Godišnji Izvještaj Iz Oblasti Poljoprivrede Bosne I Hercegovine Za 2019. Godinu

MINISTARSTVO SPOLJNE TRGOVINE I EKONOMSKIH ODNOSA
BOSNE I HERCEGOVINE
2019
GODIŠNJI IZVJEŠTAJ
iz oblasti poljoprivrede, ishrane i ruralnog
razvoja za
Bosnu i Hercegovinu
Maj, 2020. godine

SADRŽAJ
Lista tabela .............................................................................................................................................. 3
Lista grafikona ......................................................................................................................................... 3
Skraćenice................................................................................................................................................ 4
Izvori podataka i doprinos u pripremi izvještaja ..................................................................................... 5
REZIME..................................................................................................................................................... 6
1. POLJOPRIVREDNI SEKTOR BOSNE I HERCEGOVINE U BROJKAMA ................................................ 10
1.1. Značaj poljoprivrednog sektora u ekonomiji ....................................................................... 10
1.2. Zaposlenost u poljoprivrednoj djelatnosti .......................................................................... 10
1.3. Otkupne cijene poljoprivrednih proizvoda.......................................................................... 12
1.4. Prosječne otkupne cijene odabranih poljoprivrednih proizvoda ........................................ 12
1.5. Površine poljoprivrednog zemljišta (zasijano i neobrađeno) i struktura ............................ 14
1.5.1. Zasijane površine u proljetnoj i jesenjoj sjetvi .................................................................... 15
1.6. Broj registrovanih poljoprivrednih gazdinstava- ................................................................. 16
2. POLJOPRIVREDNA PROIZVODNJA.................................................................................................. 17
2.1. Biljna proizvodnja ................................................................................................................ 17
2.2. Brojno stanje stoke i peradi................................................................................................. 21
2.3. Stočarska proizvodnja ......................................................................................................... 22
2.3.1. Proizvodnja, otkup i prerada mlijeka i proizvodnja mliječni proizvoda .............................. 22
2.3.2. Kapaciteti za proizvodnju jednodnevnih pilića .................................................................... 23
2.3.3. Proizvodnja ostalih stočarskih proizvoda ............................................................................ 24
2.3.4. Klanje stoke i neto proizvodnja mesa.................................................................................. 24
3. PODRŠKE POLJOPRIVREDI I RURALNOM RAZVOJU ....................................................................... 25
3.1. Ukupna izdvajanja za poljoprivredu i ruralni razvoj u Bosni i Hercegovini ......................... 26
3.2. Struktura mjera ................................................................................................................... 27
4. TRGOVINSKA RAZMJENA POLJOPRIVREDNIH PROIZVODA BOSNE I HERCEGOVINE SA SVIJETOM …31
4.1. Struktura razmjene poljoprivrednih proizvoda ................................................................... 31
4.2. Geografska struktura u spoljnotrgovinskoj razmjeni poljoprivredno-prehrambenih
proizvoda ........................................................................................................................................... 33
4.2.1. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa Evropskom unijom ........ 33
4.2.1.1. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa Republikom Hrvatskom 33
4.2.2. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa CEFTA-om ..................... 34
4.2.2.1. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa Republikom Srbijom ..... 35
4.2.3. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa EFTA-om........................ 35
4.2.4. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa Republikom Turskom .... 36
1.
5. REALIZACIJA MJERA I PRIORITETA U OBLASTI POLJOPRIVREDE, ISHRANE I RURALNOG RAZVOJA U
2019. GODINI ......................................................................................................................................... 37
5.1. Zakonska regulativa ............................................................................................................. 37
5.2. Implementacija Strateškog plana ruralnog razvoja BiH ...................................................... 38
5.3. Korištenje pretpristupnih fondova Evropske unije namijenjenih poljoprivredi i ruralnom
razvoju iz IPA II za period 2014-2020 ................................................................................................ 38
5.4. Uspostavljanje IPARD operativne strukture u Bosni i Hercegovini ..................................... 39
5.5. Poljoprivredni informacioni sistem i poljoprivredna statistika ........................................... 40
5.6. Realizacija aktivnosti definisanih u Mapi puta s ciljem stvaranja uslova za izvoz proizvoda
biljnog i životinjskog porijekla ........................................................................................................... 42
5.7. Izvoz vina iz Bosne i Hercegovine u Republiku Hrvatsku..................................................... 42
5.8. Savjetodavne usluge u poljoprivredi ................................................................................... 44
6. BEZBJEDNOST HRANE, ZAŠTITA ZDRAVLJA BILJA I VETERINARSTVO ............................................ 45
6.1. BEZBJEDNOST HRANE .......................................................................................................... 46
6.2. ZAŠTITA ZDRAVLJA BILJA ..................................................................................................... 50
6.3. VETERINARSTVO .................................................................................................................. 53
7. ORGANSKA PROIZVODNJA, PRAVNI OKVIR I USLOVI ZA IZVOZ ORGANSKIH PROIZVODA ............ 57
8. RIBARSTVO .................................................................................................................................... 59
8.1. Uzgoj i proizvodnja slatkovodne i morske ribe ................................................................... 59
8.2. Usklađivanje zakonodavstva u BiH sa EU zakonodavstvom u oblasti ribarstva .................. 60
9. EVROPSKE INTEGRACIJE I MEĐUNARODNA SARADNJA ................................................................ 61
9.1. Primjena Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju i Dodatnog protokola........................... 61
9.2. Centralnoevropski sporazum o slobodnoj trgovini (CEFTA) ................................................ 62
9.3. Međunarodni sporazumi/Memorandum o saradnji u oblasti poljoprivrede i ruralnog
razvoja……………………………………………………………………………………………………………………………….62
9.4. Planiranje i koordinacija donatorske pomoći ...................................................................... 65
10. MJERE I PRIORITETI U OBLASTI POLJOPRIVREDE, ISHRANE I RURALNOG RAZVOJA ZA 2020.
GODINU ................................................................................................................................................. 66
2.
Lista tabela
Tabela 1. Bruto dodana vrijednost poljoprivrede, šumarstva lova i ribolova u ukupnoj BDV (2017.-2018. godini)
Tabela 2. Prosječne neto zarade u poljoprivredi, šumarstvu, ribolovu i prehrambenoj industriji, proizvodnji pića i
duvanskih proizvoda (2018-2019) u KM
Tabela 3 . Vrijednost otkupljenih proizvoda poljoprivrede prema grupama proizvoda u 2019. godini
Tabela 4. Prosječna otkupna cijena odabranih poljoprivrednih proizvoda u 2018.-2019. godini (KM)
Tabela 5. Oranične površine prema načinu korištenja u BiH (2018 -2019 godina)
Tabela 6. Zasijane površine u proljetnoj i jesenjoj sjetvi u BiH 2018.-2019. godina (u hektarima)
Tabela 7. Broj registrovanih poljoprivrednih gazdinstava u Federaciji BiH, Republici Srpskoj i Brčko Distriktu BiH
Tabela 8 . Proizvodnja i prinos važnijih usjeva (2018.-2019. godina)
Tabela 9. Proizvodnja i prinos najznačajnijih voćnih vrsta 2018.-2019. godina
Tabela 10. Broj rodnih čokota, proizvodnja i prinos grožđa (2018.-2019. godina)
Tabela 11. Brojno stanje stoke, peradi i košnica u Federaciji BiH, Republici Srpskoj i Distriktu Brčko BiH
Tabela 12. Proizvodnja sirovog mlijeka u Federaciji, Republici Srpskoj i Distriktu Brčko (hiljada litara)
Tabela 13. Otkup sirovog kravljeg mlijeka (2018. i 2019. godina)
Tabela 14. Proizvodnja konzumnog mlijeka i ostalih mliječnih proizvoda (2018. i 2019. godina)
Tabela 15. Ukupan kapacitet i način korištenja inkubatorskih stanica, 2018.-2019. godina
Tabela 16. Proizvodnja jaja, meda i vune u BiH
Tabela 17. Proizvodnja jaja, vune i meda u Republici Srpskoj, Federaciji BiH i Distriktu Brčko
Tabela 18 . Klanje stoke i peradi u klanicama (2018 -2019 godina)
Tabela 19: Poljoprivredni budžeti u BiH (2012-2019) (000 KM)
Tabela 20: Planirani i realizirani budžeti po nadležnim institucijama u 2019. godini u BiH
Tabela 21. Pregled planiranog i realizovanog budžeta za poljoprivredu u 2019. godini u RS
Tabela 22: Pregled planiranih i realizovanih podrški sa nivoa Federacije BiH u 2019. godini
Tabela 23: Pregled planiranih i realizovanih mjera podrške sa nivoa kantona u 2019. godini
Tabela 24. Spoljnotrgovinska razmjena poljoprivrednim proizvodima za period 2018.-2019. godina (Miliona KM)
Tabela 25. Struktura razmjene poljoprivrednih proizvoda u BiH (glave CT 1-24) , Miliona KM
Tabela 26. Uporedni pregled BiH razmjene poljoprivrednim proizvodima po regionima (Miliona KM)
Tabela 27. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa Hrvatskom (Miliona KM)
Tabela 28. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa R. Srbijom (Miliona KM)
Tabela 29. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa EFTA (Miliona KM)
Tabela 30. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa Turskom (Miliona KM)
Tabela 31. Površina pod organskom proizvodnjom u BiH (ha)
Tabela 32. Uzgoj/proizvodnja ribe u Federaciji BiH (u tonama)
Tabela 33. Proizvodnja konzumne ribe u Republici Srpskoj (u tonama)
Lista grafikona
Grafikon 1: Zaposleni u poljoprivrednoj djelatnosti u Bosni i Hercegovini (%)
Grafikon 2: Struktura budžeta za poljoprivredu u BiH prema grupama mjera
Grafikon 3: Budžet podrški za poljoprivredu iz kantona u 2019. godini (u milionima KM)
3.
Skraćenice
ACIS- Agricultural Competitiveness and Institutional Strengthening Project
ANC- Area with Natural Constraints
BD BiH- Brčko Distrikt Bosne i Hercegovine
BDV- Bruto dodana vrijednost
BiH- Bosna i Hercegovina
BMEL - Federal Ministry of Food and Agriculture Germany
CEFTA- Central European Free Trade Agreement
CEI - Centralnoevropska inicijativa
CT – Carinska tarifa
DG SANTE - Directorate-General for Health and Food Safety
DNA- Designated National Authority
ECDC - European Centre for Disease Prevention and Control
EFSA - European Food Safety Authority
EFTA- European Free Trade Association
EK- Evropska komisija
EU- Evropska unija
EU RASFF – European union Rapid Alert System for Food and Feed
EUROPHYIT- European Union Notification System for Plant Health Interceptions
EUSAIR- EU Strategy for the Adriatic-Ionian Region
FADN - Farm Accountancy Data Network
FAO - Food and Agriculture Organization
FARMA II- Fostering Agricutural Markets Activity II (FARMA II)
FBiH- Federacija Bosne i Hercegovine
GFCM - General Fisheries Commission for the Mediterranean
GI - Geografical indication
GIS – Geografski informacioni sistem
GIZ - Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit
GMO- Genetski modifikovani organizmi
IACS - Integrisani administrativni kontrolni sistem
ICT- Information and Communications Technology
IFAD - International Fund For Agricultural Development
ILO – International Labour Organization
INFOSAN - International Food Safety Authorities Network
IPA - Instrument for pre-accession assistance
IPARD - Instrument for pre-accession assistance for rural development (IPARD)
JICA - Japan International Cooperation Agency
KM- Konvertibilna marka
MSTEO- Ministarstvo spoljne trgovine i ekonomskih odnosa
OECD- Organisation for Economic Co-operation and Development
Organske kontrole (OK)
PTIS - Poljoprivredni tržišni informacioni sistem
RS- Republika Srpska
SEDRA - Support to Economic Diversification of Rural Areas in Southeast Europe
Sistem za identifikaciju i registraciju poljoprivrednih parcela (LPIS)
SPRR- Strateški plan ruralnog razvoja
SPS- Sanitary and Phytosanitary
SSP- Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju
SWG RRD - Regional Rural Development Standing Working Group in South Eastern Europe
SWOT- Strengths, Weaknesses, Opportunities, and Threats
TAIEX - Technical Assistance and Information Exchange
TRACES - Trade Control and Expert System
UNDP- United Nations Development Programme
UoST- Ugovor o slobodnoj trgovini
USAID - United States Agency for International Development
WB – World bank
WHO – World Health Organization
4.
Izvori podataka i doprinos u pripremi izvještaja
Godišnji izvještaj iz oblasti poljoprivrede, ishrane i ruralnog razvoja za Bosnu i Hercegovinu za 2019.
godinu (Izvještaj) je trinaesti po redu izvještaj koji je izradilo Ministarstvo spoljne trgovine i
ekonomskih odnosa Bosne i Hercegovine u saradnji sa Ministarstvom poljoprivrede, šumarstva i
vodoprivrede Republike Srpske, Ministarstvom poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva Federacije
BiH, i Odjeljenjem za poljoprivredu, šumarstvo i vodoprivredu Distrikta Brčko BiH.
Izvještaj predstavlja cjelovit dokument u BiH u kojem je prikazano stanje u poljoprivredno-

prehrambenom sektoru i implementirane mjere poljoprivredne politike, nivo novčanih sredstava koja
su izdvojena s ciljem podizanja nivoa proizvodnosti i jačanja konkurentnosti domaće poljoprivrede,
razvoja poljoprivrede i sela, te očuvanja prirode i racionalnim gazdovanjem prirodnim resursima. U
Izvještaju se nastojalo prikazati detaljno stanje u poljoprivrednom sektoru u prethodnoj godini i to sa
aspekta proizvodnje, trgovine poljoprivrednim i prerađenim poljoprivrednim proizvodima i imple-
mentirane poljoprivredne politike. U dokumentu su predstavljeni ekonomski i proizvodni pokazatelji
za 2019. godinu u odnosu na prethodnu godinu. U suštini, u dokumentu su predstavljeni osnovni
pokazatelji makroekonomskog ambijenta, zasijane površine u jesenjoj i proljetnoj sjetvi, obim i struk-
tura u poljoprivrednoj proizvodnji, otkupne cijene poljoprivrednih proizvoda, spoljnotrgovinska raz-
mjena poljoprivredno prehrambenih proizvoda, te struktura robne razmjene po proizvodima i trgo-
vinskim partnerima. Takođe, posebno poglavlje je posvećeno aktuelnoj poljoprivrednoj politici, mje-
rama i podršci namijenjenoj poljoprivredi i ruralnom razvoju.
Godišnji izvještaj kao i izvještaji koji su pripremani i prethodnih godina se u skladu sa članom 23.
Zakona o poljoprivredi, ishrani i ruralnom razvoju BiH zasniva na prethodno dostavljenim izvještajima
koje pripremaju nadležni organi entiteta i Distrikta Brčko BiH. Sam sadržaj Izvještaja u velikoj mjeri
zavisi prvenstveno od kvaliteta informacija i podataka koje dostave nadležni organi entiteta i Distrikta
Brčko BiH. U izradi Izvještaja nastojalo se dati cjelovit pregled stanja na tržištu poljoprivredno-
prehrambenih proizvoda u Bosni Hercegovini, Republici Srpskoj, Federaciji BiH i Distriktu Brčko BiH za
2019. godinu. Ozbiljan problem u izradi Izvještaja kao i kvantifikaciji zaključaka u vezi proizvodnje
predstavljao je nedostatak tačnih i pouzdanih podataka. Osim toga, i teškoće u prikupljanju podataka
i informacija, relevantnost i razlike u pogledu vrste i strukture podataka koje dostavljaju nadležni
organi entiteta i Distrikta Brčko BiH još su uvijek značajne. Svi pregledi i analize koje su urađene u
Izvještaju su bazirane na zvaničnim statističkim podacima, izuzev dijela koji se odnosi na podrške u
poljoprivredi s obzirom na nedostatak podataka iz administrativnih izvora tj. nadležnih ministarstava
poljoprivrede entiteta.
Poseban dio ovog Izvještaja čini poglavlje evropskih integracija i međunarodne saradnje, realizacija i
potpisivanje međunarodnih sporazuma, te implementacija donatorskih podrški, a sve u cilju ubrzanja
aktivnosti na ispunjavanju uslova za priključenje Evropskoj uniji, te pregled mjera i prioriteta za 2019.
godinu.
Dokumenti koji su korišteni u izradi Izvještaja su:

- Godišnji izvještaj o radu Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske
za 2019. godinu;
- Podaci o poljoprivrednoj proizvodnji i prehrambenoj industriji u Distriktu Brčko za 2019. godinu
koje je dostavio Odjeljenje za poljoprivredu, šumarstvo i vodoprivredu Distrikta Brčko BiH;
- Izvještaj o realizovanoj podršci poljoprivredi i ruralnom razvoju u Bosni i Hercegovini za 2019.
godinu, Kancelarije za harmonizaciju sistema plaćanja u poljoprivredi, ishrani i ruralnom razvo-
ju,
- Informacija o realizovanim aktivnostima u 2019. godini iz nadležnosti Uprave BiH za zaštitu
zdravlja bilja;
- Informacija o realizovanim aktivnostima Kancelarije za veterinarstvo BiH u 2019. godini;
- Izvještaj o radu Agencije za bezbjednost hrane BiH za 2019. godinu,
- Zvanični izvori podataka nadležnih državnih, entitetskih i tijela Distrikta Brčko BiH.
5.
REZIME
Ekonomski pokazatelji u poljoprivrednom sektoru u Bosni i Hercegovini u 2019. godini zabilježili su

povećanje u odnosu na prethodnu godinu, i to povećanje BDV, učešća broja zaposlenih u poljoprivre-
di u ukupnom broju zaposlenih, povećanje prosječne neto zarade u poljoprivredi, šumarstvu, i ribolo-
vu, i otkupu poljoprivrednih proizvoda.
Bruto dodana vrijednost primarnih djelatnosti poljoprivrede, šumarstva i ribolova u 2018. godini je
iznosila 1,97 milijardi KM i ima udio od oko 7% u formiranju BDV bh privrede. Nominalni rast BDV
poljoprivrede, šumarstva i ribolova u odnosu na prethodnu 2017. godinu iznosio je 12%.
U ukupnoj zaposlenosti oko 18% radno sposobnog stanovništva je bilo zaposleno u poljoprivrednoj
djelatnosti. Procenat zaposlenih muškaraca u poljoprivrednoj djelatnosti je iznosio 16,4% dok je broj
žena veći i iznosio je 20,5%. Prosječna neto isplaćena plata u djelatnosti poljoprivrede, šumarstva i
ribarstva po zaposlenom u 2019. godini je iznosila 820 KM i veća je u poređenju sa neto isplaćenom
platom iz prethodne godine za 4%.
Poslovni subjekti su od poljoprivrednih proizvođača u 2019. godini otkupili poljoprivrednih proizvoda

u vrijednosti 331 milion KM, pri čemu je vrijednost otkupljenih proizvoda u ovoj godini veća za 21% u
poređenju sa ukupnom vrijednosti otkupljenih poljoprivrednih proizvoda iz 2018. godine.
Površina korištenog poljoprivrednog zemljišta iznosila je 1.016.682 hektara, što je u odnosu na pret-
hodnu godinu više za 51.310 hektara ili 5%. U strukturi oranica, najzastupljenije su zasijane površine
sa učešćem od 52%, zatim slijede neobrađene oranice sa učešćem od 40% i ugari 8%. Ukupno zasija-
ne površine u 2019. godini iznosile su 529.455 ha i manje su za 1 %, neobrađene oranice 410.187
hektara, ugari 77.040 hektara i veće su za 12%, odnosno 20% u odnosu na 2018. godinu. Smanjenje
zasijanih površina u 2019. godini je zabilježeno kod rasadnika za 5%, žita za 2%, povrća za 3% i indus-
trijskog bilja za 1% u poređenju sa prethodnom godinom. Značajno povećanje površina je zabilježeno
kod rasadnika i to za 59%.
Ukupna ostvarena proizvodnja žita u 2019. godini je iznosila 1.666.184 tone i manja je za 4% u odno-
su na ukupnu proizvodnju iz prethodne godine. Manja proizvodnja, u poređenju sa prethodnom go-
dinom, je zabilježena kod pšenice za 9%, raži za 8%, ječma za 6% i kukuruza za zrno za 3%, dok je zob
zabilježila rast proizvodnje za 3%.
Ostvarena proizvodnja industrijskih usjeva je iznosila 39.226 tona i manja je za 3% u poređenju sa

ukupnom proizvodnjom iz prethodne godine. Tokom 2019. godine ostvarena proizvodnja soje od
23.753 tone je bila za 2% veća u odnosu na prethodnu godinu. Što se tiče duvana proizvedeno je
1.433 tone lista duvana što je za 1.288 tona ili 53% manje.
Proizvodnja krmnog bilja je u 2019. godini ostala na nivou proizvodnje od 941.737 tona kao i pret-
hodne godine. Nešto veći prinosi su uticali na povećanje proizvodnje djeteline za 9% i lucerke za 8%.
Proizvodnja silažnog kukuruza je ipak zabilježila manju proizvodnju i to za 5% u poređenju sa pret-
hodnim godinom obzirom.
Takođe, i proizvodnja najznačajnijih povrtnih usjeva od 268.297 tona je jednaka ostvarenoj proizvod-
nji iz prethodne godine. Posmatrajući pojedinačno povrtne usjeve povećanje proizvodnje je zabilje-
ženo kod graška za 12%, paprike za 8%, graha i crnog luka za 6%, i kupusa za 3%. Manja proizvodnja
je zabilježena u proizvodnji bijelog luka za 4%, krastavaca za 3% i mrkve za 2%. Proizvodnja paradajza
je iznosila 43.700 tona i ostala je na nivou proizvodnje kao i prethodne godine. Što se tiče proizvodnje
6.
krompira, prinos po hektaru je ostao na nivou od 11 tona kao i prethodne godine, a ukupna proiz-
vodnja ovog usjeva iznosila 381.310 tona.
Kada je riječ o jagodičastom voću proizvodnja jagoda u 2019. godini je iznosila 10.582 tona i veća je
za 8%, dok je prosječan prinos jagode po hektaru iznosio 8,1 tona. Malina je bila zasađena na površini
od 2.907 hektara sa kojih je proizvedeno 19.749 tona što je za 28% manje u odnosu na prošlogodišnji
rod. Prinos ubrane svježe maline po hektaru je iznosio 6,7 tona i manji je za 41% u poređenju sa ro-
dom iz prethodne godine
Ukupna proizvodnja najznačajnijih voćnih vrsta i maslina iznosila je 280.532 tone i manja je za 22% u
poređenju sa ukupnom proizvodnjom voća iz prethodne godine. Zbog nepovoljnih vremenskih uslova
u 2019. godini (mraz, vjetar i grad) proizvodnja voća je smanjena kod šljive i to za 40%, zatim višnje za
29%, trešnje 21%, kruške 18% i jabuke za 13%. Na manju proizvodnju uticali su i manji prinos voća po
stablu i to šljive za 39%, višnje za 31%, trešnje za 21%, kruške 18% i jabuke 12%. Ipak kada je riječ o
južnom voću i maslinama rezultati su jako dobri obzirom da su i prinosi zabilježi povećanje u poređe-
nju sa prethodnom godinom i to limuna za 133%, masline za 31%, mandarine za 27%, kajsije za 21%, i
smokve za 5%. Povećanje prinosa kod voća odrazio se i na ukupnu proizvodnju voća, a najveće pove-
ćanje je zabilježeno kod limuna i to za 114%, mandarine za 41%, masline za 27%, kajsije za 23% i
smokve za 10%.
Tokom 2019. godine je proizvedeno 39.289 tona grožđa i proizvodnja je manja za 3% u odnosu na
prošlu godinu. Iako je broj rodnih čokota manji za 858 hiljada komada ili 5 %, prinos grožđa po čokotu
je bio značajno veći i to za 4% nego prethodne godine ali to nije uticalo da proizvodnja premašila 40
hiljada tona kao što je to bilo u prethodnoj godini.
Prema statističkim podacima o brojnom stanju stoke i peradi za 2019. godinu ukupan broj peradi je
iznosio 22 miliona komada, ovaca milion grla, svinja 543 hiljade grla, 430 hiljada grla goveda, koza 72
hiljade i konja 14 hiljada. Broj košnica pčela je iznosio 423 hiljade komada. Brojno stanje goveda i
koza je manje za 2% u odnosu na brojno stanje iz prethodne godine. Povećanje brojnog stanja od 6%
je zabilježeno kod peradi i košnica pčela za 4% u poređenju sa prethodnom godinom. Što se tiče svi-
nja, ovaca i konja brojno stanje je ostalo ne promijenjeno u poređenju sa prethodnom godinom.
Proizvodnja sirovog mlijeka u 2019. godini je iznosila 643 miliona litara i manja je u poređenju sa pro-
izvodnjom iz prethodne godine za 35 miliona litara ili 5%, na što je uticala manja proizvodnja sirovog
kravljeg mlijeka za 5%, sirovog kozijeg mlijeka za 4%, i proizvodnja ovčijeg mlijeka za 2% nego pret-
hodne godine. Od ukupne količine proizvedenog kravljeg mlijeka u 2019. godini otkupljeno je
260.761 tonu ili 41%, koje sadrži prosječno 3,9% mliječne masti i 3,3% proteina.
Proizvodnja vune u 2019. godini iznosila je 1.381 tonu što je manje za 4% u odnosu na prošlu godinu,
jaja 722 miliona i 876 hiljada komada i veća je za 9% u poređenju sa prethodnom godinom. Najzna-
čajnije smanjenje proizvodnje se bilježi kod proizvodnje meda i to za 16%, u poređenju sa proizvod-
njom iz prethodne godina kada je iznosila 1.432 tone.
Ukupan broj zaklanih goveda u klaonicama je iznosio 53.605, ovaca 102.588, svinja 7.749, i peradi
44.147 hiljada komada. Neto proizvodnja goveđeg mesa je iznosila 11.939 tona, ovčijeg mesa 1.599
tona, svinjskog mesa 7.749 tone, i mesa peradi 69.532 tone. Ukupna neto težina zaklane stoke i pe-
radi je iznosila 90.819 tona i veća je 7% u odnosu na prethodnu godinu. Na veći nivo ukupne neto
težine zaklane stoke i peradi uticalo je povećanje neto težine zaklanih ovaca za 11%, peradi za 8%,
svinja za 6%, i goveda za 4% u odnosu na isti period 2018. godine.
U ukupnoj trgovini Bosne i Hercegovine sa inostranstvom u 2019. godini, uvoz poljoprivredno-

prehrambenih proizvoda ima udio oko 16%, dok je udio izvoza poljoprivrednih proizvoda u ukupnom
7.
izvozu tek oko 7%. U bilansu razmjene poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda BiH sa inostran-
stvom u 2019. godini ostvarena je vrijednost izvoza od 799 miliona KM, uvoza 3 milijarde, i deficita od
2,4 milijarde KM. Vrijednost izvoza poljoprivrednih proizvoda je u odnosu na prethodnu godinu ma-
nja za 4%, dok se na strani uvoza bilježi povećanje od 3%. Deficit je bio za 137 miliona KM ili 6% veći u
poređenju sa prethodnom godinom. Što se tiče trgovinskih partnera, Evropska unija je i dalje najzna-
čajniji partner s obzirom da se oko 38% izvoza poljoprivredno-prehrambenih proizvoda plasiralo na
ovo tržište, 36% u CEFTA-u, Tursku 16%, zemlje Ostatka svijeta 8%, i EFTA-u 2%. Kada je riječ o uvozu,
na BH tržište se najviše plasira poljoprivredno-prehrambenih proizvoda porijeklom iz EU i to oko 55%,
zemalja CEFTA-e oko 29%, Ostatka svijeta 13%, Turske oko 3% i EFTA-e 0,2%.
Po osnovu podsticaja u poljoprivredi i ruralnom razvoju, realizovano je oko 173 miliona KM, i neznat-
no je i to za 0,08% veća nego prethodne godine. Za potrebe direktnih plaćanja, kao najzastupljenijeg
oblika podrške, isplaćeno je oko 141 miliona KM ili 81%, 13 miliona KM ili 7,6% iznosa odnosilo na
podsticaje mjerama ruralnog razvoja.
Među najznačajnijim aktivnostima koje su obilježile 2019. godinu su:

- Odobrenje izvoza pilećeg mesa u Evropsku uniju. Nakon što su svi uslovi za izvoz bili ispunjeni, u
januaru 2019. godine Evropska komisija je stavila Bosnu i Hercegovinu na listu zemalja kojima je.
Inspekcijski tim Direktorata za hranu, zdravlje, analize i revizije EU je nakon dvije sprovedene
inspekcijske kontrole u preliminarnom izvještaju dao pozitivno mišljenje za izvoz mesa peradi na
evropsko tržište, a potom je Stalni odbor Evropske unije za biljke, životinje, hranu i hranu za živo-
tinje, odobrio izmjenu relevantnog EU zakonodavstva, kako bi se Bosna i Hercegovina uvrstila na
listu trećih zemalja iz kojih se proizvodi od peradi mogu uvoziti ili biti u tranzitu na evropskom
tržištu. Ovo dobiva još na značaju kad se doda da ova grana poljoprivrede angažuje oko 20 hiljada
osoba i sa velikim je potencijalom za uvećanjem.
- Odobren je izvoz jaja za preradu na tržište Evropske unije. Ovo je jedan od značajnijih uspjeha s
obzirom da će izvoz jaja povećati konkurentnost peradarskog sektora i ukupnu proizvodnju, ali i
omogućiti rast izvoza i drugih prehrambenih proizvoda koji u svom sastavu sadrže jaja, poput tje-
stenine, pekarskih proizvoda i slično. Firma Agreks iz Donjih Žabara je, za sada, jedina u Bosni i
Hercegovini ispunila uslove i tokom jula dobila mogućnost za izvoz.
- Ograničen uvoz pilećeg mesa i prerađevina od pilećeg mesa iz Republike Turske u Bosnu i Herce-
govinu i omogućen jedino za izvozne objekte u Turskoj koji su na EU listi, odnosno onih kojim i-
maju dozvolu za izvoz svojih proizvoda u Evropsku uniju. Ovu mjeru je uvela Kancelarija za veteri-
narstvo BiH u cilju održivosti statusa Bosne i Hercegovine kao zemlje koja može svoje proizvode
od pilećeg mesa da izvozi u Evropsku uniju, a time i zaštite domaće industrije.
- Započelo korišćenje sredstva Evropske unije po prvi put za poljoprivrednike u okviru projekta
EU4Business (Lokalne strategije razvoja) iz programa IPA 2016. Projektnim aktivnostima se ima za
cilj povećanje konkurentnosti domaće ekonomije kroz četvorogodišnju inicijativu (2018-2022).
Podrška namijenjena poljoprivredno-prehrambenom sektoru iznosi 3 miliona eura.
- Potpisan je novi Ugovor o slobodnoj trgovini između Bosne i Hercegovine i Republike Turske 04.
maja u Ankari. Značajno je da će po odredbama iz novog Ugovora plasman goveđeg mesa iz
Bosne i Hercegovine biti u većim količinama nego do sada, i to u visini od 8.000 tona. U prve dvije
godine od dana stupanja na snagu novog Ugovora izvoz mesa će se odvijati po preferencijalnom
režimu ukoliko je meso dobijeno od životinja koje su tovljene najmanje 90 dana u Bosni i Herce-
govini. Izvoz goveđeg mesa u Tursku je tokom 2019.godine bio u značajnom zastoju, i započeo je
odlukom turskih vlasti tek na samom kraju godine, u decembru.
8.
- Uvođenje carinskih barijera prištinskih vlasti na uvoz svih roba, uključujući i poljoprivredno-
prehrambene proizvode, porijeklom i iz Bosne i Hercegovine, a problem nije razriješen tokom ci-
jele 2019. godine. Iako je u cilju rješavanja i eliminacije uvedene prepreke u međusobnoj trgovini,
u organizaciji Ministarstva spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH, iniciran održan sastanak
dviju strana, uz prisustvo predstavnika CEFTA Sekretarijata, usaglašen je jedino stav da je potre-
bno nastaviti dijalog ka ukidanju stopostotnih taksi na bh proizvode. Ovim je trgovina praktično
zaustavljena, jer je ostvarena količina i vrijednost izvoza poljoprivrednih roba na ovo tržište to-
kom 2019. godine bila zanemariva.
- Pojava afričke svinjske kuge u zemljama regiona (Srbija, Mađarska, Rumunija, Slovačka i Bugar-
ska). Pojavom ove izuzetno opasne bolesti koja je stanju da desetkuje proizvodnju svinjskog mesa
u cijelom svijetu, nadležne vlasti u BiH su preduzele sve potrebne mjera nadzora i prevencije, od-
nosno sprečavanja unošenja ove bolesti. S tim u vezi, ministar spoljne trgovine i ekonomskih od-
nosa je donio odluku o formiranju Zajedničkog centra za kontrolu afričke kuge svinja, koji će raditi
na sprječavanju pojave ove bolesti u Bosni i Hercegovini. Prethodno je Kancelarija za veterinar-
stvo BiH usvojila Uputu o privremenoj zabrani uvoza određenih pošiljki radi sprječavanja unosa u
Bosnu i Hercegovinu afričke svinjske kuge iz zemalja u kojim je ista registrovana, a kojom se za-
branjuje uvoz domaćih i divljih svinja, kao i proizvoda porijeklom od domaćih i divljih svinja koji
nisu bili obrađeni na način da je sa sigurnošću uništen virus afričke svinjske kuge. Primjenom u-
vedenih mjere u Bosni i Hercegovini do sada nije registrovan ni jedan slučaj pojave afričke svinj-
ske kuge.
9.
1. POLJOPRIVREDNI SEKTOR BOSNE I HERCEGOVINE U BROJKAMA
1.1. Značaj poljoprivrednog sektora u ekonomiji
Prema procjeni Agencije za statistiku BiH bruto dodana vrijednost (u daljnjem tekstu: BDV) primarnih
djelatnosti poljoprivrede, šumarstva i ribolova u 2018. godini je iznosila 1,97 milijardi KM i ima udio
od oko 7% u formiranju BDV bh privrede. Nominalni rast BDV poljoprivrede, šumarstva i ribolova u
odnosu na prethodnu 2017. godinu iznosio je 12%. Na povećanje ukupne vrijednosti BDV uticao je
rast BDV poljoprivrede, šumarstva i ribolova u Federaciji BiH za 13%, Republici Srpskoj za 12% i
Distriktu Brčko BiH za 4% u poređenju sa vrijednosti BDV iz prethodne godine.
Tabela 1. Bruto dodana vrijednost poljoprivrede, šumarstva lova i ribolova u ukupnoj BDV (2017.-2018.
godina1)
Bruto dodana vrijednost Indeks Udio u BDV F BiH, RS,
(000 KM) (2018/2017) BD (%)
2017 2018 2017 2018
Federacija BiH 846.280 956.203 113 4,96 5,2
Republika Srpska 843.726 941.754 112 10,1 10,7
Distrikt Brčko BiH 67.646 70.373 104 11,5 11,9
Ukupno 1.757.652 1.968.330 112 6,77 7,1
Izvor: Agencija za statistiku BiH, Federalni zavod za statistiku BiH, Republički zavod za statistiku Republike Srpske
Kada je riječ o Federaciji BiH udio BDV poljoprivrede, šumarstva i ribolova u formiranju BDV
Federacije BiH u 2018. godini iznosio je 5,2% što ukazuje da druge djelatnosti imaju veći značaj u
privredi Federacije BiH. Vrijednost primarne djelatnosti poljoprivrede, šumarstva i ribolova je u
odnosu na prethodnu godinu bila veća za 13%.
Učešće bruto dodane vrijednosti poljoprivrede, šumarstva i ribolova u formiranju BDV Republike
Srpske u 2018. godini iznosio je oko 11%. Vrijednost primarne djelatnosti poljoprivrede, šumarstva i
ribolova je u odnosu na prethodnu godinu bila veća za 12%. Imajući u vidu ovako visoko učešće u
formiranju BDV poljoprivreda, šumarstvo i ribolov predstavljaju jednu od značajnijih oblasti privrede
u Republici Srpskoj.
Poljoprivredna djelatnost u Brčko Distriktu Bosne i Hercegovine je ostvarila bruto dodanu vrijednost
u 2018. godini od 70,4 miliona KM što je u poređenju sa prethodnom godinom povećanje od 4%.
Udio poljoprivrednog sektora u ukupnoj ekonomiji Distrikta je značajan i visok, i u 2018. godini je u
ukupnoj bruto dodanoj vrijednosti Brčko Distrikta učestvovao sa oko 12%.
1.2. Zaposlenost u poljoprivrednoj djelatnosti
Prema podacima Ankete o radnoj snazi za 2019. godinu, koju su sprovele Agencija za statistiku BiH u
saradnji sa Republičkim zavodom za statistiku Republike Srpske i Federalnim zavodom za statistiku
Federacije Bosne i Hercegovine u ukupnoj zaposlenosti oko 18% osoba je bilo zaposleno u
poljoprivrednoj djelatnosti. Procenat zaposlenih muškaraca u poljoprivrednoj djelatnosti je iznosio
16,4% dok je broj žena veći i iznosio je 20,5%.
1 Podaci o BDP za 2019. godinu nisu bili dostupni u periodu pripreme Izvještaja.
10.
Prema statističkim podacima o zaposlenosti po djelatnostima za 2019. godinu broj zaposlenih u
poslovnim subjektima u djelatnosti poljoprivreda, lov i šumarstvo je prosječno iznosio oko 19.657
zaposlenih osoba od čega su 3.774 zaposlene žene. U odnosu na prethodnu godinu ukupan prosječan
broj zaposlenih u ovoj djelatnosti je manji za 1%, dok je broj zaposlenih žena manji za 7%. Broj zapo-
slenih u poslovnim subjektima u djelatnosti poljoprivrede, šumarstva i ribolova u Federaciji BiH za
2019. godinu je u prosjeku iznosio 10.989 i isti je u poređenju sa prethodnom godinom, u Republici
Srpskoj 8.468 i ostao je na nivou broja zaposlenih osoba kao i prethodne godine, i Distriktu Brčko 193
i veći je za 38% u odnosu na prethodnu godinu kada je bilo zaposleno 140 osoba.
Kada je riječ o neto zaradi prosječna neto isplaćena plata u djelatnosti poljoprivrede, šumarstva i
ribarstva po zaposlenom u 2019. godini je iznosila 820 KM i veća je u poređenju sa neto isplaćenom
platom iz prethodne godine za 4%. U okviru djelatnosti poljoprivrede, šumarstva i ribarstva najveća
neto zarada je u šumarstvu i sječi drva i iznosila je 859 KM u 2019. godini. Neto zarade i u ostalim
djelatnostima koje spadaju u ovu grupu bilježe povećanje u 2019. godini i to biljna i stočarska
proizvodnja za 7%, ribolov i akvakultura za 6%, i šumarstvo i sječa drva za 4% u poređenju sa
ostvarenim neto zaradama iz prethodne godine.
Tabela 2. Prosječne neto zarade u poljoprivredi, šumarstvu, ribolovu i prehrambenoj industriji,

