Historia, stan prawny

Ukazanie się rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23.11.1966r. w sprawie utworzenia Słowińskiego
Parku Narodowego (Dz.U. Nr 42, poz. 254) wprowadziło istotne zmiany na mapie systemu obszarów
chronionych w Polsce. W dniu 1 stycznia 1967r. pojawił się na niej 11 krajowy, a jednocześnie drugi, po
Wolińskim, nadmorski Park Narodowy w Polsce. Sukces polskiej ochrony przyrody był poparty
wieloletnimi staraniami wybitnych specjalistów w tej dziedzinie oraz władz wojewódzkich. Na
podstawie tego aktu wykonawczego Minister Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego wydał zarządzenie z
dnia 10.12.1966r. w sprawie określenia granic SPN i ograniczeń obowiązujących na jego terenie (MP Nr
66, poz. 317), określając przede wszystkim:
a) powierzchnię Parku, czyli 18.069 ha, a także szczegółowy przebieg granic oraz obszary objęte
ochroną,
b) obszary podlegające ochronie ścisłej i częściowej,
c) sposób zarządzania i kompetencje dyrektora,
d) ograniczenia i zakazy obowiązujące na terenie parku.
Kolejne lata przyniosły zmianę uwarunkowań prawnych funkcjonowania Słowińskiego Parku
Narodowego. Po raz pierwszy wraz z ukazaniem się ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 października
1991r. (Dz.U. Nr 114, poz. 492) i jej nowelizacji z 2002r., a następnie ustawy o ochronie przyrody z dnia
16 kwietnia 2004r. (Dz.U. Nr 92 poz. 880). Opublikowane akty prawne oraz przepisy wykonawcze
wymagały od dyrekcji Parku określonych działań, wśród których priorytetem było uporządkowanie
sytuacji prawnej gruntów leżących poza granicami Parku, na przestrzeni lat przejmowanych w zarząd
SPN. Działania te podyktowane były również zobowiązaniami wynikającymi z prawa
międzynarodowego w ochronie przyrody.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 marca 2004r. (Dz.U. Nr 43 poz. 390) zainicjowało
funkcjonowanie SPN na obszarze 32 744 ha, w tym 21 572 ha położonych w województwie pomorskim
w części lądowej oraz 11 171 ha wód przybrzeżnych Morza Bałtyckiego, a więc w postaci
powierzchniowo zbliżonej do pierwotnych założeń projektowych. Dokument ten określił również
granice otuliny Parku, której powierzchnia wynosi 30 220 ha.

Podstawowe akty prawne to:

- Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. 2004, Nr 92, Poz.880)
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 marca 2004 roku w sprawie Słowińskiego Parku
Narodowego (Dz. U. 2004, Nr 43, Poz. 390).
o-Rozporządzenie MŚ z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura
2000 (Dz. U. z 2004 r. Nr 229, poz. 2313)
Ochrona przyrody wykonywana jest w oparciu o 20 letni plan ochrony oraz roczne zadania. Przy
dyrektorze parku działa organ doradczy - Rada Naukowa Parku, w której skład wchodzą osoby
działające na rzecz ochrony przyrody, przedstawiciele nauki, praktyki, organizacji ekologicznych, oraz
właściwych miejscowo samorządów wojewódzkich i samorządów gminnych. Park finansowany jest z
budżetu Państwa oraz funduszy celowych.

Cele, zadania
I. Przedmiotem działania Słowińskiego Parku Narodowego jest:
1.ochrona przyrody która ma na celu przede wszystkim:

o utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów,

 o zachowanie różnorodności biologicznej,

o zachowanie dziedzictwa geologicznego,

o zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin lub zwierząt wraz z siedliskami poprzez
utrzymywanie lub przywracanie ich do właściwego stanu,
o utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu siedlisk przyrodniczych, a także
innych zasobów przyrody i jej składników, a w szczególności: dziko występujących roślin
lub zwierząt, siedlisk przyrodniczych, siedlisk gatunków chronionych roślin lub zwierząt,
zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia, roślin lub zwierząt, objętych ochroną na
podstawie odrębnych przepisów, przyrody nieożywionej, krajobrazu,
o kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody.

2. udostępnianie SPN do prowadzenia wielokierunkowych badań naukowych

3. udostępnianie Parku dla dydaktyki i turystyki
4. zabezpieczenie prawnych, organizacyjnych, materialnych, personalnych i technicznych podstaw jego
funkcjonowania.

II. Zakres działania Parku obejmuje w szczególności:

1. zabezpieczenie wartości przyrodniczych, naukowych, historycznych, dydaktycznych,

kulturowych, estetyczno-krajobrazowych, turystycznych, zdrowotnych i społecznych na
terenie Parku,

2. wszechstronne wykorzystanie chronionego obszaru zgodnie z podstawowymi celami

ochrony przyrody,

3. prowadzenie obserwacji zjawisk przyrody na obszarze wyłączonym z gospodarczej

ingerencji człowieka, na obszarze objętym działalnością zmierzającą do unaturalnienia
bądź utrzymania w określonym stanie niektórych elementów przyrody,

4. zwalczanie przestępstw i wykroczeń w zakresie ochrony przyrody,

5. prowadzenie prac inwentaryzacji przyrodniczo-leśnej i ogólnoprzyrodniczej,

6. udostępnianie określonych części obszaru SPN dla zwiedzania oraz stosownie do potrzeb
udział w organizowaniu obsługi ruchu turystycznego i utrzymanie związanych z tym
urządzeń,

7. prowadzenie działalności naukowo-badawczej, dydaktyczno-muzealnej,

8. prowadzenie monitoringu środowiska przyrodniczego,

9. popularyzowanie celów ochrony przyrody i współpracę z instytutami naukowymi i

szkołami wyższymi w sprawach prowadzenia prac badawczych na terenie SPN,

10. współdziałanie w sprawach ochrony przyrody z organami administracji rządowej i

samorządem terytorialnym, organami specjalnej administracji rządowej, Policją,
Państwową Strażą Pożarną, organizacjami społecznymi, parkami narodowymi w Polsce,
 11. współpracę zagraniczną z obszarami chronionymi i organizacjami ochrony przyrody,

12. nadzór nad całokształtem działalności Gospodarstwa Pomocniczego przy SPN.

Położenie
Słowiński Park Narodowy położony jest w województwie pomorskim, na terenie dwóch powiatów:
słupskiego i lęborskiego, w granicach administracyjnych pięciu gmin.

POWIERZCHNIA OGÓŁEM 32 744,03 ha

W tym lądowa 21 572,89 ha

Powiat Słupsk

Gmina Ustka ogółem 288,76 ha

Gmina Smołdzino ogółem 16 833,26 ha

Gmina Główczyce ogółem 1 706,90 ha

Powiat Lębork

Gmina Wicko ogółem 2 382,79 ha

Gmina Łeba ogółem 361,18 ha

Siedziba Dyrekcji SPN zlokalizowana jest w

miejscowości Smołdzino przy ulicy Bohaterów Warszawy 1A. Nadto w wybranych
miejscowościach na terenie całego Parku znajdują się siedziby obwodów ochronnych.
Służby terenowe oraz pracownicy administracyjni wykonują zadania statutowe Parku
Narodowego, wśród których działaniami nadrzędnymi są ochrona przyrody oraz
udostępnienie SPN do prowadzenia badań naukowych, edukacji, czy turystyki.
Aby zapewnić skuteczną ochronę zasobów przyrodniczych Parku, a jednocześnie
stworzyć warunki do poznawania jednego z najcenniejszych obiektów przyrodniczych
naszego kraju obszar Słowińskiego Parku Narodowego podzielono na dwa obręby -
wodny i lądowy, a w części lądowej wyznaczono sześć obwodów ochronnych.
Pracownicy tych jednostek organizacyjnych bezpośrednio realizują określone zabiegi
ochronne w stosunku do gatunków roślin i zwierząt oraz ich siedlisk, dbając o
trwałość powierzonego im dziedzictwa przyrodniczego.

