LESONTWERP

Educatieve bachelor Secundair Onderwijs

Naam: Kelly Croes Vakkencombinatie: Geschiedenis - aardrijkskunde

Les(senreeks) te geven op: 17 april 2024 Stagebegeleider LER: A. Schellemans

UC Leuven-Limburg
Lerarenopleiding
Vestiging Heverlee
Hertogstraat 178, 3001 Heverlee Lesuur/-uren: 10:10-11:00 3de uur Les ingediend bij mentor op: 11 april 2024
Tel. +32 16 37 56 00

School: Koninklijk Atheneum Keerbergen Onderwijsvorm / Finaliteit: ASO Lokaal: F6

Vakmentor: A. Oris Richting: natuurwetenschappen Klas: 4NW1

Onderwerp:verschuivingen tussen platteland en stad deel 1 Vak: aardrijkskunde Aantal leerlingen: 21

BEGINSITUATIE
Situering in de lessenreeks
Eerste les over de verschuivingen tussen platteland en stad

Relevante voorkennis (en/of kennis die nog niet aanwezig is)

- De leerlingen kennen de landen Brazilië, Rusland, India en China.
- De leerlingen komen te weten dat dit de BRIC landen zijn
- De leerlingen weten waar het dichtbevolkt is in China
- De leerlingen zien dat er migratie is van binnenland naar de kustgebieden
- De leerlingne weten dat relief en klimaat hiervan oorzaken zijn.
- De leerlingen weten wat de oorzaak is van interne migratie.
- De leerlingen zien wat de gevoglen zijn van interne migratie.
- De leerlingen kennen de spookstad Doel.
- De leerlingen weten wat de kenmerken zijn van een spookstad en hoe deze ontstaat.
- De leerlingen weten wat de gevolgen zijn voor het milieu.
- De leerlingen weten wat fijnstof is
- De leerlingen weten wat CO2 is.

Belevings- en ervaringswereld & actualiteit

In België zien we ook artikels verschijnen over de CO2 uitstoot en de dichtbevolkte steden.
Leerniveaus binnen de klasgroep, klassfeer, …
Sterke klas.
Infrastructuur
Lesontwerp Hogeschool UCLL – Lerarenopleiding – Vestiging Heverlee – Educatieve bachelor Secundair Onderwijs – Opleidingsfase 2 1
Beamer, Pointer, PowerPoint, Atlas, kaarten.

DIDACTISCHE VERANTWOORDING
DIDACTISCHE VERANTWOORDING
Welke breinprincipes of (vak)didactische principes en werkvormen komen in je les aan bod? Waarom kies je voor deze aanpak? Wees concreet.
Welke differentiatievormen / redelijke aanpassingen voorzie je? Welke elementen van de leeromgeving bespeel je (instructie, tempo, evaluatie, bijkomende
ondersteuning, feedback, eindproduct, leermaterialen & media, leerdoelen, werkvormen,…)? Op welke manier en waarom deze (i.f.v. ‘de lerende’)?
Breinprincipes.
Zintuigelijk rijk: de leerlingen krijgen kaarten te zien en video’s om een duidelijker beeld te geven.
Focus: de leerlingen focussen zich op de verschuivingen van platteland naar stad en weten waarom de Chinezen naar het oosten gaan.
Herhalen: we herhalen delen uit vorige lessen.
Voortbouwen op: we bouwen deze les op door te vertrekken vanuit de BRIC-landen en zo verder naar de migratie
Didactische principes
Zelfstandig: de leerlingen zoeken zelfstandig kaarten op en komen zo tot het inzicht waarom mensen naar het oosten van China migreren.
Duo-werk: de leerlingen bespreken in duo wat ze hebben gevonden en komen zo tot extra inzichten.
OLG: door de juiste vragen te stellen komen de leerlingen zelf tot inzicht.
Doceren: de leerkracht legt zaken zelf uit en verduidelijkt leerstof zodat alle leerlingen het begrijpen.
DOELSTELLINGEN
EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN ALGEMEEN LESDOEL
Situering in de eindtermen: (Vakoverschrijdend en/of vakgebonden) De leerlingen weten waarom er een verschuiving is
9.2 De leerlingen illustreren hoe personen betekenis geven aan plaatsen. tussen het platteland en stad en wat de redenen zijn.
9.3 De leerlingen onderzoeken demografische processen op verschillende ruimtelijke schaalniveaus.
9.5 De leerlingen reflecteren over ruimtelijke gevolgen van demografische en economische processen op
verschillende ruimtelijke schaalniveaus.
9.8 De leerlingen gebruiken GIS-viewers om ruimtelijke patronen en processen en gevolgen ervan te
onderzoeken.

