Metodologia nauk

czę ć 2
Dr Sabina Cisek
Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ
2015/16

Aktualizacja 2015-10-14

1
Tre ci merytoryczne przedmiotu [czę ć 1]
1. Metodologia nauki i nauk (szczegółowa). Przedmiot, zakres, problematyka, kierunki
badań. Wskazanie, jakie ujęcie metodologii nauk obowi zuje w ramach zajęć.

2. Pojęcia nauki i naukowo ci. Czym ró ni się nauka od nie-nauki? Typologia nauk,
dziedziny i dyscypliny naukowe.

3. Sposoby (metody) i uwarunkowania poznawania rzeczywisto ci w nauce. Wzajemne

relacje. Hierarchizacja – wedle poziomów ogólno ci (metoda nauki w ogóle, metoda
nauk empirycznych, strategie badawcze, metody badań, techniki i narzędzia
badawcze). Typologia metod, w tym wedle etapów procesu badawczego.

4. Na czym polega metoda naukowa – ogólnie? Zało enia, wytyczne, cele,

postępowanie. Źwa ródła (metody?) prawomocnego poznania w nauce – obserwacja
(empiria) i rozumowanie. Problemy z empiri .

4a. Najwa niejsze typy rozumowań (wnioskowań) w nauce – dedukcja, indukcja i inne –
szczegółowa charakterystyka.
4b. Logika klasyczna w nauce – jako podstawa wnioskowań. Wybrane elementy.

5. Strategie lub podej cia badawcze w naukach społecznych – ilo ciowa, jako ciowa i
„mieszana” (mixed methods).

2
Tre ci merytoryczne przedmiotu [czę ć 2]
6. Typy badań (eksploracyjne, opisowe, wyja niaj ce). Wybrane plany badawcze b d
metody w naukach społecznych. Relacja do wymienionych strategii badawczych.

7. Wybrane metody i techniki gromadzenia, porz dkowania, analizowania,

syntetyzowania, wyci gania wniosków i przedstawiania wyników badań cudzych i
własnych. (Zebranie, uporz dkowanie, poszerzenie umiejętno ci i wiedzy zdobytych w
ramach wcze niejszych zajęć w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa
UJ, wyj cie poza aspekty „instrumentalne”, wskazanie, jak stosowanie odpowiednich
metod przyczynia się do tworzenia uprawnionych pogl dów, tez i wiedzy uzasadnionej).

8. Jak opracować model albo teorię? Źwa podej cia – „teoria przed badaniami” i
„badania przed teori ”. Przydatne procedury i metody. Testowanie własnych koncepcji i
hipotez. Operacjonalizacja.

9. Podsumowanie 1Ś Proces badawczy. Projektowanie własnych badań.

10. Podsumowanie 2Ś Podstawy filozoficzne, „epistemologie” dyscyplin naukowych,

paradygmaty i metateorie. Jak zało enia natury ogólnej wpływaj na badania
(metodologie szczegółowe, ramy pojęciowe) poszczególnych dyscyplin? Na przykładzie
informatologii (nauki o informacji).

3
6. Typy badań
(eksploracyjne, opisowe,
wyja niaj ce). Wybrane
plany badawcze b d
metody w naukach
społecznych. Relacja do
wymienionych strategii
badawczych.
4
Typy badań

 Badania o charakterze
- rozpoznawczym
- potwierdzaj cym

(Silverman, 2010, s.150)

5
Typy badań – ze względu na cel
 Eksploracyjne (ogólne poznanie jakiego
zjawiska, „rozpoznanie terenu”, identyfikacja
zagadnień do dalszego zbadania etc.)
 Opisowe (opisanie „jak jest”, odpowied na
pytania „co, jak, gdzie, kiedy” etc. )
 Wyja niaj ce (odnalezienie relacji między
zjawiskami, zwi zków między zdarzeniami
etc., np. podanie przyczyn albo funkcji – zob.
następne slajdy)

 (Pilch, Bauman s. 22-23)

6
Co to znaczy „wyja nić”?
Co mo na wyja nić?
 Co mo na wyja nić?
 fakty, zdarzenia jednostkowe
 prawa, prawidłowo ci, uogólnienia

 Co mo na wyja nić?
 co niezwykłego, nieoczekiwanego
 co – wydawałoby się – oczywistego, dobrze
znanego