proizvodnji pića i duvanskih proizvoda (2018-2019) u KM
Indeks
Djelatnost 2018 2019
2019/2018
Poljoprivreda, šumarstvo i ribolov 791 820 104
Biljna i stočarska proizvodnja, lovstvo i uslužne djelatnosti u 576 615 107
vezi s njima
Šumarstvo i sječa drva (iskorištavanje šuma) 829 859 104
Ribolov i akvakultura 576 611 106
Proizvodnja prehrambenih proizvoda 606 657 108
Proizvodnja pića 985 1.019 103
Proizvodnja duhanskih proizvoda 886 881 99
Izvor: Agencija za statistiku BiH
Kada je riječ o prerađivačkoj industriji najveća neto zarada od 1.019 KM je zabilježena u proizvodnji
pića i veća je za 3% u odnosu na ostvarenu neto zaradu iz prethodne godine, zatim slijedi proizvodnja
duvanskih proizvoda sa neto zaradom od 881 KM i 1% je manja nego prethodne godine. Neto zarada
u proizvodnji prehrambenih proizvoda je najniža i iznosila je 657 KM u 2019. godini i zabilježila je
značajnije povećanje od 8% u poređenju sa neto zaradom iz prethodne godine koja je iznosila 606
KM.
11.
1.3. Otkupne cijene poljoprivrednih proizvoda
Poslovni subjekti su u 2019. godini od poljoprivrednih proizvođača otkupili poljoprivrednih proizvoda

u vrijednosti 331 milion KM, pri čemu je vrijednost otkupljenih proizvoda u ovoj godini veća za 21% u
poređenju sa ukupnom vrijednosti otkupljenih poljoprivrednih proizvoda iz 2018. godine.
Posmatrajući kategorije otkupljenih poljoprivrednih proizvoda, povećanje otkupa se bilježi kod živih
životinja za 174%, voća za 66%, krompira za 50%, i povrća za 29%. Znatno smanjenje otkupa u 2019.
godini je zabilježeno kod žitarica i to za 35%, krmnog bilja za 23%, ostalih proizvoda za 19% i
proizvoda životinja za 10%.
Tabela 3 . Vrijednost otkupljenih proizvoda poljoprivrede prema grupama proizvoda u 2019. godini
Vrijednost (KM) Indeksi vrijednosti 2019/2018
Kategorije
Otkup Direktna prodaja Otkup Direktna prodaja
Žitarice 11.430.754 14.607.022 64,6 99
Industrijsko bilje 7.693.801 9.424.726 105,1 91,3
Krompir 3.066.076 1.710.802 150,3 119,2
Povrće 15.396.664 2.962.253 128,7 94,4
Stočno/krmno bilje 35.219 566.148 77,3 112,2
Voće 28.323.544 31.451.125 165,8 163,1
Sadni materijal 8.716.790 136
Alkoholna pića 23.034 16.103.216 128,4
Životinje 102.419.745 141.429.621 274,4 104
Proizvodi životinja 157.473.614 63.216.138 90,3 116,7
Ostali proizvodi 4.777.318 27.854.046 81,4 113,4
Ukupno 330.954.796 318.041.887 120,7 112,4
Poslovni subjekti su iz vlastite proizvodnje direktno prodali/isporučili poljoprivrednih proizvoda u

vrijednosti od 318 miliona KM. Kategorija poljoprivrednih proizvoda koja je direktno prodata u
najvećoj vrijednosti od 141 milion KM su žive životinje, zatim slijede proizvodi od životinja u
vrijednosti od 63 miliona KM, voće u vrijednosti od 31 milion KM, i ostali proizvodi u vrijednosti od
oko 29 miliona KM.
Najznačajnije povećanje vrijednosti direktne prodaje u 2019. godini je takođe zabilježeno kod voća i
to za 63%, sadnog materijala za 36%, alkoholnog pića za 28%, krompira za 19%, proizvoda životinja za
17%, ostalih proizvoda za 13%, industrijskog bilja za 12%, živih životinja za 4%. Pad vrijednosti
direktne prodaje u odnosu na prethodnu godinu je najviše zabilježen kod industrijskog bilja za 9%,
povrća za 36% i žitarica za 1%.
1.4. Prosječne otkupne cijene odabranih poljoprivrednih proizvoda
Otkupne cijene žitarica – Imajući u vidu da su tokom 2019. godine ostvareni manji prinosi žitarica a
samim tim i ukupna proizvodnja, posebno pšenice i raži, otkupna cijena navedenih kultura je bila
nešto viša u poređenju sa otkupnim cijenama iz prethodne godine. Ovome treba dodati da je na
visinu otkupne cijene pšenice značajno uticao i lošiji kvalitet zrna uzrokovan nepovoljnim vremenskim
prilikama sa previše kišnih dana u fazi zrenja i žetve pšenice.
Otkupna cijena za jednu tonu pšenice u 2019. godini iznosila je 298 KM i viša je za 33 KM po toni, raži
389 KM i veća je za 12%, ječma 310 KM i ostala je ne promijenjena u odnosu na prethodnu godinu.
Tona kukuruza roda 2019. godine je otkupljivana nakon berbe po cijeni od 274 KM, što je za oko 3
KM manje nego prethodne godine.
12.
Otkupne cijene industrijskih usjeva: Otkupna cijena soje u 2019. godini iznosila je 0,60 KM po
kilogramu i ista je u poređenju sa otkupnom cijenom soje iz prethodne godine. Soja je još jedan od
usjeva čiji je prinos ostao na nivou proizvodnje od 23 hiljade tona kao i prethodne godine što ali i
nešto povećanu ponudu, a otkupna cijena je ostala na nivou prethodne godine.
Kilogram duvana u listu je u 2019. godini otkupljivan po cijeni od 2,90 KM i cijena je bila viša za 5% u
poređenju s otkupnom cijenom duvana iz prethodne godine. Što se tiče uljane repice, kilogram je u
otkupu plaćan po cijeni od 0,60 KM i ista je u poređenju sa otkupnom cijenom po kojoj je
otkupljivano zrno uljane repice u prethodnoj godini.
Prosječne otkupne cijene krompira i povrća: Otkupna cijena kilograma krompira u 2019. godini
iznosila je 0,60 KM/kg i bila je veća za 20% u poređenju sa otkupnom cijenom krompira iz prethodne
godine. Što se tiče otkupnih cijena povrća, viša otkupna cijena u 2019. godini se bilježi kod otkupa
crnog luka za 50%, zelene salate za 45%, paradajza za 30%, paprike za 22%, bijelog luka za 14%,
špinata za 7% u poređenju sa otkupnim cijenama iz prethodne godine. Niže otkupne cijene u 2019.
godini se bilježe kod mrkve za 15% i graha za 10% u poređenju sa otkupnom cijenom iz prethodne
godine. Otkupna cijena kupusa je ostala ista kao i prethodne godine 0,50 KM po kilogramu.
Tabela 4. Prosječna otkupna cijena odabranih poljoprivrednih proizvoda u 2018.-2019. godini (KM)
Naziv proizvoda Jedinica mjere 2018 2019 Indeks 2019/2018
Pšenica, merkantilna tona 265 298 112
Raž, merkantilna tona 346 389 112
Ječam, merkantilni tona 313 310 99
Kukuruz, merkantilni tona 277 274 99
Uljana repica kg 0,60 0,60 100
Soja kg 0,60 0,60 100
Duvan, suvi list kg 2,77 2,90 105
Krompir, merkantilni kg 0,50 0,60 120
Grah kg 3,90 3,50 90
Crni luk kg 0,60 0,90 150
Bijeli luk kg 3,50 4,00 114
Kupus kg 0,50 0,50 100
Mrkva kg 1,30 1,10 85
Zelena salata kg 1,10 1,60 145
Špinat kg 1,40 1,50 107
Paradajz kg 1,00 1,30 130
Paprika kg 0,90 1,10 122
Šljive kg 0,70 0,90 129
Jabuke kg 0,50 0,50 100
Kruške kg 0,70 1,10 157
Maline kg 1,60 1,80 113
Grožđe kg 1,20 1,30 108
Telad starosti do 1 godine kg 5,00 5,30 106
Junad starosti od 1 do 2 godine kg 4,10 4,00 98
Svinje za tov kg 2,50 2,70 108
Jagnjad od 2 mjeseca do 1 godine kg 4,90 5,20 106
Tovljeni pilići kg 1,60 2,10 131
Jaja komada 0,20 0,20 100
Kravlje mlijeko litara 0,50 0,60 120
Med kg 8,10 9,40 116
Otkupne cijene voća i grožđa: Otkupna cijena šljive za 2019. godinu iznosila je u prosjeku 0,90 KM po
kilogramu i bila je viša za 29 % u odnosu na otkupnu cijenu iz prethodne godine. Otkupna cijena
13.
jabuke je u 2019. godini iznosila 0,50 KM i bila je ista kao i otkupna cijena prethodne godine, dok je
kod maline iznosila 1,80 KM i bila je viša za 13% u poređenju sa otkupnom cijenom iz prethodne
godine. Kruške su voće koje bilježi značajno povećanje otkupne cijene u 2019. godini obzirom da je
iznosila 1,10 KM po kilogramu što je 57% više u poređenju sa otkupnom cijenom iz prethodne godine
koja je iznosila 0,70 KM. Kilogram grožđa se u 2019. godini otkupljivao po cijeni od 1,30 KM što je za
8% viša otkupna cijena u poređenju sa cijenom iz prethodne godine kada je iznosila 1,20 KM.
Otkupne cijene žive stoke i peradi: Otkupna cijena svinja za tov 2019. godine je iznosila 2,70 KM po
kilogramu i viša je za 8%, dok je otkupna cijena utovljenih pilića iznosila 2,10 KM po kilogramu i viša je
za 31%. Što se tiče otkupne cijene jagnjadi starosti od 2 mjeseca do 1 godine, iznosila je 5,20 KM i
viša je za 6%. Telad starosti do 1 godine otkupljivana su po cijeni od 5,30 KM i, u odnosu na otkupnu
cijenu iz prethodne godine, bila je viša za 0,30 KM po kilogramu. Što se tiče otkupne cijene junadi
starosti od 1 do 2 godine iznosila je 4 KM po kilogramu i niža je za 2% u poređenju sa otkupnom
cijenom iz prethodne godine koja je iznosila 4,10 KM po kilogramu žive vage.
Otkupne cijene stočarskih proizvoda i meda: Otkupna cijena jaja po komadu iznosila je 0,20 KM po
komadu i jednaka je otkupnoj cijeni iz prethodne godine, dok je otkupna cijena meda po kilogramu
viša za 1,30 KM ili 16%. Kada je riječ o otkupnoj cijeni svježeg sirovog mlijeka, ona je iznosila 0,60 KM
po litri i viša je za 0,10 KM ili 20% u poređenju sa otkupnom cijenom iz prethodne godine.
1.5. Površine poljoprivrednog zemljišta (zasijano i neobrađeno) i struktura
Prema statističkim podacima za 2019. godinu od ukupne površine raspoloživog poljoprivrednog

zemljišta, prema načinu korištenja, oranične površine zauzimaju 1.016.682 hektara, što je u odnosu
na prethodnu godinu više za 51.310 hektara ili 5%. U strukturi oraničnih površina najzastupljenije su
zasijane površine sa učešćem od 52%, zatim slijede neobrađene oranice sa učešćem od 40% i ugari
8%.
Tabela 5. Oranične površine prema načinu korištenja u BiH (2018 -2019 godina)
2018 2019 Indeks 2019/2018
Žita 314.296 306.780 98
Industrijsko bilje 15.324 15.225 99
Povrće 71.758 69.735 97
Krmno bilje 127.746 130.605 102
Rasadnici 358 340 95
Ostalo na oranici 4.251 6.770 159
Ukupno zasijano 533.733 529.455 99
Ugari 64.218 77.040 120
Neobrađeno 367.421 410.187 112
Ukupno oranice 965.372 1.016.682 105
Ukupno zasijane površine u 2019. godini iznosile su 529.455 ha i manje su za 1 %, neobrađene

oranice 410.187 hektara, ugari 77.040 hektara i veće su za 12%, odnosno 20% u odnosu na 2018.
godinu. Smanjenje zasijanih površina u 2019. godini je zabilježeno kod rasadnika za 5%, žita za 2%,
povrća za 3% i industrijskog bilja za 1% u poređenju sa prethodnom godinom. Značajno povećanje
površina je zabilježeno kod rasadnika i to za 59%.
14.
1.5.1. Zasijane površine u proljetnoj i jesenjoj sjetvi
Prema statističkim podacima za 2019. godinu u BiH u proljetnoj sjetvi je zasijano 518.487 hektara i
neznatno su manji u odnosu na prethodnu godinu. U strukturi zasijanih površina u proljetnoj sjetvi
oko 59% površina je zasijano žitima, krmnim biljem 24%, povrćem 13%, industrijskim biljem 3%, na
oko 1% površina su jagode i maline i na 0,2% površina je zasijano aromatično, začinsko i medicinsko
bilje. Što se tiče jesenje sjetve zasijano je 108.928 hektara što je za 2.022 hektara ili 2% manje nego
prethodne godine. U strukturi zasijanih površina 89% površina zasijano je žitaricama, 6% krmnim
biljem, povrćem 2% i industrijskim biljem 1% površina.
Tabela 6. Zasijane površine u proljetnoj i jesenjoj sjetvi u BiH 2018.-2019. godina (u hektarima)
2018 2019 Indeks 2019/2018
Proljetna sjetva
Žitarice (kukuruz, jara strna žita) 314.214 306.919 98
Povrće 69.547 67.688 97
Aromatično bilje 902 964 107
Jagode i maline 4.714 4.208 89
Krmno bilje 121.840 124.643 102
Ukupno 525.219 518.487 99
Jesenja sjetva
Žitarice (ozima strna žita) 98.117 97.294 99
Povrće 2.228 2.248 101
Krmno bilje 6.905 6.358 92
Ukupno 110.950 108.928 98
Površine zasijane žitima u proljetnoj sjetvi iznosile su 306.919 hektara i neznatno su manje i to za 2%
u poređenju sa zasijanim površinama iz prethodne godine. Povećanje zasijanih površina u 2019.
godini je zabilježeno kod aromatičnog bilja za 7% i krmnog bilja za 2%. Manje zasijanih površina je
evidentirano kod jagoda i malina i to za 11% i povrća za 3% u poređenju sa prethodnom godinom.
Povećanje zasijanih površina u jesenjoj sjetvi u 2019. godini je, u poređenju sa zasijanim površinama
iz prethodne godine, zabilježeno jedino kod zasijanih površina povrćem i to za 1%, dok su smanjene
površine zasijane industrijskim biljem za 18%, krmnim biljem za 8% i žitaricama za 1%.
U Federaciji Bosne i Hercegovine u proljetnoj i jesenjoj sjetvi 2018/19. godini ukupno je zasijano
195.309 ha, što je manje za 1,3% u odnosu na sjetvu u 2017/18. godini. Gledano po grupama usjeva,
u odnosu na prošlu godinu, zabilježen je rast zasijanih površina industrijskog bilja za 1,6% i stočnog-
krmnog bilja za 3%, dok je pad zabilježen kod zasijanih površina žita za 4% i povrća za 3%.
Posmatrano po zasijanim površinama važnijih usjeva zabilježen je rast zasijanih površina kukuruza-
zelene mase za silažu za 2%, dok se pad bilježi kod zasijanih površina pšenice za 5%, kukuruza za zrno
za 3%, duvana za 2%, krompira za 3% i paradajza za 5%. U jesenjoj sjetvi u 2019. godini u Federaciji
Bosne i Hercegovine zasijano je 34.765 hektara što je više za 1,2% u odnosu na jesenju sjetvu u 2018.
godini. Gledano po grupama usjeva, zasijana površina žitima veća je za 1,8%, industrijskog bilja manja
je za 5,2%, povrtnog bilja veća je za 1,4% i stočnog krmnog bilja manja je za 2,0% u odnosu na jesenju
sjetvu u 2018. godini. Zasijana površina ozimom pšenicom u 2019. godini ostala je ne promijenjena u
odnosu na 2018. godinu.
Ukupno zasijane površine u proljetnoj sjetvi tokom 2019. godini u Republici Srpskoj iznosile su
316.915 ha, što je za 1,3% manje u odnosu na 2018. godinu. U strukturi zasijanih površina žitarice su
zastupljene sa 67%, stočno krmno bilje sa 21%, povrće sa 9%, industrijsko bilje sa 3%, jagodičasto
15.
voće sa 0,5%, dok je ljekovito i aromatično bilje zastupljeno sa 0,1%. Površine zasijane žitaricama od
211.954 hektara su manje za 2% u odnosu na zasijane površine prethodne godine, povrćem 28.540
ha i manje su za 2%, ljekovitog i aromatičnog bilja 189 hektara i manje su za 17%, jagodičastim voćem
1.712 hektara i manje su za 4%. Površine zasijane krmnim biljem iznosile su 65.442 hektara i
neznatno su veće u poređenju sa zasijanim površinama iz prethodne godine. Industrijski usjevi su
zasijani na površini od 9.077 hektara kao i prethodne godine ne promijenjene.
Kada je riječ o Distriktu Brčko ukupno zasijane površine iznosile su 16.741 hektar. U strukturi zasijanih
površina 13.741 hektar je zasijan žitaricama, 1.360 hektara industrijskim biljem, 1.053 hektara
krmnim biljem, povrćem 535 hektara i međuusjevima 52 hektara. Neobrađene oranice i vrtovi su
evidentirani na površini od 5.117 hektara.
1.6. Broj registrovanih poljoprivrednih gazdinstava-
Prema podacima iz Registra poljoprivrednih gazdinstava i Registra klijenata koje vode entitetska
ministarstva i Odjeljenje za poljoprivredu Brčko Distrikta BiH, ukupan broj poljoprivrednih
gazdinstava upisanih u registar u 2019. godini iznosio je 103.565. Ukupan broj registrovanih
gazdinstava je manji za 17.219 ili 7% u poređenju sa brojem registrovanih gazdinstava iz prethodne
godine.
Tabela 7. Broj registrovanih poljoprivrednih gazdinstava u Federaciji BiH, Republici Srpskoj i Brčko
Distriktu BiH
Struktura 2018 2019 Indeks 2019/2018
Federacija BiH 75.159 77.986 104
Republika Srpska 42.119 21.829 52
Brčko Distrikt BiH 3.506 3.750 107
Ukupno 120.784 103.565 104
Izvor: FMPVŠ, MPŠV RS, OzPŠV BD BiH
Od ukupnog broja poljoprivrednih gazdinstava 75% ili 77.986 je bilo u Federaciji Bosne i Hercegovine,
21% ili 21.829 u Republici Srpskoj i 4% ili 3.750 poljoprivrednih gazdinstava u Brčko Distriktu Bosne i
Hercegovine. Povećanje broja registrovanih gazdinstava je zabilježeno u Brčko Distrikta BiH za 7% i
Federaciji BiH za 4%. Značajno smanjenje registrovanih gazdinstava je zabilježeno u Republici Srpskoj
i to za 48% obzirom da je nakon uvođenja uslova za ostvarivanje prava na premiju i obavezne uplate
doprinosa što se odrazilo smanjenje broja gazdinstava u registru.
Kada je riječ o Federaciji BiH ukupno prijavljene površine poljoprivrednog zemljišta koje su
registrovana gazdinstva upisala u Federaciji BiH u 2019. godine iznosila je 114.929 hektara, a ukupno
obradive površine 95.712 hektara. Prosječna prijavljena površina po gazdinstvu iznosi 1,47 hektara,
dok je prosjek obradivih površina po gazdinstvu manji i iznosi 1,23 hektara.
Što se tiče geografske rasprostranjenosti registriranih poljoprivrednih gazdinstava u Federaciji BiH
najveći broj poljoprivrednih gazdinstava je registriran na području Tuzlanskog (16.800) i Zeničko-
dobojskog kantona (16.246). Najveće obradive površine su registrirane u Unsko-sanskom kantonu i
iznose 20.249 hektara.
Podaci o geografskoj rasprostranjenosti gazdinstava i prijavljenim površinama koja su registrovana

gazdinstava upisala u Republici Srpskoj nisu bili raspoloživi.
16.
2. POLJOPRIVREDNA PROIZVODNJA
2.1. Biljna proizvodnja
Agro klimatski uslovi u 2019. godini su uglavnom bili povoljni i pozitivno se odrazili na biljnu
proizvodnju, tako da se, godina može okarakterisati kao relativno dobra godina, s obzirom da je i
pored pojave grada i mraza proizvodnja pojedinih usjeva zabilježila zadovoljavajuće prinose.
Neznatno smanjenje prinosa i ukupne proizvodnje je zabilježeno kod pojedinih ratarskih usjeva, dok
je u proizvodnji najznačajnijih voćnih vrsta, prije svega jabuke, šljive, kruške, maline i grožđa, zbog
pojave kasnih proljetnjih mrazeva, ostvaren znatno manji i prinos i ukupna proizvodnja. Kada je riječ
o povrću kod najznačajnijih vrsta prinosi su, zavisno od vrste, neznatno smanjeni ili povećani u
poređenju sa prethodnom godinom.
Povoljni vremenski uslovi, odnosno dobar raspored sa dovoljnom količinom padavina, kao i
blagovremeno primijenjene agrotehničke mjere uticali su na solidan prinos kukuruza od 6,4 tona
suhog zrna po hektaru, što se odrazilo i na značajniju proizvodnju ovog usjeva od 1.235.596 tona, što
je na nivou proizvodnje ostvarene iz prošle godine, iako su zasijane površine u 2019. godini bile veće.
Kukuruz je najbolji pokazatelj koliko su ulaganja u tehnologiju, posebno u sisteme za navodnjavanje
nedovoljna, i koliko poljoprivredna proizvodnja zavisi od vremenskih uslova.
Što se tiče proizvodnje kukuruza u Republici Srpskoj ista čini oko 72% ukupne proizvodnje kukuruza u
BiH. Ostvarena proizvodnja kukuruza u Republici Srpskoj od 894.548 tona manja je za 2% u poređenju
sa proizvodnjom iz prethodne godine, a prinosi kukuruza po hektaru takođe bili neznatno manji od
prošlogodišnjih i iznosili oko 7 t/ha.
Kada je riječ o Federaciji BiH ostvarena proizvodnja kukuruza u 2019. godini iznosila je 243.093 tone i
manja je 10% u odnosu na prošlogodišnju. Prinos kukuruza od 5,3 tona po hektaru je manji za 7%
nego prošlogodišnji što se negativno odrazilo i na zadovoljavanje tržišne potražnje. Proizvodnja
kukuruza u Federaciji BiH čini oko jedne četvrtine od ukupne proizvodnje kukuruza u BiH.
U Brčko Distriktu Bosne i Hercegovine proizvedeno je 97.955 tona kukuruza što je 13% manje od
proizvodnje u 2018. godini.
Što se tiče najvažnijeg hljebnog žita, pšenice manje zasijane površine, loši vremenski uslovi posebno u
vrijeme zrenja i pojava bolesti uticali su na manju proizvodnju, prinos i kvalitet zrna pšenice. Prema
prikupljenim podacima ostvarena proizvodnja pšenice je iznosila 264.769 tona i manja je za 26.749
tona ili 9% u poređenju sa prethodnom godinom. Prinos pšenice po hektaru je iznosio 3,8 tona i
manji je za 5% u odnosu na prinos iz prethodne godine. Oko 67% proizvedene pšenice ili 176.931
tona je ostvareno u Republici Srpskoj, 70.982 tone ili 27% u Federaciji BiH i 6% ili 16.856 tona u
Distriktu Brčko. Što se tiče visine prinosa, ostvarena proizvodnja pšenice u Republici Srpskoj je bila
manja za 12,5%, Federaciji BiH za 5%, u poređenju sa prošlogodišnjom proizvodnjom, a u Distriktu
Brčko proizvodnja je (po zvaničnim statističkim podacima) veća za 36%.
Struktura površina zasijanih žitaricama varira svake godine, skoro sve kulture, a posebno površine
pod strnim žitima osjetno variraju, i kod kojih zasijana površina najviše zavisi od tržišne potražnje, ali i
vremenskih uslova u toku jesenje sjetve. Isto tako, tokom 2019. godine, osim pšenice, od ostalih
žitarica koje bilježe nešto manju proizvodnju su raž i to za 8%, ječam za 6%, dok je proizvodnja zobi
neznatno veća , i to za 3%.
17.
Tabela 8 . Proizvodnja i prinos važnijih usjeva (2018.-2019. godina)
Vrsta usjeva 2018 2019 Indeks 2019/2018
Proizvodnja Tona po Proizvodnja Tona po Proizvodnja Tona po
(tona) hektaru (tona) hektaru (tona) hektaru
Pšenica 291.515 4,0 264.769 3,8 91 95
Kukuruz zrno 1.272.339 6,6 1.235.596 6,4 97 97
Raž 11.409 3,0 10.449 2,9 92 97
Ječam 79.06 3,6 74.462 3,6 94 100
Zob 26.511 2,6 27.231 2,7 103 104
Soja 23.332 2,7 23.753 2,6 102 96
Duvan 2.715 1,5 1.433 1,3 53 87
Krompir 394.275 11,2 381.308 11,1 97 99
Mrkva 11.104 7,6 10.906 8,1 98 107
Luk crni 38.068 7,9 40.398 8,5 106 108
Luk bijeli 5.890 3,4 5.641 3,3 96 97
Grah 11.962 1,5 12.718 1,7 106 113
Grašak 3.774 2,7 4.217 3,1 112 115
Kupus 69.778 15 71.773 15,7 103 105
Paradajz 43.918 12,1 43.700 12,6 100 104
Paprika 41.279 12,4 44.633 13,6 108 110
Krastavac 35.463 11,8 34.311 11,9 97 101
Djetelina 126.131 3,7 137.063 3,9 109 105
Lucerka 123.379 4,3 132.571 4,5 108 105
Kukuruz silažni 710.750 21,9 672.103 19,7 95 90
Jagode 9.827 7,6 10.582 8,1 108 107
Maline 27.466 7,8 19.749 6,7 72 59
Industrijsko bilje – Među najvažnijim usjevima u proizvodnji industrijskog bilja, izdvajaju se soja i
duvan. Tokom 2019. godine ostvarena proizvodnja soje od 23.753 tone je bila za 2% veća u odnosu
na prethodnu godinu. Prinos soje iznosio je 2,6 tona po hektaru i za 4% je manji u odnosu na
prošlogodišnji.
Što se tiče duvana proizvedeno je 1.433 tone lista duvana što je za 1.288 tona ili 53% manje. Takođe,
i prinos duvana od 1,3 tona po hektaru je manji za 13% u odnosu na prošlogodišnji rod. Ne isplativost
proizvodnje kao i brojni dugi problemi u oblasti proizvodnje duvana odrazili su se i na ukupnu
proizvodnju.
U Republici Srpskoj je, kada je riječ o proizvodnji industrijskih usjeva, prema raspoloživim statističkim
podacima o ostvarenim prinosima ranih i kasnih usjeva proizvedeno je 13.415 tona soje, uljane repice
7.065 tona, duvana 1.062 tone i suncokreta 686 tona. U poređenju sa prethodnom godinom
proizvodnja soje je bila ista, duvana manja za 50%, a uljane repice za 4% manja, dok je proizvodnja
zrna suncokreta zabilježila značajno povećanje proizvodnje, i to za 218 procenata.
U Federaciji BiH ukupna proizvodnja industrijskih usjeva je iznosila 7.858 tona od čega soje 7.203
tona i duvana 360 tona. U proizvodnji soje je zabilježeno povećanje proizvodnje od 3%, dok se kod
duvana bilježi smanjenje od 12%.
Od industrijskih usjeva koji su bili zastupljeni u Distriktu su uljana repica čija je proizvodnja iznosila
731 tonu, zatim soja sa proizvodnjom od 3.228 tona, suncokret sa proizvodnjom od 369 tona i duvan
sa 11 tona. Većina industrijskih usjeva su u 2019. godine zabilježili značajano smanjenje proizvodnje i
to uljana repica za 311 tona ili za 30%, soje za 6% dok je povećana proizvodnja zrna suncokreta za
18% u poređenju sa rodom iz prethodne godine. Proizvodnja duvana od 11 tona je ostala ne
promijenjena.
18.
Krmno bilje – Ukupna proizvodnja krmnog bilja je u 2019. godini ostala na nivou proizvodnje od
941.737 tona kao i prethodne godine. Nešto veći prinosi su uticali na povećanje proizvodnje djeteline
za 9% i lucerke za 8%. Proizvodnja silažnog kukuruza je ipak zabilježila manju proizvodnju i to za 5% u
poređenju sa prethodnim godinom obzirom i da su prinosi ovog usjeva bili manji za 10%.
Ostvarena proizvodnja najznačajnijih krmnih usjeva u Federaciji BiH je iznosila 558.170 tone i manja
je za 14% u poređenju sa proizvodnjom iz prethodne godine. Krmni usjevi koji su zabilježili veću
proizvodnju su djetelina i to za 9%, lucerka za 6% i travne djetelinske smjese za 3%. Ipak najznačajniji
krmni usjev, kukuruz za zelenu masu je ostvario manje prinose za 21% što se odrazilo i na manju
ukupnu proizvodnju koja je iznosila 403.754 tone što je oko 19% manje nego prethodne godine.
Manja proizvodnja je zabilježena i kada je riječ o usjevu stočne repe za 9% kao i mješavine trava i
mahunarki za 6%.
Ukupna proizvodnja važnijih krmnih usjeva (djetelina, lucerka, zeleni kukuruz) u Republici Srpskoj
iznosila je 447.827 tonu, od čega 266.924 tona zelenog/silažnog kukuruza, 93.116 tonu djeteline i
87.787 tonu lucerke. Povoljni vremenski uslovi i primijenjena tehnologija su uticali na povećanje
proizvodnje navedenih krmnih usjeva i to silažnog kukuruza za 26%, djeteline za 9% i lucerke za 8%.
U Distriktu Brčko u 2019. godini je zabilježena standardna proizvodnja krme, s obzirom da je

