Professional Documents
Culture Documents
Sebze Yetiştiri̇ci̇li̇ği̇
Sebze Yetiştiri̇ci̇li̇ği̇
Sebze Yetiştiri̇ci̇li̇ği̇
SEBZE YETIŞTIRİCİLİĞİ
Sebzelerin Yenilen Kısımlarına Göre Sınıflandırılması
Kuru ve taze tohumları yenen sebzeler İç bakla, iç bezelye, kuru fasulye, barbunya
Sebze Yetiştiriciliği 1
SEBZE YETİŞTİRİCİLİĞİNİN AŞAMALARI
1. Bahçe içerisinde yer seçimi
2. Seçilen yetiştirme alanın sınırlarını oluşturma
3. Fide yastıklarının hazırlanması
4. Ekim dikim yerleri hazırlanması
5. Ekim ve Dikim
6. Gübreleme
7. Sulama
8. Bakım
9. Malçlama
10. Hasat
Sebze Yetiştiriciliği 3
Sınırlayıcı Materyaller:
Sıcak yastıklar: Domates, biber ve patlıcan gibi sıcak mevsim sebze fidelerinin yetiştirilmesinde
sıcak yastıklar kullanılır. Bu tip fidelerin yetiştirme dönemleri kış sonu erken ilkbahar olduğu için
yastıklarda ısıtılma yapılmaz. Eğer gerekirse bu yastıkların ısıtılmasında elektrikli ısıtıcılardan,
kalorifer sistemlerinden ve organik gübrelerden yararlanılabilir.
Sebze Yetiştiriciliği 5
• Sıcak yastıklar 1,20–1,30 m genişliğinde ve 6-15m uzunluğunda hazırlanır.
• Hazırlanan yastıkların kenarları tuğla veya beton malzeme ile çevrilir.
• Hazırlanan yastıkların en altına drenaj için 5-10 cm çakıl serilir ve üzeri 40–50 cm yanma-
mış ahır gübresi ile doldurulur.
• Yanmamış ahır gübresi üzerine 10 cm kadar harç serilir ve yastığın üzeri cam veya plastik
örtü ile kapatılır.
• Yanmamış ahır gübresi, sıcaklığı yükselterek 70–80 °C çıkarır. Daha sonra sıcaklık 25–30
0C’ye kadar düşer ve bundan sonra yastığa ekim yapılır.
Soğuk yastıklar: Serin iklim sebzelerinin yetiştirilmesinde kullanılır. Soğuk yastıklar yaz
döneminde kullanıldıkları için ısıtma gerekmez. Bu sebepten çukur açmaya gerek yoktur. Toprak
tesviye edildikten sonra biraz yükseltilir ve harç serilerek ekime hazır hale getirilir.
Fide yetiştiriciliğinde tohumların yastıklara atılmasının yanında artık viollere veya torbalara
da ekilip yetiştirilmektedir. Dikim zamanında fideler viol veya torbalardan toprağıyla çıkarılarak
toprağa aktarılır.
Domates, kabak, kavun gibi serada üretim amaçlı yetiştirilen sebzelerin tohumları direk
plastik torbalara veya saksılara ekilir. Bunun sebebi bu bitkilerin şaşırtmaya hassas olmalarıdır.
Bu nedenle şaşırtma uygulanmaz ve direk arazideki yerlerine dikilir.
Mısır, fasulye, bezelye, bakla, bamya, maydanoz, roka, tere, dereotu, kuzu kulağı, semizotu
gibi yenecek otların çoğu ve havuç, turp, gibi bazı kökleri yenen sebzeler direkt tohum halinde
ekilir. Bu sebzeler fidelemeye gelemezler.
Sebze Yetiştiriciliği 7
• Tohumları fide haline getirmek için fide toprağı dediğimiz bir karışım hazırlanır. 1/3 oranında
toprak, 1/3 oranında solucan gübresi veya (yanmış hayvan gübresi) ve 1/3 oranında torfu bir
kapta homojen şekilde karıştırılır. Bu karışımı viyollere (plastik bardak da olabilir) dökülür.
• Her bir viyolün içerisine 2 şer adet 3-4 cm derine tohumlar ekilir.
• Ardından can suyu dökülür. Sonra tohumların bulunduğu kabı ya da viyolün üzeri şeffaf
naylonla kapatılır. Bu sera etkisi yapacağından çimlenme hızını artıracaktır. Filizlenme başlayınca
naylonu açınız.
Küçük ölçekli tohumdan üretimlerde, hazır olarak satılan özel karışım çimlendirme toprakları
edinilebilir.
