lOMoARcPSD|13771948

Hoàng Minh Hiếu-236102327-Tài chính quốc tế

Tài chính ngân hàng (UEF - Đại học Kinh tế - Tài chính thành phố Hồ Chí Minh)

Scan to open on Studocu

Studocu is not sponsored or endorsed by any college or university

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)
 lOMoARcPSD|13771948

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - TÀI CHÍNH
THÀNH PHỒ HỒ CHÍ MINH

TIỂU LUẬN MÔN TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

NHỮNG TÁC ĐỘNG CỦA NỢ NƯỚC NGOÀI ĐỐI VỚI

CÁC QUỐC GIA ĐANG PHÁT TRIỂN

HVTH: HOÀNG MINH HIẾU

MSHV: 236102327
Lớp: 231MFB11

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 1 năm 2024

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - TÀI CHÍNH

THÀNH PHỒ HỒ CHÍ MINH

TIỂU LUẬN MÔN TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

NHỮNG TÁC ĐỘNG CỦA NỢ NƯỚC NGOÀI ĐỐI VỚI

CÁC QUỐC GIA ĐANG PHÁT TRIỂN

HVTH: HOÀNG MINH HIẾU

MSHV: 236102327
LớP: 231MFB11
GVHD: TS. NGUYỄN XUÂN TRƯỜNG

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 1 năm 2024

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

2

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

HỌC VIÊN: HOÀNG MINH HIẾU

..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày tháng năm

GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

TS. Nguyễn Xuân Trường

MỤC LỤC

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

I. Giới thiệu chung..............................................................................................................................

1. Giới thiệu về nợ công và tầm quan trọng đối với tài chính công........................................6
2. Mục tiêu và phạm vi...........................................................................................................6
II. Cơ sở lý thuyết...............................................................................................................................
1. Định nghĩa và các loại hình nợ công...................................................................................7
1.1. Định nghĩa nợ công......................................................................................................7
1.2. Các loại hình nợ công..................................................................................................8
1.2.1. Theo nguồn gốc địa lý của vốn vay......................................................................8
1.2.2. Theo phương thức huy động vốn..........................................................................9
1.2.3. Theo cấp quản lý nợ..............................................................................................9
1.2.4. Theo trách nhiệm đối với chủ nợ..........................................................................9
2. Quản lý nợ công................................................................................................................10
2.1. Mục tiêu của quản lý nợ công....................................................................................10
2.2. Các nguyên tắc quản lý nợ công................................................................................11
2.2.1. Phân định rõ vai trò, trách nhiệm của các tổ chức trong quản lý nợ công..........11
2.2.2. Bảo đảm công khai, minh bạch trong quản lý nợ công.......................................12
2.2.3. Bảo đảm an toàn nợ trong giới hạn nhất định nhằm bảo đảm an ninh tài chính và
cân đối vĩ mô nền kinh tế..............................................................................................13
2.2.4. Bảo đảm hiệu quả trong công việc vay vốn và sử dụng vốn vay........................13
2.3. Quản lý rủi ro trong nợ công......................................................................................14
III. THỰC TRẠNG NỢ CÔNG Ở VIỆT NAM GIAI ĐOẠN TỪ NĂM 2018 ĐẾN 2022.........
1. Tổng quan về nợ công của Việt Nam từ năm 2018 đến 2022..........................................15
2. Giai đoạn 2018-2019.........................................................................................................16
2.1. Quy mô và cơ cấu nợ.................................................................................................16
2.2. Tình hình trả nợ công.................................................................................................18
2.3. Tình hình sử dụng nợ công........................................................................................19
2.4. Đánh giá tình hình nợ công........................................................................................20
3. Giai đoạn 2020-2021.........................................................................................................21
3.1. Quy mô và cơ cấu nợ công........................................................................................21
3.2. Tình hình trả nợ công.................................................................................................22
3.3. Tình hình sử dụng nợ công........................................................................................23
3.4. Đánh giá tình hình nợ công........................................................................................24
4. Giai đoạn 2022..................................................................................................................26
4.1. Quy mô và cơ cầu nợ công........................................................................................26
4.2. Tình hình trả nợ công.................................................................................................27
4.3. Tình hình sử dụng nợ công........................................................................................27
4.4. Đánh giá tình hình nợ công........................................................................................28
IV. Kết luận.......................................................................................................................................

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

I. Giới thiệu chung

1. Giới thiệu về nợ công và tầm quan trọng đối với tài chính công

Dư nợ công đã trở thành một tâm điểm quan ngại trên tầm cỡ toàn cầu, khi các
quốc gia đối mặt với thách thức giải quyết sự tích lũy của nợ. Điều này không chỉ đơn
thuần làm ảnh hưởng đến tình hình tài chính của các chính phủ, mà còn có ý nghĩa
quan trọng đối với sự phát triển và ổn định kinh tế, đặc biệt là trong bối cảnh của cuộc
khủng hoảng tài chính toàn cầu và những thách thức kinh tế do đại dịch Covid-19 đặt
ra. Nhiều quốc gia đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể của nợ công khi chính phủ triển
khai các biện pháp nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của khủng hoảng.

Nợ công đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực tài chính công, là công cụ chủ
chốt để các chính phủ định hình bối cảnh phức tạp của sự ổn định và phát triển kinh tế.
Như một phương tiện quan trọng, nợ công cung cấp cho chính phủ khả năng tài trợ cho
các chi tiêu của họ khi doanh thu giảm, tạo điều kiện thuận lợi cho cung cấp các dịch
vụ công quan trọng như cơ sở hạ tầng, giáo dục, y tế và quốc phòng. Bằng cách vay
vốn từ các nguồn trong nước và quốc tế, chính phủ có thể giảm khoảng cách giữa thu
nhập và chi tiêu, giúp duy trì hoạt động trơn tru của nền kinh tế và bảo vệ phúc lợi cho
cộng đồng. Hơn nữa, nợ công cho phép chính phủ giải quyết những tình huống và
khủng hoảng không thể dự đoán trước, như thiên tai hoặc suy thoái kinh tế, thông qua
việc đầu tư nguồn lực cần thiết vào nền kinh tế và kích thích tăng trưởng. Tuy nhiên,
cần nhận thức rằng nợ công có thể là một "dao hai lưỡi", vì quá trình vay mượn quá
mức có thể tạo gánh nặng cho thế hệ sau, gây áp lực lạm phát và đe dọa tính độc lập
tài chính. Do đó, việc hiểu rõ về tính phức tạp của nợ công và quản lý nó một cách cẩn
thận là quan trọng để đảm bảo tăng trưởng kinh tế bền vững và bảo vệ lợi ích của cả
thế hệ hiện tại và tương lai.

2. Mục tiêu và phạm vi

Mục tiêu chính của bài tiểu luận là truyền đạt một cách toàn diện kiến thức về
nợ công cho độc giả. Thông qua việc phân tích cả lý thuyết và thực tế về tình hình nợ
6

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

công tại Việt Nam, bài viết sẽ đưa ra đánh giá và nhận định về tác động của nợ công
đối với nền kinh tế của đất nước. Nghiên cứu sẽ chi tiết khám phá thực trạng nợ công
từ năm 2018 đến 2022, đồng thời phân tích cẩn thận ảnh hưởng của nó đối với cả khía
cạnh kinh tế và xã hội, thông qua việc đánh giá các chỉ số, xu hướng, và chính sách
chủ chốt của Chính phủ. Mục đích là đưa ra đánh giá về mức độ, cấu trúc, và tính bền
vững của nợ công trong nước, cũng như tác động của nó đối với nền kinh tế Việt Nam.

II. Cơ sở lý thuyết

1. Định nghĩa và các loại hình nợ công

1.1. Định nghĩa nợ công

- Theo nghĩa rộng và theo chuẩn quốc tế: Nợ công là tổng giá trị của các khoản
nợ mà khu vực công phải chi trả, bao gồm các nghĩa vụ nợ của các tổ chức sau đây:
Chính phủ trung ương, các cấp chính quyền địa phương, Ngân hàng trung ương, và các
tổ chức độc lập có nguồn vốn hoạt động được quyết định bởi ngân sách nhà nước.
(Định nghĩa theo tài liệu của Ngân hàng Thế giới W.B và Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF).

- Theo nghĩa hẹp: Nợ công bao gồm nghĩa vụ nợ của Chính phủ trung ương và
các cấp chính quyền địa phương, cũng như nợ của các tổ chức độc lập mà Chính phủ
cam kết bảo lãnh thanh toán. Theo quy định của Luật quản lý nợ công 2009 của Việt
Nam, phạm vi của nợ công bao gồm:

+ Nợ chính phủ là tổng giá trị của các khoản nợ phát sinh từ việc vay vốn trong
nước và quốc tế, được thực hiện thông qua các hợp đồng ký kết, phát hành dưới tên
của Nhà nước hoặc Chính phủ, cũng như các khoản vay khác được Bộ Tài chính thực
hiện ký kết, phát hành, hoặc được ủy quyền. (Không bao gồm nợ do Ngân hàng Nhà
nước Việt Nam phát hành).