7
Co to znaczy „wyja nić”?
Rodzaje wyja niania
 Podać prawo ogólniejsze, pod które mo na
„podci gn ć” pojedyncze zdarzenie, zjawisko
etc. lub prawidłowo ć „ni szego rzędu”
(Frankfort-Nachmias, Nachmias 2001, s. 23-25)
(Grobler 2008, s. 103-105)
◦ wyja nianie przez prawa (ju znane albo nowe, wła nie
odkryte lub skonstruowane w celu wyja nienia)
◦ wyja nianie polega na podaniu generalizacji, hipotezy,
prawa, z których dane zdarzenie albo prawidłowo ć wynika

8
Co to znaczy „wyja nić”?
Rodzaje wyja niania [cd.]
 Odpowiedzieć na pytanie „Źlaczego?” czyli podać
przyczynę
◦ Zawsze mo na znale ć wiele przyczyn, która z nich jest ta
wła ciw , „wyja nia”?
 istotno ć przyczynowa i istotno ć statystyczna
 przyczyny główne i uboczne
 zale no ć wyja nienia przyczynowego od kontekstu (wyja nianie ma
charakter pragmatyczny, odbywa się w jakim kontek cie) (żrobler
2008, s. 106-120)

 Odpowiedzieć na pytanie typu „Źlaczego P, a nie Q”?

(Grobler 2008, s. 115)
 Odpowiedzieć na pytanie „Jak?”, „W jaki sposób?”
9
Rodzaje wyja niania – genetyczne,
w tym poszukiwanie przyczyny
 Przez podanie genezy, historii, procesu rozwoju
 Próba odpowiedzi na pytania „Źlaczego zaszło zdarzenie A?”,
„Jak doszło do zdarzenia A?”, „Jaka jest przyczyna stanu A?”
 Dwa aspekty
◦ ledzenie przemian cech, jako ci, kształtu „samego” obiektu badań
◦ „wyłowienie z materii historycznej zdarzeń, faktów, warunków, które
były ‘przyczynami’ przemian oraz ukazanie ich sprawczej,
przyczynowej roli w przemianach, w ‘stawaniu się’ przedmiotu
naszych badań” (Pilch, Bauman 2001, s. 29)
 Uwaga
◦ To, e dwa zjawiska współwystępuj (istnieje korelacja) nie musi
zawsze oznaczać, e jedno z nich jest przyczyn drugiego
◦ To, e jedno zdarzenie jest wcze niejsze ni drugie tak e nie musi
zawsze oznaczać, i jest jego przyczyn

10
Rodzaje wyja niania – funkcjonalne,
intencjonalne, teleologiczne
 Funkcjonalne – przez podanie funkcji, jakie co pełni
w przyrodzie, społeczeństwie, strukturze, yciu
człowieka etc.
◦ zale no ci funkcjonalne odpowiadaj na pytanie „Jak?”, „Jak
zjawisko A wpływa na zjawisko B?”

 Intencjonalne – przez podanie intencji, zamiarów

(ludzi)

 Teleologiczne – przez cel, próba odpowiedzi na

pytanie „Po co?”
◦ polega na poszukiwaniu celu, do jakiego zmierza jaki proces
lub jakiemu słu y okre lone zdarzenie
11
Wiedzotwórczy charakter
wyja niania
 W dydaktyce, w yciu codziennym
wyja niany z reguły nieznane przez znane

 W nauce – wyja niamy znane przez

nieznane, albo wręcz nieznane przez
nieznane
◦ Na przykład wyja niamy zachowania informacyjne
u ytkowników (które widać) za pomoc
powoduj cych je potrzeb informacyjnych, których
nikt jak dot d nie widział 

12
Metoda, poziom 4

Metody badań

13
Wa ne
Wybór obiektów do badania (czyli
tzw. sampling) jest równie istotny
jak wybór typu badań, metody,
technik, perspektyw analitycznych
(zob. te slajdy dotycz ce etapów
badania naukowego).