Daha geniş tahtaların yapılmamasının nedeni sulamanın sızdırma ile yapılmasındandır. Soğan,
sarımsak gibi fazla sudan hoşlanmayan sebzeler tahtalarda yetiştirilir. Ayrıca ilkbahar döneminde
ve kışın fazla su istemeyen salata, marul, turp vb. türlerin yetiştiriciliğinde de kullanılır.
5. Ekim ve Dikim
Meyve bahçelerinde dikim bir kez yapılmaktadır. Buna karşılık sebze bahçelerinde her yıl
birden fazla ekim ve dikim yapılmaktadır.
Çeşitli sebze türleri için tohum ekim zamanları, miktarı, hasat süresi (mevsimlere göre):
Sebze Yetiştiriciliği 11
6. Gübreleme
İklim:
• Yağışı fazla veya sulamanın çok olduğu yerlerde besin maddesi yıkanacağı için gübreleme
partiler halinde ekim veya dikimden sonra,
Gübre Türü:
• Azotlu gübreler 2-3 parti şeklinde verilmeli, ilk parti ekim ve dikimle beraber, sonraki
partiler gelişim dönemi ve sonraki dönemlerde verilmelidir,
• Fosforlu gübreler tek seferde son toprak işlemesinde pulluk altına,
• Potasyumlu gübreler ekim veya dikimle birlikte bir veya iki seferde verilebilir.
Sulama işlemi ya gece geç saatlerde veya sabah güneş doğmadan yapılması gereken bir
işlemdir. Mantar hastalıklarının oluşmaması için sulamanın sabah erken saatlerde yapılması
tavsiye edilen bir yöntemdir. Çünkü akşam saatlerinde ıslanan toprak bu mantarların üremesi için
uygun ortamın oluşmasını sağlar ve aynı zamanda sabah ısınan toprağa gece gönderilen soğuk su
bitkide şok etkisi yapar.
Sebzeler türlerine göre farklılık göstermekle birlikte %60-97 aralığında sudan oluşmaktadırlar.
Bu sebeple sulama oldukça önemlidir.
• Hasada kadar geçen sürede ise bitkide su tüketimi belirli oranda azalmaya devam eder.
Sebze Yetiştiriciliği 13
Kullanabileceğimiz su kaynakları;
• Yağmur suları,
• Kuyu suyu
• Akarsu
• Şebeke suyu
Yağmurlama Damlama
3. Yağmurlama sulama
4. Damla sulama
SALMA, TAŞIRMA SULAMA: İklimi sıcak, suyu bol ve toprağı kumsal olan yerlerde uygulanır.
Bu sulama yönteminde sebze bahçesi tavalara ayrılır. Tavaların genişlikleri 3-5m olmalı ve tavalar
birbirinden 25-30cm yüksekliğinde yapılan setlerle ayrılmalıdır. Tavadaki suyun yüksekliği bitkinin
gelişme durumuna göre ayarlanmalı, eğer bitki yeni çimlenmiş ise su bir uçtan diğer uca ulaşınca
kesilmelidir.
Sebze Yetiştiriciliği 15
YAĞMURLAMA SULAMA: Bu sistem özellikle suyu bol olan işletmelerde ve suya hassas
olmayan bitkilerde kullanılır. Yağmurlama sulama yaprağı ve kökü yenen sebzelerin verim ve
kalitesine olumlu etki yapmaktadır. Ancak yağmurlama sıcakta yapılmamalıdır. Yağmurlama
sulama ile topraktaki potasyum ve azot yıkanarak kaybolduğundan gübrelemede bu husus göz
önünde bulundurulmalıdır.
DAMLA SULAMA: Ülkemizde son yıllarda geniş ölçüde kullanılmaya başlanan en iyi sulama
sistemidir. Özellikle sulama suyunun kısıtlı olduğu ve toprak yüzeyinde fazla suya hassas
olan bitkilerin yetiştirilmesinde idealdir. Bitkilerin bulunduğu sıraların üzerinden geçirilen
çeşitli çaplardaki borulara açılan küçük deliklerle bitkilerin kök bölgesine damlalar şeklinde su
verilmektedir. Bu yöntemin en büyük faydası suyu çok tasarruflu kullanması ve hastalıkların
sulama yolu ile yayılmasının önlenmesidir. Bitkinin istediği miktardan fazla su verilmesi ile ortaya
çıkan çeşitli problemler (çoraklaşma, tuzlanma) engellenmektedir. Ayrıca bu sistemle kimyevi
gübrelerin sulama suyu ile birlikte verilmesi de mümkündür.
