2

Qabiyyee Fuula
1. Qabeenyaa Beeyladaa fi Omisha Gogaa fi kal’ee..................................................................................................
1.1 Qabeenya Beeyladaa Biyya keenyaa..................................................................................................................
1.2 Qulqullina gadaanaa gogaa fi kal’ee tiif sababoota kan ta’an.............................................................................
1.2.1 Rakkoon qulqullinaa yoom mudachuu danda’a?.........................................................................................
1.2.1.1 Beeyladni qalamuun dura.....................................................................................................................
1.2.2 Haala hanqinni itti mudatuu danda’u..........................................................................................................
1.2.2.1 Beeyladni qalamuun dura.....................................................................................................................
1.2.2.2 Yeerooeroo Beeyladni Qalamu.............................................................................................................
1.2.2.3 Beeyladni erga qalamee booda hir’inni ni mudata...............................................................................
1.3 Omishtummaa gogaa fi kal’ee fooyyessuuf haala mijataa jiran........................................................................
1.4. Maalummaa, tokkummaa fi adda adduumma gogaa fi kal’ee,........................................................................
1.5 Fayidaa Gogaa..................................................................................................................................................
1.5.1 Fayidaa Beeyladichaaf...............................................................................................................................
1.5.2. Fayidaa gogaa namaaf..............................................................................................................................
1.5.2.1 Fayidaa diinagdee:..............................................................................................................................
1.5.2.2 Carraa uumuu.....................................................................................................................................
1.5.2.3 Argama sharafa biyya alaa..................................................................................................................
2. Qabiyyee fi Amala gogaa fi kal’ee.......................................................................................................................
2.1 Qabiyyee fiizikaalaa fi keemikaala gogaa fi kal’ee............................................................................................
2 .1.1 Gogaa isa gubbaa /Epidermis/..................................................................................................................
2.1.2 Dirii fi maagii /Dermis/..............................................................................................................................
2.1.3 Kutaa foon gogaa/ Hypodermis/...............................................................................................................
2.2 Qabiyyee keemikaalaa gogaa fi kal’ee..............................................................................................................
2.3 Madda gogaa fi kal’ee......................................................................................................................................
2.4 Ka’umsaalee hiri’ina qulqullinaa.......................................................................................................................
3. Of Eeggannoo gogaa fi kal’eef taassifamu..........................................................................................................
3.1Ofeeggnnoo godhamuu qaban......................................................................................................................
3.2 Adeemsa Qalmaa.........................................................................................................................................
3.2.1 Meeshaalee Qalmaaf Barbaachisan..........................................................................................................
3.2.2 Aduu fi meeshaalee barbaachisoo.............................................................................................................
3
 3.2.3 Baqaqsuu...................................................................................................................................................
3.2.4 Gogaa foon irraa baasuu...........................................................................................................................
3.2.4 Ijaarsa mana qophii gogaa fi kal’ee...........................................................................................................
3.2.5 Hojmaata Miidhaa Qabanii Fi Dhorkaman.................................................................................................
3.2.6 Akka itti qopheesan...................................................................................................................................
3.2.7 Ashaboodhaan qopheessudhaaf meeshaalee ittiin tajaajilamuuf barbaachisan.......................................
3.2.8 Akka itti ribraaba gogaa fi kal’ee qilleensan gogoogeef tolchan................................................................
3.2.9 Wadaroo rogsadee kal’ee re’ee irraatti goggosuuf gargaaru.....................................................................
3.2.10. Gogaa fi kal’ee akka itti kuusan..............................................................................................................
4. Gogaan Foon Irraa Erga Baafameen Booda Qophii Godhamuu Fi Gara Gabaatti Geejjibuu.............................
4.1 Gogaan foon irraa erga baafamee booda qophii godhamuu..............................................................................
4.1.1 Dhiquu.......................................................................................................................................................
4.1.2 Irraa mummuruu (trimming).....................................................................................................................
4.1.3 Ennaa makiinaa irratti fe’amu wanta hubatamuu fi to’atamuu qabu........................................................
4.1.4 Meeshaalee adda addaa qophii gogaa fi kal’ee keessatti ittiin hajjatan....................................................
4.1.5 Meeshaalee gogaa foon irraa baasuuf ittiin hojjachuun dhorkame..........................................................
5. Gogaa fi Kal’ee Sadarkeessuu.............................................................................................................................
5.1 Kal’ee sadarkeessuu (Claassification of Skins)..................................................................................................
5.1. 1 Sadarkaa tokkoffaa...................................................................................................................................
5.1.2 Sadarkaa lammaffaa..................................................................................................................................
5.1.3 Sadarkaa sadaffaa......................................................................................................................................
5.1.4 Sadarkaa afraffaa.......................................................................................................................................
5.1.5 Gatamaa (Rejects).....................................................................................................................................
5.2 Gogaa Sadarkeessuu (Classification of Hides)..................................................................................................
5.2.1Sadarkaa tokkoffaa.....................................................................................................................................
5.2.2Sadarkaa lammaffaa...................................................................................................................................
5.2.3 Sadarkaa sadaffaa......................................................................................................................................
5.2.4 Sadarkaa afraffaa.......................................................................................................................................
5.2.5 Gatamaa (Rejects).....................................................................................................................................

4
5
1. Qabeenyaa Beeyladaa fi Omisha Gogaa fi kal’ee

1.1 Qabeenya Beeyladaa Biyya keenyaa

Haala qabatamaa Ragaa CSA 2017/2018 irraa argameen akka Itiyoophiyaatti

❑ Loon miliyoona 60.39

❑ Hoolaa miliyoona 31.30

❑ Re’ee miliyoona 32.74

Gogaa fi kal’ee beeylada kanarraa omishamuu danda’u ragaa Dhaabbata Qonnaa fi nyaataa
Mootummaa gamtoomanii Food and Agriculture Organization of the united nation (FAO) irraa
argameetti

❑ Gogaa loonii miliyoona 5.435 (%9)

❑ Kal’ee hoolaa miliyoona 12.52 (%40)

❑ Re’ee miliyoona 8.84 (%27)

Kana keessaa gabaaf kan dhiyaate akka ragaa naannolee irraa argame jedhameetti 2017/2018

❑ Gogaa loonii miil. 2.3

❑ Kal’ee hoolaa miil 8.2

❑ Kal’ee re’ee miil 6.1

Kan qisaasamee gabaaf otoo hin dhiyaatin hafe

❑ Gogaa loonii miil. 3.135

❑ Kal’ee hoolaa miil 4.23 fi

❑ Kal’ee re’ee miil 2.74 ni ta’a jedhamee tilmaamama.

