Zadania Maturalne Z Biologii

18.05.
2024, 09:25 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp
Zadania maturalne z biologii

1 Matura
Matura Maj
Maj 2023,
2023, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2023)
2023)
- Zadanie
Zadanie 1.
1. (4
(4 pkt)
pkt)
Kolejnymi etapami oddychania tlenowego są: glikoliza, reakcja pomostowa, cykl Krebsa
oraz łańcuch oddechowy.
Reakcję pomostową – oksydacyjną dekarboksylację pirogronianu do acetylo-CoA –

katalizuje kompleks dehydrogenazy pirogronianowej, zawierający trzy enzymy: E1, E2 i E3.
Sumaryczna reakcja katalizowana przez ten kompleks w warunkach tlenowych jest
następująca:
pirogronian + CoA-SH + NAD+ → acetylo-CoA + CO2 + NADH + H+
Na schemacie przedstawiono współdziałanie trzech enzymów wchodzących w skład

kompleksu dehydrogenazy pirogronianowej.
Na podstawie: B. Alberts i in., Podstawy biologii komórki, Warszawa 2016.
1.1. (0–1)
Uzupełnij tabelę – do każdego wymienionego typu reakcji zachodzącej podczas

przekształcania pirogronianu do acetylo-CoA przyporządkuj odpowiednie oznaczenie
enzymu (E1, E2 albo E3), który tę reakcję przeprowadza.
https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=38&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 1/39

18.05.2024, 09:25 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp
Typ reakcji Oznaczenie enzymu (E1 / E2 / E3)
transacetylacja
dehydrogenacja
dekarboksylacja
1.2. (0–1)
W której części komórki eukariotycznej znajduje się aktywny kompleks dehydrogenazy

pirogronianowej? Zaznacz właściwą odpowiedź spośród podanych.
A. cytozol
B. macierz mitochondrialna
C. zewnętrzna błona mitochondrium
D. wewnętrzna błona mitochondrium
E. przestrzeń międzybłonowa w mitochondrium
1.3. (0–1)
Wykaż, że funkcjonowanie kompleksu dehydrogenazy pirogronianowej jest konieczne

do połączenia szlaku glikolizy z cyklem Krebsa.
1.4. (0–1)
Wykaż, że zmniejszenie aktywności kompleksu dehydrogenazy pirogronianowej

prowadzi do wzrostu stężenia mleczanu w komórce mięśnia szkieletowego.

2 Zadania
Zadania autorskie
autorskie BiologHelp
BiologHelp 2023,
2023, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony
(Formuła
(Formuła 2023)
2023) - Zadanie
Zadanie 9.
9. (2
(2 pkt)
pkt)
Mitochondria w brunatnej tkance tłuszczowej (BAT) są odpowiedzialne za jedną z form
termogenezy, czyli produkcji ciepła przez organizm. W mitochondriach BAT występuje
specjalne białko rozprzęgające UCP1 (ang. Uncoupling Protein 1, termogenina), które
umożliwia transport protonów z przestrzeni międzybłonowej do macierzy
mitochondrialnej, pomijając syntazę ATP. W ten sposób część energii z gradientu
protonowego (zależna od liczby aktywnych białek UCP1) jest uwalniana w postaci ciepła, a
nie wykorzystywana do syntezy ATP. Synteza białek UCP1 jest indukowana przez kwasy
tłuszczowe.
Na poniższym schemacie przedstawiono procesy zachodzące w mitochondriach brunatnej

tkanki tłuszczowej.
9.1 (0-1)
Podaj nazwę cyklu przemian oznaczonych na powyższym schemacie literą X.

9.2 (0-2)
Posługując się informacjami przedstawionymi we wstępie do zadania oraz własną

wiedzą oceń, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest
prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
Energia cieplna uwalniana w czasie termogenezy w tkance tłuszczowej

1. P F
brunatnej pochodzi głównie z rozpadu ATP.
Większe stężenie jonów H+ w przestrzeni międzybłonowej niż w matrix

2. mitochondrium występuje tylko w przypadku mitochondriów posiadających P F
białko UCP1.
Obecność termogeniny w błonie wewnętrznej mitochondrium nie

3. P F
ogranicza możliwości produkcji ATP w przebiegu fosforylacji substratowej.
3 Matura
Matura Maj
Maj 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 1.
1. (4
(4 pkt)
pkt)
Na poniższym schemacie przedstawiono wybrane procesy (1–5) zachodzące w komórce
zwierzęcej.
Uwaga: Nie uwzględniono części substratów i produktów poszczególnych przemian oraz

stechiometrii przedstawionych reakcji.
1.1. (0–2)
Uzupełnij tabelę – podaj nazwę oraz określ lokalizację w komórce każdego z etapów
oddychania tlenowego oznaczonych na schemacie numerami 1 oraz 5.

Oznaczenie etapu oddychania tlenowego ze Lokalizacja etapu w

Nazwa etapu
schematu komórce
1.2. (0–2)
Określ pozostałe produkty przemian metabolicznych oznaczonych na schemacie

numerami 2–4. W odpowiednie pola tabeli wpisz literę T (tak), jeśli bezpośrednim
produktem danej przemiany jest ATP lub CO2, albo N (nie) – jeśli nim nie jest.
Produkty
Oznaczenie przemiany ze schematu
ATP CO2
4 Matura
Matura Maj
Maj 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 4.
4. (2
(2 pkt)
pkt)
Atrazyna jest związkiem chemicznym swoiście reagującym z fotosystemem II. Ta substancja
prowadzi do zahamowania działania fotosystemu II, co skutkuje zatrzymaniem syntezy ATP
w chloroplastach.
Na poniższym schemacie przedstawiono reakcje zachodzące w fazie fotosyntezy zależnej

od światła. Symbolami PS I oraz PS II oznaczono – odpowiednio – fotosystemy I i II.

Na podstawie: courses.lumenlearning.com
4.1. (0–1)
Na podstawie schematu wyjaśnij, dlaczego do syntezy ATP w chloroplastach niezbędny

jest przepływ elektronów przez łańcuch transportu elektronów w błonie tylakoidu.
4.2. (0–1)
Określ, czy atrazyna zaburza syntezę ATP również w mitochondriach. Odpowiedź

uzasadnij.
5 Matura
Matura Maj
Maj 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 2.
2. (4
(4 pkt)
pkt)
W komórkach eukariotycznych gradient protonowy jest wykorzystywany zarówno do
syntezy ATP, jak i do transportu niektórych metabolitów przez wewnętrzną błonę
mitochondrialną. Na poniższym schemacie przedstawiono proces transportu pirogronianu
i kwasu ortofosforowego (Pi).