8. Bakım
Sebzelerde bakım işlemleri sulama, budama, boğaz doldurma, çapalama ve yabani otla
mücadele işlemleri uygulanır.
• Can Suyu verme: İlk bakım işlemi olarak bitkilere öncelikle can suyu verilir. Çok kurak bir
mevsim geçmedikçe fide çıkana kadar bir daha sulama işlemi yapılmaz.
• Herekleme ve İpe alma: Domates, bezelye, fasulye ve hıyar gibi türlerin sırık çeşitlerini herekle
destek vermek gerekir. Domates bitkileri uzadıkça her 30-35 cm’de bir hereğe bağlanmalıdır.
Diğer türler sarılıcı olduklarından dolayı böyle bir uygulamaya gerek kalmaz. Bu türlerde bitkiler
tek tek hereklere sardırılabildiği gibi, belli mesafelerde dikilen hereklerin arasına gerilen tellere
bağlanan iplere de sardırılabilirler.
Sebze Yetiştiriciliği 17
9. Malçlama
Malçlama; toprağın üstüne siyah veya beyaz plastiklerin serilmesinden sonra üzerinde sebze
yetiştirilmesidir.
Toprağın üzerini örten materyaller toprağın ısınmasını sağlayarak çok kısa süreli erkencilik
temin ederler.
Ayrıca meyvesi yenen türlerde meyvenin toprakla temas ederek kirlenmesini ve toprak
kökenli hastalıklardan zararlanmasını önlerler.
Kendinden dikim yerleri delikli olan türleri olduğu gibi, istediğimiz yerden dikim olan
delinebilen tek parça sentetik malç türleri vardır.
• Bitki veya toprak üzerinde belirli bir gelişme aşamasına erişen veya gelişmesini tamamlayan
sebzelerin bitkiden koparılmasına veya topraktan sökülmesine hasat veya derim adı verilir.
• Eğer hasat erken yapılırsa, sebzeler henüz gelişme dönemlerinde olduğu için yeterli irilik,
şekil ve ağırlığa ulaşamamış olur. Bu nedenle meyveler küçük kalır ve verim düşer.
• Hasadın gecikmesi halinde ise dökümler görülür. Sebzeler çürümelere daha hassastır ve
gelişme devam ettiğinden sebzelerde kartlaşma görülür.
Sebze Yetiştiriciliği 21
Hastalıklara Karşı Alınacak Önlemler
• Kullanılan gübre kesinlikle kaliteli olmalıdır. Kalitesiz gübreler hastalık riskini maksimuma
çıkarır.
• Bahçede bulunan yabani otların düzenli olarak temizlenmesi gerekir. Yabani otlar büyük
hastalık riski taşımaktadır.
Sebze Yetiştiriciliği 23
Sebze Bahçesi Örnekleri
• Fide döneminde nemi seven domates bitkisi, yetişme ve meyve olgunlaşma döneminde
yüksek nemden hoşlanmazlar.
• Domates çiçek tozları, 10-15 °C arasında sağlıklı şekilde çimlenerek döllenme yapabilmekte,
daha düşük sıcaklıklarda meyve tutumu azalmaktadır.
TOPRAK İSTEKLERİ
• İkinci aşamada, sıcak yastıklarda yetiştirilen fideler özenle yerlerinden sökülür ve bahçe
tarla yada saksıdaki yerlerine dikilir.
• Domates için en uygun fide büyüklüğü 15-20 cm uzunlukta ve kurşun kalem kalınlığı aldığı
zamanıdır.
• Dikimde sıra üzeri 40-60 cm, sıra arası 80-120 cm arasında olmalıdır.
Sebze Yetiştiriciliği 27
BAKIM
• Fideler asıl yerlerine dikildikten iki hafta sonra birinci çapalama işi yapılır.
• Daha sonra domates bitkisinin sıra aralarında, gelişen dallarının izin verdiği ölçüde 2-3 kez
daha çapa işi yapılarak yabancı otlarla mücadele, toprağı kabartma ve kaymak tabakasını kırma
işleri gerçekleştirilir.
Koltuk Alma
• Bitki daha gelişmesini tamamlamadan herhangi bir nedenle strese girdiğinde (aşırı sıcak,
soğuk, don vs.) öleceğini düşünerek bir an önce meyve vermek ister.
SULAMA
Sebze Yetiştiriciliği 29
HASAT
• Domatesler, fide dikiminden hasada kadar 60-80 günlük bir zamanda hasat olgunluğuna
gelir.
• Meyve avuç içine alınarak, sapı etrafında hafifçe döndürülmek suretiyle zedelenmeden
koparılmalıdır.