Odległość od
Nazwa Obwodu Ochronnego Powierzchnia Obwodu Siedziba Obwodu
dyrekcji [km]

Obręb Lądowy

Rąbka 1 406,36 Rąbka 53

Smołdziński Las 1 753,36 Smołdziński Las 7

Rowy 1 80,41 Rowy 25

Żarnowska 1 840,30 Gać 33

Kluki 2 037,80 Kluki 12

Smołdzino 1 774,53 Smołdzino -

Razem obręb 10 692,74 -

Obręb Wodny

Gardno i Łebsko 10096,62 Smołdzino -

Bałtyk 11171,14 Smołdzino -

Przyroda

Przyroda SPN odznacza się unikatowymi walorami i jest jednocześnie charakterystyczna dla
środkowego wybrzeża Bałtyku. Te swoiste cechy przyrody Parku doceniane są nie tylko w kraju, lecz
także za granicą. Największym bogactwem obiektów, zjawisk i procesów przyrodniczych odznaczają się
Mierzeja Łebska oraz przymorskie jeziora. Do najbardziej unikatowych wartości środowiska Parku
należy zaliczyć bogactwo odmiennych ekosystemów i ich niezwykle dynamiczne relacje przestrzenne.
Dla przykładu zmiany położenia linii brzegowej Morza Bałtyckiego w makroskali dokonywały się przez
tysiąclecia, ale nieomal każdego dnia na plaży można śledzić ten proces w miniskali, obserwując
formowanie się lagun i ich wypełnianie piaskiem, wyrzucanym przez fale morskie na brzeg.
Wydmy
 Wybrzeże
w granicach Parku, między Rowami a Łebą, jest jednym z niewielu fragmentów polskiego wybrzeża,
gdzie do niedawna przeważała akumulacja nad abrazją. Piasek wyrzucany przez fale na brzeg osadza
się na plaży. Dalsze przemieszczanie się materiału na Mierzeję Łebską odbywa się dzięki działalności
wiatru i ma przebieg skokowy. Na przemian zachodzi wywiewanie (deflacja), transport, osadzanie
(akumulacja), wywiewanie. Działalność wiatru przy współudziale roślinności powodowała od około
3000 lat na morskich piaskach barierowych powstawanie licznych generacji wydm
barchanopodobnych, przekształcanych następnie w wydmy łukowe oraz liczne ostańce i formy
deflacyjne. Na terenie Parku występują wydmy pochodzące z różnych okresów, różniące się wyglądem i
genezą. Współcześnie wędrujące wydmy to najmłodsze formy na Mierzei Łebskiej. O tym że były
starsze świadczą fragmenty starych wydm pokrytych glebą, odsłaniane w obniżeniach
międzywydmowych. Znaleziska archeologiczne z tych gleb pozwoliły określić początek współczesnej
fazy wydmotwórczej na I połowę XVI wieku. Przyczyną zniszczenia szaty roślinnej i uruchomienia
piasków była działalność człowieka. Świadczą o tym węgielki drzewne z pożaru lasu w poziomie
glebowym.
Tempo przemieszczania się wydm nie jest jednolite na całej Mierzei Łebskiej. Zachodnią i wschodnią
jej część zajmują zespoły wydm parabolicznych, charakteryzujące się niewielką ruchliwością do
3m/rok. Większość z nich została zalesiona.
Środkową część mierzei (między jeziorem Łebsko a morzem, o długości około 5 km i szerokości 1 km)
zajmują barchany i wydmy barchanopodobne wędrujące z prędkością 2 - 10 m/rok, jest to pole
współcześnie wędrujących wydm. Dominują na tym obszarze wiatry zachodnie i północno-zachodnie
powodując transport piasku i przesuwanie wydm w kierunku wschodnim i południowo - wschodnim,
skutkiem tego jest wkraczanie niektórych wydm do jeziora Łebsko.
Ruch piasku rozpoczyna się przy wietrze wiejącym z prędkością 5m/s. Piasek jest toczony po
łagodniejszym zboczu dowietrznym, a gdy dotrze do szczytu wydmy zsypuje się po stromym zboczu
zawietrznym w dół. Tak pracowicie wiatr przemieszcza cały materiał zawarty w wydmie z zachodu na
wschód, czyli zgodnie z kierunkiem dominujących wiatrów. Dla ruchu wydm i zmiany ich
ukształtowania większe znaczenie mają nawet bardzo krótkotrwałe wiatry sztormowe o prędkościach
powyżej 10 m/sek., niż długotrwałe wiatry o mniejszych prędkościach. Największą intensywność
procesów eolicznych obserwuje się w okresie jesienno - zimowym. Badania wykazały, że decyduje o
tym nie tylko siła wiatru i wilgotność podłoża, lecz także temperatura powietrza. Niskie temperatury
zwiększają intensywność procesów.

