मुझे ऐसा नहीों लगता।
ఐస లగ్ రహా థా కి వహ్ నశే మే థా|
ముజేా ఐస నహీోఁ లగత|
అతడు మతుతలో ఉనిట్టస అనిపిించాడు.
నేనల అనుకోను.
ఆకలి అనిపిసుతింది, ద్వహిం అనిపిసుతింది ఇల మనకు ఏదైనా అనిపిసుతింది అని చెప్పడానికి, భౌతికింగా మనకు
ఏదైనా జరిగ్వింది అని చెప్పడానికి लगना ఉప్యోగ్వసతము.
चलें जल्दी जाएों , मुझे भूख लग रही है | నాకు ద్వహిం వేయలేదు.
చలే జలీు జాయే, ముజేా భూఖ్ లగ్ రహీ హై| मुझे यहााँ घुटन लगती है|
ప్దిండి, తారగా వళాుిం, నాకు ఆకలి వేసుతింది. ముజేా యహా ఘుటన్ లగతీ హై|
ज्यादा भीड़ में मुझे डर लगता है | నాకు ఇకుడ ఊపిరి ఆడటిం లేదు.
జాయద్వ భీడ్ మేోఁ ముఝే డర్ లగత హై| आज मेरी तद्वबयत थोड़ी सी खराब लग रही है |
పెదు గుింపులో నాకు భయమేసుతింది. ఆజ్ మేరీ తబియత్ థోడీ సీ ఖరాబ్ లగ్ రహీ హై|
मुझे प्यास नहीों लगी| ఈరోజు నా ఆరోగయిం పాడైనట్టసగా అనిపిసుతింది.
ముఝే పాయస్ నహీోఁ లగ్ల| मुझे यहााँ बहुत उमस लग रही है |
114
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ముజేా యహా బహుత్ ఉమాస్ లగ్ రహీ హై| డాకూ కో తీన్ గోలియా లగ్ల|
నాకు ఇకుడ చాల ఉకుపోతగా అనిపిసుతింది. దింగకు మూడు తుపాకీ గుళ్ళు తగ్వలయి.
मुझे गमी लग रही है | तुम्हें इस तरह कहना बहुत तकलीफ लग रहा
ముజేా గరీమ లగ్ రహీ హై| है |
తుమేాోఁ ఇస్ తరహ్ కహనా బహుత్ తకీాఫ్ లగ్ రహా
నాకు వేడిగా అనిపిసుతింది.
హై|
आपको चोट लग गई है क्या?
నీకు ఇల చెపాపలిస రావడిం చాల కషసింగా
ఆపోు చోట్ లగ్ గయీ హై కాయ?
అనిపిసుతింది.
తమకు గాయిం అయియింద్వ?
एक स्वेटर खरीदना है यहााँ बहुत ठण्ड लग
चोट कैसे लगी?
रही है |
చోట్ కైసే లగ్ల?
ఏక్ట్ సాటర్ ఖరీద్వి హై, యహాోఁ బహుత్ ఠిండ్ లగ్
మీర్చ ఎల గాయప్డాిర్చ?
రహీ హై|
वह मुझे नजर लगाती है|
ఒక సాటర్ కొనాలి, ఇకుడ చాల చలిగా
వహ్ ముజేా నజర్ లగాతీ హై|
అనిపిసుతింది.
ఆమె నాకు దిషిస పెడుతుింది.
द्वगर जाने पर उन्हें चोट लग गये होोंगे|
मुझे नजर लगती है |
గ్వర్ జానే ప్ర్ ఉనేాోఁ చోట్ లగ్ గయే హోింగే|
ముజేా నజర్ లగతీ హై|
ప్డిపోయినపుపడు వ్యరికి గాయాలు అయియ
నాకు దిషిస తగులుతుింది.
ఉింట్లయి.
डाकू को तीन गोद्वलयाों लगीों|
ర్చచి చెప్పడానికి लगना ఉప్యోగప్డుతుింది.
यह फल कड़वा लगता है | ఈ ప్ిండు తియయగా అనిపిసుతింది.
యహ్ ఫల్ కడాా లగత హై| ఉసరి కాయ తిని నీర్చ త్రాగ్వతే తియయగా ఉింట్టింది.
ఈ ప్ిండు చేదుగా అనిపిసుతింది. आमला खाकर पानी पीने से मीठा लगता है |
यह फल मीठा लगता है | ఆమాా ఖ్నకర్ పానీ పీనే సే మీఠా లగాత హై|
యహ్ ఫల్ మీఠా లగత హై|
ఏదైనా వసుతవు పైన లేద్వ మనిషి పైన మన అభిప్రాయిం తెలుప్డానికి लगना ఉప్యోగ్వించవచుు.
यह उद्वचत नहीों लगता| आप व्यस्त लगते हैं |
యహ్ ఉచిత్ నహీోఁ లగాత| ఆప్ వయస్త లగతే హై|
ఇది సరి అయినదిగా అనిపిించడిం లేదు. తమర్చ బిజీ గా అనిపిసుతనాిర్చ..

115
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
मुझे ये मुक्तिल लगता है |
ముఝే యే ముషిుల్ లగాత హై|
నాకు ఇది కషసింగా అనిపిసుతింది.
मुझे द्वहोंदी भाषा अच्छी लगती है ।
ముఝే హిందీ భాష అచీీ లగాత హై|
నాకు హిందీ భాష మించిగా అనిపిసుతింది.
यह तो द्वकसी जानवर का लग रहा है |
యహ్ తో కిసీ జానార్ కా లగ్ రహా హై|
ఇది అయితే ఏద్య జింతువుది ల అనిపిసుతింది.
यह फशण बहुत खुरदरा लग रहा है |
ఏ తరాురియా తజే నహీోఁ లగ్ రహీ హై|
ఈ కూరగాయలు తజాగా అనిపిించడిం లేదు.
यह रोटी तो बासी लग रही है |
యహ్ రోట్ట తో బాసీ లగ్ రహీ హై|
ఈ రోట్ట అయితే పాడైపోయినట్టసగా అనిపిసుతింది.
क्या आपको यह पाटी मजेदार नहीों लगी?
కాయ ఆపోు యహ్ పారీస మజేద్వర్ నహీోఁ లగ్ల?
మీకు ఈ పారీస ఆనిందద్వయకింగా అనిపిించలేద్వ?
मुझे तुम्हारी बात ठीक नहीों लग रही है |
ముజేా తుమాారీ బాట్ ఠీక్ట్ నహీోఁ లగ్ రహీ హై|

ఈ నేల చాల గర్చకుగా అనిపిసుతింది. నాకు మీ మాటలు బాగా అనిపిించడిం లేదు.

यह मुझे बोझ नहीों लगता| मुझे तुम्हारी हार पर बुरा लगा|

యహ్ ముఝే బఝ్ నహీోఁ లగాత| ముజేా తుమాారీ హార్ ప్ర్ బహుత్ బురా లగా|

నాకు భారింగా అనిపిించదు. నాకు మీ ఓటమి చాల బాధ్గా అనిపిించిింది.

क्या आपको यहााँ अच्छा लगता है ? ऐसा लगा उसे धोखा द्वदया गया था|
కాయ ఆపోు యహాోఁ అచాీ లగాత హై? ఐస లగా ఉస్ ధోఖ్న దియా గయా థా|

वह बाघ सा लगता है | అతడు మోసపోయాడు అని అనిపిించిింది.

వహ్ బాఘ్న స లగాత హై| ऐसा लगता है द्वक वह बीमार है / वह बीमार
అతడు పులిల అనిపిసుతనాిడు. लगता है |
लगता है तुम्हें सब पता है | ఐస లగత హాయ్ కి వహ బీమార్ హై / వహ
లగత హాయ్ తుమేాన్ సబ్ ప్త హై| బీమార్ లగత హై|
నీకు అింత తెలుసు అనిపిసుతింది.. అతడు జబుబ ప్డినట్టస గా అనిపిసుతనాిడు..
यह दीवार द्वचपद्वचपी लग रही है | వైజాగ్ లో అనిిటికింటే సీ బాగుింట్టింది.
యహ్ దీవ్యర్ చిపిుపీ లగ్ రహీ హై| वाइजाग में सब से ज्यादा समोंदर अच्छा लगता
ఈ గోడ జిడుి జిడుి గా అనిపిసుతింది. है ।

वह जल्दी में लग रहा है | వైజాగ్ మే సబ్ సే జాయద్వ సమిందర్ అచాు లగత హై.

వహ్ జలీు మెన్ లగ్ రహా హై| इस खाना का स्वाद बहुत बद्वढ़या लग रहा है |

అతడు తిందరలో ఉనిట్టసగా అనిపిసుతనాడు. ఇస్ ఖ్ననా కా సాద్ బహుత్ బఢియా లగ్ రహా హై|

ये तरकाररयााँ ताजे नहीों लग रही हैं |

116
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఈ భోజనిం ర్చచి చాల బాగా అనిపిసుతింది.
यह द्वबरयानी बहुत स्वाद्वदष्ट् लग रही है |
ऐसा लगता है तुम्हें मुझसे बात करना पसोंद
नहीों है |
ఐసే లగత హై తుమేాన్ ముజేా్ బాట్ కరాి ప్సింద్
నహీన్ హై|
నీకు నాత మాట్లాడడిం ఇషసిం లేదు అనిపిసుతింది.
ऐसा लगा जैसे वो हमारे आने से पहले ही यहााँ
आ चुके थे|
ఐస లగా జైసే వో హమార్చ ఆనే సే ప్హలే హీ యహా
ఆ చుకే థే.
नमशकार महोदय आप यहाों बहुत द्वदन के
बाद आये लगते हैं ।
నమసుర్ మహోదయా ఆప్ యహా బహుత్ దిన్ కే
బాద్ ఆయే లగతే హై|
నమసేత సర్ ఇకుడికి చాల రోజుల తర్చవ్యత వచిునట్టస
ఉనాిర్చ
వింగప్ిండు రింగు చీరలో ఆమె చాల అిందింగా
కనిపిస్తత ఉనిది.
बैंगनी रों ग की साड़ी में वह बहुत खूबसूरत लग
रही है / द्वदख रही है |
బైోఁగనీ రింగ్ కీ సడీ మేోఁ వహ్ బహుత్ ఖూబూసరత్
లగ్ రహీ హై/దవఖ్ ర్హ హ|
ये द्वदखने में वैसे लगते हैं लेद्वकन बहुत स्वाद्वदष्ट्
होते हैं ।
ఏ దిఖనే మెన్ వైసే లగతే హై లేకిన్ బహుత్ సాదిశ్తస
హోతే హై |
ఇవి చూడడానికి అల ఉింట్లయి కానీ చాల టేసీస
గా ఉింట్లయి..
యహ్ బిరాయనీ బహుత్ సాదిష్స లగ్ రహీ హై|
ఈ బిరాయనీ చాల ర్చచిగా అనిపిసుతింది.
సమయిం ప్డుతుింది, డబుబలు ఖర్చు అవుతయి అని
చెప్పడానికి लगना ఉప్యోగప్డుతుింది.
यहाों से मनाली पहुाँ चने में द्वकतना समय लगता
है ?
యహాోఁ సే మనాలీ ప్హుించనే మేోఁ కితి సమయ్
లగాత హై?
ఇకుడ నుిండి మనాలి చేర్చకోవడానికి ఎింత
సమయిం ప్డుతుింది.
इस स्पीड से करोगे तो तुम्हें बहुत टाइम लग
जायेगा|
ఇస్ సీపడ్ సే కరోగే తో తుమేా బహుత్ టైిం లగ్
జాయేగా|
ఈ సీపడ్ లో చేసేత నీకు చాల సమయిం ప్డుతుింది.
मुझे ऑद्वफस पहुों चने में 10 द्वमनट लगते हैं ।
ముఝే ఆఫీస్ ప్హుించనే మేోఁ 10 మినట్ లగేత హైోఁ|
ఆఫీసు చేర్చకోవడానికి నాకు 10 నిమిష్ట్రలు
ప్డుతుింది.
मेरे घर से तुम्हारे घर आने में द्वकतना समय
लगता है ?
మేరె ఘర్ సే తుమాార్చ గహ్ర్ ఆనే మే కితి సమయ
లగత హై?
మా ఇింటినుిండి మీ ఇింటికి రావడానికి ఎింత
సమయిం ప్డుతుింది.
द्विकेटर बनने में द्वकतने पैसे लगते हैं ?
క్రికటర్ బ్జనేి మెన్ కితనే పైసే లగతే హై?
క్రికటర్ అవడానికి ఎనిి డబుబలు ఖర్చు అవుతయి.
डॉक्टर की पढाई में द्वकतने पैसे लगते हैं ?

117
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
డాకసర్ చదువుకు ఎనిి డబుబలు ఖర్చు అవుతయి. అతడు దీనికి ఎకుువ ధ్ర తీసుకునాిడు.
मुोंबई घूमने में द्वकतना पैसा लगता है ? लगना
ముింబై ఘూమేి మెన్ కితి పైస లగత హై? తగలడిం,అింట్టకోవడిం,నాట్టకోవడిం,పెటసబడిింది

ముింబాయి తిరగడానికి ఎింత డబుబ ఖర్చు అవుతుింది. लगाना ని తగ్వలిించడిం, అింటిించడిం, పెటసడిం,

उसने इसका दाम अद्वधक लगाया| నాటటిం అనే అరాథలలో కూడా ఉప్యోగ్వించవచుు.

ఉసనే ఇసకా ద్విం అధిక్ట్ లగాయా|

और पेड़ लगाद्वयये| మై అపేి ఘర్ కో తల లగాకర్ బాహర్ ఆయా|
ఔర్ పేడ్ లగాయియే| నేను మా ఇింటికి తళిం వేసి బయటికి వచాును.
మరినిి మొకులు నాటిండి. दाढ़ी बनाते समय खरोोंच नहीों लगनी चाद्वहए|
कुते पर चाय के दाग लग गये| ద్వడీ బనాతే సమయ్ ఖరోచ్ నహీోఁ లగ్లి చాహయే|
కర్చత ప్ర్ చాయ్ కే ద్వగ్ లగ్ గయే| గడిిం గ్లసేటపుపడు గాట్టా పెటసకూడదు.
షర్చస మీద ట్ట మరకలు అింటినవి. इस द्वटकेट को द्वलिािे पर लगाया जाना
चाद्वहए|
दीवार पर तस्वीर लगी थी|
ఇస్ టికట్ కో లిఫాఫే ప్ర లగాయా జానా చాహయే|
దీవ్యర్ ప్ర్ తసీార్ లగ్ల థీ|
ఈ టికట్ ను కవర్ పైన అింటిించాలి /
గోడ పైన ఫోట్ల తగ్వలిించి ఉింది / పటిై ఉింది.
అింటిించబ్డాల..
आपकी नाक पर कुछ लगा है |
ఆప్కీ నాక్ట్ ప్ర కుచ్ లగా హై| मैं द्वबजनेस में अपनी सारी पूोंजी लगा दू ों गा|
మైోఁ బిజిన్స్ మేోఁ అపీి సరీ పుింజీ లగా దూింగా|
మీ ముకుుపైన ఏద్య అింట్టకునిది.
నేను నా వ్యయపారింలో నా యొకు మొతతిం పెట్టసబడి
क्तखड़द्वकयोों पर लगे हुए परदे साि करो|
పెటేససతను.
ఖిడికియోోఁ ప్ర్ లగే హుఏ ప్ర్చు సఫ్ కరో|
हम भी अपने बगीचे में पेड़ पौधे लगाना
కిటికీలకు తగ్వలిించిన తెరలను ఉతుకు.
चाद्वहए|
मैं दीवार पर कील लगा रहा हूाँ |
హమ్ భీ అపేి బగ్లచే మేోఁ పేడ్ పౌధే లగానా
మై దీవ్యర్ ప్ర్ కీల్ లగా రహా హుిం|
చాహయే|
నేను గోడకు మేకు కొడుతూ ఉనాిను.
మేము/మనమూ కూడా మా యొకు తోటలో
मैं कुते पर लगी दाग को छु डा रही हूाँ |
మొకుల చెటూా నాటిించాలి.
మై కర్చత ప్ర లగ్ల ద్వగ్ కో చుడా రహీ హు|
బింధుతాల గురిించి మాట్లాడేటపుపడు लग
నేను షర్చస కు అింటిన మరకను వదిలిసుతనాిను.
ఉప్యోగిం.
मैं अपने घर को ताला लगाकर बाहर आया|
सीता आपकी क्या लगती है ?
118
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
సీత ఆపీు కాయ లగ్లత హై? वह गाने में लगा है |
आपका सीता से क्या नाता है ? వహ్ గానే మే లగా హై|
ఆపాు సీత సే కాయ నాత హై? అతడు పాడడిం లో నిమగిిం అయాయడు.
సీత తమరికి ఏమవుతుింది?
वह मुझे काम पर लगा दे ता है |
राम जी मेरे चाचा लगते हैं | వహ్ ముజేా కాిం ప్ర్ లగా దేత హై|
రాిం జీ మేరె చాచా లగతే హైోఁ|
అతడు ననుి ప్నిలో పెడతడు.
రాిం గార్చ మా చినిని అవుతర్చ.
मैंने हर काम द्वदल लगाकर द्वकया|
ఏదైనా ప్ని లో నిమగిమవుట, ప్నికి
మై హర్ కాిం దిల్ లగాకర్ కియా|
అింట్టకుపోవుట,మనసు పెట్టసట అనే అరథింలో लगना ని నేను ప్రతి ప్ని మనసుపెటిస చేసను.
ఉప్యోగ్వసతము. वह मेरी बात कान लगाकर सूना|
వహ్ మేరీ బాత్ కాన్ లగాకర్ సునా|
उसका फोन नहीों लग रहा है |
అతడు నా మాట ద్వయస పెటిస వినాిడు.
ఉసు ఫోన్ నహీోఁ లగ్ రహా హై|
वह द्वदमाग लगाकर सोचता है |
అతని ఫోన్ కలవడిం లేదు.
వహ్ దిమాగ్ లగాకర్ సోచ్ త హై|
मैं काम में लग गया हूाँ |
అతడు మెదడు పెటిస ఆలోచిసతడు.
మై కాిం మే లగ్ గయా హు|
నేను ప్నిలో నిమగిిం అయాయను.
गपशप करना बोंद करो और द्वकसी काम में लग जाओ।
గప్షప్ కరాి బింద్ కరో ఔర్ కిసీ కామ్ మేోఁ లగ్ జాఓ|
కబుర్చా చెప్పడిం మానేసి ఏదైనా ప్ని మీద దృషిస పెటసిండి.
मेरा द्वदल द्वपआनो बजाने में बहुत लगता है |
మేరా దిల్ పియానో బజానే మెన్ బహుత్ లగత హై|
నాకు పియానో వ్యయిించడిం అింటే చాల ఇషసిం...
రాసుకునాిము, పూసుకునాిము, పెట్టసకునాిము అని చెప్పడానికి लगा ఉప్యోగప్డుతుింది.
मााँ ने मुझे तेल लगाया| నేను బట్టస పెట్టసకునాిను.
మా నే ముజేా తేల్ లగాయా| मेरे पड़ोद्वसयोों ने अपने घर को रों ग लगवाया|
అమమ నాకు నూన్ పెటిసింది. మేర్చ ప్డోసియాోఁ నే అప్నే ఘర్ కో రింగ్ లగాాయా|
मैंने बीोंदी / द्वटकली लगाई। మా పర్చగువ్యర్చ వ్యరి ఇింటికి రింగు
మైనే టికీా లగాఈ| వేయిించుకునాిర్చ.
119
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
यह िीम लगाने से चेहरा हीरे की तरह ఈ క్రీిం రాసుకుింటే మొహిం వజ్రింల
चमकेगा| మెరిసిపోతుింది.
యహ్ క్రీిం లగానే సే చేహరా హీర్చ కీ తరహ్
చమకేగా|
ब्रह्मरों ध्र पर द्वसोंदूर लगाने से मद्वहलाओों को मानद्वसक तनाव नहीों रहता है।
బ్రహ్మ రింద్ర్ ప్ర సిిందూర్ లగానే సే మహలవోన్ కో మానసిక్ట్ తనావ్ నహీోఁ రహత హై|
బ్రహమరింధ్రిం పైన సిిందూరిం పెట్టసకోవడిం వలా మహళలకు మానసిక ఒతితడి ఉిండదు.
लगना / लगाना తో వచేు క్రియలు
मुझे सब कुछ पता लगा| మేరీ బహన్ కీ నౌకరీ లగ్ గయీ|
ముజేా సబుుచ్ ప్త లగా| నా సోదరికి ఉద్యయగిం వచిుింది.
నేను మొతతిం కనుగనాిను / मैं दाल में तड़का लगा रही हूाँ |
నాకు మొతతిం తెలిసి పోయిింది. మై ద్వల్ మెన్ తడాు లగా రహీ హు|
उसने जोर लगाकर धक्का द्वदया| నేను ప్పుప లో పోపు పెడుతూ ఉనాిను.
ఉసనే జోర్ లగాకర్ ధ్కాు దియా| मैंने अपने भाई को गले लगाया|
అతడు బలింగా / బలవింతింగా నేటేససడు. మైనే అప్నే భాయీ కో గేల్ లగాయా|
उसने मेरे घर को आग लगा द्वदया| నేను నా సోదర్చడిని కౌగ్వలిించుకునాిను.
ఉసనే మేరె ఘర్ కో ఆగ్ లగా దియా| वह मुझे गुदगुदी लगा रहा है |
అతడు మా ఇింటికి నిపుప పెట్లసడు. వహ్ ముజేా గుదుగదీ లగా రహా హై|
मैं द्वकताबोों का ढे र लगा रहा हूाँ | అతడు నాకు కితకితలు పెడుతునాిడు.
మై కితబో కా ఢేర్ లగా రహా హుిం| मेरे घर में दीमक लग गयी|
నేను పుసతకాలను కుప్పగా పోసుతనాిను. మేరె ఘర్ మే దీమక్ట్ లగ్ గయీ|
मैं कपड़ोों को तह लगा रही हूाँ | మా ఇింటిలో చెదలు ప్ట్లసయి.
మై కప్డో కో తహ్ లగా రహీ హుోఁ| मेरे बालोों में जूाँ लग गयी|
నేను బటసలను మడతపెడుతూ ఉనాిను. మేరె బాలోన్ మే జూ లగ్ గయీ|
मैं तुम से शतण लगाया| నా తలలో పేలు ప్ట్లసయి.
మైనే తుిం సే శర్త లగాయా| खाना मेज़ पर लगा है |
నేను మీతో ప్ిందెిం కాసను. ఖ్ననా మేజ్ ప్ర్ లగా హై|
मेरी बद्वहन की नौकरी लग गई| భోజనిం టేబుల్ పైన పెట్లసను.

120
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
कुता मेरे पीछे लग गया| ఏదైనా జరిగ్వనట్టసగా అనిపిసుతింది అనే అరథింలో
కుతత మేర్చ పీచే లగ్ గయా| लगना ని ఉప్యోగ్వించవచుు.
కుకు మా వింట ప్డిింది. ऐसा लगता है जैसे आप दो द्वदनोों से सोए नहीों
उसने मुझपर चोरी का आरोप लगाया| हैं |

ఉసనే ముఝ్ ప్ర్ చోరీ కా ఆరోప్ లగాయా| ఐస లగత హై జైసే ఆప్ డో దినో సే సోయే నహీోఁ
హై|
అతడు నాపైన దింగతనిం ఆరోప్ణ చేసడు.
మీర్చ రెిండు రోజులుగా నిద్రపోనట్టసగా అనిపిసుతింది.
बार बार कहने से मुझे द्वचढ लग रहा है |
బార్ బార్ కహేి సే ముజేా చిఢ్ లగ్ రహా హై| तुम पवन कल्यार् की तरह लग रहे हो|
తుిం ప్వన్ కళాయణ్ కీ తరహ్ లగ్ రహే హో|
మరల మరల చెబుతుింటే నాకు చిరాకు వసుతింది.
నువుా ప్వన్ కళాయణ్ ల అనిపిసుతనాివు.
लाटरी लगने से मेरी द्वकस्मत चमक गयी|
లటరీ లగనే సే మేరీ కిసమత్ చమక్ట్ గయీ| वह अपने द्वपताजी जैसे लगता है |
వహ అపేి పితజీ జైసే లగత హై|
లటరీ తగలగానే నా అదృషసిం మెరిసిింది.
అతడు తన తిండ్రిల అనిపిసుతనాిడు.
जब मैं केद्वमस्टर ी क्लास में पाठ सुनता था तब
मेरी आाँ खें लग जाती थी| आाँ खे नशे में हैं जैसे लगते हैं ।
జబ్ మై కమిసీా కాాస్ మే పాఠ్ సునాత థా తబ్ మేరీ ఆమేఖ నశే మే హై జైసే లగతే హై|
ఆింఖే లగ్ జాతీ థీ| కళ్ళు మతుత కమిమనట్టసగా ఉనాియి.
నేను కమిసీా కాాసు లో ఉనిపుపడు నా కళ్ళు మూతలు
ప్డిపోయేవి.
लग తో కూడిన मुहावरे (జాతీయాలు)
वह जी जान लगाकर मुझसे बात करता है |
వహ్ జీ జాన్ లగాకర్ ముజేా్ బాత్ బాత్ కరాత హై|
అతడు ప్రాణిం పెటిస నాతో మాట్లాడుతడు.
मैं अपनी बच्ची को ह्रदय से लगाऊाँगी|
మై అపీి బచీు కో హ్రుదయ్ సే లగాఊింగ్ల|
నా నా కూతురిని హృదయానికి హతుతకుింట్లను.

121
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 के अलावा , के द्वसवाతపు, కాకుిండా, కనాన ,అదనింగా,తో పాటూ

ఒకటే కాకుిండా మరొకటి కూడా అనే అరథింలో के अलावा, के द्वसवा

सीता को खाना बनाने के अलावा द्वकताबें पढने
का शौक है |
సీత కో ఖ్ననా బనానే కే అలవ్య కితబేోఁ ప్ఢేి కా
షౌక్ట్ హై|
సీతకు విండడమే కాకుిండా పుసతకాలు చదివే
అభిర్చచి కూడా ఉింది.
सामान दे ने के अलावा दु कानदार ने उसे ₹5
भी द्वदया|
సమాన్ దేనే కే అలవ్య దుకాింద్వర్ నే ఉసే ₹5 భీ
దియే|
వసుతవులు అిందిించడింతో పాట్ట / , దుకాణద్వర్చడు
అతనికి ₹5 కూడా ఇచాుడు.
इन चार लोगोों के अलावा 2 और है जो आने
वाले हैं |
ఇన్ చార్ లోగోోఁ కే అలవ్య 2 ఔర్ హైోఁ జో ఆనే వ్యలే
హైోఁ
ఈ నలుగురూ కాకుిండా ఇింకో ఇదుర్చ రావలసి
ఉింది.
राजू के अलावा रानी भी आयी|
రాజు కే అలవ్య రాణ భీ ఆయీ|
రాజే కాకుిండా రాణీ కూడా వచిుింది.
कार के अलावा मेरे पास एक बैक भी है |
కార్ కే అలవ్య మేర్చ పాస్ ఏక్ట్ బైక్ట్ భీ హై|
కార్ కాకుిండా నా దగగర బైక్ట్ కూడా ఉింది.
अोंग्रेजी के अलावा मैं तेलुगू भी सीख रहा हूाँ |
అింగ్రేజీ కే అలవ్య మైోఁ తెలుగు భీ సీఖ్ రహా హోఁ|
నేను ఇింగ్లాష్ కాకుిండా తెలుగు కూడా
నేర్చుకుింట్టనాిను.
रद्वव के अलावा मेरे साथ कुमार भी तो है ना?
రవి కే అలవ్య మేర్చ సథ్స కుమార్ భీ తో హై నా?
రవి కాకుిండా నాత కుమార్ కూడా ఉనాిడు కద్వ?
उसके नाम पर इनके अलावा और द्वकतने
ऋर् हैं ?
ఉసేు నామ్ ప్ర్ ఇనకే అలవ్య ఔర్ కితేి ఋణ్ హైోఁ?
అతని పేర్చ మీద ఇవి కాకుిండా ఇింకా ఎనిి ర్చణాలు
ఉనాియి?.
इसके अलावा उसके नाम पर और एक है |
ఇసేు అలవ్య ఉసేు నామ్ ప్ర్ ఔర్ ఏక్ట్ హై|
ఇది కాకుిండా అతని పేర్చ మీద ఇింకొకటి ఉింది.
यह दू कान सोमवार के अलावा शुिवार भी
खुलती है |
యహ్ దుకాన్ సోమవ్యర్ కే అలవ్య శుక్రవ్యర్ భీ
ఖులీత హై|
దుకాణిం సోమవ్యరమే కాకుిండా శుక్రవ్యరిం కూడా
తెరవబడి ఉింట్టింది..
ఒకటి తప్ప ఇింకేమీ కాదు అనే అరథిం లో के अलावा,
के द्वसवा
एक घर और एक कार के अलावा मेरे पास
कुछ नहीों है |
ఏక్ట్ ఘర్ ఔర్ ఏక్ట్ కార్ కే అలవ్య మేర్చ పాస్ కుఛ్
నహీోఁ హై|
ఒక ఇలుా ఒక కార్ తప్ప నా దగగర ఏమీ లేదు.
इस के अलावा मैं और कुछ नहीों जानता|

122
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఇస్ కే అలవ్య మైోఁ ఔర్ కుఛ్ నహీోఁ జానాత|
ఇది తప్ప నాకు ఇింకేమీ తెలీదు.
वो मेरे अलावा द्वकसी और से बात नहीों करना
चाहती|
వో మేర్చ అలవ్య కిసీ ఔర్ సే బాత్ నహీోఁ కరాి
చాహతీ|
ఆమె నాత తప్ప ఇింకవరితోనూ
మాట్లాడాలనుకోవటేాదు.
मैं टीद्वचोंग के अलावा और कुछ नहीों करना
चाहता|
మై ట్టచిింగ్ కే అలవ్య ఔర్ కుఛ్ నహీోఁ కరాి చాహాత|
నేను ట్టచిింగ్ తప్ప ఇింకేమీ చేయాలనుకోవటేాదు.
वे फुरसत में सोने के अलावा कुछ नहीों करते|
వే ఫురసత్ మేోఁ సోనే కే అలవ్య కుఛ్ నహీోఁ కర్చత|
వ్యర్చ ఖ్నళ్ళ సమయింలో నిద్రపోవడిం తప్ప ఇింకేమీ
చేయర్చ.
मैं इस काम के अलावा कोई और काम नही
कर सकता।
మెయిన్ ఇస్ కాిం కే అలవ్య కొఏ ఆర్ కాిం నహీన్
కర్ సకాత|
నేను ఈ ప్ని తప్ప వేర్చ ఏ ప్ని చేయలేను.
ఇింట్లా నానిగార్చ తపిపించి మరి ఎవర్చ లేర్చ.
घर में द्वपताजी के अलावा कोई नहीों है ।
ఘర్ మే పితజీ కే అలవ్య కోఈ నహీోఁ హై|
उसे खाने के अलावा कुछ नहीों पता।
ఉసే ఖ్ననే కే అలవ్య కుఛ్ నహీోఁ ప్త|
అతనికి తినడిం తప్ప మర్చమీ తెలీదు.
मैं तुम्हारे अलावा और द्वकसी से बात नहीों
करती।
మైోఁ తుమాార్చ అలవ్య ఔర్ కిసీ సే బాత్ నహీోఁ కరీత|
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నేను మీతో తప్ప ఇింకవరితోనూ మాట్లాడను.
मैं बोधन के अलावा और कुछ नहीों करना
चाहता|
మైోఁ బోధ్న్ కే అలవ్య ఔర్ కుఛ్ నహీోఁ కరాి చాహాత|
నేను ట్టచిింగ్ కాకుిండా ఇింకేమీ చేయాలను
కోవటేాదు.
भेजने तक ही हम जानते है , उस के अलावा
हमारे हाथोों में कुछ नहीों हैं ।
భేజేి తక్ట్ హీ హమ్ జానేత హైోఁ, ఉసేు అలవ్య
హమార్చ హాథోోఁ మేోఁ కుఛ్ నహీోఁ హై|
ప్ింపిించడిం వరకే మాకు తెలుసు ద్వని పైన మా
చేతులోా ఏమీ లేదు|
कुछ भी हो मैं कलेक्टर बनना चाहता हूाँ | मुझे
इसके अलावा कोई और द्ववचार नहीों है |
కుఛ్ భీ హో మైోఁ కలెకసర్ బననా చాహత హోఁ|
ముఝే ఇసేు అలవ్య కోయి ఔర్ విచార్ నహీోఁ హై|
ఏదేమైనా నేను కలెకసర్ అవ్యాలి అనుకుింట్టనాిను,
నాకు ఇది తప్ప వేర్చ ఆలోచన లేదు.
ఆ ఒకుట్ట తప్ప మిగ్వలిన వనీి అనే అరథింలో के
अलावा, के द्वसवा
आप खाने में आलू और टमाटर के अलावा
बाकी सब कुछ ले सकते हैं |
ఆప్ ఖ్ననే మేోఁ ఆల ఔర్ టమాటర్ కే అలవ్య బాకీ
సబ్ కుఛ్ లే సకేత హైోఁ|
తమర్చ భోజనింలో బింగాళాదుింప్, టమాట్ల తప్ప
మిగ్వలినవి అనీి తీసుకోవచుు.
मैं काला रों ग के अलावा सभी रों गोों को पसन्द
करती हूाँ |
123
మైోఁ కాల రింగ్ కే అలవ్య సభీ రింగోోఁ కో ప్సింద్
కరీత హోఁ|
నలుపు రింగు తప్ప మిగ్వలిన రింగులనీి
ఇషసప్డతను.
सुरेश की फॅद्वमली में उसके अलावा बाकी
सभी लम्बे हैं |
సుర్చష్ కీ ఫాయమిలీ మేోఁ ఉసేు అలవ్య సభీ లింబే హైోఁ|
సుర్చష్ తప్ప కుట్టింబింలో మిగ్వలిన వ్యళ్ళు అిందరూ
పడవుగా ఉింట్లర్చ.
द्ववजय के अलावा सारे लोग मौजूद है ।
విజయ్ కే అలవ్య సర్చ లోగ్ మౌజూద్ హైోఁ|
విజయ్ తప్ప మిగ్వలిన అిందరూ హాజర్చ అయాయర్చ..
इनके अलावा और कुछ है तो द्वदखाद्वयये|
ఇనకే అలవ్య ఔర్ కుఛ్ హై తో దిఖ్నయియే|
ఇవి కాకుిండా ఇింకా ఏమైనా ఉింటే చూపిించిండి.

के द्वबना=లేకుిండా

मैं अपने दोस्त श्याम के द्वबना कहीों नहीों డబుబ లేకుిండా మనిం జీవిించలేము.
जाऊोंगा|
माों के द्वबना द्वजोंदगी अधूरी होती है |
మైోఁ అపేి ద్యస్త శాయమ్ కే బినా కహీోఁ నహీోఁ
మాోఁ కే బినా జిిందగ్ల అధూరీ హోతీ హై|
జాఊోఁగా|
తలిా లేకుిండా జీవితిం అసింపూరితగా
నేను నా సేిహతుడు శాయమ్ లేకుిండా ఎకుడికీ వళాను.
ఉింట్టింది.
आप द्वटकट के द्वबना हाल में प्रवेश नहीों कर
मैं अपने दोस्तोों के द्वबना पाटी में जाना पसोंद
सकते|
नहीों करता|
ఆప్ టికట్ కే బినా హాల్ మేోఁ ప్రవేశ్త నహీోఁ కర్ సకేత|
మైోఁ అపేి ద్యసోతోఁ కే బినా పారీస మేోఁ జానా ప్సింద్
టికట్ లేకుిండా మీర్చ హాల్ లోనికి వళులేర్చ. నహీోఁ కరాత|
पासपोटण के द्वबना हम द्ववदे श नहीों जा सकते| నేను నా సేిహతుల లేకుిండా పారీసకి వళాడిం
పాసోపర్స కే బినా హమ్ విదేశ్త నహీోఁ జా సకేత| ఇషసప్డను.
పాసోపర్స లేకుిండా, మనిం విదేశాలకు వళులేము. इों टरनेट के द्वबना फोन नहीों काम करे गा|
मेरे द्वलए चॉकलेट के द्वबना रहना बहुत ఇింటరెిట్ కే బినా ఫోన్ నహీోఁ కామ్ కార్చగా|
मुक्तिल है |
ఇింటరెిట్ లేకుిండా, ఫోన్
మేర్చ లియే చాకాట్ కే బినా రహాి బహుత్ ముషిుల్
ప్నిచేయదు.
హై|
हम इतनी दू र कार के द्वबना नहीों जा सकते|
నాకు చాకాట్ లేకుిండా ఉిండడిం చాల కషసిం.
హమ్ ఇతీి దూర్ కార్ కే బినా నహీోఁ జా సకేత|
पैसे के द्वबना हम नहीों जी सकते|
మేము కార్చ లేకుిండా ఇింత దూరిం వళాలేము.
పైసే కే బినా హమ్ నహీోఁ జీ సకేత|

124
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
मैं अपने पररवार के द्वबना नहीों रह सकता| क्या तुम द्वकताब खरीदे द्वबना घर वापस
మైోఁ అపేి ప్రివ్యర్ కే బినా నహీోఁ రహ్ సకాత| जाओगे?
కాయ తుిం కితబ్ ఖరీదే బినా ఘర్ వ్యప్ర్ జాఒగే?
నేను నా కుట్టింబిం లేకుిండా జీవిించలేను.
నువుా పుసతకిం కొనకుిండా ఇింటికి తిరిగ్వ
मैं द्वबना कुछ खाये बाहर गया|
వళ్లుపోతవ్య?.
మై బినా కుచ్ ఖ్నయే బాహర్ గయా|
वह 500 रुपये द्वलए द्वबना काम नहीों करे गा।
నేను ఏమీ తినకుిండా బయటికి వళాాను.
వహ్ 500 రూపాయే లియే బినా కాిం నహీన్ కర్చగా|
वह द्वबना कपडे धोये टीवी दे ख रही है |
అతడు ఆడి విందలు తీసుకోకుిండా ప్ని చేయడు.
వహ్ బినా కప్డే ద్యయే ట్టవీ దేఖ్ రహీ హై|
वह द्वबना पानी द्वलए ही स्कूल चला गया।
ఆమె బటసలు ఉతకకుిండా ట్టవీ చూసుతింది
వహ్ బినా పానీ లియే స్తుల్ చల గయా|
आपको द्वकताब दे खे द्वबना जवाब दे ना चाद्वहए|
అతడు నీళ్ళు తీసుకుని వళుకుిండా స్తులిు
ఆపోు కితబ్ దేఖే బినా జవ్యబ్ దేనా చాహయే|
వళ్లుపోయాడు.
మీర్చ పుసతకిం చూడకుిండా జవ్యబు చెపాపలి.
वह द्वशक्षक की बात माने द्वबना शोर कर रहा
वह अपने जूते पहने द्वबना नहीों खेल सकता।
है |
వహ్ అప్నే జూతే ప్హనే బినా నహీన్ ఖేల్ సకాత|
వహ్ శిక్షక్ట్ కీ బాత్ మానే బినా ష్ట్రర్ కర్ రహా హై|
అతడు తన షూస్ వేసుకోకుిండా ఆడలేదు.
అతడు ఉపాధ్యయయుని మాట వినకుిండా గోల
वह बैठक में शाद्वमल हुए द्वबना वापस आ చేసుతనాిడు.
सकता है ।
वह मुझे बताए द्वबना बाहर चला गया।
వహ్ బైఠక్ట్ మే శామిల్ హుఏ బినా వ్యప్స్ ఆ సకాత
వహ్ ముజేా బతఎ బినా బాహర్ చాల గయా|
హై|
అతడు నాకు చెప్పకుిండా బయటికి వళ్లుపోయాడు.
అతడు మీటిింగ్ కి హాజర్చ కాకుిండా తిరిగ్వ
వచేుయవచుు..

प्रेरर्ाथणक द्वियाए( పేార్ణార్థక్త కరయ

ి ాయిిం)

प्रेरर्ाथणक द्विया ప్రేరణారథక్ట్ క్రియ: అింటే వేరొకరి చేత ఒక ప్ని చేయిించడిం,చేయిించుకోవడిం.ప్రేరణారథక

క్రియలు అనీి సకరమక క్రియలే అవుతయి.
ఉద్వ:-
నేను మిమమలిి నవిాించాను. అతడు ననుి ఏడిపిించాడు.
मैंने तुम्हे हों साया| उसने मुझे रुलाया|
మైనే తుమేాోఁ హసయా| ఉసేి ముఝే ర్చలయ|

125
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నేను అతనితో ఈ ప్ని చేయిించుకునాిను. నేను మా నానిగారిచే ఒక పుసతకిం
मैंने उससे यह काम करवाया| కొనిపిించుకుింట్లను.
మైనే ఉస్ సే యహ్ కామ్ కరాాయ| मैं अपने द्वपताजी से एक द्वकताब खरीिाऊोंगा|
మైోఁ అపేి పితజీ సే ఏక్ట్ కితబ్ ఖరీద్వాఊింగా|
ప్రేరనారాుక్ట్ క్రియలను రెిండు గా విభజిించవచుు.మొదటి పేార్నార్ధక కరయ
ి కు ధాతువు చివర్ “ आ ”
చేర్ుీతాము, రెిండవ ప్రేరనారిక క్రియలో క్రియ ధ్యతువు చివర “ वा ” చేర్ుీతాము.
द्वगर గ్వర్ (ప్డు) द्वगरा గ్వరా (ప్డవేయు) द्वगरवा గ్వరాా (ప్డ వేయిించు)
चल చల్ (నడచు) चला చల (నడిపిించు) चलवा చలా(నడిపిింప్ చేయు)
चढ़ చఢ్ (ఎకుు) चढ़ा చఢా (ఎకిుించు) चढ़वा చఢాా (ఎకిుింప్ చేయు)
క్రియకు మధ్యలో దీరఘ సారిం ఉనిటెలసతే హ్రసా సారిం గా మారువలయును.
जाग జాగ్ (మేల్కును) जगा జగా जगवा జగాా
नाच నాచ్ (నాటయిం చేయు) नचा నచా नचवा నచాా
सीख సీఖ్ (నేర్చుకొను) द्वसखा సిఖ్న द्वसखवा సిఖ్నా
క్రియకు మధ్యలో ए, ऐ ఉింటే इ గాను, ओ,औ ఉింటే उ గాను మార్చను.
खोद ఖోద్ (త్రవుా) खुदा ఖుద్వ खुदवा ఖుద్వా
खेल ఖేల్ (ఆడు) क्तखला ఖిల क्तखलवा ఖిలా
बोल బోల్ (మాట్లాడు) बुला బుల बुलवा బులా
4. క్రియ కి చివర దీరఘిం వసేత చివర ला జోడినాువలసి ఉింట్టింది.
खा ఖ్న (తిను) क्तखला ఖిల क्तखलवा ఖిలా
रो రో (ఏడుు) रुला ర్చల रुलवा ర్చలా
दे దే (ఇచుు) द्वदला దిల द्वदलवा దిలా
आऩा ఆనా (వచుుట), कुम्हलाना కుమాలనా (వ్యడిపోవుట), गरजना గరజి
(గరిజించుట), द्वघद्वघआनाఘిఘిఆన(తడబడుట), टकरानाటక్రాన(ఢ్త కొట్టసట), तुतलानाతుతాన(ముదుుగా
మాట్లాడుట), पछतानाప్చాతన(ప్శాుతతప్ప్డుట), पड़नाప్డనా(ప్డుట), सकनाసకి(గలుగుట), लाँगड़ानाలిం
గాిన(కుింట్టట), द्वससकनाసిసకి(వకిు వకిు ఏడుుట), होनाహోనా(అగుట), पानाపానా(పిందుట) మొదలగు
క్రియలను ప్రేరనారాిక క్రియలుగా వ్యడర్చ.
उठఉఠాి(లేచుట) उठा ఉఠానా उठवा ఉఠాానా
उड़ ఉడాి (ఎగుర్చట) उड़ा ఉడానా उड़वा ఉడాానా
126
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
चल చలి (నడచుట) चला చలనా चलवा చలానా
दे ना దేనా (ఇచుుట) द्वदलाना దిలనా द्वदलवाना దిలానా
जीना జీనా (జీవిించుట) द्वजलाना జిలనా द्वजलवाना జిలానా
द्वलखना లిఖ్ని (వ్రాయుట) द्वलखाना లిఖ్ననా द्वलखवाना లిఖ్నానా
जागना జాగాి (మేల్కునుట) जगाना జగానా जगवाना జగాానా
सोना సోనా (నిద్రిించుట) सुलाना సులనా सुलवाना సులానా
पीना పీనా (త్రాగుట) द्वपलाना పిలనా द्वपलवाना పిలానా
धोना ధోనా (ఉతుకుట) धुलाना ధులనా धुलवाना ధులానా
घूमना ఘూమాి (తిర్చగుట) घुमाना ఘుమానా घुमवाना ఘుమాానా
पढ़ना ప్ఢాి (చదువుట) पढ़ाना ప్ఢానా पढ़वाना ప్ఢాానా
दे खना దేఖ్ని (చూచుట) द्वदखाना దిఖ్ననా द्वदखवाना దిఖ్నానా
खाना ఖ్ననా (తినుట) क्तखलाना ఖిలనా क्तखलवाना ఖిలానా
द्वमलना మిలి (కలియుట) द्वमलाना మిలనా द्वमलवाना మిలానా
बैठ బైఠ్ (కూరొునుట) द्वबठाना బిఠానా द्वबठ् वाना బిఠాానా
सुनना సున్ నా (వినుట) सुनाना సునానా सुनवाना సునాానా
काटना కాట్లి (కోయుట) कटाना కట్లనా कटवाना కట్లానా
ओढना ఓఢాి (కపుపకొనుట) उढाना ఉఢానా उढवाना ఉఢాానా
लेटना లేట్లి (ప్డుకొనుట) द्वलटाना లిట్లనా द्वलटवाना లిట్లానా
जीतना జీతి (గెలుచుట) द्वजताना జితనా -
सी సీ (కుట్టసట) द्वसलाना సిలనా द्वसलवाना సిలానా
लाज లజ్ (సిగుగప్డుట) लजाना లజానా -
साजना సజనా(అలింకరిింప్బడుట) सजाना సజానా सजवाना సజాానా
आज मैं बहुत हों सा| वह बहुत रोया|
ఆజ్ మై బహుత్ హస| వహ్ బహుత్ రోయా|
నేను ఈ రోజు చాల నవ్యాను. అతడు చాల ఏడాుడు.
आज मैंने बच्चोों को बहुत हों साया| उसके गीतोों ने सबको रुला द्वदया|
ఆజ్ మైనే బచోుోఁ కో బహుత్ హసయా| ఉసేు గ్లతోోఁనే సబోు ర్చల దియా|
ఈ రోజు నేను పిలాలను చాల నవిాించాను. అతని పాటలు అిందరినీ ఏడిపిించేసయి.
127
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
वह नाची| అతడు ముసలి ప్నిమనిషిని తలగ్వించాడు.
వహ్ నాచీ|
उसने मुझसे द्वलखवाया|
ఆమె నాటయిం చేసిింది.
ఉసేి ముఝేస లిఖ్నాయ|
उसने उस लड़की से नचवाया|
అతడు నాత వ్రాయిించుకునాిడు.
ఉసేి ఉస్ లడీు సే నచాాయ|
उसने मुझे पुल पर चढ़ाया|
అతడు ఆ బాలికతో నాటయిం చేయిించుకునాిడు.
ఉసేి ముఝే పుల్ ప్ర్ చఢాయ|
उसने घड़ी की मरम्मत द्वकया|
అతను ననుి వింతెన పైకి ఎకిుించాడు.
ఉసనే ఘడీ కీ మరమమత్ కీ హై|
उसने रोगी की जाों च करवाई|
అతడు బిండి మరమమత్ చేసడు.
ఉసేి రోగ్ల కీ జాన్ు కరాాయి|
उसने घड़ी की मरम्मत करवाई है |
అతడు రోగ్వకి ప్రీక్షలు చేయిించాడు.
ఉసేి ఘడీ కి మరమమత్ కరాాయి హై|
द्ववध्याथी परीक्षा की द्वतद्वथ बढ़वा लेते हैं |
అతడు గడియారిం బాగు చేయిించుకునాిడు.
విద్వయరిి ప్రీక్షా కీ తిథి బడవ్య లేతే హైోఁ|
उसने घोड़ोों को चलाया|
విద్వయర్చథలు ప్రీక్షల తేదీని పడిగ్వించుకుింట్లర్చ.
ఉసేి ఘోడోోఁ కో చలయ|
कमरे की मरम्मत करवाओ|
అతడు గుర్రాలను నడిపాడు. కమర్చ కీ మరమమత్ కరాాఓ|
उसने दरवाजोों को रों गवाया है | గది బాగు చేయిించుకోిండి.
ఉసేి దరాాజోోఁ కో రింగాాయా హై|
कमला ने सुनार से जेवर बनवाया|
అతడు తలుపులకు రింగులు వేయిించుకునాిడు. కమలనే సునార్ సే జేవర్ బనాాయ|
उसने पेड़ लगवाया| కమల కింసలి చే బింగార్చ నగలు చేయిించుకుింది.
ఉసేి పేడ్ లగాాయా|
वह प्रद्वतद्वदन एक लेख द्वलखवाता है |
అతడు మొకులు నాటిించుకునాిడు. వహ్ ప్రతిదిన్ ఏక్ట్ లేఖ్ లిఖ్నాత హై|
उसने फाटक हटवा द्वदया है | అతడు ప్రతి రోజూ ఒక లేఖ వ్రాయిించుకుింట్లడు.
ఉసేి ఫాటక్ట్ హట్లా దియా|
कल मैंने माता जी को गााँ व द्वभजवाया|
అతడు గేట్టను తీసివేయిించుకునాిడు. కల్ మైనే మాత జీ కో గాోఁవ్ భిజాాయ|
हरी ने कुोंआ खुिाया| నిని నేను అమమగారిని గ్రామిం ప్ింపిించాను.
హరి నే కుఆోఁ ఖుద్వాయ|
द्वकरर् ने अपनी बहन से स्वेटर बुनवाया|
హరి బావి త్రావిించుకునాిడు. కిరణ్ నే అపీి బహన్ సే సాటర్ బునాాయ|
उसने बूढ़े नौकर को हटवा द्वदया है | కిరణ్ తన సోదరి తో సాటర్ అలిాించుకునాిడు.
ఉసేి బూఢే నౌకర్ కో హట్లా దియా|
128
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
द्वकसान ने डाद्वकये से पत्र पढवाया| మదన్ నే ముఝేస గవ్యయ|
కిసన్ నే డాకియే సే ప్త్ర్ ప్ఢాాయ| మదన్ నాతో పాడిించుకునాిడు.
రైతు పోస్స మాన్ తో ఉతతరిం చదివిించుకునాిడు. मुझे एक मकान बनवाना चाद्वहए था|
तुम इस घड़ी की मरम्मत कराओगे| ముఝే ఏక్ట్ మకాన్ బనాానా చాహయే థా|
తుమ్ ఇస్ ఘడీ కి మరమమత్ కరాాఓగే| నేను ఒక ఇలుా కటిసించుకోవ్యలి.
మీర్చ ఈ గడియారిం బాగు చేయిించిండి. मुझे यह काम करवाना चाद्वहए|
तुम वोट द्वगरवाते हो| ముఝే యహ్ కామ్ కరాానా చాహయే|
తుమ్ వోట్ గ్వరాాతే హో| నేను ఈ ప్ని చేయిించుకోవ్యలి.
మీర్చ ఓట్టలు వేయిించుకుింట్టనాిర్చ. मेरी कार दलाल से द्वबकवाई गयी|
तुम सबको हों साते हो| మేరీ కార్ దలల్ సే బికాాయి గయి|
తుమ్ సబోు హసతే హో| నా కార్ బ్రోకర్ చేత విక్రయిించుకునాిను.
మీర్చ అిందరినీ నవిాసతర్చ. उसने दरवाजा खुलवाया है |
धद्वन व्यक्तक्त यह सब करा ले सकते हैं | ఉసేి దరాాజా ఖోలాయా హై|
ధ్నీ వయకిత యహ్ సబ్ కరా లే సకేత హైోఁ| అతను తలుపు తెరిపిించుకునాిడు.
ధ్నవింతుడు ఇవనీి చేయినుుకోగలడు. मैं अपना घर बनवा चुका हूाँ |
नसण मोहन से दवा द्वपलवा रही है | మైోఁ అపాి ఘర్ బనాా చుకా హోఁ|
నర్స మోహన్ సే దవ్య పిలా రహీ హై| నేను నా ఇలుా కటిసించేసుకునాిను.
నర్స మోహన్ తో మిందు త్రాగ్వస్తత ఉింది. मैं इसको हटवा दू ों गा|
द्वपताजी ने दरजी से कपडे द्वसलवाये| మైోఁ ఇసోు హట్లా దూింగా|
పితజీ నే దరీజ సే కప్డే సిలాయే| నేను ఇతడిని తలగ్వించేసతను.
నానిగార్చ దరీజ తో బటసలు కుటిసనుుకునాిర్చ. मैं कलम खारीिाऊाँगा|
बच्चोों को सुलाया गया| మైోఁ కలమ్ ఖరీద్వాఉింగా|
బచోుోఁ కో సులయా గయ| నేను పెనుి కొనిపిించుకుింట్లను.
పిలాలను నిద్రపుచాుర్చ. मैं कुछ फूल लगवाता हूाँ |
मदन उसे मरवा सकता था| మై కుఛ్ ఫూల్ లగాాత హోఁ|
మదన్ ఉసే మరాా సకాత థా| నేను కొనిి పూలు వేయపిించుకుింట్లను.
మదన్ అతనిని చింపిించగలిగ్వఉిండేవ్యడు. मैं चाय बनवाता हूाँ |
मदन ने मुझसे गवाया| మై చాయ్ బనాాత హోఁ|

129
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నేను ట్ట చేయిించుకుింట్లను
मैं तुम्हें उस पद से हटवा दू ों गा|
మైోఁ తుమేాోఁ ఉస్ ప్ద్ సే హట్లా దూింగా|
నేను నినుి ఆ ప్దవి నుిండి తలగ్వసతను.
मैंने एक चोर को पकड़वाया है |
మైనే ఏక్ట్ చోర్ కో ప్కడాాయా హై|
నేను ఒక దింగను ప్టిసించాను.
मैं नौकर से चाय बनवा लूोंगा|
మైోఁ నౌకర్ సే చాయ్ బనాా లింగా|
నేను నౌకర్చ చేత ట్ట చేయిించుకుింట్లను.
हम लोग अपने नौकर से यह काम करा लेंगे|
హమ్ లోగ్ అపేి నౌకర్ సే యహ్ కామ్ కరా లేింగే|
మేము మా నౌకర్చ చేత ఈ ప్ని చేయిసతము.
मैं यह काम अपने भाई से करा लूाँगा|
మైోఁ యహ్ కామ్ అపేి భాయి సే కరా లింగా|
నేను ఈ ప్ని మా సోదర్చనిచే చేయిసతను.
मैंने अपने बाल कटवाए हैं |
మైనే అపేి బాల్ కట్లాయే హైోఁ|
నేను క్షవరిం చేయిించు కునాిను.
(హెయిర్ కట్ చేయిించుకునాిను).
मैंने इस नाटक को स्कूल में क्तखलवाया|
మైనే ఇస్ నాటక్ట్ కో స్తుల్ మేోఁ ఖిలాయా|
నేను ఈ నాటకానిి స్తుల్ లో ఆడిసతను.
मैंने उसको ₹10 द्वदलवाये|
మైనే ఉసోు ₹10 దిలాయే|
నేను అతనికి 10 రూపాయలు ఇపిపించాను.
मैंने उसे द्वजता द्वदया|
మైనే ఉసే జిత దియా|
నేను అతనిని గెలిపిించేసను.
मैंने उसे बहाल करवाया है |
మైనే ఉసే బహాల్ కరాాయ|
నేను ద్వనిని పునర్చదురిింప్ చేసతను.
उसने क्तखड़द्वकयोों को रों गवाया है |
ఉసేి ఖిడిుయోోఁ కో రింగాాయ హై|
అతను కిటికీలకు రింగులు వేయిించుకునాిడు.
मैंने बगीचे में तीन पेड़ लगवाये|
మైనే బగ్లచే మేోఁ తీన్ పేడ్ లగాాయే|
నేను తోటలో ౩ చెట్టా నాటిించుకునాిను.
रमेश मुझे कुछ उपहार द्वभजवा रहा है |
రమేష్ ముఝే కుఛ్ ఉప్హార్ భిజాా రహా హై|
రమేష్ నాకు ఎద్య బహుమతి ప్ింపిసుతనాిడు.
मैंने गरीबोों को कुछ रूपये द्वदलवाये|
మైనే గరీబోోఁ కో కుఛ్ ర్చప్యే దిలాయే|
నేను పేదలకు కొింత డబుబ ఇపిపించాను.
राम पत्र द्वलखवा सका|
రామ్ ప్త్ర్ లిఖ్నా సకా|
రామ్ ఉతతరిం వ్రాయిించుకోగలిగాడు.
रामकुमार डर ाईवर से कार चलवाता है |
రామ్ కుమార్ డ్రైవర్ సే కార్ చలాత హై|
రామ్ కుమార్ డ్రైవర్ చేత కార్ నడిపిించుకునాిర్చ.
लड़कोों से काम करवाया जाता है |
లడోుోఁ సే కామ్ కరాాయ జాత హై|
బాలుర్చ చేత ప్నిచేయిించబడుతుింది.
वह कमरा साफ करवाता है |
వహ్ కమరా సఫ్ కరాాత హై|
అతడు గది శుభ్రిం చేయిించు కుింట్టనాిడు.

130
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
वह रामू को बरखास्त करा दे गा| అధ్యయప్క్ట్ మైద్వన్ మేోఁ బచోుోఁ కో ఖిల రహే హై|
వహ్ రాము కో బరాఖస్త కర్ దేగా| ఉపాధ్యయయులు మైద్వనింలో పిలాలను ఆడిసుతనాిర్చ.
అతడు రాముని తలగ్వించేసతడు. अफसर हमेशा नौकर से अपने कपडे
धुलवाता है |
शाहजहााँ ने ताजमहल बनवाया|
అఫసర్ హమేష్ట్ర నౌకర్ సే అపేి కప్డే ధులాత హై|
ష్ట్రజహాోఁ నే తజ్ మహల్ బనాాయ|
ఆఫీసర్ ఎపుపడ్డ నౌకర్చ తో తన బటసలు
ష్ట్రజహాన్ తజ్ మహల్ కటిసించాడు
ఉతికిించుకుింట్లడు..
आप यह काम करवा सकते हैं ?
ఆప్ యహ్ కామ్ కరాా సకేత హైోఁ? क्या आप इस द्वकताब को प्रकाद्वशत कराते हैं ?

మీర్చ ఈ ప్ని చేయిించుకోగలుగుతరా? కాయ ఆప్ ఇస్ కితబ్ కో ప్రకాశిత్ కర్చత హైోఁ?

उसने अपने डर ाईवर को हटवा द्वदया| తమర్చ ఈ పుసతకిం ప్రచురణ చేయిసతరా?.

ఉసేి అపేి డ్రైవర్ కో హట్లా దియా| तुम्हें अपने दोस्तोों की मदद करवानी चाद्वहए
थी|
అతను తన డ్రైవర్ ను తలగ్వించాడు.
తుమేాోఁ అపేి ద్యసోతోఁ కీ మదద్ కరాానీ చాహయే థీ|
द्वशक्षक ने लड़कोों से एक कद्ववता रटवाया|
మీర్చ మీ సేిహతులకు సహాయిం చేయిించి
శిక్షక్ట్ నే లడోుోఁ సే ఏక్ట్ కవిత రట్లాయ|
ఉిండాలిసింది.
ఉపాద్వయయుడు బాలుర్చచే ఒక కవిత కింఠసతిం
मैं 3 महीने से अपना मकान बनवा रहा हूाँ |
చేయిించార్చ.
మైోఁ 3 మహనే సే అపాి మకాన్ బనాా రహా హోఁ|
क्या तुमने कार की सद्ववणद्वसोंग करवा ली?
నేను మూడు న్లల నుిండి మా ఇలుా
కాయ తుమేి కార్ కీ సరీాసిింగ్ కరాా లీ?
కటిసించుకొింట్టనాిను.
మీర్చ కార్చ సరీాసిింగ్ చేయిించుకునాిరా?
मैंने नौकर से कपडे धूप में सुखवाये|
मुझे हर महीने अपनी कार की मरम्मत
करवानी पड़ती है | మైనే నౌకర్ సే కప్డే దూప్ మేోఁ సుఖ్నాయే|

ముఝే హర్ మహీనే అపీి కార్ కీ మరమమత్ కరాానీ నేను నా నౌకర్చ చేత ఎిండలో బటసలు ఆరబ్జటిసించు

ప్డీత హై| కునాిను.

నాకు ప్రతి న్ల నా కార్ మరమమత్ చేయిించుకోవ్యలిస मैं यह कहानी अपने दोस्त से द्वलखवाऊाँगा|
వసుతింది. మైోఁ యహ్ కహానీ అపేి ద్యస్త సే లిఖ్నాఊింగా| నేను

अध्यापक मैंदान में बच्चोों को क्तखला रहे है | ఈ కథను నా సేిహతునితో వ్రాయిించుకుింట్లను.

131
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 संयुक्त क्रियाएं
సింయుకత క్రియలు అనగా రెిండు క్రియలు కలిసి ఒకే క్రియగా వయవహరిించుట. ఈ రిండు కరియలోా మొదటి
కరియను పాధాన కరయ
ి గా రిండవ కరియను సహాయక కరయ
ి గా చెబ్ుతాము.సహాయక క్రియను జోడిించడిం
వలా సహాయక క్రియ యొకు అరిిం మార్చతుింది, కొనిి సింధ్రాబలలో పూరితగా తన సహజ అరాథనిి కోలోపయి ప్రధ్యన
క్రియ ప్రభావ్యనిి పెించుతుింది.ఉదాహర్ణకు తెలుగు లో మనిం తిని+వ్ేసాను=తినేసను, ప్డి+పో యాను
= ప్డిపోయాను అని ఉప్యోగ్వసతము.ఇకాడ పడుట+పో వుట=ప్డిపోవుట అనే సింయుకత క్రియ “ పడుట ”
అనే సాధార్ణ కరయ
ి కింటే వినేవ్ారిపై ఎకుావ పాభలవ్ానిన చతపుతుిందవ.అలానే హిందీ లో కూడా ఈ
సింయుక్ కరయ
ి లను చాలా ఎకుావగా ఉపయోగిస్ ార్ు.
అవి: लेनाలేనా,दे नाదేనా,जानाజానా,डालनाడాలి,पड़नाప్డాి,रखनाరఖ్ని, बैठनाబైఠాి, मारनाమారాి,
होनाహోనా,उठनाఉఠాి వీటనిిటిలో लेनाలేనా,दे नाదేనా,जानाజానా అనునవి బాగా ఎకుువగా ఉప్యోగ్వించబడే
సహాయక క్రియలు.వీటిలో
लेनाలేనా(ఆతమరిక క్రియ) ను మనకోసిం మనిం ఏదైనా ప్ని చేసుకుింటే लेनाలేనా ఉప్యోగ్వసతము,వేరొకరి
కోసిం మనిం ఏదైనా ప్ని చేసేత दे नाదేనా ఉప్యోగ్వసతము.ఏదెైనా ఒక పని అకసామతు
్ గా జరిగిిందవ అని
చెపుడానికర पड़नाప్డాి, उठनाఉఠాి ఉప్యోగ్వసతము. ఏదెైనా పని చేయాలి వచిీిందవ అని చెపుడానికర
पड़नाప్డాి ఉప్యోగ్వసతము. ఏదెైనా పని వ్ేగింగా,తిందరగా,ఆత్రుతగా,కోప్ింగా చేసుతనాిము అని చెప్పడానికి
डालनाడాలి ని ఉప్యోగ్వసతము. ఏదెన
ై ా ఒక పని మూర్ఖతిింగా, అవసరానికి మిించి చేసర్చ అని
చెప్పడానికి मारनाమారాి ఉప్యోగ్వసతము.ఏదెైనా పని పూరీ్ అయిపొ యిిందవ అని చెపుడానికర जानाజానా
ని ఉప్యోగ్వసతర్చ.
चाबी रखो| उसने एक द्वकताब खरीद ली थी|
చాబీ రఖో| ఉసనే ఏక్ట్ కితబ్ ఖరీద్ లీ థీ|
తళపు చెవులు ఉించు. అతడు ఒక పుసతకిం కొనుకొుని ఉనాిడు.
चाबी अपनी जेब में रख लो| वे अपने द्वलए कपड़े ले लेते हैं |
చాబీ అపీి జేబ్ మేోఁ రఖ్ లో| వే అపేి లియే కప్డే లే లేతే హైోఁ|
తళపు చెవులు మీ జేబులో పెటేససుకో. వ్యర్చ తమ కోసిం బటసలు తీసుకుింట్టనాిర్చ.
आप अपना काम कर लीद्वजये | यह द्वकताब पढ़ लो|
ఆప్ అపాి కామ్ కర్ లీజియే| యహ్ కితబ్ ప్ఢ్ లో|
తమర్చ తమ ప్ని చేసుకోిండి. ఈ పుసతకిం చదువుకోనుము.