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

+ Nợ được Chính phủ bảo lãnh là tổng giá trị các khoản nợ mà doanh nghiệp, tổ
chức tài chính, hoặc cơ sở tín dụng vay từ nguồn tài chính trong nước hoặc quốc tế, và
được Chính phủ cam kết bảo lãnh thanh toán.

+ Nợ chính quyền địa phương là tổng giá trị của các khoản nợ mà Ủy ban nhân
dân tỉnh, thành phố hoặc các đơn vị trực thuộc trung ương đã ký kết, phát hành, hoặc
được ủy quyền phát hành.

1.2. Các loại hình nợ công

1.2.1. Theo nguồn gốc địa lý của vốn vay

- Nợ trong nước:
+ Trái phiếu chính phủ: Ở Việt Nam, trái phiếu Chính phủ do Bộ Tài chính phát
hành nhằm huy động vốn cho ngân sách nhà nước, hoặc huy động vốn cho công trình,
dự án đầu tư cụ thể.
+ Trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh: Là trái phiếu do doanh nghiệp phát hành
nhưng được Chính phủ bảo lãnh.
+ Trái phiếu chính quyền địa phương: Do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phát hành
hoặc ủy quyền phát hành nhằm huy động vốn cho công trình, dự án đầu tư của địa
phương.

- Nợ nước ngoài:
+ Vay hỗ trợ phát triển chính thức: Đây là khoản vay nhân danh Nhà nước,
Chính phủ từ nhà tài trợ là chính phủ nước ngoài, tổ chức tài trợ song phương, tổ chức
liên quốc gia hoặc tổ chức liên chính phủ có yếu tố không hoàn lại (thành tố ưu đãi).
+ Vay ưu đãi: Là khoản vay có điều kiện ưu đãi về lãi suất, thời gian ân hạn và
thời gian trả nợ hơn so với vay thương mại nhưng thành tố ưu đãi chưa đạt tiêu chuẩn
của vay hỗ trợ phát triển chính thức.
+ Vay thương mại: Là khoản vay theo điều kiện thị trường, không có ưu đãi.
Chính phủ có thể vay thương mại nước ngoài trực tiếp dưới hình thức vay tài chính,

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

vay tín dụng xuất khẩu từ các ngân hàng thương mại nước ngoài hoặc phát hành trái
phiếu Chính phủ ra thị trường vốn quốc tế.

1.2.2. Theo phương thức huy động vốn

- Nợ công từ thỏa thuận trực tiếp: Đó là nghĩa vụ nợ công mà nguồn gốc của nó
là từ những thỏa thuận vay trực tiếp được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện
với cá nhân hoặc tổ chức cho vay. Phương thức huy động vốn này phát sinh từ các hợp
đồng vay cụ thể hoặc, ở quy mô quốc gia, từ các hiệp định và thỏa thuận được ký kết
giữa Nhà nước Việt Nam và các đối tác nước ngoài.
- Nợ công từ công cụ nợ: Đó là nghĩa vụ nợ công xuất phát từ việc cơ quan nhà
nước có thẩm quyền phát hành các công cụ nợ nhằm mục đích huy động vốn. Những
công cụ nợ này có thể có thời hạn ngắn hoặc dài, thường có đặc điểm là tính vô danh
và khả năng chuyển nhượng trên thị trường tài chính.

1.2.3. Theo cấp quản lý nợ

- Nợ công của Trung ương: Là các khoản nợ của Chính phủ, nợ do Chính phủ
bảo lãnh.
- Nợ công của Chính quyền địa phương: Đó là nghĩa vụ nợ công mà chính
quyền địa phương là bên vay nợ và có trách nhiệm trực tiếp trả nợ. Theo quy định của
Luật Ngân sách nhà nước năm 2002, những khoản vay nợ của chính quyền địa phương
được xem như là nguồn thu nhập cho ngân sách và được tính vào cân đối ngân sách.
Do đó, về bản chất, nợ công của địa phương được đảm bảo chi trả thông qua khả năng
bổ sung từ ngân sách trung ương.

1.2.4. Theo trách nhiệm đối với chủ nợ

- Nợ công phải trả: Là các khoản nợ mà Chính phủ, chính quyền địa phương có
nghĩa vụ trả nợ
- Nợ công bảo lãnh: Là khoản nợ mà Chính phủ có trách nhiệm bảo lãnh cho
người vay nợ, nếu bên vay không trả được nợ thì Chính phủ sẽ có nghĩa vụ trả nợ.

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

2. Quản lý nợ công

2.1. Mục tiêu của quản lý nợ công

Quản lý nợ công đặt ra những mục tiêu quan trọng nhằm đảm bảo sự ổn định và
hiệu quả trong quản lý tài chính của chính phủ. Một trong những mục tiêu hàng đầu là
bảo đảm ổn định tài chính, đảm bảo rằng mức nợ được duy trì ở một mức an toàn và
không tạo ra tình trạng tài chính không ổn định. Đồng thời, quản lý nợ công cũng
hướng đến việc tối ưu hóa cân đối giữa thu và chi, đặc biệt là để duy trì ngân sách cân
đối và bền vững. Mục tiêu khác của quản lý nợ công là kiểm soát lãi suất và chi phí
vay, nhằm đảm bảo rằng chính phủ có khả năng chi trả nợ một cách hiệu quả và tiết
kiệm. Sự minh bạch và tính dễ kiểm soát trong quá trình thu thập và báo cáo thông tin
về nợ công cũng là yếu tố quan trọng, nhằm tạo điều kiện cho người dân và cộng đồng
theo dõi và kiểm soát. Quản lý nợ công cũng hướng đến việc hỗ trợ phát triển kinh tế,
sử dụng vốn vay một cách hiệu quả để thúc đẩy các dự án và chính sách phát triển, mà
đồng thời không tạo ra gánh nặng quá mức cho nền kinh tế. Cuối cùng, mục tiêu của
quản lý nợ công là bảo vệ chính phủ khỏi rủi ro tài chính, giúp chống lại tác động tiêu
cực của biến động thị trường và nền kinh tế. Tổng cộng, quản lý nợ công là một quá
trình đa chiều, hướng đến sự cân đối và bền vững trong quản lý tài chính của quốc gia.

Việc thiết lập mục tiêu quản lý nợ công một cách rõ ràng là cực kỳ quan trọng để định
hình chiến lược tài chính và đảm bảo tính ổn định và bền vững của ngân sách quốc gia.
Mục tiêu này không chỉ giúp xác định hướng đi trong việc sử dụng nguồn vốn vay mà
còn tập trung vào những khía cạnh chính để đảm bảo một quá trình quản lý nợ công
hiệu quả.

Mục tiêu quản lý nợ giúp bảo vệ tính minh bạch và kiểm soát trong quá trình
thu thập và báo cáo thông tin về nợ công. Điều này làm tăng cường niềm tin từ cộng
đồng và thị trường tài chính, cung cấp cho họ thông tin rõ ràng về tình hình tài chính
của quốc gia. Ngoài ra, việc đặt ra mục tiêu về chi phí và lãi suất trong quản lý nợ giúp
chính phủ giảm thiểu chi phí vay và lãi suất trả nợ, từ đó tiết kiệm nguồn lực và tối ưu

10

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

hóa sử dụng vốn. Đồng thời, nó cũng giúp định rõ trách nhiệm của các bên liên quan
trong quá trình quản lý nợ và chi trả nợ, từ đó tăng cường quản lý và giảm thiểu rủi ro.
Mục tiêu quản lý nợ công không chỉ phản ánh nguồn lực và khả năng chi trả của quốc
gia mà còn hỗ trợ quyết định chính sách tài chính và kinh tế. Nó là một công cụ quan
trọng để chính phủ có thể đưa ra những quyết định thông minh, dựa trên cơ sở dữ liệu
chính xác về tình hình nợ công, nhằm hỗ trợ mục tiêu phát triển toàn diện và ổn định.

2.2. Các nguyên tắc quản lý nợ công

2.2.1. Phân định rõ vai trò, trách nhiệm của các tổ chức trong quản lý nợ công

Việc phân rõ vai trò, trách nhiệm của các tổ chức tạo cơ sở cho tính minh bạch
trong quản lý và bảo đảm trách nhiệm giải trình của các cơ quan nhà nước trong quản
lý nợ công. Mặc dù về nguyên tắc Nhà nước quản lý thống nhất, toàn diện nợ công, từ
việc huy động, phân bổ, sử dụng vốn vay đến việc trả nợ, nhưng trong khuôn khổ pháp
lý cần phải rõ ràng về vai trò và trách nhiệm cơ quan có thẩm quyền vay, trả nợ và
thực thi các nghiệp vụ quản lý nợ. Chỉ nên có một cơ quan duy nhất thay mặt Chính
phủ quản lý về vay nợ của Chính phủ là Bộ Tài chính và đối với nợ của Chính quyền
địa phương bản thân Chính quyền địa phương phải chịu trách nhiệm quản lý và trả nợ.
Khi cho phép chính quyền địa phương đi vay, cần đảm bảo việc vay nợ của địa
phương không ảnh hưởng đến kỷ luật tài chính tổng thể về an ninh tài chính quốc gia.

