‫پښتو فولكلوري غږونه‬

‫اثرجان‬

‫ند‬ ‫ش ن‬
‫ن ق‬
‫ما وما و اولسي ظ مو ه او يصۍ‬
‫ث‬
‫ا ر ج ان‬

‫ف‬ ‫ق‬
‫ټول ح ون ه د مولف پ ه حق كښې مح وظ دي‬

‫ن‬ ‫ض اب طه‬
‫ن‬ ‫ش ن‬ ‫ن‬
‫د قما وما و اولسي ظ مو ه‬ ‫د كت اب وم‬
‫ثاو يصۍ‬
‫ا ر ج ان‬ ‫ليكون كے‬
‫سلېمان كامل‬ ‫ك پم وزر ‪:‬‬
‫(مركه پبلي كېشنز مردان ‪)03005729287‬‬
‫اول (‪٢٠١٣‬ء)‬ ‫شچ اپ‬
‫پ ين ځ ٴه سوه‬ ‫مېر‬
‫شپږ نيمې شلې (‪ )١٣٠‬روپ ۍ‬ ‫ب يعه‬

‫راب طه‬
‫‪1‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬
‫ت نخ‬
‫ټډي س ن ټر‬
‫ت‬ ‫س‬ ‫وا‬ ‫پښو‬
‫ع ب دالولي خ ان پو نه ون مردان‬
‫‪03459333150‬‬
‫‪Asarjan 123 @yahoo.com‬‬

‫ړون‬ ‫ت‬

‫ادې‬
‫د‬

‫ن‬
‫پ ه وم‬

‫‪2‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ف‬
‫هرست‬ ‫ن‬
‫اوله ب رخ ه ( ظ مون ه)‬ ‫ن‬
‫مخ‬ ‫عنوان‬ ‫مب ر‬
‫‪6‬‬ ‫د اثر جان يوه بله ادبي هڅه‪ ،‬ډاكټر اسرار‬ ‫‪1‬‬
‫‪9‬‬ ‫سريزه‬ ‫‪2‬‬
‫‪12‬‬ ‫لوبو له راوځئ‬ ‫‪3‬‬
‫ف ش‬
‫‪13‬‬ ‫ال ب ا‪ /‬مېره‬ ‫‪4‬‬
‫ش‬
‫‪15‬‬ ‫ما ومت يا‬ ‫‪5‬‬
‫‪16‬‬ ‫رشتې‬ ‫‪6‬‬
‫‪24‬‬ ‫د هلكانو غږونه‬ ‫‪7‬‬
‫‪30‬‬ ‫د جينكو غږونه‬ ‫‪8‬‬
‫‪36‬‬ ‫روژه‬ ‫‪9‬‬
‫خت‬
‫‪37‬‬ ‫ےا ر‬ ‫وړوك خ ت‬ ‫‪10‬‬
‫‪38‬‬ ‫لوے ا ر‬ ‫‪11‬‬
‫‪39‬‬
‫ن‬ ‫شموسمون ه‬ ‫‪12‬‬
‫‪44‬‬ ‫پ اغړې‪/‬مل نډې‬ ‫‪13‬‬
‫‪54‬‬ ‫مار ان او ځ اور‬ ‫‪14‬‬
‫‪59‬‬ ‫قلوب ې‬ ‫‪15‬‬
‫‪65‬‬ ‫يصۍ‬ ‫‪16‬‬
‫‪67‬‬ ‫متفرقات‬ ‫‪17‬‬

‫دويمه برخه (قيصۍ)‬

‫‪71‬‬ ‫ښېګړه بارداره ونه ده‬ ‫‪.1‬‬
‫‪74‬‬ ‫هوښياره لومبړه‬ ‫‪.2‬‬
‫‪75‬‬ ‫كيرړے او مېږے‬ ‫‪.3‬‬
‫‪76‬‬ ‫كارغهٴ او ښارو‬ ‫‪.4‬‬
‫‪78‬‬ ‫چندڼ مندڼ‬ ‫‪.5‬‬
‫‪80‬‬ ‫ډومبكي له لته وركړه‬ ‫‪.6‬‬
‫‪83‬‬ ‫بي بي چلغوزه‬ ‫‪.7‬‬
‫‪86‬‬ ‫ميرزالي او نايي‬ ‫‪.8‬‬
‫‪87‬‬ ‫لنډے مړ دے‬ ‫‪.9‬‬
‫‪3‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫‪89‬‬ ‫جينۍ او پيشو‬ ‫‪.10‬‬

‫‪91‬‬ ‫ګيدړ او لومبړه‬ ‫‪.11‬‬
‫‪94‬‬ ‫د ګل غوندې ځوان مړ دے‬ ‫‪.12‬‬
‫‪96‬‬ ‫انګك ‪ ،‬بنګك او د چرګې چارګلك‬ ‫‪.13‬‬
‫‪98‬‬ ‫شين طوطا‬ ‫‪.14‬‬
‫‪100‬‬ ‫بي بي سالخوبه‬ ‫‪.15‬‬
‫‪103‬‬ ‫نيم كونے ورور‬ ‫‪.16‬‬
‫‪107‬‬ ‫شنګو بنګو‬ ‫‪.17‬‬
‫‪110‬‬ ‫ګل شهزاده‬ ‫‪.18‬‬
‫‪111‬‬ ‫پيشو او كټوۍ‬ ‫‪.19‬‬
‫‪114‬‬ ‫هر چا ته خپل وطن كشمير دے‬ ‫‪.20‬‬
‫‪116‬‬ ‫حېرانتيا‬ ‫‪.21‬‬
‫‪116‬‬ ‫الرو پولو‬ ‫‪.22‬‬
‫‪117‬‬ ‫بي بي جل‬ ‫‪.23‬‬
‫‪118‬‬ ‫چتے پتے‬ ‫‪.24‬‬
‫ث‬
‫يهڅه ت ق ق‬ ‫ت‬ ‫ب‬‫اد‬
‫ع‬
‫ت د ا ر ج ان يوضه ب له‬ ‫ت‬
‫يك كول‬ ‫ع‬‫م‬
‫كغ ٴه ٴه پ ه پ ښ و كښې پ ه يوه مو ن وع يو لمي‪ ،‬لوما ضي او ح ي ي ل ش‬ ‫غ‬
‫وے‬ ‫ن‬ ‫ار‬ ‫ومر‬ ‫وع‬ ‫مو‬ ‫د‬ ‫پ‬ ‫خ‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫چ‬ ‫ور‬ ‫و‬ ‫چ‬ ‫وا‬ ‫او‬ ‫وا‬
‫دے ‪ ،‬چ ا چ ا كړے دے او كوم كوم تكخ اب ون ه ئ ې قليكلي او چ تاپ كړيشدي؟ و ت ٴه‬
‫ك‬ ‫ه‬ ‫څ‬ ‫ې‬ ‫ه‬ ‫كښې‬ ‫ه‬ ‫ې‬ ‫ې‬ ‫ګ‬ ‫ې‬ ‫ړې‬ ‫ړې‬
‫ت ب ه درن ه م نع شلوم ي چ تې ''‬ ‫سره مخ امخ كېږې او د دې ب رې صدا ت‬ ‫ب ه تد مايوس‬
‫كښېۍد ن ث‬
‫دے'' دا ن ه چ ې ګن نې د پ ښ و ليكو شكي ت ه‪،‬ن د پ ښ و د‬ ‫خ‬ ‫ے‬‫م‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫پښو ش‬
‫ليكون خكيو مېر پ ه مو شج‬
‫ك‬ ‫ډې‬
‫كښې د ي ئوې ا دازې م طابق د پ ږو زرو قه زقيات‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ود‬
‫ندے و د دوي خزيات مېر ش اعر تۍ ت هكار و يل‬
‫ه‬
‫ے دے ـشسره د دشې چ ې د دې ح ي ت‬
‫ي چ ې پ ه پ ښ و كښې دومره ډېره اعري وې دنه چ ې اوس پ ه‬ ‫ه هم ډېر ښ ٴهن ب ر د‬
‫ران دي ـ دا دومره پ هخزرفګو وضليكوتن تكي چ ې‬ ‫خش اعرۍخ كښې تومناوم ق ام پشېدا ك شول ډېر ګ ئ‬
‫وعا و ه پ ام‬ ‫مت ل‬ ‫ض‬
‫ومو ف‬ ‫اعر قۍ خا ع كوي ك ٴه دوين ت ق‬ ‫پ ل و ن ت او وا ا تيي پ ه عر او ق‬
‫كړي و دا ب ه د پ ښ و ژضب ې او ادب نح ي ي د نمت وي ـ د د يا تد ن ر ي يا ت ه ژ ب و پ نه‬ ‫و ت‬
‫ئ‬ ‫ن‬ ‫ب‬ ‫ش‬ ‫ن‬
‫وع پ ه سوو و كت اب و ه مو دلے ي‪ ،‬تكت ا نو و ه ې پ ه نلكو و‬ ‫ادب يا و ن كښېن دن يوې مو ت‬
‫عداد ئ ې نهرهشورځ زيات ېږي ـ د پخښ و د ث ر ټ نول كت اب و ون چ ې‬ ‫ك غرو نړو و تك اب و نو ه ډك دي قاو ت‬
‫كړې و يوه المارۍ درې رې ت ٴه ن ې تډكولے ـ ب ل و چتې د نځي ې ليكو كيو‬ ‫را و ډ‬
‫دې ب نې ب ن ياده او ب نې دليله دعوو او جن ذب ا يخ ن عرون ه وګورې نچ ې پ ښ و د شس سكرت مور ده‬
‫ومو لږو‬ ‫ځي و هم ب ه در ي تـ ك ت‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ث‬ ‫او د ند يا د ټولو ژب و ه ز خړه ژب ه ده و ك ٴه دا غ ٴه در ن‬
‫كښې لمي‪ ،‬شم لوما ي‪ ،‬ار خي ي‬ ‫ل تيكقو قكيو سرته چ قې د دې بن رې احساس دے ه وي پ ه ر ت ن‬
‫ج‬
‫ن‪ ،‬ح ي ي او خ لي ي ليكو ه كوي او غكوم كار چ ې د نپ ښ و پ ه ت وم وړ ويو سركاري او‬
‫يم سركاري ادارو له پ كار دے ه ه دوي پ ه ځا ګړي وګه كوي ـ پ ه دې لږو‬

‫‪4‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫اپ وې‬
‫ش‬
‫م‬ ‫ليكون كيو كښې اث ر ان( ې د ځان ه ت كل يوه ش عري جمموع نه ئ‬
‫چ‬ ‫ن‬ ‫دے ـ چلږ وخ خت ن پ خ كښې ئ‬ ‫ش م ج‬
‫څېړن ه'' يوه‬
‫ه‬ ‫ې‬
‫ل‬ ‫ښو س‬ ‫ت‬ ‫پ‬ ‫د‬ ‫''‬ ‫د‬ ‫م‬ ‫تدهق)ق هم ت ا ل‬
‫خ‬ ‫ے او پ ل ظ ر ئ ې څرګن د كړے دے ـ د دې ن‬
‫ي‬ ‫ې‬
‫ل‬ ‫ل‬ ‫اب‬ ‫ت‬
‫كښې‬ ‫ئ‬ ‫شم‬ ‫ه‬ ‫يك‬ ‫ت‬ ‫ك‬ ‫ي‬ ‫ئ ح ي ي او ار خيق‬
‫ے ناو چ اپ قكړے دے او دا ان ې‬ ‫ې د ''دلزاك قو قب ي نلې'' ارخيخ پنه اردو كښې ليكل‬
‫دے ـ پ ه‬ ‫ےن ف‬ ‫صف كښې يو وم او م ام نپ ېدا كړ ش‬ ‫ځان له د مح ي ي و او مورئ ي و پ ه ت ف‬
‫ادب د يوېغڅنا ګې د '' ما وما و وكلور او‬ ‫كښې ق ې د پ ښ و دت نوك غلوري ن ن‬ ‫غدې نموج وده ن تك اب ش ن‬
‫كړي د خي ـ دا يو ډېر‬
‫ږو ه'' ال دې د خما ثوما و يصۍ اوشم ر م ږو ه يا ارې را و تډې خ ن‬
‫ان ب ه هم رې و د وا لي ـفځكه‬ ‫دے تـ ما ومان څ ٴه نچ ې لوي غ‬ ‫ړه پورې اوت ګټور ا ر ش‬ ‫په ز ٴ‬
‫ځې وري غادېقكړي ـ ت وكلور‬ ‫خ‬ ‫ور‬ ‫ه‬ ‫م‬
‫ن‬ ‫ې‬ ‫ب‬ ‫ۍ‬ ‫وا‬ ‫ك‬ ‫ل‬‫ه‬ ‫او‬
‫تق‬ ‫وب‬ ‫م‬ ‫ش‬
‫و‬ ‫ما‬ ‫د‬ ‫ل‬ ‫ق‬ ‫پ‬ ‫ه‬ ‫ي‬ ‫چ ې دا ب خ‬
‫دو‬ ‫ه‬
‫ي و ب ل وا د د ه وم د اج ماعي‬ ‫ث‬ ‫و‬ ‫ك‬ ‫مدد‬ ‫كښې‬‫ت‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ت‬‫ار‬ ‫ي‬ ‫عور‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫وم‬ ‫و‬ ‫ي‬ ‫د‬ ‫وا‬ ‫ادب ك ٴهخ يو‬ ‫ش‬
‫س‬
‫نال عور ب ر ه هم وړوي ـ ډېرو لو و ت كيو ه ب ه د ا ر جق ان پ ه دې كت اب ن‬
‫كښې‬ ‫ج‬
‫ښو‬‫ځكه چ ې قدا د پ ښ و د ي تو نې م غحدود نې عشال ې سره اړه لري‪.‬ـ د پ ق ت‬ ‫ګړي اوې ښكاري ش‬ ‫يم ق ت‬
‫هره نعال ه داسې ب ې مېرثه يصۍ او م ر م نږو ه ت ه خدے ـ د خهر خې عال ې‬
‫ان ند دې كت اب ه الئهام وا لي او ئد پ ثلو پ لو سيمو‬ ‫فليكو كيو له پ كار ديشچ نې فد ا ر ج غ‬
‫ان ت ه‬‫وكلوري ادب او د ما وما و و تكلور را و ډ شكړي او چ اپ ې كړي او يا ې ا ر ج خ‬
‫ېږي چ ې هغ ه ئ ې پ ه را لون كي اېډي ن كښې سرته ند م ن ن ېخش امل كړي ـ ز ٴهغ پ ل‬ ‫راول ث‬
‫نځان ي د ا ر ج ان دان زيار ستت ايم او تهيله من ىم چ ې پ ه را لو كي و ت كښې ب ه د سې‬
‫ور هم ښ ٴه ښ ٴه كت اب و ه پ ښ و ژب ې ه پ ېرزو كړيـ‬

‫ډاكټر اسرار‬
‫هوت ے مردان‬
‫‪١٦‬م ج ون ‪٢٠١٣‬ء‬

‫سريزه‬
‫اولسي ادب د پښتو ادبياتو يوه اهمه څانګه ده چې د وخت د‬
‫بهير سره ئې د خپلې ارزښتيا له كبله تر دا دمه دوام ساتلے دے ـ د‬
‫نورو ژبو په شان د پښتو فوكلور هم د شفاهي ادب سره اړه لري چې د‬
‫‪5‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫يو كول نه بل كول ته د وېنا په شكل سپارلے شي ـ په اصل كښې دا د‬

‫منظومو وېناګانو يا غږونو داسې مجموعه وي چې په ډېر ساده لېكن‬
‫مربوطه توګه پكښې د يو قوم يا سيمې تهذيبې او كلتوري پنګه ساتلے‬
‫شوے وي ـ د اولسي ادب يوه اهمه څانګه د ماشومانوش په ادب (‬
‫ش‬
‫ن‬
‫ال داش تادب د خيو ما وم د پ ږو كالو ه‬ ‫ت‬ ‫ے ش يـ د څېړن كارو پ ه خ ي‬ ‫‪ )Childlore‬ب لل‬
‫ن‬ ‫خ ت‬
‫وا له ر پ ين ځلس كالو پورې د ژو خد پ هكلهم ج زويا و ل وي و پ هش ا ل فكښې تد دې‬
‫ص‬ ‫م‬ ‫م‬
‫وم پ ه طري وګه د‬ ‫ما‬ ‫دا‬ ‫ا ت دا د ده د زېږېدو سره سم هغ ه و ت كېږي ې د كله ن‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫ه‬ ‫چ‬ ‫غ‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫ب غ ٴ‬
‫ېږې نه و خس پ ارلے يـهفم د ه وج ه ده چ قېكله دې د ب رو ا رو او پوهې پ ه‬ ‫مور ن ن‬
‫خپ ړاو را وځي و د پ قل س پ ېځلي خ كر پ ه رڼنا او د هر سمه ذتهن ي او جسمان ي ت يارو ن ه پرت ه د‬
‫پ ل چ اپ ېر چ ل پ ه ح لههرههغ ه ب ره پ ه م ظ غوم نهيا ب يان نيه وګه واييكومه چ خې د د ٴه‬
‫ي‪ ،‬وين ييا محسوسوي‪ ،‬دې د ځن اورو‪ ،‬مر ا و‪ ،‬ب الګا و او هر هغ هڅيزغسره ب رېكوي‬ ‫روح اور‬
‫كښې ب ې ساه او ب تې ژب ې ب وليـ د د ٴه صه ‪ ،‬د ٴده مين ه‪،‬‬ ‫ن‬‫د‬
‫ن‬
‫ژو‬ ‫عام‬ ‫ې د ده ش ران ئ‬
‫ف ت‬ ‫پغ‬ ‫چ خ ٴم‬
‫د د ٴه ن دا‪ ،‬دت د ٴه ژړ ا‪ ،‬رض د ٴده د سيا و هر اړخ رښ ون ي ويـهم دا وج ه ده چ ې د د ٴه‬
‫ه‬ ‫ې‬

‫ي ويـ‬ ‫ن‬ ‫ن‬

‫ن ئ‬ ‫ف‬ ‫ن‬ ‫وې ا هم رښ و ت‬
‫ګړي اديب او څېړن كار پرو ن ېسر دمحم فواز طا ر‬ ‫ادب د ځا ف‬ ‫دپښو ت‬
‫ن‬
‫وموړے را يسوي‬ ‫ے موٴ لف ت‬ ‫ادب وړو بم‬ ‫صېب م طابق د پ ښ و ژب ې د وكلوري خ‬
‫څېړن كار ج مېزډار مسټېټر و ٴه ـ د ٴه پ ه پ ل ګټور كت ابش ''د پ ښ و س ن درو شهار ناو ب هار''‬
‫ال ق‪١٨٨٦‬ء كښې د پ خېرس ن ه چ اپ وے و ٴه ) تد ما وما و د‬ ‫كښې (چ ېن پ هك ن‬
‫ے وے و پ ه وړوم ب يځل پ ه مرب وطهضوګه د دېكار‬ ‫ئ‬ ‫ل كړ‬ ‫ن‬ ‫س ن دروخيو څو فمون ې را‬
‫وع د دوي‬ ‫ص‬ ‫ت‬
‫تاعزاز پ له پرو ت ېسر دمحم شواز نطا ر نصېب ته نحا ل ئدے ـ پ ه دې مو خ‬
‫دے چ ې پ ه ت صوصي‬ ‫كښې د ما توما نوخس در شې ناون صو و ه'' د ست ا يلو وړ خ ت‬ ‫ت اليف '' پ ښ و‬
‫ے قدے ـ ر څو چ ې‬ ‫س‬ ‫ا‬ ‫اج‬
‫خ‬ ‫ج‬ ‫ادب‬ ‫س‬ ‫ل‬ ‫او‬
‫ن‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫وما‬ ‫ما‬ ‫د‬ ‫وا‬ ‫و‬ ‫پ‬ ‫ر‬ ‫ب‬ ‫او‬ ‫لر‬ ‫ت‬ ‫د‬ ‫پ‬‫ت‬ ‫وګه ئ ې‬
‫ث ت خ‬
‫مور ن ه‬
‫ي‬ ‫ښ‬ ‫كښې‬
‫ن‬ ‫عل‬
‫زما د دې اليف غق شدے ‪ ،‬خد پدې ند ظ م او ن ر زيا شه ب رن نه ما د پ لې درم ې ف‬
‫روايت كړې دهـ د ه ان دخ لو ځ ېت دوست ا و شاو كن را و ه مېه شم پ ه كښې است اده‬
‫وے دے پ ه دې‬ ‫ت‬ ‫ے‬‫كړې دهـ چ ون كې دا تك اب پ ه صوصي وګه د ما وما و د پ اره ليكل‬
‫دے ـ ب يا‬ ‫ے ن‬ ‫وج ه مې پ كښېخ د دو ني د ع تمومي پوهې پ ه خخ اطرشد ليكلو طرز ب يان يه او سادته سا ل‬
‫يكه قكړم چ ې د دې اليف د ظ م او‬ ‫ن‬ ‫نهم ك ٴه دلت ه زخ ٴه پتخلو در و لوس ون كيو سره دا ب ره ر‬
‫ښ ن ي ب ڼسټ لريش و ين ينخ ًا چ ې م ب الغ ه ب ه ن خٴه وي‪.‬ـ ز ٴه‬ ‫ث ر د دواړو ب ر و من ن ب ات خ قالص پ ت‬
‫هيله لرم چ ې دا ظ شمون نه او يصۍ ب ه ن ٴه يواځې د ما وما و وښې ش ي ب لكې پ لو همځولو‬
‫او د ځان ن ه وړو ما وما و ت ه ب ه ئ ېهم اورويـ‬

‫‪6‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ث‬
‫ا رج ان‬

‫لوب و له راوځئ‬
‫وړو لوبو له راوځئ‬
‫ساب ٴه ډوډۍ مو پرېږدئ‬
‫دې همځولو له راوځئ‬
‫پ ه پ ښو مو پ ېكړې دي‬
‫پ ه ج لب ن ګو كښې راوځئ‬

‫ف‬ ‫ش‬
‫مېره او ال ب ا‬ ‫‪‬‬
‫‪7‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫الف لـــكه ايــلۍ‬

‫لـــكه تب ېـــلۍ‬ ‫تب ا‬
‫لـــكه ېــلۍ‬ ‫ا‬
‫ـــــكه پ ېــلۍ‬‫ل‬ ‫پا‬
‫لكه ج ون ګړه‬ ‫ج‬
‫اب ۍ ما له چ كۍګوړه‬
‫٭٭٭‬
‫خ‬
‫ــــرې پ ــــرې‬‫ـــــــټـــكـــے پ ش‬ ‫يـــــــــــو دوه درې‬
‫هســـې مـ ٴه كوه اوس ور‬ ‫ېڅـــــلـور‬ ‫دوه در‬
‫يــــن ځ ٴه‬
‫واتيـــــهنالس دې وو غ‬ ‫درېڅ نلور پ ين شځه‬
‫اوس وږ‬ ‫ــيــ دسهې ون‬ ‫رات ـــه و‬ ‫څـلور پ ي شځ ٴه پ ږ‬
‫ت‬ ‫ه‬
‫ٴ‬ ‫و‬ ‫ــيـــــــ‬ ‫ن‬ ‫الس‬
‫ت‬ ‫را ــــه‬ ‫پشين ځـــ ٴه پ ږ تاوو ٴه‬
‫ـــېــغ دې وكـا ــــ ٴه‬ ‫قرا خ‬ ‫ــپ ــــږ ٴاوه ا ــــــ ٴه‬
‫يصه الصهش هاوسبس‬ ‫ات ــــ ٴه ن ـــهـــ ٴه لـــس‬
‫ــــه‬
‫٭٭٭‬
‫د ايك او دو ج ګړه وه‬
‫ت ين ورت ه والړ و ٴه‬
‫ن‬
‫چن ئار پ ه تم ډهخ ال ٴ‬
‫ړه‬
‫پ ج ئې رې ب ر ٴ‬
‫كړه‬
‫چ هـ ې ب راب ر ٴ‬
‫ست پ هګډېدو ش ٴه‬
‫كړه‬

‫ناټ پ هډمامو ش ٴه‬

‫و ئ ېڅوكيدار و ٴه‬
‫دس ئ ې ج معدار و ٴه‬
‫٭٭٭‬

‫اېـــك دايـــه دايــه‬

‫ورش ـــه ورت ه وايه‬
‫ن ـــ ٴه راكــي چ وټي‬
‫خ‬
‫س ب ا ب هځو و ت ي‬
‫‪8‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫٭٭٭‬

