UNUTULMU$ KENT

VE
�EViRi $iiRLER

Onat Kutlar 25 Ocak 1936'da Alanya'da dogdu. istanbul Oni­

versitesi Hukuk Fakiiltesi'ne devam etti, mezun olmadan aynl­
d1. Felsefe egitimi i4'in Paris'e gitti. Paris Oniversitesi Felsefe
Boliimii'nde iki yil okuduktan sonra Tiirkiye'ye dondii. Dogan
Karde? dergisinde sekreterlik yaph. 1956'da a dergisinin, 1965'te
Tiirk Sinematek Demegi'nin kuruculan arasmda yer ald1.
1976'ya kadar bu demegin yoneticiligini siirdiirdii. Kurulu�un­
dan ba�layarak, Uluslararas1 istanbul Film Festivali Di.izenleme
Kurulu, 1981 'den oliimiine kadar da istanbul Kiiltiir ve Sanat
Vakf1 Y onetim ve icra Kurulu iiyesiydi. Bu arada reklam �irket­
lerinde de 'iah�h. 1978'de Kiiltiir Bakanhg1 Sinema Yap1m ve
Gosterim Merkezi'nin kurulu� 'iah�malan i4'inde yer ald1.
1952' de 'ie�itli dergilerde 4'Ikan �iirleri ve hikayeleriyle tamn­
maya ba�layan Onat Kutlar, edebiyattaki ozgiin yerini, 1960
Tiirk Di! Kurumu Oykii Odiilii'nii kazanan lshak adh kitab1yla
ald1. Denemeleri: Yeter ki Kararmasm, Bahar lsyanc1dzr; l?iirleri:
Pera'/1 Bir A?k lrin Divan ve Unutulmu? Kent ad1yla yay1mland1.
1960'tan ba�layarak arahklarla Meydan, Yeni Sinema, Milliyet Sa­
nat Dergisi, Papiriis, Hiirriyet Gi:isteri gibi dergilerde yazd1g1 si­
nema yazilanndan bazilanm da Sinema Bir $enliktir ad1 altmda
toplad1. Aynca Omer Kavur ile Yusuf ile Kenan (1979), Ali Oz­
gentiirk ile Haza/ (1979) ve Erden Kiral ile Hakkiiri'de Bir Mevsim
(1982) adh filmlerin senaryolanm yazd1. 30 Arahk 1994'te The
Marmara Oteli'nin pastanesine konan bombanm patlamas1 ne­
deniyle ag1r olarak yaraland1. 10 Ocak 1995'te Amerikan Hasta­
nesi'nde oldii.
 ONATKUTLAR

UNUTULMU� KENT
VE
�EVIRI �IIRLER
. . . .

omo
iSTANBUL
 Yap1 Kredi Yaymlari
�iir - 113

Unutulmu� Kent ve <;:eviri �iirler I Onat Kutlar

Kitap Editiirii: Birhan Keskin

DUzelti: Alev Ozgiiner

Gene! Tasarim: Faruk Ulay

Kapak Tasarum: Nahide Dike!
Bask.i: �efik Matbaas1

I. baski: istanbul, Mayis 1999

ISBN 975-08-0021-4
i�indekiler

7 • Sunu: Kmk Ofkeli Bir Lir 48 •Rubailer

(Enis Ba tur) 50 •Mardin Hoyrah
51 • Kitabe
PERA'LI BlR A$K 1(:/N DiVAN Unutulmu� Kent
13 • Penceremden 55 • "Naso Magister Erat"
Coriinmeyen 56 •Oramar
15 •Bir $iir Ostiine <;e�itleme 57 •Sokak
16 •Sadece Senin Yiiziin 59 •Ciinliik $iirler
19 • Naz1m'dan ve 61 •Orman
Cendrars' dan Sonra 62 •One Far The Road
26 • Cezayir Agac1 64 • Bulutlu Bir Ciinde
28 •Cezayir'de Toren Dogan <;ocuga
30 •Mart ic;in Hoyrat 65 •May1s Biiyiisii
32 •Bir Soru 66 •Aynhk
34 •Senin ic;in Dort Surlar ve Deniz
Alc;akgoniillii Hai-Kai 69 •Diin Cece Nuh Arna
35 •Yedi Kiic;iik Fotograf Peygamber Degilken
36 • "Te�ekkiirler Kalbim Cordiigiim Dii�
Sana ... " 70 •At
38 • Pera'h Bir A�k ic;in Cazel 72 •Bir $iirin Celi�i
39 •Satraplar 74 •Sava� ve Ban�
75 • istasyon
UNUTULMU$ KENT 76 •Yalmzhk
lki Irmak Arasmda 77 •Turgut' a
47 •Yedili Tuyug 78 •Surlar ve Deniz
<;EV/RI $11RLER1 Louis Aragon
Sonsuz Giinbatimi/Furug 140 •Doniiyorum
87 • Sunu Federico Garcia Lorca
93 •Soguk Mevsiminin 141 •Thamar ile Amnon
Ba�lang1cma inanahm Jacques Prevert
102 • Pencere 144 •Paristambul
105 •Sonsuz Bir T.E. Lawrence
Giinbahmmda 146 •S.A.'ya
109 •Gece Gorii�mesi Nguyen Dinh Thi
114 •Ye�il Dii� 147 •Nereye?
117 •Yeryiizii Ayetleri 148 •Japon Giizii
121 •Bah<;enin Fethi Xuan Quynh
123 •Gecenin Soguk 149 • Dalgalar
Caddelerinde Xuan Dieu
125 •Giine� Doguyor 151 • Heykel
127 •Yeniden Dogu� Giang Nam
130 •Ku� Oliimliidiir 153 •Dogdugum Yer
131 •Senden Sonra Ho Chi Minh
134 •Armagan 155 •Cezaevi Defteri
Ovidius'tan Paz'a... Octavio Paz
Lou Andreas-Salome 156 •Bakire
137 • isimsiz 160 • Kaynak
Ovidius 161 •Bir An Goriinen Ya�am
138 •Artis Amatoriae-Liber II 162 • iki Govde
139 •Sed Me Cytherea
Docere
 7

Kzrzk Ofkeli Bir Lir

Onat Kutlar'1, Tiirk okuru, �ok gen� bir yazarda gormeye

ah�mad1g1 olgunlukta bir ilkyap1tla, ishak' a toplad1g1 benzersiz
oykiilerle tamm1�h. Lirik ama sert, sanki narin bir kadm elinin
tuttugu, i�inden kan damlayan bir han�er. Ger�ekle dii�sel,
dii�lemsel aras1 u�an bir denge, "absiird"iin k1ydarma sokul­
maktan korkmayan bir durumlar silsilesi, en �ok da kusursuz
atmosferiyle herkesi biiyiilemi�ti yazar: Bir efsane-kitap olarak
�oktii yaz1 ortam1m1za lshak.
Onat Kutlar'm omuzlarma da. Boylesine gii�lii, etkileyici
bir ba�lang1�, gen� bir yazar i�in nasd kambur olmasm, oldu:
Bir ikinci kitab1, "Kiil"iin elyazmalanm yakh ve kiillerini Pa­
ris'in gri �ahlarma savurdu. Bir siire, arhk, kalemden uzakta,
kameranm yakmlarmda dii� kuracakh.
Ger�ekten de, yedinci sanata Ol�iisiiz bir sevdayla akh
Onat Kutlar. Y1llar y1llan kovalad1, iistiiste birka� ku�ag1 besle­
yen Sinematek seriiveninin miihendisi biiyiik bir misyoner gibi
�ah�h. Yeni Sinema dergisinin ebesi oldu. Senaryo �ah�malarma
gomiildii, platolarda bir hayalet, goriildii.
Neden sonra, ilk �iir kitab1yla yuvaya dondiigunde yaz1
mirasm1 har vurup harman savurmad1g1 anla�dd1: Taze, iyicene
incelmi� bir �iirsel iish'.lp, biitiinliik kayg1sm1 elden birakmayan
bir �ah kurma anlay1�1 - kmk ofkeli bir lir.
Kutlar'm dramatik, erken, isyan uyandiran Oliimiiniin bir
kav�aga denk geldigini bilen bir avu� insandan biri say1hnm:
Yeniden yazma ugra�m1 ana eksenine alma karanm vereli �ok
 8

olmam1�h. 0 oykiilerin, denemelerin, bu �iirlerin ard1 arkas1

gelecekti. Hem de i;eyrek yiizy1hn beklettigi, dam1tt1g1, bilh1r­
la�hrd1g1 harflerle, kelimelerle. Hoyrat tesadiif.
Gene de, Onat Kutlar'm �iiri, ii;diinyasmm ve duyarhk cep­
hesinin 1�1gm1 olanca giiciiyle yans1hyor bu toplamda. $iirsel
mimarisinin anahatlan, yol kesintiye ugramasa, hangi eldeg­
memi� beldelere sefer diizenleyeceginin i�aretlerini ta�1yor.
Simsiyah denizin ortasmda, tekin olmayan bir adanm iize­
rinde deniz feneri: Durmadan yamp soniiyor.

Enis Batur
PERA1LI BiR A�K ic;iN DiVAN
(1981)
 11

Bir zambagm ta9yapragmda yagmur tanesini

Bir kula atm riizgarli bayirdan kaynaga ini$ini
Yansi gOlgeli kumlarda oliimii bekleyen karanlik bogayi
Sabaha kar$l ve hi9 uyunmamt$ tanyerinde l$tyan kavak
agacmi
Ve biitiin bunlan birden dii$iindiiren seni dii$iiniiyorum $imdi
 13

PENCEREMDEN GORUNMEYEN

�amagacma

Duman renkli ve kocaman bir karganm

Kumlu dalgm kanatlan ardmdan
Denizin derinliklerine a\Ilan
Akdeniz giine�inde \iiriimii� ah�ap
Ve kuytu yosunlara \alan teknenin
Re\ine kokusuyla tamd1g1m

�amagacma

Bol sisli bir k1�m ormanmdan

Karh gelin telleri ta�1yan
Giimii�ten yapraklarla ortiilii
Uysal ve uzun boynunu bah\elerin
Ve benim toprag1ma egmi�
Giiliimserken bir e�k1ya riizgarm
Sokiip uzaklara gotiirdiigii

�amagacma

Bir ak�amiistii kaybolu�u

Penceremin darac1k sahnesini
Lacivert ve kadife ve kesin
Birinci perdesiyle kapayan
Giinlerimi \Ok eski bir oyunun
Goz gozii gormeyen karanhgmda
Orta\ag panay1r soytanlarmm
Kiit ve k1v1rc1k sakallanyla
Durmadan dekor degi�tirdikleri
Ofkeli arahgmda b1rakan
�amagacma

$imdi riizgar ge�iyor penceremden

Govdemin kuruyan kavahm
K1rm1z1 tiirkiilerle donatarak
Senin ormanmdan say1s1z aga�
Ve dii�lerimde bembeyaz y1kad1g1m
Teninden co�kun sular ge�iyor
Kap1hp siiriiklenen irmaga
K1yilarm danteline ah�km
Ellerim birden ula�1yor

�amagacma

Operken yapraklanm ac1yla k1s1k

Sesli ku�lar bak1rlayan yiiziiniin
Bah�esinde yedigim vi�nelerinin
Kabma s1gmaz sevinci ve tutku
Y1rtarken demirden ku�ag1m
Ag1r bir i��i gibi oliimiin
Beni ya�amanm ka vgasma
Yan�ta bir tay gibi firlatan

�amagacma

Seni bir �ok daha gormek i�in

Dallarma bas1p yayland1g1m
$iiri kahks1z dolamba�s1z
Bir onsoz olsun diye yazd1g1m
Senin admla kan�hnp
Adm1 yiiregimin �anma
Kaz1d1g1m ve �imdi bir ak�amiistii
Penceremden ans1zm goriinmeyen

�amagacma
BiR �iiR USTUNE C:: E�iTLEME

Kiilrengi bulutlanyla giiz giinlerinin

Sevdigim istanbul' u gibisin
Gene de �agmyor yiiregin
Daha aydmhk bir yeryiiziinii

Her zaman gen� gozlerinde giiliiyor

�u kocam1� ve yorgun istanbul
Gene de ya�1yor ve s1rh aynasmda
Bana gosteriyor senin yiiziinii

Ayak basmad1g1m �orak bozk1rda

Sevdigim Anadolu gibisin
Gene de bekliyor yiiregin
Uzakta ve elinde olmayam

Sevecen gozlerinde tiikeniyor

Hasret riizgarlanyla Anadolu
Gene de iiretiyor ellerin
Yeni ba�tan ve umutla sevdam

istanbulum Anadolum sevdigim toprak

Ne kadar yakm1m sana
Ve ne kadar uzak
SADECE SENiN YUZUN

Yeraltmda bir Bizans sarmc1 gibi lo�

Kuyularda korlerin duragan bak1�lanm
Tedirgin bir \Ocugun onsezileriyle
Bozmadan ge\erken hi\ dii�iinmemi�tim
Yukarda bembeyaz bir giivercinin
Ma vi bir balkonun bulutlarmdan
Benim toprag1m1 arad1g1m

Kar�1da tepelerin hayal perdesini

Bir sardunya agac1 h1�1rdatiyor
Koyunlar sessiz bir yilan bir giine�
Bir k1srag1 her yil a�an k1rlarm
Azgm tanns1 Pan' dan dogma yabans1
Ve inat\1 bir ke\i gibi Gavvino
Bir zincirlemeyle ge\iyor \Ocuklugumun
K1sa pantolonlu kara gozlii yoksulluguna

Sanki Pera'nm bindokuzyiizden

Art nouveau pencerelerden bakhg1
Tir�e Hali\ ve lo� kumrular oteli
Birbirinden habersiz iki odada
Seni de sahyor dii�lere ve beni
Tannm gormeden tedirgin ve k1zgm
Giimii� bir asansor \Ikanrken seni
Kara bir ag1rhk gibi iniyorum bo�luga
Sakahnm koyu me�e dallanyla
Kapatmca karanhk bulutlar
Goklerdeki ha�in ve eski ahitten
Bir mezmurla isyan eden babam1z
Dilsiz ve korkulu ve yoksul
S1k1 toprag1 delip giine�e dogru
Almyaz1sm1 y1rtan ufaak tohum
Benim ge<;mi� tarlalardan arkada�1m
Kemik saph ka<;amak bir <;ak1yla
Kurak hayalgiiciimii kanahyor

Sanki bir say1m giinii ya da s1k1yonetim

Iss1z sokaklarmda surdiplerinin
Birbirine rastlamadan dola�an
iki seriivenci gezgin gibiyiz
Bombo� bir sinemanm koltuklarmda
Kapkara bir perdeyle aynlm1� gozlerimiz

Bir kuzunun bogazma saplanan han<;er

Birden giiriiltiilere boguyor kenti
Kanh sokaklarmda gondollar yiizdiiren
Bir Venedik d1�arda bu bozgun Bizans
C::ocuklan han<;erleyip oldiiriiyorlar
Kmk bir akordeon gibi yiizleri

Sanki erken ronesansm bir saraymda

Sesleri sarma�1klar gibi bir madrigalin
iki sag1r �ark1C1s1 gibiyiz
�iirimiz sanhyor usanmaks1zm
Birbirine ve biz sanlam1yoruz
Golgeli kiimeslerde yeniyetmeler
Kucagmda f1silda�an tavuklar
Kara gozlii s1palar ve soluk soluga
Evreni sevi�menin ku�lanyla dolduran
Gelinler metresler orospular melekler
Aga<;larm ve riizgarm ve tiim denizlerin
Seslerine kan�an �u azgm hayat
Sanki seni ve beni
Bogaz'm <;ok derin akmhlarmda
Ters yone habersiz yelken kayd1ran
iki <;agd1�1 ve �a�km bahk gibi
Bir doyumsuz hasrete tutsak ediyor

Perdede �imdi kocaman bir hayal

Sadece senin yiiziin
NAZIM'DAN VE CENDRARS'DAN SONRA

Geceyans1 ge\en giizden kalma birka\ yaprak kirk yilhk kahve

renkli bek\iler ve bir minibiiste
Kartal' dan Eminonii'ne giderken uyumu� titreyen bir \lrak
Karanhk denizi kopiirten dalgalan yararak \OOk gizli bir yere
giden tenha bir Oskiidar alam gemisiyle
bu yolculuga ba�lad1m senden aynhnca

Bahgm karnmda yunus bir kumul masah anlatmaya

ba�larken olgun belleginde
Sogiitler ve leylak! ve kara lale sogam \Orbas1yla
i�e koyulan bahk\1larm ilk \ektikleri aga
tak1lan diilger bahg1 gibi \irkin ve �a�km ve ofkeli
Yarah bir arap k1srag1 gibi bekleyerek ensemde yagh kur�unu
alamn giivertesinde oylece
kaptan m1y1m kiirek mi bilmeden duruyorum

Bek\iler goriinmez oldu \irak \Ocuklar ve kopekler

gizlendiler kuytu ko�elere
Biiyiik ve paranoyak kaya devinin geni� \eneleri
bogazmdan soguk sular ak1tarak \arp1yor
birbirine ve kar�1 k1y1da duran solgun sevgilimin
sa\larma kiil bana ate� savuruyor
Biitiin olii �eyler yangm yerleri eski sava�lar ve ne yapsam
ge\ip gidiyor aynhgm giinleri
 20

Nereden c;okiiyor bu sis Karadeniz'in sulanm Akdeniz'in

kuytu ve narlarm portakallara kan§hg1 derin koylarma
ula§hnyor
Nereden ba§lad1 bu hiiziin giiz yapraklanm taa nisan giinlerine
e§iklere nhtimlara siiriikleyip
yeniden c;amura bula§tmyor
Alanya kalesinde uc;uruma yakm dogan kara sac;h bir oglanm
kara kec;i postekisinde kabaran bir kedi gibi
diklenerek athg1
Beyaz niyet c;ak1llanyla denizin dibinde yuvarlanan
binlerce milyonlarca
biiyiik ve mermer giillenin ugultusu ters akmtilarla
Oskiidar'm karanhk sularma nasil geliyor?

Alan ya' da dogdum babam hakimdi

diizliige, k1z kac;1ranlara, denizin yakm sularma geceleri
koyunlarm c;ene kemiklerinden c;ift horgiic;lii
<leveler yap1p ablamm
agzm1 biiyiik bir c;uvald1zla diken ve bana
korkulu masallar anlatan Sirmah nineye
0 giinlerden kald1 kulag1mda "yeni kesilmi§" nar
c;ic;egi ve portakal yapraklannm sesi
Ve ya§am1mdan hie; eksilmeyen uc;suz deniz duygusu
iki jandarma belirdi alanda, kaptan kopriisiinde dola§iyor
hergele bir ekip otosunun homurtusu
Sonra iki daha ve iic; daha ve dort
ac1 bir hmc; riizgan kas1p kavuruyor ic;imi
 21

Yapraklar savuruyor derin ve <;amurlu bir kuyuya

Ostiine miiste�arlarm kap1cilarm �oforlerin
yarasa gibi dola�an ozanlarm <;ocukluk amlanmm
kocalarmm dizi dibinde kadmlarm per�embe
tacirlerinin pu�tlarm
ve alanda kurumu� bir zakkum agac1 gibi duran
benim iistiime
Bir yere gidiyor bu bozk1r gemisi ardmda kuyunun
<;evrintisini b1rak1p
ve senden uzakla�1p siirekli
Atlasam karanhk bir deniz

Hep giden bir bozk1r gemisiydi Antep, yelkenleri sam yeli

yapraklard1
Boz abah koyliiler ge<;erken develerle kap1m1zdan
Oniinde bir yasemin agaayla korunan karanhk ve
kor mutfagm
geni� ta� do�emelerinde bir kurbaganm
kiiflii ve giiher<;ileli duvardan korkusunu
uzun bir <;ocuklugun tek dii�ii olarak yazd1m
<;i<;ekli sayfalarmda �iirler bulunan bir deftere
0 defter arastanm ortasmda elinde zindiyan asas1yla
ge<;mi�imize gelecegimize soven bir dilenciden
ka<;arken tekke istiklal ilkokulunun yosunlu havuzuna
kii<;iik bir kag1ttan kay1k olup bath
Beni o giin olaganiistii ogrenciler tahtasma <;akh
kurutma bask1s1yla hocam Ali R1za
 22

Saat iki. Genel i§ i.iyesi ve b1\km §Ofori.iyle bir otobi.is

l§lklanm bir erken vapur gibi yakarak ve harmanlayip
gecikmi§ sarho§larla erken i§\ileri yola koyuldu
Bombo§ alanda s1kmtiyla hatirlad1g1m ogrencilik y1llarmm
kap1s1 zor kapanan kirm1z1 tramvaymda
bahk istifi duruyorum sanki ayakta kizgm s1k1§1k
Oysa yapayalmz1m ve ellerinde kovalar, sopalar ve zamklarla
uzun bacakh yabanc1 ku§lar gibi golgeleri ge\en
ogrenciler duvara
bir amy1 \iziyorlar: Yann ...