1.2 Qulqullina gadaanaa gogaa fi kal’ee tiif sababoota kan ta’an

❑ Haala horsiisa beeyladaa duubatti hafaa ta’e
❑ Haala omishuu sirrii hin taane
❑ Haala qabiinsa sirrii hin taane
❑ Haala qophii gogaa fi kal’ee dogoggoraa ta’e ❑ Rakkoo yeroo kuusaa mudatu fi
❑ Rakkoo yeroo geejjibaa mudatu dha.
1.2.1 Rakkoon qulqullinaa yoom mudachuu danda’a?
Rakkoon qulqullinaa mudachuu kan danda’u:

6
  Beeyladni qalamuun dura yeroo lubbuun jiru

 Yeroo qalmaa beeyladichaa

 Beeyladichi erga qalameen booda

1.2.1.1 Beeyladni qalamuun dura

• Kunuunsi beeyladaaf godhamu qulqullina gogaa fi kal’ee irratti gahee guddaa qaba.

• Beeyladni haala gaariin nyaata hin arganne huqqataa ta’a, dhibee adda addaaf ni saaxilama,
kanarraa ka’uun gogaan isaa cimina dhaba.

• Sababa dhibeetiin gogaan fayidaa dhaba. Waan kana ta’eef fayyaa beeyladaa eeguun akkuma
omisha beeyladaa biroof barbaachisu omisha gogaa fi kal’eefis murteessaadha.

• Beeyladaa hongeen miidhaman gogaa fi kal’een isaanii badaa hin barbaadamu

• Hir’ina qabiinsatiin jechuun gubaadhaan (Branding), madaa (grain scraches), qoreedhaan

shoroqamuudhaan, godaannisa harqootaatiin (yolk lashes), qacceedhaan garafamuudhaan,
uleedhaan rukutamuudhaan, dhiiga naqachuudhaan (bruising), wal waraanudhaan, qulqullini
gogaa ni hir’ata. Kana jechuun gogaan fayidaa irra oluuf carraan qabu irra caalaa dhiphataa
deema jechuudha.

• Amalli qilleensaa beeyladni keessatti guddatan uumama keessa gogaa fi hafama ‘grain’ gogaa
irratti dhiibbaa qaba. Naannoo ho’aatti rifeensa gabaabaa qabu (re’oota) gogaan beeylada
kanarraa argamu kuufama ‘dirii’ olaanaa qaba

• Umrii fi Saala: Gogaan beeylada umrii xiqqaa qabuufi kana saala dhalaa salphaa fi haala
harkifamuu olaanaa qaba. ‘dirii’ yabbuu qaba.

• Gogaan beeyladaa dulloomaa fi dhiiraa haala taa’umsa grain shaakaraa, kan walitti suntuuraa
ta’ee fi mudaa adda addaa ni qabaata.

1.2.2 Haala hanqinni itti mudatuu danda’u

Hanqinni qulqullinaa yoom mudachuu danda’a? Hanqinni qulqullinaa gogaa irratti kan mudatuu
danda’u:

 Beeyladni qalamuun duraa

 Yeroo qalma Beeyladaa fi

7
  Erga beeyladni qalamee booda

1.2.2.1 Beeyladni qalamuun dura

Sanyii

Beeyladni sanyii biyya keessaa dalluu waan qabaniif diriiraa ta’uu gogaa irratti dhiibbaa qaba. Gatii

(Cutting value) gogaa ni hir’isa

Kal’eenis sanyiidhaan garaagarummaa ni qaba.

Waankee biriid warri ta’an manzi ykn waasharaa waliin sabstaansii dirii wal qixxee hin qabu. Kal’een
waankee kanneen biroo waliin yoo wal bira qabaman sabstaansii dirii sasaaqqataa fi cimina hin qabne
qaba.
Iddoon Dheedumsaa Qoree Baay’atu Qulqullina Gogaa Fi Kal’ee Ni Hir’isa

1.2.2.2 Yeerooeroo Beeyladni Qalamu

Of eeggannoon yeroo beeyladni qalamu godhamu qulqullina omishaa tiif gahee olaanaa qaba.

• Beeyladni yeroo qalmatti dhiyaate boqonnaa gochuu qaba.

• Wantoota jeeqanii fi dammaqsan irraa bilisa ta’uu qaba.

• Ennaa qalamu dhiigni gutumaagututti xuruurfamee keessaa bahuu qaba.

8
 • Kanaaf akka gargaaarutti beeyladni fannifamee qalamuu qaba.

• Qalmi beeylaadaa yoodanda’amee qeeraa keessatti yoo inni dadhabame ammoo

gaaddisa jalatti ta’uu qaba.

 Beeylada rukutuun qulqullina gogaa beeyiladicha irraa argamuu ni hir’isa.

• Gogaa beeyladaa qalamee lafarra arkisuunis qulqullina gogaa irratti hanqina fida.

• Gogaa irratti lafee caccabsuunis hir’ina qulqullina tiffitifffi fi tarsaina gogaa irratti ni fida.

• Dhiigaa fi faltiidhaan akka hinfaalamne ofeeggannoo gochuu nu barbaachisa.

• Boca sirrii akka qabaatu gochuu barbaachisa.

• Aaduu adda addaa kan qalmaa, kan ittiin baqaqsanii fi ittiin gogaa irraa baasan
qabaachuu fi fayyadamuu barbaachisa.

 Kal’ee yeroo irraa baafnu aaduu fayyadamuu dhiisnee irra caalaa harka qofaan
fayyadamuu nu barbaachisa.

• Kal’een humnaan akka hin harkifamne of eeggannoo gochuu qabina.

• Hanga danda’ametti hafteen foonii fi coomaa gogaa fi kal’ee irraa kaafamuu qaba.
1.2.2.3 Beeyladni erga qalamee booda hir’inni ni mudata

 Beeyladni erga qalamee booda yeroo sa’aatii 5 hanga 6’tti gogaan bakka mana itti
qopheeffamuutti qaqqabuu qaba.

 Yeroon qophii gogaa hanguma dheeraate sana gogaan maayikiroo organizimii fi

inzaayimiidhaan tortoruudhaan balla’aa deema.

 Baadiyyaadhaa yeroo walitti qaban of eeggannoo olaanaa taassisuu barbaachisa.