proizvedena 3.759 tona i da je ostala na nivou proizvodnje kao i prošle godine.
Povrće - Ukupna proizvodnja važnijih povrtarskih usjeva u 2019. godini je iznosila 268.297 tona i nije
znatno promijenjena u poređenju sa proizvodnjom iz prethodne godine. Posmatrajući pojedinačno
povrtarske usjeve, povećanje proizvodnje je zabilježeno kod graška i to za 12%, paprike za 8%, graha i
crnog luka za 6%, i kupus za 3%. Manja proizvodnja je zabilježena u proizvodnji bijelog luka i to za
4%, krastavaca za 3% i mrkve za 2 procenta. Proizvodnja paradajza je iznosila 43.700 tona i ostala je
na nivou proizvodnje kao i prethodne godine.
Što se tiče proizvodnje krompira, prinos po hektaru je ostao na nivou kao i prethodne godine od 11
tona, te je ukupna proizvodnja ovog usjeva iznosila 381.308 tona kao i prethodne godine.
Prema podacima Federalnog zavoda za statistiku u Federaciji BiH proizvedeno je 199.757 tona
krompira, kupusa i kelja 37.787 tona, crnog luka 30.318 tona, paradajza 21.973 tonu, paprike 17.072
tona, mrkve 6.385 tona, graha 6.479 tona, bijelog luka 3.403 tone i graška 514 tona. Smanjenje
proizvodnje je, u poređenju sa proizvodnjom iz prethodne godine, evidentirano kod većine usjeva i to
bijelog luka za 8%, graška za 6%, kupusa i kelja za 5%, mrkve za 4%, graha i paradajza za 3%, i
krompira za 2%. Povećanje proizvodnje od 13% je zabilježen jedino u proizvodnji paprike i crnog luka
za 7%.
Povrće je u Republici Srpskoj u 2019. godini bilo zasijano na površini od 28.540 hektara sa kojih je
proizvedeno 174.277 tona krompira, paprike 27.491 tonu, kupusa i kelja 33.666 tona, paradajza
21.639 tona, crnog luka 9.992 tona, graška 3.653 tona, graha 6.026 tona, mrkve 4.465 tona, bijelog
luka 2.223 tone. Povećanje proizvodnje je zabilježeno kod većine gajenih vrsta i to graha za 17%,
graška za 15%, kupus i kelja za 13%, paprike za 6%, crnog luka za 5%, paradajza za 2%, bijelog luka za
2%, %, i mrkve za 1%. Jedino je u proizvodnja krompira zabilježena manja proizvodnja, i to za 6%.
Prema statističkim podacima u Distriktu Brčko površina za proizvodnju povrća u 2019. godini iznosila
je 523 ha od kojih je 260 ha ili 50% površina pod usjevom krompira, a preostalih 263 ha pod ostalim
povrćem. Ukupna proizvodnja povrća za 2019. godinu iznosila je 4.124 tone od čega 3.120 tona
krompira, kupusa i kelja 320 tona, graha 213 tona, crnog luka 88 tona, krastavaca 80 tona, paradajza
70 tona, paprike 70 tona, mrkve 56 tona, lubenice i dinje 42 tone, graška 50 tona i bijelog luka 15
tona.
19.
Jagode i maline – Zasađena površina jagode je iznosila 1.301 hektar i ostala je na nivou zasađenih
površina iz prethodne godine. Ostvarena proizvodnja jagoda u 2019. godini je iznosila 10.582 tona i
veća je za 8%, dok je prosječan prinos jagode po hektaru iznosio 8,1 tona. Malina je bila zasađena na
površini od 2.907 hektara sa kojih je proizvedeno 19.749 tona što je za 28% manje u odnosu na
prošlogodišnji rod. Prinos ubrane svježe maline po hektaru je iznosio 6,7 tona i manji je za 41% u
poređenju sa rodom iz prethodne godine. Smanjenje zasađenih površina za 15% i niski prinosi su
uticali na manju proizvodnju maline. Tokom 2019. godine u Federaciji BiH proizvedeno je 12.804 tone
maline što je za 33% manje u odnosu na rod maline iz prethodne godine. Što se tiče jagode
proizvedeno je 7.530 tone, te je proizvodnja bila za 728 tona ili 11% veća nego u prošloj godini. U
Republici Srpskoj proizvedeno je 2.597 tone jagode i 6.867 tona maline, te je proizvodnja jagode
manja za 1%, a maline za 18% u odnosu na prošlu godinu. Proizvodnja jagode u Distriktu Brčko je
iznosila 455 tona, a maline 77 tona, te je zabilježeno povećanje proizvodnje jagode za 8%, a
smanjenje maline za 12% u odnosu na rod iz prethodne godine.
Voće – Zbog nepovoljnih vremenskih uslova u 2019. godini proizvodnja voća naročito vodećih vrsta
poput jabuke, šljive, i kruške je smanjena. Tokom proljeća pojava kasnih mrazeva i vjetrova loše su
uticali na cvjetanje i oprašivanje voća, a potom i duži kišni period u fazi cvjetanja odrazili su se na
slabije zametanje plodova i pojavu bolesti u skoro svim zasadima voća. Dodatno, pojava grȁda u
pojedinim reonima BiH takođe je uticala na smanjenje prinosa i umanjenje voća prve klase. Značajno
smanjenje proizvodnje je zabilježeno kod šljive i to za 40%, zatim višnje za 29%, trešnje 21%, kruške
18% i jabuke za 13%. Na manju proizvodnju uticali su i manji prinos voća po stablu koji je kod šljive
manji za 39%, višnje za 31%, trešnje za 21%, kruške 18% i jabuke 12%.
Tabela 9. Proizvodnja i prinos najznačajnijih voćnih vrsta 2018.-2019. godina

2018 2019 Indeks 2019/2018
Voćne
Proizvodnja Prinos Proizvodnja Prinos Proizvodnja Prinos
vrste
(tona) (kg/stablu) (tona) (kg/stablu) (tona) (kg/stablu)
Šljive 190.386 15 114.415 9 60 61
Jabuke 112.513 15 98.265 13 87 88
Kruške 36.845 13 30.345 11 82 82
Trešnje 11.823 13 9.379 10 79 79
Višnje 5.999 11 4.244 8 71 69
Kajsije 843 8 1.034 10 123 121
Mandarine 56 12 79 15 141 127
Limun 7 3 15 7 214 233
Smokve 894 12 980 13 110 105
Masline 610 9 776 12 127 131
Ipak kada je riječ o južnom voću i maslinama rezultati su jako dobri, s obzirom da su i prinosi zabilježi
povećanje u poređenju sa prethodnom godinom i to; limuna za 133%, masline za 31%, mandarine za
27%, i smokve za 5%. Povećanje prinosa kod voća odrazio se i na ukupnu proizvodnju voća, a najveće
povećanje je zabilježeno kod limuna i to za 114%, mandarine za 41%, masline za 27%, i smokve za
10%.
Prema statističkim podacima za Republiku Srpsku, u 2019. godini proizvedeno je 73.736 tona šljive,
65.425 tone jabuke, trešnje 2.873 tona, višnje 1.591 tonu, 284 tona kajsije, 47 tona smokve, 5 tona
mandarine, 2 tone masline i limuna 2 tone. Proizvodnja kod skoro svih voćnih vrsta je manja u
poređenju sa prethodnom godinom i to: šljive za 39%, višnje za 30 %, trešnje za 25%, kajsije za 17%,
maslina za 33%, mandarine za 17%, smokve za 15% i jabuke 5%. Jedino je proizvodnja limuna ostala
ista tj. u količini od 2 tone kao i prethodne godine.
20.
I u Federaciji BiH je, prema statističkim podacima za 2019. godinu, proizvedeno, jabuke 32.003 tone,
28.529 tona šljive, , breskve 9.251 tona, kruške 8.059 tona, trešnje 6.221 tonu, višnje 2.089 tone,
oraha 1.730 tona, kajsije 725 tona, i badema 83 tone. Što se tiče južnog voća proizvedeno je 933 tona
smokve, masline 774 tone, mandarine 74 tone, i 13 tona limuna. Smanjenje proizvodnje je
zabilježeno kod proizvodnje šljive za 53%, oraha za 52%, kruške za 36%, jabuke i višnje za 25%, i
trešnje za 17%, dok je u proizvodnji kajsije zabilježeno povećanje za 51%. Kod južnog voća i maslina
je zabilježeno povećanje proizvodnje i to limuna za 165%, mandarine za 47%, masline za 27% i
smokve za 11%.
Prema raspoloživim statističkim podacima za Distrikt Brčko, broj rodnih stabala voća u 2019. godini je
iznosio 621.606. Ostvarena proizvodnja voća sa višegodišnjih zasada iznosila je 14.969 tona od čega
šljive 12.150 tona, jabuke 1.160 tona, višnje 564 tone, kruške 432 tone, oraha 308 tona, trešnje 285
tona, breskve 25 tona, kajsije 30 tona i dunje 15 tona.
Grožđe - Tokom 2019. godine je proizvedeno 39.289 tona grožđa, a ukupna proizvodnja je manja za
3% u odnosu na prošlu godinu. Iako je broj rodnih čokota manji za 858 hiljada komada ili 5 %, prinos
grožđa po čokotu je bio nešto veći i to za 4% nego prethodne godine, ali to ipak nije uticalo da
proizvodnja premaši 40 hiljada tona kao što je to bilo u prethodnoj godini.
Tabela 10. Broj rodnih čokota, proizvodnja i prinos grožđa (2018.-2019. godina)
Godina Broj rodnih čokota (hiljada) Proizvodnja (tona) Kg po čokotu
2018 15.658 40.408 2,6
2019 14.800 39.289 2,7
Indeks 2019/2018 95 97 104
Prinos grožđa po čokotu u Republici Srpskoj je iznosio 2,1 kg i na prošlogodišnjem je nivou, dok je
ukupna proizvodnja grožđa od 3.104 tona opala za 9% ili 321 tonu u odnosu na prošlogodišnji rod.
U Federaciji Bosne i Hercegovine ostvarena proizvodnja grožđa je iznosila 36.185 tone i neznatno je,
za oko 2% manja u poređenju sa rodom iz prethodne godine. I ovdje su razlog smanjenja proizvodnje
grožđa u 2019. godini smanjen broj rodnih čokota za 5%, dok su povoljni vremenski uslovi za gajenje
uticali na povećan prinos grožđa od 2,7 kg po čokotu, što je za oko 4% više u odnosu na prethodnu
godinu.
2.2. Brojno stanje stoke i peradi
Prema statističkim podacima o brojnom stanju stoke za 2019. godinu ukupan broj goveda je smanjen
za 1,8% i koza za 1,4%, dok je broj svinja povećan za 0,2%, peradi za 6,2% i košnica za 5,0% u odnosu
na isti period 2018. godine. U istom periodu ukupan broj ovaca i konja je ostao na istom nivou.
Tabela 11. Brojno stanje stoke, peradi i košnica u Federaciji BiH, Republici Srpskoj i Distriktu Brčko BiH
Kategorija Federacija BiH Republika Srpska Brčko Distrikt Ukupno
2018 2019 2018 2019 2018 2019 2018 2019
Goveda 207.194 199.414 220.000 220.586 10.806 10.000 438.000 430.000
Ovce 518.590 507.134 484.000 492.766 10.410 13.100 1.013.000 1.013.000
Svinje 86.427 81.157 446.000 452.398 21.000 9.445 542.000 543.000
Konji 4.893 4.694 9.000 9.202 107 104 14.000 14.000
Perad, hilj. komada 11.755 11.070 9.210 11.168 149 185.012 21.114 22.423
Koze 44.145 43.300 28.000 27.650 1.000 1.050 73.145 72.000
Košnice pčela 232.975 242.099 160.000 171.401 12.900 9.500 405.875 423.000
Izvor: Agencija za statistiku BiH, Zavod za statistiku Republike Srpske, Federalni zavod za statistiku
21.
U Republici Srpskoj je u 2019. godini u odnosu na prethodnu godinu zabilježeno povećanje brojnog
stanja peradi za 21%, ovaca za 2%, koza za 1%, svinja za 1%, dok je istovremeno smanjen broj konja i
koza za 1%. Broj košnica pčela je bio veći za 11.401 komada ili 7% u poređenju sa prethodnom
godinom. Jedino je broj goveda od 220.586 grla ostao ne promijenjen u odnosu na prethodnu
godinu.
Brojno stanje stoke kao i peradi u Federaciji je smanjeno i to goveda i konja za 4%, svinja i peradi za
6%, ovaca i koza za 2%. brojno stanje košnica pčela je veće za 9.124 komada ili za 4% u odnosu na
prethodnu godinu.
Kada je riječ o Distriktu Brčko povećanje brojnog stanja u 2019. godini je evidentirano kod ovaca za
26%, peradi za 24% i koza za 5%, dok je manji broj svinja za 55%, košnica pčela za 26% i goveda za 7%.
2.3. Stočarska proizvodnja
2.3.1. Proizvodnja, otkup i prerada mlijeka i proizvodnja mliječni proizvoda
Ukupna proizvodnja sirovog mlijeka u 2019. godini je iznosila 643 miliona litara i manja je u
poređenju sa proizvodnjom iz prethodne godine za 35 miliona litara ili 5%. U ukupnoj proizvodnji
mlijeka dominira proizvodnja kravljeg mlijeka sa učešćem od 97%, dok je učešće ovčijeg mlijeka 3% i
kozjeg svega 1%. Udio proizvodnje mlijeka u ukupnoj proizvodnji mlijeka u BiH iz Federacije iznosi
54%, Republike Srpske 46% i Distrikta Brčko 1%.
Tabela 12. Proizvodnja sirovog mlijeka u Federaciji, Republici Srpskoj i Distriktu Brčko (hilj. litara)
Federacija Republika Srpska Distrikt Brčko Ukupno
Kategorija
2018 2019 2018 2019 2018 2019 2018 2019
Kravlje mlijeko 345.979 321.627 304.251 302.418 5.499 5.800 655.729 620.845
Ovčije mlijeko 11.814 11.434 3.101 3.230 205 206 15.120 14.870
Kozje mlijeko 5.438 5.007 1.915 2.068 40 30 7.393 7.105
Ukupno 365.249 329.068 309.267 307.716 5.744 6.306 678.242 642.840
Izvor: FZS, RZSRS, Agencija za statistiku BiH
Na osnovu podataka prikazanih u tabeli 12 vidljivo je da se kod proizvodnje kravljeg sirovog svježeg
mlijeka u 2019. godini bilježi manji pad od 5% u poređenju sa proizvodnjom kravljeg sirovog mlijeka iz
prethodne godine. Kada je riječ o proizvodnji svježeg sirovog kozijeg mlijeka bilježi se takođe
smanjenje od 4%, a proizvodnje ovčijeg mlijeka smanjenje za 2% nego prethodne godine.
Posmatrajući ostvarenu ukupnu proizvodnju mlijeka u 2019. godini u Federaciji može se konstatovati
da je manja i to 10%, i Republici Srpskoj za 1% u poređenju sa proizvodnjom iz prethodne godine.
Pozitivna kretanja u proizvodnji mlijeka za 2019. godinu se bilježe u Distriktu Brčko imajući u vidu da
je ukupna ostvarena proizvodnja sirovog mlijeka iznosila 6,3 miliona litara što je čak za 10% više u
poređenju sa 2018, čemu je najviše doprinijelo povećanje proizvodnje kravljeg mlijeka i to za 5%, dok
je proizvodnja ovčijeg mlijeka ostala na istom nivou kao i prethodne godine. Znatno manja
proizvodnja je zabilježena kod kozijeg mlijeka i to za 10 hiljada litara, ili 25%.
Od ukupne količine proizvedenog kravljeg mlijeka u 2019. godini otkupljeno je 260.761 tonu ili 41%.
Otkup proizvedenog svježeg sirovog mlijeka je ostao na nivou otkupa kao i prethodne godine.
Otkupljeno mlijeko sadrži prosječno 3,9% mliječne masti i 3,3% proteina.
22.
Tabela 13. Otkup sirovog kravljeg mlijeka (2018. i 2019. godina)
2018 2019 Indeks 2019/2018
Otkup kravljeg mlijeka (tona) 261.994 260.761 99,5
Prosječan sadržaj masti, % 3,9 3,9 100
Prosječan sadržaj proteina 3,3 3,3 100
Ukupna proizvodnja konzumnog mlijeka i mliječnih proizvoda, u 2019. godini, je iznosila 248.413 tona
i veća je za 6% u poređenju sa proizvodnjom iz prethodne godine. Veća količina prikupljenog i
otkupljenog sirovog mlijeka svakako se odrazila i na povećanje proizvodnje mliječnih proizvoda.
Tabela 14. Proizvodnja konzumnog mlijeka i ostalih mliječnih proizvoda (2018. i 2019. godina)
Proizvodi 2018 2019 Indeks 2019/2018
Konzumno mlijeko (tona) 140.821 151.283 107
Pavlaka (vrhnje)- (tona) 21.925 22.510 103
Fermentisani mliječni proizvodi (tona) 54.366 57.031 105
Maslac i ostali žuto-masni proizvodi (tona) 1.433 1.603 112
Sir (tona) 15.356 15.986 104
Ukupno 233.901 248.413 106
Vodeći proizvod mljekarske industrije je konzumno mlijeko koje čini oko 61% ukupne proizvodnje,
zatim na drugom mjestu sa učešćem od 23% su fermentisani mliječni proizvodi, pavlaka je treći
rangirani proizvod sa učešćem od 9%, surutka 8%, sir ima udio od 6%, dok 1% proizvodnje čine
maslac i ostali žuto-masni proizvodi. Kod većine mliječnih proizvoda je zabilježena veća proizvodnja
tokom 2019. godine i to maslaca i ostalih žutomasnih proizvoda za 12%, konzumnog mlijeka za 7%,
fermentisanih proizvoda za 5%, sira za 4%, i pavlake za 3%.
2.3.2. Kapaciteti za proizvodnju jednodnevnih pilića
Na području Bosne i Hercegovine 21 poslovni subjekt i preduzetnici se bave proizvodnjom

jednodnevnih pilića za nesilice i tov. Instalirani kapaciteti za proizvodnju jednodnevnih pilića koka
nesilica i pilića za tov kreću se u rasponu od 1.000 do 500.000 pa i više komada jaja. U suštini, u Bosni
i Hercegovini se kapaciteti valionica najvećim dijelom koriste za proizvodnju pilića za tov.
Prema statističkim podacima za 2019. godinu broj inkubatorskih stanica je manji za 4,5% u odnosu na
prethodnu godinu. Kapacitet za leženje/valjenje jaja koja se istovremeno stavljaju u inkubator u
2019. godini je 4.496 hiljada komada i manji je za 9% u odnosu na prethodnu godinu .
Tabela 15. Ukupan kapacitet i način korištenja inkubatorskih stanica, 2018.-2019. godina
2018 2019
Kategorija veličine Broj Kapacitet, Korištenje, hiljada Broj Kapacitet, Korištenje, hiljada
(kapacitet) hiljada komada hiljada komada
komada za za kom. za za
nesilice meso nesilice meso
1.000 – 10.000 2 15 - 118 3 25 - 90
10.001 – 20.000 3 50 - 249 2 38 - 293
20.001 – 50.000 1 38 - 620 1 38 - 334
50.001 – 100.000 7 488 - 3.786 7 488 - 3.184
100.001 – 200.000 2 349 - 2.370 2 366 451 1.444
200.001 – 500.000 3 1.177 2.037 12.867 3 1.177 2.185 14.340
500.001 i više 4 2.831 1.285 32.977 3 2.364 32.752
Ukupno/Total 22 4.948 3.322 52.987 21 4.496 2.363 52.437
23.
Ukupan broj jaja stavljenih u inkubatore i namijenjenih za proizvodnju jednodnevnih pilića u 2019.
godini je iznosio 54 miliona i 800 hiljada komada i neznatno je manji u poređenju sa brojem jaja
stavljenih u inkubatore prethodne godine.
Ukupan broj jaja stavljenih u inkubatore i namijenjenih za proizvodnju jednodnevnih pilića koka
nosilica u 2019. godini je bio manji za 29% u odnosu na 2018. godinu. Ukupan broj jaja stavljenih u
inkubatore i namijenjenih za proizvodnju jednodnevnih pilića za tov u 2019. godini je bio manji za
1,0% u odnosu na 2018. godinu.
2.3.3. Proizvodnja ostalih stočarskih proizvoda
Od ostalih stočarskih proizvoda značajni su proizvodnja jaja, vune i meda. Proizvodnja vune u 2019.
godini iznosila je 1.381 tonu što je manje za 4% u odnosu na prošlu godinu, jaja 722 miliona i 876
hiljada komada i veća je za 10% u poređenju sa prethodnom godinom. Najznačajnije smanjenje
proizvodnje se bilježi kod proizvodnje meda i to za 16%, u poređenju sa proizvodnjom iz prethodne
godine kada je iznosila 1.432 tone.
Tabela 16. Proizvodnja jaja, meda i vune u BiH

Proizvodi 2018 2019 Indeks 2019/2018
Jaja (000 komada) 660.248 722.876 110
Med (tona) 3.992 3.359 84
Vuna (tona) 1.432 1.381 96
Posmatrajući proizvodnju značajnijih stočarskih proizvoda u Republici Srpskoj u 2019. godini se bilježi
povećanje proizvodnje jaja i to za 12% u poređenju sa prethodnom godinom. Smanjenje proizvodnje
se bilježi kod proizvodnje meda i to z a19%, i vune za 3%
Tabela 17. Proizvodnja jaja, vune i meda u Republici Srpskoj, Federaciji BiH i Distriktu Brčko
Republika Srpska Federacija BiH Distrikt Brčko
Proizvodi
2018 2019 2018 2019 2018 2019
Jaja (000 komada) 365.000 407.547 289.312* 308.829 6.300 6.500
Med (tona) 1.663 1.355 2.138 1.814 191 190
Vuna (tona) 626 609 797 764 9 8
Izvor: Agencija za statistiku BiH, Zavod za statistiku Republike Srpske, Federalni zavod za statistiku
*korigovan podatak
Kada je riječ o Federaciji BiH u 2019. godini zabilježeno je smanjenje proizvodnje meda i to za 15% i
vune za 4%, dok je proizvodnja jaja zabilježila povećanje za 7% u poređenju sa prethodnom godinom.
Distrikt Brčko povećanje proizvodnje bilježi jedino kod proizvodnje jaja i to za 3%, dok je manja
proizvodnja zabilježena kod proizvodnje vune 11% i meda za 1%, u poređenju sa proizvodnjom iz
2018. godine.
2.3.4. Klanje stoke i neto proizvodnja mesa
Neto proizvodnja svih kategorija mesa je u 2019. godini iznosila 90.819 tona i veća je 7% u odnosu na
prethodnu godinu. Na veći nivo ukupne neto proizvodnje mesa, najviše je uticala veća proizvodnja
ovčijeg mesa i to za 11% i mesa peradi za 8%, proizvodnje svinjetine za 6% i govedine za 4% u
poređenju sa neto proizvodnjom iz prethodne godine.
24.
Tabela 18 . Klanje stoke i peradi u klanicama (2018 -2019 godina)
2018 2019 Indeks 2019/2018
Kategorije Neto težina Neto težina Neto težina
Broj grla Broj grla Broj grla
(tona) (tona) (tona)
Telad i goveda do 1 god. 26.321 3.127 25.201 3.442 96 111
Telad do 8 mjeseci 17.610 1.386 18.035 1.132 96 82
Junice 1.817 485 1.013 256 57 55
Bikovi 22.230 6.307 23.063 7.028 104 111
Krave 5.953 1.626 4328 1.204 73 74
Goveda, ukupno 56.161 11.509 53.605 11.939 95 104
Jagnjad 73.359 1.004 71.393 1.011 99 102
Ostale ovce 22.409 466 31.195 588 143 130
Ovce, ukupno 94.228 1.444 102.588 1.599 109 111
Svinje, ukupno 101.509 7.296 107.967 7.749 106 106
Tovni pilići 40.265 61.926 42.615 67.165 106 109
Ostala perad 1.584 2.376 1.532 2.367 97 100
Perad, ukupno u
41.849 64.302 44.147 69.532 106 108
hiljadama
3. PODRŠKE POLJOPRIVREDI I RURALNOM RAZVOJU
Zakonodavni okvir za mjere podrške poljoprivredi i ruralnom razvoju u BiH čine:

 Na nivou Bosne i Hercegovine: Zakon o poljoprivredi, prehrani i ruralnom razvoju BiH (član 5)
 Na nivou Republike Srpske: Zakon o poljoprivredi Republike Srpske i Zakon o obezbjeđivanju i
usmjeravanju sredstava za podsticanje razvoja poljoprivrede i sela Republike Srpske;
 Na nivou Federacije BiH: Zakon o poljoprivredi Federacije BiH i Zakon o novčanim podrškama
u poljoprivredi i ruralnom razvoju Federacije BiH;
 Na kantonalnom nivou u Federaciji BiH: kantonalni propisi u vezi podrške poljoprivredi i
ruralnom razvoju;
 Na nivou Brčko Distrikta BiH: Zakon o podsticajima u poljoprivrednoj proizvodnji BD BiH.
Za koordinaciju i provođenje navedenih propisa nadležni su: Ministarstvo spoljne trgovine i

eknomskih odnosa BiH - Kancelarija za harmonizaciju sistema plaćanja u poljoprivredi, ishrani i
ruralnom razvoju u BiH, entitetska ministarstva poljoprivrede, kantonalna ministarstva nadležna za
poljoprivredu u FBiH, Odjeljenje za poljoprivrede, šumartsvo i vodoprivredu Brčko Distrikta BiH,
entitetska i kantonalna ministarstva finansija, Direkcija za finansije Brčko Distrikta BiH te inspekcijske
uprave entiteta, kantona i Brčko Distrikta BiH, svako u okvirima svoje nadležnosti.
Svake godine na osnovu entitetskih, kantonalnih i propisa Brčko Distrikta BiH, entitetske, kantonalne i
Vlada BD BiH usvajaju podzakonske akte u formi pravilnika, programa i planova kojima definišu
uslove, obim i način ostvarivanja novčanih podsticaja za poljoprivredu i ruralni razvoj na svom
administrativnom području. Implementacija politika poljoprivrede i ruralnog razvoja u nadležnosti je
institucija entiteta, kantona i Brčko distrikta BiH, a Strateški plan je osnova za usmjeravanje svih
planova i programa ruralnog razvoja donesenih na svim nivoima vlasti u BiH.
25.
3.1. Ukupna izdvajanja za poljoprivredu i ruralni razvoj u Bosni i Hercegovini
Ukupna izdvajanja za poljoprivredu i ruralni razvoj u BiH predstavljaju sublimaciju svih izdvajanja sa
nivoa entiteta, Federacije BiH i Republike Srpske, Brčko Distrikta i deset kantona u Federaciji BiH. U
2019. godini je za poljoprivredu i ruralni razvoj u BiH ukupno izdvojeno 173,2 miliona KM.
Tabela 19: Poljoprivredni budžeti u BiH (2012.-2019.) (000 KM)

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Brčko Distrikt 9,62 10,42 7,37 7,76 9,54 11,83 12,76 13,95
Federacija BiH 89,48 88,85 79,06 82,42 86,39 92,17 89,37 88,69
Republika Srpska 73,17 60,00 59,89 35,75 60,01 60,00 71,00 70,65
Ukupno 172,27 159,27 146,32 125,92 155,94 164,01 173,14 173,28
Izvor: Kancelarija za harmonizaciju i koordinaciju sistema plaćanja u poljoprivredi, ishrani i ruralnom razvoju BiH, na osnovu
podataka entitetskih/kantonalnih ministarstava poljoprivrede i Odjeljenja za poljoprivredu BD
Ukupna podrška za poljoprivredu i ruralni razvoj u 2019. godini od 173,28 miliona KM je neznatno
uvećana u odnosu na 2018. godinu (približno 150 hiljada KM ili 0,08 %). Federacija BiH je izdvojila
najviše budžetskih sredstava za podršku poljoprivredi. U protekloj godini je Federacija BiH ukupno
izdvojila 88,6 miliona KM odnosno procentualno oko 51,2%. Republika Srpska je izdvojila 70,64
miliona KM, što u procentima iznosi 40,8%. Brčko Distrikt sa izdvojenih 13,95 miliona KM, odnosno
procentualno 8,1% od ukupnog budžeta za poljoprivredu i ruralni razvoj u BiH.
Ukupni budžeti u BiH su u 2019. godini u odnosu na godinu prije povećani za 0,08% dok su u prošloj
godini u odnosu na godinu ranije rasli za 5,6%. Rezultat neznatnog rasta budžeta za 2019. godinu su
izdvajanja u Brčko Distriktu koja su povećana 8,5% u odnosu na godinu ranije, dok oba entiteta
bilježe smanjenje izdvajanja za podršku u 2019. godine. Ovo smanjenje u Federaciji BiH iznosi 0,77%
dok je u Republici Srpskoj nešto manje i iznosi 0,49%. Ako pogledamo procenat izvršenja budžeta u
tabeli 20. može se reći da je izvršenja budžeta generalno zadovoljavajući. Na nivou entiteta/ Brčko
Distrikta BiH ovaj procenat je blizu 100%, ali su vidljiva odstupanja na nižim nivoima vlasti, u
kantonima. Ovdje je situacija prilično različita, i u nekim kantonima se bilježi niska realizacija (SBK
70%) dok se kod drugih kantona bilježi gotovo 100% pa čak i viša realizacija od planirane.
Tabela 20: Planirani i realizirani budžeti po nadležnim institucijama u 2019. godini u BiH
Nadležna tijela Planirani budžet Realizovani budžet % Realizacije
Federacija BiH 68.700.000 66.612.946 97
Republika Srpska 71.000.000 71.000.000 100
Distrikt Brčko Bosne i Hercegovine 13.950.000 13.950.377 100
Tuzlanski Kanton 4.100.000 4.687.585 114
Posavski kanton 1.100.000 1.099.842 100
Unsko - sanski kanton 3.798.273 4.271.107 112
Kanton 10 1.000.000 999.968 100
Hercegovačko - neretvanski kanton 1.320.000 2.640.471 200
Srednjobosanski kanton 1.133.000 796.189 70
Zeničko - dobojski kanton 3.000.000 2.997.563 100
Bosansko - podrinjski kanton Goražde 450.000 507.683 113
Sarajevski kanton 4.300.000 4.076.244 95
Zapadno - hercegovački kanton 1.200.000 - 0.00
Ukupno 175.051.273 168.689.597 96
26.
3.2. Struktura mjera
Kao i prethodnih godina, najveći obim izdvojenih sredstava realizovan je kroz mjere direktne podrške
proizvodnji. U apsolutnom iznosu, to je 141 miliona KM, odnosno 81,4% budžeta utrošenog za
podršku poljoprivredi i ruralnom razvoju u BiH u 2019. godini. Iako zauzima najveći obim, ipak
bilježimo procentualno smanjenje učešća ove mjere u budžetu u odnosu na prošlu godinu kada je
iznosio 86,1%.
Mjere ruralne politike su sljedeća grupa po učešću u budžetu sa ukupnim izdvajanjem od 13,1 milion
KM. Procentualno mjere ruralnog razvoja učestvuju sa 7,6% u budžetu što je povećanje u odnosu na
prošlu godinu kada je ova grupa participirala sa 6%.
Za mjere opštih usluga u poljoprivredi je izdvojeno nešto više od 10 miliona KM što je 5,8% budžeta.
Kao i u slučaju ruralnog razvoja i ovdje se bilježi nešto veće učešće u budžetu u odnosu na godinu
ranije. Tradicionalno na posljednjem mjestu je grupa mjera podrške tržištu, za koju je izdvojeno svega
1,9 miliona KM sa procentualnim učešćem od 0,6% u ukupnom poljoprivrednom budžetu.
Grupa „nealocirano“ ponovo bilježi rast i u 2019. godini participira u ukupnom poljoprivrednom
budžetu sa 7,97 miliona KM što čini 4,6% ukupnog budžeta.
Grafikon 2: Struktura budžeta za poljoprivredu u BiH prema grupama mjera
Republika Srpska
Mjere podrške poljoprivredi i ruralnom razvoju u Republici Srpskoj dijele se u tri grupe: podrška
tekućoj proizvodnji (direktna podrška stočarskoj proizvodnji i direktna podrška biljnoj proizvodnji),
podrška dugoročnom razvoju i sistemske mjere. Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede
Republike Srpske u čijem sastavu je Agencija za agrarna plaćanja operativno provodi mjere i realizuje
politiku podsticaja poljoprivredi i ruralnom razvoju na području Republike Srpske te vrši upravni
nadzor nad sprovođenjem propisa kojima se uređuje politika podsticaja poljoprivrede i ruralnog
razvoja. Inspekcijske nadzor nad sprovođenjem propisa u ovom domenu vrši Republička uprava za
inspekcijske poslove, putem republičkih poljoprivrednih inspektora i poljoprivrednih inspektora u
jedinicama lokalne samouprave.
27.
Tabela 21. Pregled planiranog i realizovanog budžeta za poljoprivredu u 2019. godini u RS
Vrste podrške Planirano Realizovano % učešće
Direktna podrška tekućoj proizvodnji 56.110.000 53.489.311 95.33
Podrška dugoročnom razvoju 10.130.000 11.443.220 113
Sistemske mjere 4.760.000 6.067.448 127
Ukupno 71.000.000 70.999.979 100
U izvještajnom periodu usvojeni su:

- Pravilnik o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podsticaja za razvoj poljoprivrede i sela u
2019. godini;
- Plan korišćenja sredstava za podsticanje razvoja poljoprivrede i sela za 2019. godinu;
- Pravilnik o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podsticaja za kapitalne investicija u
poljoprivrednoj proizvodnji 2019
- Pravilnik o izmjenama i dopunama Pravilnika o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih
podsticaja za razvoj poljoprivrede i sela u 2019. godini.
Federacija Bosne i Hercegovine