Na podstawie: B. Alberts i inni, Podstawy biologii komórki, Warszawa 2007
2.1. (0–2)
Uzupełnij poniższe zdania tak, aby w poprawny sposób opisywały powstawanie

gradientu protonowego w mitochondriach. W każdym nawiasie podkreśl właściwe
określenie.
Elektrony pochodzące ze zredukowanych podczas cyklu Krebsa dinukleotydów – NADH

oraz FADH2 – są przenoszone na cząsteczkę (dwutlenku węgla / tlenu) poprzez łańcuch
przenośników elektronów związanych z (wewnętrzną / zewnętrzną) błoną mitochondrialną.
Energia uwolniona podczas przepływu elektronów przez łańcuch oddechowy jest
wykorzystywana do transportu protonów, które przemieszczają się w kierunku ich
(mniejszego / większego) stężenia do przestrzeni międzybłonowej mitochondrium, gdzie
panuje (niższe / wyższe) pH niż w matriks mitochondrium.
2.2. (0–1)
Uzasadnij, że dla efektywnego zachodzenia procesów oddychania

wewnątrzkomórkowego konieczny jest ciągły transport kwasu ortofosforowego (Pi) oraz
ADP do wnętrza mitochondrium.
2.3. (0–1)
Uzupełnij tabelę – wpisz nazwy opisanych etapów oddychania komórkowego.

Nazwa
Opis etapu oddychania komórkowego
etapu
Zachodzi w cytozolu komórki zwierzęcej, a jego produktem

1.
końcowym jest pirogronian.
Zachodzi w matriks mitochondrium, a pirogronian jest jego

2.
substratem.
6 Informator
Informator CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2023)
2023)
- Zadanie
Zadanie 2.
2. (4
(4 pkt)
pkt)
Organizmy modelowe są używane m.in. do badania zależności między genami, szlakami
sygnałowymi i metabolizmem. Homeostaza lipidów i glukozy jest w podobny sposób
kontrolowana u bezkręgowców i ssaków – za pomocą ścieżki sygnałowej uruchamianej
przez insulinę. W celu określenia, czy dieta wysokotłuszczowa wpływa na metabolizm
węglowodanów, lipidów i białek, przeprowadzono badania z wykorzystaniem identycznych
genetycznie samic szczepu w1118 wywilżny karłowatej (Drosophila melanogaster)
podzielonych na dwie grupy:
grupa I – osobniki hodowane na pożywce standardowej, wykorzystywanej w laboratoriach

do hodowli wywilżny i zapewniającej jej wszystkie niezbędne do normalnego rozwoju
składniki odżywcze;
grupa II – osobniki hodowane na pożywce standardowej, do której dodano oleju
kokosowego (pożywka o dużej zawartości tłuszczów nasyconych).
Po tygodniu oznaczono zawartość określonych metabolitów u osobników należących do

każdej z grup.
Na poniższych wykresach przedstawiono zawartość względną kwasów tłuszczowych (A)

oraz zawartość względną wybranych metabolitów (B) w ciele much karmionych pożywką o
wysokiej zawartości tłuszczów nasyconych, w porównaniu z zawartością tych związków w 1
mg masy ciała much karmionych pożywką standardową.

Informacja do wykresu
■ pożywka standardowa
□ pożywka o wysokiej zawartości tłuszczów nasyconych
Słupki błędu oznaczają odchylenie standardowe obliczone na podstawie 15 pomiarów.
Na podstawie: E.T. Heinrichsen i inni, Metabolic and transcriptional response to a high-fat diet in Drosophila
melanogaster, „Molecular Metabolism” 3, 2014, s. 42–54.
2.1. (0–1)
Oceń, czy poniższe interpretacje przedstawionych wyników badań są prawidłowe.

Zaznacz T (tak), jeśli interpretacja wyników jest prawidłowa, albo N (nie) – jeśli jest
nieprawidłowa.
W przypadku diety bogatej w tłuszcze nasycone pomiary zawartości kwasu

1. mlekowego miały większą zmienność niż pomiary zawartości kwasu T N
moczowego.
Wszystkie wyniki pomiarów względnej zawartości kwasu pirogronowego

2. T N
były mniejsze od czterech.
Najwyższy wynik pomiaru zawartości kwasu pirogronowego w próbie z

3. pożywką standardową był mniejszy od najwyższego wyniku w próbie z T N
pożywką o wysokiej zawartości tłuszczów nasyconych.
2.2 (0–1)

Wyjaśnij, dlaczego doświadczenie przeprowadzono na genetycznie identycznych

osobnikach tej samej płci Drosophila melanogaster – należących do jednego szczepu
w1118.
2.3. (0–1)
Określ, która grupa Drosophila melanogaster – I czy II – stanowiła w opisanym

doświadczeniu próbę kontrolną. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do roli tej próby w
interpretacji wyników doświadczenia.
2.4. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdania tak, aby stanowiły poprawną interpretację uzyskanych

wyników opisanego doświadczenia. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie.
Zaobserwowany u osobników wywilżny karłowatej odżywiających się pokarmem

bogatotłuszczowym (spadek / wzrost) poziomu kwasu mlekowego świadczy o (zmniejszeniu /
zwiększeniu) intensywności przemian kwasu pirogronowego w cytozolu ich komórek.
Zaobserwowane zaburzenia w metabolizmie kwasu pirogronowego mogą być efektem
zwiększonej intensywności (redukcji / utleniania) kwasów tłuszczowych, jako że w wyniku
tego procesu powstaje acetylokoenzym A, dostarczający grupy acetylowe do cyklu Krebsa.
7 Informator
Informator CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2023)
2023)
- Zadanie
Zadanie 5.
5. (3
(3 pkt)
pkt)
Zadanie anulowane przez CKE jako niezgodne z wymaganiami egzaminacyjnymi wg aneksu
obowiązującego w latach 2023-2024
(zgodnie ze zaktualizowaną dnia 26 sierpnia 2022 wersją aneksu)
W celu wykazania, że intensywność fermentacji alkoholowej przeprowadzanej przez

drożdże piekarnicze zależy od warunków środowiskowych, uczniowie przygotowali trzy
różne zestawy doświadczalne (A–C), przedstawione na rysunku poniżej. W skład każdego z
nich wchodziła kolba wypełniona zawiesiną drożdży w wodnym roztworze cukru (glukozy),
ale inny był sposób zamknięcia naczynia lub kolba pozostała otwarta. Wszystkie trzy