Kuru ve beyaz \ak1llarla do§eli dere yataklarmdan

ge\erdim yagiz parlak agnh bir atla
Postahma tak1h bir devedikeni, §ebboy kokusuyla havada
derinlere kirm1z1 \izgiler \izen anku§lan ve Lorca
Akhmda Safo'nun ki.i\i.ik memeleri sa9m ate§ gibi ve saman
kokusunu uzak kentlere kadar U\Uran ri.izgar
Bi.iti.in bir yaz bekleyerek sevgilimi gorecegim gi.ini.i
gene a§k §iirleri yazard1m dalgm bakarak kag1tlarm
denizinde yi.iri.iyen §iir gemisine o y1llarda
Frans1zca ogrendim ve Hafiz' dan okumak i\in
biraz Fars\a
 23

Ay bath dindi firtma iskele 1�1g1 sabaha kar�mm kor sisine

bulanm1� goriinmiiyor ortahk sessiz jandarmalar
potinlerini siiriiyerek �ekip gittiler kofteciler
sarho�lar sabah�Ilar
Kimse yak ortahkta �imdi sen uyuyorsun bir �ocuk
gibi giiliimseyerek
korkulanm �ogaltan dii�lere bak1p
yammda ufac1k ve giiliin� bir seyis smtarak
atasozleri soyliiyor; demir tavmda doviiliir
Herkes uyuyor giimii� saph bir b1�ak. .. bo�ver o da olsun
Yiiregime saplanarak taa derinlerden ve aym soruyla k1vnlarak
ac1hyor kararan yiiziimii "ni�in?" anamm �ini bir
sandukadan
�1kanp �imdi bir bir bavuluma doldurdugu
zakkum ve ate� iitiisiiyle km�hnlm1�

ilk gen�lik amlanm1 yutan boynuz saph bir b1�ak

golgeye dii�tii arhk hi� titremeyen diinyamlZl
tam ortasmdan ac1mas1z ikiye ayirarak

Vezneciler'le Abanoz sokag1 arasmdaki uzun kanah bir laz

arkada�1mm tekleyen motoruyla giina�m
ge9yor ve sak1z �igneyen ve bana kocam demeyi seven
Ve ad1 Kadriye miydi? gobeginin altmda uzun b1�ak iziyle
orospu sevgilime ula�1yordum tramvay duraklan arabm
kahvesi palamut tava �iirler ve polislerle
vuru�urken olen gen� arkada�lanm 1hlamur aga�lan

Golgeli Sahaflar ve Asaf Halet'in kaldmmlara dii�mii� biiyiik

yaz1 defterleri gibi ucuza sahlan gen�lik y1llan
0 yillarda oykiilere ba�lad1m
Sabah oluyor oliimle ya�amm
ger�ekle dii�iin ge�mi�le gelecegin birbirine kan�hg1
Acmm keskin dii�ii�iin derin oliimiin haz1r oldugu saat
Uzun bir hesapla�may1 bitiriyorum samnm
Uskiidar gemisi dar bogazm
en s1k1�1k en dola�1k aglarmdan ge�iyor
S1rhmda dolu bir tabancanm horozu ottii otecek
Ve kupkuru dereden bir y1ldmm gibi ge�en �imdi'nin ah
Arhk dii�le ger�egi iyice kan�hnyorum uyku
ya da arhk yiiziinii bile unutmanm saah

Paris bir yilba�1 gecesi karlarm

iistiine dii�en aydmhk ve sisli
katedralin kar�1smda oymah tahta gaveau saydam
bir konyak
Sonra yeniden gittim oraya eski kahvelerin
yerinde yangm arhklan gibi �1lgm
ve Amerikah bir manyak
Chaillot'nun delisi bayan Meerson'm her geceyans1
Lazare'1 olii amlarmdan �1kararak helva yedirdigi
miizeler ve ya�am1ma goriintiiniin
bitmez tiikenmez �eridini sokan Sinema Paris
Oski.idar gemisi Bogaz' dan �1kh seni di.i�i.inerek
yazd1g1m bu �iir bitmek i.izere
Filmin sonu bulu�amad1g1m1z gi.inlerin
aylarm ikindi gi.ine�inin sonu
Hesab1 kapatan bir �izgi gibi
kar�1 tepelerde 1�1yan gi.in k1r�il bir kalabahk
Asker asker asker bugi.in K1zildere bin dokuz yi.iz
yetmi� dokuzun
bir nisan gi.ini.i ve ashnda �ok uzun
bir acmm bir aynhgm bir susuzlugun
Ardmdan 1�1yan gi.in iskelede
elele tutu�mu� bir delikanh bir k1z
gi.inli.ik �eylerden konu�uyorlar derslerden
vapurdan
�ok geciken devrimlerden ve yi.izleri
Tertemiz deniz gibi aydmhk sakin ve onlarm
serinliginde yeniden ba�hyor ya�anhm1z

Arhk bu �iir bitti, sanmm

CEZAYiR AGACI

Sevgilim Cezayir beyaz bir du var

Bir yam Akdeniz obiir yam nar

Senin nar agacm

benim denizim
ve duvar

Bir yasemin senin gibi Cezayir

Ve de zakkum benim gibi zehir

Aures'ten riizgar
senin kokunu
bana getirir

Biitiin gece Kabylie Berberileri

Hurma dallarmdan denize ge<;ti

Arna nice y1llar

goremedim bile
senin dii�lerini

Kur�un kanatlanyla tarihin

Derin ovasma u<;uyor Konstantin

Ve gogsiimii bir zeytin

dahyla ok�ayan
yiiregin

Bu �iiri sevgilime adad1m

Hadj Ali, Benzine ve oteki dostlanm
Kanh bir giil <;izgisiyle
aynhrken haziran
ve kas1m

Mor perdeleriyle Otel Aletti

Bir ate� agac1 gibi yand1 gitti

Sevgilim
aynhk
camma yetti
 28

CEZAYiR'DE TOREN

Kapad1m perdeleri kayboldu

Duvarlan saran ay1�1g1 ve Magrip sokaklan
Ye�il damarlarmda som mermerin Seyyit Yusuf u
Arayan ilk kanh boga
Kayboldu Endi.ih.is kumsallan kolera veba
Zafer ku�unun kanatlarma beyaz
Orperen eteklerini vurarak ge<;en
Bab-el-oued oli.ileri
Kayboldu

Sahra' da k1zil bir 1rmakla i�leyen yazm

Degirmeni sanki birden durdu
Sanki bir ol ii zaman sanki bitmez ti.ikenmez top seslerinden
Sonra gelen sag1r gokyi.izi.i
Geni� somi.irge yatagmda uzun
Bir u<;u� di.i�i.i goren kaptanm tum motorlan
Havadayken durdu sanki
Ams1z bir <;ole kan�1p gitti
Kahkahanm ki.i<;i.ik dereleri ve sevdiginin
Ada <;ama�1rlanm y1kayan k1zm
Ti.irki.isi.ini.in san�m ve ti.iyli.i agz1
Kapand1
Biitiin yolculuklan unuttum birden bir kac;agm
Garlardan alanlardan limanlardan toplad1g1
Biraz kurumla kararm1� ve yeni sevinc;lerin giimii�leriyle
Parlahlm1� amlanm unuttum
Unuttum birden arduvaz trenleri deniz manashrlanm
Donmu� votka 1rmagm1 gece giine�i kulelerini portakal
�ic;ekleriyle donanm1� kentlerin �imdi kupkuru
Dallarma kirlang1c;lar gibi tiineyen
Gec;mi�ini tutsagm
Unuttum

Son bir �ey direniyordu ama silindi

Ormandan savandan c;olden daglardan
Pencereme bakan bir c;ocuk yiizii
S1rtmda bir regal ve ayagmda
Ermi� Sylvestre' in keten c;anklarmdan
Koca Afrika'nm yiiregine dalan
Lacivert \Uha �andayh ke�i�in
Tozlu ve y1llar siiren bir ayin ic;in igdi� ettigi
0 esmer c;ocugun yiizii de
Silindi

Arhk torene ba�layabiliriz

 30

MART i�iN HOYRAT

Sabah erken kalkhm dereler buz

Tann bilir ne zaman doner avcilar
Kor Siileyman gece giindiiz say1klar
�adm y1kilsm da bozulsun bag1
Kan izlerini sildi gotiirdii ac1 kiragi
Doland1m durdum uzun yollarda yahmz.

Severim goziinii �u halime bak

Yaram1 saran giimii� telli kavak

Doner durur gogiin dibinde bir yabana

Kartal m1 desem pe�inde bir ahc1 ku�
Hakkari Oramar yaylas1 Van golii Mu�
Gem; omriim bir Kiirt kilimiydi ge<;ti gitti
insan yiiregi pas tutar derdi babam rahmetli
Ba�mda bir solgun po�u ayagmda <;arpana

Goziinii severim bir haber salsana

Yiiregimden u<;an giimii� telli turna

Uyudum uyand1m bir uzun gece

Ay karanhk devir pu�t hava dumanh
Sirtimda bir han<;er sogiit yapragi
Dii�te gordiim dokiilmii� odamm beyaz
Kireci bahar gelmeden ge<;ip gitmi� yaz
Kimse sormaz a<; m1y1m susuz mu halim nice

Goziinii severim sen soyle kiraz

Agacmdan dogan giimii� telli saz
 31

Kar iistiine a�m1� yaz delisiyC:.�

Erken ottii gonliimiin �apar horozu
Korkanm silerler defterden bizi
Gotiiriir aynhga bir tahtadan at
Tarih dokuz yiiz seksen giin yirmi ii� mart
Biri hasret gomlegini bir daha giydi

Yiiziinii seveyim saray1m belin

Koynumda uyan giimii� telli gelin
 32

BiR SORU

Ak�amiistii oturdum yol k1y1sma

Dii�iindiim
Ne kalacak bizden geriye
Balkan yaylasmdan ve bozkirlardan
Kafdaglarma giden �u bulut
Sonsuz mevsimlerle esmerle�en
$u toprak ve derin �mar agac1
Biz yokken de vard1

�ocuklarm �u giilen san feneri

Ay1�1g1
Ve iss1z balkonlarda
K1rm1Zl biberlerle iizgiin ya�hlan
Aym mandalda kurutan giine�
�ay1rda golgeler b1rakacak
Dalgm yeryiiziinden �ekilirken

Kalabahk �ar�ilara tortusu

�okecek
Tiiccarm kanpazarmdan
Mezarhga ta�1d1g1 paramn
Degirmeni dondiiren ter irmag1
Kuruyunca ardmda tuz kalacak
Ve bir am ofkeli i�<;ilerden

Sinirli kediler bir tekir �erit

Olacak
Ve bir �ol esintisi
Dortnala kaybolan arap atlan
Bir �avdar haritas1 �izecek
Bozkm terkeden tarla faresi
Ku� tiiyleri gokyiiziiniin camm1
Buzlu yazilarla donatacak
 33

Her �ey degi�iyor ama ne yapsak

Duracak
Tarihin uzun duvan
Ta�lara kirm1z1 izler birakan
Ve aym k1y1dan yiiriiyen kole
Silecek krallarm adm1
Gene de karanhk dag ba�larmda
Yann bir kin gibi hahrlanacak
Kanh soy agacmm dallan

Kiraz ve kam1�tan kavahm1zm

Sesleri
Dag1hyor havada
Bir kuyu agzmdan ge<;iyor gibi
Riizgan mor fistanh zamanm
Bu giizel �ark1 da unutulacak
K1y1mlar acilar kanlar i<;inde
Savrulurken ya�ad1g1m1z giinler
Bu soruyu mutlaka soracaksm

Ne kald1 ne kald1 bizden geriye?

 34

SENiN i<;iN
DORT AL<;AKGONULLU
HAi-KAi

Sisli ilkyaz bahc;:elerinde

Herkes kendine bir bahar dah anyor
Once seninkini ogrendim bu sabah
Japon elmas1

II

Tanklarm olii agac;:lan arasmda

Yapma c;:ic;:ekler gibi bando
Bir ko�ede ac;:m1� diri giillerini
Japon elmas1

III

Bir may1s ikindisi iss1z kentin

Patikalannda olii giivercinler
Onlan beklemi� biitiin bir giin
Dallan bombo� japon elmas1

IV

Kirm1z1 ak�am yild1zmm uc;:urtmas1

Bahar esintisiyle sahmyor
Omuzunun beyaz ku�larma
Doniiyor siste japon elmas1
 35

YEDi K0�0K FOTOGRAF

�ok tenha bir kumsala <;ekilmi�

Bir dilim taze kavun sandah
Masamn ayagmdan sular ge<;iyor

�iplak memeni ok�ayan riizgar

Bir turun<; kokusuyla sanyor
Bugulu kadehe bakan yiiziimii

ikindi giine�i bir pencerenin

i�Iemeli demirine vuruyor
i<;erdeki ku�lar dagtlsm diye

"Aptal" diyor "durma orda yanarsm"

Golgeye <;agmyor Tales e�egini
Zeytinin dibinde bir ufacrk kiz

Bir bakir mangaldan iki istavrit

Gizlice goz kirp1yor kedilere
Defneler yaprak kabarhyor

Bahk<;ilar ag ahyor durgun denizin

Dibini 1�1tan mar yild1zlara
Ve ak�am da onlara ag ahyor

Ahp gotiirecek ay goriiniince

Herkes sevdigini yer yatagtna
Yeryiizii sevi�ince degi�iyor
"TE$EKKURLER KALBiM SANA. .. "

Genc;ligimin dallan hep ikindiyi gosteren durmu� bir yelkovan

gibiydi o y1llarda yani erken oliimii ve ic;inde altm tozlanyla
agir ag1r yaz boyunca yapraklan tir�e ye�ili ve k1�m yoktu bile­
mezsin o kiic;iik saatin karnmda sapsan bir c;ark ne i�e yarar
hpk1 kimi sozciikler gibi once anla�Ilmayan ve bir zaman gelir
doner ba�lahr bir �iiri

Her giin ic;imde ya�ayan yalmz bir Japonun kiic;iik bir alanda
kirm1z1 kas1m yapraklanm biiyiittiigii Paris'te tuvaletlerinde
bile c;eyrek Le Monde sayfalan kullamlan c;Unkii kalmdir kag1d1
banyolarla dolu ve Sartre'm c;ocukluk amlanyla bir otelde lah­
macun cumhuriyetinin iic; uyruguyla eski bir Rus plagm1 ilk
kez dinlerken bu �ark1 c;antama dii�iirmii� olmah
gelecegin ormamm

Sagol yiiregim c;iinkii o ezgi

bakir bir �afakla uc;arken saatlerce alhmda "giine�te sararm1�

kemik ve kil ve kiille ortiilii" ortaasya kentleri ve parti
c;izgisinde lacivert giysileriyle adamlar biiyiik bir gokyiizii
gemisinin lombozlarmdan alkol denizinde yiizen daglara bakar
bakar donuk gozlerle ic;imde bir s1kmh ne istedigimi bilmiyo­
rum goriinmiiyor ekimin kayip iilkesi dii�iiniirken habersiz
savurdugumuz beyaz bir bulutta

seni ta�1yordu
 37

Bagh kald1

i<;imdeki Japonun da i<;inde kapkara bir ko<; o yiizden dolamr

durur dii�leyerek tanyeri iilkesini ve bekler ne zaman 1�1tacak
beyaz duvardaki tiiy sarma�1g1 seher yildlZl bekler k1l <;ad1rlar­
da go<;er denklerine s1k1�m1� kara bir <;ekirge gibi umutsuz bir
yanm ve atlara eger orgiitleyen kolan durmadan dag1hr gider
gene de iner mahmuz kan i<;inde bir hint horozunun gozlerine
karanr ortahk nerede ba�aklar ve yamlm1yorsam hpk1 boyle bir
zamanda yiiregin kanatlan bir tele <;arpar

eski bir �ark1yla

<:;ark <loner
tamamlar �iirimizi.
PERA'LI BiR A�K i\:iN CAZEL

Merhaba giizelim, bak nasil doldurdu

-Dur once �u sigaram1 yaka}'lm­
Kirm1z1 bir giine� bardagim1z1
D1�arda kararan Rum kilisesinin
Giiriiltiiyii yapraklara -reviren
\:an sesleriyle yiiklii ve karmakan�1k
Saatlerden ge-riyoruz umut, aynhk
Giinleri. Yiiziiniin giilii kapah
Aa eyh11 ge-riyor koklerimizden
-Sanmm degi�en bir �ey olmah-

Biliyoruz ogle sonu mavi perdesi

Gozlerinin }'lldlZlyla 1�1yan
-Dur giizelim yiiziine dokunacag1m­
Ve akh yetrneyen tarlaku�una
Opii�lerle derinle�en bir hah
Yeni gelin bah-releri dokuyan
-Bu kor eyliil karanhgmdan uzak­
Bir oliimsiiz yaz iilkesi olmah

\:1kahm buradan hemen gidelim

-Ben once �u hesab1 vereyim­
Avluda Fatih'in ormanlarmdan
Kesilmi� -ramlara bakan Rum yetim
i-rimi yalmzhkla dolduruyor
Kap1da sadakor bir dalgmhgin
Ardmdan bize bakan �u delikanh
-Nasil benim gen-rligime benziyor­
�iirimiz bitince ve soldugunda
San giil yapragma yazd1g1m divan
Ahp gotiirecek bir sahaf olmah
 39

SATRAPLAR

bulutlu bir sabahh

yalmzhk
saatin kumlanyd1 sanmm yiiziime <;arpan
ivecen
kalabahk
ag1r ag1r uzakla�h orman
ve deniz giinleri
geride kald1

<;olii kesti bir marh

bir \Ighk
ta� kanatlarla vurdum uzak daglara
ard1mdan
gelen yok, sanmm
cebi <;i<;eklerle dolduran
giil ve kiraz bah<;eleri
yand1

alhmda ge<;mi�in ah
omuzlanmda
sa<;larmm uzun y1llar ordiigii kaftan
karard1
sanmm donmeyecegim
sislere gomiildii <;oktan eski giinlerin
bulamk
tapmag1
 doniiyor giiz kartallan
yakla�hk
satraplarm gomiitiine, boz kayalardan
nerdeyse inecek
karanhk
ko�ede gozlerini dikmi� ii\ ba�h kopek
s1zan kana
bakh

arhk
irmagm sonuna vard1k
UNUTULMU� KENT
(1986)
 43

Vermeme olanak yok bana verdiklerini

Arna ayrzlzrken bir hesapla�ma da gerekli
Germi� bunca giizellikten bir anz olarak
Ben seni alayzm istersen sen de beni
iki zrmak arasz
 47

YEDiLi TUYUG

Ki.i�i.ik 1rmak sen buradan gidince

bozulur bah�eler baglar
ve durur mu gider arab1 zengi
atlay1p ki�neyen atma
yerine kays gelir altma
�ekerler horasanm di.izi.inden
�ol hahs1 kahve rengi

A�ar sen gidince padi�ah ri.izgar

perdelerini gi.in batimmm
gori.ini.ir nereye baksam bir �olde
iki 1rmak arasmm kurbam
alinin ki selam i.istiine olsun
elim yi.iregine degmesin diye
aram1za koydugu verev zi.ilfikaar

Ci.in gelir zamanm �ekirgeleri

ge�er govdemizin �imenlerinden
opi.i�lerin �arabma bulanm1�
gi.izelligin bir bozguna doni.i�i.ir
gozya�lan bile sakm unutma
yol bulamaz yi.iregime ve gider
kenar suyu olur bir �ol divanma
RUBAiLER

"Saki! $arap sun, beni de unutrna!" Hafiz boyle diyor

$iraz' da giil altmda, "a�k kolay goriindii, oysa <;ok zor!"
Bir cezayir rnenek�esi senin a�km, uzakta ve elinde degil.
Ey kor! Gel de a<;1kla �irndi sana nas1l kolay goriiniiyor?