14
 Sampling
 Sampling – dobór obiektów / przypadków / zjawisk do
zbadania
 Na jakiej zasadzie wybieramy? Celowy lub teoretyczny
dobór próby, dobór losowy i inne
 Sposoby doboru próby w badaniach jako ciowych (celowy
– przez badacza, convenience sample = ze względu na
wygodę, technik kuli nie nej, samodobór respondentów)

 Trzeba uzasadnić
 dlaczego wybieramy te a nie inne zjawisko, przypadek,
sytuację, rodowisko, zdarzenie, publikację etc.
 czy – i je eli tak – dlaczego mamy prawo tworzyć uogólnienia
na podstawie wybranych przypadków

15
Metoda analizy i krytyki
pi miennictwa (Critical literature
review)
 Cisek, Sabina (2010). Metoda analizy i
krytyki pi miennictwa w nauce o
informacji i bibliotekoznawstwie w XXI
wieku. Przegląd Biblioteczny, R.78 z.3, s.
273-284.
 Źostęp w Bibliologicznej Bibliotece Cyfrowej,
Academia.edu i ResearchGate

16
Metody jako ciowe
Badanie w działaniu (Action
research)
 Wilson, Tom D. (1982). Nowy
paradygmat badań w dziedzinie
informacji naukowej: badanie przez
działanie. Zagadnienia Informacji
Naukowej 1982 nr 1 (40), s. 57-74.
 Źostęp w Bibliologicznej Bibliotece Cyfrowej
http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=161&di
rids=1

17
Metody jako ciowe
Metoda delficka (Delphi method)
 Cisek, Sabina (2009). Metoda delficka w
badaniach nauki o informacji i
bibliotekoznawstwa w XXI wieku. Zagadnienia
Informacji Naukowej nr 1 (93), s. 25-32.
 Źostęp w Bibliologicznej Bibliotece Cyfrowej, Academia.edu i
ResearchGate

 Zobacz te
 http://methodologyphilosophyinfoscience.blogspot.com/sear
ch/label/delphi%20method%20%28metoda%20delficka%29

18
Metody jako ciowe
Metoda etnograficzna
(Ethnography)
 Kruszewski, Tomasz (2008). Etnografia i jej
wybrane zastosowania w badaniach
bibliologicznych. Przegląd Biblioteczny, R. 76
z. 3, s. 405-417.
 Źostęp w Bibliologicznej Bibliotece Cyfrowej
http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=445

19
Metody jako ciowe
Metoda Sense-Making
 Cisek, Sabina (2008). Badanie zachowań
informacyjnych u ytkowników bibliotekŚ metodologia
Sense-Making. W: Biblioteka: klucz do sukcesu
u ytkowników. Red. Maria Kocójowa. KrakówŚ IINiB
UJ.

 Źostęp http://eprints.rclis.org/13708/ lub w

Academia.edu b d Researchżate

20
Metody jako ciowe
Metoda (technika) zdarzeń
krytycznych
 http://www.slideshare.net/sabinacisek/metoda-zdarze-
krytycznych-cisek-2015
 http://www.slideshare.net/sabinacisek/technika-
zdarzen-krytycznych-w-badaniach-information-
literacy-w-xxi-wieku

 To samo jest w Academia.edu i ResearchGate

21
Metody jako ciowe
Studium przypadku (Case study)
 http://www.slideshare.net/sabinacisek/metoda-
studium-przypadku-w-badaniach-kultury-
informacyjnej-final

 żłowacka, źwa (1986). Metoda „case study” w

badaniach i dydaktyce bibliotekoznawstwa i
informacji naukowej. Przegląd Biblioteczny nr 1, s.
25-32.
 Źostęp w Bibliologicznej Bibliotece Cyfrowej
http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=336&dirids=1

22
Metoda, poziom 5

Techniki badawcze, w tym

techniki gromadzenia danych
i techniki analizy danych

23
7. Wybrane metody i techniki gromadzenia,
porz dkowania, analizowania,
syntetyzowania, wyci gania wniosków i
przedstawiania wyników badań cudzych i
własnych. (Zebranie, uporz dkowanie,
poszerzenie umiejętno ci i wiedzy zdobytych
w ramach wcze niejszych zajęć w Instytucie
Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ,
wyj cie poza aspekty „instrumentalne”,
wskazanie, jak stosowanie odpowiednich
metod przyczynia się do tworzenia
uprawnionych pogl dów, tez i wiedzy
uzasadnionej).