Về cơ chế phối hợp trong quản lý nhà nước, về nợ công cũng cần quy định rõ
trách nhiệm chủ trì và trách nhiệm phối hợp của các cơ quan (như Bộ Tài chính, Bộ
Kế hoạch và đầu tư, Ngân hàng Nhà nước) trong việc xây dựng những văn kiện quan
trọng để quản lý nợ công, như chiến lược nợ, chương trình quản lý nợ trung hạn, kế
hoạch vay, trả nợ hằng năm. Tương tự như vậy, mặc dù cần chia sẻ các mục tiêu về
quản lý nợ và các chính sách tài chính tiền tệ trong sự giao thoa giữa các công cụ
chính sách khác nhau nhưng trách nhiệm và mục tiêu về chính sách tiền tệ (do Ngân
hàng Nhà nước đảm trách), cần rõ ràng, tách bạch ra khỏi quá trình quản lý nợ công
(do Bộ Tài chính đảm trách). Để quản lý nợ công hiệu quả, nhiệm vụ và trách nhiệm
về quản lý nợ công của các cơ quan cần được quy định rõ trong Luật quản lý nợ hay

11

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

Luật trách nhiệm về tài khóa. Trách nhiệm thực hiện vay vốn mới và xây dựng chiến
lược quản lý nợ cấp cao thuộc về Bộ Tài chính hoặc Ngân hàng Trung ương. Sự phân
tách này nhằm tạo thuận lợi trong xây dựng chiến lược quản lý nợ trung hạn trong bối
cảnh mục tiêu rộng hơn của Chính phủ và thúc đẩy tính minh bạch cũng như trách
nhiệm giải trình của các cư quan trong quản lý nợ công.

2.2.2. Bảo đảm công khai, minh bạch trong quản lý nợ công

Có hai lý do cho việc cần đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động quản lý nợ
công đó là:
- Thứ nhất: Minh bạch tạo ra niềm tin và uy tín từ phía cộng đồng và thị trường
tài chính. Khi thông tin về nợ công được công bố một cách rõ ràng, người dân và nhà
đầu tư có thể tin tưởng vào quyết định và chiến lược quản lý nợ của chính phủ.
- Thứ hai: Tính minh bạch giúp kiểm soát rủi ro tài chính. Khi thông tin là minh
bạch, cả chính phủ và nhà đầu tư có thể đánh giá rõ ràng về tình hình tài chính và nhận
biết rủi ro sớm, từ đó đưa ra các biện pháp phòng ngừa và quản lý rủi ro hiệu quả.

Để thực hiện nguyên tắc này trong quản lý nợ công cần phải đảm bảo các yêu
cầu sau:
- Các mục tiêu về quản lý nợ cần được xác định rõ ràng và công bố công khai,
và việc áp dụng các biện pháp quản lý về chi phí, rủi ro cần được giải luận cụ thể.
- Công khai thông tin về chính sách, kế hoạch quản lý nợ. Người dân cần phải
có được các thông tin về hoạt động ngân sách trước đây, hiện nay và dự kiến ngân
sách tương lai, trong đó có cả thông tin về nguồn tài trợ và vị thế tài chính tổng thể của
chính phủ. Thông tin được công khai bao gồm tổng số dư nợ, cơ cấu nợ trong nước, nợ
nước ngoài của Chính phủ, nợ được Chính phủ bảo lãnh, nợ của chính quyền địa
phương, số liệu vốn vay thực nhận và trả nợ hằng năm, các chỉ tiêu giám sát nợ chính
phủ, nợ công, nợ nước ngoài của quốc gia.
- Thông tin về nợ công cần được công bố qua trang điện tử của Bộ Tài chính
hoặc bằng văn bản. Việc công bố bản tin về công nợ bao gồm: Thông tin về nợ công
được công khai bao gồm tổng số dư nợ, cơ cấu nợ trong nước, nợ nước ngoài của
Chính phủ, nợ được Chính phủ bảo lãnh, nợ của Chính quyền địa phương, số liệu vốn

12

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

vay thực nhận và trả nợ hằng năm, các chỉ tiêu giám sát nợ Chính phủ, nợ công, nợ
nước ngoài của quốc gia là rất cần thiết.
- Hằng năm các hoạt động quản lý nợ công cần được kiểm toán bởi các cơ quan
kiểm toán độc lập (như Kiểm toán Nhà nước hoặc doanh nghiệp kiểm toán độc lập).
Kết quả kiểm toán của hoạt động quản lý nợ phải được công bố công khai.

2.2.3. Bảo đảm an toàn nợ trong giới hạn nhất định nhằm bảo đảm an ninh tài
chính và cân đối vĩ mô nền kinh tế

Bảo đảm an toàn nợ trong giới hạn nhất định là một yếu tố quan trọng để bảo vệ
an ninh tài chính và duy trì sự cân đối vĩ mô của nền kinh tế. Việc này đặt ra vấn đề
không chỉ về khả năng thanh toán nợ hiện tại mà còn về bảo vệ khả năng chi trả trong
tương lai. Giới hạn nợ nhất định giúp ngăn chặn tình trạng tài chính không ổn định và
đảm bảo rằng mức nợ được duy trì ở một mức an toàn. Điều này ngăn chặn khả năng
chính phủ mắc kẹt trong vòng xoay nợ lớn và đảm bảo rằng nguồn thu chi không bị
mất cân đối. Ngoài ra, việc giữ nợ trong giới hạn giúp đảm bảo an toàn tài chính trước
các biến động không lường trước được trên thị trường tài chính. Mức nợ ổn định giúp
giảm rủi ro về lãi suất và chi phí vay, tạo điều kiện cho việc duy trì sự ổn định trong
quản lý ngân sách và nguồn thu chi của chính phủ. Bảo đảm an toàn nợ cũng đóng góp
vào việc duy trì cân đối vĩ mô của nền kinh tế. Nó giúp ngăn chặn tình trạng lạm dụng
vốn vay và giữ cho quá trình phát triển kinh tế diễn ra một cách ổn định và bền vững.
Tóm lại, việc đảm bảo an toàn nợ trong giới hạn nhất định không chỉ bảo vệ an ninh tài
chính của quốc gia mà còn đóng góp vào việc duy trì sự cân đối và ổn định vĩ mô
trong nền kinh tế.

2.2.4. Bảo đảm hiệu quả trong công việc vay vốn và sử dụng vốn vay

Cũng giống như khu vực tư nhân chính phủ phải xem xét kỹ lưỡng kế hoạch
vay và sử dụng vốn vay trên cơ sở tính toán chi phí và lợi ích của các dự án đầu tư
nhằm bảo đảm trả được vốn và lãi cho người cho vay. Về nguyên tắc các nghĩa vụ nợ
chính phủ sẽ được đối xử như nhau, không phân biệt nguồn vay, người cho vay, kể cả
nợ trực tiếp hoặc phát sinh do bảo lãnh. Trong khung pháp lý về nợ công phải xác định

13

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

rõ mục đích vay, các trường hợp được phép đi vay nhằm bảo đảm hiệu quả trong việc
sử dụng vốn vay. Thông thường các nước cho phép vay nợ để tài trợ thâm hụt ngân
sách, tái cơ cấu nợ và cho vay lại hoặc vay để tài trợ các chương trình, dự án đầu tư
quan trọng, hiệu quả đầu tư rõ ràng của chính phủ (chưa được bố trí vốn trong dự toán
ngân sách nhà nước). Ngoài ra, chính phủ cũng có thể vay cho các mục đích khác
nhằm đảm bảo an ninh tài chính quốc gia (như vay hỗ trợ cán cân thanh toán trong
trường hợp có khủng hoảng, vay hoán đổi ngoại tệ). Để đảm bảo hiệu quả trong việc
vay vốn và sử dụng vốn vay không nên vay ngắn hạn để đầu tư dài hạn. Vốn vay
thương mại nước ngoài chỉ sử dụng cho các chương trình, dự án có khả năng thu hồi
vốn trực tiếp và bảo bảo khả năng trả nợ. Trong luật nợ công cũng cần quy định các
định hướng cơ bản về các đối tượng được sử dụng vốn vay theo hình thức cấp phát
hoặc vay lại và các điều kiện để được vay lại theo từng đối tượng nhằm sử dụng vốn
vay đúng mục đích và có hiệu quả. Xác định nguồn và phương thức trả nợ, đảm bảo
các cam kết về trả nợ đầy đủ và đúng hạn. tương tự trong các trường trường hợp vay
có bảo lãnh của Chính phủ cũng cần hết sức thận trọng, chỉ nên ưu tiên bảo lãnh có các
chương trình, dự án trọng điểm của Nhà nước hoặc thuộc các lĩnh vực ưu tiên cao của
quốc gia.

2.3. Quản lý rủi ro trong nợ công

Trong quản lý nợ công: Rủi ro là độ lệch có khả năng xảy ra (có thể lượng hóa)
giữa các chi phí trong tương lai so với các chi phí dự kiến. Trong quản lý nợ công khi
quản lý rủi ro kém có thể gây ra các tác động bất lợi về tài chính, ngân sách và uy tín
của chính phủ, của nhà quản lý nợ trước công chúng. Các rủi ro thường gặp trong quản
lý nợ công bao gồm:

- Rủi ro thị trường là rủi ro liên quan đến những thay đổi trong giá cả thị trường
như lãi suất, tỷ giá hối đoái, giá cả hàng hóa ảnh hưởng đến chi phí thực hiện nghĩa vụ
trả nợ của chính phủ. Những món nợ ngắn hạn (thời hạn ngắn hoặc lãi suất thả nổi)
thường được coi là rủi ro hơn nợ thời hạn dài. Khoản nợ theo mệnh giá ngoại tệ, hoặc
theo chỉ số ngoại tệ cũng làm tăng thêm sự bất ổn đối với chi phí nghĩa vụ trả nợ khi
được tính theo nội tệ do biến đổi về tỷ giá.