Jeziora i rzeki
Wody śródlądowe zajmują obszar 10 266,4ha, co
stanowi 31,3% powierzchni całkowitej Parku. Główne
akweny SPN to jeziora Łebsko i Gardno, czyli dwa
największe pod względem powierzchni polskie zbiorniki
przymorskie. Jednocześnie Łebsko jest trzecim, co do
wielkości jeziorem w Polsce, a Gardno ósmym.
Jeziora charakteryzują się różnymi stosunkami
hydrologicznymi, ukształtowanymi w wyniku przewagi
czynnika lądowego lub morskiego. Do jeziora Gardno
uchodzi rzeka Łupawa wnosząca 7,6m3 wody/s,
natomiast do jeziora Łebsko rzeka Łeba wprowadzająca 11m 3 wody/s. Oba jeziora połączone są z
morzem za pomocą krótkich odcinków ujściowych tych rzek. Jeziora Gardno i Łebsko są zbiornikami
słonawowodnymi. Okresowy napływ wód morskich do jezior, poprzez koryta rzek łączących je z
morzem, powoduje, że zmieniają się warunki życia dla występujących tu organizmów. Zasolenie jezior
może wtedy wynosić do 3 promili. Z przeprowadzonych badań wynika, że wody morskie większy wpływ
wywierają na jezioro Łebsko, niż Gardno. Dwa mniejsze jeziora Dołgie Małe i Dołgie Duże nie
posiadają dopływów. Odpływ z tych akwenów następuje do kanału Gardno-Łebsko.
Niewielka głębokość jezior i duże ilości osadów niesione
przez rzeki powodują stosunkowo szybkie wypłycanie
mis jeziornych, a w następstwie tego zarastanie przez
roślinność płytszych obszarów akwenów. Jest to
przyczyną ciągłego zmniejszania się powierzchni
zbiorników SPN.
Jeziora położone na terenie Parku ze względu na swoje
cechy naturalne są nieodporne na dopływające do nich
zanieczyszczenia. Powoduje to nasilenie procesu
eutrofizacji wywołanej stałym dopływem ładunków,
spływających korytami rzek z okolicznych pól i łąk, bądź docierających wraz z opadem
atmosferycznym. Głównym zagrożeniem dla jakości i żyzności wód jezior Parku są związki fosforowe,
jak i azotowe, dostarczane i obecne w toni wodnej oraz osadach dennych. Wysokie stężenia związków
azotowych i fosforowych notowane od wielu lat w wodach Parku są główną przyczyną dużej
troficzności akwenów i postępującej eutrofizacji, której widocznym przejawem jest bujnie rozwijająca
się roślinność trzcinowisk, szuwarów i oczeretów.
Sieć rzeczna północnego skłonu Pomorza przybrała obecną formę u schyłku plejstocenu i ulega odtąd
stałej ewolucji. Wykazuje ona wyraźny związek z rzeźbą glacjalną odwadnianych terenów. Główne rzeki
przepływające przez obszar Parku, tj. Łeba (pow. dorzecza 1801,2km 2) i Łupawa (924,5km2) biorą swój
początek na znacznych wysokościach: Łupawa - 202m n.p.m., Łeba - 170m n.p.m. Dzięki swym
krótkim biegom: Łupawa - 98,7km, Łeba - 118km charakteryzują się stosunkowo dużymi spadkami
średnimi: Łupawa 2,040/00, Łeba 1,450/00. Szczególnie wysokie spadki osiągają te rzeki w swych
górnych biegach. W dolnych odcinkach rzeki są kręte i wykazują niewielki spadek zwierciadła wody.
Morze Bałtyckie
Bałtyk z punktu widzenia geologicznej przeszłości jest stosunkowo młodym morzem. Na powstanie
tego akwenu decydujący wpływ miał lądolód skandynawski. Morze zaczęło się tworzyć pod koniec
ostatniego zlodowacenia, tzw. zlodowacenia Wisły (północnopolskiego). Kiedy wody roztopowe z
ustępującego lądolodu zaczęły gromadzić się na obszarze
dzisiejszej Zatoki Gdańskiej, morze powiększało z czasem
swoją powierzchnię. Około 10 200 lat temu na obszarze
dzisiejszego Bałtyku istniało słodkawe jezioro lodowe
zasilane także wodami spływającymi z rejonów leżących
na południu. Po tym okresie nastąpiło gwałtowne
ocieplenie, które spowodowało podniesienie się poziomu
wody i połączenie się z wodami dzisiejszego Morza
Północnego. Powstałomorze Yoldia, zwane tak od
żyjącego w nim małża.
W wyniku wytapiania się pokrywy lodowej, spowodowanego ociepleniem się klimatu, następowało
powolne podnoszenie się Skandynawii. Doprowadziło to do powstania około 8 900 lat temu kolejnego
jeziora, które od żyjącego w jego wodach mięczaka nazwano jeziorem ancylusowym. Dalsze
wynoszenie Skandynawii, a równocześnie obniżanie wybrzeży jeziora ancylusowego było przyczyną
powstania nowego połączenia z Morzem Północnym. Utworzyło sięmorze litorynowe (od nazwy
ślimaka) o większym zasięgu i bardziej słonawych wodach niż obecny Bałtyk. Bałtyk o współczesnych
rozmiarach powstał około 2 000 lat temu. W tym okresie zmniejszała się jego powierzchnia wskutek
stałego podnoszenia się lądu, co miało wpływ na jeszcze bardziej ograniczony kontakt z Morzem
Północnym w płytkich cieśninach duńskich. Z tego też
powodu utrudnione jest wlewanie się wysoko zasolonych
wód. Dlatego wody Morza Bałtyckiego są stosunkowo
nisko zasolone. Natomiast sam Bałtyk jest nazywany
"najsłodszym morzem świata". Obecnie mamy okres
mya, od nazwy małża (Mya arenaria - małgiew piaskołaz),
który występuje bardzo licznie w wodach dzisiejszego
Bałtyku.
Powierzchnia Morza Bałtyckiego w granicach SPN wynosi
11 171,14ha (2 mile morskie), co stanowi ok. 34%
powierzchni całkowitej. Obszar ten ma zasolenie pomiędzy 5 a 8 PSU (praktyczna jednostka
zasoleniowa). Środowisko jest więc zbyt wysłodzone dla prawdziwie morskiej flory i fauny oraz zbyt
słone dla organizmów słodkowodnych. Zakres 5-8 PSU określany jest jako strefa "minimum
gatunkowego".
Najliczniejszą grupę roślin i zwierząt stanowią gatunki morskie o szerokiej tolerancji na zmiany
zasolenia (np.: dorsz, śledź, krewetka), mniej liczne są gatunki typowo słonawowodne (np.: podwój,
niektóre kiełże). W wodach przybrzeżnych i wysłodzonych zatokach występują gatunki słodkowodne
(np.: okoń, płoć, błotniarka).
Mimo że w Bałtyku nie ma imponującej liczby gatunków, to stanowi on bardzo interesujący ekosystem.
W jego skład wchodzi kilka zasadniczych grup środowiskowych:
Fitoplankton - mikroskopijne organizmy roślinne (glony) biernie unoszące się w prześwietlonej
warstwie toni wodnej. W fitoplanktonie Bałtyku stwierdzono obecność ponad 700 gatunków -
dominują okrzemki, sinice oraz bruzdnice.
Fitobentos - rośliny porastające dno morskie. W Bałtyku w skład roślinności osiadłej wchodzą
zielenice (np.: gałęzatka, taśma), brunatnice (np. morszczyn), krasnorosty (np. rozróżka i widlik) i
rośliny kwiatowe (np. trawa morska).
Zooplankton - organizmy zwierzęce mniej lub bardziej biernie unoszące się w toni wodnej. W skład
tej grupy wchodzą zarówno zwierzęta jednokomórkowe, jak i wielokomórkowe organizmy o złożonej
budowie: wrotki, skorupiaki (np. widłonogi) oraz dorastające do kilkudziesięciu centymetrów średnicy
meduzy - chełbia modra i bełtwa. Ponadto w zooplanktonie Bałtyku licznie występują larwy ryb,
wieloszczetów oraz mięczaków.
Zoobentos - zwierzęta żyjące na dnie morskim. Wśród fauny dennej Bałtyku dominują
przedstawiciele małży (np.: omułek, sercówka, piaskołaz, rogowiec bałtycki), skorupiaków (np.: pąkla,
garnela, kiełż, podwój, krewetka), ślimaków (np. wodożytka), wieloszczetów (np. nereida) oraz
skąposzczetów. Najbardziej zróżnicowane zespoły denne można spotkać na dnie kamienistym.
Nekton - duże zwierzęta, aktywnie pływające w toni wodnej. Należą do nich ryby i ssaki morskie. W
Bałtyku spotykamy 26 gatunków ryb morskich oraz kilka gatunków ryb słodkowodnych i
dwuśrodowiskowych. Nadto żyją tu cztery gatunki ssaków morskich. Są to: foka szara, foka
obrączkowana, foka pospolita oraz przedstawiciel waleni - morświn.

Lasy
Ekosystemy leśne zajmują powierzchnię ok. 6 000ha, co stanowi 18,9% powierzchni Parku.
Głównymi gatunkami lasotwórczymi są: sosna zwyczajna z 72,8% udziałem w drzewostanach jako
gatunek panujący, brzoza brodawkowata - 12,5%, olsza czarna - 5,8 %, brzoza omszona - 2,5%,
świerk pospolity - 1,3%, sosna czarna - 1%. Pozostałe gatunki takie jak: buk zwyczajny, dąb
szypułkowy, jesion wyniosły nie przekraczają 1% udziału we wszystkich drzewostanach Parku.
Duży udział sosny powoduje, że w Parku mamy do czynienia głównie z drzewostanami iglastymi,
które nazywamy borami. Występują one na prawie wszystkich typach siedlisk leśnych, a więc są
zróżnicowane zarówno pod względem ekologicznym, jak i pod względem
zwarcia, zadrzewienia, bonitacji a także pochodzenia i wieku.