24
7.1. Gromadzenie danych empirycznych
(materiału empirycznego)

25
Techniki gromadzenia / ródła danych
empirycznych w badaniach jako ciowych
„ ródła danych empirycznych w badaniach jako ciowych stanowi Ś
- dyskusja grupowa, zogniskowany wywiad grupowy (fokus),
- obserwacja w wielu wariantach (auto-obserwacja, etnograficzna,
naturalistyczna, shadowing, uczestnicz ca i nieuczestnicz ca),
- teksty, dokumenty (pi miennicze, multimedialne, wizualne), ju istniej ce
lub powstałe na pro bę badacza, oficjalne i nie (blogi, dzienniki, listy,
ogłoszenia, pamiętniki, regulaminy, serwisy WWW, wideo-pamiętniki, wpisy
na forach i portalach społeczno ciowych, zarz dzenia itp.),
- wywiad indywidualny (jako ciowy, pogłębiony, narracyjny, Sense-Making i
in.).
W efekcie otrzymujemy bogaty, pocz tkowo nieustrukturyzowany,
wielowymiarowy materiał empiryczny, o charakterze werbalnym (notatki
terenowe, opowie ci, transkrypcje nagrań, zapisy wywiadów), graficznym
(rysunki, zdjęcia) albo multimedialnym (filmy, zawarto ć serwisów WWW).”
(Cisek, 2013)

26
Źwie główne techniki / metody gromadzenia danych
empirycznych w badaniach jako ciowych

 Obserwacja
◦ Etnografia (obserwacja etnograficzna)
◦ Nagrania audio i video
◦ Obserwacja uczestnicz ca
◦ …
 Wywiad jako ciowy, otwarty wywiad pogłębiony
◦ Wywiad grupowy (dyskusja grupowa, grupa fokusowa, zogniskowany wywiad
grupowy)
◦ Wywiad narracyjny
 Narracyjny wywiad ekspercki
 Wywiad autobiograficzno-narracyjny
◦ Wywiad skoncentrowany na problemie
◦ Wywiad swobodny
◦ Wywiad recepcyjny
◦ Wywiad Sense-Making
 (Cisek, 2008; Konecki, 2000; Pilch, Bauman, 2001, s. 318-343; Przastek-Samokowa, 2004)

27
Rodzaje danych empirycznych
w badaniach jako ciowych
 Ze względu na sposób i zakres ingerencji badacza w
rodowisko badane mo emy wyró nićŚ
◦ dane niewywołane (ang. naturally occuring data), występuj ce
„naturalnie”, tj. bez interwencji badacza, „dane, maj ce ródło w
sytuacjach, które pozostaj niezale ne od interwencji badacza”
(Silverman 2010, s. 433). Źane takie mo na uzyskać poprzez
nagrania audio i wideo, s tak e zawarte w istniej cych
dokumentach (tekstach, np. regulaminach albo zarz dzeniach
itp.),
◦ dane wywołane (ang. contrived data), sprowokowane, tj.
powstaj ce w wyniki interwencji badacza, w „sztucznych”
sytuacjach badawczych, „takich jak wywiady, eksperymenty,
grupy fokusowe lub kwestionariusze sonda owe” (Silverman
2010, s. 161)

28
Kiedy nale y przestać gromadzić
dane?

 Sk d wiemy, e mamy ju zebrany

odpowiedni materiał empiryczny, na
podstawie którego mo na uczciwie
wyci gać trafne i rzetelne wnioski?

 Nasycenie teoretyczne (ang. theoretical

saturation, data saturation)

29
7.2. Analiza danych empirycznych
(materiału empirycznego) w badaniach
jako ciowych

30
Analiza i interpretacja materiału
empirycznego w badaniach jako ciowych
– dwa główne aspekty
 1) Wybór i zastosowanie odpowiedniej perspektywy analitycznej (ang.
analytical perspectives), ram pojęciowych, teoretycznych (conceptual
frameworks, theoretical frameworks), np.:
 analiza dyskursu,
 feminizm,
 fenomenografia,
 fenomenologia,
 hermeneutyka,
 konstruktywizm,
 teoria krytyczna,
 teoria ugruntowana,
 ujęcie etnograficzne
 i inne.

