Biyotik Yayınları AYT Biyoloji SB

ANALİZ
Sinir Sistemi 2
1. Aşağıdaki şekilde multipolar bir nöron şematize edil- 3. Sinir sisteminin çalışmasına ilişkin bazı bilgilerin verildi-
miştir. ği şekil aşağıda gösterilmiştir.
1
III Uyarı Reseptör
II Merkezi
IV sinir sistemi
I 2
Tepki Efektör
3
Şekilde verilen numaralı süreçlerde rol oynayan

nöron çeşitleri aşağıdakilerin hangisinde doğru
Bu nörondaki numaralı kısımlarla ilgili aşağıdaki
olarak eşleştirilmiştir?
bilgilerden hangisi yanlıştır?
1 2 3
A) I numaralı kısım reseptörden gelen impulsları alır. A) Duyu nöronu Ara nöron Motor nöron
B) II numaralı kısımda bulunan sentrozomlar interfazda B) Ara nöron Duyu nöronu Motor nöron
kendini eşler. C) Motor nöron Ara nöron Duyu nöronu
C) III numaralı kısımda bulunan granüllü endoplazmik D) Motor nöron Duyu nöronu Ara nöron
retikulum (GER) ve ribozomlar nissl tanecikleri ola-
E) Duyu nöronu Motor nöron Ara nöron
rak adlandırılırlar.
D) IV numaralı kısım impulsu, sinaps bölgesine taşır.
E) I numaralı kısım ara nöron ile sinaps yapmışsa, IV B

numaralı kısmın ucu efektör organla sinaps yapabi- İ
lir. Y 4. Aşağıdaki görevlerden hangisi nöroglia hücreleri
O tarafından gerçekleştirilmez?
T
İ
K A) Nöronların yaşadığı doku sıvısında iyon konsant-
rasyonunu düzenleme
2. Aşağıdaki grakte bir sinir kordonunda uyarı şiddetine
bağlı olarak aksiyon potansiyelinde meydana gelen de- B) Atıkları doku sıvısından uzaklaştırma
ğişimler verilmiştir.
C) Nöronlarda izolasyon sağlama
Aksiyon
potansiyeli
D) İmpuls oluşturup, iletme
E) Nöronları koruma ve besleme

Uyarı
1
2 şiddetti
3
4
5
6
5. • Nöronun ATP ihtiyacını karşılayan organeldir.
Buna göre,
• Akson ucundan sinaps boşluğuna salgılanan mole-
I. 1 numaralı uyarı şiddeti eşik değerin altındadır. küllerdir.
II. 2. uyarı ile sinir kordonunda uyarılan nöron sayısı, • Canlıda tepki oluşturan iç yada dış çevreden gelen
5. uyarı ile yapılan nöron sayısından azdır. etkilerdir.
III. 6. uyarı ile vücudun tükettiği ATP miktarı 3. uyarı ile • Nöronlar arası bağlantı bölgeleridir.
tüketilenden fazladır.
Aşağıdaki yapılardan hangisinin tanımı yukarıda
bilgilerinden hangileri doğrudur? verilmemiştir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Uyarı B) Mitokondri C) Ranvier boğumu
D) II ve III E) I, II ve III D) Nörotransmitter E) Sinaps
1. ÜNİTE: İNSAN FİZYOLOJİSİ 11

ANALİZ
2 Sinir Sistemi
6. Çevreden gelen uyarılara karşı canlının verdiği tep- 10. Aşağıdaki graklerde bir nöronda uyarı şiddeti ile aksi-
ki şiddeti aşağıdaki durumlardan hangisinde art- yon potansiyeli arasındaki ilişki gösterilmiştir.
maz?
A) Uyarı şiddetinin artması
Zar potansiyeli (mV)