Na nivou Federacije BiH, mjere podrške poljoprivredi u izvještajnom periodu uglavnom su ostale iste
kao i prethodnih godina, bazirano za principima Srednjoročne strategije razvoja poljoprivrednog
sektora u FBiH 2015-2019. Mjere podrške za poljoprivredu i ruralni razvoj u Federaciji BiH isplaćuju se
iz budžeta Federalnog ministarstva poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva i budžeta kantonalnih
ministarstva nadležnih za poljoprivredu.
Mjere podrške u poljoprivredi i ruralnom razvoju Federacije BiH dijele se na:
- Mjere podsticaja proizvodnji
- Mjere strukturne politike
- Ostale mjere
Mjere podsticaja proizvodnje se sprovode kroz model podsticaja biljne i animalne proizvodnje dok se
mjere strukturne politike sprovode kroz model kapitalnih ulaganja, model ruralnog razvoja, model
podrške dohotku i model ostalih vrsta podrški.
Tabela 22: Pregled planiranih i realizovanih podrški sa nivoa Federacije BiH u 2019. godini
Vrste podrške Planirano Realizovano % Učešće
Model podrške proizvodnji 66.852.323 64.828.667 97
-Podrška biljnoj proizvodnji 10.774.630 10.770.732 100
-Podrška stočarskoj proizvodnji 56.077.693 54.057.936 96
Model kapitalnih ulaganja 0.00 0.00 0
Model ruralnog razvoja 1.150.535 1.141.224 99
Model podrške dohotku 0.00 0.00 0
Model ostalih vrsta podrški 247.143 247.113 100
Sudske presude i rješenja po žalbama 450.000 395.921 88
Ukupno 68.700.001 66.612.925 97
Federalno ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva je realizovalo mjere u okviru modela

podrške proizvodnji u 2019. godini bez značajnih promjena mjera i visine podrške. Mjere direktnih
plaćanja regulisane su „Pravilnikom o načinu i uslovima ostvarivanja novčane podrške po modelu
poticaja proizvodnji“. Tokom Izvještajnog perioda, u odnosu na prethodni period, Feedracija BiH je
28.
ponovo počela finansirati mjere ruralnog razvoja. Finansirane mjere su uglavnom investicija u fizičku
imovinu2 poljoprivrednika i u manjoj mjeri za organsku proizvodnju3.
Način implementacije ovih mjera propisan je Pravilnikom o načinu i uslovima za ostvarivanje novčane
podrške po modelu ruralnog razvoja koji unapređuje realizaciju mjera i približava istih EU modelu
mjera ruralnog razvoja4.
Za period 2018-2019. usvojene su sljedeće Odluke i doneseni pravilnici:

- Odluka o izmjenama Odluke o usvajanju Programa utroška sredstava sa kriterijumima
raspodjele sredstava "Subvencija privatnim preduzećima i preduzetnicima - Podsticaj za
poljoprivredu" utvrđenih Budžetom Federacije Bosne i Hercegovine za 2018. godinu
Federalnom ministarstvu poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva (Službene novine Federacije
BiH, broj 101/18),
- Odluka o usvajanju Programa utroška sredstava sa kriterijumima raspodjele sredstava
"Subvencija privatnim preduzećima i preduzetnicima - Podsticaj za poljoprivredu" utvrđenih
Budžetom Federacije BiH za 2019. godinu Federalnom ministarstvu poljoprivrede, vodoprivrede
i šumarstva (Službene novine Federacije BiH, broj 37/19),
- Odluka o izmjenama Odluke o usvajanju Programa utroška sredstava s kriterijumima raspodjele
sredstava "Subvencija privatnim preduzećima i preduzetnicima - Podsticaj za poljoprivredu"
utvrđenih Budžetom Federacije Bosne i Hercegovine za 2019. godinu Federalnom ministarstvu
poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva (Službene novine Federacije BiH, broj 97/19),
- Pravilnik o uslovima i načinu ostvarenja novčanih podrški po Modelu ruralnog razvoja (Službene
novine FBiH, br. 54/19, 69/19 i 79/19),
- Pravilnik o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podrški po Modelu ostalih vrsta podrški
(Službene novine FBiH, broj 54/19)
Kantoni Federacije BiH

Kantoni su u 2019 godini izdvojili nešto više od 22 miliona KM, što je povećanje u odnosu na 2018
godinu za 10.03 % . Kantonalne podrškee čine 24.9 % ukupnog proračuna koji se isplaćuje na nivou
Federacije BIH. U odnosu na 2018 godinu povećalo se učešće kantonalnih podrški u koje se isplaćuju
na prostoru Federacije za 2,7 %
Tabela 23: Pregled planiranih i realizovanih mjera podrške sa nivoa kantona u 2019. godini
Kanton Planirano Realizovano % Realizacije
Tuzlanski Kanton 4.100.000 4.687.584 114
Posavski kanton 1.100.000 1.099.842 100
Unsko - sanski kanton 3.798.273 4.271.107 112
K-10 1.000.000 999.968 100
Hercegovačko - neretvanski kanton 1.320.000 2.640.471 200
Srednje - bosanski kanton 1.133.000 796.189 70
Zeničko - dobojski kanton 3.000.000 2.997.563 100
Bosansko - podrinjski kanton 450.000 507.683 113
Sarajevski kanton 4.300.000 4.076.244 95
Zapadno - hercegovački kanton 1.200.000 0.00
Ukupno 21.401.273 22.076.652 103
podataka kantonalnih ministarstava poljoprivrede
2 Mašine i opreme te nabavka visoko kvalitetnih grla za proizvodnju

3 Certifikacija organske proizvodnje
4 Jasno definirani prihvatljivi i neprihvatljivi troškovi, plaćanje troškova uvjet je za isplatu potpore, obavezna kontrola prije
isplate sredstava, ex-post kontrola do pet godina od dana konačne isplate sredstava i sl.
29.
Tri kantona se izdvajaju po visini poljoprivrednog budžeta to su Tuzlanski kanton, Kanton Sarajevo i
Unsko-sanski kanton, i imaju budžet veći od 4,0 miliona KM, pa u ukupnom izdvajanju kantona
učestvuju sa preko 50%. Tuzlanski kanton kao i prošle godine izdvaja najviše sredstava za svoje
poljoprivrednike, ukupno 4,6 miliona KM što je 21,23 % ukupnog budžeta kantona. Unsko – Sanski
kanton u 2019. godini je izdvojio nešto više od 4,2 miliona KM, što čini 19,08 % ukupnog budžeta
kantona. Na trećem mjestu po izdvajanju sredstava za poljoprivredu je Kanton Sarajevo koji ima
značajan rast u odnosu na 2018 godinu. Ovaj kanton je izdvojio 4,07 miliona KM odnosno 19,04%,
karakteristično za Kanton Sarajevo je da je u odnosu na prošlu godinu izdvojeno gotovo duplo
sredstava za podršku poljoprivredi.
Zeničko – dobojski (ZDK), Hercegovačko – neretvanski i Posavski kanton su u drugoj grupi kantona po
visini izdvajanja sa budžetima između 1,0 milion KM (PK) i 3,0 miliona KM (ZDK). Ostala 3 kantona su
imali izdvajanja za poljoprivredu manja od 1 milion KM, a to su K-10, Srednjobosanski i Bosansko
Podrinjski kanton.
Grafikon 3: Budžet podrški za poljoprivredu iz kantona u 2019. godini (u milionima KM)

5,00
4,30
4,50 4,10
3,79
4,00
3,50 3,00
3,00
2,50
2,00
1,32 1,13 1,20
1,50 1,10 1,00
1,00 0,45
0,50
0,00
podataka kantonalnih ministarstava poljoprivrede
30.
4. TRGOVINSKA RAZMJENA POLJOPRIVREDNIH PROIZVODA BOSNE I HERCEGOVINE SA
SVIJETOM
Ukupna trgovina poljoprivredno-prehrambenim proizvodima predstavljaju značajan segment ukupne

spoljno trgovinske razmjene Bosne i Hercegovine, koju karakteriše relativno visoka uvozna zavisnost,
mali obim izvoza i stalno prisutan deficit. U ukupnoj trgovini Bosne i Hercegovine sa inostranstvom u
2019. godini, uvoz poljoprivredno-prehrambenih proizvoda ima udio oko 16%, dok je udio izvoza
poljoprivrednih proizvoda u ukupnom izvozu tek oko 7%.
Tabela 24. Spoljnotrgovinska razmjena poljoprivrednim proizvodima za period 2018.-2019. godina

(Miliona KM)
2018 2019 Indeks 2019/2018
Uvoz 3.086 3.194 103
Izvoz 828 799 96
Bilans 3.914 3.993 102
Deficit -2.257 -2.394 106
Pokrivenost (%) 27 25 93
U bilansu razmjene poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda BiH sa inostranstvom u 2019. godini

ostvarena je vrijednost izvoza od 800 miliona KM, uvoza 3,2 milijarde, i deficita od 2,4 milijarde KM.
Vrijednost izvoza poljoprivrednih proizvoda je u odnosu na prethodnu godinu manja za 4%, dok se na
strani uvoza bilježi povećanje od 3%. Deficit je bio za 137 miliona KM ili 6% veći u poređenju sa
prethodnom godinom.
Dinamiku izvoza poljoprivredno-prehrambenih proizvoda u 2019. godini karakteriše kontinuiran pad

vrijednosti i količine što ukazuje na ne baš povoljan rezultat trgovine sa svijetom. Posebno u 2019.
godini, loši trgovinski rezultati su uglavnom posljedica smanjenog izvoza na tržište Turske obzirom na
značajno smanjenje vrijednosti turske lire. Takođe, na smanjenje izvoza uticala je i odluka prištinskih
vlasti za uvođenje zaštitne mjere tj. carine na uvoz mlijeka i mliječnih prerađevina, a potom još
radikalnije mjere o uvođenju 100% carine i to na uvoz svih roba, uključujući i poljoprivredno-
prehrambene proizvode porijeklom iz Bosne i Hercegovine. Poljoprivredni proizvodi koji su uticali na
značajno smanjenje izvoza u 2019. godinu u poređenju sa prethodnom godinom su: meso i jestivi
klaonički (70%), žive životinje i žitarice (56%), šećeri i proizvodi od šećera (34%), duvan i proizvodi
duvana te proizvodi životinjskog porijekla (19%).
Kao odraz cjelokupnog stanja u poljoprivredi Bosne i Hercegovine koje se ogleda u nedovoljnoj
proizvodnji, niskoj produktivnosti, nedovoljno razvijenim kapacitetima za proizvodnju poljoprivrednih
proizvoda i niske konkurentnosti domaće proizvodnje na stranom i domaćem tržištu, već duži niz
godina se bilježi deficit u trgovinskoj razmjeni poljoprivrednim proizvodima. Smanjenjem izvoza u
2019. godini, deficit je u spoljnotrgovinskoj razmjeni poljoprivredno-prehrambenih proizvoda iznosio
2,4 milijarde i veći je za 6% u odnosu na prethodnu godinu. U isto vrijeme, pokrivenost uvoza
izvozom u 2019. godini je iznosila 25% i manja je u odnosu na prethodnu godinu kada je iznosila 27%.
4.1. Struktura razmjene poljoprivrednih proizvoda
U Bosnu i Hercegovinu se uvozi veliki broj poljoprivrednih proizvoda, a robe koji imaju najveći udio i
vrijednost u ukupnom uvozu poljoprivrednih proizvoda u 2019. godini su: pića, alkoholi i sirće (11%),
meso i jestivi klanični proizvodi (10%), razni prehrambeni proizvodi (9%), proizvodi na bazi žitarica,
brašna, mlijeka i slično (7%), žitarice (6), jestivo voće (6%), ostaci i otpaci prehrambene industrije
31.
(6%), masti i ulja biljnog i životinjskog porijekla (6%), mlijeko i mliječni proizvodi, jaja i med (6%),
kakao i proizvodi od kakaa (5,4%), prerađevine od mesa, riba, ljuskavaca, (4%).
Navedeni proizvodi čine oko 77% ukupnog uvoza poljoprivrednih proizvoda što izraženo u novčanoj
vrijednosti iznosi 2,5 milijarde KM.
Tabela 25. Struktura razmjene poljoprivrednih proizvoda u BiH (glave CT 1-24) , Miliona KM
Glava CT** 2018 2019 Indeks 2019/2018
Uvoz Uvoz Uvoz Izvoz Uvoz Izvoz
1 67 11 61 5 91 44
2 286 54 307 16 107 30
3 29 14 31 17 108 126
4 160 91 185 111 116 121
5 3 0,27 3 0,22 80 81
6 19 6 19 7 103 110
7 86 36 106 43 123 121
8 177 118 201 117 113 99
9 108 10 99 12 92 120
10 217 24 206 11 95 44
11 49 17 43 14 88 83
12 98 12 85 14 86 118
13 3 0,03 3 0,02 102 52
14 0,19 0,19 0,12 0,02 64 10
15 207 114 186 124 90 109
16 115 60 125 56 109 94
17 127 22 117 14 93 66
18 167 23 180 20 108 87
19 213 69 232 67 109 98
20 79 19 89 20 112 104
21 262 20 285 28 109 139
22 346 79 357 74 103 95
23 192 20 197 21 103 102
24 75 8 76 7 101 81
Ukupno (1-24) 3.086 828 3.194 799 103 97
** Poljoprivredni proizvodi su razvrstani po CN klasifikaciji (1-24)
Poljoprivredni proizvodi koji imaju najveći udio i vrijednost u ukupnom izvozu poljoprivrednih
proizvoda u 2019. godini su: masti i ulja biljnog i životinjskog porijekla (16%), voće (15%), mlijeko i
mliječni proizvodi, jaja i med (14%), pića, alkoholi i sirće sa učešćem (9%), proizvodi na osnovi žitarica,
brašna, mlijeka i slično (8%), prerađevine od mesa, ljuskavaca, mekušaca ili drugih vodenih
beskičmenjaka (7%), povrće (5%) , razni prehrambeni proizvodi (3,5%), ostaci i otpaci prehrambene
industrije (2,6%), kakao i proizvodi na bazi kakaa (2,5%), i proizvodi od povrća, voća (2,4%).
Navedeni proizvodi čine oko 85% ukupnog izvoza poljoprivrednih proizvoda u 2019. godini, što
izraženo u novčanoj vrijednosti iznosi 681 milion KM.
Izvozna orijentacija poljoprivrede fokusirana je na određene poljoprivredne proizvode kod kojih se

već duže vrijeme bilježi uspjeh na inostranom tržištu i može poslužiti kao jedan od indikatora
konkurentnosti ovih proizvoda na tom tržištu. Ipak, bez obzira na pozitivna kretanja u izvozu većine
pomenutih proizvoda, osim izvoza konzumnog mlijeka i smrznute maline, Bosna i Hercegovina bilježi
deficit u robnoj razmjeni svih drugih poljoprivrednih i prerađenih poljoprivrednih proizvoda.
32.
4.2. Geografska struktura u spoljnotrgovinskoj razmjeni poljoprivredno-prehrambenih
proizvoda
Što se tiče trgovinskih partnera, Evropska unija je i dalje najznačajniji partner s obzirom da se oko
38% izvoza poljoprivredno-prehrambenih proizvoda plasiralo na ovo tržište, 36% u CEFTA-u, Tursku
16%, zemlje Ostatka svijeta 8%, i EFTA-u 2%.
Tabela 26. Uporedni pregled BiH razmjene poljoprivrednim proizvodima po regionima (Miliona KM)
Regioni 2018 2019 Indeks 2018/2017
Uvoz Izvoz Uvoz Izvoz Uvoz Izvoz
Evropska unija 1.688 319 1.767 305 105 96
CEFTA 903 293 911 288 101 98
EFTA 7 16 6 18 86 113
UoST* 80 149 89 128 111 86
Ostatak svijeta 408 51 420 60 103 118
Ukupno 3.086 828 3.194 799 103 97
*Ugovor o slobodnoj trgovini -Turska ** Poljoprivredni proizvodi su razvrstani po CN klasifikaciji (1-24)
Kada je riječ o uvozu, na BH tržište se najviše plasira poljoprivredno-prehrambenih proizvoda porije-

klom iz EU i to oko 55%, zemalja CEFTA-e oko 29%, Ostatka svijeta 13%, Turske oko 3% i EFTA-e 0,2%.
4.2.1. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa Evropskom unijom
Evropska unija je najznačajniji trgovinski partner Bosne i Hercegovine u razmjeni poljoprivredno-

prehrambenim proizvodima. Uvoz poljoprivrednih proizvoda iz Evropske unije u BiH u 2019. godini
iznosio je 1,77 milijardi KM i veći je za 79 miliona KM ili 5% u odnosu na prethodnu godinu. Ukupna
vrijednost izvoza poljoprivrednih proizvoda iz BiH u Evropsku uniju iznosila je 305 miliona KM i manja
je za 14 miliona KM, ili 4% u poređenju sa vrijednosti izvoza iz prethodne godine.
Kada je riječ o državama Evropske unije iz kojih se najviše uvoze poljoprivredni proizvodi u BiH, to su:
Hrvatske (25%), Njemačke (12%), Italije (11%), Mađarske ( 10 %) i Poljske (9%). Među zemljama
članicama Evropske unije u koje se najviše izvezu poljoprivredno-prehrambenih proizvodi u 2019.
godini su Hrvatska (38%), Njemačka (14%), Slovenija (9%), Italija (9%), i Austrija (7%). U prosjeku oko
78% vrijednosti izvoza u Evropsku uniju se plasira u pet navedenih država.
Deficit u razmjeni poljoprivrednih proizvoda Bosne i Hercegovine sa Evropskom unijom u 2019. godini
je iznosio 1,46 milijardi KM i veći je 7% u odnosu na prethodnu godinu. Pokrivenost uvoza izvozom u
robnoj razmjeni poljoprivrednim proizvodima između EU i BiH za 2019. godinu iznosi skromnih 17%.
4.2.1.1. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa Republikom Hrvatskom
U suštini, najviše zbog trgovine sa Republikom Hrvatskom, Evropska unija je naš najznačajniji trgovin-
ski partner kada je riječ o razmjeni poljoprivredno-prehrambenim proizvodima. Bez obzira na pro-
mjenu uslova u trgovini koji je nastupio 1. jula 2013. godine, Hrvatska je sada kao članica Evropske
unije, i dalje vodeći partner Bosne i Hercegovine u razmjeni poljoprivredno-prehrambenih proizvoda.
Posmatrajući ukupnu spoljnotrgovinsku razmjenu poljoprivrednim proizvodima između Republike
Hrvatske i Bosne i Hercegovine u 2019. godini, zabilježen je rast izvoza za 4%, pad uvoza za 6% i
smanjenje trgovinskog deficita za 10% u poređenju sa prethodnom godinom. Pokrivenost uvoza
33.
izvozom u razmjeni poljoprivredno-prehrambenih proizvoda BiH i Hrvatske u 2019. godini je iznosila
27%.
Tabela 27. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa Hrvatskom (Miliona KM)
2018 2019 Indeks 2019/2018
Uvoz 463 433 94
Izvoz 112 117 104
Obim 575 550 96
Deficit -351 -316 90
Pokrivenost 24 27 113
Izvor: Agencija za statistiku BiH ** Poljoprivredni proizvodi su razvrstani po CN klasifikaciji (1-24)
Poljoprivredno-prehrambeni proizvodi kod kojih je zabilježena najveća vrijednost uvoza, i koji imaju i
najveći udio u ukupnom uvozu iz Hrvatske u 2019. godini su: pivo dobijeno od slada (38 miliona KM),
čokolada i ostali prehrambeni proizvodi koji sadrže kakao (34 miliona KM), vode, uključujući
mineralne vode i gazirane vode, sa dodatim šećerom ili drugim sredstvima za zaslađivanje ili
aromatizaciju (30 miliona KM), pšenica i suražica (26 miliona KM), ostali prehrambeni proizvodi koji
nisu spomenuti niti uključeni na drugom mjestu, npr. složeni alkoholni preparati, izoglukozni,
laktozni, te glukozni sirupi, i drugo (23 miliona KM), hljeb, keksi, kolači, vafli (19 milion KM), sladoled i
ostali ledeni proizvodi (15 miliona KM).
Poljoprivredni proizvodi koji su najviše izvoženi u Hrvatsku u 2019. godini su: vode, uključujući
mineralne vode i gazirane vode, sa dodatim šećerom ili drugim sredstvima (26 miliona KM), hljeb,
peciva, kolači, keksi i ostali pekarski proizvodi sa sadržajem kakaa ili bez kakaa (21 milion KM),
mlijeko i pavlaka ne koncentrisani (6 miliona KM), prehrambeni proizvodi koji nisu spomenuti niti
uključeni na drugom mjestu (5 miliona KM), i vino od svježeg grožđa (4 miliona KM), mlaćenica i
kiselo mlijeko i ostali fermentisani proizvodi (3,8 milina KM).
4.2.2. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa CEFTA
Na drugom mjestu po značaju, količini i vrijednosti ostvarene trgovine poljoprivrednim proizvodima

je CEFTA. Ovo tradicionalno tržište osim što nema jezičkih prepreka, ima i povoljnost blizine, odnosno
geografsku povezanost zemalja članica CEFTA-e. Uvoz poljoprivrednih proizvoda iz CEFTA u BiH u
2019. godini iznosio je 911 miliona KM i veći je za 1% u odnosu na prethodnu godinu. U 2019. godini
vrijednost izvezenih poljoprivredno prehrambenih proizvoda iznosila je 288 miliona KM i 2% je manja
u odnosu na ostvarenu vrijednost izvoz iz prethodne godine.
U spoljnotrgovinskoj razmjeni sa CEFTA-om Bosna i Hercegovina bilježi stalni deficit koji je u 2019.
godini iznosio 624 miliona KM i veći je za 2% u poređenju sa visinom deficita iz prethodne godine.
Pokrivenost uvoza izvozom u robnoj razmjeni poljoprivrednim proizvodima između EU i BiH za 2019.
godinu iznosi 32%.
Posmatrajući članice CEFTA-e u koje se izvoze poljoprivredni proizvodi iz BiH, evidentno je da se u

2019. godini najviše izvozilo u Srbiju i to 52%. Značajniji izvoz poljoprivrednih proizvoda je ostvaren u
Crnu Goru (27%), Makedoniju (19%), a najmanje u Albaniju (1%). Što se tiče uvoza, najznačajnije
mjesto u uvozu poljoprivrednih proizvoda u BiH zauzima Srbija sa čak 89% učešća, zatim Republika
Sjeverna Makedonija sa učešćem od 7%, Crna Gora i Albanija sa učešćem od 2%.
34.
4.2.2.1. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa Republikom Srbijom
Ukupan uvoz poljoprivrednih proizvoda iz Republike Srbije u BiH u 2019. godini iznosio je 808 miliona
KM i manji je za 4 miliona KM u odnosu na prethodnu godinu što je neznatno smanjenje.
Poljoprivredni proizvodi kod koji je zabilježeno značajno smanjenje uvoza, a uticali su na manji ukupni
uvoz iz Srbije u 2019. godini su kobasice i slični proizvodi od mesa (uvoz manji za 24%), živa goveda
(uvoz manji za 24%), zrno kukuruza (uvoz manji za 22%), brašno od pšenice (uvoz manji za 22%),
ostalo ulje (uvoz manji za 21).
Tabela 28. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa R. Srbijom (Miliona KM)
2018 2019 Indeks 2019/2018
Uvoz 812 808 100
Izvoz 133 150 113
Obim 945 958 101
Deficit -679 -658 97
Poljoprivredni proizvodi koji su najviše uvoženi iz Srbije u 2019. godini su: sirovo ulje od sjemena
suncokreta, šafranike ili pamuka u vrijednosti od 62 milion KM; preparati koji se koriste za prehranu
životinja-ostali 62 miliona KM, ostali kukuruz 47 miliona KM, sjeme suncokreta 45 miliona KM,
cigarete koje sadrže duvan 44 miliona KM, pivo dobijeno od slada 42 miliona KM, i slatki keks 37
miliona KM.
Što se tiče izvoza poljoprivrednih proizvoda iz BiH u Srbiju, iznosio je 150 miliona KM i veći je za 17
miliona KM ili 13% u poređenju sa prethodnom godinom. Poljoprivredni proizvodi kod kojih je
zabilježen veći izvoz u 2019. godini, a ujedno je uticao i na ukupno povećanje izvoza u Srbiju,
fermentisani proizvodi (izvoz veći od 300%), jogurt (izvoz veći od 300%), vode sa zaslađivačima i
šećerom (izvoz veći za 83%), mlijeko sa sadržajem masti većim od 1%, ali ne većim od 6% po masi
(izvoz veći za 78%), svježa ili rashlađena pastrmka (izvoz veći za 32%), i ostali pripremljeni ili
konzervirani proizvodi od kokoši vrste Gallus domesticus (izvoz veći za 29%).
Poljoprivredni proizvodi koji su se najviše izvozili u Srbiju, u 2019. godini su: maline i kupine, 21
miliona KM, mlijeko sa sadržajem masti većim od 1%, ali ne većim od 6% po masi, 21 milion KM,
ostali pripremljeni ili konzervirani proizvodi od kokoši vrste Gallus domesticus, 11 miliona KM,
fermentisani mliječni proizvodi, 10,8 miliona KM, uljane pogače od soje, 6 miliona KM.
Imajući u vidu da je u izvozu zabilježeno povećanje a uvoz ostao ne promijenjen u poređenju sa

prethodnom godinom samim tim i deficit je bio manji za 21 milion KM ili 3% nego prethodne godine.
Pokrivenost uvoza izvozom u robnoj razmjeni poljoprivrednim proizvodima BiH i Srbije u 2019. godini
je iznosila 19%.
4.2.3. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa EFTA
EFTA je grupacija zemalja sa kojom BiH u trgovini poljoprivredno-prehrambenim proizvodima

ostvaruje suficit. Vrijednost izvoza poljoprivredno-prehrambenih proizvoda iz BiH u EFTA zemlje u
2019. godini je iznosila 18 miliona KM, i veća je za 12% u poređenju sa vrijednosti izvoza iz prethodne
godine.
35.
Bitno je istaći da izvoz poljoprivrednih proizvoda na tržište EFTA bilježi pozitivna kretanja odnosno
kontinuiran rast vrijednosti i količine.
Tabela 29. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa EFTA (Miliona KM)
2018 2019 Indeks 2019/2018
Uvoz 7 6 87
Izvoz 16 18 112
Suficit 9 12 130
Poljoprivredni proizvodi koji su najviše izvoženi u EFTA-u u 2019. godini su: povrće u vrijednosti od 7
miliona KM, voće i orašasti plodovi u vrijednosti od 4,5 miliona KM, pića, alkohol i sirće u vrijednosti
od 4,4 miliona KM, uljano sjemenje 0,5 miliona KM, masti i ulja biljnog i životinjskog porijekla 0,5
miliona KM. Navedeni proizvodi čine oko 92% ukupnog izvoza poljoprivrednih proizvoda na ovo
tržište.
Ostvarena vrijednost uvoza poljoprivrednih proizvoda u 2019. godini iz zemalja EFTA-e je iznosila oko
6 miliona KM i manja je za 14% u poređenju sa vrijednosti uvoza iz prethodne godine.
Struktura poljoprivrednih proizvoda koji se uvoze iz EFTA-e u BiH je drugačija u poređenju sa izvoznim
proizvodima, s obzirom da su na prvom mjestu sa uvozom od 2,5 miliona KM razni prehrambeni
proizvodi, zatim ribe i ostali vodeni beskičmenjaci sa vrijednosti uvoza od 1,8 miliona KM, kakao i
proizvodi od kakaa sa 0,78 miliona KM, jestivo povrće i neko korjenje i gomolji 0,62 KM, šelak, gume i
smole sa 0,19 milion KM, šećeri i proizvodi na bazi šećera sa 0,16 miliona KM.
Tokom 2019. godine nastavljen je trend rastućeg suficita u razmjeni poljoprivrednih i prehrambenih
proizvoda između BiH i EFTA-e uz ostvarenu vrijednost od oko 12 miliona KM. Vrijednost suficita u
2019. godini je veća za 30% čemu je doprinijela značajno veća vrijednost izvoza u odnosu na
vrijednosti uvoza.
Pokrivenost uvoza izvozom poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda u 2019. godini iznosila je čak
300%.
Posmatrano po zemljama EFTA regije, u 2019. godini najviše je poljoprivredno-prehrambenih

proizvoda uveženo iz Švajcarske i to oko 67%, na drugom mjestu sa učešćem od 30% u ukupnoj
vrijednosti uvoza je Norveška i oko 4% iz Islanda. Poljoprivredno-prehrambeni proizvodi iz BiH se
plasiraju na tržišta dvije zemlje EFTA i to u Švicarsku oko 97% ukupnog izvoza i 3% u Norvešku.
4.2.4. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa Republikom Turskom
Turska je jedan od vodećih partnera u spoljnotrgovinskoj razmjeni poljoprivrednim proizvodima

obzirom da se jedna trećina poljoprivrednih proizvoda i hrane izvozi na ovo tržište. Takođe, Turska je
jedna od rijetkih većih tržišta sa kojim Bosna i Hercegovina ostvaruje suficit u spoljnotrgovinskoj
razmjeni. Dinamiku izvoza poljoprivredno-prehrambenih proizvoda u Tursku u posmatranom periodu
od dvije godine karakteriše kontinuiran pad količina, a ujedno i vrijednosti. Naime izvoz
poljoprivrednih proizvoda u Tursku u 2019. godini je iznosio 128 miliona KM i u odnosu na prethodnu
godinu je manji za 21 milion KM ili 14%.
36.
Loši trgovinski rezultati i smanjenje izvoza na tržište Turske uslijedili su većim dijelom i zbog pada
vrijednosti turske lire što je uticalo da naši proizvodi na ovom tržištu budu znatno skuplji i manje
konkurentni
Tabela 30. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa Turskom (Miliona KM)
Opis 2018 2019 Indeks 2019/2018
Izvoz 149 128 86
Uvoz 80 89 111
Suficit 69 39 57
Što se tiče uvoza u 2019. godini, iz Turske je u BiH uvezeno poljoprivrednih proizvoda u vrijednosti od
89 miliona KM, što je 11% više nego prethodne godine.
Bez obzira na negativne rezultate u izvozu, i u 2019. godini je zabilježen suficit u razmjeni
poljoprivrednih proizvoda BiH i Turske u iznosu od 39 miliona KM, ali je značajno manji, i to čak za 30
miliona KM ili 43%, u poređenju sa vrijednosti suficita iz prethodne godine. S obzirom da je izvoz
značajnije smanjen u odnosu na povećanje uvoza, samim tim je i suficit znatno manji.
Pokrivenost uvoza izvozom poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda u 2019. godini iznosila je 144%.
Struktura poljoprivrednih proizvoda koji se plasiraju na tursko tržište nije se mnogo mijenjala u u
periodu od nekoliko zadnjih godina Analizirajući podatke o grupama poljoprivrednih proizvoda koji su
izvezeni u 2019. godini iz Bosne i Hercegovine u Tursku, sedam grupa poljoprivredno-prehrambenih
proizvoda čine oko 98% izvoza na ovo tržište. Na prvom mjestu sa oko 78% učešća u ukupnom izvozu
imaju masti i ulja, zatim na drugo mjesto rangirane žitarice sa učešćem od 6%, šećeri i proizvodi od
šećera 4%, proizvodi mlinske industrije i jestivo voće i orašasti plodovi 3%, razni prehrambeni
proizvodi 2%, i uljano sjeme 1%.
U 2019. godini grupe top proizvoda koji se plasiraju u Tursku su zabilježi značajan rast izvoza i to
žitarica za 7 miliona KM ali se nije vratio na vrijednost izvoza iz prethodnih godina kada je bio duplo
veći, šećera i proizvoda od šećera za 103% ili 3 miliona KM, jestivo voće za 38% ili miliona KM, zatim u
manjem iznosu masti i ulja za 11 miliona KM ili 12%. Značajno smanjenje izvoza od 42% je zabilježeno
kod uljano sjemena, proizvoda mlinske industrije za 34%.
Poljoprivredni proizvodi koji su najviše uvoženi iz Turske u 2019. godini su: paradajz, svjež ili
rashlađen u vrijednosti od oko 7,5 miliona KM, limun u vrijednosti od 7 miliona KM, ostali proizvodi
na bazi žitarica u vrijednosti od 6,6 miliona KM, ostali proizvodi od šećera u vrijednosti od 6,5 miliona
KM, proizvodi na bazi kakaa u vrijednosti od 5 miliona KM, lubenice u vrijednosti od 4 miliona KM.
5. REALIZACIJA MJERA I PRIORITETA U OBLASTI POLJOPRIVREDE, ISHRANE I RURALNOG