31
Analiza i interpretacja materiału
empirycznego w badaniach jako ciowych
– dwa główne aspekty [cd.]
 2) Wybór i zastosowanie konkretnej techniki
analizy danych, np.:
 analiza dokumentów,
 analiza tematyczna,
 ci gła analiza porównawcza (metoda permanentnego
porównywania, ang. constant comparative analysis),
 (semantyczna) analiza tre ci (ang. content analysis),
 tworzenie map pojęciowych (ang. concept mapping)
(Rapley, 2010)
 i inne.
32
 Jako ciowe metody analizy danych
i tworzenia teorii
Analiza danych jako ciowych
w informatologii
 Cisek, Sabina (2013). Analiza danych jako ciowych we
współczesnej informatologii.
 http://www.slideshare.net/sabinacisek/analiza-danych-
jakociowych-we-wspczesnej-informatologii (prezentacja)
 http://www.academia.edu/12000784/Analiza_danych_jako%C5%9
Bciowych_we_wsp%C3%B3%C5%82czesnej_informatologii_tekst
_ (pełny tekst)
 http://www.researchgate.net/publication/275098391_Analiza_dany
ch_jakociowych_we_wspczesnej_informatologii (pełny tekst)

33
 Jako ciowe metody analizy danych
i tworzenia teorii
Metoda teorii ugruntowanej
 Cisek, Sabina (2007). Teoria ugruntowana w nauce o informacji –
wybrane aspekty. WŚ Próchnicka, Mariaś Korycińska-Huras, Agnieszka
(red.). Między przeszło ci a przyszło ci . Ksi ka, biblioteka,
informacja naukowa – funkcje społeczne na przestrzeni dziejów. KrakówŚ
Wydawnictwo UJ, s. 233-239.
 http://www.researchgate.net/publication/259867054_Teoria_ugruntowana_w_nauce
_o_informacji_-_wybrane_aspekty__Grounded_Theory_in_Information_Science_-
_Selected_Aspects
 Konecki, Krzysztof Tomasz (2000). Studia z metodologii badań
jako ciowych. Teoria ugruntowana.
 Źostęp do fragmentów na stronie
http://qsr.webd.pl/KKonecki/publikacje/publikacja2.html/
 Wiorogórska, Zuzanna (2012). Teoria ugruntowana i jej wybrane
zastosowania w badaniach z zakresu informacji naukowej i
bibliotekoznawstwa. Przegląd Biblioteczny R. 80 nr 1.

34
8. Jak opracować model albo
teorię? Źwa podej cia – „teoria
przed badaniami” i „badania
przed teori ”. Przydatne
procedury i metody. Testowanie
własnych koncepcji i hipotez.
Operacjonalizacja.

35
9. Podsumowanie 1: Proces
badawczy. Projektowanie
własnych badań

36
Etapy badania naukowego, fazy procesu
badawczego
 I. POSTAWIENIE PYTANIA BADAWCZEGO, ogólne
sformułowanie problemu (najczę ciej w metodologii
jako ciowej, badaniach idiograficznych) albo
hipotezy (najczę ciej w metodologii ilo ciowej,
badaniach nomologicznych)
 pytanie musi być sformułowane serio, zasadnie,
rozstrzygalnie, w niektórych badaniach – precyzyjnie
(badania z hipotez ), w niektórych – niekoniecznie
(doprecyzowanie nast pi w dalszych etapach badania)
 zagadnienie naukowe mo e mieć charakter teoretyczny
lub stosowany, przedmiotowy, konceptualny lub
metodologiczny

37
źtapy badania naukowego … [cd.]
 II. OPERACJONALIZACJA ZAGADNIENIA
BADAWCZEGO
 zob. slajdy (dwa następne) dotycz ce operacjonalizacji
 wybór metodologii (ilo ciowa, jako ciowa, mieszana) i
strategii badań (badania przed teori , teoria przed
badaniami), metod oraz technik badawczych
 sampling – czyli wybór wycinka rzeczywisto ci lub
obiektów do zbadania
 jednego lub niewielu przypadków reprezentuj cych samych
siebie lub jak zbiorowo ć (w metodologii jako ciowej)
 próby (celowej, losowej) reprezentuj cej cał badan
populację, zbiorowo ć (w metodologii ilo ciowej)

38
Co to jest operacjonalizacja?
 Terminy teoretyczne i obserwacyjne, zdania teoretyczne
(hipotezy, prawa) i zdania obserwacyjne, definicje operacyjne
(Frankfort-Nachmias i Nachmias, 2001, s. 44-51)