Spośród drzewostanów złożonych z

innych gatunków istotniejszą rolę
odgrywają lasy z udziałem olszy
czarnej oraz brzóz – brodawkowatej i
omszonej. Obecnie, drzewostany
olszowe i brzozowe stanowią
dominujący element zalesionych brzegów dwóch wielkich jezior
Parku.
W okresie ostatnich 100 lat powierzchnia lasów na całym obszarze, a zwłaszcza na Mierzei
zwiększyła się i to w wyniku rozwoju naturalnych drzewostanów, ale przede wszystkim w efekcie
sztucznych nasadzeń.
Drzewostany sztucznego pochodzenia, w tym głównie zalesienia porolne, przeważają w obwodzie
ochronnym Smołdzino. W obwodach ochronnych: Kluki i Żarnowska, gdzie dominują siedliska
bagienne, występują drzewostany sosnowe oraz mieszane i liściaste również w większości sztucznego
pochodzenia. Natomiast w obwodach ochronnych zlokalizowanych na Mierzei Łebskiej: Rąbka,
Smołdziński Las i Rowy drzewostany stanowią głównie bory nadmorskie występujące na wydmach.
Swoistą ich cechą jest udział sosny czarnej i kosodrzewiny - gatunków obcych, które wprowadzono w
latach 1900-1932 w celu utrwalenia wydm ruchomych.
Świat zwierząt
Najliczniejszą grupą zwierząt Parku są owady; przybliżona suma znanych gatunków wynosi
490. Wśród nich wykazano
obecność 30 gatunków znajdujących się pod
ochroną ścisłą oraz 4 gatunki chronione
częściowo. Najwięcej chronionych należy do
chrząszczy; poza 15 gatunkami biegaczy
Carabus spp. są to jeszcze – pływak
lapoński Dytiscus lapponicus, kozioróg
bukowiec Cerambyx scopolii, tęcznik
mniejszy Calosoma inquisitor i pachnica
dębowa Osmoderma eremita. Ochronie
ścisłej podlega także 5 gatunków ważek, 3
gatunki trzmieli i 3 gatunki motyli. Ochroną częściową są objęte 2 gatunki trzmieli oraz 2
gatunki mrówek.Grupa mięczaków (malakofauna)
Słowińskiego Parku Narodowego reprezentowana jest
przez 70 gatunków należących do dwóch
gromad: ślimaków Gastropoda i małży Bivalvia.
Najliczniejszym mięczakiem Parku jest omułek
jadalny Mytilus edulis, który tworzy liczne podwodne
skupiska na dnie Bałtyku. Z kolei najrzadszym małżem
jest słodkowodna szczeżuja wielka Anodonta cygnaea,
która podlega ścisłej ochronie.

Bardzo interesującym, innym bezkręgowcem jest także

niepozorny skorupiak - zmieraczek plażowy Talitrus
saltator. Ten nocny "czyściciel plaż" (odżywia się martwą
materią organiczną) ma, na rozległych i piaszczystych
plażach słowińskich, znakomite warunki bytowania.

Zbiorniki wodne są miejscem życia wielu gatunków ryb.

Ogółem w Parkowych wodach morskich i słodkich stwierdzono około 60 gatunków ryb
oraz 3 gatunki kręgoustych (minogów). W jeziorach SPN, obok przedstawicieli ichtiofauny
typowo słodkowodnej, spotkać można ryby morskie, natomiast w przybrzeżnej strefie wód
Bałtyku - ryby słodkowodne. W ekosystemach wodnych SPN żyją również gatunki
dwuśrodowiskowe, czyli takie, które część życia spędzają w morzu, a część - w wodach
śródlądowych. Należą do nich ryby
wędrowne takie jak.: łosoś Salmo
salar, troć S. trutta i węgorz Anguila
anguila, czy przedstawiciel kręgoustych
- minóg morski Pteromyzon marinus.
 Fauna lądowych kręgowców
zmiennocieplnych Słowińskiego Parku
Narodowego reprezentowana jest przez 10
gatunków płazów i 5 gatunków gadów
(powyższe liczby świadczą o wysokiej
bioróżnorodności w tej grupie zwierząt na tle
kraju, bowiem ogółem w Polsce stwierdzono
występowanie zaledwie 18 gatunków płazów
i 8 gatunków gadów). Batrachofaunę Parku
tworzą przedstawiciele obu rzędów płazów -
płazy bezogonowe i ogonowe. W pierwszej z
nich stwierdzono obecność 2 gatunków
ropuch: ropuchę szarą Bufo bufo i ropuchę paskówkę B. calamita. Spośród żab najczęściej
spotykane są żaby brunatne, takie jak: żaba trawna Rana temporaria i żaba moczarowa R.
arvalis. Nieco rzadziej występują tu następujące gatunki żab zielonych: żaba jeziorkowa
Rana lessonae, żaba wodna R. esculenta i żaba śmieszka R. ridibunda. Poza ropuchami i
żabami dość licznie występującym tu płazem bezogonowym jest grzebiuszka
ziemna Pelobates fuscus. Do płazów ogonowych zaliczamy 2 przedstawicieli: traszkę
grzebieniastą Triturus cristatus oraz traszkę zwyczajną T. vulgaris. Gady Słowińskiego
Parku Narodowego reprezentowane są przez 3 gatunki z rodziny
jaszczurkowatych: jaszczurkę zwinkę Lacerta agilis, jaszczurkę żyworodną L.
vivipara i padalca zwyczajnego Anquis fragilis oraz 2 gatunki węży: zaskroniec
zwyczajny Natrix natrix (niejadowity) oraz żmija zygzakowata Vipera berus (jadowita).
Spośród 450 gatunków ptaków zaobserwowanych w
Polsce, na obszarze Parku od początku XX wieku
stwierdzono łącznie 270gatunków, a wśród nich
odnotowano 181 gatunki, które przystępowały, bądź
przez cały czas przystępują, do lęgów.
Pozostałe 89 gatunków pojawia się w trakcie
wędrówek, spędza tu zimę lub nieregularnie
zalatuje. W grupie ptaków uznanych za lęgowe na
obszarze SPN - 176 gatunków objętych jest ochroną
ścisłą, a 5 - ochroną częściową. Należą do
nich 3 gatunki ptaków krukowatych, pospolitych na
terenie całego kraju, tj.: kruk Corvus
corax, wrona Corvus corone cornix i sroka Pica
pica oraz mewa srebrzysta Larus
argentatusi kormoran czarny
Phalacrocorax carbo. Dwa ostatnie gatunki
kojarzone są w Parku z Wyspą Kamienną na
jeziorze Gardno, na której w przeszłości
odnotowano pierwsze lęgi tej mewy w kraju
oraz odkryto wyjątkową, usytuowaną na
ziemi, kolonię lęgową kormorana. Obecnie, z
powodu wysokiego stanu wód w okresie
wiosennym i wlewów wód słonych do
jeziora w okresie sztormów (tzw. cofka),
wyspa ta nie jest już wykorzystywana do
zakładania gniazd przez te gatunki. Wśród ptaków lęgowych SPN są też pospolite gatunki
łowne: łyska Fulica atra, cyraneczka Anas crecca, krzyżówka A. platyrhynchos, głowienka
Aytha ferina, czernica A. fuligula, jedyny w kraju lęgowy gatunek gęsi – gęgawa Anser
anser oraz największy gołąb - grzywacz Columba palumbus. Przedstawiciele awifauny
omawiani poniżej to gatunki objęte ochroną ścisłą. Spośród drapieżników dziennych na
uwagę zasługuje obecność kilku par bielika Haliaeetus albicilla, kani rudej Milvus
milvus, błotniaków - stawowego Circus aeruginosus i łąkowego C. pygargus. Z sów -
drapieżników aktywnych nocą, występują m. in.: puchacz Bubo bubo - największa
europejska sowa, włochatka Aeogolius funereus, której charakterystycznym siedliskiem są
górskie lasy ze świerkiem i jodłą, natomiast na Pomorzu preferuje lasy bukowe z udziałem
drzew iglastych oraz rzadka uszatka błotna Asio flammeus. Z uwagi na obfitość w Parku
mokrych i wilgotnych środowisk licznie reprezentowana jest grupa ptaków tzw. wodno-
błotnych, do której należą, bardzo cenne i coraz rzadziej spotykane, takie gatunki jak
np.: kszyk Gallinago gallinago, brodziec krwawodzioby Tringa
totanus, kaczki: płaskonos Anas clypeata, różeniec A. acuta ohar Tadorna tadorna i wiele
innych. Aż 35 gatunków odbywających lęgi w Parku znajduje się w Polskiej Czerwonej
Księdze Zwierząt, przy czym 20 z nich należy do gatunków wysokiego ryzyka, narażonych na
wyginięcie. Zaliczyć do nich można: sieweczkę obrożną Charadrius hiaticula oraz rybitwę
białoczelną Sterna albifrons. Pozostałych 15 to gatunki niższego ryzyka lub, na razie, nie
zagrożone. Przez obszar Słowińskiego Parku Narodowego przebiega jedna z głównych tras
wiosennych i jesiennych wędrówek ptaków. Do regularnie pojawiających się w Parku
migrantów zaliczono 151 gatunków. Ustalono również, że 73 gatunki spędzają tu zimę.
Wyróżniającym i jednocześnie bardzo spektakularnym zjawiskiem jest okresowa
koncentracja żurawia Grus grus w okolicach Krakulic nad jeziorem Łebsko. W okresie
migracji jesiennej jego liczebność dochodzi nawet do 7000 osobników. Faunę ptaków
nielęgowych pojawiających się na obszarze SPN cechuje ogromna różnorodność gatunkowa.
Część ptaków związana jest z morzem i najczęściej obserwowana zimą - na przybrzeżnych
wodach Bałtyku. Są to m. in.: nur rdzawoszyi Gavia stellata, nur czarnoszyi G.
arctica, kaczki: edredon Somateria mollisima, markaczka Melanitta nigra, uhla Melanitta
fusca, lodówka Clangula hyemalis, szlachar Mergus serrator. Na dużych jeziorach (Łebsko i
Gardno) zatrzymują się liczne stada gęsi: białoczelnej Anser albifrons i zbożowej A. fabalis.
Coraz częściej spotkać można bernikle i łabędzie: krzykliwego Cygnus
cygnus i czarnodziobego C. columbianus, jak również duże grupy takich gatunków kaczek
jak np.: czernica Aytha fuligula, głowienka A. ferina, cyraneczka Anas crecca,
krzyżówka A. platyrhynchos, świstun A. penelope. Przez obszar SPN wędrują liczne gatunki
ptaków siewkowatych, które pożywiają się przy brzegach jezior, na pastwiskach i
podmokłych łąkach, np.: ostrygojad Haematopus ostralegus, biegus malutki Calidris
minuta, biegus krzywodzioby C. ferruginea, biegus rdzawy C. cannutus, brodziec
śniady Tringa erythropus, kulik mniejszy Numenius phaeopus i. in. Na obszarze Parku
odnotowano również gatunki bardzo rzadkie, sporadycznie zalatujące do Polski, takie jak:
nur lodowiec Gavia immer, czerwonak Phoenicopterus ruber, birginiak Polysticta
stelleri, turkan Somateria spectabilis, błotniak stepowy Circus macrourus, mornel Charadius
morinellus, sowa śnieżna Nyctea scandiaca, świergotek szponiasty Anthus richardi i in.