‫ش‬
‫ما ومت يا‬ ‫‪‬‬

‫ے ن ــ ٴه ش ــي‬
‫چ ـــــاچ ۍ وهــــل‬
‫ن‬
‫كــــكـــوړے ب ــه ور ٴه كړم‬
‫٭٭‬

‫خ‬
‫ے پشل وا له خ‬ ‫پب اپختل‬
‫پ ل دې ور ه س ب ا ب ل وا له‬
‫٭٭‬

‫اوچ ن ي پوچ ن ي چ وري چ رن تګ‬

‫خ ـت ئ ې ارت پ ـاپو ئ ې ن ګ‬
‫٭٭٭‬
‫ش‬
‫ر تې‬ ‫‪‬‬
‫مور‬

‫ټاټۍټاټۍټاټۍټاټۍ‬
‫ټاټۍ پ هځان ګوټۍ‬
‫ب‬
‫ے دے‬
‫پ هټاټۍكښې مې چ‬
‫د ب چ ي س پ ين هكوكۍ‬
‫ټاټۍپ هځان ګشوټۍ‬
‫ش‬
‫پي يش هپي و‬
‫‪9‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬
‫غ‬
‫ے ب هر و پ ېد ٴه‬ ‫پ‬
‫س ب‬
‫ے اود خٴه دے‬ ‫زما چ‬
‫دے پ ه وب كښې ژړېد ٴه‬
‫ب‬
‫ے دے‬ ‫پ هټاټۍكښې مې چ‬
‫د ب چ ي س پ ين هكوكۍ‬
‫ټاټۍ پ هځان ګوټۍ‬
‫٭٭٭‬

‫ادې وايـــي چ ــــــاړے دے‬

‫دا دا وايــيكـــــكـــــے دے‬
‫ككے مېګـل طوطــي خدے‬
‫د طـــوطــــي پ ــه ژب ــه پ له‬
‫اب ـــۍ پ ـــرې پ ـــوهـــېــدلــــه‬
‫٭٭٭‬

‫(سوات)‬ ‫ت‬ ‫ق‬

‫پ هټو و كښې چ و اره‬
‫پ هګلو غكښې ب هاره‬
‫د مور د اړېهاره‬
‫ګوړې چ ين يډېرې دي‬
‫ګب ين ه لرم ل تهكوره‬
‫د مور د ست رګو وره‬
‫٭٭٭‬

‫ش‬ ‫ش‬
‫ولې واړه ولې‬
‫ش‬
‫د ش ګۍ ولې سمسورې‬
‫ش‬
‫ست ا ورور ب ه ولې راوړې‬

‫‪10‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫د رومال پ ه پ لو پورې‬
‫خ خ‬
‫ن‬ ‫ې‬ ‫مور‬ ‫ې‬ ‫ل‬ ‫پ‬ ‫وا له‬
‫ن‬
‫داسې ٴه دي لكه ورې‬
‫٭٭٭‬

‫ن‬
‫اټېران سوب ري (د ب و دے)‬
‫ن‬
‫مور دې است ه پ ه پوزي‬
‫خ‬
‫څوك ب ه ژاړيڅوك ب ه وري‬
‫٭٭٭‬

‫زما د مور ب اوو‬

‫چ رې ب ه وو‬
‫٭٭٭‬

‫ب اب ا‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫رے رے ب اران دے‬
‫ب اب ا مې را روانش دے‬
‫ن‬
‫د شكټ ال دې پ ي و ده‬
‫ش‬
‫پ ي و ت ه وايه پ ي ې‬
‫ش‬
‫مېږيه ست ړ ے مٴه ې‬
‫٭٭٭‬

‫‪11‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫يوه سړي ت ه چ ا وېڅو ځامن دې دي‬

‫غ ت‬
‫ه ٴه ور ه ج واب نور ٴ‬
‫كړه چ ې ‪:‬‬
‫يو دے دے يو ادے دے‬
‫يو خ غېر ګل ب ل مامدے دے‬
‫دوه وا ت ړي دوه مال ت ړي‬
‫ت‬
‫ے پ ه لښكر‬ ‫دوه ل‬
‫دوهكور دوه پ ه ال نهور‬
‫دوه پ هګور دوه ال ور‬
‫ن‬
‫يو دے دے يو ادے دے‬
‫يو پ ائ ن ده ب ل رامدے دے‬
‫هڅ ي ت ړي‬
‫دوه مال ت ړي دو خ‬
‫ن‬
‫ب اب ا ئ ې ال ژو دے دے‬
‫٭٭٭‬

‫غ‬ ‫ت‬ ‫ورور‬

‫ے دے د لې له‬ ‫ورور مې غل‬
‫را ب ه ش ي رمې له‬
‫ما له ب ه پ لي راوړي‬
‫پ لي ب ه ز ٴه سين د ت ه وولم‬
‫سين د ب ه ما لهكاڼے راكړي‬
‫كاڼے ب ه ز ٴه الله له وركړم‬
‫الله ب ه ما له ورور راكړي‬
‫ورور ب ه ٴزه اب ۍ له وركړم‬
‫اب ۍ ب ه ماله ش ال راكړي‬
‫ش ال ب ه ز ٴه پ ه سر كړم‬
‫ګن ډے ب ه پ ه پ ښو كړم‬
‫ب هر ت ه ب ه راوځم‬
‫‪12‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ورور ب ه وايي چ رت ه ځې‬

‫خ‬
‫و ت د ګرځې دو نٴه دے‬
‫٭٭٭‬

‫ت‬
‫ے دے پ ت‬
‫هښك ه‬ ‫ورور مې ل‬
‫ما له ب ه پ ل غي راوړي‬
‫پغ لي ب ه ز ٴه وا له وركړم‬
‫وا ب ه ما له پ ۍ راكړي‬
‫پ ۍ ب ه ز ٴه سين د له وركړم‬
‫سين د ب ه ما لهكاڼے راكړي‬
‫كاڼي ب ه ز ٴه خ داے له وركړم‬
‫خ داے ب ه ما له ورور راكړي‬
‫ورور ب ه ٴزه اب ۍ له وركړم‬
‫اب ۍ ب ه ما له ش ال راكړي‬
‫غش ال ب ه ز ٴه پ ه سر كړم‬
‫ش‬
‫ي ب ه پ ه پ ښو كړم‬
‫ورور ب ه رات ه وايي لولكۍ لولكۍ چ رت ه ځې‬
‫٭٭٭‬

‫خ‬
‫ور‪:‬‬
‫غ‬ ‫خ‬
‫رمو‬ ‫پ‬ ‫د‬ ‫ور‬ ‫ې وروڼو‬
‫ب خ‬
‫د وروڼو ور دې د ب لۍ پ ه سېوريځين ه‬
‫ځي‬ ‫ه‬ ‫ې‬
‫٭٭٭‬
‫ب بو‪:‬‬

‫ت‬
‫ورې ب بو‬

‫‪13‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫پ تهڅ ٴه والړهيې‬
‫پ ه تورهګټه‬
‫هګور تې؟‬ ‫تڅ ٴه غ‬
‫ورې مر ۍ شه‬
‫ج الل ئ ې ووي ت ٴه‬
‫ت ت‬ ‫چ ا؟‬
‫على حېدر پ ه ت كه وره ماچ ه‬
‫اله ب يم ب اج ا‬
‫٭٭٭‬
‫ن‬ ‫نغ‬
‫د هلكا و ږو ه‬
‫غ‬
‫پور نې ا نړه ون ه وه‬
‫‪‬‬
‫د و ې ال ن دېګټه و ٴه‬
‫د ګټې خال دې مار و تٴه‬
‫تد مار پ ه ل ٴه كښې ار و ٴه‬
‫ار زما پ هكار و ٴه‬
‫نخ ٴه څښم د تګب ين شاوب ٴه‬
‫ل ٴه ب ه مې اڼكه ي‬
‫كاب ل ب ه ران ته پ ات ې ش ي‬
‫الړمهكتاب ل ه‬
‫ړۍ پورې وې‬ ‫د كاب ل مب‬
‫الړمه تالهور ت ه‬
‫ړۍ وازه وه‬ ‫د الهور مبن‬
‫يو پشكښې ادان ه و نه‬
‫پ ه ل روپ ۍ ارزا ه وه‬
‫ما غسرهټوپ ك و ٴه‬
‫هغ ه د چ رو ډك و خٴه‬
‫ه ه مې پترې ور خ الص ٴ‬
‫كړه‬
‫ځان مې رې را الص ٴ‬
‫كړه‬
‫٭٭٭‬

‫غ‬
‫زما يوه وا وه‬
‫ت‬
‫خ ټكو ب و له‬
‫ش‬
‫ے وم‬‫چ ې ز ٴه زلم‬
‫‪14‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ورپسې الړم‬
‫ش‬ ‫ن ش‬
‫رۍ ومل تې وم‬
‫ش‬
‫پ ه دېوال وې وم‬
‫خ ټكے چ ارې چ ارې‬
‫خ ټكے ډوم ډوم ب كے‬
‫٭٭٭‬

‫خ غ‬
‫و مت ه ر ٴه ت ه‬
‫غ ت‬
‫د ر ٴه مب ړۍ پورې وې‬
‫الړمه الهور ت ته‬
‫د الهور ج ين كۍ ورې وې‬
‫لوب و ت ه ت يارې وے‬
‫نق‬
‫كون څۍ ئ ې ا الرې وې‬
‫ټيك د ټيكالو سره‬
‫اوږۍ د سملكو سره‬
‫خ داے ب ه مېنب اچ ا كړي‬
‫ب يا ب هځم د درا و سره‬
‫٭٭٭‬

‫‪15‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ن‬
‫ثدرا ج ن‬
‫ې‬
‫مر كوال ج ې‬
‫ش‬
‫د كټ ن هكوز ه‬
‫څپ لۍ پ ه پ ښو كړه‬
‫خ‬ ‫غ‬
‫لب ېل را وا له‬
‫خ‬
‫مب ې ت هكوز ش ه‬
‫خ‬
‫دان ې را وا له‬
‫وړو له وركړه‬
‫خ‬
‫ړه ر صت كړه‬ ‫وا ٴ‬
‫٭٭٭‬

‫غ‬
‫ے غدے‬ ‫پورې اړهكل‬
‫سور ش ال پرې وړېدلے دے‬
‫فش ئ‬
‫مت خر ف ې ب اكو و ٴه ت‬
‫ت‬ ‫ے دے ت‬‫ح تان ج رګې لهغ ل‬
‫نخ ان ه ح خ ان هد جح رې ولےدې ګدے‪ ،‬ګدے‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫اوې پرې ت ېرېږي رات ېرېږي‬
‫د كالو ورسره ش ړن ګ دے ش ړ ګ دے‬
‫ن‬
‫خدړې دوړېډن ګ دے‬
‫وږ ب ادرن ګ دے ‪،‬‬
‫تد پ ير ب اب ا مخلنت نګ دے‬
‫ش‬
‫اسو كره چے ت ه‬
‫مون ږكره د سرو زرو پ ال ن ګ دے‬
‫‪16‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫هائ ېهائ ې پ ه طورو ج ن ګ دے‬

‫٭٭٭‬

‫اغكوب كو سر سين دكو‬

‫ت‬
‫وا مې الړه پ ه رپ كو‬
‫اب اسين ب ېړۍ ب ېړۍ‬
‫ن‬
‫پ كښې است ه درخ ان ۍ‬
‫خ‬
‫درخ ان تۍ ورې راوځه‬
‫پ ه لس وڼيكښې دېڅ ٴه دي‬
‫ت‬ ‫خ‬
‫ږه ديك ٴه راخ ٴه دي‬‫وا ٴ‬
‫اب ۍ ش ړن ګ درب لۍ‬
‫زما د ماما مېښه وه‬
‫نپ ههره پوله پ ېښه وه‬
‫ش‬
‫ت هكون ډے پ ۍ‬
‫چ ې پ كښېډوب ه كړم سيپ ۍ‬

‫غ‬
‫‪‬د ج ين كو ږون ه‬
‫٭٭٭‬
‫خ‬
‫اے كاكا پ ېسه واخ له‬
‫ن‬
‫سره پرې د داسه وا له‬
‫درې چ ت ه مې ك شور دے‬
‫د ډمو پ كښې ور دے‬
‫يو ډمه مې مشړه كړه‬
‫پ ه كړه‬ ‫ماما كره مې‬
‫‪17‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬
‫خ‬
‫مامې مې ت مب يره كړه‬
‫روټۍ مې رې پ خ ه خكړه‬
‫چ ې يوه روټۍ مې و وړه‬
‫او ب لې ت ه مې الس‬
‫ب اب ا كون ټۍ ت ه الس‬
‫كړه‬
‫ٴ‬
‫سر ئ ې تراله مات‬
‫كړه‬
‫ٴ‬
‫كړه‬
‫وين ې‬
‫ٴ‬
‫ب هېږي‬ ‫رې‬
‫اوس ب ه څ ٴه چ ل كېږي‬
‫ب اب ا ب ه ج ېل ت ه كېږي‬
‫٭٭٭‬

‫ت‬
‫راوړئ ب رګے‬
‫چ ې پرې وچ وو لرګے‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫چ ې پرې ب ا دېكړو ديګو ه‬
‫چ ې پرېكېږدو خ ان كون ه‬
‫چ ار ګل پرې پرې‬
‫غ‬
‫مل لرې پرې سورې‬
‫غ‬
‫ج ازون ه را لل لس‬
‫ګولۍ وولي پ هكړس‬
‫خ‬
‫خ داے ت ه ب ه سوال وكړم چ ې ما الصه كړي له اوره‬
‫د خ داے كارون هګوره‬
‫٭٭٭‬

‫‪18‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬
‫ن ن‬
‫ازو ازو راشش ه‬
‫ماسره پ خ ال ه‬
‫ام ب ه درله دركړم‬
‫مم ب ه درلهشدركړم‬
‫ب يا چ ې الړ و ك تور ت ه‬
‫حال ب ه واي خو مور ه‬
‫ام مې ډېخر وړلي‬
‫مم مېډېر ن وړلي‬
‫ه تل هيو ج ي ۍ وه‬
‫لو ئيه ئ ې پ تيپ ن تۍ وه‬
‫مخ ئ ې هوٴ ك ور‬
‫سر ې وهٴ ببرخ‬
‫غالس ئئ ې وو خ يرن‬
‫ښ ې وو يچ ن‬ ‫ا‬
‫ما ورت تهكت خ نل‬
‫دې را هغ ا خدل‬
‫ې را له واله‬ ‫ب يا م ئ‬
‫كړهن شماله‬
‫الس ې را ٴ‬
‫ې ته‬ ‫دې وېكور م ن ش‬
‫پ الر او مور مې ت ه‬
‫ام مې ورله وركړهٴ‬
‫مم مې ورله وركړهٴ‬
‫٭٭٭‬
‫كا ه ا ته‬ ‫ت نت‬
‫ے دے پ ت‬
‫هښك ه‬ ‫ورور مې ل‬
‫ما له ب ه سالو راو نړي‬
‫ن‬
‫نور دارې له مې ت ه‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫هك ه ٴه وه ‪ ،‬ور دار پرېو ه لشهكټه‬ ‫ت ت‬
‫سر ئ نې پ ه ب ازو ٴهو ‪َ ،‬مال ې ما ه وه چ ورلټه‬
‫ت‬ ‫ئ‬
‫غ‬ ‫اخ د اوې سور پ ېوے‬
‫ن‬
‫ما له ب ه ورور راوړي له ب ازاره زر و ه پ ېوے‬
‫٭٭٭‬

‫تيه س پ ين ې پ‬
‫س وږمۍ‬
‫ا له سر چ ا كړے دے‬
‫ش‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫اله داد كړے دے‪ ،‬اله داد پ ه س رګو ړو د ه‬
‫دا ئ ې درلهڅن ګه كړے دے ـ‬
‫‪19‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬
‫غ‬
‫ے وے‬ ‫ما له ب ه را ل‬
‫ما ب ه درلهښ ٴه كړے و ٴه‬
‫٭٭٭‬

‫ب ېلۍ ب ېلۍ پ ه چ پو ٴمه راځه ب ېلۍ‬

‫ګړېګن ګړې پ ه چ پو م ٴه راځهګن ګړې‬ ‫ن‬
‫ګن‬
‫پ ههلكا و كښې مې ورور دے ش هزاده‬
‫ن‬
‫پ ه ج ين كو كښې مې ور دار د سر كن ډۍ‬
‫ن‬
‫ور دار دې وركهخ ش ي دان ې نٴه راكوي‬
‫م ن ګے ب ه شوا لم پ هګودر ب ه وژاړم‬
‫چ ېكور ت ه را م ځان ب ه چ رګه كړم دان ې ب هټولوم‬
‫غ‬ ‫غ‬
‫الو ران ٴه له ب لو ران ٴه له‬
‫ش‬ ‫خ ش‬ ‫ن‬
‫ړه و‬‫ګو ګړي پ ا ٴه و پ هځاے سا ٴ‬
‫٭٭٭‬

‫نچ م چ م چ شم‬
‫تاوې له رب ت وكړه‬
‫ن‬ ‫كړه‬ ‫نما خه پ كښې ست و‬
‫هكېلې پ ه مالټو ب ا دې عادت يمه‬ ‫ٴه ورم‬
‫ز ٴه ډاكټر زين ت يمشه‬
‫اوس ب ه ساج ده را ي‬
‫څڼې ب ه ببرېكړي‬
‫س پ ي ب ه ران هكورے كړي‬
‫‪20‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫٭٭٭‬

‫وه ادو ب دو‬

‫مون ږه ب ېرو له درځو‬
‫ت خ‬
‫ب ېرې ب ه رې و ورو‬
‫ګيټګي مور له ب ه دې وړو‬
‫٭٭٭‬

‫‪ ‬روژه‬
‫مال ب ان ګ ووايه‬
‫پ ه چ ر نګ ب ان ګ ووايه‬
‫تچ ې د مر ست رګه راخ ېژي‬
‫ا ب ه وئ يلي وي‬
‫٭٭٭‬
‫مال ب ان ګ ووايه‬
‫پ ه ما نښام ووايه‬
‫تچ ېد مر ست رګهپرېوځي‬
‫ا ب ه وئ يلي يي‬
‫٭٭٭‬

‫روژېكوژې مات ې‬
‫پ ه الوڼ كښېڅلورن يميډوډۍ مات ې‬
‫٭٭٭‬

‫خت‬
‫وړوكے ا ر‬ ‫‪‬‬
‫‪21‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ېګاه ش ه ‪ ،‬اللههوقس ب ا ش ه‬ ‫اللههو ب‬

‫ش‬ ‫ض‬ ‫ن‬ ‫ن ن خت‬
‫پ اڅئ موم ا و د ا ر مو ځ مو ا ٴه‬
‫٭٭٭‬

‫خت‬
‫لوے ا ر‬ ‫‪‬‬
‫خ‬
‫نلويهشلويه دايه خ ت‬
‫ث‬ ‫ن پ ه د لوے ا ر ده‬
‫ځئ چ ېځو مكې ت ه پ ه مكه كښې غواب و ه دي‬
‫ن‬
‫وركه دې دن يا ش ي پ ه دن يا كښېډېر مون ه دي‬
‫لويۍ لويۍ الرې لوي لوي من زلون ه دي‬
‫غ‬ ‫ش‬
‫جع ب پ ه لويه الر كښې جع ب ن كي ب ا ون ه دي‬
‫تق ن‬ ‫غ خ‬ ‫ت‬
‫ے را ون ه دي‬ ‫ګل ب ه رېه ه ا لي چ ې چ ا لوس‬
‫رب ه الاله اال الله‬

‫‪22‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫خن‬
‫اخ ون د غچ ا ولنيد ٴه‬
‫غ‬ ‫ا و د ازيا و‬
‫رن ګا رن ګ ج امې ا وست ې پ ه مكه ورګډېد ٴه‬
‫ن‬
‫د مكې د ب وټيشال دې ش ين طوطانوش ڼېد ٴه‬
‫خ‬
‫طال ب ان پرې و ورګډ د داے ور پرې ورېد ٴه‬
‫رب ه الاله االاللهـــــ‬
‫٭٭٭‬

‫موسمون ه‬ ‫‪‬‬
‫اړ دن ن ه‬
‫ش‬
‫پ كال پ ه ون ه‬
‫٭٭‬

‫ش‬
‫دولس ميا ت ېكال دے‬
‫ش‬
‫ګن ده ئ ې پ كال دے‬
‫٭٭‬

‫ب ادرو ب اد راپرېږده پ ه مېرو‬

‫زمين دار درت ه والړ دے‬
‫خ‬
‫لكه سرې ولې د خ ارو‬
‫٭٭‬

‫اسو و دې سو‬
‫٭٭‬

‫ېك ك ش ي‬
‫چ ت‬

‫‪23‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫وږيكوت ك ش ي‬
‫٭٭‬

‫چ ې چ ېت ر ش ي‬
‫ت ت‬
‫ب اران ر ر ش ي‬
‫٭٭‬
‫چ ې پو ش ي‬
‫ش‬
‫ړه پ ه پ شښو ي‬
‫سا ٴ‬
‫چ ې ما ش شي‬
‫ړه پ ه ا ي‬ ‫سا ٴ‬
‫٭٭‬

‫ت‬ ‫سوكړه‬
‫غژاړي‬ ‫ب اب ا‬ ‫مخ ې‬ ‫ور‬
‫غ واړي‬ ‫دان ې‬ ‫موټے‬ ‫يو‬
‫واړي‬ ‫س پ ېړه‬ ‫مخ‬ ‫په‬
‫وكړې‬ ‫ب اران‬ ‫خ دايا‬
‫ن‬
‫كړې‬ ‫لوا د ٴه‬ ‫كاڼي‬ ‫اوچ‬
‫ت نخ‬ ‫غ ن‬ ‫٭٭٭‬
‫ب ره پ ښ و وا‬ ‫''بغاران اور'' (دغ ب اران وښت لو اره)‬
‫ار وغم ب كے چ ر وم ب كے‬
‫څ ٴه واړې؟ غ‬
‫يو اوږې ئدان هت وا غړي‬
‫پ ه مالګه ېخ روه غ واړي‬
‫پ هګوړه ئ ېن وږه واړي‬
‫راواچ وئ دا ې غ‬
‫غكور مو ډك ش هغد ن لې‬
‫ل نې ز نيړې زر و ې‬
‫پ هك دوا و كښې ورست ې‬
‫زمون ږ چ ون ګ ل پ ه پ كښې‬
‫٭٭٭‬

‫‪24‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬
‫غ‬ ‫ن‬
‫ړې‬‫الډو لډن ګهڅ ٴه غ‬
‫وا‬
‫ېړهغ واړي‬
‫الډو كو ډه ده م ٴ‬
‫د اسمانشخ ړې اوب غٴه واړي‬
‫د زمكې ن ٴه واښغ ٴه واړي‬
‫ړه غواړي‬ ‫الډو كاسه او تٴ‬
‫پ ه مالګه ئ ې روٴه واړي‬
‫٭٭‬

‫ب اران ه وورېږه‬
‫پ ه ش ين كب ل ورېږه‬
‫ن‬
‫د ش ين كبلن د ال دې‬
‫ړه خ ا ان دي‬
‫ړه وا ٴ‬
‫واغ ٴ‬
‫وښېكچ الن دي‬
‫٭٭‬

‫ج ړۍ‪:‬‬

‫ئ‬
‫كړې‬ ‫يا اشلله ش غين ئ تې‬
‫د ين و نيي پ ون ئ ې كړې‬
‫لے ې كړې‬ ‫د مالګېك ډو‬
‫د سرو شزرو كو ئټې ئ ې كړې‬
‫يا اشلله غين تې كړې‬
‫ن ويي پ ون ئ ې كړې‬ ‫د ني ت‬
‫اوس پ ه اودهكړې‬
‫بپ يرن ئګے پت ه ج ن ازه كړې‬
‫چ ي ې پ ه خ ت ه كړې‬
‫٭٭٭‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫دے‬ ‫رے رے ب اران‬
‫دے‬ ‫ب اب ا مې را روان‬
‫‪25‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ش‬ ‫ن‬
‫ش ده‬ ‫پي و‬ ‫د ش كټ ت ال دې‬
‫پ يش ې‬ ‫وايه‬ ‫ه‬ ‫پي و‬
‫شې‬ ‫ن مٴه‬ ‫مېږيه ست ړ ے‬
‫ې‬ ‫ٴه‬ ‫ے‬‫ډولكے وه ل‬
‫٭٭٭‬