zestawy były regularnie wytrząsane i utrzymywane w temperaturze 30°C – optymalnej dla

wzrostu drożdży.
5.1. (0–2)
Określ, w którym zestawie (A–C) fermentacja alkoholowa zachodziła z najmniejszą

intensywnością, a w którym – z największą. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do
warunków panujących w każdym z zestawów.
Fermentacja zachodziła z:
1.
najmniejszą intensywnością w zestawie , ponieważ
2.
największą intensywnością w zestawie , ponieważ
5.2. (0–1)
Uzupełnij poniższy schemat reakcji fermentacji alkoholowej – wybierz właściwe związki

chemiczne spośród wymienionych poniżej i wpisz je w odpowiednie miejsca.
2 pirogronian 2 dwutlenek węgla 2 NADH + 2H+ 2 ATP

8 Biomedica
Biomedica 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 15.
15. (3
(3 pkt)
pkt)
Poniższy schemat przedstawia proces przemiany glukozy zachodzący w cytozolu komórki w
warunkach deficytu tlenu.

15.1. (0–1)
Na podstawie schematu podaj pełną nazwę tego procesu.
15.2. (0–1)
Wyjaśnij, w jakich okolicznościach komórki mięśniowe są zmuszone do

przeprowadzenia powyższego procesu.
15.3. (0–1)
Podaj nazwę komórek organizmu ludzkiego, które uzyskują energię wyłącznie w wyniku
tego procesu.
9 Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 5.
5. (4
(4 pkt)
pkt)
U zwierząt podstawowymi materiałami zapasowymi, dostarczającymi substratów do
procesów oddychania komórkowego, są tłuszcze właściwe i glikogen.
Tłuszcze właściwe dostarczają ponad dwukrotnie więcej energii niż węglowodany w

przeliczeniu na jednostkę masy. Stanowią one główny materiał zapasowy np. u ptaków
wędrownych. U zwierząt nieprzemieszczających się, takich jak ostrygi i omułki, gromadzony
jest glikogen. Magazynuje go także wiele pasożytów jelitowych, m.in. glista ludzka.
Węglowodorowy łańcuch kwasu tłuszczowego ulega w mitochondriach degradacji w
powtarzających się cyklach, zwanych β-oksydacją. Wynikiem każdego obrotu cyklu, oprócz
powstawania FADH2 i NADH + H+, jest odłączenie acetylo-CoA, co skutkuje skróceniem
łańcucha kwasu tłuszczowego o dwa atomy węgla.
Utlenienie jednej cząsteczki nasyconego kwasu tłuszczowego, mającego określoną liczbę

atomów węgla, prowadzi do powstania o połowę mniejszej liczby cząsteczek acetylo-CoA.
Ten związek może być wykorzystany także jako substrat do wytwarzania cholesterolu. Do
syntezy jednej cząsteczki cholesterolu zużywanych jest 18 cząsteczek acetylo-CoA.
Na podstawię: http://www.drmichalak.pl/biochemia_tluszcze.htm
K. Schmidt-Nielsen, Fizjologia zwierząt. Adaptacja do środowiska, Warszawa 2008
5.1. (0–1)
Podaj nazwy etapów oddychania komórkowego, do których zostają włączone

wymienione poniżej produkty β-oksydacji.

FADH2 i NADH + H+:
acetylo-CoA:
5.2. (0–1)
Określ, ile cząsteczek kwasu laurynowego, który jest nasyconym kwasem tłuszczowym o
wzorze C11H23COOH, jest niezbędnych do syntezy jednej cząsteczki cholesterolu.
Przedstaw obliczenia.
Obliczenia:
Odpowiedź:
5.3. (0–1)
Podkreśl nazwę narządu ludzkiego, w którym odbywa się synteza największej ilości
cholesterolu.
mięśnie trzustka skóra wątroba śledziona
5.4. (0–1)
Zaznacz poprawne dokończenie poniższego zdania – wybierz odpowiedź spośród A–B

oraz odpowiedź spośród 1.–3.
U pasożytów jelitowych substancją zapasową jest
jest on bezpośrednim substratem oddychania

1.
komórkowego.
A. glikogen,
ze względu na tryb życia muszą one gromadzić duże
ponieważ 2.
zapasy energii.
oddychają one beztlenowo i energię uzyskują

B. tłuszcz, 3.
wyłącznie w procesie glikolizy.

10 Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 7.
7. (2
(2 pkt)
pkt)
Na schemacie przedstawiono w uproszczeniu wybrane etapy procesu zachodzącego w
komórkach eukariotycznych.
Na podstawie: A. Salyers, D. Whitt, Mikrobiologia, Warszawa 2012.
a) Podaj nazwy etapów oznaczonych na schemacie numerami I i II oraz określ ich

lokalizację w komórce.
Nazwa etapu I: Lokalizacja:
Nazwa etapu II: Lokalizacja:
b) Na podstawie schematu oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P,

jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
Łącznie w przebiegu obu prezentowanych etapów zachodzi czterokrotnie

1. P F
dehydrogenacja z wytworzeniem NADH.
Pośrednie produkty etapu II mogą być wykorzystywane do syntez

2. P F
niektórych aminokwasów.
Oba etapy (I i II) przedstawionego procesu, dostarczają komórce

3. P F
wysokoenergetycznych cząsteczek.

11 Matura
Matura Lipiec
Lipiec 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 12.
12. (1
(1 pkt)
pkt)
W organizmie człowieka występuje kilka tysięcy różnych enzymów, przy czym większość z
nich, aby spełniać swoje funkcje katalityczne, wymaga połączenia z określonym składnikiem
niebiałkowym, którym mogą być jony metali lub koenzymy. Wiele koenzymów to witaminy
lub ich pochodne. Przebieg metabolizmu węglowodanów w dużej mierze kontrolują
enzymy, których koenzymami są witaminy z grupy B lub ich pochodne.
Na poniższym schemacie przedstawiono udział witamin z grupy B w niektórych etapach

katabolizmu węglowodanów.
Na podstawie: J. Kozioł, Witaminy, Poznań 2002;

K. Woolf , M. M. Manore, B- vitamins and exercise: does exercise alter requirements?, „ International Journal of Sport
Nutrition and Exercise Metabolism” 2006.
Na podstawie powyższego schematu oceń, czy informacje dotyczące udziału witamin z

grupy B w metabolizmie węglowodanów są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest
prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
Enzymy z koenzymami w postaci witaminy z grupy B
1. B6 katalizują reakcje przebiegające w cytoplazmie. P F
2. B1 katalizują reakcje zachodzące w matriks mitochondrium. P F
B2 katalizują reakcje zachodzące wyłącznie w przestrzeni międzybłonowej

3. P F
mitochondrium.
12 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 2.
2. (3
(3 pkt)
pkt)
Na schemacie przedstawiono strukturę i funkcjonowanie łańcucha oddechowego.