14

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

- Rủi ro đảo nợ là khả năng không thể tìm được nguồn tài chính mới hoặc chỉ
tìm được với chi phí cao khi nợ đáo hạn. Rủi ro đáo hạn được hạn chế ở mức độ là rủi
ro khi khoản nợ phải đáo hạn với mức lãi suất cao hơn, bao gồm cả những thay đổi
trong kỳ hạn tín dụng, đó có thể được coi là một dạng rủi ro thị trường. Tuy nhiên,
nhiều khi không thể đảo nợ hay đảo nợ với chi phí rất cao có thể dẫn đến khủng hoảng
tài chính, do đó rủi ro đảo nợ thường được tách riêng khỏi rủi ro thị trường để quản lý
và rất cần được ưu tiên trước.
- Rủi ro thanh khoản xuất hiện bởi sự thay đổi tính thanh khoản của thị trường
nên các nhà quản lý nợ không thể tìm thấy đối tác sẵn sàng thực hiện giao dịch (mua,
bán hay phát hành chứng khoán, mua tài sản, v,v...) với mức chi phí hợp lý. Ở đây
không có sự phù hợp giữa thời gian và khả năng thanh toán của tài sản và công nợ của
chính phủ.
- Rủi ro tín dụng là rủi ro khi người vay không thực hiện các cam kết trong hợp
đồng tài chính. Rủi ro này thường được gặp trong trường hợp quản lý các tài sản có
tính thanh khoản hay trong đấu thầu chứng khoán chính phủ.
- Rủi ro hoạt động bao gồm một loại các dạng rủi ro khác bao gồm các yếu kém
trong quy trình nội bộ, con người và hệ thống quản lý nợ do các sự kiện bên ngoài. Ví
dụ: các lỗi giao dịch trong thực hiện và ghi chép các giao dịch ở các giai đoạn khác
nhau; thiếu hoặc không có kiểm soát nội bộ, hoặc thiếu hệ thống dịch vụ, rủi ro về uy
tín, rủi ro về pháp lý; vi phạm an ninh hay thiên tai làm ảnh hưởng đến hoạt động kinh
doanh.

III. THỰC TRẠNG NỢ CÔNG Ở VIỆT NAM GIAI ĐOẠN TỪ NĂM 2018 ĐẾN
2022

1. Tổng quan về nợ công của Việt Nam từ năm 2018 đến 2022

Nhìn chung, nợ công của Việt Nam từ năm 2018 đến nay có xu hướng giảm
dần, đáp ứng các mục tiêu an toàn nợ công đã được Quốc hội phê duyệt. Cụ thể, tỷ lệ
nợ công trên GDP của Việt Nam đã giảm dần qua các năm 2018 (58,3%), 2019 (55%),
2020 (55,3%), 2021 (43,7%), 2022 (37,4%), cho tới hiện nay 2023 dự kiến là 36%.
Đây là mức thấp hơn so với mức trung bình của các nước có cùng xếp hạng (khoảng
15

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

56%). Các chỉ tiêu an toàn nợ từng năm giai đoạn 2018-2023 đều đảm bảo trong các
mức trần và ngưỡng an toàn được phê duyệt. Cụ thể, tỷ lệ nợ Chính phủ so với GDP
không vượt quá 65%; tỷ lệ nợ Chính phủ đến hạn trả trong 12 tháng so với thu ngân
sách nhà nước không vượt quá 20%; tỷ lệ nợ Chính phủ nước ngoài so với GDP không
vượt quá 50%.

Có thể thấy, việc kiểm soát nợ công của Việt Nam trong những năm qua là một
thành công đáng ghi nhận. Điều này thể hiện sự nỗ lực của Chính phủ trong việc quản
lý tài chính công một cách hiệu quả, góp phần bảo đảm an ninh tài chính quốc gia. Một
số nguyên nhân dẫn đến việc nợ công của Việt Nam giảm dần trong giai đoạn 2018-
2023:
- Tăng trưởng kinh tế ổn định, giúp GDP tăng trưởng bình quân 6,18%/năm
trong giai đoạn 2018-2022.
- Chính phủ thực hiện các giải pháp hiệu quả để kiểm soát lạm phát, giúp lãi
suất vay nợ giảm.
- Chính phủ đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, giúp giảm chi phí vay nợ.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng nợ công vẫn là một vấn đề cần được quan tâm. Trong
thời gian tới, Chính phủ cần tiếp tục thực hiện các giải pháp để kiểm soát nợ công
trong phạm vi an toàn để đảm bảo rằng kinh tế - xã hội được phát triển bền vững.

2. Giai đoạn 2018-2019

2.1. Quy mô và cơ cấu nợ

Theo báo cáo được Chính phủ gửi Quốc hội tại kỳ họp thứ 7 khóa XIV, các chỉ
tiêu nợ đến cuối năm 2018 dựa trên ước thực hiện kế hoạch vay, trả nợ và các hạn mức
nợ năm 2018 đều đảm bảo trong giới hạn được Quốc hội quyết định. Tính đến
31/12/2018, nợ công của Việt Nam ở mức 58,3% GDP, mức thấp nhất kể từ năm
2015. Ngoài ra, nợ Chính phủ theo báo cáo ở mức 49,9% GDP; nghĩa vụ trả nợ trực
tiếp của Chính phủ so với thu ngân sách là 17,1%; nợ nước ngoài quốc gia/GDP ở mức
46%. Như vậy, các chỉ tiêu nợ nói trên đều đảm bảo trong giới hạn được Quốc hội

16

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

quyết định tại Nghị quyết 25/2016/QH14 về kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai
đoạn 2016-2020 và thấp hơn mức dự kiến tại Nghị quyết 01/NQ-CP ngày 1/1/2018 của
Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã
hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2018 và báo cáo Quốc hội số 46/BC-CP ngày
19/10/2018 của Chính phủ về tình hình nợ công năm 2018 và dự kiến năm 2019.

Báo cáo cho biết, để đạt được kết quả này là do: Nền tảng vĩ mô khởi sắc, tăng
trưởng GDP vượt kế hoạch và đạt mức cao nhất trong 11 năm trước đấy, quy mô GDP
đạt 5.535,3 nghìn tỷ đồng (cao hơn 5,3 nghìn tỷ đồng so với kế hoạch là 5.530 nghìn tỷ
đồng); Điều hành chính sách tài khóa đạt được nhiều thành quả khả quan, thu cân đối
ngân sách ước vượt 7,8% so với dự toán, dự kiến bội chi NSNN thấp hơn so với dự
toán là 3,7% GDP, qua đó giảm nhu cầu huy động vốn vay của Chính phủ; Giải ngân
vốn ODA, ưu đãi nước ngoài chậm và biến động tỷ giá được kiểm soát tốt đã góp phần
giảm quy mô nợ nước ngoài của Chính phủ quy ra đồng Việt Nam; Kiểm soát chặt chẽ
các khoản bảo lãnh của Chính phủ, không cấp bảo lãnh mới cho doanh nghiệp vay
trong nước và khuyến khích người vay trả nợ trước hạn dẫn đến giảm dư nợ bảo lãnh
nước ngoài.

Trong năm 2018, tổ chức xếp hạng tín nhiệm Moody’s đã nâng bậc xếp hạng
trái phiếu Chính phủ Việt Nam dài hạn bằng ngoại tệ và khoản vay không được đảm
bảo lên mức B3 từ mức B1 và thay đổi triển vọng sang mức Ổn định từ mức Tích cực.
Fitch nâng hạng Việt Nam từ BB- lên BB với triển vọng ổn định. Viêc nâng hạng tín
nhiệm quốc gia ̣ của Việt Nam không chỉ góp phần nâng cao vị thế đất nước trên
trường quốc tế, mà còn có ý nghĩa hết sức quan trọng giúp giảm chi phí huy động vốn
vay nước ngoài của cả Chính phủ và doanh nghiệp; nâng cao năng lực cạnh tranh của
nền kinh tế; góp phần thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. Việc nâng hạng tín nhiệm
cũng cho thấy nỗ lực của Chính phủ Việt Nam trong việc tăng cường quản lý, giám sát
nợ công trong mức an toàn. Có thể nói, tình hình nợ công có nhiều triển vọng khả quan
nhờ việc Luật Quản lý nợ công đi vào cuộc sống, qua đó đã tạo ra những thay đổi cơ
bản về thống nhất chức năng huy động vốn vay nợ công; Tăng cường các biện pháp
nhằm nâng cao chất lượng quản lý nợ công. Tính đến cuối năm 2019, dư nợ công
khoảng 55% GDP, nợ Chính phủ dưới 48% GDP (trong đó: nợ trong nước chiếm

17

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

62,3%, nợ ngoài nước chiếm 37,7%), nợ nước ngoài quốc gia khoảng 45,8%GDP, qua
đó góp phần đảm bảo an ninh tài chính quốc gia. Đảm bảo nằm trong giới hạn được
Quốc hội cho phép.