Aksiyon potansiyeli
B) Beyne giden impuls sayısının artması
C) İmpuls frekansının artması
D) Uyarılan nöron sayısının artması
E) Uyarılan reseptör sayısının azalması
Uyarı şiddeti
Eşik değer
7. “Schwann hücreleri ile ilgili,
I. Çevresel sinir sisteminde miyelin kılıfları üretir.
II. Glia hücresidir.
III. Beyinde impuls üreten hücrelerdir. Grafikteki verilere göre,
ifadelerinden hangileri doğrudur?” I. Eşik değerin altındaki uyarılar nöronda bir aksiyon
potansiyeli oluşturmaz.
Sorunun yöneltildiği Azra, aşağıdaki hangi seçene-
II. Uyarı şiddetinin artışı daha sık aksiyon potansiyeli
ği işaretlerse soruyu doğru cevaplamış olur?
oluşmasına neden olur.
B III. Vücuttaki tüm nöronların eşik değeri aynıdır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II İ
Y
D) I ve III E) I, II ve III O yargılarından hangilerine varılabilir?
T
İ A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III
K
D) II ve III E) I, II ve III
8. Rana, profesyonel bir müzisyen olup piyano çalarken (I),
arkadaşının içtiği meyve suyu piyanonun üzerine dökülür.
Rana yerinden sıçrar (II), mutfaktan getirdiği kağıt havlu
ile piyanosunu temizler (III).
Buna göre Rana’nın yaptığı davranışlardan hangile-

ri uç beyin tarafından kontrol edilir? 11. İnsanda meydana gelen;
I. vücut sıcaklığının artması sonucu terlemenin art-

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
ması,
D) I ve III E) II ve III II. besinler yutulduğunda yemek borusunda peristaltik
hareketlerin başlaması,
III. göze, şiddetli ışık geldiğinde gözbebeğinin küçül-
9. I. Sinir mesi,
II. Endokrin IV. bir öğrencinin zor bir sınav sorusunu çözmeye
III. Dolaşım çalışması
Yukarıdaki sistemlerden hangileri homeostasinin olaylarından hangilerini otonom sinir sistemi kont-
sağlanmasında görevlidir? rol eder?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) I ve IV B) III ve IV C) I, II ve III
D) II ve III E) I, II ve III D) I, III ve IV E) II, III ve IV
12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
B E A D C E C C E B C
ANALİZ
Sinir Sistemi 3
1. Bir nörona eşik değerinin üzerinde ve gittikçe artan 4. Sinir sisteminde impuls iletim hızı;
şiddette bir uyarı verildiğinde,
I. nöronun miyelinli olması,
I. İmpuls hızı artar. II. uyarı şiddeti,
II. İmpuls sayısı artar. III. sıcaklık,
III. Canlının tepki şiddeti artar. IV. akson çapı
ifadelerinden hangileri doğrudur? faktörlerinin hangilerinden etkilenmez?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III
D) III ve IV E) II, III ve IV
2. Bir motor nöronun akson ucu;
I. ara nöronun dendriti,

5. Bir sinir hücresinde,
II. kas hücresi,
III. salgı bezi hücresi I. Hücre içinde K+, hücre dışında Na+ iyonları daha
fazladır.
yapılarından hangileriyle sinaps yapabilir?
II. Hücre dışı pozitif, hücre içi negatif yüklüdür.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II B III. Olayın gerçekleşmesi için ATP harcanır.
İ
Y
D) I ve III E) II ve III O polarizasyon sırasında gözlenen yukarıdaki olaylar-
T dan hangileri repolarizasyon sırasında da gözlenir?
İ
K
3. Aşağıdaki tabloda depolarize durumdaki sinir hücresi-

nin bazı özellikleri verilmiştir. Aynı özellikler için repola-
rize durum ise numaralandırılmıştır.
Özellik Depolarize Repolarize

Hücre içi yük durumu Pozitif I 6. Sinir hücreleri ve bu hücrelerde meydana gelen
Hücre dışı yük durumu Negatif II impuls iletimi ile ilgili aşağıdaki açıklamalardan
hangisi yanlıştır?
Zardan geçiş yapan iyon Sodyum III
A) Miyelinsiz hücrelerde iletim daha yavaştır.
Numaralara karşılık gelen özellikler aşağıdaki han-
gi seçenekte doğru olarak eşleştirilmiştir? B) Bir sinir hücresinde iletim dendritten aksona doğru-
dur.
I II III
A) Pozitif Negatif Sodyum C) Bir sinir hücresinden diğer sinir hücresine impuls
iletiminde nörotransmitter maddeler görev alır.
B) Pozitif Negatif Potasyum
D) Akson boyunca iletim elektrokimyasaldır.
C) Pozitif Negatif Sodyum
E) Sinir hücreleri ileri derecede farklılaştıklarından
D) Negatif Pozitif Sodyum
dolayı bölünme yeteneğini, mitokondrilerini ve sent-
E) Negatif Pozitif Potasyum rozomunu yitirmiştir.