Teriofauna Słowińskiego Parku

Narodowego jest bogata - występuje tu
około 60% spośród stwierdzonych w Polsce
gatunków ssaków. Wśród najbardziej
cennych gatunków (umieszczonych, z
różnym statusem, w Polskiej Czerwonej
Księdze Zwierząt) wymienić
można: rzęsorka mniejszego Neomys
anomalus, mroczka
posrebrzanego Vespertilio murinus,
morświna Phocoena phocoena, fokę
szarą Halichoerus grypus. Poza tym
optymalne warunki bytowania w Parku znajdują także liczne populacje następujących
zwierząt - cennych na skalę europejską: bobra Castor fiber, wydry Lutra lutra, 10
gatunków nietoperzy, z których trzy - mopek Barbastella barbastellus, borowiec
wielki Nyctalus noctula i, wymieniony już wyżej, mroczek posrebrzany, są dodatkowo
wpisane na Czerwoną Listę Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce. SPN jest także
miejscem występowania lisa Vulpes vulpes, borsuka Meles meles i zająca szaraka Lepus
europaeus. Do stałych składników fauny
drapieżnej należy zaliczyć także jenota
Nyctereutes procyonoides i norkę
amerykańską Mustela vison. Niestety, ich
obecność pokrywa się z nagłymi spadkami
liczebności ptaków wodno-błotnych. Ostatnio
stwierdzono też tropy rysia Lynx lynx i
zaobserwowano wilka Canis lupus. W wielu
miejscach na terenie Parku można zobaczyć „na
żywo”, a także liczne ślady obecności ssaków
kopytnych takich jak: dziki Sus
strofa, sarny Capreolus capreolus, jelenie europejskie Cervus elaphus. Gody (rykowisko),
najliczniejszego z nich - jelenia są jednym z ciekawszych zjawisk jakie można obserwować,
na rozległych obszarach łąk słowińskich, w okresie wczesnej jesieni.

Flora i zbiorowiska roślinne

Obszar Słowińskiego Parku Narodowego cechuje wyjątkowo duża
różnorodność siedlisk co, w połączeniu ze skomplikowanym
układem stosunków wodno-glebowych oraz z cechami lokalnego
klimatu, stanowi bezpośrednią podstawę swoistości, a także
znacznego zróżnicowania jego szaty roślinnej.

Flora Parku aktualnie obejmuje: 911 gatunków roślin

naczyniowych oraz 165 gatunków mszaków. Odnaleziono w nim
również ok. 300 gatunków glonów, 424 gatunki grzybów, a także
225 gatunków porostów. Morski klimat tej części Polski, ze
stosunkowo chłodnym latem i łagodną zimą, stwarza dogodne
warunki do życia roślinom o zachodnim (atlantyckicm) typie
zasięgu. Należą do nich m.in.: rośliny wodne - brzeżyca
jednokwiatowa Litorella uniflora i wywłócznik skrętolistny
Myriophyllum alternifolium, rośliny torfowiskowe - rosiczka
pośrednia Drosera intermedia, wrzosiec bagienny Erica tetralix,
rośliny wydmowe - turzyca piaskowa Carex arenaria, chroszcz nagołodygowy Teesdalea nudicaulis, a
z roślin zaroślowych i leśnych - woskownica europejska Myrica gale i wiciokrzew pomorski Lonicera
periclymenum. Wyróżniającą się grupę stanowią
również gatunki o północno-wschodnim
(borealnym) typie zasięgu występowania takie
jak: malina moroszka Rubus
chamaemorus, bażyna czarna Empetrum
nigrum, zimoziół północny Linnea borealis.
Rośliny te przybyły na Pomorze pod koniec
ostatniego zlodowacenia i stanowiły składnik
tundry, dlatego dziś uważane są za relikty glacjalne.
Nielicznie natomiast reprezentowane są gatunki
ciepłolubne, o południowym typie zasięgu. Ich
przedstawicielem jest np. goździk piaskowy
Dianthus arenarius.