‫ملن ډې‬ ‫‪‬‬

‫ت‬
‫تت پ ه ت پ ه وتڼيه‬
‫مامو و غ‬
‫ڼيه‬ ‫وڼۍ‬
‫ن ت‬
‫و يسه رې وږ‬
‫د چ رګې مامو لك‬
‫٭٭٭‬

‫ش‬
‫پ م دے ورېږي‬
‫ش‬
‫پ مه داره واد ٴه كېږي‬
‫خ الد ورت ه دوپ ړۍ وهي‬
‫زېب و ورت هګډېږي‬
‫٭٭‬

‫ن‬
‫دا ج ين ۍ ادان ه ده‬
‫پ الر ت ه پ الوان ه ده‬
‫مورې ن ٴه اچ وي ن تـ كۍ‬

‫‪26‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫چ رمښكۍ‬ ‫وځه‬ ‫را‬

‫٭٭٭‬

‫ش‬ ‫ش‬
‫(پ ېښور)‬ ‫كه ده ب كڼه ده‬ ‫ب خ‬
‫واښې مې دوب ڼه ده‬
‫ز ٴه ورت ه م ن ګے وهم‬
‫هښېرېكوي‬ ‫ت‬ ‫خهغ ه ب ور‬
‫ل ئ ې ماش ېكوي‬
‫٭٭‬

‫ش‬
‫چ ېكوم ما وم مچ ۍيا ډمبره وچ يچ ي‬

‫ګه دې دارو دارو‬

‫پ ړسو پ ړسو مال غ‬
‫يو مړدكي راوره چ ې وزان درلهګټو ګټو‬
‫٭٭٭‬

‫ش‬
‫ے كړي‬
‫چ ې د كوم ما وم سر ګنج‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫غكړو ج ه‬ ‫نګ ج ه د‬
‫ے راے د ج تن ګه‬ ‫ګج‬
‫ن ٴه ست ړې ٴه س وما ه‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫الس ئ ې اوښكو د ايمان ه‬
‫٭٭‬

‫‪27‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫كټه كټ دې پ ه كوټه‬
‫غچ ې سحر راپ اڅې مور ت ه وايه ماله‬
‫پراټه‬ ‫وړه‬
‫٭٭٭‬

‫ن‬
‫د ګ ج ي پ ه سر وېښت ٴه دي‬
‫څلور ديك ٴه پخ ين ځ ٴه دي‬
‫پ اكي نپرې د ل نٴه كوي‬
‫ق ن‬
‫د ني چ ا و پرې ب اران دے‬
‫ے ج معدار خ ان دے‬ ‫ګج‬
‫٭٭٭‬

‫ن‬ ‫ن‬
‫(پ ېښور)‬ ‫ګن ج ه دغكړو ج ه‬
‫ے را لو د سرب ن ده‬ ‫ګجت‬
‫ش‬ ‫ن‬
‫وت ال دې اود ٴه ٴه‬ ‫د ن‬
‫واد ش ٴه‬
‫د مچ ا و پر تې ٴه‬
‫يو نمچ مې رې ن شٴه مړ كړو‬
‫د ګ ج ي راسره شر ش ٴه‬
‫ډېره پرې ج ګړه وه‬
‫٭٭٭‬
‫ش‬
‫چ ې د كوم ما وم تس رګې ش ن ې وي‬
‫غ‬
‫‪-١‬شش ين ټغ د ب و ب غ‬
‫ے پ هټوپ ك‬‫ن‬ ‫ما وي ت ل‬
‫د پ يرب اب ا يولے‬
‫‪28‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬
‫ن‬
‫د سوارو كن ډولے‬

‫‪٢‬فـ ش ئين ټغ د ب دې ورځې‬

‫ك ن ې د ب روزې‬
‫اور ورت هكړئ چ ې سوزي‬
‫٭٭٭‬

‫م ن ګے ډك د الوچ و‬
‫چ غ ه چ غ پ ڼې پ ه پ ښو‬
‫٭٭‬

‫خن‬ ‫الله اكب ر‬

‫ن‬ ‫ش‬
‫سر د سيد اكب ر ‪ ،‬كولمې د ا مۍ‪ ،‬اټي ګې د ګلب ر‬
‫٭٭‬
‫خ‬
‫يوې ج ين ۍ ت ه چ ا وېډېرهډوډۍ م ٴه وره‬
‫هغ ې تورت ه وخې‬
‫ورمه‬ ‫ن‬
‫دوه پ ه ار ٴه خ‬
‫ورمه‬
‫دوه پ ه تدېوال ته خ‬
‫دوه پ ه ل ٴهنرا ل ٴه خورمه‬
‫چ خېكښې مهخات ٴه ورمه‬
‫ز ٴه واره ال څ ٴه ورمه‬
‫٭٭٭‬

‫موم ن ده اوب و يوړه‬

‫هن رم ن ده اوب و يوړه‬
‫ورورهڅ ٴه هن ر ئ ې زده دے؟‬
‫وروره دا هن ر ئ ې زده دے‬
‫ت‬
‫چ ې الے داسېڅټي لكه وين ځلېـ‬
‫‪29‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫٭٭‬

‫خ‬ ‫ن‬
‫پ ېژ م پواړهښځهډېره مب يره سات ي‬
‫الس پرې ن ٴه راكاږي‬
‫غ‬
‫د كلپ ۍ اړه س پ ې ٴره سات ي‬
‫٭٭‬

‫ش‬
‫چ ېكله به ما ومان خو پ ل همځولي چ ڼي پ هكوڅهكښې وليدلن و دان ارې بهئ ې ورپسې وكړې ‪:‬‬

‫خ‬
‫چ مه چ ملكيهډېره روټۍ مٴه وره‬
‫پ ه روټۍ كښې چ مچ ه ماردے‬
‫چ ڼے ب اج ا مار دے‬
‫٭٭‬
‫غ‬ ‫كن ډاس‪:‬‬
‫كن ډاسه ورم ن ډاسه‬
‫خ‬
‫ان ډې وره ان ډې وب اسه‬
‫غ‬
‫د سين د پ ه اړه كښېن ه‬
‫مړدكي راپورې ب اسه‬
‫٭٭‬
‫په پې نر ګي پسې‬

‫يو ګړن ګه‬

‫‪30‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫دوهګړن ګه‬
‫غ‬
‫اړه د م ن ګي‬
‫ټوپ ۍ د پ ېرن ګي‬
‫٭٭‬

‫غ‬
‫هغ ه ده الرۍ را له‬
‫غ‬ ‫غ‬
‫ټه پ ېرن ګۍ را له‬
‫ت‬
‫پ يچ پ نكښې اوېږي‬
‫ش‬ ‫ن‬
‫د خ ا ا و پ كښې ور دے‬
‫دا څن ګه الهور دے‬
‫٭٭‬
‫ېه دو بهئ ې وليدهٴ‬
‫چ ن‬

‫هن دو كن دو‬
‫راش ه مسلمان ش ه‬
‫زمون ږ پ ه دين روان ش ه‬
‫دمحم كلمه پ ړو‬
‫ځان م ٴه سېزه پ ه دړو‬
‫٭٭‬

‫ن‬ ‫ت ن ت‬
‫رړ دنه ر ت ېرړ ده‬
‫ړكړه‬
‫ٴ‬ ‫پ ېريا و واد ٴه ج و‬
‫ش‬
‫م ر ئ ېګل دين و ٴه‬
‫خ‬ ‫ئ‬
‫ماما دين ې پ ه ٴره سور ٴ‬
‫كړه‬
‫٭٭‬

‫‪31‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫غ‬
‫مر ان او ځن اور‬ ‫‪‬‬
‫ن‬
‫ېلۍ له پ اڼې‬ ‫پر پ ټواے‪ ،‬چ خ‬
‫چ ېلۍن ب ه ئ ن ې و وري پ ه مين ه مين ه‬
‫چ يلۍ ر ګي ه‬
‫٭٭٭‬

‫چ رګې دي چ رګان زما‬

‫ګرځي پ هډېران زما‬
‫٭٭٭‬

‫ي طوطي‬ ‫طوط خ‬
‫چشوري ورې‬
‫ين طوطي‬
‫د ب ڼ طوطي‬
‫كچ هګوت ه لګوي مات ه سالم كوي‬
‫٭٭٭‬

‫اوښه اوښهډز وكه‬

‫ډز پ ه مازيګر وكه‬
‫ش بن‬ ‫غ‬
‫رو ه روپ ۍ مات هكړه م له پرېڅادر وكړه‬
‫اوښه اوښه لك لګه‬
‫پ الر دې پ هټوپ ك لګه‬
‫ن‬
‫مور درب ا دې ب وره ش ه‬

‫‪32‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬
‫خ‬
‫واښې دې رن ځوره ش ه‬
‫اوښه اوښهډان ګه‬
‫ډان ګهډان ګهډان ګه‬
‫غ‬
‫ډان ګه دې ړان ګه‬
‫ب ېرهكښېټال واچ وه س ب ا ب ېګاه پرېځان ګه‬
‫٭٭٭‬

‫ن‬
‫كړكړېكو ت رې‬
‫پ ه دېوال واوړه‬
‫ست ا پ ه ج ېب كښې زما پ ېزوان دے‬
‫ورك ئ ې نٴه كړې‬
‫ت‬
‫يو ګوت ه اوان دے‬
‫كاش كاش ګوت ې‬
‫ت‬
‫ورور مې ان ېدار دے‬
‫س پ ايان ورله راځي‬
‫څان ګې ب ېټك له چ يلم راوړه‬
‫٭٭٭‬

‫چ رګوړې ورت ه پ ښې وهي‬ ‫ډم چ ېډمامې وهي‬

‫‪33‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ش‬ ‫خ‬
‫واره پ ي و راش ي پ ه دېوال ورت ه دمسې وهي‬
‫٭٭‬

‫زما دېيوړله د لسو پ ېسو چ رګه‬

‫ړهځوان ي مرګه‬‫ګيد ت‬
‫ش‬ ‫ن‬
‫پ هګو و ب ه را ٴه ې‬
‫٭٭‬

‫شت‬
‫شت‬ ‫و‬ ‫ګوګو‬
‫ب اب ا پ ه لوټه وي و‬
‫٭٭‬

‫ت ت ت‬
‫ړه ب چ ي دي‬ ‫وا‬
‫ٴ ٴ‬ ‫ړه‬‫وا‬ ‫زما‬ ‫ا‬ ‫ڼ‬‫و‬ ‫ك وڼا‬
‫ش‬
‫اران تسيلۍ ب ه را ي ‪ ،‬زما ج اله ب هيوسي‬
‫ب‬ ‫تب ت‬
‫ړه چ ي دي‬ ‫ړه وا ٴ‬
‫ك وڼا وڼا زما وا ٴ‬
‫٭٭٭‬

‫ت خ‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬
‫ورې وران كې ات ه چ ا وې چ ې ورۍ وره‬
‫خ‬
‫ُغل د خ ارون ۍ وره‬
‫٭٭٭‬

‫‪34‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫لوب ې‬ ‫‪‬‬
‫ق‬
‫( نت دهار)‬ ‫د '' اژتا ور'' يا غ'' ادم چ و'' يون مون ه‬
‫ش ش‬
‫د پ ې و ما مت ه لرم‬ ‫ب اغ لرم ب ا چ ه لرم‬
‫َو‬ ‫ن‬
‫اوې پرې س ره لرم‬ ‫لرم‬
‫اس پتهك تئ ايله ت‬
‫ور‬ ‫اژا ور ور‬
‫٭٭٭‬
‫غ‬
‫وړومب ۍ ج ني ۍ‪ :‬ج ين ۍ د ب ره چ م ن ه را له‬
‫غ‬
‫ن كومه ده چ ې را له‬ ‫ن ورې م لګرې‪:‬‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫ش‬
‫وړومب ۍ ج ني ۍ‪ :‬دېهلكا و ن ٴه لوټو هڅن ډول ور ه‬
‫ن ٴه پرېږدم بل ب ل ورت ه‬
‫٭٭٭‬

‫ش‬
‫اب ۍ(ما وم ) له اول ست رګې پ ټې كړي‬
‫اب تۍ اب ۍڅ ٴه ګورې‬
‫س نت (ګورم)‬
‫ن‬
‫پ ه س ن ب ا دېڅ ٴه كوے‬
‫ب وج ۍ پرېګن ډم‬
‫ن‬
‫پ ه ب وج ۍ ب ا دېڅ ٴه كوے‬
‫ب ېرې پ هكښې اچ وم‬
‫‪35‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫پغ ه ب ېرو څ ٴه كوے‬

‫وا تغ ه ئ ې اچ وم‬
‫ن‬
‫پ ه توا ب ا د شېڅ ٴه كوے‬
‫پ ۍ رې لو م‬
‫ن‬
‫وے‬
‫پ ه پل ينو ب ا دېڅ ٴه ك خ‬
‫ې پ وم‬
‫كښې چ ا ٴ‬ ‫مې و له‬
‫م پ ن‬
‫اب ۍ اب ۍ ما ومو دهـــــ‬
‫(اب ۍ ورپسې م ن ډې كړي)‬
‫٭٭٭‬

‫ت‬
‫زما يو ورور و ٴه ا ن ٴه ٴوه ل يدلے‬
‫خداسې مې ليدلے و ٴه ځلځليټوپ ۍ پ ه سر وه‬
‫ورېڅوك ورلهكئ‬
‫غ‬ ‫ب دري ج مالهښاپ ېرۍ‬
‫سرو ب ه ئ ې والۍ وې پ ه دې وږو ئ ېځان ګېږي‬ ‫د غ‬
‫را‬
‫خ‬ ‫ن‬ ‫د‬ ‫لور‬ ‫نب ا نچ ا د‬
‫ا ا ن ٴه كېږي ره ب ه ت ر تې ج‬
‫كړه‬ ‫ې‬ ‫ه‬
‫و‬
‫د سرو ب ه ئ ېټيكه وي پ ه ن دي ب ه ئ ېځلېږي‬
‫ړېږي‬

‫ن‬ ‫ئ‬ ‫غ‬ ‫ئ‬

‫ــــــ‬ ‫ب اچ ا‬
‫سرو ب ه ې امېل وي پ ه دې اړه ب ه ېځا ګېږي‬ ‫د غ‬
‫ب اچ ا د ه ئلور دې راكړه‬
‫سرو ب ه ې چ ارګل وي دې پ ه پوزه ب هځلېږي‬ ‫د غ‬
‫را‬ ‫د‬ ‫لور‬ ‫ب اچ ا د‬
‫سرو ب ه ئ ې ب ن ګړي وي پ ه دې السو ب ه ئ ې ب رېښېږي‬
‫كړه‬ ‫ې‬ ‫ه‬
‫د غ‬
‫را‬ ‫ن‬ ‫د‬ ‫لور‬ ‫ب اچ ا د‬
‫سرو ب ه ئ ې پ ا زېب وي پ ه دې پ ښو ب ې ئ ې ش ړن ږېږي‬
‫كړه‬ ‫ې‬ ‫ه‬
‫د غ‬
‫ب اچ ا د ه لور دې راكړه‬
‫٭٭٭‬
‫ش‬
‫ے ما وم‪ :‬پ هكوټهڅ ٴه دغي؟‬ ‫وړو بم‬
‫كار خ ٴه‬ ‫دوېم‪:‬‬
‫څ ٴه ورې؟‬ ‫ے‪:‬‬ ‫وړو بم‬
‫ب ټې‬ ‫دوېم‪:‬‬
‫ست رګې دې وړې وړې چ من ټې‬ ‫ے‪:‬‬ ‫وړ بم‬
‫‪36‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫٭٭٭‬
‫ش‬
‫(كاب ل)‬ ‫ے ما وم‪ :‬اها ها ها‬ ‫وړو بم‬
‫خ‬ ‫هاو‬ ‫م‪:‬‬ ‫دوې‬
‫د دې پ ټي پ ه ا وا‬ ‫ے‪:‬‬ ‫وړو بم‬
‫د هغن ه ب ل پ ټي پ هها‬
‫يوه ج لۍ والړه ده‬ ‫ن ج‬
‫ور پ ه مع‪:‬‬
‫مرشج ان ه ‪ ،‬مرج ان ه ليون يه‬
‫ے ما وم‪ :‬اها ها هاو‬ ‫وړو بم‬
‫هاو‬ ‫دوېم‪:‬‬
‫٭٭٭‬

‫ش‬
‫(كاب ل)‬ ‫ے ما وم‪ :‬كه كړاكې كړاكې‬ ‫وړو بم‬
‫ن‬
‫هكښې زركه كړاكي‬ ‫پ ه ما ئ د ن‬
‫اګۍ ې ورو وړے دي‬
‫ندا ما ت هڅ ٴه لهكړاكي‬
‫ج‬ ‫ش‬
‫ور ما ومان پ ه مع‬
‫مرج ان ه‪ ،‬مرج ان ه ليون يه‬
‫مرج ان ه ‪ ،‬مرج ان ه ليون يه‬
‫٭٭‬

‫‪37‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ش‬
‫ست ا پ ې پ ېكوكو دي‬ ‫اول ما وم ‪:‬‬
‫ك ٴه زما پ ې پ ېكو كو دي‬
‫ش‬
‫زما پ ې پ ېكوكو ئدي‬ ‫دوېم ما وم‪:‬‬
‫ن‬
‫داسې ب ه ئ ېښا ست ه كړم لكه ست ا پ ه وي و‬ ‫اول‪:‬‬
‫رن ګ ب ن ګ رن ګ‬
‫ق‬
‫دواړه‪ :‬چق وهه السون ه يا چق چ ه اللے‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫اول ست ا پ تر وګكوكو دے ك ٴه زما پر وګكوو دے؟‬
‫دوېم‪ :‬زما پر وګكوكو ئدے‬
‫ن‬
‫اول‪ :‬داسې ب ه ئ ېښا ست ه كړم لكه ست ا پ ه وي و‬
‫رن ګ ب ن ګ رن ګ‬
‫ق‬
‫دواړه‪ :‬چق وهه الليه يا چق چ ه اللے‬

‫ق‬
‫٭٭٭‬
‫يصۍ‬ ‫‪‬‬
‫ني و ب اچ ا ٴوه‬
‫است پ غه دن كاچ ه وه‬
‫خكور ئ ئې ب ا يچ هن و ٴه‬
‫ك ئې مې چ ه و ٴه‬ ‫غورا ت‬
‫االچ ه و ٴه‬ ‫ن‬ ‫غ‬ ‫ن‬ ‫وس‬
‫ا ن‬
‫غد نلور نوم ئ ې چ ه و ٴه‬
‫ې‬
‫غ ش چ ه است ه پ ه دكان‬
‫ي وولي پ ه مېدان‬
‫دا مې تدان داسېځلېږي‬
‫لكه س وري د اسمان غ‬
‫پ ه اسمان كښېيو مار ٴه و ٴه‬
‫زيړې پ ښې زيړ ئ ېڅان ګون ه‬
‫‪38‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬
‫ق تن‬
‫راكوزېږي شد موال پ نه در و و‬
‫خمومن چ نې ړۍ ل ګ كړي‬
‫ب ره پ ه پ ال ئګكړي‬
‫ړه دي‬
‫څلور ځامن ې م ٴ‬
‫د پ ين ځم ئ ېځن كدن‬
‫اب ۍ ما لهګل ب دن‬
‫٭٭٭‬

‫ق‬
‫يصۍ الړهګوهاټے ت ه‬
‫ز ٴه الړم پراټې ت ه‬
‫ق‬
‫يصۍ الړله ب ټ له‬
‫ے پ ال ن ګكټ له‬
‫ز ٴه الړم ښكل‬
‫٭٭٭‬

‫تف ق‬
‫م ر ات‬ ‫‪‬‬

‫‪39‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ش ن ت خت ش‬ ‫ش‬
‫اې م ب ې م ‪ ،‬و ې هے م‪،‬‬
‫ش‬
‫ب يا راكوزېدے م‬
‫٭٭٭‬

‫ت‬
‫دا ج ن در ته ما وم‬
‫اس پ ايي ه اواز كوم‬
‫٭٭٭‬

‫ش‬ ‫ش‬
‫اي ت ه للو ب تي ه للو پ اس پ ه ب ن ګله كښې للو‬
‫٭٭٭‬

‫شت‬ ‫غ‬ ‫شت‬

‫ګګو و ب اب ا پ ه ون ډه ووي و‬
‫٭٭٭‬
‫ش‬
‫رف‬
‫ش‬ ‫خ‬ ‫تام ب ۍ اللي م‬
‫ا كره ج م ج م زما ور اړے م رف‬
‫٭٭٭‬

‫غ‬
‫ټكڼه رمه خده‬
‫مامون ۍ پ ه وب اود ٴه ده‬
‫٭٭٭‬

‫چ ورله ب اب ا چ ورله ب اب ا ما ګړۍ له ب وځه‬

‫‪40‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ت‬
‫ب يا مې رې راب وځه‬
‫٭٭٭‬

‫تك اب يات‬
‫ت‬ ‫ش ن‬ ‫ت‬
‫پ ه پ ښ و كښېن دما وما و س ن درې او صو ون ه‬
‫ئ‬ ‫ف‬
‫پرو ېسر دمحم واز طا ر‬
‫پ ېښور اكېډمي پ ېښور يون يورسټيكال ‪١٩٨٨‬ء‬
‫٭٭٭‬

‫‪41‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫دوېمه برخ ه‬ ‫ق‬

‫( يصۍ)‬

‫ښېګړه ب ارداره ون ه ده‬

‫خ‬ ‫خ ن‬ ‫خ‬
‫يي چ ې پ وا پ ه زمان ه كښې يو سړے و ٴه ـشهغ ن هخب ه هر و ت اج وړه غو ٴه ـ ا ر‬
‫نوا غ‬
‫د اوږدې ارو ت يا ن ه پس چ ې خكله د ځن كدن پ ه حال و و پف ل ځوے ئ ې راو و ت‬
‫او ورت ه ئ ې ووئ يل چ ې ب چ يه ما پ لې زمكې د دارو درملو د پ اره الن كي ب ڼيا سره د شسلونروپو‬
‫ښ ٴه‬

‫پ قه ب دل اګڼه كړي ند تي ـ پ ن ځوس روپ ۍ خمې دې مور سره اېښي ديخچ ې ز ٴه مړ م و دا‬
‫ب ا ي پخ ن ځوس روپو ا ظ ام ب ه وكړې او پ لې زمشكې ب ه د ب ڼيا ن ه را الصې كړې ـ پ نه‬
‫ے وے ـ چ ې كله دا سړے مړ ش ٴه و‬ ‫هغ ه وخ ت سل روپ ۍ ډېرې زيات ې پ ېسې ګڼل‬
‫څ ٴه و ت پس ئ ې ځوي د ډېرې زياركښۍ ن ه پس پ ن ځوس روپ ۍ وګټلې او د پ الر پ ات ې‬
‫اے ك شولو ن ه پس ئ ې ب ڼيا له يوړې ـ ب ڼيا ورت ه ووئ نيل چ ې‬ ‫ج‬ ‫پ ن ځوس روپو سره ئ ې يو ځ‬
‫دې پسې پ ن ځوس روپ ۍ سود خ فمع وے دے چ ې هغ ه تهم ورسره راكړې و ب يا ب ه‬
‫ړه مات ې پ ه الر را‬ ‫ش‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫در ه زمكه س پ ارم ـهلك پ هډېر غ ګان د ب ڼيا د هټۍ ه راس ون ٴه نـ ز خ ٴ‬
‫روان ٴوهخچ ې پ ه دې كښې پ ه وږو اواز ولګېد ٴه ن''ما د خكوړكۍ ه غ الصه كه‪ ،‬ما د‬
‫ت‬ ‫ت‬
‫ړكۍ‬ ‫ې ګېر چ اپ ېره نوك خل و يو وا ه يوغه مر ۍ خپ هش كو ش‬ ‫كوړكۍ الصه كهش '' هلكغ چ غ‬
‫كښې ګېره ښكاره وه ـ ه ٴه مر ۍ د كوړكۍ ه الصه كړه ‪ ،‬مر ۍ ډېره و حاله وه‬
‫‪42‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ق‬ ‫خف خف‬