 „Operacjonalizacja (ang. operationalization) = proces

przekształcania abstrakcyjnych pojęć, dotycz cych przedmiotu
badania, w konkretne wska niki i zmienne, daj ce się zmierzyć
empirycznie. Operacjonalizacja pojęcia „dobrobyt społeczny”
mo e polegać na ustaleniu wska ników, które zdaniem badaczy
dotycz tego pojęcia i s mierzalne w praktyczny sposób, tak
jak produkt krajowy brutto, stopa bezrobocia, rednie zarobki,
warto ć posiadanych oszczędno ci, wydatki na kulturę i
rozrywkę itd.” httpsŚ//dobrebadania.pl/operacjonalizacja-ang-
operationalization/

◦ Zobacz te http://www.calculemus.org/lect/08metod/3-indukcja.pdf

39
Co to jest operacjonalizacja? [cd.]
Wikipedia
https://pl.wikipedia.org/wiki/Operacjonalizacja_problemu_badawc
zego
 Operacjonalizacja problemu badawczego jest najobszerniejszym
etapem przygotowania badań.
 Obejmuje ona następuj ce krokiŚ
◦ rozstrzygnięcia dotycz ce pojęć i ich zdefiniowania
◦ dobór i zdefiniowanie wska ników i zmiennych
◦ wskazanie zbiorowo ci, w której będ realizowane badania i dokonanie w niej
zwiadu terenowego
◦ decyzja co do wykorzystywanych metod i technik badawczych i wybór bazy
ródłowej
◦ decyzja co do zasady analizy uzyskanego materiału empirycznego
 Operacjonalizacja jest bardzo wa n czę ci procesu
badawczego. Podjęte w jej ramach decyzje bezpo rednio
rzutować będ na wyniki badań.
40
źtapy badania naukowego … [cd.]
 III. żROMAŹZźNIź MATźRIAŁU
EMPIRYCZNEGO – ró ne techniki / ródła
 analiza i krytyka pi miennictwa
 dane empiryczne niewywołane, np. pochodz ce z
istniej cych dokumentów albo obserwacji
nieuczestnicz cej
 dane empiryczne wywołane, np. pochodz ce z
eksperymentów, obserwacji uczestnicz cej – po
czę ci, wywiadów

 Uwaga – w metodologii jako ciowej gromadzenie i analiza danych

empirycznych, a tak e tworzenie kategorii i formułowanie uogólnień
bardzo często „przeplataj się” ze sob , współwystępuj od pocz tku
danego przedsięwzięcia badawczego

41
 źtapy badania naukowego … [cd.]

 IV. ANALIZA I INTERPRETACJA

MATźRIAŁU źMPIRYCZNźżO – dwa
główne aspekty
◦ wybór i zastosowanie perspektywy
analitycznej, ram pojęciowych,
teoretycznych
◦ wybór i zastosowanie konkretnej techniki
analizy danych

42
 źtapy badania naukowego … [cd.]
 V. PRÓBA OŹPOWIźŹZI NA PYTANIź
BADAWCZE – ró ne mo liwo ci w zale no ci
od celu, charakteru i typu prowadzonych badań
◦ potwierdzenie albo obalenie hipotezy
◦ rozwi zanie (a wła ciwie iteracyjne rozwi zywanie)
problemu praktycznego, np. w badaniach w
działaniu
◦ sformułowanie prawidłowo ci, uogólnienia albo
wysunięcie hipotezy
◦ uzasadnienie zdania wcze niej niepewnego (normy,
oceny, twierdzenia)
◦ zaprojektowanie konstrukcji
43
źtapy badania naukowego … [cd.]
 VI. ROZSTRZYżANIź WARTO CI PROPONOWANźżO
ROZWI ZANIA, m.in.
◦ analiza logiczna (poprawno ć formalna, prostota, spójno ć
wewnętrzna i powi zania z dotychczasow wiedz )
◦ testowanie empiryczne (potwierdzanie, falsyfikowanie)

 VII. UCHWYCźNIź JAKIźJ PRAWIŹŁOWO CI, elementu

porz dku w wiecie, stworzenie generalizacji, uogólnienia –
koncepcji, modelu, prawa, teorii, kategoryzacji, typologii itd. lub
stworzenie bogatego, „rozumiej cego” OPISU, NARRACJI
dotycz cych konkretnych osób, przypadków, zdarzeń.