W skład roślin naczyniowych Parku wchodzi aktualnie 46 gatunków podlegających ochronie ścisłej
oraz 14 gatunków objętych ochroną częściową. W grupie gatunków chronionych mieszczą się zarówno
rośliny kwiatowe, jak i zarodnikowe. Spośród kwiatowych dominują rośliny siedlisk wodnych i
torfowiskowych, takie jak: zostera morska Zostera marina, jaskier tarczowaty Batrachium peltatum,
pływacze Utricularia spp., kruszczyk błotny Epipactis palustris, wielosił błękitny Polemonium
caeruleum. Liczną grupę chronionych stanowią również gatunki siedlisk leśnych, m. in. : storczyki -
tajęża jednostronna Goodyera repens, listera sercowata Listera cordata, podkolan biały Platanthera
bifolia oraz wawrzynek wilcze łyko Daphne mezereum i bagno zwyczajne Ledum palustre. Do
chronionych ściśle roślin zarodnikowych należą: cztery gatunki paproci, w tym - długosz
królewski Osmunda regalis oraz cztery gatunki widłaków, z bardzo rzadkim na Niżu widłaczkiem
torfowym Lycopodiella inundata.

Wśród mszaków 36 gatunków ma status chronionych ściśle, a 20 - chronionych częściowo; dominują

torfowce Sphagnum spp. - mchy torfowisk wysokich i przejściowych. Chronionych ściśle jest także 10
gatunków grzybów. Liczną grupę stanowią chronione porosty - 48 gatunków podlega ochronie ścisłej 9
gatunków - ochronie częściowej. W Parku obficie i często występują zwłaszcza porosty nadrzewne z
rodzaju brodaczka Usnea spp. i odnożyca Ramalina spp, a na piasku wydmowym - z rodzaju:
chrobotek Cladonia spp. i płucnica Cetraria spp. Należy także wspomnieć o chronionych glonach
występujących dość licznie na dnie morza; morszczynie pęcherzykowatym Fucus vesiculosus
(brunatnica) i widliku Furcellaria fastigiata (krasnorost).
 Długa, 32 kilometrowa, Mierzeja Łebska jest
miejscem występowania charakterystycznych
nadmorskich zbiorowisk roślinnych. Na tym,
stosunkowo wąskim, skrawku piaszczystego lądu
zachował się, czytelnie, pasowy (strefowy) układ
roślinności związanej z wydmowym brzegiem
morskim. Układ ten zaczyna się na lądowym
zapleczu plaży, poza zasięgiem fal sztormowych,
gdzie wykształca się efemeryczna, wąska strefa
pionierskich zbiorowisk wydmowych z udziałem
roślin słonolubnych – rukwieli nadmorskiej
Cacile maritima i honkenii piaskowej Honkenia
peploides. Poza nią, już w obrębie młodych wałów tzw. wydm przednich, rozwija się strefa roślinnych
zbiorowisk wydm białych. Ich płaty przybierają postać łanów wysokich traw: zdecydowanie
dominującej - piaskownicy zwyczajnej
Ammophila arenaria i towarzyszącej jej, tu i
ówdzie - wydmuchrzycy piaskowej Lelymus
arenarius. Zbiorowiska roślinne wydm białych są
optymalnym siedliskiem dwóch, rzadkich w skali
kraju, chronionych gatunków: mikołajka
nadmorskiego Eryngium maritimum oraz lnicy
wonnej Linaria loeselii. Dalej, w głębi lądu,
wykształca się strefa wydm szarych przybierająca
postać niskich muraw szczotlichowych (od
drobno kępiastej trawy – szczotlichy siwej
Corynephorus canescens), zwykle z licznym
udziałem innych gatunków roślin kwiatowych oraz z dobrze wykształconą, przyziemną warstwą
mszysto-porostową. Wreszcie, jeszcze dalej od morza, występuje strefa zalesiona, w której dominują
różne postaci nadmorskich borów sosnowych. W głębi mierzei, zarówno w strefie borów, jak i w
obrębie tzw. wydm ruchomych, w zagłębieniach międzywydmowych (nieckach deflacyjnych) rozwija
się szereg unikatowych zbiorowisk roślin higrofilnych. To w tego typu fitocenozach środowisko życia
znalazły tak interesujące gatunki jak: rosiczka długolistna Drosera anglica, rosiczka pośrednia i
widliczka torfowa oraz wrzosiec bagienny, a także woskownica europejska.

Mierzeja oddziela od morza Nizinę Gardnieńsko–Łebską ukształtowaną podczas ostatniego

zlodowacenia. W jej krajobrazie dominują dwa największe jeziora Parku: Gardno i Łebsko. Otwarta
powierzchnia tych eutroficznych jezior to miejsce występowania hydrofitów o dużych, pływających
liściach - grzybieni białych Nymphaea alba i grążela żółtego Nuphar luteum. W toni wodnej rozwijają
się zbiorowiska budowane przez wywłóczniki i rdestnice, głównie - rdestnicę przeszytą Potamogeton
perfoliatus. Na jeziornych płyciznach występują, dość licznie, różnej wielkości skupiska oczeretu
jeziornego Scirpus lacustris, a wzdłuż brzegów - szeroki pas tworzy szuwar trzciny pospolitej
Phragmites australis. Wysoki poziom wody gruntowej, na przyjeziornych siedliskach lądowych i
polderach, stwarza dobre warunki do utrzymywania się szuwarowych postaci torfowisk niskich.
Wyróżniono 16 tego typu zbiorowisk, z których do najbardziej rozpowszechnionych należą szuwary:
turzycy zaostrzonej Carex acuta, turzycy dwustronnej Carex disticha i mozgi trzcinowatej Phalaris
arundinacea. Zabagnione obniżenia Niziny, rozmieszczone w kompleksach roślinności torfowiskowo-
łąkowej, gdzie gromadzą się wody o niskiej żyzności, pochodzące głównie z opadów (siedliska zbliżone
do oligotroficznych), zajmują zbiorowiska torfowisk przejściowych.
 Należą tu dość liczne fitocenozy kwaśnych młak
niskoturzycowych, niekiedy o bogatym składzie
gatunkowym, a także mszary torfowcowe z
wełnianką wąskolistną Eriophorum
angustifolium i turzycą dzióbkowatą Carex
rostrata. Mniej (okresowo) wilgotne i średnio
wilgotne (świeże) siedliska w tych kompleksach
zajęte są przez roślinność łąkową.
Najpospolitszymi zbiorowiskami łąkowymi na
Nizinie oraz w dolinach rzek Łeby i Łupawy są
łąki z panującym sitem rozpierzchłym Juncus effusus oraz łąki z dominacją śmiałka darniowego
Deschampsia caespitosa. Liczne, ale o niewielkich powierzchniach, są również płaty ziołorośli
łąkowych z wiązówką błotną Filipendula ulmaria, krwawnicą pospolitą Lythrum salicaria i tojeścią
pospolitą Lysimachia vulgaris. Natomiast rzadkie są płaty żyznych łąk trzęślicowych oraz tzw. „łąk
storczykowych”. Enklawy rajgrasowych łąk świeżych, a także śródlądowe wrzosowiska oraz murawy
napiaskowe z zawciągiem pospolitym Armeria elongata i gożdzikiem kropkowanym Dianthus
deltoides, nie są również częste, a znaleźć je można w sąsiedztwie jeziora Gardno. Rozwijają się na
mineralnych, ukształtowanych w sposób naturalny, starych wałach brzegowych tego jeziora. Tworzą
one wyraźne „grzędy” wyniesione ponad poziom otaczających je wilgotnych łąk i torfowisk niskich.
Łąkowy charakter posiadają także interesujące, bo rzadkie w Polsce, zbiorowiska roślin słonolubnych.
Fitocenozy tego rodzaju wykształciły się w pobliżu północno zachodniego brzegu jeziora Gardno oraz
przy południowo wschodnich brzegach jeziora Łebsko. Lokalizacja ta ma zapewne związek z bliskim
sąsiedztwem wód morskich, które podczas sztormów wlewane są w baseny obu tych jezior. Siedliska
skąpożywne i kwaśne (pH<5), uzależnione wyłącznie od opadów atmosferycznych, zajmują
zbiorowiska roślinne torfowisk wysokich. Duże powierzchnie takich torfowisk znajdują się, w obrębach
ochronnych Kluki i Żarnowska, na południe od jeziora Łebsko. Te, wysoce wyspecjalizowane,
zbiorowiska przybierają postać, bardzo rzadkich w Polsce, formacji krzewinkowych z wrzoścem
bagiennym oraz borów bagiennych - tu wykształconych w regionalnej odmianie z krzewami
woskownicy europejskiej w warstwie podszytu.