ANALİZ
3 Sinir Sistemi
7. Bir sinir hücresinde impuls iletimiyle ilgili aşağıda 10. Sinir hücrelerinde görülen ‘ya hep ya hiç prensibi’
verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? için,
A) İletim sırasında enerji harcanır. I. Eşik şiddetinin altındaki uyarılara tepki vermez.
B) İletim elektrokimyasaldır. II. Eşik şiddetinin üstündeki uyarılara hep aynı şiddet-
te tepki verilir.
C) İletim hızı uyartı şiddetine bağlı olarak artar.
III. Eşik şiddeti her nöronda aynıdır.
D) Akson boyunca Na-K pompası iş görür.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
E) Nöron uyarıldığında aksiyon potansiyeli değişir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
8. Aşağıdaki şekilde çok kutuplu bir nöronun yapısı, bazı
kısımları numaralandırılarak şematize edilmiştir.
11. Aşağıdaki tabloda çeşitli hayvanlardan alınan nöronla-

III
II rın miyelin kılıf ve akson çapı yönüyle karşılaştırılması
IV verilmiştir.
Nöron Miyelin kılıf Akson Çapı (µm)

K Var 5
L Var 10
B M Yok 500
Buna göre, uyarının alındığı, mRNA sentezinin İ
yapıldığı ve nörotransmitter maddenin salgılan- Y N Yok 5
O
dığı kısımlar aşağıdakilerden hangisinde doğru
T
eşleştirilmiştir? İ
K
Özellikleri verilen nöronlardaki impuls iletim hızı
L > K > M > N şeklinde olduğuna göre,
Uyarının mRNA Nörotransmitter
alındığı sentezinin maddenin I. Miyelin kılıf taşıyan iki nöronda akson çapı büyük
kısım yapıldığı kısım salgılandığı kısım olanın impuls iletim hızı daha fazladır.
A) I II III
II. Akson çapı küçük olan miyelinli bir nöronun impuls
B) I II IV iletim hızı, akson çapı büyük olan miyelinsiz bir
C) II III IV nöronun impuls iletim hızından fazladır.
D) III I II III. Akson çapı eşit olan K ve N nöronlarındaki impuls

iletim hızının farklı olma nedeni K nöronunun
E) III IV II
miyelinli olmasıdır.
9. Sinir hücresi impuls iletimi sırasında, A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III

I. Polarize D) II ve III E) I, II ve III
II. Depolarize
III. Repolarize
durumlarından hangilerine geçerken enerji harca- 12. Sinir hücrelerinde aşağıdaki hücresel yapılardan
maz? hangisi bulunmaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Ribozom B) Sentrozom C) Golgi
D) I ve III E) II ve III D) Mitokondri E) Endoplazmik retikulum
14 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
D E E A B E C B E C E B
ANALİZ
Sinir Sistemi 4
1. Bir sinir hücresinde uyarı şiddetine bağlı olarak aksiyon 4. Bir sinir hücresinde;
potansiyelinde meydana gelen değişim aşağıdaki gra-
kte verilmiştir. I. ekzositoz,
II. ozmoz,
Aksiyon
potansiyeli III. difüzyon,
IV. aktif taşıma
Artan uyarı
1 2 şiddetti
3
4
madde taşınma biçimlerinden hangilerinin gerçek-
5
leşmesi beklenir?
Grafiğe göre aşağıdaki yargılardan hangisine varı-
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
lamaz?
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
A) 1. uyarı şiddeti eşik değerin altında olduğu için aksi-
yon potansiyeli oluşmamıştır.
B) 2. uyarı şiddeti en az eşik değerinde olduğu için ak-