Na podstawie: https://d1yboe6750e2cu.cloudfront.net/i/0fef08daa1f60f450ef6969da514d770456bedf8
2.1. (0–1)
Określ lokalizację białkowych kompleksów łańcucha oddechowego w komórce

prokariotycznej i komórce eukariotycznej. W miejsce wyznaczone przy każdym rodzaju
komórki (A–B) wpisz numer właściwej struktury wybrany spośród 1.–5.
Lokalizacja białkowych kompleksów łańcucha oddechowego
1. zewnętrzna błona mitochondrium

2. błona komórkowa
3. cytozol
4. nukleosom
5. wewnętrzna błona mitochondrium
Rodzaj komórki
A. prokariotyczna: ..................
B. eukariotyczna: ....................
2.2. (0–1)
Wykaż związek między działaniem kompleksów białkowych łańcucha oddechowego,

oznaczonych na schemacie cyframi I, III i IV, a działaniem syntazy ATP.
2.3. (0–1)
Oceń, czy poniższe informacje dotyczące funkcjonowania łańcucha oddechowego są

prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
NADH + H+ oddaje elektrony kompleksom białkowym łańcucha

1. P F
oddechowego, w wyniku czego utlenia się do NAD+.
Kompleksy białkowe łańcucha oddechowego są uszeregowane na

2. P F
schemacie według wzrastającego powinowactwa do elektronów.
Ostatecznym akceptorem elektronów i protonów przenoszonych w

3. P F
łańcuchu oddechowym jest woda.
13 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 11.
11. (3
(3 pkt)
pkt)
Potomstwo niedźwiedzi polarnych jest karmione mlekiem zawierającym ok. 27% tłuszczu,
natomiast dorosłe osobniki żywią się głównie ssakami morskimi bogatymi w tłuszcz, na
które polują, przebywając wyłącznie na lodzie morskim. Konsekwencją takiej diety jest
występowanie u niedźwiedzi grubej warstwy tłuszczu pod skórą oraz wokół narządów
wewnętrznych. Ponieważ te zwierzęta nie mają przez dużą część roku dostępu do słodkiej
wody (np. ciężarna samica w czasie pobytu w legowisku przez 4–5 miesięcy nie je i nie pije),
korzystają głównie z wody pochodzącej z metabolizmu tkanki tłuszczowej.
Populacja niedźwiedzi polarnych jest szacowana na 20 000–25 000 osobników. Trend
liczebności populacji jest zniżkowy. Występowanie niedźwiedzi polarnych jest ograniczone
przez dostępność lodu morskiego.
Na podstawie: S. Liu, E.D. Lorenzen, M. Fumagalli i inni, Population Genomics Reveal Recent Speciation and Rapid
Evolutionary Adaptation in Polar Bears. „Cell”, t. 157 (4), 2014.
11.1. (0–1)
Podaj nazwę procesu metabolicznego, którego substratami są związki pochodzące z

rozkładu tłuszczu zgromadzonego w tkance tłuszczowej niedźwiedzia polarnego, a
jednym z produktów jest woda metaboliczna.
11.2. (0–1)
Uzasadnij, że podskórna tkanka tłuszczowa niedźwiedzi polarnych stanowi

przystosowanie do środowiska życia tych zwierząt. W odpowiedzi uwzględnij funkcję
tkanki tłuszczowej, inną niż funkcja źródła wody metabolicznej.

11.3. (0–1)
Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wykaż, że działania prowadzące do ograniczenia

globalnego ocieplenia przyczyniają się do ochrony niedźwiedzi polarnych.
14 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 20.
20. (2
(2 pkt)
pkt)
Uwalniane w procesach trawiennych cząsteczki glukozy są wychwytywane przez komórki
wątroby i komórki mięśni szkieletowych. Część cząsteczek glukozy zostaje w nich
zmagazynowana w postaci glikogenu. W błonach komórkowych komórek wątroby
(hepatocytach) i komórek mięśniowych (miocytach) znajdują się transportery dla glukozy,
ale nie ma takich, które by transportowały glukozo-6-P.
Na schemacie przedstawiono fragmenty szlaku metabolicznego glukozy oraz glikogenu w

komórce wątroby i komórce mięśnia szkieletowego.
Na podstawie: B.D. Hames, N.M. Hooper, Krótkie wykłady. Biochemia, Warszawa 2002.
Podaj nazwę

1. szlaku metabolicznego, na który w całości składają się przemiany oznaczone na

schemacie literami A i B:
2. związku powstającego z pirogronianu w komórkach mięśni szkieletowych w

procesie oddychania beztlenowego:
15 Matura
Matura Maj
Maj 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 4.
4. (5
(5 pkt)
pkt)
Uwalnianie przez organizmy energii cieplnej jest warunkiem ich przeżycia. Zwierzęta w
hibernacji, noworodki niektórych gatunków (w tym – człowieka) i ssaki przystosowane do
życia w niskich temperaturach wytwarzają ciepło dzięki tzw. białkom rozprzęgającym.
Białka te występują licznie w błonie grzebieni mitochondriów komórek brunatnej tkanki
tłuszczowej, gdzie tworzą kanały jonowe. Aktywne białka rozprzęgające transportują
protony z przestrzeni międzybłonowej do macierzy mitochondrialnej, uwalniając
jednocześnie energię gradientu protonowego w postaci ciepła. Skutkiem ubocznym jest
zmniejszenie wydajności powstawania ATP z udziałem syntazy ATP. Komórki brunatnej
tkanki tłuszczowej mają bardzo liczne mitochondria o dużych i licznych grzebieniach.
Tkanka ta jest silnie unaczyniona.
Również niektóre rośliny mają zdolność wytwarzania dużej ilości ciepła. Przykładem może
być skupnia cuchnąca (Symplocarpus foetidus), zapylana przez muchówki i kwitnąca od
lutego do marca, kiedy leży jeszcze śnieg, a temperatura otoczenia jest jeszcze niska.
Temperatura jej kwiatostanu osiąga ok. 20°C. Mitochondria tej rośliny uwalniają dużo
ciepła, co pozwala kwiatom wydzielać substancje zapachowe. W kwitnącej roślinie wysoka
temperatura utrzymuje się ok. dwóch tygodni.
Na podstawie: J. Berg, J. Tymoczko, L. Stryer, Biochemia, Warszawa 2009;