Na fitocenozy leśne Parku składają się naturalne zbiorowiska

leśne o charakterze: brzezin, olsów, łęgów, grądów, buczyn,
lasów brzozowo-dębowych oraz nadmorskich i śródlądowych
borów sosnowych. Znaczne obszary Mierzei pokrywają
współcześnie, specyficzne dla wybrzeża morskiego, bory sosnowe
zwane bażynowymi (od występującej w runie krzewinki – bażyny
czarnej). Bory te choć pochodzące w znacznej części z nasadzeń,
uznawane są za zbiorowiska naturalne bądź do naturalnych
zbliżone. W skład powierzchni leśnych Parku, poza Mierzeją,
wchodzą także drzewostany sztucznie wprowadzone na
siedliskach porolnych, a na Mierzei - nasadzone enklawy
kosodrzewiny Pinus mugo oraz skupiska sosny czarnej Pinus
nigra. Grupę lasów liściastych, związanych z trwale
zabagnionym, torfowym siedliskiem, tworzą dwie postaci olsów -
torfowcowy i porzeczkowy, w drzewostanach których dominuje
olsza czarna Alnus glutinosa oraz brzezina bagienna z udziałem brzozy omszonej i sosny pospolitej.
Najżyźniejsze, wilgotne siedliska leśne zajmują enklawy łęgów olszowo-jesionowych i dębowo-
wiązowych. Wilgotne, ale równocześnie acydofilne podłoże wyróżnia fitocenozy lasu brzozowo-
dębowego – o swoistym, ograniczonym jedynie do stref przymorskich, zasięgu występowania.
Mezofilne lasy dębowo-grabowe (grądy) są w Parku rzadkie i wykształcone tylko fragmentarycznie.
Piaszczyste i słabo gliniaste siedliska skąpożywne na Nizinie Gardneńsko-Łebskiej oraz w masywie
Rowokołu zajmują współcześnie, przede wszystkim, płaty świeżych postaci borów sosnowych
wymieszane z enklawami kwaśnych dąbrów i kwaśnych buczyn pomorskich. Na zakończenie tego
krótkiego przeglądu zbiorowisk roślinnych Słowińskiego Parku Narodowego trzeba jeszcze wspomnieć
o formacjach roślinności krzewiastej. Składają się na nie, przede wszystkim, pospolite zbiorowiska
zarośli wierzbowych – głównie łozowiska z dominującą wierzbą szarą Salix cinerea, które rozwijają się
w obrębie kompleksów roślinności nisko-torfowiskowo-łąkowej. Można w Parku znaleźć także,
związane niemal wyłącznie ze strefą wybrzeża morskiego, interesujące zbiorowiska zarośli z udziałem
wierzby uszatej Salix aurita i woskownicy europejskiej. Ich płaty wykształcają się w starych, stale
wilgotnych zagłębieniach deflacyjnych na Mierzei Łebskiej, a także na obrzeżach torfowisk
przejściowych głównie w obrębie tzw. Ciemińskich Błot – na południowy wschód od wsi Kluki.

Ochrona przyrody
Obszary objętę ochroną ścisłą

Ochrona ścisła polega na całkowitym i trwałym zaniechaniu

ingerencji człowieka w stan ekosystemów, tworów i
składników przyrody oraz w przebieg procesów
przyrodniczych na obszarach tej kategorii ochrony.
Ochroną ścisłą w granicach Słowińskiego Parku Narodowego
objęto 12 obszarów z elementami swoistej flory i fauny,
unikatowe biocenozy lub biotopy oraz cechy krajobrazu.
Głównym obiektem chronionym jest Mierzeja Łebska, która
tworzy kompleks unikalnych w skali ponadregionalnej form
geomorfologicznych oraz miejsce naturalnych procesów
przebudowy brzegu morskiego o wielkiej dynamice. Występują tu również wartościowe zbiorowiska
leśne, nieleśne oraz ekosystemy wodne. Łączny areał obszarów chronionych wynosi 5 928,93 ha. Każdy
z nich ma hasłową nazwę i określa najważniejszy przedmiot ochrony.

pow. 3,71 ha, ochrona specyficznego ciągu rozwojowego gleb - bielic żelazisto - próchnicznych,
"Bielice"
O.O. Żarnowska

"Bory Torfowe" pow. 9,28 ha, fragment boru bagiennego na torfie wysokim, O.O. Żarnowska

"Dołgie Małe" pow. 6,45 ha, O.O. Rowy

"Gackie Lęgi" pow. 521, 95 ha, ochrona lęgów ptasich, O.O. Żarnowska i Wodny

"Gardnieńskie pow. 450,23 ha, ochrona lęgów ptasich, O.O. Rowy i Wodny
Lęgi"

"Klukowe Buki" pow. 76,40 ha, reliktowy stary las bukowo - dębowy, O.O. Kluki

"Klukowe Lęgi" pow. 835,21 ha, ochrona lęgów ptasich, O.O. Kluki i Wodny

pow. 3471,01 ha, ochrona wydm ruchomych i innych form geomorfologicznych związanych z
"Mierzeja"
procesami eolicznymi, O.O. Rąbka, Smołdziński Las, Rowy

pow. 56,28 ha, ochrona maliny moroszki gatunku borealno-arktycznego o reliktowym znaczeniu,
"Moroszka"
O.O. Kluki

"Olszyna" pow. 19,18 ha, fragment olsu rosnącego na torfie niskim, O.O. Żarnowska

"Wyspa
pow. 0,16 ha, O.O. Wodny
Kamienna"

"Żarnowskie pow. 479,07 ha, ochrona ptasich lęgów, O.O. Żarnowska i Wodny
Lęgi"

Obszary objętę ochroną czynną

Ochrona czynna polega na wykonywaniu określonych działań zmierzających do przywrócenia

naturalnego stanu ekosystemów i składników przyrody lub zachowania siedlisk przyrodniczych oraz
siedlisk roślin, zwierząt i grzybów. Ochronę czynną prowadzić należy wszędzie tam, gdzie naturalne
procesy regulacyjne zostały mocno zachwiane i bez ingerencji człowieka trudno uzyskać pozytywne
efekty. Dla osiągnięcia najlepszych efektów ochrony należy w maksymalnym stopniu wybierać te
rozwiązania, które dotyczyć będą ochrony całych ekosystemów. Jest to bowiem najlepszy sposób
ochrony wszystkich komponentów środowiska, przy zachowaniu właściwych współzależności pomiędzy
poszczególnymi jego składnikami.
Ochroną czynną w SPN objęto zróżnicowane ekosystemy i ich układy o łącznej powierzchni 26350,77
ha. Obejmują one grunty Skarbu Państwa będące w zarządzie Parku oraz grunty w innym zarządzie. Na
tych obszarach inicjuje się, bądź wspomaga procesy restytucji środowiska przyrodniczego w kierunku
unaturalniania oraz utrzymuje istniejący stan zainwestowania. W skład obszarów ochrony czynnej
wchodzą przede wszystkim jeziora: Łebsko i Gardno, Dołgie Duże, kompleksy leśne poza Mierzeją
(Rowokół) oraz zbiorowiska nieleśne, położone na południe od terenów leśnych Parku.