• Geç yapılan hasat bitkiyi yaşlandıracağından yeni çiçek ve yeni sürgünün oluşumu olumsuz
etkilenir ve meyve kalitesi bozulur.
BİBER YETİŞTİRİCİLİĞİ
SICAKLIK İSTEKLERİ
• Yetiştirme devrelerinde sıcaklık sıfırın altında 2-3 dereceye düştüğünde tamamen ölür.
• Bu nedenle yastıklarda yetiştirilen fidelerin açıktaki yerlerine dikimi ilkbaharda don tehlikesi
tamamen kalktıktan sonra ve toprak ile hava sıcaklık şartları uygun bir hal alınca yapılmalıdır.
• Biberlerde iyi bir gelişme ve verimlilik için derin, geçirgen, su tutma özelliği iyi, besin ve
organik maddece zengin bahçe toprağı denilen tınlı topraklarda iyi sonuç alınmaktadır.
• Kökler narin yapıda olduklarından ağır killi, havasız ve su tutan topraklarda iyi bir yetiştiricilik
yapılamaz.
• Biberler tınlı-kumlu, tınlı-hafif killi, organik maddece zengin topraklar üzerinde en iyi
gelişmeyi ve verimi verir. Toprak pH ‘ının 6.0-6.5 olmasını ister.
Sebze Yetiştiriciliği 31
ÜRETİM
• Don tehlikesi tamamen kalktıktan ve sıcaklık 15°C civarında olduğu zaman dikime başlanır.
• Nisan ayının sonlarına doğru sıra arası 80 cm, sıra üzeri 30-50 cm olacak şekilde fidelerin
dikimi yapılır.
• Derin dikimler birçok hastalığın daha ilk dikimde bitkilere zarar vermesine neden olmaktadır.
BAKIM
• Fideler açıktaki yerlerinde gelişmeye başladığı andan itibaren yapılacak bakım işleri başlar.
• Dikimden yaklaşık 20 gün sonra birinci, yaklaşık 40 gün sonra ikinci, 60 gün sonra da üçüncü
çapa yapılır.
• Dekara 3-5 ton yanmış ahır gübresinin tarla hazırlığı sırasında toprağa karıştırılmasında
fayda vardır.
SULAMA
• Sıcak havalarda, kumlu topraklarda her 3-4 günde bir, ağır topraklarda 5-7 günde bir sulama
yapılmalıdır.
Sebze Yetiştiriciliği 33
HASAT
• Haziran sonu - Temmuz başı hasata başlanıp genelde Ekim ayı ortalarında son bulur.
• Dekara verimi çeşidin verimliliğine, iriliğine, yetişme ve bakım koşullarına göre değişmektedir.
• Normal şartlarda sivri biberler kök başına 15-25 adet, dolmalıklar 12-16 adet meyve verir.
SALATALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ
SICAKLIK İSTEKLERİ
ÜRETİM
• Dikimde sıra üzeri 40-60 cm, sıra arası 120-150 cm arasında olmalıdır.
Sebze Yetiştiriciliği 35
BAKIM
• Normal şartlarda bitkinin gelişim durumuna göre 2-3 hafta ara ile birkaç defa çapalanma
işlemi yapılmalıdır.
• Fakat salatalık kökleri toprak içerisinde genellikle yüzeysel olarak yayıldıklarından çapala-
mada dikkatli olunmalı kökler zedelenmeden fazla derin yapılmamalıdır.
SULAMA
Sebze Yetiştiriciliği 37
HASAT
• Salatalık, çeşidin erkencilik özelliği ile yetiştirme ve bakım şartlarına göre tohum ekiminden
50-75 gün sonra hasada başlanabilir.
• Hasat; 2-3 günde bir, tam verime geçtiğinde ise her gün, meyvelerin dala bağlanan sapından
keskin bir bıçak veya makasla kesilerek yapılır.
• Geç yapılan hasat bitkiyi yaşlandıracağından yeni çiçek, yeni sürgün oluşumu olumsuz
etkilenir ve meyve kalitesi bozulur.
FASULYE YETİŞTİRİCİLİĞİ
SICAKLIK İSTEKLERİ
• 30 °C’nin üzerindeki yüksek sıcaklıklarda ve düşük nemde döllenme olup bakla oluşsa bile
baklalar gelişmez ve dökülür.
TOPRAK İSTEKLERİ
ÜRETİM
Sebze Yetiştiriciliği 39
BAKIM
• Fideler dikildikten 2 hafta sonra toprağın kabartılması, yabani otların temizlenmesi, kay-
mak tabakasının kırılması amacıyla birinci çapalama işi yapılır.