Lúc này, nợ trong nước chủ yếu là các khoản trái phiếu chính phủ đã được cải
thiện về kỳ hạn, chi phí huy động, cơ cấu nhà đầu tư. Kỳ hạn còn lại của danh mục nợ
trái phiếu chính phủ đạt 7,4 năm, cao hơn 1,4 năm so với năm 2016; lãi suất phát hành
bình quân giảm từ 6,7%/năm trong năm 2016 xuống còn 4,5%/năm. Nợ nước ngoài
chủ yếu vẫn là các khoản vay ODA, vay ưu đãi từ các nhà tài trợ song phương và đa
phương với kỳ hạn vay dài, lãi suất ưu đãi. Như vậy, đến cuối năm 2019, các chỉ tiêu
nợ so với GDP duy trì trong các ngưỡng an toàn được Quốc hội cho phép và tiếp tục
xu hướng giảm của năm 2018, chủ yếu do tình hình cân đối NSNN diễn biến thuận lợi,
qua đó giảm nhu cầu huy động vốn của Chính phủ để bù đắp bội chi cho đầu tư phát
triển. Bên cạnh đó, tiếp tục siết chặt bảo lãnh chính phủ cho doanh nghiệp vay và mức
bảo lãnh phát hành cho Ngân hàng Phát triển thấp hơn nợ gốc đến hạn, dẫn đến dư nợ
chính phủ bảo lãnh tiếp tục giảm trong năm 2019.

2.2. Tình hình trả nợ công

Theo Báo cáo tình hình nợ công được Chính phủ gửi tới Quốc hội, Chính phủ
đã dành 198.907 tỉ đồng để trả nợ trong nước, trong đó trả gốc 101.657 tỉ đồng, trả lãi
97.250 tỉ đồng. Đối với nghĩa vụ trả nợ nước ngoài, Chính phủ đã trả 51.554 tỉ đồng,
bao gồm trả nợ trực tiếp của Chính phủ 27.748 tỉ đồng, trả gốc 20.027 tỉ đồng, trả lãi
7.721 tỉ đồng. Đối với các khoản Chính phủ vay về cho vay lại, Chính phủ cũng dành
23.806 tỉ đồng trả nợ, gồm nợ gốc 15.473 tỉ đồng, trả lãi 8.333 tỉ đồng. Việc thực hiện
nghĩa vụ trả các khoản trả gốc, lãi của Chính phủ nằm trong mức đã được phê duyệt tại
các nghị quyết của Quốc hội, đảm bảo đầy đủ, đúng hạn theo cam kết. Để thực hiện tái
cơ cấu nợ công trong năm 2018, Bộ Tài chính đã tâp trung phát ̣hành trái phiếu chính
phủ kỳ hạn dài và tái cơ cấu cơ sở nhà đầu tư. Cụ thể, Chính phủ đã huy động vốn vay
trong nước 250.468 tỉ đồng để đáp ứng nhu cầu bù đắp bội chi ngân sách trung ương
và trả nợ gốc. Kênh phát hành trái phiếu chính phủ vẫn tiếp tục đóng vai trò chủ đạo
trong huy động vốn, Chính phủ đã phát hành trái phiếu để huy động 196.797 tỉ đồng.

18

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

Trong năm 2018, Chính phủ tiếp tục thực hiện cấp bảo lãnh chính phủ cho 2 dự
án điện với tổng trị giá khoảng 1,6 tỉ USD. Bên cạnh đó, thực hiện rút vốn các khoản
Chính phủ bảo lãnh vay nước ngoài khoảng 1,2 tỉ USD, trả nợ gốc khoảng 1,6 tỉ USD.
Như vậy, Chính phủ không sử dụng hạn mức bảo lãnh cho doanh nghiệp vay nước
ngoài trong năm 2018 và dư nợ cuối năm ở mức 246.309 tỉ đồng, khoảng 12,2 tỉ USD.
Bộ Tài chính cũng thường xuyên giám sát hạn mức vay ODA và vay ưu đãi cho đầu tư
phát triển cho giai đoạn trung hạn 2016 - 2020 theo Nghị quyết của Quốc hội; kịp thời
báo cáo Thủ tướng Chính phủ về những rủi ro có thể ảnh hưởng làm tăng hạn mức và
ảnh hưởng đến cân đối NSNN trong trung hạn. Đồng thời, chủ động xây dựng kế
hoạch vay, trả nợ công năm 2019 và chương trình quản lý nợ công 3 năm giai đoạn
2019 - 2021 nhằm đánh giá toàn diện các yếu tố chi phí-rủi ro của danh mục nợ, giám
sát chặt chẽ công tác huy động, sử dụng vốn vay nợ công theo kế hoạch và các hạn
mức được duyệt. Công tác huy động vốn vay và trả nợ của chính quyền địa phương
bám sát hạn mức được phê duyệt, một số địa phương chủ động cắt giảm chi cân đối
ngân sách địa phương để dành nguồn trả nợ gốc. Dự kiến năm 2019, ngân sách địa
phương không phát sinh bội chi do các địa phương huy động vốn vay chưa đủ theo dự
toán (chủ yếu do vướng mắc trong giải ngân vốn vay lại, khó khăn trong phát hành trái
phiếu chính quyền địa phương); đồng thời, các địa phương chủ động cắt giảm chi cân
đối ngân sách địa phương để trả nợ gốc (tăng bội thu).

2.3. Tình hình sử dụng nợ công

Trong kết cấu chi tiêu nợ công: 53% dùng để bù đắp bội chi ngân sách; 17%
dung cho đầu tư các dự án trọng điểm về giao thông, nông nghiệp, y tế, giáo dục và bố
trí vốn đối ứng ODA; 30% còn lại phần lớn được dùng cho vay lại tập trung các
ngành, các lĩnh vực cơ sở hạ tầng có khả năng thu hồi vốn như: điện, dầu khí, hàng
không, đường cao tốc, cấp nước... phần thừa ra được dùng để đảo nợ vay. Qua đó, cho
thấy: hiệu quả sử dụng nợ công là khá thấp và khả năng trả nợ là khó vì chủ yếu nợ
công tập trung cho việc bù đắp bội chi ngân sách (với những công trình không thể thu
hồi vốn) và đảo nợ là các hoạt động không tạo ra giá trị mới.

19

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

Bên cạnh đó, việc sử dụng vốn đầu tư còn có tình trạng thất thoát và lãng phí.
Rất nhiều dự án qua quá trình thanh tra, kiểm tra, kiểm toán phát hiện sai phạm, thu
hồi số tiền rất lớn cho ngân sách. Nhiều dự án đầu tư vượt quá khả năng thực tế, không
tập trung đủ nguồn lực nên dẫn đến không có khả năng thực hiện hoặc kéo dài quá
lâu... đã tồn tại nhiều năm nay, khiến nhiều công trình đầu tư “đắp chiếu”, không phát
huy được hiệu quả, không thu hồi được vốn đầu tư. Thậm chí có những dự án vừa thực
hiện xong thì ngay lập tức bị hỏng hóc, sụt lún... tốn nhiều kinh phí để sửa chữa. Đây
chính là vấn đề nan giải trong sử dụng vốn vay làm tăng chi ngân sách một cách lãng
phí.

2.4. Đánh giá tình hình nợ công

Như vậy, các chỉ tiêu nợ nói trên đều đảm bảo trong giới hạn được Quốc hội
quyết định tại Nghị quyết 25/2016/QH14 về kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai
đoạn 2016- 2020 và thấp hơn mức dự kiến tại Nghị quyết 01/NQ-CP ngày 1/1/2018
của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế -
xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2018 và báo cáo Quốc hội số 46/BC-CP
ngày 19/10/2018 của Chính phủ về tình hình nợ công năm 2018 và dự kiến năm 2019.

Đến cuối năm 2019 các chỉ tiêu nợ so với GDP duy trì trong các ngưỡng an
toàn được Quốc hội cho phép và tiếp tục xu hướng giảm của năm 2018. Bên cạnh đó,
tuy quy mô danh mục nợ Chính phủ đến cuối năm 2019 được kiểm soát tốt ở mức
49,2% GDP (so với mức 52,7% vào năm 2016; 50,0% vào năm 2018), cùng với ảnh
hưởng của việc Việt Nam tốt nghiệp IDA kể từ năm 2017, các chỉ tiêu chi phí-rủi ro
danh mục nợ Chính phủ, có xu hướng kém thuận lợi hơn trước đây.

Báo cáo của Chính phủ nhắc đến một số vấn đề cụ thể như rủi ro tái cấp vốn tập
trung vào các khoản nợ trong nước của Chính phủ do nghĩa vụ trả nợ đến hạn tập trung
cao vào một số năm (10,3% danh mục nợ trong nước của Chính phủ sẽ đến hạn năm
2020), tiềm ẩn nguy cơ rủi ro thanh khoản cho NSNN. Rủi ro lãi suất danh mục nợ
nước ngoài có xu hướng gia tăng do tỷ trọng các khoản vay có lãi suất thả nổi tăng.