RAZVOJA U 2019. GODINI
5.1. Zakonska regulativa
Kada je u pitanju donošenje novog Zakona o vinu BiH i Zakona o organskoj proizvodnji BiH u izvještaj-
nom periodu nije bilo nije bilo značajnijeg napretka.
Takođe, u kontekstu izmjena i dopuna tri zakona u poglavlju sigurnosti hrane nema novih informacija
relevantnih za period izvještavanja.
37.
5.2. Implementacija Strateškog plana ruralnog razvoja BiH
U skladu sa odredbama Zakona o poljoprivredi, ishrani i ruralnom razvoju BiH (Službeni glasnik BiH,
broj 50/2008), koje se odnose na obavezu izrade Izvještaja o realizaciji Strateškog plana ruralnog
razvoja, Ministarstvo spoljne trgovine i ekonomskih odnosa Bosne i Hercegovine je donijelo Odluku o
formiranju Radne grupe za praćenje provođenja Strateškog plana ruralnog razvoja BiH (2018-2021) –
Okvirni dokument sa zadatkom da: prati provođenje Strateškog plana, utvrdi mehanizme za praćenje
i ocjenu realizacije Strateškog plana, utvrdi indikatore za praćenje i ocjenu realizacije Strateškog pla-
na, prikupi, analizira i obradi podatke neophodne za izradu godišnjih izvještaja.
Uzimajući u obzir sadržaj i strukturu Strateškog plana ruralnog razvoja BiH (2018-2021) – Okvirni do-
kument, implementacija se prati kroz realizaciju strateških podmjera, mjera, ciljeva i vizije te po usa-
glašenim indikatorima. Podatke koji se koriste u izradi analiza i izvještaja dostavljaju nadležne institu-
cije koji su, kako se pokazalo u pripremi izvještaja za 2018. godinu, nedovoljni i dijelom nepouzdani.
Izvještaj o implementaciji SPRR za 2018. godinu, je tehnički pripremljen i preostalo je da se prikupe
neophodna mišljenja prije dostavljanja Savjetu ministara BiH i Parlamentarnoj skupštini BiH na
razmatranje i usvajanje. Prikupljanje i obrada podataka, kako je i očekivano, praćeno je nizom pro-
blema, kako zbog sporosti prikupljanja podataka, nedostatka podataka, različitom metodologijom
prikupljanja podataka kao i potpunim neslaganjem istih podataka iz različitih izvora. Svi ovi problemi
odrazili su se na dinamiku izrade Izvještaja, sadržaj i obuhvat analize.
Iako je nedostatak validnih informacija značajno uticao na kvalitet analize implementacije SPRR u
2018. godini može se zaključiti sljedeće:
- Da je BDV u sektoru poljoprivrede u 2018. godini porasla za oko 12%
- Da je broj zaposlenih u poljoprivredi smanjio za 25.000
- Da se u 2018. godini povećala površina poljoprivrednog zemljišta u upotrebi FBiH 1,92%, RS
6,25% i BD 1,63%.
- Da se od ukupno planiranih 66 podmjera, aktivnosti vođene na implementaciji 40 podmjera
- U BiH se najveći dio novčane podrške poljoprivrednim proizvođačima i dalje realizuje u vidu di-
rektnih plaćanja
- Da su nadležne institucije svoje aktivnosti nastojale usmjeriti i realizovati prema postavljenim
mjerama i ciljevima i u smjeru ispunjenja vizije definisane Strateškim planom.
- Da su finansijska sredstva planirana Strateškim planom za 2018. godinu realizovana u iznosu od
73% od planiranog.
- Da se unapređenje institucionalnih i administrativnih kapaciteta provodi nezadovoljavajućom
brzinom
- Da je nepostojanje relevantnih baza podataka veliki nedostatak kako u praćenju rezultata odre-
đenih mjera tako i u definisanju politika.
5.3. Korištenje pretpristupnih fondova Evropske unije namijenjenih poljoprivredi i ruralnom

razvoju iz IPA II za period 2014-2020
Tokom 2018. godine započele su pripreme za korištenje sredstva za oblast poljoprivrede iz programa
IPA 2016 u okviru projekta EU4Business (Lokalne strategije razvoja). To je projekt koji ima za cilj po-
većanje konkurentnosti domaće ekonomije kroz četvorogodišnju inicijativu (2018-2022), koja je
prvenstveno finansirana od strane Evropske unije (EU) u okviru Instrumenta za pretpristupnu pomoć
(IPA) II. Zajednički ga implementiraju Razvojni program Ujedinjenih nacija (UNDP), Njemačka agencija
za razvoj (GIZ) i Međunarodna organizacije rada (ILO). Pored finansijske pomoći, EU4Business projekt
će pružiti i tehničku pomoć institucijama u jačanju njihovih kapaciteta. Vrijednost projekta je 16.1
38.
miliona eura, od čega 15 miliona eura finansira Evropska unija, a 1.1 milion eura Njemačko ministar-
stvo za ekonomsku saradnju i razvoj. Podrška je namijenjena slijedećim sektorima:
- Izvozno orijentisani sektori (4.5 miliona eura)
- Poljoprivredno - prehrambeni sektor (3 miliona eura)
- Turizam (1.5 milion eura)
- Preduzetništvo (1 milion eura).
Sredstva u okviru pobrojanih oblasti su namijenjena komercijalnim poljoprivrednim gazdinstvima,

malim i srednjim poduzećima u prehrambenoj industriji i lokalnim zajednicama, kao i društveno-
ekonomskim partnerima za ruralni razvoj. Projekt će podržati modernizaciju velikih lanaca vrijednosti
u poljoprivrednoj i prehrambenoj industriji, kroz sistematizaciju i integrisanje operacija u svim fazama
lanca snabdijevanja: proizvodnji, sakupljanju, preradi, marketingu i prodaji. Pored toga, projekt plani-
ra da unaprijedi diverzifikaciju ruralnih ekonomskih aktivnosti, s fokusom na male poljoprivrednike
koji dominiraju u ruralnom prostoru Bosne i Hercegovine.
Glavni korisnici sredstava iz komponente namijenjene poljoprivredi su:
- Komercijalni poljoprivrednici
- Agro-prehrambena poduzeća
- Lokalne zajednice i ruralni poljoprivrednici
- Vladine institucije
- Organizacije za razvoj biznisa
Planirano je da se sredstva za podršku poljoprivredi implementiraju putem tri mjere, odnosno tri
Javna poziva za dostavu zahtjeva za podršku. Prvi javni poziv za mjeru Investicije u poljoprivredna
gazdinstva (primarna proizvodnja) se objavljuje početkom februara 2019. godine, a rugi Javni poziv za
drugu mjeru „Investicije u preradu i marketing krajem jula 2019. godine. Treći javni poziv za diverzifi-
kaciju ruralnih aktivnosti je predviđen za objavu krajem godine, ili početkom naredne. Cilj javnog
poziva je modernizacija proizvodnje i jačanje proizvodne konkurentnosti kroz uvođenje novih tehno-
logija i inovacija u proces prerade poljoprivredno-prehrambenih proizvoda, povećanje produktivnosti
prerađivačkih subjekata, unaprijeđenje kvaliteta proizvoda, higijene i bezbjednosti hrane, uvođenje
standarda kvaliteta, uvođenje dobrih praksi u upravljanju prirodnim resursima i zaštita živo, i otvara-
nje novih tržišnih mogućnosti.
Takođe, planirano je da se u sklopu ovog projekta za poljoprivredno-prehrambeni sektor, podrška
implementira i putem mjere „Investicije za sprovođenje lokalnih strategija“, i koji je dio narednih
projektnih aktivnosti.
5.4. Uspostavljanje IPARD operativne strukture u Bosni i Hercegovini
Početkom 2018. godine, Savjet ministara BiH je usvojio Strateški plan ruralnog razvoja Bosne i Herce-
govine (2018-2021) – Okvirni dokument, a potom i oba doma Parlamentarne skupštine BiH. Usvaja-
njem ovog dokumenta stvoreni se uslovi za korištenje pretpristupnih sredstava Evropske unije nami-
jenjenih poljoprivredi i razvoju ruralnih područja u BiH u cilju unapređenja održivog razvoja ruralnih
područja. Iako je Savjet ministara BiH još 2017. godine usvojio informaciju o aktivnostima definisanja
modela operativne strukture za sprovođenje IPARD II gdje su navedeni svi preduslovi koji se moraju
ispuniti, konkretni pomaci u dogovoru oko usaglašenog modela za uspostavu IPARD operativne struk-
ture nisu evidentirani ni u 2018. godini. Razlozi zastoja su u vezi nedostatka opredjeljenja nadležnih
institucija da preduzimaju konkretne korake po ovom pitanju. Kako je mehanizam koordinacije usa-
glašen i usvojen, a operativna tijela predviđena mehanizmom koordinacije već funkcionalna i korište-
na u procesu donošenja strateških dokumenata, postoji osnova da bi se razgovori po ovom pitanju
mogli ponovo nastaviti.
39.
Po ovom pitanju je stav Evropske komisije jasan; za korištenje IPARD sredstava u standardnim proce-
durama koje su iste za svaku od zemalja pristupnica, sem izrađenog Indikativnog strateškog doku-
menta, zemlja korisnica mora imati izrađene strateške dokumente i uspostavljenu IPARD strukturu za
povlačenje pretpristupnih sredstava za poljoprivredu i ruralni razvoj. To znači da, kao i druge zemlje
pristupnice, i Bosna i Hercegovina mora imati izrađena i usvojena dva dokumenta i to, osim usvoje-
nog Strateškog plana ruralnog razvoja mora imati i izrađen, usvojen i od Evropske komisije prihvaćen
IPARD Program, i uspostavljena oba tijela IPARD operativne strukture, tijelo za upravljanje IPARD
programom i sistem plaćana.
Imajući u vidu da proces izgradnje IPARD operativne strukture podrazumijeva reformu postojećih
uprava (ili dijelova uprava) u IPARD operativnu strukturu, a što zahtijeva duži vremenski period, usva-
janjem SPRR BiH (2018-2021) – Okvirni dokument, ipak se usvajanjem strateškog dokumenta stvorila
mogućnost korištenja IPA pretpristupnih sredstava za poljoprivredu i ruralni razvoj, uključujući i grant
šeme. Predstavnici Evropske komisije su prihvatili zahtjeve bh strane, i po prvi put podržali moguć-
nost korištenja sredstava IPA II paketa za direktnu podršku poljoprivrednicima u jačanju konkuren-
tnosti poljoprivredne proizvodnje i diversifikaciju ruralnih aktivnosti.
S obzirom na specifičnosti organizacije Bosne i Hercegovine, uspostavljanje IPARD operativne struk-

ture u BiH ne teče kao u drugim zemljama koje su prošle ovu fazu. Razlog su svakako, Ustavom do-
dijeljene nadležnosti u oblasti poljoprivrede, uključujući i sistem isplate novčanih podrški, koje su
isključivo na entitetskom i kantonalnom nivou, dok su sa druge strane, zahtjevi EU kada je IPARD
struktura u pitanju jasni - da je u zemljama kandidatima neophodno uspostaviti jedinstvenu IPARD
strukturu na nivou cijele zemlje. Iz ovih razloga, pitanje uspostavljanja IPARD operativne strukture,
iako je na dnevnom redu već duži niz godina, još uvijek nije riješeno i mora se razmatrati u okviru svih
aktivnosti evropskih integracija i ispunjenja uslova za pristupanje EU.
5.5. Poljoprivredni informacioni sistem i poljoprivredna statistika
Poljoprivredni informacioni sistem generiše, obrađuje i publikuje poljoprivredne podatke iz oblasti

poljoprivrede. Obradom informacija u poljoprivrednom informacionom sistemu dolazimo do znanja
koja nam trebaju omogućiti planiranje politika usmjerenih na razvoj poljoprivrede u Bosni i
Hercegovini. Poljoprivredni informacioni sistem je skup podsistema koji obrađuju pojedinačne oblasti
u poljoprivredi i treba da djeluju kao jedna cjelina.
Kontrola podsticajnih sredstva i kreiranje kvalitetnih politika u poljoprivrednom sektoru treba da se
zasnivaju na analizama podataka koji se nalaze u Poljoprivrednog informacionog sistema. Sakupljene
informacije koje su u ovom sistemu trebaju biti dostupne poljoprivrednim proizvođačima, trgovcima
poljoprivrednih proizvoda te potrošačima.
Značajnu ulogu poljoprivredni informacioni sistem ima kao i alat u pristupu finansijskim sredstvima iz
šema podrške EU i fondova namijenjenih razvoju poljoprivrede, na osnovi usklađenosti sa EU
zajedničkom poljoprivrednom politikom. Pojedini podsistemi poljoprivrednoj informacionog sistema
omogućavaju direktan transfer podrški prema poljoprivrednim proizvođačima.
Komponente poljoprivrednog informacionog sistema

Poljoprivredni informacioni sistem možemo strukturalno podijeliti u dvije cjeline. U prvoj cjelini su
operativni podsistemi koji su uspostavljeni i usmjereni masovnim prikupljanjem podataka i njihovim
procesiranjima. Druga cjelina u ovom kontekstu nije interesantna za razmatranje, a bavi se
specifičnim informacijama. Prva cjelina se sastoji od pet osnovnih podsistema koji predstavljaju
jezgro poljoprivrednog informacionog sistema a to su:
1. Statistički sistem - popis poljoprivrede
2. Mreže računovodstvenih podataka poljoprivrednih gazdinstava (FADN)
40.
3. Poljoprivredni tržišni informacioni sistem (AMIS/PTIS)
4. Registri i GIS podsistemi
a. Registar poljoprivrednih gazdinstava i Registar klijenata
b. Registar identifikacije životinja
c. Fitosanitarni registar
d. Registar vina i vinove loze
e. Registar organske hrane
f. GIS zemljišni sistemi
5. Integrisani administrativni kontrolni sistem (IACS)-
a. Sistem za identifikaciju i registraciju poljoprivrednih parcela (LPIS)
b. Sistem unakrsne usklađenosti (CC)
c. Platni sistem
d. Inspekcijski sistem
Prva tri podsistema se uglavnom koriste u donošenju odluka, dok su ostali sistemi tehničke prirode.
Registre su grupisani na administrativne i referentne. Referentni registri predstavljaju registre
administrativnih propisa i standarda koji su obavezni u zadovoljenju pravila na polju plaćanja u
poljoprivredi.
IACS sistem je osnova za kontrolu tačnosti informacija i upravljanjem plaćanja iz fondova EU prema
poljoprivrednim proizvođačima. Ovaj sistem je osmišljen isključivo za podršku ključnoj komponenti
Zajedničke poljoprivredne politike koja obezbjeđuje usklađenost i raspodjelu kompenzacijske ili
direktne potpore poljoprivrednim proizvođačima.
LPIS sistem identifikacije zemljišnih parcela je geografski informacioni sistem koji sadrži prostorne
podatke, evidentira tipove sistema proizvodnje, korištena područja i osigurava osnovu za procjenu
rizika koji je povezan sa plaćanjima. LPIS je ključna komponenta Integrisanog administrativnog
sistema kontrole.
Sistem unakrsne usklađenosti omogućava proces uspostave usklađenosti između primanja potpore
poljoprivrednika i poštivanja osnovnih pravila koja se odnose na očuvanje životne sredine, zdravlja
ljudi i životinja, kao i dobrobiti životinja.
Platni sistem je izvršni administrativni mehanizam koji sprovodi mjere podrške za poljoprivredu i
ruralni razvoj, objavljuje podrške, obrađuje zahtjeve za podrškama, sprovodi odobrenja uz provedene
kontrole, objavljuje rezultate i obezbjeđuje transfer novca.
Inspekcijske službe provode kontrole na licu mjesta. Ove kontrole su obavezne i provode se putem
višestrukih sistema u poljoprivredi, kao što su sistemi kontrole bezbijednosti hrane, fitosanitarni i
veterinarski sistemi te inspekcijski administrativni sistemi.
Stepen razvijenosti Poljoprivrednog informacionog sistema u Bosni i Hercegovini

Poljoprivredni informacioni sistem u BiH je u fazi početnog razvoja jer mu nedostaju ključni
sistemi/podsistemi posebno posmatrano iz ugla zahtjeva EU na putu pridruživanja Bosne i
Hercegovine u evropsku zajednicu zemalja. Prvenstveno se misli na IACS sistem i sistem plaćanja kao
korisnika ovakvog sistema. Za realizaciju ovog sistema, kao što je već poznato, potrebno je usvojiti
usaglašen stav koji će odrediti smjer u kojem sistem treba da se razvije. Prije toga nije moguće
uspostaviti funkcionalan sistem iako se na tehničkom nivou sistem može razviti uz uvažavanje
potrebe za kvalitetnim ljudskim resursima. Bosna i Hercegovina raspolaže sa slijedećim
poljoprivrednim sistemima/podsistemima: Statistički adresar poljoprivrednih gazdinstava, Registar za
identifikaciju i kontrolu kretanja životinja, Registar poljoprivrednih gazdinstava i registar klijenata,
fitosanitarni registar, GIS-katastar i Inspekcijski sistemi.
41.
Ministarstvo u pogledu ljudskih resursa i transfera znanja koordinira tehničku pomoć koju pruža
TAIEX, realizacijom radionica, misija i studijskih posjeta. Ovu praksu svakako treba nastaviti i
sprovoditi je u saradnji sa ostalim nadležnim institucijama u poljoprivredi.
5.6. Realizacija aktivnosti definisanih u Mapi puta s ciljem stvaranja uslova za izvoz proizvoda
biljnog i životinjskog porijekla
U cilju izgradnje sistema sigurnosti i kvaliteta hrane u kontekstu izvoza, Ministarstvo spoljne trgovine
i ekonomskih odnosa BiH je u saradnji sa nadležnim institucijama izradilo dokument Mapa puta s
ciljem stvaranja uvjeta za izvoz proizvoda biljnog i životinjskog porijekla, koji je usvojio Savjet
ministara BiH i gdje su obaveze po svakoj od institucija predstavljene u vidu 13 aktivnosti.
Ministarstvo spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH redovno, jednom godišnje, priprema i Savjetu
ministara BiH na razmatranje i usvajanje dostavlja izvještaja o realizaciji Mape puta s ciljem stvaranja
uvjeta za izvoz proizvoda biljnog i životinjskog porijekla. Provedbom konkretnih mjera iz Mape puta u
toku 2019. godine je odobren izvoz piletine i jaja u zemlje članice Evropske unije. Uspostavljen je
sistem efikasnog nadzora i kontrole proizvodnje i proizvođača voća i povrća, te registar količina čime
je osiguran nesmetan izvoz voća i povrća u Rusku Federaciju. U procesu usklađivanja sa propisima EU,
preuzet je i usvojen značajan broj podzakonskih akata neophodnih za pravilno funkcionisanje u
oblasti bezbjednosti hrane, veterinarske i fitosanitarne politike. I dalje je u toku realizacija pojedinih
aktivnosti, naročito onih na nastavku usklađivanja domaće regulative sa EU acquis-em, posebno
propisa o hrani, o veterinarstvu, poljoprivredi i ruralnom razvoju BiH, akreditacije, jačanju
laboratorija za testiranje, i dr.
5.7. Izvoz vina iz Bosne i Hercegovine u Republiku Hrvatsku
Proizvođači vina iz Bosne i Hercegovine su se tokom 2017. godine suočili sa poteškoćama prilikom
izvoza vina u Republiku Hrvatsku, te su zahtjev za pomoć u rješavanju nastalih problema dostavili
Ministarstvu spoljne trgovine i ekonomskih odnosa Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu MSTEO
BiH). Zajedno sa predstavnicima svih ključnih aktera u sektoru vina, kako bi se otklonile sve smetnje
koje imaju izvoznici vina u Republiku Hrvatsku definisana su osnovna tri problema sa kojim su se
suočili domaći vinari kada je u pitanju izvoz vina u Republiku Hrvatsku:
- Inspekcijske kontrole vina iz BiH – Republika Hrvatska donijela Pravilnik o registru vinograda,
obaveznim izjavama, pratećim dokumentima, podrumskoj evidenciji i proizvodnom potencijalu
Pitanje neuobičajeno dugog perioda ostavljenog za postupanje poljoprivrednoj inspekciji i
kontrolnom organu Republike Hrvatske, prije stavljanja u promet vina u rinfuzi, što je BiH vinarima
znatno otežalo izvoz vina u Republiku Hrvatsku. Nakon višemjesečnih napora i kontakata Evropska
komisija nas je obavijestila da je sporni Pravilnik o registru vinograda, obaveznim izjavama, pratećim
dokumentima, podrumskoj evidenciji i proizvodnom potencijalu stavljen van snage. Objavljen je novi
Pravilnik koji ne sadrži sporne odredbe. Time je zatvoren taj predmet i na naše zadovoljstvo riješen
taj problem koji je domaćim vinarima stvarao poteškoće prilikom izvoza na hrvatsko tržište.
- geografske oznake – GI (geografical indication), E-BACCHUS (Izmjene SSP-a/ažuriranje liste geo-
grafskih oznaka za vina i jaka alkoholna pića)
Otvoreno pitanje označavanje vina sa oznakom geografskog porijekla nastalo je kao rezultat
neusklađenih naziva zaštićenih područja navedenih u Aneksu II, Dijelu B Protokola VII SSP-a i
objavljenih u registru Evropske komisije E - Bachuss, čije korištenje zahtjeva poljoprivredna inspekcija
Republike Hrvatske, i naziva zaštićenih područja koji su na snazi u BiH u skladu sa domaćom
legislativom, koje koriste domaći vinari u domaćem i međunarodnom prometu. Uz ovo, nazivi
zaštićenih područja u E – Bachussu pojedini nazivi navedeni su na engleskom jeziku, što inače nije
praksa. Usled navedenog, domaći vinari koji izvoze vino na hrvatsko tržište bili su u obavezi nakon
prigovora poljoprivredne inspekcije Republike Hrvatske, po prvi put u devet godina primjene
42.
Protokola o vinu, mijenjati etikete na vinu kako bi se prilagodili nazivima navedenim u E - Bachuss
registru i to isključivo za potrebe izvoza u Republiku Hrvatsku, dok se izvoz u druge države članice
odvija neometano. Djelujući u svojstvu predstavničkog tijela Bosne i Hercegovine za pitanja provedbe
Protokola 7 o uzajamnim preferencijalnim ustupcima za određena vina, o uzajamnom priznavanju,
zaštiti i kontrolisanju naziva vina, alkoholnih pića i aromatizovanih vina, Ministarstvo spoljne trgovine
i ekonomskih odnosa BiH je analiziralo pravne mogućnosti adresiranja pitanja izvoza vina iz Bosne i
Hercegovine u Republiku Hrvatsku kao državu članicu Evropske unije, a koje su utvrđene u Protokolu
7 Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju između Evropskih zajednica i njihovih država članica, sa
jedne strane, i Bosne i Hercegovine sa druge strane („Službeni glasnik Bosne i Hercegovine –
Međunarodni ugovori“, broj 10/08). Kako su članom 11, stav 4 (a) Dodatka II Protokola 7 definisani
aranžmani za izmjenu i dopunu relevantnih lista zaštićenih oznaka vina, gdje je navedeno da će
ugovorne stranke zajednički mijenjati i dopunjavati popise zaštićenih naziva odlukom Odbora za
stabilizaciju i pridruživanje, putem sekretarijata Odbora za stabilizaciju i pridruživanje u ime BiH,
Evropskoj komisiji je u martu 2018. godine, uoči održavanja 3. sastanka Odbora za stabilizaciju i
pridruživanje, dostavljen Prijedlog odluke Odbora za stabilizaciju i pridruživanje između Evropske
unije i Bosne i Hercegovine o izmjeni Dijela B Dodatka 1 Aneksa II. Protokola 7 uz Sporazum o
stabilizaciji i pridruživanju između Evropskih zajednica i njihovih država članica, s jedne strane i Bosne
i Hercegovine, s druge strane. Prijedlog Odluke je imao za cilj da se lista naziva zaštićenih područja iz
predmetnog Dijela, zamijeni onom koja je na snazi u Bosni i Hercegovini, a slijedom korespondencije
sa Evropskom komisijom. Evropska komisija je potom zatražila dodatna pojašnjenja, koja su nakon
konsultacija sa institucijama u BiH dostavljena Komisiji.
U međuvremenu, u službenom glasniku Evropske Unije, 04.09.2018. godine objavljena je izmjena
jedne geografske oznake ‘Middle Neretva’ u ‘Srednja Neretva’, što je i sugerisano kao privremeno
rješenje. Kad je u pitanju stalno rješenje izmjene svih oznaka, Evropska Komisija je dostavila
informaciju da se još uvijek tehnički pregledava i sastavlja prijedlog Odluke od strane EK i da će po
završetku BiH kao zainteresovana strana biti obaviještena. U konačnici se očekuje pozitivno rješenje
ovog problema.
- Zahtjev Republike Hrvatske za zaštitu tradicionalnih naziva
Treći problem sa kojim su se suočili proizvođači vina prilikom izvoza na tržište R. Hrvatske je
korištenje određenih naziva kod označavanja vina. Naime, poljoprivredna inspekcija Republike
Hrvatske po riječima vinara, zabranjivala je prodaju vina u boci zbog oznake kvaliteta vina (kvalitetna
vina sa geografskim porijeklom, te vrhunska vina sa geografskim porijeklom) i oznake „kontrolirano
podrijetlo“. Ovakvo ponašanje se argumentiralo navodima da su ovi nazivi zaštićeni tradicionalni
izrazi u skladu sa zakonodavstvom Republike Hrvatske i da ih vinari iz BiH stoga ne mogu koristiti.
Međutim, Ministarstvo spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH je uvidom u E- Bacchus registar
ustanovilo da se ovi nazivi ne nalaze na listi zaštićenih tradicionalnih izraza za Republiku Hrvatsku.
Dodatno, u Službenim novinama Evropske unije je objavljena publikacija u kojoj je stajalo da je
Republika Hrvatska podnijela Zahtjev za zaštitu pojedinih tradicionalnih izraza.
Izrađeni su prigovori i isti upućeni na zvaničnu e-mail adresu za u skladu sa propisanom procedurom.
Takođe, putem e-maila DG AGRI-a je dostavio preliminarno izjašnjenje Hrvatske o dostavljenom
prigovoru. U navedenom izjašnjenju tražen je sastanak sa predstavnicima Bosne i Hercegovine kao i
sa Evropskom Komisijom. Sastanak je održan u prostorijama DG AGRI-ja, tačnije održana su tri
sastanka:
- Bilateralni sastanak EK i predstavnika Hrvatske delegacije
- Bilateralni sastanak EK i predstavnika BiH delegacije
- Tri lateralni sastanak EK i predstavnika BiH i Hrvatske delegacije
Kao rezultat svih napora, razgovora i razumijevanja, objavljena je Provedbena Regulativa Komisije
EU2019/1718 od 14. oktobra 2019, o zaštiti tradicionalnih izraza, kojom se zaštićuju određeni
tradicionalni izrazi Republike Hrvatske. U članu 1. pomenute Regulative stoji da „izrazi zaštićeni u
skladu s člankom 1. mogu se upotrebljavati u periodu od pet godina od datuma stupanja na snagu
ove Uredbe za označavanje proizvoda od vinove loze koji nisu u skladu s definicijom i uslovima
43.
upotrebe zaštićenih izraza iz tog člana i koji se uvoze na područje Unije iz Bosne i Hercegovine, ako se
ti izrazi tradicionalno upotrebljavaju na području te treće zemlje“.
Dakle, Bosna i Hercegovina može nastaviti koristiti ove tradicionalne izraze u periodu od 5 godina od
dana stupanja na snagu pomenutog akta, bez obzira na evidentnu neusklađenost BiH zakonodavstva
sa legislativom EU u oblasti vina, kao i određene razlike u specifikaciji koja opisuje vino koje može
nositi ove nazive. To je veoma značajan podatak koji svakako raduje, međutim treba imati u vidu da
je rok od 5 godina, koji se počeo da se primjenjuje od 14.10.2019. godine nije sasvim komotan,
uzimajući u obzir trenutnu situaciju kada je zakonodavstvo u pitanju na sva tri administrativna nivoa
u BiH, kompleksnost same materije i na kraju iskustvo zemalja u okruženju.
5.8. Savjetodavne usluge u poljoprivredi
Ministarstvo spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH u okviru postojećeg zakonodavstva ima
koordinacionu ulogu u oblasti savjetodavstva te na taj način i organizuje svoje aktivnosti u ovoj
oblasti. Uzimajući u obzir značaj savjetodavstva u procesu evropskih integracija posebno u smislu
otvaranja mogućnosti korištenja IPARD sredstava, u februaru 2020 organizovana je i TAIEX ekspertska
misija. Tokom misije je ukazano na neophodnost međusobne saradnje nadležnih institucija. Stručne i
kvalitetne savjetodavne službe mogu značajno da doprinesu kvalitetnoj pripremi u projektovanju i
programiranju IPA-e.
U procesu programiranja sredstava IPA 2018, prepoznat je značaj savjetodavstva u povećanju
konkurentnosti poljoprivredne proizvodnje i ruralnih radnih mjesta i usluga pa su i značajna sredstva
predviđena projektom EU4Agri (IPA 2018). U okviru ovog projekta aktivnosti će biti usmjerene na
jačanje savjetodavnih usluga, sa naglaskom na osiguranje šire dostupnosti farmama i poljoprivredno-
prehrambenim preduzećima kao i na bolji kvalitet pruženih usluga, povezivanje naučno-istraživačkog
rada sa poljoprivrednom praksom, pružanje usluga za pripremanje projektnih prijedloga i
unapređenju informaciono-komunikacionih tehnologija u poljoprivredi.
U Federaciji BiH, savjetodavne aktivnosti vrše javne i privatne savjetodavne službe, u skladu sa
Zakonom o poljoprivrednim savjetodavnim službama („Službene novine Federacije BiH“, broj 66/13).
Federalno ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva je realizovalo Programe teorijske i
praktične obuke za certificiranje poljoprivrednih savjetodavaca. Cilj propisanih obuka je povećanje
znanja i vještina poljoprivrednih savjetodavaca. Svi kandidati koji su prošli obuku propisanu
Programom upisani su u Listu odobrenih/upisanih i brisanih poljoprivrednih savjetodavaca iz registra
poljoprivrednih savjetodavaca koja je objavljena 11.03.2019.godine u Službenim novinama Federacije
BiH br. 19/20. Trenutno na listi je 77 sertifikovanih poljoprivrednih savjetodavaca u Federaciji BiH.
Federalno ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva je objavilo Vodič za pravna lica za
dobivanje dozvole za rad odnosno licence privatnoj savjetodavnoj službi i upis u Registar
poljoprivrednih savjetodavnih službi. Vodič je namijenjen pravnim licima, koja planiraju pružati
savjetodavne usluge na području Federacije BiH.
U Republici Srpskoj savjetodavnu djelatnost obavlja Resor za pružanje stručnih usluga u poljoprivredi,
unutar organizacione strukture Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike
Srpske. Javna savjetodavna služba obavlja upravne i druge stručne poslove u okviru ukupnih
nadležnosti koje se prvenstveno odnose na edukaciju poljoprivrednih proizvođača u cilju
unapređenja poljoprivredne proizvodnje. Trenutno kapaciteti Resora u pogledu broja zaposlenih
savjetodavaca je 38. Jedan od ciljeva rada ovog Resora je da savjetodavna služba bude dostupna svim
stanovnicima ruralnih područja, organizovana i spremna za implementaciju zahtjevnih standarda u
proizvodnji hrane i očuvanju životne sredine.
Informacioni sistemi omogućavaju u oba entiteta pristup informacijama i znanju, nadopunjujući

konvencionalne savjetodavne metode poljoprivrednih savjetodavaca. Upotreba ICT je novi pristup u
44.
budućnosti i treba da se koristi sve više, iako poljoprivredni proizvođači najviše koriste mobitel i
aplikacije za vremensku prognozu.
Strateškim planom ruralnog razvoja BiH (2018-2021) – Okvirni dokument, definisna je i mjera
„Podrška stručnom usavršavanju, razvoju znanja i osiguranju savjeta i informacija“. U okviru ove
mjere aktivnosti su usmjerene na savjete o ekonomskom razvoju za sve podsektore u poljoprivredi i
ruralnom razvoju, s fokusom na postepeno ispunjavanje EU, međunarodnih i drugih standarda
kvaliteta. Mjere uključuju i aktivnosti za kontinuirano stručno usavršavanje, što će savjetodavcima
omogućiti da konstantno unapređuju svoje znanje. Pružanje savjeta će biti usmjereno na
poljoprivrednike, male i srednje preduzetnike uključene u poljoprivredni, poljoprivredno-
prehrambeni i ruralni sektor. Savjetodavne usluge koje će se podržati u okviru ovih mjera će također
direktno podržati realizaciju drugih poljoprivrednih i ruralnih mjera.
6. BEZBJEDNOST HRANE, ZAŠTITA ZDRAVLJA BILJA I VETERINARSTVO
Uzgoj biljaka i životinja, proizvodnja i prerada hrane, kontrola i nadzor nad proizvodnjom hrane u
Bosni i Hercegovini je u nadležnosti entitetskih, Brčko Distrikta BiH, kantonalnih i opštinskih
institucija, dok su spoljno trgovinska pitanja, izvoz i uvoz hrane u nadležnosti institucija na državnom
nivou. Shodno tome, Ministarstvo spoljnje trgovine i ekonomskih odnosa BiH je u ovoj oblasti
zaduženo za koordinaciju rada upravnih organizacija koje su uspostavljene u okviru Ministarstva, i to
Upravom BiH za zaštitu zdravlja bilja i Kancelarijom za veterinarstvo BiH, Kancelarijom za
harmonizaciju sistema plaćanja u poljoprivredi i ruralnom razvoju, kao i saradnjom sa Agencijom za
bezbjednost hrane BiH koja je za svoj rad direktno odgovorna Savjetu ministara BiH. Nadležne
institucije svih nivoa vlasti u Bosni i Hercegovini, svako u svom dijelu obaveza, rade na donošenju i
sprovođenju propisa o oblasti proizvodnje i prerade hrane u cilju njihovog plasmana na domaće i
inostrano tržište, unapređenje efikasnosti službenih kontrola u proizvodnji, izvozu i uvozu
prehrambenih i poljoprivrednih proizvoda. Takođe, Ministarstvo spoljnje trgovine i ekonomskih
odnosa BiH u saradnji sa nadležnim entitetskim institucijama, u kontinuitetu radi na dostizanju
potrebnih standarda za izvoz svih domaćih proizvoda biljnog i životinjskog porijekla na inostrana
tržišta, prije svih na razvijeno evropsko tržišta, ali i tržišta trećih zemalja.
Institucionalni i administrativni kapaciteti u Bosni i Hercegovini nadležni za oblast hrane su:

Ministarstvo spoljnje trgovine i ekonomskih odnosa BiH, Agencija za bezbjednost hrane BiH,
Kancelarija za veterinarstvo BiH, Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike
Srpske, Republička uprava za inspekcijske poslove Republike Srpske, Federalno ministarstvo
poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva, Federalna uprava za inspekcijske poslove, uprave za
inspekcijske poslove kantona/županija, Odjeljenje za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo Brčko
Distrikta BiH i Inspektorat Brčko Distrikta BiH. U oblasti bezbjednosti hrane tokom 2019. godine
realizovane su aktivnosti vezane za procjenu rizika, sistema brzog uzbunjivanja za hranu i hranu za
životinje, praćenje oboljenja prouzrokovanih hranom, prikupljanja izvještaja o kretanju zaraznih
oboljenja životinja, sprovođenje plana prisustva pesticida u hrani, prikupljanje i obrada
laboratorijskih podataka, izdavanje odobrenja za stavljanje hrane i hrane za životinje na tržište Bosne
i Hercegovine, priznavanje prirodnih mineralnih, prirodnih izvorskih i stonih voda, izrada i
implementacija propisa koji reguliše oblast bezbjednosti hrane.
Od izuzetnog je značaja stalno jačanje kapaciteta nadležnih institucija u oblasti hrane svih nivoa,
njihovo stalno kadrovsko jačanje, a sve sa ciljem da bi mogli ispuniti vrlo zahtjevne obaveze koje se
nameću usklađivanjem zakonodavstva BiH sa zakonodavstvom EU i uspostavljanjem sistema
bezbjednosti hrane kojim se omogućava trgovina svim vrstama poljoprivredno-prehrambenih
proizvoda na najzahtijevnijim tržištima.
45.
6.1. BEZBJEDNOST HRANE
Agencija za bezbjednosti hrane Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: Agencija) je i u toku 2019.
godine preduzela pripremne radnje u cilju formiranja Savjetodavnog vijeća, Naučnog vijeća i naučnih
odbora kao i mreže institucija u skladu sa članom 54. tačka h) Zakona o hrani. Upravni odbor je
usvojio Odluku o izmjenama i dopuni Statuta i Odluku o kriterijumima za izbor članova Naučnog
vijeća i naučnih odbora. Pripremljene su tri analitičke procjene rizika i 16 brzih procjena rizika koje
imaju za cilj da na naučno utemeljen način daju smjernice nadležnim organima za preduzimanje
odgovarajućih mjera, kao i informacije potrošačima i drugim zainteresovanim stranama o rizicima
porijeklom iz hrane.
Mreža organizacija u području bezbjednosti hrane i hrane za životinje - U skladu s „Odlukom o

uspostavljanju Mreže organizacija u području bezbjednosti hrane i hrane za životinje“, a na osnovu
prijava na javni poziv Agencije, formirana je Mreža organizacija u području bezbjednosti hrane i hrane
za životinje kojoj je dosad pristupilo 16 instituta, zavoda i fakulteta. Mreža je formirana za potrebe
realizacije zadataka i projekata koje su delegirale i/ili finansirale međunarodne organizacije, među
kojima su Evropska agencija za bezbjednost hrane (EFSA), Evropski centar za prevenciju i kontrolu
bolesti (ECDC), Codex Alimentarius komisija, te druge međunarodne organizacije iz oblasti
bezbjednosti hrane i hrane za životinje.
EU RASFF sistem – Agencija je zaprimila ukupno 12 EU RASFF obavještenja o rizicima porijeklom iz

hrane. Izvršena je evaluacija obavještenja, priprema i dostavljanje obavještenja nadležnim organima
u nacionalnom sistemu, zaprimanje povratnih informacija, te izrada povratnih informacija za
upućivanje nadležnoj službi Evropske komisije putem EU RASFF. Agencija je tokom 2019. godine
redovno dostavljala izvještaje Evropskoj komisiji o preduzetim mjerama od strane nadležnih organa u
BiH koji se putem RASFF WINDOW, SANTE RASFF EC čini dostupnim svim članicama RASFF mreže.
Obavijesti izvan EU RASFF sistema - Agencija je zaprimila ukupno 35 obavještenja izvan EU RASFF
sistema koje su na dalje postupanje i preduzimanje odgovarajućih mjera dostavljene nadležnim
organima.
WHO/FAO INFOSAN mreža - Od strane INFOSAN kontakt tačke za hitne slučajeve za BiH, zaprimljeno
je sedam INFOSAN obavještenja koje nisu zahtijevale postupanje nadležnih organa u BiH.
Monitoring hrane – U saradnji sa nadležnim organima BiH i entiteta pripremljen je i sproveden