siyon potansiyeli değişmiştir.
C) Nörona uygulanan uyarı şiddetinin artması, tüketi-

len ATP miktarını etkilemez.
5. Bir tavşanın omuriliğine zarar verildikten sonra; aşağı-
D) 3. uyarı ile 5. uyarının oluşturduğu aksiyon potansi- daki deneyler yapılarak tavşanın verdiği tepkiler ince-
yeli aynıdır. leniyor.
E) Uyarılan yapı “ya hep ya hiç” prensibine göre çalış- I. Deneyde ayağına asit damlatılır.
maktadır.
B II. Deneyde ayağına iğne batırılır.
İ
Y III. Deneyde gözlerine ışık tutulur.
O
T Buna göre tavşanın bu uygulamalardan hangilerine
İ
2. Dinlenme hâlindeki bir sinir hücresi ile ilgili aşağı-
K
tepki vermesi beklenir?
daki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Hücre içi negatif, hücre dışı pozitif yüklüdür.
D) I ve II E) I, II ve III
B) Depolarize durumdadır.
C) Aktif taşıma ile ATP harcanır.
D) Hücre içi ile dışı arasındaki elektriksel yük farkı ge-

nellikle, – 70mV’dir.
E) Hücre içinde K+, hücre dışında Na+ iyonları daha

fazladır. 6. Üzerine sıcak su dökülen bir insanın yanan ayağını
çekip acısını hissetmesi sürecinde impuls,
3. Sinapsta iletim esnasında gerçekleşen, I. Motor nöron

II. Omurilikteki ara nöron
I. Sinaptik keseden nörotransmitter madde salgılanır.
III. Duyu nöronu
II. Akson ucunda Ca+2 geçirgenliği artar.
IV. Ön beyindeki ara nöron
III. Uyarıyı alan nöronun zarındaki reseptörler uyarılır.
yapılarından hangi sıra ile geçer?
olaylarının meydana geliş sırası aşağıdakilerden
hangisidir? A) III - I - IV - II B) III - II - IV - I
A) I - II - III B) II - I - III C) II - III - I C) III - II - I - IV D) III - IV - II - I
E) III - IV - I - II
D) III - I - II E) III - II - I

ANALİZ
4 Sinir Sistemi
7. Aşağıdaki şekilde sinir hücrelerinde dendrit ve akson 9. Bir sinir hücresine giderek artan şiddette uyarı ve-
arasında sinaps oluşumu gösterilmiştir. rildiğinde bu sinir hücresinde;
I. birim zamanda tüketilen oksijen miktarı,

II. birim zamanda tüketilen ATP miktarı,
Akson Mitokondri
III. birim zamanda solunumla oluşan ısı miktarı,
Sinaptik kese içinde
nörotransmitter IV. birim zamanda oluşan impuls sayısı
maddeler
niceliklerinde meydana gelen değişimlerirn aşağı-
İkinci nöronun daki hangi seçenekte verildiği gibi olması beklenir?
Sinaps dentrit zarı
boşluğu Reseptör
I II III IV
Sinapslarda görülen impuls iletimine ilişkin, A) Artar Artar Artar Artar
I. Nö rotransmit ter mad de ler den drit za rı ndaki B) Azalır Azalır Azalır Azalır
reseptöre bağlanır. C) Artar Artar Azalır Azalır
II. Nörotransmitter maddeler ekzositozla sinaptik boş- D) Artar Artar Artar Azalır
luğa salgılanır.
E) Artar Azalır Artar Azalır
III. Görevi biten nörotransmitter maddeler enzimler
yardımı ile parçalanır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III B

İ 10. İnsanda merkezî sinir sisteminde bulunan bazı yapıla-
D) I ve II E) I, II ve III Y rın görevleri aşağıda verilmiştir.
O
T I. Gözden gelen impulsları değerlendirerek görmeyi
İ
K sağlar.
II. Fazla ışıkta göz bebeklerinin küçülmesini sağlar.
III. Soluk alış veriş hızını ve kalp ritmini düzenler.
8. Beyin zarları ile, IV. Vücudun sıcaklığını ve karbonhidrat metabolizma-

sını düzenler.
I. Kafatası kemiklerine yapışık olup beyni mekanik
etkilerden korur. Verilen görevlerin;
II. Kan damarları bulundurur, hücreleri besler. a. hipotalamus,