20

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

Về tổng thể, với sự điều hành quyết liệt của Chính phủ, công tác quản lý, huy
động, và trả nợ công, nợ Chính phủ thời gian qua đã đạt nhiều kết quả tích cực, bám
sát các mục tiêu, nhiệm vụ về quản lý nợ công theo các Nghị quyết của Quốc hội,
Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội, kế hoạch tài chính và dự toán ngân sách.
Công tác quản lý nợ công về cơ bản đã thực hiện tốt mục tiêu tổ chức huy động vốn
với chi phí thấp gắn liền với mức độ rủi ro hợp lý cho đầu tư phát triển. Các chỉ tiêu nợ
được kiểm soát chặt chẽ và nằm trong giới hạn theo các Nghị quyết của Quốc hội, góp
phần quan trọng trong việc tiếp tục cải thiện mức xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt
Nam.

3. Giai đoạn 2020-2021

3.1. Quy mô và cơ cấu nợ công

Quy mô nợ công Việt Nam bắt đầu giảm từ năm 2019, năm 2020 bất chấp dịch
covid19 khiến tăng trưởng kinh tế giảm mạnh (từ 7% xuống còn 2.9%) thì nợ công chỉ
giảm nhẹ so với năm 2019.

Thông tin được Chính phủ đưa ra trong báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực
hiện ngân sách nhà nước năm 2020, tình hình triển khai thực hiện dự toán ngân sách
nhà nước năm 2021, vừa gửi tới Quốc hội. Năm 2020, nợ công quốc gia tương đương
55,3% GDP của nền kinh tế, giảm nhẹ so với năm 2019; trong đó nợ nước ngoài chiếm
47,3% GDP, nợ Chính phủ khoảng 49,1% GDP, thâm hụt ngân sách ở mức bình quân
khoảng 3,6% GDP, tất cả đều thấp hơn mức trần quy định của Quốc hội giao trong kế
hoạch tài chính 5 năm 2016-2020 là 65%, 54%và 3,9%. Nợ công đã được kiểm soát
chặt chẽ trong giới hạn an toàn; hiệu quả quản lý và sử dụng nợ công tăng lên, đáp ứng
kịp thời những nhu cầu cấp bách của nền kinh tế.

Trong năm 2020, Chính phủ đã kéo dài kỳ hạn phát hành trái phiếu chính phủ
cấp trên 3,5 lần năm 2011. Từ kỳ hạn 3,9 năm (năm 2011) lên bình quân khoảng 13,94
năm (năm 2020), nâng kỳ hạn nợ bình quân danh mục trái phiếu chính phủ thời điểm
cuối năm 2020 lên 8,42 năm. Lãi suất huy động bình quân trái phiếu chính phủ càng

21

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

giảm mạnh, từ mức 12,01% bình quân năm 2011 xuống còn khoảng 2,86% mức bình
quân năm 2020. Tính đến hết năm 2021, nợ nước ngoài của quốc gia giảm chỉ còn
38,8% GDP so 2018 (năm 2018 là 46% GDP). Nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của quốc
gia so tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2021 là 6,2%. Nghĩa vụ trả nợ của Chính phủ so
thu ngân sách nhà nước năm 2021 khoảng 21,8%, có chiều hướng tăng dần đều theo
các năm.

Thứ nhất, nợ Chính phủ lên đến gần 3,3 triệu tỷ đồng, tăng hơn 160 nghìn tỷ so
với thời điểm cuối tháng 6/2021.Trong đó, vay nước ngoài khoảng 1,075 triệu tỷ đồng
(giảm khoảng 33 nghìn tỷ so với cuối tháng 6/2021); trong khi đó, vay trong nước tăng
lên hơn 2,2 triệu tỷ đồng (tăng trên 190 nghìn tỷ đồng), chiếm 67,2% dư nợ Chính
phủ. Thứ hai, dư nợ được Chính phủ bảo lãnh tính đến cuối năm 2021 đạt khoảng 320
nghìn tỷ đồng. Trong đó, nợ nước ngoài khoảng 168 nghìn tỷ đồng; nợ trong nước.
Tổng trả nợ trong kỳ đạt gần 89 nghìn tỷ đồng, gồm 74 nghìn tỷ trả nợ gốc và hơn 14
nghìn tỷ trả lãi và phí.

Cần kiến tạo động lực cho hồi phục và phát triển kinh tế trong bối cảnh nền
kinh tế bị ảnh hưởng nghiêm trọng của của đại dịch COVID-19 lần thứ 4 đang là mối
quan tâm hàng đầu của Quốc hội, Chính phủ và toàn dân hiện nay. Một loạt giải pháp
đang được các cơ quan liên quan xem xét, trong đó có tính đến nới trần nợ công trong
thời điểm này. Thực hiện Nghị Quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng, ngày 28/7/2021,
Quốc hội đã nhất trí thông qua Nghị quyết về Kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả
nợ công giai đoạn 2021-2025, theo đó mục tiêu giai đoạn năm 2021-2025 là:
+ Trần nợ công hằng năm không quá 60% GDP, ngưỡng cảnh báo là 55% GDP.
+ Trần nợ Chính phủ hằng năm không quá 50% GDP, ngưỡng cảnh báo là 45%.
+ Nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ (không bao gồm cho vay lại) không
quá 25% tổng thu ngân sách Nhà nước (NSNN).

3.2. Tình hình trả nợ công

Để cân đối nợ quốc gia, trong năm 2020, Chính phủ đã chủ động điều hành việc
phát hành trái phiếu chính phủ để bù đắp bội chi và trả nợ gốc phù hợp với khả năng

22

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

ngân quỹ nhà nước. Theo đó, đã phát hành khoảng 333.000 tỷ đồng trái phiếu chính
phủ để bù đắp bội chi và trả nợ gốc. Chính phủ cùng huy động vốn trung và dài hạn và
không vay thêm từ các tổ chức tài chính quốc tế như Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng
Phát triển châu Á, góp phần củng cố xếp hạng tín nhiệm quốc gia. Nhờ đó, các tổ chức
xếp hạng tín dụng quốc tế như Fitch, S&P, Moody’s vẫn giữ nguyên hệ số tín nhiệm
quốc gia của Việt Nam ở mức BB và có triển vọng tích cực.

Thực hiện các quy định của Luật quản lý nợ công, bám sát các mục tiêu đề ra,
trong năm 2020 Bộ Tài chính đã tổ chức tái cơ cấu danh mục nợ, hoán đổi trái phiếu
chính phủ kỳ hạn ngắn sang kỳ hạn dài, qua đó giảm áp lực trả nợ, cắt đỉnh nợ cho
ngân sách nhà nước. Cụ thể, từ năm 2016 đến nay, Bộ Tài chính đã thực hiện hoán đổi
gần 6.000 tỷ đồng trái phiếu chính phủ, trong đó 50% dư nợ trái phiếu chính phủ được
kéo dài thời hạn huy động từ 5,9 năm lên 25,4 năm, 50% còn lại từ 1,17 năm lên 13,09
năm. Theo báo cáo, trong 9 tháng đầu năm 2021, Tổng trả nợ của Chính phủ 9 tháng
đầu năm 2021 là hơn 289,3 nghìn tỷ đồng. trong đó trả nợ trực tiếp khoảng 270.793 tỷ
đồng, trả nợ cho vay lại khoảng 18.534 tỷ đồng. Tổng trả nợ của Chính phủ năm 2021
dự kiến khoảng 365.932 tỷ đồng (92,8%kế hoạch), trong đó trả nợ trực tiếp của Chính
phủ khoảng 338.415 tỷ đồng (92,4% kế hoạch); trả nợ nước ngoài của các dự án cho
vay lại 27.517 tỷ đồng,bằng (97,3% kế hoạch).

3.3. Tình hình sử dụng nợ công

Năm 2020 – 2021, khối lượng vốn lớn được huy động cho ngân sách nhà nước
và hầu hết được sử dụng trực tiếp cho các dự án đầu tư phát triển, góp phần hoàn thiện
kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô. Tình
hình sử dụng nợ công ở Việt Nam vay nhiều không đạt hiệu quả cao, thể hiện ở hai
khía cạnh sau:

Thứ nhất, tình trạng chậm trễ trong giải ngân nguồn vốn đầu tư từ ngân sách
Nhà nước và nguồn vốn trái phiếu Chính Phủ diễn ra khá thường xuyên. Theo báo cáo
của Bộ Tài chính, tình hình thực hiện giải ngân 8 tháng năm 2021 đạt 183.320 tỷ đồng,
đạt 39,74% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao là 461.300tỷ đồng. Dự kiến giải ngân

23

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

đến 30/9/2021 là 218.550 tỷ đồng, đạt 47,38% kế hoạch; trong đó, vốn trong nước đạt
51,74%, vốn nước ngoài đạt 12,69%. Có tới 36/50 bộ và 20/63 địa phương có tỷ lệ giải
ngân đạt dưới 40%; trong đó, có 20 bộ và 2 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 20%.
Một số dự án trọng điểm giải ngân vẫn còn chậm, như dự án thu hồi đất, bồi thường,
hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành, theo Bộ Tài Chính lũy kế
vốn đã bố trí cho dự án từ năm 2018 đến năm 2020 là 22.855,035 tỷ đồng. Đến thời
điểm hiện nay, dự án đã giải ngân 10.752,314 tỷ đồng, đạt 47,05 % kế hoạch đã giao;
trong đó, kế hoạch năm 2021 giải ngân là 883,309 tỷ đồng, đạt 18,96 %. Tổng số vốn
còn lại chưa giải ngân là 12.102,721 tỷ đồng. Cùng với đó phải kể đến dự án xây dựng
một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020,
số vốn giải ngân đến nay 9.260,151 tỷ đồng, đạt 60,7% kế hoạch năm 2021 được giao.
Theo Bộ Tài chính nguyên nhân làm chậm tiến độ giải ngân vốn đầu tư công là do
dịch COVID-19 bùng phát mạnh tại hầu hết địa phương làm cho việc cung cấp vật tư
gặp khó khăn, nhất là các hàng hóa cần nhập khẩu; không huy động được nhân lực cho
các công trình cũng như triển khai thi công do giãn cách xã hội tại các tỉnh, thành phố.
Bên cạnh đó việc chậm triển khai giải phóng mặt bằng tái định hay khó khăn trong đấu
thầu và thi công cũng là một nguyên nhân khiến tiến độ giải ngân thấp.