132
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
िोन नोंबर द्वलख लो| ఫోన్ న్ింబర్ వ్రాసుకో.
ఫోన్ నింబర్ లిఖ్ లో|
दे नाదేనా(అనుమతి బోధ్కిం) అనే సహాయక క్రియను తెలుగు లో “ ఇచుీ ” అను అర్థింలో వ్ాడుతాము.
चाबी मेज़ पर रख दो| ఫోన్ న్ింబర్ వ్రాయు(వేరొకరి కోసిం లేద్వ
చాబీ మేజ్ ప్ర్ రఖ్ ద్య| అిందరికోసిం అిందరికి కనిపిించేల).
తళపు చెవులు బలా పైన ఉించు. उसकी बातें सुनकर मैं रो दे ती हूाँ |
नौकरने हमारे द्वलये ये काम कर द्वदया| ఉసీు బాతేోఁ సునుర్ మైోఁ రో దేతీ హోఁ|
నౌకర్ నే హమార్చ లియే యే కామ్ కర్ దియా| అతని మాటలు విని నేను ఏడేుసతను.
నౌకర్చ మా కోసిం ఈ ప్ని చేసడు. द्वजसकी चीजे उन्हीों को वापस दे दे ता हूाँ |
उसने मुझे ये कोंप्यूटर दे द्वदया| జిసీు చీజ్ ఉసీకో వ్యప్స్ దే దేత హోఁ|
ఉసేి ముఝే యే కింపూయటర్ దే దియా| ఎవరి వసుతవులు వ్యళాకే ఇచేుసతను.
అతడు నాకు ఈ కింపూయటర్ ఇచేుసడు. चल दे ना|
वे कल बस स्टॉप में बम लगा दें गे| చల్ దేనా|
వే కల్ బస్ ససప్ మేోఁ బమ్ లగా దేింగే| బయలుదేరిపోవు
వ్యర్చ ర్చపు బసుస ససప్ లో బాింబు పెటేససతర్చ. खाना खाने के बाद लड़के चल द्वदए|
यह द्वकताब पढ़ दो| ఖ్ననా ఖ్ననే కే బాద్ లడేు చల్ దియే|
యహ్ కితబ్ ప్ఢ్ ద్య| బాలుర్చ భోజనిం చేసి బయలుదేరిపోయార్చ.
ఈ పుసతకిం చదువు(అిందరికోసిం అిందరికీ हों स दे ना
హన్స దేనా నవేాయడిం.
వినబడేల).
लड़द्वकयाों हों स दीों|
िोन नोंबर द्वलख दो|
లడిుయాోఁ హన్స దీ|
ఫోన్ నింబర్ లిఖ్ ద్య|
బాలికలు నవేాసర్చ.
“जाना”జానా(విధి బోధ్కము) ఈ సహాయక క్రియ ఒక ప్ని పూరిత అవాడానిి, ఒక దశ నుిండి వేరొక దశకు
మారడానిి స్తచిసుతింది.
होनाహోనా అగుట हो जानाహో జానా ఐపోవుట
सोनाసోనా నిద్రిించుట सो जानाసో జానా నిద్రపోవుట
समझनाసమఝాి అరుమగుట, తెలుసుకొనుట समझ जानाసమఝ్ జానా తెలిసిపోవుట, అరుమైపోవుట
आनाఆనా వచుుట आ जानाఆ జానా వచెలయు
ు ట

133
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
खानाఖ్ననా తినుట खा जानाఖ్న జానా తినివేయుట
क्या वे सो गये? అతని న్ింబర్ మారిపోయిింది.
కాయ వే సో గయే? मैं घर चला जाऊोंगा|
వ్యళ్ళు నిద్రపోయారా? మైోఁ ఘర్ చల జాఊింగా|
क्या मााँ आ गयी? నేను ఇింటికి వళ్లుపోతను.
కాయ మాోఁ ఆ గయీ? श्यामपट पर द्वलखावट द्वमटाने से द्वमट जाती है |
అమమ వచేుసిింద్వ? శాయింప్ట్ ప్ర్ లిఖ్నవట్ మిట్లనే సే మిట్ జాతీ హై|
उसका नोंबर बदल गया है | బాాకు బోర్చి పైన రాత చెరిపేసేత చెరిగ్వపోతుింది.
ఉసు నింబర్ బదల్ గయా హై|
“डालना”డాలాన తెలుగు లో వేయుట,ఒక ప్ని తిందరగా, వేగింగా, కోప్ింగా చేయుట అనే అరాథలలో వసుతింది.
उसको मार डालूाँगा| उसे जो कुछ भी कहना था वो कह डाली|
ఉసోు మార్ డాలింగ| ఉసే జో కుఛ్ భీ కహాి థా వో కహ్ డాలీ|
అతనిని చింపేసతను. ఆమె ఏమైతే చెపాపలో అది చెపేపసిింది.
उसको पैसे दे डालूाँगा| उसने मेरा सारा खाना खा डाला|
ఉసోు పైసే దే డాలింగ| ఉసేి మేరా సరా ఖ్ననా ఖ్న డాల|
అతనికి డబుబ ఇచేుసతను. అతడు నా మొతతిం భోజనిం తినేసడు.
कल सबेरे के पहले इस पूरी द्वकताब को पढ़ परीक्षा केद्वलए जो कुछ पढ़ना था, वो मैंने पढ़
डालो|
डाला|
కల్ సబేర్చ కే ప్హేా ఇస్ పూరీ కితబ్ కో ప్ఢ్ డాలో|
ప్రిక్ష కేలియే జో కుఛ్ ప్ఢాి థా, వో మైనే ప్ఢ్
ర్చపు ఉదయానికి ముిందే ఈ పుసతకిం మొతతిం
డాల|
చదివేసేయియ. ప్రీక్షల కోసిం ఏదైతే చదవ్యలో అది నేను
मुझे जो कुछ दे ना था, मैंने सब उसे दे डाला| చదివేసను.
ముఝే జో కుఛ్ దేనా థా, మైనే సబ్ ఉసే దే డాల|
तरकाररयााँ काटते समय मैंने अपना हाथ काट
నేను ఇవావలసినది అింత అతనికి ఇచేుశాను. डाला|
मैंने अपना कजण को उतार डाला| తరాురియాోఁ కాటేత సమయ్ మైనే అపాి హాథ్స కాట్
మైనే అపాి కర్జ కో ఉతర్ డాల| డాల|
నేను నా అపుపని తీర్చుసను. కూరగాయలు కోసుతని సమయింలో నేను నా చేయి
కోసేసుకునాిను.

134
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
“रखना”రఖ్ని తెలుగు లో “ఉించుట” అనే అరథిం లో వే కహేత హైోఁ కి ఉనేు గాోఁవ్ మేోఁ భూత్ ప్రేత్ దిఖ్నయి
వసుతింది. ప్డేత హైోఁ|

उसने मेरे िोन को द्वछपा रखा था| వ్యర్చ చెబుతునాిర్చ వ్యరి గ్రామింలో భూతలు

ఉసేి మేర్చ ఫోన్ కో ఛిపా రఖ్న థా| దయాయలు కనిపిసుతనాియి అని.

అతను నాయొకు ఫోన్ ను ద్వచిపెట్లసడు(ద్వచి हमको कुछ गीत सुनाई पड़ता है |

ఉించాడు). హింకో కుఛ్ గ్లత్ సునాయి ప్డాత హై|

वे खबर छु पा के रखते हैं | మాకు గ్లతిం వినిపిసుతింది.

వే ఖబర్ ఛుపా కే రఖేత హైోఁ| खरीदने से पहले हर चीज को अच्छी तरह

दे खना पडे गा|
వ్యర్చ సమాచారిం ద్వసుతనాిర్చ.
ఖరీదేి సే ప్హలే హర్ చీజ్ కో అచీీ తరహ్ దేఖ్ని
उन्होोंने मुझे 2 द्वदनोों के द्वलए जेल में रोक रखा।
ప్డేగా|
ఉనోాోఁనే ముఝే 2 దినోోఁ కే లియే జేల్ మేోఁ రోక్ట్
కొనేముిందు ప్రతి వసుతవునూ సరిగా చూసుకోవ్యలి.
రఖ్న|
पहले तुम घर से द्वनकल पड़ो|
వ్యర్చ ననుి 2 రోజులు జైలు లో ఉించేశార్చ.
ప్హలే తుమ్ ఘర్ సే నికల్ ప్డో|
आपसे मैंने कह रखा है द्वक आप उस द्वकताब
को हाथ न लगाएाँ | ముిందు ఇింటి నుిండి బయటికి రా.

ఆపేస మైనే కహ్ రఖ్న హై కి ఆప్ ఉస్ కితబ్ కో హాథ్స
న లగాయేోఁ|
నేను మీతో ఆ పుసతకిం చేతిలోనికి తీసుకోవదుని
చెపాపను.
“पड़ना”ప్డాి తెలుగు లో “ వినిపిసుతింది,
जमीन द्वचकनी होने के कारर् मैं द्वफसल पडी|
జమీన్ చికీి హోనే కే కారణ్ మైోఁ ఫిసల్ ప్డీ|
న్ల జార్చడుగా ఉిండడిం వలా నేను జారి ప్డాిను.
उसकी बातें सुनकर मैं हाँ स पडी|
ఉసీు బాతేోఁ సునుర్ మైోఁ హస్ ప్డీ|

కనిపిసుతింది ” అనే అరథిం లో వసుతింది. అతని మాటలు విని నేను నవేాసను.

आिा तो द्वकसीकी द्वदखाई नहीों पड़ती, “उठना”ఉఠ్ాన అకసమతుతగా, వింటనే ఒక ప్ని

आचरर् ही द्वदखाई पड़ता है | జరిగ్వింది అని చెపేప అరథింలో ఉప్యోగ్వసతము.

ఆతమ తో కిసీకీ దిఖ్నయీ నహీోఁ ప్డీత, ఆచరణ్ హీ आज सबेरे पाों च बजे जाग उठी|
దిఖ్నయి ప్డాత హై| ఆజ్ సబేర్చ పాించ్ బజే జాగ్ ఉఠీ|
ఆతమ ఎవరికీ కనిపిించదు, ఆచరణలు మాత్రమే ఈ రోజు ఉదయిం 5గింటలకు లేచేసను.
కనిపిసతయి. महोदय सभा में बोल उठे |
वे कहते हैं द्वक उनके गााँ व में भूत प्रेत द्वदखाई మహోదయ్ సభ మేోఁ బోల్ ఉఠ్న|
पड़ते हैं | సర్ సభలో మాట్లాడార్చ.
135
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
उसने कोई भयानक स्वप्न दे खा होगा,इसद्वलए ఉసేి ముఝే సబేు సమేి ఐస బోల్ బైఠా|
सोते-सोते द्वचल्ला उठा| అతడు ననుి అిందరి ముిందు అల అనేసడు.
ఉసేి కోయి భయానక్ట్ సప్ి దేఖ్న, ఇస్ లియే సోతే- गुस्से में आकर मैंने अपने बेटे को मार बैठा|
సో తే చిలాా ఉఠ్ా| గుసేస మేోఁ ఆకర్ మైోఁ అపేి బేటే కో మార్ బైఠీ|
అతడు ఏద్య భయింకర కలగని ఉింట్లడు,అిందువలా కోప్ింగా వచిు నేను నా కొడుకుని కొటేసశాను.
నిద్రపోతూ నిద్రపోతూ అరిచేసడు. जब मैं अच्छा सा खाना खा रहा था, तब मेरी
इस ददण नाक दृश्य को दे खकर मेरा द्वदल काों प बहन आ बैठी|
उठा| జబ్ మై అచాీ స ఖ్ననా ఖ్న రహా థా, తబ్ మేరీ
ఇస్ దర్ు నాక్ట్ దృశ్తయ కో దేఖ్ కర్ మేరా దిల్ కాింప్ బహన్ ఆ బైఠీ|
ఉఠా| నేను మించిగా భోజనిం చేసుతనిపుపడు నా సోదరి
ఈ బాధ్యకరమైన దృశాయనిి చూసి నా గుిండె వణకి ఊడిప్డిింది/వచిుింది.
పోయిింది. नाराज होकर वो वहााँ जा बैठा|
“बैठना”బ్ైఠ్ాన ని ఏదెన
ై ా ఒక విష్యిం పూరీ్ నారాజ్ హోకర్ వో వహాోఁ జా బైఠా|
అయిపొ యిిందవ, దుర్చసుగా, దూకుడుగా చేసేసిం కోప్ిం వచిు అతడు అకుడకు వళ్లా
అని చెప్పడానికి ఉప్యోగ్వసతము. ఉిండిపోయాడు/రావటేాదు
जोश में आकर वह उस नन्हीों सी बच्ची को जब मैं घर जा रहा था तो मेरी बद्वहन मेरे साथ
मार बैठा| हो ली|
జోష్ మేోఁ ఆకర్ వహ్ ఉస్ ననీా సీ బచీు కో మార్ జబ్ మైోఁ ఘర్ జా రహా థా తో మేరీ బహన్ మేర్చ సథ్స
బైఠా| హో లీ|
ఉద్రేకింలో వచిు అతడు ఆ చిని పిలాను చింపేసడు / నేను ఇింటికి వళ్తత ఉనిపుపడు నా సోదరి నాకు
చింపిపాడేసడు. తోడుగా ఉింది.
वह ररश्वत दे कर मेनेजर बन बैठा| काम हो लेना|
వహ్ రిశాత్ దే కర్ మేనేజర్ బన్ బైఠా| కామ్ హో లేనా|
అతడు లించిం ఇచిు మేనేజర్ అయిపోయాడు. ప్ని పూరిత అగుట.
उसने अचानक से अपना प्यार मुझसे पूछ क्या सब काम हो द्वलया?
बैठा| కాయ సబ్ కామ్ హో లియా?
ఉసేి అచానక్ట్ సే అపాి పాయర్ ముఝేస పూఛ్ బైఠా| మొతతిం ప్ని పూరిత అయియింద్వ?
అతడు అకసమతుతగా ప్రేమిించమని ననుి అడిగేసడు.
उसने मुझे सबके सामने ऐसा बोल बैठा|

136
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 द्वक, क्ोोंद्वक का प्रयोग(కర, కోయింకర కా పాయోగ్ద)

द्वक ని ఏమనుకుింట్టనాిను అింటే, ఏమి అనిపిసుతింది అింటే, ఏమి ఆశిసుతనాిను అింటే, ఏమి కోర్చకుతునాిను అింటే
అనే అరాథలలో ఉప్యోగ్వసతము.
मुझे लगता है द्वक वे वहााँ हैं ।
ముజేా లగాత హై కి వ వహా హై|
నాకు అనిపిసుతింది వ్యర్చ అకుడ ఉనాిర్చ అని.
मुझे लगा क्रि िे िहााँ थे|
ముజేా లగా కి వ వహా థే|
నాకు అనిపిించిింది వ్యర్చ అకుడ ఉనాిర్చ అని.
मैंने सोचा द्वक तुम बहुत बड़ा आदमी बनेगा।
మై నే సోచా కి తుమ్ బహుత్ బడా ఆదీమ బనేగా
నేను నీవు ఎింతో గప్పవ్యడివి ఔతవని
అనుకునాిను.
मैं सोचता हूों द्वक यहाों से वहाों थोड़ी दू र हो
सकती है ।
మై సచాత హ కి యహా థోడీ దూర్ హ సకీత హై
ఇకుడినుిండి అకుడకి కొించిం దూరిం ఉిండొచుని
అనుకుింట్టనాిను.
मैं चाहता हूों द्वक भगवान तुम्हारी भलाई करे ।
మై చాహాత హ కి భగవ్యన్ తుమాారి భలయీ కరె
దేవుడు నీకు మించి చేయాలని కోర్చకుింట్టనాిను.
मुझे आशा है द्वक आप कुशल होोंगे।
ముజేా ఆష్ట్ర హై కి ఆప్ కుషల్ హోింగే|
మీర్చ బాగునాిరని ఆశిసతను.

क्रि ని ఏమి చేసుతనాిను అింటే, వ్యళ్ళు ఏమి అింట్టనాిర్చ అింటే, ఏమనాిర్చ అింటే, ఏమి చెపాపను అింటే, ఏమి
చెపాపర్చ అింటే ఇలింటి అరాథలలో కూడా ఉప్యోగ్వసతము.
वह कहता है द्वक वह हैदराबाद में रहता है |
వహ్ కహత హై కి వహ్ హైదరాబాద్ మెన్ రహత
హై|
అతడు తను హైదరబాద్ లో ఉింట్లను అని
చెబుతడు.
वह कहता है द्वक वह हैदराबाद में रहता था|
వహ్ కహత హై కి వహ్ హైదరాబాద్ మే రహత థా|
అతడు హైదరాబాద్ లో ఉిండేవ్యడిని అని చెబుతడు.
उसने कहा द्वक वह सड़क पर चल रही थी|
ఉసేి కహా కి వహ్ సడక్ట్ ప్ర్ చల్ రహీ థీ|
ఆమె చెపిపింది ఆమె రోడ్ పైన నడుస్తత
యుిండియునాినని.
उसने कहा द्वक उसने एक कार खरीदी थी|
ఉసేి కహా కి ఉసేి ఏక్ట్ కార్ ఖరీదీ థీ|
ఆమె చెపిపింది ఆమె ఒక కార్చ కొని యునిదని.
उसने कहा द्वक वह लोंदन में रहती थी।
ఉసేి కహా కి వహ్ లిందన్ మేోఁ రహతీ థీ|
ఆమె చెపిపింది ఆమె లిండన్ లో నివసిస్తత
ఉిండేద్వనినని.
उसने कहा द्वक वहााँ दे र हो सकती है |
ఉసేి కహా కి వహాోఁ దేర్ హో సకీత హై|
అతడు చెపాపడు అకుడ ఆలసయిం కావచుని.
उसने कहा द्वक उसे अपनी माों को फोन करना
चाद्वहए|

137
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఉసేి కహా కి ఉసే అపీి మాోఁ కో ఫోన్ కరాి ఆమె చెపిపింది తనకి నాలుగు సింవతసరాలపుపడు
చాహయే| ఈదగలిగేవ్యడినని.
అతడు చెపాపడు అతను తన తలిాకి ఫోన్ చేయాలి उसने कहा द्वक वह सही अोंग्रेजी बोल सकता
అని. है |

उसने कहा द्वक वह बाद में आयेगा। ఉసేి కహా కి వహ్ సహీ అింగ్రేజీ బోల్ సకాత హై|

ఉసేి కహా కి వహ్ బాద్ మేోఁ ఆయేగా| అతడు చెపాపడు తను సరైన ఇింగ్లాష్ మాట్లాడగలనని.

అతడు చెపాపడు అతడు తర్చవ్యత వసతనని. मैं दे ख रहा हूों द्वक वे कौन हैं ?

उसने कहा द्वक वह चार साल की थी जब वह మై దేఖ్ రహా హ కి వే కౌన్ హై?

तैर सकती थी। వ్యళ్ళు ఎవరా అని చూసుతనాిను.
ఉసేి కహా కి వహ్ చార్ సల్ కీ థీ జబ్ వహ్ తైర్ సకీత
థీ|
क्रि ని వళాురా లేద్వ? తినాివ్య లేద్వ ఇలింటి అరథిం లో ఉప్యోగ్వసతము.
एक बार दे क्तखए द्वक स्टौ बोंद द्वकया द्वक नहीों? హై కి నహీ దేఖియే
ఏక్ట్ బార్ దేఖియే కి సౌస బింద్ కియా కి నహీ? ఉనానడో లేదో చతడిండి.

ఒకసరి ససవ్ ఆపానో లేద్య చూడిండి. వచాుడా లేద్వ?

है द्वक नहीों दे क्तखये। आया द्वक नहीों?

ఆయా కి నహీ?
क्रि ని ఇింతలోనే అనే అరథిం లో కూడా ఉప్యోగ్వసతము.
मैं बुला ही रही थी द्वक वो चली गई। నేను ఆమెని పిలుసుతిండగానే ఆమె వళ్లుపోయిింది.
మై బులహీ రహీ థీ కి వో చలీ గయీ|
क्योोंद्वक का प्रयोग
मुझे द्वततद्वलयाों पसोंद है क्योोंद्वक वे सुोंदर होती हैं | మైనే చికన్ కా ఆదేశ్త దియా కుయింకి ముఝే మఛ్లా
ముఝే తితిాయాోఁ ప్సింద్ హై కూయోఁకి వే సుిందర్ ప్సింద్ నహీోఁ హై|
హోతీ హైోఁ| నేను చికన్ ఆరిర్ ఇచాును ఎిందుకింటే నాకు చేప్లు
నాకు సీతకోకచిలుకలు అింటే ఇషసిం ఎిందుకింటే అవి అింటే ఇషసిం ఉిండదు.
అిందింగా ఉింట్లయి. उसे प्रसाद कहा जाता है , क्योोंद्वक उसका नाम
मैंने द्वचकन का आदे श द्वदया क्योोंद्वक मुझे वरा प्रसाद है |
मछली पसोंद नहीों है | ఉసే ప్రసద్ కహా జాత హై, కుయింకి ఉసు నామ్ వర
ప్రసద్ హై|

138
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
అతడు ప్రసద్ అని పిలువబడతడు ఎిందుకింటే అతని
పేర్చ వర ప్రసద్.
मुझे दे र हो चुकी थी क्योोंद्वक टर ै द्वफक खराब था|
ముఝే దేర్ హో చుకీ థీ కుయింకి ట్రాఫిక్ట్ ఖరాబ్ థా|
నేను ఆలసయమైపోయాను ఎిందుకింటే ట్రాఫిక్ట్ చాల
రదీుగా ఉిండియునిది.
मैं पाटी में जाना चाद्वहए था, लेद्वकन मैं नहीों गया
क्योोंद्वक मैं व्यस्त था|
మైోఁ పారీస మేోఁ జానా చాహాత థా, లేకిన్ మైోఁ నహీోఁ
గయా కుయింకి మైోఁ వయస్త థా|
నేను పారీస కి వళువలసి ఉనిది కానీ నేను వళులేదు
ఎిందుకింటే నేను బిజీ గా యుిండియునాిను.
मैं घर में नहीों जा सका क्योोंद्वक मैंने अपनी
चाबी खो दी थी|
మైోఁ ఘర్ మేోఁ నహీోఁ జా సకా కుయింకి మైనే అపీి చాబీ
ఖో దీ థీ|
నేను ఇింటిలోనికి వళులేకపోయాను ఎిందుకింటే
నేను నా తళాలను పోగట్టసకునాిను.
मुझे जल्दी उठना है , क्योोंद्वक मैं 8 पर काम
करना शुरू कर रहा हूाँ |
ముఝే జలీు ఉఠాి హై, కుయింకి మైోఁ 8 ప్ర్ కామ్ కరాి
షురూ కర్ రహా హోఁ|
నేను తారగా లేవ్యలి ఎిందుకింటే నేను 8 గింటలకి
ప్ని మొదలు పెడుతునాిను.
मुझे वे पसोंद नहीों थे क्योोंद्वक वे हमेशा
द्वशकायत करते थे।
ముఝే వే ప్సింద్ నహీోఁ థే కుయింకి వే హమేష్ట్ర
షికాయత్ కర్చత థే|
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నాకు వ్యర్చ ఇషసిం ఉిండేదికాదు ఎిందుకింటే వ్యర్చ
ఎలాపుపడ్డ పిరాయదులు చేస్తత ఉిండేవ్యర్చ.
राम जल्दी घर गया क्योोंद्वक यहााँ बफण बारी थी।
రామ్ జలీు ఘర్ గయా కుయింకి యహాోఁ బారీ థీ|
రామ్ తారగా ఇింటికి వళాుడు ఎిందుకింటే మించు
ఎకుువగా ఉిండి ఉనిది.
हम नहीों आए क्योोंद्वक बाररश हो रही थी| హమ్
నహీోఁ ఆయే కుయింకి బారిష్ హో రహీ థీ|
మేము రాలేదు ఎిందుకింటే వరషిం ప్డుతూ ఉిండినది.
मुझे भूख नहीों थी क्योोंद्वक मैं अभी दोपहर का
भोजन खा चुका है ।
ముఝే భూఖ్ నహీోఁ థీ కుయింకి మైోఁ అభీ ద్యప్హర్ కా
భోజన్ ఖ్న చుకా హై|
నాకు ఆకలిగా లేదు ఎిందుకింటే నేను ఇపుపడే
మధ్యయహి భోజనిం చేసేసి యునాిను.
मैं अपने दोस्तोों के साथ द्वफल्म नहीों जाना
चाहता था क्योोंद्वक मैंने पहले से ही वह द्वफल्म
दे खी थी।
మైోఁ అపేి ద్యసోతోఁ కే సథ్స ఫిల్మ నహీోఁ జానా చాహాత
థా కుయింకి మైనే ప్హేా సే హీ వహ్ ఫిల్మ దేఖ్త థీ|
నేను నా నేహతులతో సినిమాకి వళాులి అనుకోలేదు
ఎిందుకింటే నేను ముిందే ఆ సినిమా చూసి ఉనాిను.
मछली पसोंद ना होने की वजह से मैंने द्वचकन
का आदे श द्वदया|
మఛ్లా ప్సింద్ నా హోనే కి వజహ్ సే మైనే చికన్ కా
ఆదేశ్త దియా|
చేప్లు ఇషసిం లేకపోవడిం వలా నేను చికన్ ఆరిర్
ఇచాును.
139
 चंक्रि िा प्रयोग
चूोंद्वक वे सुोंदर होती हैं , मुझे द्वततद्वलयाों पसोंद है |
చూమిు వే సుిందర్ హోతీ హైోఁ,ముఝే తితిాయాోఁ
ప్సింద్ హై |
అిందింగా ఉింట్లయి కాబటిస నాకు సీతకోకచిలుకలు
అింటే ఇషసిం ఎిందుకింటే.
चूोंद्वक मुझे मछली पसोंद नहीों है मैंने द्वचकन का
आदे श द्वदया |
చూమిు మైనే చికన్ కా ఆదేశ్త దియా కుయింకి ముఝే
మఛ్లా ప్సింద్ నహీోఁ హై|
నాకు చేప్లు అింటే ఇషసిం ఉిండదు కాబటిస నేను చికన్
ఆరిర్ ఇచాును.
चूोंद्वक उसका नाम वरा प्रसाद है उसे प्रसाद
कहा जाता है |
చూమిు ఉసు నామ్ వర ప్రసద్ హై, ఉసే ప్రసద్
కహా జాత హై|
అతని పేర్చ వర ప్రసద్ కాబటిస అతడు ప్రసద్ అని
పిలువబడతడు.
चूोंद्वक टर ै द्वफक खराब था,मुझे दे र हो चुकी थी|
చూమిు ట్రాఫిక్ట్ ఖరాబ్ థా ముఝే దేర్ హో చుకీ థీ|
ట్రాఫిక్ట్ చాల రదీుగా ఉిండియునిది కాబటిస నేను
ఆలసయమైపోయాను.
चूोंद्वक मैं व्यस्त था मैं पाटी में जाना चाद्वहए था,
लेद्वकन मैं नहीों गया |
చూమిు మైోఁ వయస్త థా, మైోఁ పారీస మేోఁ జానా చాహాత
థా, లేకిన్ మైోఁ నహీోఁ గయా |
నేను బిజీ గా యుిండి ఉిండడిం వలా, నేను పారీస కి
వళువలసి ఉనిది కానీ నేను వళులేదు.

“ कृदों तोों ” का प्रयोग(క్రుదింతోోఁ కా ప్రయోగ్)

అతను ఇకుడికి వస్తత నాకు ఫోన్ చేసడు. ఈ వ్యకయింలో రెిండు క్రియలు ఉనాియి.1. రావడిం2 ,.ఫోన్ చెయయడిం
రెిండవ క్రియ మొదటి క్రియ జర్చగుతూ వునిపుపడు జరిగ్వింది.
అతడు ఆడుతూ పాడుతునాిడు.ఈ వ్యకయిం లో రెిండు క్రియలు ఒకేసరి జర్చగుతునాియి.
అతడు నడుస్తత నడుస్తత ప్డిపోయాడు.ఇకుడ ఒక ప్ని జర్చగుతూ జర్చగుతూ మరొకు ప్ని జరిగ్వింది.
అతను భోజనిం చేసి బయటికి వళాుడు. ఇకుడ రెిండు క్రియల జరిగ్వపోయాయి.కానీ ముిందు భోజనిం చేయడిం
అనే క్రియ జరిగ్వింది అని చెపాపిం.
అతడు నడచి నడచి అలసిపోయాడు.ఇకుడ ఒక ప్ని జరిగ్వ జరిగ్వ వేరొక ప్ని జరిగ్వింది అని చెపాపిం.
ఇల రెిండు లేద్వ అింతకింటే ఎకుువ క్రియలు ఒకద్వనిపై ఒకటి ఆధ్యరప్డి ఉనాియి అని సమయింలో హిందీ లో
కృదింతములు ఉప్యోగప్డతయి.కృదింతములు ముఖయింగా క్రియ యొకు విశేషతను చెపేపటపుపడు క్రియా
విశేషణములుగా మరియూ ఎవరైనా ఒక వయకిత , లేద్వ వసుతవు యొకు విశేషతను చెపేపటపుపడు విశేషణములుగా
ఉప్యోగప్డుతయి.

140
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఉద్వ:- వసుతని వయకిత ,తీసుతని సినిమా ,వ్రాసిన ఉతతరిం ,ఎగుర్చతుని ప్క్షి,కొని కార్చ ఈ విధ్ింగా.
హిందీలో కృదింతములు ౩ రకములు:-
वतणमानकाद्वलक कृदों त వరతమాన్ కాలిక్ట్ కృదింత్
भूत काद्वलक कृदों त భూత్ కాలిక్ట్ కృదింత్
पूर्ण काद्वलक कृदों त పూర్ా కాలిక్ట్ కృదింత్
वतणमान काद्वलक कृदों त వరతమాన్ కాలిక్ట్ కృదింత్
వరతమాన కాలిక క్రుదింత్ లో క్రియా ధ్యతువుకు వరతమానకాలింలో జోడిించినట్టసగా ता/ते/ती లు జోడిించాలి.
उड़ती (हुई)(द्वव) पतोंग(स्त्री) को दे खो| హస్ తీ హుఈ లడిుయోింకో హసి బింద్ కరనే
ఉడీత (హుయి) ప్తింగ్ కో దేఖో| కేలియే కహయే|

ఎగుర్చతుని గాలిప్టిం చూడుము|(ఈ వ్యకయింలో నవుాతుని అమామయిలను నవుా ఆప్మని చెప్పిండి.

“ఎగుర్చతుని” అనే ప్దిం గాలిప్టిం యొకు సిథతిని मााँ रोती हुई(द्वव) लडकी को चुप कराने केद्वलए

వివరిసుతింది.కాబ్టిై ఇకాడ కుిదింత్ విశేష్ణింగా कोद्वशश कर रही है |

ఉప్యోగప్డుతుింది.) మా రోతీ హుఈ లడకీ కో చుప్ కరానే కేలియే కోషిష్

కర్ రహీ హై|
द्वगरते (हुए)(द्वव) फल(पुों.ब) को पकड़ो|
అమమ ఏడుసుతని అమామయిని ఊర్చకోబ్జటసడానికి
గ్వర్చత(హుయే) ఫల్ కో ప్కోి|
ప్రయతిిస్తత ఉింది.
ప్డుతుని ప్ిండు ప్ట్టసకొనుము.
उस टीवी दे खते हुए(द्वव) आदमी को बुलाओ|
खेलते (हुए)(द्वव) आदमी(पुों) को बुलाओ|
ఉస్ ట్టవీ దేఖతే హుఏ ఆదీమ కో బులవో|
ఖేలేత (హుఏ) ఆదీమ కో బులవో|
ఆ ట్టవీ చూసుతని మనిషిని పిలువు.
ఆడుతుని మనిషిని పిలువు.
मैंने कोई लड़का सड़क पर चलते हुए(द्वि.द्वव)
बीते हुए(द्वव) द्वदन(पुों.ब)|
दे खा|
బీతే హుఏ దిన్|
మైనే కోఈ లడకా సడక్ట్ ప్ర్ చలత హుయా దేఖ్న|
గడుసుతని రోజులు.
ఎవరో అబాబయిని రోడుి పై నడుసుతిండగా నేను
जलती हुई(द्वव) गाडी(स्त्री)|
చూసను.(ఈ వ్యకయింలో “నడుసుతిండగా” అనే ప్దిం
జలతీ హుఈ గాడీ|
నడవడిం అనే క్రియను వివరిసుతింది. ఎల చూసము?
మిండుతుని బిండి.
“నడుసు్ిండగా” కాబటిస నడుసుతిండగా అనే ప్దిం
हों सती हुई(द्वव) लडद्वकयोों(स्त्री.ब) को हों सना बोंद
ఇకుడ క్రియా విశేషణిం అవుతుింది.)
करने केद्वलए कद्वहये|
बगणर खाते हुए(द्वि.द्वव) मैं आपको दे ख रहा था|

141
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
బరగర్ ఖ్నతే హుఏ మెయిన్ ఆపోు దేఖ్ రహా థా|
బరగర్ తిింటూ నేను మిమమలిి చూస్తత ఉనాిను.
भौकते हुए(द्वव) कुत्ते काटते नहीों|
భౌకేత హుఏ కుతేత కాటేత నహీోఁ|మొరిగే కుకులు కరవవు.
उस काम करती हुई औरत को मत रोको|
ఉస్ కాిం కరీత హుఈ ఔరత్ కో మత్ రోకో|ఆ
ప్నిచేసుతని ఆమెను ఆప్వదుు.
मैंने उसे उनसे बात करते हुए(द्वि.द्वव) दे खा|
మైనే ఉస్ ఉనేస బాత్ కర్చత హుఏ దేఖ్న|
నేను అతడిని వ్యరితో మాట్లాడుతుిండగా చూసను.
वो अच्छी द्वदखती हुई(द्वव) कलम को चुनो|
వో అచీు దిఖతీ హుఈ కలిం కో చునో|
ఆ బాగా కనిపిసుతని పెనుిను ఎించుకో.
वो गाडी साि करते हुए(द्वि.द्वव) मुझसे बात
कर रहा है |
వో గాడీ సఫ్ కర్చత హుఏ ముజేా్ బాట్ కర్ రహా హై|
అతడు బిండి శుభ్రిం చేసుకుింటూ నాత
మాట్లాడుతునాిడు.
నవిా నవిా పటస చెకులయియపోతుింది.
वह खाते खाते सो गया|
వహ్ ఖ్నతే ఖ్నతే సో గయా|
అతడు తిింటూ తిింటూ నిద్రపోయాడు.
वह द्वलखते द्वलखते रो पडीी़|
వహ్ లిఖేత లిఖేత రో ప్డీ|
ఆమె వ్రాస్తత వ్రాస్తత ఏడేుసిింది.
हम दौडते दौडते द्वगर पड़े |
హిం దౌడేత దౌడేత గ్వర్ ప్డే|
మేము ప్రిగెడుతూ ప్రిగెడుతూ ప్డిపోయాము.
वो बात करते हुए(द्वि.द्वव) मेरा मजाक उड़ रहे
हैं |
వో బాత్ కర్చత హుఏ మేరా మజాక్ట్ ఉడ్ రహే హై|
వ్యర్చ మాట్లాడుకుింటూ నాపై జోకులు
వేసుతనాిర్చ/ననున ఆట ప్టిససుతనాిర్చ.
द्वदन भर खेलते खेलते मैं थक गया|
దినబర్ ఖేలేత ఖేలేత మై థక్ట్ గయా|
రోజింత ఆడుతూ ఆడుతూ నేను అలసిపోయాను.
वह मेरा घर आते आते वहााँ रह गया|
వహ్ మేరా ఘర్ ఆతే ఆతే వహా రహ్ గయా|
అతడు నా ఇింటికి వస్తత వస్తత అకుడ ఆగ్వపోయాడు.
वह चलते चलते द्वगरा गयी|
వహ్ చలేత చలేత గ్వర్ గయీ|
ఆమె నడుస్తత నడుస్తత ప్డిపోయిింది.
हाँ सते हाँ सते लोटपोट हो जा रहा है |
హసేత హసేత లోట్లపట్ హో జా రహా హై|
वे सुनते सुनते हों स पड़े |
వే సునేత సునేత హస్ ప్డే|
వ్యర్చ విింటూ విింటూ నవేాసర్చ.
हम घुमते घुमते ऊब गए|
హిం ఘూమేత ఘూమేత ఊబ్ గయే|
మేము తిర్చగుతూ తిర్చగుతూ అలసిపోయాము.
हम टीवी दे खते दे खते खाना खा रहे हैं |
హిం ట్టవీ దేఖేత దేఖేత ఖ్ననా ఖ్న రహే హైన్|
మేము ట్టవీ చూస్తత చూస్తత భోజనిం తిింట్టనాిము.
वह द्वगरते द्वगरते बचा|

142
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
వహ్ గ్వర్చత గ్వర్చత బచా| వహ మర్చత మర్చత బచా|
అతడు ప్డబోయాడు. అతడు చనిపోబోయాడు.
वह नदी में डूबते डूबते बची| दु घणटना होते-होते बची|
వహ్ నదీ మే డ్డబేత డ్డబేత బచీ| దురఘటనా హోతే-హ తే బ్చీ|
ఆమె నదిలో మునిగ్వపోబోయిింది. ప్రమాదిం జర్చగబోయిింది.
वह मरते मरते बचा|
डूबते (हुए) इों सान को द्वतनके का सहारा बहुत होता है |
డ్డబేత ఇనాసన్ కో తినేు కా సహారా బహుత్ హోత హై|
మునిగ్వపోయే వ్యళాకు చిని పులా సహాయిం కూడా చాల ఎకుువ.
दे खते ही दे खते वह डूब गया|
చూసుతిండగానే అతడు నీటిలో మునిగ్వ పోయాడు.
दे खते ही दे खते वह अन्दर चली गयी|
చూసుతిండగానే అతడు లోనికి వళ్లుపోయాడు.
दे खते ही दे खते तकनीकी काफी बदल गई।
చూసుతిండగానే టెకాిలజీ మారిపోయిింది.
भूत काद्वलक कृदों त భూత్ కాలిక్ట్ కృదింత్
पेड़ पर बैठे (हुए) वह आम खा रहा था|
పేడ్ ప్ర్ బైఠ్న (హుయే) వహ్ ఆమ్ ఖ్న రహా థా|
చెట్టస పైన కూరొుని అతడు మామిడి ప్ిండు తిింటూ ఉిండెను.
द्वबस्तर पर लेटे (हुए) मैं अखबार पढ़ रहा था|
బిసతర్ ప్ర్ లేటే (హుయే) మైోఁ అఖ్నబర్ ప్ఢ్ రహా థా|
ప్ర్చపు పైన ప్డుకుని నేను వ్యరాతప్త్రిక చదువుతూయుిండినాను.
फशण पर बैठे (हुए) मैंने उन्हें फोन द्वकया|
ఫర్ష ప్ర్ బైఠ్న (హుయే) మైనే ఉనేాోఁ ఫోన్ కియా|
నేను నేలపై కూర్చుని వ్యరికి ఫోన్ చేసను.
वह कार में बैठा हुआ है |
వహ్ కార్ మే బైఠా హుఆ హై|
అతడు కార్చలో కూర్చుని ఉనాిడు.

143
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
उस कार में बैठे हुए आदमी को बुलावो|
వహ్ కార్ మే బైఠా హుఆ ఆదీమ కో బులవో|
ఆ కార్చలో కూర్చుని ఉని మనిషిని పిలువు.
आपके भाई को बुखार आये हुए द्वकतना समय हो गया?
ఆపేు భాయి కో బుఖ్నర్ ఆయే హుయే కితి సమయ్ హో గయా?
మీ సోదర్చనికి జారిం వచిు ఎింత కాలమైనది.
मेरी पहनी हुई शटण पर दाग लग गया|
మేరీ ప్హీి హుఈ షర్స ప్ర్ ద్వగ్ లగ్ గయా|
నేను వేసుకుని షర్చస పైన మరక ప్డిింది.
मेज के ऊपर रखी हुई द्वकताब लाइए|
మేజ్ ప్ర్ రాఖ్త హుఈ కితబ్ లయియే|
బలా పైన పెటిసన పుసతకిం తెిండి.
फशण पर पडे हुए एक टू टे हुए काों चने मेरी उों गली काट द्वदया|
ఫర్ష ప్ర ప్డే హుఏ ఎక్ట్ టూటే హుఏ కాించ్ నే మేరీ ఉింగలీ కాట్ దియా|
నేల మీద ప్డిన ప్గ్వలిన అదుిం నా వేలిని కోసేసిింది.
एक थका हुआ आदमी काम नहीों कर सकता|
ఏక్ట్ థకా హుఆ ఆదీమ కాిం నహీోఁ కర్ సకాత|ఒక అలసిపోయిన మనిషి ప్ని చేయలేడు.
इन फटे पन्ने पर द्वलखे शब्दोों को पढ़ना बहुत मुक्तिल लगता है |
ఇన్ ఫటే ప్నేి ప్ర్ లిఖే శబోున్ కో ప్ఢాిబహుత్ ముషిుల్ లగత హై|
ఈ చిరిగ్వనా కాగ్వతలపైన వ్రాసిన ప్ద్వలను చదవడిం చాల కషసింగా అనిపిసుతింది.
हमें है दराबाद आये हुए तीस साल हो गए|
హమే హైదరాబాద్ ఆయే హుఏ తీస్ సల్ హో గయే|
మేము హైదరాబాద్ వచిు ముపెలప సింవతసరాలు అయియింది.
मेरी द्वबल्ली को मरे हुए चार हफ्ते हो गए|
మేరీ బిలీా కో మర్చ హుఏ చార్ హఫేత హో గయే|
మా పిలిా చచిుపోయి నాలుగు వ్యరాలు అయియింది.
मुझे है दराबाद गए चार महीने हो गए|
ముజేా హైదరాబాద్ గయే చార్ మహీనే హో గయే|

144
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నేను హైదరాబాద్ వళ్లా నాలుగు న్లలు అయియింది.
द्वकये का फल हर द्वकसीको भोगना ही पड़ता है |
కియే కా ఫల్ హర కిసీకో భోగాి హీ ప్డాత హై|
చేసిన ద్వనికి ఫలితిం ప్రతి ఒకురూ అనుభవిించాలిస ఉింట్టింది.
द्वदया दान वापस लेना बड़ा पाप है | నేర్చుకుని వ్యడికి ఏమి నేరాపలి
దియా ద్వన్ వ్యప్స్ లేనా బడా పాప్ సమజాా జాత वह ड्यूटी पर रहते हुए मर गया|
హై| వహ్ డ్డయట్ట ప్ర్ రహతే హుయే మర్ గయా|
ఇచిున ద్వనిం తిరిగ్వ తీసుకోవడిం పాప్ిం. విధిలో ఉనిపుపడు అతను మరణించాడు.
डूबे वालोों को उसने बचा है | पूर्ण काद्वलक कृदों त పూర్ా కాలిక్ట్ కృదింత్
డ్డబే వ్యలో కో బచా హై| सााँ प को दे खकर वह भाग गया|
మునుగ్వపోయే వ్యళును అతడు రక్షిించాడు. సింప్ కో దేఖ్ కర్ వహ్ భాగ్ గయా|
टू टा हुआ क्तखलौना| పామును చూసి అతడు పారిపోయాడు.
టూట్ల హుఆ ఖిలౌనా| मेरी बात सुन(कर) जाओ|
విరిగ్వన బమమ మేరీ బాత్ సున్(కర్) జాఓ|
वह क्तखलौना टू टा हुआ था| నా మాట విని వళ్ళు.
వహ్ ఖిలౌనా టూట్ల హుయా థా| पैसा लो और द्वसनेमा दे ख(कर) आओ|
ఆ బమమ విరిగ్వపోయి యుిండినది. పైస లో ఔర్ సినేమా దేఖ్(కర్) ఆవో|
मेरा कहा कोई नहीों सुनता| డబుబలు తీసుకుని సినిమా చూసి రా.
మేరా కహా కోఈ నహీోఁ సునాత|
बाजार से तरकाररयााँ ले(कर) आओ|
నేను చెపిపింది ఎవరూ వినర్చ.
బాజార్ సే తరాురియాోఁ లే(కర్) ఆవో|
सीखे को क्या द्वसखाना|
బజార్చ నుిండి కూరగాయలు తీసుకుని రా.
సీఖే కో కాయ సిఖ్ననా|
Note :- పై రెిండువ్యకాయలలో ప్రధ్యన క్రియలు అయిన गोली खाकर शेर द्वगर पड़ा|
आनाఆనా / जानाజానా ల ముిందు వచేు క్రియలకి గోలీ ఖ్నకర్ షేర్ గ్వర్ ప్డా|
कर జోడిించక పోయినా ప్రాాలేదు. తుపాకీ గుిండు తగ్వలి సిింహిం ప్డిపోయిింది

बाघ को दे खकर वह काों पने लगा| थककर वह वृक्ष की छाया में बैठ गया|
బాఘ్న కో దేఖ్ కర్ వహ్ కింప్నే లగా| థక్ట్ కర్ వహ్ వృక్ష్ కీ ఛాయా మేోఁ బైఠ్ గయా|

పులిని చూసి అతడు వణక సగాడు. అలసిపోయి అతడు చెట్టస నీడలో కూర్చునాిడు

145
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
फूल तोड़कर मैं लौट आया| గౌతిం తన భారయను వదిలి ఇింటినుిండి
ఫూల్ తోడ్ కర్ మైోఁ లౌట్ ఆయా| వళ్లుపోయాడు.
నేను పువుాలు కోసి తిరిగ్వ వచాును स्टे शन पहूों चकर मैंने थोड़ा द्ववश्राम द्वकया|
पुद्वलस चोर को पकड़कर थाने ले गई| నేను సేసషన్ చేర్చకొని కొింత విశ్రాింతి తీసుకునాిను.
పులీస్ చోర్ కో ప్కడ్ కర్ థానే లే గయీ| मैं चाहकर भी उससे द्वमल नहीों पाया|
పోలీసులు దింగను ప్ట్టసకొని పోలీసు సేసషనుు మైోఁ చాహ్ కర్ భీ ఉస్ సే మిల్ నహీోఁ పాయా|
తీసుకొని వళాార్చ నేను అతనిని కలవ్యలి అనుకునాి
गौतम अपनी स्त्री को छोड़कर घर से चल కలవలేకపోయాను.
पडा|
कोई भी जानबुझकर चाहकर नहीों करते।
గౌతిం అపీి స్త్రీ కో ఛోడ్ కర్ ఘర్ సే చల్ ప్డా|
కోయి భీ జాన్ బూజ్ కర్ చాహ్ కర్ నహీోఁ కర్చత|
ఎవర్చ కూడా తెలిసి చేయర్చ.
मैं चाहकर भी उस कार को नहीों खरीद सका, क्योोंकी मेरे द्वपताजी ने मना द्वकया है |
మైోఁ చాహ్ కర్ భీ ఉస్ కార్ కో నహీోఁ ఖరీద్ సకా, కుయింకి మేర్చ పితజీ నే మనా కియా హై|
నేను ఆ కార్ కొనాలి అనుకునాి కొనలేకపోయాను, ఎిందుకింటే మా నానిగార్చ వదునాిర్చ/ఒపుపకోలేదు.
वह चाहकर भी ऐसा नहीों कर सकती थी|
వహ్ చాహ్ కర్ భీ ఐస నహీోఁ కర్ సకీత థీ|
ఆమె అనుకునాి కూడా అల చేయలేకపోయేది.
ये 6 राद्वशयोों के लोग चाहकर भी एक-दू सरे के दोस्त नहीों बन पाते।
యే 6 రాశియోోఁ కే లోగ్ చాహ్ కర్ భీ ఏక్ట్-దతసేా కే దో స్్ నహీఁ బ్న్ పాతే|
ఈ ఆర్చ రాశుల వ్యర్చ అనుకునాి కూడా ఒకరికి ఒకర్చ సేిహతులు అవాలేర్చ.
सोच समझकर बोलो| సోచ్ సమఝ్ కర్ బాత్ కరో ముఝేస| ఆలోచిించి
సోచ్ సమఝ్ కర్ బోలో| మాట్లాడు నాతో.
ఆలోచిించి మాట్లాడు. तुम्हें सोच समझकर जाना चाद्वहए था वहााँ |
सोच समझकर जवाब दे ना| తుమేాోఁ సోచ్ సమఝ్ కర్ జానా చాహయే థా
సోచ్ సమఝ్ కర్ జవ్యబ్ దేనా| వహాోఁ|
ఆలోచిించి జవ్యబు ఇవుా. నువుా ఆలోచిించి వళువలసిింది అకుడికి.
सोच समझकर बात करो मुझसे| मैं अपने छत पर खड़े होकर आसपास सब
कुछ दे ख सकता हूाँ |

146
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
మై అప్నే ఛత్ ప్ర్ ఖడే హోకర్ ఆస్ పాస్ సబ్ కుచ్ నేను మా మేడ పైన నిలబడి చుట్టసప్రకుల అనీి
దేఖ్ సకత హుిం| చూడగలను.

हालांक्रि, क्रिर भी, भले ही ,िे बािजद, पर भी, तब भी, लेक्रिन

(హాలకి, ఫిర్ భీ, భలే హీ, కే బావ్జజద్, ప్ర్ భీ, తబ్ భీ)
అతడు రాజు అయినప్పటికీ సధ్యరణ మనిషిల
జీవిసుతనాిడు.
हालाों द्वक वह एक राजा है ,वह एक सीधे- साधे
आदमी की तरह रह रहा है |
హాలింకి వహ్ ఏక్ట్ రాజా హై, వహ్ ఏక్ట్ సీధే-సీధే
ఆదీమ కీ తర్హ్ ర్హ్ ర్హే హ|
అతడు రాజు కానప్పటికీ అతనే ఇకుడ అనిి
నిరాయాల తీసుకుింట్లడు.
हालाों द्वक वह एक राजा नहीों है ,वही यहााँ सब
द्वनर्णय लेता है |
హాలింకి వహ్ ఏక్ట్ రాజా నహీోఁ హై, వహీ యహాోఁ
సబ్ నిరాయ్ లేత హై|
అతడు చాల కషసప్డినప్పటికీ కూడా ఫెయిల్
అయాయడు.
उसने बहुत मेहनत की द्वफर भी िैल हो गया|
ఉసేి బహుత్ మెహనత్ కీ ఫిర్ భీ ఫెయిల్ హో గయా|
నేను బిజీ గా ఉనిప్పటికీ అతని తో మాట్లాడుతను.
हालाों द्वक मैं व्यस्त हूाँ ,मैं उससे बात करू
ों गा|
హాలింకి మైోఁ వయస్త హోఁ, మైోఁ ఉసేస బాత్ కరూింగా|
అతడు నిర్చపేద అయినప్పటికీ నీతిగా ఉింట్లడు.
हालाों द्वक वह गरीब है ,वह ईमानदार है |
హాలింకి వహ్ గరీబ్ హై, వహ్ ఈమానాుర్ హై|
అతడు లవుగా ఉనిప్పటికీ బాగా నాటయిం
చేయగలడు.
हालाों द्वक वो मोटा है , (लेद्वकन) अच्छी तरह नाच
कर सकता है |
హాలింకి వో మోట్ల హై (లేకిన్) అచీీ తరహ్ నాచ్
కర్ సకాత హై|
నిని వరషిం ప్డినప్పటికీ మేము ఆఫీస్ కి వళాుము.
हालाों द्वक कल बाररश हुई,हम दफ्तर गए|
హాలింకి కల్ బారిష్ హుయి, హమ్ దఫతర్ గయే|
నిని భారీ వరషిం ప్డుతునిప్పటికీ మేము ఆఫీస్ కి
వళువలసి వచిుింది.
हालाों द्वक कल जोर से बाररश हो रही थी, हमें
दफ्तर जाना पड़ा|
హాలింకి కల్ జోర్ సే బారిష్ హో రహీ థీ, హమేోఁ
దఫతర్ జానా ప్డా|
కుకును సిింహాసనిం పై కూరోుబ్జటిసనప్పటికీ ద్వని
గుణింలో మార్చప ఉిండదు.
हालाों द्वक कुत्ते को द्वसोंहासन पर द्वबठाएों , वह
अपने द्वफतरत को नहीों बदलता|
హాలింకి కుతేత కో సిింహాసన్ ప్ర్ బిఠాయేోఁ వహ్
అపేి ఫితరత్ కో నహీోఁ బదలత|
అతడు చదువుకోనప్పటికీ అతడు మించిగా
ప్రవరితసతడు.

147
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
भले ही वो अनपढ़ है तब भी उसका व्यवहार अच्छा है |
భలే హీ వో అనపఢ్ హై తబ్ భీ ఉసు వయవహర్ అచాీ హై|
నా దగగర కోటి రూపాయలు ఉనాికూడా నేను ఆ కార్ కొనలేకపోయాను.
हालाों द्वक मेरे पास एक करोड़ था,मैं उस कार को नहीों खरीद सका|
హాలింకి మేర్చ పాస్ ఏక్ట్ కరోడ్ థా, మై ఉస్ కార్ కో నహీోఁ ఖరీద్ సకా|
అతడు మీ తముమడు అయినప్పటికీ మీర్చ ఎిందుకు అతనిని మీ ఇింటిలో ఉిండనివాలేదు?
हालाों द्वक वह तुम्हारा भाई है ,तुमने उसे अपने साथ रहने की अनुमद्वत क्योों नहीों दी?
హాలింకి వహ్ తుమాారా భాయి హై, తుమేి ఉసే అపేి సథ్స రహేి కీ అనుమతి కుయోఁ నహీోఁ దీ?
నాకు జారింగా ఉనాికూడా నేను నీకోసిం వింట చేసుతనాిను.
हालाों द्वक मैं बुखार से पीद्वड़त हूाँ , मैं तुहारे द्वलये खाना बना रही हूाँ |
హాలింకి మై బుఖ్నర్ సే పీడిత్ హోఁ, మైోఁ తుమాార్చ లియే ఖ్ననా బనా రహీ హోఁ|
అతడు చాల కషసప్డినప్పటికీ ఫలితిం ఏమీ కనప్డలేదు.
हालाों द्वक उन्होोंने कड़ी मेहनत की,लेद्वकन उन्हें नतीजा नहीों द्वमला|
హాలింకి ఉనోాోఁనే కడీ మెహనత్ కీ, లేకిన్ ఉనేాోఁ నతీజా నహీోఁ మిల|
మీకు అనిి విషయాలు తెలిసినా కూడా మీర్చ ఎిందుకు చెప్పలేక పోయార్చ.
हालाों द्वक आप सब कुछ जानते है ,लेद्वकन क्योों व्यक्त नहीों कर पाये?
హాలింకి ఆప్ సబ్ కుఛ్ జానేత హై, లేకిన్ కూయోఁ వయక్ట్త నహీోఁ కర్ పాయే?
మీర్చ బాగానే ఉనిప్పటికీ ఎిందుకు ఆఫీస్ కి వళులేదు.
आप ठीक होने पर भी,आप क्योों दफ्तर नहीों गये?
ఆప్ ఠీక్ట్ హోనే ప్ర్ భీ, ఆప్ కూయోఁ నహీోఁ దఫతర్ గయే?
నేను అనారోగయింతో ఉిండియునినూ కూడా ప్ని చేసను.
हालाों द्वक मैं बीमार था,इसके बावजूद मैंने काम द्वकया|
హాలింకి మైోఁ బీమార్ థా, ఇసేు బావజూద్ మైనే కామ్ కియా|
అతడు ముఖయమింత్రి అయినప్పటికీ అసమర్చిడు
हालाों द्वक वह एक मुख्य मोंत्री है ,वह अयोग्य है |
హాలింకి వహ్ ఏక్ట్ ముఖయమింత్రి హై, వహ్ అయోగయ హై|
మీర్చ ఏ ప్రయతిిం చేయనప్పటికీ కూడా సఫలిం అయాయర్చ.
आपने कोई कोद्वशश ना की द्वफर भी आप कामयाब हुए|

148
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఆపేి కోయి కోషిష్ నా కీ ఫిర్ భీ ఆప్ కామాయబ్ హుయే|
నేను వ్యరిని ఆహాానిించాను కానీ వ్యర్చ రాలేదు.
मैंने उन्हें आमोंद्वत्रत द्वकया द्वफर भी वे नहीों आये|
మైనే ఉనేాోఁ ఆమింత్రిత్ కియా ఫిర్ భీ వే నహీోఁ ఆయే|
నేను వ్యరిని వళుమని చెపాపను,కానీ వ్యర్చ వళులేదు.
मैंने उन्हें जाने केद्वलए कहा द्वफर भी वे नहीों गये|
మైనే ఉనేాోఁ జానే కే లియే కహా ఫిర్ భీ వే నహీోఁ గయే|
అతడు ఎపుపడ్డ స్తుల్ కి వళాకపోయినా కూడా అతనికి ఇది తెలుసు.
हालाों द्वक वो कभी स्कूल नहीों गया द्वफर भी उसे ये आता है |
హాలింకి వో కభీ స్తుల్ నహీోఁ గయా ఫిర్ భీ ఉసే యే ఆత హై|

वाला – वाले – वाली-वाद्वलयाों(వ్ాలా – వ్ాలే – వ్ాలీ-వ్ాలయాన్ కా పాయోగ్ద)

दू ध वाला దూధ్ వ్యల=పాలవ్యడు वेवालेవే వ్యలే=అవి

अखबार वाला అఖ్నబర్ వ్యల=పేప్ర్ వ్యడు कौन-सा वालाకౌనాస వ్యల=ఏది
मकान वाला మకాన్ వ్యల=ఇింటి యజమాని कौन-से वालेకౌనేస వ్యలే=ఏవి
पैसेवाले పైసేవ్యలే =డబుబనివ్యర్చ कौन-सी वालीకౌనీస వ్యలీ=ఏది
दू कानवाला దుకాణ్ వ్యల=దుకాణద్వర్చడు काला वालाకాల వ్యల=నలుపుది
शरबत वाला షరబత్ వ్యల = షరబత్ అమేమవ్యడు लाल वालाలల్ వ్యల=ఎర్చపుది
गाों व वाला గాోఁవ్ వ్యల =గ్రామసుతడు. पीला वालाపీల వ్యల=ప్సుపుది
तेलुगु वाला తెలుగు వ్యల =తెలుగు వ్యడు महाँ गा वालाమహనాగ వ్యల=ఖరీదైనది
अन्ध्रावाला ఆింధ్రావ్యల =ఆింధ్రుడు सस्ता वालाససత వ్యల=చౌక అయినది
है दराबादवाली गाडी హైదరాబాద్ వ్యలీ గాడీ = लोंबा वालाలింబా వ్యల=పడవైనది
హైదరాబాద్ రైలు नाटा वालाనాట్ల వ్యల=పటిసది
लाल साड़ी वाली औरतలల్ సడీ వ్యలీ छोटा वालाచోట్ల వ్యల=చినిది
ఔరత్=ఎర్చపు రింగు చీర వేసుకుని స్త్రీ बड़ा वालाబడా వ్యల=పెదుది
यहवालाయహ్ వ్యల=ఇది नीचे वालाనీచే వ్యల=క్రిిందది
वहवालाవహాాల=అది ऊपर वालाఊప్ర్ వ్యల=పైది
येवालेఏ వ్యలే=ఇవి पीछे वालाపీచే వ్యల=వనుకది

149
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
पाों च रूपये वाला द्वटकेट పాించ్ ర్చప్యే వ్యల ఆ ఖరీదైన బటసలు కొనవదుు.
టికట్ = ఐదు రూపాయల టికట్ उन कीमती वाले कपडे मत खरीदो|
दस हजार वाला िोनదస్ హజార్ వ్యల ఉన్ కీమతీ వ్యలే కప్డోోఁ కో మత్ ఖరీద్య|
ఫోన్=ప్ది వేల రూపాయల ఫోన్ నానిగార్చ లోప్లఉని గదిలో ఉనాిర్చ.
दू धवाली चायదూధ్ వ్యలీ చాయ్ పాలతో द्वपताजी अोंदरवाले कमरे में हैं |
చేయబడిన ట్ట పితజీ అిందర్ వ్యలే కమర్చ మేోఁ హై|
सोंगमरमर वाला भवन సింగ్ మరమర్ వ్యల మేము ద్వనిని ఉించుకోబోతునాిము.
భవన్=పాలరాతి భవనము हम उसे रखने िाले हैं|
పాలవ్యడి దగగర వని కూడా దర్చకుతుింది. పైకి కనబడేవి అనిి నిజాలు కావు.
दू धवाले के पास मक्खन भी द्वमलता है | ऊपर द्वदखने वाले सब सच नहीों है ।
దూధ్ వ్యలే కే పాస్ మకఖన్ భీ మిలత హై| ఊప్ర్ దిఖేి వ్యలే సబ్ సచ్ నహీోఁ హై|
ప్నిమనిషి బటసలు అనిి ఉతికిింద్వ? అడగవలిసిన మాట అడగలేక పోయాను.
क्या काम वाली ने सारे कपडे धोये? पूछने वाली बात नहीों पूछ सका।
కాయ కామ్ వ్యలీ సర్చ కప్డే ధోయీ? పూఛేి వ్యలీ బాత్ నహీోఁ పూఛ్ సకా|
అట్టవింటిది నాకు కూడా ఒకటి తెపిపించు. దినికింటే ప్కున ఉనిది బాగుింది.
वैसा वाला मुझे भी एक मोंगवा दो। इससे बगलवाली ज्यादा अच्छी है ।
వైస వ్యల ముఝే భీ ఏక్ట్ మింగాా ద్య| ఇస్ సే బగల్ వ్యలీ జాయద్వ అచీీ హై|
ఇదివరకు ఉింది కద్వ అలింటిది? వీళ్ళు కార్ కొనబోతునాిర్చ.
इससे पहले जैसे थी ना वैसे वाली? ये कार खरीदने वाले हैं ।
ఇస్ సే ప్హలే జైసే థీ నా వైసే వ్యలీ? వ్యర్చ కాఫీ తగడిం మానేయబోతునాిర్చ.
మొదటినుిండి మూడవది చూపిించిండి. वे काफी पीना छोड़ दे ने वाले हैं ।
पहले से तीसरी वाली द्वदखाइए। వే కాఫీ పీనా చోడ్ దేనే వ్యలే హైోఁ|
ప్హలే సే తీస్రీ వ్యలీ దిఖ్నయియే| వరషము ప్డేటట్టసగా ఉింది.
ప్కు సిందులోకి వళుిండి. लगता है बाररश होने वाली है ।
बगलवाली गली में जाइए। లగాత హై బారిష్ హోనే వ్యలీ హై|
బగల్ వ్యలీ గలీ మేోఁ జాయియే| हम पर दु शमनोों का हमला होने वाला है |
అవసరింలో ఆదుకునివ్యడే నిజమైన సేిహతుడు. హమ్ ప్ర్ దుషమనోోఁ కా హమాా హోనే వ్యల హై|
जरुरत में साथ दे ने वाला ही सच्चा दोस्त है । మనపై శత్రువుల ద్వడి జరగబోతోింది.
జరూరత్ మేోఁ సథ్స దేనే వ్యల హీ సచాు ద్యస్త హై|
150
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
मोदी आने वाले हैं | घोषना होने वाली है |
మోది ఆనే వ్యలే హై| మోడీ వసుతనాిర్చ. ఘోషనా హోనే వ్యలీ హై|
आने वाला पल जाने वाला है | ప్రకటిించబోతునాిర్చ.
ఆనే వ్యల ప్ల్ జానే వ్యల హై| हम शहर जाने वाले हैं |
రాబోయే తర్చణిం వళాబోతుింది. హమ్ షహర్ జానే వ్యలే హైోఁ|
साल का अोंद्वतम चोंद्र ग्रहर् लगने वाला है | మేము ప్టసణానికి వేలాబోతునాిము.
సల్ కా అింతిిం చింద్ర గ్రహాణ్ లగేి వ్యల హై| मैं बाप बनने वाला हूाँ |
ఈ ఏడాది చివరి చింద్రగ్రహణిం ఏరపడనుింది. మైోఁ బాప్ బనేి వ్యల హోఁ|
आज की रात कुछ होने वाला है | నేను తిండ్రిని కాబోతునాిను.
ఆజ్ కీ రాత్ కుఛ్ హోనే వ్యల హై| आप दादा बनने वाले हैं |
ఈ రాత్రికి ఏద్య జరగబోతోింది. ఆప్ ద్వద్వ బనేి వ్యలే హైోఁ|
मौसम में बदलाव होने वाला है | మీర్చ తతయయ కాబోతునాిర్చ.
మౌసిం మేోఁ బద్వావ్ హోనే వ్యల హై| स्कूल का उद् घाटन होने वाला है |
వ్యతవరణిం మారనుింది. స్తుల్ కా ఉద్వఘటన్ హోనే వ్యల హై|
పాఠశాల ప్రారింభోతసవిం జరగనుింది
मैं सोने ही वाली थी द्वक टे लेफोन की घोंटी बजी|
మై సోనే హీ వ్యలీ థీ కి టెలిఫోన్ కీ ఘింట్ట బజీ|
నేను నిద్రపోయేద్వనినే అపుపడే ఫోన్ రిింగ్ అయిింది
मैं वह िोन खरीदने ही वाला था द्वक दु कानदार ने मुझे और िोन द्वदखाया|
మై వహ్ ఫోన్ ఖరీదనే హీ వ్యల థా కి దుకానాుర్ నే ముజేా ఆర్ ఫోన్ దిఖ్నయా
నేను ఆ ఫోన్ కొనేవ్యడినే అపుపడే దుకాణద్వర్చడు నాకు వేర్చ ఫోన్ చూపిించాడు.

जबజబ్ద=ఎపుుడెత
ై ే तब=అపుుడు

जब आपने मुझे बुलाया तब मैं दू सरे काम पर था|

జబ్ ఆపేి ముఝే బులయా తబ్ మైోఁ దూస్రే కామ్ ప్ర్ థా|
మీర్చ ఎపుపడైతే పిలిచారో అపుపడు నేను వేర్చ ప్నిలో ఉనాిను.
जब मैं कोंप्यूटर में अपना काम कर रहा था तब द्वबजली चली गयी|
జబ్ మైోఁ కింపూయటర్ మేోఁ అపాి కామ్ కర్ రహా థా తబ్ బిజీా చలీ గయీ|
151
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నేనేపుపడైతే కింపూయటర్ పై నా ప్ని చేసుకునుతనాినో అపుపడు ప్వర్ కట్ అయియింది.
जब मैं खेल रहा था तब मेरी मााँ मेरेद्वलए बाहर इों तज़ार कर रही थी|
జబ్ మైోఁ ఖేల్ రహాథా తబ్ మేరీ మాోఁ మేర్చలియే బాహర్ ఇింతేజార్ కర్ రహీ థీ|
నేనేపుపడైతే ఆడుతూ ఉనాినో అపుపడు మా అమమ నా కోసిం బయట వేచి యుిండినది.
जब तक मैं यहााँ होता हूाँ तब तक वह नहीों बात करता|
జబ్ తక్ట్ మైోఁ యహాోఁ హోఁ తబ్ తక్ట్ వహ్ నహీోఁ బాత్ కరాత|
ఎప్పటివరకూ నేను ఇకుడ ఉింట్లనో అప్పటివరకూ అతను మాట్లాడడు.
जब आप इधर आएों तब मेरे द्वलए एक द्वगलास पानी लाइए|
జబ్ ఆప్ ఇధ్ర్ ఆయేోఁ తబ్ మేర్చ లియే ఏక్ట్ గ్వలస్ పానీ లయియే|
మీర్చ ఇట్ట వచిునపుపడు నాకోసిం ఒక గాాస్ నీర్చ తీసుకుని రిండి.
क्या आपने उसको बुलाया जब आप उससे द्वमलने केद्वलए गये?
కాయ ఆపేి ఉసోు బులయా జబ్ ఆప్ ఉస్ సే మిలేి కే లియే గయే?
అతనిని కలవడానికి వళ్లునపుపడు తమర్చ అతనిని పిలిచారా?
जब उसने मुझे दे खा तब मैं अपने दोस्त के साथ था|
జబ్ ఉసేి ముఝే దేఖ్న తబ్ మైోఁ అపేి ద్యస్త కే సథ్స థా|
అతడు ననుి చూసినపుపడు నేను నా సేిహతునితో ఉనాిను.
जब मैं जवान था तब मैं दस द्वकलोमीटर तक दौड़ सकता था|
జబ్ మైోఁ జవ్యన్ థా తబ్ మైోఁ దస్ కిలోమీటర్ తక్ట్ దౌడ్ సకాతథా|
నేను యుకత వయసుసలో ఉనిపుపడు ప్ది కిలోమీటరా వరకు ప్రిగెతతగలిగే వ్యడిని.
जब वह तीन साल की थी तभी वह द्वलख पायी |
జబ్ వహ్ తీన్ సల్ కి థీ తభీ ఉసేి లిఖ్ పాయీ|
ఆమె మూడేళు వయసులోనే వ్రాయగలిగ్వింది.
जब आप मदद चाहते हैं तो मुझसे पूछें|
జబ్ ఆప్ మదద్ చాహతే హైోఁ తో ముఝేస పూఛేోఁ|
మీకు సహాయిం కావ్యలి అింటే ననుి అడగిండి.
जब मैं पाटी में जाता हूाँ तब मेरे दोस्त नाचेंगे|
జబ్ మైోఁ పారీస మేోఁ జాత హోఁ తబ్ మేర్చ ద్యస్త నాచెింగే|
నేనేపుపడైతే పారీసకి వలతనో అపుపడు నా సేిహతులు డాన్స చేసతర్చ.