◦ (Babbie, 2013), (Hajduk, 2001, s. 198-201), (Kamiński, 1992, s. 203-

205), (Nowak, 1985, s. 26-27, 30-37), (Silverman, 2010) i wiele innych

44
Projektowanie badań – zob. te

 Projekt badań (etapy)

 „Ka de badanie wymaga indywidualnego
projektu badań. Istniej jednak pewne
wytyczne, których warto się trzymać przy
realizacji własnego projektu, po to aby mieć
pewno ć, e praca została przygotowana w
sposób naukowy, spełniaj cy wymogi
metodologiczne.”
 http://www.mojasocjologia.pl/articles.php?article_i
d=12

45
10. Podsumowanie 2: Podstawy
filozoficzne, „epistemologie”
dyscyplin naukowych, paradygmaty
i metateorie. Jak zało enia natury
ogólnej wpływaj na badania
(metodologie szczegółowe, ramy
pojęciowe) poszczególnych
dyscyplin? Na przykładzie
informatologii (nauki o informacji)

46
Bibliografia

47
 Bibliografia
 Ajdukiewicz, Kazimierz (1983). Zagadnienia i kierunki filozofii. Warszawa: Czytelnik.
 Babbie, źarl (2013). Podstawy badań społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 Blackburn, Simon (1997). Oksfordzki słownik filozoficzny. WarszawaŚ Wydawnictwo „Ksi ka i Wiedza”.
 Bocheński, Józef M. (1992). Współczesne metody my lenia. PoznańŚ „W drodze” Wydawnictwo Polskiej Prowincji
Źominikanów.
 Bronk, Andrzej (1992). Wielo ć nauk i jedno ć nauki (Stanisława Kamińskiego opcje metodologiczne). WŚ Kamiński,
Stanisław. Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk. Wydanie IV poprawione. LublinŚ KUL, s. 345-370.
 Cisek, Sabina (2007). Teoria ugruntowana w nauce o informacji – wybrane aspekty. WŚ Próchnicka, M.ś Korycińska-
Huras, A. (red.). Między przeszło ci a przyszło ci . Ksi ka, biblioteka, informacja naukowa – funkcje społeczne na
przestrzeni dziejów. KrakówŚ Wydaw. UJ, s. 233-239.
 Cisek, Sabina (2008). Badanie zachowań informacyjnych u ytkowników bibliotekŚ metodologia Sense-Making. W:
Kocójowa, M. (red.). BibliotekaŚ klucz do sukcesu u ytkowników. [CŹ-ROM]. KrakówŚ Instytut INiB UJ. Źostępny tak e
online: http://hdl.handle.net/10760/13708
 Cisek, Sabina (2009). Metoda delficka w badaniach nauki o informacji i bibliotekoznawstwa w XXI wieku. Zagadnienia
Informacji Naukowej nr 1 (93), s. 25-32.
 Cisek, Sabina (2009). Metodologia badań u ytkowników informacji w XXI wieku w wietle anglojęzycznej literatury
przedmiotu. Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej 2009 nr 4 s. 3-11.
 Cisek, Sabina (2010). Metoda analizy i krytyki pi miennictwa w nauce o informacji i bibliotekoznawstwie w XXI wieku.
Przegląd Biblioteczny t. 78 nr 3, s. 273-284.
 Cisek, Sabina (2010). Metodologia mieszana w badaniach nauki o informacji i bibliotekoznawstwa. WŚ Kocójowa, Maria
(red.). Biblioteki, informacja, ksi kaŚ interdyscyplinarne badania i praktyka w 21. wieku. [CŹ-ROM]. KrakówŚ Instytut
Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ. http://eprints.rclis.org/handle/10760/15393

