İşletmelerin Birleşmesi

• Centilmenlik Anlaşmaları: Aynı iş kolunda faaliyet gösteren işletmeler

arasında, belirli bir amaç için, karşılıklı güvene dayalı, hukuki bağlayıcılığı olmayan
yazılı veya sözlü anlaşmalardır.
• Konsorsiyumlar: Belirli bir faaliyeti gerçekleştirmek için, benzer veya değişik
alanlarda faaliyet gösteren işletmelerin, geçici olarak bir araya gelmesidir.
• Karteller: Aynı iş kolunda faaliyet gösteren işletmelerin,içinde bulundukları
piyasa şartlarında aralarındaki rekabeti kaldırmak ve çıkarlarını korumak için
yaptıkları sözleşmedir. Fiyat karteli, kota karteli vb.
• Tröstler: Kartellerde olduğu gibi, amaç belirli bir ürünün pazarını ele geçirmek ve
daha fazla kar elde etmektir. Ancak kartellerin aksine hukuki ve ekonomik
bağımsızlıklarını kaybedebilirler.
• Holdingler: Bir şirketin başka şirketlerin hisse senetlerinin büyük bölümüne
sahip olarak, bu şirketlerin yönetim ve denetimini ele geçirmesiyle oluşan şirketler
topluluğudur.
• İşbirliği: İki veya daha fazla işletmenin, yöneticilerinin birkaç konu üzerinde
davranış ve faaliyet şekillerini belirleme konusunda sürekli veya geçici olarak
anlaşmalarıdır. Bu birleşmeler gizli yapılır.
Genel Olarak İşletmelerin Kuruluş
Aşamaları

– Yatırım öncesi çalışmalar (Planlama)

– Yatırım çalışmaları
– İşletme aşaması
 İŞLETME KURMA ÇALIŞMALARI
İŞLETME KURMA NEDENLERİ
• Bağımsız Çalışma İsteği
• Daha Fazla Para Kazanma İsteği
• Miras Yoluyla İşletme Sahipliği
• Yeni Bir Buluş veya Fikri Pazara Sunmak
• Başka Fırsatların Yokluğu
• Toplumsal İtibar Sağlamak
• Ülke Ekonomisine Katkıda Bulunmak
 İşletmelerin Kuruluş Aşamaları
1. Proje fikri (Yatırım Düşüncesi)
2. Proje hazırlama (Fizibilite çalışmaları)
- Olanak etüdü ve ön seçim (Ön fizibilite)
- Ekonomik, teknik, finansal, yasal ve örgütsel
etütler
3. Fizibilite raporu (Tamamlanmış fizibilite etüdü)
4. Değerlendirme ve yatırım kararları
5. Kesin proje
6. Projenin uygulanması (Yatırım)
7. İşletme aşaması (Üretime geçiş)
İşletme Kurma Aşamaları
 FİZİBİLİTE (YAPILABİLİRLİK)ETÜDÜ
Yatırımcıda oluşan proje düşüncesinin karlı ve yararlı olup
olmadığının araştırılması için ekip çalışması yapılır. Ekipte,

• İşletmeci veya endüstriyel ekonomist

• Pazar analisti
• İlgili alanda uzmanlaşmış teknik adam
• Finans uzmanı
• Destekleyici eleman (harita mühendisi, laborant vb.)

bulunmalıdır.
 EKONOMİK ETÜD

Kurulması istenen işletmenin ekonomik

araştırması yapılır.

• Talep tahmini ve Pazar araştırması

• İşletmenin kuruluş yerinin belirlenmesi
• İşletmenin kurulacağı kapasitenin belirlenmesi
• İşletmenin tahmini gelirinin belirlenmesi
 TEKNİK ETÜD

Mal ve hizmetlerin hem üretim yöntemini hem de

kalite ve maliyetiyle ilişkisini araştırır.

• Üretim yöntemi seçimi

• Makine ve donanım değerlendirmesi
• Arazi, bina ve inşaat araştırması
 FİNANSAL ETÜD

Karşılaşılabilecek finansal durumlar araştırılır.

• Kurulacak işletmenin yatırım tutarının
hesaplanması
• Gider ve gelirlerin saptanması
• Maliyetlerin hangi kaynaklardan sağlanacağının
belirlenmesi
• Fon akış tablosunun hazırlanması
• Kâra geçiş analizlerinin yapılması
 YASAL ETÜD

İşletmenin türünün belirlenmesiyle hukuki

altyapısının oluşturulması.