152
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
जब मैं घर गया तब वह टीवी दे ख रहा था|
జబ్ మైోఁ ఘర్ గయా తబ్ వహ్ ట్టవీ దేఖ్ రహా థా|
మేమెపుపడైతే ఇింటికి వళాుమో అపుపడు అతడు ట్టవీ చూస్తత ఉనాిడు.
जब हम द्वसनेमा दे खने गये तब वे मेरेद्वलए अपने घर आये होोंगे|
జబ్ హమ్ సినేమా దేఖేి గయే తబ్ వే మేర్చలియే అపేి ఘర్ ఆయే హోింగే|
ఎపుపడైతే మనిం సినిమా చూడడానికి వళాుమో అపుపడు వ్యర్చ నా కోసిం మా ఇింటికి వచిు ఉింట్లర్చ.

जहााँ =ఎకాడెత
ై ే

जहााँ मैंने अपने सामान रखा था वहीों आप इन सबको रक्तखये |

ఆప్ ఇన్ సబోు రఖియే జహాోఁ మైనే అపాి సమాన్ రఖ్న థా|
నేను నా సమాను పెటిసన చోటే మీర్చ వీటనిిటినీ పెటసిండి.
आपको वहााँ से जाना है जहााँ आप रहते हैं |
ఆపోు వహాోఁ సే జానా హై జహాోఁ ఆప్ రహతే హైోఁ|
మీర్చ ఉనిచోట్ట నుిండి వళాులి.
वहााँ एक बम है जहाों आपका बेटा है |
వహాోఁ ఏక్ట్ బమ్ హై జహాోఁ ఆపాు బేట హై|
మీ అబాబయి ఉనిచోట బాింబు ఉింది.
वहााँ आपको अपनी चाद्वबयााँ खोजनी चाद्वहए जहाों आप खोये थे|
వహాోఁ ఆపోు అపీి చాబియాోఁ ఖోజీి చాహయే జహాోఁ ఆప్ ఖోయే థే|
మీర్చ మీ తళిం చెవులు పోగుట్టసకుని చోటే వతకాలి.
मेरे पैसे द्वगर पड़े जहााँ मैंने खेला|
మేర్చ పైసే గ్వర్ ప్డే జహాోఁ మైోఁ ఖేల|
నేను ఎకుడైతే ఆడానో అకుడ నా డబుబలు ప్డిపోయాయి.

द्वजतना =ఎింతెత
ై ే

द्वजतना अभ्यास आप करते हैं उतना ज्ञान आपको द्वमलेगा|

జితనా అభాయస్ ఆప్ కర్చత హైన్ ఉతి జాఞన్ ఆపోు మిలేగా|
మీర్చ ఎింతైతే అభాయసిం చేసతరో అింత జాఞనిం దర్చకుతుింది.
द्वजतना पररश्रम आप करते हैं उतना फल आपको द्वमलेगा|

153
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
జితి ప్రిశ్రిం ఆప్ కర్చత హైన్ ఉతి ఫల్ ఆపోు మిలేగా|
మీర్చ ఎింతైతే కషసప్డతరో అింత ఫలితిం దర్చకుతుింది.
द्वजतना काम आप करते हो उतना लाभ होगा|
జితి కామ్ ఆప్ కర్చత హో ఉతి లభ్ హోగా|
తమర్చ ఎింత ప్ని చేసతరో అింత లభిం వసుతింది.
खाना उतना नहीों बना द्वजतना मैंने सोचा था|
ఖ్ననా ఉతి నహీోఁ బనా జితి మైనే సోచా థా|
భోజనిం అింతల ఏమీ చేయలేదు ఎింతైతే నేను అనుకునాినో.
घर उतना बड़ा नहीों द्वजतना हमें चाद्वहए|
ఘర్ ఉతి బడా నహీోఁ జితి హమేోఁ చాహయే|
ఇలుా అింత పెదుగా లేదు ఎింతైతే మాకు కావ్యలో.
महे श का भाई उतना अच्छा नहीों द्वजतना महेश|
మహేష్ కా భాయి ఉతి అచాీ నహీోఁ జితి మహేష్|
మహేష్ సోదర్చడు మహేష్ అింత మించివ్యడు కాదు.
यह काम उतना आसान नहीों है द्वजतना तुम सोच रहे हो|
యహ్ కామ్ ఉతి ఆసన్ నహీోఁ హై జితి తుమ్ సోచ్ రహే హో|
ఈ ప్ని అింత సులువు కాదు ఎింతైతే మీర్చ అనుకుింట్టనాిరో.
आपको इस काम के बारे में उतना नहीों पता द्वजतना मुझे पता|
ఆపోు ఇస్ కామ్ కే బార్చ మేోఁ ఉతి నహీోఁ ప్త జితనా ముఝే ప్త|
ఈ ప్నిగురిించి నాకు తెలిసినింత మీకు తెలీదు.
द्वजतना मााँ -बाप अपने बच्चोों के बारे में सोचेते है ,उतना कोई नहीों सोच सकता|
జితి మాోఁ-బ్లప్ అపేన బ్చోీీఁ కే బ్లరే మేీఁ సో చే్ హీఁ, ఉతి కోయి నహీోఁ సోచ్ సకాత|
పిలాల గురిించి తలిాదిండ్రులు ఆలోచిించినింత ఎవరూ ఆలోచిించలేర్చ.
द्वजतना पैसा तुम्हें चाद्वहए उतना ले लो|
జితి పైస తుమేాోఁ చాహయే ఉతి లే లో|
ఎింత డబ్జలబతే నీకు కావ్యలో అింత తీసేసుకో.
द्वजतना ज्यादा काम मेहनत से करें गे उतनी ज्यादा कामयाबी द्वमलेगी|
జితనా జాయద్వ కామ్ మెహనత్ సే కరోగే ఉతీి జాయద్వ కామాయబీ మిలేగ్వ|

154
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఎింత ఎకుువ ప్ని కషసప్డి చేసతమో అింత ఎకుువ విజయిం దర్చకుతుింది.
अमरुद उतना मीठा नहीों होता द्वजतना आम|
అమర్చద్ ఉతి మీఠా నహీోఁ హోత జితి ఆమ్|
జామ ప్ిండు మామిడి ప్ిండు అింత తియయనైనది కాదు.
नेपाल उतना बड़ा नहीों है द्वजतना भारत|
నేపాల్ ఉతి బడా నహీోఁ హై జితి భారత్|
నేపాల్ భారతదేశిం అింత పెదుది కాదు.
मेरी कलम भी उतनी ही अच्छी है द्वजतनी तुम्हारी कलम|
మేరీ కలమ్ భీ ఉతీి హీ అచీీ హై జితీి తుింహారీ కలమ్|
నా పెనుి కూడా మీ పెనుి అింత మించిది.
मैं उतना साहसी हूाँ द्वजतना एक शेर|
మై ఉతి సహసీ హోఁ జితి ఏక్ట్ షేర్|
నేను సిింహిం అింత ధైరయవింతునిి.
यह द्वकताब उतनी उपयोगी नहीों है द्वजतनी वह|
యహ్ కితబ్ ఉతనీ ఉప్యోగ్ల నహీోఁ హై జితీి వహ్|
ఈ పుసతకిం ద్వనింత ఉప్యోగకరమైనది కాదు.
यह दु कान उतनी ही बड़ी है द्वजतनी वह दु कान|
యహ్ దుకాన్ ఉతీి హీ బడీ హై జితీి వహ్ దుకాన్|
ఈ దుకాణిం ఆ దుకాణిం అింత పెదుది
द्वजतना पता हो उतना ही बात द्वकया करो|
జితనా ప్త హో ఉతి హీ బాత్ కియా కరో|
ఎింతైతే తెలుసో అింత మాత్రమ మాట్లాడుతుిండు.

जो,द्वजस का प्रयोग (జో,జ్జస్ క పాయోగ్ద)

जो = ఎవడైతే ,ఏదైతే.
ఏకవచనిం బహువచనిం
जो,द्वजसने=ఏదెైతే, ఎవరైతే जो,द्वजन्होोंने =ఏవ్ెైతే,ఎవరైతే

155
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 जो+को=द्वजसे/द्वजसको=దేనికైతే/
ఎవరికైతే/ఎవరినైతే/దేనినైతే
जो+से=द्वजससे=దేనితో అయితే/ దేనివలన
అయితే /దేని కింటే/దేని నుిండి అయితే / ఎవరి
వలన అయితే /ఎవరి కింటే /ఎవరి నుిండి అయితే
जो+केद्वलए=द्वजसके द्वलए=దేని కొరకు/ఎవరి
కొరకు
जो+का =द्वजसका =దేనిదవ అయితే/ ఎవరిది
అయితే
जो+में=द्वजसमें= దేనిలో అయితే/ఎవరిలో అయితే
जो+पर=द्वजसपर= దేనిపైన అయితే /ఎవరిపన
ై ా
అయితే
जो+को= द्वजन्हें /द्वजनको=వ్ేటికైతే /ఎవరికైతే
जो+से=द्वजनसे= వేటితో అయితే/ వేటివలన
అయితే /వ్ేటి కింటే/వ్ేటి నుిండి అయితే / ఎవరి
వలన అయితే /ఎవరి కింటే /ఎవరి నుిండి అయితే
जो+केद्वलए=द्वजनके द्वलए=వ్ేటి కొరకు/ ఎవరి
కొరకు
जो+का=द्वजनका=వ్ేటిదవ అయితే / ఎవరిది అయితే
जो+में=द्वजनमें=వేటిలో అయితే/ఎవరిలో అయితే
जो+पर=द्वजनपर=వ్ేటప
ి ైన అయితే / ఎవరిపైన
అయితే

जो आदमी कल आया था, वह चला गया है |

జో ఆదీమ కల్ ఆయా థా, వహ్ చల గయా హై|
ఏ మనిషైతే నిని వచాుడో అతడు వళ్లుపోయాడు.
द्वजस लड़के को आपने दण्ड द्वदया था,वह आज नहीों आया है |
జిస్ లడేు కో ఆపేి దిండ్ దియా థా, వహ్ ఆజ్ నహీోఁ ఆయా హై|
ఏ బలుడనైతే మీర్చ దిండిించారో వ్యడు ఈ రోజు రాలేదు.
द्वजस लडकी की यह कलम है ,वह अनुपक्तस्थत है|
జిస్ లడీు కి యహ్ కలమ్ హై, వహ్ అనుప్సిథత్ హై|
ఈ కలము ఏ బాలికద్య ఆమె హాజర్చ కాలేదు.
जो द्वकताब तुमने दी थी,वह अच्छी नहीों है |
జో కితబ్ తుమేి దీ థీ, వహ్ అచీీ నహీోఁ హై|
ఏ పుసతకమైతే మీర్చ ఇచాురో అది బాగోలేదు.
यही वह कमरा है द्वजसके दरवाजे टू टे है |
యహీ వహ్ కమరా హై జిసేు దరాాజే టూటే హైోఁ|
దేని తలుపైతే విరిగ్వపోయిింద్య ఇది ఆ గది.

156
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
जो लडका तुमसे द्वमलने आया वह बहुत धनी है |
జో లడాు తుమేస మిలేి ఆయా వహ్ బహుత్ ధ్నీ హై|
ఏ బాలుడైతే మిమమలిి కలవడానికి వచాుడో అతను చాల ధ్నవింతుడు.
द्वजस लड़के के द्वपता अमेररका में हैं ,वह आया है |
జిస్ లడేు కే పిత అమెరికా మేోఁ హైోఁ, వహ్ ఆయా హై|
ఏ బాలుడి తిండ్రైతే అమెరికా లో ఉనాిరో అతడు వచాుడు.
जो बोलना है जल्दी बोलो| జో బోలి హై జలీు బోలో|
ఏమి చెపాపలో తారగా చెపుప.
जो घड़ी तुमने मुझे दी थी, वह खराब हो गयी है|
జో ఘడీ తుమేి ముఝే దీ థీ, వహ్ ఖరాబ్ హో గయీ హై|
ఏ గడియారిం ఐతే మీర్చ నాకు ఇచాురో అది పాడైపోయిింది.
यही टे बल है द्वजसे तुमने मुझे द्वदया था|
యహీ టేబల్ హై జిసే తుమేి ముఝే దియా థా|
ఇది మీర్చ నాకిచిున టేబుల్.
जो द्वचत्र मेरे हाथ में है वह सुन्दर है |
జో చిత్ర్ మేర్చ హాథ్స మేోఁ హై వహ్ సుిందర్ హై|
ఏ చిత్రమైతే నా చేతిలో ఉింద అది అిందింగా వుింది.
जो लेना है जल्दी लीद्वजये|
జో లేనా హాయ్ జలీు లీజియే|
మీర్చ ఏమి తీసుకోవ్యలో తారగా తీసుకోిండి.
मैं उस लड़के को जानता हूाँ जो बहुत लम्बा है |
మైోఁ ఉస్ లడేు కో జానాత హోఁ జో బహుత్ లింబా హై|
నాకు ఆ బాలుడు తెలుసు ఎవరైతే చాల పడవుగా ఉింట్లడో / ఆ పొ డవుగా ఉిండే బ్లలుడు నాకు తెలుసు.
यही वह द्वकताब है द्वजसके पन्ने फटे है | ఏదైతే కొనాలో తిందరగా కొనిండి.
యహీ వహ్ కితబ్ హై జిసేు ప్నేి ఫటే హైోఁ| जो लड़का पढता है वह पास होता है |
దేని పేజీ ఐతే చిరిగ్వపోయిింద్య ఇది ఆ పుసతకిం. జో లడాు ప్డాత హై వహ్ పాస్ హోత హై|
जो खरीदना है जल्दी खरीद्वदये| ఏ బాలుడైతే చదువుతడో అతడు పాస్ అవుతడు.
జో ఖరీద్వి హై జలీు ఖరీదియే| जो द्वकताब द्ववध्वान के पास है ,वह पुरानी है |

157
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
జో కితబ్ విధ్యాన్ కే పాస్ హై, వహ్ పురానీ హై| ఐస కర్చి కీ కోషిష్ మత్ కరో జైస మైనే కియా థా|
ఏ పుసతకిం ఐతే ప్ిండితుని దగగర వుింద్య అది చాల నేను చేసినట్టసగా చేయడానికి ప్రయతిిించవదుు.
పురాతనమైనది. जैसा मैंने खाया था वैसा खाने की कोद्वशश मत
जो द्वलखना है जल्दी द्वलक्तखए| करो|

జో లిఖ్ని హై జలీు లిఖియే| జైస మైనే ఖ్నయా థా వైస ఖ్ననే కి కోషిష్ మత్
కరో|
ఏమి రాయాలో తిందరగా రాయిండి.
నేను తినిట్టసగా తినడానికి ప్రయతిిించవదుు.
यह घर महल के जैसा है |
యహ్ ఘర్ మహల్ కే జైస హై|
खाने की कोद्वशश मत करो जैसे द्वक मैं करता
ఈ ఇలుా ఒక రాజభవనింల ఉింట్టింది.
हूाँ |
यह घर स्कूल जैसा है |
ఖ్ననే కి కోషిష్ మత్ కరో జైసే కి మైోఁ కరాత హోఁ|
యహ్ ఘర్ స్తుల్ జైస హై|
నేను తిింట్టనిట్టసగా తినడానికి ప్రయతిిించవదుు.
ఈ ఇలుా పాఠశాల వింటిది.
राम अपने द्वपता जैसा है |
ऐसा करो जैसे मैं करता हूाँ |
రామ్ అపేి పిత జైస హై|
ఐస కరో జైసే మైోఁ కరాత హోఁ|
రామ్ తన తిండ్రిల ఉింట్లడు.
నేను చేసుతనిట్టసగా చెయుయ.
वह अपनी मााँ जैसी नहीों है |
వహ్ ఆపీి మాోఁ జైసీ నహీోఁ హై|
ఆమె తన యొకు తలిాల లేదు.
वह आदमी मेरे द्वशक्षक जैसा है |
వహ్ ఆదీమ మేర్చ శిక్షక్ట్ జైస హై|
ఆ వయకిత నాకు గుర్చవులింటి వ్యడు.
वह उतना मूखण है द्वजतना गधा|
వహ్ ఉతి మూర్ఖ హై జితి గధ్|
అతను ఒక గాడిద వలె మూర్చఖడు.
वह बाघ सा लगता है |
వహ్ బాఘ్న స లగాత హై|
అతడు పులిల అనిపిసుతనాిడు.
ऐसा करने की कोद्वशश मत करो जैसा मैंने
द्वकया था|
158
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 जब भी=ఎపుుడెన
ై ా కూడా, जब कभी=ఎపుుడెత
ై ే అపుుడు

उसे जब भी दे खो कुछ न कुछ काम करता रहता है |

ఉసే జబ్ భీ దేఖో వో కుఛ్ న కుఛ్ కామ్ కరాత రహాత హై|
అతడు ఎపుపడు చూసినా ఎద్య ప్ని చేస్తత ఉింట్లడు.
आमतौर पर सड़क पर मैं जब भी हाथ द्वहलाता हूाँ तो वे दे ख के अनदे खी करके चले जाते हैं |
ఆమ్ తౌర్ ప్ర్ సడక్ట్ ప్ర్ మైోఁ జబ్ భీ హాథ్స హలత హోఁ తో వే దేఖ్ కే అనేుఖ్త కర్ కే చలే జాతే హైోఁ|
సధ్యరణింగా రోడుిపైన నేను ఎపుపడైనా చెయియ ఊపితే వ్యర్చ చూసీ చూడనట్టస వళ్లుపోతర్చ.
जब कभी आप आना चाहें ,आइए, मैं तुम्हारी राह दे खूोंगा|
జబ్ కభీ తుమ్ ఆనా చాహో, ఆయియే, మైోఁ తుమాారీ రాహ్ దేఖూింగా|
ఎపుపడైనా మీర్చ రావ్యలి అనుకుింటే రిండి నేను మీకోసిం ఎదుర్చ చూసుతింట్లను.
आप जब कभी चाहें , हमारे वीद्वडयोस दे ख सकते हैं |
ఆప్ జబ్ కభీ చాహేోఁ, హమార్చ వీడియోస్ దేఖ్ సకేత హైోఁ|
మీర్చ ఎపుపడు చూడాలి అనుకుింటే అపుపడు మా వీడియోలు చూడవచుు.
जब कभी तुम तकलीि में हो, मुझे काल करो|
జబ్ కభీ తుమ్ తకీాఫ్ మేోఁ హో, ముఝే కాల్ కరో|
నీవు ఎపుపడైనా కషసిం లో ఉింటే నాకు ఫోన్ చెయుయ.
जब कभी मैं तुम्हें दे खता हूाँ ,मुझे अपनी बहन की याद आती है | वो द्वबलकुल तुम्हारे जैसी थी|
జబ్ కభీ మైోఁ తుమేాోఁ దేఖ్నత హోఁ, ముఝే అపీి బహన్ కీ యాద్ ఆతీ హై| వో బిలుుల్ తుమాార్చ జైసీ థీ|
నేను ఎపుపడు మిమమలిి చూసినా నా సోదరి గుర్చతకు వసుతింది, ఆమె కూడా అచుిం మీలనే ఉిండేది.
जब कभी वह मेरे पास आया, मैंने उसकी मदद की|
జబ్ కభీ వహ్ మేర్చ పాస్ ఆయా, మైనే ఉసే మదద్ కియా|
అతడు ఎపుపడు నా వదుకు వచిునా నేను అతనికి సహాయిం చేసను.
जब भी तुम आओ तब मुझे बताओ|
జబ్ భీ తుమ్ ఆవో తబ్ ముఝే బతవో|
నువుా ఎపుపడైనా వసేత నాకు చెపుప.
जब भी मैं उस गीत सुनता हूाँ , मुझे अपनी जवानी याद आ जाती है |
జబ్ భీ మైోఁ ఉస్ గ్లత్ సునాత హోఁ, ముఝే అపీి జవ్యనీ యాద్ ఆ జాతీ హై|

159
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నేను ఎపుపడు ఆ పాట వినాి నాకు నా యవానిం గుర్చతకువసుతింది.
जब भी मैं चाहूाँ तब मैं इस काम को छोड़ सकता हूाँ |
జబ్ భీ మైోఁ చాహోఁ తబ్ మైోఁ ఇస్ కామ్ కో ఛోడ్ సకాత హోఁ|
నేను ఎపుపడు కావ్యలి అింటే అపుపడు ఈ జాబు వదిలేయగలను.
कृपया आयें जब भी आप चाहें | కృప్యా ఆయేోఁ జబ్ భీ ఆప్ చాహేోఁ|
దయచేసి మీర్చ ఎపుపడు కావ్యలి అింటే అపుపడు రిండి.
जब भी आप सोंदेह में होों, मुझसे पूछें| జబ్ భీ ఆప్ సిందేహ్ మేోఁ హో, ముఝేస పూఛేోఁ|
మీకు ఎపుపడు సిందేహిం వసేత అపుపడు ననుి అడగిండి.
रमेश मेरे साथ खड़ा होता है जब भी मैं मुसीबत में होता हूाँ |
రమేష్ మేర్చ సథ్స ఖడా హోత హైజబ్ భీ మైోఁ ముసీబత్ మేోఁ హోత హోఁ|
నేను ఎపుపడైనా కష్ట్రసలలో ఉింటె రమేష్ నా వైపు నిలబడతడు.
द्वहोंदी में बात जरूर द्वकया करो,जब भी आपको मौका द्वमलता है |
హిందీ మేోఁ బాత్ జరూర్ కియా కరో, జబ్ భీ ఆపోు మౌకా మిలత హై|
మీకు ఎపుపడైనా అవకాశిం దరికితే హిందీ లో తప్పకుిండా మాట్లాడుతుిండిండి.
जब भी मुझे कुछ पसोंद आता है ,वह बहुत महाँ गा होता है |
జబ్ భీ ముఝే కుఛ్ ప్సింద్ ఆత హై, వహ్ బహుత్ మహింగా హోత హై|
ఎపుపడైనా నాకు ఏదైనా నచిుతే అది చాల ఖరీదు ఉింట్టింది.

जब तक=ఎపుటివర్కూ అయితే

जब तक मैं यहााँ हूाँ तब तक वह नहीों बात करता|

జబ్ తక్ట్ మైోఁ యహాోఁ హోఁ తబ్ తక్ట్ వహ్ నహీోఁ బాత్ కరాత|
ఎప్పటివరకూ నేను ఇకుడ ఉింట్లనో అప్పటివరకూ అతను మాట్లాడడు.
जब तक मैं द्वजोंदा हूों यह घर बेचा नहीों जाएगा।
జబ్ తక్ట్ మై జిింద్వ హుిం యః ఘర్ నహీన్ బికేగా|
నేను బ్రతికి ఉిండగా ఈ ఇలుా అముమడు అవాదు.

160
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 जैसे / जैसे क्रि / मानो क्रि =అలా

तुम तो ऐसे बात कर रहे हो, जैसे मेरे माद्वलक हो|

తుమ్ తో ఎసే బాత్ కర్ రహే హో, జైసే మేర్చ మాలిక్ట్ హో|
నువేాద్య నా యాజమానివి అనిట్టస మాట్లాడుతునాివు.
वह इस प्रकार दौड़ता है जैसे द्वक वह एक घोडा हो|
అతడు ఒక గుర్రిం అనిట్టసగా ప్రిగెడతడు.
वह ऐसे व्यवहार करता है जैसे द्वक राजा हो|
అతడు ఒక రాజు లగ వయవహరిసుతనాిడు.
वह इस तरह से मेरा पीछा करता है ,जैसे द्वक मेरा पालतू कुत्ता हो|
అతడు ఏద్య నా పెింపుడు కుకు అనిట్టసగా నా వింట ప్డుతుింట్లడు.
तुम ऐसे द्वदखते हो/ऐसे द्वदख रहे हो जैसे द्वक तुमने दस द्वदनोों से खाना नहीों खाया हो|

నువుా ప్ది రోజుల నుిండి భోజనిం తిననట్టసగా కనిపిసుతనాివు.

वह ऐसे द्वदखता है जैसे द्वक वह उत्तर जानता हो|

అతడు జవ్యబు తెలిసినట్టసగా కనిపిసుతనాిడు.

ऐसा लगता है मानो द्वक बाररश होगी|
వరషిం ప్డేటట్టసగా అనిపిసుతింది.
वह ऐसे द्वदखती है द्वजसे द्वक वह रानी हो|
ఆమె రాణ లగ కనిపిసుతింది.

द्वनजवाचक सवणनाम(నిజ్ వ్ాచక్త సర్ినాిం)

ఒక వ్యకయింలో కరత తన సాయింగా ఒక ప్ని చేసుకుింట్టనాిడు అని చెప్పడానికి లేద్వ కరత ఏదైనా తనదైన ఒక
వసుతవు కోసిం చెబుతునాిడు అనుకునిపుపడు अपनाఅపాి अपनेఅపేి अपनीఅపీి ఉప్యోగ్వసతము.
उसे अपना काम खुद करने दो। ఉసే అపాి కామ్ ఖుద్ కర్చి ద్య|
తన ప్ని తనని సాయింగా / సింతింగా చేసుకోనివుా.
अगर तुम्हें खाना खाना है तो अपने आप बना लो।
అగర్ తుమేాోఁ ఖ్ననా ఖ్ననా హై తో అపేి ఆప్ బనా లో|

161
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
నువుా తినాలి అింటే నీకు నువేా విండుకో. मैं अपने द्वपताजी से बात कर रहा हूाँ |
आप को उनके द्वनजी मामले में हस्तक्षेप नहीों మైోఁ అపేి పితజీ సే బాత్ కర్ రహా హోఁ|
दे नी चाद्वहए| నేను నా తిండ్రి గారితో మాట్లాడుతూ ఉనాిను.
ఆప్ కో ఉనేు నిజీ మామలే మేోఁ హసతక్షేప్ నహీోఁ దేనీ
मैं अपना खाना बना रहा हूाँ |
చాహయే|
మైోఁ అపాి ఖ్ననా బనా రహా హోఁ|
మీర్చ వ్యరి వయకితగత విషయింలో జోకయిం
నేను నా భోజనిం విండుకుింట్టనాిను
చేసుకోకూడదు.
उसने अपनी बहन से बता दी|
उसने अपनी घड़ी कहीों खो दी है | ఉసేి అపీి బహాన్ సే బత దీ|
ఉసేి అపీి ఘడీ కహీోఁ ఖో దీ హై|
అతడు తన సోదరితో చెపాపడు.
అతడు తన గడియారిం ఎకుడో పోగట్టసకునాిడు.
मैं खुद से बात कर रहा हूाँ |
आप अपनी इच्छानुसार मत बोद्वलए| మైోఁ ఖుద్ సే బాత్ కర్ రహా హోఁ|
ఆప్ అపీి ఇచాీనుసర్ మత్ బోలియే|
నాలో నేను మాట్లాడుకుింట్టనాిను.
మీ ఇష్ట్రసనుసరిం మాట్లాడవదుు.
आपको अपने लक्ष्य को साकार करने केद्वलए
कड़ी मेहनत करनी पड़े गी|
ఆపోు అపేి లక్షయ కో సకార్ కర్చి కే లియే కడీ
మెహనత్ కరీి ప్డేగ్వ|
తమ లక్షాయనిి సకారిం చేసుకోవడానికి చాల
కషసప్డవలసి ఉింట్టింది.
उसने समस्याओों को अपने आप हल द्वकया|
ఉసేి సమసయవోోఁ కో అపేి ఆప్ హల్ కియా|
అతడు సమసయలను తనకు తన్
ప్రిషురిించుకునాిడు.
मैं अपने कपड़े खुद धो सकता हूाँ |
మైోఁ అపేి కప్డే ఖుద్ ధో సకాత హోఁ|
నేను నా బటసలను నేనే సాయింగా ఉతుకోుగలను.
वह अपने रास्ते पर है ?
వహ్ అపేి రాసేత ప్ర్ హై|
అతడు తన ద్వరిలో ఉనాిడు.

162
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 कभी, हमेशा का प्रयोग(కభీ, హమేషా కా పాయోగ్ద)

कभी కభీ=ఎపుపడైనా/ఇింకపుపడ్డ/ఎపుపడ్డ కాదు / లేదు

कभी-कभी=అపుపడపుపడు
कभी न कभी=ఎపుపడోకపుపడు
हमेशा హమేష్ట్ర=ఎలాపుపడ్డ
क्या वह कभी आपसे द्वमलता है ? మీర్చ ఇల చేసతరని నేను ఎపుపడ్డ అనుకోలేదు.
కాయ వహ్ కభీ ఆపేస మిలత హై? मैं ने कभी नहीों सोचा द्वक आप ऐसे करें गे।
అతడు ఎపుపడైనా మిమమలిి కలుసతడా? మైనే కభీ నహీోఁ సోచా కి ఆప్ ఐసే కర్చింగే|
क्या वे कभी आपके घर आते हैं ? क्या आपने कभी कार नहीों चलाई है ?
కాయ వే కభీ ఆపేు ఘర్ ఆతే హైోఁ? కాయ ఆపేి కభీ కార్ నహీోఁ చలయి హై?
వ్యర్చ ఎపుపడైనా మీ ఇింటికి వసతరా? మీర్చ ఎపుపడ్డ కార్ నడుప్లేద్వ?
मुझे कभी कॉल मत करो| मैं मुोंबई कभी नहीों गया|
ముఝే కభీ కాల్ మత్ కరో| మైోఁ ముింబై కభీ నహీోఁ గయా|
నాకు ఇింకపుపడ్డ కాల్ చేయవదుు. నేను ముింబై ఎపుపడ్డ వళులేదు.
वहााँ कभी मत जाना| मैं आपको कभी काल नहीों करू
ों गा|
వహాోఁ కభీ మత్ జానా| మైోఁ ఆపోు కభీ కాల్ నహీోఁ కరూింగా|
అకుడికి ఎపుపడ్డ వళుకు. నేను తమకి ఎపుపడ్డ కాల్ చేయను.
अरे बाप रे ऐसा होगा कभी नहीों सोचा था। मैं उसके घर कभी नहीों जाऊोंगा|
అరె బాప్ ర్చ అయిస హోగా కభీ నహీోఁ సోచా థా| మై ఉసేు ఘర్ కభీ నహీోఁ జాఉింగా|
అయోయబాబోయి ఇింతగా జర్చగుతుిందని నేను అతని ఇింటికి ఎపుపడ్డ వళును.
అనుకోలేదు.
मुझे याद नहीों आता द्वक मैंने उसे यहााँ मैं कभी-कभार द्वसनेमा दे खने जाता हूों |
है दराबाद में कभी दे खा है | మై కభీ-కభార్ సినిమా దేఖనే జాత హుిం|
ముఝే యాద్ నహీోఁ ఆత కి మైనే ఉసే యహాోఁ నేను అపుపడపుపడ్డ సినిమా చూడడానికి వళాతను.
హైదరాబాద్ మేోఁ కభీ దేఖ్న హై|
वह उसको कभी-कभी िोन करती थी|
నాకు అతనిని హైదరాబద్ లో చూసినట్టస వహ్ ఉసోు కభీ-కభీ ఫోన్ కారీత థీ|
గుర్చతరావటేాదు. ఆమె అపుపడపుపడ్డ అతనికి ఫోన్ చేసేది.

163
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
कभी-कभी हम बाहर खाते थे| ఎపుపడోకపుపడు నా పెళ్లా కూడా తప్పక జర్చగుతుింది.
కభీ-కభీ హిం బాహర్ ఖ్నతే థే|
कभी ना कभी आप सफल जरूर होोंगे|
అపుపడపుపడ్డ మేము బయట తినేవ్యళుము. కభీ నా కభీ ఆప్ సఫల్ జరూర్ హోింగే|
मैं कभी-कभार उनसे द्वमलने जाता था| ఎపుపడోకపుపడు మీర్చ తప్పక విజయిం సధిసతర్చ.
మై కభీ-కభార్ ఉనేస మిలేి జాత థా|
कभी ना कभी उसको पछतावा होगा|
నేను ఎపుపడైనా ఒకసరి వ్యరిని కలవడానికి కభీ నా కభీ ఉసోు ప్చాతవ్య హోగా|
వళ్తువ్యడిని. ఎపుపడోకపుపడు అతడు ప్శాుతతప్ ప్డుతడు.
हर कोई कभी ना कभी गलती करता ही है । कभी ना कभी वो मुझसे जरूर बात करे गी|
హర్ కొఏ కభీ నా కభీ గలతీ కరాత హీ హై| కభీ నా కభీ వో ముజేా్ జరూర్ బాత్ కర్చగ్ల|
ప్రతిఒకురూ ఎపుపడోకపుపడు తపుప చేసతర్చ. ఎపుపడోకపుపడు ఆమె నాత తప్పకుిండా
कभी ना कभी मेरी भी शादी जरूर होगी| మాట్లాడుతుింది.
కభీ నా కభీ మేరీ భీ ష్ట్రదీ జరూర్ హోగ్ల|
मैं हमेशा आपके साथ दू ों गा|
మైోఁ హమేష్ట్ర ఆపేు సథ్స దూింగా|
నేను ఎలాపుపడ్డ నీకు తోడుగా ఉింట్లను
मैं हमेशा आपका दोस्त रहूाँ गा|
మైోఁ హమేష్ట్ర ఆపాు ద్యస్త రహింగా|
నేను ఎప్పటికీ నీ సేిహతుడిగా ఉింట్లను.
मैं हमेशा तुमसे प्यार करता हूाँ |
మైోఁ హమేష్ట్ర తుమేస పాయర్ కరాత హోఁ|
నేను ఎప్పటికీ నినుి ప్రేమిసతను.

द्विया+ने+के द्वलए(కరయ
ి + కేలయిే)=చెయయమని

హోమ్ వర్ు చెయయమని ఎనిి సర్చా చెపాపలి .

गृह कायण करने के द्वलए द्वकतने बार कहना है ?
గ్రుహ్ కార్య కర్చి కే లియే కితేి బార్ కహాి హై?
అతను వచాుక నాకు ఫోన్ చెయయమని చెపుప, మరిుపోవదుు
उसके आने के बाद मझ
ु े फोन करने के द्वलए कहो। भूल मत जाना।
ఉసకే ఆనే కే బాద్ ముజేా ఫోన్ కర్చి కే లియే కహో| భూల్ మత్ జానా|

164
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
అతనికి ఈ ప్ని చెయయమని నచు చెపిప చూడు.
उसे ये काम करने के द्वलए समझाकर दे खो।
ఉసే యే కామ్ కర్చి కే లియే సింఝాకర్ దేఖో|
వచిున తరాాత ఫోన్ చెయయమని చెప్పిండి పినిి గార్చ.
आने के बाद फोन करने के द्वलए कद्वहए मासीजी।
ఆనే కే బాద్ ఫోన్ కర్చి కే లియే కహయే మాసీజీ|
గ్లత గార్చ మీ దగగరకు వచిునపుపడు ఫోన్ చెయయమని చెప్పిండి.
गीता जी आपके पास आने पर फोन करने के द्वलए कद्वहए।
గ్లత జీ ఆపేు పాస్ ఆనే ప్ర్ ఫోన్ కర్చి కే లియే కహయే|
क्या मैं आपसे मेरी मदद करने के द्वलए कहा?
కాయ మైోఁ ఆపేస మేరీ మదద్ కర్చి కే లియే కహా?
నేను నినుి నాకు సహాయిం చెయయమని అడిగానా?
వ్యళుకు నా నింబర్ ఇచిు పేమెింట్ చెయయమని చెప్పిండి.
उन्हे मेरा नोंबर दे कर भुगतान करने के द्वलए कद्वहए।
ఉనేాోఁ మేరా నింబర్ దే కర్ భుగాతన్ కర్చి కే లియే కహయే|
ये काम जल्दी पूरा करने के द्वलए उसने कहा।
యే కామ్ జలీు పూరా కర్చి కే లియే ఉసేి కహా|
ఈ ప్ని తారగా పూరిత చెయయమని అతను చెపాపడు.
వ్యర్చ మిషన్ తో చేయవదుని బ్రష్ తో చెయయమని చెబుతునాిర్చ.
वे मशीन से नहीों ब्रश से करने के द्वलए कह रहे हैं ।
వే మష్టన్ సే నహీోఁ బ్రష్ సే కర్చి కే లియే కహ్ రహే హైోఁ|
ఒకవేళ అతను గనక వసేత నా కోసిం వయిట్ చెయయమని చెప్పిండి.
अगर वह आए तो उससे कद्वहये मेरी प्रतीक्षा करें ।
అగర్ వహ్ ఆయే తో ఉసేస కహయే మేరీ ప్రతీక్షా కర్చోఁ|
आपने मुझे द्वफर से फोन करने को कहा था।
ఆపేి ముఝే ఫిర్ సే ఫోన్ కర్చి కో కహా థా|
మీర్చ ననుి మరల ఫోన్ చెయయమని చెపాపర్చ.
పాప్ని తినమని చెపుప.

165
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
बेटी को खाने के द्वलए कहो।
బేటి కో ఖ్ననే కే లియే కహో|
నినుి వళుమని చెప్పలేదు కద్వ ?
तुम्हे जाने के द्वलए नहीों कहा था ना?
తుమేాోఁ జానే కే లియే నహీోఁ కహా థా నా|
అతను ఈ సరి వసేత నేను వేర్చ బాయింక్ట్ కి వళుమని చెపాతను
अगर वो इस बार आए तो मैं उन्हें और एक दू सरी बैंक जाने को कहूोंगा।
అగర్ వో ఇస్ బార్ ఆయే తో మైోఁ ఉనేాోఁ ఔర్ ఏక్ట్ దూస్రీ బాయింక్ట్ జానే కో కహింగా|
అతనిి వళుమని చెప్పనా?
उसे जाने के द्वलए कहूों ?
ఉసే జానే కే లియే కహోఁ?
మీర్చ అకుడికి వళుమని చెప్పకుిండా ఉింటే బావుింట్టింది.
आप वहााँ जाने के द्वलए न कहने से अच्छा होता।
ఆప్ వహాోఁ జానే కే లియే నా కహేి సే అచాీ హోత|
అతనిి రమమని చెప్పిండి.
उसे आने के द्वलए कद्वहए।
ఉసే ఆనే కే లియే కహయే|
పిలాలిి ప్ిండగకి తప్పకుిండా రమమని చెప్పిండి
बच्चोों को त्योहार में जरूर आने के द्वलए कद्वहए।
బచోుోఁ కో తోయహార్ మేోఁ జరూర్ ఆనే కే లియే కహయే|

िहिर అని

1. వ్యర్చ వసతనని చెపాపర్చ.

a. उन्होोंने आयेंगे कहकर कहा|
b. ఉనోానే ఆఎింగే కహుర్ కహా|
2. వ్యర్చ రాము అని చెపాపర్చ
a. उन्होोंने नहीों आयेंगे कहकर कहा|
b. ఉనోానే నహీ ఆఎింగే కహుర్ కహా|
166
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 3. వ్యర్చ వచాుము అని చెపాపర్చ.
a. उन्होोंने आये कहकर कहा|
b. ఉనోానే ఆయే కహుర్ కహా|
4. వ్యర్చ వసుతనాిము అని చెపాపర్చ.
a. उन्होोंने आ रहे हैं कहकर कहा|
b. ఉనోానే ఆ రహే హై కహుర్ కహా|
5. వ్యర్చ వసుతనాిము అని చెబుతునాిర్చ.
a. वे आ रहे हैं कहकर कह रहे हैं |
b. వ ఆ రహే హై కహుర్ కహ్ రహే హై|
6. నేనేమి చేశానని నా మీద అర్చసుతనాివు?
a. मैं ने क्या द्वकया कहकर मुझ पर द्वचल्ला रहे हो?
b. మై నే కాయ కియా కహుర్ ముఝ్ ప్ర్ చిలా రహే హో?

द्विया+ने+में(కరియా + నే + మేీఁ)

నాకు ఇింటికి రావట్లనికి లేట్ అవొచుు.
मुझे घर आने में दे र हो सकती है ।
ముఝే ఘర్ ఆనే మేోఁ దేర్ హో సకీత హై|
बातोों में नहीों, करने में द्वदखाओ।
బాతోోఁ మేోఁ నహీోఁ కర్చి మేోఁ దిఖ్నవో|
మాటలోా కాదు చేతలోా చూపిించు.
అతను చూడడానికి చాల ఘోరింగా ఉనాిడు
वह द्वदखने में बहुत बत्तर है ।
వహ్ దిఖేి మేోఁ బహుత్ బతతర్ హై|
అిందుకే ఆఫీస్ కి రావడానికి లేట్ అయిింది
इसी द्वलए मुझे दफ्तर आने में दे री हुई।
ఇసీ లియే ముఝే దఫతర్ ఆనే మేోఁ దేరీ హుయి|
నీకు రెడీ అవాడానికి ఇింకా ఎింత సమయిం
ప్డుతుింది?
तुम्हे तयार होने में और द्वकतना दे र लगेगा?
తుమేాోఁ తయార్ హోనే మేోఁ ఔర్ కితి దేర్ లగేగా|
కలిసి ఉింటే కలదు సుఖిం
द्वमलझुल कर रहने में भलाई है ।
మిల్ ఝుల్ కర్ రహేి మేోఁ భలయి హై|
మించి ప్ని చేయడానికి ఆలసయిం చేయకూడదు
नेक काम करने में दे री नहीों करनी चाद्वहए।
నేక్ట్ కామ్ కర్చి మేోఁ దేరీ నహీోఁ కరీి చాహయే|
यहाों से वहााँ जाने में लगभग आधा घोंटा समय
लग सकता है ।
యహాోఁ వహాోఁ జానే మేోఁ లగ్ భగ్ ఆధ్య ఘింట్ల
సమయ్ లగ్ సకాత హై|
ఇకుడి నుిండి అకుడికి వళుడానికి సుమార్చ అర గింట
సమయిం ప్టస వచుు

167
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 द्विया+ने+से(కరియ+నే+సే)

మీర్చ వైజాగ్ వసేత మా ఇింటికి రిండి. ఆప్ నికలేి సే ప్హేా ముఝే బతయియే/స్తచనా
आप वैजाग आने से हमारे घर आद्वयए। దీజియే|
ఆప్ వైజాగ్ ఆనే సే హమర్చ ఘర్ అయియే| సమయానికి రాకపోవడింవలా ప్నులనీి
మీర్చ మరాఠీ లో మాట్లాడితే నాకల ఆగ్వపోయాయి
అరథమవుతుింది? वक़्त पर नहीों आने से सारे काम रुक गए।
आप मराठी में बोलने से मुझे कैसे समझ में వక్ట్త ప్ర్ నహీోఁ ఆనే సే సర్చ కామ్ ర్చక్ట్ గయే|
आएगा? ఇింతకు ముిందు రమమింటే రాలేదు?
ఆప్ మరాఠీ మేోఁ బోలేి సే ముఝే కైసే సమఝ్ మేోఁ इससे पहले आने के द्वलए कहने से नहीों आए?
ఆయేగా| ఇసేస ప్హేా ఆనే కే లియే కహేి సే నహీోఁ ఆయే?
ట్రైన్ కొించిం ఆలసయింగా వసేత ట్రైన్ లో రదీు ఎకుువ నేను అతనిి చూసేత గుర్చత ప్డతను
అవుతుింది. मैं उसे दे खने से पहचानूोंगा।
रे ल थोड़ी दे री से आने से रे ल में रद्दी ज्यादा हो మైోఁ ఉసే దేఖేి సే ప్హాునూింగా|
जाएगी।
ర్చల్ థోడి దేరీ సే ఆనే సే ర్చల్ మేోఁ రదీు జాయద్వ హో
జాయేగ్ల|
మనిం వళ్తుముిందు అతనికి ఫోన్ చేసి చెబుద్విం.
हम द्वनकलने से पहले उसे फोन करके
बताएों गे ।
హమ్ నికలేి సే ప్హలే ఉసే ఫోన్ కర్చు బతయేింగే|
वह आनेसे आयेगा नहीों तो नहीों|
వహ్ ఆనే సే ఆయేగా నహీ తో నహీ|
అతడు వసేత వసతడు లేకపోతే లేదు.
वे करने से करें गे नहीों तो नहीों|
వే కరనే సే కర్చింగే నహీోఁ తో నహీోఁ|
వ్యర్చ చేసేత చేసతర్చ లేకపోతే లేదు.
మీర్చ బయలు దేర్చ ముిందు నాకు ఫోన్ చేయిండి.
आप द्वनकलने से पहले मुझे बताईये / सूचना
दीद्वजये|

168
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 द्विया+ने+पर(కరియా + నే + పర్)

ఏదైనా అవసరిం వసేత నేనే మీకు ఫోన్ చేసతను. ఏక్ట్ బార్ కహేి ప్ర్ సునో|
ఆరైన ఇింకా చీకటి గానే ఉింది.
कुछ भी जरूरत पड़ने पर / से मैं ही आपको
छः बजने पर भी अभी भी अोंधेरा ही है ।
फोन करू
ों गा।
ఛే బజేి ప్ర్ భీ అభీ భీ అింధేరా హీ హై|
కుఛ్ భీ జరూరత్ ప్ఢేి ప్ర్/సే మైోఁ హీ ఆపోు ఫోన్
నేను ఫోన్ చేసేత గింటలో వసతననాిడు
కరూింగా|
मेरा फोन करने पर एक घोंटे में आऊोंगा कहा।
టైమ్ వచిునపుపడు అనీి నీకు తెలుసతయి.
మేరా ఫోన్ కర్చి ప్ర్ ఏక్ట్ ఘింటే మేోఁ ఆవుింగా కహా|
वक़्त आने पर सब कुछ तुम्हे पता चलेगा।
జాగ్రతతగా వతికితే కనిపిసతయి
వక్ట్త ఆనే ప్ర్ సబ్ కుఛ్ తుమేాోఁ ప్త చలేగా|
सावधानी से ढू ों ढ ने पर द्वदखाई दें गे।
నేను అకుడికి వచిునపుపడు ఎల మరి?
సవధ్యని సే ఢింఢ్ నే ప్ర్ దిఖ్నయి దేింగే|
मैं वहााँ आने पर कैसा द्वफर?
जरूरत पड़ने पर एक सीढ़ी उतरना है ।
మైోఁ వహాోఁ ఆనే ప్ర్ కైస ఫిర్|
జరూరత్ ప్డేి ప్ర్ ఏక్ట్ సీఢ్త ఉతరాి హై|
ఒకుసరి చెబితే విను
అవసరమైతే ఒక మెట్టస దిగాలి.
एक बार कहने पर सुनो।

द्विया+ते+ ही(కరియా + తే హ)

నేను ఆఫీస్ కి చేర్చకోగానే మీకు ఫోన్ చేసతను.
मैं ऑद्वफस पहुों चते ही आपको िोन करू
ों गा|
మైోఁ ఆఫీస్ ప్హుించేత హీ మైోఁ ఆపోు ఫోన్ కరూింగా|
మేము ఆట సథలనికి చేర్చకోగానే వరషిం మొదలైింది.
हमारे मैदान पहुाँ चते ही बाररश शुरू हो गयी|
హమ్ మైద్వన్ ప్హుించేత హీ బారిష్ షుర్చ హో గయి|
నేను ఇింటికి వళుగానే కాఫీ త్రాగుతను.
मैं घर पहुाँ चते ही कॉिी पीऊाँगा|
మైోఁ ఘర్ ప్హుించేత హీ కాఫీ పియుింగా|
నేను ఇింటికి చేర్చకోగానే నా భారయ కాఫీ
తయార్చచేసుతింది.
मेरे घर पहुों चते ही, अपनी पत्नी कॉिी
बनायेगी|
నేను అతనిని చూసిన వింటనే చింపేసతను.
मैं उसे दे खते ही मार डालूाँगा|
మైోఁ ఉసే దేఖేత హీ మార్ డాలింగా|
అతడు నిద్రలేచిన వింటనే ఒక కపుప ట్ట త్రాగుతడు.
वह जागते ही एक कप चाय पीता है |
వహ్ జాగేత హీ ఏక్ట్ కప్ చాయ్ పీత హై|
నేను లక్ట్ డౌన్ అయిపోగానే ష్ట్రపిింగ్ కి వళాతను.
मैं लॉक डाउन ख़ि होते ही खरीदारी केद्वलए
जाऊोंगा|

169
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
మైోఁ లక్ట్ డౌన్ ఖత్మ హోతే హీ ఖరీద్వరీ కే లియే జావ్జింగా|
వరషిం ఆగ్వపోగానే మేము క్రికట్ మాయచ్ ప్రారింభిించాము.
बाररश ख़ि होते ही हमने द्विकेट मैच शुरू द्वकया|
బారిష్ ఖత్మ హోతే హ హమేి క్రికట్ మాయచ్ షుర్చ కియా|
అతడు మెసేజ్ అిందుకుని వింటనే ససర్స అయాయడు.
उसको सन्दे श द्वमलते ही शुरू हुआ|
ఉసోు సిందేశ్త మిలేత హ షుర్చ హువ్య|
నేను నా ఫ్రిండ్ ని చూడగానే నా కార్ ఆపాను.
मैं अपने द्वमत्र को दे खते ही कार रोक द्वदया|
మైోఁ అపేి మిత్ర్ కో దేఖేత హీ కార్ రోక్ట్ దియా|
అమమ రాగానే పిలా నవిాింది.
मााँ के आते ही,बच्ची हों सी|
అమమ రాగానే నవిాింది.
मााँ आते ही हों स दी / पडी|

या तो या का प्रयोग(యా తో యా కా పాయోగ్ద)

या तो तुम या तुम्हारा भाई जाएगा |

యా తో తుమ్ యా తుమాారా భాయి జాయేగా|
నువోా మీ సోదర్చడో వళాతర్చ.
या तो तुम द्वटकट बुक कर दो या मेरे पैसे वापस कर दो।
యా తో తుమ్ టికట్ బుక్ట్ కర్ ద్య యా మేర్చ పైసే వ్యప్స్ కర్ ద్య|
నీవు టికట్ అయినా బుక్ట్ చెయుయ లేక నా డబుబలు అయినా తిరిగ్వ ఇచేుయి.
या तो तुम गलत हो या वो|
యా తో తుమ్ గలత్ హో యా వో|
అతడు గానీ నువుా గానీ తపుప.
या तो तुम्हारे पापा गए होोंगे या तुम्हारा भाई।
యా తో తేర్చ పాపా గయే హోింగే యా తేరా భాయి|
మీ నానిగార్చ గానీ మీ సోదర్చడు కానీ వళ్లా ఉిండవచుు.
वह या तो हाकी खेलेगा या फुटबॉल|
170
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
వహ్ యా తో హాకీ ఖేలేగా యా ఫుట్లబల్|
అతడు హాకి గానీ ఫుట్ బాల్ గానీ ఆడుతడు.
या तो वो तुझे चाहती है या द्वसफण मजे ले रही है ।
యా తో వో తుఝే చాహీత హై యా సిర్్ మజే లే రహీ హై|
ఆమె నినుి కోర్చకుింటూ ఉిండవచుు లేక జోక్ట్ చేసుతిండవచుు.
या तो आज तू रहे गा या मैं।
యా తో ఆజ్ తూ రహేగా యా మైోఁ|
ఈరోజు నువలానా ఉింట్లవు నేనైనా ఉింట్లను.
मैं या तो द्वदल्ली जाऊोंगा या मुम्बई|
మైోఁ యా తో దిలీా జావుింగా యా ముింబై|
నేను ఢిలీా గానీ ముింబాయి గానీ వళాతను.

न तो – न का प्रयोग(న తో న క పాయోగ్ద)

वह न तो द्ववद्याथी और न ही द्वशक्षक है |
వహ్ నా తో విద్వయరిి ఔర్ నా హీ శిక్షక్ట్ హై|
అతడు విద్వయరిి కానీ శిక్షకుడు కానీ కాదు.
न तो मैंने एक कार खरीदी न एक बैक|
నా తో మైనే ఏక్ట్ కార్ ఖరీదీ నా ఏక్ట్ బైక్ట్|
నేను కారూ కొనలేదు బైక్ట్ కూడా కొనలేదు.
मैं न तो खेलूोंगा और न ही पढू ों गा|
మైోఁ న తో ఖేలింగా ఔర్ నా హీ ప్ఢింగా|
నేను ఆడను చదవను.
न तुम जाओ न मुझे जाने दो|
నా తుిం జావో నా ముఝే జానే ద్య|
నువుా వళువు ననుి వళునివావు.
न तो लता और न ही गीता गीतकार है |
నా తో లత ఔర్ నా హీ గ్లత గ్లతుర్ హైోఁ|
లత కానీ గ్లత కానీ గాయకులు కార్చ.

171
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
न तो रद्वव और न ही शोंकर टीवी दे खेंगे|
నా తో రవి ఔర్ నా హీ శింకర్ ట్టవీ దేఖేింగే|
రవి కానీ శింకర్ కానీ ట్టవీ చూడర్చ.
राजू न तो अध्यापक है और न ही लेखक है |
రాజు నా తో అధ్యయప్క్ట్ హై ఔర్ నా హ లేఖక్ట్ హై|
రాజు ఉపాధ్యయయుడ్డ కాదు, రచయిత కాదు.
न तो मैं न मेरा भाई वहााँ गये|
నా తో మైోఁ నా మేరా భాయి వహాోఁ గయే|
నేను కానీ మా తముమడు కానీ అకుడికి వళులేదు.
न तो द्वप्रया न ही अरुर्ा है दराबाद जा रही है |
నా తో ప్రియ నా హీ అర్చణ హైదరాబాద్ జా రహీ హైోఁ|
ప్రియా హైదరాబాద్ వళుటేాదు అర్చణా వళుటేాదు.
राधा न तो खेलती है और न ही पढती है |
రాధ్ నా తో ఖేలీత హై ఔర్ నా హీ ప్ఢ్తత హై|
రాధ్ ఆడదూ,చదవదు.
न तो वे और न ही वह फुटबॉल खेलती है |
నా తో వో ఔర్ నా హీ వహ్ ఫూట్లబల్ ఖేలీత హై|
వ్యర్చ ఫుట్లబల్ ఆడటేాదు, ఆమె కూడా ఆడటేాదు.
मैं न द्वदल्ली जाऊोंगा न मुोंबई|
మైోఁ నా దిలీా జవుింగా నా ముింబై|
నేను ఢిలీా వళును ముింబై కూడా వళును.
न तो वह द्वप्रय है और न ही गीता है |
నా తో వహ్ ప్రియ హై ఔర్ నా హీ గ్లత హై|
ఆమె ప్రియా కాదు గ్లత కాదు.
न तुम गलत हो न वो|
నా తుమ్ గలత్ హో నా వో|
నువుా తపుప కాదు వ్యర్చ కూడా తపుపకాదు.
.

172
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 काश(కాష్)=బావుిండు

वतणमान में रह कर भूतकाल या भद्ववष्यकाल की कल्पना करते हैं |

వరతమాన్ మేోఁ రహ్ కర్ భూతకాల్ యా భావిషయకాల్ కీ కలపనా కర్చత హైోఁ|
వరతమానింలో ఉిండి భూతకాలిం లేద్వ భవిషయకాలిం గురిించి ఊహించి చెపేపది.
మనిం వేరోకరిం అయితే బావుిండేది అనుకునే ఊహాజనిత వ్యకాయలలో काश ని ఉప్యోగ్వసతము.
काश मैं प्रभास होता|
కాష్ మెన్ ప్రభాస్ హోత
బహుష్ట్ర నేను ప్రభాస్ అయి ఉింటే బాగునుి.
काश मैं यहााँ का टीचर होता|
కాష్, మెయిన్ యహాన్ కా ట్టచర్ హోత
బహుష్ట్ర నేను ఇకుడి ట్టచర్ అయి ఉింటే బాగునుి.
काश मैं भी तुम्हारे जैसा होता तो द्वकतना अच्छा होता|
కాష్ మైోఁభీ తుమాార్చ జైస హోత తో కితిఅచాు హోత
బహుష్ట్ర, నేను కూడా నీకు లగా ఉిండి ఉింటే ఎింత బాగుిండేది.
काश तुम एक अच्छे इों सान बन पाते|
కాష్ తుిం ఏక అచేు ఇనాసన్ బాన్ పాతే
బహుష్ట్ర నువుా ఒక మించి మనిషి అయి ఉింటే బాగుిండేది.
మనిం వేర్చ ఎకుడైనా ఉింటే బావుిండు అని చెపేప వ్యకాయలలో काश
काश मैं अब है दराबाद में होता|
కాష్ మై అబ్ హైదరాబాద్ మెన్ హోత
నేను ఇపుపడు హైదరాబాద్ లో ఉిండి ఉింటే బావుిండు.
काश मैं उस मैच में होता तो मैं अपनी टीम को द्वजता पाता|
కాష్, మైోఁ అస్ మాయచ్ మెన్ హోత తో మెయిన్ అపీి ట్టిం కో జిత పాత
బహుష్ట్ర, నేను ఆ మాయచ్ లో ఉిండి ఉింటే నా ట్టిం ని గెలిపిించే వ్యడిని.
काश मैं कल वहााँ होता तो अच्छा होता|
కాష్ మైోఁ కల్ వహాోఁ హోత తో అచాు హోత
బహుష్ట్ర, నిని నేను అకుడ ఉిండి ఉింటే బాగుిండేది.

173
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
మనిం ఏదైనా చేయగలిగ్వతే / చేసి ఉింటే బావుిండు అనే సిందరాింలో काश ని ఉప్యోగ్వసతము.
काश मैं अच्छा द्वलखता तो पास हो पाता|
కాష్ మైోఁ అచాు లిఖ్నత తో పాస్ హో పాత
బహుష్ట్ర, నేను సరిగాగ రాసి ఉింటే పాస్ అయి ఉిండే వ్యడిని.
काश मैंने पढ़ाई की होती तो हम भी अच्छे से रहते|
కాష్ మైనే ప్ఢాయీ కీ హోతీ తో హిం భీ అచేు సే రహతే
బహుష్ట్ర, నేను చదువుకొని ఉిండి ఉింటే మనిం కూడా బాగుిండే వ్యళుము.
काश कल के फोंक्शन में मैं आ पाता| लेद्वकन मेरी एक जरुरी मीद्वटोंग था|
కాష్ కల కే ఫింక్షన్ మే మైోఁ ఆ పాత, లేకిన్ మేరీ ఏక జరూరీ మీటిింగ్ థా|
బహుష్ట్ర నేను ర్చప్టి ఫింక్షన్ కి వసేత బాగునుి. కానీ నాకు ఒక ముఖయమైన మీటిింగ్ ఉింది.
काश मैं शादी में आ पाता| लेद्वकन छु ट्टी नहीों द्वमल रही|
కాష్ మైోఁ ష్ట్రదీ మెన్ ఆ పాత, లేకిన్ ఛుట్టస నహీోఁ మిల్ రహీ
బహుష్ట్ర నేను పెళ్లుకి వసేత బాగునుి. కానీ సలవు దరకడిం లేదు.
काश तुम वक़्त पर वहााँ पहुाँ च जाते|
కాష్ తుిం వక్ట్త ప్ర వహాోఁ ప్హుించ్ జాతే
బహుష్ట్ర నువుా సమయానికి ఆకుడికి చేర్చకొని ఉింటే బాగునుి.
काश! मुझे पता होता द्वक तुम द्वपछले महीने गााँ व में थे|
కాష్! ముజేా ప్త హోత కీ తుిం పిచెా మహీనే గాింవ్ మెన్ థే|
నువుా పోయిన న్ల ఊరిలో ఉనాివు అని నాకు తెలిసి ఉింటే బావుిండేది..
काश तुम मुझे समझ पाते|
కాష్ తుిం ముజేా సమఝ్ పాతే
బహుష్ట్ర నువుా ననుి అరథిం చేసుకుని ఉింటే బహుష్ట్ర నువుా నా ఫోన్ ఎతిత ఉింటే బాగునుి.
బాగుిండేది. काश तुम वहााँ जा पाते|
काश! मैं अपना कैमरा लाया होता| కాష్ తుిం వహాోఁ జా పాతే
కాష్! మై ఆప్నా కమెరా లయా హోత| బహుష్ట్ర, నువుా అకుడికి వళుగలిగ్వతే బాగునుి.
నేను నా కమెరా తెచిు ఉింటే బావుిండేది. काश! कल रात मैंने ज्यादा ना खाया होता|
काश तुम मेरा िोन उठा लेते| కాష్!కల్ రాత్ మైనే జాయద్వ నా ఖయా హోత|
కాష్ తుిం మేరా ఫోన్ ఉఠా లేతే నేను నిని రాత్రి ఎకుువ తినకుిండా ఉింటే బావుిండేది.

174
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
భవిషయత్ లో ఏదైనా జరిగ్వతే బావుిండు అని చెప్పడానికి काश.
काश मैं पास हो जाऊों| కాష్ వహ మేరె సథ్స న ఆయే|
కాష్ మై పాస్ హో జాఊ| బహుష్ట్ర అతను నాతో రాకుిండా ఉింటే
నేను పాస్ అయితే బావుిండు. బాగుింట్టింది.
काश वह बोल पाए| काश तुम्हें द्वहोंदी बोलना आजाये|
కాష్ వహ బోల్ పాయ| కాష్ తుమేాన్ హిందీ బోలనే ఆజాయే|
బహుష్ట్ర అతను మాట్లాడగలిగ్వతే. బహుష్ట్ర నీకు హిందీ మాట్లాడటిం వచేుసేత బాగునుి.
काश वह मेरे साथ न आये|
काश कहीों ऐसा होता, द्वक द्वबना काम द्वकये काश आज बाररश ना हो|
पैसा आजाये| కాష్ ఆజ్ బారిష్ నా హో|
కాష్ కహీన్ ఎస హోత,కి బినా కాిం కియే పైస ఈరోజు వరషిం కురవకపోతే బావుిండు.
ఆజాయే| మనిం ఏదైనా కలిగ్వ ఉింటే బావుిండు అని చెప్పడానికి
బహుష్ట్ర ప్ని చేయకుిండా డబుబలు వచేుది ఉింటే काश ని ఉప్యోగ్వసతము.
బాగునుి. काश मेरे पास भी सद्वचन के जैसी फेरारी होती|
काश तुम धूम्रपान करना बोंद करो| కాష్ మేరె పాస్ భీ సచిన్ కే జైసీ ఫెరారీ హోతీ
కాష్ తుిం దూమ్ర్పపన్ కరాి బాయిండ్ కరో| బహుష్ట్ర నా దగగర కూడా సచిన్ లింటి ఫెరారీ ఉింటే
నువుా దూమపానిం చేయడిం ఆపితే బావుిండు. బాగునుి.
काश मेरे पास िोन होता| కాష్ తుిం మెన్ మదిమాగ్ హోత
కాష్ మేరె పాస్ ఫోన్ హోత బహుష్ట్ర నీకు మెదడు ఉిండి ఉింటే.
బహుష్ట్ర నా దగగర ఫోన్ ఉిండి ఉింటే. काश मेरे पैर होते तो मैं डाों स कर पाता|
काश मेरे पास एक बोंगला होता| కాష్ మేరె పైర్ హోతే తో మైోఁ డాన్స కర్ పాత
కాష్ మేరె పాస్ ఫోన్ హోత బహుష్ట్ర నాకు కాళ్ళు ఉిండి ఉింటే నేను డాన్స చేసే
బహుష్ట్ర నా దగగర ఒక బింగాా ఉిండి ఉింటే. వ్యడిని..
काश तुम में द्वदमाग होता|
మనిం ఏదైనా ఒక ప్ని చేయగలిగే సమరథయిం ఉింటే బావుింట్టింది అని చెపేప వ్యకయింలో काश
काश मैं दे ख पाता| బహుష్ట్ర నేను చూడగలిగ్వ ఉిండి ఉింటే.
కాష్ మెయిన్ దేఖ్ పాత काश में सुन पाता|

175
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
కాష్ మైోఁ సున్ పాత బహుష్ట్ర నేను నడవ గలిగ్వ ఉిండి ఉింటే.
బహుష్ట్ర నేను వినగలిగ్వ ఉిండి ఉింటే. काश हम घर खरीद पाते|
काश मैं चल पाता| కాష్ హిం ఘర్ ఖరీద్ పాతే
కాష్ మైోఁ చల్ పాత బహుష్ట్ర మనిం ఇలుా కొనగలిగ్వతే బాగునుి.

हुआ करता था| (హువ్య కరాత థా).ఉిండేది

मेरे पास भी ऐसा एक िोन हुआ करता था| पहले तेलोंगाना आों ध्र प्रदे श का द्वहस्सा हुआ
మేర్చ పాస్ భీ అయిస ఏక్ట్ ఫోన్ హువ్య కరాత థా| करता था|
ప్హలే తెలింగాణ ఆింధ్ర ప్రదేశ్త కా హసస హువ్య కరాత
నా దగగర కూడా ఇలింటి ఒక ఫోన్ ఉిండేది.
థా|
उसके पास एक कार हुआ करती थी|
ఇింతకు ముిందు తెలింగాణ ఆింధ్ర ప్రదేశ్త లో ఒక
ఉసేు పాస్ ఏక్ట్ కార్ హువ్య కరీత థీ|
భాగింగా ఉిండేది.
అతని దగగర ఒక కార్ ఉిండేది.
6 महीने पहले मेरा वज़न 112 द्वकलो का हुआ
मेरे पास द्वकताब हुआ करती थी|
करता था|
మేర్చ పాస్ కితబ్ హువ్య కరీత థీ|
6 మహీనే ప్హేా మేరా వజన్ 112 కిలో కా హువ్య
నా దగగర పుసతకిం ఉిండేది.
కరాత థా|
वो दौर जब भारत असली भारत हुआ करता
था| 6 న్లల ముిందు నా బర్చవు 112 కిలో ఉిండేది.
వో దౌర్ జబ్ భారత్ అసీా భారత్ హువ్య కరాత థా|
భారతదేశిం నిజమైన భారతదేశింగా ఉని కాలిం.
एक चौकीदार हुआ करता था|
ఏక్ట్ చౌకీద్వర్ హువ్య కరాత థా|
ఒక వ్యచ్మెన్ ఉిండేవ్యడు.
वह मेरा दोस्त हुआ करता था|
వహ్ మేరా ద్యస్త హువ్య కరాత థా|
అతను నాకు సేిహతుడు.( కానీ ఇపుుడు కాదు )
मेरे पास एक कलम हुआ करती थी|
మేర్చ పాస్ ఏక్ట్ కలమ్ హువ్య కరాత థా|
నా దగగర ఒక కలిం ఉిండేది.