48
 Bibliografia [cd.]
 Cisek, Sabina (2013). Metodologia jako ciowa we współczesnej informatologii. Wybrane aspekty. Przegląd
Biblioteczny t. 81, z. 3, s. 299-310.
 Dobrodziej, Piotr (2015). Słownik badawczy. https://dobrebadania.pl/slownik/
 Frankfort-Nachmias, Chavaś Nachmias, Źavid (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. PoznańŚ
Zysk i S-ka Wydawnictwo s.c.
 żłowacka, źwa (1986). Metoda „case study” w badaniach i dydaktyce bibliotekoznawstwa i informacji
naukowej. Przegląd Biblioteczny nr 1, s. 25-32. Źostęp tak e w Bibliologicznej Bibliotece Cyfrowej
http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=336&dirids=1
 żrobler, Adam (2008). Metodologia nauk. KrakówŚ Wydawnictwo Aureus, Wydawnictwo Znak.
 Hajduk, Zygmunt (2001). Ogólna metodologia nauk. Wydanie II zmienione. LublinŚ KUL.
 Jemielniak, Źariusz red. (2012). Badania jako ciowe. Podej cia i teorie. T. 1 i 2. WarszawaŚ Wydaw.
Naukowe PWN.
 Kamiński, Stanisław (1992). Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk. Wydanie IV poprawione.
Lublin: KUL.
 Kołakowski, Leszek (2000). Neutralno ć i warto ci akademickie. WŚ Ten e, Moje słuszne pogl dy na
wszystko. KrakówŚ Wydawnictwo Znak, s. 137-155.
 Konecki, Krzysztof T.ś Chomczyński, Piotr red. (2012). Słownik socjologii jako ciowej. WarszawaŚ Źifin.
 Konecki, Krzysztof T. (2000). Studia z metodologii badań jako ciowych. Teoria ugruntowana [podrozdziały
8.2. Wywiad swobodny, 8.3. Wywiad narracyjny, 8.4. Wywiad grupowy].
http://qsr.webd.pl/KKonecki/publikacje/publikacja2.html/
 Krajewski, Władysław (1998). Prawa nauki. Przegl d zagadnień metodologicznych i filozoficznych. Wydanie
drugie poprawione. WarszawaŚ Wydawnictwo „Ksi ka i Wiedza”.
 Marciszewski, Witold (2007). Zestawienie wybranych pojęć kluczowych metodologii nauk.
http://www.calculemus.org/lect/08metod/6-zestawienie.html
 Nowak, Stefan (1985). Metodologia badań społecznych. WarszawaŚ Państwowe Wydawnictwa Naukowe.
49
 Bibliografia [cd.]
 Paprzycka, Katarzyna (2013). Pojęcie wiedzy. WŚ Przewodnik po epistemologii. Pod red. Renaty Ziemińskiej. KrakówŚ
Wydawnictwo WAM, s. 117-139.
 Pilch, Tadeusz, Bauman, Teresa (2001). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilo ciowe i jako ciowe. Wydanie
drugie poprawione i rozszerzone. WarszawaŚ Wydawnictwo Akademickie „ ak”.
 Przastek-Samokowa, Maria (2004). Rozmowa na temat, czyli wywiad jako narzędzie komunikacji z u ytkownikiem. WŚ
Społeczeństwo informacyjne i jego technologie. Pod red. Barbary Sosińskiej-Kalaty oraz Katarzyny Materskiej i
Wiesława żlińskiego. WarszawaŚ Wydawnictwo SBP.
http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=41&dirds=1&tab=1, http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=41&dirids=1
 Rapley, Tom (2010). Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. WarszawaŚ Wydaw. Naukowe PWN
 Sady, Wojciech (2002 – ). Dzieje religii, filozofii i nauki. http://sady.up.krakow.pl/
 Silverman, Źavid (2010). Prowadzenie badań jako ciowych. WarszawaŚ Wydawnictwo Naukowe PWN.
 Sosińska-Kalata, Barbara (2002). Klasyfikacja. Struktury organizacji wiedzy, pi miennictwa i zasobów informacyjnych.
Warszawa: Wydawnictwo SBP.
 Szaniawski, Klemens (1994a). Kilka uwag o filozofii nauki. WŚ Ten e, O nauce, rozumowaniu i warto ciach. WarszawaŚ
Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 48-54.
 Szaniawski, Klemens (1994b). Metoda i twórczo ć w nauce. WŚ Ten e, O nauce, rozumowaniu i warto ciach.
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 68-76.
 Szaniawski, Klemens (1994c). O obiektywno ci nauki. WŚ Ten e, O nauce, rozumowaniu i warto ciach. WarszawaŚ
Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 8-17.
 Tavris, Carolś Wade, Carole (1999). Psychologia. Podej cia oraz koncepcje. PoznańŚ Zysk i S-ka Wydawnictwo, s. 30-
35.
 Wiorogórska, Zuzanna (2012). Teoria ugruntowana i jej wybrane zastosowania w badaniach z zakresu informacji
naukowej i bibliotekoznawstwa. Przegląd Biblioteczny R. 80 nr 1.

 Źodatkowe publikacje zwi zane z filozofi i metodologi mo na znale ć poprzez blog Methodology and Philosophy of
(LIS) Information Science. http://methodologyphilosophyinfoscience.blogspot.com/

50