II

Uyamyor yeniden giil farkmda rn1sm?

Uyamyoruz yeryiiziinii ok�arken parrnaklarm
Sen bir aga<; olrnanm onsezisiyle yeniden
Ve ben govdene yeniden riizgar olrnanm.

III

Bir �iir iilkesi olan yiiziinii sevgilirn

Sozciiklerin ordusuyla ku�ahp fethettirn
Benirnle dile geldi senin e�siz giizelliklerin
Seninle bundan boyle �iir sultam benirn.
 49

IV

Yazild1 benim gibi bir c;Ilgmm tapusuna

Senin giizelligin olan iilke ve koca diinya
Oylesine zenginim ki k1yam1yorum
Elim vanp bir tek pulunu harcamaya

IV

"Olesiye ya�ad1" dedi Can, gidince Yilmaz

"Naz1m da oyleydi, ba�ka tiirliisii bize yak1�maz!"
Oylesine olesiye sevdim ki seni, ben gidince,
A�ktan oldii bu c;ocuk da!" diyecektir, hie; �a�maz
II
 50

MARDiN HOYRATI

- Nedendir ogul, sabaha kar�1

bir kanat golgesi ge<;ti yiiziinden
Kartal mi desem yoksa keder mi
Bir giinah i�ledin mi?

- i�ledim ana, bir aga<; kestim.

- Kalk ogul uyku iyi degildir

Bir arpa ekmegi yapay1m sana
Giiniin <;ay1 yah�tmr ofkeyi
Bu horoz neden otmiiyor?

- Dii�te uyur goriiyorum kendimi.

- Sormak bana dii�mez ogul, erkek

kendi kanad1yla u<;ar, git su boyuna
y1ka ellerini bir de tiitiin sar
Diigiin yok ellerin neden kmah.

- Ana ben sevdigimi oldiirdiim.

 51

KiTABE

riizgarm yiiziinii vadilerden tamyorlar sevgilim

armm adm1 bir menek�eden
c;1lgm irmagm yiiziinii bir deniz c;iziyor
toprag1, yediveren bir giil agac1
tarihler bir koprii olarak yaz1yor bir ustay1
kahramam, giiliimseyen bir yoksul
c;ocuk olarak

beni bir giin sevgilim senin yiiziinle

anacak dogunun yeni ozanlan
c;iinkii bir agustos gecesi sessiz bir goliin
ay1�1giyla y1kanm1� k1yilarmda
ak1lh �arkilar soyleyen bir deli
hie; bitmeyen yaz giiniine gomecek beni
senin admla
unutulmu� kent
 55

"NASO MAGISTER ERAT"

Seni yeniden ben buldum ey unutulmu� kent

Ve kimsenin farkmda olmad1g1 giinde sevgilim seni
Bir alacakaranhkta gei;tim a�dmaz surlanm
zamanm. Duru ve dokiilgen nefti perdeyi aralad1m
Ula�hm sana sonunda ne olur unutma beni

Dola�hm eyersiz ve i;mli;1plak atlara binmi�

yiizlerce i;ocugun i;mlatt1g1 dar sokaklarmda
Buldum Galata'dan gizli gei;en bir postacmm
heybesinde ta�1d1g1 aynhk �iirinde seni
Ne olur sahrlarm arasmdan kurtar kentimi

Sen Piyer hanmm isli, yiiksek penceresinden

derin avluya bakhm beyaz rahiplerin uyudugu
Ula�hm dolanarak bir ayazma serinligine
Uyan ey kentin goz pmarmdaki dalgm su
Zaman gei;iyor ne olur savunma kendini.
ORAMAR

Telefon direginde bir yeni yaprak

Yarah, gergin bir di�i taym yelesi
Kiraz <;alg1smm dahyd1 sesin
Bir bahar vuru�uyla titreyen

Unutrna bana ve turn yeryiiziine

Yepyeni sevin<;ler vereceksin
Bir tek kiraz yesen <;ekirdegini
Karnmm tarlasma eken sen

Kale yollarmdan ge<;tik yillardir

Bir dii� iilkesine ula�rnak i<;in
Birak biitiin dii�lerini irrnaga
Adi senin olan yere gel hernen
 57

SOKAK

Durmadan degi�en bu kentte selvilerin

amlanyla uguldayan bir sokakh
Yiiksek ve kiilrengi yap1larm tepesinde ikindi
san bir 1�1kla vururdu pencerelerin donuk ve sessiz
krater golciiklerine
Orada ya�hlar otururdu tozlu igne yastiklan ve giiz
sararm1� marhlarm egri yagmurlanyla gelir tarard1
yiizlerinde unutulmu� sepya bo�lugu
Karmlarma oliimiin tohumlanm ekerdi a�ag1larda
hafif bir lag1m kokusuyla kan�1k kahve
ve anason <;i<;ekleri sahlan
kiif rengi irmaklarm sokagmda ehliyetli kurbagalar
safa pezevenkleri ve ge<;mi� ka<;ak<;1lan
Arada inat<;1 Arnavutlarm
durmadan yeniledigi kaldmmlardan
giilleri orselenmi� kadmlar ge<;erdi farkedilmeyi
bekleyen erken kararm1� Lidya giimii�leri gen<; k1zlar
Kanh bayraklarm yelkeniyle arada
tersane i�<;ilerinin kad1rgalan ge<;erdi ilkyard1ma dogru
Siren sesleri Sivash kap1c1larm granit bellegine
bulamk izler birak1rd1

Giinliik i�lerin bittigi saatlerde yani geceleri

sokak bir kerhane gibi i�lerdi bahriye gediklileri
denizi ve orospulan aym anda goren evlerin
duvarma arabesk bir sava�m tarihini yazarlard1: A�k

Binliklerin mar jileti <;ah�1rd1 kap1larda titreyerek ve derin

bir yankla a<;arak feodal zamanm surlanm
sabahm eteklerine ula�1rd1
Oradan ba�1bo� <;ocuklar <;1kard1 ya�amm <;op<;iileri
dogulu <;ocuklar plastik ayakkaplan ve kendi govdelerindeki
olii ana s1cakhgma sanlan kollanyla
siipiiriirlerdi gecenin artiklanm
Solgun igneleriyle ilk 1�1klarm dikerdi agirba�h halk
kentin zanm yeniden ve giin
ba�lard1

Orada sevdim seni

Sokag1 denize baglayan ge<;itte orada
geceyi gokku�agma baglayan giinlerin sa<;1m h1zla orerdi
zaman
Sevecen sorgulu uysal yiiregin
bir <;imen tiirkiisiiyle a<;ard1 soyagacmm gizli bah<;elerini
<;Ilgm bir biiyiiciiye, orada kan irmagmdan
gelecegin �arabm1 <;1kard1m ve yanan giinlerden alhn
bir �iir <;1kard1m giizelliginin kapah yapraklarmdan
bozk1r ortasmda irmak kuyu dibinde gokyiizii bir ozgiirliik
esintisi zindanlarm avlulanndan

Unutma ben yokolunca degi�ince kent ve bir yoksulun

o giinlerden
sana bag1�lad1g1 soz iilkesi yitip gidince
sonsuz ve isimsiz bir deniz kalacak bir de <;amagac1
benim sulanmla opii�en.
 59

GUNLUK $iiRLER

Sen gittikten sonra iki <;alg1c1

turnalar semahm1 <;ald1 ve kimse dinlemedi onlan
benden ba�ka. Sanmsak kokusunun
yoksulluk ve rak1yla bulu�tugu sayg1s1z kalabahkta
kimse duymad1 beni terkeden
kanatlann buaktig1 esintiyi. Biri incecik obiirii kalm
iki tel vururken <;algmm yiiregine
nicedir akhm1 kurcalayan Bertold Brecht' in
"Sevenler" �iirini dii�iindiim bir ya�amdan otekine
yanyana u<;an iki turnay1. Taa yinnisekizlerden.
"Giine�in ve aym az degi�ken dilimleri altmda
U<;Up giderler yine, boyle tutkun birbirine.
Hey, nereye gidersiniz? -Hi<;bir yere- Nerden gelirsiniz?
Her yerden. Sorarsm1z, ne zamand1r birliktesiniz? diye.
Az zamandu. Ne zaman aynlacaksm1z peki? -Yakmda."
�1khg1mda hava a<;1kh ikindi giine�i gibi
nicedir 1s1tmayan parlak aym az degi�ken dilimleri altmda
yiiriirken sordum kendi kendime. Nereye gidiyorsun?
Hi<;bir yere. Ne zamandu yalmzsm? Bilmem, denize
ve ay1�1gmdan yapraklar kesen
�iire sormah bunu. Daha yaz1hrken
bir amya donii�en �iirlere
Sordum kendi kendime ne yapilabilir <;amurdan. Heykel.
Acilardan? A�k. Yoksulluklardan
bir devrim bile yapilabilir. Arna hi<;bir �ey
hi<;bir �ey yapilamaz aynhklardan.
 60

Sen, �alg1cilar ve ay1�1g1 �ekip gittiniz uykunun

e�igine vurulmu� bir turna gibi donerek
dii�erken sordum otuzdokuzlardan Bertold Brecht'le birlikte
"Ne yapmah peki?" Akhm dokunacak
bir ba�ka akil anyor. Nicedir yabana denizlerde
y1kanan tenim ba�ka bir teni. "Ne yapmah?"
Biliyorum yagmur yagmaz yukan dogru yeniden
Ac1maz olur, silinir gider izi b1�agm.

Arna hi�bir riizgar dolduramaz bo� kalan yerini,

bir ya�amdan otekine
birlikte u�an turnalarm yerini
gokyiiziinde.
ORMAN

Kendine esrn riizgarla derinle�en

yiizii bir adamm durur
ve ormana bakar, bu benim.
Damarlann ugultusunu duyar bir sarmc;tan
gizli bir kente do�enmi� su yollarmm.
Agac;larm sararm1� yaprak uc;lan
dalarken gokyiiziiniin karanhk denizine
kokler biiyiilii bir 1�1kla aydmlamr ve toprak
yabanc1 bir mimariye ac;1hr, bana ait olan.
Yalmzhk, dogunun bildik c;ar�1s1
kendi ah�veri�iyle canlamr, yeni bir irkm
kolesi masmavi bir adam haber bekler, beden
yabanc1 bir tapmagm tannc;asma.
Otmeyen soyu tiikenmi� ku�un saati
alacakaranhg1 gosterir, giindiize mi geceye mi
gidecegi belirsiz bir yolcu gibi. Ben.
Amlar biter ve bir cumhuriyetin
sm1rlan silinir.
<;ekilirken bir c;mann burcuna
yiiziiniin golgesi olan giine� bayrag1,
bir adam c;am ignelerinden bir c;elenk koyar
kayanm dibine, bir genc;lik amh olan kayanm.
Sonra ag1r agir bir agaca donii�iir
Gelecege ve sonsuzluga uzahr yapraklanm
siirgiinde bir kral gibi, iilkesi olmayan
B1rak1r k1hc1m topraga
riizgar ve biiyiiyle gelen adam
Geriye uzak bir ugultu kahr ve kimsenin
ayak basmad1g1 bir orman.
ONE FOR THE ROAD

Ak�am aga<;larla kaph sevgilim ve eteklerine

sa<;1lm1� yedi bakir gol olan kentte
mavi bir pelikan ayag1 gibi
dii�iinceli, duruyorum
hi<;bir �ey yazmaks1zm, nicedir
geli�tirilemeyen bir �iir
ya�am tutkusu

Ak�amlan bir u<;urum gibi derinle�en

kalabahk barlarm k1y1lannda
bir agaca yaslamyorum islanmak i<;in
usulca yagan san bir <;amm
igneleriyle, yiiziimde bir opii� s1cakhg1
gelip ge<;en kadmlardan
ve nedense hi<; ge<;meyen
ka<;1� duygusu

Ak�am olmad1k �eyler dii�iiniiyorum bir idam mahkumunu,

kahvalhda ne yedigini <;op<;ii <;ocuklarmm
kalabahk bir caddenin ortasmdaki <;marm
hangi mevsiminde budand1gm1 ni<;in
sava�larda yitmi� ordular gibi
goriinmeden ge<;tigini dostluklarm
Bir menek�e yapragmm bir kuleden
bizim i<;in sessizce
savruldugunu
Ak�amlan ge� saatlerde sevgilim
gizli bir �iddet sanyor kas1klanm1
her saat ba�mda yan �1plak melekler
beliriyor golgeli yatag1mm
ayak ucunda ve toplayarak
dii� kmklanm bir adak gibi
cennetin kap1sma b1rak1yorlar
Kar�1hgmda, ne var sahiden kar�1hgmda?
Hamiline yaz1h bir bagt�lanma �eki
ya da uyku
Ill lll ll 1.111111� 1 .I lNI >I· I 11 II .AN (.'OCUGA

111111,111 1111 1111'111)',lll I'll dd1k,111h

l1111l0ol'll\'.ll l1t1 lll'Vl'll/.

•,ll'11ll1•,1111l1· k1·st1lt·r
N1· l11h.il Sl'll
J..11 Ii y1·�1l l'yh1l bulutlan altmda
v1· .1ylardan temmuz
onun gelinciklerinden dogdun
Burcunda yild1z goriinmiiyor

Oliimiin kap1sm1 aralayan giiz

<;ok siirmez
Yeniden vurur dallara bahar
ii;;te sana mavi gokyiizii
ve mavi deniz defteri
iistelik tertemiz
El koymanm tam zamamdir ufukta
kargalar heniiz goriinmiiyor
MAYIS B0Y0S0

Kentin dolyatagmdan bir ogle sonu

rnor kelebeklerle dogan siyah apans1z
abanoz i�lerneli geceydik. ikirniz.
Beklerdik. Nasil olsa bir rnay1s biiyiisiiyle
ai;1hrd1 bu �iirin defteri. Her bulu�rnarn1z
asard1 sevini;lerin ipine
opii�lerle aynhgm i;amm.
Sevi�irken
durrnadan vedala�1rd1k gece yahsma
gider gibi evine gitrneden once.

Hep �a�km otururduk ikirniz de

kap1 arahgmda, apans1z bir gelecegin.
Ve ben yontulrnarn1� bir ak1lla dii�iiniirdiirn:
Babasm1 tutrnu� bashran
gozleri k1pk1rrn1Zl bir zenci -ii;irndeki­
Neden diz i;okerek sahmr durur
bir giivercinle bir kara arasmda?
Tapm1rd1rn tiirkii tannsma: May1s, ne olur,
ok�a arhk i�1gmm sagnaklanyla
yanan gozlerirni ve yeniden
ba�lasm dii�leri bir i;ilgmhgm.
Nerdeyse silecek dilin kei;esi
yazg1 tahtasmdan bu �iirleri.

Dalard1rn usulca birkai; kulai;ta

iirperen denizine teninin ve rnay1s
yiiziiniin bahi;elerinden gei;erdi.
Derdirn ki hep, bir biiyii yaprnahy1rn: May1s, ne olur,
bizi bir aydmhga gotiiren
y1ld1zlarla dolu �iir bitrneden once
kapansm kapilan bir an gecenin.
Kirnsecikler kalrnasm ii;erde rnor kelebekler
ve ikirnizden ba�ka.
 66

AYRILIK

Aynhk �iiri ne kadar yalm

Sevdigimiz ak sozciikleri gibi
Kil11;la kesiyor bir hain nokta
Opii�en virgiillerle akan ciimleyi

Nas1l soguk aynhgm giine�i

Golgeli bir <;mar olan govdemin
Dallanm i<;ten kmnca ac1
Buzdan bir al<;1yla tutuyor beni

Aynhk sabah1 ne kadar beyaz

Oliimiin hiiziinlii arkada�1 kar
Bana iitiilii bir <;ar�af haz1rlar
Bir karanfil tam yiiregin iistiin de
surlar ve deniz
DUN CECE NUH AMA PEYGAMBER DEGiLKEN
GORDUGUM DU$

Bir iilkeye binmi�im ad1m ne bilmiyorum

Irmaktan ge<;sem gerek kor karanhktay1m
Yap1�m1� bir yanmdan bir satrap k1tasma
iilke ve elimde ucu yamk pankart sap1yla
Donuk koylii heykelleri k1y1da ve Atatiirk
kara-baba barajmm sulan durmadan yiikseliyor
Uzun siirecek anla�dan tufan irmaklar bekleyecek
Denize yol veren daglar delinecek once, <;ocuklar
ve bir kadm s1gmm1� yorgun k1rlang1<;larm
hiizniiyle neden hepsi durmu� bana bak1yor
Neden bak1yor koyliiler <;ocuklar ve sevdigim kadm?

Oysa bir iilke yutmu� beni ve ad1m yunusun

�afagma <;ok yabanc1 sulardan ge<;iyorum
Bagmyor ofkeli babam, "Oraya git! .. Oraya git!.."
Gitmeyecegim i�te. Her neyse akhma koydugum
"Ald1m ve kabul ettim de! .. " Hayir, etmeyecegim! ..
Ayagimm altmda i�te senin <;ivilerle yazd1gm en yeni
ahid, karnmdan <;1kamad1gim kala-bahk bir giin
dola�hnp zulmiin yedi denizinde senin Oliimiinle
giine�li bir k1y1ya birakacak beni yamba�1mda
izinli askerler, koyliiler, <;ocuklar ve sevdigim kadm.
AT

At konu�madan <;1kar yollara

Eyersiz 9plakhr bir payitahhn
1ss1z sokaklarmdan sabaha kar�1
bir Ilgarla ge<;er
A<;1hr surlar ve deniz ko�ar yalmzca
kendinin bildigi iilkeye dogru
Ardmda k1vilc1m tarlalan birakir
Ayaklarmda mermere <;arpan
demirler bulunmas1 bundandir
Denizi bilir de bakmadan ge<;er

At uysaldir parlak gonderine

<;ekilir <;ocuklar ve gokku�ag1
Kam<;1dan dizginden gemden <;ekinmez
Korkusundan degil utanmasmdan
Bir <;am hizasmdan ge<;er ormam
Yel burnunun narin kanatlarma
bir ipek sezgisiyle dokunur. Ova

Sonra kentler gelir durur bakar at

Gozleri giizeldir gelecek gibi
Sisli yapilan demir kargiyla
ku�atan askerler ve kopekleri
yelesinin sularmda bogulsun diye
firhnayi bekler
 71

Sonra «;tlgm dortnala bir ko�u ba�lar

Nereye nereye? Belki Oramar
Yakar kendi yaz1smm yapraklanm
san tanyerinin bulutlarmdan
alnma durmadan ydd1zlar kayar
Ayagi sekili dag koylerinden
kaynag1 bilinmez sulara dogru

Bir resim degildir at ve smtrlan

tam «;izilmemi�tir
Tokezler bir dii�iin yama«;larmda
Ki�neyerek bir «;avlana donii�iir
Bekler Oramar'm 1ss1z daglan
ve altm nadaslardan dogan «;ocuklar
yeni bir at gelinceye kadar
 72

BiR $iiRiN GELi$i

ilmekler atar
giinlerin yatay riizgarlarma
bir yagmur ba�langlCl gibi belirsiz.