176
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 मानना / मनाना / मना करना(మానాన / మనానా / మనా కరాన)

मानना=ఒపుప కోవ్డం /అంగ్లకరంచుట/ నముు ట

तुम मुझे मानो या ना मानो मैं तो तुम्हें मानता हूाँ ।
తుమ్ ముఝే మానొ యా నా మానొ మై తో తుింహే మానాత హ
నువుా ననుి నమిమనా నమమకపోయినా నేను అయితే నినుి నముమతను.
अपनी गलती मानने से तुम्हारा मान बढ़े गा ,घटे गा नहीों।
అపీి గలీత మానేి సే తుమాారా మాన్ బడేగా, ఘటేగా నహీ
మన/నీ తపుపను అింగ్లకరిించడిం వలా నీ విలువ పెర్చగుతుింది, తగగదు.
मैं बड़ोों की सलाह मान कर ही द्वववाह करू
ों गा।
మై బడొ కీ సలహ్ మాన్ కర్ హీ వివ్యహ్ కరూింగా
నేను పెదుల సలహా మేరకే పెళ్లా చేసుకుింట్లను.
उन्होोंने हमारी सारी शतें मान गई।
ఉనోానే హమారీ సరీ షరెత మాన్ గయీ
వ్యర్చ మా షరతులనీిటిని అింగ్లకరిించార్చ/ ఒపుుకునానర్ు.
मनाना=ఒప్ప ంచడం /జర్చపుకొను
रूठे हुए बच्चे को मनाओ।
రూఠ్న హుయే బచేు కో మనావో|
కోప్ింగా ఉని పిలావ్యడిని ఒపిపించిండి.
नवोंबर महीने में द्वदवाली मनाई जाती है ।
నవింబర్ మహీనే మే దివ్యలీ మనాయీ జాతీ హై|
నవింబర్ న్లలో దీపావళ్ల జర్చపుకుింట్లర్చ
हम लोगोों ने गर्तोंत्र द्वदवस मना कर गाों धी द्वफल्म दे खी।
హమ్ లోగోన్ నే గనతింత్ర్ దివస్ మనా కర్ గాింధీ ఫిల్మ దేఖ్త.
మేము గణతింత్ర దినోతసవ్యనిి జర్చపుకొని గాింధీ సినిమా చూశాిం.
मैं उसे मना नही सकता।
మై ఉసే మనా నహీ సకాత|
నేను అతడిని బ్రతిమలడ లేను.
मैं अपने बेटे का जन्मद्वदन धूम धाम से मनाने वाला हूों ।
177
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
మై అపేి బ్జటే కా జనమదిన్ ధూమ్ ధ్యిం సే మనానే వ్యల హ
నేను నా కొడుకు పుటిసనరోజును ఘనింగా జర్చప్బోతునాిను.
तुम्हारे द्वपताजी से कह कर जैसे भी हो उन्हें मनाओ।
తుమాార్చ పితజి సే కహ్ కర్ జైసే భీ హ ఉన్ా మనావో|
మీ నానిగారికి చెపిప ఎలగైనా సర్చ వ్యరిని ఒపిపించు.
हम गमी की छु द्वट्टयाों मना चुके।अब पढ़ाई करनी है ।
హమ్ గరీమ కీ ఛుటిసయా మనా చుకే. అబ్ద పఢాయిీ కరీన హ
మనిం వేసవి సలవులు జర్చపుకునాిిం. ఇపుుడు చదువుకోవ్ాల
मैं ने द्वदवाली अपने पररवार के साथ मना द्वलया।
మై నే దివ్యలీ అపేి ప్రివ్యర్ కే సథ్స మనా లియా
నేను నా కుట్టింబింతో కలిసి దీపావళ్ల జర్చపుకునాిను.
मौसम सुहावना था इसद्वलए हम द्वपकद्वनक मनाने गए।
మౌసిం స్తహావనా థా. ఇసిాయే హమ్ పికిిక్ట్ మనానే గయే
వ్యతవరణిం ఆహాాదకరింగా ఉింది అిందుకే మేము పికిిక్ట్ జర్చపుకోవడానికి వళాుము
हमारे गाों व में दु गाण पूजा मनाया जाता है ।
హమార్చ గావ్ మే దురాగ పూజా మనాయా జాత హై|
మా ఊరిలో దురగ పూజ జర్చగుతుింది.
हमने उसको मनाने की बहुत कोद्वशश की।
హమేి ఉసోు మనానే కి బహుత్ కోషిష్ కీ
మేము అతడిని ఒపిపించడానికి చాల ప్రయతిిించాము.
रूठे रब को मनाना आसान है लेद्वकन रूठे यार को मनाना मुक्तिल है ।
రూఠ్న రబ్ కో మనానా ఆసన్ హై లేకిన్ రూఠ్న యార్ కో మనానా ముషిుల్ హై
అలిగ్వన దేవుడిని ఒపిపించడిం సులువు కానీ అలిగ్వన మిత్రుడిని ఒపిపించడిం కషసిం
पुलीस ने चोर से उसकी गलती मनवाई।
పులీస్ నే చోర్ సే ఉసీు గలీత మనాాయీ
పోలీసులు దింగతో తన తపుపను ఒపిపించార్చ
द्वकसी से उसकी गलती मनवाना मुक्तिल होता है ।
కిసీ సే ఉసీు గలీత మనాానా ముషిుల్ హోత హై.

178
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఎవరితోనైనా వ్యరి తపుపను ఒపిపించడిం చాల కషసిం
मेरे द्वलए उस से गलती मनवाने वाली द्वजम्मेदारी द्वनभाना मुक्तिल है ।
మేర్చ లియే ఉస్ సే గలీత మనాానే వ్యలీ జిమెమద్వురీ నిభానా ముషిుల్ హై
నాకు అతడి చేత తపుపను ఒపిపించే బాధ్యతను మోయడిం కషసిం
तुम मेरे जन्मद्वदन पर दोस्तोों को दावत दे ने के द्वलए द्वपताजी को मनवा लेना।
తుమ్ మేర్చ జనమదిన్ ప్ర్ ద్యసోత కో ద్వవత్ కే లీయే పితజీ కో మనా లేనా.
నువుా నా పుటిసన రోజు నాడు సేిహతులను విిందు కోసిం నానిగారిని ఒపిపించు.
मना करना=వ్దు్ అనుట / నిరాకరంచుట

उन्होोंने मना द्वकया। उसने तुम से कहने से मना द्वकया।

ఉనోానే మనా కియా| ఉసేి తుమ్ సే కహేి సే మనా కియా|
వ్యర్చ నిరాకరిించార్చ/వదు్ అనానర్ు ఆమె నీతో చెపపదుు అనిది.
कोहली को धोनी ने मना द्वकया। मेरे मना करने पर भी वो वहाों गई।
కోహీా కో ధోనీ నే మనా కియా| మేర్చ మనా కరెి ప్ర్ భీ వో వహా గయీ
కోహా ని ధోనీ వదునాిడు. నేను వదుు అనిప్పటికీ ఆమె అకుడికి వళ్లుింది

उसे मना कर दो। कचरा यहाों डालने से मना कर रहे हैं ।

ఉసే మనా కర్ ద్య| కచ్రా యహా డాలేి సే మనా కర్ రహే హై

అతడిని వదుని చెపుప. చెతత ఇకుడ వయయ వదుు అింట్టనాిర్చ

मना करने पर भी उसने द्वकया। मैं उन्हें मना नहीों पा रहा हूों ।

మనా కరెి ప్ర్ భీ ఉసేి కియా మై ఉనేా మనా నహీ పా రహా హ|

వదుు అింటే/నిరాకరిించినప్పటికీ కూడా వ్యడు నేను వ్యరిని ఒపిపించలేకపోతునాిను.

చేశాడు. मना करते हुए ही खा द्वलया।

मना करने पर भी वे गए। మనా కరెత హుయే హీ ఖ్న లియా |

మనా కరెి ప్ర్ భీ వే గయే| వదుు అింటూనే తినేశాడు.

నిరాకరిించినిప్పటికీ కూడా వ్యర్చ వళాుర్చ यहाों वाहन रोकना मना है ।

उन्होोंने मना द्वकया। యహా వ్యహన్ రోకాి మనా హై|

ఉనోానే మనా కియా| ఇకుడ వ్యహనాలు ఆప్రాదు.

వ్యర్చ వదుు అని చెపాపర్చ

179
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
मैं ने उसे खाने से मना द्वकया था। लेद्वकन उसने खा द्वलया।
మైనే ఉసే ఖ్ననే సే మనా కియా థా లెకిన్ ఉసేి ఖ్న లియా|
నేను అతడిని తినొదుు అని చెపాపను కానీ అతడు తినేశాడు.
इस लॉकडाउन के समय में खुल्लम खुल्ला घूमना मना है ।
ఇస్ లకౌిన్ కే సమయ్ మే ఖులాిం ఖులా ఘుమాి మనా హై
ఈ లక్ట్డౌన్ సమయింలో సేాచీగా తిరగడిం నిషేధిించబడిింది.
मना द्वकया ना? क्योों द्वफर से मना रहे हो?
మనా కియా నా? కుయ ఫిర్ సే మనా రహే హ?
వదుు అనాిను కద్వ, ఎిందుకు మళ్లు బ్రతిమలడుతునాివు?
जो तुम कह रहे हो उन्हें मना द्वकए द्वबना कर रहा हूों ।
జో తుమ్ కహ్ రహే హ ఉన్ా మనా కీయే బినా కర్ రహా హ
నువుా ఏవైతే చెబుతునాివో వ్యటిని కాదు అనకుిండా చేసుతనాిను.
तुम्हें मोबाइल छूने से मना द्वकये ना।
తుింహే మొబైల్ ఛూ నే సే మనా కియే నా?
నినుి మొబైల్/సల్ ఫోన్ ముట్టసకోవదుు అనాిిం కద్వ!

िे बजाय, िे बदले,िे जगह पर िा प्रयोग

కుిందేలు కాకుిండా సిింహిం అయితే తమర్చ ఏిం చేసేవ్యర్చ?

अगर खरगोश के बजाय शेर होता तो आप क्या करते?
అగర్ ఖరోగష్ కే బజాయ్ షేర్ హోత తో ఆప్ కాయ కర్చత?
నేను రాము కి ఫోన్ చేయబోయి వేరొకరికి ఫోన్ చేశాను.
मैं रामू को फोन करने के बजाय द्वकसी और को फोन कर द्वदया।
మై రామూ కో ఫోన్ కర్చి కి బజాయ్ కిసీ ఔర్ కో ఫోన్ కర్ దియా
నాలుగు సర్చా చదివే కింటే ఒకుసరి రాయిండి.
चारबार पढने के बजाय एकबार द्वलक्तखए।
చార్ బార్ ప్డేి కే బజాయ్ ఏక్ట్ బార్ లిఖియ
తన ఇింటికి వళ్తు బదులు అతడు తన సేిహతుడి ఇింటికి వళ్లుపోయాడు.
अपने घर जाने के बजाय वो अपने दोस्त के घर चला गया।
ఆపేి ఘర్ జానే కి బజాయ్ వో అపేి ద్యస్త కే ఘర్ చల గయా
180
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
మనిం దేాషిించే కనాి ప్రేమిించడిం నేర్చుకోవ్యలి.
हमें नफरत करने के बजाय प्यार करना सीखना चाद्वहए।
హమే నఫ్రత్ కర్చి కే బజాయ్ పాయర్ కరాి సీఖ్ని చాహయే
ఒకటి చెప్పబోయి ఇింకోటి చెపాపను.
एक कहने के बजाय कुछ और कहा।
ఏక్ట్ కహేి కే బజాయ్ కుఛ్ ఔర్ కహా
అల చెయయబోయి ఇల చేసనిండి.
वैसा करने के बजाय ऐसा द्वकया जी।
వైస కర్చి కీ బజాయ్ ఐస కియా జీ
నువుా మెడిసిన్ కాకుిండా ఇింజినీరిింగ్ చదివి ఉింటే బాగుిండేది.
अगर तुमने मेद्वडसन के बजाय इों जेनररों ग पढे होते तो अच्छा होता।
అగర్ తుమ్ మెడిసిన్ కే బజాయ్ ఇింజనీరిింగ్ ప్డే హోతే తో అచాీ హోత.
మనిం ష్ట్రపిింగ్ బదులు సినిమాకి వళ్లు ఉింటే బాగుిండేది.
अगर हम खरीदारी के बजाय द्वसद्वनमा को चलते तो अच्छा होता।
అగర్ హమ్ ఖరీద్వరీ కే బజాయ్ సినిమా కో చలేత తో అచాీ హోత
అనిము బదులు రొటెసలు తిింట్టనాిను.
भात के बजाय रोटी खा रहा हूाँ ।
భాత్ కే బజాయ్ రోట్ట ఖ్న రహా హ
నేను కాఫీ త్రాగే బదులు ట్ట త్రాగుతను.
मैं काफी पीने के बजाय चाय द्वपयूोंगा।
మై కాఫీ పీనే కే బజాయ్ చాయ్ పియూింగా
నేను లయప్ట్లప్ కొనే బదులు మొబైల్ కొనాిను.
मैंने लैपटॉप खरीदने के बजाय मोबाइल खरीदा।
మైనే లపాసప్ ఖరీదేి కే బజాయ్ మొబైల్ ఖరీద్వ
ప్దిండి ట్టవీ చూసే బదులు క్రికట్ ఆడుద్విం.
चलो टीवी दे खने के बजाय द्विकेट खेलते हैं ।
చలో ట్టవీ దేఖేి కే బజాయ్ క్రికట్ ఖెలేత హై
సమయానిి వృధ్య చేసే బదులు మనిం ఇింగ్లాష్/ఆింగా ిం నేర్ుీకోవ్ాల.

181
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
समय बबाण द करने के बजाय हमे अोंग्रेजी सीखनी चाद्वहए।
సమయ్ బరాబద్ కర్చి కే బజాయ్ హమే అింగ్రేజీ సీఖ్ని చాహయే
నేను పుషపను కలిసే బదులు రియా ను కలుసతను.
मैं पुष्पा से द्वमलने के बजाय ररया से द्वमलूोंगा।
మై పుషప సే మిలేి కే బజాయ్ రియా సే మిలింగా
నేను నీళ్ళు త్రాగే బదులు పాలు త్రాగుతను.
मैं पानी पीने के बजाय दू ध द्वपयूोंगा।
మై పానీ పీనే కే బజాయ్ దూధ్ పియూింగా.

जैसे ही का प्रयोग As soon as

ఎపుపడైతే పోలీసులు వళ్లుపోయారో వ్యళ్ళు మదయిం అమమడిం మొదలు పెటేసశార్చ.

जैसे ही पुलीस गई उन्होोंने शराब बेचना शुरू कर द्वदया।
ఎపుపడైతే అతను అడిగాడో అతను విషయిం గురిించి పూరితగా చెపేపశాడు
जैसे ही उसने पूछा उसने द्ववषय के बारे बता द्वदया।
ఎపుపడైతే నేను అకుడికి చేర్చకుింట్లనో నేను నీకు ఫోన్ చేసతను
जैसे ही मैं वहाों पहूों चूों मैं तुझे फोन करू
ों गा।
ఎపుపడైతే ఆమె తన ప్ని పూరిత చేసుకుింట్టింద్య అపుపడు ఇకుడకి వసుతింది.
जैसे ही वो अपना काम ख़तम करे गी वो यहाों आएगी।

जैसे द्वक का प्रयोग like

मेरे पास कई चीजें हैं जैसे द्वक लैपटॉप,कामेंरा,द्वप्रोंटर,मोबाइल आदी|

మేర్చ పాస్ కయీ చీజే హై జైసే కి లపాసప్,కమెరా, ప్రిింటర్,మొబైల్ ఆదీ|
నా దగగర అనేక వసుతవులు ఉనాియి, లపాసప్,కమెరా, ప్రిింటర్,మొబైల్ మొదలుగునివి.
वैजाग में बहुत घूमने की जगह हैं जैसे द्वक RK बीच, कैलासद्वगरी, तोटला कोोंडा, जू, वुडा पाकण आदी|
వైజాగ్ మే బహుత్ ఘూమేి కీ జగహ్ హై జైసే కి RK బీచ్, కైలసగ్వరి, తోటా కొిండ, జూ, వుడ పార్ు ఆదీ.
వైజాగ్ లో చాల చూడదగగ ప్రదేశాలు ఉనాియి, RK బీచ్, కైలసగ్వరి, తోటా కొిండ, జూ, వుడ పార్ు లింటివి.

182
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 तौर पर का प्रयोग As

నాకేమీ ఉచితింగా ఇవాకు అపుపగా ఇవుా.

मुझे कोई मुफ्त में मत दो कजण के तौर पर दो।
ముజేా కోఈ ముఫ్త మెన్ మత్ డో కర్జ కే తౌర్ ప్ర ద్య|
ఈ సాటర్ ను నేను నా భరత యొకు జనమదిన కానుక గా ఇవ్యాలి అనుకుింట్టనాిను.
इस स्वेटर को मैं अपने पद्वत की जन्मद्वदन की तोहफे के तौर पर दे ना चाहती हूाँ ।
ఇస్ సాటర్ కో మై అపేి ప్తి కీ జనమదిన్ కీ తోఫే కే తౌర్ ప్ర్ దేనా చాహాత హు|
మనిం మొతతిం రోజులో ఎింత అయితే తిింట్లమో ద్వనిలో 50% ఉదయిం టిఫిన్ లో, 40% మధ్యయహి భోజనింలో
తీసుకోవ్యలి,మరియూ మిగ్వలిన 10% రాత్రి భోజనింగా తీసుకోవ్యలి.
हम सारे द्वदन में द्वजतना भी खाते है उस में से 50% सुबह नाश्ते में, 40% दोपहर के खाने में लेना
चाद्वहए और बाकी 10% रात की खाने के तौर पर लेना चाद्वहए।
హిం సర్చ దిన్ మే జితనా భీ ఖ్నతే హై ఉస్ మే 50% సుబహ్ నాశేత మే 40% ద్యఫేహర్ కే ఖ్ననే మెన్ లేనా
చాహయే ఔర్ బాకీ 10% రాత్ కీ ఖ్ననే కీ తౌర్ ప్ర్ లేనా చాహయే|
నేను ఆద్వయప్రింగా వనుకబడాిను.
मैं आय के तौर पर पीछे पड़ गयी|
మై ఆయ్ కే తౌర్ ప్ర పీచే ప్డ్ గయీ.
ఆమె రెగుయలర్గా కాాసుకి వసుతింది.
वह द्वनयद्वमत तौर पर कक्षा को आती है |
వహ్ నియమిత్ తౌర్ ప్ర్ కక్షా కో ఆతీ హై|
అతడు ఆ కింపెనీ లో మేనేజర్ గా ప్ని చేసుతనాిడు.
वह उस सोंस्थान में मेनेजर के तौर पर काम कर रहा है |
వహ్ ఉస్ సింసథన్ మెన్ మేనేజర్ కే తౌర్ ప్ర్ కాిం కర్ రహా హైోఁ|

183
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 ऐसा कुछ / ऐसा कोई का प्रयोग like that / like them

ऐसा कुछ नहीों है ।

ఐస కుచ్ నహీన్ హై|
అలింటిది ఏమి లేదు.
अगर ऐसा कुछ होता तो सबको पता चल जाता।
అగర్ ఐస కుచ్ హోత తో సబ్ కో ప్త చల్ జాత|
ఒక వేళ అట్టవింటిది ఏమైనా ఆయియ ఉిండి ఉనిటెలాతే అిందరికీ కూడా తెలిసి పోయి ఉిండేది.
क्या आपके पास ऐसा कुछ और है जो इस से सस्ता है ?
కాయ ఆపేు పాస్ ఐస కుచ్ ఆర్ హై జో ఇస్ సే శాసత హై?
దీనికనాి చౌక అయినది మీ వదు ఏమైనా ఉింద్వ?
मुझे ऐसा कोई चाद्वहए द्वजस पर भरोसा द्वकया जा सके।
ముజేా ఐస కొఈ చాహయే జిస్ ప్ర భరోస కియా జా సకే|
నాకు అలింటి వ్యర్చ ఎవరైనా కావ్యలి ఎవరిపైన అయితే నమమకిం ఉించగలమో.
यद्वद आप नहीों थे ऐसा कुछ नहीों हुआ होगा।
యది ఆప్ నహీోఁ థే ఐస కోఈ నహీోఁ హుఆ హోగా|
ఒకవేళ మీర్చ లేకపోతే అల ఏమీ జరిగ్వ ఉిండేది కాదు.
क्या तुम लोगोों में से ऐसा कोई है जो ऐसा सोचता है ?
కాయ తుిం లోగోిం మెన్ సే ఐస కొఏ హై జో ఐస సోచత హాయ్?
మీలో ఎవరైనా అలింటి వ్యర్చ ఉనాిరా ఇల అనుకునేవ్యర్చ?
क्या तुम्हें द्वदख रहा है ऐसा कोई आदमी?
అలింటి వ్యర్చ ఎవరైనా నీకు కనిపిసుతనాిరా?

होते हुए भीఉననపుటిక/ీ అయినపుటికీ Even though

సకూయరిట్ట గార్ి ఉిండగానే దింగలు ఏట్టఎిం లోప్లికి ప్రవేశిించి సకూయరిట్ట గార్ి ని కొటిస డబుబలు తీసుకొని వళాార్చ.
द्वसक्यूररटी गाडण होते हुए भी चोर एटीएम के अोंदर घुसकर द्वसक्यूररटी गाडण को मारकर पैसे ले गये|
సకూయరిట్ట గార్ి హోతే హుయే భీ చోర్ ఏట్టఎిం కే అిందర్ ఘుసుర్ సకూయరిట్ట గార్ి కో మారుర్ పైసే లే గయే
प्रत्येक क्षर् मृत्यु सामने होते हुए भी वह मृत्यु से भयभीत नहीों हुआ था।

184
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ప్రతేయక్ట్ క్షన్ మృతుయ సమేి హోతే హుయే భీ వహ్ మృతుయ సే భయీాత్ నహీ హువ్య థా
ప్రతి క్షణిం మృతుయవు ఎదుర్చగా ఉనాి, అతడు మృతుయవుకు/ చావుకు భయపడలేదు.
मैं द्वनदोष होते हुए भी जेल गया।
మై నిరోుష్ హోతే హుయే భీ జల్ గయా
నేను నిరోుషి అయినప్పటికీ జైలుకు వళాాను.
सगे भाई होते हुए भी वह सौतेले भाई की तरह व्यवहार करता है |
సగే భాయీ హోతే హుయే భీ వహ్ సౌతేలే భాయీ కి తరహ్ వయవహార్ కరాత హై
సింత సోదర్చడు అయినప్పటికీ, అతను సవతి సోదర్చడిల ప్రవరితసతడు.

यूों का प्रयोग (యుిం కా పాయోగ్ద) ఊరికన

ర ే

मुझसे यूाँ टे ढ़ी मेढी बात मत करो। यूाँ ही / चुप ऐसे ही पूछ रहा हूाँ |
ముజేా్ యూ టేఢ్త మేఢ్త బాత్ మత్ కరో. యూ హ/చుప్ యేసే హ పూఛ్ రహా హ.
నాతో ఊరికే వింకర టిింకరగా మాట్లాడకు. ఊరికినే అడుగుతునాిను అింతే.
फशण पर यूाँ घसीट कर न चलो। मैं द्वदन यूाँ ही गुजार रही हूाँ |
ఫర్ష ప్ర్ యూ ఘసీట్ కర్ న చలో| మై దిన్ యూ హ గుజార్ రహీ హ.

నేల పై ఊరికే లగుతూ/గీస్ త నడవకు. నేను రోజులు ఊరికే గడిపేస్తత ఉనాిను.

मैं आपको यूाँ ही याद द्वदलाती हूाँ | मैं दोपहर में यूाँ ही लेटती हूाँ |

మై ఆపోు యూ హ యాద్ దిలతీ హ. మై దప్హర్ మే యూ హ లేట్టత హ.

నేను మీకు ఊరికే గుర్చత చేసుతనాిను. నేను మధ్యయహిిం ఊరికే ప్డుకుింట్లను.

एक साल यूाँ ही गुजर गया| यूों ही नहीों दे रहे हैं ।

ఏక్ట్ సల్ యూ హ గుజర్ గయా. యూ హ నహీ దే రహే హై.

ఒక సింవతసరిం ఊరికే గడిచిపోయిింది. ఊరికే ఏమి ఇవాడిం లేదు.

वक्त यूाँ ही द्वनकल जाता है | यूोंही फट जाएगी।

వక్ట్త యూ హ నికల్ జాతీ హై. యూహ ఫట్ జాయగ్ల.

సమయిం ఊరికే గడిచిపోతుింది. ఊరికే ప్గ్వలి పోతుింది.

मैं आपसे यूाँ ही पूछ रहा हूाँ |
మై ఆపోు యూ హ పూఛ్ రహా హ.
నేను మిమమలిి మామూలుగానే అడుగుతునాిను.
तुम मेरे मुखड़े को यूाँ क्योों ताकते हो?
తుమ్ మేర్చ ముఖేి కొ యూ కూయ తకేత హ?
నువుా నా ముఖ్ననిి ఊరికే ఎిందుకు చూసుతనాివు?

185
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
यूाँ ही हम दू सरोों का आलोचना नहीों करनी चाद्वहए।
యూ హీ హమ్ దూస్రో కా ఆలోచనా నహీ కరీి చాహయే.
ఊరికే మనిం ఇతర్చలను విమరిశించకూడదు.
नल को तुरोंत बोंद करो, पानी को यूाँ बरबाद नहीों करना चाद्वहए|
నల్ కో తురింత్ బింద్ కరో, పానీ కొ యూ బరాబద్ నహీ కరాి చాహయే.
కుళాయిని వింటనే కటేసయి , నీటిని ఊరికే అల పాడుచెయయకూడదు.
तुम मुझे यूाँ गुस्से से क्योों ऐसे घूरते हो?
తుమ్ ముజేా యూ గుసేస సే కూయ ఘూర్చత హ?
నువుా ననుి ఊరికే కోప్ింగా ఎిందుకు ఇల చూసుతనాివు?

न केवल बल्की........న కేవల్ బ్లీా ఇదే కాదు అదవ కూడా

गोपाल न केवल द्विकेट बल्की फूट बाल भी खेलता है |

గోపాల్ నా కేవల్ క్రికట్ బలీు ఫుట్ బాల్ భి ఖేలత హై
గోపాల్ కేవలిం క్రికట్ మాత్రమే కాదు ఫుట్ బాల్ కూడా ఆడుతడు.
राम न केवल एक द्वशक्षक है बल्की गायक भी है |
రామ్ నా కేవల్ ఏక్ట్ శిక్షక్ట్ హై బలీు గాయక్ట్ భీ హై.
రామ్ ఉపాధ్యయయుడు మాత్రమే కాదు గాయకుడు కూడా.
रोद्वहर्ी न केवल बुक्तद्धमान है बल्की खूबसूरत भी है |
రోహణీ నా కేవల్ బుదిిమాన్ హై బలీు ఖూబూసరత్ భీ హై
రోహణ తెలివైనది మాత్రమే కాదు అిందమైనది కూడా.
न केवल राघव बल्की सुरेश भी शतरों ज खेलता है |
నా కేవల్ రాఘవ్ బలీు సుర్చష్ భీ శత్రింజ్ ఖేలత హై
రాఘవ్ మాత్రమే కాదు సుర్చష్ కూడా చెస్ ఆడతడు.
न केवल छात्र बल्की द्वशक्षक भी बात कर रहे हैं |
నా కేవల్ ఛాత్ర్ బలీు శిక్షక్ట్ భీ బాత్ కర్ రహే హై.
కేవలిం విద్వయర్చథలే కాదు ఉపాధ్యయయులు కూడా మాట్లాడుతునాిర్చ.
न केवल वह एक द्वशक्षक है बक्तल्क एक नेता भी है |
నా కేవల్ వహ్ ఏక్ట్ శిక్షక్ట్ హై బలీు ఏక్ట్ నేత భీ హై

186
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఆయన ఉపాధ్యయయుడే కాదు నాయకుడు కూడా.
न केवल वह पढता है बक्तल्क द्वलखता भी है |
నా కేవల్ వహ్ ప్ఢత హై బలీు లిఖ్నత భీ హై.
అతను కేవలిం చదవడమే కాదు వ్రాసతడు కూడా.

नही ों.......तो, वरना का प्रयोगనహీఁ........తో, వరాన కా పాయోగ్ద,

కాకపొ తే / లేకపో తే

ఏద్య సౌిండ్ వినిపిించిిందని చూశాను, లేకపోతే నేన్ిందుకు చూసతను?

कुछ आवाज़ सुनाई दी कहकर दे खा,नहीों तो मैं क्योों दे खूोंगा?
కుఛ్ ఆవ్యజ్ సునాయీదీ కహుర్ దేఖ్న, నహీ త మై కూయ దేఖూింగా?
ఇది జరగచుు లేద్వ జరగపోవచుు
ये हो सकता है नहीों तो नहीों भी हो सकता है ।
ఏ హ సకాత హై నహీ తో నహీ భి హ సకాత హై
సధ్యమైతే చేయి లేకపోతే విసిగ్వించకు పో అవతలకు.
हो सके तो करो नहीों तो तोंग ना करो द्वनकलो बाहर।
హ సకే తో కరో నహీ తో తింగ్ నా కరో నికోా బాహర్
ముిందు చూసి నడువు లేకుింటే కిింద ప్డిపోతవు.
आगे दे खकर चलो नहीों तो नीचे द्वगर पड़ोगे।
ఆగే దేఖుర్ చలో నహీ తో నీచే గ్వర్ ప్డోగే.
ఈ రోజు కాకపోతే ఇింకో రోజు.
आज नहीों तो द्वकसी और द्वदन।
ఆజ్ నహీ తో కిసీ ఔర్ దిన్
వేడి నీళ్ళా సిదిింగా ఉనాియి తారగా సినిం చెయియ లేకపోతే చలారి పోతయి
गरम पानी तयार है । जल्दी से नहा लो,नहीों तो ठों ड हो जाएों गे।
గరమ్ పానీ తయార్ హై. జలీు సే నహాలో నహీ తో థిండే హ జాఏింగే.
వింటనే ప్ది లక్షల రూపాయల జురామనా కట్టస లేకపోతే ఏడు సింవతసరాలు శిక్ష అనుభవిించాలిస వసుతింది
तुरोंत दस लाख रुपए जुमाण ना भरो, वरना सात साल की सजा भुगतना होगा।
తురింత్ దస్ లఖ్ ర్చప్యే జురామనా భరో, వరాా సత్ సల్ కి సజా ఆప్ భుగతి హోగా.

187
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఇింకోసరి ఇలింటి మాటలు ఎపుపడ్డ నీ నోటి వింట రానివాకు లేకపోతే నా అింత చెడి వ్యడు మరెవరూ ఉిండర్చ.
दु बारा ये शब्द अपने मुोंह से मत द्वनकालना,वरना मुझसे बुरा कोई नहीों होगा।
దుబారా యే శబ్ు అపేి ముహ్ సే మత్ నికాలి, వరాి ముజేస బురా కోయి నహీ హోగా.
నువుా తారగరా లేకపోతే నేను వళ్లాపోతను.
तुम जल्दी आओ वरना मैं द्वनकल जाऊाँगी।
తుమ్ జలిు ఆఓ వరాి మై నికల్ జాఉింగ్ల.
నాద్వరి నుించి తలగ్వపో, లేకపోతే మేము తలపై తకుుకుింట్ట లోప్లికి వలిపోతము.
मेरे रास्ते से हठ जाओ,वरना हम लोग सर कुछलाते हुए अोंदर चले जाएों गे।
మేర్చ రాసేత సే హఠ్ జాఓ, వరాి హమ్ లోగ్ సర్ కుఛాాతే హుఏ అిందర్ చలే జాయింగే.

का की आदी होना / की आदत होना /అలవ్ాటు ఉిండడిం

वतणमान काल:-
मैं (पुों) का
हूाँ
मैं (स्त्री) की
तू, वह, यह, कौन, नाम(पुों.ए) का
है
तू, वह, यह, कौन, नाम(स्त्री.ए) की
हम, आप, वे, ये, कौन नाम(पुों.ब) चाय
के आदी
पीने
हम, आप, वे, ये, कौन कौन, हैं
की
नाम(स्त्री.ब)
तुम(पुों) के
हो
तुम(स्त्री) की
भूतकाल:-
मैं, तू, वह, यह (पुों) का था
मैं, तू, वह, यह (स्त्री) की थी
चाय पीने आदी
हम, तुम, आप, वे, ये (पुों) के थे
हम, तुम, आप, वे, ये (स्त्री) की थीों
भद्ववष्यत काल-:
मैं (पुों) चाय पीने का आदी हो जाऊोंगा
188
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 मैं (स्त्री) की हो जाऊोंगी
तू, वह, यह, कौन, नाम(पुों.ए) का हो जाएगा
तू, वह, यह, कौन, नाम(स्त्री.ए) की हो जाएगी
हम, आप, वे, ये, कौन कौन,
के हो जाएों गे
नाम(पुों.ब)
हम, आप, वे, ये, कौन कौन,
की हो जाएाँ गी
नाम(स्त्री.ब)
तुम(पुों) के हो जाओगे
तुम(स्त्री) की हो जाओगी

मुझे चाय पीने की आदत(సీ్ )ీ है | मुझे चाय पीने की आदत पड़ जाएगी|

నాకు ట్ట త్రాగే అలవ్యట్ట ఉింది. నాకు ట్ట త్రాగడిం అలవ్యట్ట అవుతుింది

मुझे चाय पीने की आदत थी| मुझे छत पर सोने की आदत है |

నాకు ట్ట త్రాగే అలవ్యట్ట ఉిండేది. నాకు మేడ మీద నిద్రపోయే అలవ్యట్ట ఉింది.

मुझे चाय पीने की आदत हो गयी| मैं छत पर सोने का आदी हूाँ |

నాకు ట్ట త్రాగటిం అలవ్యట్ట అయిింది. నాకు మేడ మీద నిద్రపోయే అలవ్యట్ట ఉింది.

मुझे चाय पीने की आदत पड़ गयी| मुझे पैदल चलने की आदत नहीों है |

నాకు ట్ట త్రాగటిం అలవ్యట్ట అయిింది. నాకు కాలి నడకన నడిచే అలవ్యట్ట లేదు.

मुझे चाय पीने की आदत हो जाएगी| मैं पैदल चलने की आदी नहीों हूाँ |

నాకు ట్ట త్రాగడిం అలవ్యట్ట అవుతుింది. నాకు కాలినడకన నడిచే అలవ్యట్ట లేదు.

होना का प्रयोग(హ నా కా పాయోగ్ద)

होना
हाँ होता हो रहा था होता था हुआ हाँगा, हाँगी

हो होते हो रहे थे होते थे हुए होगे, होगी

है होती हो रही थी होती थी हुई होगा,होगी

हैं होंगे,होंगी

189
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
वह राम है | बफण ठों डी होती है |
వహ్ రామ్ హై| బర్్ ఠిండీ హోతీ హై|
అతడు రాముడు. మించు చలాగా ఉింట్టింది.
मैं गरीब था| साल में बारह महीने होते हैं |
మైోఁ గరీబ్ థా| సల్ మేోఁ బారహ్ మహీనే హోతే హైోఁ|
నేను పేదవ్యడిగా ఉిండేవ్యడిని. సింవతసరింలో ప్న్ిిండు న్లలు ఉింట్లయి.
कल बाररश होगी| आकाश नीला होता है |
కల్ బారిష్ హోగ్ల| ఆకాష్ నీల హోత హై|
ర్చపు వరషిం ప్డుతుింది. ఆకాశిం నీలింగా ఉింట్టింది.
दू ध सफेद होता है | रात होने वाली है |
దూధ్ సఫేద్ హోత హై| రాత్ హోనే వ్యలీ హై|
పాలు తెలాగా ఉింట్లయి. రాత్రి అవుతుింది.
काम का सफल होना हमारी मेहनत पर द्वनभणर करता है |
కామ్ కా సఫల్ హోనా హమారీ మెహనత్ ప్ర్ నిరార్ కరాత హై|
ప్ని సఫలిం అవాడిం మన కషసిం పై ఆధ్యరప్డి ఉింట్టింది.
द्वपछले महीने में मेरी शादी हुई| కల్ యహాోఁ ఏక్ట్ దురఘటన హుయి థీ|
పిఛేా మహీనే మేోఁ మేరీ ష్ట్రదీ హుయి| నిని ఇకుడ ఒక ఆకిసడెింట్ జరిగ్వింది
పోయిన న్ల నా పెళ్లా జరిగ్వింది. द्वफल्म कब शुरू हुई?
सिी बासी हो रही है | ఫిల్మ కబ్ షుర్చ హుయి|
సబీజ బాసీ హో రహీ హై| సినిమా ఎపుపడు మొదలయిింది?

కూర పాచిపోతుింది. ఆమె నాకు నిని ప్రిచయమైింది.

कक्षा कब ख़ि हुई? वो मुझे कल पररचय हुई।

కక్ష కబ్ ఖత్మ హుయి| వో ముఝే కల్ ప్రిచయ్ హుయి|

తరగతి ఎపుపడు అయిపయిింది. तुम्हारा काम कब ख़ि हुआ?

कल यहााँ भारी बाररश हुई| తుమాారా కామ్ కబ్ ఖత్మ హువ్య?

కల్ యహాోఁ భారీ బారిష్ హుయి| మీ ప్ని ఎపుపడు పూరీత అయిింది?

నిని ఇకుడ భారీ వరషిం ప్డిింది. आज आपके दफ्तर में कोई मुलाक़ात हुई?
ఆజ్ ఆపేు దఫతర్ మేోఁ కోయి ములకాత్ హుయి?
कल यहााँ एक दु घणटना हुई थी|
ఈరోజు మీ ఆఫీస్ లో ఏమైనా మీటిింగ్ జరిగ్వింద్వ?
190
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
మిమమలిి కలిసినిందుకు చాల సింతోషింగా ఉింది అర్చ బాప్ ర్చ అయిస హోగా కభీ నహీోఁ సోచా థా|
आपसे द्वमलकर बड़ी खुशी हुई। నేను ముిందే ఊహించాను ఇది జర్చగుతుిందని.
ఆపేస మిలుర్ బడీ ఖుషి హుయి| मैं ने पहले ही अनुमान लगाया की ऐसा होगा।
यह दु घणटना कैसी हुई? మైనే ప్హలే హీ అనుమాన్ లగాయా కి అయిస
యహ్ దురఘటన కైసీ హుయి? హోగా|
ఈ ఆకిసడెింట్ ఎల జరిగ్వింది? ఇకుడ ఎనిి రోజులు ప్ని చేసేత బాగుింట్టింది?
నేను తపుపగా అరిించేసుునాిను यहाों द्वकतने द्वदन काम करने से अच्छा होगा?
मेरे समझने में भूल हुई। యహాోఁ కితేి దిన్ కామ్ కర్చి సే అచాీ హోగా?
మేర్చ సమఝ్ నే మేోఁ భూల్ హుయి| నావలా కాదు
क्या आपका काम दे र से ख़ि हुआ? मुझसे नहीों होगा।ముఝేస నహీోఁ హోగా|
కాయ ఆపాు కామ్ దేర్ సే ఖత్మ హువ్య?
నీ ప్ని ఆలసయింగా అయిింద్వ?
ఇింకా ఒకటి మిగ్వలి ఉింది
और एक बची हुई है ।
ఔర్ ఏక్ట్ బచీ హుయీ హై|
कमरा खाली था|
కమరా ఖ్నళ్ళ థా|
గది ఖ్నళ్ళ గా ఉిండినది.
చూడడానికి చాల బాగుింట్టింది
दे खने के द्वलए बहुत सुोंदर होगा।
దేఖేి కే లియే బహుత్ సుిందర్ హోగా|
తరాాత నీకే తెలుసుతింది.
बाद में तुमे ही मालूम होगा।
బాద్ మేోఁ తుమే హీ మాలిం హోగా|
అది నాకు చాల ఉప్యోగ ప్డుతుింది.
वह मेरे द्वलए बहुत उपयोगी होगा।
వహ్ మేర్చ లియే బహుత్ ఉప్యోగ్వ హోగా|
అయోయబాబోయి ఇింతగా జర్చగుతుిందని అనుకోలేదు
अरे बाप रे ऐसा होगा कभी नहीों सोचा था।
191
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఒింటి గింట తరాాత ఫ్రీ టైమ్ ఉింట్టింద్వ మీకు?
एक बजे के बाद फुरसत होगी क्या आपको?
ఏక్ట్ బజే కే బాద్ ఫురసత్ హోగ్ల కాయ ఆపోు?
ఇది చాల ర్చచిగా ఉింట్టింది.
ये बहुत स्वाद्वदष्ट् होगा।
యే బహుత్ సాదిష్స హోగా|
ఎకుడ లభిసతయి?
कहाों उपलब्ध होोंगे?
కహాోఁ ఉప్లబ్ు హోింగే?
ఇవి సరిపోతయి గా?
ये काफी होोंगे ना?
మీకు ఇింకేిం అవసరిం లేదు గా?
आपको और कुछ चाद्वहए तो नहीों ना?
యే కాఫీ హోింగే నా? ఆపోు ఔర్ కుఛ్ చాహయే తో నహీోఁ నా?
నాలుగు గోడల మధ్య కూర్చుింటే నీకు ఎప్పటికీ ఏమీ తెలీవు.
चार दीवारोों के बीच बैठने से तुम्हे कभी भी कुछ भी मालूम नहीों होोंगे।
చార్ దీవ్యరోోఁ కే బీచ్ బైఠ్ని సే తుమేాోఁ కభీ భీ కుఛ్ భీ మాలిం నహీోఁ హోింగే|
భోజనాల దగగర ప్వన్ గారి బ్రదర్స ఉింట్లర్చ.
खाने के पास पवनजी के भाई होोंगे।
ఖ్ననే కే పాస్ ప్వన్ జీ కే భాయి హోింగే|

192
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 वचन बदलना (వచన్ బ్దలాన) వచనిం

తెలుగులో ఏకవచనిం మరియూ బహువచనిం ఎల అయితే ఉనాియో హిందీ లో కూడా ఏకవచన బహువచనాలు
ఉనాియి వీటినే మనిం “వచన్” అింటలము.ఏకవచనిం ఒక వసుతవు లేద్వ మనిషి గురిించి చెబితే బహువచనిం
ఒకటి కింటే ఎకుువ వసుతవులు లేద్వ మనుషుల కోసిం చెబుతుింది.
ఉద్వ:- लड़का=బాలుడు ఏకవచనిం, लड़के= బాలుర్చ బహువచనిం
ఈ పాఠిం లో మనిం నేర్చుకునేది ఏకవచన ప్ద్వలను బహువచనిం లో ఎల మారాులి అనేది, ఇకుడ ఇవాబోతుని
ప్ద్వలను మీర్చ నేర్చుకునిటెలతే
స మీర్చ ఏ ఇతర హిందీ ప్ద్వనిి అయినా సులువుగా ఏకవచనిం నుిండి బహువచనిం
లోనికి బహువచనిం నుిండి ఏక వచనిం లోనికి మారిు వ్రాయగలర్చ.హిందీ లో వచన్ అనేది చాల ముఖయమైన
అింశిం.ఈ అింశిం పై పూరిత ప్ట్టస లేకపోతే హిందీ లో వ్యకయ నిరామణిం సరిగా చేయలేకపోవచుు.కాబటిస శ్రదిగా
నేర్చుకుింద్విం.

ఆకారింత పు లిింగ ఏకవచన శబాునిి బహువచనిం లో మారుడానికి చివరిలో ఉని आ శబాునిి ए గా

మారువలెను.

ఏకవచనిం బహువచనిం

लड़का బాలుడు लड़के బాలుర్చ

कपडा బటస कपडे బటసలు

बच्चा పిలావ్యడు बच्चे పిలాలు

पद्वहया చక్రము पद्वहये చక్రాలు

पोता మనవడు पोते మనవళ్ళు

शहजादा యువరాజు शहजादे యువరాజులు

कुत्ता కుకు कुत्ते కుకులు

गन्ना చెర్చకు गन्ने చెర్చకులు

प्याला గ్వన్ి प्याले గ్వన్ిలు

ररश्ता బింధ్ిం ररश्ते బింధ్యలు

193
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
घोड़ा గుర్రిం घोड़े గుర్రాలు

गधा గాడిద गधे గాడిదలు

पपीता బపాపయి पपीते బపాపయిలు

तोता చిలుక तोते చిలుకలు

घोोंसला గూడు घोोंसले గూళ్ళా

ढे ला గడి ढे ले గడిలు

बस्ता సించి बस्ते సించులు

गहना ఆభరణిం गहने ఆభరణాలు

मटका కుిండ मटके కుిండలు

पौधा మొకు पौधे మొకులు

बेटा కొడుకు बेटे కొడుకులు

खोंभा సతింభిం खोंभे సతింభాలు

चश्मा కళుజోడు चश्मे కళుజోళ్ళు

तारा నక్షత్రిం तारे నక్షత్రాలు

रास्ता ద్వరి रास्ते ద్వర్చలు

गोला గుిండు गोले గుిండుా

मेला జాతర मेले జాతర్చా

केला అరటిప్ిండు केले అరటిప్ళ్ళు

जूता బూట్ట जूते బూట్టా

शीशा అదుిం शीशे అద్వులు

सपेरा పాములు ఆడిించేవ్యడు सपेरे పాములు ఆడిించేవ్యర్చ

परदा కనాతి/కరసన్ परदे కనాతులు/కరసనుా

मुगाण కోడి పుింజు मुगे కోడి పుింజులు

194
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
दाना ధ్యనయిం दाने ధ్యనాయలు

సింబింధ్యలకు సింబింధిించిన కొనిి నామవ్యచకాలు బహువచనింలో మారవు అనగా आ శబుిం తో

ముగ్వసిన ఏకవచనిం, బహువచనిం కూడా आ శబుింతో నే ముగ్వసుతింది

ఏకవచనిం బహువచనిం

मामा మామయయ मामा మామయయలు

चाचा చినాిని चाचा చినాినిలు

दादा తతయయ - నాని వ్యళు నాని दादा తతయయలు

नाना తతయయ - అమమ వ్యళు నాని नाना తతయయలు

ఉద్వ :- मामा आया - మామయయ వచాుడు.

उसके दादा यह कहा करते थे - వ్యళు తతయయలు ఇల చెపేపవ్యర్చ.

ఆకారింత పు లిింగ శబుిం అయినా కూడా బహువచనింలో ఎట్టవింటి మార్చప లేకుిండా ఉిండే ప్ద్వలు.

ఏకవచనిం బహువచనిం

राजाరాజు राजाరాజులు

वक्ताవకత वक्ताవకతలు

अगुआముిందునివ్యడు अगुआ ముిందునివ్యళ్ళు

दररया సముద్రిం दररया సముద్రాలు

नेता నాయకుడు नेता నాయకులు

मुक्तखया గ్రామపెదు मुक्तखया గ్రామపెదులు

195
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఏకవచనిం బహువచనిం

घरఇలుా घरఇళ్ళు

पत्थर రాయి पत्थर రాళ్ళా

मुद्वन ఋషి मुद्वनఋషులు

भाई సోదర్చడు भाई సోదర్చలు

साधु సధువు साधु సధువులు

डाकू దింగ डाकू దింగలు

क्तखलाड़ी ఆటగాడు क्तखलाड़ी ఆటగాళ్ళు

मोर న్మలి मोर న్మళ్ళు

औज़ार సధ్నిం औज़ार సధ్నాలు

हद्वथयार ఆయుధ్ిం हद्वथयार ఆయుధ్యలు

दे श దేశిం दे श దేశాలు

मैदान మైద్వనిం मैदान మైద్వనాలు

महल భవనిం महल భవనాలు

पैर అడుగు पैर అడుగులు

कान చెవి कान చెవులు

पेड़ చెట్టస पेड़ చెట్టా

वाद्य సధ్నిం वाद्य సధ్నాలు

शेर సిింహిం शेर సిింహాలు

जानवर మృగిం जानवर మృగాలు

समुद्र సముద్రిం समुद्र సముద్రాలు

बादल మేఘిం बादल మేఘాలు

196
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
फूल పువుా फूल పూలు

बतणन పాత్ర बतणन పాత్రలు

స్త్రీ లిింగిం లోని ఒక ప్దిం "अ" తో ముగ్వసేత, చివరి "अ" బ్హువచనానిన రూపిందిించడానికి "एाँ "
గా మారిపోతుింది.

ఏకవచనిం బహువచనిం

बेगम రాణ बेगमें రాణులు

बहन సోదరి बहनें సోదరీమణులు

आाँ ख కనుి आाँ खें కళ్ళు

झील సరసుస झीलें సరసుసలు

जड़ మూలిం जड़ें మూలలు

बात మాట बातें మాటలు

रात రాత్రి रातें రాత్రులు

गाय ఆవు गायें ఆవులు

फसल ప్ింట फसलें ప్ింటలు

कलम కలము कलमें కలములు

साइद्वकल సైకిల్ साइद्वकलें సైకిళ్ళు

दीवार గోడ दीवारें గోడలు

टााँ ग కాలు टााँ गें కాళ్ళు

सड़क రోడుి सड़कें రోడుా

पुस्तक పుసతకము पुस्तकें పుసతకాలు

197
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
डाल శాఖ डालें శాఖలు

స్త్రీ లిింగిం లోని నామవ్యచక ఏకవచనిం “इ” లేదా “ई” తో ముగ్వసేత ద్వని బహువచనిం “यााँ ” తో
ముగ్వసుతింది.

ఏకవచనిం బహువచనిం

रीद्वत ఆచారిం रीद्वतयााँ ఆచారాలు

द्वतद्वथ తిథి द्वतद्वथयााँ తిథులు

शक्तक्त శకిత शक्तक्तयाों శకుతలు

पोंक्तक्त ప్ింకిత पोंक्तक्तयााँ ప్ింకుతలు

लड़की అమామయి लड़द्वकयाों అమామయిలు

बेटी కూతుర్చ बेद्वटयाों కూతుళ్ళు

रानी రాణ राद्वनयााँ రాణులు

नदी నది नद्वदयााँ నదులు

ताली చప్పట ताद्वलयााँ చప్పట్టా

थाली కించము थाद्वलयााँ కించాలు

नारी మహళ नाररयााँ మహళలు

सिी కూరగాయ / కూర सक्तियााँ కూరగాయలు / కూరలు

टु कड़ी ముకు टु कद्वड़यााँ ముకులు

लड़ी పర लद्वड़यााँ పరలు

बफी మించు बद्वफणयााँ మించు

जाद्वत జాతి जाद्वतयााँ జాతులు

198
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
स्त्री స్త్రీ क्तस्त्रयााँ స్త్రీలు

उाँ गली వేలు उाँ गद्वलयााँ వేళ్ళు

गली వీధి गद्वलयााँ వీధులు

मुगी కోడి मुद्वगणयााँ కోళ్ళు

झाड़ी పద झाद्वड़यााँ పదలు

द्ववद्वध ప్దితి द्ववद्वधयााँ ప్దితులు

सखी సేిహతురాలు सक्तखयााँ సేిహతురాలుా

कली మొగగ कद्वलयााँ మొగగలు

कहानी కథ कहाद्वनयााँ కథలు

गद्वत ప్రిసిథతి गद्वतयााँ ప్రిసిథతులు

क्तखड़की కిటికి क्तखड़द्वकयााँ కిటికీలు

घड़ी గడియారము घद्वड़यााँ గడియారాలు

नाली కాలువ नाद्वलयााँ కాలువలు

बकरी మేక बकररयााँ మేకలు

गाड़ी వ్యహనిం गाद्वड़यााँ వ్యహనాలు

दू री దూరిం दू ररयााँ దూరాలు

द्वबल्ली పిలిా द्वबक्तल्लयााँ పిలుాలు

चीटी చీమ चीद्वटयााँ చీమలు

कुसी కురీు कुद्वसणयााँ కురీులు

सहे ली సేిహతురాలు सहे द्वलयााँ సేిహతురాలుా

पत्ती ఆకు पद्वत्तयााँ ఆకులు

द्वमठाई మిఠాయి द्वमठाइयााँ మిఠాయిలు

मछली చేప్ मछद्वलयााँ చేప్లు

199
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
साड़ी చీర साद्वड़यााँ చీరలు

नज़दीक దగగర नज़दीद्वकयााँ దగగరగా

ఏకవచనిం లో “या” తో ముగ్వసే నామవ్యచకాలు, బహువచనిం లో “यााँ ” తో ముగ్వసతయి.

ఏకవచనిం బహువచనిం

बुद्वढ़या ముసలవిడ बुद्वढ़यााँ వృదుురాళ్ళు

द्वचद्वड़या ప్క్షి द्वचद्वड़यााँ ప్క్షులు

द्वबद्वटया కూతుర్చ द्वबद्वटयााँ కుమారెతలు

गुद्वड़या బమమ गुद्वड़यााँ బమమలు

लुद्वठया కర్ర लुद्वठयााँ కర్రలు

लूद्वटया ద్యపిడి लूद्वटयााँ ద్యపిడీలు

चुद्वहया ఎలుక चुद्वहयााँ ఎలుకలు

द्वडद्वबया పేటిక द्वडद्वबयााँ పేటికలు

నామవ్యచకిం లోని కొనిి అచుులు ఏకవచనిం నుిండి బహువచనిం లో కి మారగానే “एाँ ” తో

ముగుసతయి.

ఏకవచనిం బహువచనిం

लता శాఖ/తీగ लताएाँ శాఖలు/తీగలు

यात्रा ప్రయాణిం यात्राएाँ ప్రయటనలు

कथा కథ कथाएाँ కథలు

200
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
सेना సైనయిం सेनाएाँ సైనాయలు

माता తలిా माताएाँ తలుాలు

वस्तू వసుతవు वस्तुएाँ వసుతవులు

बहू కోడలు बहुएाँ కోడళ్ళు

लू వేడి గాలి लुएाँ వేడి గాలులు

धातू లోహిం धातुएाँ లోహాలు

कन्या కనయ कन्याएाँ కనయలు

माता తలిా माताएाँ తలుాలు

अबला నిససహాయ अबलाएाँ నిససహాయులు

कामना కోరిక कामनाएों కోరికలు

वधू వధువు/పెళ్లాకూతుర్చ वधुएाँ వధువులు

बहू కోడలు बहुएों కోడళ్ళు

कथा కథ कथाएाँ కథలు

कद्ववता కవిత कद्ववताएाँ కవితలు

शाखा శాఖ शाखाएाँ శాఖలు

द्ववद्या విదయ द्ववद्याएाँ విదయలు

पद्वत्रका ప్త్రిక पद्वत्रकाएाँ ప్త్రికలు

जू పేను जुएाँ పేళ్ళు

गौ గోవు गौएाँ గోవులు

भुजा చేయి भुजाएाँ చేతులు

दवा మిందు दवाएाँ మిందులు

मुद्रा ముద్ర मुद्राएाँ ముద్రలు

201
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
अध्याद्वपका అధ్యయప్కురాలు अध्याद्वपकाएाँ అధ్యయప్కురాళ్ళు

वस्तू వసుతవు वस्तुएाँ వసుతవులు

आिा ఆతమ आिाएाँ ఆతమలు

रे खा ర్చఖ/గ్లత रे खाएाँ ర్చఖలు/గ్లతలు

कला కళ कलाएाँ కళలు

మరి కొనిి ప్ద్వలు - कुछ और शब्द

गुरु (గుర్చవు) गुरुजन (గుర్చవులు)

भक्त (భకుతడు/భకుతరాలు) भक्तगर् (భకుతలు)

लेखक (రచయిత) लेखकगर् (రచయితలు)

द्ववद्याथी (విద్వయరిి) द्ववद्याथीगर् (విద్వయర్చథలు)

प्रजा (ప్రజలు) प्रजाजन (ప్రజలు)

कमणचारी (ఉద్యయగ్వ) कमणचारीवगण (సిబబింది)

कद्वव (కవి) कद्ववगर् (కవులు)

पक्षी (ప్క్షి) पक्षीवृोंद (ప్క్షుల బృిందము)

आप (మీర్చ) आपलोग (మీరిందరూ)

गरीब (బీదవ్యడు) गरीब लोग (బీద వ్యర్చ)

व्यापारी (వ్యయపారి) व्यापारीगर् (వ్యయపారసుతలు)

सेना (సైనయిం) सेनादल (సేనాదళిం)

साथी (తోటివ్యడు/సహచర్చడు) साद्वथयोों (తోటివ్యళ్ళా/సహచర్చలు)

द्वमत्र (మిత్రుడు) द्वमत्रजन (మిత్రులు)

दद्वलत (దళ్లతుడు) दद्वलत समाज (దళ్లత సమాజిం)

202
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 द्वशक्षक (ఉపాధ్యయయుడు/ట్టచర్) द्वशक्षकगर् (ఉపాధ్యయయులు/ట్టచర్చా)

श्रोता (ప్రేక్షకుడు) श्रोतागर् (ప్రేక్షకులు)

सोंज्ञाओों की कारक-रचना(సింగాయవ్ ీఁ కీ కార్క్త-ర్చన)

హిందీలో నామవ్యచకాలు ముఖయింగా రెిండు రకాలు

द्ववकृत మరియూ अद्ववकृत
ఒక వేళ ఒక నామవ్యచకమునకు విభకిత ని జోడిించినపుడు ఆ నామవ్యచకింలో ఏవైనా మార్చపలు సింభవిసేత అవి
द्ववकृत सोंज्ञा లు అవుతయి ,అలింటి మార్చపలు ఏమీ రాకపోతే అవి अद्ववकृत सोंज्ञा లు అవుతయి.
ఉద్వ:- लड़का+का =लड़के का ఇకుడ ప్రతయయిం జోడిించిన తర్చవ్యత लड़का→लड़के అయియింది. అింటే ఇది
द्ववकृत सोंज्ञा)
घर +का =घर का(ఇకుడ ప్రతయయిం జోడిించిన తర్చవ్యత घर→घर గానే ఉిండిపోయిింది. అింటే
ఇది अद्ववकृत सोंज्ञा)
గమనిక:- పైన ఇచిున लड़का ఏకవచన ప్దిం.ద్వనికి ప్రతయయిం జోడిించినపుడు ,జరిగ్వన రూప్ింతరింలో
लड़का+का→लड़के का అయిింది.लड़का→लड़के గా రూపాింతరిం చెిందినా కూడా ద్వని అరథిం మాత్రిం
“బాలుడు” అనే ఏకవచనిం గానే ఉింట్టింది.
सोंज्ञा పులిింగ ఏకవచనిం అయినపుపడు అది “ఆ” కారింత శబుిం అయినపుపడు ఏదైనా విభకిత జోడిసేత ఈ క్రిింది
విధ్ింగా మార్చప చెిందును.
నామవ్యచకిం(ఏకవచనిం) విభకిత విభకిత తర్చవ్యత

लड़का బాలుడు का యొకు लड़के का బాలుడి యొకు

कौआ కాకి सेనుిండి कौए से కాకి నుిండి
कमरा గది में లో ,లోప్ల कमरे में గది లోప్ల
घोड़ा గుర్రిం पर పైన घोड़े पर గుర్రిం పైన
बेटा కొడుకు का యొకు बेटे का కొడుకు యొకు
कपड़ाబటస का యొకు कपडे का బటస యొకు
:- బింధుతాలకు తెలియజేసే “ పులిింగ ఆ కారింత ప్ద్వలు” ప్రతయయాలు జోడిించినా కూడా ఎట్టవింటి
మారూప చెిందవు.ఉద్వ:-चाचा(చినాిని),मामा(మావయయ),नाना(తతయయ)→चाचा को ,नाना का ,
मामा की
నామవ్యచకిం(బహువచనిం) విభకిత విభకిత తర్చవ్యత

203
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 घर(ఇళ్ళు) में(లో,లోప్ల) घरोों में(ఇళులో)
बातें(మాటలు) में(లో,లోప్ల) बातोों में(మాటలలో)
लड़के(బాలుర్చ) का(యొకు) लड़कोों का(బాలుర్చ యొకు)
कपडे (బటసలు) में(లో,లోప్ల) कपड़ोों में(బటసల లోప్ల)
कुत्ते(కుకులు) को(ని,కు) कुत्ततोों को(కుకులకు)
भाषाएाँ (భాషలు) को(ని,కి) भाषाओों को(భాషలకు,భాషలను)
माताएों (తలుాలు) ने माताओों ने
दस मुद्वन(ప్దిమింది మునులు) का(యొకు) दस मुद्वनयोों का(ప్ది మింది మునుల
యొకు)
द्वतद्वथयााँ (తిథులు) में(లో,లోప్ల) द्वतद्वथयोों में(తిథులలో)
हाथी(ఏనుగులు) को(ని,కు) हाथीयोों को(ఏనుగులకు)
नद्वदयााँ (నదులు) में(లో,లోప్ల) नद्वदयोों में(నదులలో)
बहुएाँ (కోడళ్ళు) का(యొకు) बहुओों का(కోడళు యొకు)

कारक एकवचन बहुवचन

कताण कारक कमरा कमरे
कमाण कारक कमरे कमरोों
सोंबोधन कारक कमरे कमरोों
उदा:-
कमरा गोंदा है | అది గదిలో ఉింది.
కమరా గింద్వ హై| वे कमरोों में हैं |
గది మురికిగా ఉింది. వ కింరోోఁ మేోఁ హైోఁ|
कमरे गोंदे हैं | అవి గదులోా ఉనాియి.
కమర్చ గిందే హైోఁ| ओ कमरे ! तू इतना गोंदा|
గదులు మురికిగా ఉనాియి. ఓ కమ్రే! తూ ఇతి గింద్వ|
वह कमरे में है | ఓ గది! నువుా ఎింత మురికిగా ఉనాివు.
వహ్ కామ్రే మెన్ హై|

204
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 द्ववशेषर्(విశేష్ణ్)

सोंज्ञा या सवणनाम की द्ववशेषता बताने वाले शब्द को द्ववशेषर् कहते हैं । जैसे---अच्छा लड़का, तीन
पुस्तकें, नई कलम इत्याद्वद।इनमें अच्छा, तीन और नई शब्द द्ववशेषर् है जो द्ववशेष्य की द्ववशेषता
बतलाते हैं ।द्ववशेषर् शब्द द्वजसकी द्वबशेषता बताये,उसे द्ववशेस्या कहते हैं ,अतः लड़का,पुस्तकें,कलम
इन शब्दोों द्ववशेष्य हैं |
నామవ్యచకిం లేద్వ సరానామిం యొకు విశేషతను తెలిపే ప్ద్వలను విశేషణ్ అింట్లర్చ.ఉద్వ:- अच्छा
लड़का(అఛాు లడకా), तीन पुस्तकें(తీన్ పుసతకేోఁ), नई कलम(నఈ కలిం) మొదలుగునవి.వీటిలో अच्छा, तीन
మరియూ नई అనే ప్ద్వలు విశేషణాలు అవుతయి.విశేషణ ప్దిం దేని విశేషతను చెబుతుింద్య,ద్వనిని విశేషయ
అింట్లర్చ.ఉదా:- लड़का,पुस्तकें,कलम.
విశేషణిం విశేషయ శబాునికి ముిందు కానీ వనుక కానీ రావచుు.
ఉద్వ:- थोड़ा-सा पानी लाओ|(విశేషణిం ముిందు వచిుింది)
థోడా-స పానీ లవో|
కొించెిం నీర్చ తీసుకురా.
दो मीटर कपड़ा ले आओ|(విశేషణిం ముిందు వచిుింది)
ద్య మీటర్ కప్డా లేఆవో|
రెిండు మీటరా గుడి తీసుకుని రా.
यह रास्ता चौड़ा है |(విశేషణిం తర్చవ్యత వచిుింది)
యహ్ రాసత చౌడా హై|
ఈ ద్వరి వడలుపగా ఉింది.
सिी नमकीन है |(విశేషణిం తర్చవ్యత వచిుింది)
సబీజ నమీున్ హై|
కూర ఉప్పగా ఉింది.
द्वहोंदी में द्ववशेषर् 5 प्रकार के होते हैं । जैसे----హిందీలో విశేషణ్ 5 రకాలు. అవి---
1.गुर्वाचक द्ववशेषर्(గుణ్ వ్యచక్ట్ విశేషణ్)
2.पररमार्वाचक द्ववशेषर्(ప్రిమాణ్ వ్యచక్ట్ విశేషణ్)
3.सोंख्यावाचक द्ववशेषर्(సింఖ్నయ వ్యచక్ట్ విశేషణ్)
4.सावणनाद्वमक द्ववशेषर्(సర్ా నామిక్ట్ విశేషణ్)

205
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
5.व्यक्तक्तवाचक द्ववशेषर्(వయకిత వ్యచక్ట్ విశేషణ్)
1. गुर्वाचक द्ववशेषर्)గుణ్ వాచక్త విశేష్ణ్(
ఏదైనా నామవ్యచకిం లేద్వ సరానామిం యొకు గుణానిి తెలిపేవిశేషణ శబాునిి गुर्वाचक द्ववशेषर् అింట్లర్చ.