• Daha sonra 2-3 hafta ara ile çapa yapmak bitkinin gelişmesine faydası vardır.
• Sırık fasulyede bitki boy atmaya başlayınca yanlarına 2-3 m boylarında sırıklar dikilerek
bitkiler askıya alınmalıdır.
SULAMA
ISPANAK YETİŞTİRİCİLİĞİ
ÖZELLİKLERİ
Kış sebzesi olan ıspanak, bileşimindeki
mineral maddeler ve vitaminler nedeniyle
besin değeri oldukça yüksek, bir sebzedir.
Hasat zamanı geçmiş, hasattan sonra
çok beklemiş ve pişirildikten sonra beklemiş
ıspanakların yenmesi doğru değildir.
Serin hava şartlarıyla birlikte uygun oranda
nispi nem ister.
Fazla soğuk ve fazla sıcak havadan
hoşlanmaz.
Sıcaklık yükselince tohuma kalkar ve taze
tüketim değerini kaybeder.
Sebze Yetiştiriciliği 41
SICAKLIK İSTEKLERİ
• Ispanak, ılık ve serin iklimlerin bitkisidir.
• Serin hava koşullarıyla birlikte uygun bir
nem ortamının bulunmasını ister.
• Ispanak yetiştiriciliğinde ideal sıcaklık
15–18 derecedir.
• Kışı yumuşak geçen yerlerde mükemmel
yetiştirilir.
• Bitki fazla sıcaklıkları sevmez, bu durum-
da hemen tohuma kalkar.
• Tohumun çimlenmesi için 5 derece sıcak-
lık gereklidir.
• Toprak sıcaklığının yükselmesi çimlenme-
yi hızlandırır ve çimlenme süresini kısaltır.
TOPRAK İSTEKLERİ
• Ispanak bütün topraklarda başarıyla ye-
tiştirilebilir.
• Toprak seçme özelliği yoktur.
• Ancak toprağın asitli olması başarılı ye-
tiştiriciliği önemli ölçüde olumsuz yönde etki-
ler.
• Asitlik arttıkça gelişmesinde durgunluk
görülür.
• Geçirgen, gevşek bünyeli, besin madde-
lerince zengin tınlı toprakları sever.
• Yayvan gelişen ve elle hasat edilen çeşit-
lerin killi topraklarda yetiştirilmemesi tercih
edilmelidir.
ÜRETİM
• Yaz hasadı için mart ayında, kış hasadı
için, eylül-ekim aylarında ekim yapılmalıdır.
• Sıralar arası 20-25 cm, sıra üzeri 5-10 cm
olacak şekilde ekim yapılır.
• Tohumların ekim derinliği 3-4 cm olma-
lıdır.
• Dönüme 0,7 – 1 kg arasında tohum eki-
lebilir.
Sebze Yetiştiriciliği 43
PATLICAN YETİŞTİRİCİLİĞİ
SICAKLIK İSTEKLERİ
• Patlıcan sıcak iklim sebzesidir.
• -1 ºC’de bitki yaşamını yitirir.
• İyi bir yetiştiricilik için 6 aylık bir vejetasyon dönemine ihtiyaç vardır.
• Optimum sıcaklık isteği 25-30 ºC’dir.
• Gece 15- 20 ºC sıcaklık uygundur.
• Gece sıcaklığı 15 ºC’nin altına düştüğünde meyve bağlamada problemler ortaya çıkar.
• Bitki gelişimi zayıflar, meyvelerde renk açılmaları görülebilir.
• 15 ºC’nin altı, 40 ºC’nin üzerinde kök gelişmez ve besin maddelerinin alımı azalır.
TOPRAK İSTEKLERİ
ÜRETİM
• Dikimden 7-10 gün sonra birinci çapalama, dikimden 20-30 gün sonra ikinci çapalama ya-
pılır.
• Ot mücadelesi ve toprak rutubetini muhafazası için etmek amacıyla çapaya devam edilebilir.
SULAMA
• Sulama düzenli yapılmazsa gelişme yavaşlar, verim azalır ve meyvelerde acımsı bir tat mey-
dana gelir.
• Sulama miktarı ve sıklığına hava koşulları, toprak yapısı, bitkinin gelişme dönemi ile çeşidin
kendine özgü olan kök gelişimi ve kök derinliği etkilidir.
• Bu yöntemle, bitkinin kök boğazının sulama suyu ile teması engellendiği için mantari hasta-
lıkların gelişimi de önlenmiş olur.
• Patlıcan yetiştiriciliğinde ilk can suyundan sonra hava durumuna göre 15-20 gün müddetle
su verilmez.