‫او ورت ه ئ غې ووئ ىل چ ې ځوان ه ت ٴه ولې داسې ه ه ىې ـ هلك ورت ه ټوله يصه‬
‫غ‬ ‫ت‬
‫اے و نكښن ه د يوې‬
‫غړكۍ پ غر ه ده ه ئه ځ ن‬ ‫وكړه ـ مر ۍ ورت ه وې چ ې كوم ځاے كو‬
‫غزر ورے او ه ه نځاے ې وك ستٴه و د لرګي يو‬ ‫ډب ۍ ن ه ب ه درت ه روپ ۍ مالو ش ي ـ هلك‬
‫ت‬
‫ے ې پرا ست ٴه ‪ ،‬پ ه كښې يوه روپ ۍ غپر ه‬ ‫ئ‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ے ورله پ ه الس تورے غـ ډ شب‬ ‫ے ئډب‬ ‫غ‬
‫وړوك‬
‫وس روپ ۍپ ه الس ور لې‬ ‫وه ې ه ه ې او ت ه كړه له ر ه وه‪ ،‬د ه ان ور ه ځ‬
‫ے‬ ‫ـ هچلك هغ ه ټولې چرو ۍ هميبان ۍپكښې ن دې كړې او د پمرغ ۍ د خ رې سره سم ئ‬
‫ب‬ ‫ت تب‬ ‫ب‬ ‫پ‬
‫ن‬ ‫واپس پ ه هغ ه ځ‬
‫ډ‬ ‫ې‬
‫كړه چ ې ځوا ه‬ ‫و‬ ‫وس‬ ‫پ‬ ‫ق‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ال‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫خ‬ ‫اے‬
‫دا دومره روپ ۍ دې د كوم ځاے ن ه راوړې ـ هلك ورت ه ټوله ن تيصه ت ېره كړه ـ د هلك‬
‫ٴ‬ ‫ې‬ ‫ڼي‬ ‫ـ‬ ‫ړه‬
‫ٴ‬ ‫ه‬ ‫ڼي‬ ‫ي‬ ‫ـ‬ ‫كړه‬
‫ٴ‬ ‫ښ‬ ‫كښې‬

‫ړه ـ د زمكې ك س و ن ه پس ورله د لرګي‬ ‫ال‬ ‫د ت لو ن ه س ڼي ا ص ر نه شه او هغ ه ځاے ت‬

‫ئ‬ ‫ن‬ ‫غٴ ٴ ئ ن ن غ خ ٴ‬
‫ه‬ ‫ب‬ ‫پ ب‬
‫ے پ ه الس ورے چ ې پرا ې ستٴه و ه ه الي ٴوه او پ ه مي ځ كښې ې د روپ ۍ‬
‫بې ځاے ج وړ وه ـ ڼيا رو ۍ راوښكله او ې څن ګه ئ ې ه هغ‬
‫قډ‬
‫وده‬
‫ن‬ ‫اے‬ ‫در‬
‫پ‬ ‫چ‬ ‫ٴش ب پ‬ ‫غ‬ ‫ن و هغ‬
‫ېب ه غوه ـ زر ئ ېتب له روپ ۍ راوښكله او پ ه هغ ه ځاے ئ ې غكښېښ شوده و‬
‫كښېښ‬ ‫ځ‬ ‫ه‬
‫ش‬ ‫غپ‬‫رو‬
‫هغ ه هم تېب ه وه د هشش نان رې يو ن يم سل روپ ۍ پ ه هغ ه ډب ي كښې خېب ې وې‬
‫ۍ‬ ‫ه‬

‫كړه او د پ لې هټۍ‬ ‫ې هېڅ رې ج وړ ن ه و و ډ ئ‬

‫ے ې واپس پشه زم نكه كښې ښخ ن ئٴ‬ ‫خب‬ ‫چ‬
‫مخ ه ئش ې ون يوله ـخ هلك ه چ ې پ لې زمكې الو وې و د زياركښۍ ه ې هيله اوږې‬ ‫ت‬
‫ٴ‬
‫م‬
‫واده پ ه ټك ټوك كښې چ ې‬
‫ئ‬ ‫كړه ـ دغ ٴ‬ ‫واده ج وړ ٴ‬ ‫دمته وې ـ څ ٴه و شت پ نس غورله ب وډۍئ مور فٴ‬
‫ےن ې د‬ ‫ړه او ډب‬‫ے ې پ ه كر كښې راے ـ ال ٴ‬ ‫ور ه روپ ۍ كمې وې و ه ه ډ نب‬
‫زمكې ن ه راوښك ٴه چ ې وئ شې ك تٴه وغ روپ ۍ پ كښې پرت ه وه چ ې هغ ه ئ ې اوچ ت هشكړه و ب له‬
‫روپ خۍش پ كښې ورت ه ښكاره وه او د ه ش ان ورت ه سل روپ ۍ د ډب ي ن ه مالو وې ـ هلك‬
‫ډېر و حاله ش ٴه او د كور مخ ه ئ ې ون يولهـ‬
‫٭٭٭‬

‫‪43‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫هوښياره لوم ب ړه‬

‫دے ـ يوه ورځ پ ه ځن ګل كښې يوه لوم ب ړه د ش ېر‬ ‫ت‬ ‫لوم ب ړه ډېر هوښيار ځن اور‬
‫او مېلو پ ه ملګرت يا كښې ښكخار پسې وو له ـ ش ېر د هوسۍ‪ ،‬مېلو د ګډ او لوم ب ړې د‬
‫ئ‬
‫ړه شاو پ ه صالح ې يو ځاے كښېښ ٴ‬
‫وده ـ‬ ‫كړه ـ درې واړو پ ل ښك تار راو ٴ‬ ‫شسويې ښكارت و ئٴ‬
‫س‬
‫كړه ؛ بغاچ ا المت‬‫ېر مېلو هشوو يل دا شښكار پ ه ب راب ره وګه ووې ه ـ شمېلو عرض و نٴ‬
‫واورېدل و و ړم ب ېد ٴه او‬
‫سويه د لوم ب ړې ‪ ،‬چ ې ېر دا ن‬ ‫نهوسۍئست اسو وهـګډ زما پ ن ٴه او خ‬
‫ش‬ ‫ش‬
‫اڅاپ ه ې د مېلو مخ له ج ه را الصه كړه ـ د مېلو تمخ پ ه وي و ككړ ٴه ـ ب يا ېر‬
‫ش‬
‫ښكار پ ه ب راب ره وګه ووې ه ـ خلوم ب ړې ورت ه وې‬
‫دا ق‬
‫ت‬ ‫ت ئ‬
‫لوم ب ړې ه وو ي نل چق ې لوم ب ړې ؛ ٴه ف‬
‫ام له و وره او هوسۍ س ب ا‬
‫ئ‬ ‫كړه ـ ګډ نماښ غ‬
‫طر ه ب وله خ ش‬ ‫المت ستش ا ه رب ان سويه زما د ن‬ ‫ب اچ ا س خ‬
‫ډېرې و حالۍ ه و ړم ب ېد ٴه او ب يا ې د‬ ‫واورېدل و د ق‬ ‫سحر له و ن ور ئه ـ ت ېر چ ې دا ت‬
‫كړه چ ې ا دا دومره ع ل كوم ځاے ن ه زده كړے دے ؟‬ ‫لوم ب ړې ه ت ې پ وس و ٴ‬
‫ن‬
‫كړه د مېلو د سور مخ ه ـ‬ ‫ج‬
‫لوم ب ړې ور ه ډېر پ ه ادب سره واب ور ٴ‬
‫٭٭٭‬

‫كېرړے او مېږے‬
‫ن‬
‫كېرړي او مېږيډېره ملګرت يا وهـيو كال د ژمي ب خارا ون ه‬ ‫وايي چ ې د يو ت‬
‫ن‬ ‫ش‬
‫پرله پسې خورېدل ـ د ب هر و و هېڅ ان ٴه و ٴه ـ كېرړي سره چ ېڅ ٴه لږډېر ورا نك وخٴه‬
‫ېي ن ۍ ن ه د كېرړي ب د حال و ٴه چ ېډېر وږے ش ٴه و ا ر‬ ‫الص ش ٴه ـ د ډېر خ‬
‫غ‬ ‫هغ ههم زر‬
‫ېږيكره راے ـ مېږي ت ه ئ ې ووئ يل چ ې تاے مېږيه وروره! د اوړي پ ه ن ېټه‬ ‫م ق‬
‫كښېڅ ٴه كول ـ‬ ‫ئ‬ ‫ت‬
‫لږ رض اوړه راكړهـ مېږي ور ه وو يل ې ا ه اوړي‬
‫در‬ ‫كېرړي ورت ه ٴووئ يل ې ه اوړي كښې هچمېټ پوله ش ه خ وراك خ وړه او س ن‬
‫ب ت‬ ‫نٴ‬
‫كړاوون ه كړي وو ن اسودهيو او ا‬
‫پ‬ ‫ب‬ ‫مې وئ يلېـ مېږي ورتچ ه پووې مون‬
‫ه‬ ‫ې‬
‫ن‬ ‫ے‬ ‫ړ‬ ‫او‬ ‫ول‬ ‫ږټ‬ ‫خش‬
‫چ ې پ ه اوړيكښې و حالۍكولې او س ن درې دې وې و اوس ب ن ګړي واچ وه او ځه‬
‫ګډېږهـ‬
‫٭٭٭‬

‫‪44‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫غ‬
‫ك ار ٴه او ښارو‬
‫غ خ‬
‫چ خن‬ ‫ن‬ ‫غ‬
‫ل كور د‬ ‫ن يو كار ٴه او ښارو ګاو ډيان وو ـ د ښارونكور د چ و ه ج وړ ٴهو او كار ٴه خ‬
‫پ‬
‫مالګې ه ج وړكړن ے غٴهو ـيوه ورځڅاڅكي وو و ښارو ځان غله وګړۍ پ خ هكړه و‬
‫مال غګه وركره ن ٴه وه و ك ار ٴه كره الړه ورت ه ئ ې ووې اے خك ف ار ٴه لږه مالګه راكړهـ‬
‫كړه ـښارو هكور ت ه الړهـ پ غه دې‬ ‫ن ئ ت‬
‫كېكړې تاو ا كارش ې ور ه و غ ٴ‬ ‫كار ٴه ست رګېكل‬
‫ړه ـكار ٴه پ ه‬ ‫ور يو ئ ٴ‬ ‫غړك‬ ‫كښې ب اران پ ه ش ېب و ش ٴه ـ ېزو ېب و د شك نار ٴه د مالګې ج و‬
‫ړه ئ ې و و و تښارو كرهغ را تے ور ه ې وو يل اے‬
‫ئ‬ ‫ت‬ ‫ډاګه مېدان پ ات ې ش ٴه چ ېډېر سا‬
‫ښارو ما بغهكور ت ه لږه پرېږدېـښارو ورت غه ووې ورهكت نار ٴه وره رن ګ دې ورك ش ه د‬
‫ٴ‬
‫ـك ار ٴه ورت هت پ ه من و و ش ٴه چ ېښارو اوس مې پرېږده‬ ‫ن‬
‫مالګې و ډ د نېياد دے ك ٴه ت هېر ت‬
‫ش‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫ب يا ب ه داسې ٴه كغوم ـښارو ور ه وې ور پ ه ب ۍ خوره ر ګ دې ورك ه راځهـ لږ‬
‫ړه مېكېږيكوټه‬ ‫ت‬
‫ش‬ ‫ېډېر سا ن ٴ‬
‫ساعت پس كار ٴه ښارو ه وې چ ې تاے ښتارو ور غ ت‬
‫ك هد‬ ‫رال نه لږځاے راكړهـښارو ور غه وې تورهك ار ٴه ت نورهشر ګ دې ور ت‬ ‫كښې غ‬
‫ت‬
‫ې ور پ هغ ب ۍ‬ ‫م‬
‫تمالګې و ډ دېياد دےك ٴه هېر ـ كار ٴه ور ه ب يا پ ه ن و و هـښ خارو و ن‬
‫وره رنخ ګ دې ورك ش ه غراځه او كوټې ت ه ئ ې پرېښود ٴه خـ ښارو وګړۍ وړهشو د كار ٴه‬
‫ړه مې وي دغي ما له‬ ‫اے ښارو ورېډېر سا‬ ‫ت‬ ‫ورت ه ولهكښې اوب ٴه را لې ورت ه ئ تې وې‬
‫غ‬
‫لږه وګړۍ راكړهـهغ نې ورتغ ه وې ورهكار ت ٴهن وره رن ګ دې ورك ش هخ فد مالګې ون ت ډ‬
‫ٴ‬
‫ش‬ ‫خ‬ ‫ش‬ ‫ت‬
‫ړه ه غٴه وې ور پ ه‬ ‫دے ك ٴه هېر وشكار ٴه ور هخب يا پ ه من و و ٴه ـ د ارو پشرې ز ٴ‬ ‫ن‬
‫ېياد‬
‫تد ت‬
‫يككړه ـكار ٴه پ ه مړه‬ ‫كښېځان سره ر‬ ‫خ‬ ‫ب ۍ ورخه ر ګ دې ورك ه راځه او وراك‬
‫خ‬
‫كړه او د ب اران اودرېدو ن ه پس ئ ې پ له مخ ه ون يولهـ‬
‫ٴ‬
‫ېټه وراك و ٴ‬
‫٭٭٭‬

‫‪45‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫چ ن د ڼ م ن دڼ‬
‫نن‬ ‫خ‬
‫وايي چ ې پ ه و اپ ه زمان ه كښې د يو سړي دوشهځامن وو ـ د دېهلكا و ومون ه‬
‫ن دڼ ن دڼ وو ـ ن دڼ ن دڼ ال واړه وو ې مور ئ‬
‫ې مړه ظوهـ ند دوي پ الر ب ل واد ٴه و ن ٴ‬ ‫ٴ چ‬ ‫چ م ظ‬ ‫چ م‬
‫د چ ن دڼ م ن دڼ مېره مور ډېره المه وهـ پ ه دوي ب ه ئ ېډېر لمو هكول ـيوه ورځ د چ دڼ‬
‫كړه ـ‬

‫ړه ـ مېره مور ئ ې ولګېده دا دواړه ئ ې پت ه اور مړهٴ‬ ‫م ن دڼ پ الر ب ل ښار ت هڅ ٴه كار پسې ال‬
‫غره نپ ه اوب و كښې واچ وله او هغ ه اوبٴه ئ ې پ ه ب وټو كښې وې كړې‬ ‫كړل ـ ب يا ئ ې د دواړو اي‬
‫ٴ‬
‫ښ ېدلغي ديـ‬ ‫ـ چ ې پ الر ئ ې واپس راے و ښځې ور ه وو يل چ ې چ نش دڼ م ن دڼ چ رخ ه ت‬
‫ت‬ ‫ت‬ ‫ئ‬ ‫ت‬
‫غ‬
‫ټي و و ـ ب يا څ ٴه و ن ت پس د ه‬ ‫څ ٴه موده پ غس پ غهه هځاے كښې دوه د ب ېرې ب و غ‬
‫شدواړو ب وټو ن ټې ټې ب ېرې وكړېـ چ ېڅوك ب ه را لل او د دې و و ن ه ب ه ئ ې ب ېرې‬
‫ييو ـ‬ ‫ن‬ ‫ئ‬
‫كړه ‪ ،‬مخ ٴه ك شوئ نم ٴه ك غوئ مو ږ مېرې مور وژل خ‬ ‫ورپسې ب ه ې اواز و ٴ‬ ‫وكولے و خ‬
‫ل‬
‫غ د كليټول ق‬ ‫ول كلي كښې وره وهـ و د ه هځاے ب اچ ا‬ ‫ډېرهستزر د ب وټو دا بئره پ هټ خ‬
‫ئ‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫شراو ل يون يو ب ه ې د ب وټو وا له ب و ٴه چ ېكله د چ دشڼ م دڼ پ الر ورے او ب ېرې ې‬
‫ن‬
‫ې م ٴه كوه ب اب ان‪،‬‬ ‫وكولے و ب نوټي ووې چ ې چ دڼه ورورهخب اب ا ب ېرې وكويـ ب ل ب وټي وو خ‬
‫م ٴه كوه ب اب ا ‪،‬مو ږ مېرې مور وژلييو ـ ا ر د ب اچ اشپ ه حكم مېره مور د ب ېرو وا له الړه و‬
‫كړه چ ن دڼه وروره مېره مور تب ېرې وكوي ‪ ،‬ب ل ب وټي اواز و نك ٴره م ٴه كوه‬ ‫يو ب وټي اواز و ٴ‬
‫ئ‬ ‫ن‬
‫مېرې مورې م ٴه كوه مېرې مورې مو ږ ا وژلييو‪ ،‬ب اچ ا چ ې دا واورېدل و حكم ې‬
‫كړه چ ېښځه دې ون يولے ش ي او سزا دې وركړې ش يـ‬ ‫و ٴ‬
‫٭٭٭‬

‫‪46‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ډوم ب كي له لت ه وركړه‬
‫وايي چ ېيشوهګور ځن ګل كښېيوه ش ادو د مور پ بالر سره اوسېدهـيوه ورځ ئ ې‬
‫يكرهځم ـ پ الر ورت ه ووې چ ې چ ون ګړيه!خست ا د ماما كور ډېر‬ ‫ج‬‫ماما‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫ز‬ ‫چ‬ ‫وو‬ ‫الر ت‬
‫پ‬
‫غ غ‬
‫هكښې ټ ټځن اور اوسيـهسې ن ه چ ې ودې وريـ ش ادو الړه‬
‫ه‬
‫ٴ‬ ‫ې‬ ‫ې‬ ‫ه‬
‫پش خ‬‫الر‬ ‫دے‬ ‫لر‬
‫ئ‬ ‫ت ئ‬ ‫ت‬
‫ه‬ ‫ـ‬ ‫ې‬
‫ل چ ې پ ه الر درله‬ ‫كړه او ور ه تې وو ي ن‬ ‫مور ه پ ه ژشړا نوهـ نا ر ورله مور پ الر اج ازت ور ٴ‬
‫هر څوك در ي و ج ګ ج ګړهغورسره ٴهم كوه او چ ېهر څ ٴه در ه وايي و پ ه دم دالسه‬
‫ادو و نېهم د سې ب هكوم او د مور پ الر ن ه پ ه‬ ‫ش‬
‫غاج ازت او دعا ماما كره‬
‫ئ‬ ‫ئ‬ ‫ت‬ ‫ش‬ ‫واب وركوهـ ت ت‬ ‫ج ن ش‬
‫روا ه خو تهـ خچ ې له له و پ ه الر كښې ورله مېلو مخ خې له ورے ـ ادو ه ې وو يل‬
‫ورم ـ ش ادو ورت ه ووې چ ې ناوس مې م خٴه ورهـ ٴهز ماما كرهځم ـهلت ه ب هښ ٴه‬ ‫چ ېخ ز ٴه و ا‬
‫ېټيك دهـ‬ ‫و‬ ‫وراكون ه وخ ورم ې يا وا س راځم و و ه مې ورېـ مېلو ورت‬ ‫ډېر‬
‫ش‬ ‫چغ‬ ‫ې‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫چ ن بش پ‬ ‫ش‬
‫روا ه وهـخل تږ خساعت پس ورله زمرے مخ ې له ورے ـ ادو‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ادو‬
‫ش‬ ‫غ غ‬ ‫پ‬
‫دالسه ووئ يل اے د‬ ‫ت‬ ‫ت ئ ئ‬
‫ډه‬ ‫ډه‬ ‫ه‬
‫ورم'' ـ ن ادو خور هښ ٴه پ غه ش‬ ‫نه ې و يل '' ړم ړم ز ٴه و ا خ‬
‫ځ ګل خب اچ ا ز ٴه ماما كرهځم هلت ه ب هښ ٴه وراكو ه و ورم چ ې ش ت ه م ب يا پ ه واپسې كښې‬
‫ېښه دهـ ش ادو پ ه م ن ډه م ن ډه روانخ ته خوه چ ېښ ٴه ډېره الر ئ ې‬ ‫ه مې و ورېـ زمري و‬
‫ورم ـ ش ادو ورت هښغٴه نپ ه‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ز‬ ‫ل‬ ‫بووهله ن و ال ورله خ ې له ورغ لهـ ال ورت ه ووئ‬
‫خ‬ ‫چ ٴ‬ ‫ب‬ ‫م‬ ‫ئب‬
‫هښ ٴه ډېر وراكون ه او د ب ا و خو‬
‫ه‬ ‫ې‬ ‫ي‬
‫ب خ‬ ‫ت‬
‫ل‬ ‫م‬ ‫ر‬ ‫ماما‬ ‫ز‬ ‫ال‬
‫غب ب ب ٴ‬ ‫ن‬ ‫ش‬ ‫اے‬ ‫وو چ‬
‫ل‬ ‫دالسه خ‬
‫ت‬
‫ه‬ ‫ه‬ ‫هځ‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫ي‬ ‫ي‬ ‫ې‬ ‫ي‬
‫مېوې و ورم چ ېښ ٴه ټه خم و ب يا واپسۍ كښې ب ه مخې و ورېـ ب ال ورغ نه وېهېڅ ب ره‬
‫ن خٴه ده الر دې پ ه ما دهـ ش ادو ا ر ماما كره اورسېدهـ ب لها وراكون ه او د ب ا و و مېوې ئ ې‬
‫و وشړېـښېډېرې ورخځې ئ ې ت نېرې كړېـيوه ور شځ ئ ۍ ماما ت ه ووې ماماج ي زما مور پ الر‬
‫خياد وي ديك ٴه خست اسو وښه وي و ز ٴه ب هكور ت ه الړه م ـ ماما ورت ه ووې چ ېډېرهښه ده‬
‫ادو ورت ه ووئ يل چ ې ماما ج ي ما لهيو‬ ‫و ه الرهكښې و لها ځن اور او الګان ې ديـ ش‬
‫ت‬ ‫ن‬ ‫غ‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫پ‬
‫ورل‬ ‫ماما‬ ‫ورسم‬ ‫ب‬ ‫ور‬ ‫او‬ ‫م‬ ‫پ‬ ‫ب‬ ‫ز‬ ‫و‬ ‫ډوم ب كے ج‬
‫غ‬ ‫ن‬
‫كړه او ش ادو ئ نې پ كښې كښې ولشه او ډوم ب كي له ئ ې لت ه وركړهـ د ه‬ ‫ډوم ب كے ت يار‬
‫ه‬ ‫ـ‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫كښې‬ ‫كښې‬ ‫ې‬ ‫هه‬ ‫ه‬ ‫ه‬
‫ٴ‬ ‫ړكړه‬

‫ش ان ش ادو پ هډوم ب كيكښې ا غست هكور ت ه روان ه وهـ ډوم ب ك‬

‫ٴ‬
‫ے پ هډوم ب كډوم ب ك‬ ‫ت‬
‫روان ٴوه چ ې ب ال ورله مخ ې له ور لهـ ب ال ورت ه وې چ ېډوم ب كيه ا ش ادو ن ٴه ده ليدلے ‪،‬‬

‫‪47‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫كړه چ ې ''ن ٴه مې دې ش ادو ليدلې ن ٴه م تې دې ب ادو‬ ‫ش ادو ورت ه د ډوم ب كي ن ه اواز ور‬
‫ليدلېډوم ب كي له لت ه وركړه نچ ې پ هډوم ب كډوم ب ك ځي‪ ،‬ش ادو وروس و ده راځي'' ب ال‬
‫ٴ‬
‫غسره‬ ‫چ ېډوم ب كے له لت ه وركړه و ډوم ب كے پ هډوم ب كډوم ب ك ال پ ه ت ېزۍ‬
‫روان ش ٴه او د ب ال د مخ ې ن ه پ ن اه ش ٴه ـ پ ه دې كښې ورله زمرے مخ ې ل خه ورے ـ زمري‬
‫ډوم ب كے اودرولو او ش ادو ت ه ئ ې ووې چ ې راوځه چ ېځان سره دې پ ل درب نار ت ه‬
‫كړه ‪ ،‬ب اچ ا سالمت '' نٴه دې ز ٴه ش ادو پ ېژ م ن ت ٴه‬ ‫ب وځم ـ ش ادو ورت نه د ډوم ب كي ن ه اواز و‬
‫ځيـ شش ادو وروس و‬
‫ٴ‬
‫دې ز ٴه ب ادو پ ېژ م ډوم ب كي له لت ه وركړه چ ې پ هډ نوم ب كډوم ب ك ن‬
‫د نه راځيـ د ځن ګل ب اچ ا چ ېډوم ب كي لنه لت ه وركړه و ډوم ب كې پ هټپ كوغو و او د زمري‬
‫د ظ غر ن ه پ ن اه ش ٴه ـډوم ب كے ال پ هټپ كو و و ٴه چ ې مېلو ورلشه مخ ې له ورے ـ ش ادو ت ه‬
‫كړه چ ې د ډوم ب كي ن ه راوځه چ ېګودر ت ه الړ و هلت ه ب هښ ٴه ډېر مهيان‬ ‫ئ خې ږ و‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ٴ‬ ‫ش‬
‫كړه چ ېډوم ب كي له لت ه وركړه چ ې نپ ه‬‫و ورو‪ ،‬ادو ور ه د ډو شم ب كي ه ج تواب ور ٴ‬
‫ډوم ب كډوم ب كځيـ ادو وروس و ده راځيـ مېلو چق ېډوخم ب كي له لت ه وركړه و‬
‫ډوم ب كے پ هډوم ب كډوم ب ك روان ش ٴه او ښ ٴه تپ ه الره پ ل كور ت ه اورسېدهـ د‬
‫ېڅن ګشواپس‬ ‫ش ادو الر ډو كے كوالو كړه او د ش ادو ن ه ئ‬
‫ې پ وس و ٴ‬
‫كړه چ خ ش‬ ‫ش‬ ‫ٴق‬ ‫ت‬ ‫ش‬ ‫پ مب‬
‫راورسېدے ـ ادو ور هټوله يصه وكړهـ د ادو مور پ الر ډېر و حاله و ـ‬