Madaabaraa fi feestaalidhaan yeroo dheeraadhaaf maramee teessifamuu hin qabu,
dhukkee fi rooba irraa eeguu barbaachisa.
 Gaaddisa jalatti walitti qabuu, biyyee irratti fi xurii irratti akka hin kuufamne gochuu
barbaachis

9
 Baadiyyaadhaa yeroo walitti qaban of eeggannoo olaanaa taassisuu barbaachisa.
Madaabaraa fi feestaalidhaan yeroo dheeraadhaaf maramee teessifamuu hin qabu,
dhukkee fi rooba irraa eeguu barbaachisa.
 Gaaddisa jalatti walitti qabuu, biyyee irratti fi xurii irratti akka hin kuufamne gochuu
barbaachis
 Baadiyyaadhaa yeroo walitti qaban of eeggannoo olaanaa taassisuu barbaachisa.
Madaabaraa fi feestaalidhaan yeroo dheeraadhaaf maramee teessifamuu hin qabu,
dhukkee fi rooba irraa eeguu barbaachisa.
 Gaaddisa jalatti walitti qabuu, biyyee irratti fi xurii irratti akka hin kuufamne gochuu
barbaachisa
 Mana qophii / kuusaa gogaa fi kal’ee keessatti battalumatti akka qophaa’u gochuu
barbaachisa. Aaduu sirrii fayyadamuudhaan haftee foonii fi cooma of eeggannoodhaan
irraa kaasuu barbaachisa.
 Ashaboo qulqulluu fayyadamuu, hanga sirrii ta’ee fayyadamuu, minjaala irratti diriisun
ashaboo dibuu. Ijaarsi mana kuusaa ykn qophii gogaa fi kal’ee kan sadarkaa isaa eeggate
ta’uu qaba.
 Qilleensa haala salphaan kan argatu ta’uu qaba. Kan aaduu haftee foonii irraa ittiin
kaasan qabu ta’uu qaba, yaaftoo xurii kan qabu ta’uu qaba. Boolla kuusaa xurii kan qabu
ta’uu qaba. Kunneen yoo guutamuu dhaba qulqullini gogaa fi gal’ee gadaanaa ta’a.
 Gara warshaa gogaa fi kal’eetti yeroo geejjibamuu wanta qulqullina gogaa fi kal’ee
balleessan waliin wal xuquun akka hin jiraanne gochuu barbaachisa.
 Wantoota akka dibataa / qibaatii/, cilee/ kasala/ fi sibilaa irraa bilisa ta’uu qaba.
 Sharaadhaan maramee, saamsamee xalayaa haadarbuu waliin erguu barbaachisa.
 Roobaa fi dhukkee irraa eegamuu isa barbaachisa.
 Dabalataan ammoo, gogaa fi kal’ee aaraan goggogsame, kan lafa irratti chikaalaan
goggosame fi kan horii du’anii gatamaa fi kan hin barbaadamne ta’uu beekuun
barbaachisaadha.

1
0
1.3 Omishtummaa gogaa fi kal’ee fooyyessuuf haala mijataa jiran.

❑ Fudhatamummaan omishni gogaa fi kal’een keenya gabaa addunyaa irratti qaban

olaanaa ta’uu
❑ Kutannoo fi kaka’umsa mootummaan damee diinagdee kana deeggaruuf qabaachuu
❑ Mootummaan damee diinagdee kana deeggaruuf dhaabbilee / instiitiyuutii /
hundeessuu

❑ Humni namaa damee kana irratti bobba’uu danda’u jiraachuu

Warshaaleen baay’ina qaban hojiirratti argamuu isaanii

✓ Warshaan gogaa 30

✓ Warshaan qophee 14

✓ Warshaan uffataa fi meeshaalee 7

1.4. Maalummaa, tokkummaa fi adda adduumma gogaa fi kal’ee,

Maalummaa፡ o Gogaa: jechuu uwwisa qaama alaa beeylada guguddaa ta’ee, ulfaatinaa fi

bal’inaan kan kal’ee caaluu dha.

• Fkn: Sngaa, roobii, arba, asnabaarii fi kkf dha.

o Kal’ee: jechuun uwwisa qaama alaa beeylada xixinnaa ta’ee, ulfaatinaa fi bal’inaan kan
gogaadhaa gadi ta’e dha.

• Fkn: hoolaa, re’ee, jabbii, fi kkf dha

1.5 Fayidaa Gogaa

1.5.1 Fayidaa Beeyladichaaf

Ulfaatina qaama beeyladichaa keessaa %6-6.5 kan qabatuu yoo ta’u, tajaajilli beeyladichaaf inni
kennu:

o Qaama keessaa balaa irraa ittisuu o Ho’ina to’achuu o

Nyaata kuusuu o Xurii keessaa baasuu, isaa alaa

1
1
akka hingalle ittisuu o Uwwisa qaamaa salphaa fi mijaawaa ta’uu o

Qaama keessaa balaa irraa ittisuu o Qaama keessaa waliin wal qixa

dhifamuun deeggarsa kennuu

1.5.2. Fayidaa gogaa namaaf

1.5.2.1 Fayidaa diinagdee:

o Meeshaalee aadaa mana keessatti ittiin tajaajilaman, o Qodaa aadaa

aannan itti qabatanii fi ittiin raasan o Meeshaa bishaan ittiin waraaban o

Meshaalee qonnaa fi omisha qonnaa ittiin qaban /safaran o Qabattoo

meshaalee waraanaa aadaa Fkn Giillee o Mana horsiisee bulaa socho’aa

ittiin ijaaruu

o Meeshaalee ittiin tajaajilama beeylada fe’isaa fi humnaa /dabasha, faanaa,

luugama, fuuluu kkf
1.5.2.2 Carraa uumuu

o Hojjattoota qeeraa 2000 ol /qeeraa ala ergee otoohindabalatin o Daldaltoota gogaa fi

kal’ee 2000 ol

o Hojjattoota 1000 ol kan mana qophii fi kuusaa gogaa fi kal’ee daldaltootaa keessa
hojjatan

o Dafqaan bultoota 8000 ol ta’an kan warshaalee lalaaffisaa gogaa fi kal’ee keessa
hojjatanii

o Dafqaan bultoota 7000 ol ta’an kan warshaalee qophee fi uffannaa leezarii adda addaa

keessa hojjatanii o Waliigalatti abbootii warraa 20,000 ol ta’aniif carraan hojii

uumameefii jira.

1
2
 o Hojjattoota qeeraa 2000 ol /qeeraa ala ergee otoohindabalatin o Daldaltoota gogaa fi

kal’ee 2000 ol

o Hojjattoota 1000 ol kan mana qophii fi kuusaa gogaa fi kal’ee daldaltootaa keessa
hojjatan
o Dafqaan bultoota 8000 ol ta’an kan warshaalee lalaaffisaa gogaa fi kal’ee keessa
hojjatanii
o Dafqaan bultoota 7000 ol ta’an kan warshaalee qophee fi uffannaa leezarii adda addaa
keessa hojjatanii
o Waliigalatti abbootii warraa 20,000 ol ta’aniif carraan hojii uumameefii jira.

1.5.2.3 Argama sharafa biyya alaa

Seenaa ture

Waliigalatti damee kana irraa galiin biyyaalessaa biyyaalessaa USD miiliyoona 133 Bara 2007
argamee jira.

1
3
2. Qabiyyee fi Amala gogaa fi kal’ee

2.1 Qabiyyee fiizikaalaa fi keemikaala gogaa fi kal’ee

Qabiyyee fizikaalaa: gogaan irraa-gadee afama sadii wal irratti qaba. Isaanis:

❑ Gogaa Isa Gubbaa /Epidermis/

❑ Isa Dirii fi Maagii Jedhamuun (dermis) Beekamu, fi

❑ Kutaa Gogaa Gara Foonii Isa / Hypodermis/ Jedhamu Dha.