M. Jefimow, Fakultatywna termogeneza bezdrżeniowa w regulacji temperatury ciała zwierząt stałocieplnych, „Kosmos”,
t. 56, 2007.
4.1. (0–1)
Wyjaśnij, odnosząc się do mechanizmu fosforylacji oksydacyjnej, dlaczego obecność

aktywnego białka rozprzęgającego w błonie wewnętrznej mitochondrium komórek
brunatnej tkanki tłuszczowej jest przyczyną zmniejszenia wydajności powstania ATP z
udziałem syntazy ATP.

4.2. (0–1)
Wykaż związek między cechami brunatnej tkanki tłuszczowej – silnym unaczynieniem

oraz obecnością licznych mitochondriów w jej komórkach – a funkcją pełnioną przez tę
tkankę u zwierząt.
4.3. (0–1)
Wykaż, uwzględniając stosunek powierzchni ciała do jego objętości, że u nowo

narodzonych ssaków konieczne jest wytwarzanie dużej ilości ciepła dla utrzymania
stałej temperatury ich ciała.
4.4. (0–1)
Wyjaśnij, w jaki sposób opisana zdolność skupni cuchnącej do wytwarzania ciepła w

czasie kwitnienia ułatwia tej roślinie rozmnażanie płciowe.
4.5. (0–1)
Spośród wymienionych narządów organizmu człowieka wybierz i zaznacz ten, który

oprócz swojej podstawowej funkcji może również pełnić funkcję termogeniczną.
A. mięśnie szkieletowe
B. skóra

C. mózgowie
D. tarczyca
16 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 15.
15. (2
(2 pkt)
pkt)
Naukowcy zaobserwowali, że podczas wysiadywania jaj przez samicę pytona birmańskiego
dochodzi do drżenia jej mięśni. W celu zbadania znaczenia tego zjawiska umieszczono
wysiadującą jaja samicę tego gatunku w termoizolowanej komorze, w której stopniowo
obniżano temperaturę powietrza. Wraz z obniżaniem temperatury w komorze
obserwowano wzrost liczby skurczów mięśni samicy i zużycie tlenu w jednostce czasu.
Wyniki doświadczenia przedstawiono na wykresie.
a) Wyjaśnij, dlaczego wraz ze wzrostem liczby skurczów mięśni samicy pytona

birmańskiego rośnie zużycie przez nią tlenu, w przeliczeniu na jednostkę masy ciała.
b) Określ, jaki wpływ na czas trwania rozwoju zarodkowego ma drżenie mięśni samicy
pytona przy niskiej temperaturze otoczenia. W odpowiedzi odwołaj się do tempa
przemian metabolicznych.

17 Matura
Matura Maj
Maj 2017,
2017, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 4.
4. (3
(3 pkt)
pkt)
Energii niezbędnej do wywołania skurczu mięśnia dostarcza związek chemiczny – ATP
(adenozynotrifosforan). Na schemacie przedstawiono w uproszczeniu dwie drogi (szlaki
metaboliczne) uzyskiwania ATP przez komórki mięśniowe w procesie oddychania: droga A
składająca się z procesów oznaczonych na schemacie cyframi I i II oraz droga B – składająca
się z procesów I i III.
a) Podaj nazwę procesu oznaczonego na schemacie cyfrą I oraz miejsce jego przebiegu
w komórce.
Nazwa procesu:
Lokalizacja w komórce:
b) Uzupełnij poniższe zdania – określ, czy dana droga uzyskiwania energii jest
procesem tlenowym czy beztlenowym. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając
informacje przedstawione na schemacie.

Droga A jest procesem , ponieważ
Droga B jest procesem , ponieważ
18 Matura
Matura Maj
Maj 2017,
2017, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 7.
7. (2
(2 pkt)
pkt)
Na rysunku przedstawiono budowę mitochondrium.
a) Wybranym elementom budowy mitochondrium (A–C) przyporządkuj po jednym z

procesów (1–4), jakie w nich zachodzą. Wpisz odpowiednie numery w wyznaczone
miejsca.
Elementy budowy mitochondrium
A. grzebień mitochondrialny
B. macierz mitochondrialna
C. rybosomy
Procesy
1. glikoliza
2. łańcuch oddechowy
3. cykl kwasu cytrynowego
4. synteza białka

A.
B.
C.
b) Wybierz z poniższych (A–D) i zaznacz etap oddychania tlenowego, w którym

powstaje najwięcej cząsteczek ATP w przeliczeniu na jedną cząsteczkę utlenionej
glukozy.
A. glikoliza
B. powstawanie acetylo-CoA (reakcja pomostowa)
C. cykl kwasu cytrynowego (cykl Krebsa)
D. łańcuch transportu elektronów (łańcuch oddechowy)
19 Matura
Matura Maj
Maj 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 2.
2. (3
(3 pkt)
pkt)
Jednym z najważniejszych enzymów mitochondrialnych jest syntaza ATP: kompleks białek,
dzięki któremu w procesie fosforylacji oksydacyjnej powstaje ATP.
Na schemacie przedstawiono mitochondrium oraz lokalizację materiału genetycznego
zawierającego informację o budowie podjednostek syntazy ATP, a także miejsca ich syntezy
i składania.
2.1. (0–1)

Na przykładzie wytwarzania syntazy ATP uzasadnij, że mitochondria są organellami

półautonomicznymi.
2.2. (0–1)
Zaznacz wśród wymienionych elementów budowy mitochondrium ten, w którym

występuje aktywna syntaza ATP.
A. błona zewnętrzna
B. przestrzeń międzybłonowa
C. błona wewnętrzna
D. matriks (macierz)
2.3. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały one informacje prawdziwe. Podkreśl w
każdym nawiasie właściwe określenie.
Przez kanał utworzony z podjednostek syntazy ATP (elektrony / protony) powracają do