III. İnce bağ dokusu liflerinden oluşur, sert zar ile ince b. omurilik soğanı,
zarı birbirine bağlar. c. orta beyin,
özellikleri eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi d. uç beyin
doğru olur?
yapıları ile eşleştirmesi aşağıdakilerin hangisinde
doğru verilmiştir?
Sert Örümceksi İnce
Zar Zar Zar a b c d
A) I II III
A) I II III IV
B) I III II
B) I III II IV
C) II I III
C) IV I II III
D) II III I
D) IV III II I
E) III II I
E) IV II III I
16 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C B B E C C E B A D
ANALİZ
Sinir Sistemi 5
1. • Ara beyinde bulunur. 4. Kan ile besin alışverişini sağlama, iyon dengesini
• Duyu nöronlarından gelen uyarıları sınıflandırır. koruma gibi birçok görevi üstlenen BOS hangi be-
yin yapıları arasında bulunur?
• Koku duyusu hariç diğer duyulardan gelen
impulsları uç beyine iletir. A) Sert zar, örümceksi zar
Yukarıda özellikleri verilen merkezî sinir sistemi B) Sert zar, ince zar
bölümü aşağıdakilerden hangisidir?
C) Örümceksi zar, ince zar
A) Talamus B) Hipotalamus D) Sert zar, kafatası
C) Orta beyin D) Beyincik E) Uç beyin, beyincik
E) Omurilik soğanı
5. Aşağıda bir aksonda meydana gelen yük değişimi

2. Online bir biyoloji sınavında ekrana şu soru geliyor: şematize edilmiştir.
“ • Bu bölüm işlevini yaparken kas ve tendonların ger-

ginliği ile eklemlerin pozisyonundan bilgi almakta
ayrıca bunlara görme ve denge yolaklarından gelen I II III
bilgiler de eklenmektedir.
Uyartı iletim yönü
• Bu bölümün asıl görevi koordine vücut hareketleri-
B Buna göre I, II ve III numaralı bölgelerin polarizas-
nin gerçekleşmesini sağlamaktır. İ yon, depolarizasyon ve repolarizasyon durumlarıy-
Y
Özellikleri yukarıda verilen merkezi sinir sistemi bölü- O la eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde veril-
mü hangisidir?” T diği gibidir?
İ
K
Sınava katılan bir öğrenci aşağıdakilerden hangisi- Polarizasyon Depolarizasyon Repolarizasyon
ni işaretlerse soruyu doğru cevaplamış olur? A) I II III
B) I III II
A) Orta beyin B) Talamus C) Beyincik
C) II I III
D) Omurilik soğanı E) Hipotalamus
D) III I II
E) III II I
3. Öğretmeni Yeliz’e Yunus Emre şiirleriyle ilgili ödev ver-

dikten sonra, Yeliz aşağıdaki davranışları sergilemiştir.
6. Beynin ve omurilik zarları olarak da bilinen meningeste
I. Eve gitmiş.
beyin omurilik sıvısı (BOS) bulunur.
II. Yemek yemiş.
Aşağıdakilerden hangisi BOS’un görevlerinden biri
III. Yunus Emre’nin şiirlerini yazmış. değildir?
IV. Öğretmenine göstermiştir.
A) Beyin ve omuriliği mekanik etkilerden korur.
Buna göre Yeliz’in yaptığı davranışlardan hangileri
B) Kan ile besin alışverişini gerçekleştirir.
merkezî sinir sisteminin kontrolünde gerçekleşir?
C) Kan ile oksijen alışverişini gerçekleştirir.
A) I ve II B) I, II ve IV C) I, II ve III
D) İyon derişiminin dengede kalmasını sağlar.
D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV
E) Duyu nöronu ile gelen impulsu iletir.