‫بي بي چلغوزه‬
‫وايي چې پخوا په زمانه كښې يوه ښځه وه ـ يوه ورځ د كور په‬
‫غولي كښې ناسته وه‪ ،‬وريژې ئې پاكولې ـ په دغه وخت يوه ښارو‬
‫راغله او په بلۍ كښېناسته ‪ ،‬د ښځې نه ئې ورېژې وغوښتې ـ ښځې‬
‫راوشوكوه او‬
‫ٴ‬ ‫وكړه ـ ښارو والوته ـ د ديو د باغ نه ئې انار‬
‫ٴ‬ ‫ورته انكار‬
‫بيا راغله په دېوال كښېناسته ـ ښارو انار خوړلو چې يوه دانه ترې په‬
‫زمكه پرېوته ـ ښځې د انار دانه را اوچته كړه چې وئې خوړه نو ډېره‬
‫زياته خوږه وه ـ ښځې ښارو ته ووې چې ښارو لږ انار راكړه ـ ښارو‬
‫زه درله انار‬
‫وركړه چې تا ما له وريژې ن ٴه وې راكړې نو ٴ‬
‫ٴ‬ ‫ورته جواب‬
‫څنګه در كړم ـ ښځه په ژړا شوه ـ په دې كښې ئې خاوند كور ته‬
‫راغے نو د ښځې نه ئې پوښتنه وكړه چې ولې ژاړې؟ ښځې ورته ټوله‬

‫‪48‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫خبره وكړه او ورته ئې ووئىل چې هر څنګه وي ماله به د ديو د باغ نه‬

‫انار راوړے ـ‬

‫راوشوكوه ـ په دې كښې‬ ‫ٴ‬ ‫الړه او د ديو د باغ نه ئې انار‬ ‫سړے ٴ‬

‫وغړمبېده چې زما د تپوس نه بغېر دې‬ ‫ٴ‬ ‫پرې ديو راغے ـ ديو ورته‬
‫څنګه انار راشوكولے دے ـ سړي ورته ټوله خبره وكړه ـ ديو ډېر ظالم‬
‫وه ـ ورته ئې وې چې انار يوسه خو ك ٴه كله دې هم لور وشوه نو ما له‬ ‫ٴ‬
‫به ئې راكوې ـ‬
‫ش‬ ‫غ‬ ‫غ‬ ‫خف‬
‫ے ډېر پ ه ګان كور ت ه راے ـڅخ ٴه موده پس د د ه سړي لور و وه‬ ‫سړ‬
‫ے‬ ‫س‬ ‫دا‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ور‬ ‫و‬ ‫س‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ود‬ ‫ورل‬ ‫او ي ي چ لغوزه ن وم ئ‬
‫خ‬ ‫پ‬ ‫ن‬ ‫غ ٴ ب خٴ‬ ‫خ‬ ‫ب ب‬
‫ون يولو ـ د دې سړي پ له لور ب ي ب ي چ ل وزهډېره وښه وه و ديو ت ه ئ ې ووئ ىل چ ې زما و‬
‫ړ‬ ‫ي‬ ‫ځ‬ ‫ه‬ ‫ي‬ ‫ه‬ ‫څ‬ ‫ي‬ ‫ـ‬ ‫ه‬ ‫هكښېښ‬ ‫ې‬
‫ټول ځامن ديـ ديو دا سړے رېښوده او د ځ ن ئ ن‬
‫ان ه ې ب خګړي نوال ج و خ ٴ‬
‫ړكړه ـ د‬
‫ے ـپچ غ ې ٴه وهلې ب ن‬ ‫ت غ‬ ‫چغ‬
‫لئ ‪ ،‬ب ګړي وا لئ د‬ ‫چغ‬ ‫وا‬ ‫ش ب‬ ‫ن‬ ‫ن‬‫را‬ ‫خ‬ ‫و‬ ‫وز‬ ‫ب شي ب ني ل‬
‫ش‬
‫ګړي‬ ‫ه‬ ‫څې‬ ‫ېك‬
‫ما وما و ب ن ګړي وا لئ ـش د ورو ما وما و ج ي كو پ ه خ ان ب ي ب ي ل وزههغم پ ه م ډهكور‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ګړي وا لهـ ديو د ب ي ب ي چ ل وزې د كور‬ ‫ت ه الړه او مور ت ه ه ژړا وه ې ما له ب ن‬
‫خ‬ ‫پ ن ئ چ‬
‫كړه چ ې ورې دا وړه ولې ژاړي خ؟ ښځې ورت ه وې‬ ‫و‬ ‫اواز‬ ‫ړه د ب هر ه تې‬ ‫دروازې ت ه ال‬
‫ے دے چ ې راش ي ب يا ب ه ورله ب ن ګړي وا ليـ‬ ‫چ ې وروره پ الر ئ ې ب ازار ت ه ل‬
‫ٴ‬ ‫ٴ‬
‫غ‬ ‫ق‬
‫ديو چ ې دا واورېدل پ ه غهر ش ٴه ـ ب ي ب ي چ ل وزه ئ ېغ اوچ ت هكړه او پ ههوا ئ ې‬ ‫خ‬
‫ے خځفوان و ٴه چ ې اېمل‬ ‫ي ب ي چ ل وزخ فې نورور اېمل خ ان ډېر ښت ل‬ ‫د‬
‫ت غب ن‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫راو‬ ‫پ ل اغ ت‬
‫خ ب‬
‫ان ن ه وير كولو ـ‬ ‫ئ‬ ‫ے و پ الر ئ ې ه‬
‫هـ‬ ‫ه‬
‫است و ٴه خاو مور ئ ې غد شډېر نګ ت‬ ‫غ‬ ‫را‬ ‫ور‬ ‫ام‬ ‫ما‬ ‫ان‬
‫پ ه اخېمل خ ان ب ي ب ي چ ل وزهډېرهګران ه وهـ پ ههغ ه و ت ېے لي ٴده او وره‬
‫ه‬ ‫ك‬ ‫ښ‬

‫راوا نست ٴه پ ه اس سور ش ٴه اوشد ديو ب اغ ت ه روان ش ٴه غچ ې مور ئ ې اېمل خ ان پ ه اس سور‬

‫خولشي دٴه و الله ت ه پ ه زارو ظسر وه چ ې خ دايه ب ي ب ي چ ل وزه او اېمل كور ت ه پ ه خ ېر‬
‫و حالۍ راولے او ديو الم مردار كړے ـ‬
‫غ‬ ‫ق‬ ‫ن‬ ‫ديو ېكله اېمل خ‬
‫ان ولي ت ٴده و د ډېر هر ن ه داسې و ړم ب ې ٴده چ ېټول‬ ‫خ‬ ‫خ چ‬
‫ب خاغ ئ ې و وزولو ـ اېمل خ ان خهم پ تله وره را واښكله او پ ه ديو ئ غې حمله وكړهـ د ډېر‬
‫ئ‬ ‫س ت ج ن ګ ن ه پس اېمل پ ه پ له وره ديو م‬
‫ان سرهشپ ه‬ ‫ړكړه او ب ي ب غي چ ل وزه نېځخ ش‬ ‫م‬ ‫ت‬
‫ل مور پ الر ب ي ب ي چ ل وزه وليده و ډېر و حاله و او‬
‫ٴ‬
‫سورلقهكور ه راوست نه چ ېكله د اې خ‬ ‫اس خ‬
‫د كلي و د ديو پ ه مړي ه د ارام ساه وا ست هـ‬
‫‪49‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫٭٭٭‬

‫ن‬
‫مېرزالي او ايي‬
‫خ‬ ‫ض‬
‫داسې وايي چ ې مېرزالي يو حا ر ج واب ه او وش ب اش ه سړے و ٴه ـ يوه ورځ‬
‫خ‬
‫ړه او س ت‬ ‫ا‬ ‫ل‬
‫خ‬
‫ر‬ ‫م‬ ‫وش‬
‫خ‬
‫ال‬ ‫ېښ ه ج وړولو له د خ وش مير ن ايي دكان ت‬
‫پ پ پ چ ٴ‬
‫څه‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ي‬ ‫ـ‬ ‫ړه‬ ‫ه‬
‫خ‬ ‫و تٴ‬
‫ش‬
‫ٴ‬
‫ش‬
‫ېښ ٴه ج وړول روع‬ ‫الس پ نه ټول كلي كښې م ه ور ٴوه ـ وش مير چ ې د ميرزالي و ت‬
‫خ‬ ‫خ‬ ‫ش‬ ‫ق‬
‫كړل و ورسره ئ ې يوه اوږده يصه هم غروع كړه ـ ا ر مېرزالي د وش مير د‬
‫ش‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬
‫اوږدې ب رې او س ت الس ن ه پوزې له راے و ګې ر ٴهو او هېڅ ئ ې نٴه و وئ يلي ـ‬
‫ت‬ ‫ت ن ت‬ ‫غ‬
‫كړه چ ې مېرزالي ن اسو څو وروڼه ىې ؟‬ ‫و‬ ‫وس‬ ‫پ‬ ‫پ ه د ه دوران كښې رې ايي‬
‫ب ش‬ ‫ٴ‬ ‫خ‬
‫مېرزالي ورت ه پ ه ج واب كښې ووې وش ميرهك ٴه ست ا ن ه چ وم و ب يا څلور يو ـ‬
‫٭٭٭‬

‫لنډے مړ دے‬
‫داسې وايي چې پخوا په زمانه كښې به جوالګان ډېر ساده خلق‬
‫وو ـ يوه ورځ دوي ته د دوي يو سوداګر په ژړا راغے ـ د جوالګانو‬
‫وكړه چې ولې ژاړې نو سوداګر ورته ووئيل چې‬
‫ٴ‬ ‫مشر ترې تپوس‬
‫لنډے مړ دے ـ د جوالګانو مشر هم په ژړا ش ٴه او په ژړا ژړا كورته‬

‫‪50‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫وكړه چې ولې ژاړې ـ هغ ٴه ورته وئيل چې‬

‫ٴ‬ ‫الړه ـ ښځې ترې تپوس‬
‫ٴ‬
‫لنډے مړے ـ هغه هم په ژړا ساندو سر شوه ـ بيا د جوالګانو مشر‬
‫واړه ناست وو ـ هغوي ترې د ژړا تپوس‬
‫حجرې ته راغے ـ هلته لوے ٴ‬
‫ده ورته وئيل چې لنډے مړ دے ـ هغوي هم ټول په ژړا شول ـ‬
‫وكړه نو ٴ‬
‫ٴ‬
‫دې كښې د بر كلي نه يو مېلمه حجرې ته راغے چې هغ ٴه ټول په ژړا‬
‫وكړه چې دا‬
‫ٴ‬ ‫وليدل نو ډېر خفه ش ٴه او د جوالګانو د مشر نه ئې پتوس‬
‫ده ترې‬
‫تاسو ټول ولې ژاړئ ـ هغه ورته وئىل چې لنډے مړ دے ـ ٴ‬
‫زه خو ئې ن ٴه‬
‫وكړه چې لنډے څوك دے نو هغه ورته وئيل چې ٴ‬
‫ٴ‬ ‫تپوس‬
‫پېژنم خو فالنكي سوداګر راته وئيلي وو ـ مېلمه ورته ووئيل چې‬
‫سوداګر راوغواړئ چې تپوس ترې وكړو ‪ ،‬چې سوداګر حجرې ته‬
‫وكړه چې دا مېلمه پوښتنه كوي‬
‫ٴ‬ ‫راغے نو د جوالګانو مشر ترې تپوس‬
‫چې لنډے څوك دے ؟ هغه ورته په ژړغوني اواز ګويا ش ٴه چې مشره‬
‫وه او ما به پرې د سود‬
‫وه چې ما ډېر په مينه ساتلے ٴ‬
‫لنډے زما خر ٴ‬
‫سودا او پټي ټول كارونه كول ـ مېلمه چې كله دا خبره واورېده نو ډېر‬
‫ئې وخندل او دوي ته ئې ووئىل چې ورځئ نېك بختانو خپلو خپلو‬
‫كارونو له‪ ،‬هسې مو د يو خر په مرګ ځانونه په ژړا مړ كړل ـ‬

‫٭٭٭‬

‫‪51‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ش‬
‫ج ين ۍ او پ ي و‬
‫ش‬
‫هكښېيوهخ ج ين ۍ وهـ د هغ ې پ ين ځ شٴه وروغړن ه وو‪،‬ن دې جشين تۍيونه پني و‬ ‫پ خوا ه زمان‬
‫ړېـ پ ه دې كښې پ ي و را نلهـ نج ني ۍخپ ي و ه د ي و ن‬ ‫و‬ ‫سات لې وهـيو په ورځ ين ۍ ن ين‬
‫ورت ه وې زما زړه ت ه ن‬
‫ې‬ ‫ش ج‬
‫الصېئكړې و‬ ‫سوورت ه يش و وې ''مٴياو مياو ش ا ه ما لچه ن ين ې راجكړه'' ين ۍ ورت‬
‫ې‬ ‫ي‬ ‫ۍ‬ ‫ي‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ېك‬ ‫كېږي‬ ‫ه‬
‫ٴ‬ ‫ست و ٴ‬
‫كړه ـ پ ي‬
‫ل نزما‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫ج ت‬ ‫ب‬ ‫پ‬ ‫پ‬ ‫خلږ ش خ ف‬
‫ساعت‬
‫وږې پ ي و ن هكېږه ٴمه ب لهكوڅ ٴه كښې د ب ټياريكور دے اوس ب ه رې ا ل نه نئ ي ې‬
‫ه‬
‫راوړم ـ ج ي ۍ ب ټياريكره ال نړهـ دا ب ټيارے تپ ه ا ئصل كښې ديو و ٴه چ ې ند نځ ان ٴه ې‬
‫ے و ٴه ـ ج ي ۍ د ديو ښځې ه وو ىل چ ې ما لهښكشلې ي ې ج وړې‬ ‫ارے ج وخړكړ ش‬ ‫ئ‬ ‫ب ټي‬
‫م‬
‫كښېډېر نې ن و ل تې او ورسره‬ ‫كړه ز ٴه ې پ لې پ ي و لخه ونړم ـ د دي تو ښځې ورله چ ا تټۍ غ ت‬
‫كړمشـ‬ ‫ور‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫رو نټۍ ورشكرې چ ې دا زما او د له پ ټي هيوسهـ ٴزه ب ه ر ه نې‬
‫ښ فې ناو پ ټې ت ه روان ه غوه‬ ‫سر كړه روټۍ ئ تې پ ه سپ وټي غكښېتو غ ت‬
‫ې‬ ‫ې‬ ‫ي‬ ‫ه‬
‫ئ‬ ‫ج ي ۍ د وملو كټو تۍ پ ه‬
‫هكښې ور ه چ ا وو ي غل چ ې دا چ ر خه وړېـه ې ور ه وې ال ي ب نټياري لهـه ه‬ ‫ـ پ ته الر‬
‫دے ـ ج يت ۍئ چ ې دا‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ل‬ ‫ېكورت هځه لورېه ه ټيارے و ه اص‬
‫غ‬ ‫ي‬
‫اے نپرېښودلې او د ديو ښځې لهن را لهـ ور ه ې نووې‬
‫كښې‬ ‫پ‬ ‫ب‬ ‫واورهېودل و ش وملې ئ‬
‫ن‬ ‫ور‬
‫اوس راله ن‬
‫هځ‬ ‫پ‬ ‫ې‬ ‫ش‬
‫ج‬ ‫دا‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫كړهـ د ديو ښځه نحېرا ه شوه چ ش‬ ‫غ‬ ‫را‬ ‫خ‬ ‫و‬ ‫ل‬
‫خ‬ ‫چ ې ما وم‬
‫ېل غكښې ين نې او ړ م واچن ول ـ ج ين ۍ‬
‫ۍ‬ ‫ي‬ ‫ي‬ ‫ې‬
‫ېه نم ج ين شۍ له پ ه لب ن‬
‫ې‬ ‫ي‬ ‫ولې ونه وړهـ و يا ئ‬
‫ړې‬ ‫ېي‬
‫ن‬ ‫خ بش‬ ‫خٴ ش‬
‫غ و نله راوړې ت و د لب ېل ته ب ه يوهيوه دا نه پ نه الرهن‬ ‫چ ې پ ه و ت حالۍ و حالۍت ي ې پ ي‬
‫كړه ـ دئيو د ي و د ندا و‬ ‫ښځې ور هټول نحال ېر ٴ‬ ‫ش‬ ‫كښې پرېو ه چ ې د نيو كور ه راے و‬ ‫ن‬
‫وال ا نست ه وهش چ ې ديو شې ولي ٴهد و‬ ‫ۍكور ت ه اورسېد ٴه ـ پ ي و پ ه دې غ‬ ‫جن ش‬ ‫ي‬ ‫د‬ ‫ې‬ ‫پس‬ ‫خ‬
‫پ يهن ۍ ت ه ئ‬
‫ښه‬
‫ل‬ ‫پ‬ ‫را‬ ‫ل‬ ‫پ‬ ‫را‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫س‬
‫پ پ‬‫ر‬ ‫س‬ ‫‪،‬‬ ‫او‬ ‫م‬ ‫او‬ ‫م‬ ‫ل‬ ‫روع‬
‫غج اښون ه ي ي ست ا د سر ټاكو دے ـ ين‬ ‫اوازو‬
‫كړه ج ين ۍ ت ه‬
‫ې‬ ‫ې‬ ‫ه‬ ‫ږ‬ ‫ي‬ ‫ي‬ ‫ـ‬ ‫كړ‬ ‫ه‬ ‫ې‬
‫مات ت خ ٴ‬ ‫ور‬ ‫و‬ ‫د‬‫خ‬ ‫ت‬ ‫ب‬‫و‬ ‫چ‬ ‫ور‬ ‫زر‬‫ئ ې وې شب ا به ما له روټۍ پ خوه ‪ ،‬كه موړجدې ن‬
‫ورم ـ ج ين ۍ ب‬
‫ي‬ ‫ـ‬ ‫هكړه‬
‫ٴ‬ ‫ۍ‬
‫ے پ ه ناور‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ب‬ ‫م‬ ‫غ‬ ‫كړ‬ ‫ه‬
‫ٴ‬ ‫غٴ‬ ‫ود او ورسره ئ‬ ‫ب‬
‫ل ـ ج ي ۍ به‬ ‫ش‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫اور‬ ‫پ‬ ‫و‬ ‫لو‬ ‫و‬ ‫پ‬ ‫خ‬
‫روټۍ پ ولے او پ هكړومب و كښې ب ه ئ ې كښېښودلے ـ پ ه د غ‬
‫كړ‬ ‫ې‬ ‫ه‬ ‫ړي‬ ‫كښې‬ ‫ښي‬ ‫ټ‬ ‫هي‬ ‫ې‬ ‫ه‬
‫ٴ‬ ‫كښېښ‬
‫ې كښې پ ي و نالړه تاو د‬
‫كړه ـ د ج ين ۍ وروڼه ك خور ت ه را ن لل ـهلكا و ديو ه‬ ‫ت‬
‫ج ئي ۍ وروڼو ه ن ېټول حال ېر ت ٴ‬
‫ت ئ‬ ‫ن‬
‫كښې ب هخد كړي‬ ‫دے چ ې د شروټۍ وراك ه مخ غ‬ ‫نوو ت يل چ ې زمو ږكليكښې دا دس نور ئ ت‬
‫ـهم د ه و ت‬ ‫ل‬ ‫روع‬ ‫دل‬ ‫او‬ ‫كړي ه غې‬ ‫ېږېـ ديو راپ اڅېد ٴه او د ش‬ ‫ه او ن‬
‫ورلههلكا و ديكه وركړهـ ديو پ هي ېدلو وړو كښې پرېوت ٴه او ت يكه ش ٴه ـ‬
‫كړ‬ ‫ې‬
‫٭٭٭‬
‫ګيدړ او لوم ب ړه‬

‫‪52‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫يي چ ې د يو ګيدړ تاو لوم ب ړې ډېره دوست ان ه وه ـ يو ځلې پ ه ځن ګل كښې‬ ‫وا غ‬