2 .1.1 Gogaa isa gubbaa /Epidermis/

 Kutaa isa gubbaa yoota’u, dirii fi maagii isa jedhamuun walbira yoo ilaalamu baay’ee
haphii dha.

 Dirriibii lama kan qabu yoota’u, retikulaar /reticular/ fi koorniyes / corneous/ jedhamu.
 Kutaan kun haleellaa baakteriyaa fi keemikaalaaf kan saaxilamee yoota’u salphumatti
tortoruu fi jijjiiramuu kan danda’uudha.
 Koorniyes /corneous/ kutaa isaa gubbaa irra jiru yoota’u seeliiwwan du’aniin kan
hojjatamedha.
 Yeroo yeroon dhodh’uu fi ququnca’uun qaama beeyladaa irraa maqfama.
Fakkeenya yoo fudhanne harca’uun rifeensaa kan mallattoo tortoruu isa jalqabaa
ta’e hafata kutaa kanaa irraa eegala.
 Retiikulaar /reticular/ kutaa irree sochiin metaabolikii kan keessatti gaggeeffamu kan
qabu yoota’u, yeroo yeroon of haaromsa.

2.1.2 Dirii fi maagii /Dermis/

 Hafata isa gubbaa kutaa daraaraa /grain layer or papillary layer/ jedhamun beekkamu
yoo ta’u bifa gogaa erga Epidermis erga kaafamee booda mul’atu dha.
 Warshaalee gogaa fi kalee tiif kutaa gogaa isa muummee ta’uun beekkama.
 Dirii fi maagii /Dermis/ kan jedhamu kun kutaa gogaa isa furdaa yoota’u gara leezariitti
kan jijjiiramu kutaa kana dha.

1
4
  Koriyem kutaa daraaraatti aanee kutaa dirii fi maagii argamu yoota’u ribuuwwan kirrii
fakkaatanii fi wal xaxaniin kan hojjatamee dha.

 Pirootiinii Kolaajiin jedhamuun kan hojjatamee, ciminaa fi dadacha’iinsa akka qabatu kan
taassisee kutaan leezarii jedhamu isa kana dha

2.1.3 Kutaa foon gogaa/ Hypodermis/

 Kutaan kun gogaa fi foon kan wal qabsiisu /connective tissue/ ta’ee yeroo hojii warshaa
erga cuuphamee booda quncifamee kan irraa kaafamuu fi omisha warshaa biroof
(kollaa, haphee, nyaata saree fi adurree …) akka inpuutii muummee ta’ee kan tajaajilu
dha.
 Gogaa fi foon kan wal qabsiisu, ennaa gogaa foon irraa baasan kan gogaa irratti
hafuudha.
 Industirii leezariitiin kan hagas mara hin barbaadamne
• Epidarmiisi fi
• Haypodarmisi dha

2.2 Qabiyyee keemikaalaa gogaa fi kal’ee

❑ Hanga qabiyyee keessoo isaatiin umrii, saala, haala nyaatinsa, fi haala qilleensa
naannichaa irratti bu’uureffamuun kan adda adda addummaa qaba.,
❑ Akka waliigalaatti gogaa yookiin kal’een tokko qabiyyee hamma kana qaba jechuun kan
hin danda’amu,
❑ Giddugaleessan qabiyyeen gogaa yookiin kal’ee tokkoo bishaan % 64, pirootiinii %33,
faatii %2 fi albuuda %5 akka qabu beekamee jira.

2.3 Madda gogaa fi kal’ee

❑ Beeyladaa gaanfaa, hoolaa fi re’ee, kotteduudaa, roobii, guchii fi naacchi mummeyyiidha.

1
5
2.4 Ka’umsaalee hiri’ina qulqullinaa
2.4.1 Miidhaaleen yeroo qalmaa fi qalma booda gogaa fi kal’ee irra gahan ka’umsa hir’ina
qulqullinaa ti.

 Dhiigini sirriitti bahuu dhabuu

 Dhifamuu gogaa yeroo foon irraa baasan
 Balla’iinsa bocaa
 Gogaa fi kal’ee irra rigame
 Miidhaa aaduu ▪ urata yookiin tarsa’a
▪ sarara bobolla’aa
▪ Sillaachi/sinebex/
▪ tiffitiffi
 XURIIN FAALAMUU ( Dhiiga fi faltii)
 Yeroo oofaman wal waraanuu fi walitti rigachuu
 Wayitii oofaman ulfaatina hir’isuu

 Ennaa beeyladicha kuffisan miidhamuu

 Dhiigini sirriitti dhangala’uu dhabuu
 Gogaa yeroo foon irraa baasan gogaa baay’ee harkisuu
 Dhiiga, faltii fi dhokkeedhaan faalamuu

1
6
1
7
3. Of Eeggannoo gogaa fi kal’eef taassifamu

3.1Ofeeggnnoo godhamuu qaban

❑ Beeyladicha kunuunsuu fi nyaachisuu

❑ Lafa dheedumsaa haala ammayyaa’an qabuu

❑ Iddoo bulmaataa gahaa qopheessuu

❑ Barmaatilee hojmaata badaa maqsuu fi

❑ Nyaata beeyladaa nageenya, omishtummaa, humna harkisuu beeyladichaaf madaalu

laachuu

❑ Maxxantuu qaama alaa fi keessaa ittisuu

❑ Beeyladicha dhibee irraa ittisuuf sagantaa talaallii gaggeessuu

❑ Beeylada rukutuu irraa of qusachuu

3.2 Adeemsa Qalmaa

Qalma qeeraa keessatti hin gaggeeffamneef iddoo qalmaa irraa-gadee filachuu

❑ Mataa beeyladicha wadaroodhaan mukatti gadisiksanii hidhuu

❑ Wadaroo kan biraa qixxeetti dachasudhaan morma isaa irratti akka hin furgafamnetti
guduunfuu

❑ Wadaricha miila fulduraa lamaan gidduu (andaraafa jala) baasuu

❑ Wadaroo dugda irra baasudhaan waliin xalafuu

❑ Ammas wadaroo gadi buusuudhaan miila duubaa lamaan gidduu akka bahu gochuu

❑ Wadaroo miila duubaa lamaan giddudhaan bahe san nama 3 ykn 4 ta’anii harkisuudhaan
beeyladichi akka suuta kufu gochuudha.