(matriks / przestrzeni międzybłonowej). Ich przepływ przez kanał syntazy ATP sprawia, że
możliwe jest przyłączenie reszty fosforanowej do (ATP / ADP).
20 Matura
Matura Maj
Maj 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 9.
9. (2
(2 pkt)
pkt)
Na schemacie w sposób uproszczony przedstawiono wybrane etapy tlenowego oddychania
komórkowego.

a) Podaj nazwy związków chemicznych oznaczonych na schemacie literami X i Y.
b) Uzupełnij tabelę, w której określisz lokalizację w komórce wskazanych na

schemacie etapów oddychania tlenowego (I–III).
Etapy oddychania Lokalizacja w komórce
II
III

21 Matura
Matura Maj
Maj 2016,
2016, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 14.
14. (2
(2 pkt)
pkt)
Komórki uzyskują energię w procesie oddychania tlenowego lub beztlenowego.
Na schemacie przedstawiono w uproszczeniu jeden z rodzajów oddychania komórkowego.
a) Podaj nazwę typu oddychania komórkowego – tlenowe albo beztlenowe –

przedstawionego na schemacie. Odpowiedź uzasadnij.
b) Podaj nazwy albo wzory chemiczne substratów lub produktów oddychania, które
należałoby wpisać w miejsca oznaczone na schemacie cyframi 1 i 2.
1.
2.
22 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 15.
15. (1
(1 pkt)
pkt)
Cyjanki są związkami trującymi, których śladowe ilości mogą dostać się do organizmu.
Działanie toksyczne cyjanków polega na blokowaniu oksydazy cytochromowej, która jest
ostatnim ogniwem przenośników elektronów w łańcuchu oddechowym. W badaniach
laboratoryjnych stwierdzono, że już śladowe ilości jonów cyjankowych powodują wzrost
stężenia jonów mleczanowych w osoczu krwi.

Na podstawie: http://www.czytelniamedyczna.pl/3462,rozpoznanie-i-leczenie-zatruc-cyjankami-
w-okresie-przedszpitalnym.html, „Postępy Nauk Medycznych”, nr 9/2010.
Wyjaśnij związek między działaniem cyjanków a wzrostem stężenia jonów

mleczanowych we krwi człowieka.
23 Matura
Matura Maj
Maj 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 4.
4. (6
(6 pkt)
pkt)
Mitochondria i chloroplasty pochodzą najpewniej od bakterii żyjących samodzielnie, które
zostały pobrane do wnętrza komórki przodka organizmów eukariotycznych, ale nie zostały
strawione. W obydwu organellach dochodzi do syntezy ATP. Zgodnie z modelem
chemiosmozy, dzięki transportowi elektronów przez przenośniki związane z błoną, protony
(H+) są przepompowywane na jej drugą stronę: w mitochondriach z matriks do przestrzeni
międzybłonowej, a w chloroplastach – ze stromy do wnętrza (światła) tylakoidu. W błonę
wbudowany jest enzym – syntaza ATP, który wykorzystuje do swojego działania powstałą
różnicę stężeń H+. Źródła elektronów, przechodzących przez przenośniki łańcucha
transportu elektronów, są różne w mitochondriach i w chloroplastach, ale istota procesu
chemiosmozy jest taka sama w obydwu organellach – co przedstawiono na poniższym
schemacie.
Na podstawie: Biologia, red. N.A. Campbell, Poznań 2012.

4.1. (0–1)
Podaj jeden argument na rzecz endosymbiotycznego pochodzenia mitochondriów i

chloroplastów.
4.2. (0–1)
Na podstawie podanych informacji oceń prawdziwość stwierdzenia: „Synteza ATP w

mitochondriach i chloroplastach zachodzi bezpośrednio w procesie przepompowywania
protonów (H+) podczas transportu elektronów przez przenośniki łańcucha transportu
elektronów”. Odpowiedź uzasadnij.
4.3. (0–1)
Określ, czy transport protonów (H+) z matriks mitochondrium i stromy chloroplastu jest
aktywny, czy – bierny. Odpowiedź uzasadnij, korzystając z przedstawionych informacji.
4.4. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego zbyt wysoka temperatura może doprowadzić do zatrzymania syntezy

ATP w mitochondriach i chloroplastach.
4.5. (0–1)
Podaj, w której fazie fotosyntezy (zależnej od światła czy niezależnej od światła)

powstaje i do czego jest następnie wykorzystywany ATP wytwarzany w chloroplastach
komórki roślinnej.
4.6. (0–1)
Podaj jeden przykład powiązania procesów metabolicznych zachodzących w

chloroplastach z metabolizmem mitochondriów tej samej komórki roślinnej.
24 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 6.
6. (3
(3 pkt)
pkt)
Na schemacie przedstawiono fragment wnętrza mitochondrium – matriks i błonę
wewnętrzną. Literami X i Y oznaczono miejsca zachodzenia określonych etapów
oddychania tlenowego.
Błona zewnętrzna mitochondrium nie jest widoczna.

a) Podaj nazwę etapu oddychania tlenowego, oznaczonego na schemacie literą X.
b) Wyjaśnij, jaką funkcję pełnią białka tworzące kompleks oznaczony na schemacie

literą Y.
c) Oceń prawdziwość informacji opisujących błony mitochondrialne. Zaznacz P, jeśli

informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1. Syntaza ATP występuje w błonie zewnętrznej i wewnętrznej mitochondrium P F
Wewnętrzna błona mitochondrium ma większą powierzchnię niż błona

2. P F
zewnętrzna
Wewnętrzna błona mitochondrium jest dobrze przepuszczalna dla

3. P F
większości małych cząsteczek i jonów.
25 Matura
Matura Maj
Maj 2015,
2015, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 7.
7. (2
(2 pkt)
pkt)
Na schemacie przedstawiono, w sposób uproszczony, zmiany w tempie zużywania
substratów i wytwarzania produktów w przebiegu następujących po sobie dwóch procesów
(I i II), dostarczających energii z utleniania glukozy w komórkach intensywnie pracujących
mięśni szkieletowych.