ఉద్వ:-
रों गबोधक: पीला(పీల) పసుపు, लाल(లల్)ఎర్ుపు, केसररया/ भगवा (కేసరియా/భగాి)కాష్ట్రయిం,
सफेद(సఫేద్ )తెలుపు, हरा(హరా)పచీ, बैंगनी(బైింగ్లి)వింగ ప్ిండు రింగు,
चमकीला(చింకీల)మెర్యునటిై, गुलाबी(గులబీ)గులాబీ రింగు, नीला(నీల)నీలిం, काला(కాల)నలుపు,
भूरा(భూరా)మటిస రింగు धूसर(ధూసర్)బూడిద రింగు, सुनहरा(సునారా)=బ్ింగార్పు
వర్ణిం,नारों गी(నారింగ్ల)=నారిింజ ర్ింగు
कालबोधक: नया(నయా)కరిత్ , पुराना(పురానా)పాత, मोसमी(మౌసమీ) కాలనుగుణమైన,
वाद्वषणक(వ్యరిశక్ట్)సాింవతిరిక, माद्वसक(మాసిక్ట్)మాస, दोपहर(దప్ార్ మధ్యయహిిం), प्राचीन(ప్రాచీన్)పాాచీన
इत्याद्वद।
स्वादबोधक: कड़वा(కడాా)చేదెైనా, मीठा(మీఠా)తియయని, तीखा(తీఖ్న)కార్మెైన,खट्टा(ఖట్లస)పులా ని,
नमकीन(నమీున్)ఉపుని इत्याद्वद।
गुर्बोधक: ईमानदार(ఈమానాుర్)నిజాయిత్మ గల, बेईमान(బేఈమాన్)నిజాయితీ లేని,
सरल(సరల్)సులువ్ెన
ై , कठोर(కఠోర్)కఠోరమైన, द्ववनम्र(వినమ్ర్)వినమరమెైన, बुक्तद्धमान(బుదిిమాన్)తెలవ్ెైన,
बलवान(బలవ్యన్)బ్లవింతుడు, कायर(కాయర్)పిరికరవ్ాడు इत्याद्वद।
अवस्थाबोधक: छोटा(ఛోట్ల)చిని, मोटा(మోట్ల)లావ్ెైన, पतला(ప్తల)సననని, लोंबा(లింబా)పొ డవ్ెైన,
बौना(బౌనా)ముర్గుజుజ/పొ టిై, सखा(స్తఖ్న)ఎిండిన, द्वगला(గ్వల)తడచిన, पालतू(పాలత)పింపుడు,
गरीब(గరీబ్)పేద, रोगी(రోగ్వ)రోగి इत्याद्वद।
दोषबोधक: कोंजूस(కనూజస్)పిసిని, लालची(లలీు)అతాయశాపర్ుడు, झूठा(ఝూఠా), चोर(చోర్)దొ ింగ,
घमोंडी(ఘమిండీ)గరిి इत्याद्वद।
आकारबोधक: गोल(గోల్)గుిండాని, समान(సమాన్)సమానమెన
ై , बड़ा(బడా)పద్ , चपटा(చపాస)చపిుడి,
मोटा(మోట్ల)లావ్ెైన, ऊोंचा(ఊించా)ఎతెలతన, पोला(పోల)డొ లాగల इत्याद्वद।

206
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
स्थानबोधक: बाहरी(బాహరీ)బ్యటి, भीतरी(భీత్రీ)లోపల, पोंजाबी(ప్ింజాబీ)పింజాబీ,
अमेररकी(అమేరికీ)అమేరక
ి ీ, भारतीय(భారతీయ్)భలర్త్మయ, द्ववदे शी(విదేశీ)విదేశీ, दाों या(ద్వయాోఁ)కుడి,
बाों या(బాయాోఁ)ఎడమ इत्याद्वद।
द्वदशाबोधक: उत्तरी(ఉతతరీ)ఉతతర, दद्वक्षर्ी(దక్షిణ)దక్షిణ, पूवी(పూరీా)తూర్ుు, पद्विमी(ప్శిుమీ)పశ్చీమ,
द्वनचला(నిచల)కరిింద इत्याद्वद।
भावबोधक: अच्छा(అచాు)మించి, बुरा(బురా)చెడు, डरपोक(డర్ పోక్ట్)భయసుతడు, वीर(వీర్),
ताकतवर(తకత్ వర్)బలవింతుడు, कायर(కాయర్)పిరికి इत्याद्वद।
स्पशणबोधक: मुलायम(ములయిం)సునినతమెన
ై , कठोर(కఠోర్)కఠోర, कड़क(కడక్ట్)వినలేనింత పెదు శబుిం,
कोमल(కోమల్)కోమలమెైన, गमण(గరమ్)వ్ేడయి
ి నై , ठों डा(ఠిండా)చలానైన इत्याद्वद।
2.पररमार्वाचक द्ववशेषर्)రరమాణ్ వాచక్త విశేష్ణ్(
दो द्वकलो(ఏక్ట్ కిలో)ఒక కిలో, चार द्वकलो(చార్ కిలో)నాలుగు కేజీలు, थोड़े (థోడే)కొించెిం, एक लीटर(ఏక్ట్
లీటర్)ఒక లీటర్, एक तोला(ఏక తోల)ఒక తులిం, थोड़ा(థోడా)కొించెిం, पाों च एकड़(పాించ్ ఎకడ్)ఐదు
ఎకరాలు, एक सेर(ఏక్ట్ సేర్) ఒక శేర్చ, दजणन(దర్ జన్)డజను, दस ग्राम(దస్ గ్రామ్)పదవ గ్రాములు,
सारा(సరా)మొత్ ిం, कुछ(కుచ్)కొింత/ఏదో , कम(కిం)తకుావ आद्वद|

.3सोंख्यावाचक द्ववशे षर्)స్ంఖ్యయ వాచక్త విశేష్ణ్(

एक(ఏక్ట్)ఒకటి, दो(ద్య)రిండు, तीन(తీన్)మూడు, पहला(ప్హల)మొదటి,दू सरा(దూస్రా)రిండవ,

तीसरा(తీస్రా)మూడవ, प्रथम(ప్రథిం)ప్రథమ, द्वितीय(దిాతీయ్)దవిత్మయ,
तृतीय(తృతీయ)మూడవ,दु गुना(దుగునా)రిండు రెట్టా, द्वतगुना(తిగున)మూడు రెట్టా, दोनोों(ద్యనోోఁ)ఇదుర్చనూ,
तीनोों(తీనోోఁ)ముగుగర్చనూ, जोड़ा(జోడా)జోడా, सैकड़ोों आदमी(సైకడోోఁ ఆదీమ)విందల ప్రజలు, दोनोों
आदमी(ద్యనోోఁ ఆదీమ)ఇద్ ర్ు మనుషులు, हर(హర్)పాతి,प्रत्यक(ప్రతేయక్ట్)పాతి ఒక ,पाों च-पाों च(పాించ్ పాించ్)ఐదు
ఐదు, कई(కయీ)చాలా, नाना पुराना(నానా పురానా)తాతల కాలిం నాటి/ చాలా పాత.
.4सावणनाद्वमक द्ववशे षर्)సార్ణవ న్నమిక్త విశేష్ణ్(

जो(జో)ఎవరైతే, कौन(కౌన్)ఎవర్ు, क्या(కాయ)ఏమిటి

.5व्यक्तक्तवाचक द्ववशेषर्)వ్య కి వాచక్త
త విశేష్ణ్(

लखनऊ से लखनवी।లఖివీ
गुजरात से गुजराती।గుజరాతీ

207
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
बनारस से बनारसी।బనారసీ
जोधपुर से जोधपुरी।జోదుపరీ
इलाहाबाद से इलाहाबादी।ఇలహాబాదీ
राजस्थान से राजस्थानी।రాజసథనీ
मूलावस्था(మూలవసథ) उत्तरावस्था(ఉతతరావసథ) उत्तमावस्था(ఉతతమావసథ)
महान(మహాన్)గొపు महानतर महानतम
लघु(లఘు)చిననదవ लघुतर लघुतम
द्ववशाल(విశాల్)విశాలమెైన द्ववशालतर द्ववशालतम
सुन्दर(సుిందర్)సుిందర్ सुन्दरतर सुन्दरतम
अद्वधक(అధిక్ట్)అధిక अद्वधकतर अद्वधकतम
कोमल(కోమల్)కోమల कोमलतर कोमलतम
द्वनम्न(నిమ్ి)దవగువ द्वनम्नतर द्वनम्नतम
द्वनकृष्ट्(నిక్రుష్స)నికృష్ై द्वनकृष्ट्तर द्वनकृष्ट्तम
चतुर(చతుర్)నేర్ురియిన
ై अद्वधक चतुर सबसे अद्वधक चतुर
बलवान(బలాన్)బ్లవింతుడెన
ై अद्वधक बलवान सबसे अद्वधक बलवान
कठोर(కఠోర్)కఠ్ోర్ कठोरतर कठोरतम
अच्छी(అచీు)మించి अद्वधक अच्छी सबसे अच्छी
बुक्तद्धमान(బుదిిమాన్)బ్ుదవ్గల अद्वधक बुक्तद्धमान सबसे अद्वधक बुक्तद्धमान
उच्च(ఉచ్ు)ఉననత उच्चतर उच्चतम
गुरु(గుర్చ)గుర్చవైన गुरुतर गुरुतम
न्यून(నూయన్)తకుావ न्यूनतर न्यूनतम
तीव्र(తీవ్ర్)త్మవామెైన तीव्रतर तीव्रतम
उत्कृष्ट्(ఉత్రుుుష్స) उत्कृष्ट्तर उत्कृष्ट्तम
द्वप्रय(ప్రియ్)ప్రియమైన द्वप्रयतर द्वप्रयतम

208
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 Vocabulary

209
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 साग सब्जियाोंఆకు కూర్లు, కాయగూర్లు

सेम సేమ్= చికుుడు broad beans खट्टा पालक ఖటస పాలక్ట్ = చుకు కూర green
मटर మటర్ = బఠానీ Pea sorrels
चौलाई చౌలయి = తోటకూర Amaranth सहजन फली సహజన్ ఫలి = ములకాుయ drum
ककडी కోఁకడీ = ద్యసకాయ Cucumber stick

पेठा పేఠా = బూడిద గుమమడి Ash gourd हरी मेथी హరీ మేథీ = మెింతి కూర Fenugreek

चुकोंदर చుకిందర్ =బీట్ రూట్ Beetroot leaves

करे ला కర్చల =కాకర కాయ bitter gourd सेम फली సేమ్ ఫలి = బీన్స broad beans

लौकी లౌకి = సర కాయ bottle gourd लहसून లహసున్ = వలుాలిా garlic

बैंगन బైగన్ = వింకాయ brinjal अदरक ఆదరక్ట్ = అలాిం Ginger

ब्रोकोली / हरी गोभी బ్రోకోలీ / హరీ గోభీ = బ్రోకలి हरी द्वमचण హరీ మిర్ు = ప్చిు మిరప్ కాయ green

broccoli chilli

पत्ता गोभी/बोंद गोभी ప్తత గోభీ/బ్ింద్ గోభీ= कुोंदरू కుింద్రూ = దిండ కాయ coccinia

కాయబేజీ cabbage कटहल కటాల్ = ప్నస కాయ jackfruit

अजवाइन पत्ता అజాాయిన్ ప్తత = వ్యముమ ఆకులు नीम्बू నీింబూ = నిమమకాయ lemon

Celery leaf भें ,कमल ककडी భేోఁ, కమల్ కకడీ = తమరాకు

ग्वार फली గాార్ ఫలి = గోర్చ చికుుడు కాయ కాడలు The stalk of the lotus

Cluster Beans पुदीना పుదీనా = పుదీనా mint

अरबी అరబీ = చేమ దుింప్ colocasia खुम्बी,कुकुरमुत्ता ఖుమీబ, కుకుర్చమతత = పుటస

हरा धद्वनया హరా ధ్నియా =కొతితమీర Coriander గడుగులు mushroom

Leaf सरसोों का साग సరోసోఁ కా సగ్ = ఆవ కూర

मकका/भुट्टा మకాు/భుట్లస =మొకు జొని mustard leaves

maize/corn द्वभन्डी భిిండీ = బ్జిండ కాయ lady finger

लोद्वबया లోబియా = బబబరా కాయ cowpea प्याज పాయజ్ = ఉలిాపాయలు Onion

खीरा ఖ్తరా = కీరా ద్యస కాయ cucumber मटर మటర్ = ప్చిు బఠానీలు green peas

करी पत्ता/ मीठा नीम కరీ ప్తత/ = కరివేపాకు परवल ప్రవళ్ = ప్రవళ్ pointed gourd
curry leaf आलू ఆల = బింగాళా దుింప్లు potato

210
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
कद् दू కదూు = గుమమడి కాయ pumpkin
मूली మూలీ = ములాింగ్వ radish
कच्चा केला కచాు కేల = ప్చిు అరటి కాయ plantain
तुरई తురయి = బీరకాయ ridge gourd
द्वचद्वचोंडा చిచిిండా = పటా కాయ snake gourd
सोया बीन సోయా బీన్ = సోయా చికుుడు soya bean
मेस्ता మేసత = గోింగూర Roselle
पालक పాలక్ట్ = పాలకూర spinach
हरी प्याज / कच्चा प्याज హరీ పాయజ్/ కచాు పాయజ్ = ఉలిా కాడలు spring onion
शकरकोंद శకరుింద్ = చిలకడ దుింప్ / తియయ దుింప్ sweet potato
इमली ఇమీా = చిింతప్ిండు tamarind
टमाटर టమాటర్ = టమాట్ల tomato
द्वजमीकोंद,रतालू జిమీకింద్, రతల = కింద yam
बेल द्वनम्बू బేల్ నీింబూ =దబబ కాయ wood apple
गाजरగాజర్=కేరెట్ carrot

ररश्तेदार (రిసదార్)
ే్ బ్ింధువులు

दादा ద్వద్వ=తత -తిండ్రి యొకు తిండ్రి जीजाजी జీజాజీ =అకు -భరత/ బావ
दादी ద్వదీ =నానిమమ -తిండ్రి యొకు తలిా बहन బహన్ = చెలెాలు
नाना నానా=తత -తలిా యొకు తిండ్రి ननद ననద్ =ఆడప్డుచు

नानी నానీ =అమమమమ -తలిా యొకు తలిా नन्दोई నింద్యయి =ఆడప్డచు భరత - భరత చెలెాలి భరత

मााँ మాోఁ =అమమ जेठ జేఠ్ =బావ గార్చ - భరత యొకు అని

द्वपता పిత =నాని जेठानी జఠానీ =అకు/ పెదు తోటికోడలు- భరత అని

भाई భాయి = తముమడు భారయ

भैया భయయ = అనియయ जेठौत జఠౌత్ =భరత పెదునియయ కొడుకు

छोटा भाई ఛోట్ల భాయి =చిని తముమడు भाभी భాభీ =వదిన- అని యొకు భారయ

दीदी / जीजी దీదీ/జీజీ =అకు भयो భయో = మరదలు-తముమని భారయ

211
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
साली సలీ =మరదలు-భారయ యొకు చెలెాలు
साढू సడ్డ =మరదలి భరత-భారయ యొకు చెలెాలి భరత
सलहज సలాజ్ =భారయ తముమని భారయ
दे वर దేవర్ =మరిది - భరత యొకు తముమడు
दे वरानी దేవరానీ =చిని తోటికోడలు-భరత తముమని
భారయ
चचेरा भाई చచేరా భాయి =తిండ్రి తముమడి యొకు
కొడుకు
चचेरी बहन చచేరీ బహన్ =తిండ్రి తముమడి యొకు
కూతుర్చ
बुआ / फूफी బుఅ ఫూఫీ =అతతమమ-తిండ్రి యొకు
సోదరి
फूफाजी ఫూఫాజీ =మావయయ-తిండ్రి సోదరి భరత
फुफेरा भाई ఫుఫేరా భాయి =తిండ్రి అకుచెలెాలా
యొకు కొడుకు
फुफेरी बहन ఫుఫేరీ బహన్ =తిండ్రి అకుచెలెాళు
యొకు కూతుర్చ
बेटा బేట్ల =కొడుకు
बेटी బేట్ట =కూతుర్చ
दामाद ద్వమాద్ =అలుాడు
घरवाली ఘరాాలీ =ఇలాలు
पोता పోత = మనుమడు-కొడుకు యొకు కొడుకు
पोती పోతీ = మనుమరాలు -కొడుకు యొకు
కూతుర్చ
नाती నాతీ = మనుమడు- కూతుర్చ యొకు కొడుకు
नाद्वतन నాతిన్ = మనుమరాలు-కూతుర్చ యొకు
కూతుర్చ
पद्वत ప్తీ =భరత
पत्नी ప్తీి =భారయ
सास సస్ =అతతగార్చ
ससूर=మామగార్చ
मोंगेतर మింగేతర్ =పెళ్లా చేసుకోబోయే వ్యడు,పెళ్లా
చేసుకో బోయేది.
चाचा చాచా =బాబాయి -తిండ్రి యొకు తముమడు
चाची చాచీ =పినిి-తిండ్రి యొకు తముమని భారయ
ताऊ తఊ =పెదనాని- తిండ్రి యొకు అనియయ
ताई తయి =పెదుమమ-తిండ్రి యొకు అని భారయ
मामा మామా =మామయయ-తలిా యొకు తముమడు
मामी మామీ =అతత-తలిా యొకు మరదలు
ममेरा भाई మమేరా భాయి =తలిా అనిదముమల
కొడుకు
ममेरी बहन మమేరీ బహన్ =తలిా అనిదముమల
కూతుర్చ
मौसी మౌసీ =పినిి-తలిా యొకు చెలిా
मौसा మౌస =చినాిని-తలిా యొకు చెలిా భరత
मौसेरा भाई మౌసేరా భాయి =తలిా అకుచెలెాలా
కొడుకు
मौसेरी बहन మౌసేరీ బహన్ =తలిా అకుచెలెాలా
కూతుర్చ
बड़े द्वपताजी బడే పితజీ =పెదనాని- తలా
యొకా అకా భర్్
बड़ी मााँ బడీ మాోఁ = పెదుమమ- తలా యొకా అకా
भतीजा భతీజా =సోదర్చని కొడుకు
भतीजी భతీజీ =సోదర్చని కూతుర్చ
भानजा భాింజా =మేనలుాడు-చెలెాలి కొడుకు
भानजी భాింజీ =మేనకోడలు-చెలెాలి కూతుర్చ

212
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
घर जमाई ఘర్ జమాయి =ఇలారికపు అలుాడు
बहू బహ =కోడలు
दत्तक द्वपता దతతక్ట్ పిత =దతత తిండ్రి
दत्तक माता దతతక్ట్ మాత =దతత తలిా
दत्तक पुत्र దతతక్ట్ పుత్ర్ =దతత పుత్రుడు
पर पोता ప్ర్ పోత =మునిమనుమడు
पर पोती ప్ర్ పోతీ =మునిమనుమరాలు
समधी సింధీ =వియయింకుడు
समद्वधन సింధిన్ =వియయపురాలు
दू र का ररश्तेदार దూర్ కా రిషేతద్వర్ = దూరపు బిందువు
सौतेली मााँ సౌతేలీ మాోఁ = సవతి తలిా
सौतेले द्वपता సౌతేల పిత = సవతి తిండ్రి

यमज / जड़
ु िााँ बच्चे (पं)ु యమజ్ / జుడువ్ా బ్చేీ= twins కవలపిలాలు.

क्रिया క్రియ

जानाజానా=వళ్ళుట(అ) to go कूदनाకూద్వి=దుముకుట(అ) to jum

ले जाना=తీసుకొని వళ్ళుట to take सुननाసున్ నా=వినుట to hear

भेजना=ప్ింపుట to send द्वमलनाమిలి=కలియుట/దరకుట to meet/to get

पहुाँचाना=చేరవేయుట to reach रखनाరఖ్ని=ఉించుట to keep

रोकनाరోఖ్ని=ఆపుట to stop
रिाना िरना=రవ్యణా చేయుట to send off
रहनाరహాి=నివసిించుట(అ) to live
आनाఆనా=వచుుట(అ) to come
डरनाడరాి=భయప్డుట(అ)to be afraid
बुलाना=పిలుచుట to call
होनाహోనా=అగుట,ఉిండడిం to be
ले आना=తీసుకుని వచుుట to bring
जीनाజీనా=బ్రతుకుట(అ) to live
खेलनाఖేలనా=ఆడుట to play
मरनाమరాి=మరణించుట(అ)to die
क्तखलाना=ఆడిించుట to have someone play
मारनाమారాి=కొట్టసట / చింపుట to beat/to kill
खखलिाना=ఆడిింప్జేయుటto make someone
पूजा करनाపూజాకరాి=పూజిించుట to worship
play.
बताना / कहनाకహాి=చెపుపట to tell / to say
213
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
बुलानाబులనా=పిలుచు / మాట్లాడిించుట/to call सजानाసజానా=అలింకరిించుట to decorate
बोलनाబోలి=మాట్లాడు to speak /to talk हाँ सनाహసి=నవుాట to laugh
भूलनाభూలి=మరచిపోవు/to forget धोनाధోనా=ఉతుకుట,కడుగుట / to wash

खानाఖ్ననా=తినుట to eat साफ करनाసఫ్ కరాి=శుభ్రప్రచుట to clean

चखनाచఖ్ని=ర్చచిచూచు to taste पास आनाపాస్ ఆనా=దగగరికివచుు/to Come near

पीना పీనా=త్రాగుట to drink पहुाँ चनाప్హించ్ నా =చేర్చట(అ)/to reach

चलनाచలి=నడచుట(అ) to walk डालनाడాలి=వేయుట,పోయుట/to pour/to put

लानाలనా=తెచుు/ to bring घटनाఘట్లి=తగుగట/ to decrease

लौटनाలౌట్లి=తిరిగ్వవచుు(అ) to return खीोंचनाఖ్తనాుు=గ్లయు,లగుట/to drag

भेजनाభేజాి=ప్ింపుట/ to send पूछनाపూచాి=అడుగుట/to ask

सिनाసకాి=చేయగలుగు/can do जोड़नाజోడాి=జోడిించు to add

समझनाసమఝాి=తెలుసుకొనుట/to know
भरनाభరాి=నిింపుట/ to fill
नहानाనహానా=సినించేయుట to bath
ननिलनाనికలి= బయటికివచుుట / పారిపోవుట/
द्वगरनाగ్వరాి=ప్డుట to fall
వేరగుట/ బయలుదేర్చట(అ)to start/ to come out
पकड़नाప్కడాి=ప్ట్టసకొనుట to catch
रिा िरनाరక్షాకరాి=రక్షిించుట/ to save
हाद्वसल करनाహాసిల్ కరాి= పిందు/సధిించు to
लगानाలగానా=పెట్టసకునుట, ఉించుకొనుట,
achieve
నాట్టట/to put/to plant
फैलना ఫైలి=వ్యయపిించుట / to spread
माननाమానాి=ఒపుపకొను, అనుకొను to agree
सहन करना సహన్ కరాి=భరిించు/ to endure
मनानाమనానా=ఒపిపించుట, జర్చపుట(ప్ిండుగ)/త
पूरा करनाపూరాకరాి=పూరితచేయు to complete
convince/to celebrate
अद्वभनय करना అభినయ్ కరాి=నటిించు to act
मना करनाమనా కరాి=వదుు అనడిం /to decline
चालू करना, प्रारम्भ करना / शुरू करना
खोलनाఖోలి=తెరయుట/ to open
చాలకరాి, ప్రారింభ్ కరాి, శురూకరాి=
खरीदनाఖరీద్వి=కొనుట/ to buy
ప్రారింభిించుట / మొదలుపెట్టసట to start
ओढ़नाఓడాి=కపుపకొను/to cover up
सलाह दे ना సలహ్ దేనా=సలహాఇచుు/to advice
जीतनाజీతి=గెలువుట to win
नीचेआना, उतरना నీచేఆనా, ఉతరాి=
सीना/द्वसलाई करना సీనా/శిలఈ క్రిిందకిదిగు, క్రిిందకివచుుట to get down
కరాి=కుట్టసట/to sew
आज्ञा दे नाఆజాఞదేనా=ఆజాఞపిించుట to order

214
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
उत्तरदे नाఉతతర్ దేనా =సమాద్వనింఇచుు to
answer
प्रयास करनाప్రయాస్ కరాి =ప్రయతిిించు to try
बचनाబచ్ నా=మిగులుట,తపిపించుకొనుట to
escape
जगानाజగానా=మేల్కులుపుట to wake up
मोड़नाమోడాి=మలుపుత్రిపుపట,మడచుట to fold
छोड़ दे नाఛోడేునా=వదలివేయుట to leave
द्ववनती करना వినతీకరాి= వినివిించుట,
అభయరిిించుటTo plead
झुकनाఝుకాి=వింగుట, ల్కింగుట/ to bend /
to Surrender
बाों धनाబాింధ్యి=కట్టసట to tie
काटनाకాట్లి=కోయుట,కతితరిించుట to cut
बहनाబహాి=ప్రవహించు/ to flow
रों गनाరింగాి=రింగులువేయుట/ to paint
पूरा करनाపూరాకరాి=పూరితచేయు/to complete
ध्यान दे नाధ్యయన్ దేనా=శ్రదిఉించు/to pay
attention
जोड़नाజోడాి=జోడిించుట/to add
द्ववचार करनाవిచార్ కరాి = ఆలోచిించుట/to
consider/ to think
उपयोग करना / काम में लाना ఉప్యోగ్ కరాి /
కాిం మే లనా =ఉప్యోగ్వించుట/to use
अोंदर रखना అిందర్ రఖ్ని =లోప్ల ఉించు/to
keep inside
भोजन पकाना భోజన్ ప్కానా =ఆహారిం
విండుట/to cook food
ठीक करना ఠీక్ట్ కరాి =సరిచేయు/to fix /to
make it right

रटनाరట్లి=కింటసతించేయు,బట్టసప్ట్టసట/to learn आदर करनाఆధ్ర్ కరాి=గౌరవిించుట/ to

by heart respect

सूखनाస్తఖ్ని=ఆర్చట /to dry पार करना పార్ కరాి=ద్వట్టట/to cross

उबलनाఉబలి=ఉడుకుట/ to get boiled द्वदखाई दे ना / पड़ना దిఖ్నఈ దేనా / ప్డనా=

उबालनाఉబాలి=ఉడికిించుట /to boil కనబడుట to appear

चढ़नाచడాి=ఎకుుట/ to climb दबनाదబాి= అనగ్వపోవుట to get pressed

बोंद करनाబింద్ కరాి=ఆపుట/ to stop दबाना దబానా =నొకుుట to press

कपड़े पहनना / पहनना కప్డే ప్హనాి యా द्वचल्लाना చిలానా =అరచుట to shout

ప్హనాి =ధ్రిించుట/ to wear clothes उगना ఉగాి =ఉదయిించు, మొలకతుత sprouting

जोड़कर रखना జోడ్ కర్ రఖ్ని=కలపిఉించు/ to बदला लेनाబదల లేనా=ప్గ తీర్చుకొనుట to take
put together revenge

साद्वबत करनाసబిత్ కరాి=నిరూపిించుట/ to उगानाఉగానా=ప్ిండిించుట / పెించుట to

prove cultivate

215
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
खोदना ఖోద్వి =త్రవుాట to dig
अलग करना అలగ్ కరాి =వేర్చ చేయు to
seperate
पहरा दे ना ప్హారా దేనా=కాప్ల కాయు to guard
बााँ टना బానాసు =ప్ించుట to distribute
छलना/धोखा दे ना ఛల్ ధోఖ్న దేనా =మోసము
చేయుట to cheat
बदलना బదలి =మార్చుట to change
द्वगराना గ్వరానా =ప్డవేయుట to drop
कमाना కమానా =సింపాదిించుట to earn
द्वमटना మిట్లి=నాశనమగుట / to get destroy/to
get erased
खेती करना ఖేతీ కరాి =వయవసయిం చేయుట
Farming
क्तखलाना ఖిలనా =తినిపిించుట, ఆడిించుట /to
feed/ to
लड़ना లడాి =పోట్లాడుట/ to fight
मछली मारना మచీా మారాి=చేప్లు ప్ట్టసట/
fishing
लगाना లగానా =పెట్టస/to put/ to keep
भागना భాగాి =ప్రిగెతుత/to run
जलना జలి =మిండుట/to burn
जमा करना / इकट्ठा करना /समेटना జామా
కరాి / ఇకుట్లస కరాి / సమేట్లి =ప్రోగు చేయుట
/to gather/ to wrap up
कसना కసి =బిగ్వించు/to tighten
पाना పానా =పిందుట/to get
बढ़ना బఢాి =పెర్చగుట/to increase
द्वकराये पर लेना కిరాయే ప్ర్ లేనా =అదెుకు
తీసుకొనుట to hire
आशा करना ఆశా కరాి =ఆశిించుట to hope
आद्वतथ्य करना ఆతిధ్య కరాి =ఆతిధ్యమిచుుట to
host
द्वशकार करना షికార్ కరాి =వేట్లడుట to hunt
आग लगाना ఆగ్ లగానా =కాలుుట, నిపుప పెట్టసట to
fire
मन लगना మన్ లగాి =మనసు లగిిం చేయుట to
pay attention
दखल दे ना దఖల్ దేనా =జోకయిం చేసుకొనుట to
interfere
सूद्वचत करना స్తచిత్ కరాి =తెలుపుట to inform
खोजना ఖోజాి =వతుకుట to search
इस्त्री करना ఇస్త్రీ కరాి =ఇస్త్రీ చేయుట to iron/
to press

बुझना బుజాాు =ఆర్చట/to extinguish ढोना ఢోనా =మోయుట to carry

उड़ना ఉడాి =ఎగుర్చట/to fly जानना జానాి =తెలుసుకొనుట to know

जम जाना జిం జానా =గటిస ప్డుట, పేర్చకొనుట, बोंद करना బింద్ కరాి =ఆపుట, కటసడిం to
తోడుకొనుట/ to get freezed,to harden stop/to close

जुआ खेलना జుఆ ఖేలి =జూదిం खोना ఖోనా =పోగట్టసకొనుట /to lose
ఆడుట/Gambling प्यार करना పాయర్ కరాి =ప్రేమిించుట to love

216
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
शादी करना ష్ట్రదీ కరాి =పెళ్లా చేసుకొనుట to प्रतीक्षा करना ప్రతీక్షా కరాి =ఎదుర్చ చూచుట/ to
marry wait
द्वमलाना మిలి =కలుపుట to mix चाहना చాహాి =కోర్చట/ to desire
सुधारना / ठीक करना సుధ్యరాి/ఠీక్ట్ కరాి गमण करना గర్మ కరాి = రెచుగట్టసట/ to provoke
=సింసురిించుట, బాగు చేయుట/to improve/to द्वहलाना హలనా =కదిలిించుట/ to shake
make it right रोना రోనా =ఏడుుట/ to cry
दू ध दु हना దూధ్ దుహనా =పాలు पोोंछना పఛాి =తుడుచుట, దుముమ దులుపుట/ to
పితుకుట/milking wipe / to sweep / dusting
घुल द्वमल जाना ఘుల్ మిల్ జానా द्ववभाद्वजत होना విభాజిత్ కరాి =విభజిింప్బడుట/
=కలసిపోవుట/to mingle to get divide
गलत समझना గలత్ సమఝాి =తపుపగా चौड़ा करना చౌడా కరాి =వడలుప చేయు/ to
అనుకొనుట/to misunderstand/Thinking wrong widen
चाहनाచాహాి=కోర్చకొనుట / అనుకొనుట to पीटना పీట్లి =కొట్టసట/ to beat
think/to desire उत्पन्न करना ఉతపన్ి కరాి =సృషిసించు/ to
द्वहलना హలి =కదులుట/to move create
ठोकना ఠోకాి = మేకు కొట్టసట/nailing/ to poke झगडा करना ఝగడా కరాి =పోట్లాడుట/ to
चलाना చలనా =నడుపుట/ to drive fight
तैयार करना తయార్ కరాి =తయార్చ చేయుట/ घूमना ఘూమాి =తిర్చగుట/ to wander
to make /to prepare बजाना బజానా =మ్రోగ్వించుట/ to ring
दण्ड दे ना దిండ్ దేనా =దిండిించుట/ to punish बेचना బేచాి =అముమట/ to sell
वापस पाना వ్యప్స్ పానా =వ్యప్సు పిందుట/ to द्वदखाना దిఖ్ననా =చూపిించుట/ to show
get refund / to recover छानना ఛానాి =వడబోయుట, జలిాించుట to strain
घुमाना ఘుమానా = త్రిపుపట/ to spin डूबना డ్డబాి =మునుగుట/ to sink
अनुभव करना అనుభవ్ కరాి =అనుభవిించుట/ to फेंकना ఫేింకాి =విసరివేయుట, దుబారా ఖర్చు
experience చేయుట/ to throw/ to spend extravagantly
उल्टी करना ఉలీస కరాి =వ్యింతి చేసుకొనుట/ to मुस्कुराना ముసుురానా =చిర్చనవుాలు చిిందిించు/
vomit to smile
बोना బోనా =నాట్టట/ to sow

217
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
द्वबताना బితనా =గడుపుట/ to spend
थूकना థూకాి =ఉమిమ వేయుట/ to spit
बरबाद करना బరాబద్ కరాి =నాశనిం చేయుట/
to destroy
फैलाना ఫైలనా =వ్యయపిింప్జేయుట/ to spread
उछलना ఉఛలి =ఎగుర్చట, గింతులు వేయుట /to
jump
खड़ा होना ఖడా హోనా =నిలబడుట/ to stand
चोरी करना చోరీ కరాి =దింగతనిం చేయుట/ to
steal
कदम रखना కదిం రఖ్ని =ప్రవేశిించుట/ to enter
डों क मारना డింక్ట్ మారాి =తేలు మొదలగునవి
కుట్టసట/ to sting
ददण होना దర్ు హోనా =నొపిప పుట్టసట /getting
pain
कपड़े उतारना కప్డే ఉతరాి =బటసలు విపుపట/
to undress
डु बाना డుబానా =ముించుట/ to dip
पढ़ाना ప్ఢానా =బోధిించుట/ to teach
परीक्षा लेना ప్రీక్షా లేనా
=ప్రీక్షిించుట,ప్రిశీలిించుట/ to test
प्रयत्नकरना ప్రయత్ి కరాి =ప్రయతిిించు/ to try
द्वनयुक्तकरना నియుక్ట్త కరాి = నియమిించుట/ to
appoint
सोंचाद्वलत करना సించాలిత్ కరాి =
నిరాహించుట/ to manage /to operate
स्वीकार करना సీాకార్ కరాి = అింగ్లకరిించుట/
to agree /to accept
युक्त होना యుక్ట్త హోనా = బాగుిండుట/ to be
well
तैयार होनाతయార్ హోనా=తయార్చ అగు /to get
ready
परामशण लेना/करना ప్రామర్ష లేనా/కరాి =
ప్రామరిశించుట/ to consult
उधार लेना ఉధ్యర్ లేనా =అపుప తీసుకొనుట/ to
borrow

घटाना ఘట్లనా =తగ్వగించుట/ to reduce समपणर् करना సమరపణ్ కరాి =సమరిపించు/ to

ढू ाँ ढना ఢింఢాి =వదకుట/ to search submit

कसम खाना కసిం ఖ్ననా =ఒట్టస పెట్టసట/ to वादा करना వ్యద్వ కరాి =ప్రమాణిం చేయుట/ to

promise promise/ to take oath

बुहारना బుహారాి =ఊడుుట/ to sweep लपेटना లపేట్లి =చుట్టసకొనుట/ to wrap

तैरना తైరాి =ఈదుట/ to swim धुलानाధులనా=ఉతికిించు /to get washed

सोंभालना సింభాలి =నిరాహించుట/ to manage गुस्सा करना గుసస కరాి=కోప్పడు to get angry

बिछाना=పర్చుట द्वववश करना వివశ్త కరాి =నిరోదిించు/to

कम करना కిం కరాి=తగ్వగించుట/ to reduce compel/to prevent

छु डानाఛుడానా=వదిలిించు/ to get rid of

218
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
द्वशकायत करना షికాయత్ కరాి =ఫిరాయదు
చేయు/to report/to complaint
गुर द्वसखाना గుర్ సిఖ్ననా =ఉపాయాలను
నేరిపించు/to teach tricks
सोंकेत दे ना సింకేత్ దేనా =సింకేతిం ఇచుు/to give
signal
नकल करना నకల్ కరాి =అనుకరిించు/to
imitate
व्यय करना వయయ్ కరాి = ఖర్చు చేయుట/to
spend
द्वनयोंत्रर् करना నియింత్రణ్ కరాి
=నియింత్రిించు/to control
सहयोग दे ना సహోయగ్ దేనా =సహకరిించుట/to
cooperate
रें गना రెింగాి =ప్రాకుట/crawling/to creep
पचाना/हजम करना ప్చానా/హజిం కరాి
=జీరిాించుకొనుట/to digest
द्वनदे श दे ना నిర్చుశ్త దేనా =స్తచనలిచుుట/to
suggest
छलाों ग लगाना ఛలింగ్ లగానా =కుపిపగింతులు
వేయుట/stacking /to leap
परे शान करना ప్ర్చష్ట్రన్ కరాి =ఇబబింది పెట్టసట/ to
trouble
भीगना భీగాి =తడుచుట/getting wet
इनकार करना ఇింకార్ కరాి=తిరసురిించు/to
reject
द्वभगोना భిగోనా =తడపుట, నానబ్జట్టసట/to soak
द्वमटाना మిట్లనా =నాశనము చేయుట,చెర్చపుట/to
destroy/to delete/to erase
द्वनचोड़ना నిఛోడాి =పిిండుట/to squeeze
सााँ स लेना సింస్ లేనా = ఊపిరితీసుకొనుట/to
breathe
द्वगनना గ్వనాి =లెకుపెట్టసట/ to count
सूोंघना స్తింగాి =వ్యసన చూచుట/to smell
चबाना చబానా =నమలుట/to chew
चरना చరాి =గడిి మేయుట/Grass grazing
तोडना తోడాి =ప్గులగట్టస,విరగగట్టస/to break
लजाना లజానా =సిగుగప్డుట/to be shy
सुखाना స్తఖ్ననా =ఆరబ్జట్టస/to dry
कोसनाకోసి=శపిించు/to curse
खाों सना ఖ్నింసి =దగుగట/ to cough
छीोंकना ఛ్లింకాి =తుముమట/to sneeze
मालूम करना మాలిం కరాి=తెలుసుకొను/to
find out
मालूम होनाమాలిం హనా=తెలియుట/to know
झुकाना ఝుకానా =వించుట/ to bend
मानना మానాి =నముమట / అింగ్లకరిించుట /
అనుకొనుట/to believe/to accept
द्वज़म्मेदार होना జిమెమద్వర్ హోనా =భాదయత
వహించు/taking responsibility
प्रभाव डालना ప్రభావ్ డాలి =ప్రభావము
చూపు/to show effect
लद्वक्षत करना, द्वनशाना बनाना లక్షిత్ కరాి,
నిశానా బనానా =గురిపెట్టసట/to target

219
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
कुचलनाకుచలి=నలగ గట్టస, చూరాిం చేయు, आद्ववष्कार करना ఆవిష్ట్రుర్ కరాి =నూతన
కాలితో త్రొకుుట/ to crush కలపన, కొతత విషయిం కనుగనుట / to invent
द्ववश्लेषर् करना విశేాషణ్ కరాి =విశేాషిించు/to द्वनमन्त्रर् दे ना నిమింత్రణ్ దేనా =ఆహాానిించుట /
analyze to invite
घोषर्ा करना ఘోషణా కరాి =ప్రకటిించు, जााँ च-पड़ताल करना జాించ్-ప్డాతల్ కరాి=
చాటిింపు వేయు/to declare ప్రిశీలిించుట, తనిఖ్త చేయుట, దరాయపుత చేయుట /
प्रबन्ध करना / व्यवस्था करना ప్రబింధ్ కరాి / to investigate
వయవసథ కరాి =ఏరాపట్ట చేయు/to organize/to अनुरोध करना అనురోధ్ కరాి =బ్రతిమలడుట /
set to request
कल्पना करना కలపనా కరాి =ఊహించు/to ठोकर लगाना ఠోకర్ లగానా =హాని కలిగించుట,
imagine దెబబకొట్టసట/to harm
प्राप्त करना ప్రాప్త కరాి =పిందుట/to समाप्त करना సమాప్త కరాి =పూరిత చేయుట / to
achieve/to get end
आिमर् करना ఆక్రమణ్ కరాి =ద్వడి చేయు/to पीसना పీసి =విసర్చట,ర్చబుబట / to grind
attack शमाण नाషరామనా=సిగుగప్డు / to shy
पुरस्कार दे ना పురసుర్ దేనా =బహుమతిచుు/ to धकेलनाధ్కేలి=త్రోయుట / to push
award अटकना ఆటకాి =ఆగుట, చికుుకొనుట,గింతులో
सदस्य होना సదస్య హోనా =సభుయడగు/ to get అడుిప్డుట / to stuck
membership तलना తలి=నూన్లో వేయిించుట / to fry
वोंद्वचत करना వించిత్ కరాి =మోసగ్వించుట/to लादना లద్వి =బర్చవు మోపుట / to load
cheat बधाई दे नाబధ్యయీ దేనా=అభినిందిించు / to
रुकावट होना ర్చకావట్ హోనా = congratulate
అింతరాయింకలుగు/ to be interrupted बुनना బునాి =అలుాట / to knit
आशीवाण द दे ना ఆశిరాాద్ దేనా = ఆశీరాదిించు/ to चोट खाना చోట్ ఖ్ననా =దెబబ తినుట,నషసిం
bless భరిించుట to get hurt/loss bearing
शतण लगाना శర్త లగానా =షరతు పెట్టస, ప్ిందెిం घुसाना ఘుసి =దూర్చుట / to insert
కాయు/ To bet
लटकना లటకాి =వ్రేలాడుట / to hang
प्रदान करना ప్రద్వన్ కరాి =అిందిించు / to
provide
220
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
आगाह करना ఆగాహ్ కరాి =జాగ్రతతగా ఉిండమని
హెచురిించుట / to warn /Warning to be careful
अनुमान / अोंदाज लगाना అనుమాన్/అింద్వజ్
లగానా =అించనా వేయుట / to guess
उपजाना ఉపాజనా =ప్ిండిించుట, సగుచేయుట / to
cultivate
नापना / मापना నాపాి/మాపాి =కొలుచుట / to
measure
छीनना ఛ్లనాి =లగుకోనుట / to snatch
फटकारना ఫట్లురాి =తిట్టసట, చీవ్యట్టా పెట్టసట /
to scold
धक्का दे ना ధ్కాు దేనా =త్రోయుట / to push
छपना ఛపాి =ముద్రిించబడుట / to get printed
छपानाఛపానా=ముద్రిించుట / to print
हल करना హాల్ కరాి =ప్రిషురిించుట / to solve
द्वनगलना నిగలి =మ్రింగుట / to swallow
धीमा पड़ना ధీమా ప్డాి =మిందగ్వించుట / to
slow down
परखना / आजमाना ప్రఖ్ని / ఆజామనా
=ప్రీక్షిించుట / to test
दोहराना దహరానా =పునరావృతిం చేయడిం / to
repeat
छु टकारा पाना ఛుట్లురా పానా =విముకిత
పిందుట / to get rid off
द्वसकुड़ना సికుడాి =ముడతలు ప్డుట,
ముడుచుకొనుట/to shrink
द्वबखरनाబిఖరాి=చెలాచెదుర్చ అగుట/to get
shattered/to get scattered
द्वबखेरनाబిఖేరాి/ఛిత్రానా = చెలాచెదుర్చ
చేయుట/to scatter

द्वपघलना పిఘలి =కర్చగుట, ద్రవిించుట / to get मुकाबला करना ముకాబాా కరాి =పోట్ట ప్డుట/to
melted compete

द्वपघलानाపిఘాానా=కరిగ్వించుట, ద్రవిింప్ జేయుట / छलकना ఛలకాి =తనకుట/to spill

to melt पोोंछनाపించాి=తుడుచుట /to wipe
चीरना చీరాి =చీలుుట,చిించుట / to tear फुहार करना ఫుహార్ కరాి =పిచికారీ చేయు/to
भाग लेनाభాగ్ లేనా=పాల్కగను / to participate spray

लुढ़कना లుడకాి =దర్చాట / to roll हकलाना హకాానా =నతితగా మాట్లాడుట / to

डााँ टना డాింట్లి =తిటసడిం, మిందలిించుట / to stammer

scold घोलना ఘోలి =కరిగ్వించుట / to dissolve

खरोोंचना ఖరోచాి =గోకుట,గ్లకుట / to scratch द्वचपकना చిప్కాి =అతుకొునుట,ప్నిలో

बीनना బీనాి =ఏర్చట / to glean నిమగిమగుట / to stick

द्वफसलना ఫిసలి=జార్చట / to slide ठहरना ఠహరాి =ఆగుట, ఉిండుట / to stay

घबरानाఘబరానా=కింగార్చప్డు / to get panic रगड़नाరగడాి=ర్చదుుట / to rub

221
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ताकना / घूरना తకాి/ఘూరాి =తీక్షణింగా
చూచుట, ఉరిమిచూచుట / to stare
सूजना స్తజాి =వ్యయుట / to swell
झूलना डोलना ఝూలి/డోలి =ఊగుట / to
swing
फाड़ना ఫాడాి =చీలుుట, చిించుట / to tear
प्रसाररत होना ప్రసరిత్ హోనా =ప్రచారిం అగుట /
to broadcast
बदबू मारना బదూబ మారాి =కింపుకొట్టస,
దురాాసన/ to stink
मुड़ना ముడాి =తిర్చగుట, వింగుట/ to turn
मोड़ना మోడాి =ముడుచుట / to fold
उकसाना/भड़कना ఉకాసనా/భడకాి =రెచుగోట్టసట
/ to provoke
टहलना టహలి =తిర్చగుట / to walk
फुसफुसाना ఫుసు్సనా =గుసగుసలడుట / to
whisper
धमकी दे ना ధ్ింకీ దేనా =బ్జదిరిించుట, భయపెట్టస /
to threaten
फटना, टू टना ఫట్లి, టూట్లి =ప్గులుట,విర్చగుట
/ to rip off
पैदा करना పైద్వ కరాి =జనమ నిచుు / to give
birth
औटना ఔింట్లనా =మరగకాచుట/మరిగ్వించుట / to
boil
पलटनाప్లట్లి=తిరగవేయుట / to turn over
उछालनाఉచాలి=ఎగురవేయుట / to throw up
पता होनाప్త హోనా=తెలియుట / to know
पता चलनाప్త చలి=తెలియుట/ అరథమవుట /
get to know
पता करनाప్త కరాి=తెలుసుకొనుట / to find
फायदा उठानाఫాయాు ఉఠానా=లభిం పిందుట /
to get profit
जोंभाई लेना జింభాయీ లేనా=ఆవులిించుట / to
yawn
खराण टे मारना ఖర్రాటే మారాి=గురక పెట్టసట / to
snore
इों तजाम करना ఇింతజాిం కరాి=ఏరాపట్ట చేయుట
/ to arrange
चुबाना చుబానా=గ్రుచుడిం / to pierce
चुबना చుబాి =గ్రుచుుకోవడిం / to get prick
तोंग करनाతింగ్ కరాి=చిరాకు పెట్టసట ,విసుగు
కలిగ్వించుట / to molest
द्वबगड़ जानाబిగడ్ జానా=చెడిపోవడిం / to get
spoiled
द्वबगाड़नाబిగాడాి=చెడగటసడిం / to spoil
चूकनाచూకాి / चूक जानाచూక్ట్ జానా=తపుపట /
to miss
चूसनाచూసి=పీలుుట / to suck
गुस्सा आनाగుసస ఆనా=కోప్ిం రావడిం / to get
angry
काबू करनाకాబూ కరాి= నియింత్రిించడిం / to
control
काबू पानाకాబూ పానా=వశిం లోనికి తెచుుకోవడిం
/ త get under control

222
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
स्थद्वगत करना / टालना సతగ్వత్ కరాి /
ట్లలి=తపిపించుకొను,వ్యయిద్వ వేయు / to avoid
काों पनाకాింపాి=వణుకుట / to shiver
चक्कर आनाచకుర్ ఆనా=తల తిర్చగుట / కళ్ళు
తిర్చగుట / త get dizzy
छानाఛానా=అలుముకోను,వ్యయపిించు / to spread
on
पटकनाప్టకాి=ఎతిత క్రిింద ప్డవేయుట / to throw
down
चुरानाచురానా=దింగ్వలిించుట / to steal
गुजरनाగుజరాి=గడుచుట / to pass on
गुजारनाగుజారాి=గడపుట / to pass
टपकनाటప్కాి=కార్చట / to drip
प्राप्त होनाప్రాప్త హోనా=అిందుట /చేర్చట / have
received
दबाव डालनाదబావ్ డాలి=ఒతితడి పెట్టసట / to
pressurise
चद्वकत होना / आियण होना / चौोंकना చకిత్
హోనా / ఆశురయ హోనా / చౌకాి=ఆశురయపోవుట / to
be surprised
चौोंकानाచౌింకానా=ఆశురయప్రచుట / to astonish
चुप करानाచుప్ కరానా=ఊర్చకోబ్జట్టసట / to
make silent
मरोड़नाమరోడాి=పురిపెట్టసట, మెలిపెట్టసట / to
twist
भौोंह मरोड़नाభౌనా మరోడాి=ఆసహయించుకోనుట
/
ढे र लगानाఢేర్ లగానా=కుప్పగా పోయడిం / to
pile up
द्ववकद्वसत होनाవికసిత్ హోనా=అభివృదిి చెిందుట /
to get developed
द्ववकद्वसत करनाవికసిత్ కరాి=అభివృదిి ప్రచుట/
to develop
तारीि करनाతరీఫ్ కరాి=ప్రసింసిించు/ to
praise
सान दे नाసన్ దేనా=సన పెట్టసట / to sharpen
दाों त माोंजनाద్వింత్ మామాజు=ప్ళ్ళు తోముట / to
brush teeth
चाटनाచాట్లి=నాకుట / to lick
डकारनाడకారాి=త్రించుట / to belch
द्वझझकनाఝిఝకి=సింకోచిించుట / to hesitate
लेटनाలేట్లి=ప్డుకొనుట / to lie down
गुनगुनानाగుింగునానా=గణుగుట/ కూని రాగిం
తీయుట / to hum
द्वससकनाసిసకాి=వకిు వకిు ఏడుుట / to sob
लूटनाలట్లి=దింగ్వలిించుట / to rob
हारनाహారాి=ఓడిపోవుట,నిరాశ చెిందుట
పోగట్టసకొనుట, వదలిపెట్టసట / to lose
हरानाహరానా=ఓడిించుట / to defeat
क्तखलनाఖిలి=వికసిించుట / to bloom
दहाड़नाద్వహాడాి=గరిజించుట / to roar
भौोंकनाబౌనాుు=మొర్చగుట / to bark
सड़नाసడాి=క్రులుాట / to rot
सोखनाసోఖ్ని=పీలుుకొనుట / to soak
मलनाమలి=ర్చదుుట/త్రోముట / to scrub

223
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
राह दे खनाరాహ్ దేఖ్ని=ఎదుర్చ చూచుట / to
wait
आद्वलोंगन करना / सीने से लगाना / गले लगना
ఆలిింగన్ కరాి/ సీనే సే లగానా/గలే
లగాి=కౌగ్వలిముుకోనుట / to hug
सवारी करनाసవ్యరీ కరాి=సారీ చేయుట / to
ride
चीखनाచీఖ్ని=అర్చచుట,కేకలు వేయుట / to
scream
लात मारनाలత్ మారాి=తనుిట / to kick
सीटी बजाना సీట్ట బజానా=ఈల వేయుట / to
whistle
चुम्बक लेना/चूमनाచుమాబక్ట్ లేనా/చూమాి=ముదుు
పెట్టసకొనుట/ to kiss
टक्कर मारनाటకుర్ మారాి=ఢ్తకొట్టసట / to hit
कोंघी करना=కింఘీ కరాి=తల ద్రువుాకోవడిం / to
comb
द्वछलका उतारनाఛిలు ఉతరాి=తకులు
తీయుట / to peel
खरीदारी करनाఖరీద్వరీ కరాి=కొనుగోలు
చేయడిం / to buy
सजा दे नाసజా దేనా=శిక్షిించుట / to punish
ताली बजाना తలీ బజానా=చప్పట్టా కొట్టసట / to
clap
भाषर् दे नाభాషన్ దేనా=ప్రసింఘిించుట / make a
speech
क्तखसकाना/हटानाఖిసునా / హట్లనా=
తలగ్వించుట / జర్చపుట / to move
झाों कनाఝాింకాి=తింగ్వ చూచుట / to peek
पैसे दे ना / पैसे अदा करनाపైసే దేనా / పైసే అద్వ
కరాి=డబుబలు ఇచుుట / to give money
पास जानाపాస్ జానా/నికట్ జానా=దగగరగా వళ్ళుట
/ to move closer
भीख माों गनाభీఖ్ మానాగు=బిక్షమడుగుట / to beg
मतदान करना=మతున్ కరాి=ఓట్ట వేయుట / to
vote
अध्ययन करनाఅధ్యయయన్ కరాి=అధ్యయయనిం
చేయుట / to study
माफी माों गना / क्षमा माोंगनाమాఫీ మానాగు / క్షమ
మాింగాి=క్షమాప్ణ అడుగుట / to be sorry for
अपहरर् करनाఅప్హరన్
కరాి=అప్హరిించడిం(కిడాిప్ చేయుట) / to
kidnap
दान करनाద్వన్ కరాి=ద్వనిం చేయుట / to
donate
द्वचत्रकारी करनाచిత్ర్ కారీ కరాి=బమమలు గ్లయుట
/ to paint
तह लगाना తహ్ లగానా=మడత పెట్టసట / to fold
लटकाना/टाों गनाలట్లునా / ట్లింగ్
నా=వ్రేలాడదీయుట / to hang
घुटनोों के बल बैठनाఘుట్లి కే బల్
బైఠాి=మోకాళ్ళు పైన కూరొునుట / to kneel down
मुक्का मारनाముకాు మారాి=గ్రుదుడిం / to punch
न्याय करनाనాయయ్ కరాి=నాయయిం చేయుట / to
do justice

224
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
कैद करनाకైద్ కరాి=ఖైదు చేయుట / to
imprison
खटखटाना ఖట్ ఖట్లనా=తలుపు తట్టసట / to
knock
जोड़ लगानाజోడ్ లగానా=జోడిించుట, కూడుట /
to add
गुर्ा करनाగుణా కరాి=గుణకారిించుట / to
multiply
द्ववभाजन करनाవిభాజన్ కరాి=విభజిించుట to
divide
छान-बीन करनाఛాన్ బీన్ కరాి=విచారణ
చేయుట / to examine
हमला करनाహమాా కరాి=ద్వడి చేయుట / to
attack
प्रद्वतरोध करनाప్రతిరోద్ కరాి=తిర్చగుబాట్ట
చేయుట / to resist
द्वनवेश करनाనివేష్ కరాి=పెట్టసబడి పెట్టసట / to
invest
थोपनाథోపాి=విధిించుట / to impose
पहुों चानाప్హునాునా=చేరవేయుట / to deliver
पकडानाప్కడానా=ప్టిసించుట / to catch up
घुटन लगनाఘుటన్ లగాి=ఊపిరి ఆడకపోవడిం /
to suffocate
उमस लगनाఉమస్ లగాి=ఉకుపోయడిం / to
feel sultry
आयोजन करनाఆయోజన్ కరాి=నిరాహించుట /
to organize
गोंवानाగోఁవ్యనా=కోలోపవుట / to lose
डीोंग मारनाడీింగ్ మారాి=గప్పలు చెపుపకొనుట /
boast of
झपकी मारनाజపీు మారాి=కునుకు తీయుట / to
take a nap
प्रोत्साद्वहत करना/बढ़ावा दे नाప్రోతసహత్ కరాి
/బఢావ్య దేనా = ప్రోతస హించుట / to encourage
द्वदन ढलनाదిన్ ఢలి=స్తరాయసతమయిం అవుట /
sunset
झडनाఝడాి = రాలిపోవటిం / to fall off
घसीटनाఘసీట్లి=ఈడుడిం / to drag
गुजाररश करनाగుజారీష్ కరాి= అభయరిన చేయుట
/ to request
जतानाజతనా=తెలియజేయుట / to inform
उखड जानाఉఖడ్ జానా=ఊడిపోవుట / to fall
apart
उखाड़ जानाఉఖ్నడ్
జానా=పెకలిించుట/ఊడగట్టసట / to be uprooted
छाज मेह बरसनाఛాజ్ మెహ్
బరసి=కుిండపోతగా వరషిం కురియుట / rain
falling heavily
उपाय सूझनाఉపాయ్ స్తజాాు =ఆలోచన తటసడిం
/ to get a thought
भगानाభగానా=తోలటిం / ప్రిగెతితించుట / to
make run
पढ़ा-द्वलखाना/द्वशद्वक्षत करनाప్ఢా-లిఖ్ననా/ శిక్షిత్
కరాి=చదివిించడిం / to educate
ख्याल रखनाఖయాల్ రఖ్ని=జాగ్రతతగా
చూసుకొనుట / to take care

225
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
अच्छी दे ख-भाल करनाఅచీు దేఖ్నబల్
కరాి=బాగుగా చూసుకోవడిం / to take good
care
जान द्वबछानाజాన్ బిచానా=ప్రాణాలను అరిపించడిం
/ to sacrifice life
चुननाచునాి=ఏర్చట/ప్రోగుచేయుట / to pick
दु ः खददण बाों टना దుఃఖ్ దర్ు బాట్లి=కషససుఖ్నలు
ప్ించుకొనుట / sharing happiness and pain
आलोचना करनाఆలోచనా కరాి=విమరిశించుట /
to criticize
नीोंद उड़ जानाనీింద్ ఉడ్ జానా=నిద్ర చెడిపోవడిం
/ sleep getting disturbed
सपना दे खनाసపాి దేఖ్ని=కలగనడిం / to dream
द्वनयाण त करनाనిరాయత్ కరాి=ఎగుమతి చేయుట /
to export
आयात करनाఆయాత్ కరాి=దిగుమతి
చేసుకొనుట / to import
हवा चलनाహవ్య చలి=గాలి వీచడిం / wind
blowing
शाद्वमल कर लेनाశామిల్ కర్ లేనా=చేర్చుకోవడిం
/to include
गाडी खडी करनाగాడీ ఖడీ కరాి=వ్యహనిం
నిలప్డిం / to park a vehicle
नसीयत दे ना నసీయత్ దేనా=సలహా ఇవాడిం
/giving advice
सुझाव दे ना సుఝావ్ దేనా=స్తచిించుట / to
suggest
सराहनाసరాహాి=మెచుుకోవడిం / to appreciate
प्रस्ताव करनाప్రసతవ్ కరాి=ప్రతిపాదిించుట / to
offer/to propose
अनदे खा करनाఅనదేఖ్న
కరాి=ప్టిసించుకోకుిండుట / to ignore
आग्रह करनाఆగ్రహ్ కరాి=బలవింతిం/ ఒతితడి
చేయుట / to insist
मजबूर करना మజూబర్ కరాి=బలవింతిం చేయుట
/ to force
दु खनाదుఖ్ని=దుఃఖిం కలుగుట / to get hurt
लागू करनाలగూ కరాి=అమలు
చేయుట/అమలులోనికి తెచుుట / to implement
लागू होनाలగూ హోనా=అమలులోనికి వచుుట / to
get implemented
अपमान करनाఅప్మాన్ కరాి=అవమానిించుట /
to insult
चुगली करनाచుగ్లా కరాి=చాడీలు చెపుపట/to stab
in the back/backbiting
रौोंदनाరౌద్వి=కాలితో త్రొకుుట/ కాల రాయుట/to
trample
उों डेलना/उडे लनाఉిండేలి/ఉడేలి=పారబోయుట
/ఒలకబోయుట/to pour/ to throw away
ठु करानाఠుక్రానా=తిరసురిించుట/to deny
द्वघसनाఘిసి=తుర్చముట/అరగదీయుట/అర్చగుట/t
o grate/to rub
टु कडा करनाట్టకాి కరాి=ముకులు
చేయుట/slicing
लोइयाों बनानाలోయియా=ఉిండలు
చేయుట/making balls

226
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
मथनाమథాి=చిలకడిం/to churn
उफनना(ఉఫనాి)= పింగుట/to boil over
िोद्वधत होनाక్రోధిత్ హోనా=కోప్ప్డుట/getting
angry
उपवास करनाఉప్వ్యస్ కరాి=ఉప్వ్యసిం
చేయడిం/fasting
अनुभव करनाఅనుభవ్ కరాి=ఫీల్ అవుట/to feel
अनुसरर् करनाఅనుసరన్
కరాి=అనుసరిించుట/to follow
अनुताप करनाఅనుతప్ కరాి=ప్శాుతతప్
ప్డుట/to repent
असम्मत करनाఅసమమత్ కరాి=సమమతిించక
పోవుట/to disagree
मजाक करनाమజాక్ట్ కరాి=ప్రిహాసిం చేయుట/to
make fun of
उत्सगण करनाఉతసర్గ కరాి=అరిపించుట/offering
उत्साद्वहत करनाఉతసహత్
కరాి=ప్రోతసహించుట/To encourage
उद्धार करनाఉద్వుర్ కరాి=కాపాడుట/to rescue
उत्तेद्वजत करनाఉతెతజిత్ కరాి=ఉతేతజిం
ర్చకతితించుట/to provoke
उज्वल करनाఉజాల్ కరాి=ప్రకాశవింతిం
చేయుట/ అభివృదిి ప్ర్చచుట/to brighten
उच्चारर् करनाఉచాురన్ కరాి=ఉచురిించుట/to
pronounce
ईष्याण करनाఈరాషయ కరాి=ఈరషయ చెిందు/to be
jealous
आशीवाण द करनाఆశిరాాద్
కరాి=ఆశీరాదిించుట/to bless
उम्मीद करनाఉమీమద్ కరాి=ఆశిించుట/to expect
वकालत करनाవకాలత్ కరాి=వ్యదిించుట/To
advocate/to defend
आवृद्वत्त करनाఆవృతిత కరాి=ఒకే ప్నిని మరల
చేయుట / to repeat same work
घूोंघट डालनाఘూింఘట్ డాలి=ముసుగు వేయుట
/ to veil
गीला करनाగ్లల కరాి=తడపుట/to make wet
उलट जानाఉలట్ జానా=తిరగబడిపోవుట/to get
reversed/to turn around
गप उडानाగప్ ఉడాి=పుకార్చా
పుటిసించుట/Spreading rumours
गभणवती होनाగరావతీ హోనా=గరావతి
కావడిం/Getting pregnant
गोली मारनाగోలీ మారాి=గురి చూసి కాలుడిం / to
shoot
गोलमाल करनाగోలమల్ కరాి=చెలాచెదుర్చ
చేయుట / గడబిడ చేయుట / to disarray
घृर्ा करनाగృణా కరాి=దేాషిించుట / to hate
चाबुक मारनाచాబుక్ట్ మారాి=కొరడాతో కొట్టసట /
to whip
तलाक दे नाతలక్ట్ దేనా=విడాకులు ఇచుుట / to
divorce
खडा होनाఖడా హోనా=నిలబడుట / to stand
छु रा भोकनाచురా భోకాి=కతితతో పడుచుట / to
stab

227
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
द्वनभणर करनाనిరార్ కరాి=ఆధ్యరప్డుట / to तबादला करनाతబాదల కరాి=బదిలీ చేయుట /
depend to transfer
द्वनमाण र् करनाనిరామణ్ కరాి=నిరిమించుట / to आदान-प्रदान करनाఆద్వన్-ప్రద్వన్
construct కరాి=లవ్యదేవీ చేయుట/ఇచిుపుచుుకోనుట / to do
द्वनराशा करना నిరాశా కరాి=నిరాశ ప్రచుట / to exchanges
despair द्ववशवास करनाవిశాాస్ కరాి=నముమట / to
द्वनरुत्साद्वहत करना నిర్చతసహత్ believe
కరాి=నిర్చతసహప్రచుట / to discourage व्याकुल होनाవ్యయకుల్ హోనా=కలత చెిందుట / to
पररचय करानाప్రిచయ్ కరానా=ప్రిచయిం get upset
చేయుట / to introduce मोल करनाమొల్ కరాి=బేరమాడుట / to bargain
द्वपसाब करनाపిసబ్ కరాి=మూత్ర విసరజన राज करनाరాజ్ కరాి=పాలిించుట / to rule
చేయుట / to urinate राजी होना రాజీ హోనా=రాజీ ప్డుట / to agree
सेकना సేకాి=కాలుుట / to bake षड्योंत्र करनाషడ్ యింత్ర్ కరాి=కుట్ర చేయుట /
द्वगरवी रखनाగ్వరీా రఖ్ని=తకట్టస పెట్టసట / to to conspire
impawn सतकण करनाసతర్ు కరాి=హెచురిించుట / to
जादू करनाజాదూ కరాి=మాయ చేయుట / to make cautious
conjure सोंतुष्ट् करनाసింతుష్స కరాి=సింతృపిత ప్ర్చచు / to
ढीला पड़ जानाఢ్తల ప్డ్ జానా=మిందగ్వించుట / make satisfied
బలహీనిం అవుట / to slack off समथणन करनाసమరాథన్ కరాి=మదుతు ఇచుుట / to
कजण चुकानाకర్జ చుకానా=అపుప తీర్చుట / to pay support
off debt बदाण स्त करनाబరాుస్త కరాి=భరిించుట / to
मुरझा जानाమురజాా జానా=వ్యడిపోవుట / to tolerate
wither away हत्या करनाహతయ కరాి=హతయ చేయుట / to kill
दमन करनाదమన్ కరాి=అణచి వేయుట / to द्वहसाब करनाహసబ్ కరాి=లెకులు కట్టసట / to
suppress calculate
भर पेट खाना భర్ పేట్ ఖ్ననా=కడుపు నిిండా फेंटनाఫేింట్లి=గ్వలకొుటసడిం / to knead
తినడిం / द्वघसनाఘిసి= తురమడిం/అరగదీయుట / to grate
उदघाटन करनाఉద్వఘటన్ కరాి=ప్రారింభిించుట /
to inaugurate
228
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
परोसना ప్రోసి=వడినచేయుట/వడిిించుట / to
serve food
व्रत करनाవ్రత్ కరాి=వ్రతిం చేయుట / to do
fasting
उपिास तोड़ना/व्रत तोड़ना=వాతిం / ఉపవ్ాసిం
ఆపేయడిం
खुद कुशी करनाఖుద్ కుష్ట కరాి=ఆతమహతయ
చేసుకొనుట / to suicide
पीछे पड़नाపీఛ ప్డాి=వింట ప్డుట /
Chasing/to be after something
सटनाసట్లి=ఆనుకొనుట,అింట్టకొనుట / to adjoin
सटानाసట్లనా=ఆనిించుట,అింటిించుట / to make
join
हजम होनाహజమ్ హనా=జీరామగుట / to be
digested
टोकनाట్లకాి=అడిగ్వించుట, అభయింతరిం చెపుపట /
to interrupt
चुटकी बजानाచుట్టు బజానా=చిటికే వేయుట / to
snap
सुन्न हो जानाసున్ి హ జానా=తిమిమరి ప్ట్టసట / to
get cramp
इज्जत द्वनकालनाఇజజత్ నికాలి=ప్ర్చవు తీయుట /
to defame
इज्जत रखनाఇజజత్ రఖ్ని=గౌరవిం నిలుపుకొనుట /
to keep respect
इत्तला करनाఇతతల కరాి=తెలియజేయుట / to
inform
इस्तीफा दे ना ఇసీతఫా దెనా=రాజీనామా చేయుట /
to resign
कतरानाకత్రానా=ముకులు చేయిించడిం / to get
shred
खोंगालनाఖింగాలి=ప్రిశీలిించుట/to observe/to
check
बयान लेनाబయాన్ లెనా=వ్యింగూమలిం తీసుకొనుట
/ to take statement
खराब हो जानाఖరాబ్ హజానా=పాడు అవుట /to
get worse /to get damage
खरीदवानाఖరీద్వానా=కొనిపిించుట / making to
buy
खामोश रहनाఖమోష్ రహాి=నిశశబుింగా ఉిండుట /
to keep quiet
द्वसमट जानाసిమట్ జానా=కుచిించుకు పోవుట /
to shrink
गल जानाగల్ జానా=కరిగ్వపోవుట / to melt
away
घोोंटनाఘోట్లి=నలుపుట,నలగగట్టసట,పిసుకుట / to
crush
गूोंजनाగూింజాి=ప్రతిధ్ానిించుట / to get echo
गोद में लेनाగద్ మె లెనా=ఒడిలోనికి తీసుకొనుట /
to take in lap
कुम्हलाना కుమాలనా=వ్యడిపోవుట / to wither
द्वघद्वघआनाఘిఘిఆన=తడబడుట / to falter
तुतलानाతుతాన=ముదుుగా మాట్లాడుట / to lisp
लाँगड़ानाలింగాిన=కుింట్టట / to limp

229
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
कोंधे लगानाకిందే లగానా=ఎతుతకోనుట /to carry
on shoulders
झोंडा फहरानाఝిండా ఫహ్రానా=జిండా
ఎగురవేయుట Flag hoisting.
नाक द्वछनकनाనాక్ట్ చినకాి =ముకుు చీదుట
द्वचकोटी काटना/चुटकनाచికోట్ట కాట్లి
/చుట్లుు=గ్వలుాట
तबाही मचानाతబాహీ మచానా=విదాింశిం
సృషిసించుట
साों त्वना दे ना సింతానా దేనా=ఓద్వర్చుట
ररश्वत दे ना రిశాత్ దేనా=లించిం ఇచుుట
मोच आना మోచ్ ఆనా=బ్జనకడిం
पहचानना ప్హాునాి =గుర్చతప్ట్టసట
ऊब लगना ఊబ్ లగాి=బోర్ కొటసడిం
उतल पुतल मचाना ఉతల్ పుతల్ మచానా=
అలాకలోాలిం అవడిం
प्रद्वतद्विया करना ప్రతిక్రియా
కరాి=ప్రతిసపిందిించుట
कुल्ली करना/गरारे करना కులీా కరాి/గరార్చ
కరాి=పుకిులిించుట
अोंगड़ाई लेना అింగడాఈ లేనా=ఒళ్ళు
విర్చచుకోనుట
उपले द्वचपकाना ఉపెా చిప్కానా=పిడకలు వేయుట
फूोंकनाఫూనాుు=ఊదుట
कराहनाకరాహాి=మూలుగుట
छूना=త్రాకుట
खाली िरना=ఖాళీ చేయుట

230
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
आदशश बनना=ఆదర్శవింతిం అవుట/ఆదర్శింగా నిలవడిం

तिलीि होना=కష్ై ిం అవుట

आनंद आना=ఆనిందవించుట

ल लगना=వడదెబ్ు తగులుట

द्वबछड़ जानाబిచడ్ జాన్న=తపిపపోవుట

बबदिना (अ.क्रि.) ; shocked -ఉలికిుప్డుట.