‫ن‬
‫ولوږې دې له وج ې ټول ځ اور ډېر پ ه عذاب كښې وو ـ د‬ ‫ن‬
‫ے وه ـ د ش‬ ‫اوچ كالي را ل‬‫نن‬
‫ب د و و ن ه ئ ې ټان غټې ج وړې وے وے ـ پ ه دې ټولو تځن اورو كښې بس يوګيدړ و ٴه چ ې‬
‫كړه چخ ې ګيدړه وروره څ ٴه‬ ‫ش‬ ‫قورځ پ ه ورځ ب ه ټېد ٴه ـ يوه ورځ لوم ب ړې د ګيدړ ن ه پ وس و‬
‫ت يصه ده‪ ،‬د ځن ګل ټول ځن اور د اوچ كالۍ له كب له اوچ لرګي و و ينو ت ٴه يې چ ې ورځ‬
‫ٴ‬
‫ر ورځه څرب ېږې ـ ګيدړغورت ه ووې تماښام راش ه پوهه ب ه دې كړم ـ مرنال پ ه زيړي و ٴه‬
‫چ ې لوم ب ړه د ګيد خړ كره را له او د را لو سره ئ ې ورت ه و خې ګيدړه كښې م ب ه هله چ ې‬
‫اول رات ه سحرن ۍ ب ره و نكړې ـ ګيدړ لوم ب ړې ت ن ه ووې ب ره د اورې دو نٴه ده د ليدلو ده ـ‬
‫اوچ كالي پ ه‬ ‫ت‬ ‫غ ن‬ ‫ت‬
‫ګه؟ و ګيدړ ور ه ووې چ ې ن خ‬ ‫لو نم ب ړې غور ه پ ه نحېرا ت يا ووې ه ه څ ن‬
‫تځ ګل را لې دهن ه چ ې د كوز كلي پ ه چ رګا خو ‪ ،‬ز ٴه نهره ورځ خځم او پ ه چ رګقا و پ له ولوږه‬
‫زما پ ه ل ٴه ب ه دې ي ين راش ي ـ‬ ‫ئ‬ ‫ش‬
‫ما وم ـ ٴه تراسره ن الړه ه چ ې توې ې خ ورې شو ن‬
‫ت‬
‫دواړه د كوز كلي پ ه لور پ ه دو‬ ‫ړې ور ه وې ډېره ښه ده او چ خې ق يار ٴه پ ه ورېدو وه و‬ ‫لوم ب ش‬
‫ن خن‬
‫روان و ـ ب ل طرف ت ه د كل ني ل و هم د ګيدړ د اروا و د ل قه كب له پوره ت يارے‬
‫كړ ے ٴوه چ ې ك ٴه هر څن ګه وي ن ب ه دا ګيدړ مرداروو او د دې م صد دپ اره ئ ې ورت ه د‬
‫ګل سوداګر نپ ه كن ډر كښې يو څو چ رګان پرېښودے وو ـ لوم ب ړه او ګيدړ چ ې كلي ت ه‬
‫ښ يا دې وئ يلي‬ ‫اورسېدل و خلوم ب ړې ب وي راښكلو او ګيدړ ت ه ئ ې خووئ يلنګيدړه وروره ر ت‬
‫ن‬
‫خوو ـ ګيدړ پ ه خ ت ن دا ش ٴه او ورت ه ئ ې ووئ ىل لوم بخ ړې ورې ن ب ه درب ا دې دومره چ رګان‬
‫دواړهخد ب وي پ ه راښكلو د ګل‬ ‫ن‬
‫ت‬ ‫ئ‬ ‫ن‬ ‫ځ ب ه دې ه م ٴه وي وړلي او ن‬ ‫ورم چ نې د ا ر پ ه ور ش‬
‫سوداګر شك ډر پ له روان و ـخلوم ب ړې چ ې چ رګان وليدل و د لې ه ې ور ه الړې‬
‫ړې څڅوه او ٴزه درن ه الړم‬ ‫ن ئ ت‬ ‫ت‬
‫روا ې وې ‪ ،‬ګيد نړ تور هئ پ ه دا وو ىل ٴه دلت ه ناودرېږه ال ن‬
‫ن‬
‫ش‬
‫كړه چ ې څ ګه پ ه چ رګا و چ وكه ٴه د نپ اسه پرې د‬ ‫وپ ٴ‬ ‫ځان مړوم او ك ډر ه ې غورټ‬
‫لوړو ب اران ش ٴه ـ ګيدړ پ ه چ و سر ٴه ‪ ،‬لوم ب ړې چ ې د ګيدړ دا حال ولغي ٴده و پ ه ا ې‬
‫ئ‬ ‫ش‬ ‫ش‬
‫ښ ېده ‪ ،‬غګل سوداګر د څټ ن نه راون يوله او پ ه شصه كښې ئ ې‬ ‫كړه چ ېن څن ګه ت ت‬
‫ټ توپ ٴ‬
‫ور ه وې ښه و ٴه هم دې ګيغدړ غل سره زما د چ ر غګا و پ ه زيان كښې ريكه يې ـ د‬ ‫ت‬
‫كښې د مكر ټې ټې اوښكې را لې او ورت ه ئ ې ووئ يل ماما! څټ‬ ‫خ‬ ‫لوم ب ړې پ ه ست رګو‬
‫مې پرېږده ډېره اهمه ب ره درت ه كوم ـ سوداګر ورت ه وې داسې ئ ې رات ه ووايه ـ لوم ب ړې‬
‫قورت ه وې ك ٴه ت ٴه مې وژن ې او ك ٴه پرېږدے مې هسې هم درن ګ ساعت كښې‬
‫يامت راروان دے ـ سوداتګر د خلوم ب ړې پ خه څټ م ن ګلې سستت ې كړې شاو ورت ه ئ ې‬
‫كړه ‪ ،‬لږه رې ش ات ه وه او ورت نه‬ ‫غ ن‬ ‫ئ‬
‫ړې رې پ لغڅټ نالص شٴ‬ ‫ئوو يل ه غ ه څ ګه ؟ لوم ب ق‬
‫ې وې قه ه دے پ ه ګيدړ يامت راے (نيع ې مړ ش ٴه) او ك ٴه ٴهز دې وژلې وم و‬
‫پ ه ما هم ي شامت ٴوه ـ د ست رګو پ ه رپ كښې د ظ ر ن ه پ ن اه وه او پ ه م ن ډه م ن ډه د ځن ګل‬
‫پ ه لور روان ه وهـ‬
‫٭٭٭‬
‫‪53‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫غن‬
‫ت‬
‫د ګل و دېځوان مغړ دے‬ ‫ن‬ ‫خ‬
‫ن‬
‫ډۍ اوړه چ ې‬ ‫ت پ نوا پ ه زما هكښېيوئه ج ي ۍ وه ‪ ،‬يوه غورځه ې پ الر ئله پت ټي هډو ش‬
‫ے ې ولغي ٴده ـ دا ور لهځان له ې رې ب ېرې و كولے ـ‬ ‫كڼې ب وټ ت‬ ‫پ ه الره له و د كر ش‬
‫ېكښېيو ماے راوالو و او د ازغ ي ت ېغ ي سره پ ه لګېدو مړ ش ٴه ـ ج ينغ ۍ چ ې دا‬ ‫ن‬ ‫پهد‬
‫ن‬ ‫ئ‬ ‫غ‬
‫حال وليد ٴه و چ ې ېكړې ؛ د ګل و دېځوان مړ دے د غكركڼې پ ه از ت يـ دا‬
‫تچ غ ې ئ ې وهلې او روان ه وهـ پ ه الره كښې ورله د ب كياغڼې ون ه ور لهـ ب كياڼې رې‬
‫ن‬
‫ېځوان مړ دے د كركڼې‬ ‫كړه چ ې ولېغژاشړې؟ جخ فين ۍ ورت ه وې د ګل و د‬ ‫وس و ٴ‬
‫ن‬ ‫غ‬ ‫ن‬ ‫ئ‬ ‫ن‬ ‫چ‬ ‫پ غ‬
‫ول ګلو ه و ورځېدل ـ ج ي ۍ مخ غ‬ ‫كيڼه پ ه و وه او د ګانغ ه شېټ ت‬ ‫پ ه از شيـن ب اش‬
‫شروان ه وه و د وشې ون ه ورله مخ ې لهغور لهـ وې رې د ژړا پو ت‬
‫كښې‬
‫ښ ن ه وكړه غج ين ۍ پ ه چ و‬
‫ن‬
‫كيڼه ونهګل ريژهـ د ګلخ فو دېځوان مړغدے د كركڼې پ ه از يـ چ ې‬ ‫ش وه چ ې ب ا‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫غ‬
‫غ ه پ اڼې غو ورځولېـ ج ي ۍ مخ كښې روا ه‬ ‫ش وې دا واورېدل و ه ېه غم زر زر د ګان‬
‫ورلهكار ٴه مخ ې له ورشے ‪ ،‬ك ار ٴه ورت ه وې ولې ژاړېـ جغين ۍ‬ ‫ېكښې غ‬ ‫وتهـ پ ه د غ‬
‫ن‬ ‫ش‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫كيڼهغ وهګل ريژه‪ ،‬ې نوه پ اخ فڼه رېژه ‪ ،‬د ګل و دې‬ ‫ور ه پ ه ژړ و ي ژړ و ي ووې؛ ا‬
‫وان مړ دے د كركڼې ه ازغ بيـكار ه ې دا واورېدل و د ګان ه ئ‬
‫ت بئ ت‬
‫ڼې‬ ‫ې‬ ‫غ‬ ‫ن ش ن ٴچ‬ ‫پ‬ ‫ن‬ ‫ځغ‬
‫و ورځولېـ ج ي ۍ ب يا مخ كښې روا ه وه و اوبش ٴه ورله مخ ې له ور لېـ پ وس غې رې‬
‫كيڼه وهګل رېژه‪ ،‬ش ېوهغ پ اڼه رېژهكار ٴه ش ٴه‬ ‫ۍ ورت ه وې ب ا‬ ‫ن‬
‫كړه چ ې نولې ژاړي ج ي غ‬ ‫شو ن ٴ‬
‫ب‬ ‫ن‬ ‫ب‬
‫دا‬
‫غ چ ش خ‬ ‫و‬ ‫و‬‫ا‬ ‫از‬‫پ ن‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫دے‬ ‫م‬ ‫وان‬ ‫ش‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫د‬ ‫‪،‬‬ ‫ے‬ ‫و ډ ن خف‬
‫و‬ ‫ے‬
‫ن‬
‫ې‬ ‫يـ‬ ‫ه‬ ‫كڼې‬ ‫ك‬ ‫ړ‬ ‫ېځ‬ ‫ګ‬ ‫ډ‬
‫چ‬ ‫ن‬
‫واورېدل و د ګان ه پ ه اوچ ېدو وېـ ج ي ۍ چ ې دا وليدل و ب يا پ ه و سر وهـ ا ر‬

‫‪54‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫غ‬
‫هكړه او د كټوۍ د سر كړۍ ئ ې اړېش ت ه‬ ‫الر له اورسېدهـ د خ ف ګان ه ئ ېكټوۍ مات‬
‫ن‬
‫ىېـ ج ين ۍ ورت ه پ ه سا دو سرش وه‬ ‫ا‬
‫غ غ‬
‫ول‬ ‫لور‬ ‫و‬ ‫پځوړن دهكړهـ الر ورت‬
‫كيڼه ش و پهګل رېژه‪ ،‬ش ېوه اڼه رېژه‪ ،‬كارغ ه ش ه ش ون ډے ب ون‬
‫ړه‬ ‫ړۍ‬ ‫ې‬ ‫ې‬ ‫ې‬ ‫ه‬
‫ے ‪ ،‬اوب ٴه وې‬ ‫ش غ غ پ‬ ‫چ ېب ا‬
‫ئ‬ ‫غ‬ ‫خ‬
‫ډ‬ ‫ٴ ٴ‬
‫كڼې پ ه ناز يـ پ الر تې پ ه‬ ‫ټ مټوټې‪ ،‬ز ٴه وم ړۍ اړه‪ ،‬د ګل ځوانشمړ دے د كر غ‬
‫ل و د ج ين ۍ مور رې‬ ‫ځان راكښېښودل او دواړهكور ت ه را روان و ېكور ت ه را ل‬
‫خ‬ ‫چ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫شمور ئ ې‬ ‫كړه چ ې د ګوډۍ پ الره اسو ولې ژاړئ ـ سړي ورت هټوله ب ره و خكړه ـ‬ ‫ت‬ ‫پ وس و‬
‫كړه چ شې دا ځوان څوك ٴهو؟ ـګوډۍ ورت ه نوې چ ې دا خ و ما شے و ٴه‬ ‫د ګوډۍ ن ه پ وس غو‬
‫ٴ‬
‫چ ې د كركڼې پ ه از ي مړ وے و ٴه ـ چ ېكور واال دا واورېدل و ټول پ ه ن دا ول ـ‬
‫ٴ‬
‫٭٭٭‬

‫ن‬
‫ان ګك ‪ ،‬ب ن ګك د چ رګې چ ارګلك‬
‫يي چ ېيوه چ ېلۍ وهـ د هغ ې درې بخ چ ي بوو ـ د يو خوم ان ګك و‪ ،‬د ب ل‬ ‫داسې وا ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬
‫ښ و ٴه ـ پ ه دې‬
‫يډېرورو ه ن‬ ‫ل چ ن‬ ‫چ‬
‫و ب ئګك و ٴهت او دئ درېم وم د ترګې چ ارګلك و ٴه ـ د نچ ې نلۍ پ خ‬
‫لر‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫ت‬
‫س‬ ‫وج ه ې ور ه و يلي وو خچ ې رغ څو ما د درېو واړو وم غٴه وي ا‬
‫وئ ـ چ ېل غۍ ب ه سحر و ت ي ر ئت ه الړهټوله نورځ ب ه ر ن كښې وڅرېده چ ې ماښام ب ه ش ٴه‬
‫ې‬ ‫ه‬
‫ٴ‬ ‫ې‬
‫كړهت ا ګكه‪ ،‬ب ګكه ‪ ،‬د چ رګې چ ارګلغكه ور لرې‬ ‫و‬ ‫اواز‬ ‫درواز‬ ‫ل‬ ‫را‬ ‫ن وك كور ت‬
‫بب ئ پ ن ب‬
‫ډهكړه او تور ب ه ئ ې ور نه لر‬
‫ٴ‬ ‫ې‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ه‬
‫ېكړه ـيوه ورځګيدړ راے د‬ ‫ٴ‬ ‫ئ ـ ت چ و ئب ه ې رام خ غ‬ ‫كړ ب‬
‫ـګيدړ دېر چ االك ٴهو ـ د ئچ ېلۍكور‬ ‫كړه ن‬
‫ٴ غٴ‬ ‫لر‬ ‫ور‬ ‫ور‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫ور‬ ‫و‬ ‫چ‬
‫ۍو خ و ات‬ ‫چ يل‬
‫و‬ ‫اواز‬ ‫د‬ ‫اودر‬ ‫سر‬ ‫ور‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫را‬
‫ه‬
‫ل‬
‫ې‬
‫ام‬
‫ه‬
‫ما‬
‫ي‬ ‫ه‬
‫ت‬ ‫ا‬ ‫ن‬
‫ه‬
‫ٴ‬ ‫ډ‬ ‫ې‬ ‫ه‬
‫سر‬
‫ئ ٴ‬
‫كړه‬ ‫ې‬ ‫ه‬ ‫ې‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫ۍ‬ ‫ې‬ ‫چ‬ ‫ښ‬ ‫ې‬ ‫س ٴچ‬
‫ه‬ ‫ټكښې‬ ‫ن‬ ‫پ‬ ‫ه‬ ‫ن‬
‫هي‬
‫خ‬
‫كه نور لرې كړ تئ ـ چ نو ې ئزر رام ډهكړه او ور ې‬ ‫چ‬
‫چ ې ا ګكه ‪ ،‬ب ګكه‪ ،‬د رګې چ ار خګل‬
‫حاله ن ب بر ش ٴه و ئد س ب ا ب يا را لو پ ه يت ئې د پ ل كور مخ ه‬ ‫ېكړه ـګيدړ چ ې د د غې ت ت‬ ‫ٴ‬ ‫لر‬
‫ې واړه ښكل‬ ‫در‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫او‬ ‫ل‬‫غ‬ ‫ما‬ ‫ن‬ ‫چ‬ ‫و‬ ‫ل‬
‫ش ٴ غ‬ ‫ر‬ ‫حر‬ ‫س‬ ‫چ‬ ‫ل‬ ‫غ‬ ‫چ‬ ‫و‬
‫ارم ولګيدل و ګيدړ راے او پ ه دروازه ئ ې د بچ يلۍ‬ ‫كړشل او ر ٴه ت ه روان نه وه چ ې ن ٴه‬
‫ې‬ ‫ي‬ ‫كړ‬ ‫ړه‬
‫ٴ‬ ‫ه‬
‫ٴ‬ ‫ېښ‬ ‫ي‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ې‬ ‫ۍ‬ ‫ې‬ ‫كړهـ‬
‫ې كړئ ـ د چ ېلۍ چ ي‬ ‫ورت‬ ‫ګې چ اګلكه ئور لر‬ ‫ګكه ‪ ،‬ب ګكه‪ ،‬د تچ ر غ‬ ‫كړهن ـ ان زمون‬ ‫اواز و ٴ‬ ‫پ ه خ شان ش‬
‫ېكړه ـګيدړ د‬ ‫لر‬ ‫ن‬ ‫غ‬ ‫ور‬ ‫او‬ ‫ل‬ ‫را‬ ‫ور‬ ‫زر‬ ‫مور‬ ‫ډېر و حاله ب چ خ‬
‫و‬
‫ل چ ې ماښام تچ ېلۍكور ت ه ران له و دروازه لرې وهـ چ ېلۍ د‬
‫ٴ‬ ‫ه‬ ‫ې‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫ږ‬ ‫ې‬
‫ې فلۍټول چ ي و ش‬
‫و‬ ‫چ خ‬
‫ډېر ګ خان ن ه پ ه وي نر سر و ئهـ چ ېل خۍ ه پ ت ه وه چ ې دا او نړهك ئار ب هګيدړ كړي و غيـ‬
‫ړ‬
‫پ ا ئڅېده پ ل د اوس پ ېښكر تې راوا ست ل او ئچ ې پ غهكوم اې ګر ې ج وړ كړي نوو شه ه‬
‫كړهـ ب يات ېه ه ولګ نول او ګيدړ پ له روا ه وه ‪،‬‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫له ېيوړل چ ې دا ماخ لهښ ٴه ېر ٴه‬
‫دے چ ې چخ ېلۍ‬ ‫استت ا زما ب ن‬ ‫هډډه وهل خې‬‫ې ت ا زما ان‬‫ېګيدړ خد پ شل كور مخ ې ته و ې‬ ‫يوچوار ئ‬ ‫ئڅ ٴه ګور ن‬
‫لے‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ق‬ ‫لے‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ور‬ ‫ل‬ ‫چ‬ ‫طا‬ ‫خ‬ ‫ت ې وليده‬
‫ګكوم ـګيدړ پ اڅېد ٴه ‪ ،‬ي نو دمخوروس و ش ٴه‬ ‫لے زه درسره ج ن‬
‫ړ‬ ‫ګك‬ ‫ړ‬ ‫ګك‬ ‫ه‬ ‫ۍ‬ ‫ې‬ ‫ـ‬ ‫ه‬
‫ٴ‬ ‫ې‬
‫خ‬ ‫و‬ ‫ل‬‫ا زما د چ ر ئچ غ‬
‫ار‬
‫كړه چ ېهم دې ان كګ وړلے‪ ،‬هم مې دې ب ګك وړلے‬
‫ٴ‬ ‫ړ‬ ‫ك‬ ‫ګ‬ ‫ګې‬
‫ٴ‬ ‫و‬ ‫ږ‬ ‫او پ ه چ ېلۍ ې‬

‫‪55‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬
‫خ‬
‫ښ ې دٴه چ ېلۍ‬ ‫درسر نه ج ن ګكوم او چ ېڅن ګ ت ت‬ ‫كړهګلاوكاو د او ن ېښكر ئ‬
‫ه‬
‫ٴ‬ ‫ز‬ ‫‪،‬‬ ‫لے‬ ‫ړ‬‫و‬ ‫هم دې د چ رګې چ ار‬
‫كښېښخ شكړل ـ‬ ‫هګېډه ن‬ ‫پ‬ ‫د‬ ‫د‬ ‫غ‬ ‫ت‬ ‫پب ت‬ ‫س‬ ‫وپ ٴ‬ ‫خپ ههوا ئورټ ش‬
‫راوو ل ـ چ ې مور ئ ې وليده و ډېر و ت حاله‬
‫ړ‬ ‫ګي‬ ‫ې‬ ‫ې‬
‫ن خ‬‫ې‬ ‫ر‬ ‫ي‬ ‫چ‬ ‫ۍ‬ ‫ل‬‫ې‬ ‫د‬
‫ئ چ‬ ‫او‬ ‫ه‬ ‫د‬‫ې‬ ‫ل‬ ‫ئ‬ ‫ش ېټه تې و‬
‫كښېش داسېګ رم پرا ٴه وو ـ‬ ‫خ‬
‫ول ـ ورخ هش ې وو يل خمورېش ‪ ،‬مور بې مو ږ و د ماما ګيډه‬
‫مور ئ ې د و حالۍ ن ه پ ه ن دا وه او چ و سره پ ل كور ت ه روان ه وهـ‬
‫٭٭٭‬

‫ش ين طوطا‬
‫خ‬
‫پ ه وا پ ه زمان هكښېيو سړے و ٴه ـ د هغ ٴه يو ځوے او دوه لوڼه وې دغدې‬
‫لے ـيوه ورځ دېهلك پ ه ر ٴه‬ ‫دے ځو ني ب ه ورلهڅرو غ‬ ‫سړيګډې ب يزې وې چ ې ن‬
‫هيو زمرے راے ـهلك ت ه ئ ې وې چ ې ''وايه‬ ‫ا‬
‫ې شهلك ورت‬
‫ګه‬ ‫ا‬ ‫كښېګډې ب يزېڅرولے چ‬ ‫ت خ‬
‫ګډې ب ېزې‬ ‫ت‬ ‫ور‬ ‫ر‬ ‫ت‬ ‫ل‬ ‫د‬ ‫ز‬
‫چ ت ٴ‬ ‫وو‬ ‫''‪.‬‬ ‫ز‬ ‫ب‬ ‫ا‬
‫ن‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫ورم‬ ‫او‬
‫راولم ن بغهك نورت ه الړ ت م ئد مور پ الر نق ه ب ه پ وس وكړم س ب ا تب ه ا ت ه تووايم ـ‬
‫ځ‬ ‫ه‬ ‫هه‬ ‫ه‬ ‫ې‬ ‫ې‬ ‫ه‬ ‫ـ‬ ‫ې‬ ‫ي‬ ‫ګډې‬ ‫ه‬
‫ٴ‬ ‫ك‬
‫ل‬ ‫رولو‬
‫چخېهلككورت ه راے نو پ الر ن‬
‫ه‬ ‫څ‬
‫مور نه ېټوله يصه وكړهـ مور پغالر ورش ه ووخې ت ا دئې‬
‫ېګډې ب تېزې ٴه غوي و ئمو ږ ب هڅ ٴه ك توو ـ ب يا هلك ئراے م رې ور ه شې‬ ‫كړهـهغ‬ ‫خو وري چ‬
‫كك رې‬ ‫تب ن خ‬‫ل‬‫ه‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ـ‬ ‫وو‬ ‫ي‬ ‫ل‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫الر‬
‫ت‬ ‫مور‬
‫ٴش خ پ‬ ‫ه‬ ‫ور‬ ‫ه‬ ‫څ‬ ‫ې‬ ‫ل‬
‫خ ئ ت چ‬ ‫ي‬ ‫وو‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫هه‬ ‫ور‬ ‫ې‬ ‫خ ب ره و غ‬
‫كړهـك رې ور ور هغ تووې چ نې ا دې ٴه وري‬ ‫ور له راے او د خازمري ب ره ې ور ه و خ‬
‫ك ب يائ پ لتې ګډې ب ېزې ر ه تروا ئې كړېـ لږ‬ ‫ےسدحرههللك ن‬ ‫غا‬‫ګډې ب ېزې دې و وريـ س ب‬
‫چ‬ ‫ل‬ ‫غ‬ ‫وو‬ ‫ور‬ ‫ل‬ ‫و‬ ‫وس‬ ‫پ‬ ‫خ‬ ‫س زمرے را‬ ‫ساعت پ ن‬
‫خ‬
‫ے او مور پ الر ت ه‬ ‫ت‬
‫ګډې‬ ‫ې‬ ‫ي‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫ـه‬ ‫كړه‬
‫ٴ‬ ‫ې‬ ‫ه‬
‫ام كور ه را ت‬ ‫ما‬ ‫ك‬ ‫ل‬ ‫غ‬ ‫و‬ ‫و‬
‫ول حال ت ېر نكړه و بدواړه ورت هډېر صه شچو او ورت ه ئ‬
‫ښ‬ ‫ې‬ ‫ړېـه‬ ‫ې‬ ‫ز‬‫ې‬ ‫ن‬
‫يګډې‬ ‫زمر‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫ور‬ ‫ئب ېزې و‬
‫زمري‬ ‫ا‬
‫چ پ‬ ‫وو‬ ‫ت‬
‫ګډې ېزې وخ وړې وخ ٴاوس ه مون ږ ا حاللوو ـ غالر ئ‬
‫ړه راوړه او مور ئ ې ورت ه‬
‫ه‬ ‫ې‬ ‫ې‬ ‫ې‬ ‫ېټ‬
‫ئچ ٴ‬ ‫ا‬ ‫ې‬ ‫پ‬ ‫ب‬ ‫ون يولوبـ دغ ه ش ان ئ‬
‫اسو كښې واچ ولې او‬ ‫ورل‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫الل‬ ‫ح‬ ‫وے‬ ‫ل‬ ‫پ‬
‫كړې چش ې داخ ګاون ئډيا و كره نور نكړئ ـ او ورت ه واشىئ چ ې‬ ‫ك ناسې ئ ې دواړو لوڼو له ور ن‬
‫هك‬ ‫ې‬ ‫ښې‬ ‫ـ‬ ‫كړه‬
‫ٴ‬ ‫ځ‬ ‫ې‬
‫كړے دے و م رې ور ب ه ېګغاو غډيا و نكره اوړې او ك شرې ب ه د مسو‬ ‫مو ږګډ حالل ج‬
‫والوت ٴه‬
‫طوط ني ج وړ شٴه او خ‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫س‬ ‫پ‬ ‫ور‬ ‫لے‬ ‫و‬ ‫مع‬
‫ړۍكښېا ته او غ ار ئ‬ ‫هك لوزۍكښېش ن‬ ‫پ‬
‫ورت ه يوتلمه‪ ،‬م رېش ور‬
‫ه‬ ‫ښ‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ځې‬ ‫ه‬
‫ٴ‬ ‫ـڅ‬ ‫ك‬
‫مور‬ ‫‪،‬‬ ‫م‬ ‫ل‬‫اللو‬ ‫ح‬ ‫الر‬ ‫ٴ چ نپ‬ ‫و‬ ‫ج‬ ‫خ‬ ‫چ‬ ‫ش‬ ‫س‬ ‫ـپهب‬
‫اوس وم‬ ‫ئ‬ ‫ه‬ ‫ې‬ ‫ړكړه‬ ‫ې‬ ‫ٴ‬
‫پش هكاسو كاسو وې لمهك ره ور مېښت ٴه وه پ ه مسي هكوزړۍ كښې ې سا لمه غ‬
‫غ ه لوب ه ب ه‬ ‫ځې ٴهد او د‬ ‫ارےهګكرلي ت‬ ‫ن طوط خيلقچ ې پ ههوا كښې والو لمهـ پ هټول كلي ب نكښې ب‬ ‫ې وئ‬
‫ئ ي‬
‫ے‬‫ن‬ ‫را‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ور‬ ‫و‬ ‫لے‬ ‫و‬ ‫ور‬ ‫س‬
‫پ ت‬ ‫ورل‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫ل‬
‫طوطي ورت ه ووئ يئل چ ېن ٴزه ب ه ا ت هيخو شهښكل شې لوب ه ووايم تئ ٴه ما ل نه ست ن ې راكړه و د ٴه ورت ه‬
‫ـ‬ ‫ه‬ ‫ځي‬ ‫ه‬ ‫ـي‬ ‫ك‬ ‫ې‬ ‫ې‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫هـ‬ ‫ي‬
‫غ‬
‫هټوله لوب ه وو يلهـ نب ج ارے ډېرش و خحالهت ٴه ئاو د ٴه له تې ست ې وركړېـ طوطي‬ ‫هغ‬
‫راے پخ ه ب لۍكښې استٴه مور او م رې ور ه خوو يل چ ې اسو له مې د مخ كښې پ ه‬
‫ش ان د وراكډېر ښكليڅيزون ه راوړي دي ‪ ،‬لې وازې كړئ چ ې درله ئ ې دركړم‬