a) Podaj nazwę każdego z przedstawionych procesów.
I.
II.
b) Podaj nazwę związku chemicznego powstającego w przebiegu procesu II w komórce

mięśniowej i oznaczonego na schemacie literą X.
26 Zbiór
Zbiór zadań
zadań CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 20.
20. (2
(2 pkt)
pkt)
W tkankach roślin zwykle odbywa się oddychanie tlenowe, w warunkach braku lub
niedoboru tlenu występuje też fermentacja mlekowa. Podczas beztlenowego rozkładu 1
mola glukozy do 2 moli pirogronianu, powstają 2 mole NADH oraz 2 mole ATP w procesie
fosforylacji substratowej. W tlenowych etapach rozkładu 2 moli pirogronianu wytwarzane
są 2 mole ATP w procesie fosforylacji substratowej oraz 8 moli NADH i 2 mole FADH2. Z
utleniania tych cząsteczek NADH i FADH2 oraz NADH powstałego w czasie glikolizy powstają
32 mole ATP (dane teoretyczne). Ilość energii niezbędna do syntezy 1 mola ATP wynosi 12
kcal. Spalanie 1 mola glukozy w bombie kalorymetrycznej wyzwala 687 kcal energii.
Na podstawie: J. Kopcewicz, Podstawy biologii roślin, Warszawa 2012, s. 193–195.

a) Porównaj losy NADH powstałego podczas fermentacji mlekowej z losami NADH

powstałego podczas tlenowego rozkładu glukozy. W tym celu wypełnij poniższą
tabelę.
Rodzaj Proces, w którym NADH Lokalizacja procesu, w którym

oddychania bierze udział jako substrat NADH bierze udział jako substrat
fermentacja
mlekowa
oddychanie
tlenowe
b) Oblicz teoretyczną wydajność energetyczną oddychania tlenowego oraz wydajność

energetyczną fermentacji mlekowej dla 1 mola glukozy. Przedstaw swoje obliczenia
– wyniki podaj w procentach.
27 Zbiór
Zbiór zadań
zadań CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 24.
24. (2
(2 pkt)
pkt)
Synteza kwasów tłuszczowych w komórkach roślinnych odbywa się w chloroplastach i
proplastydach. Na schemacie przedstawiono cykl Calvina i jego związek z innymi
przemianami metabolicznymi.

Na podstawie: Encyklopedia biologiczna, red. W. Sawicki, Kraków 2002, t. X, s. 230.
a) Wykaż związek cyklu Calvina z syntezą kwasów tłuszczowych w chloroplastach.
b) Podaj nazwę struktury komórki zwierzęcej oraz nazwę zachodzącego w niej

procesu, dostarczającego substratu do syntezy kwasów tłuszczowych w takich
komórkach.
28 Matura
Matura Maj
Maj 2014,
2014, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 10.
10. (1
(1 pkt)
pkt)
Współczynnik oddechowy WO (RQ) to iloraz objętości dwutlenku węgla wydalonego przez
organizm i objętości zużytego tlenu. W przypadku zużywania węglowodanów jako źródła
energii współczynnik przyjmuje wartość równą jedności, dla białek – około 0,9, a dla
tłuszczów – około 0,7. U pewnego gatunku owada, którego larwy są roślinożerne, mierzono
zmiany wartości WO podczas procesu przeobrażania. Stwierdzono, że przed przejściem w
stadium poczwarki, kiedy larwy stały się nieruchliwe i nie pobierały pokarmu, ich
współczynnik oddechowy zmniejszył się z 0,99 do 0,85.

Na podstawie przedstawionych informacji podaj przypuszczalne wyjaśnienie spadku

wartości współczynnika WO u badanego owada.
29 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2014,
2014, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 11.
11. (1
(1 pkt)
pkt)
Komórki drożdży mogą funkcjonować zarówno w obecności tlenu, jak i przy jego braku
(warunki beztlenowe). Jednak w warunkach tlenowych mnożą się one szybciej.
Na podstawie: B. Alberts, D. Bray, A. Johnson, J. Lewis, M. Raff, K. Roberts, P. Walter, Podstawy

biologii komórki, Warszawa 1999.
Wyjaśnij, dlaczego w warunkach tlenowych drożdże rosną (pączkują) lepiej.
30 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2014,
2014, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 17.
17. (2
(2 pkt)
pkt)
Przechowywanie ziarna zbóż wymaga zachowania odpowiednich warunków. Nasiona zbóż
przechowuje się w stanie suchym, w pomieszczeniach zabezpieczonych przed wilgocią. W
takich warunkach ich oddychanie jest ograniczone.
a) Wyjaśnij, dlaczego przechowywanie nasion zbóż w suchych pomieszczeniach

skutkuje ograniczeniem ich procesu oddychania.
b) Wyjaśnij, dlaczego nasilenie procesu oddychania w przechowywanych ziarnach zbóż

jest zjawiskiem niekorzystnym z gospodarczego punktu widzenia.

31 Matura
Matura Maj
Maj 2013,
2013, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 15.
15. (1
(1 pkt)
pkt)
Niektóre bakterie i grzyby uzyskują energię w procesie fermentacji mleczanowej
(mlekowej). Pierwszym etapem fermentacji jest glikoliza, w czasie której glukoza jest
przekształcana do pirogronianu i zostaje uwolniona energia. W następnym etapie
pirogronian jest przekształcany w mleczan. Mleczan jest związkiem szkodliwym dla
komórki, natomiast pirogronian to związek kluczowy w przemianach metabolicznych.
Na schemacie przedstawiono przebieg fermentacji mleczanowej.
Wyjaśnij, jakie znaczenie dla przebiegu fermentacji mleczanowej ma przekształcanie

pirogronianu w mleczan podczas tego procesu.
32 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2012,
2012, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 13.
13. (1
(1 pkt)
pkt)
„Tlen, który bierze udział w procesie oddychania wewnątrzkomórkowego (utleniania
glukozy) w komórkach zwierząt i człowieka, wraca do atmosfery jako składnik wydychanego
CO2”.
Uzasadnij, że powyższe stwierdzenie nie jest prawdziwe.

33 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2012,
2012, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 14.
14. (1
(1 pkt)
pkt)
Podczas oddychania tlenowego w mitochondriach zachodzi tzw. reakcja pomostowa, w
wyniku której powstaje acetylo–CoA.
Określ miejsce przebiegu reakcji pomostowej w mitochondrium i rolę koenzymu A (CoA)

w procesie oddychania tlenowego.
Miejsce reakcji
Rola koenzymu A
34 Matura
Matura Sierpień
Sierpień 2011,
2011, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 5.
5. (2
(2 pkt)
pkt)
Mitochondrium to organellum, w którym zachodzą niektóre etapy tlenowego oddychania
komórkowego.
Uzupełnij tabelę, wpisując w odpowiednie miejsca substraty i produkty reakcji

zachodzących w mitochondrium. Wybierz je z poniższych:
tlen, dwutlenek węgla, ADP, ATP, woda, mleczan, pirogronian, glukoza.
Substraty reakcji zachodzących w Produkty reakcji zachodzących w

mitochondrium mitochondrium
35 Matura
Matura Maj
Maj 2010,
2010, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 6.
6. (2
(2 pkt)
pkt)
Które z poniższych stwierdzeń dotyczących fizjologii oddychania są prawdziwe, a które
fałszywe? Wstaw literę P obok informacji prawdziwych lub literę F obok informacji
fałszywych.