बबदिाना (स.क्रि.) : to cause to shocked - ఉలికిుప్డేల చేయుట.

द्वनराना / नलाना (स.द्वि. ) : to remove weeds- కలుపు తీయుట.

द्वबछड़ जानाబిచడ్ జాన్న=తపిపపోవుట.

द्वियाद्ववशेषर्(కరియావిశేష్ణ్) కరియావిశేష్ణములు

हाथोोंहाथ హాథోోఁహాథ్స= ప్నిలోప్ని, తక్షణమే; कभी कभी కభీ కభీ =అపుపడపుపడు, కొనిిసర్చా;
Instantly Occasionally, sometimes
बाद బాద్ =తర్చవ్యత; Next शायद ही कभी శాయాద్ హీ కభీ =అర్చదుగా;
बाद में ही బాద్ మేోఁ హీ =తర్చవ్యతే; Only later Rarely
पहले से ప్హేా సే =ముిందే; Before आज रात ही ఆజ్ రాత్ హీ =ఈ రోజు రాత్రికే;
केवल కేవల్ =కేవలిం; Only Tonight only

धीरे ధీర్చ =న్మమదిగా; Slowly आमतौर पर ఆింతౌర్ ప్ర్ =సధ్యరణింగా; In

जल्दी से జలీు సే =తారగా; Quickly general

ठीक समय पर ఠీక్ట్ సమయ్ ప్ర్ =సరైన सप्ताद्वहक సపాతహక్ట్ =వ్యర; Weekly

సమయమునిందు; At the right time; सालाना సలి =సింవతసరిక; Annual

द्वनयद्वमत तौर पर నియమిత్ తౌర్ ప్ర్ = आक्तखरकार ఆఖిరాుర్ =చిటసచివరి; Finally

క్రమింతప్పకుిండా; Regularly बार बार బార్ బార్ =మరల మరల; Again and
धीरे से ధీర్చ సే =న్మమదిగా; Slowly again

सुचारू रूप से సుచార్చ రూప్ సే =సజావుగా; प्रद्वत घोंटा ప్రతి ఘింట =ప్రతి గింటకు; Every hour
Smoothly अोंद्वतम అింతిిం =చివరి; At last
दे र से దేర్ సే =ఆలసయింగా; Last

231
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
बाद में బాద్ మేోఁ =తర్చవ్యత; Next
महीने के మహీనే కే =న్లవ్యరీ; Monthly
कभी नहीों కభీ నహీోఁ =ఎపుపడ్డ కాదు; Not ever
आगामी ఆగామీ =రాబోయే; Coming up
हर रात को హర్ రాత్ కో =ప్రతిరోజూ రాత్రి; Every
night
कभी न कभी కభీ నా కభీ =అపుపడో ఇపుపడో;
Then or now
पहले से ప్హలే సే =ముిందుగా; First of all
त्रैमाद्वसक త్రై మాసిక్ట్ =మూడు న్లల కొకసరి;
Qurterly
जब से జబ్ సే =ఎప్పటినుిండి అయితే; Since
दो बार ద్య బార్ =రెిండు సర్చా; Twice
हर హర్ =ప్రతి; Every
हमेशा=ఎలాపుపడ్డ; Always
अभी तक అభీ తక్ట్ =ఇప్పటి వరకూ; Yet, So far
द्वकतनी बार కితీి బార్ =ఎనిి సర్చా; How many
times
शाम कोశాిం కో= సయింత్రిం; Evening
दोपहर को=మధ్యయహిిం; Afternoon
रत भर=రాత్రి అింత; all night
द्वदन भर=రోజింత; All day
अब=ఇపుపడు; Now
तब=అపుపడు; Then
कब=ఎపుపడు? When?
सदै व=ఎలాపుపడ్డ; Always
अच्छे అచేీ =మించిగా; Well
अनुसार అనుసర్ =అనుగుణింగా; According to
स्पस्ट रूप से సపస్స రూప్ సే =సపషసముగా;
Obviously
आमूल ఆమూల్ =కూకటి వ్రేళుతో; Radical
द्वबलकुल బిలుుల్ =పూరితగా,అససల,తప్పకుిండా;
Absolutely
अन्दर అిందర్ =లోప్ల; Inside
आकोंठ ఆకింఠ్ =గింతు వరకు; Up to the throat
आज्ञानुसार ఆజఞ అనుసర్ =ఆజఞను అనుసరిించి;
As per order
अत्यद्वदक అతయదిక్ట్ =అతయధిక; Highest
मीठा మీఠా =తియయగా,ర్చచిగా; Sweet, delicious
बहादु री బహాదురీ =ధైరయింగా; Bravely
गुस्से से గుసేస సే =కోప్ింగా; Angrily
बुरी तरह से బురీ తరహ్ సే =చెడుగా, ఘోరింగా;
very badly
खूबसूरती से ఖూబూసరతీ సే =అిందముగా;
Beautifully
वीरता से వీరాత సే =ధైరయింగా; Bravely
शाों द्वत से శాింతి సే =శాింతిగా; Peacefully
सावधानी से సవధ్యనీ సే =జాగ్రతతగా; Carefully
लापरवाही से లప్రాాహీ =అశ్రదిగా; Carelessly;
द्वनकट से నికట్ సే =సమీప్ింగా; Nearly
सही ढों ग से సహీ ఢింగ్ సే = సరిగాగ,సరైన ప్దితిలో;
In a proper way

कभी=ఎపుపడైనా; Anytime साहस के साथ సహస్ కే సథ్స =ధైరయింగా;

प्रायः =సుమార్చగా; Approx Bravely

232
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
जानबूझकर జాన్ బూఝుర్ =ఉదేుశయపూరాకింగా;
Wantedly
बेसब्री से బ్జసబ్రి సే =ఆత్రింగా; Eagerly
आसानी से ఆసనీ సే =సులువుగా ; Easily
सुोंदर ढों ग से సుిందర్ ఢింగ్ సే =అిందింగా;
Beautifully
समान रूप से సమాన్ రూప్ సే =సమానింగా;
Equally
ठीक ठीक ఠీక్ట్ ఠీక్ట్ =సరిగాగ; Properly
ईमानदारी से ఈమింద్వరీ సే=నిజాయితీగా;
Sincerely
जमकर జముర్ =చాల ఎకుువగా,తీవ్రింగా; Too
much
मूखणता से మూరఖత సే =మూరఖింగా; Folishly
भाग्यवश భాగయవశ్త =అదృషసవశాతుత ; Luckly
खुशी से ఖుష్ట సే =సుఖింగా,ఆనిందింగా; Happily
इनायत से ఇనాయత్ సే =కృప్తో / దయతో ;
Kindly
लालच से లలచ్ = అతయశ; Greedy
आनोंद से ఆనింద్ సే =ఆనిందింతో; With Pleasure
हड़बड़ी से హడబడీ సే =తిందరపాట్టతో;
Hastily, Hurrily
मासूद्वमयत से మాస్తమియత్ సే =అమాయకతాిం
తో; Innocently
िोध से క్రోధ్ సే =కోప్ింగా; Angrily
उद्वचत रूप से ఉచిత్ రూప్ సే =సరిగా; Properly
कृपा करके కృపా కర్చు =దయతో; Kindly
जोर से జోర్ సే =బిగగరగా; Loudly
पागलोों की तरह పాగలోోఁ కి తరహ్ =పిచిుగా;
madly
शोर से శోర్ సే =ధ్ాని తో; Noisly
ददण नाक దర్ు నాక్ట్ =బాధ్యకరింగా,నొపిపతో;
Painfully
धैयणपूवणक ధైరయ పూరాక్ట్ =ఓపిక తో; With
patience
द्वशष्ट्तापूवणक శిషసత పూరాక్ట్ =మరాయదపూరాక;
polite
चुपचाप చుప్ చాప్ =నిశబుింగా; Silently, Calmly
शायद ही శాయద్ హీ =బహుశా; Maybe
वास्तव में వ్యసతవ్ మేోఁ =నిజింగా; Really
अिसोस से అఫోసస్ సే =జాలితో, విచారింతో,
ప్శాుతతప్ింతో; With regretसुरद्वक्षत रूप से
సురక్షిత్ రూప్ సే = సురక్షితింగా; Safely
स्वाथणपूर्ण సార్థ పూర్ా =సారిపూరితింగా;
Selfishly
समझदारी से సమఝాురీ సే = ప్రిజాఞనింతో,
తెలివితేటలు తో; With intelligence
तेजी से తేజీ సే = శరవేగింగా; with speed
असावधानी से అసవధ్యనీ సే = ప్రధ్యయనింగా,
అజాగ్రతతగా; Carelessly
इसद्वलए ఇసిాయే =అిందువలన; Therefore
नरमी से నరీమ సే =మృదువుగా; Softly
जल्दी से జలీు సే =తారగా; Quickly
द्वछपकर ఛిప్ుర్ = ద్వగ్వ ఉిండి; Stay hidden
कद्वठनाई से కఠినాయి సే =కఠినింగా; Strictly
सीधे సీధే =తినిగా; Directly

233
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
बेवकूफी బేవకూఫీ =మూరఖింగా, తెలివితకుువగా; के अोंतगणत కే అింతరగత్ =క్రిింద; Under
Foolishly जहााँ జహాోఁ =ఎకుడైతే; Where
सफलतापूवणक సఫలత పూరాక్ట్ =విజయవింతింగా; लगभग లగ్ భగ్ =సుమార్చగా, ద్వద్వపుగా,
Successfully; ఇించుమిించుగా Approximately, Roughly
मजबूती से మజూబతీ సే =దృడింగా; Firmly पूर्ण रूप से పూర్ా రూప్ సే =పూరితగా; Completely
सच्चाई से సచాుయి సే =నిజింగా; Really भय से భయ్ సే =భయింతో; With fear
द्वदल से దిల్ సే =మనసుతో; From the heart बुरी तरह బురీ తరహ్ =చెడుగా; Badly
बेतहाशा బేతహాశా =చాల వేగింగా,క్రూరింగా; पूरी तरह పూరీ తరహ్ =పూరితగా; Completely,
Brutally, Cruelly Totally
ऊपर ఊప్ర్ =పైన; upon द्वनद्वित నిశిుత్ =ఖశిుతింగా; Exactly
कहीों भी కహీోఁ భీ =ఎకుడైనా; Any where गहरा గహరా =లోతైన; Deeply
दू र దూర్ =దూరింగా; Far पयाण प्त ప్రాయప్త =తగ్వనింత; Sufficiently
पीछे పీఛే =వనుక; Behind अत्योंत అతయింత్ =అతయింత; Intense
पीछे की ओर పీఛే కీ ఓర్ =వనుక వైపు; Back काफी కాఫీ =చాలినింత; Adequatly
side मुक्तिल से ముషిుల్ సే =కషసింగా; hardly
नीचे నీచే =క్రిింద; Under अद्ववश्वासनीय रूप से అవిశాసనీయ్ =నమమదగని;
सीढ़ी के नीचे సిఢ్త కే నీచే =మెటా క్రిింద; Under Unbelievable
the steps वास्तव में వ్యసతవ్ మేోఁ =నిజానికి; Actually
कहीों కహీోఁ =ఎకుడో; Somewhere केवल కేవల్ =మాత్రమే; Only
यहााँ యహాోఁ =ఇకుడ; Here कम से कम కమ్ సే కమ్ =కనీసిం; At least
में మేోఁ =లో; In कम కమ్ =తకుువ ; less
के अोंदर కే అిందర్ =లోప్ల; Inside थोड़ा థోడా =కొింత; Some
पास పాస్ =దగగర; Near अद्वधकाों श అధికాింశ్త =అధికింగా; Too much
पास ही పాస్ హీ =దగగర్చ; Near by बहुत బహుత్ =చాల; A lot
पर ప్ర్ =పైన; upon सुोंदर సుిందర్ =అిందమైన; Beautifully
बाहर బాహర్ =బయట; Outside द्ववशुद्ध रूप से విశుద్ి రూప్ సే =సాచుింగా,
वहााँ వహాోఁ =అకుడ; There పూరితగా; Purely, completely
की ओर కీ ఓర్ =వైపు; Side बल्की బలీు =కానీ; But

234
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
बेशक బేశక్ట్ =నిససిందేహింగా; Undoubtedly द्वकतना लोंबा కితి లింబా =ఎింత పడవు; How
कब కబ్ =ఎపుపడు; When long is
क्योों కూయోఁ =ఎిందుకు; Why द्वकतने కితేి =ఎనిి; How many
द्वकस तरह కిస్ తరహ్ =ఏవిధ్ింగా; How द्वकतना కితి =ఎింత; How much
द्वकतना दू र కితి దూర్ =ఎింత దూరిం; How far गुप्त रूप से గుప్త రూప్ సే=రహసయింగా
फ़ौरन=వ్ెింటనే Immediately.

सोंख्या ,समय – సింఖయలు, సమయము

एक ఏక్ట్ =ఒకటి one बीस బీస్ =ఇరవై twenty

दो ద్య =రెిండు two इक्कीस ఇకీుస్ =ఇరవై ఒకటి twenty one
तीन తీన్ =మూడు three बाईस బాయిస్ =ఇరవై రెిండు twenty two
चार చార్ =నాలుగు four तेईस తేయిస్ =ఇరవై మూడు twenty three
पााँ च పాించ్ =ఐదు five चौबीस చౌబీస్ =ఇరవై నాలుగు twenty four
छः ఛః =ఆర్చ six पच्चीस ప్చీుస్ =ఇరవై ఐదు twenty five
सात సత్ =ఏడు seven छब्बीस చబీబస్ =ఇరవై ఆర్చ twenty six
आठ ఆఠ్ =ఎనిమిది eight सत्ताईस సతతయిస్ =ఇరవై ఏడు twenty seven
नौ నౌ =తమిమది nine अट्ठाईस అట్లాఇస్ =ఇరవై ఎనిమిది twenty eight
दस దస్ =ప్ది ten उनतीस ఉనీతస్ =ఇరవై తమిమది twenty nine
ग्यारह గాయరహ్ =ప్దకొిండు eleven तीस తీస్ =ముపెలప thirty
बारह బారహ్ =ప్న్ిిండు twelve इकतीस ఇకీతస్ =ముపెలప ఒకటి thirty one
तेरह తేరహ్ =ప్దమూడు thirteen बत्तीस బతీతస్ =ముపెలప రెిండు thirty two
चौदह చౌదహ్ =ప్ద్విలుగు fourteen तैंतीस తైనీతస్ =ముపెలప మూడు thirty three
पोंद्रह ప్ింద్రహ్ =ప్దిహేను fifteen चौोंतीस చౌనీతస్ =ముపెలప నాలుగు thirty four
सोलह సోలహ్ =ప్దహార్చ sixteen पैंतीस పైింతీస్ =ముపెలప ఐదు thirty five
सत्रह సత్రహ్ =ప్దిహేడు seventeen छत्तीस ఛతీస్ =ముపెలప ఆర్చ thirty six
अठारह అఠారహ్ =ప్దెునిమిది eighteen सैंतीस సైనీతస్ =ముపెలప ఏడు thirty seven
उन्नीस ఉనీిస్ =ప్ింతమిమది nineteen अडतीस అడీతస్ =ముపెలప ఎనిమిది thirty eight
235
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
उनतालीस ఉనాతలీస్ =ముపెలప తమిమది thirty nine
चालीस చాలీస్ =నలబై forty
इकतालीस ఇకాతలీస్ =నలబై ఒకటి forty one
बयालीस బయాలీస్ =నలబై రెిండు forty two
तैंतालीस తైనాతలీస్ =నలబై మోడు forty three
चवालीस చవ్యలీస్ =నలబై నాలుగు forty four
पैंतालीस పైనాతలీస్ =నలబై ఐదు forty five
द्वछयालीस చియాలీస్ =నలబై ఆర్చ forty six
सैंतालीस సైనాతలీస్ =నలబై ఏడు forty seven
अड़तालीस అడాతలీస్ =నలబై ఎనిమిది forty eight
उनचास ఉించాస్ =నలబై తమిమది forty nine
पचास ప్చాస్ =ఏబై fifty
इक्कावन ఇకాువన్ = ఏబై ఒకటి fifty one
बावन బావన్ = ఏబై రెిండు fifty two
द्वतरपन తిరప్న్ = ఏబై మూడు fifty three
चौवन చౌవన్ = ఏబై నాలుగు fifty four
पचपन ప్చపన్ = ఏబై ఐదు fifty five
छप्पन ఛప్పన్ = ఏబై ఆర్చ fifty six
सत्तावन సతతవన్ = ఏబై ఏడు fifty seven
अट्ठावन అట్లావన్ = ఏబై ఎనిమిది fifty eight
उनसठ ఉనసఠ్ = ఏబై తమిమది fifty nine
साठ సఠ్ =అరవై sixty
इकसठ ఇకసఠ్ =అరవై ఒకటి sixty one
बासठ బాసఠ్ =అరవై రెిండు sixty two
द्वतरसठ తిరసఠ్ =అరవై మూడు sixty three
चौसठ చౌసఠ్ =అరవై నాలుగు sixty four
पैंसठ పైనసఠ్ =అరవై ఐదు sixty five
द्वछयासठ ఛియాసఠ్ =అరవై ఆర్చ sixty six
सडसठ సడసఠ్ =అరవై ఏడు sixty seven
अडसठ అడసఠ్ =అరవై ఎనిమిది sixty eight
उनहत्तर ఉనాతతర్ =అరవై తమిమది sixty nine
सत्तर సతతర్ =డబ్జలబ seventy
इकहत्तर ఇఖతతర్ =డబ్జలబ ఒకటి seventy one
बहत्तर బహాతతర్ =డబ్జలబ రెిండు seventy two
द्वतहत्तर తిహతతర్ =డబ్జలబమూడు seventy three
चौहत्तर చౌహతతర్ =డబ్జలబ నాలుగు seventy four
पचहत्तर ప్చతతర్ =డబ్జలబ ఐదు seventy five
द्वछहत्तर చిహాతతర్ =డబ్జలబ ఆర్చ seventy six
सतत्तर సతతతర్ =డబ్జలబ ఏడు seventy seven
अठहत्तर అఠాతతర్ =డబ్జలబ ఎనిమిది seventy eight
उनासी ఉనాిసీ =డబ్జలబ తమిమది seventy nine
अस्सी అసీస =ఎనబై eighty
इक्यासी ఇకాయసీ =ఎనబై ఒకటి eighty one
बयासी బయాసి =ఎనబై రెిండు eighty two
द्वतरासी తిరాసీ =ఎనబై మూడు eighty three
चौरासी చౌరాసీ =ఎనభ నాలుగు eighty four
पचासी ప్చాసీ = ఎనభ ఐదు eighty five
द्वछयासी ఛియాసి = ఎనభ ఆర్చ eighty six
सत्तासी సతతసి = ఎనభ ఏడు eighty seven
अठासी అఠాసి = ఎనభ ఎనిమిది eighty eight
नवासी నవ్యసి = ఎనభ తమిమది eighty nine
नब्बे నబేబ =తింబై ninety
इक्यानवे ఇకాయనవే = తింబై ఒకటి ninety one
बानवे బానేా = తింబై రెిండు ninety two

236
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
द्वतरानवे తిరానవే = తింబై మూడు ninety three
चौरानवे చౌరానవే = తింబై నాలుగు ninety four
पोंचानवे ప్ించానవే = తింబై ఐదు ninety five
द्वछयानवे ఛియానవే = తింబై ఆర్చ ninety six
सत्तानवे సతతనవే = తింబై ఏడు ninety seven
अठानवे అఠానవే = తింబై ఎనిమిది ninety eight
द्वनन्यानवे నినాయనవే = తింబై తమిమది ninety nine
सौ సౌ =వింద hundred
एक हजार ఏక్ట్ హజార్ =వయియ thousand
दस हजार దస్ హజార్ =ప్ది వేలు ten thousand
एक लाख ఏక్ట్ లఖ్ =లక్ష one lakh
दस लाख దస్ లఖ్ =ప్ది లక్షలు ten lakhs
एक करोड़ ఏక్ట్ కరోడ్ =కోటి one crore
एक अरब ఏక్ట్ అరబ్ =వింద కోట్టా hundred
crores
एक ख़रब ఏక్ట్ ఖరబ్ =ప్దివేల కోట్టా ten
thousand crores
पहला ప్హల =మొదటి first
दू सरा దూస్రా =రెిండవ second
तीसरा తీస్రా =మూడవ third
चौथा చౌథా =నాలగవ fourth
पाों चवाों పాించాా =ఐదవ fifth
छठाों ఛఠాోఁ =ఆరవ sixth
सातवााँ సతాోఁ =ఏడవ seventh
आठवााँ ఆఠాాోఁ =ఎనిమిదవ eighth
नवाों నవ్యోఁ =తమిమదవ nineth
दसवाों దసాోఁ =ప్దవ tenth
दु गुना దుగునా =రెిండితలు double /two times
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
द्वतगुना తిగునా =మూడిింతలు triple /three times
चौगुना చౌగునా =నాలుగ్వింతలు quadruple/
fourfold/four times
पोंचगुना ప్ించుగన =ఐదిింతలు quintuple/five
times
छे गुना ఛేగునా =ఆరిింతలు /six times
सतगुना సతుగన =ఏడిింతలు/septuple/seven
times
आठगुना ఆఠుగనా =ఎనిమిదిింతలు/Eight times
नौगुना నౌగునా =తమిమదిింతలు/ nine times
दसगुना దసుగనా =ప్దిింతలు/ ten times
ఘడియ / గడియారిం = घड़ी ఘడీ watch
సకను= सेकोंड సకిండ్ second
నిమిషిం= द्वमनट మినట్ minute
గింట= घोंटा ఘింట hour
గడియారిం ముళ్ళు= हाथ / घड़ी की सुइयाों
హాథ్స/ఘడీ కీ సుయియాోఁ Clock hands/hands of
time
తెలావ్యర్చ జాము= सबेरे / भोर / प्रभात
సబేర్చ/భోర్/ప్రభాత్/early morning
ఉదయిం = प्रातः / सुबह ప్రాతః/సుబహ్ morning
మధ్యయహిిం= दोपहर ద్యప్హర్ afternoon
సయింత్రిం= शाम శామ్ evening
దినము= द्वदन/रोज దిన్/రోజ్ day
రాత్రి= रात రాత్ night
నడిరాత్రి= आधी रात ఆధీరాత్ mid night
నితయిం= द्वनत्य,अनोंत काल నిత్య, అనింత్ కాల్
forever/Eternal
237
జాము= पहर ప్హర్ time వేయి సింవతసరములు= सहस्राब्दी సహస్రాబీు the
ఈ రోజు= आज ఆజ్ today millennium/A thousand years
నిని/ర్చపు= कल కల్ tomorrow/ yesterday ఈ రోజులోా= आजकल ఆజ్ కల్ now-a-days
ఎలుాిండి,మొని= परसोों ప్రోసోఁ / day before/ day ఎలాపుపడ్డ= सदा / हमेशा / सदै व
after సద్వ/హమేష/సదైవ్ Always/ever
ర్చప్టికి రెిండురోజుల తర్చవ్యత / నినిటికి రాబోయే= आगामी ఆగమీ
రెిండురోజుల ముిందు= नसों నరోసోఁ/ two days upcoming/forthcoming
after tomorrow/ two days before yesterday గడిచిన= गत గత్ past
వ్యరిం= हफ्ता / सप्ताह హఫాత/సపాతహ్ week ప్రతియొక= हर హర్ Each
పోయిన వ్యరిం= द्वपछले हफ्ता / सप्ताह పిఛేా ఒింటిగింటనిర= डे ढ़ డేఢ్ one and a half
హఫత/సప్తహ్ last week రెిండునిర= ढाई ఢాయి Two and a half
వచేు వ్యరిం= अगला हफ्ता / सप्ताह అగాా क्या समय हुआ है ?
హఫాత/సప్తహ్ next week కాయ సమయ్ హువ్య హై?
ప్క్షిం= पक्ष ప్క్ష్ side What's the time?
న్ల= महीना మహీనా month టైిం ఎింత?
ప్రతిన్ల= प्रद्वतमास / हर महीना ప్రతిమాస్/హర్ अभी द्वकतने बजे है ?
మహీన every month అభీ కితేి బజే హై
పోయిన న్ల= द्वपछले महीना పిఛేా మహీన last What time is it now?
month ఇపుపడు టైిం ఎింత అయిింది?

వచేు న్ల= अगला महीना అగాా మహీన next 5.00

month पाों च बजे
పాించ్ బజే ఐదు గింటలు.
మూడు న్లలు= द्वतमाही తిమాహ three months
5.05
ఆర్చ న్లలు= छमाही ఛమాహ six months
पाों च बज कर पाों च द्वमद्वनट|
సింవతసరిం= साल/वषण సల్/వర్ష year
పాించ్ బజ్ కర్ పాించ్ మినట్|
నిర్చడు= परसाल ప్రాసల్ last year
ఐదు గింటల ఐదు నిమిష్ట్రలు.
ప్ది సింవతసరములు= दशाब्दी దశాబీు decade
5.10
శతబుిం= शताब्दी శతబీు Century
पाों च बज कर दस द्वमद्वनट|
పాించ్ బజ్ కర్ దస్ మినట్
238
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఐదు గింటల ప్ది నిమిష్ట్రలు. ఐదు గింటల నలభ అయిదు నిమిష్ట్రలు.
5.15 పావు తకుువ ఆర్చ.
पाों च बज कर पोंद्रह द्वमद्वनट /सवा पाों च| 5:50
పాించ్ బజ్ కర్ ప్ింద్రాహ్ మినట్/సవ్ా పాించ్ पाों च बज कर पचास द्वमद्वनट|
ఐదు గింటల ప్దిహేను నిమిష్ట్రలు/ఐదుింపావు. పాించ్ బజ్ కర్ ప్చాస్ మినట్|

5.20 ఐదు గింటల యాభ నిమిష్ట్రలు.

पाों च बज कर बीस द्वमद्वनट| 5:50

పాించ్ బజ్ కర్ బీస్ మినట్ 6 बजने को दस द्वमद्वनट बाकी है |
ఐదు గింటల ఇరవై నిమిష్ట్రలు. 6 బజేి కో దస్ మినట్ బాకీ హై|

5.25 ఆర్చ అవాడానికి ప్ది నిమిష్ట్రలు వుింది.

पाों च बज कर पच्चीस द्वमद्वनट| 5:50

పాించ్ బజ్ కర్ ప్చీుస్ మినట్ 6 बजने में दस द्वमद्वनट कम हैं |
ఐదు గింటల ఇరవై ఐదు నిమిష్ట్రలు. 6 బజేి మేోఁ దస్ మినట్ కమ్ హైోఁ ప్ది నిమిష్ట్రలు

5.30 తకుువ ఆర్చ.

पाों च बज कर तीस द्वमद्वनट/ साढेी़ पाों च| 5.55

పాించ్ బజ్ కర్ తీస్ మినట్/సాడే పాించ్ पाों च बज कर पचपन द्वमद्वनट|

ఐదు గింటల ముపెలప నిమిష్ట్రలు/ ఐదుననర్. పాించ్ బజ్ కర్ ప్చపన్ మినట్|

5.35 ఐదు గింటల యాభ అయిదు నిమిష్ట్రలు.

पाों च बज कर पैंतीस द्वमद्वनट| 5.55

పాించ్ బజ్ కర్ పైింతీస్ మినట్ 6 बजने को पाों च द्वमद्वनट बाकी है |

ఐదు గింటల ముపెలప అయిదు నిమిష్ట్రలు. 6 బజేి కో పాించ్ మినట్ బాకీ హై|

5.40 ఆర్చ అవాడానికి ఐదు నిమిష్ట్రలు వుింది.

पाों च बज कर चालीस द्वमद्वनट| 5.55

పాించ్ బజ్ కర్ చాలీస్ మినట్ 6 बजने में पाों च द्वमद्वनट कम हैं |

ఐదు గింటల నలభ నిమిష్ట్రలు. 6 బజేి మేోఁ పాించ్ మినట్ కమ్ హైోఁ|

5.45 ఐదు నిమిష్ట్రలు తకుువ ఆర్చ.

पाों च बज कर पैंतालीस द्वमद्वनट/ पौने छ:| 6.00

పాించ్ బజ్ కర్ పైింతలీస్ छ: बजे|

239
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ఛేః బజే| హమేోఁ మిలే హుయే బీస్ సల్ గుజర్ గయే హైోఁ|
ఆర్చ గింటలు. మనిం సరైన టైిం కి వచాుము.
ఏడు అవుతుింది. हम सही वक्त पर आये।
सात बजने वाले है | హమ్ సహీ వక్ట్త ప్ర్ ఆయే|
సత్ బజేి వ్యలే హైోఁ| ఆలసయిం అయితే గేట్ట మూసేసతర్చ.
టైిం అయిపోతుింది,తిందరగా తయారవుా. दे र होने पर फाटक बोंद कर दें गे।
वक्त द्वनकल / बीत / गुजर / हो जा रहा దేర్ హోనే ప్ర్ ఫాటక్ట్ బింద్ కర్ దేింగే
है ,जल्दी तैयार हो। వక్ట్త నికల్/బీత్/గుజర్/హ జా మనిం సమయానికి చేర్చకోవ్యలి.
ర్హా హ, జలీు తయార్ హో| हमें समय पर पहुाँ चना है ।
మనకు ఇప్పటికే ఆలసయిం అయిింది. హమేోఁ సమయ్ ప్ర్ ప్హుించి హై|

हमें पहले से ही दे र हो चुकी है । అనుకుని సమయానికి చేర్చకోవ్యలి.

హమేోఁ ప్హలే సే హీ దేర్ హో చుకీ హై| अपेद्वक्षत समय पर पहुाँ चना है |
మనిం ఒక అరగింట ఆలసయింగా ఉనాిము. ఆపేక్షిత్ సమయ్ ప్ర్ ప్హుించాి హై|

हम आधा घोंटा दे र से हैं । మీర్చ ఇపుపడు ఖ్నళ్ళగా ఉనాిరా?

హమ్ ఆధ్య ఘింట దేర్ సే హైోఁ| क्या आप अब फुरसत में हैं ?

ఇింకా ప్ది నిముష్ట్రలు ప్డుతుింది. కాయ ఆప్ అబ్ ఫురసత్ మేోఁ హైోఁ?

और दस द्वमनट लगेगा| మీర్చ ఇపుపడు బిజీ గా ఉనాిరా?

ఔర్ దస్ మినట్ లగేగా| क्या आप अभी व्यस्त हैं ?

కాయ ఆప్ అభీ వయస్థ హైోఁ?
ఇింకా ప్ది నిముష్ట్రలు మాత్రమే ఉింది.
మీర్చ రావడానికి ఇింకా ఎింత సమయిం ప్డుతుింది?
और दस द्वमनट ही बाकी हैं |
ఔర్ దస్ మినట్ హీ బాకీ హై| आपको आने में और द्वकतना वक्त लगेगा।
ఆపేు ఆనే మేోఁ ఔర్ కితి వక్ట్త లగేగా?
అతను వచిు ప్దిహేను నిముష్ట్రలు అవుతుింది.
మీర్చ వ్రాసినింత సమయిం వ్యర్చ ఇకుడే ఉింట్లర్చ.
उसे आये हुए पोंद्रह द्वमनट हो चुके हैं ।
ఉసే ఆయే హుయే ప్ింద్రహ్ మినట్ హో చుకే హైోఁ| आप द्वलखने तक वे यहीों रहें गे।
ఆప్ లిఖేి తక్ట్ వే యహీోఁ రహేింగే|
మనిం కలిసి ఇరవై సింవతసరాలు అవుతుింది.
ఉదయిం 6 అయిింది.
हमें द्वमले हुए बीस साल हो चुके हैं ।
सुबह छः बजे हैं |
హమేోఁ మిలే హుయే బీస్ సల్ హో చుకే హైోఁ|
సుబహ్ ఛేః బజే హైోఁ|
हमें द्वमले हुए बीस साल गुजर गए हैं ।

240
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
మధ్యయహిిం 3 అయియింది. ఐదు నిముష్ట్రలు తకుువ రెిండు గింటలు
दोपहर तीन बज गये। ढाई बजे हैं |
ద్యప్హర్ తీన్ బజ్ గయే| ఢాయి బజే హైోఁ|
తెలావ్యర్చ జామున 4 అయియింది. రెిండునిర

भोर चार बज गये। दो बज के बीस द्वमनट

ద్య బజ్ కే బీస్ మినట్
భోర్ చార్ బజ్ గయే|
రెిండు గింటల ఇరవై నిముష్ట్రలు
సయింత్రిం 5 అయిింది.
पौने तीन बजे हैं |
शाम पाों च बज गये।
పౌనే తీన్ బజే హైోఁ|
శామ్ పాించ్ బజ్ గయే|
రెిండు గింటల నలబై ఐదు నిముష్ట్రలు.
రాత్రి 11 అయిింది.
7:00
रात ग्यारह बज गयी।
सात बजे
రాత్ గాయరాహ్ బజ్ గయీ| సత్ బజే
టైమ్ ప్డుతుింది. ఏడు గింటలు
वक़्त लगेगा। 7:00
వక్ట్త లగేగా सुबह के सात बजे
రెిండు మూడు రోజులోా పేమెింట్ అయిపోతుింది. సుబహ్ కే సత్ బజే

दो तीन द्वदन में भुगतान हो जायेगी। ఉదయిం ఏడు గింటలు

ద్య తీన్ దిన్ మేోఁ భుగాతన్ హో జాయేగ్ల| 7:00

तीन बजे हैं | शाम के सात

శామ్ కే సత్
తీన్ బజే హైోఁ|
సయింత్రిం ఏడు గింటలకు
మూడు గింటలు అయిింది.
1:25
दो बजे हैं |
एक बजकर पचीस द्वमनट
డో బజే హైోఁ| ఏక్ట్ బజుర్ ప్చీుస్ మినట్
రెిండు గింటలు అయిింది. ఒింటిగింట్ల ఇరవై ఐదు నిముష్ట్రలు
दो बजकर पाों च द्वमद्वनट हैं | 6:18
ద్య బజుర్ పాించ్ మినట్ హైోఁ| छः बजकर अठारह द्वमनट
రెిండు గింటల ఐదు నిముష్ట్రలు. ఛేః బజుర్ అఠారహ్ మినట్

दो बजने में पाों च द्वमनट कम है | ఆర్చ గింటల ప్దెునిమిది నిముష్ట్రలు

ద్య బజేి మేోఁ పాించ్ మినట్|
241
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
4:55 12:30
पााँ च बजने में पााँ च द्वमनट दोपहर के साढ़े बारह बजे
పాించ్ బజేి మేోఁ పాించ్ మినట్ ద్యప్హర్ కే సఢే బారహ్ బజే
ఐదు నిముష్ట్రలు తకుువ ఐదు మధ్యయహిిం ప్న్ిిండు గింటల ముపెలప నిముష్ట్రలు
4:55 12:45
चार बजकर पचपन द्वमनट दोपहर के पौने एक
చార్ బజుర్ ప్చపన్ మినట్ ద్యప్హర్ కే పౌనే ఏక్ట్
నాలుగు గింటల ఎభఐదు నిముష్ట్రలు. మధ్యయహిిం పావుతకుువ ఒింటిగింట
8:20 12

आठ बजकर बीस द्वमनट दोपहर के बारह बजे

ఆఠ్ బజుర్ బీస్ మినట్ ద్యప్హర్ కే బారహ్ బజే
ఎనిమిది గింటల ఇరవై నిముష్ట్రలు మధ్యయహిిం ప్న్ిిండు గింటలు

2:15 8:30

सवा दो बजे रात के साढे आठ

సవ్య ద్య బజే రాత్ కే సఢే ఆఠ్
రెిండు గింటల ప్దిహేను నిముష్ట్రలు రాత్రి ఎనిమిదినిర

7:45 5:15

पौने आठ बजे शाम के सवा पााँ च

పౌనే ఆఠ్ బజే శామ్ కే సవ్య పాించ్
పావు తకుువ ఎనిమిది గింటలు సయింత్రిం ఐదు గింటల ప్దిహేను నిముష్ట్రలు

नौकरी और व्यवसायोों के नाम(ఉదో యగాలు మరియూ వృతు

్ లు)

अद्वभनेता అభినేత =నట్టడు; Actor द्वशल्पकार శిలపకార్ =శిలపకార్చడు ; The

अद्वभनेत्रीఅభినేత్రి=నట్టమణ; Actress
वकील వకీల్ =నాయయవ్యది ; A Lawyer
द्वचत्रकार చిత్రకార్ =కళాకార్చడు ; The Artist
ज्योद्वतष జోయతిష్ =జోయతిషుుడు ; An Anstrologer
मुनीम మునీమ్ =గణకుడు ; An Accountant
लेखक లేఖక్ట్ =రచయిత ; A Writer
Architect
प्रद्वतद्वनद्वध ప్రతినిధి =ప్రతినిధి ; Representative
लोहार లోహార్ =కమమరివ్యడు ; Blacksmith
कसाई కసయి =కసయి ; Butcher
मोची మోచీ =తోలు వసుతవులు బాగు చేసే వయకిత ;
Cobbler
बढ़ई బఢయి =వడ్రింగ్వ ; Carpenter

242
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
द्वकसान కిసన్ =రైతు ; Farmer द्ववद् युत कारीगर విదుయత్ కారీగార్= విదుయత్
कुम्हार కుింహార్ =కుమమరి ; Potter కారిమకుడు ; Electrical worker
गायक గాయక్ట్ =గాయకుడు ; Singer द्वमस्त्री/याक्तन्त्रक మిస్త్రీ / యాింత్రిక్ట్
चपरासी చప్రాసి =బింట్రోతు ; Peon =యింత్రకార్చడు/ప్రికరకరత ; Mechanic

चौकीदार చౌకిద్వర్ =కాప్లద్వర్చ ; Watchman सजणन/शल्य द्वचद्वकत्सक సరజన్/శలయ చికితసక్ట్

जादू गर జాదూగర్ =ఇింద్రజాలికుడు ; Magician =శస్త్రవైదుయడు ; Surgeon

जुलाहा జులహా =నేయువ్యడు ; Weaver बोझ ढोनेवाला/ कूली కూలీ= కూలి ; wage

जौहरी జౌహరీ =సారాకార్చడు ; Goldsmith उपन्यासकार ఉప్నాయసుర్= నవల రచయిత ;

Novelist
दजी దరీజ =దరీజ టైలర్ ; Tailor
चाकर/बायरा చాకర్/ బాయరా=సేవకుడు ;
नाई నాయి =మింగలి ; Barber
Servant
पत्रकार ప్త్రకార్ =పాత్రికేయుడు ; Journalist
सोंपादक సింపాదక్ట్= సింపాదకుడు; Editor
पुरोद्वहत పురోహత్ =పురోహతుడు ; Priest
राजद्वमस्त्री రాజిమస్త్రీ= తపీ మేస్త్రీ ; Masonry
अध्यापक అధ్యయప్క్ట్ =ఉపాధ్యయయులు ; Teacher
मुद्रक ముద్రక్ట్= ప్రిింటర్ ; Printer
माली మాలీ =తోటమాలి ; Gardner
नाववाला నావ్ వ్యల= ప్డవ నడిపేవ్యడు ; A
मछु आ మాఛుఆ =జాలరి ; Fisherman
boatman
कारीगर, पुों. కారీగర్= కారిమకుడు
सिाईकार సఫాయికార్=శుభ్రప్రచువ్యడు ;
मजदू र మజూుర్ =కారిమకుడు ; Worker
Cleaner
रसोइया రసోఇయా =వింటగాడు ; Cook
रों गरे ज़ రింగ్రేజ్= రింగు వేసేవ్యడు ; Painter, Dyer
द्वचद्वकत्सक చికితసక్ట్ =వైదుయడు; Doctor
माद्वलक మాలిక్ట్=యజమాని ; The Owner
कमणचारीకరమచారీ=ఉద్యయగ్వ; Employ
जमीोंदार జమీనాుర్=భూసామి/ జమీింద్వర్చ ;
कोषाध्यक्ष కోశాధ్యక్ష్= కోశాధికారి ; Treasurer
Landlord
नाद्ववक నావిక్ట్= నావికుడు ; Sailor
नतणक నరతక్ట్= నరతకుడు ; The Dancer
परीक्षक ప్రీక్షక్ట్= ప్రిశీలకుడు ; Examiner
सोंगीतकार సింగ్లతుర్=సింగ్లతకార్చడు ; Musician
द्वलद्वपक లిపిక్ట్= గుమసత. ; Clerk
कद्वव కవి=కవి ; The Poet
ठे केदार ఠ్నకేద్వర్= కాింట్రాకసర్ ; Contractor
राजनीद्वतज्ञ రాజనీతిజఞ= రాజకీయ నాయకుడు; A
नाटककार నాటకాుర్= నాటకకరత ; Play
political leader, Politician
wrighter
गृद्वहर्ीగృహణ=గృహణ; Home maker
प्रकाशक ప్రకాశక్ట్ =ప్రచురణకరత ; Publisher
243
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
कुोंदीदार, पुों. కుిందీద్వర్=బటసలు ఇస్త్రీచేయువ్యడు; A सपेरा=పాముల వ్ాడు
clothes ironer

शरीर के अोंग శ్రీర్ భలగాలు

उों गली / अोंगुली(स्त्री) ఉింగలీ / అింగులీ = చేతి मुोंह(पु)ముహ్=నోర్చ; Mouth

వేలు; Finger
उों गली की छापఉింగలీ కీ ఛాప్=వ్రేలి ముద్ర;
Finger print
अाँगूठा(पु) అింగూఠా = బటనవ్రేలు; Thumb
तजणनी(स्त्री)తరిజనీ=చూపుడువ్రేలు; Index finger
मध्यमा उों गली(स्त्री) మధ్యమా ఉింగ్లా=మధ్య వ్రేలు;
Middle finger
अनाद्वमका(स्त्री) అనామికా = ఉింగరిం వ్రేలు; Ring
finger
कानी अोंगुली / कद्वनष्ट् उों गली(स्त्री) కానీ అింగుళ్ళ
/ కనిష్స ఉింగ్లా=చిటికన వ్రేలు; Little finger
जोड़(पु)జోడ్=వ్రేలి మెటికలు / కీలు; Knuckles /
Hinges
कलाई(स्त्री)కళాయి = మనికట్టస; Wrist
हाथ(पु)హాథ్స=చేయి/చేతులు; Hands
दायााँ हाथద్వయాహాథ్స=కుడిచెయియ; Right Hand
बायााँ हाथబాయాోఁహాథ్స=ఎడమచెయియ; Left Hand
हथेली(स्त्री)హథెలీ=అరచేయి; Palm
कोहनी / कुहनी(स्त्री)కోహీి/కుహీి=మోచేయి;
Elbow
बाहू(स्त्री)బాహు=భుజము; Shoulder
पदाों गुली(स्त्री)ప్ద్వింగులీ=కాలివ్రేలు; Toes
नसें(स्त्री)నసేోఁ = నరములు ; Nerves
वक्ष(पु) వక్ష్ = రొముమ; The brest
मेरुदण्ड(स्त्री) మేర్చదిండ్ = వనుిపూస; Spinal
cord
आों त(स्त्री) ఆింత్ = ప్రేగు; Intestine
खोपड़ी(स्त्री) ఖోపీి =పుర్రె; Skull
कान(पु)కాన్=చెవి; Ear
गला(पु)(గల)=గింతు; Throat
अधर,ओोंठ(पु) అధ్ర్,ఓింఠ్ = పెదవి; Lip
अस्थी(स्त्री)/हड्डी(स्त्री)అసిథ/హడీి=ఎముక; Bone
आाँ खें(स्त्री)ఆింఖేోఁ=కళ్ళు; Eyes
कोंकाल(पु)కింకాల్=అసిథప్ింజరిం; Skeleton
कोंठ(पु)కింఠ్=కింఠిం; Neck
कमर(स्त्री)కమర్=నడుము; The Waist
गदण न(स्त्री)గరున్=మెడ; NEck
घुटना(पु)ఘుటనా=మోకాలు; Knees
चमडा(पु)చమడా=చరమము; Skin
जबड़ा(पु)జబాి=దవుడ; Jaw
जाों घ(स्त्री)జాింఘ్న=తోడ; Thigh
द्वजगर(पु)జిగర్=కాలేయము; Liver
जीभ(स्त्री)జీభ్=నాలుక; Tongue
तलवा(पु)తలా=అరికాలు; Sole
दाों त(पु)ద్వింత్=దింతము; Tooth
नाखून(पु)నాఖూన్=గోర్చ; Nail

244
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
पेट(पु)పేట్=పటస; Stomach पलक(स्त्री) ప్లక్ట్ = కనురెప్ప; Eye lid
पैर(पु)పైర్=కాలు; Leg चेहरा(पु) చెహరా = ముఖిం; Face
द्वसर/सर(पु)సిర్/సర్=తల; Head पैर(पु) పైర్ = పాదములు; Feet
गभण(पु) గర్బ =గరాము; Pregnency नख(पु) నఖ్ = వేలిగోర్చ; Finger nail
काया(स्त्री)/ शरीर(पु) / तन(पु) కాయా / శరీర్ / मुट्ठी(स्त्री) ముట్టా = పిడికిలి; Fist
తన్ =శరీరము; Body माों स(पु) మాన్స = మాింసిం; Meat
मुोंहासे(पु) ముహాసే =మొటిమలు; Pimples पाों व(पु) పాింవ్ = పాదిం; Foot
मलिार(पु) / गुदा(स्त्री) మలద్వార్ / గుద్వ = माथा(पु) మాథా =నుదుర్చ; Forehead
మలద్వారము; Anus बाल(पु) బాల్ = జుట్టస; Hair
टखने(पु) టఖేి = చీలమిండ; Ankle हाथ(पु) హాథ్స = చేతులు; Hands
कााँ ख(స్త్రీ)/बगल(స్త్రీ) కాోఁఖ్/బగల్ = చింక; Armpits द्वदल(पु) దిల్ = గుిండె; Heart
धमद्वनयााँ (स्त्री) ధ్ింనియా =ధ్మనులు; Arteries प्रद्वतरक्षा प्रर्ाली(स्त्री) ప్రతిరక్ష ప్రణాలీ
धमनी(स्त्री) ధ్ింనీ =నాడి; Pulse =రోగనిరోధ్క వయవసథ ; Immune system
पीठ(पु) పీఠ్ = వీపు; Back जबड़ा(पु) జబాి =దవడ ఎముక; Jaw bone
दाढ़ी(स्त्री) ద్వడీ = గడిిం; beard गुदाण (पु) గురాు =మూత్రపిిండము; Kidney
खून(पु) ఖూన్ = రకతిం; Blood गोद(स्त्री) గోద్ =ఒడి; Lap
हड्डी(स्त्री) హడీి = ఎముక; Bone स्वरयोंत्र(पु) సారయింత్ర్ = సారపేటిక; Larynx
द्वदमाग(पु) దిమాగ్ = మెదడు; Brain टाों ग/पैर(पु) ట్లింగ్/పైర్ = కాలు; Leg
स्तन(पु) సతన్ =సతనాలు/వక్షజాలు; Brests ठु ड्डी(स्त्री) ఠుడీి=గడిిం; chin
द्वनतोंबोों(पु) నితింబోోఁ =పిర్చదులు; Buttocks फेफड़े (पु) ఫెఫేి =ఊపిరితితుతలు; Lungs
गाल(पु) గాల్ = చెింప్; Cheek द्वतल(पु) తిల్ =పుట్టస మచు/కింటిపాప్లోని చిని
छाती(स्त्री) ఛాతీ=ఛాతీ; Chest మచు; Mole
पाचन तोंत्र(पु) పాచన్ తింత్ర్ =జీరా వయవసథ ; मूोंछ(स्त्री) మూింఛ్ = మీసిం; Mustache
Digestive system माों सपेशी(स्त्री) మాోఁస్ పేష్ట = కిండరిం; Muscle
द्वहलकोरे (पु) హల్కుర్చ =బుగగ పై సటస; Dimple नाद्वभ(स्त्री) నాభీ =బడుి; Belly
आाँ ख(स्त्री) ఆింఖ్ = కనుి; Eye गदण न(स्त्री) గరున్ = మెడ ; Neck
भौोंह(स्त्री) భౌోఁ = కనుబమమ; Eye brow नस(स्त्री) నస్ =నరిం; Nerve
बरौनी(स्त्री) బరౌనీ = రెప్ప వింట్రుక; Eye lashes नाक(स्त्री) నాక్ట్ = ముకుు; Nose
245
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
अोंग(पु) అింగ్ =అవయవ్యలు; Organs पैर की अोंगुली(स्त्री) పైర్ కీ ఉింగ్లా = కాలి వేలు;
हथेली(स्त्री) హథేలీ =అరచేయి; Palm Toe
श्रोद्वर्(स्त्री) శ్రేణ =పతితకడుపు; Abdomen कलाई(स्त्री) కళాయి = మణకట్టస; Wrist
चोटी(स्त्री) చోటి =పిలక; pig tail आाँ ख का गोलाఆింఖ్ కా గోల=కను గ్రుడుి; Eye
लाल रक्त कोद्वशकाएों (स्त्री) లల్ రక్ట్త కోశికాయేోఁ ball
=ఎర్ర రకత కణాలు ; Red blood cells आाँ ख की पुतलीఆింఖ్ కీ పుతలీ=కనుపాప్; Iris
श्वसन तोंत्र(स्त्री) శాసన్ తింత్ర్ =శాాస కోశ వయవసథ ; अद्वलद्वजह्वाఅలిజివ్యా=కొిండ నాలుక; Uvula
Respiratory system मसूड़ाమస్తడా=ప్ింటి చిగుర్చ; Tooth gum.
पसद्वलयाों (स्त्री) ప్సిాయా =ప్కుటెముకలు; Ribs एडीఎడీ=కాలి మడమ
कोंधा(पु) కింధ్య = భుజిం; Shoulder मवादమవ్యద్=చీము
त्वचा(पु)తాచ = చరమిం; Skin वसाవస=క్రొవుా
छोटी आों त(स्त्री) ఛోట్ట ఆింత్ =చిని ప్రేగు ; Small पसीना=చెమట
intestine बलगम=చీముడు
रीढ़ की हड्डी(स्त्री) రీడ్ కీ హడీి =వన్ిముక ; नथना (पुों)=nostril ముకుు రింధ్రము
Spinal cord तालु=అింగ్వలి.
वृषर्(पु) వృషణ్ =వృషణాలు; Testicles

जलचर प्रार्ी(జలచరాలు)

मछली మఛ్లా = చేప్ ; fish कछु आ కచుఆ =తబేలు ; Tortoise

केकड़ा కేకాి = పీత ; Crab
झीोंगा मछली ఝింగా మఛ్లా = ఎిండ్రకాయ ;
lobster
मोरी मछली మోరీ మఛ్లా = సర చేప్ ; Shark fish
झीोंगा ఝింగా = రొయయలు ; Prawns
तारा मछली తరా మఛ్లా = నక్షత్ర చేప్; Star fish
समुद्री घोड़ा సముద్రీ ఘోడా =సముద్రపు గుర్రిం;
Sea horse
मगरमच्छ మగర్ మఛ్ =మొసలి; Crocodile
जल्प्व्यघ्रజల్ వ్యయఘ్ర్=సీల్ చేప్; Seal fish
दादु र/मेंढकద్వదుర్/మేింఢక్ట్=కప్ప; Frog
सीपసీప్=ఆలిుప్పలు; Oysters

पक्षियों िे नाम(పక్షుల పేర్ా ు)

द्वचद्वड़या / पोंछी / पक्षी / पररों दा చిడియా / ప్ింఛ్ల / अोंडाఅిండా=గుడుి; Egg

ప్క్షీ / ప్రిింద్వ =ప్క్షి; Bird
246
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
चोोंचచోించ్=ముకుు; Beak मैनाమైనా=మైనా; Myna
पोंखప్ింఖ్=రెకు,ఈక; Wing/ Feathers घोोंसलाఘోసా=గూడు; Nest
परప్ర్=ఈక.; Feather बक,बगुला,इस ఇస్ = కొింగ ; Stork
पोंजाప్ింజా=ప్ింజా; Claw मोर మోర్= న్మలి; Peacock
द्वपोंजडाపిింజాి=ప్ింజరిం; Cage मोरनी=ఆడన్మలి; A female peacock
पूाँछపూించ్=తోక; Tail शुतुरमुगणశుతుర్చమర్గ=నిపుపకోడి; Ostrich
सेनाసేనా=పదుగుట; Hatch हों सహింస్=హింస; Swan
तीतरతీతర్=కౌజు పిటస; Pheasant कबूतर కబూతర్ =పావురిం; Pegion
लड़ाकू मुगाण లడాకూ మురాగ=ప్ిందెిం కోడి; काकातुआకాకాతుఆ=పెదు తెలా చిలుక; Cockatoo
Fighting cock चमगादड़ पक्षी చింగాదడ్ ప్క్షి =గబిబలిం ; Bat
मुगी మురీగ = కోడి ; Fowl , Chicken सुग्गा / तोता తోత =చిలుక ; Parrot
चूज़ा/ मुगी का बच्चा చూజా/మురీగ కా బచు =కోడి कोयल కోయల్ = కోకిల ప్క్షి ; Cuckoo bird,
పిలా ; Chick Nightingale
कौआ కౌఆ = కాకి ; Crow गौरा/ गौरै या/ चटकी,स्त्री గౌరైయ/చట్టు = పిచుుక
नर बत्तख నర్ బతతఖ్ = మగబాతు ; Male duck ; Sparrow
बत्तख బతతఖ్ = బాతు ; Duck द्वगद्ध గ్వద్ు = రాబిందు ; Vulture
बत्तख का बच्चा బతతఖ్ కా బచు = బాతు పిలా ; उल्लू ఉలా =గుడాగూబ ; Owl
Duckling कठफोड़ा / कठफोड़वा కఠ్ ఫోడ్/ కఠో్డాా
चील చీల్ = గ్రదు; Eagle =వడ్రింగ్వపిటస; Woodpecker
बाजబాజ్=డేగ; Hawk

कीड़े मकोड़े के नाम(కరిమికీటకాల పేర్ా ు)

चीोंटी చీింట్ట = చీమ ; Ant मक्खी మకిఖ = ఈగ ; Fly

मधुमक्खी మధుమకిఖ = తేన్ట్టగ ; Honey bee द्वटड्डा టిడి = మిడత ; Grasshopper
मिुिोष/मिु छत्ता=తేనె పటు
ై जूाँ జూోఁ =పేను ; Lice
कमला కమల = గింగళ్ల పుర్చగు ; Caterpillar मच्छर మచీర్ = ద్యమ ; Mosquito
द्वतलचट्टा తిలుటస = బదిుింక ; Cockroach
व्याध-पतोंग వ్యయధ్-ప్తింగ్ = తూనీగ ; Dragonfly

247
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
रे शम का कीड़ा ర్చశిం కా కీడా = ప్ట్టసపుర్చగు ; द्वबच्छू బిచూీ =తేలు ; Scorpion
Silkworm केंचुआ కేించుఆ =వ్యనపాము ; Earth-worm
दीमक దీమక్ట్ = చెద పుర్చగు ; Book worm मोगरी మొగ్రీ =పేడ పుర్చగు ; Dung-worm
खटमल ఖటమల్ = నలిా ; Bed bug कनखजूरा కనఖజూరా=జర్రి; Centipede
ततैया తతైయ = కిందీరిగ ; Wasp घोोंघा ఘోింఘా=నతత; Snail
मकड़ी మకడీ = సలీడు ; Spider केकड़ा కేకాి =పీత; Crab
द्वततली తితీా =సీతకోకచిలుక ; Butter fly जोोंक జోింక్ట్ =జలగ; leech
जुगुनू జుగునూ =మిణుగుర్చ పుర్చగు ; Glow-worm मेंडकమెిండక్ట్=కప్ప; Frog

घरे लू चीजोों के नाम(ఘరేలూ చీజోీఁ కే నాిం)

Bed room तस्िीरతసీార్=ఫోట్ల

अलामणఅలరిం=అలరిం alarm General
द्वबस्तर / खाट / पलोंग / खद्वटया బిసతర్/ कीलకీల్=మేకుNail
ఖ్నట్/ప్లింగ్/ఖటియా=మించిం bed/cot दीपकదీప్క్ట్= దీప్ింLamp
अलमारीఅలమరీ=దుసుతల అలమార almirah सीढ़ीసీఢ్త=నిచెునLadder
चादरచాదర్=దుప్పటి bed sheet / bed cover तराज=తకుడ balance
कम्बलకింబల్= కింబ్ళి blanket/rug चाभीచాభీ=తళిం చెవిKey
तद्वकयाతకియా=తలగడ/pillow तालाతల= తళింLock
श्रृोंगार-पटलశృింగార్ ప్టల్ = అలింకార్ कुोंडी/द्वसटद्वकनी/डों डालाకుిండీ/సిటిానీ/డిండాలా
అద్ ము/dressing table =గడియLatch

रजाईరజాఈ=మెత్quilt गमलाగమల=పూలకుిండి Flowerpot

मच्छरदानीమచురాునీ=దో మతెర్ mosquito net फाटक=గేట్టGate

गद्दीగదీు=మెత్ cushion छतఛత్= పైకపుప Roof

गुद्वडयाగుడియా=బ్ొ మమdoll कक्षకక్ష్= గది Room

चटाईచట్లఈ=చాప Mat सीद्वढ़याों సీఢియాోఁ=మెట్టాStairs.

सामाग्रीసమాగ్రీ=సమానుMeterial
आईनाఆఈనా= అద్ ిం. Mirror
द्वकताबोों की अलमारीకితబోన్ కీ అలమరీ= పుసతక
िंघीకింఘీ=దువాన comb
కేసు Book Shelf
इत्रఇత్ర్=సుగింధ్ ద్రవయింperfume

248
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
आों कडाఆనుడా=కొకుిం Hook माचीसమాచీస్=అగ్వగపెటెస Matchbox
बोरीబోరీ=గన్ సించిSack द्वदया सलाईదియా సలయీ=అగ్వగపులా. Match
तारతర్=వైర్చWire Stick
चूनाచూనా=సునిిం Lime द्वमट्टी का तेल / द्वकरासनమిట్టస కా తేల్
रस्सीరసీస=త్రాడుRope కిరాసన్=కిరోసిన్ kerosene

खपरै लఖప్రైల్=పెింకు Tile चकलाచకాా=అప్పడాల పీఠ. Pastry Board

रोशनीరోష్టి=కాింతి/ వలుతుర్చLight प्यालाపాయల=కపుప. Cup

सोंगर्कసింగనక్ట్= గణన యింత్రింComputer कद् दू कशకదూుకష్=తుర్చముకునేది.Grated

रों गరింగ్= ర్ింగుColour मतणबानమరాతాన్=జాడీ. Jar

कीचडకీచడ్=బురదMud सुराहीసురాహీ=కూజాJug

उपकरर्ఉప్కరన్=ఉపకర్ణాలు Devices / चाकूచాకూ=కతితKnife.