• Hasat devresine girildikten sonra her hasadın ardından sulama ihmal edilmemelidir.
Sebze Yetiştiriciliği 45
HASAT
• Çeşit özelliğine bağlı olarak meyveler normal iriliğini ve rengini alınca hasat yapılmalıdır.
• Hasat meyve sapı meyvede kalacak şekilde bıçak veya makasla yapılmalıdır.
ÖZELLİKLERİ
Marulun, renk ve form itibariyle, iklimsel özelliklerine göre 20’den fazla çeşidi bulunmaktadır.
Sebze Yetiştiriciliği 47
TOPRAK İSTEKLERİ
• Marulun en iyi yetiştiği toprak tipleri, kumlu tın ve killi tın arasında kalan topraklardır.
• Yüzeysel köklü olduğu için toprağın 20-30 cm’lik üst kısmının yeterli besin maddesi içer-
mesi gerekir.
• Toprak besin maddeleri ve organik maddece zengin olmalı, su tutma kapasitesi yerinde ol-
malıdır.
• Marulla münavebede iyi sonuç veren bitkiler domates, kabakgiller, mısır, ıspanak, kırmızı
pancar ve havuçtur.
ÜRETİM
• Fide ile yetiştirme ve doğrudan tohumdan yetiştirme tekniği olmasına rağmen fide ile
yetiştirme tekniği daha fazla uygulanmaktadır.
• Sıra arası 40- 80 cm sıra üzeri 15-25 cm olacak şekilde dikim yapılır.
• Birinci çapa fide dikiminden yaklaşık 15 gün sonra fideler 2-3 yaprak oluşturduktan sonra
yüzeysel olarak yapılır.
SULAMA
HASAT
Sebze Yetiştiriciliği 49
HAVUÇ YETİŞTİRİCİLİĞİ
ÖZELLİKLERİ
SICAKLIK İSTEKLERİ
ÜRETİM
• Havuç tohumlarının ekim zamanı çeşitlere göre değişmekle beraber, şubattan kasım ayına
kadar yapılabilir.
• Havuç yazlık ekilecekse Şubat ayından itibaren Nisan ayı ortalarına kadar, Kışlık ekilecekse
Mayıs sonu ile Temmuz sonu arasında ekilebilir.
• İklim koşullarının uygun olduğu yerlerde, devamlı havuç hasatı sağlayabilmek amacıyla bu
tarihler arasında 2-3 hafta ara ile tohum ekilebilir.
• Çeşidin kök iriliğine bağlı olarak tohumlar 10-12 cm sıra arası ve 4-6 cm sıra üzeri mesafe
ile 2-3 cm derine ekilmelidir.
SULAMA
Sebze Yetiştiriciliği 51
HASAT
MISIR YETİŞTİRİCİLİĞİ
SICAKLIK İSTEKLERİ
TOPRAK İSTEKLERİ
• Erken ekimler, mısır bitkisinin Kış ve İlkbahar yağışlarından daha iyi yararlanmasını sağlar.
• Mısır ekiminde sıra arası mesafe 60-70 cm ve sıra üzerindeki bitkiler arasındaki mesafe ise
20-25 cm arasında olabilir.
• Ekim derinliği, iyi hazırlanmış tavlı tohum yatağında ve erken ekimlerde 5-6 cm olabilir.
• Buna karşın toprak tavının yetersiz olduğu ve özellikle geç ekimlerde tohumun nemli toprak
tabakasına düşebilmesi için ekim derinliğinin 6-8 cm arasında olması uygundur.
• 8 cm den fazla derine ekimde mısır bitkisin toprak yüzeyine çıkışı zorlaşır ve dekarda
istenen bitki sıklığı elde edilemez.
• Ekim derinliği, iyi hazırlanmış tavlı tohum yatağında ve erken ekimlerde 5-6 cm olabilir.
• Buna karşın toprak tavının yetersiz olduğu ve özellikle geç ekimlerde tohumun nemli toprak
tabakasına düşebilmesi için ekim derinliğinin 6-8 cm arasında olması uygundur.
• 8 cm den fazla derine ekimde mısır bitkisin toprak yüzeyine çıkışı zorlaşır ve dekarda
istenen bitki sıklığı elde edilemez.
Sebze Yetiştiriciliği 53
BAKIM
SULAMA
• Mısır bitkisinin suya ihtiyacı olduğu en kritik dönemi tepe ve koçan püskülü çıkardığı
dönemdir.
Sabah saatlerinde yapraklar kıvrılmış ise (soğan yaprağı gibi) sulamak gerekir.