Uzakta bo�anan bir yaym, a<;1k havada

<;mlayan <;eki<; seslerinin ve bir omuza
yaslanm1� aglayan giizel bir yiiziin
parmak u<;lanyla gelir, yakla�ir.

Nedensiz bir kira <;tkma istegi

ya da <;ok eski bir kitab1 yeniden okumak.

Bir kaz1ya hazirlamr gibi, bir yolculuga.

Bir tahliye sabahmm hiiznii tarayan sevin<;leriyle

a�ar duvarlan ve gelir konar
kanatlanyla yabanc1 bir ku�un.

Bir uzakhgm habercisidir demir kapilardan

<;amurdan, korkulardan, bakan yiizlerinden
kii<;iik <;ocuklarm almlarma
yirmi yil sonraki Oliim hiikmiinii
miihriiyle �imdiden basan sultanm
kanh topraklarmdan.

Bastmr sevgilinin tutkulu govdesiyle

derin sularma koyu mavi bir ak�amm.
 73

Pmlhh bahklan bilinen sozciiklerin

h1zla gec;erler heniiz hic;bir gezginin
ula�amad1g1 kaynaga dogru.

Ve bir kayadan
kmnca bir acmm zincirlerini
uc;mak ister yeryiiziine
bu ate� y1llarmm konugu.

Heniiz yazilmam1� olan �iir.

 74

SAVA<:; VE BARI<:;

Yama\ta bir ev evin iistiinde

Kocaman bir tavusku�u oturmu�
Dar pencerede ufac1k bir k1z
Elinde paket ta�1 kadar bir \ikolata
Bir tiiy ormanmm ardmda kalan
Giine� i\indeki <;in' e bak1yor

Bah\eye kurulmu� ii\ ars1z keman

Renkli �eritlerin bayrag1yla
<;ivi yaz1smdan bir karmcay1
Tam iki saattir oynahyor
<;ald1klan par\a da Chopin

Mor renkli ispirto i\tigi i\in

<;iroz olduguna inamyor dede
Merkezka\ giiciiyle Karadeniz'in
Balkonuna yaslanm1� b1y1k altmdan
Giilerek kii\iik k1za bak1yor
Dede \iroz degil bir hinoglu hin

0 anda duyuldu arka tarafta

Ovaya bakarak gozciiliik eden
Arap oglanm sesi ve bembeyaz
Ugultusu pusudaki oliimiin:

Tanklar geliyor!
 75

iSTASYON

Yalmz1m bir komparhmanda

Bir h1zar testeresinin yaz 1�1gi ufuk hattmdan
Agir agir gozlerime geliyor ko�ede riizgar
Tozla y1k1yor sogiit dahm i;ocuk
Onalh bag1ms1z devlet biistiiniin
Sarkan b1y1klanm diizeltiyor zaman
Dii�iindiiki;e koyu bir renk ahyor
Buraya uzun bir yol boyunca
Kurulu kumpanya i;adirlarmdan
Tugla harmanlarmdan geldim her ate�in
<:;emberinde yanarak ve daragacmda
Kurutarak diki�siz gomleklerimi
Her sabah zekeriya sofralarmda herkesle
Kahn kitaplarm yufkasm1 yeniden 1slahp
Yedik ai;hk
Dii�iindiiki;e daha da arhyor hangi gei;mi�in
Kaynagma egilsem ac1 bir su
Gelecek giinlerin yorgun treni yillardir
Telaki bekliyor
Bekle bekle bekle geni;ligin karanhk yildlZl
Ydlardir tak1m degi�tiriyor ve cephe
isimsiz bir tortuyla kapanm1�
Bilemedim nasd bir mangal yiiregimiz
Komiir gozlii i;ocuklarla yamyor ve bedenim
Ate� ii;inde
Eyliil.

Her yammdan gei;en opii�lerinin

Islak seri;elerini d uymasam
Kor testereyi bile goremeyecegim.
YALNIZLIK

Biitiin bir haziran evin oniinde

Akasyamn dallanm egerken riizgar
ipege kirmlZl bir giil i�ledi
Kulag1 iss1z ve tozlu yollarda

Yoksullugun kedileri kap1y1

Bir yaz boyu her gece hrmalad1
S1rtmm teline mavi bir horoz dii�ii
Dokunmadan uykuya varamazd1

Uzak denizlerden atlar ge\erdi

Bulutlar giize yakm gozlerinden
Bekledi Oliimiin beyaz elinde
Solgun bir giil oluncaya kadar
 77

TURGUT'A

Eyliil mezarhklarmdan �imdi her gece

ellerinde fenerlerle ge<;:en arkada�lanm
Oturup dii�iindiim unutkan bir iilke eyliil
Herkes unutuyor ancak bir deniz sofrasmda
durulunca hazlan tenin ve biitiin kitaplar
hahrhyoruz. Ne kadar yoksuluz <;:ocuklugumuzda.
Anam1zm etegine doldurulmu� <;:akilta�lan
Giiz gelince yeniden olen <;:ekirge, savruk otlar
gizli bir tarihin yanklanm
doldurmak i<;:in irmagm siiriikledigi <;:er<;:op
kambur yollannda ceza okullarmm
a�mmayi onleyen bir avu<;: kabara ve anam1z
�imdi dii�iiniiyorum kimbilir ka<;: kez
yamah <;:oraplarla birlikte yeniledi bizi

Islanmca esmer defterleri yiiziimiiziin

bu <;:amurla kanla almteriyle gizli bir yazgt
<;:ak1yor bir an. Karanhk feneri iilkemizin.
Nasil bir yalmzhk, unutulmu� bir 1�1k diliyle
<;:irpm1rken biz iistiimiize geliyor biiyiik gemisi gelecegin
Bir tenis topu, ko�an bir <;:ocuk, bir gozya�1 bile degiliz.
Yalmzca bir aga<;: ailesi ve bir ko�ede
yillardir bizi gozleyen hep aym balta: Dalginhk.
Dii�iiniiyorum nasil budand1k bahara ula�mak i<;:in.

$imdi sessiz duruyoruz k1y1smda bir dii�iincenin

unutmamak i<;:in <;:iinkii unutu�un kolay iilkesindeyiz
olii bahklar ge<;:iyor km�1k bir deniz sofrasmdan
ve ellerinde fenerlerle benim arkada�lanm
durmadan dii�iiniiyorum ne kadar <;:ok oldiik ya�amak i<;:in.
SURLAR VE DENiZ

korler iilkesinin tam kar�1smda

c;iinkii goren olmad1 seni benden ba�ka
duran kent sevgilim nicedir
surlarm c;evirdigi denize dogru
kurdum barbar c;admm1 bekliyorum

bekliyorum bembeyaz bir yapmm

omuzlanna konacak kartal
kapma dikilmi� boynuzlanyla
kara koc; ba�1 hirsh kalkan
ve hasret ve tutku ve bitip tiikenmez
aynhga inatla kafa tutan
bak1�larm tozlarma bulanm1�
agac; heykeli olan govdemle

ic;inden gormek istiyorum seni

dinlemek daha da bir giize dogru
c;imenlerinden gec;en serin esintiyi
yikanmak derin saatlerinde denizinin
yan aydmhk sokaklanndan gec;mek ve eski
bir bahkc;mm uslanmaz merak1yla
ag atmak ak�ama kar�1 sularma
 79

yanan almm1 su mermerinin

karnma koymak ve uyumak
yorgun sava�<;mm
tiitiin ve barut kokusuyla uyumak bir hayvanm
karh smirlanm a�mak bir yaza dogru

sakh kent b1khm seni ku�atan

kendi <;adirlanmdan kor kihcma
tuglalarla oriilmii� yamk surlardan
b1ktlm bana uzakhgt ogreten
di'li ge<;mi�iyle zamamn
yazilm1� ku�atma giinliiklerinden

ta� perdeleriyle bir gize dogru

yelken a<;an kent goremiyorum seni
 Bo

Diyor ki i(imden bir ses, "beni yiireginin iistiine bir miihiir gibi
koy. (:iinkii oliimden daha gii(lii bir sevgiye ihtiyacim var. Ge(mi�in
selvi aga(larmdan, sonen y1ld1zm 1�1gmdan, ko�eyi donerek kaybolan
gen(likten kurtulmaya ihtiyacim var. Bir insan elinin s1cakl1gma ... "
\:EViRi $iiRLER
 sonsuz giinbattmt
Furug

Farsi;adan <;evirenler
Onat Kutlar I Celal Hosrov�ahi

1. Baskl: Ada Yaymlan, 1989

o, .,...t-e.- �
��'''51""" <-S1�n-5,·.-i; d�r ���/
� bV' m�� 't,.k_....c, 't1--.
,,_

� U-v>"l��t.\.2..{"'-5 T��tAA �
�

[),,, L� �
k--r-
_..,...lc 51 �I :.-vn •:>
r'I � I ,,_..

G-�� h1"r ?41-'t..d 1-'-�.'pr

)\�I �1f/c.dtn1 Z,.( , f� :;'>.....--
/M f"uAtnU-1 h�
c;. 01£ ""'4c. j4.- cP t--- b �I � Z-cA' �
VI. YI i'

5-.r\. � "'1'1.A"' P,L;1 / l"I h J lt' 1JD ('/:,..A

H
I

$3� b,'r�
Vt.- .,-10 ..,,,,,._ ) k,. Cj

;;t.A P� rLnt.n �Jc-5,� j--� 1'0Tf'1-'{for

v� ��Z::....1
� n tn.d< t� i.Js- � 9 ,"'ifr' I'
>,.._ fl-i�rc,.n-.·...., .,,..,,,�.�
t,;ti·,,.,,.,,� J.,,'r i'"'1J
SUNU

Giizel bir zamandt.

1963 yilmm Eyliil ayi. Anadoluhisan'nm eski ve kocaman ah�ap yalt­

larmdan birinde, hammelleri, mor salktmlar, vi�ne aga{:lanyla dolu
kuytu bir bah{:ede, sabahlan nht1m1 yalayan denizi, giin boyu sat1c1-
larm seslerini ve ak�amiistleri Isfahan Jaslmm gizli serinligini dinle­
yerek ge{:irilmi� bir yazdan sonra birden ba�layan yan kanatlt yan
golgeli giinler.

Celal'le birlikte, Hukuk Fakiiltesi'nin benim i{:in ii{: yil ara verilmi�
diploma smavma haztrlamyorduk. l{:imiz siirekli bir isyanla doluydu.
Kitaplan a{:ttktan kisa bir siire sonra, lran'da ve Tiirkiye'de, yani hu­
kukun karanltk siirprizlerle dolu bir labirent haline donii�tiigii iilkele­
rimizde ya�ayan "hiisniiniyet sahibi ii{:iincii �ahtslar"m tiimiine ver­
yansm ederek kapatiyor, Furug Ferruhzad'dan soz etmeye ba�liyor­
duk. lran'm o sirada heniiz yirmi yedi ya�mdaki gen{: ve ftrtmalt ka­
dm �airinden.

Onun, $ah donemi i�kencelerine ve yeryiiziindeki tiim hakstzltklara kar­

�1 yiikselttigi karanltk bir pgltk olan "Yeryiizii Ayetleri"ni birlikte {:e­
virdik ve Yapraklar dergisinde yayimladtk. Ttpkt aym dergide {:evirisini
yay1mlad1gzm Juan Goytisolo'nun, "C:iiriiyen Bir iilke: lspanya" yaztst
gibi biiyiik ilgiyle kar�tlandt �iir. Sonraki yillarda da unutulmadt.

Fakiilte yillan boyunca sadece benim degil, Demir Ozlii'niin, Selahat­

tin Hilav'm, Dogan Htzlan'm, Ya�ar Kemal'in, Atilla Tokatli'nm da
yakm arkada�t olan Celal Hosrov�ahi, {:agda� Iran edebiyatmm yete­
nekli yazarlarmdan biri oldugu kadar, klasik dogu metinlerinin {:ogu­
nu ezbere bilecek kadar birikimi zengin bir gen{:ti. c;ok sevdigim Sadik
Hidayet'i onun bilgisiyle daha derinden tamdtm. Hafiz't, Hayyam't,
bizdeki ve batidaki {:evirilerinden {:Ok daha ba�ka yonleriyle.

Onun, {:Ogu kez olaganiistii esprilerle siisledigi, Azeri renkler ta�iyan

zengin konu�malanm dinlerken hep �a�mrdtm. c;agda� Franstz, Al-
 88

man, ltalyan, Rus yazarlarmz, ozanlarmz bunca yakmdan tamrken,

hatta Tagor ve lkbal gibi dogu ozanlarmz bile dilimize fevirmi�ken,
naszl olmu�tu da bunca yakm bir kom�u ulkenin edebiyatz bize bunca
uzak kalm1�t1 ? Nima ile ba�layan ve Furug'a kadar uzanan modern
Iran �iiri naszl karanlzkta b1rak1lm1�tz bizler ifin ? Birlikte oturup,
Deryabenderi'nin "Hacer'in Kzsa Bacaklz Tavugu " oykusunu fevirir­
ken sorardzm Celal'e: "Naszl bugune kadar tamrnam1�1m bu olaga­
nustU oyku yazarmz ? " Bana heyecanla, son otuz yzlm onemli roman­
c1larm1, ozanlanm, oyku, deneme yazarlarmz anlat1rd1.

Arna tam kestiremedigim bir nedenle, butan konu�rnalanmzz Furug'la

noktalamrdz. Bana afmad1g1 bazz �eyler oldugunu sezerdim. Arna dogu­
lu erkeklerin fogunlugu gibi "olamune dosttuk" ancak "szrda�" degil.

OlaganustU giizel bir Bogaz ikindisiydi.

Kom�umuzun oglu ve kufuk arkada�1m1z Erdinf, kOpegini de bindir­
digi ufak kayzgmdan bize sesleniyordu: "Abi, bir Goksu yapalzm mi?"
Kilyzk, prpmtzlz sularda ceviz kabugu gibi sallamyordu. Kara Ticareti
Hukuku kitaplarmz kapadzk. "Dordumuzu almaz o tekne, batar" de­
dim. Bir avuf vi�ne yemi� gibi gii ldu. Atladz, nhtzma flktz. Kopek de
ardmdan. "lyi" dedi, "siz dola�m. Ben tepeye pkacagzm. "

Az sonra ko�eyi donerek, ta� koprunun altmdan geftik ve Goksu'nun

golgeli, durgun sularma girdik. Sular, furumu� ah�aplanyla k1y1daki
eski yalzlar, agaflarm dallan durgundu arna ikimizin de yuregi genf­
lik ate�iyle f1k1r f1k1r. lsyan, �iir, mizah ve kadmlar, konu�malanmzzm
degi�mez gundemi. $ah'm komik generalleri, San Kulhan'm afzk sa­
pk oykuleri, lsfahan 'm giillerle dolu bahfelerinde bir yandan afyon
ifilen, bir yandan muhabbet edilen kerhaneleri... ve elbette �iir. Celal,
Fars dilini olanca muzikalitesi ile kullanarak Hafiz'dan, Hayyam'dan
�iirler okumaya bay1lzrd1, bugun oldugu gibi. <;ocuklugumda ve yeni­
yetmelik yzllanmda, babamdan ve amcamdan dinledigim ve daha son­
ra fevirilerini defalarca okudugum Hafiz Divam'm fOktan kapatm1�­
t1m. Bu yuzden, aramzzda szk szk duzenledigimiz ve beni hem �a�zrtan
hem de sevindiren o kufuk toreni ba�latmasmz istedim arkada�zmdan.

lkimiz de gozlerimizi kapadzk. Elimizde birer kufuk Hafiz Divam var-

mz� gibi rastgele bir sayfa armak iizere, yiiksek sesle geleneksel dortlii­
gii soyledik:

"Ey Hafiz-i $irazi

Ber men nigah endazi
Men talib-i yek falem
Tu ka�if-i her razi..."

Ellerimizde Divan'zn arzlmz� sayfalarz varmz� gibi bir siire baktzk bir­
birimize. Giildiik. "Once sen ... " dedim Celal'e. Her davranz�zmdan
bir muziplik bekledigi irin itiraz etti. "Hayzr. Once sen ... "

Ezbere bildigim topu topu iir be� Hafiz beytinden birini soyledim:

"Ela ya eyyiihessaki, edir ke'sen ve navilha

Ki i�k asan nemud evvel veli uftad mii�kilha"

Yantz� hatzrlamzyorsam Golpznarlz �oyle revirmi�ti bu beyti:

"Gel ey saki! Herkese �arap sun, bize de sun

Once kolay goriindii a�k, nice zor oldugu sonradan anla�1ld1."

lranlzlar irin yiizlerce yzldzr gelenek olan "Hafiz Falz" aramzzda, bir­
birimize takzlmak, dalga germek, tongaya bastzrmak irin ba�vurdugu­
muz eglenceli oyunlardan biriydi. Beyitlerden, birbirimizin karakteri
ya da 0 giinlerde ba�zmzzdan gerenlerle ilgili komik ragrz�zmlar, igne­
leyici sozler iiretir, eglenirdik. Bu konuda iistiinliik ondaydz. Bugiin
de dostlar arasznda zaman zaman yaptzgz gibi nerdeyse tiimiinii ezbe­
re bildigi Divan'dan uygun gazeller bulur, �akayla �iirin birbirine ka­
rz�tzgz bir �Olen yaratzrdz.

Arna bu kez hir de oyle olmadz. Sustu. GOlgelenen kzyzlarzna daldz git­
ti Goksu'nun. Kayzgzmzz siiziilerek harap ah�ap evlerin, halat ve rom­
lek imalathanelerinin oniinden geriyordu. Sonra dondii, bana baktz.
Gozlerinde garip bir pzrzltz farkettim. Sevinr ya da gozya�z. Bir siire
oylece durdu. Sonra, "Dinle" dedi.
 90

"... Nigah kun ki mum-1 �eb berah1 ma

c;egfine katre katre ab- mi�eved
surahiye siyah1 didegam men
be lay lay germ tu
Lebaleb ez �erab mi�eved
Be ruyi kahvare haye �iir men
Nigah kun
tu midemi ve aftab mi�eved ... "

kendisine ozgii Azeri aksanz ile fevirdi, okuduklarmz:

"... Bak tam kar�1mizda gecenin mumu

damla damla nasil eriyor
nasil doluyor agzma kadar uyku �arab1yla
gozlerimin simsiyah kadehi
senin ninnilerini dinlerken
ve bak nasil
�iirlerimin be�igine
sen doguyorsun, gi.ine� doguyor... "

"Kimden bu ? "
"Kimden olacak" dedi, "Furug'dan elbette. Bugiine kadar okudugum
en giizel a�k �iirinin sonu ... "

Benimle ya�zt olan bu siyah ve derin gozlii, hiiziinlii bakz�lz, giizel

genf kadmz dii�iindiim. Bir iiniversite ogrenimi bile gormemi�ti. Arna
daha otuzuna varmadan fagda� Iran �iirinin en onemli �airlerinden
biri, hatta birincisi olarak kabul ettirmi�ti kendini. Ya�am dolu, ne�eli,
dikba�lz, hzrpn ve fOk duyarlz bir insandz. Baskzya kar�z �iirleri elden
ele dola�zyor, her yapztz edebiyat ortammda tartz�malara yol apyordu.
<;ok genf ya�ta evlenip ayrzlmz�tz. (>zel ya�ammda pervaszz ve gozii­
pekti. Kendisinden daha ya�lz ve iinlii �airier bile hem fekiniyor, hem
hayranlzk duyuyorlardz Furug'a. Sonraki yzllarda yalnzzca �iirleriyle
degil, yaptzgz son derece etkileyici bir belgesel ftlmle, Kara Ev'le hem
benim hem de diinya sinema fevrelerinin ilgisini daha da fekecek olan
Furug, o szrada biraz gizemli bir yiizdii benim ifin.
 91

"A�zk mi Furug?"
Celal cevap vermedi.