1
8
3.2.1 Meeshaalee Qalmaaf Barbaachisan
❑ Wadaroo

• Morma hidhuudhaaf,

• Ittiin xalafuuf tajaajila

❑ Bishaan

• Namni gogaa foon irraa baasu yeroo yeroodhaan harka dhiigni tuqe ittiin
dhiqannaaf

• Yoobarbaachisaa ta’es gogaa irraa faltii fi dhiiga ittiin dhiquuf

❑ Qalma

• Morma beeyladicha gaanfa gara lafaatti gochuudhaan gara

areedaatiin arkisuu
1
9
 • Haaduudhaan kokkee irratti muruu
• Hiddi dhiigaa bitaa fi mirga jiran muramuu isaanii mirkaneeffachuu
• Gara daqiiqaa 6 tiif dhiigni akka keessaa dhangala’u gochuu
• Du’uu isaa ija isaa tutuquudhaan mirkaneeffachuu

3.2.2 Aduu fi meeshaalee barbaachisoo

A. Aaduu ittiin qalan /morma muran

 Qara kan qabuu fi dheeraa dha.

B. Aaduu ittiin baqaqsan

 Jallaa kan boca akka afaan simbiraa qabu

C. Aaduu ittiin gogaa foon irraa baasan

 Fiixeen isaa doomaa ta’ee boca giingoo walakkaa kan qabu dha.

D. Moroda

 aaduun ittiin gogaa foon irraa itti baasan kan qara qaban ta’uu qabu

 dura dhakaalallaafaadhaan moroduu, iittiaansee qurraacii mukaa jabaa yookiin sibiilaan

moroduu dha

3.2.3 Baqaqsuu

A. Beeylada guguddaaf

 Jalqaba eegee isaa irraa eegaluudhaan andaraafa jalaan hanga mormaa

 Qeensa isaa irraa xinnoo ol siquudhaan miila afranuu naannessanii muruu

 Gara keessaatiin isaa naanneefamee murame irraa eegaluudhaan isa jalqabaatiin wal
xuqsiisuu

 Gurra lameen erga muranii booda gaafa lameen jalaan gara funyaaniitti baqaqsuu (gogaan
mataas barbaadamaa dha.)

 Haala kanaan gogaa foonicha irraa baasuu, hojmaata sirriitti yoo hojiirra oolchine gogaa
boca gaarii qabu omishuu ni dandeesisa.
B.Beeylada xixiqqaaf

 Morma irraa eegaluudhaan gara eegeetti baqaqsuu

 Miila afranuu iddoo jilbaatti muruu

2
0
  Akkuma beeylada guguddaa miila irra gara gadiitti baqaqsuu

3.2.4 Gogaa foon irraa baasuu

A. Beeyladaa gugrdaaf

 Andaraafa irraa jalqabee gara mormaatti

 Miila fulduraa jalaa gara gara handhuura isaatti

 Gogaa harkisuudhaan cinaacha irraa baasuu fi foon akka irra hin jiraanne gochuu

 Gogaa gateettii isaa irraa suuta harkisuudhaan gadidhiisisuu

 Miila duubaa ol ka’iinsa meetira 1.5 hidhuun ni danda’ama

 Cinaachi gra tokkoo yeroo ennaa irraa baafamu namni tokko waxxaree qabuu barbaachisa

B. Beeyladaa xixinnaaf

 Miila duubaa lamaan adda bal’isanii wadaroodhaan fannisuu

 Re’ee yoo ta’e harkisuudhaan gogaan foon irraa ni baafama

 Hoolaa yoo ta’e harkaa fi haaduudhaan irraa baasun ni danda’ama

 Kal’een bifa qalqallootiin yoo baafame ni filatama

 Yeroo gadidhiisisuuf nu rakkise qofa waan qara qabu fayyadamuu qabna.

3.2.4 Ijaarsa mana qophii gogaa fi kal’ee

Ijaarsa mana qophii gogaa fi kal’ee irratti wantoota ilaalamuu qaban

 Foddaa

 Yaaftoo xurii fi boola

Bal’ina meetira 3

Hojjaa meetira 2.5

Gadifageenya meetira 3

 Bali’na Mana kuusaa gogaa fi kal’ee

 Boolla balfa goggogaa itti guban

Bl’ina meetira 2

Hojjaa meetira 2
2
1
 Gadifageenya meetira 1.5

 Hanga danda’amee iddoo jireenyaa irraa fagaachuu qaba

 Meeshaaleen keessatti itti fayyadaman (minjaala, farda mukaa itti irraa coccophsan,
sheelfii) guutamuu qabu.

3.2.5 Hojmaata Miidhaa Qabanii Fi Dhorkaman

 Aaran goggogsuu

 Lafa irratti cikaalan dhisanii aduudhaan goggogsuu

 Shiboo fi wadaroo furdaa irratti rarraasuu

 Ashaabuu xuraawaa fayyadamuu ykn irradeddebi’anii itti fayyadamuu

 Ashaboo baay’isuu ykn akkamalee xiqqeessuu fi itoo sirriitti irraa hin coccophiin
daradaruu

 Dooniyaa keessatti hukkaamsanii kaa’uu fi geejjibuu

3.2.6 Akka itti qopheesan

Tooftaalee gogaa fi kal’een haala uumama isaa otoo hin jijjiiriin ittiin tursiisan

1. Ashaboodhaan laambubuu /ajjaluu/

2. Qilleensaan goggosuu

Ashaboodhaan qopheessuu፡

 Ashaboo ulfaatina gogaa irraa %35-50 ta’u, yookiin

 kal’eedhaaf harka tokko guutuu itti firfirsuudhaa waliin gahuuin sukumudhaan 

Yeroo sa’atii 24f coccophsuudhaan daradaruu.

Akkaataa qophii

 Rifeensa isaa gadi garagalchuudhaan wadaroo rogsadee irratti fannisuu

2
2
  Millonni akka wal hinxuqne wadaroowwan lameen gara gadii jiran irra kaa’uu

 Erga goggogee booda yeroo shan dachaasanii kaa’uu/kuusuu

 Waliigalatti:Lafarratti goggogsuu, aaran gogogsuun gogaa gatamaa ta’uu fi boodas

leezarii qulqullinni isaa gadaanaa tu omishama

Akkaata tolchuu Ribraabii gogaa fi kal’ee ashaboon laambubame itti daradaranii

 Ribraaba kal’ee ፡

 Ol ka’iinsa saantii meetira 30

 Dheerina meetira 1.2

 Bal’ina meetira 2

 Ribraaba gogaa :

 Ol ka’iinsa saantii meetira 50

 Dheerina meetira 2.25

 Bal’ina meetira 2

 Bullaa’ina ashaboo

 Gogaadhaaf mil meetira1.3-3.2

 Kal’eedhaaf mil meetira 0.4-1

3.2.7 Ashaboodhaan qopheessudhaaf meeshaalee ittiin tajaajilamuuf barbaachisan

 Madaaltuu /Mizana lafaa

 Koricha gogaa /kal’ee miiccame irratti qoorsan

 Minjaala/xarpheezaa irratti ashaboo diban

 Farda mukaa irratti ashaboo irraa coccobsan

2
3
 Madardaraa omisha ashaboo yookiin qillensan qophaa’e irratti daradaruuf yookiin
kuusuuf tajaajilan