Thứ hai, hiệu quả đầu tư thấp, thể hiện qua chỉ số ICOR cao. Riêng năm 2020,
do ảnh hưởng tiêu cực của dịch Covid-19, hoạt động sản xuất kinh doanh của nền kinh
tế bị đình trệ, các dự án công trình hoàn thành đưa vào sử dụng chưa phát huy được
năng lực nên ICOR năm 2020 đạt 14,28 nghĩa là để tạo ra 1 đồng GDP cần bỏ ra 14,28
đồng vốn; bình quân giai đoạn 2016-2020 hệ số ICOR đạt 7,04.

3.4. Đánh giá tình hình nợ công

Những năm gần đây, Chính phủ thắt chặt các chính sách vĩ mô, giảm thâm hụt
ngân sách, hạn chế cấp bảo lãnh chính phủ cho các khoản vay và đặc biệt tốc độ tăng
trưởng kinh tế mạnh mẽ đã góp phần giảm tỷ lệ nợ công đáng kể. Có thể nhận thấy sự
tích cực trong các động thái đẩy mạnh đầu tư công từ Chính phủ trong thời gian gần
đây, kỳ hoạt động đầu tư công nửa cuối năm sẽ nhanh và hiệu quả hơn. Việc giải ngân
đầu tư công chậm ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng nợ công, đặc biệt các nguồn vốn

24

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

ODA ưu đãi. Theo báo cáo của Bộ tài chính, năm 2019 giải ngân đầu tư công chỉ đạt
270,000 tỷ VNĐ, đạt 62.94% kế hoạch Quốc hội giao. Lũy kế 7 tháng đầu năm 2020,
theo số liệu tổng cục thống kê giải ngân đầu tư công đạt 203,000 tỷ VNĐ, bằng 42.7%
kế hoạch năm.

Nghĩa vụ trả nợ trong giai đoạn 2020-2021 ở mức cao. Theo số liệu tính toán,
nợ công cuối năm 2019 cả nước ở mức 3,320 nghìn tỷ VNĐ, tính tới tháng 7/2020 ước
khoảng 3,420 nghìn tỷ VNĐ. Một trong những vấn đề liên quan tới an toàn nợ công là
việc thanh toán các khoản vay sắp đến hạn và khả năng vay nợ mới. Theo báo cáo của
Ủy ban tài chính ngân sách Quốc hội cho thấy, nghĩa vụ trả nợ công trong năm 2020-
2021 ở mức cao: trả nợ gốc trong nước 150,000 tỷ VNĐ trong năm 2020 và 211,000 tỷ
VNĐ năm 2021. Đối với trái phiếu chính phủ trong nước, năm 2020 phải trả khoảng
166,000 tỷ VNĐ nợ gốc và 2021 là khoảng 204,800 tỷ VNĐ. Ngoài ra, khoản trái
phiếu phát hành trong nước bằng ngoại tệ trị giá 1.7 tỷ USD sẽ đến hạn trong 2020-
2021. Tình hình thu ngân sách nhà nước chắc chắn sẽ ảnh hưởng ít nhiều cùng với đẩy
mạnh giải ngân đầu tư công có thể sẽ kéo theo khoản nợ công tăng lên. Theo Bộ tài
chính dự kiến, nếu tăng tăng trưởng GDP khoảng 4.5%, bội chi NSNN khoảng 4.73%
GDP, nợ công khoảng 55.5% GDP; nếu tăng trưởng 3.6% bội chi NSNN khoảng
5.02% GDP, nợ công khoảng 56.4% GDP.

Chính phủ có thể vẫn tiếp tục duy trì huy động nợ từ trong nước nhiều hơn là
nợ từ nước ngoài thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ. Trong điều kiện thị trường
vốn quốc tế sẽ thắt chặt hơn trong thời gian tới, nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của Chính
phủ có khả năng cũng sẽ tăng lên và các khoản vay ưu đãi ODA sẽ giảm dần buộc
chính phủ buộc chính phủ huy động các khoản vay kém ưu đãi hơn. Quy mô thị trường
trái phiếu Việt Nam hiện vẫn đang còn nhỏ, và tiềm lực tài chính của các tổ chức tài
chính phi ngân hàng còn hạn chế. Do đó, việc đẩy mạnh phát triển thị trường vốn, đặc
biệt thị trường trái phiếu trong lúc này có thể sẽ là bài toán hỗ trợ chính phủ, các doanh
nghiệp cũng như góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn khó khăn này.
Chính phủ được kỳ vọng sẽ nổ lực để đạt mức tăng trưởng kinh tế tốt nhất, qua đó hỗ
trợ giảm tỷ lệ nợ công trên GDP. Với mức nợ công năm 2020 vào khoảng 56.4% GDP
và các khoản nợ tới hạn phải trả trong năm 2020-2021, đây là thách thức nhưng sẽ

25

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

không phải rủi ro cho nền kinh tế. Những giai đoạn trước tỷ lệ nợ công cao hơn và vị
thế Việt Nam hiện tại với các đối tác thương mại đã nâng lên rất nhiều. Việc tham gia
hiệp định EVFTA, cơ hội gia tăng nguồn vốn FDI, sẽ là những yếu tố hỗ trợ lớn cho
nền kinh tế trong những năm tới. Tỷ lệ nợ công trên GDP có thể tăng trong năm nay,
cao hơn là năm sau, nhưng sẽ không phải là vấn đề rủi ro trong trung hạn trước những
cơ hội tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.

4. Giai đoạn 2022

4.1. Quy mô và cơ cầu nợ công

Đến hết ngày 31/12/2022, dư nợ công khoảng 38%GDP, dư nợ Chính phủ

khoảng 34,7%GDP, dư nợ nước ngoài của quốc gia khoảng 36,8%GDP. Những con số
trên thấp hơn trần quy định tại Nghị quyết số 23/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc
hôi về kế ̣ hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2026
(trần tương ứng là 60%GDP, 50%GDP và 50%GDP; trong đó ngưỡng cảnh báo tương
ứng là 55%GDP, 45%GDP và 45%GDP). Kết quả đó, theo đánh giá của Chính phủ đã
góp phần củng cố xếp hạng tín nhiệm quốc gia. Năm 2022, Việt Nam tiếp tục được Tổ
chức xếp hạng tín nhiệm S&P Global Ratings nâng hạng tín nhiệm quốc gia dài hạn
lên mức BB+, “triển vọng ổn định”; Tổ chức xếp hạng tín nhiệm Moody's Investors
Service nâng xếp hạng tín nhiệm quốc gia dài hạn từ mức Ba3 lên mức Ba2, “Triển
vọng ổn định” Về bội chi, dự toán năm 2022 Quốc hội quyết định là 404,3 nghìn tỷ
đồng, con số thực hiện là khoảng 342,6 nghìn tỷ đồng, bằng 3,6% GDP thực hiện ,
giảm 61,7 nghìn tỷ đồng so dự toán điều chỉnh (giảm 30,3 nghìn tỷ đồng so dự toán
đầu năm), giảm 78,7 nghìn tỷ đồng so báo cáo Quốc hội.

Năm 2023, tổng mức vay của ngân sách trung ương (NSTW) được Quốc hội
phê chuẩn là 621.015 tỷ đồng. Trong đó vay để bù đắp bội chi NSTW là 430.500 tỷ
đồng (bằng 4,18% GDP), vay để trả nợ gốc NSTW là 190.515 tỷ đồng. Chính phủ
cũng phê duyệt vay về cho vay lại vốn vay ODA, ưu đãi nước ngoài của Chính phủ là
23.394 tỷ đồng. Sau 9 tháng đầu năm, Chính phủ dự kiến nhu cầu huy động cả năm
2023 ước đạt 604.379 tỷ đồng (bằng 93,8% kế hoạch), trong đó vay về cho vay lại là

26

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

14.626 tỷ đồng (62,5% kế hoạch). Dự kiến, vay trong nước sẽ huy động khoảng
547.085 tỷ đồng, chủ yếu qua phát hành trái phiếu chính phủ.