ANALİZ
5 Sinir Sistemi
7. Türker, sözel dersleri daha iyi olduğu hâlde ders se- 10. Beynin yapısında en fazla oranda bulunan üç temel
çiminde ailesinin zoruyla sayısal bölümü seçmiştir. madde şöyledir:
TYT’de eşit ağırlık puanı daha yüksek gelen Türker, I. Yağ
ikinci basamak sınavı olan AYT için eşit ağırlık kısmı-
II. Su
na hazırlanmıştır. Kısa süresi olmasına karşın sınavda
büyük başarı kazanarak, İstanbul Üniversitesi Hukuk III. Protein
Fakültesini kazanmıştır.
Bu maddelerin beyin yapısında bulunma oranına
Yukarıda verilen bilgiye dayanarak Türker’in beyni- göre çoktan aza doğru sıralanışı aşağıdakilerden
nin hangi bölümünü daha iyi kullandığı söylenebilir? hangisinde verilmiştir?
A) Sağ beyin B) Sol beyin A) I - II - III B) I - III - II C) II - I - III
C) Arka beyin D) Orta beyin D) II - III - I E) III - II - I
E) Oksipital lop
11. Aşağıdaki şekilde omuriliğin enine kesiti gösterilmiştir.

8. Uç beyinle ilgili verilen aşağıdaki ifadelerden han- arka kök
gisi yanlıştır?
M P
A) Sağ ve sol olmak üzere iki yarım küreden oluşur.
K L S
B) Üstten nasırlı cisim, alttan beyin üçgeni ile birbirine
bağlıdır. B
N
İ T
C) Beyin yarım kürelerindeki kıvrımlar yüzey alanını Y R
arttırır. O
T ön kök
D) Koku duyusu hariç diğer duyuların değerlendirildiği İ Buna göre,
merkezleri vardır. K
I. Çevresel uyarılar M ve P’den omuriliğe girer.
E) Enine kesitinde dış kısmında boz iç kısmında ak
II. Bir refleks yayında M - K - R sinirleri görev alabilir.
madde vardır.
III. R ve T motor nöronlardır.
9. Saniye, elindeki çaydanlıkla eşinin bulunduğu odaya A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III

gitmiş ve ayağı takılmış numarası yaparak çaydanlığı D) II ve III E) I, II ve III
eşinin üzerine doğru fırlatmıştır. Çaydanlığın içinde sı-
cak su olmadığı hâlde eşi İbrahim ilk etapta sıcak suyla
yanmış gibi tepki gösterse de sonrasında çaydanlıkta
sıcak su olmadığını ve yanmadığını fark etmiştir.
12. Arkadaşlarının yiyemediği acı biberi tek bir hamlede
yiyen ve biberin acı olmadığını söyleyen Gizem’in
Bu tepkinin oluşması sürecinde impuls aşağıda ve-
beynindeki hangi bölümde bulunan nöronlarının
rilen bölümlerden hangi sırayla geçmiştir?
eşik değerinin yüksek olduğu söylenebilir?
A) Beyin kabuğu, Duyu nöronu, Omurilik, Motor nöron
A) Ön beyin, Frontal lop
B) Beyin kabuğu, Motor nöron, Omurilik, Duyu nöronu
B) Ön beyin, Parietal lop
C) Duyu nöronu, Beyin kabuğu, Motor nöron, Omurilik
C) Ön beyin, Temporal lop
D) Duyu nöronu, Omurilik, Motor nöron, Beyin kabuğu
D) Ön beyin, Oksipital lop
E) Omurilik, Duyu nöronu, Motor nöron, Beyin Kabuğu
E) Orta beyin
18 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
A C E C E E A D D C E B
ANALİZ
Sinir Sistemi 6
1. Beyin sapı yukarıdan aşağıya doğru sırası ile orta be- 3. Reseptörlerden uyarıyı alarak merkezi sinir siste-
yin, pons ve omurilik soğanından oluşur. mine taşıyan duyu nöronlarının,
I. uyartıyı elektrokimyasal yolla iletme,