Obszary objęte ochroną krajobrazową

Ochrona krajobrazowa służy zachowaniu cech charakterystycznych danego krajobrazu. Obszary

ochrony krajobrazowej na terenie SPN (132,93 ha) obejmują tereny zainwestowane, w tym m.in. osady
Czołpino, wsi Kluki i Gać oraz osadę Rąbka. Stopień możliwych do zastosowania inwestycji winien być
tu zróżnicowany w zależności od stopnia odkształcenia środowiska, zaś jako generalną zasadę
przyjmuje się tu wspomaganie i właściwe ukierunkowanie procesów odtworzeniowych. W strefie tej
turystyczny ruch pieszy, rowerowy a także wykorzystanie szlaków wodnych prowadzony ma być
wyłącznie po wyznaczonych szlakach turystycznych wraz z zagospodarowaniem miejsc odpoczynku
oraz obsługi tego ruchu w określonych punktach
Obiekty przyrody ożywionej i nieożywionej cenne przyrodniczo

Na terenie Słowińskiego Parku Narodowego (SPN) znajdują

się obiekty wyjątkowe, które zasługują na status form
ochrony indywidualnej, są jednak objęte najwyższą ochroną
- obowiązującą w parku narodowym. Należą do nich gatunki
drzew o wymiarach pomnikowych oraz drzewa i krzewy
cenne przyrodniczo. Ogółem w SPN stwierdzono 20 okazów
drzew pomnikowych, wśród których jest 10 dębów, 4
świerki, 5 jesionów i 1 buk oraz 226 sztuk drzew cennych
przyrodniczo, tj.: 167 dębów, 17 buków, 10 świerków, 3
olchy, 8 jesionów, 2 klony, 1 lipa, 3 graby, 2 jodły, 1
modrzew, 1 jarząb, 2 czeremchy oraz 4 okazy jałowca. Obok wyżej wymienionych żywych elementów
przyrody na ochronę i pieczę zasługuje element przyrody nieożywionej, znajdujący się w miejscowości
Gardna Wielka, u brzegu jeziora Gardno. Jest to głaz narzutowy, nazwany w przeszłości przez
okolicznych mieszkańców "diabelskim kamieniem" .

Rośliny i zwierzęta objęte ochroną gatunkową

Wśród przedstawicieli świata roślin Słowińskiego Parku

Narodowego (SPN) stwierdzono ogółem 161 gatunków
podlegających ochronie ścisłej oraz 44 gatunki objęte
ochroną częściową. Większość ściśle chronionych gatunków
(77) to rośliny naczyniowe, pozostałe to porosty (48) i
mszaki (36). Spośród gatunków chronionych częściowo 15
należy do roślin naczyniowych, 20 do mszaków, a 9 do
porostów. Na obszarze Parku odnotowano również 52
gatunki godne lokalnej ochrony. Z ogólnej liczby gatunków
roślin naczyniowych objętych ochroną ścisłą aż 18
wymienionych jest w PCKR*, 17 z nich zaklasyfikowanych jest do kategorii gatunków wysokiego
ryzyka., przy czym 3 są krytycznie zagrożone w Polsce, tj.: wełnianka delikatna Eriophorum gracile
- rośnie na dobrze uwodnionych torfowiskach przejściowych, różanecznik żółty Rhododendron
luteum, który nie jest w SPN naturalnym gatunkiem i fiołek torfowy Viola epipsila rosnący w lasach
łęgowych, olsach i na nieleśnych torfowiskach niskich. Kolejne 6 gatunków należy do zagrożonych w
kraju: wełnianeczka darniowa Baeothryon cespitosum, lobelia jeziorna Lobelia dortmanna,
elisma wodna Luronium natans, przygiełka brunatna Rhynchospora fusca, malina moroszka
Rubus chamaemorus i jarząb szwedzki Sorbus intermedia. Pozostałych 8 jest narażonych w kraju na
wyginięcie, jak np.: jodła pospolita Abies alba, cis pospolity Taxus baccata, poryblin jeziorny
Isoëtes lacustris, grzybienie północne Nymphaea candida, babka nadmorska Plantago maritima,
czy lnica wonna Linaria odora.
Najliczniej reprezentowaną grupą zwierząt w Słowińskim Parku Narodowym (SPN), pozostających pod
ścisłą ochroną są przedstawiciele stawonogów, a wśród nich najwięcej jest owadów Insecta.
Zaobserwowano tu blisko 30 chronionych gatunków, z których większość należy do rzędu chrząszczy
Coleoptera. Spośród wszystkich chronionych owadów stwierdzonych na terenie Parku 4 gatunki
figurują w PCKZ*. Występują również 2 gatunki leśnych mrówek z rodzaju Formica tj.: mrówka
rudnica Formica rufa i mrówka ćmawa Formica polyctena - objęte ochroną częściową. Spośród
bezkręgowców często zaobserwować można w Parku objętego ochroną ścisłą pająka z rodziny
krzyżakowatych Araneidae - tygrzyka paskowanego Agriope bruennichi, zaś na nadmorskiej
plaży, pod kamieniami w strefie przyboju żyje przedstawiciel innej gromady bezkręgowców - drobny
skorupiak - zmieraczek plażowy Talitrus saltator. Fauna mięczaków SPN została poznana tylko
częściowo. Łącznie stwierdzono tu 9 gatunków mięczaków objętych ochroną ścisłą oraz największego
europejskiego ślimaka - winniczka Helix pomatia, podlegającego ochronie częściowej. Najlepiej
zbadaną grupą zwierząt są kręgowce, a pośród nich stwierdzono 4 chronione gatunki ryb
słodkowodnych oraz 3 gatunki minogów, 10 przedstawicieli gromady płazów, 5 gatunków
gadów, najliczniejszą grupę kręgowców w Parku objętą ochroną - 225 ściśle i 8 częściowo
chronionych przedstawicieli fauny ptaków oraz 11 gatunków podlegających ochronie ścisłej i 6
częściowej, reprezentujących gromadę ssaków.

Turystyka

Słowiński Park Narodowy odwiedzany jest przez tysiące turystów, zamiłowanych w pięknie i
zmienności jego krajobrazu. By zachować to jedno z najcenniejszych ogniw rodzimej przyrody, jaką bez
wątpienia jest Kraina wody, wiatru i piasku, do uprawiania turystyki wyznaczono
reprezentatywne, wybrane obszary Parku. Informacje o przepisach, jakim podlega ruch turystyczny na
terenie Parku, znajdą Państwo wzdłuż szlaków turystycznych, na parkingach oraz przy obiektach
dydaktycznych.