• Toprak yapısı, sıcaklık, nem ve kuraklığa bağlı olarak sulama sayısı değişmektedir;
• Toprak yapısı, sıcaklık, nem ve kuraklığa bağlı olarak sulama sayısı değişmektedir;
HASAT
• Mısır bitkisi, havaların sıcak veya yağışlı gitmesine ve çeşidin erkenciliğine bağlı olarak
çiçeklenmeden 45 ile 55 gün sonra hasat olumuna gelir.
• Mısır bitkisi hasat olumuna geldiğinde bitkilerin sap, yaprak tamamen kuruyup kahverengine
dönüşür.
• Tane nemi %13-15’e düşünceye kadar açıkta kurutulduktan sonra mısır danelenir.
Sebze Yetiştiriciliği 55
KABAK YETİŞTİRİCİLİĞİ
ÖZELLİKLERİ
SICAKLIK İSTEKLERİ
ÜRETİM
BAKIM
• Yapılan çapa işleri ile hem yabancı ot temizliği hem de toprağın havalandırılması sağlanır.
• Doğrudan tohum ekimi yöntemi ile yapılan kabak yetiştiriciliğinde, bitkiler toprak yüzeyine
çıktıktan sonra 3- 4 yapraklı olduklarında yabancı otları ayıklamak ve toprağı havalandırmak
maksadıyla ilk çapa yapılır.
• Bunun için her ocakta en iyi gelişen bir veya duruma göre iki bitki bırakılır.
• Birinci çapadan 2 veya 3 hafta sonra yağış ve yabani ot durumuna göre ikinci çapa yapılır.
• Ekolojik koşullara ve bitki gelişimine bağlı olarak 2- 3 hafta ara ile 3. hatta 4. çapa yapılabilir.
Sebze Yetiştiriciliği 57
SULAMA
• Meyvesi yenen diğer sebzelerde olduğu
gibi bitkinin gelişmesi için ekolojik koşullar el-
verişli ise ilk meyveler görülünceye kadar su
vermekten kaçınılır.
• Ekolojik koşullar kurak giderse aşırıya
kaçmamak şartıyla bitkilerin ihtiyacı nispetin-
de sulama yapılır.
• İlk meyveler görüldükten sonra sulama
işi büyük önem taşır.
• Kabak meyveleri çok hızlı büyüdüğü için
sulamayı oldukça sık aralarla ve mümkünse
3-4 gün aralarla yapmak bitkinin gelişmesi ve
verimi bakımından çok faydalıdır.
• Kabaklarda susuzluk, sabah ve akşam
saatlerinde yapraklarının anormal olarak pör-
süyüp aşağıya doğru sarkmaları ile kolayca
anlaşılır.
• Bitkilerde bu belirtiler görülmeden za-
manında sulama yapılmalıdır.
• Kabak bitkisi sulanırken yapraklara su
sıçratılmamalıdır.
• Damlama sulama uygun yöntemdir.
• Bu sistemin olmadığı durumlarda karık
usulü sulama yapılmalıdır.
• Yazlık Sakız ve Girit kabaklarında en uygun hasat büyüklüğü çeşidin normal iriliğinin 1/3’ünü
aldığı 10-25 cm ulaştığı zamandır.
• Hasat büyüklüğüne gelmiş olan yazlık kabak meyveleri sabah ve akşam saatlerinde
meyvelerin sapı bıçakla veya makasla kesilerek hasat edilirler.
• Yazlık kabak çeşitlerinde ekolojik koşullar, yetiştirme tekniği ve üretilen çeşidin özelliğine
bağlı olarak bitki başına 2-4 kg ürün alınabilir.
Sebze Yetiştiriciliği 59
KAYNAKÇA
https://www.tohumgubre.com/sayfa/sebze-bahcesi-onerileri
https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/4674/mod_resource/content/0/ZBB%20208%20BAH%C3%87E%20
B%C4%B0TK%C4%B0LER%C4%B0-11.pdf
https://samsun.tarimorman.gov.tr/Belgeler/Yayinlar/Kitaplarimiz/sebzecilik.pdf
https://www.tohumgubre.com/sayfa/sebze-bahcesi-onerileri
https://defteriniz.com/sebze-bahcesi-tesisi-hobi-bahceleri-peyzaj/24427/
https://tr.depositphotos.com/149818672/stock-illustration-climate-flat-icons-set-collection.html
http://www.cem.gov.tr/erozyon/AnaSayfa/etut_proje/Genel_Bilgi_etut_proje/toprak_profili_ve_ozellikleri.aspx?sflang=tr
https://24segodnya.ru/tr/remont/kak-planirovat-posadki-na-ogorode-dachnaya-geografiya-kak/
https://www.tohumgubre.com/sayfa/sebze-bahcesi-onerileri
https://defteriniz.com/sebze-bahcesi-tesisi-hobi-bahceleri-peyzaj/24427/
https://desin-planet.ru/tr/landscape-design/unusual-garden-with-their-own-hands-requirements-for-garden-fencing.