‫‪56‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬
‫غ ن‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫خ‬ ‫غ‬
‫ـه وي چ ې شلې وازېكړې و ست ن ې ئ ې ورله پ ته وله كښې واچ ولے ـ د ه و ست و ن ه‬
‫دواړه مړې وې او طوطي الړ پ ههوا كښې والو ٴه ـ‬
‫٭٭٭‬
‫خ‬
‫ب ي ب ي سال وب ه‬
‫غ‬
‫ران ګرځېده چ ې د چ ا ور ځولے لوپ ټه او‬ ‫غ‬ ‫داسې وايي چ ېيوه چ ين دخ ه پ هډې‬
‫ج امې ئ ې وشم ن دلے ـهغ ې پ ه مين ه مين ه ج امې وا وستغې ‪ ،‬لوپ ټه ئ ې پ ه سرهكړه او پ ه‬
‫الره روان ه وهـ پ ه دېكښې ورلهګوج ر مخ ې له ورے ـګوج ر ورت ه وې چ ين دخ خې‬
‫هځېـ چ ين دخ ې ورت ه وې ''چ ين دخ ه ب ه دې خمور وي چ ين دخ ه ب ه دې ور وي زما‬ ‫خ‬
‫ين دخ ې چ رت‬
‫نچ‬
‫وم ب ي ب يغ سال وب ه دے'' ګوج ر ورت ه وې ب ې ب ي سال ويې چ رت هخ ځېـ دې ورت ه وې‬
‫واده كول واړم ‪ ،‬ګوج ر ورت ه وې ما سره ب ه واد ٴه ونٴه كړېـ سال وب ې ورت هخوې چ ې ست ا‬
‫ما سره ج ن نګ ش غي پ هڅ ٴه ب ه مې وهېـګوج ر ورت ه وې د مېښو پ ه چ وكهـ سال وب ې چ ې دا‬
‫ٴ‬
‫غك ت ه ش ه‪ ،‬وركه دې د مېښو چ وكه ش هـ‬ ‫واورېدلش و پ ته تصهكښې ئ ې ورت ه ووئ يل'' ور‬
‫خ‬ ‫خ‬
‫ب يا روان ه وه لخه له م ن ږك غورله مخ ې ت ه ورے ـ م ن ږك ور ه و خې چ ين د ې چ ين د ې‬
‫ت‬
‫چ رت هځېـنسال وب ې ورت ه پخه صه كښې ووئ ىل'' چ ين دخ ه ب ه دې خور وي چ ين دخ ه ب ه دې‬
‫مور وي زما غوم ب ي ب ي سال وب ه دے ـ م ن ږك ورت ه وې ب ي ب ي سال وب ې چ خرت ه ځېـ وې‬
‫ږك ورت ه وې ما سره ب ه واد ٴه ون ٴه كړېـ ب ي ب خي سال وب ې وې‬ ‫ن‬
‫واد كول واړم ـ م ن‬
‫ږك ورت ه وې پ ه واره زاره لكۍـ‬ ‫ېٴست ا ما سره ج ن ګ ش ي و هڅه ه مې وهېـ م ن‬
‫ه‬
‫ش‬ ‫ت ش پ ٴب خ‬ ‫چ خ‬
‫كړهخاو پ هيو كمر‬
‫ن‬ ‫ٴ ٴ‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫واد‬ ‫و‬ ‫ړ‬ ‫دوا‬ ‫ـ‬ ‫م‬ ‫كۍ‬ ‫ل‬ ‫ې‬ ‫وار‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ې‬ ‫د‬ ‫ار‬‫ځ‬ ‫او‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ار‬ ‫ېځ‬ ‫و‬ ‫ې‬ ‫ئسال ب‬
‫و‬
‫س‬
‫ړكړه ـيوه ورشځ پورېكلي كښې د ب اچ ا د لور واد ٴهن ٴوه ـ ب ي ب ي ال وب ې م ږك‬ ‫ج‬
‫ېكور و‬
‫واده رو نټۍ‬ ‫د‬ ‫لور‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ت ه وې زما وريژو تٴ ه زړه وے دے ـ ن ږ ورت‬
‫خ بچ‬ ‫ن چ‬ ‫م‬ ‫ت ت ٴ‬
‫ړه او وراكون ه ئشې وليدل و‬
‫ٴ‬ ‫ې‬ ‫ې‬ ‫ه‬
‫ال‬ ‫م‬‫ت‬ ‫ن‬ ‫چ‬ ‫م‬ ‫خ‬‫راو‬ ‫ژ‬ ‫ور‬ ‫ده ‪،‬خورځم چ ې ا ل شه ر‬
‫سال وب ه ئ ې هېره وهـ غب ي بخي سال وب ه د ډېر ا ظ ار ن ه پس پ ه ژړا سر وه او پ ه دروازه‬
‫ٴ‬ ‫ږك‬ ‫ې‬ ‫ـ‬ ‫ړ‬ ‫ې‬ ‫ي‬ ‫ې‬

‫هـ پ ه د ه و ت يو سړے پ ه اس سور واد ٴه له روان و ٴه ـ ب ي ب ي‬ ‫ن‬

‫ش‬ ‫كښېكښې ناست غ‬ ‫خ‬
‫كړه ''اے پ ه اس سور سړيه پ ه پ ښو دېڅپ لۍګوټۍ‪ ،‬پ ه ا‬ ‫سال وب ې ورب ا دې ږ و‬
‫دېڅادر ګ خوټے ‪ ،‬پورې وادګے دے‪ ،‬پ كښې زما سړے دے ورت ه وايه چ ې‬
‫ٴ‬
‫هېڅڅوك ئ ې‬ ‫ن‬ ‫ب ي ب ي سالن وب ه وايي چ ېكورت ه راش ه چ ې سړي ګېر چ اپ ېره وكت ل‬
‫ېد ٴه و د دم‬ ‫ون ٴه ليدل و ويرې ٴهد او اسخ لقه ئ ې ت ړه ور قكړه چ شې د واد ٴه ځاے ت ه ورس‬
‫ن ن‬
‫دالسهكېدو ن ه پس ئ ې ل ونت ه پ ېښه ي غصه روع غكړهـ م ن ږك د كټو و ال د غې‬
‫ښه او وريژ تې او پ ه ب ل وږ‬ ‫ن‬ ‫ګرځېد ٴه چ ې دا ئ ې واورېدل و زر ئ ې پ هيو وږ كښې و‬
‫راورسېدو و د كور مب ې ب ن دې وې‪،‬‬ ‫ش‬ ‫كښې ن كريزې واچ ولے او خكور ت ه‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫روان ٴه چ ې خ‬ ‫ت‬ ‫ئ‬
‫كړه ''ب ي ب ي سال وب ې ور ب ېر هكړه'' سال وب ې ور ه دد ه ه اواز و ٴ‬
‫كړه ''ست ا‬ ‫اواز ې و ٴ‬
‫‪57‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫وير ېرت ك‪ ،‬ت ا له ن اوې ت ك'' ن ږك ورت‬
‫ېكه '' ما ب لهخ شاوې ت شك و زما دا ږيره چ وټك''‬
‫ئ خ‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫م غ‬ ‫ت ب‬ ‫بخ‬
‫ېكړه ـ وريژخ تې شوښې ې و وړې او و حاله وهـ ب يا څ ٴهغ ورځې‬ ‫لر‬ ‫ور‬ ‫ور‬ ‫و‬ ‫سال‬
‫ړه ئ ې را ون ډول‬ ‫س ئ بې ورت ه وې ېكورٴاوړه م و ـ ن ږك ژرن دې ت‬
‫ه‬ ‫ې‬
‫او‬ ‫‪،‬‬ ‫ال‬ ‫خ‬ ‫م‬ ‫غٴ‬ ‫چ‬ ‫پ‬
‫نچ ې د مزدور ن ه پر خې ب وج ۍ راو ورنځېدهـ ب ي ب ي سال وب ه پ هكور كښې د اوړو پ ه طمع‬
‫ٴ‬ ‫ړه‬
‫ٴ‬ ‫ه‬

‫ړهـهلت ه م ن ږك مړ پروت و ٴه ـ د لكۍ‬ ‫ن ت‬ ‫ت ش‬

‫ن ا ئست ه و نه چ ېډېر تو ئت ېر ٴه و تژر دې نه ال ش‬
‫ړه او ور ه پ ه سا دو سر وه چ ې‬ ‫ه ې و يو ٴه ب هر ه ې راو ٴ‬
‫ش ش‬
‫ډوب ه دې كړم‬ ‫''اے زما د ولو پ ېلون كيه‬
‫ن‬ ‫ن‬
‫ډوب ه دې كړم‬ ‫اے زما د ژر دې ژر دګړيه‬
‫اے زما د خ اورو خ اركن دون كيه ډوب ه دې كړم‬
‫ت‬
‫ډوب ه دې كړم‬ ‫اے زما د ورلټۍ سرداره‬
‫ډوب ه دې كړم‬ ‫اے زما د مين ې ما ت ه ون كيه‬
‫خ‬ ‫او كن ده ئ ې ورله وكن ست ه ‪ ،‬كښې ئ‬
‫كړه ـ‬
‫ٴ‬ ‫ېښ‬ ‫پ‬
‫٭٭٭‬

‫نيم كونے ورور‬

‫وه ـ د هغ ٴه بچي ن ٴه وو‪.‬ـ‬
‫وايي چې پخوا په زمانه كښې يو خان ٴ‬
‫وه ـ په دغه‬ ‫يوه ورځ په خپله حجره كښې په سوچونو كښې ډوب پروت ٴ‬
‫وكړه ـ نوكرانو ورله د خداے په نامه پېسې‬‫ٴ‬ ‫وخت كښې يو فقير اواز‬
‫زه خان سره‬ ‫وركولے نو هغه ورته ووې چې زما پېسې ن ٴه دي پكار ‪ ،‬ٴ‬
‫مالوېدل غواړم ـ نوكرانو ورته وې چې خان ناجوړه دے ‪ ،‬چا سره ن ٴه‬
‫زه سوال ګر ن ٴه يم ما خان سره مالو‬
‫مالوېږي ـ فقير ورته وې چې ٴ‬
‫كړئ ـ نوكران الړل خان ته ئې ټوله خبره وكړه ‪ ،‬خان ورته وې چې‬
‫را ئې ولئ ـ فقير راغلو خان سره كښېناست ٴه ـ د جوړ تازه نه پس ئې د‬
‫وكړه چې ت ٴه ولې دومره خفه او پرېشانه ىې ـ خان ورته‬
‫ٴ‬ ‫خان نه پتوس‬
‫وې چې زما دومره مال حال دے خو بچي مې نشته نو ځكه مې هر‬
‫وكړه چې تاسو كره د انګور‬‫ٴ‬ ‫زړه خفه وي ـ فقير ترې تپوس‬
‫وخت ٴ‬
‫‪58‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫بوټے شته ـ خان ورته چې هو ـ فقير ترې د انګور پاڼې وغوښتې ـ‬

‫نوكرانو د خان په وېنا د هغه انګور نه پاڼې راوړې ـ بيا فقير د خان نه‬
‫وكړه چې ستا څو ښځې دي ـ هغ ٴه ورته وې چې څلور نو فقير‬ ‫ٴ‬ ‫تپوس‬
‫څلور واړه پاڼې دم كړې او خان له ئې وركړې چې هرې ښځې له دې‬
‫يو يو پاڼه وركړه چې وئې خوري ـ‬
‫خان خوشحاله ش ٴه او فقير له ئې بلها روپۍ وركړې خو فقير وان ٴه خستې‬
‫او روان ش ٴه ـ خان څلور واړو ښځو له يوه يوه پاڼه وركړه ـ ټولو ښځو‬
‫پاڼې وخوړې خو د كشرۍ ښځې نه ئې د پاڼې خوراك هېر ش ٴه‪ ،‬د شپې‬
‫مږه راغله د پاڼې نه ئې چك ووه ٴه ـ ښځه چې سحر راپاڅېده نو هغه‬
‫نيمه پاڼه ئۍ وخوړه ـ‬

‫بيا څ ٴه موده پس د ټولو ښځو ځامن وشو خو د كشرۍ ښځې‬

‫وه ـ خان كشرې ښځې ته ډېر غصه ش ٴه چې كله د‬ ‫ماشوم نيم كونے ٴ‬
‫وه ـ يوه‬
‫ده به نيم كونے ځوے خوښ ن ٴه ٴ‬ ‫خان ټول ځامن لوي شو نو د ٴ‬
‫ورځ ټولو ځامنو خان ته ووئيل چې مونږ ښكار له ځو ـ نيم كوني پالر‬
‫زه هم خپلو وروڼو سره ښكار له ځم ـ پالر ورته غصه ش ٴه‬ ‫ته ووې چې ٴ‬
‫چې ت ٴه به ن ٴه ځې خو نيم كونے په پټه وروڼو سره روان ش ٴه ـ د لږ ډېر‬
‫تګ نه پس دوي له په الره كښې د مالټو باغ مخې له راغے ـ وروڼو يو‬
‫بل ته ووئىل چې ك ٴه اوس مو نيم كونے ورور وے نو مالټې به ئې راله‬
‫وركړه چې دا يم الال ‪ ،‬دا يم الال‬
‫ٴ‬ ‫راشوكولے وے ـ نيم كوني زر اواز‬
‫او په منډه ئې ورله د ونو نه مالټې راوشوكولے او وروڼو له ئې‬
‫وركړے ـ وروڼو ترې مالټې واخستے او په غصه كښې ئې ورته‬
‫ووئىل چې ځه ورك شه بيا مونږ پسې م ٴه راځه خو دے ورپسې بيا هم‬
‫پېښېده چې‬
‫ٴ‬ ‫پټ روان ش ٴه ـ هم دغسې به په الره كښې يو نه يو كار‬
‫وكړه نو وروڼو به بيا وشړلو ـ چې ماښام ش ٴه نو د نيم كوني د‬
‫ٴ‬ ‫ده به‬
‫ٴ‬
‫وكړه هغ ٴه ورته ووې‬‫ٴ‬ ‫وروڼو نه الر خطا شوه ـ د نيم كوني نه ئې تپوس‬
‫‪59‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫الړه هم هغه الر باندې‬

‫چې غشے په هوا كښې وولو چې كوم طرف ته ٴ‬
‫به مونږ روان شو ـ وروڼو ئې ومنله او په هوا كښې د غشي ويشتو نه‬
‫تياره خوره شوې‬
‫ٴ‬ ‫پس د غشي په سمي روان شو ـ په دغه وخت كښې‬
‫وليده ـ ورغلل چې د كور ور ئې ووه ٴه نو‬
‫ٴ‬ ‫وه چې دوي يو زوړ كور‬
‫يوه بوډۍ راووته ـ دوي ورته ووې چې ابۍ په مونږ ناوخته شوې دے‬
‫ښ ٴه به وي ك ٴه د شپې د پاره ځاے راكړې ـ بوډۍ ورته وې چې راځئ‬
‫بچو ځاے ډېر دے ـ بوډۍ دوي له ښ ٴه مېلمستيا وركړه ـ نيم كونے ډېر‬
‫زه به‬
‫وه ـ بوډۍ ته ئې ووئيل چې ما له دننه خوب ن ٴه راځى‪ ،‬ٴ‬‫هوښيار ٴ‬
‫بهر څملم ‪ ،‬چې كله نيمه شپه شوه نو بوډۍ غلې غوندې راپاڅېده او‬
‫تېره كول شروع كړل ـ نيم كوني ورته پټ پټ كتل اخر‬ ‫ٴ‬ ‫غاښونه ئې‬
‫وكړه چې ابۍ دا ت ٴه څ ٴه كوې؟ بوډۍ ورته ووې چې بچيه‬‫ٴ‬ ‫ئې پرې اواز‬
‫زه نينې خورم ـ نيم كوني ورته ووې چې ماله هم نيني راكړه ـ ابۍ‬‫ٴ‬
‫ورله نينې ورتې كړې او ور ئې كړې ـ نيم كوني ورته وې چې ابۍ ما‬
‫له اوب ٴه راكړه چې ابۍ ورله اوب ٴه راوړې نو ورته ئې ووې چې ما له د‬
‫سيند نه چاڼ شوے اوب ٴه راوړه ـ‬

‫ابۍ چاڼ واخست ٴه او ګودر ته روانه شوه ـ نيم كوني زر خپل‬

‫ټول وروڼه راپاڅول چې ځئ چې تښتو دا ابۍ خو سړي خوره ده ـ‬
‫وروڼو ئې زر زر اسونه تيار كړل خو نيم كوني ورته وې چې تاسو‬
‫الړه‬
‫وكړه خو اخر روان شو ـ نيم كونے ٴ‬ ‫ٴ‬ ‫ځئ ‪ ،‬وروڼو ورته ډېر منت‬
‫په غټ كړي كښې ئۍ غوړي په اور كښېښودل ـ په دې كښې چې‬
‫وليده نو د تاو نه ئې‬
‫ٴ‬ ‫بوډۍ راغله نيم كونے ئې يواځې په كور كښې‬
‫ورته ووئيل چې اوس به تا زما نه څوك خالصوي ـ دا الړه په غصه‬
‫كښې ئې كړي ته اور تېزولو چې نيم كوني ورله د شانه ديكه وركړه‬
‫او سرو غوړو ته ئې ارتاوه كړه ـ بوډۍ په يشېدلو غوړو كښې تيكه‬
‫شوه ـ‬
‫‪60‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫د نيم كوني ټول وروڼه ډېر خفه وو نو د الرې نه واپس د بوډۍ‬

‫وليده نو ډېر خوشحاله‬
‫ٴ‬ ‫كورته راروان شو چې كله ئې نيم كونے روغ‬
‫شو او دے ئې په ډېره خوشحالۍ ځان سره كورته راوست ٴه ـ خپل پالر‬
‫ته ئې ټوله قيصه وكړه ـ پالر ئې ډېر خوشحاله ش ٴه او د نورو ښځو او‬
‫بچو په شان ئې د نيم كوني مور او نيم كوني سره هم ښ ٴه سلوك شروع‬
‫كړه ـ‬
‫ٴ‬
‫٭٭٭‬
‫ش‬
‫ن ګ و ب ن ګو‬
‫هښكلې وهـيوه ورځيو‬ ‫غ‬ ‫ه خ وا ه زمان‬
‫ېډېر ش‬ ‫هكښېيو ب اچ ا و ٴه ـ ئد ه ٴه يوه لور وهئ چ خ‬ ‫ديوغههواپكښېپ روان وه ې ش‬
‫هـډېر ته ې وښه و بهـ ب اچ ا پسې‬ ‫د‬ ‫ي‬ ‫ول‬ ‫ې‬ ‫ګۍ‬ ‫زاد‬
‫ے‪ ،‬ورت ه ئ ې ووئ يل ٴ چې دا لور دې ماله راكړهګن‬
‫ه‬ ‫پ‬
‫ړه‬
‫ٴ‬ ‫م‬ ‫ې‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫چ نب‬
‫ي‬ ‫ول‬ ‫ت‬ ‫ټ‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫او‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ش‬ ‫ئ‬ ‫ئ‬ ‫ت‬ ‫چ‬ ‫ن‬ ‫را‬
‫ځيـ‬ ‫كړمتـ ب اچ ا ئد ديو هډېر ويترې ٴده ‪ ،‬ور ن هغ ې ووت يل چ ې هزادشګۍ بنه اسرهڅ نګه ئ‬
‫ديو ور ه وو يل چ ېكله ٴه د سشي د اړې ت ه س ئېل له را ې و ز ٴه ب ه د ځخا هښا ست ه‬
‫ل غلورېځه چ ې د سين د نوا ت ه سېل‬ ‫ن‬ ‫ړكړم ـيوه ور خځ بشاچ ا هشزادګۍ ه وو ي‬ ‫ش‬ ‫ګالب جش و‬
‫ب‬
‫سي د اړې له ورسېدل و د او و پ ه‬ ‫خ‬
‫له ئالړ و‪ ،‬هزادګۍډېره و حاله وه چ ېكله د‬
‫المتش ما له دې‬ ‫الب شوليد ٴه ـ ش هزادګۍ پ ل پ الر ت خه وو غې چ ې ب اب ا سغ‬ ‫ےګ خ ت‬ ‫ښكل‬
‫ېيدواوب و ن‬ ‫سر‬
‫كښېګ ئل پ ه پ ل ته اړې له راے ـ هزادګۍ‬ ‫هكړه ېڅن‬ ‫ې‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫يـ‬ ‫ے‬ ‫س‬ ‫راوا‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ګ‬ ‫خ‬ ‫دا‬
‫ان پسې‬ ‫ل‬ ‫‪،‬‬ ‫الس‬ ‫خ‬‫ل‬ ‫ش ٴچ‬ ‫ت‬ ‫الس‬ ‫پس‬ ‫ل‬ ‫ل‬ ‫پ‬
‫هـ ب يا خ داے‬
‫ځ‬
‫ل‬
‫ګ‬ ‫ت ٴ ت‬
‫و‬
‫كړه‬
‫ل وطن ه ب‬
‫ه‬
‫پ‬ ‫سر‬
‫ېګ‬
‫ن‬ ‫ان‬
‫ګ‬
‫د‬ ‫زاد‬ ‫و‬ ‫د‬
‫ښك‬
‫ان‬ ‫پاوب و ت ه راښكلهـ دغ ه ش‬
‫ې‬ ‫هګ‬ ‫ه‬
‫ش‬ ‫ئ‬ ‫ش‬
‫ل ب ن ګو‬ ‫امن وركړل ـ د يو ځوي وم ې ن ګو تاو دشب‬
‫ه‬ ‫ځ‬ ‫ګۍ‬ ‫ه‬ ‫ي‬
‫ت‬ ‫خ‬ ‫دوهځ‬ ‫ن‬ ‫ګۍ نله‬
‫پ اك هزاد ش‬
‫الره ما ه ېرېدهـت‬ ‫وده نـ ن ګو ب ګو ال ړپوسېكولے چ ېيوه ور نځ پ ئه ت‬ ‫شكښېښ ٴ‬
‫كړه چ ې اسو تد‬ ‫شٴ‬ ‫و‬ ‫وس‬ ‫پ‬ ‫ې‬ ‫ه‬ ‫ش‬
‫ېښځې‬ ‫ن خ ن‬ ‫و‬‫ي‬ ‫د‬ ‫هـ‬ ‫د‬ ‫ې‬ ‫اودر‬ ‫ۍ‬ ‫ل‬ ‫غ پ تپ ب‬
‫ه‬ ‫ه‬ ‫ار‬ ‫د‬ ‫ې‬ ‫دار‬ ‫د‬ ‫هزادګۍ‬
‫ښځو ه‬ ‫ئكوم ئوطن ىئ ـه ېتور ه د دې د لك وم وا ست ٴه و هزادګۍ پ ه ژړا وه اوخ ش‬ ‫م‬
‫ے يم چ ې دلت ته پ ه و و‬ ‫كړد هغ‬ ‫كښېلها اورت‬ ‫وواىئ چ ې ز ٴه دې ديو‬ ‫ې وو يل چ نې تزما پ الر ه غ‬
‫كړه ـ د‬ ‫ر‬ ‫حال‬ ‫دلور‬ ‫بچ‬ ‫واپس‬ ‫و‬
‫ن‬ ‫و‬ ‫شمېرو كښې ژو د ېروم ـ د‬
‫وان و ٴه چ ېكله ورت هخد‬ ‫ېګ خل ش هزاده ومې ٴده ـهغ ٴه ډېر غ ښت‬
‫ٴ‬ ‫ې‬ ‫ه‬
‫ٴ‬ ‫ه‬ ‫ۍ‬ ‫ښځ‬
‫ے‬‫ل‬
‫ږېده ن و پ ل الر ت ه ئ ې ووئ يل ا ا سالمت مون‬
‫ځ‬ ‫خ هزادګۍيو ورور چ‬
‫اوس ځو او پ له‬ ‫ب‬ ‫بظ ب‬ ‫راولوپ تـ ها اولورت ه ووئ يل پ''ب يه! خهغ‬ ‫خ ور د حال‬
‫زورور ندےخ‪ ،‬زمون خږټول ملك‬
‫ه‬ ‫ږ‬
‫د‬ ‫ور‬ ‫ل‬ ‫د‬ ‫د‬ ‫ف‬‫هوراب غه او ت غ اوب چكړي'' خ و ش هزاده چيا هم پ ل وج سره د ديو ند ب ن‬
‫او‬ ‫الم‬ ‫ر‬ ‫ډې‬ ‫و‬‫ف‬‫ي‬ ‫د‬ ‫ه‬
‫پ‬ ‫الصي دل اره روان ش ه ېكلبه د ديو ځاے ت‬ ‫خب ل‬
‫ځيان ئ ې د يشو كمر ش ات ت ه‬
‫ې‬ ‫ه‬
‫و‬ ‫و‬ ‫ش‬ ‫د‬ ‫خ‬ ‫اورس‬ ‫خ‬ ‫غ‬ ‫خ‬ ‫چ‬ ‫خ‬ ‫ن‬‫پ‬
‫پ ټكښې ول او پ ه پ له ور كره ور لو ـ ور ورت ه د ډېرې و حالۍ ن ه پ ه ژړا وه او ور ه‬
‫ه‬
‫ٴ‬ ‫ې‬ ‫ه‬ ‫ٴ‬