Gogaa fi kal’ee jiidhatti ashaboon qopheessuf

Jiidhatti ashaboodhaan sukkuumudhaan

Hamma ashaboo akka haala naannoo Gammoojjiitti

 Ulfaatina gogaa/kal’ee irraa %40 fayyadamuu

 Hanga guyyaa 60 kuusun ni danda’ama

Jiidhatti ashaboodhaan sukkuumudhaan

Hamma ashaboo akka haala naannoo Baddadareetti

 Ulfaatina isaa irraa %30 fayyadamuu

 Hanga guyyaa 60 kuusun ni danda’ama

Jiidhatti ashaboodhaan sukkuumudhaan

Hamma ashaboo akka haala naannoo Baddaatti

 Ulfaatina gogaa/kal’ee irraa %20-30 fayyadamuu

 Hanga guyyaa 60 kuusun ni danda’ama

Tooftaa qilleensan goggogsuu

2
4
• Qabiyyee bishaanii hanga %45-50 gadi buusuu

• Naannoo gammoojjiitti kan adeemsifamuuf qabiyyee bishaanii %12-15 hir’isuu

• haala ho’ina, jiidhinaa fi qilleensa’uu naannichaatu murteessa, kun yoo sirraa’e sa’aatii
muraasa keessatti goggoga

• Gogaan kallattiin ifa aduutiin wal arguu hin qabu, dirii fi maagiin isaa ni jabaata, dibatini
irratti hafe baquudhaan bishaan akka keessaa hin baane godha.

• Goggogiinsi suuta kan deemu yoo ta’e, bishaanichi keessaa bahuun dura tortoruu
jalqabuu danda’a, (qilleensa jiidhaa fi dilallaa’aa)

• Goggogiinsi dafee kan deemu yoo ta’e

• Gogaa jiidhaan garra waan akka haphee fakkaatutti jijjiirama

• Kunis gogaa jajjabaataa fi caccaabaa ta’u godha, keessi isaasi akka hin goggogne godha.

• Rakkon kun jiraachuun kan beekamu yoo lammata bishaan keessa cuuphamuu dha.

• Wanti akka haphee ta’e kun bishaan keessa cuuphamee ennaa maama’u, grain isa
jedhamu irratti uraawwan ni mul’atu, yookiin hafatni garain ni bada yookiin bifa akka
copha bishaanii qabata

2
5
3.2.8 Akka itti ribraaba gogaa fi kal’ee qilleensan gogoogeef tolchan
❑ Ribraaba kal’ee

• Olka’iinsa saantii meetira 30

• Dheerina saantii meetira 90

• Bal’ina saantii meetira 50

❑ Ribraaba gogaa

• Olka’iinsa saantii meetira 30

• Dheerina meetira 2.2

• Bal’ina meetira 1.2

3.2.9 Wadaroo rogsadee kal’ee re’ee irraatti goggosuuf gargaaru

• Minjaala qopheessuu

• Gogaa ykn kal’icha miiccuu

2
6
 • Hafteewwan irraa kaasuu

• Hama ashaboo ulfaatina irratti hundaa’un murteessuu

• Iddoo hunda dibuu

• Gara foon isaatiin iddoo lamatti dachaasuu

• Sa’aatii 24f irraa coccophsuu

• Madardaraa /zalangaa / rratti daraddaruu

Gogaa loonii

▪ Gogichi baay’ee otoo hin waxxaraminii fi kallattiin ifa aduuf akka hin saaxilamne barbaachisa.

• Boca diriiraa akka qabaatu

• Boca gaarii akka qabaatu

• Guutumaa guututti akka goggogu

• Balla’ina muraasa akka qabaatu taassisa

Fireemii irratti goggogsuu

Gogaa loonii

• Fireemichi boca roga arfee qabaata

• Xaxanaa ykn sibiila irraa hojjatama

• Fireemii gidduutti akkuma haala qilleensaatti

• Gidduu fireemiiwwanii akkuma haala qilleensaatti banaaa ta’a

• Furdinni wadaroo ittiin waxxaranuu saantii meetira 1 ta’a

• Gogaan waxxaramuun dura minjaala irratti ni dhiqama

• Yeroo sa’aatii tokkoo tiif irraacoccophsuu barbaachisa

• Eeegee isaa saantii meetira 10 hambisuun irraa muruu

• Waana akka qirixiitiin gogicha uruu

2
7
 • Uraa uramu kana saantii meetira 2 gara keessaatti siqanuu uruu

• Ura lama giduu wal irraa fageenya saantii meetira 20 jiraachuu qaba

• Gogaa xiqaaf uraa 15-20, guddaaf 20-30,hoolaadhaaf ammoo 10-12 ta’uu qaba

• Morma gogaa dalgee fireemii isa gubbaa irratti xalafuu

• Urawwan hafan keessa wadarooo galchuudhaan humna walqixxeedhaan harkisuudhaan

waxxaruu

• Gogaan erga gooda gara rifeensa isaatiin dheerinaan iddoo lamatti dachaasuu

• Keemikaala farra ilbiisaa itti gochuudhaan kuusuuu

Muka dalgee yookiin wadaroo rogsadee irratti goggogsu

• Gaaddisa jalatti wadaroo rogsadeen goggosuun lafa irratti goggosuu irra wayya

• Walqixxee goggoga naanna’ina qilleensaas ni argata, ta’us iddoo dachaa irratti mallattoo
ni godhata

Rakkoolee qillensa goggogsuu

• Iddoo dachaa fi gogoogun jabaata, tortoruu fi dhodho’uu

• Amala boombii fi abajiriin /ya’isaat iraat / nyaatamuu qaba

• Iddoo dacha irratti goggoguun jajjabaachuu, tortoruu fi dhodho’uu

• Koorichaa ittiin irraa cocoophsan simintoo irraa qopheessun ni danda’ama

• Gara foonii ol garagalchuudha

• Ashaboo itti firfirsuun waliin gahuudha

• Gogaa biroos irratti darrabuun haala walfakkaatun hojjachuudha.

• Foonii fi foon yookiin rifeensa fi rifeensa walitti garagalchuun ni danda’ama

• Foonii fi rifeensa walitti garagalchuun dhorkamaadha.

2
8
 • Olka’iinsa meetira tokkoo irratti gogaa 100, ol ka’iinsa saantii meetira 60 irratti ammoo
kal’ee 100 kuusuu barbaachisa.

• Guyyaa 5f irraa coccophsuu

• Bishaan, dhiiga, pirootiinii maama’an keessaa ni coccophu

• Ashaboo hin maama’in irraa hurgufuu

• Kal’ee rifeensa isaa lama lamaa isaa walitti deebisuun iddoo afuritti dachaasaa

• Gogaa hanga olka’iinsa meetira 1.5 ‘tti qofa, leexoo hanga ol ka’iinsa meetira tokkootti
daradaruudhaan tuuluu

• Ennnaa qilleensa fudhachiisan dardaraa isaa jijijjiiruu barbaachisa

• Yeroo ji’a lamaa keessatti warshaaf dhiyeessuu

3.2.10. Gogaa fi kal’ee akka itti kuusan

Akkaataan kuusuu haala armaan gadiitiin ta’uu qaba.