• Bağımsız ya da birlikte iş yapma arzusu

• İşletmenin vergi mükellefiyetindeki
farklılıklar
• Mali sorumluluğu sınırlama
• Finansman temini
 ÖRGÜTSEL ETÜD

• İşletme alt birimlerinin seçimi,

• Yapılacak işlerin tanımı,
• İş bölümü,
• Gerekli işgücü ve nereden temin
edileceğinin araştırılıp fizibilite raporuna
eklenmesi.
 Kuruluş Sorunları
1. İşletmenin üretim konusunun belirlenmesi
2. İşletmenin bütününe ilişkin amaçların
belirlenmesi
3. İşletme büyüklüğünün belirlenmesi
4. Teknoloji seçimi
5. Kuruluş yeri seçimi
6. İşletmenin hukukî şeklinin belirlenmesi
7. Finansal yapının belirlenmesi
8. Organizasyon yapısının belirlenmesi
 1. Üretim Konusu Belirlemek

• Mal / Hizmet üretimi

• Mal olarak ne üretileceği?
• Hizmet olarak nelerin verileceği?
• Mal ya da hizmetin

1. Talep olunabilir
2. Talebi yüksek
3. Talebi devamlı ve istikrarlı bir mal ya da hizmet olması.
 2. İşletmenin Bütününe İlişkin
Amaçların Belirlenmesi

• İşletmenin tümünü ilgilendiren genel amaçların

belirlenmesi
• İşletmenin her bir fonksiyonunu yerine getiren
birimlerin amaçlarının belirlenmesi
• Bu amaçların birbirleriyle uyumlaştırılması
 3. İşletme Büyüklüğünün
Belirlenmesi
 Sayısal büyüklük ölçüleri:
- Satışlar
- Çalışanların sayısı
- Öz sermaye miktarı
- Harcanan enerji miktarı
- Yatırım toplamı
- Kullanılan hammadde ve malzeme miktarı
- Kullanılan makine ve tezgâh sayısı ve gücü
- İşlenilen ya da yararlanılan toprağın genişliği
 İşletme Büyüklüğüne Etki Eden
Başlıca Faktörler

• Talep miktarı
• Yönetim yeteneği ve işletme sahiplerinin
finansman sağlama seviyesi
• Hukuki düzenlemeler
• İşletmenin amacı
 4. İşletmelerde Büyüme
• Yatay büyüme
– Aynı / benzer ürünlerle
– Yan / tamamlayıcı ürünlerle
– Farklı sektörlere açılarak

• Dikey büyüme
- İleriye doğru dikey büyüme
- Geriye doğru dikey büyüme
 5. Kuruluş Yeri Seçimi
– 1. Aşama: İşletmenin kurulacağı genel bir
bölgenin seçilmesi

– 2. Aşama: Bölge içerisinde bir yörenin

seçilmesi

– 3. Aşama: Yöre içerisinde işletme konumun

seçilmesi
 Bölge Seçimini Etkileyen Faktörler –
I
• Talep ve dağıtım olanakları açısından pazarın
elverişliliği, yakınlığı

• Hammadde ve yardımcı madde kaynaklarının şimdiki ve

gelecekteki durumu

• Yan sanayi kuruluşları

• Enerji ve yakıt kaynaklarının yoğunluk ve maliyetleri

açısından ulaşım imkanları
Bölge Seçimini Etkileyen Faktörler –
II
• Miktar, kalite, ücret açısından işgücü kaynakları

• Fabrikanın faaliyetlerini ve çalışanların

yaşantısını etkileyecek iklim koşulları

• Devletin yasalarla belirlediği kısıtlayıcı ve teşvik

edici faktörler

• Su ve atıkları giderme imkanları

 Yöre ve Konum Seçimini Etkileyen
Faktörler - I
• Ulaşım  Tedarikçilere yakınlık
 Belediye hizmetleri
• İşgücü tedarik  Atıkları giderme
imkanları imkanları
• Şehrin gelişme yapısı  Arazinin fiziksel yapısı
 Kamu tesisleri (yol,
• Toplumsal yapı havaalanı, liman vs.)
• Enerji ve su
kaynakları
 Yöre ve Konum Seçimini Etkileyen
Faktörler - II
• Ücret Düzeyleri

• İşçi – İşveren İlişkileri

• Nüfus Yapısı (Eğitim Düzeyi, Çalışma Oranı, vs.)

• Eğitim ve Araştırma Kuruluşları

• Yaşam Koşulları