Ben agzr agzr kurek rekerken Celal, Fu rug'dan �iirler okumayz sur­
durdu.

Farsranm garip bir ozelligi var. Nima'nm, Furufun ya da onun ya­

km arkada�z Sohrab'm �iirleri genellikle olrusuz, uyakszz oldugu hal­
de, dilin muzikalitesi nedeniyle aruz vezninde �iirler dinlemi� gibi
olursunuz. Arna oyle sanzyorum ki lranlz �iir okurlarz, benim reviri­
den sonra aldzgzm garip tadz �iiri okurken ya da dinlerken alzrlar. Bu
tat, t1pk1 Ntizzm'm kimi rubaileri gibi hem eski'yi hem yeni'yi, hem
doguyu hem batzyz aynz anda irinde ta�zr. Germi�in diliyle gelen gele­
cegin sezgisi.

Furufun �iirlerini dinlerken gelecege dogru kurek rektim.

Okul bittikten sonra lran'a gitti Celal Hosrov�ahi. Ondan uzun za­
man haber alamadzm. 197o'li yzllarda bir giin, �zk takzm elbisesi, Ja­
mes Bond tarzz rantaszyla Sinematek'teki odama girdi. Iran Tersaneler
Gene! Mudur!Ugu'nde ral1�1yordu ve bir toplantz irin gelmi�ti. iki es­
ki dost hasretle kucakla�tzk. Konu�cak rok �ey vardz. Ortak dostlarz­
mzz, politika, edebiyat, yaptzgzmzz i�ler ve elbette �iir.

Birden sordum: "Furufdan ne haber? "

Yuzunden karanlzk bir bulut gerti. Ve yuregine bir �ey saplanmz� gibi
derin bir aczyla karardz.

"Bilmiyor musun?"
"Yoo ... "
"Oldu Furug. 196B'de. Henuz otuz iki ya�mdayken. Bir araba kaza­
smda. Ba�znz kaldmmm k1y1sma vurdu ve oraczkta bir ku� gibi oldu.
Son kez gordugumde uyuyor gibiydi... "

Sustu ve bir daha konu�madz. $iir okumadz. $aka yapmadz. Istan­

bul'da kaldzgz birkar gun suresince bir daha ugramadz bana. Celal
Hosrov�ahi'yi bir on be� yzl daha gormedim.
 92

Furug'un oUimunun, onun irin ne demek oldugunu biliyordum. Bu

nedenle, iki yzl once, bombalanan Tahran'dan, biraz daha zay1fiam1�,
biraz daha tedirgin ve uzun sure kalmak niyetiyle geldiginde, hir Fu­
rug konusunu armadzm. Ta ki bir a�amustU, Bogaz'da bir lokantada
o, kendiliginden bir zrmak gibi ardarda �iirlerini okumaya ba�laymca­
ya kadar. Devrimin, kendisinin de katzld1g1 ilk aylarmz anlatzrken na­
szl co�kuluysa oyle, Olen onbinlerce genrten naszl acz duyuyorsa oyle.
Gunlerce Furug'u anlattz.

lki ur ay sonra, elinizdeki kitapta yer alan �iirleri revirmeye ba�ladzk.

Ortalzk agzr agzr kararzyor, sandal Goksu'nun kuytu kaynagma yak­

la�zyordu. lkimiz de suskunduk. K1y1lardaki sazlarm birden rzkan ak­
�am esintisiyle yukselen ugultusu ve uzak vapur dudukleri duyulu­
yordu. Kaynagz revreleyen buyuk pnar agarlarma dogru yakla�tzk.
Kurekleri b1rakt1m. Sandal hafifre donerek kaydz ve durdu.

Celal'in yuzu karanl1ktayd1. Bana egildi. Gozlerinde bir 1�1lt1yla usul­

ca: "Furug'u seviyorum. Bir a�k oykusu bizimki... " dedi.

Bunu haft/ bir sesle soyledi ama birden, revredeki rmarlardan bir su­
ru ku� havalandz.

" ... karatahtaya ta� sozciigunii yazar yazmaz c;ocuklar

ulu agac;lardan s1gtrciklann c;1ghk c;1ghga kanat c;1rparak uc;up git­
tikleri 0 an . "! �imdi rok iyi hatzrlzyorum.
. .

Guzel bir zamandz.

Onat Kutlar
 93

SOGUK MEVSiMiN BA$LANGICINA iNANALIM

Ve bu benim
Yani bir yalmz kadm
Ve soguk bir mevsimin e�iginde
Belirsizligini anlamanm ba�lang1cmda, tiim yeryiizii varhgmm
Yahn ve kederli umutsuzlugunu, gokyiiziiniin
Gii<;siizliigiinii, bu betona kesmi� ellerin

Ak1p gitti zaman

Gitti zaman ve saat tam dort kez <;ald1
Dort kez <;ald1
Arahk aymm yirmisi bugiin
Ve arhk mevsimlerin gizini biliyorum
Dakikalann soylediklerini
Uzanm1� yahyor mezarmda kurtancr
Ve dinginlige bir i�aret gibi
Toprak, barmdiran toprak

Gitti zaman ve saat tam dort kez <;ald1

Sokakta riizgar
Sokakta riizgar
Ve ben <;i<;eklerin sevi�mesini dii�iiniiyorum
ince saplan, kans1z goncalan
Ve bu veremli, yorgun zamam
Bir adam ge<;iyor 1slak aga<;lar alhndan
Mavi damarlan boynunun
Kay1yor olii yilanlar gibi iki yandan
Yukanlara dogru
 94

Gelince tam karmakan�1k �akaklarma

Bir kez daha f1sild1yorlar o kanh sozciigii
"Selam !"
"Selam!"
Ve ben <;i<;eklerin sevi�mesini dii�iiniiyorum
Soguk mevsimin e�iginde

Ve yash bulu�masmda aynalarm

Toplanhsmda kederli ve soluk ya�am deneylerinin
Suskunlugun bilgisiyle dollenmi� giinbahmmda
Nasil dur emri verilebilir
Sab1rh,
Ag1r,
Avare
Yiiriiyen bu adama?
Hi<; ya�amad1g1 nasil soylenebilir, hi<;bir zaman ya�amad1g1?

Riizgar esiyor sokakta

Yalmz ve i<;lerine <;ekilmi� kargalar
U<;u�uyorlar ya�h, kasvetli bah<;elerde
Ve tannm ne kadar k1sa
Merdivenin boyu!

Onlar bir yiiregin biitiin safhg1m

Ahp gotiirdiiler kendileriyle birlikte masallar sarayma
$imdi arhk
Arhk nas1l f1rlayip dansedebilir insan?
Nasil dokebilir akan sulara
�ocuklugunun sa<;lanm
Ve kopanp koklad1g1 elmayi
Nasil ezebilir ayaklanyla?
Ey sevgilim! Ey tek sevgilim!
Ne <;ok kara bulut var giine�in �olenini kollayan!
 95

Sanmm uc;u�u di.i�ledigin yolda gori.indi.i o ku�

Ve samnm hayalgi.ici.ini.in ye�il c;izgilerinde
Olu�an o taptaze yapraklar
Sabah esintisinin istegiyle nefes ahyorlar
Sam nm
Pencerenin lekesiz belleginde yanar gord i.igi.in o menek�e
renkli alev
<;ocuksu bir lamba tasanmmdan ba�ka bir �ey degildi

Sokakta ri.izgar esiyor

Y1k1mm ba�langmdir bu
Ellerinin y1kild1g1 gi.in de esiyordu ri.izgar
Sevgili yild1zlar!
Kag1ttan yapilma sevgili yild1zlar!
Esmeye ba�laymca yalan gokyi.izi.inde
Nasil s1gmabiliriz yenik peygamberlerin surelerine?
0 zaman binlerce yildir oli.iymi.i�i.iz gibi kar�Ila�acag1z ve
gi.ine�
Yargilayacak govdelerimizin c;i.iri.imesini

O�i.iyorum
O�i.iyorum ve samnm arhk hie; 1smamayacag1m
Ey sevgilim! Ey tek sevgilim "kac; yilhkh acaba o �arap?"
Bak burada
Ne kadar agir zaman
Ve nasil kemiriyor bahklar benim tenimi!
Nic;in hep denizin altmda tutuyorsun beni?
O�i.iyorum ben ve sedef ki.ipelerden nefret ediyorum
O�i.iyorum ve biliyorum
Bir yaban lalesinin kirm1z1 di.i�lerinden
Birkac; damla kandan ba�ka
Hic;bir �ey kalmayacak yerde.
 96

Birakacag1m arhk c;izgileri bir yana

Sayilan saymay1 da
C:: 1kacag1m smirh geometrilerin odalarmdan
Sezgi alanlarmm geni�ligine s1gmacag1m
C:: 1plag1m ben, c;1plag1m, c;mlc;1plag1m
Sevgi sozciiklerinin arasmdaki sessizlikler kadar c;1plak
Ve a�ktan benim tum yaralanm
A�ktan a�ktan a�ktan!

Ben bu avare aday1

Ba�kaldiran okyanustan gec;irdim
Patlayan yanardaglardan
Ve parc;alanmak: Giziydi tiim bir govdenin
Giine�ler dogdu parc;alarmdan

Selam ey masum gece!

Selam c;ol kurtlanmn gozlerini bile inane; ve giiven
oyuklarma dondiiren gece!
Derelerinin k1y1larmda sogiit ruhlan
Kokluyor baltalarm sevecen golgesini
Dii�iincelerin, sozciiklerin ve seslerin ilgisiz old uklan bir
diinyadan geliyorum ben
Ve ne kadar yilan yuvasma benziyor bu yeryiizii
Seni operken bile
Dii�lerinde daragacma senin ic;in ipler oren
Adamlarm ayak sesleriyle dolu
Selam ey masum gece!

Her zaman bir arahk var

Pencere ile gormek arasmda
Nic;in bakmad1m nic;in
Bir adam yagmurlu agac;lann alhndan gec;erken bakhg1m gibi?
 97

Ni<;in bakmad1m
Annem aghyor sand1g1m o gece?
Bir ac1 duydugum ve doliin bi<;imlendigi
Akasya salk1mlarmm gelini oldugum
Mavi <;ini sesleriyle doldugu tiim isfahan'm
Obiir yanm olan insanm i<;ime geri dondiigii o gece?
Aynada goriiyordum onu
Aynanm kendisi gibiydi tertemiz ve 1�1kh
Seslendi birden
Ve ben akasya salk1mlarmm gelini oldum ...

0 gece, annemin aglad1gm1 sand1g1m

Nasil anlams1z bir 1�1k belirdi kii<;iik pencereden
Ni<;in bakmad1m?
Biliyordu tiim mutluluk anlan:
Y1kilacak senin ellerin
Ve ben bakmad1m
A<;ilan penceresinden saatin
Yash kanarya dort kez otiinceye kadar
Otiinceye kadar dort kez
Sonra o kii<;iik kadmla kar�ila�hm
Gozleri Simurg'un yuvas1 kadar bo�
Salman kal<;alanyla yiiriiyiip gotiirdii
K1zhgm1 goz kama�hran dii�lerimin
Kendisiyle birlikte, gecenin yatagma ...

Yeniden tarayabilecek miyim

Sa<;lanm1 riizgarla?
Menek�eler dikebilecek miyim yeniden bah<;elere?
Ve pencerenin ardmda duran
Gokyiiziine sardunyalar dizebilecek miyim?
Acaba yeniden dansedebilecek miyim kadehler iistiinde?
Kap1 zili <;agiracak m1 beni yeniden bir bekleyi�e?
"Arhk bitti" dedim anneme
"Dii�iinmeye firsat bile kalmadan olur olanlar...
Gazeteye bir ba�saghg1 ilam versek?"

Bo�
Bo� ama giivenle dolu
Bak di�leri nas1l bir mar� soyliiyor
<;ignerken lokmalan
Ve nasil y1rhyor
Dikip gozlerini bakarken
Islanan aga<;larm yanmdan ge<;erken nasil
Sab1rh
Agir
Ava re!

Saat dortte
Tam o anda mavi damarlan boynunun
Kay1yor Olii yilanlar gibi iki yandan
Yukanlara dogru
Gelince tam karmakan�1k �akaklarma
Bir kez daha fisild1yorlar o kanh sozciigu
"Selam!"
"Selam!"
Sen hi<;
Dort ma vi lale
Kokladm m1?

Zaman ge<;ti
Zaman ge<;ti ve akasyanm <;1plak dallarma dii�tii gece
Kayd1 pencerenin camlan ardmdan
Ve soguk diliyle
Toplad1 tiiketilmi� giindiiziin arhklanm

Nereden geliyorum ben?

Ben nereden geliyorum?
Kokusuna bulanm1� olarak gecenin
Heniiz <;ok taze mezar toprag1
0 iki taze elin mezarmm toprag1
 99

Nasd sevecendin ey sevgilim, ey tek sevgilim

Nasd da sevecendin yalan soylerken bana
Kapahrken gozkapaklanm aynalarm
Ve avizelerin
incecik saplanm kopanrken
Gotiiriirken beni karanhkta a�km ovalarma
Bir susuzluk yangmmdan �1kan o ba�dondiiriicii bugu
uzamrken uykunun �imenlerine!

0 kag1ttan yapma ydd1zlar

Doniip duruyor sonsuzlugun �evresinde
Ni�in sozii sesle soylediler?
Ni�in gorme'nin evine konuk ettiler bak1�1?
Ni�in gotiirdiiler ok�amay1
K1zhk sa�larmm utanga�hgma?
Burada bak,
Sozle konu�an
Bak1�la ok�ayan
Ve ok�ayarak dinginlik bulan o insamn cam
Nasd gerildi
Ku�kularm �arm1hma
Ve nasd ger�egin be� harfi olan
Dallarmm izleri be� parmagmm
Kald1 onun yiiziinde!

Nedir sessizlik, nedir, nedir ey tek sevgilim?

Nedir sessizlik soylenmeyen sozlerden ba�ka.
Susuyorum ben ama dili ser�elerin
Doga �enliginde akan ciimlelerin ya�am dilidir
Ser�elerin dili, yani: Bahar. Yaprak. Bahar.
Ser�elerin dili: Meltem. Koku. Meltem.
Fabrikalarda oliiyor �imdi ser�elerin dili
 100

Kimdir bu insan, caddesinde sonsuzlugun

Yiiriiyen bir birlik anma dogru
Ve y1llard1r ta�1d1g1 saati
C::ikartmalarm bolmelerin manhg1yla kuran
Kim bu, horozlar otmeye ba�laymca
Dogan giiniin yiiregi yerine
Kahvaltmm hazir oldugunu dii�iinen
Kimdir bu insan, hem ba�mda bir a�k <;elengi
Hem de <;iiriiyen diigiin giysileri i<;inde?
Demek vurmad1 sonunda giine�
Aym anda
ikisine birden umutsuz kutuplann
Ve <;1k1p gitti
Govdeni dolduran <;mlay1�1 mavi <;inilerin

Oylesine doluyum ki, tap1myorlar sesimin iistiinde ...

Mutlu cesetler
Kederli cesetler
Cesetler suskun ve dii�iinceli
inceliksever, giyimsever, yemeksever
Belirli zamanlarm duraklarmda
Ve ku�kulu zemininde gelip ge<;en 1�1klarm
istekle dolu bo�unahgm <;iiriimii� meyvalanm toplarken
Ah,
Ne kadar insan var kav�aklarda merakla olay bekleyen
Tam da dur i�areti verilirken ezilmi� olmah
Olmah olmah zamanm tekerleri altmda
Yagmurlu aga<;larm yanmdan ge<;en adam.

Nereden geliyorum ben?

"Arhk bitti" dedim anneme

"Dii�iinmeye firsat bile kalmadan olur olanlar,
Gazeteye bir ba�saghg1 ilam vermemiz gerek. .. "
 101

Selam ey tuhaf yalmzhk!

Sana b1rak1yorum bu oday1
c;:unkii her zaman kara bulutlar
Peygamberleridir yeni armma sozlerinin
Ve tamkhgmda bir mumun
Aydmhk bir giz vard1r her zaman
0 gizi �ok iyi bilir son uzun alev

inanahm
inanahm soguk mevsimin ba�lang1cma
Bozgununa inanahm hayalgiicii bah�elerinin
Terkedilmi�, dii�mii� oraklara
Ve tutsak tohumlara.
Bak nas1l kar yag1yor!

Belki ger�ek yalmzca o iki eldi

Sonsuz kar altmda gomiilii o taze eller
Gelecek yil kavu�tugunda bahar
Pencerenin ardmdaki gokyiiziine
Yemye�il filizler �1khgmda govdesinden
Siirgiin verecekler yeniden ey sevgilim, ey tek sevgilim!

inanahm soguk mevsimin ba�lang1cma.

 102

PENCERE

Bir pencere, bakmaya

Bir pencere, duymaya
Bir pencere, yeryiiziiniin yiiregine ula�an hpk1 bir kuyu gibi
Tekrarlanan mavi �efkatin enginlerine ac;1lan.
Yalmzhgm kiic;iiciik ellerini
Comert yild1zlarm verdigi gece bah�i�i kokulanyla
Dolduran bir pencere
Belki de konuk etmek ic;in giine�i �amdan c;ic;eklerinin
gurbetine
Bir pencere, yeter bana

Oyuncak bebeklerin iilkesinden geliyorum ben

Bir resimli kitap bahc;esinde
Kag1t agac;larm golgesi altmdan
Toprak yollarmda gec;ip giden
Kuru mevsiminden, k1s1r a�k ve dostluk deneylerinin
S1ralarmda veremli okullarm
Alfabelerin soluk harflerinin biiyiidiigii y1llardan
Ve karatahtaya ta� sozciigunii yazar yazmaz c;ocuklar
Ulu agac;lardan s1g1mklarm c;1ghk c;1ghga kanat c;1rparak
Uc;up gittikleri
0 andan
Etobur bitkilerin koklerinden geliyorum ben
Ve ha.la ba�1m
Dopdolu
Bir deftere topluignelerle
�ak1lan
0 kelebegin yabans1 sesiyle
 103

Asilmca giivenim adaletin koptu kopacak ipiyle

Ve biitiin kentte
Panldayan 1�1klanmm yiiregini par�a par�a edince onlar
Koyu renk mendiliyle yasanm, baglad1klannda
A�k1mm �ocuksu gozlerini
Ve istegimin ac1h �akaklarmdan
F1�k1rd1gmda kan
Ya�am1m arhk
Hi�bir �ey olmad1gmda, hi�bir �ey olmad1gmda duvar
saatinin tiktaklarmdan ba�ka
Anlad1m birden yolum yok yolum yok yolum yok
<;Ilgmca sevmekten ba�ka

Bir pencere yeter bana bir tek pencere

Bilince ve bak1�a ve suskunluga
i�te oylesine boy atm1� ki ceviz fidam
Anlatabilir arhk gen� yapraklanna tiim bir duvan
Ve sor aynadan
Adm1 kurtancmm
Ve i�te senden daha yalmz degil mi
Ayaklarmm altmda titreyen yeryiizii?
Y1kmh el�iligini, peygamberler
Kendileriyle birlikte getirmediler mi �ag1m1za?
Ve yankilan degil mi o kutsal metinlerin
Bu patlamalar ardarda
Bu zehirli bulutlar?
Ey dost, ey karde�, ey herkes!
Yazm tarihini giil soykmmmm
Aya vard1gm1zda!
Dii�ler
Ne kadar safsalar o yiikseklikten dii�er oliirler
$imdi dart yaprakh bir yoncay1 kokluyorum ben
Eski dii�iincelerin gomiitiinde boy atm1� yonca
Ve soruyorum safhgm ve bekleyi�in kefeninde toprak olan
o kadm gern;ligim miydi benim?
C:: ikabilecek miyim yeniden o merak merdivenlerinden?
Merhaba diyebilecek miyim o iyi tannya <;ahlarda dola�an?