• Kusaan gogaa fi kal’ee akka bishaan hin galchinetti ijaaramuu qaba

• Haala jiidha hin arganneen kuusuu

• Jiidhinni kan tuqe adda baasudhaan 2 goggogsuu

9
• Mana qophii gogaa fi kal’ee guyyaa gyyaan qulqulleesuu

• Gogaa goggogan hanga olka’iinsa meetira 1.5 qofa

• Kanneen ashaboodhaan sukkuumaman hanga olka’iinsa meetira 1 irratti daradaruu

• Guyyaa 15, 15niin qilleensa fudhachiisuu

• Qilleensa gahaa keessa isaa naanna’uun baay’ee barbaachisa

• Lafti isaa akka bishaan hin galchinetti liishoo yoo ta’e filatamaa dha.

3
0
4. Gogaan Foon Irraa Erga Baafameen Booda Qophii Godhamuu Fi Gara Gabaatti
Geejjibuu

4.1 Gogaan foon irraa erga baafamee booda qophii godhamuu

4.1.1 Dhiquu
• Tarkaanfiin qophii inni duraaerga qalamee booda sa’aatii 5-6 keessatti otoo maakiroo
organizimiidhaan hin midhamiin qopheessitootatti (warra mana qphii gogaa fi kal’ee
qaban ykn Warshaatti) gurguruudha.

• Gogaan akka foon irraa baafameen yoo miccame filatamaa dha. Gara foon isaa
jechuudha.

• Gara foon ol garagalchuudhaan daqiiqaa 2f irraa coccophsuu

• Haftee foonii irraa kaasuu ( Fleshing) ሃፈትተ haftee foonii f coomaa gogaa irraa
kaasuu/baasuu (cinaacha, gateettii fi duboo irraa) barbaachisa

3
1
 Gogaa minjaala diriiraa irratti diriirsuu

• Aaduu qara qabuun haftee foonii fi coomaa gogaa irraa kaasuu/ baasuu

• Haalli mijataa yoota’uu baate gogicha balleessuu manna irraa kaasuu dhiisuun ni
filatama

4.1.2 Irraa mummuruu (trimming)

• Gogaa haala sirrii ta’een foon irraa baafame irraa waan hin barbaachifne
mummuruudha

• Wantoota boca gogaa balleesani fi itti rarra’an irrraa muruudha

• Barmeel dhangala’aa waliin

• Akka fe’iisa tirfii ta’ee ykn dabalataatti

• Roobaa fi dhukkee irraa otoo hin eegamiin fe’amuu hin qabu
Akkasumas

• Midhaan wajjin fe’amuu hin qabu

3
2
 • Meeshaa waliin fe’amuu hin qabu. Summiin isaa balaa geessisuu ni danda’a.

• Zayitaa fi gaazii / naaftaa wajjin fe’amuu hin qabu. Gogaa balleesa waan ta’eef

• Gogaan ashaboo dibamee qophaa’e isa qilleensan goggoge waliin fe’amuu hin qabu,
ta’ullee haalli nama dirqisiisu jira taanan kan ashaboodhaan qophaa’e jalatti, isaa
qilleensan goggoge gubbaatti gochuudhaan fe’uun ni danda’ama.

4.1.3 Ennaa makiinaa irratti fe’amu wanta hubatamuu fi to’atamuu qabu

• Hafteen gogaa duraan fe’amee makiinaa irratti akka hin hafne gochuu

• Sibiila kan duraan fe’e yoota’es haftee isaa qulqulleesuudha.

• Gogaa fi kal’ee goggogaa yoota’e haala rirrigamuu hin dandeenyen fe’uu dha.

• Kal’ee yoo ta’e haala sadarkaa isaaniitiin korojoo keessatti laaffisanii hidhuu barbaachisa.
(Korojoo tokko keessa kal’ee 20)

• Gogaa fi kal’een yeroo geejjibamu yoomillee taanan sharaan uwwifamuu qaba.

4.1.4 Meeshaalee adda addaa qophii gogaa fi kal’ee keessatti ittiin hajjatan

3
3
3
4
3
5
3
6
3
7
4.1.5 Meeshaalee gogaa foon irraa baasuuf ittiin hojjachuun dhorkame

3
8
3
9
4
0
5. Gogaa fi Kal’ee Sadarkeessuu

5.1 Kal’ee sadarkeessuu (Claassification of Skins)

❑ Kal’ee hoolaa fi re’ee dogoggora yeroo sadarkeessuu fudhatama qabaachuu danda’u

irratti hundaa’udhaan sadarkaa afuritti qoodamuun sadarkeeffama.

4
1
 ❑ Hubachiisa: kal’een baca badaa qabu, kan lafa irratti qopheeffame fi kan aaran
goggogfame sadarkaa gatamuu keessa gala. (classified as Rejects)
Dogggora fi mudaa
Kaayyoo istaandardii kanaaf dogoggoraa fi mudaan kal’ee bakka jahatti qoodamu

❑ Mudaa fayyaa beeyladaa waliin wal qabatan: dhibeewwan, godaannisa, abbaa sangaa,
ullufa (dhiita’a) fi kkf

❑ Mudaa haala horsiisa beeyladaa irraa dhufan: gubaa, (hot iron or chemical brands,
freeze branding etc)

❑ Mudaa ilbiisa fi maxxantuu irraa dhufu: shilmii, injiraan, cittoo, raammoo, fi kkf ❑

Madaa adda addaa:

• Kan ennaa beeyladni lubbuun jiruu: gogaa bishaan naqate, kan qunca’e,
• kan bishaan imimman cophsu, miidhama adda addaa,
• kan gaafaan waraaname,
• kan shiboodhaan waraaname, fi kkf fi/ykn
• kan yeroo qalmaa uumame: urata, muramaa,
❑ Mudaa yeroo qopheessuu hunda: (All kind of preservation defects)

• tortoruu,
• halluu keemikaalaa,
• rifeensi irraa qunca’uu,
• Diimachuu fi kkf. (Putrefaction, chemical stains, hair slip, red heat, etc.)

❑ Xurii gosa kamiiyyuu:

• faltii,
• mallattoo fincaanii,
• ashawaa,
• awwaara fi kkf
Kal’ee Sadarkeessuu (Claassification of Skins)

4
2
Kaayyoolee istaandardii kanaaf Sadarkeessun akkaataa sadarkaalee afran armaan gadiitiin kan
raawwatamu ta’a.