Situering in het leerplan + situering binnen de taxonomie van Bloom:

BV2_09.02 De leerlingen illustreren de interactie tussen productie en consumptie op mondiale schaal.
BV2_09.04 De leerlingen illustreren de impact van mondialisering op demografische processen en op de
ruimtelijke interactie tussen productie en consumptie.
BV2_09.05 De leerlingen analyseren ruimtelijke gevolgen van demografische processen, productie en
consumptie
BV2_09.08 De leerlingen situeren absoluut en relatief personen, plaatsen, patronen en processen op
relevante ruimtelijke schaalniveaus.

(DIGITALE) SCHOOLAGENDA (Van de leerlingen. Verwijs naar het werkblad en/of de pagina’s in het werk- en/of handboek.)
Verschuivingen tussen platteland en stad deel 1

ANDERE
BRONNEN (Noteer alle gebruikte bronnen, volgens APA.)
Samengewerkt met: /

Gebruikte bronnen:
Chinasquare. (2015, 17 februari). Interne migranten krijgen definitieve verblijfsvergunning in steden. Chinasquare.be. https://www.chinasquare.be/interne-migranten-krijgen-definitieve-
verblijfsvergunning-steden/

Lesontwerp Hogeschool UCLL – Lerarenopleiding – Vestiging Heverlee – Educatieve bachelor Secundair Onderwijs – Opleidingsfase 2 2
Chinees Cultuurplein. (2022, 17 oktober). Stad en platteland - Chinees Cultuurplein. https://chineescultuurplein.nl/stad-en-platteland/
DeDerdeGeneratie. (2013, 6 mei). Doel - de vernietiging van een dorp [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=DxlewYNl2nc
International migrant stocks. (2021, 5 februari). Migration Data Portal. https://www.migrationdataportal.org/themes/international-migrant-stocks
Structuur van de bevolking | Statbel. (2023, 8 juni). https://statbel.fgov.be/nl/themas/bevolking/structuur-van-de-bevolking
TeleScoop 4 D (Project titel). (z.d.). https://boardbooks.vanin.be/Pages/ViewItem.aspx?cp=%2FCMS%2FCDS%2FVan%20In%2FPublished%20Content%2FTeleScoop%2FTeleScoop
%204%20D&mode=normal
Tussen droom en drama (Scoodle 552584a0-657e-4999-93da-ae9f0076e7b8) (Silverpoint). (z.d.). https://content.plantyn.com/Pages/ViewItem.aspx?cpid=6045257&mode=normal
Wigcher Verstraete. (2019, 30 november). Bevolking van China [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=0aN3_kBvo90

LEERMIDDELEN & MEDIA

Lesontwerp Hogeschool UCLL – Lerarenopleiding – Vestiging Heverlee – Educatieve bachelor Secundair Onderwijs – Opleidingsfase 2 3