Seziyorum zaman ge<;ip gitti artik

Seziyorum an, tarihin yapraklarmdan benim pay1ma dii�endir
Seziyorum aldahc1 bir arahktir bu masa sa<;lanmla o garip
ve kederli adamm elleri arasmda

Bir �ey soyle bana

Teninin tiim sevgisini sana bag1�layan insan
Ne istiyor diri kalma duygusundan ba�ka?
Bir �ey soyle bana
K1y1smday1m pencerenin
Ve giine�le baglanhda ...
SONSUZ BiR GUNBATIMINDA

- Cece mi giindiiz mii?

- Hay1r, dostum. Sonsuz bir giinbatimi.
iki giivercinin riizgarda ge<;i�i ile
iki beyaz tabut gibi.
Ve birtak1m giiriiltiiler, uzakta, o tuhaf bozkirda.
Belirsiz, ba�1bo�, amlarm dola�mas1 gibi.

- Bir �ey soylemeli

Bir �ey soylemeli
Yiiregim birle�mek istiyor karanhkla
Bir �ey soylemeli
Ne kadar agir bir unutkanhk
Bir el ma d ii�iiyor bir daldan yere
A�1k kanaryalanmm gagalarmda kmhyor san keten taneleri
Sarma�1k giilii mor damarlanm, esintinin sarho�lugunda,
kurtulu�a b1rak1yor
bilinmez degi�im kaygllarmdan
Ve burada, bende, kafamm i<;inde.

Ah ...
Bir �ey yok kafamm i<;inde koyu k1rm1Zl zerrelerin
dola�1mmdan ba�ka
Ve bak1�1m
bir yalan soz gibi,
utanga<;hr ve topraga doniik
 106

- Ay1�1gm1 dii�iiniiyorum ben

- bir �iir sozciigiinii
- bir <;e�meyi dii�iiniiyorum
- toprakta bir kuruntuyu
- yogun kokusunu bugday tarlasmm
- Ekmegin masahm
- safhgm1 <;ocuk oyunlarmm
ve akasyalarm kokusuyla dolu
o dar, uzun sokag1
- Ve o yitmi� sokaktan artakalan �a�kmhg1
Akasya kokularmm b1rakhg1 uzun bo�lugu
- Kahramanhklar m1?
- Ah ...
Atlar <;ok ya�h.
- A�k?
- Yalmzdir ve k1sa bir pencereden
mecnunsuz bir <;ole bak1yor
bir ge<;ite bak1yor, kan�1k amlarma
halhalh ince bir bacagm giizel yiiriiyii�iiyle dolu

- istekler?
- Yitiriyorlar kendilerini
binlerce ac1mas1z kapmm uyumunda
- Kapah m1?
- Evet. Her zaman. Kapah. Kapah.
Sonunda yorulacaksm.

- Ben bir evi dii�iiniiyorum

Sarma�1klannm soluklanyla, dingin
l�1klarla aydmlanm1� gozbebekleri gibi
Geceleriyle, dii�iinceli, tembel, kayg1s1z
Ve bir bebegi, u<;suz bucaks1z giiliimseyi�iyle
Sudaki halkalar gibi <;ogalan
bir iiziim salk1m1 gibi diri, canh
- Ben bir y1kmhy1 dii�iiniiyorurn
Ve siyah esintilerin yagrnasm1
Ve �iipheli bir 1�1g1
Geceleri carnlan hrrnalayan
Ve bir kii<;iik rnezan, <;ok kii<;iik, bir bebek govdesi gibi

- <;ah�rna ... <;ah�rna?

- Evet. Arna o biiyiik rnasada
bir gizli dii�rnanm barmd1g1
Seni usul usul kerniren
tahtay1 ve defteri kernirir gibi
ve binlerce ba�ka gereksiz ayrmhyi.

Ve sonunda bogulacaksm bir bardak <;ayda

<;evrintiye kapilan bir kay1k gibi
Ufkun derinliklerinde, sigaramn koyu durnanmdan
ve belirsiz <;izgilerden ba�ka bir �ey gorrneyeceksin.

- Bir yild1z?
- Evet. Yiizlerce ... yiizlerce. Arna
kapah gecelerin otesinde hepsi
- Ya da bir ku�.
- Evet. Yiizlerce... Yiizlerce. Arna
hepsi uzak amlarda
bo�una gururlanyla kanat <;1rp1�larmm
- Ben sokaktaki bir <;1ghg1 dii�iiniiyorurn.
- Duvardan kirni zarnan ge<;en zarars1z bir fareyi.
 108

Bir �ey soylemeli

Bir �ey soylemeli
tan yeri 1�1rken
Evrenin birdenbire bir bulug duygusuyla
bilinmez bir �eyle birle�tigi
o titreyen anda.

Ta i<;imden istiyorum
bir isyana kapdmay1
Ta i<;imden geliyor
yagmak, o biiyiik buluttan
Ta i<;imden geliyor
Soylemek: Hayir! Hayir! Hayir! Hayir!

- Gidelim
- Bir �ey soylemeli
- Kadeh, yatak, yalmzhk, uyku?!..
- Gidelim . . .
 109

CECE CORU$MESi

Ve o �a�irhc1 yiiz
Konu�tu benimle pencerenin obiir yamndan ve dedi ki:
"Hak, a<;1p goziinii gorenindir
Ben iirkiitiiciiyiim yitme duygusu gibi
Arna gene de tannm,
Nasil korkulur benden?
Sisli <;ahlan iistiinde gokyiiziiniin
Hafif ve ba�1bo� dola�an
Bir u<;urtmadan ba�ka
Hi<;bir �ey olmayan benden?
A�k1m1, istegimi, nefret ve acilanm1
Cece aynhgmda mezarlarm
Kemirmi�tir ad1 oliim olan bir fare... "

Ve o �a�irhc1 yiiz
ince, uzun ve <;ok zay1f
Akan <;izgileri esen riizgarla
Her an silinen ya da degi�en
Ve yumu�ak ve uzun sa<;lan
Kapilarak gecenin goriinmez dalgalarma
Serilen karanhgm ovalarma
Deniz dibi bitkileri gibi
Akh pencerenin obiir yanmda
Ve bagird1:
"inanm ne olur bana!
Diri degilim ben!"
Saydam <;izgilerinin ardmda hala
Coriiyordum karanhgm koyula�masm1 ve giimii� <;am
kozalaklanm
 110

Arna o
Sahmyordu her ;;eyin iistiinde ve sonsuz yiiregi
Ula;;1yordu doruklara
Sanki ye;;il duygusuydu aga<;larm
Ve sonsuza dek siiriiyordu gozleri

"Hakhsm1z
Hi<; aynaya bakamad1m ben
Oliimiimden sonra
bylesine oluyiim ki artik hi<;bir ;;ey
Kamtlayamaz
benim oliimiimii

Ah!
Duydun mu kuytu ko;;elerinde bah<;enin
Geceye s1gm1p ay1;;1gma ko;;an
Agustos boceginin sesini?

Belki de ti.im yild1zlar

Yitik bir gokyiiziine go<;iip gitmi;;ler
Ve kent, nasil 1ss1zd1 kent
Biitiin bir yol boyu
Kimseyle kar;;ila;;mad1m
Rengi u<;uk heykeller
Tiitiin ve toz kokan
Birka<; <;op<;ii
Ve yorgun, uykulu bek<;ilerden ba;;ka kimseyle

Yaz1k
Olmii;;iim ben
Ve sanki aym bo;;una gecenin devam1d1r
Cece... "
 111

Sustu
Ve aglama duygusu ve ac1 ve kederle doldurdu
Gozlerinin uc;suz bucaks1z alamm

"Hie; dii�iindiiniiz mii

Ya�amm kederli maskesinin golgesi altmda
Yiizlerini gizleyen
Sizler
Bu iiziicii gerc;egi?
Bugiin ya�ayanlarm
Bir ba�ka dirinin posasmdan ba�ka bir �ey olmad1gm1?
Sanki ilk giilii�iinde
Ya�lamp gitmi�tir bir c;ocuk
Ve nasil giivenebilir �imdi bu yiirek
-Bu asil sozleri degi�tirilmi�,
bu bozulmu� mezar yaz1h-
Bu ta�a kesmi� saygmhgma
Kendisinin?

Belki de varolma ah�kanhg1

Ve yah�hncilar
\:oktan tiiketmi�tir insanm
Saf ve yalm isteklerini
Belki de 1ss1z bir adaya
Ahp gotiirmii�lerdir
Ruhlanm1z1
Belki de dii�te gormii�iimdiir ben agutos boceginin sesini
Belki de riizgarh siivarilerdir
Bu tahtadan m1zraklara yaslanm1�
Bekleyip duran sab1rh yayalar
Ve o yii ce dii�iinceli bilgeler olmah
Bu zay1f, beli biikiilmii� afyon dii�kiinleri
Dogru olmah dogru olmah kimse
Beklemiyor arhk bir ba�langlCl
 112

Ve yiiregi a�kla dolu gem; k1zlar

Uzun igneleriyle nak1�larmm
Delmi�ler \abuk kanan gozlerini
$imdi duyulan sabah uykularmm derinliklerinde
Yankilanmas1d1r
Karga seslerinin
Ve kendilerine geliyor aynalar
Tek tek ve yapayalmz bi\imler
Teslim oluyorlar �imdi
Uyam�m dalgm saatlerine
Ve gizli saldmsma karanhk karabasanlarm

Yaz1k
Tiim amlanmla birlikte ben
Kanh masallar soyleyen kan' dan
Hi\ boylesine kii\iilmii� ya�amayan gururdan
Firsahmm sonunda bekliyorum
Ve kulak veriyorum: Hi\ ses yok
Ve \Ok derinden bak1yorum: K1p1rdam1yor bir yaprak bile
Ve temizligin
Ta kendisi olan ad1m
Tozuna bile dokunam1yor �imdi
Mezarlarm ..."

Titredi
Ve birden dokiildii iki yana
Ve uzun i\ \eki�ler gibi uzand1 bana
Yanklardan \Ikarak
Yalvaran elleri

"\:ok soguk
\:izgilerimi kesiyor riizgar
Dii�iiniiyorum bir tek insan var m1 �imdi
Y1kilm1� yiiziiyle
Tam�maktan
Korkmayan?
 113

Zamam degil mi arhk

A<;Ilsm bu pencere, a<;1k a<;1k a<;1k
Yagsm gokyiizii oradan
Kendi kimliginin oliim namaz1m
K1lsm insan inleyerek?"

Belki de bir ku� sesiydi o yankilanan

Ya da riizgar, aga<; dallan arasmdan
Ya da hen bir iiziintii ve utan<; dalgas1 gibi
C::ikmazlarmdan yiiregimin
Yiikselen hen
Gordiim birden o iki el
0 iki ac1 sitem
Benim ellerime dogru uzanan
Yalanc1 tan 1�1gmm aydmhgmda
Yokoldu
Ve bag1rd1 bir ses
Soguk ufuklardan:
"Ho�<;a kal!"
 114

YE$iL DU$

Biitiin giin aglad1m aynada

Penceremi aga\larm ye�il dii�iine
A\ml�h bahar
Govdem s1gm1yordu yalmzhgm kozasma ve
Kokusu kag1tlardan oriilmii� tac1mm
Kaplam1�h gokyiiziinii ba�tanba�a
0 giine�siz iilkenin

Yapam1yordum arhk yapam1yordum

Sokagm sesi bastmyordu birden ve ku�larm sesi
Kaybolu�unun sesi paltoluk \Ocuk kuma�1 toplarmm
$amatas1 \Ocuklarm
iplerin ucunda yiikselen
U\urtmalarm dans1
Sabun kopiikleri gibi
Ve riizgar
Sevi�menin en derin ve karanhk anmda esmeye ba�layan
riizgar
Zorluyordu
Surlanm giivenimin sessiz kalesinin
Kendi ad1yla \agmyordu yiiregimi \Ok eski \atlaklardan
s1zarak

Biitiin giin gozlerimi diktim

Gozlerine ya�amm
0 korkak ve kaygih gozlere
Bak1�1mdan ka\an
Ve yalancilar gibi gizleniveren
Gozkapaklarmm tehlikesiz s1gmagma
Hangi tepe hangi doruk?
Tiimii dolamba�h yollarm
Bir kavu�ma noktas1 ve son
Bulmuyorlar m1 o soguk ve yokedici ag1zda?
Ve ne verdiniz bana ey yalm ve aldahc1 sozciikler?
Ne verdiniz tenin ve istegin ka�1�mdan ba�ka?
Daha da yalanc1 olmaz m1yd1
Ba�1ma koydugum ve kokular sa�an
Kag1ttan yapilm1� ta�tan daha yalanc1
Sa�lanma ili�tirdigim bir �i�ek?

Nas1l da tutuldum �oliin ruhuna

Ve uzakla�hrd1 beni aym biiyiisii siiriiniin inan�lanndan
Nasil biiyiidii yiiregimin yanm kalm1�hg1
Tamamlayamad1 bir tiirlii hi� olan yanm obiir yanm1
Durdum nas1l ve gordiim kay1yor
Ayaklanmm altmdaki toprak
Ve ge�miyor tenimin bombo� bekleyi�ine
S1cakhg1 teninin

Hangi tepe hangi doruk?

Koruyun beni ey kaygih 1�1klar
Aydmhk evler
<;ama�1rlarm itirh tiitsiilerle giine�li �ahlarmda salmd1g1
Koruyun beni ey olgun ve saf kadmlar
Parmaklan �ocugun zevkten �1ld1rha k1p1rhlanm izleyen
tenleri iistiinde
Gogiislerinden siit kokusuyla kan�1k taze esintiler gelen

Hangi tepe hangi doruk?

Beni koruyun ey ate� dolu ocaklar, ugur boncuklan
Karanhk mutfaklardaki tiirkiisii bak1r kaplarm
Yiiregi biraz s1kan mmlhs1 diki� makinalarmm
Kavgas1 siiriip giden siipiirgelerle hahlarm
Koruyun beni ey tutkulu a�klar
YatagmlZl iiremenin ac1 istegi
Cad1 sulan ve kan damlalanyla donatiyor
 1 16

Butun bir gun boyu butun bir gun

Terkedilmi� terkedilmi� bir ceset gibi su yuzunde
ilerledim urkutucu kayahklara
En derin deniz magaralarma ve
En etobur bahklara
Durmadan gerildi s1rhmm incecik omurgas1
Bir oliim duygusuyla

Yapam1yordum arhk yapam1yordum

Yads1yarak yukseliyordu yoldan ayak seslerim
Daha buyuktu umutsuzlugum sab1rdan
Ve ge�iyordu bahar o yemye�il du�
Penceremden
Sesleniyordu yuregime:
"Bak
Hi�bir zaman ilerlemedin
Battm sen!"
 1 17

YERYUZU AYETLERi

O zaman
Giine� sogudu
Ve bereket topraklardan gitti

Ve c;ollerde ye�illikler kurudu

Ve bahklar denizlerde kurudu
Ve toprak
Oliilerini kabul etmez oldu arhk

Biitiin solgun pencerelerde gece

Belirsiz bir dii�iince gibi
Birikiyor durmadan ve ta�1yordu
Ve yollar
Sonlanm karanhga b1rakhlar

Kimse a�k1 dii�iinmez oldu

Kimse dii�iinmez oldu yengiyi
Kimse
Hic;bir �ey dii�iinmez oldu arhk

Magaralannda yalmzhgm
Uyumsuzluk dogdu
Afyon ve esrar kokusuyla kan
Ba�s1z c;ocuklar dogdu
Gebe kadmlardan
Ko�tular mezarlara s1gmdilar
Be�ikler
Utanc;larmdan
 1 18

Kotii giinler geldi ve karanhk

Yenilince ekmege �a�1rtan giicii
Tann el<;iliginin
Ka<;hlar adanm1� topraklardan
A<; ve sefil peygamberler
isa'nm kaybolmu� kuzulan
C:: obanm sesleni�ini duymaz oldular
C:: ollerin cennetinde

Aynalann gozlerinde sanki

Tersine yans1yordu renkler
K1p1rhlar, davram�lar, goriintiiler
Bir �emsiye gibi tutu�uyordu
Ba�lannda a�ag1hk soytanlann
Utanmaz yiizlerinde orospularm
Tanrmm o kutsal 1�1k <;emberi

Batakhklan alkoliin
Agulu buharlanyla buruk
C:: ekti derin ko�elerine
Durgun aydmlar yigmm1
Kemirdi a<; gozlii fareler
Altm yapraklanm kitaplarm
Eskimi� raflarda, dolaplarda

Giine� olmii�tii
Giine� olmii�tii ve yarm
Uslarmda kii<;iik <;ocuklarm
Yitik, belirsiz bir kavramd1
Defterine s1<;rayan kapkara
iri bir miirekkep lekesiyle
Anlahyorlard1 <;ocuklar
Tuhafhgm1 bu eskimi� sozciigiin
 119

Zavalh halk
Yiiregi olgiin, bitrni�, dalgm
Huzursuz agirhg1 altmda olii govdesinin
Bir yer�en bir yere siiriiniiyordu
Ve onlenrnez cinayet istegi
Durrnadan biiyiiyordu ellerinde

Kimi zarnan ufac1k bir k1v1k1rn

Bu cans1z ve sessiz toplulugu
Ta ic;inden dag1tiyordu birden
insanlar saldirarak birbirlerine
Biri kansmm bogazm1
Kor bir b1c;akla kesiyordu
Bir ana birer birer c;ocuklanm
Tandmn ate�ine ahyordu

Bogulrnu� kendi korkularmda

Orkiitiicii duygusu suc;lulugun
Oldiirdii kor ruhlanm
Ve c;ocuklan

Ne zarnan bir tutsak as1hrken

Daragacmm yagh halah
Korkudan kas1lan gozlerini
S1karak d1�anya firlatsa
Onlar dalarlard1 ic;lerine
$ehvetle titreyen bir dii�iinceden
Gerilirdi ya�h, yorgun sinirleri

Arna her zarnan alanm k1yismda

Bu kiic;iik canileri goriirdiin
Durrnu�lar ve dalgm bak1yorlar
F1sk1yelerden suyun durrnaks1zm ak1�ma
 120

Ola ki gene de arkasmda

Ezilrni� gozlerinin ve donrnu� derinlerde
Yan canh bir kiic;iik �ey, kan�1k
Kalrn1�hr
Giic;siiz bir c;1rpm1�lar istiyordu
inanrnay1 su sesinin dogruluguna

Ola ki .. .
Ola ki ... arna ne sonsuz bo�luk. ..
Giine� olrnii�tii
Kirn bilebilirdi arhk
Yiireklerden kac;an o iizgiin giivercinin
inane; oldugunu . . .

