Matematika IIko azterketa

2022ko ekainak 27

ln(9 − x 2 − y 2 )
1. (4 puntu) Demagun f ( x, y ) = funtzioa dela.
x2 + y 2
a) Aurkitu eta irudikatu f funtzioaren existentzia-eremua, E ( f ) .

b) (0, 0) puntua E ( f ) - ren muga-puntua da? E ( f ) multzoa itxia da? Ganbila da? Arrazoitu
erantzunak.

3
2. (8 puntu) Demagun g ( x, y ) = funtzioa dela.
xy − 1
a) Aurkitu eta irudikatu g funtzioaren existentzia-eremua, E ( g ) .

b) Idatzi eta irudikatu g funtzioaren -3 eta 3 sestra-kurbak, hau da, K −3 eta K 3 .

c) Eman g funtzioaren hazkunde maximoko norabidea (−1, −2) puntuan eta idatzi, puntu
horretatik, funtzioaren aldakuntza nulua duten norabide guztiak. Zer angelu osatzen dute
norabide horiek gradientearekin?

d) Kalkulatu g funtzioaren deribatua (−1,1) norabidean eta (−1, −2) puntuan.

3. (6 puntu) Kalkulatu funtzio hauen y aldagaiarekiko lehen ordenako deribatu partziala:

x e xy
a) f ( x, y ) = ( 0,1) puntuan.
x2 + y
 x 
b) z = y 2 g  e xy , 2  , g ∈  1 ( 2 ) izanik.
 y +1 

c) = ( xy ) ( x + y )
x xy
f ( x, y ) deribazio logaritmikoa erabiliz.

4. (6 puntu) Demagun f ( x, y ) =− x 4 − y 2 + 2 xy funtzioa dela.

a) Kalkulatu, existitzen badira, f funtzioaren mutur lokalak bere existentzia-eremuan. f funtzioa

ahurra edo ganbila da  2 -n ?

b) Kalkulatu, existitzen badira, f funtzioaren mutur lokalak y = x murrizketari baldintzatuta,

funtzio lagangearra erabiliz.

=
5. (10 puntu) Demagun X {( x, y ) ∈  2
}
/ x 2 + y 2 ≤ 20, x ≤ y 2 , x ≥ 0, y ≥ 0 multzoa eta f ( x, y ) = xy

eta g ( x, y )= x − y 2 funtzioak.

a) Irudikatu f funtzioaren sestra-kurbak. Aurkitu, existitzen badira, f funtzioaren mutur globalak

X multzoan.
 b) Irudikatu g funtzioaren sestra-kurbak. Aurkitu, existitzen badira, g funtzioaren mutur globalak
X multzoan.

6. (9 puntu) Enpresa batek bi produktu ekoitzen ditu, A eta B. Enpresariak aurreztu egin behar du eta,
horretarako, bi motatako makinak, 1 Mota eta 2 Mota, alokatzea aztertzen ari da. Errentagarria
izateko, makina horiekin A eta B produktuetatik astean, gutxienez, 36 eta 15 unitate, hurrenez
hurren, ekoiztu behar ditu.
Taulan makina bakoitzak produktu bakoitzetik astean ekoizten dituen unitateak jasotzen dira eta
baita asteko aurrezkia ere:
1 Mota 2 Mota
A produktua/makina 12 unitate 6 unitate
B produktua/makina 2 unitate 5 unitate
Aurrezkia €/makina 180€ 100€

1 Motako makina bakoitza 7 orduz alokatzen da astean, 2 Motako bakoitza astean 5 orduz eta
makina guztientzako, astean, gehienez 40 alokairu-ordu ditu guztira.

a) Mota bakoitzeko zenbat makina alokatuko ditu enpresak astean aurrezkia maximizatzeko,
ezarritako asteko ekoizpen minimoen murrizketak betez eta asteko alokairu-orduak gainditu
gabe?
b) Enpresariak astean 40 alokairu-ordu baino gehiago eskuratzea badu, zenbat ordu estra hartuko
ditu eta zenbat aurreztuko du ordu estra bakoitzeko?
c) Enpresariak makinak alokatu ordez erosi egingo ditu, horrela, guztira asteko alokairu-orduen
murrizketa desagertuz. 1 Motako makina bakoitzaren asteko erosketa-kostua 380€ eta 2 Motako
bakoitzeko 200€ izanik eta, gutxienez, astean 580€ aurreztu nahi baditu, planteatu, ebatzi gabe,
programazio linealeko problema bat enpresak mota bakoitzeko zenbat makina erosiko dituen
lortzeko, asteko kostua minimizatuz eta aurrezkiarentzako zein ekoizpenentzako ezarritako
murrizketak betez.