‫‪61‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬
‫خ‬ ‫ن‬ ‫ت خ‬
‫كښې دي نو راښكار ش ٴهش و ش هزادن شګۍ زر پ ئل‬ ‫ېت ن‬ ‫د‬
‫ت پ نن‬ ‫ه‬ ‫يـ‬ ‫ور‬ ‫ئ ې خووئ يلت هسې ن ه ديو اسو و‬
‫ب سر خٴه ش''ادم ن ت ه ب و غي شې‬ ‫كړه ـ ديو چ ېكور ه را و ٴه و پ خهيوش ي‬ ‫شورور مب ې هكوز ٴ‬
‫ت ه ن'' ش هزادګۍ ورت ه نووئ يل چ غې دا ب وي زما خدے و ن ګو ب ن ګو د و حالۍ ه پ ه ن چ و و‬
‫ے دے غپ ه ومب كښې دے'' د ديو پ خه پوښت ه‬ ‫ش''زمو ږ د اب ئۍ ورور زمو تږ شماما ترا ل‬
‫ېرېده د ه و تي ن ئه ئ ې ئزده كړې دهـض پ ه دې ب ره د ديو‬ ‫ش‬ ‫ګۍ وو يل چ ې دا خما ه ن‬ ‫ت هزاد ش‬
‫يكار پ نېښ‬ ‫خ‬
‫شسليشون وه چ ن ې دخيو روټۍ تو وړه و نهزادګۍت هش ې وو يل زما څ ٴه رور خ‬
‫ورور د مب ې ه‬ ‫وطن ت‬ ‫ٴه د ګشو ب ګو خ ي تال سا ه شاون د ك نور ه وو ٴه ـ هزادګۍ خزر پ ل‬
‫هځو ـ‬
‫خ‬ ‫ې ب يا پ ل ق‬
‫اوده كړه چ ش‬‫شراوښكلو ‪ ،‬خ هزاده ور ه ووې ګو ب ګ و ٴ‬
‫اود نكړل او ورور سره تروان هش وهيو تڅو دمه ئ ې ا ست ي وو چ ې‬ ‫هزادګۍ پ ل ځ امن ٴه‬
‫ئورور ت ه ئخ نې ب هان ه وكړه چ ې ما نهك شور كښېڅ ٴه پ ا ئې و ـكور نه ال ئړه او دوا تړهځ نامن‬
‫ې ورور ه ب ئها ه‬ ‫ش‬ ‫ږه الر ئ ې ووهله و ب يا‬ ‫ن‬ ‫ې پ هن مشو و ښكل كړل ـشب يا روا ه وه چش نې ل‬
‫ړه ئكړل او هزاد نګۍ ې‬ ‫غو ب ګو ې بم ٴ‬ ‫كړه و نهزاده پرې پوهـ ٴه تـ دې ال ٴ‬ ‫وكور ت‬
‫ړه ولشي ندل نو چ غ ې‬
‫ړه ګ‬
‫م‬ ‫ت‬ ‫چ‬ ‫دوا‬ ‫او‬ ‫ے‬
‫ت‬ ‫را‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫پ‬‫وا‬‫ت‬ ‫ور‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫چ‬ ‫روا‬
‫ې ‪ ،‬ا چ ې ورې ستترګې ورو شلے زما ګو ب تګو دې‬ ‫ئ ېكړې ''تٴه چ ې د ب ابغا كلي ت ه لل‬
‫ٴ‬ ‫ې‬ ‫ي‬ ‫ړه‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫ي‬ ‫ې‬ ‫هكړه‬ ‫ه‬
‫هكښې د خ هزاد تګۍ وطن ه روان ٴه ـ ب خل تطرف ه چ ې‬ ‫ش‬
‫ړه كول'' او نپ ه خص ش‬
‫ېم ٴ‬ ‫ول خ‬
‫فب اچ ا ت پ لئه لور وليدله و ډېر و حاله نش ٴه و ب اچ ا ه پ ت ه وه چ ې ديو ب ه ب دل ا س و له راځي ؛‬
‫كړه چ ې د مح خل ه ب هر ب لهئا ب وس او د اب و چ اټۍ كېږدئ چ ې ديو‬ ‫وځغه ن ې حك ئم و ٴ‬
‫ے او د‬
‫خراے و اول ېټول شوس او وړل او ب يا ې ورپسې د چ اټو ټولې اوب ٴه وڅښل‬ ‫ب‬
‫ېټې د درد لهكب له مړ ٴه ـ‬
‫٭٭٭‬

‫ګل ش هزاده‬
‫ن‬ ‫خ‬
‫ش داسې توايي چ ې پ وا پ ه زمان نه كښېيو ن ېك سړےخو ٴه ـ د هغ ٴه و ګل ش ېر‬
‫نو ٴه ـګل ېر ب ه ل د كلي د روغ ر ځور او حج رې ج ئ ماعت پ ه ندمت كښې د هر چ ا‬
‫ډېر در اوےش كولوـيو كخال‬ ‫ېهم ش‬
‫كړۍ مات‬‫كښېنو ٴه ـهم دا وج ه وه چ ې د كلي لويو وړو ب ه‬ ‫ه مخ ن‬
‫ېـګل ېر تچ ې ب ر‬ ‫ت‬ ‫و‬
‫ش‬ ‫ې‬ ‫ت‬
‫ن‬ ‫د‬
‫خ ح چ‬
‫ې‬ ‫ر‬ ‫ج‬ ‫يې‬ ‫لو‬ ‫د‬ ‫ي‬ ‫ل‬‫ك‬ ‫د‬‫ئ‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ب‬‫هك‬ ‫ل‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫د شډېنرو تب ارا‬
‫ړه ـ‬
‫ٴ‬ ‫ال‬ ‫ه‬ ‫دامان‬ ‫ن‬ ‫ي‬ ‫ال‬‫م‬‫ا‬ ‫ن ت خ‬
‫ي‬ ‫ل‬‫ك‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫سر‬ ‫و‬ ‫سا‬ ‫ك‬ ‫و‬‫څ‬ ‫و‬‫ي‬ ‫د‬ ‫او‬‫خ‬ ‫س‬
‫ت‬
‫نغ ٴ‬
‫ه‬ ‫راوا‬ ‫ې‬ ‫ه‬ ‫ار‬ ‫او‬
‫ت‬ ‫ے‬ ‫ګ‬ ‫ٴه و بشر‬
‫م‬
‫شهلت ه د و نيې او د وت د و و خ ټه ذ شيره وهـ دے يوې و ې هنو ت ٴهن او د ورو لګريو پ ه‬
‫غان د غڅا نګ نو پ نه پرېكولو بن و ت ٴه ـ غدےنچ ې پ تهك شومهڅا ګه ش است و ٴه له ب ده‬
‫تمر هه ه د غ ه هډډه وهـ اڅاپ ه پرېه هڅا ګهخ ما ه وه او ګل ېر سره دش‬
‫ے راو ورتځې دٴه ـ ملګريو ورله رام ن ډهكړه و د ٴهد د منال ت ير چ ورلټ مات وے‬ ‫وبهرګ‪.‬ـ زر ئ‬
‫ړه‪ ،‬كور واال ب ه ورلهګرم ګرم ټكورو ه وركول ـ د ٴهد يو ځوے‬ ‫ٴ‬ ‫راو‬ ‫ه‬ ‫ور‬ ‫ېك‬ ‫ٴ‬
‫‪62‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬
‫غ‬ ‫ن‬
‫و ٴه چ ېګل ش تهزاده ئ ې وم و ٴه ـهغ ته ئ ې راو وښ تٴه ‪ ،‬ورت ه ئ ې ووئ يل چ ې ب چ يه ما ټول‬
‫هيڅكلههم تد پرديخ مال طمع م ٴه‬ ‫ښلياشواهيهزاداوه ورت‬‫عمر پ خه راست ۍ ېر كړے دے ‪ ،‬ل ر ت‬
‫داے ج وړ‬ ‫ش‬ ‫ې‬ ‫ش‬‫د‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫بب‬ ‫ې‬ ‫وو‬ ‫ه‬ ‫دركړيـګ‬ ‫داے ب نه درلهډېر څ ٴه غ‬ ‫ت‬ ‫كوهـ‬
‫يېهم ه سې ب هكوم ـ لږ ساعت پس شګل ېر مړ ٴه ـ ب يا‬ ‫كړيخ چ ې ٴه څ ګه وا‬
‫ي خ وات‬
‫كښې ب اچ ايي لښكر مې خت ه ش ٴه ـيوه ورځ ب ناچ ا‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫لوے‬ ‫څخ ٴه و خت پس د كل‬
‫دامان ت هښكار له ل‬
‫ګ‬ ‫ډ‬ ‫ه‬
‫كښې د ب اچ ا ت ه‬
‫ے و ٴه ـ د ښكار پ ه و ت خ‬ ‫ش‬ ‫ه‬ ‫سر‬ ‫ر‬ ‫د پ لې قاصې د ل ت‬
‫ښك‬
‫د هي غرو يوه تيمت يګو نمه شوركه وهـ ب اچ ا ورپسې شلښكر لے پ ه لے ورګرځولو و هيچ چ ر ه‬
‫كړه او‬
‫ي پ ېزار پ ه پ ښو ٴ‬ ‫خهم ه هګو مه پئېدا ٴه وهـ پ ه س ب اله سحر ګلغ هزاده د ميزر ن‬
‫ګېدل و د يو خې ون ې سېور تي‬ ‫ارمه ول خ‬‫كړه چ ې ت ٴ‬ ‫ت پ لو ګډو ب ينزو له ې د دامان مخ ه ور ئ‬
‫هښا ئست هګو مه ئ ې پ ه وا كښې ئپ ه ناورو ككړه پر ه‬ ‫ېيو‬ ‫هكښې استٴهت ـڅ ٴه ګ خوري چ‬
‫دهـ ٴده هغ هګو مه راوا ست ه ‪ ،‬تد اور ه ېشپ اكهكړه تاو ځان سره نې س ب ال‬
‫ن‬ ‫خ‬
‫هځاے‬ ‫اے پ‬
‫كښېښودهـ شمازيګر چ تېك خور ه راروان ٴه او كلي ه راورسخېد ٴه و ځ ن‬
‫كې وېګو مې ب رې كېدېـګل ش هزاده چ شې دا ب رې وارېدې و ك نور ت ه‬ ‫ړها‪،‬د ورامې ئ‬
‫د ب اچ‬
‫ـه له چ ې ورسغې ٴده و د ب اچ ا‬ ‫روان ٴه ت‬ ‫ېكړې او ئلوے ډاګ پ له‬
‫سره ليدل واړم ‪ ،‬ما سرنه د ه توي د پ ارهډېر‬
‫غ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ز‬ ‫ل‬ ‫وو‬ ‫الوزيرٴسرجه مالو ش هباو ورت ه ئ‬
‫دل‬ ‫ې‬
‫ت ٴب چ‬ ‫خ‬
‫خ اصت ب رئ دے ـ وزير چ ې ب اچ ا له ب خو شلو و ګلشش هزاد ته ئورله د ئج ېب هګون م ته خراوښكله‬
‫ه‬ ‫ي‬ ‫ې‬ ‫ٴ‬
‫كړهـ ب اچ اشډېر و حالشه ٴه او تور ه ې وو يل چ ېځوا ه ا و دا‬ ‫او تب اچ ا ه ې پ ېش ت‬
‫س‬
‫كړه ؛ ب اچ ا المت! زما‬ ‫ل هزاده ور ه عرض و ٴ‬ ‫ې وئهـګ ن‬ ‫سا لاو مات‬ ‫ګو مه ند ځان سرههم‬
‫ښ يا وايم او‬ ‫مدام ب ه ر ت‬
‫ے ٴوه چ ې خ‬ ‫ن‬ ‫حت‬ ‫ص‬ ‫دا‬ ‫و‬ ‫ے‬ ‫پ الر ډېر ېك سړ‬
‫چ غرت ه ب هه م د نچ ا د مال طمع نٴه كوم ـشد ګل ش ه ئزاده اقيما قدارۍناو ښ نو ب رو پ ه ب اچ ا ډېرهښ ٴه‬
‫كړ‬ ‫ي‬ ‫ې‬ ‫ه‬ ‫ه‬
‫ٴ‬
‫ېګل هزاده له ې سم سم ا عامو ه وركړل ب لكې پ ه‬ ‫خا يزه وكړه او ٴه ئيواځې دا چ ق‬
‫كړه ـ‬
‫ٴ‬ ‫رر‬ ‫پ ل درب ار كښې ې وزير هم م‬
‫٭٭٭‬

‫‪63‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ش‬
‫پ ي و او كټوۍ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫خ‬ ‫ش‬
‫واييغچ ېيوهخپ ي و ولوږې ا ست ې پ ه دېوال روان ه وهغچ ې اڅاپ خه ئ خې د ج والګا و‬
‫ن ن‬
‫ښي كښې پ ۍ وليدل ـ ور له او پ ه و د و د ئ نې پ ۍ‬ ‫ن‬ ‫پ هكورشكښې د ون ډې لې پ هيو شلو‬
‫هكړه چ تې شور كم‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬
‫ل ئ روع كړل ـ چ ې نپ نۍكم و خو دئې ورپسېكټوۍ ه سر نورد ش ٴ‬ ‫شڅټن ن‬
‫هكړهقـ ا ر ې سر پ ه لوښي كښې و نښ تٴه ـ پ ي و تاو ره وهـ‬‫خٴ‬ ‫و و ور ې ورپسې سر ورد‬
‫د پغيو لوښېخ مسي ن ٴوه ـ چ ې د كور ل و د لوښيډن ګډون ګ واورې ٴده و ب هر قراوو ل ـ زر‬
‫ش‬ ‫ق‬ ‫ش‬
‫ور لل او پ ل م ر ت ه ئ ېټوله يصه ت ېرهكړهـ م ر ورت ه ووئ يل كم ع لو! په دې‬
‫هم ن ٴه پوهېږئ‪ ،‬سر ترې پرې كړئ ك ٴه نه ـ كور واال الړل چې پيشو‬
‫ئې حالله كړه نو سر ئې په لوښي كښې پاتې ش ٴه ـ بيا راغلل او خپل‬
‫مشر ته ئې ووئيل چې اوس څ ٴه وكړو؟ مشر خپل تندي له الس‬
‫راواچولو او ورته ئې ووئيل‪ ،‬هاىۍ نېك بختانو تر څو به ژوندے يم‬
‫چې عقل به درته ښايم خو لوښې مات كړئ ك ٴه نه ـ‬
‫٭٭٭‬

‫هر چا ته خپل وطن كشمير وي‬

‫وركړه‬
‫ٴ‬ ‫وايي چې يو باچا له يو تاجر د ډالۍ په توګه ډېر ښائسته طوطي‬
‫ـ د طوطي خبرې به د باچا ډېرې خوښې وې ـ هم دا وجه وه چې باچا‬
‫به پرې قسم قسم خوراكونه خوړل او ډېر خيال به ئې ورله ستاتلو خو‬
‫چې كله به هم طوطي يواځې ش ٴه نو د ځان سره به ئې په ډېر غمګين‬
‫اواز دا وېنا شروع كړه '' هائ وطنه ځار وطنه‪ ،‬هائ وطنه ځار وطنه''‬

‫‪64‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫وه چې باوجود د دومره خصمانې او ښو‬ ‫باچا حېران ٴ‬

‫خوراكونو د طوطي نه خپل وطن ن ٴه هېرېږي ـ يوه ورځ ئې خپل‬
‫وزير راوغوښت ٴه او ورته ئې ووې چې وزيره باتدبيره! داسې ښكاري‬
‫زه دې‬ ‫چې د طوطي وطن زما د محل او باغونو نه هم ښكلے دے ‪ ،‬ٴ‬
‫ده د وطن‬ ‫ده سره تكړه سپايان ملګري كړه چې مونږ له د ٴ‬ ‫پرېږدم ـ ت ٴه ٴ‬
‫حال راوړي ـ‬
‫يوه ورځ باچا طوطي ته ووئيل چې ت ٴه ما په ډېر ناز ساتلے ىې‬
‫‪ ،‬ستا د خوښې هر څيز تا له دركوم خو بيا هم همېشې ت ٴه خپل وطن‬
‫پسې د خفګان سندرې وايې ـ اوس ستا خوښه ده چې ماسره پاتې‬
‫كېږې او ك ٴه خپل وطن ته ځې ـ طوطي چې د باچا د خلې نه د وطن د‬
‫واورېده نو اول ئې خو د خوشحالۍ نه ډېرې نغمې ووئيلې او بيا‬
‫ٴ‬ ‫تلو نوم‬
‫وكړه چې باچا سالمت! ستا باچايي دې مدام ودانه‬ ‫ٴ‬ ‫ئې باچا ته عرض‬
‫وي ـ ټيك ده تا ماله ډېر څ ٴه راكړي دي خو زما وطن په زمكه د جنت‬
‫نمونه ده ـ په دوېمه ورځ وزير طوطي سره سپايان ملګري كړل او‬
‫خپل وطن ته ئې رخصت كړل ـ د يو اوږد سفر نه پس طوطي خپل‬
‫ورسېده ـ بيا څ ٴه وخت پس چې كله سپايان واپس راورسېدل‬‫ٴ‬ ‫وطن ته‬
‫نو وزير باچا ته وړاندې كړل ـ باچا ډېر خوشحاله ش ٴه او د سپايانو ته‬
‫ئې ووئيل چې شابه د طوطي د وطن حال راته بيان كړئ ـ سپايانو‬
‫وه لكه بټۍ ـ ك ٴه د‬
‫ورته ووئيل باچا سالمت د طوطي وطن داسې ګرم ٴ‬
‫سرونو امان وي نو طوطي د باچا سالمت د پاره يو پېغام هم‬
‫رالېږلے دے ـ باچا ورته ووئيل چې پېغام دې واورولے شي ـ‬
‫وكړه چې باچا سالمت ! طوطي داسې وئيل '' چې هر‬ ‫ٴ‬ ‫سپايانو عرض‬
‫چا ته خپل وطن كشمير وي‪ ،‬او چې كومه مزه د ازادۍ په ژوند كښې‬
‫ده هغه د پنجرې په سېوري او ښكلے خوراكونو كښې نشته ''‬
‫٭٭٭‬

‫‪65‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬

‫ن‬
‫حېرا ت يغا‬
‫ړه ‪ ،‬هت غلهغئ ې‬ ‫ت‬
‫ل د ئپ ار تهيوې ريزې سيمې ه الن ٴ‬‫داسېغوايي چ ېيو ك قس د سې‬
‫سن‬
‫كړه چ ې خورور ج ا ه! دا ر ټ‬ ‫و‬
‫ت ئ خٴ‬‫وس‬ ‫پ‬ ‫ې‬ ‫ه‬ ‫غ‬
‫يك‬ ‫يو لوړ ر فولي ند ٴه ـ د يو م ام‬
‫داسې‬ ‫دے ك ٴه ال كے ب اب ا؟ ه هكس ور ه وو يل داے و دې غ غ‬
‫ران كړه لكه چ ې ز ٴه دې حېران كړم ـك ٴه ندا واي تم چ ې تدا ر ټ دے‬ ‫نحې خ ف‬
‫و ب اب ا هكېږي او ك ٴه وايم چ ې ب اب ا لوے دے و پ ښ و مې ما ېږيـ‬
‫٭٭٭‬

‫ت‬ ‫ن خالرو او پولو خ‬

‫ږې لګر تې وے ـ د دوييو رور وه چ ې‬ ‫م‬
‫الرو ناو پولوئدوه چ ې د ې وېـ دواړه نو ت‬
‫ن‬
‫كښېيو‬
‫غ‬ ‫ې‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫غپ‬
‫ـ‬ ‫ے‬ ‫ل‬ ‫ل‬ ‫ه‬‫ن‬ ‫ر‬ ‫ك‬ ‫رور‬ ‫ج ر دو وم ې و ٴه ـيوه ورځ دا دواړه ج ر دو‬
‫داس د پ ل ال ندې پ لو را لنهـ تالرو پ ه چ و سر‬ ‫شسړے پ ه اس سور را روان و ٴه ـ ن‬
‫وه وئ ي شل ئ ې اے د اس كاكا پ ه ج ر ده كښې ج ر دو ده‪.‬ـ ج ر دو ه داسې وايهـ‬
‫پ لو مړه وهـ الرو ژاړيـ‬
‫٭٭٭‬

‫بي بي ج ل‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫خ‬
‫يوه چ ين دخ ه د اوښ پ ه وا كښې پ ه الره روان ه وهـ اڅاپ ه د اوښ د پ ل ال دې‬
‫خ‬ ‫نخ‬ ‫غ‬
‫كړه ''يهكږه وږه ‪ ،‬واره سم پ ه الرهځهـ ب ي ب ي‬
‫را لهـ چ د ې ورله اواز ور ٴ‬
‫ن‬
‫ج ل دې ال دېكړه''‬
‫اوښ‪ :‬يه چ تي ې چ پ ړاخ ې ‪ ،‬ت ٴه چ ا ليدې پ ه الرې زماپ ه پ له كښې رالې‬
‫ن‬ ‫غ‬
‫پ اس پ هډب يو ټ ب اټا است و ٴه‬
‫ن‬ ‫غ‬ ‫نخ‬
‫كړه ـ پورې پ هډب است ه‬ ‫چ ي د ې پر خې ږ و ٴ‬
‫ش هزادهـ دا ب ره دې اورېده‬

‫‪66‬‬
 ‫پښتو فولكلوري غږونه‬
‫اثرجان‬
‫ئ‬ ‫ننن‬
‫ب اټا؛ ا ا ا ب ي ب ي ت ٴه داسېښا ست ه ىې د ب اغ مين ځ كښې الوچ ه‬
‫٭٭٭‬

‫ت ت‬
‫ے‬‫ے او پ‬
‫چ‬
‫ن ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ے ٴوه ـ پ ه دې كښې‬ ‫ے پ ه خ ټه كښې ښ‬ ‫ے و ٴه ـ چ‬ ‫غ يو پ‬
‫ے و ٴه ‪،‬‬ ‫يو چ‬
‫ن‬ ‫خ‬ ‫ت‬
‫ګيدړ شراےـ چ تي يخ ور ه و تې ګيدړ ماما‪ ،‬ما د ټ نو ه وب اسه چ ې‬
‫ے چ ې كله اوچ ش ٴه و پر ئ ې ووه ٴه او‬ ‫اوچ م ب يا ب ه مې و ورې ـ چ‬
‫پ ه ب ره پ هڅان ګهكښې خ ن استٴه ‪ ،‬ګيدړ ت هګويا ش ٴه ‪:‬‬
‫چ ت چ ت رات هګوره ‪ ،‬وړم دې ولې ن هـ‬
‫٭٭٭‬

‫‪.‬‬

‫‪67‬‬