Ah, tutsagm sesi

Biiyiikliigii senin urnutsuzlugunun
I�1ga bir kiic;iik yol ac;rnayacak rn1
Bu ugursuz gecenin bir ko�esinden?
Ah, tutsagm sesi
Son seslerin sesi ...
 121

BAHC:: ENiN FETHi

Ba�1m1zm
Ostunden ucran
Ve giren serseri bir bulutun kan�1k dii�iincelerine
Ve sesi k1sa bir m1zrak gibi gecren, ufku ba�tanba�a
0 karga
Kente gotiirecek bizim haberimizi

Herkes biliyor
Herkes biliyor
Sen ve ben o soguk as1k yiizlii delikten
Bahcreyi gordiik
Ve kopard1k elmay1
0 oyna�an ve uzak daldan

Herkes korkuyor
Herkes korkuyor ama sen ve ben
Ula�hk 1�1ga suya aynaya
Ve korkmad1k

Ne pamuk ipligiyle birle�mesi iki adm, soylemek istedigim

Ne de bir bulu�ma y1pranm1� bir defterin sayfalarmda
Benim mutlu sacrlanmd1r soz konusu olan
Senin yamk k1rm1Z1 �akay1k opii�lerini ta�1yan sacrlanm
Ve icrtenligi tenimizin
C:: 1plakhg1m1zm panlhs1
Bahk pullan gibi
Soz konusu olan giimii� rengi tiirkiisiidiir ya�amm
Tan aganrken kaynaktan fi�k1ran
 122

Biz o ye�il ve akan ormanda

Bir gece yaban tav�anlanndan sorduk
Ve kayg1h, sogukkanh denizde
incilerle dolu istiridyelerden
Ve o tuhaf ve fatih dagda
Gem; kartallardan sorduk
Ne yapmahy1z?

Herkes biliyor
Herkes biliyor
Sessiz ve soguk uykusuna ula�hk biz simurglarm
Gen;egi bah<;ede bulduk
Bilinmez bir <;i<;egin utanga<; bak1�mda
SmITSIZ bir anda bulduk oliimsiizliigii
iki giine� birbirine bak1p dururken

Soylemek istedigim korkak f1silhlar degil karanhkta

Giindiizdiir soz konusu olan ve ardma kadar a\}k pencere
Ve tertemiz hava
Ve bir ocak tiim yarars1z �eylerin yamp gittigi
Ve apayn bir ekinin tohumlanm ta�1yan tarla
Ve dogum ve geli�me ve gurur
Bizim seven ellerimizdir soz konusu olan
Bir koprii kuran kokular, 1�1klar ve esintilerle
Gecenin iistiinde

�imenlige gel
Kiy1s1z <;imenlige ve <;agu beni
ibri�im <;i<;ekleri usulca nefes ahrken
�agu bir ceylan e�ini <;agmr gibi

Perdeler bir gizli ac1yla dolu

Ve topraga bak1yorlar
Masum giivercinler
Kendi beyaz bur<;larmm tepelerinden
 123

GECENiN SOGUK CADDELERiNDE

Pi�man degilim
Dii�iiniirken yenilgiyi, o ac1 yenilgiyi
C:: iinkii Oliim tepesinin dorugunda
bptiim yazg1mm �arm1hm1

Gecenin soguk caddelerinde

Hep tedirgin aynhyor �iftler
Birbir lerinden
Bir tek fisilh duyuluyor: Ho��a kal! Ho��a kal!
Gecenin soguk caddelerinde

Pi�man degilim
Zamanm otesinde ak1p gidiyor benim yiiregim
Ya�am yeniden doguracak onu
Yeniden ya�atacak beni riizgarlarm
Gollerinde yiizen haberci giilii

Bak, goriiyor musun

Nasil �athyor tenim
Si.it nas1l olu�uyor mavi damarlarmda soguk memelerimin
Nas1l filizlenmeye
Ba�hyor kan
0 �ok sab1rh �izgisinde belimin?

Ben senim
Seven
Ve kendi i�inde olan kimse o
Belli belirsiz bir baglanh buluyor birden
Binlerce garip ve belirsiz �eyle
Koyu istegiyim ben topragm
Ye�ersin diye u�suz bozk1rlar
Kendine �eken biitiin sulan
 1 24

Uzaklardan
Gelen sesimi dink bcnim
Gor beni koyu sisinde sabah dualarmm
Ve aynalann dinginliginde

Bak, gene de nasil dokunabiliyorum

Kalmtis1yla ellerimin karanhk dii�lerin dibine
Nasti bir dovme yapabiliyorum yiiregime kan lekesi gibi
Sm;suz mutluluklarmdan ya�amm?

Pi�man degilim
Benden konu� ey sevgilim bir ba�ka benle
Gecenin soguk caddelerinde
Gene a�k dolu gozlerini gordiigiin
Bend en!
Ve hatirla beni, kederle operken o
Gozlerinin alhndaki <;izgileri ...
 125

GONE� DOGUYOR

Bak nasil i<;inde gozlerimin

Eriyor damla damla keder
Karanhk ve isyanc1 golgem nasil
Tutsag1 oluyor gi.ine�in
Bak
Yokoluyor ti.im varhg1m ve beni
i<;ine ahyor bir k1v1lc1m
F1rlahyor taa doruklara
Bak nas1l
Say1s1z yild1zla
Doluyor gokyi.izi.im benim

Uzaklardan geldin sen ve uzaklardan

Ve kokular ve 1�1klar i.ilkesinden
�imdi bir teknedeyim seninle birlikte
Fildi�i, bulut ve kristal
Goti.ir beni ey yi.iregimi ok�ayan umudum
Goti.ir �iirlerin ve co�kularm kentine

Yild1zlarla dolu bir yol beni goti.irdi.igi.in

�1kard1gm yer yild1zlardan da yi.iksek
Bak
Nasil yand1m ben bu yild1zlarla
Ate�li y1ld1zlarla doldum agz1ma kadar
Durgun sularmdan gecenin saf ve kirm1z1 bahklar gibi
Y1ld1zlar toplad1m

Eskiden ne kadar uzakh toprak

Gokyi.izi.ini.in mar ko�elerine
Yeniden duyuyorum �imdi
Senin sesini
Karh kanatlarmm sesini meleklerin
Bak nerelere ula�hm sonunda ben
Samanyoluna, oli.imsi.izli.ige, bir sonsuzluga
Birlikte <;1khg1m1z doruklarda �imdi
 126

Y1ka beni dalgalarm �arab1yla

ipegine sar beni opii�lerinin
iste beni yeniden bitmeyen gecelerde
Birakma arhk beni
Beni yild1zlardan ayirma

Bak tam kar�1m1zda gecenin mumu

Damla damla nasil eriyor
Nasil doluyor agzma kadar uyku �arab1yla
Gozlerimin simsiyah kadehi
Senin ninnilerini dinlerken
Ve bak nasil
$iirlerimin be�igine
Sen doguyorsun, giine� doguyor
 127

YENiDEN DOGU$

Bir karanhk ayet olan varhg1m

Kendinde yenileyerek seni
Gotiirecek �i�eklenen sonsuz tanyerine
Ben bu ayette seni ah �ektim
Ben bu ayette seni
baglad1m agaca, suya ve ate�e

Ya�am belki
Upuzun bir sokakhr bir kadmm elinde bir sepetle ge�tigi
Belki ya�am
bir adamm kendini bir dala asarken kulland1g1 iptir
Okuldan donen bir �ocuktur belki ya�am

Bir sigara i�imidir belki iki sevi�me arasmda

Ya da yoldan ge�i�i bir dalgm adamm
hani �apkasm1 �1kanp
bir ba�kasma anlams1z bir giiliimseyi�le "iyi sabahlar" diyen

Ya�am belki bak1�lanmm

Senin gozbebeklerinde yokoldugu
o kapah andIT
Ay1�1g1 alg1s1yla kan�hracag1m o duyguyu karanhk soluguyla

Yalmzhgm boyutunda bir oda

Ve bir a�k boyutunda olan
Yiiregim
mutlulugun yalm bahanelerine bak1yor
giizelim solu�una saksilarda �i�eklerin
bah�emize diktigin fidana
ve oti.i�iine kii�iik ku�larm
bir pencere boyutunda
 128

Ah!
Budur i�te benim pay1ma dii�en
Benim pay1ma dii�en budur
Bir gokyiiziid iir
Benim pay1ma dii�en
As1hr as1lmaz perde, benden ahmp gotiiriilen
Iss1z merdivenlerden ta derinlere inmektir benim pay1ma
dii�en
Ve ula�makhr bir �eye, <;iiriiyen ve gurbette
Benim pay1ma dii�en hiiziinlii amlar bah<;esinde dola�1p
durmakhr
olmektir bana
"ellerini seviyorum" diyen bir sesin kederinde

Bah<;eye dikecegim ellerimi

<;i<;eklenecegim, biliyorum, biliyorum, biliyorum
Ve bembeyaz yumurtalanm b1rakacak k1rlang1<;lar
Avu<;lanmm miirekkep lekeli <;ukurlarma

Kiipeler yapacag1m kulaklanma

iki <;ift kirazla
ve hrnaklanm1 y1ld1z <;i<;ekleriyle siisleyecegim
Bir sokak var, biliyorum, orada
hala bana a�1k olan <;ocuklar
karmakan�1k sa<;lan, ince boyunlan ve zay1f ayaklanyla
incecik giilii�iinii dii�iiniiyorlar bir k1zm, hani o bir gece
riizgarm ahp gotiirdiigii

Bir sokak var ve yiiregim onu

<;ocukluk semtlerinden <;alm1�hr
Bir bo�lugun yolculugu zamanm <;izgisinde
Ve gebe birakmak i<;in bir bo�lukla zamanm o kuru <;izgisini
Bilge bir goriintii bo�lugu
doniiyor bir aynanm �Oleninden
 129

i�te boyle
oliiyor birisi
birisi kahyor

Hi<;bir avc1, bir <;ukura dokiilen kii<;iik 1rmakta inci bulamaz

Bense
hiiziinlii ve kii<;iiciik bir peri tamyorum
usul usul yiiregini <;ahyor bir fliitle
kii<;iiciik, hiiziinlii bir peri
her gece oliiveren bir opii�le
ve her sabah bir opii�le yeniden dogan
 1 30

KU$ OLUMLUDUR

Kederliyim
Kederliyim
Balkona <;1k1yorum ve gecenin
Gergin tenine dokunuyor parmaklanm
Sonmii� tiim baglanh 1�1klan
Sonmii� tiim baglanh 1�1klan
Arhk kimse giine�le tam�hrmayacak beni
Kimse gotiirmeyecek
Ser<;elerin �olenine
U<;u�u hahrla
Ku� oliimliidiir
 131

SENDEN SONRA

Ey yedi ya�!
Ey �a�irhc1 ya�1 yola �1kmanm!
Ne �ok zaman ge�ti senden sonra
<;ilgmhk ve bilgisizlikle dolu!

Bizimle o ku� arasmda, senden sonra.

Bizimle sabah esintisi arasmda
Bir baglanh olan o diri o aydmhk pencere
Kmld1
Kmld1
Kmld1

Senden sonra o topraktan yapilm1�

0 bir tek sozciik soyleyen bebek, bir tek sozciik: Su SU SU
Boguldu suda

Sesini oldiirdiik biz senden sonra agustos boceklerinin

Ve baglad1k yiiregimizi
Alfabeden yiikselen zil seslerine
Siren seslerine silah fabrikalarmm
Senden sonra masalarm altmdan
Oyun yerimiz olan masalarm alhndan
Masalarm arkasma ge�tik
Arkasmdan masalarm
Masalarm iistiine
Ve oynad1k masalarm iistiinde
Ve yitirdik, senin rengini yitirdik ey yedi ya�!
Birbirimize ihanet ettik senden sonra
Ve sildik tiim amlan
Kur�un par�alan ve akan kanm damlalanyla
Sokaklarm al�1 duvarlanndan
 1 32

Alanlara dolu�tuk senden sonra

Ve haykird1k:
Ya�asm!
Kahrolsun!

Alanm karga�asmda kurnazca

Kentimize s1zm1� ve �ark1lar soyleyen bozuk paralan
Alk1�lad1k
Senden sonra yarg1lad1k a�k1
Birbirimizin katili olan bizler
Merak ic;indeydi yiireklerimiz
Ceplerimizde
Bizse pay almak ic;in a�ktan, yarg1lamaya ba�lad1k

Senden sonra mezarhklara adand1k

Biiyiikanne'nin c;ar�af1 altmda soluyup duruyordu oliim
Bir yamnda dirilerin kederli dallarma
Adaklar baglad1gi
Obiir yanmda
Oliilerin fosforlu koklerini hrmalad1g1
0 ulu agac;: Oliim
Ve o kutsal parmakhgin iistiinde oturuyordu oliim
Ko�elerinde
Dort mavi lalenin yand1g1

Riizgarm sesi geliyor

Sesi geliyor riizgarm ey yedi ya�!

Kalkhm ve bir bardak su ic;tim

Ve hahrlad1m birden kokusunu
Gene; tarlalarmm c;ekirgelerden
 1 33

Ne odemeliyiz?
Ne kadar odemeliyiz daha
Biiyiisiin diye bu beton kutu
Ne odeyecegiz?
Gerekeni
Yitirmek i<;in, yitirmi�iz <;oktan
l�1ks1z yola koyulmu� olan biz
Ve ay, ay yani o sevgi dolu di�i oradayd1 hep
c;ocuksu amlarmda bir toprak damm
Ve gen<; tarlalarmda <;ocuklugun <;ekirgelerden korkan.

Daha ne odemeliyiz?
 1 34

ARMAGAN

Gecenin sonsuzlugundan sesleniyorum ben

Karanhgm sonsuzlugundan
Ben gecenin sonsuzlugundan sesleniyorum

Gelirsen benim evime ey sevgilim bir lamba getir bana

Ve kii<;iiciik bir pencere
Seyredeyim oradan kalabahgm1 mutlu sokagm
ovidius'tan paz'a. . .
 13 7

Lou Andreas-Salome

insan ya�am1 - ah!

Ya�amm kendisi - �iirdir.
Bilirn;:sizce, "biz" ya�anz onu, gun gun,
y1llar boyu - ama bozulmaz birliginde ya�am,
"biz"den bir �iir yapar.
Dogru degil ve <;:ok uzakta bilinen yasa:
"Ya�ammdan bir �iir yaratmak"
"Kendi �iirimiz" degiliz biz...
ARTIS AMATORIAE - UBER II

Ovidius

Boyuna giizel ba�aklar vermez tarlalar

Riizgar boyuna doldurmaz haz1r yelkeni
Bir mutluluk bin hiiziin <;1kanr �apkasmdan
A�k. Haz1rlanm acilara ey sevdahlar!..
Ne Athas dagmm boz tav�anlan
Ne de Hybla'nm <;i<;ekleriyle beslenen anlar
Yan�amaz sevenlerin kaygilanyla.
Golgeli yapraklan zeytinlerin ve k1y1larda
Siiriiklenen <;ak1llan Akdeniz'in,
Ne yazar yiiregin acilan yanmda?
Altm nadaslar b1raksm istiyorsan a�k
Govdenin verimli topragma, sakm unutma:
C:::1kar ba�mdaki giil <;elengini, koy e�igine
Sevdiginin ve bekle ta sabaha kadar.
Boyuna muhalif esmez riizgarlar ve yeni
Duygular bilinmedik denizlere ula�1r.
Bir mutluluk binlerce hiizne deger, unutma.
 139

SEO ME CYTHEREA DOCERE

Ovidius I Artis Amatoriae Liber III

Bir dal istedim, bir zeytin dah Aphrodite' den

Durdum kap1smda ak tapmagm elimde tohumlarla
Bir giilii�iiyle aydmland1 yeryiizii, hava degi�ti
Ne yorgunlugu kald1 giinlerin ne yiiregimdeki izi

Tannsal esinlerle doluyken ba�1m ey gen<; kadmlar

Utanmay1, kurallan, ko�ullan bir yana b1rakm
U<;up giden y1llan dii�iiniip benden ders alm
B1rakmaym nektar almadan giiniin <;i<;eklerini
Tutarken elleriniz ve ya�am heniiz baharken
Akar gider y1llarm irmag1 sessiz dalgalarla
Ve bir damlas1 bile unutmaym donmez kaynaga
$imdi kuru yapraklan siiriikleyen suyun k1y1smda
Mor menek�eler a<;hgm1 gormii� bir ozamm ben
Ve dikenler yerine <;i<;ekli ta<;larla almmlZl
Siisleyen giinler ya�ad1g1m1Zl var m1 bilmeyen
$imdi kapadm kapilanm sevgiline ama gi.in gelir
Ya�h govden soguk gecenin yatagma terkedilir
Kap1m zorlamaz belki sab1rs1z ofke sesleri
Arna bir dii� olur e�igine giiller serili tanyeri
Gen<; k1zken bile vard1 dedigin aklar sa<;mda
Uzun bir k1�m karlan gibi <;ogahr ve giizel
Yiiziine y1llarm gOlgesi dii�er bir giin bakarsm
Yilan eski bir deri gibi soyunur y1llardan
Geyiklerin ya�1, kesilen dallar gibi kaybolur
Arna bizim giizelligimizin gelecegi yoktur
Dinlersen Naso'yu akilh ozana kulak verirsen
Topla ve ver gi.iniin <;i<;eklerini heniiz baharken

Belki bir gi.in daha gii<;lii riizgarlar ister teknemiz

$imdi gill yeter <;iinkii a�km limanmda demirliyiz
DONUYORUM . . .

Louis Aragon

Doniiyorum b u yiizylla ve gordiigiim

Gozlerim kadar uzakta kum
in en
deniz
Modas1 ge«;mi� gri siyah �apkas1 bulutlar
�oziik kurdelelerin biiyiik diigiimleri
Alabildigine
goz alabildigine
�ak1llar goller
Beyaz alfabesi marhlarm
Dalgalarm ac1 mors i�aretleri
Bozulmu� iyot �i�esi
Ve iki kum tepesinin parmaklarma
Gerilmi� dikenli tel mezarhg1
Tek �ark1s1 par«;alanm1� bir gomlegin
Bir dalgakuanm ucunda
Bir hi«; ugruna biitiin bir zaman
Kim ugruna.

Ol«;iisiiz �eylerin «;olii �imdi.

THAMAR iLE AMNON

Federico Garcia Lorca

Ay gokyiiziinde doniiyor
susuz topraklarm iistiinde
serperken dort yana yaz
kaplan mmlhlanm ve alevi.
Ozerinde diiz damlarm
�mhyor metal sinirler.
Bir esinti dalga dalga
yiinlii meleyi�lerle geliyor.
Yiizii kapanm1� yaralarla
dolu toprak uzamvermi�
ve titriyor daglamrken sivri
u�lanyla ak 1�1klarm.

Thamar dii� goriiyordu

bogazmda otii�en ku�lan
soguk davullan dinleyerek
ay1�1g1yla dolu gitarlan.
�1plakhg1 damm iistiinde
-palmiyenin sivri ignesi­
karnma kar �i�ekleri istiyor
ve s1rhna dolu taneleri.
Thamar tiirkii soyliiyordu
�ml�1plak, tara�adan
Ayaklarmm dibinde
donen be� buzdan giivercin.
Amnon, ince ve keskin,
kulesinden ona bakh,
kas1g1 kopiik i�inde
sakalmda titremeler.
Ak aydmhkta 9plak
tara�aya ilerledi,
di�lerinin arasmda
saplanan bir ok ishgi.
Ve Arnnon sonra bakh
yuvarlak, al<;akta aya
tarn ortasmda dipdiri
rnerneleri karde�inin.

Arnnon saat ii<; bu<;ukta

dondii yatagma uzandi.
Biitiin oda neler <;ekti
kanat dolu gozlerinden.
Agu giin, koyleri esrner
kurnlarm altma gorndii.
�1kard1 tez solan rnercanlanm
y1ld1z <;i<;eklerinin ve giillerin.
Kuyulann dibinden tutsak su
testilerde sessizlige a<;1ldi.
Kok yosunlan i<;inde kobra
yatarak tiirkiisiinii soyledi.
Arnnon inledi yatagmm
golgeli serin ortiisii altmda.
Titrernenin sarrna�1g1
yanan govdesini kaphyor.
Usulca girdi Tharnar
odamn sessizligine
Tuna ve darnar renginde
uzak izlerle tedirgin.
"Tharnar oy gozlerirni
siirekli �afagmla.
Kamrnm iplikleri bak
kucagma dantelalar oriiyor."
"Rahat buak beni karde�.
Ornuz ba�larmda opii�lerin
anlar ve ince esintiler
<;ifte ugultusu fliitlerin."
"Tharnar, kabank rnernelerinde
iki bahk var beni <;aguan,
ve ucunda parrnaklarmm
 1 43

gizli bir giiliin mmlhlan."