7. (7 puntu) Integral bikoitza erabiliz, kalkulatu multzo honen azalera (irudikatu R eta integrala
kalkulatzeko aukeratutako deskonposaketa):
 x2 
R ( x, y ) ∈  2 / x + y ≤ 0, y ≤ ,  y ≥ x 2 − 2 
=
 2 
 ln(9 − x 2 − y 2 )
1. (4 puntu) f ( x, y ) = .
x2 + y 2
a) Funtzioaren existentzia-eremua:
E ( f=
) {( x, y) ∈  2
}
/ 9 − x 2 − y 2 > 0, x 2 + y 2 ≠ 0= {( x, y) ∈  2
/ x 2 + y 2 < 9} − {(0, 0)}

b
Fr(E(f))
E(f)
a

• (0,0) puntua E(f)-ren muga-puntua da, (0,0) zentruko edozein bola irekian multzoko
elementuak eta multzoakoak ez direnak ((0,0) bera) daudelako.
• E(f) multzoa ez da itxia, muga-puntu guztiak ez baitira multzokoak. Adibidez, (0,0) muga-
puntua ez da multzokoa.
• E(f) multzoa ez da ganbila, bertako edozein bi puntuen konbinazio lineal ganbil guztiak ez
baitira multzokoak. Adibidez, a eta b multzokoak izanik lotzen dituen segmentua ez da
multzoaren parte.

3
2. (8 puntu) g ( x, y ) = .
xy − 1
a) E ( g ) ={( x, y ) ∈  2 / xy ≠ 1}

E(f)
E(f)

E(f)

 
b) K=
−3 ( x, y ) ∈ E ( f ) /
3
xy − 1
= − 3=
 {( x, y) ∈  2
= 0}
/ xy K −3 y
K3
 
 
=3 ={( x, y ) ∈  2 / xy =2}
3
K 3 =( x, y ) ∈ E ( f ) /
 xy − 1 
x

K −3
K3
 c) g funtzioaren hazkunde maximoko norabidea (−1, −2) puntuan gradientea da:
∇g (−1, −2) = ( g x (−1, −2) , g y (−1, −2) ) .

3y 
g x ( x, y ) =− → g x (−1, −2) =6 
( xy − 1) 2

 → ∇g (−1, −2) =(6,3).
3x
g y ( x, y ) =− → g y (−1, −2) =3
( xy − 1) 2 

Edozein v = (v1 , v2 ) norabidea v1 g x (−1, −2) + v2 g y (−1, −2) =0 izanik, hau da, 6v1 + 3v2 =
0 , g-
ren aldakuntza nuluko norabidea da (−1, −2) puntutik. Norabide horiek 90º ko angelua osatzen
dute gradientearekin eta (−1, −2) puntutik pasatzen den sestra-kurbaren zuzen ukitzailean
daude.

1 1 3
d) D( −1,1) g ( −1, −2 ) =− g x ( −1, −2 ) + g y ( −1, −2 ) =− .
2 2 2

3. (6 puntu)

x e xy
a) f ( x, y ) = ( 0,1) puntuan:
x2 + y

1
x 2 e xy x 2 + y − xe xy  
2 x2 + y xy  2 x ( x + y ) − 1 
2
=
f y ( x, y ) = xe = → f y (0,1) 0.
( )  2 x 2 + y 32 
( )
2
x2 + y  

 x 
b) z = y 2 g  e xy , 2  , g ∈  1 ( 2 ) izanik.
 y +1 

 
∂z  x  2  xy x  2 xy  xy x  
=
2 yg  e xy , 2  + y xe xy
g1 e ,  − g 2 e ,  .
∂y  y +1   y 2 + 1  ( y 2 + 1)2  y2 +1  
 

c) = ( xy ) ( x + y )
x xy
f ( x, y ) deribazio logaritmikoa erabiliz.

ln f ( x, y ) ln ( xy )
= ( x
( x + y)
xy
)
ln f ( x,=
y ) ln ( xy ) + ln ( x + y =
) x ln ( xy ) + xy ln ( x + y )
x xy

f y ( x, y ) x x xy x xy
= + x ln ( x + y ) + = + x ln ( x + y ) +
f ( x, y ) xy x+ y y x+ y

 x xy 
f y ( x, y )=  + x ln ( x + y ) +  ( xy ) ( x + y)
x xy
.
 y x + y 
4. f ( x, y ) =− x 4 − y 2 + 2 xy.

a) Mutur lokal ez baldintzatuen beharrezko baldintzak:

x=0
 f1 ( x, y ) =−4 x3 + 2 y =0 −4 x3 + 2 y =
0
 ⇒ ⇒ −4 x + 2 x = 0 ⇒
3
1
 f 2 ( x, y ) =
−2 y + 2 x =0 y= x x= ±
2
 1 1   1 1 
Puntu egonkorrak: ( 0, 0 ) ,  ,  eta  − ,− .
 2 2  2 2

Baldintza nahikoak:

f11 ( x, y ) = −12 x 2 
 −12 x 2 2
f12 ( x, y ) = 2  ⇒ H ( x , y ) = =
24 x 2 − 4
−2
f

f 22 ( x, y ) = −2   2

• H f (0, 0) =−4 < 0 , hortaz, (0,0) ez da mutur lokala.