4.2. Tình hình trả nợ công

Năm 2022 Chính phủ cũng quản lý, kiểm soát chặt chẽ các khoản vay, trả nợ,
bảo lãnh Chính phủ và vay về cho vay lại. Công tác trả nợ được thực hiện đầy đủ,
đúng hạn theo cam kết. Đồng thời, tăng cường kiểm soát, giám sát chăt chẽ bô ị chi và
các khoản ̣vay của ngân sách địa phương trong phạm vi dự toán Quốc hôi quyết định.
Chính phủ sẽ ̣ trả khoảng 335.815 tỷ đồng trong năm 2022, tương đương gần 14,6 tỷ
USD. So với năm 2021 thì mức trả nợ năm nay thấp hơn khoảng 30.117 tỷ đồng.
Trong đó, khoản nợ trực tiếp Chính phủ là 299.849 tỷ đồng (khoảng 13 tỷ USD), trả
cho các dự án cho vay lại 35.966 tỷ (gần 1,6 tỷ USD). Chính phủ đã gửi Ủy ban
Thường vụ Quốc hội báo cáo về tình hình nợ công năm 2023, trong đó nêu rõ, tổng trả
nợ của Chính phủ trong năm 2023 ước đạt 311.537 tỷ đồng, trong đó trả nợ trực tiếp
vào khoảng 279.742 tỷ đồng, bằng 95,3% dự toán; trả nợ vay nước ngoài về cho vay
lại ước khoảng 31.795 tỷ đồng, bằng 93,8% kế hoạch.

4.3. Tình hình sử dụng nợ công

Một trong những thành công nổi bật trong việc sử dụng nợ công của Việt Nam
trong năm 2022 là đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện các nhiệm vụ đầu tư
phát triển. Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tổng chi đầu tư phát triển từ NSNN năm
2022 đạt 358,3 nghìn tỷ đồng, tăng 27,8% so với năm 2021. Trong đó, vốn vay nước
ngoài đạt 118,5 nghìn tỷ đồng, tăng 28,6% so với năm 2021. Nợ công đã được sử dụng
để đầu tư vào các dự án trọng điểm quốc gia, các dự án kết cấu hạ tầng, các dự án phục
hồi kinh tế sau đại dịch COVID-19. Một số dự án sử dụng vốn vay nước ngoài nổi bật
trong năm 2022 như: dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2, dự án sân
bay quốc tế Long Thành, dự án đường sắt đô thị Hà Nội - Cát Linh - Hà Đông, dự án
tuyến metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên,...

27

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

Bên cạnh việc đầu tư phát triển, nợ công cũng được sử dụng để hỗ trợ người
dân, doanh nghiệp, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Trong năm 2022, Chính phủ đã
thực hiện các chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi đại dịch
COVID-19, như: gia hạn thời gian nộp thuế, giảm lãi suất vay... Các chính sách này đã
góp phần giảm bớt khó khăn cho người dân, doanh nghiệp, thúc đẩy phục hồi kinh tế.
Theo dự toán NSNN năm 2023, tổng dư nợ công của Việt Nam dự kiến đạt 40 - 41%
GDP. Trong đó, nợ Chính phủ là 37 - 38% GDP, nợ chính quyền địa phương là 3 - 4%
GDP. Nợ công dự kiến sẽ tiếp tục được sử dụng để đầu tư phát triển, hỗ trợ người dân,
doanh nghiệp. Chính phủ sẽ tiếp tục thực hiện các giải pháp để nâng cao hiệu quả sử
dụng nợ công, đảm bảo nợ công trong giới hạn an toàn.

4.4. Đánh giá tình hình nợ công

Năm 2022, Việt Nam đã triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế -
xã hội, trong đó sử dụng nợ công là một trong những công cụ quan trọng để thúc đẩy
tăng trưởng kinh tế.

Về quy mô, nợ công của Việt Nam trong năm 2022 đã tăng trưởng ổn định,
nằm trong ngưỡng an toàn theo quy định của Luật Quản lý nợ công.

Về tình hình trả nợ, tổng chi trả nợ của Việt Nam trong năm 2022 đạt 472,9
nghìn tỷ đồng, trong đó chi trả nợ gốc đạt 261,9 nghìn tỷ đồng, chi trả lãi vay đạt 211
nghìn tỷ đồng. Tỷ lệ trả nợ gốc/thu ngân sách nhà nước năm 2022 đạt 17,1%, thấp hơn
kế hoạch dự toán là 18,5%. Tỷ lệ trả lãi vay/thu ngân sách nhà nước năm 2022 đạt
12,5%, thấp hơn kế hoạch dự toán là 13,5%. Tình hình trả nợ của Việt Nam được đảm
bảo an toàn, tỷ lệ trả nợ gốc và lãi vay nằm trong giới hạn cho phép.

Về sử dụng nợ công, nợ công của Việt Nam trong năm 2022 được sử dụng chủ
yếu cho đầu tư phát triển và hỗ trợ người dân, doanh nghiệp.

Đối với đầu tư phát triển, nợ công đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện
các nhiệm vụ đầu tư phát triển. Trong năm 2022, tổng chi đầu tư phát triển từ NSNN

28

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

đạt 358,3 nghìn tỷ đồng, trong đó vốn vay nước ngoài đạt 118,5 nghìn tỷ đồng. Nợ
công đã được sử dụng để đầu tư vào các dự án trọng điểm quốc gia, các dự án kết cấu
hạ tầng, các dự án phục hồi kinh tế sau đại dịch COVID-19.
Đối với hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, nợ công đã được sử dụng để hỗ trợ người
dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19, như: gia hạn thời gian nộp
thuế, giảm lãi suất vay... Các chính sách này đã góp phần giảm bớt khó khăn cho
người dân, doanh nghiệp, thúc đẩy phục hồi kinh tế.
Nhìn chung, việc sử dụng nợ công của Việt Nam trong năm 2022 đã đạt được một số
kết quả tích cực, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hỗ trợ người dân, doanh
nghiệp. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý một số hạn chế như tỷ lệ nợ công so với GDP vẫn ở
mức cao, cần được kiểm soát trong thời gian tới để đảm bảo tính bền vững của nền tài
chính quốc gia. Ngoài ra, hiệu quả sử dụng nợ công chưa cao, một số dự án vay nợ
chưa phát huy hiệu quả như mong muốn.

IV. Kết luận

Khi Việt Nam tiếp tục hành trình hướng tới phát triển kinh tế và thịnh vượng,
việc hiểu biết và quản lý hiệu quả nợ công là điều hết sức quan trọng. Bằng cách khám
phá những điểm phức tạp của nợ công, phân tích tình hình thực tế ở Việt Nam trong 5
năm qua, đồng thời đánh giá nguyên nhân và ý nghĩa của nó, bài tiểu luận này mong
muốn đóng góp vào cuộc tranh luận đang diễn ra xung quanh vấn đề kinh tế quan
trọng này.

Tóm lại, vấn đề nợ công ở Việt Nam đòi hỏi phải có sự giám sát liên tục và
quản lý hiệu quả. Khi đất nước nỗ lực phát triển kinh tế và tiến bộ xã hội, điều quan
trọng là chính phủ phải đạt được sự cân bằng giữa vay để phát triển và duy trì mức nợ
bền vững. Bằng cách thực hiện các chính sách tài khóa thận trọng, cải thiện thu ngân
sách và đảm bảo quản lý tài chính công minh bạch và có trách nhiệm, Việt Nam có thể
vượt qua các thách thức về nợ công và đạt được sự ổn định và thịnh vượng kinh tế lâu
dài.

29

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)

 lOMoARcPSD|13771948

Tài liệu tham khảo

1. Học viện Tài chính (2010), Giáo trình Lý thuyết quản lý tài chính công, NXB Tài
chính, Hà Nội

2. Chính phủ (2010), Nghị định số 79/2010/NĐ-CP ngày 14/07/2010 về nghiệp vụ

quản lý nợ công

3. IMF (2001,2014), Hướng dẫn quản lý nợ công

4. Quốc hội khóa XII, Luật Quản lý nợ công, số 29/2009/QH12

5. Quốc hội khóa XIII, Luật Ngân sách nhà nước, số 83/2015/QH13

6. Minh Phương (2019), Báo điện tử Đảng cộng sản Việt Nam, Nợ công năm 2018

7. Việt Hoàng (2020), Cổng thông tin điện tử Viện Chiến lược và Chính sách tài chính,
Chủ động quản lý, cơ cấu lại nợ công, đảm bảo an ninh tài chính quốc gia

8. Ngọc Bích (2022), Cổng thông tin điện tử Kiểm toán Nhà nước Việt Nam, Chính
phủ phê duyệt Chương trình quản lý nợ công 3 năm 2022-2024 và Kế hoạch vay, trả
nợ công năm 2022

9. Khánh Vy (2022), Cổng thông tin điện tử Kiểm toán Nhà nước Việt Nam, Dư nợ
Chính phủ năm 2022 ước giảm khoảng 57.000 tỉ đồng

10. Hồng Loan (2022), Cổng thông tin điện tử Bộ Tài chính, Nợ công của Việt Nam
có xu hướng giảm

30

Downloaded by Quynh Anh Bui (buiquynhanh21122003@gmail.com)