Machinery ओखलीఒఖ్తా=రోలుMortar

राखदानीరాఖ్నునీ= బూడిద డబాబ Ashtray मुसलముసల్=రోకలి.Beater

Kitchen. छीलने वाला चाकूఛ్లలేి వ్యల చాకూ=తకు తీసే

चूल्हाచూలా=పయియ Stove,Gas Fire చాకు,Paring Knife/Pealer

कढ़ाई, स्त्री. కఢాయి=బాణలి,Frying Pan चलनीచలనీ=జలెాడ,Sieve,Filter

घड़ा,मटका,कलश,कलसा, पुों. द्वचमटाచిమట్ల=ప్టస కర్ర,Pincers,Extractor

కలస=బిిందె,Pot(Vessel Or Pot Made Of कलछीకలీు=గరిటెLadle

Brass) कतलीకతీా=ట్ట కాచే పాత్రKattle
धुआाँकशదుఆకష్= చిమీి/పగ వళ్ళా గటసిం
Chimny
Parts of the house.
कुक्करకుకుర్= కుకుర్ Coocker
आाँ गनఆింగన్=ముింగ్వలి,courtyard
मटकाమట్లు=కుిండ Jar
द्वपशाब खाना పిశాబ్ ఖ్ననా=మూత్రశాల urinals
पोंहसूल/बैठीప్హస్తల్/బైఠీ=కతితపీటTraditional
बरामदाబ్రామా్=వరిండా verandah
Vegetable Cutter
द्वकवाड़కివ్యడ్=తలుపు రెకు
िारధార్=పదునుSharpness
सीमेंटసిమెింట్=సిమెింట్ cement
बेलनబేలన్=అప్పడాలకర్ర-Roller,Rolling Pin
पत्थर=రాయి stone
लकड़ीలకడీ= చెకు /Wood

249
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
घरఘర్=ఇలుా ,house छाद/छतఛాద్/ఛత్= ఇింటి పై కపుపలోప్లి
मकानమకాన్=గృహము, house భాగిం.ceiling
ऊपरఊప్ర్=మీద , above Cleaning things.
दीवारదీవ్యర్= గోడ.wall झाड़ूఝాడ్డ=చీపుర్ు broom stick
प्रवेश िारప్రవేశ్త ద్వార్=ప్రవేశ ద్వారిం ,entry gate छाज ఛాజ్=చేటwinnowing basket,(used for
रसोईరసోఈ=వింట చేసుకునే గది ,kitchen clearing grains.)
धोबी/धोबीघर ద్యబీ/ద్యబీ ఘర్= చాకలి/లిండ్రీ. कपड़े धोने का पाउडरకప్డే ధోన్ కా
Washerman,laundry పౌడర్=బ్టై లు ఉతికే పొ డి ,washing powder
भोजन कक्षభోజన కక్ష్=భోజనాల గది कपड़े धोने की मशीनకప్డే ధోన్ కీ
बाड़బాడ్=కించె,fence మెషిన్=బ్టై లు ఉతికే యింత్రిం,washing
शौचालयశౌచాలయ్=మర్చగు దడిి.toilet machine
फ्लैट / अपाटण मेंट ఫాాట్ / అపార్స మెింట్ = ఫాాట్ कचरे का डब्बाకచ్రే కా డబాబ=చెత్
/ అపార్స మెింట్ flat / apartment బ్ుటై .Dustbin
द्वपछवाडाపిఛ్ వ్యడా= పెరటి backyard Living room
बालकनी / छज्जाబాలునీ / ఛజాజ=వసర / आराम कुसीఆరాిం కురీస=పడక కురీీeasy
బాలునీ balcony chair
िशणఫర్ష=నేల floor क्तखड़कीఖిడీు= కరటికీ ,window
प्रवेशప్రవేశ్త=ప్రవేశిం enter परदाప్రద్వ=తెర్,curtain
बगीचाబగ్లచా=తోట,Garden पोंखाప్ింఖ్న=ఫ్ాయన్ ,fan
नीोंव/बुद्वनयादబునియాద్=పునాది ,foundation कुसीకురీస= కురీీ ,chair
कपड़े धोने का कमराకప్డే ధోనే కా घड़ीఘడీ=గడియార్ిం,watch,clock
కమారా=లిండ్రీ గది. ,laundry room शय्याశయాయ=సో ఫ్ా. ,sofa
स्नान घर/ गुसलखानाగుసల్ ఖ్ననా=సినాల గది द्वचत्रచిత్ర్= చితాిం,picture
bathroom
मेजమేజ్=బ్లా ,table
नाली / गटर నాలీ / గటర్=కాలువ .drain
पायदानపాయాున్=ఫుట్ మేట్, footboard,
शयन कक्षసహాయాన్ కకక్ష్= ప్డక గది bed room
footmat
ईोंटఈన్స= ఇట్టక brick
िार/दरवाजाద్వార్ / దరాిజా= తలుపు ,door

250
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
दरवाजे की घोंटीదరవ్యజే కీ ఘింట్ట=దాిర్పు कपड़े धोने की टोकरीకప్డే ధోనే కీ
గింట,doorbell ట్లకరీ=బ్టై ల గినెన,laundry basket
गलीचाగలీచా / दरीదరీ=తివ్ాచీcarpet. साबुनసబున్=సబ్ుు,soap
Bathroom झागఝాగ్=నుర్చగు foam.
डर ायर/सुखाने वाला योंत्र డ్రైయర్ / సుఖ్ననే వ్యల तौद्वलयाతౌలియా=తువ్ాలు.towel
యింత్ర్= ఆరబ్జటేసది dryer machin नलనల్=కుళాయి .Tap

कपडोों के नाम(బ్టై ల పేర్ా ు)

चोलीచొలీ= జాకట్టస,jacket मोज़ेమోజే=మేజోళ్ళు/సకుసలు ,socks

जूतेజూతే=బూట్టా ,shoes पतलूनప్తూాన్= పాయింట్ట ,trousers
टोपीట్లపీ=ట్లపీ ,hat रुमालర్చమాల్= ర్చమాలు,handkerchief
कुरताకురాత=చొకాు shirt रात्री पोशाकరాత్రి పోశాక్ట్= రాత్రి దుసుతలు,night
गुलोबन्दగులోబింద్= టై ,tai dress
साड़ीసడీ= చీర ,saree चमड़े के जूतेచిండే కే జూతే=తోలు
पेटीపేట్ట=బ్జల్స,belt బూట్టా(Leather shoes)
जेबజేబ్=జేబు pocket काजకాజ్=కాజా(బటన్ పెట్టసకునే రింద్రిం),గుిండీ
बरसातीబరసతీ=rain coat రింద్రిం, button hole

कम्बल(కింబల్ )=కింబళ్ల,blanket छोटा करनाచోట్ల కరాి=చినిది చేయడిం,

द्वकनाराకినారా=అించు Edge minimize

कौपीन కౌపీన్=గోచీ loins गोल गलाగోల్ గల=round neckగుిండ్రని మెడ,

गोंजीగింజీ=బనీను, banian चड्डीచడీి=చడీి,underwear

रे शमర్చష్మ=ప్ట్టస,Silk आस्तीनఆసితన్=చొకాు చెయియ,sleeve

लुोंगीలుింగ్ల=లుింగ్ల. Cloth चोगाచోగా=గౌను,gown

पोशाकఫోశాక్ట్=దుసుతలు ,dresses दु पट्टाదుప్ట్లస=దుప్ట్లస,scarf

दस्तानेదసతనే=చేతి తడుగులు ,hand gloves कमर बोंदకమర్ బింద్=మొలత్రాడు,waistband

गुलूबोंदగులబింద్= కిండువ్య ,neckerchief अस्तरఅసతర్=లైనిింగ్ lining

लहों गा/घाघराలహింగా/ఘాఘ్రా= లింగా ,kilt ओढनीఒడీి=వోణీ/ప్యిట, Shawl (a covering

cloth used by women
चप्पलेंచప్పలేోఁ= చెపుపలు ,slipper
251
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ऊन कपडे ఊన్ కప్డే=ఉనిి బటసలు ,wool इजारఇజార్=పైజామా/డ్రాయర్చ కటెసడి నాడ The
fabric string with which trousers or drawers are
गद्दाగద్వు=కుషన్/మెతత, mattress tied
घूोंघटఘూనఘట్=మేలి ముసుగు, veil इजारबोंदఇజార్ బింద్=బిందు.
ताग/तागा/धागाతగ్/తగా/ధ్యగా=ద్వరిం, thread ख्मालఖ్నమల్=చేతి ర్చమాలు=Towel
तोशकతోశక్ట్=బింత, quilt बाललयााँ=చెవి దుదుులు
शालశాల్=శాలువ్య, shawl नििल/ निमोती (पुं )=nose ring –
पट्ठा ప్ట్లస =లేసు,strap ముకుుపుడక
पायजामाపాయాజమా=పైజామా paijama अनिट/ बबछुआ అనాట్/బిచుఆ=కాలిమెటెస
फीताఫీత=రిబబను, tape,ribbun छड़ाచడా=కాలి కడియిం
बुरकाబురకా=బురకా ముసుగు ,veil worn by
पायल / नपरु పాయల్/నూపుర్=కాలి ప్ట్టసలు.
muslim women
िरदी (स्त्री) అిందరూ ధ్రిించుఒకే రకపు దుసుతలు=
साफाసఫా=తలపాగ,Turban
uniform.
रूईరూఈ=ప్రతిత,Cotton wool

व्यापार संबंिी शब्दािलल(వ్ాయపార్ సింబ్ింధ పదాలు)

लाभలభ్=లభిం/ప్రయోజనిం benifit द्वकसी भी कीमत परకిసీ భీ కీమత్ ప్ర్=ఎలగైనా

सूचनाస్తచన=ప్రకటన , announcement, సర్చ ; Either way it's okay
information अद्वतररक्त दामఅతిరిక్ట్త ద్విం= అదనపు ధ్ర ;
सलाहసలహ్= సలహా , advice Additional cost
महत्वाकाों क्षी लक्ष्य మహాతాకాింక్షీ లక్షయ= प्रशासद्वनक खचणప్రశాసిిక్ట్ ఖర్ు= ప్రిపాలనా
ప్రతిష్ట్రసతమక లక్షయిం , ambitious target ఖర్చులు ; Administrative expenses
शुद्ध द्वववरर्శుద్ు వివరణ్= ఖచిుతమైన వివరణ net कायणसूचीకారయ స్తచీ= కారయక్రమ ప్టిసక ;
description Program table
साध्य लक्ष्यసధ్య లక్షయ = సధిించగల లక్షయిం, क्षमायाचनाక్షమాయాచనా= క్షమాప్ణ ;
achievable goal =forgiveness
माफी का पत्रమాఫీ కా ప్త్ర్=క్షమాప్ణ లేఖ ,a प्राद्वधकरर्ప్రాదికరణ్= అధికారికిం ; Official
letter of apology द्ववधेयकవిధేయక్ట్= రసీదు ; Receipt
252
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
बड़ा बदलावబడా బదలవ్= పెదు మార్చప ; Big
change
बड़ा अोंतरబడా అింతర్=పెదు తేడా ; Big
difference
काला बाजारకాల బజార్= దింగలబజార్చ ;
Thieves market
सोंद्वक्षप्त द्वववरर् సింక్షిప్త వివరణ్= సింక్షిప్త
సమాచారిం ; Brief information
बजटబజట్= బడెజట్ ; Budget
तुलनाతులి= పోలిక ; Comparison
मुकाबलाముకాబల= పోట్ట ; competition
पूरी व्याख्याపూరీ వ్యయఖ్నయ= పూరిత వివరణ ; Full
description
प्रद्वतयोगीప్రతి యోగ్ల= పోట్టద్వర్చ ; A competitor
पुष्ट्ीकरर्పుష్టతకరణ్= నిరాిరణ ; Confirmation
काफी अोंतरకాఫీ అింతర్= గణనీయమైన వయతయసిం
; A significant difference
उल्लेखनीय वृक्तद्धఉలేాఖనీయ్ వృదిి= గణనీయమైన
వృదిి ; Significant growth
लागतలగత్= వయయాలు ; Expenses
ऋर्दाताఋణ్ ద్వత= ర్చణద్వత ; Creditor
ग्राहकగ్రాహక్ట్= కససమర్ ; Customer
ग्राहक सेवाగ్రాహక్ట్ సేవ= వినియోగద్వర్చల సేవ ;
Customer service
ग्राहक सहायताగ్రాహక్ట్ సహాయత=
వినియోగద్వర్చని మదుతు ; Customer support
व्यय कम करनाవయయ్ కిం కరాి= ఖర్చులు
తగ్వగించుట ; Cost cutting
समय सीमाసమయ సీమా=గడువు ; Deadline
क़ज़णకర్జ= అపుప ; Debt
ब्याजబాయజ్=వడీిinterest
द्ववस्तृत द्वववरर्విసుుత్ వివరణ్= వివరణాతమక
వివరణ ; A detailed explanation
उधारी वसूलीఉధ్యరీ వస్తలీ= ర్చణ సేకరణ ; Debt
collection
ऋर्ीఋణీ=అపుప తీసుకొనువ్యడు ; Borrower
िैसलाఫైసా=నిరాయిం ; The decision
कमीకమీ=కొరత ; Scarcity
कम करनाకిం కరాి = తగ్వగించుట ; Reduce
मूल्य में कमीమూలయ మే కమీ=విలువ తగుగదల ;
Depreciation
घाटाఘాట్ల= లోట్ట/నషసిం ; Deficit/Loss
द्ववतरर्వితరణ్= వితరణ / ప్ింపిణీ / డెలివరీ ;
Distribution / Delivery
द्ववतरर् सेवाవితరణ్ సేవ్య=డెలివరీ సేవ ; Delivery
service
द्ववभागవిభాగ్= శాఖ ; Branch
द्ववभाग प्रमुख / द्ववभागाध्यक्षవిభాగ్ ప్రాముఖ్ /
విభాగాధ్యక్ష్=విభాగిం అధిప్తి ; Department Head
द्वविय-भोंडारవిక్రయ్-భిండార్=దుకాణిం ; A
department store
वर्णनవరిన్= వివరణ ; Description
क्षमा के पात्रక్షమా కే పాత్ర్= క్షమాప్ణకు అర్చాడు ;
Deserving of forgiveness
अोंतरఅింతర్= తేడా ; The Difference

253
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
राय का अोंतरరాయ్ కా అింతర్=అభిప్రాయ భేదిం ;
Difference of opinion
प्रद्वतकूल पररक्तस्थद्वतప్రతికూల్ ప్రిసిథతి= ప్రతికూలత
; Adversity
द्ववभजनవిభజన్=విభజన; devide
भारी बदलावభారీ బదలవ్= తీవ్రమైన మార్చప ; A
drastic change
कमणचारीకరమచారీ=ఉద్యయగ్వ ; Employee
कमणचारी लाभకరమచారీ లభ్=ఉద్యయగుల
ప్రయోజనాలు ; Employee Benefits
द्वबजली का द्वबलబిజీా కా బిల్=విదుయత్ బిలుా ;
Electricity bill
द्वनयोक्ताనియోకాత=యజమాని ; The Owner
जाों चజాన్ు= విచారణ ; Investigation/ Enquiey
पररवेश/ पयाण वरर्ప్రివేష్ / ప్రాయవరణ్=
ప్రాయవరణిం ; Environment
उपकरर्ఉప్కరణ్=సమగ్రి ; Equipment
बढ़ती लागतబఢతీ లగత్=పెర్చగుతుని ఖర్చులు ;
Rising costs
भारी अोंतरభారీ అింతర్=అపారమైన తేడా ; Huge
difference
अनुभवఅనుభవ్=అనుభవిం ; experience
स्पष्ट्ीकरर्సపష్టసకరణ్=వివరణ ; Description
द्ववशेषज्ञोों की सलाहవిశేశాగోిన్ కీ
సలహ్=నిపుణుల సలహా ; Expert advice
सुद्ववधाएों సువిధ్యఎిం=సౌకరాయలు ; Facilities
द्वन: शुल्क / मुफ्त में ని శుల్ు/ముఫ్త మెన్
=ఉచితింగా ; For Free
कारखानाకారాఖనా=యింత్రశాల ; Machinery /
Factory
प्रद्वतद्विया, प्रद्वतपुद्वष्ट्ప్రతి క్రియ,
ప్రతిపుషిస=అభిప్రాయిం ; Opinion
द्ववत्त द्ववभागవిత్త విభాగ్ =ఆరిథక శాఖ ;
Department of Finance
पूर्णकाद्वलक कमणचारीపూరాాాలిక్ట్ కరమచారీ=పూరిత
సమయిం ఉద్యయగ్వ ; Full time employee
लक्ष्यలక్షయ=లక్షయిం ; Ambition/ Goal
अच्छाఅచాు=మించి ; Good
द्ववकासవికాస్=పెర్చగుదల ; Growth
द्ववकास दरవికాస్ దర్=వృదిి ర్చట్ట ; Growth rate
ज़मानतజమానత్=హామీ ; Guarantee
जल्दबाजी फैसलाజలుాజీ ఫైసల =తిందరపాట్ట
నిరాయిం ; Hasty decision
हाद्वदणक क्षमायाचना హారిుక్ట్
క్షమాయాచాి=హృదయపూరాక క్షమాప్ణ ;
Sincere apologies
पररश्रमప్రిశ్రిం=ఇిండసీా ; Industry
तत्काल प्रद्वतद्वियाతతుల్ ప్రతిక్రియ=తక్షణ
అభిప్రాయిం ; Instant feedback
अनुदेशఅనుదేశ్త=స్తచనలు ; Instructions
शौक़/रुचीశౌక్ట్/ ర్చచీ=ఆసకిత ; Interest
वस्तुसूचीవసుతస్తచీ=వసుతవుల జాబిత ; List of
items
ज्ञानగాయన్=జాఞనము ; knowledge
सीमाసీమా=సరిహదుు ; Border/ Boundary
नुकसानనుకాసన్=నషసిం ; loss

254
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
अनुभव की कमीఅనుభవ కీ కమీ=అనుభవిం
లేకపోవడిం ; Lack of experience
कानूनी सलाहకానూనీ సలహ్=నాయయ సలహా ;
Legal advice
अद्वधकाों श द्वनर्णयఅధికాింష్ నిరాయ్=మెజారిట్ట
నిరాయిం ; Majority decision
आधुद्वनक उपकरर्ఆధునిక్ట్ ఉప్కరణ్=ఆధునిక
ప్రికరాలు ; Modern equipment
व्यापार/बाज़ारవ్యయపార్/బాజార్=సింత/విప్ణ ;
Market
सोंदेशసిందేశ్త=సిందేశిం ; Message
उद्दे श्यఉదేుశయ=లక్షయిం ; Goal
प्रस्तावప్రసతవ్=ప్రతిపాదన ; Proposal
राय/द्ववचारరాయ్/విచార్=అభిప్రాయిం ; Opinion
पररचालन लागतప్రిచాలన్ లగత్=నిరాహణ
ఖర్చులు ; Operating expenses
आदे श/हुक्मఆదేశ్త/హుక్ట్మ=ఆదేశిం/ ఆజఞ ;
Command
उत्पादनఉతపదన్=ఉతపతిత ; Product
बाकी ऋर्బాకీ ఋణ్=మిగ్వలిఉని ఋణిం ;
Outstanding debt
जुमाण नाజురామనా=జరిమానా; Fine
अनुमद्वतఅనుమతి=అనుమతి ; Permission
द्वनजी अनुभवనిజీ అనుభవ్= వయకితగత అనుభవము ;
Personal experience
सोंभावनाసింభావనా= అవకాశిం ; possibility
पदोन्नद्वतప్ద్యనితి=ప్ద్యనితి ; Promotion
िय द्ववभागక్రయ్ బిభాగ్=కొనుగోలు శాఖ ;
Purchase Department
प्रारों द्वभक अनुमानప్రారింభిక్ట్ అనుమాన్=ప్రాథమిక
అించనా ; Basic assessment
तेजी से द्ववकासతేజీ సే వికాస్=వేగమైన వృదిి ;
Fast growth
फुटकर द्वविेताఫుటుర్ విక్రేత=చిలార వరతకుడు ;
Retailer
जोक्तखमజోఖిిం=ప్రమాదిం ; danger
वेतनవేతన్=జీతిం ; Salary
िम से कम होनाక్రమ్ సే కిం హోనా=క్రమింగా
తగుగదల ; A gradual decrease
महत्वपूर्ण कमीమహాతాపూర్ి కమీ=గణనీయమైన
తగుగదల ; A significant decrease
द्वहस्साహసస=భాగిం ; Part
तीव्र कमीతీవ్ర్ కమీ=ప్దునైన తగుగదల ; A sharp
drop
हस्ताक्षरహసతక్షర్=సింతకిం ; Signature
सफलताసఫలత=విజయిం ; Success
सुझाव/ प्रस्तावసుజాావ్ /ప్రసతవ్= స్తచన ;
Suggestion
उपलब्ध कराना/प्रदान करनाఉప్లబ్ు కరానా /
ప్రాద్వన్ కరాి=సరఫరా చేయు ; Supply
सहयोगసహయోగ్=మదుతు/సహాయిం ;
Support/Assistance
पररवहनప్రివహన్=రవ్యణా ; Transportation
सवणसम्मद्वत से द्वनर्णयసరాసమమతి సే
నిరాయ్=ఏకగ్రీవ నిరాయిం ; Unanimous decision

255
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
अद्ववस्मरर्ीय अनुभवఅవిసమరనీయ్
అనుభవ్=మరపురాని అనుభవిం ; An
unforgettable experience
अवैतद्वनक द्वबलఅవైతనిక్ట్ బిల్=చెలిాించని బిలుా ;
An unpaid bill
मोंजूर/अनुमोदन करनाమింజూర్/అనుమోదన్
కరాి= అింగ్లకరిించు / ఆమోదిించు ; Accept/
Approve
अद्वधकृत/मुख्तार बनानाఅధిక్రుత్/ముఖ్నర్
బనానా=అధికారమివుా ; Authorize
टालना/ न करना ట్లలి/న
కరాి=నివ్యరిించడిం/తపిపించుకొను ; Avoid
द्वनमाण र् करनाనిరామణ్ కరాి=నిరిమించు ; Build up /
Construct
इलज़ामఇలజిం=ఆరోప్ణ; Accusation/
Allegation
द्ववश्वास द्वदलानाవిశాాస్ దిలనా=నమమకిం
కలిగ్వించు ; Make believe
द्वनर्णय करनाనిరాయ్ కరాి=నిరాయిించుట ; To
decide
सुधारना/द्ववकद्वसत करनाసుధ్యరనా/వికసిట్
కరాి=అభివృదిిచేయు ; Develop
छूटఛూట్= తగ్వగింపు ; Reduction
द्ववदा करनाవిద్వ కరాి= వళ్లుపోవు; Go away
स्थाद्वपत करनाసతపిత్ కరాి=సథపిించడిం ;
Establishing
अोंदाज़/आकलनఅింద్వజ్/ఆకలన్=అించనా ;
Estimate
द्ववस्तार/चौड़ा करनाవిసతర్/ చౌడా
కరాి=పడిగ్వించు/విసతరిింప్చేయు ; Extend
पक्का करना/ठीक करनाప్కాు కరాి / ఠీక్ట్
కరాి= ప్రిషురిించడిం ; To solve
द्वनद्वधనిధి= మూలధ్నిం ; Capital Money
सुधारनाసుధ్యరాి=బాగు ప్రచు ; Improve
द्वनवेश करनाనివేష్ కరాి=పెట్టసబడి పెట్టస ; Invest
उधार दे नाఉద్వర్ దేనా=అపుప ఇచుుట ; lending
लोंबानाలింబానా= పడిగ్వించు ; Extend
द्वज़ि करनाజిక్ర్ కరాి= ప్రసతవిించడిం ;
Mentioning
इों द्वतज़ाम करनाఇింతజిం కరాి= ఏరాపట్ట చేయడిం
; Setting up
आभारी होनाఆభారీ హోనా= ఋణప్డి ఉిండడిం ;
Being in debt
भाग लेनाభాగ్ లేనా=పాల్కగను ; Participate
भुगतान करनाభుగాతన్ కరాి=చెలిాించు ; Pay
योजनाయోజనా=ప్రణాళ్లక ; Plan / Manifesto
प्रद्वियाప్రక్రియా=విధ్యనము ; Procedure
उत्पादनఉతపదన్= ఉతపతిత ; Product
वादा/वचनవ్యద్వ/బచాి=వ్యగాునిం ; Promise
बढ़ावा दे नाబఢావ్య దేనా=ప్రోతసహించడిం;
Encourage
इनकारఇింకార్=తిరసురిం ; Reject
अस्वीकार करनाఅసీాకార్ కరాి=నిరాకరిించు ;
Refuse
हटानाహట్లనా=తలగ్వించు ; Remove
त्यागपत्रతయగ్ ప్త్ర్=రాజీనామా ; Resignation

256
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
प्रद्वतद्विया द्वदखानाప్రతిక్రియా सोंरचनाసింరచనా=నిరామణిం ; Construction
దిఖ్ననా=ప్రతిసపిందిించడిం ; Responding सलाह दे नाసలహ్ దేనా=సలహా ఇవాడిం ; Giving
वृक्तद्धవృదిి=పెర్చగుదల ; Growth advice

जानवारोों के नाम(జింతువుల పేర్ా ు)

अजगर, पुों. అజగర్ = కొిండచిలువ; Python गायగాయ్=ఆవు ; cow

आडाडఆడాడ్=ప్శువుల దడిి; cattle shed द्वगरद्वगट/बहुरुपीగ్వరిగట్ / బహుర్చపీ=ఊసరవలిా ;
अयालఅయాల్=జూలు; long coarse hair Chameleon
ऊोंटఊింట్=ఒింటె; camel घुम्सఘుమ్స=ప్ిందికొకుు ; Bandicoot rat
ऊोंटीఊనీసు=ఆడ ఒింటె; lady camel घोड़ाఘోడా=గుర్రిం ; Horse
ऊनఊన్=ఉనిి; wool चरनाచరాి=మేయుట; Graze
कुत्ताకుతత=కుకు ; dog चरानाచారానా=మేపుట; Grazing
कुत्ती / कुद्वतया కుతీత /కుతియా=ఆడ కుకు; bitch चाराచారా=మేత
कछु आ=తబేలు; tortoise द्वचद्वड़या घरచిడియా-ఘర్=జింతు ప్రదరశన శాల ;
कस्तूरी मृग=కస్తతరి మృగిం; Musk beast Zoo

खातूणम/सूोंड=ఏనుగు తిండిం; Trunk चूहाచూహా=ఎలుక ; Rat

खुरఖుర్=గ్వటస; Hoof चुद्वहयाచుహయా=ఆడ ఎలుక ; (does)

खरगोशఖరోగష్=కుిందేలు ; Rabbit द्वछपकलीఛిప్ులీ=బలిా ; lizard

गज दाोंत గజ్ ద్వింత్=ఏనుగు కోరలు; Elephant जोंगली सुवरజింగ్లా సుఅర్=అడవి ప్ింది ; Wild boar
tusks जोंगली जानवर జింగ్లా జానార్=అడవి జింతువు ;
गधाగధ్య=గాడిద ; Donkey Wild animal

गुहेराగుహేరా=ఉడుము; skunk द्वजरािజిరాఫ్=జిరాఫీ ; Girraffe

गैंडाగైిండా=ఖడగమృగిం ; Rhinoceros जलहस्ती/दररयाई घोड़ाజలాసీత/దరియాఈ

गड़े ररयाగడేరియా=గర్రెల కాప్రి; shepherd ఘోడా=నీటి ఏనుగు ; Hippopotamus

द्वगलहरा=మగ ఉడుత ; Male Squirrel (boars) जोोंकజోింక్ట్=జలగ ;Leech

द्वगलहरीగ్వలారీ=ఆడ ఉడుత ; female Squirrels ( जुगालना జుగాలి=న్మర్చవేయుట ; Chewing

sows ) तेंदुआతెనుుఆ=చిర్చత; Cheetah

257
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
थनథన్=పదుగు; Incubate बोंदरబిందర్=కోతి ; Monkey
दु धारू गायదుద్వరూ గాయ్=పాడి ఆవు ; Dairy भैंसభమ్స=గేదె ; Buffalao
cow भेड़భేడ్=గర్రె; Sheep
नटवाనట్లా= గ్వతత, కోడె; Heifer भेडीభేడీ=ఆడగర్రె; Female sheep (A ewe)
नाद्वदयाనాదియా=గింగ్వరెదుు ; decorated bull भेद्वड़याభేడియా=తోడేలు; Wolf
नर पशुనర్ ప్శు=మగ జింతువు; male animal मेंढक మేిండక్ట్=కప్ప; Frog
नर भालूనర్ భాల=మగ ఎలుగు బింటి; male मगरमच्छమగర్ మచ్ీ= మొసలి ; Crocodile
bear ( boar ) गुफा/ मााँ दగుఫా /మాింద్=గుహ; Cave
नाद्वगनనాగ్వన్=ఆడపాము; Female snake मेढा=పటేసలు; male goat ( tha ram)
नेवलाనేవల=ముింగ్వస; Mongoose मेमनाమేమాి=గర్రె పిలా; Lamb
पोंजाప్ింజా=ప్ింజా; Claw मादा भालू మాద్వ భాల=ఆడ ఎలుగు బింటి;
पालतू जानवर పాలత జానార్=పెింపుడు జింతువు; Female bear (sows)
Pet animal मादा पशुమాద్వ ప్శు=ఆడ జింతువు; Female
द्वबल्लीబిలీా=పిలిా ; cat animal
बकरीబకరీ=ఆడ మేక ; female goat (nanny) रीछ/भालूరీచ్/భాల= ఎలుగుబింటి ; bear
द्वबच्छूబిచూు=తేలు; scorpion रें गनाరెింగాి=ప్రాకుట; Crawl
द्वबडालబిడాల్=మగ పిలిా; male cat ( TomCat) लोंगूरలింగూర్=తోకలేని కోతి / కొిండ ముచుు;
बछडाబచాి=దూడ; Calf Baboon
बद्वछयाబచియా=ఆడ దూడ; female calf (heifer लोमड़ीలోమడీ=నకు ; Fox
calf) व्याग्र / बाघవ్యయగ్ర్ / బాఘ్న=పులి ; Tiger
बछे ड़ाబచేడా=గుర్రపు పిలా; Horse foal वन द्वबलावవన్ బిలవ్=బావుర్చ పిలిా, అడవి పిలిా;
बछे डीబచేడీ=ఆడ గుర్రపు పిలా; female foal Wild Cat
बारह द्वसोंगబారహ్ సిింగ్=దుపిప; Moose द्वशकारी कुत्ताషికారీ కుతత=వేటకుకు; Hunting
बाद्वघनబాఘిన్=ఆడపులి; female tiger (Tigress) Dog
बोंदररया బిందరియా=ఆడ కోతి; Female Monkey शेरషేర్=సిింహిం ; Lion
बनैला गधाబనైల గధ్య=చారల గుర్రము ; Striped
horse ( Zebra)
बैलబైల్=ఎదుు ; Bull

258
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
द्वसयार/जोंबुकసియార్/జింబుక్ట్=నకు ; Fox साों डసిండ్=ఆబోతు; Bull
साों पసింప్= పాము ; Snake सीोंगసీింగ్=కొముమ; Horn
साों बर=కొిండమేక; Mountain Goat सुअरసుఅర్=ప్ింది ; Pig
द्वसयाररन సియారిన్=ఆడ నకు; Female fox साही/शल्यकసహీ/శలయక్ట్=ప్ిందికొకుు/ముళాప్ింది
द्वसयार/गीदड़సియార్/గ్లదడ్=నకు; Fox ; Hedgehog
सूखी गायస్తఖ్త గాయ్=వటిసపోయిన ఆవు ; A dry द्वहरनహరణ్=జిింక; Deer
cow हाथीహాథీ=ఏనుగు; Elephant

रों गोों के नाम(ర్ింగుల పేర్ా ు)

सेना हराసేన్న హరా= సైనయ ం రచు नारों गी रों गనారింగ్ల రింగ్=నారిింజ ర్ింగు
नीलाనీల=నీలిం
बैंगनी रों गబైనాగనీ రింగ్=వింగ ప్ిండు రింగు/ఊద్వ
कालाకాల=నలుపు
రింగు अरुर् / लालఅర్చణ్ / లల్ =ఎర్ుపు
भूराభూరా=ఎర్ి బూడిద రింగు
गुलाबी रों गగులబీ రింగ్= గులాబి ర్ింగు /
कॉफी का रों गకాఫీ కా రింగ్=కాఫీ ర్ింగు
भगवा रों गభగాా రింగ్=కాషాయ ర్ింగు
हराహరా=ఆకుప్చు
सफेदసఫేద్=తెలుపు
सलेटीసలేట్ట,
पीला रों गపీల రింగ్=పసుపు పచీ
धूसरదూసర్=బ్ూడిద ర్ింగు
कफूरीకఫూరీ=లేత ప్సుపు రింగు
सुनहरा रों गసునహరా రింగ్ =బింగారపు వరాిం
खाकी रों गఖ్నకీ రింగ్=ఖాకీ ర్ింగ్ద
आसमानी नीला ఆసమనీ నీల=ఆకాశ్ వర్ణిం
गहरा रों गగహరా రింగ్=ముదుర్చ రింగు
गाढ़ा भूरा रों गగాఢా భూరా రింగ్=కుింకుమ ర్ింగు
हल्का रों गహలు రింగ్=లేత రింగు.

फलोों के नाम(పిండా పేర్ా ు)

सेबసేబ్=సీమ ర్చగ్వ ప్ిండు ; Apple अोंजीरఅింజీర్=అతిత ; Fig

केलाకేల=అరటి ప్ిండు ; Banana नाररयलనారియల్=కొబబరి కాయ; Coconut
शरीफा/सीता फलషరీఫా/సీత ఫల్=సీతఫలిం ; अमरूदఅమ్రుద్=జామ కాయ ; Guava
Custard Apple कटहलకట్ హల్=ప్నస ప్ిండు ; Jack fruit
खजूरఖజూర్=ఖరూజరిం ; Dates अोंगूरఅింగూర్=ద్రాక్ష ప్ిండుా ; Grapes

259
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
बेरబేర్=ర్చగు ప్ిండుా ; Plum fruit
आमఆిం= మామిడి ప్ిండు ; Mango
सोंतराసింతరా=కమల ఫలిం; Orange
पपीताప్పీత=బపాపయి ; Papaya
खरबूजाఖరూబజా=కరూబజ ప్ిండు ; musk melon
अनानास అనానాస్=అనాస ప్ిండు ; Pine apple
ताड फलతడ్ ఫల్=తటి ప్ిండు ; Palm fruit
अनारఅనార్=ద్వనిమమ ; Pomegranate
द्वकशद्वमश/मुनक्काకిషిమష్/మునకాు=ఎిండు ద్రాక్ష;
Raisins
जामुनజామున్=నేర్చడు ; Jamun
तरबूजతరూబజ్=పుచుకాయ ; Watermelon
चीकूచీకూ=సపోట్ల ; Sapota
सेंधी के फलసేనీు కే ఫల్=ఈత ప్ిండు ; Khajur
Fruit
बेल फलబ్జల్ ఫల్=వలగ ప్ిండు ; Wood apple
नाशपातीనాషపతీ=వనాసపతి; Margarine
मौसमीమౌసమీ=బతతయి; Mosambi
आों मलाఆమాాో=ఉసరికాయ; Amla
नारों गीనారింగ్ల=నారిింజ; Orange
राम फलరామ్ల్=రామ ఫల కాయ; Ram phal
(Soursop)

फूलोों के नाम(పువుిల పేర్ా ు)

कलीకలీ=మొగగ; Bud गुलाबగులబ్=గులబి ; Rose

फूलఫూల్=పువుా ; Flower सूयणमुखीస్తరయ ముఖ్త=పదుు తిర్చగుడు పువుా ;
पोंखुड़ीప్ింఖుడీ=పూర్చకు petel Sun flower

परागప్రాగ్=పుపపడి pollen कुमुदకుముద్=తెలా కలువwaterlilly

पुष्पगुच्छ/गुलदस्ता=పుషపగుచుిం bouquet गुल चाों द्वदनीగుల్ చాిందినీ=నిందివరినిం

गुडहलగుడ్ హల్=మింద్వరిం ; Hibiscus tabernaem ortana coronaria

केसरకేసర్=కుింకుమపువుా ; Saffron पाररजात పారిజాత్/ हरलसंगारహరిసింగార్

चम्पाచింపా= సింప్ింగ్వ champak; =పారిజాతిం

चमेलीచమేలీ=మలెా పువుా ; Jasmin मजललिाమలిాకా =జాజ్జ

कमलకమల్=తమర ; Lotus लताలత=తీగcreeper

कुमुदनीకుముదీి=కలువ పువుా; Lilly flower सदाबहारసద్వబహార్=periwinkleబిళు గనేిర్చ

केवडाకేవ్యి=మొగలిపువుాcaldera
गेंदा फूलగేింద్వ ఫూల్=బింతి పువుా ; Marigold
नीम फूलనీిం ఫూల్=వేప్ పువుా ; Neem flower
कनेरకనేర్=గనేిర్చ పువుా; Gunner flower

260
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 प्रकृद्वत सोंबोंधी शब्द(పాకృతి సింబ్ింధ పదాలు)

ब्रमहांड బ్రహామిండ్ =విశాము; Universe सागर సగర్ =మహా సముద్రము; Ocean

अंतररि అింతరిక్ష్ =అింతరిక్షము; Space पहाडी ప్హాడీ =కొిండ; Hill

आिाश ఆకాష్ =ఆకాశము; The sky पिशत ప్రాత్ =ప్రాతము; Mountain

िायु / हिा వ్యయు/హవ్య =గాలి; The air जंगल జింగల్ =అడవి; Forest

आग ఆగ్ =అగ్వి; The fire रे धगस्तान ర్చగ్వసతన్ =ఎడారి; Desert

पानी/जल పానీ/జల్ =నీర్చ; Water खाड़ी ఖ్నడీ =అఖ్నతము; Bay

पथ्
ृ िी, थल ప్ృథీా, థల్ =భూమి; Earth आिाशगंगा ఆకాశగింగా =పాలపుింత; Milky way

रवि రవి =స్తర్చయడు; The sun िुद्रग्रह క్షుద్రగ్రహ్ =గ్రహ శకలములు; Planetary

चााँद చాింద్ =చింద్రుడు; The moon fragments

पारा పారా =బుధుడు; Mercury समुद्र तट సముద్ర్ తట్ =సముద్రపు ఒడుి; Sea
shore
बह
ृ स्पनत బృహసపతి =గుర్చడు; Jupiter
लहरे లహార్చ =కరట్లలు; The waves
ग्रहण గ్రహణ్ =గ్రహణము; Eclips
द्िीप దీాప్ =దీాప్ము; Island
अमािास्या అమావ్యసయ =అమావ్యసయ; New moon
पतझड़ ప్త్ ఝడ్ =శరదృతువు; Autumn
पखणशमा పూరిామ =పౌరిామ; Full moon
बादल/िुंिला బాదల్/ధునుిల =మేఘావృతిం;
लसतारे సితర్చ =నక్షత్రాలు; Stars
cloudy
ग्रह గ్రహ్ =గ్రహములు; Planets
ठं ड ఠిండ్ =చలి; Cold
िुहार కుహార్ =పగమించు; Fog
िलमल ధూమిల్ =పగమించు; Mist or Fog
ल=వడగాల
नम నమ్ =తేమ; Humid
झील ఝల్ =సరసుస; Lake
िषाश వరష = వరషిం; Rain
तालाब తలబ్ = చెర్చవు, కొలను,జలశయిం;
बिश /हहमपात బర్్/హమ్ పాత్ =మించు; The
Pond, Pool, Reservoir
snow
नदी నదీ =నది; River
िसंत వసింత్ =వసింతిం; Spring
समुद्र సముద్ర్ =సముద్రము; Sea

261
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
तफ़ान తూఫాన్ =తుఫాను; Cyclone, Storm चििात చక్రవ్యత్ = చిండమార్చతము; Moon

गमी గరీమ =వేడి; Warm change

सयश/ सरज స్తరయ/స్తరజ్ = స్తర్చయడు; The sun बाढ़ బాఢ్ = వరద; Flood

उजला /िप ఉజాా/ధూప్ =ఎిండ; Sun light बिंडर బవిండర్ = తీవ్రమైన తుఫాను; severe
storm
छाता /छतरी ఛాత/ఛత్రీ =గడుగు; Umbrella
तटతట్=తీరిం; The coast
गमशजोश/ गमीला గరోమోష్/గరీమల =వచుదనిం;
Warmness टाप=దీాప్ిం; The Island

तिानी / हिादार తూఫాని/హవ్యద్వర్ ज्िाला मुखी=అగ్విప్రాతిం; Volcano

=గాలులతో కూడిన; Windy ओले=వడగిండుా

सदी సరీు =శీతకాలిం; Winter season ल=వ్ేడిగాల.

तापमान తపామన్ = ఉషోాగ్రత; Temperature ओस=చల గాల

इंद्रिनुष ఇింద్రధ్నుష్ = ఇింద్రధ్నసుస; Rainbow

भोज्य पथाथों के नाम (తినుబ్ిండారాలు)

आम का पापड / अमावट ఆిం కా పాపాి / इमली ఇమీా=చిింతప్ిండు; Tamarind

అమావట్ =మామిడి తిండ్ర; Mango jelly उबाला चावल ఉబాల చావల్=ఉపుపడు బియయిం;
अोंडेఅిండే=గుడుా; Egg Brown rice
अचार, पुों. అచార్ = ఊరగాయ; Pickle उपमाఉపామ=ఉపామ; Upma
अजवाईन అజలాన్=వ్యముమ; Ajwain काजू కాజూ=జీడిప్పుప; Casew
आटा मुट्ठीఆట్ల ముట్టస=కుడుము; Dough fist कॉफीకాఫీ=కాఫీ; Coffee
आटा, पुों. ఆట=పిిండి; Flour काली द्वमचणకాలీ మిర్ు=మిరియాలు; Pepper
अदरकఆదరక్ట్=అలాిం; Ginger कढ़ीకఢ్త=కూర; Curry
आफ्लीम ఆఫీాిం=నలామిందు; Opium कुम्ह्डौरకుమాడౌర్=గుమమడి వడియిం.; Pumpkin
इडलीఇడీా=ఇడీా; Idly Papads
इमरतीఇమరీత=ఇమరీత; Imarti कीमाకీమా=తరిగ్వన మాింసము ; Minced meat
इलायचीఇలయీు=ఏలకులు; Cardamom केसरకేసర్=కుింకుమ పువుా; Saffron
ईखఈఖ్ =చెరకు; Sugarcane खीरఖ్తర్=గింజి/ప్రమానిిం/పాయసిం; Porridge

262
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
खट्टा सालान ఖట్లస సలన్=పులుసు కూర; Soup द्वतल का तेल తిల్ కా తెల్=నువుాల నూన్;
curry Sesame oil
खट्टी दाल/दाल की खट्टी ఖట్టస ద్వల్ / ద్వల్ కీ तेज पत्ताతేజ్ ప్తత=బిరాయనీ ఆకు; Bay leaf
ఖట్టస=ప్పుప చార్చ /ప్పుప పులుసు; Lentil soup दोपहर का भोजनదప్ హర్ కా ఖ్ననా=మధ్యయహి
गुडగుడ్=బ్జలాిం; Jaggery భోజనిం ; Lunch
गुलदाना గులునా=బూిందీ; Chrysanthemum दही का वडा దహీ కా వడా=పెర్చగు వడ; Curd
गुड की चाशनीగుడ్ కీ చాశీి=బ్జలాిం పాకిం; Vada
Jaggery caramel दहीదహీ=పెర్చగు ; Curd
गेंहू की दद्वलयाగెింహ కీ దలియా=గోధుమ రవా; दालचीनीద్వలీునీ=ద్వలిున చెకు ; Cinnamon
wheat porridge दू धదూద్=పాలు ; Milk
घीఘీ=న్యియ; Ghee धद्वनया ధ్నియా=ధ్నియాలు; Coriander
चावलచావల్=అనిిం ; Rice नमकనమక్ట్=ఉపుప ; Salt
चीनीచీనీ= ప్ించద్వర ; Sugar नमकीनనమీున్=మికసర్,ఉప్పని; Salty
चायచాయ్ =ట్ట; Tea नाश्ताనాశాత=ఉదయపు ఆహారము ; Breakfast
चाय पत्तीచాయ్ ప్తీత=తేయాకు. Tea Leaf नीोंबूనీమూబ =నిమమ కాయ; Lemon
चटनीచట్టి=ప్చుడి; Chutney पनीर / चीज़ ప్నీర్ / చీజ్=జునుిగడి ; Cheese
चीनी की चाशनीచీనీ కీ చాశీి=చెకుర పాకిం; फलఫల్ =ప్ిండు ; Fruit
Sugar syrup द्वपज़्जाపిజాజ=పిజాజ; Pizza
छोोंका भातఛోింకా భాత్=పులిహోర; Pulihor पानపాన్=తమలపాకు ; Betel leaf
छाों छఛాోఁఛ్=మజిజగ Butter milk पापड़పాప్డ్=అప్పడిిం ; Papad
जायफलజాయ్ ఫల్=జాజికాయ ; Nutmeg पाव रोटीపావ్ రోట్ట=పావ్ రొటెస ; Pav bread
जाद्ववत्रीజావిత్రీ=జాప్త్రి ; Mace द्वपस्ताపిసత=పిసత ; Pista
जीराజీరా=జీలకర్ర ; Cumin पनीरప్నీర్=పాల విర్చగు ; Paneer
जैतूनజైతూన్ =ఆలివ్; Olive फलूदाఫలద్వ=గోధుమ జావ; Falooda
झोला ఝోల=పులుసు; soup पूरन पूड़ीపూరన్ పూడీ=బూరె; Puran Puri
द्वतलवा తిలా=నువుాిండ / చిమిమలి ; Sesame पुटानेపుట్లనే=వేయిించిన శనగ ప్పుప; Fried
laddu chickpeas
बड़ीబడీ=వడియిం; Papad

263
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
बादामబాద్విం=బాదిం ; Alamond राबరాబ్=చెరకు మడిి; Molasses
भोजनభోజన్=భోజనిం ; Meals रे वड़ीర్చవీి=జీడి ;
भूसीభూసీ=తవుడు; Husk रैं डीరైిండీ=ఆముదము ; Castor oil
मक्खनమకఖన్=వని ; Butter लाई / लाजा / खील లయీ,లజా,ఖ్తల్=పేలలు;
मक्काమకాు=మొకుజొని ; Corn Fried grains
मछलीమఛలీ=చేప్ ; Fish लस्सीలసీస=చిలికిన పెర్చగు ; Lassi
मुम्गौरीముింగౌరీ=పెసర వడియిం ; Green gram लावाలవ్య=మరమరాలు; Puffed rice
Papads लौोंगలౌింగ్=లవింగము; Clove
मोती चूरी మోతీ చూరీ=బూిందీ లడుి; Moti Churi लहसूनలహస్తన్=వలుాలి;ా Garlic
laddu वचవచ్=వస
मलाईమాలఈ=మీగడ; Cream शक्कर / चीनी శకుర్/చీనీ=ప్ించద్వర; Sugar
माों डమాిండ్=జావ/గింజి/అింబలి ; Soup शरबत=పానకిం; Sherbet
माों सమామ్స=మాింసిం ; Meat शराबషరాబ్=మదిర ; Wine
द्वमचणమిర్ు=కారిం ; Spice शहदశహద్=తేన్; Honey
द्वमची మిరీు=మిరప్కాయ; Chilli सूखी द्वमचण స్తఖ్తమిర్ు=ఎిండు మిరప్కాయలు; Dry
द्वमठाईమిఠాఈ= మిఠాయి ; Sweet Chillies
द्वमश्रीమిశ్రీ= ప్టిసక బ్జళాిం ; Crystal sugar सलाद पत्ताసలడ్ ప్తత =పాలకూర ; Spinach
मुलेठीములేఠీ=అతి మధురిం; Super sweet सोंतरे का रसసింత్ర కా రస్=కమల ఫల రసిం ;
मुरब्बाమురబాబ=తిండ్ర ; Mango Jelly Orange juice
द्वमची पाउडरమిరీు ప్వుడర్=కారిం; Spicy सलादసలద్=సలడ్; Salad
मेथीమేథీ=మెింతులు; Fenugreek सक्तियाों సబిజయాోఁ=కూరగాయలు; Vegetables
मूोंग फली का तेलమూింగ్ ఫలీ కా తెల్=వేర్చశనగ सेवई का खीरసేవఈ కా ఖ్తర్=సేమయ పాయసిం;
నూన్; Groundnut oil Vermicelli Keer
मस्कीమసీు=కస్తతరి; Musk सेवసేవ్=కారపు పూస; Sev
रात का भोजन =రాత్రి భోజనము ; Dinner सौोंपసౌమ్్=సోమ్ప; Soump
रोटीరోట్ట =రొటెస; Bread सरसोों का तेलసరసో కా తెల్=ఆవ నూన్;
रायता రాయాత=పెర్చగుప్చుడి; raita Mustard Oil

राईరాయీ=చిని ఆవ్యలు ; Small Mustard सुफारीసుఫారీ=పోకచెకు; Safari

264
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
सोोंठసింఠ్=సింఠి; dry ginger हल्दीహలీు=ప్సుపు ; Turmeric
सूरज मुखी तेलస్తరజ్ ముఖ్త తెల్=పదుు हरै హరై=కరకాుయ
తిర్చగుడు నూన్; Sunflower oil द्वहोंग హింగ్=ఇింగువ; Asafoetida
सूजीస్తజీ=ఉపామ రవా; Suji

घर के द्वहस्से(ఘర్ కే హసేి)

अगास అగాస్ = అర్చగు; Dias दरवाजाదరాాజా=తలుపు; Door

अटारीఅట్లరీ=అటకపై; Shelf on celing दे हरीదేహరీ=తలుపు గుమమము; Door threshold
आलाఆల=గూడు; Nest दहलीजదహీాజ్=గడప్; Threshold
अोंगीठीఅింగ్లఠీ=నిపుపగూడు; Stove नलనల్=కుళాయి; Tap
आों गनఆింగన్=ప్రాింగణిం; Premises नीोंवనీవ్ోఁ=పునాది; Foundation
ओरीఓరీ=చూర్చ; Eaves परनालाప్రాిల=వరషపు నీటిని తీసికొనిపోయే
ईोंटఈన్స=ఇట్టక; Brick వరద కాలువ; Drain Pipe
खोंबाఖింబా=సతింభిం; Pillar पेशाब खानाపెశాబ్ ఖ్ననా=మూత్రశాల; Urinary
खपरै लఖప్రైల్=పెింకు; Tile फशणఫర్ష=నేల; Floor
खद्वलहानఖలిహాన్=రాశి/కుప్ప बरसातीబరాసతీ=మిండప్ిం; Pavilion
क्तखड़कीఖిడీు=కిటికీwindow बरामदाబరామాు=వరిండా; Portico
खूोंटीఖూఁీఁట్ట=కొయయ बैठकబైటక్ట్=చావడి; Guard room

चबूतराచబూతరా= అర్చగు,వేదిక dias मोंच/मचानమించ్/మచాన్=సమావేశపు హాలులో

चूनाచూనా=సునిిం; Lime ఉిండే వేదిక; A stage in the conference hall

चौकठచౌకఠ్=గుమమిం; Threshold मुोंडेरముిండేర్=పిటస గోడ; pera pet wall

छड़ఛడ్=కడీి; Rod मोरीమోరీ=ముర్చగు కాలువ; Sewerage

छतఛత్=పైకపుప; The roof रसोईघरరసోఈ ఘర్=వింటగది; Kitchen

छप्परఛప్పర్=పూరికపుప వేసే గడిి; Thatching रोशनदान, झरोखाరోషన్ ద్వన్, ఝరోఖ్న

grass =వలుతుర్చ వచేుటిందుకు పెటిసన వొక చిని కిటిక;

जोंगलाజింగల=కిటికీ కించెWindow grill Ventilation window

जालीజాలీ=జాలక; lattice शहतीर,कड़ीశాహీతర్,కడీ=దూలము; Beam

जोंजीरజింజీర్=సింకళ్ళా; Shackles सीढ़ीసీఢ్త=మెట్టస; Step

265
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
गुसलखानाగుసలఖనా=సినాల గది; Bath room पुस्तकालयపుసతకాలయ్=గ్రింధ్యలయిం; Library
कुोंआ, पुों. కుోఁఆ=నుయియ; Well मक्तिदమసిజద్=మసీదు; Mosque;
द्वचद्वड़याखानाచిడియా ఖ్ననా=ప్క్షిశాల; Aviary अनाथालयఅనాథాలయ్=అనాథాశ్రమిం;
सेना द्वनवासసేనా నివ్యస్=సిపాయిలు ఉిండే శాల; Orphanage
Soldiers' quarters दफ्तर,कायाण लयదఫతర్,కారాయలయ్=కారాయలయిం;
द्वटकट घरటికట్ ఘర్=నమోదు కారాయలయిం; Office
Register office महलమహల్=రాజభవనిం; Palace
भवनభవన్=భవనిం; Building द्वसनेमाघरసినిమా ఘర్=సినిమా హాలు; Movie
बोंगलाబింగాా=బింగాా; Bungalow theatre
द्वगरजा घरగ్వరాజ ఘర్=చరిు; Church डाकघरడాక్ట్ ఘర్=తపాల కారాయలయము; Post
झोपड़ीఝోప్డీ=కుట్టరిం; Cottage office

महाद्ववद्यालयమహావిద్వయలయ్=కళాశాల; College द्ववद्यालयవిద్వయలయ్=పాఠశాల; School

कारखानाకారాఖనా=యింత్రశాల; Factory मोंद्वदरమిందిర్=మిందిరము; Temple

द्वकलाకిల=కోట; Fort द्ववश्वद्ववद्यालय విశ్తా విద్వయలయ్=విశావిద్వయలయ;

व्यायामशालाవ్యయయాింశాల=వ్యయయామశాల; University

Gymnasium द्वचद्वड़याघरచిడియాఘర్= జింతుప్రదరశనశాల; Zoo

अस्पतालఆసపతల్=ఆసుప్త్రి; Hospital महल,प्रासाद,भवन,इमारत=బిలిిింగ్; Building

रसायनशालाరసయన్ శాల=ప్రయోగశాల; कुद्वटया/झोपडी=పూరిలుా; Hut/ Cottage
Laboratory द्वकल्ला=కోట; Fort

िि
ृ और उसिे भागों िे नाम (చెట్ల
ు మరియూ భాగాల పేర్ల
ు )

अोंकुरఅింకుర్=బీజము ; Seed गुठलగుఠల్=టెింక ; kernel

अमरूदఅమ్రుద్=జామ ప్ిండు; Guava गोोंदగింద్=జిగుర్చ ; Glue
आमఆిం=మామిడి ; Mango छालఛాల్=బ్జరడు ; Bark
इमलीఇమీా=చిింతప్ిండు ; Tamarind द्वछलकाఛిలకా=తకు; Peel
कलमకలిం=అింట్టకట్టసట ; Grafting जटाజట్ల=పీచు ; Fiber
काठకాఠ్=చెకు; Wood/ flake जड़జడ్=వేర్చ ; Root
काों टाకాింట్ల=ములుా / Thorn डाल/शाखाడాల్/శాఖ్న=కొమమ/శాఖ ; Branch

266
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ताड़తడ్=తటి ; Palm बीजబీజ్=వితతనిం ; Seed
धड़ధ్డ్=కాిండిం ; Stem रे शाర్చశా=గుజుజ ; Pulp
नाररयलనారియల్=కొబబరి ; Coconut पान का पत्ताపాన్ కా ప్తత=తమల పాకు; Bettle
नीमనీిం=వేప్ ; Neem leaf
पत्ताప్తత=ఆకు ; Leaf सागवानసగాాన్=టేకు ; Teak
पीपलపీప్ల్=రావి ; Ficus religiosa सेंहुडసేనుాడ్=కాకసస్; Cactus
बरगद/वट బర్ గద్=మర్రి; Juniper टहनाటహాి=చినికొమమ; Small branch
बाों सబాన్స=వదుర్చ ; Bamboo

267
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 अनाजोों और दालोों के नाम (ధానాయలు, పపుుల పేర్ా ు)

उड़दఉరద్=మినుములు ; urad दालద్వల్=ప్పుప; lentil

काबुली चनाకాబులీ చనా=కబులి శెనగలు ; धानధ్యన్=వరి ; Rice
Chickpea बाजराబాజ్రా=సజజలు ; Bajra
कुलथीకులీత=ఉలవలు; Horse gram मक्का/भुट्टाమకాు=మొకుజొని ; Corn
कोदो /कोदोों కోద్య/కోద్యోఁ=కొర్రలు; Millets मटरమటర్=ప్చిు బఠానీ; Green peas
खस खस ఖస్ ఖస్=గసగసలు ; Poppy seeds मडु आ మడుఆ=చోళ్ళు /రాగులు. ; Raagi
गेहूों గెింహ=గోధుమలు ; Wheat मसूरीమస్తరీ=ఎర్ర ప్పుప ; Red lentils
गोल मटरగోల్ మటర్=బఠానీ ; Pea मूोंगమూింగ్=పెసర్చా ; Moong dal
चनाచనా=శెనగలు ; Beans मूोंगफलीమూగ్ ఫలీ=వేర్చశనగ ; Ground nut
चावलచావల్=బియయిం ; Rice मोठीమోఠీ=కిందులు ; Red gram
द्वचवड़ाచివ్యి=అట్టకులు ; Flattened rice रागीరాగ్వ=రాగ్వ ; Raagi
जव/जौజవ్/జౌ=బారీా ; Barley लोद्वबयाలోబియా=బబబర్చా / అలసిందలు ; Cow
ज्वारజాార్=జొనిలు ; Bajra pea
द्वतलతిల్=నువుాలు ; Sesame seeds साबूदानाసబూద్వనా=సగుగబియయిం; Sag

खद्वनजोों के नाम(ఖనిజాల పేర్ా ు)Metals

अभ्रक అభ్రక్ట్=అభ్రకముMica तारकोलతర్ కోల్=బగుగ తర్చTar/coal-tar

इस्पात / िौलाद ఇసపత్ / पाराపారా=పాదరసిం Mercury
ఫలద్=ఉకుు/సీసల్Steel पीतलపీతల్=ఇతతడిBrass
काों चకాించ్=గాజుGlass/mirror राों गाరాింగా=సతుతtin metal
कााँ साకాింస=కాింసయింbronze/bell-metal लोहाలోహా=ఇనుముiron
कोयलाకోయల=బగుగcoal/charcoal सोंगमरमरసింగ్ మర్ మర్ =పాలరాయిMarble
खद्वड़याఖడియా=సుదుChalk/Gypsum सोनाసోనా=బింగారింGold
गोंधकగింధ్క్ట్=గింధ్కముSulphur सीसाసీస=సీసముlead
चाों दीచాిందీ=విండిSilver सुरमाసురమా=కాట్టకరాయిcollyrium
चुोंबकచుబక్ట్=అయసుింతింMagnet जस्ता(జసత)=జిింక్ట్zinc
ताों बाతింబా=రాగ్వCopper शीशा(శీశా)=అదుిం glass/mirror
268
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
 औजारोों के नाम(ఓజారోన్ కే నాిం)

आरीఆరీ=రింప్ము ; Saw फावड़ाఫావ్యి=పార ; Spade

कीलకీల్=మేకు ; Nail हों द्वसया/दराों ती హింసియా / దరాతీ=కొడవలి ;
कुदाल/कुदालीకుద్వల్/కుద్వలీ=చేతిపార ; Hand Sickle
shovel खोंता, पुों. ఖింత=గడిపార; Shovel
कुल्हाड़ीకులాడీ=గడిలి ; Axe हतौड़ीహతౌడీ=సుతిత ; Hammer
कैंचीకైించీ=కతెతర ; Scissors हलహల్=నాగలి ; Plough
चाकूచాకూ=చినిమడత కతిత ; Folding knife लोंगरలింగర్=లింగర్చ ; Anchor
छु राఛురా=కతిత ; Knife तराजूతరాజూ=తకుడ ; Balance
छु रीఛురీ=చిని కతిత ; Small knife कुतुबनुमाకుతుబనుమా=దికూసచి ; Compass
छे नीఛేనీ=ఉలి ; Chisel छे दने की बरनीఛేధేి కీ బరీి =రింధ్రములు చేసే
द्वपचकारीపిచ్ కారీ=పిచికారి ; Sprayer ప్రికరము; Driller
पेंचकसపెించుస్=స్క్ుుడ్రైవర్ ; Screwdriver

बीमाररयोों के नाम(జబ్ుుల పేర్ా ు)

कद्वटवातకటివ్యత్=నడుమునొపిప; Back pain रक्तचापరక్ట్త చాప్=రకతపోట్ట ; Blood pressure,

मुोंहासे ముహాసే =మొటిమలు; Pimples Hyper tension
बुखारబుఖ్నర్= జారిం ; Fever द्वदल का दौराదిల్ కా దౌరా=గుిండెపోట్ట ; Heart
द्वसरददण సిర్ దర్ు=తలనొపిప ; Headache attack

छीोंकచీింక్ట్=తుముమ ; Sneeze मधुमेहమధుమేహ్=మధుమేహ వ్యయధి ; Diabeties

खाों सीఖ్నోఁసీ=దగుగ ; Cough दस्तదస్త=నీళా విర్చచనాలు ; Diarrhoea

जुखामజుఖ్నిం=జలుబు ; Cold बेहोश होनाబ్జహోశ్త హోనా=మూరీపోవు ; Faint

उल्टी करनाఉలీస కరాి=వ్యింతు చేసుకోవడిం ; द्ववषार्ुవిశాణు=అతయింత అతి చిని స్తక్షమ

Vomiting క్రిములు/వైరస్ ; Micro-organisms/ Virus

दमाదమా =ఉబబసిం ; Asthma पेट ददण పేట్ దర్ు=కడుపు నొపిప ; Stomach pain

द्वमतलीమితిలీ=వికారిం ; Nausea आधासीसीఆధ్యసీసీ=పారశవపు నొపిప ; Migraine

कनपेडाకన్పడా=గవదబిళులు ; Mumps
खसराఖస్రా=తట్టస ; Measles
269
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
अोंधापनఅనాుప్న్=అింధ్తాిం; Blindness पक्षाघातప్క్షాఘాత్=ప్క్షవ్యతిం; Paralysis
कब्ज़కబ్జ=మలబదికిం; Constipation बवासीरబావ్యసీర్=మూలశింక; Hemorrhoids,
पीद्वलयाపీలియా=కామెర్చా; Jaundice Piles
कोढ़కోఢ్=కుషుస వ్యయధి; Leprosy क्षयక్షయ్=క్షయ; Tuberculosis
खुजलीఖుజీా=దురద; Itching सूजनస్తజన్=వ్యపు; swelling
गूोंगाగూింగా=మూగ; Dumb है जाహైజా=కలరా; Cholera
दादద్వద్=తమర; Eczema बहराబహరా=చెవుడు.

रोज़ बोले जाने वाले शब्द(రోజూ మాటలాడే పదాలు)

अकाल అకాల్ = కర్చవు; Drought आरोप ఆరోప్=ఆరోప్ణ ; Accusation

अद्वधकार అధికార్ = అధికారిం; Authority इस्तरी ఇస్త్రీ=ఇస్త్రీ; iron
अद्वधद्वनयम, पुों. అధినియిం = చటసిం; The law उच्चन्यायालय, पुों. ఉచాుుయయాలయ్=
अधीक्षक, पुों. అధీక్షక్ట్ = ప్రయవేక్షకుడు; Observer ఉనితనాయయసథనిం; High Court
or Supervisor उपाधी ఉపాధీ=డిగ్రీ/ఉపాధి;
अध्यक्ष, पुों. అధ్యక్ష్ = అధ్యక్షుడు; Chairman or Degree/Employment
Chancellor उम्र ఉమ్ర్=వయసు; Age
अनुमद्वत/इजाजत అనుమతి/ఇజాజత్=అనుమతి; उल्टी ఉలీస=వ్యింతి; Vomit
permission एकद्वतहाईఏకితహాయి=⅓/మూడవవింతు; ⅓/third
अनुवाद అనువ్యద్=అనువ్యదము; translation एकपचौथीఏకపచౌథీ=⅕/ఐదవవింతు; ⅕/fifth
अनुशासन అనుశాసన్=క్రమశిక్షణ; Discipline एकबटे आठఏకబటేఆఠ్=⅛/ఎనిమిదవవింతు/ఎనిమి
अनुसोंधान అనుసింధ్యన్=ప్రిశోధ్న; Research దిలోఒకర్చ; ⅛/eighth/one-eighth
आचरर् ఆచరణ్=ప్రవరతన/ఆచరణ; कक्षा, स्त्री. కక్షా=తరగతి; the class
conduct/behaviour कपूर, पुों. కపూర్=కరూపరిం; Camphor
आधा, पुों. ఆధ్య=½/సగిం; Half कोना, पुों. కోనా=మూల; corner
आयकर अद्वधकारी, पुों. ఆయుర్అధికారీ खट्टाहोना ఖట్లసహోనా=పులియుట; Ferment or
=ఆద్వయపుప్నుిఅధికారి ; Income Tax Officer Brew
आयुसीमा, ఆయుసీమా=వయోప్రిమితి; Age limit खुरचना ఖురచాి=తుర్చముట ; Grate
आरक्षर्, पुों. ఆరక్షన్=రిజర్చాషన్; Reservation गत గత్=గడచిన ; past, elapsed

270
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
गरमहोना గరింహోనా=కాగుట; To boil
गोबर, पुों. గోబర్=పేడ ; Dung
घाव, पुों. ఘావ్=గాయము ; Injury, wound
चक्की, स्त्री. చకీు=తిర్చగలి; Stone Miller
चहार द्वदवारी, स्त्री. చహారిువ్యరీ=ప్రహారీగోడ ;
Compound wall or Fire wall
छछूोंदर, पुों. ఛఛుిందర్=చుించు;
छात्रावास, पुों. ఛాత్రావ్యస్=హాససల్; Hostel
छु ट्टी, स्त्री. ఛుట్టస=సలవు ; Holiday
छौोंकना, पुों. చౌింకాి=తళ్లింపు ; fry
पागलपन పాగలపన్=పిచిు; Madness, Crazy
पीब द्वनकलना పీబిికలి=చీముకార్చట; Oozing
Pus
प्रकाशन, पुों. ప్రకాశన్=ప్రచురణ; Publication
प्रद्वतयोद्वगता, स्त्री. ప్రతియోగ్వత=పోట్ట ;
Competition
प्रबोंधक, पुों. ప్రబింధ్క్ట్=నిరాాహకుడు; Manager
प्रवेशपत्र, पुों. ప్రవేశపత్ర్=హాలిసకట్; Admit card
प्रशासक, पुों. ప్రశాసక్ట్=ప్రిపాలకుడు;
Administrator

जन-गर्न, జన్-గణన్=జనాభాలెకులు; Censuses बहस, स्त्री, బహస్=వ్యదన; Argument

जलाना జలనా=మిండిించుట ; Burning बालुका,बालू,रे त स्त्री. బాలుకా,బాల,రేత్=ఇసుక;

जाल, पुों. జాల్=వల ; Net Sand

जुआ पुों. జుఅ=జూదము; Gambling बेलना బేలి=చపాతీలుఒతుతట/ర్చదుుట; Rolling

जोड़ జోడ్=ఉమమడి/కలుపుట; joint Chapatis

झाड़ू दे नेवाला, पुों. ఝాడ్డదేనేవ్యల=ఊడుువ్యడు; भती భరీత=చేర్చుకునుట; Recruitment

Sweeper भूनना భూనాి=వేయిించుట; Fry

ढक्क्न, पुों. ఢకున్=మూత,మూకుడు; lid मोंजवाना, మింజాానా=కడిగ్వించుట; To get

ढे ला, पुों. ఢేల=ఉిండ; lump washed

तोंबाकू, पुों. తింబాకూ=పగాకు; Tobacco माों जना, మాింజాి=తోముట; Brush

तबादला తబాద్వా=బదిలీ; Transfer मृदोंग, पुों. మృదింగ్=మదెుల; Drum

तवा, पुों. తవ్య=పెనిిం; Frying pan मोमबत्ती, स्त्री. మోమబతీత=క్రొవొాతిత; Candle

दशाोंश, पुों. దశాింశ్త=ప్దవ; Tenth राजदू त, पुों. రాజూుత్=రాయబారి; Ambassador

दावत, स्त्री. ద్వవత్=విిందుభోజనిం; Banquet राष्ट्रगान, पुों. రాష్ట్రాగన్=జాతీయగ్లతిం; National

dinner anthem

दै द्वनकी, स्त्री. దైనికీ=ప్త్రిక; Magazine रोकद्वडया, पुों. రోకడియ=నగదుఅధికారి; Cashier

दोद्वतहाई ద్యతిహాయి=⅔/రెిండులో మూడవ వింతు; लोहबान, पुों. లోహాబన్=సింబ్రాణ; Benjamin

Three out of two द्ववज्ञापन, पुों. విజాఞప్న్=ప్రకటన; Advertisement

271
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
व्यवसाय, पुों. వయవసయ్=వృతిత/వయవసయిం;
Occupation/Agriculture
शतरों ज, पुों. శతరింజ్=చదరింగము; Chess
शताोंश, पुों.శాతింశ్త=విందవభాగము ; One
hundredth
द्वशकायत, स्त्री. శికాయత్=పిరాయదు; Complaint
सदस्य, पुों. సదస్య=సభుయడు; Member
सदा, సద్వ=ఎలాపుపడ్డ; Always
सदाचार, पुों. సద్వచార్=సత్రపువరతన; Good
behavior
सुतारी, स्त्री సుతరీ=పురికొస; Cord, String
स्वादहीन, సాదీాన్=చప్పని/ర్చచిలేని;
Bland/Tasteless
द्वहचकी, स्त्री. హచీు=ఎకిులి; Hiccups
सब कोई సబోుయి=అిందరూ; Everyone
हर कोई హరోుయి=ప్రతిఒకురూ; Everyone
कोई एक కోయిఏక్ట్=ఎవరోఒకుర్చ; someone
कोई दू सरा కోయిదూస్రా=ఇింకవరైనాఅయితే;
Anyone else
कोई ना कोई కోయినాకోయి=ఎవరోఒకర్చ,
ఏద్యఒకటి; Someone, something
कुछ लोग కుఛోాగ్=కొింతమింది; Some people;
कुछ కుఛ్=ఏద్య; Something
सब कुछ సబుుఛ్=ప్రతీదీ; Everything
कुछ कुछ కుఛుుఛ్=చినిది/ఏదేద్య; something
something
कुछ ना कुछ కుఛాికుఛ్=ఏద్యకటిమరొకటి;
Something or the other
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
कुछ भी नहीों కుఛ్లానహీోఁ=ఏమీకాదు,ఏమీలేదు;
Nothing
और कुछ ఔర్చుఛ్=ఇింకేమైనా; Anything else
आदमी, पुों. ఆదీమ=మనిషి; Man
जोंगल, पुों. జింగల్=అడవి; Forest
शोंका, శింకా=సిందేహము; Doubt
स्वभाव, पुों. సాభావ్=అలవ్యట్ట; Hobby
प्रभाव, पुों. ప్రభావ్=ప్రభావము; Effect
कहानी, स्त्री. కహానీ=కథ; Story
झगड़ा, पुों. ఝగాి=దెబబలట; Dispute
बराबर బరాబర్=సమానము; Equal
द्वहस्सा, पुों. హసస=భాగము; Division, Part
द्वचन्ता, स्त्री. చిింత=ఆింద్యళన; Worry
द्वमली-झुली మిలీ-ఝులీ=కలసివుిండడిం; To be
together
पसोंद, स्त्री. ప్సింద్=నచుడిం; To like
स्वास्थ्य, पुों. సాస్థ=ఆరోగయిం; Health
हाद्वनकारक, హానీకారక్ట్=హానికరమైన; Harmful
अजीब, पुों. అజీబ్=విింతైన; Strange, Peculiar
मोड़, पुों. మోడ్=మలుపు; Turn
खेत, पुों. ఖేత్=పలము; The Farm
मेघ, पुों. మేఘ్న=మబుబ/మేఘిం; Cloud
शासन, पुों. శాసన్=చటసిం; Law
शुरुआत, శుర్చఆత్=ఆరింభిం; Begining
सहयोग సహోయగ్=సహకారిం; Support
कारागार, पुों. కారాగార్=జైలు; Prison
द्ववश्राम, पुों. విశ్రాిం=విశ్రాింతి; Rest
भोजन, पुों. భోజన్=భోజనిం; Meal
272
त्योहार, पुों. తోయహార్=ప్ిండుగ; festival द्वनिय, पुों. నిశుయ్=సింకలపము/నిశుయము;
कीमती, स्त्री. కీమీత=విలువైన; Valuble Determination
वफादार, पुों. వఫాద్వర్=విశాసనియమైన; पहचान, स्त्री. ప్హాున్=గురితింపు; Identity
Trustworthy पूवणज, पुों. పూరాజ్=పూరీాకులు; Ancestors
गायब, గాయబ్=మాయిం; Missing, Disappear प्रदू षर्, पुों. ప్రదూషణ్=కాలుషయిం; Pollution
समझदार సమఝాుర్=తెలివైన; Intelligent पररवतणन, पुों. ప్రివరతన్=మార్చప; Change
झोंडा, पुों. ఝిండా=జిండా; Flag परों तू/लेद्वकन ప్రింతూ/లేకిన్=కాని; But
सोच, स्त्री. సోచ్=ఆలోచన; Thought, Idea प्रेरर्ा, स्त्री. ప్రేరణా=ప్రేరణ; Inspiration
खुशी, स्त्री. ఖుషి=ఆనిందిం; Happiness जलपान, पुों. జలపన్=అలపహారిం Breakfast
गोष्ट्ी, గోష్టస=సమావేశిం; Meeting द्वनयुक्तक्त నియుకిత=నియామకము; Appointment
खतरा, पुों. ఖత్రా=ప్రమాదిం; Danger प्यास, स्त्री. పాయస్=ద్వహిం; Thirst
इद्वतहास, पुों. ఇతిహాస్=చరిత్ర; History पीढ़ी, स्त्री. పీఢ్త=తరిం; Generation
उपहार/तोफा, पुों. ఉప్హార్/తోఫా=కానుక; Gift प्रशासन, पुों. ప్రశాసన్=కారయనిరాాహణ; Operation
उन्नद्वत, स्त्री. ఉనితీ=అభివృదిి; Development पैगाम/सन्दे श/सोंदेस, पुों.
कहावत, पुों. కహావత్=సమెత; Proverb పైగాిం/సిందేశ్త/సిందేస్=సిందేశిం; Message
कदम, पुों. కదిం=అడుగు; Step प्रमाद्वर्क ప్రమాణక్ట్=ప్రామాణకత; Authenticity
गैर पुों. గైర్=ఇతర్చలు; Others िज़ण, पुों. ఫర్జ=బాధ్యత; Responsibility
गााँ ठ, स्त्री. గాింఠ్=ముడి; Knot बढोतरी, स्त्री. బడోతరీ=వృదిు/ఎదుగుదల; Growth
घद्वटया, ఘటియా=నీచమైన; Vulgar बेहोश బేహోష్=సపృహకోలోపవుట; Unconscious
चेतावनी, स्त्री. చేతవనీ=హెచురిక; Warning, बद्वढ़या బఢియా=చాలగప్పది/చాలబాగా; Great
Caution भेंट, पुों. భేింట్=కానుక; Gift
जरूरत జరూరత్=అవసరిం; Need, Requirement माों ग, स्त्री. మాింగ్=కోరిక; Desire
जागरुक జాగ్రుక్ట్=అప్రమతతిం; Alert मुलाकात, स्त्री. ములకాత్=కలయిక;
तलाश, पुों. తలష్=వతుకుట; Search Combination
दु गना, पुों. దుగాి=రెటిసింపు; Twice, Double मासूम, पुों. మాస్తిం=అమాయకపు; Innocent
नेतृत्व, स्त्री. నేతృత్ా=నాయకతాిం; Leadership मतलब, पुों. మతాబ్=ఉదేుశయిం; Purpose
द्वनरों तर నిరింతర్=ఎలాపుపడ్డ; Always लुप्त లుప్త=అదృశయిం; Disappear
व्यवस्था, स्त्री వయవసథ=వయవసథ; System
273
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
समय, पुों. సమయ్=సమయము; the time
समाज पुों. సమాజ్=సమాజము; Society
द्ववषय, पुों. విషయ్=విషయిం; Subject
यात्री యాత్రి=యాత్రికుడు/యాత్రికులు; Traveler
पकड़, पुों. ప్కడ్=ప్ట్టస; Hold
बहुत బహుత్=చాల; Many
वाक्य, पुों. వ్యక్ట్య=వ్యకయము;
सच, पुों. సచ్=నిజిం; Truth
सोंगीत, पुों. సింగ్లత్=సింగ్లతము; Music
साराों श, पुों. సరాింశ్త=సరాింశము; Essay
नागररक, पुों. నాగరిక్ట్=నాగరికుడు; Civilized
कतणव्य, पुों. కరతవ్య=కరతవయము; Duty
उपलक्तब्ध, स्त्री. ఉప్లబీి=సధిించిన; Achieved
सामूद्वहक సమూహక్ట్= గుింపు / సమిషిస /
సమూహకింగా; Collectively
आरक्षर्, पुों. ఆరక్షణ్=రిజర్చాషన్; Reservation
इों तज़ार, ఇింతేజార్=నిరీక్షణ/వేచియుిండుట;
Waiting
इस्तेमाल ఇసతమాల్=ఉప్యోగము; Useful
उधार, पुों. ఉధ్యర్=అపుప; Debt
कामयाब, स्त्री. కామాయబీ=ఫలితము; Result
कृद्वत्रम క్రుత్రిిం=కృత్రిమమైన ; Artificial
द्वकनारा, पुों. కినారా=ఒడుి,తీరము; Shore
ख़तरा, पुों. ఖతర=అపాయము; Threat, Danger
गहराई, स्त्री. గహరాయి=లోతు; Depth
चतुर, చతుర్=తెలివైన; Intelligent
जल्दबाजी జలుాజీ=తిందరపాట్ట; Haste
जासूस, पुों. జాస్తస్=గూడాచారి; Spy
तय తయ్=నిరాయిించబడిన/నిశుయిించబడిన;
Determined