P/F
Oddychanie to proces, w którym organizm uzyskuje energię do

A.
przeprowadzania procesów życiowych.
W komórkach organizmu człowieka może zachodzić oddychanie tlenowe i

B.
beztlenowe.
C. Jedynym substratem oddychania wewnątrzkomórkowego jest glukoza.
Ostatecznymi produktami zarówno oddychania tlenowego, jak i

D.
beztlenowego są zawsze ATP, H2O i CO2.
36 Matura
Matura Sierpień
Sierpień 2010,
2010, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 12.
12. (3
(3 pkt)
pkt)
W mięśniu szkieletowym ssaków mogą zachodzić procesy, w których glukoza ulega
przemianom w procesach oddychania tlenowego lub oddychania beztlenowego.
Porównaj w tabeli lokalizację oraz substraty i produkty oddychania tlenowego i

beztlenowego zachodzącego w komórce mięśniowej (nie uwzględniaj przenośników
energii oraz jonów wodorowych).
Oddychanie Oddychanie
Cecha porównywana
tlenowe beztlenowe
Lokalizacja procesu w komórce

mięśniowej
Substraty
Produkty

Zadania Maturalne Z Biologii - Oddychanie Komórkowe

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Zadania Maturalne Z Biologii - Oddychanie Komórkowe

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

18.05.

2024, 09:25 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp

Reakcję pomostową – oksydacyjną dekarboksylację pirogronianu do acetylo-CoA –

pirogronian + CoA-SH + NAD+ → acetylo-CoA + CO2 + NADH + H+

Na schemacie przedstawiono współdziałanie trzech enzymów wchodzących w skład

Na podstawie: B. Alberts i in., Podstawy biologii komórki, Warszawa 2016.

Uzupełnij tabelę – do każdego wymienionego typu reakcji zachodzącej podczas

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=38&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 1/39

Typ reakcji Oznaczenie enzymu (E1 / E2 / E3)

W której części komórki eukariotycznej znajduje się aktywny kompleks dehydrogenazy

Wykaż, że funkcjonowanie kompleksu dehydrogenazy pirogronianowej jest konieczne

Wykaż, że zmniejszenie aktywności kompleksu dehydrogenazy pirogronianowej

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=38&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 2/39

Na poniższym schemacie przedstawiono procesy zachodzące w mitochondriach brunatnej

Podaj nazwę cyklu przemian oznaczonych na powyższym schemacie literą X.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=38&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 3/39

Posługując się informacjami przedstawionymi we wstępie do zadania oraz własną

Energia cieplna uwalniana w czasie termogenezy w tkance tłuszczowej

Większe stężenie jonów H+ w przestrzeni międzybłonowej niż w matrix

Obecność termogeniny w błonie wewnętrznej mitochondrium nie

Uwaga: Nie uwzględniono części substratów i produktów poszczególnych przemian oraz

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=38&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 4/39

Oznaczenie etapu oddychania tlenowego ze Lokalizacja etapu w

Określ pozostałe produkty przemian metabolicznych oznaczonych na schemacie

Na poniższym schemacie przedstawiono reakcje zachodzące w fazie fotosyntezy zależnej

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=38&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 5/39

Na podstawie schematu wyjaśnij, dlaczego do syntezy ATP w chloroplastach niezbędny

Określ, czy atrazyna zaburza syntezę ATP również w mitochondriach. Odpowiedź

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=38&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 6/39

Na podstawie: B. Alberts i inni, Podstawy biologii komórki, Warszawa 2007

Uzupełnij poniższe zdania tak, aby w poprawny sposób opisywały powstawanie

Elektrony pochodzące ze zredukowanych podczas cyklu Krebsa dinukleotydów – NADH

Uzasadnij, że dla efektywnego zachodzenia procesów oddychania

Uzupełnij tabelę – wpisz nazwy opisanych etapów oddychania komórkowego.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=38&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 7/39

Zachodzi w cytozolu komórki zwierzęcej, a jego produktem

Zachodzi w matriks mitochondrium, a pirogronian jest jego

grupa I – osobniki hodowane na pożywce standardowej, wykorzystywanej w laboratoriach

Po tygodniu oznaczono zawartość określonych metabolitów u osobników należących do

Na poniższych wykresach przedstawiono zawartość względną kwasów tłuszczowych (A)

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=38&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 8/39

Słupki błędu oznaczają odchylenie standardowe obliczone na podstawie 15 pomiarów.

Oceń, czy poniższe interpretacje przedstawionych wyników badań są prawidłowe.

W przypadku diety bogatej w tłuszcze nasycone pomiary zawartości kwasu

Wszystkie wyniki pomiarów względnej zawartości kwasu pirogronowego

Najwyższy wynik pomiaru zawartości kwasu pirogronowego w próbie z

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=38&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 9/39

Wyjaśnij, dlaczego doświadczenie przeprowadzono na genetycznie identycznych

Określ, która grupa Drosophila melanogaster – I czy II – stanowiła w opisanym

Uzupełnij poniższe zdania tak, aby stanowiły poprawną interpretację uzyskanych

Zaobserwowany u osobników wywilżny karłowatej odżywiających się pokarmem

W celu wykazania, że intensywność fermentacji alkoholowej przeprowadzanej przez

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=38&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 10/39

zestawy były regularnie wytrząsane i utrzymywane w temperaturze 30°C – optymalnej dla

Określ, w którym zestawie (A–C) fermentacja alkoholowa zachodziła z najmniejszą

Uzupełnij poniższy schemat reakcji fermentacji alkoholowej – wybierz właściwe związki

2 pirogronian 2 dwutlenek węgla 2 NADH + 2H+ 2 ATP

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=38&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 11/39

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[]=38&reddup=1&sort=name DESC&items_per_page=40 12/39

Na podstawie schematu podaj pełną nazwę tego procesu.

Wyjaśnij, w jakich okolicznościach komórki mięśniowe są zmuszone do

Tłuszcze właściwe dostarczają ponad dwukrotnie więcej energii niż węglowodany w