 1 1   1 1   1 1 
• Hf  , =8 > 0 eta f11  ,  < 0 , orduan  ,  maximo lokala da.
 2 2  2 2  2 2

 −1 −1   −1 −1   −1 −1 
• Hf  , =8 > 0 eta f11  ,  < 0 , orduan  ,  maximo lokala da.
 2 2  2 2  2 2

f –k ez du minino lokalik.
 2 -ko puntu batzuetan H f ( x, y ) < 0 denez, f funtzio ez da ahurra ezta ganbila ere  2 -n.

b) f-ren mutur lokalak y = x murrizketari baldintzatuta:

 ( x, y , λ ) =− x 4 − y 2 + 2 xy − λ ( x − y )
Baldintza beharrezkoak:
=
x 0 λ 0
⇒=
x ( x, y, λ ) =−4 x3 + 2 y − λ =0 ⇒ λ =−4 x3 + 2 y
 ⇒ −4 x + 2 x = 0 ⇒
3
1
y ( x, y, λ ) =−2 y + 2 x + λ =0 ⇒ λ = −2 x + 2 y x=± ⇒λ =0
 2
λ ( x, y, λ ) =−( x − y ) =0 

 1 1   1 
Puntu egonkorrak: ( 0, 0, 0 ) , 
1
, , 0  eta  − ,− , 0 .
 2 2   2 2 
Baldintza nahikoak:

−12 x 2 2 −1
∆ ( x, y , λ ) = 2 −2 1 =12 x 2 − 2 .
−1 1 0
 • ∆ ( 0, 0, 0 ) =−2 < 0 ⇒ ( 0, 0 ) f-ren minimo lokala da y = x murrizketari baldintzatua.

 1 1   1 1 
• ∆ , ,0 = 4 > 0 ⇒  ,  f-ren maximo lokala da y = x murrizketari
 2 2   2 2
baldintzatua.
 1 1   1 1 
• ∆− ,− ,0 = 4 > 0 ⇒ − ,−  f-ren maximo lokala da y = x murrizketari
 2 2   2 2
baldintzatua.

=
5. X {( x, y ) ∈  2
/ x 2 + y 2 ≤ 20, x ≤ y 2 , x ≥ 0, y ≥ 0 }
a) f ( x, y ) = xy
K0

Max
- Min
A +

K10
K-4 K4
K0
K4 K-4
K10

+ -

Funtzioaren sestra-kurbak X multzoan irudikatuta, balio txikieneko sestra-kurba K 0 . Hortaz,

(0, 0)(0, 20) segmentuko puntu guztiak funtzioaren minimo globalak dira X multzoan.

Multzotik pasatzen den balio handieneko sestra-kurba x 2 + y 2 =

20 zirkunferentziarekin
ukitzailea da A puntuan. Hori da funtzioaren máximo globala X multzoan eta kalkulatzeko,
mutur local baldintzatuen beharrezko baldintzak erabiliko ditugu:

( x, y, λ ) = xy − λ ( x 2 + y 2 − 20)
Beharrezko baldintzak:
x ( x, y, λ ) =−
y 2λ x = 0  2 
x = y  2
2

y ( x, y, λ ) =x − 2λ y = 0  x =10 ⇒ x =± 10

λ ( x, y, λ ) =−( x 2 + y 2 − 20) =0 

Puntu egonkorrak: ( 10, 10 , ) ( ) ( )

10, − 10 , − 10, 10 eta − 10, − 10 . ( )
Horrela, f funtzioaren máximo globala X multzoan A = ( 10, 10 ) puntua da eta

f ( )
10, 10 = 10 .
 b) g ( x, y )= x − y .
2

Kasu honetan, Multzotik pasatzen balio txikieneko sestra-kurba (0, 20) puntutik pasatzen
dena da. Horrela, bertan lortzen du g funtzioak minimo globala X multzoan eta g (0, 20) = −20

Min K-20
+
K-4
K-2
K0
K2

Max

Maximo globalari dagokionez, multzotik pasatzen den balio txikieneko sestra-kurba K 0 da,
hain zuzen, multzokoa den parabolaren zatiari dagokiona. Horrela,
{( x, y ) ∈  2
x y , 0 ≤ x ≤ 20, y ≥ 0} multzoko puntu guztiak
/= 2
g funtzioaren maximo
globalak dira X multzoan.