Leerdoelen
Basis +
Uitbreiding/Verdieping
De leerlingen weten wat de Lesfase 1:
BRIC-landen zijn en kunnen 10”
deze aanduiden op een
kaart.
De leerlingen weten dat de
industriële ontwikkeling
zorgt voor interne migratie
De leerlingen weten wat de
oorzaak en gevolgen zijn
van interne migratie.
Didactisch lesontwerp: verschuivingen tussen platteland en stad deel 1
KRACHTIGE LEEROMGEVING
Lesfasen
Onderwijs- en leeractiviteiten
& timing
Instapfase Lkr. Laat een kaart zien waar de meeste mensen
7” wonen.
- Wat kunnen we uit deze kaart halen?
- Wat zien we hierop?
- Waar wonen de meeste mensen?
Lkr. laat artikel zien van Chinees nieuwjaar
Onderwijsactiviteit: OLG
Lkr. Laat kaart zien en vraagt:
- Welke landen zien we op deze kaart
aangeduid?
- Dit noemen we ook de BRIC-landen.
- Als we de tekst lezen boven de afbeelding
wat wordt er over deze BRIC-landen
gezegd?
Laat de leerlingen de landen ook op de kaart
schrijven.
Lesfase 2: Onderwijsactiviteit: Zelfstandig + duo-werk
13” Lkr. Laat leerlingen atlas nemen en vraagt hun
om een kaart op te zoeken van de
bevolkingsdichtheid van China.
- Kleur op onderstaande kaart de
dichtstbevolkte gebieden van China.
- Duidt ook het westen en oosten aan op
de kaart.
- Nadien zoek je een kaart van China aan
welke oorzaken dit kan liggen.
- Aan welke oorzaken ligt dit?
We zien hieronder nog een kaart van China, wat Video over
zien we hierop. Bespreek dit rustig per twee (met bevolking van China gebieden in het oosten.
je buur)
- Wat zien we gebeuren op deze kaart?
Lesfase 3: Onderwijsactiviteit: OLG + Zelfstandig PowerPoint
10” Lkr. Laat leerlingen de oorzaak en gevolgen van
interne migratie lezen en vraagt de leerlingen:
Lesontwerp Hogeschool UCLL – Lerarenopleiding – Vestiging Heverlee – Educatieve bachelor Secundair Onderwijs – Opleidingsfase 2
Media Leerinhoud
PowerPoint
https://
www.vrt.be/
vrtnws/nl/
2023/01/22/
chinees-nieuwjaar/
PowerPoint We zien de BRIC-landen, dit zijn landen die
+ video zich in een vergelijkbaar stadium van
economische ontwikkeling bevinden.
Sommige economisten verwachten dat de
vier BRIC-landen, aangezien ze zich snel
ontwikkelen, tegen 2050 de gecombineerde
economieën van de huidige rijkste landen van
de wereld zou kunnen overtreffen. Deze vier
landen samen beslaan momenteel meer dan
een kwart van het landoppervlak van de
wereld en meer dan 40% van de
wereldbevolking.
PowerPoint
In het oosten van China heb je een laagland
en middelland met voldoende neerslag =>
moesson.
In het westen heb je een hoogland en
woestijn.
De Chinezen migreren vooral van de
binnenlandse provincies naar de kust
Oorzaak:
De Chinese regering heeft vanaf de jaren ’70
het Chinese beleid vernieuwd: in plaats van
4
 - Wat betekend interne migratie? een zuiver communistische staat zijn ze
- Sinds wanneer is er een nieuw beleid en geëvolueerd naar een mengvorm van
wat wil dit beleid zeggen? communisme en kapitalisme. Dit wil zeggen
- Wat was het gevolg van de hoge kosten? dat de buitenlandse handel werd toegestaan.
- Waarom migreerde mensen? Het gevolg was een enorme economische
- Wat voor stad is Shenzhen? groei en een toename va, de
- Waarom is dit een echte megastad? werkgelegenheid. In het begin werden er
- Wat was het gevolg van deze interne vooral in havensteden als Shanghai veel
migratie? nieuwe fabrieken gebouwd met steun van
buitenlandse bedrijven.
Toen de kosten van arbeid en grond daar te
hoog werden, verhuisden bedrijven hun
fabrieken naar steden die wat meer in het
binnenland (hinterland) gelegen waren.
Door de komst van al die fabrieken konden
mensen van het platteland makkelijker een
baan vinden in de steden. Ze verdienen er
meer dan ze als boer ooit hadden gedaan. De
werkgelegenheid in de steden en de armoede
op het platteland was een belangrijke reden
plattelandsbewoners om naar de steden te
verhuizen= interne migratie.
Gevolgen:
De Chinese steden groeiden enorm. De stad
Shenzhen, bijvoorbeeld had in 1978 enkele
duizenden inwoners en was in 2010 gegroeid
naar 12 miljoen, een echte mega stad!
Deze interne migratie in China zorgde ook
voor de nodige arbeidskrachten in de
industrie aan de oostkust.
Deze migratie is ook de belangrijkste oorzaak
van het grote contrast tussen het rijke oosten
(industriesteden en havens) en het armere
westen (het Chinese platteland)
De leerlingen weten wat Lesfase 4: Onderwijsactiviteit: doceren PowerPoint Spooksteden
spooksteden zijn en 10” Lkr. vraagt aan leerlingen: Pripyat, Oekraïne: Deze stad is bekend
waarom deze ontstaan. - Wie heeft er al gehoord van vanwege de nabijheid van de kernramp in
spooksteden? Tsjernobyl in 1986. De stad werd
- Wat kan dit zijn? geëvacueerd vanwege de hoge niveaus van
- Waar vind je dit terug denk je? radioactieve besmetting en blijft grotendeels
- In België kennen we bijvoorbeeld Doel. verlaten.