Program praćenja (monitoring) ostataka pesticida u i na hrani biljnog i životinjskog porijekla u 2019.
godini. Ukupno je uzorkovano 195 uzoraka hrane i svi su analizirani na prisustvo 180 aktivnih
materija. Ukupno od 195 analiziranih uzoraka, 143 uzorka nisu sadržavala ostatke pesticida na nivou
kvantifikacije, 52 uzorka (26,66%) su sadržavala ostatke pesticida u/iznad nivoa kvantifikacije. Pet
uzoraka je bilo neodgovarajuće (2,56%). Sačinjen je poseban detaljan izvještaj o navedenim
aktivnostima, koji se dostavlja Savjetu ministara BiH na razmatranje i usvajanje. Rezultati analiza su
obrađeni koristeći relevantnu metodologiju, te je izvršena procjena prehrambene akutne
(kratkotrajne) i hronične (dugotrajne) izloženosti potrošača ostacima pesticida.
Saradnja sa laboratorijama - Agencija je i u 2019. godini nastavila saradnju sa laboratorijama za

kontrolu hrane u BiH. Na osnovu obrađenih podataka o laboratorijskim analizama hrane, u BiH je u
2019. godini, uzorkovano 63.094 uzoraka hrane, od čega je neodgovarajućih bilo 1.326 ili 2,10%
uzoraka. Na osnovu podataka o laboratorijskim analizama vode, u BiH je uzorkovano 5.218 uzoraka
vode. Od tog broja neodgovarajućih je bilo 906 ili 17,36 % uzoraka.
Na području BiH u 2019. godini registrovano je ukupno 1.005 slučajeva obolijevanja u kojima je hrana
potvrđena kao uzrok/put prenosa bolesti. Registrovane su četiri epidemije Intoxicatio
alimentaris/Toxiinfectio alimentaris sa ukupno 221 oboljelih i jedna epidemija Salmonellosis sa
ukupno 15 oboljelih.
46.
Saradnja sa međunarodnim i EU institucijama i organizacijama
Jačanje kapaciteta za implementaciju novog zakonodavstva BiH usklađenog sa acquis-om

Kako bi se osigurala pravovremena i efikasna implementacija novog zakonodavstva u oblasti
bezbjednosti hrane, Agencija je koristila ponuđene kapacitete različitih programa Evropske unije i
drugih međunarodnih organizacija. Cilj ovih aktivnosti je usko vezan za ispunjavanje uslova za izvoz
prehrambenih proizvoda iz Bosne i Hercegovine, kao i stvaranje ambijenta za efikasnu zaštitu zdravlja
potrošača u Bosni i Hercegovini. Tako su, uz podršku TAIEX instrumenta organizovane ekspertske
misije na temu: „Uspostavljanje strategije za laboratorijsko ispitivanje uzoraka i podrška za
akreditovanje metoda” i „Usklađivanje zakonodavstva iz oblasti genetički modifikovanih organizama
u Bosni i Hercegovini s pravnim naslijeđem Evropske unije“.
U saradnji i podršku USAID/Sweden FARMA II projekta, Agencija je realizovala obilježavanje

Međunarodnog dana bezbjednosti hrane, dok je u saradnji sa Češkom razvojnom agencijom i
USAID/Sida FARMA II projektom, realizovana „Prezentacija smjernica namijenjenih nadležnim
institucijama u sistemu bezbjednosti hrane u BiH i subjektima u poslovanju s hranom“. Realizovano je
učešće predstavnika BiH na 15 treninga u sklopu „Better training for safer food“.
Međunarodna saradnja – Saradnja sa Evropskim autoritetom za bezbjednost hrane (EFSA)

Na osnovu realizacije obaveza iz prethodne godine, potpisan je novi Ugovor o međusobnoj saradnji
između Evropskog autoriteta za sigurnost hrane (EFSA-e) i Agencije za period 1.7.2019. – 30.6.2021.
godine. U izvještajnom periodu, u saradnji s nadležnim institucijama u Bosni i Hercegovini u EFSA
DWH uneseni su podaci o zoonozama, epidemijama uzrokovanim hranom, ostacima pesticida i
ostacima veterinarskih lijekova.
U saradnji s EFSA-om, u Sarajevu je 22. i 23.05.2019. godine održan 39. sastanak Mreže kontakt
tačaka EFSA-e na kojem su predstavnici 28 zemalja članica Evropske unije i šest pretpristupnih
zemalja, uključujući Bosnu i Hercegovinu, razmijenili informacije o trenutnim aktivnostima i izazovima
u području bezbjednosti hrane u Evropskoj uniji. U okviru sastanka Mreže kontakt tačaka EFSA-e
održana je B2B radionica na kojoj su predstavljeni programi i projekti iz pretpristupnih fondova EU i
razmijenjene informacije o aktuelnim EU programima i projektima koji su na raspolaganju
institucijama nadležnim za sigurnost hrane.
U skladu sa predpristupnim obavezama stručnjaci iz Bosne i Hercegovine su i tokom 2019. godine
redovno učestvovali u radu radih tijela Evropske agencije za bezbjednost hrane: Savjetodavno vijeće,
Forum kontakt tačaka, naučne mreže iz oblasti pesticida, kontaminanata, genetički modifikovanih
organizama, dobrobiti i zdravlja životinja, rezidua veterinarskih lijekova, antimikrobne rezistencije i
komunikacije rizika.
IPA 2018 - u skladu s Godišnjim akcionim programom IPA 2018 za Bosnu i Hercegovinu, Agencija je, u
saradnji s nadležnim organima entiteta i Brčko distrikta BiH (entitetska ministarstva poljoprivrede i
Odjeljenje za poljoprivredu Brčko Distrikta BiH), pripremila Twinning fiche za projekt „Podrška EU
jačanju kapaciteta i postupnom usklađivanju sektora bezbjednosti hrane u Bosni i Hercegovini s
Acquis“ koji odražava prioritete sektora bezbjednosti hrane u Bosni i Hercegovini, a biće finansiran
sredstvima EU.
Sredstva predviđena Godišnjim akcionim programom IPA 2018 za Bosnu i Hercegovinu usmjerena su
na: Izgradnju institucionalnih kapaciteta, sprovođenje politika i usklađivanje zakonodavstva u
području bezbjednosti hrane; Nabavku opreme potrebne za kompletiranje aktivnosti u okviru
komponente izgradnje institucionalnih kapaciteta (ICT oprema, softver i specifična oprema za
prikupljanje i obradu podataka).
Projekt INEGRA – u saradnji s Poljoprivrednim fakultetom Univerziteta u Istočnom Sarajevu i

Agronomskim i prehrambeno-tehnološkim fakultetom Sveučilišta u Mostaru, pripremljena je
dokumentacija za učešće u međunarodnom projektu INEGRA čiji je cilj doprinijeti modernizaciji
47.
visokoškolskog obrazovanja u Bosni i Hercegovini, Rusiji i Bjelorusiji kroz podršku izgradnji kapaciteta
za edukaciju o „zelenoj poljoprivredi“ te primjenu zakonodavstva i najboljih praksi EU.
Prehrambene navike stanovništva - Agencija je u 2017. godini započela sa implementacijom projekta

prehrambenih navika stanovništva u BiH koji je podržala EFSA-e i koja je osigurala neophodna
finansijska sredstva. Tokom 2018. godine završeno je sa pilot projektom na uzorku od 10% ukupnog
broja ispitanika u cilju testiranja upitnika i protokola anketiranja i unosa podataka u softver. Obučeni
anketari su na terenu izvršili anketiranje ispitanika u skladu s EU metodologijom. Kao nastavak
aktivnosti u toku 2019. godine, obrađivane su ankete za sezonu ljeto/jesen, te ih je trenutno uneseno
350 sa područja Federacije BiH. U toku je daljnja obrada podataka kao i njihovo ažuriranje.
Agricultural Competitiveness and Institutional Strengthening Project (ACIS) - Agencija je nastavila

aktivnosti na pripremi projekta „Agricultural Competitiveness and Institutional Strengthening Project
(ACIS)“, koji je planiran kao nastavak Projekta poljoprivrede i ruralnog razvoja. Projektna ideja
Agencije za cilj ima uspostavljenje informacionog sistema bezbjednosti hrane u BiH (FSIS) sa
akcentom na procjenu i komunikaciju rizika.
Saradnja sa Češkom razvojnom agencijom - Agencija je sa Češkom razvojnom agencijom potpisala

Memorandum o razumijevanju kojim se omogućuje realizacija projekta „Unapređenje sistema
bezbjednosti hrane u Bosne i Hercegovine“ u okviru kojeg je tokom 2019. godine realizovano
nekoliko radionica namijenjenih proizvođačima proizvoda od mesa i mlijeka, kao i studijska posjeta
Veterinarskom institutu u Pragu. U okviru projekta, na prijedlog Agencije i angažovanih eksperata sa
Veterinarskog instituta iz Praga, izabrano je pet laboratorija za učešće u projektu za čije je stručno
osoblje organizovana obuka u Veterinarskom institutu u Pragu, a koja se odnosila na uvođenje i
implementaciju laboratorijskih metoda za analizu aditiva u hrani, koje su primijenjene u
laboratorijima u BiH. U skladu sa zahtjevima koji su dostavile izabrane laboratorije izvršeno je njihovo
opremanje neophodnom laboratorijskom opremom i potrošnim laboratorijskim materijalima.
Propisi o hrani - Na prijedlog Agencije u saradnji s nadležnim organima, Savjet ministara Bosni i
Hercegovini dono je devet propisa o hrani:
- Lista prirodnih mineralnih i prirodnih izvorskih voda i Lista stolnih voda („Službeni glasnik
Bosne i Hercegovine, broj 20/19),
- Uputstvo o stavljanju van snage uputstva o obliku, sadržaju i načinu vođenja knjige evidencije
utroška brašna („Službeni glasnik Bosne i Hercegovine“, broj 28/19),
- Odluka o visini naknade za postupak zaštite oznaka porijekla i zaštite oznaka geografskog po-
rijekla i postupak zaštite oznaka garantovanog tradicionalnog specijaliteta prehrambenih pro-
izvoda („Službeni glasnik Bosne i Hercegovine“, broj 34/19),
- Odluka o ovlaštenim tijelima za ocjenjivanje usaglašenosti za proizvode zaštićene oznake po-
rijekla, zaštićene oznake geografskog porijekla i garantovanog tradicionalnog specijaliteta
(„Službeni glasnik Bosne i Hercegovine“, broj 55/19),
- Pravilnik o izgledu i načinu korištenja zaštićenog znaka oznake porijekla, oznake geografskog
porijekla i oznake garantovanog tradicionalnog specijaliteta prehrambenih proizvoda („Slu-
žbeni glasnik Bosne i Hercegovine“, broj 82/19),
- Odluka o imenovanju članova Savjeta za genetički modifikovane organizme („Službeni glasnik
Bosne i Hercegovine“, broj 82/19),
- Pravilnik o voćnim sokovima i određenim sličnim proizvodima namijenjenim za ishranu ljudi
(„Službeni glasnik Bosne i Hercegovine“, broj 84/19),
- Pravilnik o izmjenama i dopunama Pravilnika o metodama za kontrolu meda i drugih pčelinjih
proizvoda („Službeni glasnik Bosne i Hercegovine“, broj 84/19)
48.
- Odluka o imenovanju Komisije za registraciju oznaka porijekla, oznaka geografskog porijekla i
dodjelu oznaka garantovanog tradicionalnog specijaliteta prehrambenih proizvoda u Bosni i
Hercegovini („Službeni glasnik Bosne i Hercegovine“, broj 84/19).
Oblast genetički modifikovanih organizama – Savjet za GMO, u izvještajnom periodu, održao je

ukupno osam sjednica na kojima je doneseno jedno Mišljenja po zahtjevu subjekta u poslovanju sa
hranom za životinje za izdavanje Rješenja o odobrenju za stavljanje na tržište Bosne i Hercegovine
GM hrane za životinje. Savjet za GMO je u saradnji s Agencijom izradilo monografiju „Genetički
modifikovani organizmi – stanje i perspektive“. Agencija je kao Nacionalna kontakt tačka Kartagena
protokola o biobezbjednosti za Bosnu i Hercegovine pripremila IV Nacionalni izvještaj o provođenju
Kartagena protokola o biobezbjednosti za Bosnu i Hercegovinu.
Označavanja hrane bez GMO - Aktivnim učešćem i donošenjem Smjernica za utvrđivanje procesa
proizvodnje i obilježavanja hrane proizvedene bez GMO i Smjernica za kontrolu proizvodnje bez GMO
zasnovane na riziku, omogućeno je označavanje hrane bez GMO-a. Nekoliko značajnih kompanija u
Bosni i Hercegovini je ispunilo sve pretpostavke i svoje prehrambene proizvode označilo oznakom
„bez genetički modifikovanih organizama“ (primjer su jaja kompanije Bingo i ulje kompanije Bimal).
Komisija za priznavanje prirodnih mineralnih i prirodnih izvorskih voda u Bosni i Hercegovini - U

izvještajnom periodu Komisija je rješavala 24 predmet za priznavanje prirodnih mineralnih, prirodnih
izvorskih i stonih voda. Komisija je okončala 21 predmet i donijela Mišljenja o priznavanju voda koje
se stavljaju na tržište u Bosni i Hercegovini. Sve priznate vode upisane su u Registar Agencije.
Agencija je, u saradnji s Komisijom, sprovela proceduru obrade zahtjeva, pripremila i donijela
odgovarajuće potvrde, te pružila svu potrebnu tehničku podršku proizvođačima prirodnih mineralnih
i prirodnih izvorskih voda proizvedenih u Bosni i Hercegovini s ciljem nastavka izvoza na tržište
Republike Hrvatske.
Upravni odbor Agencije je u izvještajnom periodu održao 12 sjednica na kojima je razmatrao više
propisa iz oblasti bezbjednosti hrane koje na prijedlog Agencije u saradnji sa nadležnim organima
donosi Savjet ministara Bosne i Hercegovine, kao i više informacija i izvještaja iz pojedinih oblasti
bezbjednosti hrane, te Program rada Agencije.
Baza eksperata Agencije - U skladu s odredbama člana 53., stav 5. Zakona o hrani, zadaci Agencije
obuhvataju i pružanje: naučnih savjeta, te naučne i tehničke pomoć vezano uz ljudsku prehranu u
vezi sa zakonodavstvom Bosne i Hercegovine, kao i pomoći u komunikaciji vezano uz pitanja
prehrane u okviru programa zdravstvene zaštite u Bosni i Hercegovini; naučnih mišljenja o drugim
pitanjima vezanima uz zdravlje i dobrobit životinja i zdravlje bilja; naučnih mišljenja o proizvodima,
uključujući hranu i hranu za životinje vezano uz genetički modifikovane organizme. Imajući u vidu da
je za realizaciju naprijed navedenih zadataka Agencije neophodno aktivirati sve raspoložive naučno-
istraživačke potencijale u Bosni i Hercegovini – akademsku zajednicu i ostale nezavisne eksperte usko
specijalizovane za oblast bezbjednosti hrane, u tu svrhu Agencija je formirala bazu eksperata.
Hrana za posebne prehrambene potrebe - Pravilnikom o hrani za posebne prehrambene potrebe

(„Službeni glasnik Bosne i Hercegovine“, broj 72/11) propisuju se uslovi koje treba ispunjavati hrana
za posebne prehrambene potrebe prilikom stavljanja na tržište. Agencija je, u skladu sa članom 13.
Pravilnika, uspostavila Registar hrane za posebne prehrambene potrebe koja je stavljena na tržište
Bosne i Hercegovine.
Realizacija zaključaka Savjeta ministara Bosne i Hercegovine - U izvještajnom periodu, Savjet

ministara Bosne i Hercegovine zadužio je Agenciju za realizaciju osam zaključaka, koji su uspješno
realizovani. Realizacija zaključaka Savjeta ministara Bosne i Hercegovine je prioritet u realizaciji
Agencije. Tokom 2019. godine u segmentu komunikacije s potrošačima posredstvom sredstava
49.
javnog informisanja evidentirano je ukupno 56 aktivnosti, među kojima su saopštenja za javnost,
izjave za medije te pismeni odgovori na upite medija. U skladu sa načelom transparentnosti, na web
stranici Agencije se blagovremeno objavljuju navedeni sadržaji (novosti/saopštenja - 69;
propisi/javne konsultacije - 10; javne nabavke - 32 i pristup informacijama - 2).
Odgovori na poslanička pitanja – Agencija je u toku 2019. godine pripremila i dostavila odgovore na
šest zastupničkih pitanja.
6.2. ZAŠTITA ZDRAVLJA BILJA
Zdravlje bilja
Prema novom zakonodavstvu Evropske Unije (Uredba (EU) 2016/2031), Evropska Unija je zabranila
uvoz određenog sadnog materijala iz zemalja koje nisu članice Evropske Unije od 14. decembra 2019.
godine.
U Izvještaju Stalnog Odbora za bilje, životinje i hranu Evropske Komisije, predstavljeni su elementi za
Provedbenu uredbu Komisije kojom se utvrđuju posebna pravila u vezi s postupkom koji treba slijedi-
ti kako bi se izvršila procjena rizika za bilje, biljne proizvoda i druge regulisane objekte visokog rizika u
smislu člana 42. stava 1. Uredbe ( EU) 2016/2031. Ovaj dokument objašnjava postupak koji treće
zemlje trebaju slijediti kada žele izvoziti robu navedenu u popisu visokorizičnih roba u smislu člana
42. Uredbe (EU) 2016/2031, te su detaljno opisani koraci koji se trebaju preduzeti tokom procjene
rizika koju će sprovesti European Food Safety Authority (EFSA). S tim u vezi, Uprava Bosne i Hercego-
vine za zaštitu zdravlja bilja (u daljem tekstu: Uprava) je preduzela sve aktivnosti koje se tiču realizaci-
je obaveza koje se moraju ispuniti a kako bi se proizvođačima sadnog materijala omogućio izvoz sad-
nog materijala u zemlje članice Evropske Unije. Formirana je radna grupa koji se bave poslovima iz
oblasti zaštite zdravlja bilja, zdravlja sadnog materija iz entitetskih ministarstava i Odjeljenja Brčko
distrikta BiH, Inspektorata entiteta i Brčko distrikta BiH, Zavoda, Instituta i Fakulteta za oblast zdravlja
sadnog materijala.
Takođe, Uprava je preduzela aktivnosti vezane za realizaciju Inicijative o zabrani izvoza šumskih drve-
nih sortimenata iz BiH i uvođenje taksi na izvoz rezane građe bukve i hrasta i drvo za ogrev. S tim u
vezi, Uprava je od institucija entiteta i Brčko distrikta BiH zatražila imenovanja eksperata iz oblasti
zaštite zdravlja bilja u šumarstvu i oformila Komisiju koja bi radila na procjeni zdravstvenog stanja
šuma u BiH. Nakon održanih sastanak donesen je zaključak da bi uvođenje zabrane na osnovu utvr-
đenog prisustva štetnih organizama nije opravdano i da bi u kasnijem periodu takva zabrana mogla
biti sa negativnim posljedicama po Bosnu i Hercegovinu i samim tim može proizvesti kontra mjere u
pogledu zahtjeva zemalja članica EU da se na teritoriji Bosne i Hercegovine sprovode određeni pro-
grami posebnog nadzora kako bi se dokazalo odsustvo štetnog organizma.
Kao redovni poslovi Uprave u izvještajnom periodu su i aktivnosti koje proizilaze na osnovu Protokola
za osiguranje fitosanitarnih zahtjeva između Ministarstva spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH i
Federalne službe za veterinarski i fitosanitarni nadzor (Ruska Federacija) prilikom međusobnih ispo-
ruka proizvoda visokog fitosanitarnog rizika. Uspostavljen sistem sa Rosseljhoznadzor, putem kojeg
se svaka pošiljka voća i povrća iz Bosne i Hercegovine najavljuje Ruskoj Federaciji, i dalje je obavezu-
jući. Putem službene email adrese Rosseljhoznadzor-u, verifikuje se svaki fitosanitarni certifikat izdat
od strane fitosanitarnih inspektora Inspektorata entiteta i Brčko distrikta BiH. Uspostavljen sistem
dodatne provjere fitosanitarnog certifikata putem kojeg je Upravi dodijeljen pristup serveru sa jedin-
stvenim kodom za svaki fitosanitarni certifikat za koji se traži dodatna provjera je i dalje operativan.
U cilju garantovanja fitosanitarnih zahtjeva Ruske Federacije kao i obezbjeđivanja sljedivosti podata-
ka i porijekla voća i povrća za Rusku Federaciju, Uprava vodi objedinjeni popis količina jabuka i kruša-
ka namijenjenih za tržište Ruske Federacije radi bilansa količina po izvozniku i proizvođačima regis-
trovanih za izvoz voća i povrća za Rusku Federaciju, što znači da će se prilikom berbe i nakon berbe
50.
znati koliko je voća svaki proizvođač ubrao, odnosno, koliko voća će upisani izvoznici izvesti za Rusku
Federaciju. Popis se radi na osnovu podataka koje su dostavile nadležne službe entiteta i Brčko dis-
trikta BiH, podataka koji su dostavili proizvođači tj. izvoznici i na osnovu podataka koje je dostavila
komisija za popis proizvoda namijenjenih za izvoz u Rusku Federaciju. Sa ovim su ispunjena i dva bit-
na zahtjeva Rosseljhoznadzora i to:
- Uvođenje efikasnog nadzora i kontrole proizvodnje i proizvođača
- Uvođenje registra količina
U izvještajnom periodu Uprava je uspješno organizovala posjetu fitosanitame inspekcije Ruske Fede-
racije kod proizvođača sadnog materijala: Adria Histhil u Čapljini i Poljoagro u Šamcu. Ove posjete su
za rezultat imale pozitivan izvještaj koji je omogućio izvoz u Rusku Federaciju u količini preko 2 milio-
na sadnica.
Sjeme i sadni materijal

Uprava koordinira i ostvaruje saradnju sa entitetima i distriktom Brčko u vezi zadataka i ovlaštenja iz
oblasti sjemena i sadnog materijala poljoprivrednog bilja i zaštite sorti koje su propisane zakonima.
Takođe priprema zakonske propise, vrši registraciju sorti na Sortnu listu BiH i druge upravne poslove
iz oblasti sjemena i sadnog materijala poljoprivrednog bilja i zaštite sorti, nadzire njihovo sprovođe-
nje te predstavlja BiH u međunarodnim tijelima i organizacijama u oblasti sjemena i sadnog materija-
la poljoprivrednog bilja i zaštite sorti.
Prema odredbama Zakona o sjemenu i sadnom materijalu poljoprivrednih biljaka BiH donešeni su
podzakonski akti koji regulišu proizvodnju i stavljanje u promet sjemena i sadnog materijala u BiH.
Navedeni podzakonski akti su usklađeni sa direktivama EU. U skladu sa ovim Zakonom redovno se
ažurira Sortna lista BiH u koju se upisuju sorte poljoprivrednog bilja, čime se poljoprivrednim proiz-
vođačima omogućuje novi genetski materijal i na taj način podstiče produktivnija poljoprivredna pro-
izvodnja.
Zajednička komisija za sorte je formirana 2013. godine na osnovu imenovanja ministarstava poljopri-
vrede entiteta i Brčko distrikta BiH i ista nije bila operativna do 2017. godine. Na osnovu Odluke
Savjeta ministara BiH sa 30. vanredne sjednice 2017. godine, donešene su izmjene podzakonskih
akata kojima se omogućio rad Zajedničke komisije za sorte. Međutim Ministarstvo poljoprivrede šu-
marstva i vodoprivrede Republike Srpske je razriješilo dužnosti članove koji su bili imenovani do tada.
U skladu sa Pravilnikom o radu zajedničke komisije za sorte pri razrješenju članova potrebno je
dostaviti imenovanja novih članova Zajedničke komisije za sorte koje do danas nije dostavljeno od
strane Ministarstva poljoprivrede šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske. S tim u vezi, napomi-
njemo da trenutno članovi Zajedničke komisije za sorte iz Republike Srpske ne učestvuju u radu Ko-
misije.
Da bi se prevazišao nastali problem Uprava je organizovala niz sastanaka ali bez konkretnog rezultata,
zbog čega je ostavljen stalni poziv za ponovno imenovanje članova Zajedničke komisije za sorte od
strane MPŠV RS. Konstantne inicijative i pritisak od strane dobavljača za uvođenje novog, savreme-
nog genetskog materijala imali su opravdanje u radu Zajedničke komisije. S tim u vezi, u periodu od
21.06.2017. do 31.12.2019. godine održavale su se sjednice Zajedničke Komisije za sorte i na osnovu
stručnog mišljenja članova Zajedničke komisije za sorte koji su učestvovali u radu upisano je 674 sorte
poljoprivrednog bilja.
Iako je bilo kritika na dosadašnji rad komisije, ističemo da nismo imali pravo da zabranimo uvođenje i
proizvodnju najboljih sorti i hibrida. Na ovaj način smo omogućili nesmetanu trgovinu na području
BiH, jer se samo sorte upisane u Sortnu listu BiH mogu naći u prometu.
Odjeljenje Uprave u kontinuitetu izdaje Rješenja o korištenju oblika uvoza robe na osnovu dozvole
,,D“ za uvoz sjemena i sadnog materijala, kao i Posebna uvozna odobrenja za sorte koje nisu na Sor-
tnoj listi BiH, a koje su namijenjene izvozu.
51.
Uprava je u okviru provođenja aktivnosti uspostavljanja sistema OECD certifikacije i zaštite prava
oplemenjivača, prepoznala važnost poboljšanja razvoja sjemenske proizvodnje. S tim u vezi preuzela
je obavezu, u saradnji sa sjemenarskim asocijacijama regiona, Srbije, Hrvatske i Slovenije, da organi-
zuje skup „7. Sjemenarski dani regiona“ u Bosni i Hercegovini. Navedeni skup održanje 23. i 24. okto-
bra 2019. u Sarajevu. Pored relevantnih institucija, organizacija i kompanija iz Bosne i Hercegovine,
ovom događaju prisustvovale su sjemenske kompanije koje se bave proizvodnjom i distribucijom
sjemena i sredstava za zaštitu bilja u Hrvatskoj, Srbiji, Sloveniji i Sjevernoj Makedoniji, ukupno je bilo
130 učesnika Tokom sastanka glavna tematska područja bila su uglavnom vezana za sjemensku proiz-
vodnju Bosne i Hercegovine i sjemensku proizvodnju regiona, značaj udruživanja sjemenskih udruže-
nja regiona, dodanu vrijednost sjemena, odnosno sigurnu proizvodnju, kao i inovacije u poljoprivredi
s naglaskom na sjemensku proizvodnju i zaštitu tokom dorade.
Kroz izlaganje stručnjaka iz ove oblasti, skup je doprinio stvaranju novih pristupa, rješenja i tehnika u
oblasti proizvodnje sjemena. Između ostalog, razgovarano je i o uspostavljanju OECD sistema certifi-
kacije i koracima koje treba poduzeti u skladu sa standardima EU, u pogledu izvoza sjemena iz Bosne i
Hercegovine.
Fitofarmaceutska sredstva i mineralna đubriva

Uprava kontinuirano usklađuje Spisak aktivnih materija dozvoljenih za upotrebu u FFS u BiH sa zako-
nodavstvom EU. Ovaj spisak koji objavljuje Uprava poštuju oba entiteta i on je jedinstven na cijeloj
teritoriji BiH.
U oblasti fitofaramaceutskih sredstva, u skladu sa odredbama Pravilnika o uslovima koje moraju da
ispunjavaju pravna i fizička lica za promet fitofarmaceutskim sredstvima („Službeni glasnik BiH“, broj
51/12 i 79/13), kontinuirano se vrši upis pravnih i fizičkih lica za promet fitofarmaceutskim sredstvi-
ma u registar na nivou entiteta i Brčko distrikta BiH.
U skladu sa odredbama Pravilnika o uslovima koje moraju da ispunjavaju pravna i fizička lica za pro-
met fitofarmaceutskim sredstvima („Službeni glasnik BiH“ broj 51/12 i 79/13) i Pravilnika o dužnosti-
ma korisnika fitofarmaceutskih sredstava („Službeni glasnik BiH“, broj 101/12) nadležni organi entite-
ta su raspisali javni poziv u svrhu izbora i ovlaštenja institucija koje će vršiti obuku odgovornih lica za
promet fitofarmaceutskih sredstava. Obuka se vrši kontinuirano u oba entiteta.
U oblasti mineralnih đubriva u skladu sa odredbama Pravilnika o upisu distributera i uvoznika mine-
ralnih đubriva („Službeni glasnik BiH“, broj 05/13) kontinuirano se vrši upis pravnih i fizičkih lica koja
se bave prometom mineralnih đubriva na veliko i malo. Takođe, se vrši upis mineralnih đubriva koja
se nalaze u prometu u BiH u skladu sa odredbama Pravilnika o upisu mineralnih đubriva u registar
mineralnih đubriva („Službeni glasnik BiH“ broj 05/13) na nivou entiteta.
Odjeljenje za fitofarmaceutska sredstva i mineralna đubriva u okviru Uprave radi na izdavanju ,,D“
dozvola u skladu sa Odlukom o klasifikaciji roba na režime izvoza i uvoza (“Službeni glasnik BiH”, broj
22/98, 30/02, 40/02, 20/05, 54/08 i 04/13) za fitofarmaceutska sredstva i biocide.
Roterdamska Konvencija o postupku prethodnog obavještenja o saglasnosti za promet nekih opasnih
hemikalija i pesticida u međunarodnoj trgovini („Službeni glasnik BiH“, broj 15/10) - Uprava je imeno-
vano državno tijelo za sprovođenje Roterdamske konvencije u Bosni i Hercegovini.
U skladu sa zahtjevima konvencije Uprava kontinuirano provodi aktivnosti u svrhu implementacije
propisanih obaveze u saradnji sa nadležnim ministarstvima entiteta i Brčko distrikta BiH. Aktivnosti
koje se provode u svrhu implementacije odredbi konvencije su:
- podnošenje odgovora u vezi uvoza pesticida koji su uključeni u Aneksu III Roterdamske konvenci-
je;
- izričite saglasnosti za uvoz hemikalija ograničenih za upotrebu;
- prijem i slanje obavještenja o izvozu hemikalija koje podliježu ovoj obavezi. Uprava kao DNA (De-
signated National Authority) zemlje uvoznice, u skladu sa odredbama Konvencije, blagovremeno
šalje potvrdu o prijemu obavještenja o izvozu te redovno prosljeđuje primljena obavještenja o
izvozu nadležnim organima entiteta i Brčko distrikta Bosne i Hercegovine;
52.
- izrada i dostavljanje obavještenja o donesenim finalnim regulatornim mjerama za hemikalije, a
koje su na snazi u BiH. U protekloj godini su dostavljene Sekretarijatu obavještenja za tri pesticid-
ne hemikalije, što je veliki napredak u realizaciji obaveza konvencije ako uzmemo u obzir da zem-
lje iz okruženja: Srbija, Crna Gora i Makedonija još uvijek nisu krenule u realizaciju ove obaveze. S
tim u vezi, Bosna i Hercegovina je domaćin regionalne radionice koju će organizovati Sekretarijat
konvencije kroz tehničku pomoć za zemlje regiona kako bi se implementacija ove aktivnosti una-
prijedila i u zemljama regiona;
- izrada godišnjeg Izvještaja o provođenju Roterdamske konvencije koji razmatra i usvaja Savjet
ministara Bosne i Hercegovine;
- izrada odgovora na upitnike koje kreira Sekretarijat u svrhu razmjene informacija između zemalja
potpisnica konvencije (161 zemlja potpisnica).
Analiza rizika
Na osnovu obaveza koje proizilaze iz Zakona o zaštiti zdravlja bilja („Službeni glasnik BiH, broj 23/03)
Inspektorati entiteta i Brčko distrikta BIH dostavljaju Upravi izvještaje, odnosno podatke o broju pre-
gledanih pošiljaka, vrsti robe (bilje ili fitofarmaceutska sredstva, mineralno đubrivo), količinama pre-
gledanih roba i preduzetim inspekcijskim mjerama za robe koje podliježu obaveznoj fitosanitarnoj
kontroli pri uvozu u BiH. Podaci se dostavljaju u usaglašenoj Excel tabeli na mjesečnom nivou za svaki
granični prelaz posebno. Uprava objedinjava podatke i sačinjava Izvještaje na mjesečnom, šestomje-
sečnom i godišnjem nivou. Objedinjene podatke Uprava koristiti za vlastite službene potrebe i
dostavlja ih objedinjene inspektoratima entiteta i Brčko distrikta BiH.
Pored gore navedenih Izvještaja, Inspektorati entiteta i Brčko distrikta BiH dostavljaju Upravi i izvješ-
taje i podatke o drugim sprovedenim aktivnostima iz nadležnosti fitosanitarne inspekcije u unutraš-
njem inspekcijskom nadzoru.
Zakonodavne aktivnosti
Podzakonski akti usvojeni u 2019. godini:

- Program posebnog nadzora (sistemske kontrole) karantenskih štetnih organizama na krompiru
u BiH za 2018. godinu Propis na državnom nivou „Službeni glasnik BiH“, broj 26/19;
- Pravilnik o formi i sadržaju fitosanitarnog certifikata za izvoz i fitosanitarnog certifikata za reek-
sport ISPM 12 „Službeni glasnik BiH“, broj 68/19;
- Spisak aktivnih materija dozvoljenih za upotrebu u fitofarmaceutskim sredstvima u Bosni i Her-
cegovini Uredba 540/2011 kojim se sprovodi Uredba (EZ) broj 1107/2009 u vezi spiska odobre-
nih aktivnih materija sa svim izmjenama i dopunama („Službeni glasnik BiH“ broj 15/19, 37/19,
56/19 i 77/19).
6.3. VETERINARSTVO
Nadležna tijela za veterinarstvo u Bosni i Hercegovini su:
- Kancelarija za veterinarstvo Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: Kancelarija);
- Ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva Federacije BiH (sektor za veterinarstvo),
Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske (resor za veterinarstvo),
(u daljem tekstu: nadležna entitetska ministarstva);
- Odjeljenje za poljoprivredu, šumarstvo i vodoprivredu Brčko Distrikta BiH (Pododjeljenje za ve-
terinarstvo);
- Uprava za inspekcijske poslove Federacije BiH i kantonalne uprave za inspekcijske poslove, Re-
publička uprava za inspekcijske poslove Republike Srpske i Opštinska odjeljenja za inspekcijske
poslove, kao i Inspektorat Brčko Distrikta BiH (u daljem tekstu: nadležna inspekcijska tijela).
53.
Organizacionu strukturu Kancelarije čine: menadžment, Odjeljenje za zdravlje i dobrobit životinja,
Odjeljenje za bezbjednost hrane i uslove u objektima, Odjeljenje veterinarske inspekcije, Odjeljenje
granične veterinarske inspekcije, Agencija za označavanje životinja i Odjeljenje za pravne, finansijske i
administrativne poslove. U međunarodnom prometu kontrolu provodi Odjeljenje granične
veterinarske inspekcije Kancelarije, a u unutrašnjem prometu kontrola je organizovana na nivou
nadležnih entitetskih ministarstva i Brčko Distrikta BiH i nadležnih inspekcijskih tijela. U procedurama
donošenja svih zakonskih i podzakonskih akata kao i u implementaciji projekata, učestvuju
Kancelarija, nadležna entitetska ministarstva i Odjeljenje za poljoprivredu Brčko Distrikta BiH.
Usklađivanje zakonodavstva
U toku 2019. godine nastavljene su aktivnosti po pitanju izrade i donošenja propisa. U izvještajnom
periodu u Službenom glasniku BiH objavljeni su slijedeći propisi:
Propisi koje je Savjet ministara Bosne i Hercegovine donio na prijedlog Kancelarije:

- Odluka o utvrđivanju minimuma procesa rada za vrijeme trajanja štrajka u Kancelariji za veteri-
narstvo Bosne i Hercegovine („Službeni glasnik BiH“, broj 7/19 od 1. 2. 2019. god.);
- Pravilnik o utvrđivanju pravila za sprečavanje, kontrolu i iskorjenjivanje transmisivnih spongifor-
mnih encefalopatija („Službeni glasnik BiH“, broj 28/19 od 12. 4. 2019. god.);
- Pravilnik o izmjenama i dopunama Pravilnika o identifikaciji i vođenju evidencije pasa, mačaka i
pitomih vretica u Bosni i Hercegovini („Službeni glasnik BiH“, broj 34/19 od 17. 5. 2019. god.);
- Pravilnik o mjerama za suzbijanje i iskorjenjivanje bjesnoće kod životinja („Službeni glasnik BiH“,
broj 74/19 od 8.11 2019. god.);
- Pravilnik o maksimalno dopuštenim količinama kokcidiostatika u mesu peradi koji su posljedica
prehrane peradi hranom koja sadrži kokcidiostatike („Službeni glasnik BiH“, broj 74/19 od 8.11
2019. god.).
Propisi koje je donijela Kancelarija za veterinarstvo Bosne i Hercegovine:

- Program mjera zdravstvene zaštite životinja i njihovog provođenja u 2019. godini („Službeni gla-
snik BiH“, broj 5/19 od 25.1.2019. god.);
- Odluka o usvajanju Plana službenog uzorkovanja mlijeka i proizvoda od mlijeka, sirovog mlijeka,
vode i briseva radnih površina i opreme u 2019/2020 u mljekarama odobrenim za izvoz u Evrop-
sku uniju („Službeni glasnik BiH“, broj 22/19 od 22. 3. 2019. god.);
- Odluka o usvajanju Plana službenih kontrola mlijeka i proizvoda od mlijeka za izvoz u Evropsku
uniju za 2019. godinu („Službeni glasnik BiH“, broj 22/19 od 22. 3. 2019. god.);
- Odluka o provođenju Plana praćenja i kontrole rezidua za 2019. godinu („Službeni glasnik BiH“,
broj 39/19 od 4.6. 2019. god.);
- Odluka o dopunama Odluke o usvajanju programa kontrole salmoneloze kod peradi vrste Gallus
gallus u Bosni i Hercegovini („Službeni glasnik BiH“, broj 42/19 od 21.6. 2019. god.);
- Odluka o stavljanju van snage Odluke o dopuni Odluke o visini nadoknade za izdavanje certifikata
(„Službeni glasnik BiH“, broj 44/19 od 28.6. 2019. god.).
Napomena: Pravilnik o izmjeni Pravilnika o sirovom mlijeku („Službeni glasnik BiH“, broj 17/19 od 5.
3. 2019. god.), donio je Savjet ministara Bosne i Hercegovine, na prijedlog Agencije za bezbjednost
hrane Bosne i Hercegovine i Kancelarije za veterinarstvo Bosne i Hercegovine.
Aktivnosti po pitanju zdravlja i dobrobiti životinja

Nastavljene su aktivnosti sprovođenja mjera kontrole zdravlja životinja, sprečavanja i iskorjenjivanja
zaraznih bolesti a koje se odnose na ranije započete aktivnosti po pitanju kontrole bruceloze malih
preživara što bi uključivalo vakcinaciju i označavanje životinja, te provjeru imunog statusa
54.
vakcinisanih životinja, kao i obavljanje konsultativnih sastanaka sa predstavnicima humanog i
veterinarskog sektora i različite oblike informativnih kampanja. Sredstva za nastavak provođenja ove
aktivnosti osigurana su za 2019. godinu iz sredstava projekta SIDA „Jačanje izvoznog potencijala i
poboljšanje konkurentnosti BiH poljoprivrednih proizvođača“ i dijelom iz budžeta institucija.
Aktivnosti provođenja monitoringa virusnih bolesti riba su bile kontinuirane, doneseno je uputstvo za
provođenje istog. Provedena je javna nabavka za odabir najpovoljnijeg ponuđača za izvršenje usluga
laboratorijske dijagnostike virusnih bolesti riba.
U okviru Projekta „Jačanje kapaciteta za nadzor i odgovor na pandemijsku i avijarnu influencu u Bosni
i Hercegovini“ sproveden je monitoring visoko patogene avijarne influence kod domaće peradi te je
provedena javna nabavka za odabir najpovoljnijeg ponuđača za izvršenje usluga laboratorijske
dijagnostike visoko patogene avijarne influence. Kompletnu proceduru javne nabavke je u saradnji sa
Kancelarijom je provelo Ministarstvo civilnih poslova BiH kao nosilac projektnih aktivosti.
Označavanje i kontrola kretanja životinja

Agencija za označavanje životinja u kontinuitetu štampa identifikacione ušne markice za goveda i
dostavlja ih veterinarskim organizacijama. U 2019. godini odštampano je i isporučeno 74.217 ušnih
markica za označavanje goveda (58.150 redovnih ušnih markica i 16.067 zamjenskih ušnih markica),
izdato je 86.649 pasoša za životinje (goveda) i izdat 3.251 certifikat o registriranim imanjima. U toku
2019. godine izvršeno je označavanje 370.488 ovaca i 8.466 koza. U Agenciji za označavanje životinja
izvršen je ciklus provjere monitoring bruceloze goveda u skladu sa „Uputstvom o sprovođenju
monitoringa na prisustvo bruceloze kod goveda u Bosni i Hercegovini u 2019. godini“, kao i ispravke i
korekcije utvrđenih grešaka u toku obrade uzoraka. Nakon izvršenog cjelokupnog unosa, provjera i
korekcija dostavljenih obrazaca sačinjen je Izvještaj u kome je konstatovano da je ukupno
zaprimljeno 26.109 obrazaca na kojima je bilo evidentirano 130.106 životinja, od kojih je uslove
ispunilo nakon izvršene revizije ukupno 123.355 životinja. Broj životinja koji u momentu obrade i
same revizije dostavljenih obrazaca nije ispunjavao uslove je 6.751 životinja.
U cilju unaprjeđenja sistema identifikacije i kontrole kretanja životinja u sklopu IS Agencije za
označavanje životinja pokrenut je modul za identifikaciju kućnih ljubimaca (pasa, mačaka i pitomih
vretica). Od momenta uspostavljanja modula do 31.12.2019. godine ukupno je u DBP registrovano
45.356 kućnih ljubimaca (43.513 pasa, 1.840 mačaka i 3 pitome vretice), od čega je mikročipovano
43.790 kućnih ljubimaca i izdato 33.416 pasoša za kućne ljubimce.
U cilju obezbjeđivanja implementacije propisa, Agencija za označavanje životinja u kontinuitetu
obezbjeđuje obuke za veterinare i veterinarske inspektore u BiH. U 2019. godini održano je 6 obuka
na temu „Pristup i korištenje baze podataka Agencije za označavanje životinja“ na kojim je
učestvovalo 75 veterinara i veterinarskih inspektora koji navedenu obuku nisu završili u prethodnom
periodu.
Po uspostavljanju modula za identifikaciju kućnih ljubimaca pristupilo se održavanju obuka na temu
„Pristup i korištenje aplikacije za identifikaciju kućnih ljubimaca“, gdje je od momenta uspostavljanja
modula do 31.12.2019. godine ukupno održano 9 obuka na kojima su učestvovala 533 veterinara i
veterinarska inspektora. Navedene obuke se nastavljaju u kontinuitetu održavati. Svim učesnicima
koji su prošli obuke dodijeljeni su pristupni linkovi, šifre i lozinke, uz korisnička uputstva u kojima su
definisani svi koraci pristupanju i radu u aplikacijama baze podataka.
Projekt koji se odnosi na oblast Poboljšanje označavanje i kontrola kretanja životinja nije realizovan iz
razloga što nisu osigurana sredstva za provođenje nultog popisa goveda koji je bio planiran za 2019.
godinu. Bez obzira na nedostatak potrebnih sredstava Kancelarija je nastavila da radi na pripremi
ovog procesa kroz obezbjeđenje potrebnog informatičkog modula za popis, pripreme plana za
održavanje obuka i testiranje sistema. Kancelarija je zatražila i tehnički pomoć od Technical
Assistance Information Exchange Instrument (TAIEX) za održavanje expertske misije za označavanje
kopitara, ista je odobrena i održana u periodu 20.-22. maja 2019. godine. Cilj expertske misije bio je
pružanje savjeta i smjernica o implementacija zakonodavstva EU o označavanju kopitara, vođenje
matičnih knjiga sa praktičnim primjerima.
55.
Plan praćenja rezidua veterinarskih lijekova
U I kvartalu 2019. godine su završene aktivnosti prema provođenju Plana praćenja rezidua
veterinarskih lijekova i kontaminanata za 2018. godinu i izvještavanje nadležnih institucija o realizaciji
plana. Nadalje, sprovedene su aktivnosti u cilju provođenja Plana praćenja rezidua za 2019. godinu
odnosno izvršena je izrada plana, donesena godišnja Odluka („Službeni glasnik BiH“, broj 39/19),
sproveden postupak javne nabavke laboratorijskih usluga (odabir laboratorija za vršenje ispitivanja
uzoraka) i nastavljene su aktivnosti uzorkovanja i ispitivanja uzoraka za 2019. godinu.
Aktivnosti u oblasti jačanje kapaciteta za izvoz živih životinja i proizvoda životinjskog porijekla iz
Bosne i Hercegovine
Jedan od najvažnijih rezultata u 2019. godini je odobrenje izvoza mesa peradi i proizvoda mesa
peradi na tržište Evropske unije od 25. 01. 2019. godine, te uvrštavanje Bosne i Hercegovine na spisak
zemalja iz kojih je od 14.09.2019. godine dozvoljen izvoz jaja „B“ klase (jaja za preradu) i proizvoda od
jaja u zemlje EU. I dalje je nastavljena aktivnost izvoza mlijeka i mliječnih proizvoda, ribe i proizvoda
od ribe kao i meda na tržište Evropske unije.
Broj roba kojima je odobren izvoz na zahtjevno tržište Evropske unije povećao sa 6 na 9.
U izvještajnom periodu za izvoz u EU odobrena su i uvrštene na listu DG SANTE četiri objekta iz
sektora peradarstva: dva objekta odobrena su za izvoz proizvoda od mesa peradi, jedan objekat za
izvoz mesa peradi, i jedan objekat za izvoz jaja „B“ kategorije.
Provedbene odluke Evropske komisije čijim su objavljivanjem stupile na snagu odluke o izvozu mesa
peradi i jaja za preradu na evropsko tržište:
- PROVEDBENA ODLUKA KOMISIJE (EU) 2019/1095 od 25. juna 2019. o izmjeni Priloga II. Odluci
2007/777/EZ u pogledu unosa za Bosnu i Hercegovinu i Rusiju na popisu trećih zemalja ili njihovih
dijelova iz kojih je odobreno unošenje u Uniju mesnih proizvoda i obrađenih želudaca, mjehura i
crijeva;
- PROVEDBENA UREDBA KOMISIJE (EU) 2019/1395 od 10. septembra 2019. o izmjeni Priloga I.
Uredbi (EZ) br. 798/2008 u pogledu unosa za Bosnu i Hercegovinu i Izrael te imena Republike Sje-
verne Makedonije na popisu trećih zemalja, državnih područja, zona ili kompartmenta iz kojih je
dopušten uvoz u Uniju i provoz kroz nju određenih proizvoda od peradi te o izmjeni obrasca vete-
rinarskog certifikata za proizvode od jaja.
- Trenutno se na listi DG SANTE nalazi 49 objekata iz BiH iz kojih je odobren izvoz u EU.
Međunarodni ugovori
U toku 2019 godine su sprovođene aktivnost na usaglašavanju tekstova za potpisivanje sporazuma
kojim će se unaprijediti saradnja nadležnih veterinarskih tijela i stvoriti uslovi za trgovinu proizvodima
životinjskog porijekla sa trećim zemljama. S tim u vezi, finalnoj fazi su protokolarne procedure za
potpisivanje tri sporazuma, i to:
- Memoranduma o razumijevanju između Savjeta ministara Bosne i Hercegovine i Islamske Repu-
blike Iran o saradnji u oblasti veterinarstva,
- Memoranduma o razumijevanju između Savjeta ministara Bosne i Hercegovine i Hašemitske Kra-
ljevine Jordan o saradnji u oblasti veterinarstva;
- Memorandum o razumijevanju između Savjeta ministara Bosne i Hercegovine i Republike Azer-
bejdžan o saradnji u oblasti veterinarstva.
56.
7. ORGANSKA PROIZVODNJA, PRAVNI OKVIR I USLOVI ZA IZVOZ ORGANSKIH PROIZVODA
U Bosni i Hercegovini postoje prirodni resursi koji su pogodni za razvoj organske proizvodnje ali broj
proizvođača koji se bave organskom proizvodnjom je još uvijek mali, a količine i vrste proizvedene
organske hrane u odnosu na konvencionalnu proizvodnju, prilično skromne. Pored prirodnih resursa
koji su najznačajnija pretpostavka za razvoj organske proizvodnje, neophodno je obezbijediti harmo-
nizovan pravni okvir sa EU zakonodavstvom, razviti lokalno tržište i značajnije se posvetiti promociji
organskog proizvoda kako na domaćem tako i na izvoznim tržištima.
Kao odgovor na izazove koje predstavlja brzo širenje tržišta, EU kontinuirano unapređuje svoje zako-
nodavstvo u ovoj oblasti, a najnoviji set pravila koji značajno mijenja pristup evropskom tržištu stupa
na snagu 1. januara 2021. godine. Naime Uredba Komisije (EU) 2018/848 Evropskog parlamenta i
Vijeća od 30 maja 2018. o organskoj proizvodnji i označavanju organskih proizvoda stavljanju van
snage Uredbe Vijeća (EZ) br. 834/2007 (stupa na snagu 2021. godine). Promjene zakonodavstva koje
stupaju na snagu 2021. godine odnose se: na jačanje sistema kontrole i što u značajnoj mjeri utiče na
izgradnju daljnjeg povjerenja potrošača; na nova pravila za proizvođače koja će olakšati manjim po-
ljoprivrednicima prelaz sa konvencionalne na organsku proizvodnju; i na nova pravila o uvozu organ-
skih proizvoda koja će osigurati da su svi organski proizvodi koji se stavljaju na tržište u Evropskoj
uniji istog standarda, kao i veći spektar proizvoda koji se mogu plasirati kao organski.
Uredbom Komisije (EU) 2018/848 podstiče se održivi razvoj organske proizvodnje u EU i nastoji osigu-
rati poštena konkurencija za poljoprivrednike i preduzetnike, sprečavanje prevara i nepoštenih
postupaka te poboljšanje povjerenja potrošača u organske proizvode.
Ovom Uredbom, dodatno, svi organski proizvodi koji se uvoze u EU moraju imati odgovarajuću e-
lektronsku potvrdu o inspekciji (e-col). Njima se upravlja putem Trgovinskog nadzora i eksportnog
sistema (TRACES). Zahvaljujući ovim pravilima kupci koji kupuju proizvod koji nosi EU organski logo
mogu biti sigurni da će dobiti istu kvalitet širom EU.
Organski proizvodi iz zemalja koje nisu članice EU mogu se distribuirati na tržište EU samo ako su
proizvedeni, i ako je inspekcijska kontrola sprovedena pod uslovima koji su identični ili ekvivalentni
onima koji se primjenjuju u organskoj proizvodnji u EU. Pravilima uvedenim 2007. godine, kontrolnim
tijelima (certifikacijskim organizacijama) iz zemalja koje nisu članice EU omogućeno je da budu direk-
tno nadležne za izdavanje certifikata i nadgledane od strane Evropske komisije i zemalja EU. Ovim je
omogućeno Evropskoj komisiji da vrši nadzor i praćenje uvoza organskih proizvoda.
Bilateralni sporazum je uobičajeni način priznavanja trećih zemalja od strane Evropske komisije u
saradnji sa državama članicama. Pri tome, Komisija uz podršku država članica, nadzire proizvodnju i
kontrolu organskih proizvoda što mora biti u skladu sa ciljevima i načelima EU legislative za ovu
oblast, ali nije nužno da se proizvode na isti način.
Bosna i Hercegovina nije potpisnica bilateralnog sporazuma o priznavanju trećih zemalja od strane
Evropske komisije, ali propisi o uvozu osiguravaju da se mogu uvoziti i organski proizvodi iz trećih
zemalja koje još nisu postigli bilateralni sporazum sa EU, čime je i organskim poljoprivrednim proiz-
vođačima iz Bosne i Hercegovine omogućeno da izvoze na evropsko tržište. Evropska komisija je pro-
pisala da proizvod koji se proizvodi i kontroliše na isti način kao u EU može imati slobodan pristup na
zajedničko tržište EU. Kontrolna tijela koja namjeravaju preduzeti takve kontrole moraju biti odobre-
na od strane Komisije i država EU članica za ovu svrhu. Njihov nadzor je direktna dužnost Komisije u
saradnji sa državama članicama. Dodatno, a budući da se uslovi proizvodnje u trećim zemljama pone-
kad razlikuju od onih u Evropi, nije uvijek moguće primijeniti potpuno ista pravila za proizvodnju ili
kontrolu. Zbog toga je moguće postojanje sličnih pravila a koji su u skladu s ciljevima i načelima EU
legislative za ovu oblast.
Posebnim uputstvima propisano je kako kontrolna tijela apliciraju za odobrenja, kako se nadgledaju i
koje druge mjere treba preduzeti u vezi sa uvozom organskih proizvoda na evropsko tržište, kao i
njihovom kontrolom. Uvoz iz trećih zemalja propisan je Uredbom (EC) br. 834/2007, gdje se navodi
57.
da se proizvod uvezen iz treće zemlje može staviti na tržište Zajednice kao organski proizvod pod
uslovom da:
- je proizvod proizveden u skladu sa pravilima proizvodnje koja su ekvivalentna pravilima proiz-
vodnje i označavanja navedene Uredbe;
- da su subjekti podvrgnuti mjerama kontrole koje su jednako učinkovite kao i mjere kontrole
propisane navedenom Uredbom, i da su se te mjere primjenjivale neprekidno i učinkovito;
- da su subjekti svoje aktivnosti u svim fazama proizvodnje, pripreme i distribucije u trećim zem-
ljama podvrgnuli sistemu kontrole kako je propisano u navedenoj Uredbi;
- da je za proizvod izdana potvrda o inspekciji koju su izdali nadležno tijelo, kontrolno tijelo ili
kontrolna ustanova iz treće zemlje, priznata kako je propisano navedenom Uredbom.
Aneks III Uredbe 1235/2008 sadrži listu trećih zemalja koje su priznate od strane EU da imaju ekviva-
lentna pravila organske proizvodnje i kontrole. Aneks IV iste Uredbe sadrži listu kontrolnih tijela i
institucija priznatih i ovlaštenih da verifikuju da su proizvodi koji se stavljaju na tržište EU kontrolisani
od strane tijela ovlaštenih u skladu sa Uredbom 834/2007. Priznavanje ekvivalenta trećih zemalja biti
moguće samo kroz trgovinske ugovore, a Evropska unija će započeti sa primjenjivanjem pet godina
nakon stupanja na snagu ove uredbe, tj. od 2025. godine.
Sva kontrolna tijela priznata od EC nalaze se u Aneksu IV Uredbe 1235/2008. Za Bosnu i Hercegovinu
to su: "Agreco R.F. Göderz GmbH", Njemačka; "Albinspekt", Albanija; "Bio.inspecta AG", Švicarska;
"Ecocert SA, Francuska – Ecocert Balkan (Srbija); "IMOswiss AG, Švicarska; "LACON GmbH", Njemač-
ka; "ORSER", Turska; "Organic Control System", Srbija i "Organska kontrola", Bosna i Hercegovina. Od
navedenih certifikacijskih tijela jedino Organska kontrola (BiH) i Ecocert (Srbija) su doista aktivni i vrše
certifikaciju organske proizvodnje.
„Organska kontrola“ je jedina kontrolna agencija sa sjedištem u Bosni i Hercegovini i ista pored teri-
torije BiH, može kontrolisati i organske proizvode proizvedene na području Srbije i Crne Gore. Prizna-
ta je od strane Evropske komisije kao ovlašteno kontrolno tijelo za certifikaciju organskih proizvoda
namijenjenih izvozu na tržište Evropske unije i ovlašteni su za kontrolu neprerađenih biljnih proizvo-
da, prerađenih poljoprivredno prehrambenih proizvoda i animalnu proizvodnju.
U nedostatku zvaničnih statističkih podataka u analizama kao izvor podataka koristimo podatke Istra-
živačkog instituta za organsku poljoprivredu - FIBL-a (Research Institute of Organic Agriculture), neza-
visnog, neprofitnog naučnog instituta koji se dugi niz godina bavi međunarodnim razvojem organske
proizvodnje i prikupljanjem podataka iz cijelog svijeta.
Tabela 31. Površina pod organskom proizvodnjom u BiH (ha)

2013 2014 2015 2016 2017 2018
292 353 576 992 1.273 896
Izvor podataka: The world of organic production, Statistics and emergine trends FIBL&IFOAM-Organics internationals
Vrijednost izvezenih organskih proizvoda iz BiH u 2016. godini je bila 3,5 miliona eura, u 2017. godini
4 miliona eura, dok je 2018. godine ta vrijednost narasla na 5,2 miliona eura. Podaci ukazuju na trend
stalnog povećanja vrijednosti izvoza organskih proizvoda i u periodu 2015-2018 izvoz je dva i po puta
veći. Najznačajnija izvozna tržišta za organske proizvode iz BiH su zemlje članice Evropske unije, prije
svih Njemačka, Holandija, Danska, Italija, Švedska i Švicarska.
Na osnovu podataka Organske kontrole (OK), koji su registrirano certifikacijsko tijelo i koje djeluje u
cijeloj BiH, u 2017. godini je bilo 65 certifikovanih organskih proizvođača a u 2018. godini 58. Trenut-
no ih je najviše certifikovano u oblasti ljekovitog bilja i bobičastog voća.
Podaci Ecocerta Balkan imaju sličnu strukturu za 37 proizvođača (podaci za 2017). Od ostale proiz-
vodnje, ali značajno manje, zastupljena je i proizvodnja voća, povrća, gljiva i žitarica.
58.
8. RIBARSTVO
8.1. Uzgoj i proizvodnja slatkovodne i morske ribe
Imajući u vidu značajno vodno bogatstvo koje čini sedam vodnih slivova, veliki broj riječnih i planin-
skih jezera, te podzemnih voda, kao i veoma dugu tradiciju u uzgoju slatkovodne ribe, posebno
pastrmke i šarana, ova grana privrede u Bosni i Hercegovini ima značajne mogućnosti i dugoročnu
tržišnu perspektivu. Riba i proizvodi od ribe su jedan od strateških proizvoda animalnog porijekla koje
Bosna i Hercegovina može izvoziti na zahtjevno EU tržište. Mrijestilišta i ribogojilišta u BiH su brojna i
različitih su kapaciteta, površine i godišnjeg nivoa proizvodnje. Prema lokalitetu i vrsti uzgoja ribe
ribnjaci i ribogojilišta su opredjeljeni na proizvodnju slatkovodnih salmonidnih i ciprinidnih vrsta, kao i
na proizvodnju marinskih vrsta. U sektoru akvakulture BiH najznačajnije riblje vrste su: pastrmka (ka-
lifornijska pastrmka, potočna pastrmka i potočna zlatovčica), šarani (šaran, amur, bijeli glavaš tolsto-
lobik), te morske (lubin, orada i zubatac) kao i mekušci (dagnje i ostrige).
Prema statističkim podacima za 2019. godinu površine pastrmskih ribnjaka u eksploataciji u Federaciji
BiH iznosile su 52.674 m2 i Republici Srpskoj 56.316 m2. Površine pastrmskih ribnjaka u Republici
Srpskoj su veće za 4 % dok u Federaciji BiH su ostale ne promijenjene u poređenju sa prethodnom
godinom. Što se tiče šaranskih ribnjaka u Republici Srpskoj površine su iznosile oko 2.042 hektara i
ostale su ne promijenjene u poređenju sa prethodnom godinom. Podaci o površinama šaranskih rib-
njaka u Federaciji su povjerljivi i ne objavljuju se.
Ukupna proizvodnja slatkovodne ribe u 2019. godini u Federaciji BiH iznosila je 1.735 tona, što je za
15% više u odnosu na prethodnu godinu. Proizvodnja pastrmke iznosi 1.722 tone i u odnosu na pro-
šlu godinu veća je za 2%, i šarana 13 tona i veća je za 2% u poređenju sa prethodnom godinom.
Ostvarena ukupna proizvodnja morske ribe iznosi 174 tone i ista je u poređenju sa 2018. godinom.
Tabela 32. Uzgoj/proizvodnja ribe u Federaciji BiH (u tonama)

2018 2019 Indeks 2019/2018
Uzgoj/proizvodnja slatkovodne ribe
Pastrmka 1.667 1.722 102
Ostala riba* 12 13 102
Ukupno 1.699 1.735 115
Uzgoj/proizvodnja morske ribe
Orada 99 100 101
Lubin 75 74 99
Ukupno 174 174 100
Izvor: Federalni zavod za statistiku BiH * Ostala(šaran,zlatovčica, itd.)
U Republici Srpskoj proizvodnja konzumne ribe u ribnjacima u 2019. godini iznosila 2.047 tona i veća
je za od ostvarene proizvodnje iz prethodne godine za 16%. Proizvodnja konzumne ribe šarana u
2019. godini manja je za 55%, dok je proizvodnja pastrmke veća za 56%. Proizvodnja šarana čini 12%
od ukupno proizvedene ribe, proizvodnja pastrmke 87%, a proizvodnja ostale ribe čini 1,3% od ukup-
no proizvedene ribe.
Tabela 33. Proizvodnja konzumne ribe u Republici Srpskoj (u tonama)

2018 2019 Indeks 2019/2018
Šaran 525 239 45
Pastrmka 1.140 1.781 156
Ostala riba 101 27 27
Ukupno 1.766 2.047 116
Izvor: Republički zavod za statistiku Republike Srpske
59.
Da bi postojeći resursi i potencijali bili kvalitetno korišteni, tržišne potrebe za ribom i ribljim proizvo-
dima zadovoljene, a ribarstvo postala konkurentna grana i dobra osnova za ekonomski rast (zapošlja-
vanje), ovu oblast treba još više jačati poboljšavanjem poslovnog ambijenta za domaća i strana ula-
ganja, povećanjem direktnih podrški kada je u pitanju uzgoj ribe ali i neizostavno stvaranje pretpo-
stavki za korištenje stranih fondova (posebno EU). Kada govorimo o regulativi u sektoru akvakulture i
ribarstva, prije svega ovdje treba imati na umu potrebu usklađivanju zakonodavstva u ovoj oblasti sa
EU u skladu sa nadležnostima gdje ključnu ulogu imaju entiteti, kao i koordinatnih obaveza institucija
zaduženih za harmonizaciju legislative odnosno koordiniranje međunarodne tehničke pomoći koja bi
mogla doprinijeti što boljem sagledavanju neophodnih aktivnosti.
8.2. Usklađivanje zakonodavstva u BiH sa EU zakonodavstvom u oblasti ribarstva