Tam yiiz aths1 krahn
s1ralanm1� avluya ki�niyor.
Zorluyor �anaklarda giine�
asma �ardagmm argiisiinii
�imdi yakahyor sa�lanndan
�imdi yirhyor gamlegini.
Ihk mercanlar bir san�m
haritaya irmaklar �iziyor.

Ah neydi yiikselen �1ghklar

evlerin pencerelerinden!
Neydi kalmhg1 han�erlerin
harmaniyelerin, yirhlan!
Merdi venlerde iizgiin
kaleler dola�1p duruyor.
Oynuyor kal�alar ve kollan
durgun bulutlarm alhnda.
Thamar'm yaresinde �epe�evre
agla�1yor �ingene k1zoglank1zlar.
Ve birileri topluyor damlalanm
kurban edilmi� <;i�eginin.
Kilitli yatak odalarmda
k1zanyor ak �ar�aflar.
Mmlhlanyla ihk �afagm
bahklar ve asma dallan degi�iyor.

Argm irza ge�ici Amnon

ka�h atma atlay1p
Zenciler oklar athlar
mazgallardan kalelerden.
Ve dart nah ka�an ahn
olunca dart uzak yank1
bir makas alarak Da vud
harpmm tellerini kesti.
 1 44

PARiSTAMBUL

Jacques Prevert

Sevenlerine Kent anmr

tiim giysilerinden
anadan iiryan
Ortiiniir ba�kalarma
Pazar giysilerine biiriiniir
meydanla�ir amtla�ir donii�iir
kutsal mabetlere
ve
�ip�ak poz verir
arzu iizerine
Artistler ho�lamr bundan
yalvanp yakarmalan gerekmez
modele
Onceden tasarlanm1� dii�iince gibi
fotograf \Ogahr kendi kendine
kli�e ger\ektir arhk
i�te o zaman belirir Paris
beyazm da beyaz1
Persil beyazhgmda
Ahmp gotiiriilmeye hazir
Arna bir alay turistik fotograf\I kalabahgmda
ortaya \Ikarlar yine de
serseriler ve dii� kuran insanlar
sagir gece lambalan ve
laternalanyla
Boylece Karabuda
halifenin Binbir Cece Masallan' nda
evindeymi� gibi gezindigi Bagdat'ta
gezinir Paris'te
Tekniginden soz edilse
Bu Pandora'nm kutusuyla O'nun arasmda
incelikli bir sorundur sadece
Makine makineye boyun egen insana boyun eger
 1 45

tlpk1 koriin ona boyun egen beyaz bastonuna

boyun egmesi gibi
tlpk1 ressamm kimi zaman fm;asma
kalemine, gere<;lerine boyun egmesi gibi
Ve ya�am1 anlatan kii<;iik makine kendi hesabma anlatmaya
ba�lad1gmda
bu ya�am1
Karabuda b1rak1r onu anlatsm diye kendini
tlpk1 dostun, dostunun dii�leriyle
yonlendirmesi gibi kendini
onun sayesinde uyamk Kent' in, uyuyan Kent'in tiim gizlerini
yakalar
su<;iistii
ve giinlerin perdesi kalkar ve iner bu Kent' in
ya�ammm iistiine
ya�amm iistiine
Sevilen, goz kama�tlran, ishklanan ve alk1�lanan
ya�amm
Ya�am <;1plak gozle
Yeni gozle
Tek goz
Giine�
gece ile su<; ortakhgmda
S. A.'ya

T. E. Lawrence /1926

Seni sevdim ve bu yiizden buakhm ellerimden biitiin bir insan

selini ve istegimi gokyiiziinde y1ld1zlara yazd1m
Kavu�asm diye ozgiirliigiine, kurulsun diye sana yak1�an ev,
yedi siitunlu ev, belki o zaman parlard1 gozlerin benim i<;in
bulu�unca ...

Oliim bir koleydi yol boyu, sana yakla�madan once ve

gordiigiimiizde seni, bizi beklerken.
Giiliimsedim ve o anda ge<;ti oniime ac1 k1skan<;hg1yla oliim
ve ald1 seni
Sakin kollarma ...

Yol yorgunu a�k, dokundu govdene kadar, giinliik ekmegimiz

olan govdene, �imdilik bizim olan
Dokundu sana a�k, topragm yumu�ak elleri govdeni
ke�fetmeden ve oziinle biiyiimeden
Kor kurtlar...

insanlar bir �ey dilediler benden: Bir yap1 kur, eldegmemi� bir
ev senin adma.
Arna tamam olsun diye amt, y1khm ve par<;alad1m �imdi
oralarda
K1p1rdamp duruyor kii<;iik varhklar, derip <;atmak i<;in
y1kmhlanm karanhkta,
Sana verdigim armaganm ...
 1 47

NE REYE?

Nguyen Dinh Thi

(Dog.: 1924)

Nereye akar bu irmak?

Bu yol nereye gotiiriir?

Pirin� tarlalarmm sonsuzlugunda

Nereye kayar, bu eski pagoda' nm hiiznii?

Nereye seslenir bu siren sesleri,

Dagilan dumanlan fabrikalarm?

Toz toprak i�inde homurdanarak

Nereye gider dizi dizi kamyonlar?

$afagm bulutlan nereye?

Nereye ak�amm giine�i?

Bir mektup kag1dma aceleyle

Yaz1lm1� sahrlar nereye gider?

Nereye bak1yor insan yiizleri?

Nereye gidiyor bu ayaklar?

Cece giindiiz
�ag1ran giiney'e.
JAPON GUZU

Nguyen Dinh Thi

(Dog.: 1924)

Hiro�imah kii<;iik k1z.

Kii<;iiciik k1z, giiliimsiiyorsun ama gozlerinden ya�lar ak1yor.
Benim iilkemden bir kii<;iik k1zm oykiisiinii dinlerken.
Ge<;mi� y1llarm kii<;iik deresi, ne zaman serinleyecek yeniden?
0-Ta Kopriisii'nde aga<;larm yapraklan ha.la ye�il.

Tokyo 1970
 1 49

DALGALAR

Xuan Quynh
(2. Direni� Ku�agi Ozam)
(Dog.: 1942)

Azgm �iddet, tath dinginlik

Sagir gi.iriiltii, biiyiik sessizlik
Irmak nasil tutabilir
Okyanusa giden dalgalan?

Ey ge«i;mi�in dalgalan
Ve yarmm ve her zaman
Susuz a�k
Gen«i; yiirekte co�kuyla.

Binlerce dalgaya kar�1 sevgilim

Seni ve beni dii�iiniiyorum
Sonsuzl uklan.
Nereden geliyor dalgalar?

Riizgarla ba�lar dalgalar.

Ya riizgar? 0 neyle ba�lar?
$imdi bir tiirlii bulam1yorum
Nasil ba�lad1 bu a�k?

Kaba dalga
�alkanh
K1yilan tamrsm1z
Uyumazs1mz gece giindiiz
Seni tamyan yiiregim, sevgilim,
Uyamk, dii�lerinde bile.
A�ag1, kuzeye dogru
Giineye dogru, yukan;
Nereye gitsem dii�iincelerim
Sana ak1yor, yalmz sana.

Orada, ai;i.klarda
Daha yiizbinlerce dalga
Sayis1z engele kar�m
Biri ula�maz m1 k1y1ya?

Oylesine uzun ki ya�am

Gec;er yillar, aylar
Bir deniz gibi, sm1rs1z, geni�,
Gec;er oylece bulutlar.
HEYKEL

Xuan Dieu
(Dog.: 1917)

Beni gormeye geldin, kam;uk sandallarmla

Girdin ic;eri; ha.Ia uc;suz gokyiiziine c;izilmi� yiiziinii goriiyorum
0 giizel profilini
Nice zamand1r amlarda oylesine giizel kalan yiiziinii.

Mavi bir dagm eteklerinde rastlad1m sana

Bombo� irmakta bitmez tiikenmez bir ozlem
Goriintii usulca sokuluyordu ak�ama
Kiyilarda durgun agac;lar. Sessiz ve uzak bir hiiznii ta�1yarak.

Sana mavi bir dagm eteklerinde rastlad1m.

Bir giiz kristali gibi derin maviliklerin dagi.
M1s1r c;ic;eklerini be�iginde salhyordu vadiler.
Tath kokulan ta ic;imizde.

Sana rastlad1m gelgitlerle iirperen bir kumsalda

Deniz kabuklan bir mmltiyla teslim oluyordu riizgara
Kumlarda oliiyor sonra yeniden doguyordu dalgalar
Oliimsiiz bir a�km sonsuz yiikseli�i.

Rastlad1m yild1zh bir gokyiiziiniin altmda sana

Ve gozlerine, o biiyiik mavilige basilm1� olan.
Say1s1z yild1zm arasmda �a�km biri, ben.
0 dii� gecesinden giysilerinin esintilerini bekleyerek.
Seni gordiim, sevdim seni.
Dort duvanmm arasmda yonttum heykelini.
Gotiirdiim diktim ozlemin ovalarma.
$imdi, hie; unutmuyorum: Rastlad1m sana.

Beni gormeye geldin, kauc;uk sandallarmla

Girdin ic;eri; hala uc;suz gokyiiziine c;izilmi� yiiziinii goriiyorum.
Bir ay1�1gma c;izilmi�, dii�lerime c;izilmi� yiiziinii
Hala seviyorum seni, sonsuza kadar.
 1 53

DoGDUGUM YER

Giang Nam
(1. Direni$ Ku$agz Ozanz)
(Dog.: 1929)

Kii<;iikken okula giderdim, giinde iki kez.

Okuma kitab1mm her sayfasmda goriir severdim dogdugum
iilkeyi.
"Kim demi� mandalan giitmek zordur diye?"
Yiiksek dallarda tiirkiiler dinlerdim dii�lerimde.
Kimi giinler ka<;ard1m okuldan,
Gol k1y1larmda kelebeklerin pe�inde ko�arak.
Su<;Ustii yakalard1 anam beni
Hurma <;ubugunu sallarken elinde, aglamaya ba�lard1m.
Bir de kom�u evin kii<;iik klZl vard1:
Bana bakard1; kii<;iik bir <;mg1rak gibi giilerdi.

Devrim ba�lad1;
Sonra uzun direni� giinleri geldi.
Dii�manm karanhg1 gelip <;oktii dogdugum koye.
Veda ettim anama. Yola <;1khm.
Kom�u evin kii<;iik klZl da (elbette)
Katild1 direni�<;ilere.
Bir gun kar�ila�tik. Gene kii<;iik bir <;mg1rak gibiydi giilii�ii.
Kapkara ve yuvarlakh gozleri (Oylesine giizel)
Durmadan yiiriiyordu birliklerimiz (bir <;ift soze bile f1rsat yok)
Oylece uzakla�hk. Doniip bakhm arkalarmdan:
Gokyiizii yagmurlarla bulamkh ama yiiregimde tath bir
s1cakhk.
 15 4

Bir ban� arahgmda dondiim koyiime:

c;:ocuklugumun okul <;ahs1, �ekerkam1�1 tarlalan ve sapan izleri.
Seni buldum orada, sen,
Utanga<; duruyordun, kapmm ardmda.
Gene o kii<;iik <;mg1rak giilii�iin, sordugumda,
Ailen oldu mu arada, bir kocan? (Ne kadar zordu
bunlan sormak)
Tuttum kii<;iiciik elini, soylenmeyen �eylerle titreyen.
Yanan avu<;lanma b1raktm kendini.

Bugiin verdiler bana haberini.

Hi<; inanm1yorum. Arna dogru.
Kur�una dizmi� dii�man seni. Bir <;ukurda govden.
Biliyorum sevgilim. Bunu bilerek direni�<;i oldun.
Arna gene de bir ac1 yiiregimde. Yans1 oldii benligimin.

Eskiden ku�lan yiiziinden severdim dogdugum yeri,

kelebekleri,
Okul ka<;ag1 giinleri, hurma <;ubugu anamm.
$imdi gene seviyorum, ama her kan� topragmda
Senin tenin ve kanm var diye sevgilim ...
 1 55

CEZAEVi DEFTERi

Ho Chi Minh

AY

Ne yapmah hapisteyken, hem i<;kisiz hem <;i<;eksiz

Bu doyulmaz gecede ve bu havada, bunca giizel olan
Pencereden gorkemli aya bak1yor adam, hareketsiz
Ve ay da ozam izliyor demir parmakhklardan.

"BiN OZAN'DAN $iiRLER"i OKURKEN

Doga'y1 giizellemeyi severdi eskiler

Dere, dag, kar, <;i<;ek, ay, riizgar ve orman
Dizelere bir <;elik gibi su vermeli ozan
Yeniler, giiniimiizde, dovii�meyi de bilmeliler

ViET BAC MAKi'Si

Viet Bae Maki' si, giizelligini ovmek isterim

Maymun <;1ghklanyla <;mlar ve ku� sesleriyle giin boyu
Ate�te m1s1r verirler yoldan gelen konuga
Doniince bir avc1, oturur av eti yerler
Daglar mavidir, sular ye�il ve sonsuz gezintiler
Ta th �arap, taze <;ay, gonliince sarho� olabilir insan
Ey tutkulu direni�, yeniden donecegim sana:
Bir kii<;iik sorgu<;tu bembeyaz, diinkii ay. Bugiin ilkbahar.
BAKiRE

Octavio Paz
(A la orilla del mundo)
I.

Kapahyor gozlerini. Kendi i�inde

�ocukluktur ve �1plak ve bir agacm dibinde.
GOlgesinde dinleniyor bir kaplan, bir boga.
D� sisli kuzu veriyor kaplana,
bogaya ii� ak giivercin, kanh tiiylerle.
Dumanl1 dualan sevmiyor kaplan
giivercinleri boga sevmiyor: istedikleri sensin.
U�uyor giivercinler, boga u�uyor,
0 da havalamyor, �1plak bir sarnanyolu,
i�indeki karanhk gokyiiziine.
Kedi gozlii hmz1r bir di�
ve san, orgiilii kanatlarla
pe�inde onun. Sava�1yor,
yeniyor ytlam, kartah yeniyor
ve yiikseliyor boynuzlarmda ay1�1gmm.
 1 57

II.

Bo�lukta doniip duruyor gem; k1z

Ba�1bo� bulutlar, <;evrinti, hava.
Esneyen kocaman bir ag1z gokyiizii,
bir kopekbahgmm agz1, i<;inde
giiliiyor keskin 1�1klan yild1zlarm.
Zambaklar giyinmi� gen<; k1z, geliyor
sokiiyor di�lerini uykucunun
f1rlahyor ya�1 belirsiz havalara:
yild1zlar, o k1rp1�an adac1klar
dokiiliiyor bir bir ve tuz
yay1hyor iistiine ortiilerin;
yarah bahk<;il tiiy yagmuruna donii�iiyor,
gitar kmhyor ve ayna
ayi�1gi gibi parampar<;a.
Heykel devriliyor. Kolu bacag1
k1vramyor toz i<;inde ve canh.
III.

Kayahklar ve deniz. Ya�lanm1� giine�

yak1yor denizle acila�an ta�lan.
Ta�tan gokyiizii. Deniz ta�. Kimse.
Diz <;Cikmii�, kaz1yor kumlan kmk
tlrnaklanyla, ta�1 kaz1yor.
Nifin pkarmalz heykelleri tozdan.
Oliidur oliilerin agzz.
Hahda topluyor par<;alanm
bitmez tiikenmez bulmacasmm.
Ve hep eksik biri, yalmzca biri.
Kimse bilmiyor nerde. Gizli.
Salonda konuklarm sesleri.
Golgeler bah<;esinde yakm1yor riizgar.
Agacm dibine gomiilii o. Kim?
Anahtar, soz, yiiziik...
Arna <;ok ge<; artik, konuklar da gitti,
merdivenin dibinde annesi
dag1hp giden bir alev,
ve kabanyor dalgalan golgenin
bir bir yutarak basamaklan;
bah<;e uzakla�1yor ve gen<; k1z da,
binerek gecenin kayigma...
 1 59

IV.

Gene dibinde agacm. Hi<;bir �ey:

Kutular, kmk <;anaklar, bir b1<;ak,
pash bir pazarm dokiintiileri.
Boga bogiiriiyor, Samson yalmz, yarah,
bozumunda go<;iip gitmi� gecenin.
San <;ay1rlarda dolamp duruyor
kel aslanla lime lime bir kaplan.
Aynhp 1ss1z bah<;eden gen<; k1z
yagmurlu sokaklardan eve geliyor.
Sesleniyor. Kimse yok. ilerliyor.
Kimse yok kapilarm ardmda,
kimse'nin kap1smdan ge<;ip vanyor
yiiksek kap1'ya, siirgiilii ve
baba'nm her gece kapad1gt kap1ya.
Anahtan anyor ama kaybolmu�,
<;ahyor, hrmahyor, <;ahyor
yiizy1llar boyu <;ahyor
ve her yiizy1lla daha da yiiksek kap1
ve her vuru�la daha da kapah, daha da kap1.
Ula�am1yor arhk, bekliyor
a<;Ilsm diye, kii<;iik iskemlesinde.
Tanrim, af kap1larm1 bulutlarmm,
af kotii kapanmi� yara izlerini,
yagmurlarmi getir solgun gogiislerime,
getir kemiklere ve ta�lara,
getir, tohumun yarsm topragi,
yarsm kanmm kurumu� kabugunu.
Beni o ilk geceye gander, gecesine
kaburga kemiginin, kurtulayim,
kavursun 1�1gm sonmii� yild1z1.
 160

KAYNAK

Octavio Paz
(Tournesol)

Hadi konu� bir soz c;1ksm agzmdan

Giinaydm, uyudum biitiin k1� ve uyand1m �imdi
Konu�
Bir kay1k siiziiliiyor 1�1ga
Hafiften bir soz ac;m1� yelkenini
Bir 1rmagm bic;iminde giin
Senin �arkilarmm tiiyleri parhyor k1y1smda
Uykulu c;imenlerde ta th bir su
Sesli duru su hadi ic;
Bileklerde bir tak1 sesliler
Konu�
Dokun mutlu sessizligin tepelerine
Ac; kanatlanm konu� durmadan
Gec;iyor unutulmu� bir yiiz
Bir riizgar c;ahm1yla gee; m1s1r tarlalarmdan
c;ocukluktan ve oklarmdan tannlarmdan incir agac;larmdan
c;oz palaman ve gee; kaleden bahc;elerden
Gec;iyor gelecek ve gec;mi�
Olii saatler ve Olecekler
Gagalannda canh zaman kmntilanyla gec;iyor yildmmlar
Almmda yitip giden bir tutam gezegen
Konu�
Islat dudaklanm tiikenmez kaynaktan fi�k1ran erimi� ta�la
Sok beyaz kollanm yakm onsezilerin verimli suyuna.
BiR AN GORUNEN YA�AM

Octavio Paz
(Tournesol)

�im�ek ya da bahk
Denizin gecesind e
Ku�lar, �im�ekler
Ormanm gecesinde

Kemikler �im�ek
Govdenin gecesinde
Yeryiizii tiim gece
Ve ya�am bir �im�ek
iKi GOVDE

Octavio Paz
(Tournesol)

iki govde yiizyiize

Bazan iki dalgad1r
Ve bir okyanus gece

iki govde yiizyiize

iki ta�hr bazan
Bir �oldiir gece ise

iki govde yiizyiize

Kimi zaman derinden
Kok salar geceye

iki govde yiizyiize

iki b1�akhr bazan
I�ildar gecede

iki govde yiizyiize

Dii�en iki yild1zd1r
Bomba� bir geceye