html
http://www.agaclar.net/forum/fidan-ve-fide-bitki-uretim-tohum-cimlenme-celik-asi/23542.htm
https://tr.depositphotos.com/103282928/stock-photo-paprika-seedlings-organic-gardening.html
https://defteriniz.com/sebze-bahcesi-tesisi-hobi-bahceleri-peyzaj/24427/
https://slideplayer.biz.tr/slide/9344306/) https://www.tohumgubre.com/sayfa/sebze-bahcesi-onerileri
https://www.tesisat.org/sulama-yontemleri.html
http://tarlabahcesulama.blogcu.com/salma-sulama-sistemleri-metodu/6957805
https://www.tesisat.org/sulama-yontemleri.html
https://www.1000ciftci1000bereket.com/toprak-su-ister-ama-ne-kadar/
https://www.indiamart.com/proddetail/drip-irrigation-systems-4006567273.html
https://tr.pinterest.com/pin/686376799434722134
https://anoregoncottage.com/five-reasons-to-grow-cucumbers-on-trellis/?crlt.pid=camp.XSMlVju5eFQD
https://slideplayer.biz.tr/slide/9344306/
https://www.youtube.com/watch?v=Kx-sz83ygXo
http://www.bahcem.nl/uncategorized/biberde-bogaz-doldurma/
https://defteriniz.com/sebze-bahcesi-tesisi-hobi-bahceleri-peyzaj/24427/
https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/4674/mod_resource/content/0/ZBB%20208%20BAH%C3%87E%20
B%C4%B0TK%C4%B0LER%C4%B0-11.pdf
http://favoriev.com/haber/evler-artik-sebze-bahcesi-543.html
https://dybsky.ru/tr/garden-vegetable-garden-flower-garden-the-optimal-organization-of-space-garden-garden-and-
flower-garden.html
http://www.benimmulku.com/view.html
http://www.bilenkadinlar.com/hobi-bahcesi-ve-balkonlariniza-pet-siselerle-sahane-fikirler/hobi-bahçesi-için-yaratici-
fikirler-2/
https://tr.pinterest.com/pin/361132463864741306/
https://canimanne.com/bahcedeki-sebzeler-icin-harika-fikirler.html
https://iyiyil.com/bahce-dekorasyonu-nasil-yapilir/
https://tr.depositphotos.com/80844096/stock-photo-farmer-planting-a-tomato-seedling.html
http://www.jeotermalhaberler.com/soganlari-kurutmak-icin-jeotermal-enerjiden-yararlanma-fernley-nevadada-benzersiz-
bir-santral/
http://www.agaclar.net/forum/sebzeler/3288.htm
https://ankara.tarimorman.gov.tr/Belgeler/liftet/domatesyetistiriciligi.pdf
http://www.tarimsalistatistik.com/tr-TR/Sayfa/biber-yetistiriciligihttp://www.entofito.com/tag/fasulye-yaprak-
hastaliklari/
http://toruntohum.com/sayfa.php-sayfano=5.htm
Samsun Valiliği İl Tarım Müdürlüğü SEBZECİLİK Hazma KASAP Ziraat Mühendisi Samsun / 2010
https://adana.tarimorman.gov.tr/Belgeler/SUBELER/bitkisel_uretim_ve_bitki_sagligi_sube_mudurlugu/sebze_
yetistiriciligi_ve_mucadelesi/Patl%C4%B1can.pdf
https://arastirma.tarimorman.gov.tr/alata/Belgeler/Diger-belgeler/MarulYeti%C5%9Ftiricili%C4%9FiNDenli.pdf
http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/bahcecilik/moduller/havuc_yetistiriciligi.pdf
http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/bahcecilik/moduller/ispanak_yetistiriciligi.pdf
http://hayrabolutb.org.tr/media/ziraat/Misir-Tarimi.pdf
https://arastirma.tarimorman.gov.tr/alata/Belgeler/Diger-belgelerYazl%C4%B1kKabakYeti%C5%9Ftiricili%C4%9Fi%C3%
87Nacar.pdf
http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/bahcecilik/moduller/kabak_yetistiriciligi.pdf
Sebze Yetiştiriciliği 61
NOTLAR
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
Sebze Yetiştiriciliği 63
NOTLAR
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................