व्यक्तक्तगत/ननजी వయకితగత్/నిజీ=వయకితగతిం; तद्वबयत, स्त्री. తబియత్=ఆరోగయము; Health

Personal थकान, पुों. థకాన్=అలసట; Fatigue

नई/नया నయీ/నయ=క్రొతత; New दरबार, पुों. దరాబర్=సభ/ఆసథనిం; Court

प्रयत्न, पुों. ప్రయత్ి=ప్రయతిిం; Effort दाक्तखला, पुों. ద్వఖిల=ప్రవేశము; Entry

सोंस्कृद्वत, स्त्री. సింసుృతి=సింసుృతి; Culture नज़र, स्त्री. నజర్=దృషిస/దిషిస; Glance

परों परा, स्त्री. ప్రింప్ర=సింప్రద్వయము; द्वनकट నికట్=సమీప్ము; Near

Traditional
अद्वनवायण అనివ్యర్య=తప్పనిసరిగా/అనివ్యరయము;
Mandatory
अवशेष అవశేష్=అవశేషము; Remaining
असर, पुों. అసర్=ప్రభావము; Influence
आिमर् ఆక్రమణ్=ఆక్రమణ; Aggression
पररर्ाम / नतीजा पुों. ప్రిణాిం/నతీజా=ఫలితిం;
Result
पोंजीकरर् ప్ింజీకరణ్= నమోదు; Registration
मकसद पुों. మకసద్=ఉదేుశయిం; Purpose
आम लोग(ఆిం లోగ్) =సధ్యరణ ప్రజలు;
Common People

आजाद, पुों. ఆజాద్=సాతింత్రిం; Independent मुहरముహర్=నాణిం; Coin

274
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
द्वफलहालఫిలాల్=ప్రసుతతిం; Currently दल దల్=దళము; team
अतः అతః=కాబటిస,కనుక,అిందువలా; Therefore दमదిం=శకిత; Power
तनावతనావ్=ఒతితడి/టెనషన్/సాస్; Stress जग, दु द्वनयाజగ్,దునియా=ప్రప్ించిం; World
मरोड़మరోడ్=మెలిక; Twist तकతక్ట్=వరకూ; until
सन्नाटाసనాిట్ల=నిశశబుిం; Silence सलामतసలమత్=సురక్షితిం; safe
धुनధున్=టూయన్ / సారిం; Voice अनुसूचीఅనుస్తచీ=వివరాల జాబిత; schedule
औकातఔకాత్=సిథతి; Status, State रखरखावరఖ్ రఖ్నవ్=నిరాహణ; Management
जोंगజింగ్=యుదిిం; Battle, War सहमतసహమత్=అింగ్లకారిం; Acceptance
नमीనమీ=తేమ; Humidity सगाईసగాయీ=నిశిుతరథిం; Engagement
प्रद्वतबन्धప్రతిబింద్=ప్రిమితి; Limit द्वहम्मतహమమత్=ధైరయిం; Courage
सख्तసఖ్త=కఠినమైన/ఖచిుతమైన; Tough धैयणధైరయ=ఓపిక; Patience
/Accurate दृढ़ताద్రుఢాత=ప్ట్టసదల; Perseverance
सटीकసట్టక్ట్= ఖచిుతమైన; Accurate द्ववकल्पవికల్ప=ప్రతయమాియిం; option
इजाजतఇజాజత్=అనుమతి; Permission अोंजामा=బింజర్చ భూమి; Barren land
एतराजఎతరాజ్=అభయింతరిం; Objection अोंतः करर्=అింతరాతమ; Inner soul
दहे ज़దహేజ్=కటిిం; Dowry अकड़बाजी=గరాిం; Pride
कारवाईకారాాఈ=చరయ; Action आगवाडा=ముింగ్వలి; Driveway
द्वफतरतఫిత్రత్=సాభావిం; Character व्रत=వ్రతము ; Lent
जानकारीజానకారీ=సమాచారిం; Information बौना=మురగుజుజ; Dwarf
समझौताసింజౌాత=ఒడింబడిక; Agreement उल्लोंगन=అతిక్రమణ; Encroachment
जूठाజూఠా= తిరసురిించు; Refuse दौलत=సింప్ద; Wealth
लापरवाहలప్రాాహ్=నిరాక్షయిం; Neglect, लोंबाई=పడవు; Length
careless छे द=రింధ్రిం; Hole
प्राथद्वमकताప్రాథమికత=ప్రాథానయత; Importance टापू=దీాప్ిం; Lamp
अव्वलఅవాల్=ప్రధ్మ సథనిం; First position ज्वालामुखी=అగ్వి ప్రాతిం; Mountain of fire
सवणश्रेष्ट्సర్వ్శారుష్స=అతుయతతమ; The best गूोंगा=మూగ; Dumb
अफवाहें అఫాాహే=పుకార్చా; Rumors बहरा=చెవిటివ్యడు; Deaf
द्वकस्मतకిసమత్=అదృషసిం; Good luck
275
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
नटकट/शरारती=అలారియైన; Naughty
एक द्वतहाईఏకితహాయి=⅓/మూడవవింతు; One
third
एक पचौथीఏకపచౌథీ=⅕/ఐదవవింతు; One fifth
एक बटे
आठఏకబటేఆింఠ్=⅛/ఎనిమిదవవింతు/ఎనిమిదిలోఒక
ర్చ; One in eight
इकलौत सोंतान=ఏకైక సింతనిం; An only child
अकाल అకాల్ = కర్చవు; Drought
अद्वधकार అధికార్ = అధికారిం; Authority
अद्वधकोष, स्त्री. అధికోష్ = బాయింకు; Bank
अद्वधद्वनयम, पुों. అధినియిం = చటసిం; The law
अधीक्षक, पुों. అధీక్షక్ట్ = ప్రయవేక్షకుడు; Observer
or Supervisor
अध्यक्ष, पुों. అధ్యక్ష్ = అధ్యక్షుడు; Chairman or
Chancellor
अनुमद्वत అనుమతి=అనుమతి; permission
अनुवाद అనువ్యద్=అనువ్యదము; translation
अनुशासन అనుశాసన్=క్రమశిక్షణ; Discipline
अनुसोंधान అనుసింధ్యన్=ప్రిశోధ్న; Research
आचरर् ఆచరణ్=ప్రవరతన/ఆచరణ;
conduct/behaviour
आधा, पुों. ఆధ్య=½/సగిం; Half
आयकर अद्वधकारी, पुों.
ఆయుర్అధికారీ=ఆద్వయపుప్నుిఅధికారి ; Income
Tax Officer
आयुसीमा, ఆయుసీమా=వయోప్రిమితి; Age limit
आरक्षर्, पुों. ఆరక్షన్=రిజర్చాషన్; Reservation
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
आरोप, ఆరోప్=ఆరోప్ణ ; Accusation
इस्तरी ఇస్త్రీ=ఇస్త్రీ; iron
उच्चन्यायालय, पुों.
ఉచాుుయయాలయ్=ఉనితనాయయసథనిం; High
Court
उपाधी ఉపాధీ=డిగ్రీ/ఉపాధి;
Degree/Employment
उम्र ఉమ్ర్=వయసు; Age
उल्टी ఉలీస=వ్యింతి; Vomit
एकद्वतहाईఏకితహాయి=⅓/మూడవవింతు; ⅓/third
एकपचौथीఏకపచౌథీ=⅕/ఐదవవింతు; ⅕/fifth
एकबटे आठఏకబటేఆింఠ్=⅛/ఎనిమిదవవింతు/ఎనిమి
దిలోఒకర్చ; ⅛/eighth/one-eighth
कक्षा, स्त्री. కక్షా=తరగతి; the class
कटोरा, पुों. కట్లరా=గ్వన్ి; the bowl
कपूर, पुों. కపూర్=కరూపరిం; Camphor
कृमी, पुों. క్రిమీ=పుర్చగు; worm
कोथमीर, स्त्री. కోథీమర్=కొతితమీర; Coriander
कोना, पुों. కోనా=మూల; source or corner
खोंता, पुों. ఖింత=గడిపార; Shovel
खट्टाहोना ఖట్లసహోనా=పులియుట; Ferment or
Brew
खट्टा, पुों ఖట్లస=పులుపు ; Sour
खसखस,स्त्री. ఖస్ ఖస్=గసగసలు ; Poppy
seeds
खुरचना ఖురచాి=తుర్చముట ; Grate
गत గత్=గడచిన ; past, elapsed
गरमहोना గరింహోనా=కాగుట; To boil
276
गाजर, पुों. గాజర్=కారెట్; Carrot छौोंकना, पुों. చౌింకాి=తళ్లింపు ; Sprinkle
गाय, स्त्री. గాయ్=ఆవు; cow जन-गर्न, జన్-గణన్=జనాభాలెకులు; Censuses
द्वगलास, स्त्री.గ్వలస్=గాాస్; Glass जाल, पुों. జాల్=వల ; The net
गीदड़, पुों. గ్లదడ్=నకు; fox चारा/प्रलोभन=ఎర్/పాలోభిం

गुड, पुों. గుడ్=బ్జలాిం; Jaggery सीढी, स्त्री. సిఢ్త=నిచెున; The ladder

गुस्लखाना, पुों. గుసాానా=సినాలగది ; Bath जुआ, पुों. జుఅ=జూదము; Gambling
room जुलाहा, पुों. జులహా=సలెవ్యడు; Weaver
घाव, पुों. ఘావ్=గాయము ; Injury, wound जूों, स्त्री. జూోఁ=పేను; Lice
घास, स्त्री. ఘాస్=గడిి ; Grass जूते, पुों. జూతే=బూట్టా; shoes
घोड़ा, पुों. ఘోడా=గుర్రిం ; Horse जेब, पुों. జేబు=జేబు ; Pocket
चक्की, स्त्री. చకీు=తిర్చగలి; Stone Miller जोड़ జోడ్=ఉమమడి/కలుపుట; joint
चखना చఖ్ని=నింజుకొను; To taste ज्योद्वतषी, पुों. జోయతిషి=జోయతిషుయడు; Astrologer
चटनी, स्त्री. చట్టి=చట్టి; Chutney ज्वर, पुों. జార్=జారిం; Fever
चटाई, स्त्री. చాట్లయి=చాప్ ; The mat झाड़ूदे नेवाला, पुों. ఝాడ్డదేనేవ్యల=ఊడుువ్యడు;
चना, पुों. చనా=సనగలు ; Chickpeas Sweeper
चमार, पुों. చమార్=చెపుపలుకుట్టసవ్యడు ; A डे ढ़డేఢ్=½/ఒకటినిర/ఒింటిగింటనిర; =½, one
Cobbler and a half hours
चूना, पुों. చూనా=సునిము ; lime, Calcareous ढों कनाఢింకాి=కపుపట; Covering
चूल्हा, पुों. చూలా=పయియ ; పయియ, fireplace ढक्क्न, पुों. ఢకున్=మూత,మూకుడు; lid
चूहा, पुों. చూహా=ఎలుక; Rat ढाईఢాయి=½/రెిండునిర; Two and a half
चेम्मच, पुों. చేమమచ్=చెించ; Spoon ढे ला, पुों. ఢేల=ఉిండ; lump
चौथाచౌథా=నాలుగవ; Fourth तोंबाकू, पुों. తింబాకూ=పగాకు; Tobacco
छछूोंदर, पुों. ఛఛుిందర్=చుించు; Mole rat तबादला తబాద్వా=బదిలీ; Transfer
छठा ఛఠా=ఆరవ; Sixth ताड़फल, पुों. తడ్ల్=తడిప్ిండు; Palm fruit
छतरी, स्त्री. ఛత్రీ=గడుగు; Umbrella तारा, पुों. తరా=నక్షత్రిం; The star
छलनी, स्त्री. చలీి=జలెాడ; sieve द्वतगुन తిగున్=మూడిింతలు; Three times
छात्रावास, पुों. ఛాత్రావ్యస్=హాససల్; Hostel तीखा, తీఖ్న=కారిం; chilli
छु ट्टी, स्त्री. ఛుట్టస=సలవు ; Holiday तीसरा, पुों. తీస్రా=మూడవ; Third
277
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
दद्वलया, पुों. దలియ=నూక; porridge
दशक, पुों. దశక్ట్=దశాబిు; Decade
दशाोंश, पुों. దశాింశ్త=ప్దవ; Tenth
दानामेंथी, स्त्री. ద్వనామేింథీ=మెింతులు ;
Fenugreek
दाचेनी,दालचीनी, स्त्री. ద్వర్చునీ,ద్వలీునీ=ద్వలిునచెకు;
Cinnamon
दाल, स्त्री. ద్వల్=ప్పుప; Lentils, Pulse
दावत, स्त्री. ద్వవత్=విిందుభోజనిం; Banquet
dinner
द्वदन, पुों. దిన్=రోజు; Day
दीप, पुों. దీప్=దీప్ిం; The lamp
दीमक, पुों. దీమక్ట్=చెద ; Termite, White ant
दीवार, स्त्री. దీవ్యర్=గోడ; Wall
दु गना/दु गुन దుగాి/దుగునా=రెిండిింతలు; Two
times
दू ध, पुों. దూధ్=పాలు; Milk
दू सरा, पुों. దూస్రా=రెిండవ; Second
दे हलीज़, स्त्री. దేహీాజ్=గడప్; Threshold
दै द्वनकी, स्त्री. దైనిక్ట్=ప్త్రిక; Magazine
दोद्वतहाई ద్యతిహాయి=⅔/మూడుభాగాలలోరెిండు;
Two out of three
धद्वनया, स्त्री. ధ్నియా=ధ్నియాలు; Coriander
धान, पुों. ధ్యన్=ధ్యనయిం ; Grain
धोबी, पुों. ధోబీ=చాకలి; laundry
नमक, पुों. నమక్ట్=ఉపుప; Salt
नमकीन, నమీున్=ఉప్పని/ఉప్పగా; Salty
पकवान, पुों. ప్కాాన్=వింట; Cooking
पााँ व/चौथाई పాోఁవ్/చౌథాయి=¼/పావు; Quarter
पागलपन పాగలపన్=పిచిు; Madness, Crazy
पीबद्वनकलना పీబిికలి=చీముకార్చట; Oozing
Pus
पौनेदो పౌనేద్య=¾/ఒకటిముకాులు; A quarter to
two
पौनेपाों च పోనేపాించ్=¾/నలుగుముకాులు;
Quarter to five
पौने పౌనే=¾/ముకాులు; a quarter
प्रकाशन, पुों. ప్రకాశన్=ప్రచురణ; Publication
प्रद्वतयोद्वगता, स्त्री. ప్రతియోగ్వత=పోట్ట ;
Competition
प्रवेशपत्र, पुों. ప్రవేశపత్ర్=హాలిసకట్; Admit card
प्रशासक, पुों. ప్రశాసక్ట్=ప్రిపాలకుడు;
Administrator
बतणन, पुों. బరతన్=పాత్ర; Vessel
बहस, स्त्री, బహస్=వ్యదన; Argument
बालुका,बालू, स्त्री. బాలుకా,బాల=ఇసుక; Sand
बेलना బేలి=చపాతీలుఒతుతట/ర్చదుుట; Rolling
Chapatis
बोतल, स्त्री. బోతల్=బాటిల్; Bottle
भती భరీత=చేర్చుకునుట; Recruitment
भूनना భూనాి=వేయిించుట; Fry
मोंजवाना, మింజాానా=కడిగ్వించుట; To wash
मकई,मकका, पुों. మకయి,మకాు=మొకుజొని;
Corn

द्वनसेनी, स्त्री. నిసేనీ=నిచెున; Ladder मट्टा, पुों. మట్లస=మజిజగ; Butter-Milk

278
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
मक्तस्तष्क, पुों. మసితష్ు=మెదడు; Brain
माों जना, మాింజాి=తోముట; Brush
मृदोंग, पुों. మృదింగ్=మదెుల; Drum
मेंथी, स्त्री. మెింతీ=మెింతులు ; Fenugreek
मोमबत्ती, स्त्री. మోమబతీత=క్రొవొాతిత; Candle
रों ग, पुों. రింగ్=రింగు; Colour
सदाचार, पुों. సద్వచార్=సత్రపువరతన; Good
behavior
सुतारी, स्त्री సుతరీ=పురికొస; Cord, String
सोोंठ, पुों. సోోఁఠ్=సింటి; Dry ginger
स्वादहीन, సాదహీన్=చప్పని/ర్చచిలేని;
Bland/Tasteless

रसोईघर, पुों. రసోయిఘర్=వింటగది; Kitchen हर హర్=ప్రతి; Every

रस्सी, स्त्री. రసీస=త్రాడు; Rope द्वहचकी, स्त्री. హచీు=ఎకిులి; Hiccups

राजदू त, पुों. రాజూుత్=రాయబారి; Ambassador सब कोई సబోుయి=అిందరూ; Everyone

रात, स्त्री. రాత్=రాత్రి; Night हर कोई హరోుయి=ప్రతిఒకురూ; Everyone

राष्ट्रगान, पुों. రాష్ట్రాగన్=జాతీయగ్లతిం; National कोई एक కోయిఏక్ట్=ఎవరోఒకుర్చ; someone

anthem कोई दू सरा కోయిదూస్రా=ఇింకవరైనాఅయితే;
रोकद्वडया, पुों. రోకడియ=నగదుఅధికారి; Cashier Anyone else

रोज, पुों. రోజ్=రోజూ Daily कोई ना कोई కోయినాకోయి=ఎవరోఒకర్చ,

रोटी, स्त्री. రోట్ట=రొటెస ; Bread ఏద్యఒకటి; Someone, something

लोहबान, पुों. లోహాబన్=సింబ్రాణ; Benjamin कुछ लोग కుఛోాగ్=కొింతమింది; Some people;

द्ववज्ञापन, पुों. విజాఞప్న్=ప్రకటన; Advertisement कुछ కుఛ్=ఏద్య; Something

द्ववभाग, पुों. విభాగ్=విభాగము; Section सब कुछ సబుుఛ్=ప్రతీదీ; Everything

व्यवसाय, पुों. వయవసయ్=వృతిత/వయవసయిం; कुछ कुछ కుఛుుఛ్=చినిది/ఏదేద్య; something

Occupation/Agriculture something

शतरों ज, पुों. శతరింజ్=చదరింగము; Chess कुछ ना कुछ కుఛాికుఛ్=ఏద్యకటిమరొకటి;

Something or the other
शताोंश, पुों.శాతింశ్త=విందవభాగము ; One
hundredth कुछ भी नहीों కుఛ్లానహీోఁ=ఏమీకాదు,ఏమీలేదు;
Nothing
द्वशकायत, स्त्री. శికాయత్=పిరాయదు; Complaint
और कुछ ఔర్చుఛ్=ఇింకేమైనా; Anything else
द्वशकारी, पुों. శికారి=వేటగాడు; Hunter
आदमी, पुों. ఆదీమ=మనిషి; Man
सोंगमरमर, पुों. సింగమరమర్=పాలరాయి; Marble
जोंगल, पुों. జింగల్=అడవి; Forest
सदस्य, पुों. సదస్య=సభుయడు; Member
शोंका, శింకా=సిందేహము; Doubt
सदा, సద్వ=ఎలాపుపడ్డ; Always
279
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
स्वभाव, पुों. సాభావ్=అలవ్యట్ట; Hobby झोंडा, पुों. ఝిండా=జిండా; Flag
प्रभाव, पुों. ప్రభావ్=ప్రభావము; Effect सोच, स्त्री. సోచ్=ఆలోచన; Thought, Idea
कहानी, स्त्री. కహానీ=కథ; Story खुशी, स्त्री. ఖుషి=ఆనిందిం; Happiness
झगड़ा, पुों. ఝగాి=దెబబలట; Dispute गोष्ट्ी, గోష్టస=సమావేశిం; Meeting
बराबर బరాబర్=సమానము; Equal खतरा, पुों. ఖత్రా=ప్రమాదిం; Accident
द्वहस्सा, पुों. హసస=భాగము; Division, Part चालाक, చాలక్ట్=తెలివైన; Clever, Intelligent
द्वचन्ता, स्त्री. చిింత=ఆింద్యళన; Worry उपयोग ఉప్యోగ్=లభిం; Profit
बाों टना బాోఁట్లి=ప్ించుట; Sharing, Distribution घोसला, पुों. ఘోసా=గూడు; Nest
द्वमली-झुली మిలీ-ఝులీ=కలసివుిండడిం; To be शहद, पुों. షహాద్=తేనే; Honey
together इद्वतहास, पुों. ఇతిహాస్=చరిత్ర; History
पसोंद, स्त्री. ప్సింద్=నచుడిం; To like उपहार/तोफा, पुों. ఉప్హార్/తోఫా=కానుక; Gift
स्वास्थ्य, पुों. సాస్థ=ఆరోగయిం; Health उन्नद्वत, स्त्री. ఉనితీ=అభివృదిి; Development
हाद्वनकारक, హానీకారక్ట్=హానికరమైన; Harmful कहावत, पुों. కహావత్=సమెత; Proverb
अजीब पुों. అజీబ్=విింతైన; Strange, Peculiar कदम, पुों. కదిం=అడుగు; Step
मोड़, पुों. మోడ్=మలుపు; Turn गैर, पुों. గైర్=ఇతర్చలు; Others
खेत, पुों. ఖేత్=పలము; The Farm गााँ ठ, स्त्री. గాింఠ్=ముడి; Knot
शासन पुों. శాసన్=చటసిం; Law घद्वटया, ఘటియా=నీచమైన; Vulgar
शुरुआत శుర్చఆత్=ఆరింభిం; Begining चेतावनी, स्त्री. చేతవనీ=హెచురిక; Warning,
सहयोग సహోయగ్=సహకారిం; Support Caution
कारागार, पुों. కారాగార్=జైలు; Prison जरूरत జరూరత్=అవసరిం; Need, Requirement
द्ववश्राम, पुों. విశ్రాిం=విశ్రాింతి; Rest जागरुक జాగ్రుక్ట్=అప్రమతతిం; Alert
भोजन, पुों. భోజన్=భోజనిం; Meal तलाश, पुों. తలష్=వతుకుట; Search
त्योहार, पुों. తోయహార్=ప్ిండుగ; festival दु गना, पुों. దుగాి=రెటిసింపు; Twice, Double
कीमती, स्त्री. కీమీత=విలువైన; Valuble धरा, स्त्री. ధ్యరా=భూమి; The Earth
वफादार, पुों. వఫాద్వర్=విశాసనియమైన; नेतृत्व, स्त्री. నేతృత్ా=నాయకతాిం; Leadership
Trustworthy द्वनरों तर నిరింతర్=ఎలాపుపడ్డ; Always
गायब, గాయబ్=మాయిం; Missing, Disappear द्वनिय, पुों. నిశుయ్=సింకలపము/నిశుయము;
समझदार సమఝాుర్=తెలివైన; Intelligent Determination
280
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
पहचान, स्त्री. ప్హాున్=గురితింపు; Identity
पूवणज, पुों. పూరాజ్=పూరీాకులు; Ancestors
प्रदू षर्, पुों. ప్రదూషణ్=కాలుషయిం; Pollution
पररवतणन, पुों. ప్రివరతన్=మార్చప; Change
परों तू/लेद्वकन ప్రింతూ/లేకిన్=కాని; But
प्रेरर्ा, स्त्री. ప్రేరణా=ప్రేరణ; Inspiration
जलपान, पुों. జలపన్=అలపహారిం Breakfast
द्वनयुक्तक्त నియుకిత=నియామకము; Appointment
प्यास, स्त्री. పాయస్=ద్వహిం; Thirst
पीढ़ी, स्त्री. పీఢ్త=తరిం; Generation
प्रशासन, पुों. ప్రశాసన్=కారయనిరాాహణ; Operation
पैगाम/सन्दे श/सोंदेस, पुों.
పైగాిం/సిందేశ్త/సిందేస్=సిందేశిం; Message
प्रमाद्वर्क ప్రమాణక్ట్=ప్రామాణకత; Authenticity
िज़ण, पुों. ఫర్జ=బాధ్యత; Responsibility
बढोतरी, स्त्री. బడోతరీ=వృదిు/ఎదుగుదల; Growth
बेहोश బేహోష్=సపృహకోలోపవుట; Unconscious
बद्वढ़या బఢియా=చాలగప్పది/చాలబాగా; Great
भेंट, पुों. భేింట్=కానుక; Gift
माों ग, स्त्री. మాింగ్=కోరిక; Desire
मुलाकात, स्त्री. ములకాత్=కలయిక;
Combination
मासूम, पुों. మాస్తిం=అమాయకపు; Innocent
मतलब, पुों. మతాబ్=ఉదేుశయిం; Purpose
लुप्त లుప్త=అదృశయిం; Disappear
व्यवस्था, स्त्री వయవసథ=వయవసథ; System
समय, पुों. సమయ్=సమయము; the time
समाज पुों. సమాజ్=సమాజము; Society
द्ववषय, पुों. విషయ్=విషయిం; Subject
यात्री యాత్రి=యాత్రికుడు/యాత్రికులు; Traveler
पकड़, पुों. ప్కడ్=ప్ట్టస; Hold
बहुत బహుత్=చాల; Many
वाक्य, पुों. వ్యక్ట్య=వ్యకయము; Word
सच, पुों. సచ్=నిజిం; Truth
सोंगीत, पुों. సింగ్లత్=సింగ్లతము; Music
साराों श, पुों. సరాింశ్త=సరాింశము; Essay
नागररक, पुों. నాగరిక్ట్=నాగరికుడు; Civilized
कतणव्य, पुों. కరతవ్య=కరతవయము; Duty
उपलक्तब्ध, स्त्री. ఉప్లబీి=సధిించిన; Achieved
सामूद्वहक సమూహక్ట్= గుింపు / సమిషిస /
సమూహకింగా; Collectively
व्यक्तक्तगत వయకితగత్=వయకితగతిం; Personal
नई/नया నయీ/నయ=క్రొతత; New
प्रयत्न, पुों. ప్రయత్ి=ప్రయతిిం; Effort
सोंस्कृद्वत, स्त्री. సింసుృతి=సింసుృతి; Culture
परों परा, स्त्री. ప్రింప్ర=సింప్రద్వయము;
Traditional
अद्वनवायण అనివ్యర్య=తప్పనిసరిగా/అనివ్యరయము;
Mandatory
अवशेष అవశేష్=అవశేషము; Remaining
असर, पुों. అసర్=ప్రభావము; Influence
आिमर् ఆక్రమణ్=ఆక్రమణ; Aggression
आजाद, पुों. ఆజాద్=సాతింత్రిం; Independent
आरक्षर्, पुों. ఆరక్షణ్=రిజర్చాషన్; Reservation
इों तज़ार, ఇింతేజార్=నిరీక్షణ/వేచియుిండుట;
Waiting

281
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
इस्तेमाल ఇసతమాల్=ఉప్యోగము; Useful अतः అతః=కాబటిస,కనుక,అిందువలా; Therefore
उधार, पुों. ఉధ్యర్=అపుప; Debt तनावతనావ్=ఒతితడి/టెనషన్/సాస్; Stress
कामयाब, स्त्री. కామాయబీ=ఫలితము; Result मरोड़మరోడ్=మెలిక; Twist
कृद्वत्रम క్రుత్రిిం=కృత్రిమమైన ; Artificial सन्नाटाసనాిట్ల=నిశశబుిం; Silence
द्वकनारा, पुों. కినారా=ఒడుి,తీరము; Shore धुनధున్=టూయన్ / సారిం; Voice
ख़तरा, पुों. ఖతర=అపాయము; Threat, Danger औकातఔకాత్=సిథతి; Status, State
गहराई, स्त्री. గహరాయి=లోతు; Depth जोंगజింగ్=యుదిిం; Battle, War
चतुर, చతుర్=తెలివైన; Intelligent तापमानతపామన్=ఉషోసుగ్రత; Temperature
जल्दबाजी జలుాజీ=తిందరపాట్ట; Haste नमीనమీ=తేమ; Humidity
जासूस, पुों. జాస్తస్=గూడాచారి; Spy प्रद्वतबन्धప్రతిబింద్=ప్రిమితి; Limit
तय తయ్=నిరాయిించబడిన/నిశుయిించబడిన; सख्तసఖ్త=కఠినమైన/ఖచిుతమైన; Tough
Determined /Accurate
तद्वबयत, स्त्री. తబియత్=ఆరోగయము; Health सटीकసట్టక్ట్= ఖచిుతమైన; Accurate
थकान, पुों. థకాన్=అలసట; Fatigue इजाजतఇజాజత్=అనుమతి; Permission
दरबार, पुों. దరాబర్=సభ/ఆసథనిం; Court एतराजఎతరాజ్=అభయింతరిం; Objection
दाक्तखला, पुों. ద్వఖిల=ప్రవేశము; Entry दहे ज़దహేజ్=కటిిం; Dowry
नज़र, स्त्री. నజర్=దృషిస/దిషిస; Glance कारवाईకారాాఈ=చరయ; Action
द्वनकट నికట్=సమీప్ము; Near द्वफतरतఫిత్రత్=సాభావిం; Character
पररर्ाम / नतीजा पुों. ప్రిణాిం/నతీజా=ఫలితిం; जानकारीజానకారీ=సమాచారిం; Information
Result समझौताసింజౌాత=ఒడింబడిక; Agreement
पोंजीकरर् ప్ింజీకరణ్= నమోదు; Registration जूठाజూఠా= తిరసురిించు; Refuse
मकसद पुों. మకసద్=ఉదేుశయిం; Purpose लापरवाहలప్రాాహ్=నిరాక్షయిం; Neglect,
आम लोग(ఆిం లోగ్) =సధ్యరణ ప్రజలు; careless
Common People प्राथद्वमकताప్రాథమికత=ప్రాథానయత; Importance
आमतौर पर(ఆిం తౌర్ ప్ర్)=సధ్యరణింగా; अव्वलఅవాల్=ప్రధ్మ సథనిం; First position
Commonly सवणश्रेष्ट्సర్వ్శారుష్స=అతుయతతమ; The best
मुहरముహర్=నాణిం; Coin अफवाहें అఫాాహే=పుకార్చా; Rumors
द्वफलहालఫిలాల్=ప్రసుతతిం; Currently द्वकस्मतకిసమత్=అదృషసిం; Good luck
282
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
दल దల్=దళము; team एक बटे आठ
ఏకబటేఆింఠ్=⅛/ఎనిమిదవవింతు/ఎనిమిదిలోఒకర్చ;
दमదిం=శకిత; Power
One in eight
जग, दु द्वनयाజగ్,దునియా=ప్రప్ించిం; World
इकलौत सोंतान=ఏకైక సింతనిం; An only child
तकతక్ట్=వరకూ; until
దింగతనిం=चोरीచోరీ
सलामतసలమత్=సురక్షితిం; safe
अनुसूचीఅనుస్తచీ=వివరాల జాబిత; schedule ద్యపిడీ=डिैती/लट డకైతీ/లట్

रखरखावరఖ్ రఖ్నవ్=నిరాహణ; Management ద్యపిడీ మరియూ హతయలు =लटपाट లట్ పాట్

सहमतసహమత్=అింగ్లకారిం; Acceptance కనిిం వేసి చేసే దింగతనిం= सेंिमारी సేనాుమరీ

सगाईసగాయీ=నిశిుతరథిం; Engagement Smuggling=तस्िरी िरना తసురీ కరాి
द्वहम्मतహమమత్=ధైరయిం; Courage సమగార్=तस्िरीతసురీ
धैयणధైరయ=ఓపిక; Patience హతయ= हत्याహతయ
दृढ़ताద్రుఢాత=ప్ట్టసదల; Perseverance
గృహ హింస= घरे ल हहंसा ఘర్చల హింస
द्ववकल्पవికల్ప=ప్రతయమాియిం; option
జేబు దింగ=जेबितरा జేబ్ కత్రా
अोंजामा=బింజర్చ భూమి; Barren land
మోసిం= िोखा ధోఖ్న
अोंतः करर्=అింతరాతమ; Inner soul
మోసిం చేయుట=िोखा दे ना ధోఖ్న దేనా
अकड़बाजी=గరాిం; Pride
అవినీతి=भ्रष्टाचार బ్రష్ట్రసచార్
आगवाडा=ముింగ్వలి; Driveway
గాయింగ్=धगरोह గ్వరొహ్
व्रत=వ్రతము ; Lent
बौना=మురగుజుజ; Dwarf తిర్చగుబాట్ట,తగాద్వ= दं गा దింగా

उल्लोंगन=అతిక్రమణ; Encroachment తిర్చగుబాట్టద్వర్చడు=दं गाई దింగాఈ

दौलत=సింప్ద; Wealth మోసగాడు= िोखेबाज ద్యఖేబాజ్

लोंबाई=పడవు; Length దుకాణింలో చిని చిని సమానుా దొంగిలొంచడొం=

छे द=రింధ్రిం; Hole उठाईधगरी ఉఠాఈ గ్వరీ

नटकट/शरारती=అలారియైన; Naughty లించిం ఇచుుట= ररश्ित दे ना / घस दे ना
एक द्वतहाईఏకితహాయి=⅓/మూడవవింతు; One రిశాత్ దేనా/ఘుస్ దేనా
third ఉలాింఘన=उललंघन ఉలాింఘన్
एक पचौथीఏకపచౌథీ=⅕/ఐదవవింతు; One fifth ररश्ितखोरी రిశారోఖరీ =లించగిండితనిం

283
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ररश्ितखोरరిశాత్ ఖోర్=లించగిండి गोली चलाना గోలీ చలనా=కాలుుట

छे ड़छाड़చేడ్ చాడ్=వేదిింపులు िरार हो जानाఫరార్ హో జానా=ఫరార్చ అవుట

దింగ =चोरచోర్ गोलीबारीగోలీబారీ=కాలుపలు

िाननीకానూనీ=చటసిం थानाథానా=పోలీసు సేసషన్

गैर िाननीగైర్ కానూనీ=చటస విర్చదిమైన महहला थानाమహళా థానా=మహళా పోలీసు

కానేసిబుల్=लसपाहीసిపాహీ సేసషన్

పోలీస్=पलु लसिाला పులీస్ వ్యల मुठभेड़ముఠ్ భేడ్=ఎనౌుింటర్

లేడీ పోలీస్=पलु लसिाली పులీస్ వ్యలీ बयानబయాన్=వ్యింగూమలిం

పోలీస్ ఆఫీసర్=पुलीस अधििारी పులీస్ అధికారీ जेल/िारािासజేల్ / కారావ్యస్=జైలు

సబ్ ఇసపకసర్ =उप ननरीिि ఉప్ నిరీక్షక్ట్ अपहरण िरनाఅప్ారన్ కరాి=అప్హరిించుట

డైరెకసర్ జనరల్ అఫ్ పోలీస్=पुललस महा अपहरणिताशఅప్ హరన్ కరాత=కిడాిప్ర్

ननदे शि పులీస్ మహా నిర్చుషక్ట్ बंििబింధ్క్ట్=బిందీ

క్రిమినల్= मज
ु ररम/अपरािी ముజ్రిం / అప్రాధీ गश्त लगानाగశ్తస లగానా=కాప్ల కాయుట

బాధితుడు=पीड़ड़तపీడిత్ तहिीिात िरनाతహీుకాత్ కరాి=investigate

दोषी ద్యష్ట =ద్యషి हथिड़ीహతుడీ=సింకళ్ళు

ఖైదీ=िैदीకైదీ हथिड़ी लगाना హతుడీ లగానా=సింకళ్ళు

వేయడిం
బ్జయిల్=जमानतజమానత్
राि-चक्िर होनाరాఫూ-చకుర్=తపిపించుకు
बेगन
ु ाहబ్జగునాహ్=అమాయకుడు
తిరగడిం
నేరిం=जुम/श अपरािజుర్మ/అప్రాద్
पछताछపూచ్ తచ్=విచారణ
సక్షయిం=सबतసబూత్
हहरासत में लेनाహరాసత్ మే లేనా=అదుపు
నేరిం చేయుట=जुमश िरनाజుర్మ కరాి
లోనికి తీసుకోవడిం
అరెస్స చేయడిం=धगरफ्तारी/धगरफ्तार िरना
आरोप पत्रఆరోప్ ప్త్ర్=ఛార్జ ష్టట్
గ్వరఫాతరీ/గ్వరఫాతర్ కరాి
लशिायत दजश िरानाషికాయత్ దర్జ
నేరిం ఒపుపకోవడిం=अपराि स्िीिार िरना
కరానా=ఫిరాయదు నమోదు చేయిించుట
అప్రాద్ సీాకార్ కరాి
चालानచలనా=చలన్
क़ाननी मामला కానూనీ మామాా=కేస్
284
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
यातायात पलु लसయాతయాత్ పులిస్=ట్రాఫిక్ట్ होनेिाला पनत= పెళ్లా చేసుకోబోయే వ్యడు would
పోలీస్ be husband

धचंगारी=నిపుుర్వి होने िाली पत्नी= పెళ్లా చేసుకోబోయేది would

राहत=ఉపశ్మనిం be wife
खाद=ఎర్చవు हलदी िे िायशिम= ప్సుపు దించుట/ప్సుపు
परछाई=పాతిబిింబ్ిం
కారయక్రమిం turmeric program
गरू
ु र=ఘర్ి కార్ణిం
वििाह ननमंत्रण=వివ్యహ ఆహాానిం Wedding
सलाख=ఊచ/ఊస
invitation
अवििाहहत (वि) =పెిండిా కాని unmarried शादी िी पोशाि= పెిండిా దుసుతలు wedding
िाँु िारा परु
ु ष (प)ु =పెిండిా కానివ్యడు an outfit
unmarried person रीनत ररिाज= ఆచార సింప్రద్వయాలు customs
िन्या,िंु िरी= పెిండిా కాని అమామయి an and traditions
unmarried girl. शादी िी रस्में = వివ్యహ ఆచారాలు wedding
बंिु-बांिि=బింధు మిత్రులు relatives rituals
शादी िे योग्य=వివ్యహ యోగయమైన वििाह समारोह=వివ్యహ వేడుకWedding
marriageable ceremony
बबचौललया= పెళ్లుళు పేరయయ middleman िर, दल
ु हा (पुं)= పెిండిాకొడుకు bridegroom.
सगाई= నిశిుతరథిం the engagement दल
ु ही, दल
ु हहया, दल
ु हन, दल
ु हहन, िि (स्त्री)=
अंगठी=ఉింగరింEngagement ring పెిండిా కూతుర్చ bride.

अंगठी बदलना= ఉింగరాలు మార్చుకొనుట To उबटन=నలుగు body scrub

exchange rings उबटन लगाना=నలుగు పెట్టసట to scrub
शुभलग्न=సుముహరతిం auspicious time सुहागन जस्त्र= ముతతయిదువ bridesmaid
लगन=ముహరతిం auspicious time हलदी लगाना= ప్సుపు రాయుట applying
मंगेतर लडिी=పెళ్లా చేసుకోబోయే అమామయి turmeric
fiancée मेहंदी लगाना= గోరిింట్లకు పెట్టసట Applying
मंगेतर लड़िा= పెళ్లా చేసుకోబోయే అబాబయి henna
fiancé परं परा= సింప్రద్వయిం customs

285
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
चडा=గాజులు set of bangles डोली=ప్లాకి palanquin

बराती (पुं)=మగపెిండిావ్యర్చ, bridegroom's बबनछया=మెటెసలు an ornament worn in one of

party. the toes

रथ= రథిం the chariot िन्यादान= కనాయద్వనిం giving away the

जनिास (पु)=పెిండిావ్యరి విడిది ఇలుా abode of daughter

the bridegroom's party जयमाल= దిండలు మార్చుకొనుట Jaimala

घराती (पुं)= పెిండిాకుమారెత ప్క్షమువ్యర్చ people लसन्दर/िुमिुम= కుింకుమ Sindoor /

belonging to the bride's party. Kumkum / saffron / vermilion

शादी िरना, ब्याह िरना, ननिाह वििाह मंडप= కళాయణ మిండప్ిం marriage

िरना=పెళ్లా చేసుకొనుట to get married pavilion

इलायची बॉटना=పెిండిాకి ఆహాానిించుట/విిందు िरासन (पुं) =పెిండిా కుమార్చడు కూరొును

పెట్టసట to invite for marriage. ఆసనము bridegroom's chair.

घर आबाद िरना =పెిండిా చేసుకొనుట to get गंठजोड़ा, गठबंिन = బ్రహమ ముడి a custom in

married. Hindu marriage ceremony in which the

garments of the bride and bride-groom are
ब्याह खाना=వివ్యహ భోజనింWedding feast
tied together.
शाही दाित/महंगी दाित= రాజ విిందు royal
नेग=కటిిం dowry
feast
दहे ज़=కటిిం dowry
ििु सखी= వధువు సేిహతురాళ్ళు bride’s
friends दहे ज़ प्रथा= వర కటి వయవసథ Dowry custom

शहबाला= వర్చడు సేిహతులు groom’s friends पािन िचन= వివ్యహ ప్రమాణాలు Marriage
vow
दल
ु हाई (स्त्री)=పెిండిా పాట, wedding song.
मंगल सत्र= మింగళ స్తత్రిం Mangal Sutra
सािा/पगड़ी= తలపాగ Turban
अच्छत (पुं)=అక్షిింతలు the unbroken grains
बरात, बारात (स्त्री)=మగపెిండిావ్యరి
of rice used for ceremonies.
ఊర్చగ్వింపుmarriage procession of the
bridegroom's party. जते चरु ाना= చెపుపలు దింగ్వలిించుట steal
shoes
डोली उठाने िाले=ప్లాకీ మోసేవ్యర్చ palanquin
bearers पीहर/मायिा=పుటిసనిలుా maternal house

286
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ससुराल=అతతవ్యరి ఇలుా In law's house वििुर= భారయ పోయిన భరత widower

निोढ़ा (स्त्री )= కొతతపెిండిాకూతుర్చ newlywed विििा=భరత పోయిన స్త్రీ widow

lady
निल (वि)=నూతనమైన new, సుిందరమైన
beautiful, నవయవానముగల young,
కొతతపెిండిాకూతుర్చ new bride
विदायी=వీడోులు farewell, sending off
स्िागत समारोह=Marriage reception
वििाहहता (स्त्री)=పెిండిా అయిన స్త్రీ married
woman.
शादीशुदा=పెిండిా అయిన
सुहागरात=మొదటి రాత్రి Golden Night
मान्यता=ప్టిసింపు/గురితింపు Recognition
एि वििाह प्रथा= ఏక భారయతాిం monogamy
प्रेम वििाह= ప్రేమ వివ్యహిం love marriage
िाननी वििाह= రిజిససర్ మాయర్చజ్ Register
marriage
वििाह प्रमाण पत्र= మాయర్చజ్ సరిసఫికేట్
Marriage certificate
तय वििाह= పెదులచే నిరాయిించబడిన వివ్యహిం
arranged marriage
जीिन साथी=జీవిత భాగసామి spouse
तलाि=విడాకులు Divorce
तलािशुदा=విడాకులు తీసుకుని వ్యళ్ళు divorced
शादी िी सालधगरह=వివ్యహ
వ్యరిషకోతసవింWedding anniversary

बहुवििाह=బహు భారయతాిం bigamy मुसाक्रिर/यात्री=పాయాణకుడు passenger.

शादी िा ररश्ता=వివ్యహ బింధ్ిం betrothal

शादी संबंिी शब्दािली

अद्वववाद्वहत (द्वव) =పండి ీ కాని unmarried अोंगूठी=ఉంగర్ంEngagement ring

कुाँवारा पुरुष (पु)=పండి ీ కానివాడు an unmarried अोंगूठी बदलना= ఉంగరాలు మార్చు కొనుట To
person exchange rings

कन्या,कुोंवरी= పండి ీ కాని అమాు యి an unmarried शुभलग्न=సుముహూర్ తం auspicious time

girl.
लगन=ముహూర్ తం auspicious time
बोंधु-बाों धव=బ్ంధు మిప్తులు relatives
मोंगेतर लडकी=పళ్ళ ీ చేసుకోబోయే అమాు యి fiancée
शादी के योग्य=వివాహ యోగయ మైన marriageable
मोंगेतर लड़का= పళ్ళ ీ చేసుకోబోయే అబాు యి fiancé
द्वबचौद्वलया= పళ్ళే ళ్ే ేర్యయ middleman
होनेवाला पद्वत= పళ్ళ ీ చేసుకోబోయే వాడు would be
मोंगनी/सगाई= నిశ్చు తార్ థం the engagement husband
287
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
होने वाली पत्नी= పళ్ళ ీ చేసుకోబోయేది would be wife
हल्दी के कायणिम= రసుపు దంచుట/రసుపు
కార్య ప్కమం turmeric program
द्वववाह द्वनमोंत्रर्=వివాహ ఆహ్వవ నం Wedding
invitation
शादी की पोशाक= పండి ీ దుసుతలు wedding outfit
रीद्वत ररवाज= ఆచార్ సాంప్రదాయాలు customs and
traditions
शादी की रस्में= వివాహ ఆచారాలు wedding rituals
द्वववाह समारोह=వివాహ వేడుకWedding ceremony
वर, दु लहा (पुों)= పండికొ
ీ డుక bridegroom.
दु लही, दु लद्वहया, दु लहन, दु लद्वहन, वधू (स्त्री)= పండి ీ
కూతుర్చ bride.
घराती (पुों)= పండిక
ీ మార త రక్షమువార్చ people
belonging to the bride's party.
शादी करना, ब्याह करना, द्वनकाह करना=పళ్ళ ీ
చేసుకొనుట to get married
इलायची बॉटना=పండికి
ీ ఆహ్వవ నించుట/విందు
పటుటట to invite for marriage.
घर आबाद करना =పండి ీ చేసుకొనుట to get
married.
ब्याह खाना=వివాహ భోజనంWedding feast
शाही दावत/महों गी दावत= రాజ విందు royal feast
वधु सखी= వ్ధువు సేా హతురాళ్ళే bride’s friends
शहबाला= వ్ర్చడు సేా హతులు groom’s friends
दु लहाई (स्त्री)=పండి ీ పాట, wedding song.

उबटन=నలుగు body scrub साफा/पगड़ी= తలపాగ Turban

उबटन लगाना=నలుగు పటుటట to scrub बरात, बारात (स्त्री)=మగపండివా

ీ ర
ఊరేగింపుmarriage procession of the
सुहागन क्तस्त्र= ముతతయిదువ్ bridesmaid
bridegroom's party.
हल्दी लगाना= రసుపు రాయుట applying turmeric
डोली उठाने वाले=రలకీ
ీ మోసేవార్చ palanquin
मेहोंदी लगाना= గోరంట్లక పటుటట Applying henna bearers

परों परा= సాంప్రదాయం customs डोली=రలకి

ీ palanquin

चूडा=గాజులు set of bangles द्वबद्वछया=మెట్టలు

ట an ornament worn in one of the
toes
बराती (पुों)=మగపండివా
ీ ర్చ, bridegroom's party.

कन्यादान= కన్నయ దానం giving away the daughter

रथ= ర్థం the chariot

जयमाल= దండలు మార్చు కొనుట Jaimala

जनवास (पु)=పండివా
ీ ర విడిది ఇలుీ abode of the
bridegroom's party द्वसन्दू र/कुमकुम= కంకమ Sindoor / Kumkum /
saffron / vermilion
288
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
द्वववाह मोंडप= కళ్యయ ణ మండరం marriage pavilion द्वववाद्वहता (स्त्री)=పండి ీ అయిన స్త్ర త married woman.

वरासन (पुों) =పండి ీ కమార్చడు కూరొు ను शादीशुदा=పండి ీ అయిన

ఆస్నము bridegroom's chair.
सुहागरात=మొదటి రాప్తి Golden Night
गोंठजोड़ा, गठबोंधन = ప్బ్హు ముడి a custom in
मान्यता=రటిం
ట పు/గుర తంపు Recognition
Hindu marriage ceremony in which the garments
of the bride and bride-groom are tied together. एक द्वववाह प्रथा= ఏక భార్య తవ ం monogamy

नेग=ఆడరడచు కటా ం dowry बहुद्वववाह=బ్హు భార్య తవ ం bigamy

दहे ज़=కటా ం dowry शादी का ररश्ता=వివాహ బ్ంధం betrothal

दहे ज़ प्रथा= వ్ర్ కటా వ్య వ్స్ థ Dowry custom द्ववधुर= భార్య పోయిన భర్ త widower

पावन वचन= వివాహ ప్రమాణాలు Marriage vow द्ववधवा=భర్ త పోయిన స్త్ర త widow

मोंगल सूत्र= మంగళ్ స్తప్తం Mangal Sutra प्रेम द्वववाह= ప్ేమ వివాహం love marriage

अच्छत (पुों)=అక్షంతలు the unbroken grains of कानूनी द्वववाह= రజిస్ర్ణ

ట మాయ రేజ్ Register marriage

rice used for ceremonies.

द्वववाह प्रमार् पत्र= మాయ రేజ్ స్ర టఫికేట్ Marriage

जूते चुराना= చెపుప లు దంగిలించుట steal shoes certificate

पीहर/मायका=పుటిని
ట లుీ maternal house तय द्वववाह= పదల
్ చే నిర్ ణయించబ్డిన వివాహం
arranged marriage
ससुराल=అతతవార ఇలుీ In law's house
जीवन साथी=జీవిత భాగసావ మి spouse
नवोढ़ा (स्त्री )= కొతతపండికూ
ీ తుర్చ newlywed lady
तलाक=విడాకలు Divorce
नवल (द्वव)=నూతనమైన new, సుందర్మైన
beautiful, నవ్యవ్వ నముగల young, तलाकशुदा=విడాకలు తీసుకనా వాళ్ళే divorced

కొతతపండికూ
ీ తుర్చ new bride
शादी की सालद्वगरह=వివాహ వార ికోతే వ్ంWedding

द्ववदायी=వీడ్కా లు farewell, sending off anniversary

स्वागत समारोह=Marriage reception औलाद=స్ంతానం

मापक(తూకాలు)

पररमार्ప్రిణాిం=ప్రిమాణము आयामఆయాిం=కొలతలు

289
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
गहराईగహరాయీ=లోతు ऊोंचाईఊించాయీ=ఎతుత
चौड़ाईచౌడాయీ=వడలుప वजन/भारవ్యజన్ / భార్=బర్చవు
लोंबाईలబాయీ=పడవు

मनोरों जन(మనోర్ింజక పదాలు )

द्वसनेमाघरసినిమా ఘర్=సినిమా హాలు ; Movie कठपुतली का तमाशाకఠుపతలీ కా

theatre తమాష్ట్ర=తోలుబమమలట ; Puppet Show
सहवादनసహాాదన్= సింగ్లత కచేరీ ; Music खुला रों गमोंचఖుల రింగమించ్=బహరింగ
Concert ప్రదరశనశాల ; An Outdoor Exhibition
शतरों जషత్రింజ్=చదరింగిం ; Chess लट् टूలటూస=బింగరిం ; Peg top
कैरमకేరిం=కాయరమ్ ; Carroms तलवार का खेल/पटे बाज़ीతలార్ కా ఖేల్
पत्तेప్తేత=పేకాట ; Poker /ప్టేబాజీ=కతితసము ; Sword play
पासाపాస=పాచికలు ; Dice छड़ी की लड़ाईఛడీ కీ లడాఈ=కర్రసము ; Stick
नृत्यనృతయ=నృతయిం ; Dance fight

नाटकనాటక్ట్=నాటకిం ; Act Play मोंचమించ్=రింగసథలిం ; Stage

बाों सुरीబానుసరీ=వేణువు ; Flute कुश्तीకుశీత=కుసీత ; Wrestling

तलवार बाज़తలార్ బాజ్=కతితసము ; Sword पहलवानప్హలాన్=కుసీత ప్టేస వ్యడు ; Wrestler

Play मुगाण लड़ाईముర్గ లడాఈ=కోడి ప్ిందెిం ; Cock
आनोंदఆనింద్=ఆనిందిం ; Happiness fight

जुआజుఆ=జూదిం ; Gambling भेड़ लड़ाईభేడ్ లడాఈ=పటేసలు ప్ిందెిం ; Sheep

जुआरीజుఆరీ=జూదరి ; Gambler fight

घर के अोंदर खेले जाने वाले खेलఘర్ కే అిండర్ गेंद का खेलగేింద్ కా ఖేల్=బింతట ; Ball game

ఖేలే జానే వ్యలే ఖేల్=ఆవరణలో ఆడే ఆటలు; Indoor
Games
गोल मेवेగోల్ మేవే=గోలీ కాయలు ; Round nuts
खेल का मैदानఖేల్ కా మైద్వన్=ఆట సథలిం; Play
ground
मुक्केबाज़ीముకేు బాజీ=ముషిస యుదిిం ; Fist fight
बैले नृत्यబైలే నృతయ=బాలెనృతయిం Bull dance
लोक नृत्यలోక్ట్ నృతయ=జానప్ద నృతయిం ; Folk
dance
मनोरों जनమనోరింజన్=వినోదిం ; Fun

290
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
दौड़ प्रद्वतयोगताదౌడ్ ప్రతియోగ్వత=ప్ర్చగు ప్ిందెిం चुटकुलेచుట్టులే=ఛలోకుతలు ; Phrases
; Running Race बैल की दौड़బిల్ కీ దౌడ్=ఎదుుల పోట్ట ; Bullfight

सावणजद्वनक जगहे / स्थानोों(అిందర్ూ వ్ెళ్ళళ పాదేశాలు)

अद्वधकोषఅధికోష్ =బాయింకు/ధ్నాగారము ; Bank छात्रावासఛాత్రావ్యస్=వసతిగృహిం ; Hostel

समुद्र तट /समुद्र का द्वकनाराసముద్ర తట్ /
సముద్ర కా కినారా=సముద్రతీరిం ; Sea shore
रे द्वगस्तान ర్చగ్వసతన్ =ఎడారి ; Desert
पृथ्वी ప్ృథీా=భూమి ; Earth
वन / जोंगल వన్ / జింగల్ =అడవి ; Forest
बगीचा బగ్లచా =తోట; Garden
अस्पताल ఆసపతల్=ఆసుప్త్రి ; Hospital
द्वसनेमाघरసిన్మా ఘర్ =సినిమా థియేటర్ ; Movie
Theatre
द्वगरजाघरగ్వరిజా ఘర్=చరిు Church
अखबार के दफ्तरఅఖ్నబర్ కే దఫతర్=వ్యరాత ప్త్రిక
కారాయలయిం; News magazine office
न्यायालय/कोटण నాయయాలయ్/కోర్స=నాయయసథనిం ;
Court

िीपదీాప్= దీాప్ిం ; Island अोंतररक्ष स्टे शनఅింతరీక్ష్ సేసషన్=అింతరిక్ష కేింద్రిం ;

झीलఝల్ =సరసుస ; Lake Space station

चााँ द / चोंद्रमाచాింద్. చింద్రమా =చింద్రుడు ; Moon डाक बोंगलाడాక్ట్ బింగాా=తపాల కారాయలయము ;

Post office
पहाड़ / पवणत ప్హాడ్ / ప్రాత్=కొిండ/ప్రాతిం ;
Mountain रे लवे स्टे शनరైలేా సేసషన్=రైలు నిలయిం; Railway
station
नदी నదీ=నది ; River
दमकल केंद्रదింకల్ కేింద్ర్=అగ్విమాప్క కేింద్రిం ;
सागर సగర్=సముద్రిం ; Sea
Fire station
आसमान / आकाश ఆసమన్/ఆకాష్= ఆకాశిం ;
द्वकराने की दु कानకిరానే కీ దుకాణ్=కిరాణా
Sky
దుకాణిం ; Grocery store
सूरजస్తరజ్=స్తర్చయడు ; The sun
औषध का दु कानఔషద్ కా దుకాణ్=వైదయ
द्वसतारे సితర్చ=నక్షత్రాలు ; Stars
దుకాణిం ; Medical store
द्ववद्यालयవిధ్యయలయ్=బడి/పాఠశాల ; School
द्ववमानाश्रयవిమానాశ్రయ్=విమానాశ్రయిం ; Airport
कायाण लय/दफ्तरకారాయలయ్/దఫతర్=కారాయలయిం ;
उपवन/उद्यानఉప్వన్ / ఉధ్యయన్=ఉద్వయనవనిం ;
Office
Garden
होटल/द्ववश्रामालयహోటల్ /
अपराधीఅప్రాధీ = ద్యషి ; Criminal, Culprit
విశ్రామాలయ్=విడిది/భోజనశాల ; Hotel

291
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
जेल/ कारागारజేల్ / కారాగార్=కారగారము ; बोंगला బింగాా= బింగాా ; Bungalow
Prison द्वकसानకిసన్= రైతు ; Farmer
राजाరాజా= రాజు; King कुद्वटयाకుటియా= కుట్టర ; Cottage
महलమహల్ = రాజభవనిం; King’s Palace व्यक्तक्तవయకిత =వయకిత; Person
शूरवीरశూరీార్ = శూర్చడు ; Warrior घरఘర్ =ఇలుా; Home
भवनభవన్ = భవనిం; Building कैदीకైదీ = ఖైదీ ; Prisoner
पागलపాగల్= వర్రివ్యడు ; Mad जेल की कोठरी జల్ కీ కొఠరీ= కారాగారిం ;
पागलखाना పాగల్ ఖ్ననా = పిచిు ఆసుప్త్రి ; Prison
Mental hospital द्वसपाही/सै द्वनकసిపాహీ/సైనిక్ట్ =సైనికుడు ; Soilder
मठवासीమఠ్ వ్యసీ= సనాయసి; Monastic सेना द्वनवास సేనా నివ్యస్= సిపాయిలు ఉిండే
मठమఠ్= మఠిం ; Monastery నివ్యసిం; Residence of sepoys
अद्वधकारीఅధికారీ= అధికారి ; Officer

पररवहन (రాక పో కలు)

यात्राయాత్ర=ప్రయాణిం; Journey
बुद्वकोंग कायाण लयబుకిింగ్ కారాయలయ్=టికుట్టస బుకిింగ్ ఆఫీసు ; Ticket booking office
द्वटकटటికట్=టికట్; Ticket
द्वटकट द्वनरीक्षकటికట్ నిరీక్షక్ట్=టికట్ ప్రిశీలకుడు; Ticket examiner
द्वकरायाకిరాయా=ప్రయాణ ఛారీజ ; Travel charge
सामानసమాన్=సమాను; luggage
मागणమార్గ=మారగము ; Route/ way
द्ववभाजकవిభాజక్ట్=విభజిించు; Divide
जोंक्शनజింక్షన్=జింక్షన్; Junction
यातायातయాతయాత్=ట్రాఫిక్ట్; Traffic
यातायात बत्तीయాతయాత్ బతీత=ట్రాఫిక్ట్ లైట్టా; Traffic lights
पैदल पारपथపైద్వల్ పారపథ్స=జీబ్రా క్రాసిింగ్; Zebra crossing
प्रवेश द्वनषेधప్రవేశ్త నిషేద్=ప్రవేశిం లేదు; No entry
खतराఖతర=ప్రమాదిం; Danger

292
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
समयसूचीసమయూసచీ=కాల స్తచిక ; Compass
कारకార్=కార్చ; Car
सीट बेल्टసీట్ బ్జల్స=సీట్ట బ్జలుస ; Seat belt
तेलతేల్=నూన్; Oil
मोटर बाइकమోట్లర్ బైక్ట్=మోట్లర్ బైక్ట్ ; motar bike
साइद्वकलసైకిల్=సైకిల్; cycle
रे लगाड़ीర్చల్ గాడీ=రైలు బిండి; Train
हवाईजहाजహవ్యఈ జహాజ్=విమానిం; aeroplane
द्ववमान चालकవిమాన చాలక్ట్=విమాన చాలకుడు; Pilot
हवाई अड्डाహవ్యఈ అడాి=విమానాశ్రయిం; Airport
छु द्वट्टयाों చుటిసయాోఁ=సలవులు; Holidays
आगमनఆగమన్=రాక; Arrive
प्रस्थानప్రసతన్=వళ్లుపోవుట; Depature
गोंतव्य स्थानగమయ సథన్=గమయసథనము; Destination
पासपोटण పాసోపర్స=పాస్ పోర్స ; Passport
वीजाవీజా=విస; Visa
जहाजజహాజ్=ఓడ; Ship
मालपोतమాలోపత్=రవ్యణా నౌక; Transport vessel/ Cargo ship
पनडु ब्बीప్న్ డుబీబ=జలింతరాగమి; Submarine
बोंदरगाहబిందర్ గాహ్= నౌకాశ్రయిం/ఓడర్చవు ; Harbour; Ship yard
तटरक्षक తట్ రక్షక్ట్ =తీర రక్షకుల; Coast Guard

मोनोभाव(మనోభలవ్ాలు)

కనుచూపు Vision (दृद्वष्ट्)దృషిస /కళ్ళా Eyes (आों ख)ఆింఖ్

వినడిం Hearing(सुनना)సునాి/చెవులు Ears (कान)కాన్
వ్యసన Smell (गोंध ग्रहर् की शक्तक्त)గింధ్ గ్రహన్ కీ శకిత/ముకుు Nose (नाक)
సపరశ Touch (स्पशण)సపర్శ /చరమిం Skin (त्वचा)తాచా
ర్చచి Taste (स्वाद)సాద్ /నాలుక Tongue (जीभ)జీభ్

293
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
भूखభూఖ్=ఆకలి ; Hunger
तीखापनతీఖ్నప్న్=కారిం ; Spicy
गुस्साగుసస=కోప్ిం ; Angry
रूखापनర్చఖ్నప్న్=పోట్లాడేగుణిం ; Fighting spirit
आकषणर्ఆకరషణ్=ఆకరషణ; Attraction
बुरी गोंधబురీ గింధ్య=దురాాసన ; bad smell
कड़वाకడవ్య=చేదు ; Bitter
जलन की अनुभूद्वतజాలన్ కీ అనుభూతి=వేడిమి ; Burning sensation
रोनाరోనా=ఏడవడిం ;Cry
आनोंदఆనింద్=ఆనిందిం ; Happy
इच्छाఇచాు=కోరిక ; Desire
असोंतोषఅసింతోష్=అసింతృపిత ; Dissatisfaction
डरడర్=భయిం ; fear
द्वमत्रताమిత్రత=సేిహిం ; Friendship
लालचలలచ్=దురాశ; Greed
शोकశోక్ట్=దుఃఖిం ; sadness
ख़ुशीఖుష్ట=సింతోషము ; Happiness
निरतనఫ్రత్= దేాషిం ; Hatred
गमीగరీమ=వేడి ; Hot
खुजलीఖుజలీ=దురద ; Itching
ईष्याण / िे षఈరాషయ / దేాష్=అస్తయ ; Jealousy
प्रसन्नताప్రసనిత=సింతోషిం ; Happiness
हों सीహసీ=నవుా ; Smile
घृर्ाఘ్రుణా=వికార గుణిం ; Hatered
प्यारపాయర్=ప్రేమ; Love
दयाదయా=జాలి ; Kind
सुखసుఖ్=ఆనిందిం ; Happiness

294
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com
ददण దర్ు=నొపిప ; Pain
पछतावा करनाప్ఛతవ్య కరాి=ప్శాుతప్ిం ; regreat
सोंतुद्वष्ट्సింతుష్టస=సింతృపిత ; satisfaction
उदासीఉద్వసీ=విచారిం ; Sadness
ध्वद्वनధ్ాని=ధ్ాని/శబుిం; Sound
आियणఆశురయ=ఆశురయిం ; Surprise
प्यासపాయస్=ద్వహిం ; Thirst
गुदगुदीగుద్ గుదీ=చకులిగ్వింత ; Tickling
तमन्नाతమనాి=కోరిక కలిగ్వయుిండు/ఆశిించు; Desire
मजीమరీజ=ఇషసిం; Pleasure

द्वदशाओों के नाम(దవకుాలు)

पूवण/पूरबపూర్ా/పూరాబ్=తూర్చప ; East
नीचे की ओर నీచే కీ ఓర్=క్రిిందికి ; In the below direction/ Downwards
उत्तरఉతతర్=ఉతతరిం ; North
ईशान कोर्ఈశాన్ కోణ్=ఈశానయిం ; North-East
उत्तर पद्विमఉతతర ప్శిుిం=వ్యయువయిం; North-West
दद्वक्षर्దక్షిణ్=దక్షిణిం ; South
दद्वक्षर् पूवणదక్షిణ్ పూర్ా=ఆగేియిం ; South-East
दद्वक्षर् पद्विमదక్షిణ్ ప్శిుిం=నైర్చతి ; South-West
बगल मेंబగల్ మెిం=ప్కుకి ; Besides
सीधाసీధ్య=నేర్చగా ; Straight
ऊपर की ओरఊప్ర్ కీ ఓర్=పైకి ; Upwards
पद्विमప్శిుిం=ప్డమర; Wes

295
ఈ పుస్తకం లోని ప్రతి పాఠం వీడియోల రూరంలో మన VRR TUTORIALS Youtube channel లో అలానే
VRR TUTORIALS Mobile app లో అందుబాటులో ఉన్నా యి, ఆ వీడియోలు చూస్తత ఈ పుస్తకం చదివితే మరంత సులువుగా
నేర్చు కోగలుగుతార్చ. హందీ మరయూ ఇంగ్ల ీష్ online Classes లో జాయిన్ అవ్వ డానికి 9603339977,7901339977 ని
స్ంప్రదించగలర్చ.www.vrrtutorials.com