Lkr. Geeft leerlingen in groep een spookstad en Centralia, Pennsylvania, VS: Een stad die
onderzoeken: werd verlaten vanwege een ondergrondse
- Waarom is het een spookstad? mijnbrand die sinds 1962 smeult. De meeste
- Waar ligt het? bewoners zijn geëvacueerd en de stad blijft
- Sinds wanneer is het verlaten? verlaten, met enkele overgebleven huizen en
Lesontwerp Hogeschool UCLL – Lerarenopleiding – Vestiging Heverlee – Educatieve bachelor Secundair Onderwijs – Opleidingsfase 2 5
 - Is er nog bewoning? wegen die door rookende scheuren zijn
- Is het ooit bewoond? opgeslokt.
- Welke gebouwen vind je terug?
- Zijn er literaire werken of films die Kolmanskop, Namibië: Ooit een bruisende
geïnspireerd zijn op de spookstad. diamantmijnstad, nu een verlaten spookstad
- Hoe de natuur de verlaten stad heeft in de Namibische woestijn. De zandduinen
overgenomen. hebben veel van de oude gebouwen
bedolven, wat resulteert in een
schilderachtig, maar spookachtig landschap.
Lkr. Laat leerlingen nadien opzoeken waarom
Doel een spookstad is geworden. Wat is er Bodie, Californië, VS: Een voormalige
gebeurd, wanneer is dit gebeurd en waarom? goudmijnstad die in de late 19e eeuw bloeide,
maar uiteindelijk werd verlaten toen de
goudvoorraden opdroogden. Tegenwoordig is
Bodie een goed bewaard gebleven spookstad
en een historisch park.

Plymouth, Montserrat: Deze stad werd

verlaten vanwege een uitbarsting van de
nabijgelegen vulkaan Soufrière Hills in 1995.
De meeste gebouwen zijn bedekt met
vulkanische as en de stad blijft grotendeels
onbewoond.

Hashima Island, Japan: Ook bekend als

Gunkanjima (Battleship Island) vanwege zijn
uiterlijk, was dit ooit een dichtbevolkte
mijnbouwgemeenschap. Na de sluiting van de
mijnen werd het verlaten en raakte het in
verval. Het is nu een UNESCO-
werelderfgoedlocatie.

Doel:
Plannen voor uitbreiding van de haven van
Antwerpen: Een van de belangrijkste redenen
voor de leegloop van Doel is het plan om de
haven van Antwerpen uit te breiden. Sinds de
jaren 60 zijn er plannen geweest om de
haven verder landinwaarts uit te breiden, wat
de leefbaarheid van Doel bedreigde. Dit
leidde tot een langdurige periode van
onzekerheid voor de bewoners, die
uiteindelijk resulteerde in veel mensen die
het dorp verlieten.

Verwachte onteigeningen: Vanwege de

plannen voor de havenuitbreiding werden
Lesontwerp Hogeschool UCLL – Lerarenopleiding – Vestiging Heverlee – Educatieve bachelor Secundair Onderwijs – Opleidingsfase 2 6
 veel huizen in Doel verwacht te worden
onteigend. Dit zorgde ervoor dat veel mensen
hun huizen verlieten, wat resulteerde in een
afname van de bevolking en een toenemende
leegstand.

Verwaarlozing en verval: Als gevolg van de

leegloop en onzekerheid over de toekomst,
zijn veel huizen en gebouwen in Doel
verwaarloosd en vervallen. Dit heeft
bijgedragen aan het spookstadbeeld van
Doel, met verlaten en verlaten straten en
gebouwen.

Beperkte toegang en voorzieningen: Doel

heeft nu beperkte toegang en er zijn weinig
voorzieningen voor degenen die ervoor kiezen
om te blijven of het dorp te bezoeken. Dit
draagt bij aan het gevoel van afzondering en
verlatenheid.
De leerlingen weten dat Slotfase: Onderwijsactiviteit: Video https://
spooksteden overal kunnen Lkr. Niet alleen in België heb je spooksteden, ook www.youtube.com/
ontstaan. in China hebben we spooksteden. (Ordos) watch?
v=7ec5Jb4P7Qw
7:14-8:04

Opmerkingen i.v.m. bijlagen:

 Steeds kopie toevoegen van ingevuld werkblad of -boek.
 Indien gebruik gemaakt wordt van een digitale presentatie: handouts toevoegen (verkleind, zwart/wit).
 Indien de klasopstelling gewijzigd wordt: plan en/of omschrijving toevoegen.

Lesontwerp Hogeschool UCLL – Lerarenopleiding – Vestiging Heverlee – Educatieve bachelor Secundair Onderwijs – Opleidingsfase 2 7