U toku 2019. godine Ministarstvo spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH je iniciralo niz aktivnosti
u kontekstu usklađivanja zakonodavstva sa zakonodavstvom EU u oblasti ribarstva. Početkom 2019.
godine Bosna i Hercegovina je dobila poziv da pristupi GFCM-u kao punopravna članica, te je u tom
smislu pokrenuta procedura za prihvatanje sporazuma o osnivanju GFCM-a u skladu sa Zakonom o
postupku zaključivanja i izvršavanja međunarodnih ugovora („Službeni glasnik BiH“, broj: 29/00,
32/13).
Evropska agencija za kontrolu ribarstva (EFCA) je početkom 2019. godine ponudila Bosni i Hercegovi-
ni učešće u pilot projektu Opšte komisije za ribarstvo Mediterana (GFCM). Cilj projekta je uspostav-
ljanje programa promatranja i inspekcije pelagičnih zaliha u Jadranskom moru, u skladu sa preporu-
kom GFCM-a broj 42/2018/8, koja govori o budućim hitnim mjerama za održanje zalihe male plave
ribe u Jadranskom moru, za period 2019. – 2021. godina. Na osnovu poziva od strane EFCA-e, koje je
MSTEO proslijedilo nadležnim institucijama entiteta i BD, nadležni inspektor Federalne uprave za
inspekcijske poslove je u septembru 2019. godine učestvovao je u misiji zajedničke inspekcijske kon-
trole ribarskih brodova na otvorenom moru u međunarodnim vodama. Potpisivanjem projektnog
sporazuma Bosna i Hercegovina je postala članicom AdriMed projekta.
Projektna dokumentacija za implementaciju projekta u 2019. godini nije bila potpisana obzirom da
procedura pribavljanja mišljenja nadležnih institucija nije okončana do kraja godine.
U okviru jadransko-jonske inicijative (EUSAIR) djeluje radna grupa u okviru Stuba 1, a u okviru Teme 2
nalazi se oblast ribarstva i akvakulture (od ukupno tri teme, preostale dvije teme: Tema 1 - Plava
tehnologija i Tema 3 - Pomorstvo i upravljanje u oblasti pomorstva i uslužnih djelatnosti). Cilj ove
inicijative je izrada strategije EU za jadransko-jonsku regiju i uključuje zemlje: Grčka, Crna Gora,
Bosna i Hercegovina, Albanija, Hrvatska, Italija, Slovenija i nedavno uključena i Srbija. Do sada je odr-
žano devet sastanku Radne grupe TSG i IX sastanak je održan 11-12 aprila 2019. godine u Atini. U
okviru ove radne grupe urađen je dokument akcioni plan sa listom prioriteta TSG1 i isti je poslan
Evropskoj komisiji i nacionalnim koordinatorima 15 aprila 2019.godine (Koordinator za Stub 1 je Grč-
ka, a zamjenik koordinatora Crna Gora).
U cilju realizacije preporuka Evropske komisije koja je u Analitičkom izvještaju za BiH kao jednu od
prioritetnih aktivnosti navela da „Bosna i Hercegovina mora izraditi usklađen dokument politike ri-
barstva i efikasno ga provesti u cijeloj zemlji, u skladu sa acquis-em“ od međunarodne organizacije
EUROFISH je zatražena podrška u pripremi Programa razvoja ribarstva i akvakulture u Bosni i Herce-
govini. S tim u vezi, započete su aaktivnosti na sadržaju ovog dokumenta kao SWOT analizom, admi-
nistrativnim kapacitetima i legislativom i u njegovom radu učestvuju predstavnici Ministarstva spolj-
ne trgovine i ekonomskih odnosa BiH, Federalno ministarstavo poljoprivrede, Ministarstvo poljopri-
vrede Republike Srpske i Odjeljenja za poljoprivredu Vlade Brčko distrikta BiH. Svaka nadležna insti-
tucija priprema svoje prijedloge, koje Ministarstvo spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH kao
koordinirajuće tijelo treba da dostavi materijale EUROFISH-u na dalju obradu.
60.
Druga preporuka odnosno prioritetna aktivnost u Analitičkom izvještaju se odnosni na usklađivanje
metodologije za prikupljanje podataka vezanih za ribu i proizvode ribarstva u cijeloj zemlji i utvrđiva-
nje relevantnih statističkih podataka. U cilju realizacije ove aktivnosti Ministarstvo spoljne trgovine i
ekonomskih odnosa BiH je, u saradnji sa Agencijom za statistiku BiH u drugoj polovini 2019. godine
izradilo Operativni plan za realizaciju ove mjere kojim su definisane aktivnosti i rokovi za njihovu rea-
lizaciju. Urađen je nacrt jedinstvene metodologije o prikupljanju podataka kao i nacrt upitnika koji će
pratiti metodologiju. Realizovana je anketa sportsko-ribolovnih društava i time prikupljen jedan dio
podataka koji može poslužiti kao osnov za donošenje metodologije i upitnika uz metodologiju, kao i
ocjenu koji su to adminstrativni izvori podataka relevantni za ispunjavanje ovog cilja.
TAIEX radionica pod nazivom „Održivo ribarstvo“ održana je u BiH u decembru 2019. godine s ciljem
da se pruži podrška bosanskohercegovačkim službenicima iz nadležnih institucija na svim nivoima u
boljem razumijevanju modernih sistema i standarda iz oblasti akvakulture, zasnovanih na primjerima
iz EU-a, i u skladu s pravnom stečevinom EU-a. Poseban naglaskom je dat na upoznavanju sa moder-
nim sistemima i tehnikama održivog uzgoja slatkovodnih vrsta riba, ekološkim zahtjevima koje treba
ispuniti kako bi se što više poboljšao kvalitet vodnih resursa, ali i provođenje inspekcije na ribnjacima,
na tržištu ribe i ribljih proizvoda kao i na graničnim prelazima.
9. EVROPSKE INTEGRACIJE I MEĐUNARODNA SARADNJA
9.1. Primjena Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju i Dodatnog protokola
U cilju informisanja Evropske komisije o ostvarenom napretku i postojećem stanju u oblasti poljopri-
vrede u procesu evropskih integracija, Ministarstvo spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH i ostale
nadležne institucije u BiH su u toku 2019. godine pripremale dokument pod nazivom Prilog institucija
u BiH za redovni godišnji izvještaj o BiH u procesu evropskih integracija. Priprema i dostavljanje
Evropskoj komisiji Priloga institucija dio je obaveza BiH u procesu evropskih integracija. Ovim je
Evropska komisija informisana o ključnim aktivnostima koje su preduzete u BiH u okviru ispunjavanja
uslova za članstvo i koje mogu imati pozitivan doprinos u ocjeni napretka zemlje u procesu evropskih
integracija., takođe redovno, jednom godišnje. Takođe, u skladu sa rasporedom održavanja sastanaka
zajedničkih tijela Bosna i Hercegovina i Evropska unija održavaju sastanke za nadzor sprovođenja
Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju (SSP). Nakon što je treći po redu sastanak Pododbora za po-
ljoprivredu i ribarstvo održan u Briselu 25. 10. 2018. godine u toku 2019. godine nisu održavani
sastanci ovog tijela.
Održan je četvrti sastanak Odbora za stabilizaciju i pridruživanje između EU i BiH, 7. novembra 2019.
godine u Sarajevu. Ovo je bio prvi sastanak ovog tijela nakon objavljivanja Mišljenja Evropske komisi-
je o zahtjevu BiH za članstvo u EU i Analitičkog izvještaja. Na ovom sastanku Odbora se razgovaralo o
najvažnijim događajima u protekloj godini u oblastima demokratije, temeljnih prava, vladavine prava,
uključujući i upravljanje migracijama, reformu javne uprave, kao i ekonomske kriterijume, te novu
agendu socio-ekonomskih reformi. Na sastanku se diskutovalo i o približavanju Bosne i Hercegovine
zakonodavstvu EU u većini područja koja su obuhvaćena Sporazumom o stabilizaciji i pridruživanju,
uključujući i područje poljoprivrede, bezbijednosti hrane, veterinarstva, fitosanitarne politike i ribar-
stva. Razmatrana je i realizacija finansijske pomoći EU u pretpristupnom periodu.
Mišljenje Evropske komisije je da uprkos pozitivnim koracima u nekoliko područja koji su omogućili
nastavak EU finansiranja, gotovo da nije bilo napretka zbog cjelogodišnjeg političkog zastoja nakon
opštih izbora 2018. godine. Stav predstavnika Evropske komisije je bio da bez formiranih izvršnih
61.
tijela na svim nivoima vlasti, i bez funkcionalnog Parlamenta, Bosna i Hercegovina neće biti u moguć-
nosti sprovesti reforme potrebne za napredovanje u pravcu otvaranju pregovora o pristupanju.
Usaglašen je raspored sljedećeg ciklusa sastanaka pododbora koji će detaljnije razgovarati o izazovi-
ma harmonizacije zakona i jačanju kapaciteta u svim oblastima iz Sporazuma o stabilizaciji i pridruži-
vanju. Planirano je da se tokom juna 2020. godine i Bosni i Hercegovini održi naredni, četvrti sastanak
Pododbora za poljoprivredu i ribarstvo.
9.2. Centralnoevropski sporazum o slobodnoj trgovini (CEFTA)
Kada je u pitanju implementacija Centralnoevropskog sporazuma o slobodnoj trgovini (CEFTA Spora-

zum), Republika Sjeverna Makedonija je u 2019. godini predsjedavala CEFTA Pododborom za poljo-
privredu, sanitarna i fitosanitarna pitanja u okviru cjelokupnog predsjedavanja Albanije CEFTA struk-
turama.
U cilju praćenja sprovođenja CEFTA Sporazuma, CEFTA Sekretarijat u saradnji sa zemljama predsjeda-
vajućim pojedinih pododbora, redovno, jednom godišnje organizuje sastanke. Trinaesti sastanak CEF-
TA Pododbora za poljoprivredu i SPS, održan je 10.10.2019. godine u Skoplju. Na sastanku se govorilo
o ključnim dešavanjima u oblasti trgovine poljoprivrednim proizvodima te uticaju ne carinskih - NTB
barijera na regionalnu trgovinu. Razgovaralo se takođe o mogućnostima za proširenje statističkog
portala te o Nacrtu odluke o olakšanju trgovine voćem i povrćem, koja ima za cilj pojednostavljenje
trgovine između CEFTA Strana. Ovom Odlukom je između ostalog definisan i Višegodišnji kontrolni
plan, koji podrazumijeva plan kontrole koje utvrđuje svako nadležno tijelo CEFTA Strana. Plan sadrži
informacije o strukturi i organizaciji službenog sistema kontrole i višegodišnje planove zasnovane na
detaljnom planiranju službenih kontrola koje treba sprovoditi nad proizvodima ( voće i povrće), a koji
su obuhvaćeni pravilima ove Odluke.
Upotreba sistema TRACES NT-a u kontekstu prethodno usaglašenog i prihvaćenog Akcionog plana 5
bila je predmet 3. sastanka ad-hoc radne grupe za elektronsku razmjenu podataka u SPS-u, održanog
25. marta 2019. godine u Skoplju. Fokus sastanka ad-hoc radne grupe bio je diskusija o dokumentima
i zahtjevima za podacima odnosno prepoznavanju razlika u odnosu na zahtjeve EU. CEFTA Strane su
se dogovorile da zvanično od DG SANTE zatraže da osigura korištenje EUROPHYIT-a s ciljem da se
njegova primjena započne do juna 2020. godine.
Pored navedenog, u periodu 11. i 12. jun 2019. godine u Tirani, Albanija održana je radionica o me-
đusobnom priznavanju postupaka i dokumentacije za trgovinu voćem i povrćem unutar CEFTA-e u
okviru projekta GIZ-a „Podrška olakšanju trgovine između zemalja CEFTA-e“. Na radionici je predstav-
ljen Nacrt izvještaja o uzajamnom priznavanju postupaka i dokumentacije za voće i povrće unutar
CEFTA-e, kao i prva verzija prijedloga Odluke o olakšavanju trgovine voćem i povrćem. Druga radioni-
ca po istoj temi je organizovana je od 11. do 12. jula 2019. godine u Budvi, Crna Gora.
9.3. Međunarodni sporazumi/Memorandum o saradnji u oblasti poljoprivrede i ruralnog

razvoja
U toku 2019. godine završena je procedura za potpisivanje Memoranduma o razumijevanju (MoR) o

saradnji u oblasti poljoprivrede, promociji agro-prehrambenog sektora i ruralnog razvoja između
Ministarstva za poljoprivredno-prehrambene, šumarske politike i turizam Republike Italije i Ministar-
stva spoljne trgovine i ekonomskih odnosa Bosne i Hercegovine. Memorandumom se ima za cilj pro-
movisanje saradnje dvije strane u nauci, tehnologiji, ekonomiji i trgovini u oblasti poljoprivrede i ru-
ralnog razvoja, te jačanje bilateralnih odnosa saradnje u oblasti poljoprivrede, pod isključivom na-
62.
dležnošću Strana. Ovaj Memorandum će biti implementiran u skladu sa nacionalnim zakonodavstvi-
ma Strana, kao i u skladu sa odgovarajućim odredbama međunarodnog prava, te što se Italijanske
strane tiče sa obavezama koje proizlaze iz članstva Italije u Evropskoj uniji.
Predviđena je saradnja u izgradnji jednog integrisanog sistema upravljanja i kontrole pomoći za po-
ljoprivredu i ruralni razvoj, uz predviđanje odgovarajućih aktivnosti kako bi se identifikovale odgova-
rajuće administrativne strukture upravljanja, sistemske potrebe, instrumenti, uzgoja stoke, sistem za
upravljanje poljoprivrednim zemljištem, integrirani sistem administracije i kontrole (ÍACS) i sistemi
identifikacije zemljišnih parcela (LPIS), registri gazdinstava. Takođe, Strane će promovisati i podržava-
ti saradnju koja će uključiti istraživačke institute za poljoprivrednu proizvodnju, razvoj ruralnih podru-
čja sa posebnim osvrtom na područja prirodnim ograničenjima (ANC), hortikulturu, kvalitet hrane,
upravljanje poljoprivrednim inputima, poljoprivrednu mehanizaciju i proizvode akvakulture. Strane će
promovisati provođenje zajedničkih aktivnosti putem razmjene informacija i najboljih praksi o tre-
nutnom stanju poljoprivrede i ruralnog razvoja, poljoprivrednom zakonodavstvu, smjerovima poljo-
privrednih politika, zaštiti biljnih i životinjskih genetičkih resursa, fitosanitarnim i veterinarskim pita-
njima, iskustvima u upravljanju poljoprivrednim zemljištem i njegovom održavanju, investicijama,
trgovini, razvojem i upravljanju tržištem, posebno kvalitetnim certifikovanim proizvodima, sve u cilju
poboljšanja administrativne strukture u poljoprivrednom, prehrambenom i sektoru šumarstva.
Saradnja sa FAO Opštom komisijom za ribarstvo Mediterana (FAO GFCM)

Početkom 2019 godine Bosna i Hercegovina je dobila poziv da pristupi FAO GFCM-u kao punopravna
članica, te je u tom smislu pokrenuta procedura za prihvatanje sporazuma o osnivanju GFCM-a u
skladu sa Zakonom o postupku zaključivanja i izvršavanja međunarodnih ugovora („Službeni glasnik
BiH“, broj: 29/00, 32/13).
Implementacija međunarodnih projekata

U sektoru: Poljoprivreda i ruralni razvoj u skladu sa visinom ulaganja najveći donatori/kreditori u
2019. godini bili su: Svjetska banka (WB) i IFAD – kao kreditor, a kao donatori EU, Republika Češka,
Švedska, Švicarska, UN i SAD i Italija.
Najznačajniji projekti u sektoru koji su imali alokaciju ili isplatu u 2019. godini, navedeni su u tabeli u
nastavku:
Naziv projekta Finansiranje - Period Vrijednost
sufinansiranje (EUR)
1. Projekat razvoja ruralnog poslovanja (RBDP) IFAD, kredit 2014-2019. 26.700.000
2017-2022. 54.290.000
2. Program razvoja ruralne konkurentnosti (RCDP) IFAD, kredit
2020-2025.
3. Projekat razvoja navodnjavanja (IDP) WB, kredit 2013-2019. 28.620.000
4. Projekat hitnog oporavka od poplava (FERP) WB, kredit 2014-2019. 88.327.000
5. Projekat zaštite od poplava u slivu rijeke Drine WB, kredit 2014-2020. 21.304.000
6. Konkurentnost i inovacije: Lokalne razvojne 2018-2022. 16.100.000

EU/UNDP
strategije IPA 2016 EU4Business
7. Tehnička pomoć u koordinaciji programa kontrole i 2017-2019. 590.000

EU
iskorjenjivanja bolesti životinja u BiH - Faza III
8. Fond za preduzeća u Bosni i Hercegovini C2C Faza 2 Švedska 2013-2022 5.700.000
63.
(Challenge 2.0)
9. Lokalni integrirani razvoj (LIR) EU/UNDP 2016-2019. 6.600.000
10. Projekat lokalni integrirani razvoj (LIR) UNDP/Švicarska 2017-2021. 7.470.000
11. USAID/Sweden FARMA II USAID/Švedska 2016-2021. 15.973.000
12. USAID/privatni 2015-2020. 373.190

Partnerstvo za razvoj agrobiznisa
sektor
13. Jačanje fitosanitarnih standarda u Bosni i 2017-2018. 150.000

Republika Italija
Hercegovini u skladu sa EU
14. Projekat za izgradnju povjerenja kroz ruralni razvoj Japan/JICA 2014-2022. 700.000
Unapređenje sistema sigurnosti hrane u Bosni i 2017-2019. 2.000.000

Hercegovini sa komponentama
- Podrška uspostavi funkcionalnog sistema kontrole

15. pesticida i đubriva, te integralne zaštite bilja R. Češka/CzDA
- Podrška uspostavi sistema službenog uzorkovanja
za salmonelu
- Podrška uspostavi pilot sistema za kontrolu aditiva
u hrani
Republika Italija 2019 - 2022 1,198.400
Nove aktivnosti za podršku fitosanitarnom sektoru u
16. Bosni i Hercegovini u cilju usklađivanja sa grant
standardima EU (PHYTO BIH)
Svi projekti dostupni su u bazi podataka Foruma za koordinaciju donatora, putem sljedećeg linka:
http://dmd.donormapping.ba/dmd/faces/dmdPublicStart
Pored toga, Bosna i Hercegovina, odnosno predstavnici relevantnih institucija učestvuju u aktivno-
stima projekata regionalnog karaktera za čiju implementaciju je odgovorna Stalna radna grupa za
regionalni ruralni razvoj zemalja Jugoistočne Evrope (Regional Rural Development Standing Working
Group in South Eastern Europe – SWG RRD). To je regionalna međunarodna međuvladina organizaci-
ja čiji su članovi ministarstva poljoprivrede zemalja Jugoistočne Evrope i predstavlja važan institucio-
nalni okvir za saradnju u oblasti politike poljoprivrede i ruralnog razvoja. Glavni cilj SWG platforme je
uspostavljanje saradnje i dugoročno stabilnih veza između kreatora politika i istraživačkih institucija
kao i pojedinačnih istraživača koji se bave analizom poljoprivrednih politika i njihovog uticaja na po-
ljoprivredni sektor i ruralni razvoj u Jugoistočnoj Evropi.
Tokom 2019. godine SWG RRD je, u saradnji sa razvojnim partnerima (SEDRA, BMEL i CEI) implemen-
tirao sljedeće projekte:
- Podrška privrednoj diverzifikaciji ruralnih područja u Jugoistočnoj Evropi (SEDRA), septembar
2018. - juni 2021.; koje finansira GIZ
- Olakšavanje razmjene putem savjeta o usklađenim propisima o vinu u svim zemljama zapadnog
Balkana” novembar 2018. - oktobar 2021., kojeg finansira Federalno ministarstvo prehrane i po-
ljoprivrede Savezne Republike Njemačke (BMEL);
- Program za izgradnju kapaciteta za savjetodavne usluge na zapadnom Balkanu za podršku učes-
tvovanju u IPARD pozivima, mart 2019. - april 2020.; Centralnoevropska inicijativa (CEI).
64.
9.4. Planiranje i koordinacija donatorske pomoći
Koordinacione sastanke donatora u sektoru poljoprivrede organizuje i njima koordinira Ministarstvo

spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH. Sektor za poljoprivredu prehranu, šumarstvo i ruralni raz-
voj od 2009. godine koordinira rad i aktivnosti Radne grupe za planiranje i koordinaciju međunarodne
pomoći u sektoru poljoprivrede, prehrane i ruralnog razvoja. Radna grupa se rukovodi preporukama
iz godišnjeg Izvještaja o napretku Bosne i Hercegovine kojeg priprema Evropska komisija, ključnim
principima iz Pariske deklaracije o djelotvornoj pomoći, koju je Bosna i Hercegovina potvrdila 2010.
godine, svojim strateškim dokumentima i principima širokog sektorskog pristupa koji se primjenjuje
kod programiranja u okviru Instrumenta za pretpristupnu pomoć Evropske komisije (IPA II). Radna
grupa je i tokom 2019. godine imala zadatak da sistematski prati programiranje i realizaciju pomoći,
prikuplja zapažanja o svim relevantnim partnerima, ažurira baze podataka o međunarodnoj pomoći i
planira održavanje donatorskih i bilateralnih sastanaka. Predstavnici institucija imaju značajnu ulogu
u programiranju i implementaciji projekata i programa međunarodne pomoći, tako da je tokom 2019.
godine Radna grupa je održala i jedan, tematski sastanak u vezi programiranja TAIEX aktivnosti za
period - druga polovina 2019. godine i prva polovina 2020. godine.
Osnovni princip djelovanja Radne grupe je da usklade djelovanje svih donatora sa prioritetima Bosne
i Hercegovine, ali i međusobnu usklađenost. Cilj je da se kroz takav angažman pomoći Bosni i Herce-
govini komplementarno i zajedničkim naporima i resursima djeluje u na planu provođenja reformi i
ispunjavanju uslova za članstvo u EU u oblasti poljoprivrede. Donatori i kreditori se upoznaju i upuću-
ju da se rukovode prioritetima iz Strateškog plana ruralnog razvoja Bosne i Hercegovine (2018-2021) -
Okvirni dokument, odnosno da budu usmjereni na podršku implementaciji mjera i aktivnosti koje
proizilaze iz prioriteta, odnosno strateških ciljeva ovog dokumenta.
Tokom 2019.godine Bosna i Hercegovina je koristila Tehničku pomoć Evropske komisije i u okviru
instrumenta za razmjenu informacija (Technical Assistance and Information Exchange–TAIEX) koja je
bila dostupna i finansijski podržana u okviru Generalnog Direktorata za susjedstvo i pregovaranje
proširenja Evropske komisije (DG NEAR). Predstavnici institucija Bosne i Hercegovine nadležnih za
acquis poglavlja 11, 12 i 13 su tokom 2019.godine, programirali i osigurali učešće predstavnika na-
dležnih institucija svih nivoa u sedam ekspertskih misija, devet radionica i pet studijskih posjeta zem-
ljama Evropske unije.
65.
10. MJERE I PRIORITETI U OBLASTI POLJOPRIVREDE, ISHRANE I RURALNOG RAZVOJA ZA
2020. GODINU
Prema Mišljenju Evropske komisije o zahtjevu Bosne i Hercegovine za članstvo u Evropskoj uniji,
Bosna i Hercegovina je u ranoj fazi pripremljenosti u oblasti poljoprivrede i ruralnog razvoja i neop-
hodno je da značajno unaprijedi administrativne kapacitete u ovoj oblasti i uspostavi fundamentalne
instrumente i institucije za učešće u Zajedničkoj poljoprivrednoj politici (ZPP).
Kada je riječ o bezbjednosti hrane, veterinarske i fitosanitarne politike dostignut je određen nivo
pripremljenosti ali je potrebno dodatno uskladiti sisteme službenih veterinarskih i fitosanitarnih kon-
trola sa pravilima EU, poboljšati institucionalno uređenje kako bi se izbjeglo preklapanje nadležnosti,
te ojačati lanac kontrole i koordinacije.
U oblasti ribarstva, Bosna i Hercegovina je u ranoj fazi pripremljenosti. U predstojećem periodu

potrebno je izraditi usklađen cjelodržavni dokument politike ribarstva i efikasno ga sprovesti u cijeloj
zemlji, u skladu sa acquis-em. Moraju se poboljšati administrativne strukture i ojačati institucionalni
kapaciteti za upravljanje i kontrolu ribarskih aktivnosti u skladu sa obavezama iz zajedničke ribarske
politike Evropske unije. Takođe bi trebalo uspostaviti i voditi registar flote.
Aktivnosti koje su ključne za napredak Bosne i Hercegovine u evropskim integracijama i sprovođenju

reformi vezane su za mjere i prioritete od koji su najvažnije:
 Pravno usklađivanje, preuzimanje i implementaciju propisa sa pravnom stečevinom Evropske
unije;
 Usklađivanje poljoprivrednih politika i politika ruralnog razvoja u Bosni i Hercegovini sa zajed-
ničkom poljoprivrednom politikom Evropske unije;
 Ispunjavanje uslova za korištenje pred pristupnih fondova Evropske unije za poljoprivredu i ru-
ralni razvoj;
 Dostizanje potrebnog nivoa standarda kvaliteta i bezbjednosti hrane za nesmetanu trgovinu po-
ljoprivrednim proizvodima i izvoz svih roba životinjskog porijekla na tržište Evropske unije;
 Izgradnju i jačanje institucionalnih kapaciteta;
Prioritetno područje za sprovođenje reformi je zakonodavstvo. U ovoj oblasti je planirano usvajanje:

- Zakona o izmjeni i dopuni Zakona o hrani;
- Zakona o izmjeni i dopuni Zakona o veterinarstvu;
- Zakona o izmjeni Zakona o poljoprivredi, ishrani, i ruralnom razvoju Bosne i Hercegovine;
- Zakona o vinu;
- Unapređenje zakonskog okvira za razvoj i jačanje organske proizvodnje u Bosni i Hercegovini;
- Unapređenje zakonodavstva u oblasti morskog ribarstva i akvakulture;
- Poboljšanje regulatornog okvira za kontrolu uvoza hrane;
- Plana preuzimanja pravne tekovine Evropske unije u oblasti poljoprivrede i ruralnog razvoja, ve-
terinarstva, bezbjednosti hrane i zaštite zdravlja bilja, nakon izrade i usvajanja cjelovitog
Programa usvajanja EU acquis-a za Bosnu i Hercegovinu (NPAA).
Za usklađivanje poljoprivredne politike i politike ruralnog razvoja, potrebno je:

- Efikasno realizovati Strateški plan ruralnog razvoja Bosne i Hercegovine – Okvirni dokument
(2018-2021);
66.
- Poboljšanje uslova spoljno-trgovinskog poslovanja i zaštite domaće proizvodnje, prije svega ja-
čanjem primarne poljoprivrede i prehrambene proizvodnje;
- Postepeno harmonizovati mjere podrške u poljoprivredi;
- Uskladiti mjere ruralnog razvoja u okviru postojećeg programa subvencija u entitetima i Brčko
Distriktu BiH i razviti mjere ruralnog razvoja u skladu sa EU mjerama;
- Podsticati usvajanje standarda kvaliteta i jačanje konkurentnosti proizvođača kroz usklađivanje
mjera podrške na nivou zemlje bilo da su to subvencije za proizvođače ili grantovi za investicije;
- Uskladiti zakonodavstvo koje reguliše direktna plaćanja na svim nivoima vlasti u BiH i postepeno
usaglasiti sa EU pravilima,
- Započeti sa uspostavljanjem organizacija zajedničkog tržišta uz jačanje administrativnih kapaci-
teta i pripremi regulatornog okvira u skladu sa acquis-em.
- Poboljšati efikasnost korištenja i nivo zaštite raspoloživih poljoprivrednih resursa;
- Inicirati potpisivanje i realizaciju bilateralnih sporazuma za unaprjeđenje saradnje i trgovine, а
posebno sporazuma koji se odnose na unapređenje i proširenje međusobne saradnje u okviru
procesa pristupanja Evropskoj uniji u dijelu usklađivanja zakonodavstva sa pravnom tekovinom
EU i korištenje fondova evropskih fondova za poljoprivredu i ruralni razvoj;
- Izgradnja kapaciteta za suočavanje sa prirodnim katastrofama u cilju povećavanja nivoa sprem-
nosti za sprečavanje i zaštitu od vanrednih situacija koje mogu uticati na poljoprivredni sektor
(poplave, suša i dr.).
U ispunjavanju uslova za korištenje pretpristupnih fondova Evropske unije za poljoprivredu i ruralni

razvoj, potrebno je:
- Uspostaviti IPARD Upravljačku strukturu
- Formirati Upravljačko tijelo zaduženo za realizaciju IPARD Programa,
- Uspostaviti i akreditovati sistem za plaćanje ,
- Izraditi i usvojiti IPARD Program.
Za izgradnju i jačanje institucionalnih kapaciteta u sektoru poljoprivrede, ishrane, ruralnog razvoja i

ribarstva, potrebno je:
- Unaprijediti poljoprivrednu statistiku kroz razvoj Poljoprivrednog informacionog sistema osigu-
ranjem procesa harmonizacije Registara poljoprivrednih gazdinstava i Registra klijenata;
- Sprovesti popis poljoprivrede;
- Ojačati sposobnosti za analitiku sprovedenih politika, strategija, programa i mjera;
- Intenzivirati aktivnosti na uspostavljanju sistema monitoringa i evaluacije u sektoru poljoprivre-
de, prehrane i ruralnog razvoja;
- Nastaviti aktivnosti na uspostavljanju i razvoju Mreže računovodstvenih podataka poljoprivred-
nih gazdinstava, i započeti aktivnosti na uspostavljanju Poljoprivredno - tržišnog informacionog
sistema;
- Poboljšati administrativne kapacitete i resurse u poljoprivredi s ciljem bolje pripremljenosti i
postepenog približavanja Zajedničkoj poljoprivrednoj politici EU;
- Institucionalno i administrativno ojačati kapacitete sistema službene kontrole hrane i hrane za
životinje, uključujući i graniče kontrolne tačke;
- Ojačati institucionalne i administrativne kapacitete, posebno kapacitete fitosanitarnih inspekto-
ra za službene kontrole unutrašnjeg tržišta;
- Usvojiti program za razvoj ribarstva i akvakulture, i usklađivanje zakonodavstva sa acquis-em;
67.
- Uskladiti metodologiju za prikupljanje podataka vezanih za ribu i proizvode ribarstva u cijeloj
državi, te utvrditi relevantne statističke podatke,
- Unaprijediti bazu za usklađivanje trgovinske statistike za poljoprivredne i ribarske proizvode sa
režimom EU;
- Započeti sa uspostavljanjem Integrisanog sistem administracije i kontrole (IACS) i Sistema za i-
dentifikaciju zemljišnih parcela (LPIS), ključnih elemenata za upravljanje i kontrolu sredstvima u
okviru Zajedničke poljoprivredne politike (ZPP)
U cilju dostizanja standarda i ispunjavanja uslova za izvoz hrane potrebno je:

- Uskladiti sisteme službenih veterinarskih i fitosanitarnih kontrola sa pravilima EU,
- Unaprijediti institucionalne kapacitete u okviru postojećih nadležnosti
- Ojačati lanac kontrole i koordinacije i eliminisati preklapanje nadležnosti;
- Organizovati i sprovesti obuke za subjekte u poslovanju hranom po standardima EU o kontroli
kvaliteta;
- Uvesti među-laboratorijska uporedna ispitivanja, povećati njihove administrativne kapacitete, a
posebno kapacitete inspekcijskih službi i laboratorija;
- Ubrzati pripreme za referentne laboratorije u zemlji,
- Uvećati akreditacije laboratorijskih metoda koje se koriste za higijensku, veterinarsku i fitosani-
tarnu kontrolu i analizu hrane i hrane za životinje;
- Usvojiti šemu sjemena OECD-a, prije svega za poljoprivredno sjeme i šumski materijal;
- Izraditi i usvojiti propise i mjere za uvođenje tržišnih standarda kvaliteta u skladu sa evropskim i
OECD standardima (tržišni standardi za voće i povrće, žitarice, meso i mlijeko...) odnosno sa
standardima organizacije zajedničkog tržišta EU;
- U oblasti ribarstva ubrzati aktivnosti na usklađivanju domaćeg zakonodavstva koje uređuje ovu
oblast i uložiti dodatne napore u sprovođenju acquis-a za oblast akvakulture.
- Održavati vakcinaciju sve dok se bjesnilo ne iskorijeni.
Aktivnim uključivanjem i angažmanom nadležnih institucija na svim nivoima vlasti u BiH i ostalih
zainteresovanih učesnika u poljoprivrednom sektoru u BiH, i uz podršku Evropske komisije, može se
odgovoriti na tržišne i konkurentske izazove, ali i ispunjavanju velikih zahtjeva u procesu integracija i
sticanja članstva Evropske unije.
68.

Godišnji Izvještaj Iz Oblasti Poljoprivrede Bosne I Hercegovine Za 2019. Godinu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Godišnji Izvještaj Iz Oblasti Poljoprivrede Bosne I Hercegovine Za 2019. Godinu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Godišnji Izvještaj Iz Oblasti Poljoprivrede Bosne I Hercegovine Za 2019. Godinu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MINISTARSTVO SPOLJNE TRGOVINE I EKONOMSKIH ODNOSA

Maj, 2020. godine

Izvještaj predstavlja cjelovit dokument u BiH u kojem je prikazano stanje u poljoprivredno-

Dokumenti koji su korišteni u izradi Izvještaja su:

Ekonomski pokazatelji u poljoprivrednom sektoru u Bosni i Hercegovini u 2019. godini zabilježili su

Poslovni subjekti su od poljoprivrednih proizvođača u 2019. godini otkupili poljoprivrednih proizvoda

Ostvarena proizvodnja industrijskih usjeva je iznosila 39.226 tona i manja je za 3% u poređenju sa

U ukupnoj trgovini Bosne i Hercegovine sa inostranstvom u 2019. godini, uvoz poljoprivredno-

Među najznačajnijim aktivnostima koje su obilježile 2019. godinu su:

1.1. Značaj poljoprivrednog sektora u ekonomiji

1.2. Zaposlenost u poljoprivrednoj djelatnosti

Tabela 2. Prosječne neto zarade u poljoprivredi, šumarstvu, ribolovu i prehrambenoj industriji,

Poslovni subjekti su u 2019. godini od poljoprivrednih proizvođača otkupili poljoprivrednih proizvoda

Poslovni subjekti su iz vlastite proizvodnje direktno prodali/isporučili poljoprivrednih proizvoda u

1.4. Prosječne otkupne cijene odabranih poljoprivrednih proizvoda

1.5. Površine poljoprivrednog zemljišta (zasijano i neobrađeno) i struktura

Prema statističkim podacima za 2019. godinu od ukupne površine raspoloživog poljoprivrednog

Ukupno zasijane površine u 2019. godini iznosile su 529.455 ha i manje su za 1 %, neobrađene

1.6. Broj registrovanih poljoprivrednih gazdinstava-

Podaci o geografskoj rasprostranjenosti gazdinstava i prijavljenim površinama koja su registrovana

2.1. Biljna proizvodnja

U Distriktu Brčko u 2019. godini je zabilježena standardna proizvodnja krme, s obzirom da je

Tabela 9. Proizvodnja i prinos najznačajnijih voćnih vrsta 2018.-2019. godina

2.2. Brojno stanje stoke i peradi

2.3. Stočarska proizvodnja

2.3.1. Proizvodnja, otkup i prerada mlijeka i proizvodnja mliječni proizvoda

2.3.2. Kapaciteti za proizvodnju jednodnevnih pilića

Na području Bosne i Hercegovine 21 poslovni subjekt i preduzetnici se bave proizvodnjom

2.3.3. Proizvodnja ostalih stočarskih proizvoda

Tabela 16. Proizvodnja jaja, meda i vune u BiH

2.3.4. Klanje stoke i neto proizvodnja mesa

3. PODRŠKE POLJOPRIVREDI I RURALNOM RAZVOJU

Zakonodavni okvir za mjere podrške poljoprivredi i ruralnom razvoju u BiH čine:

Za koordinaciju i provođenje navedenih propisa nadležni su: Ministarstvo spoljne trgovine i

Tabela 19: Poljoprivredni budžeti u BiH (2012.-2019.) (000 KM)

Grafikon 2: Struktura budžeta za poljoprivredu u BiH prema grupama mjera

U izvještajnom periodu usvojeni su:

Federacija Bosne i Hercegovine

Federalno ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva je realizovalo mjere u okviru modela

Za period 2018-2019. usvojene su sljedeće Odluke i doneseni pravilnici:

Kantoni Federacije BiH

2 Mašine i opreme te nabavka visoko kvalitetnih grla za proizvodnju

Grafikon 3: Budžet podrški za poljoprivredu iz kantona u 2019. godini (u milionima KM)

Ukupna trgovina poljoprivredno-prehrambenim proizvodima predstavljaju značajan segment ukupne

Tabela 24. Spoljnotrgovinska razmjena poljoprivrednim proizvodima za period 2018.-2019. godina

U bilansu razmjene poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda BiH sa inostranstvom u 2019. godini

Dinamiku izvoza poljoprivredno-prehrambenih proizvoda u 2019. godini karakteriše kontinuiran pad

4.1. Struktura razmjene poljoprivrednih proizvoda

Izvozna orijentacija poljoprivrede fokusirana je na određene poljoprivredne proizvode kod kojih se

Kada je riječ o uvozu, na BH tržište se najviše plasira poljoprivredno-prehrambenih proizvoda porije-

4.2.1. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa Evropskom unijom

Evropska unija je najznačajniji trgovinski partner Bosne i Hercegovine u razmjeni poljoprivredno-

4.2.1.1. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa Republikom Hrvatskom

4.2.2. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa CEFTA

Na drugom mjestu po značaju, količini i vrijednosti ostvarene trgovine poljoprivrednim proizvodima

Posmatrajući članice CEFTA-e u koje se izvoze poljoprivredni proizvodi iz BiH, evidentno je da se u

Imajući u vidu da je u izvozu zabilježeno povećanje a uvoz ostao ne promijenjen u poređenju sa

4.2.3. Razmjena poljoprivrednim proizvodima Bosne i Hercegovine sa EFTA