5.1. 1 Sadarkaa tokkoffaa

❑ Sadarkaa tokkooffaan akkaataa haalduree armaan gadiitiin kan raawwatamu ta’a:

• Kutaa giddugaleessa kal’ee irratti mudaa ijaan mul’atu kan hin qabne
• Mallattoo tortoruu kan hin qabne
• Xurii irraa kan qulqulluu ta’e
❑ Gara qarqara kal’eetti ykn miilaa fi eegeetti yeroo dhufnu ammoo, mudaa armaan gadii
keessaa TOKKO QOFA kan qabutu fudhatama qaba. a. Mudaa muraasa dhibeen
uumame
b. Mudaa muraasa maxxantuun uumame
c. Mallattoo gubaa tokko
d. Madaa tokko

5.1.2 Sadarkaa lammaffaa

Sadarkaa lammaffaan akkaataa haalduree armaan gadiitiin kan raawwatamu ta’a:

❑ Mudaa gara qarqara kal’eetti ykn miilaa fi eegeetti argaman irratti dabalataan mudaan
gateettii fi garaa irra jiru ni fudhatama argata.
a. Mudaa dhibeedhaan dhufe muraasa
b. Mudaa maxxantuudhaan dhufe muraasa
c. Mallattoo gubaa tokko
d. Madaa ykn miidhama tokko, mallattoo tortoruu muraasa fi xuriin muraasni gara
qarqara kal’ee miila fi eegee irratti fudhatama ni qabaata.

5.1.3 Sadarkaa sadaffaa

Sadarkaa sadaffaan akkaataa haalduree armaan gadiitiin kan raawwatamu ta’a:

• Mudaa Sadarkaa lammaffaa keessatti eeraman irratti dabalataan mudaan armaan gadii
baay’ina gadaanaa ykn giddugaleessan kutaa kal’ee baay’ee gaarii ta’e (tafa) irratti
fudhatama ni argata:
a. Mudaa dhibeedhaan dhufe muraasa
4
3
 b. Mudaa maxxantuudhaan dhufe muraasa
c. Mallattoo gubaa muraasa
d. Madaa ykn miidhama tokko,

• Mallattoo tortoruu fi xuriin muraasni kutaa kal’ee baay’ee garii ta’een (butt) irratti
fudhatama ni qabaata.

• Hubachiisa: Mudaan kal’ee irra jiru hundi walitti qaama kal’ee waliigalaa keessaa %25
(should not cover more than 25 % of the total area of the skin!) ol uwwisuu hin qabu ykn
kanaa ol uwwisa taanan fudhatama hin qabu jechuudha.

5.1.4 Sadarkaa afraffaa

• Sadarkaa afraffaan akkaataa haalduree armaan gadiitiin kan raawwatamu ta’a:
• Mudaa kal’ee sadarkaa sadaffaa keessatti eeraman irratti dabalataan mudaan
gadaanaan/giddugaleessi ni fudhatama.
• Baay’inni mudaa iddoo kal’ee irraa %40 ol uwwisuu hin qabu. (do not cover more than 40% of
the total skin area)!

5.1.5 Gatamaa (Rejects)

• Kal’ee mudaan sadarkaa afraffaa irratti fudhatame caalaa irratti argamu hundi fi kal’een
%50 ol gara leezariitti jijjiiramuu hin dandeenye gatamaa jedhamee sadarkeeffama.

• Dabalataan kal’een armaan gadii gatamaa keessatti dabalamu:

• Kal’ee kufaa- qarqara isaa kan hin muramne ykn akka maleetti kan murame- kan lafa
irratti qopheeffame- kan aaraan qopheeffame

5.2 Gogaa Sadarkeessuu (Classification of Hides)

Kaayyoolee istaandardii kanaaf Sadarkeessun akkaataa sadarkaalee afran armaan gadiitiin kan
raawwatamu ta’a.

5.2.1Sadarkaa tokkoffaa
Sadarkaa tokkooffaan akkaataa haalduree armaan gadiitiin kan raawwatamu ta’a:

 Gogaa boca (pattern) gaarii

 Qulqulluu fi haala gaariin kan qophaa’e (well cured)
4
4
  Mallattoo Tortoruu Kan Hin Qabne
 Mudaa kan dugdaa fi morma irraa hin qabne yoo baay’ate wanta xiqqaa 5 hin caalle
malee (except for a maximum of 5 blind warbles)
 Godaannisa muraasa qofa ykn boollawa tokko garaarraa irraa kan qabu (with only a few
score marks or one hole in the bellies,)
 Mallattoo gubaa kan hin qabne

5.2.2Sadarkaa lammaffaa
 Sadarkaa lammaffaan akkaataa ulaagaalee armaan gadiitiin kan raawwatamu ta’a:
 Haala gaariin kan qophaa’e (well cured)
 Mallattoo Tortoruu Kan Hin Qabne
 Bollawa xiqqoo ykn urata muraasa kan qabu ykn mudaa biraa garee tokkoffaa fi
lammaffaa dugda irraa kan qabu
 Mudaa garee tokkooffaa fi lammafaa –gubaadhaan ala-
 Garaa fi morma irraa mudaa afur kan qabu,
 Daangaa gogaa seenti meetira 18 irratti guba tokko kan qabu
 Yoo baay’ate urata kudhan ykn urata sirriitti hin mul’anne digdama. (With a
maximum of ten open warble or twenty blind warbles,)
 Iddoon xurii faltii fi fincaan looniitiin xuraa’e saantiii meetira (sm) 30 x 30 luka lamaan
duubaa irraa kan hin caalle.

5.2.3 Sadarkaa sadaffaa

 Sadarkaa sadaffaan akkaataa ulaagaalee armaan gadiitiin kan raawwatamu ta’a:
 Gogaa boca badaa fi kan xuriin manca’e, (hide of poor pattern or spoiled, )
 Mudaa tortoruu muraasa kan qabu
 Mallattoo gubaa otoo hin dabalatiin mudaawwan garee tokkoffaa fi lammaaffaan qaban
kan qabu –mudaa afur hanga iddoo gogaa irraa %30 irratti
 Mallattoon gubaa iddoo gogaa irratti mul’atu saantii meetira 18 kan caalu
 Urata kudhanii oli urata sirriitti hin mul’anne 20 ol kan qabu,
 (with more than ten open warbles and 20 blind warbles, )

4
5
  Iddoon xurii faltii fi fincaan looniitiin xuraa’e kan sadarkaa lammaffaa irratti fudhatama
qabuun ol kan caale.

5.2.4 Sadarkaa afraffaa

 Sadarkaa afraffaan akkaataa ulaagaalee armaan gadiitiin kan raawwatamu ta’a:

 Boci isaa baay’ee badaa kan ta’e ykn gogaa baay’ee xuraa’e

 Bal’ina gogaa irraa hanga %50 mudaa gosa kamiyyuu kan qabu.

5.2.5 Gatamaa (Rejects)

 Gogaa sadarkaa 4ffaa irratti fudhatamu caalaa mudaan irraa mul’atu hundi Gataamaa
jalatti sadarkeeffama.
 All hides presenting more defects than accepted for the fourth grade are classified under
rejects.

4
6