6. a)
max (180 x + 100 y )
12 x + 6 y ≥ 36 (1) x = 1 Motatik alokatuko makinak astean.
2 x + 5 y ≥ 15 y = 2 Motatik alokatuko makinak astean.
 (2)

7 x + 5 y ≤ 40 (3)
 x ≥ 0, y ≥ 0
a
K180 = {( x, y) ∈  2
/180 x + 100 y = 180}

Sestra-kurben hazkundea aztertuz eta

hau kontuan izanik:

(2) X
 p f = −1.8 K180
 p = −2 K0
 1
 2
 p2 = − ⇒ p1 < p f < p3 < p2
 5 +
 7
 p3 = −
 5 (1) (3)

Soluzio hoberena (5,1) erpinan lortzen dela ondorioztatzen da eta balio hoberena 1000 da.
 Enpresak, astean, 1 Motako 5 makina alokatuko ditu eta 2 Motako 1, 1000 euroko aurrezkia
lortuz.

b) (3) murrizketa urri da soluzio hoberenean. (7.5,0) puntutik pasa arte mugituko dugu:
7 x + 5 y = 40 + a 
⇒ a =
12.5
(7.5, 0) 

Soluzio hoberena: (5,1) → (7.5,0)

Balio hoberena: 1000 → 1350
Gai askea: 40 → 52.5
1350 − 1000
=λ3 = 28€ / o
12.5
Enpresariari, gehienez, 12.5 ordu estra hartuko ditu eta 28€ aurreztuko ditu ordu estra
bakoitzeko.

c) x = 1 Motatik erositako makinak astean.

min (380 x + 200 y ) y = 2 Motatik erositako makinak astean.
12 x + 6 y ≥ 36 (1)
2 x + 5 y ≥ 15
 (2)

180 x + 100 y ≥ 580 (3)
 x ≥ 0, y ≥ 0

7. =
R {( x, y ) ∈  2
/ x 2 + y 2 ≤ 2, y ≤ x, y 2 ≤ x}

1. aukera 2. Aukera
R= R1 ∪ R2 R = R3 ∪ R4 ∪ R5
Azalera (R)= ∫∫
= 1 ∫∫ 1 + ∫∫ 1 Azalera(R)= ∫∫ 1 = ∫∫ 1 + ∫∫ 1 + ∫∫ 1
R R1 R2 R R3 R4 R5
 1. aukera:
0
x2
0  − x2
0  x2
x3  16 0
=∫∫ 1
R1 ∫ 2
∫=
−2 x 2 − 2
1 dy dx ∫=
−2
y dx ∫  =
−2
 2
+ 2  dx − + 2 x  =

2
x2 − 2
6  −2 6
1
x3 x 2 
∫0 x2 −2 ∫0 ( )
1 −x 1 −x 7 1
∫∫R2 ∫0 ∫x2 −2
= = = −
= − + − =− + 2x 2
1 1 dy dx y dx x x 2 d x
3 2 0 6
23 2
Azalera(R)= ∫∫ 1 = ∫∫ 1 + ∫∫ 1 = u
R R1 R2 6
2.aukera:

( )
2 − 2y 2 − 2y 2
∫∫R3
1= ∫
0 ∫− y+2
1 dx dy = ∫ x −
0 y+2
dy = ∫ − 2 y + y + 2 dy =
0
2
2 2 3/2 2 8 4 2
= −= y + ( y + 2)3/2 − .
3 3 0
3 3
0

∫ ( )
−y y2 2 4 2 1
− y + y + 2 dy= − + ( y + 2 )
0 0 −y 0
∫∫ 1= ∫ ∫ 1 dx dy= ∫ dy= = − .
3/ 2
x− y+2
R3 −1 − y + 2 −1 −1 2 3 3 6
−1

−1
−1 y+2 −1 −1 4 4
( y + 2) = .
y+2
=∫∫ 1 ∫=
∫ 1 dx dy ∫ dy= ∫ 2 y + 2 dy=
3/ 2
x− y+2
R5 −2 − y+2 −2 −2 3 3
−2

8 4 2 4 2 1 4 23 2
Azalera(R)= ∫∫
= 1 ∫∫ 1 + ∫∫ 1 + ∫∫ 1 = − + − + = u
R R3 R4 R5 3 3 3 6 3 6