II. çevreden aldığı uyarıyı merkeze doğru taşıma,
III. uyartı iletimi sırasında ATP tüketme
özelliklerinden hangileri motor ve ara nöronlarında

da görülür?
Hipotalamus
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
Hipofiz bezi
Beyin sapı
Orta beyin
Pons
Omurilik
soğanı 4. İlayda’yı çok seven fakat ona olan sevgisini bir türlü
söyleyemeyen Furkan’ın, arkadaşlarıyla yürürken kar-
Beyin sapını oluşturan bu yapıların; şısına bir anda İlayda çıkıyor.
I. beklenmeyen bir ses duyulduğunda başın çevrilme-
Bu durumda Furkan’da aşağıda verilen fizyolojik
sine neden olan ürkme refleksinin gerçekleşmesi,
değişimlerden hangisinin görülmesi beklenmez?
II. iki beyincik yarım küresinin bağlanması ve bu bağ-
B
lantı aracılığı ile impuls iletiminin sağlanması, İ A) Göz bebeklerinin büyümesi
Y
III. kalbin kasılma gücünün ve atım sayısının düzen- O B) Bağırsak peristaltik hareketlerinin hızlanması
lenmesi T
İ C) Kalp atışının hızlanması
görevleri ile eşleştirilmesi aşağıdaki hangi seçe- K
D) Soluk alıp verme hızının artması
nekte doğru olarak verilmiştir?
E) Tükürük salgısının azalması
Orta beyin Pons Omurilik soğanı
A) I II III
B) II III I
C) II I III
5. Sempatik sinir sistemi korku, heyecan ve stres anla-
D) III II I rında savaş ya da kaç tepkisi oluşturmak için sindirim
sistemi hariç diğer sistem yapılarını alarma geçirir, me-
E) I III II
tabolizmalarını hızlandırır.
Buna göre;
2. Bir nöronun aldığı uyarıyı iletebilmesi için;
I. göz bebeklerinde büyüme,
I. hücresel solunumla ATP üretme, II. kalp atış hızında azalma,
II. aksiyon potansiyeli oluşturabilme, III. soluk alıp verme hızında artma,
III. miyelin kılıfa sahip olma IV. kan basıncında azalma
özelliklerinden hangilerine sahip olması zorunlu- durumlardan hangileri sempatik sinir sisteminin
dur? çalışmasına bağlı olarak gerçekleşir?
A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) III ve IV E) I, II ve III D) I, II ve III E) II, III ve IV

ANALİZ
6 Sinir Sistemi
6. Açıklama D Y
9. I. Miyelinli nöronlarda impuls iletimi miyelinsiz
nöronlardan hızlıdır.
Uyarının alınmasını sağlayan ilk nö-
I. 
ron bölümü dendritlerdir. II. Miyelin kılıfa sahip hücrelerde ranvier boğumları
Beyin omurilik sıvısı örümceksi zarla bulunur.
II. 
ince zar arasında bulunur.
III. Nöronların polarize durumu ATP harcanarak koru-
Nöronlar arası impuls iletiminde ATP nur.
III. 
harcanır.
Uyarının şiddeti artıkça impulsun
IV. Otonom sinirlerdeki impuls iletimi her zaman
IV.  somatik sinirlerdeki impuls iletiminden daha hızlıdır.
iletim hızı artar.
V. Eşik değerdeki uyarılar nöronda elektrokimyasal
Sinir sistemiyle ilgili verilen doğru-yanlış testini yu-
değişikliklere yol açar.
karıdaki gibi cevaplayan bir öğrenci hangi sorular-
da yanlışlık yapmıştır? İnsanın sinir sisteminin yapısı ve işleyişine ait yu-
karıda verilen açıklamalardan hangisi yanlıştır?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
D) II ve IV E) III ve IV
10. Bir sinir hücresindeki impuls iletimi sırasında;

7. Çevresel sinir sistemi ile ilgili verilen aşağıdaki bil-
gilerden hangisi yanlıştır? I. ATP üretme,
B
İ
II. hücre zarında madde alış verişi,
A) Duyu ve motor nöronlarından oluşur. Y III. depolarizasyon,
O
B) Somatik sinir sistemi istemli hareket eden yapıları T IV. replikasyon
uyarır. İ
K olaylarından hangileri gerçekleşmez?
C) Korku durumunda sempatik sinirler etkisini gösterir.
A) Yalnız II B) Yalnız IV C) I ve II
D) Otonom sinir sistemi duyu nöronlarından oluşur.
D) II ve III E) III ve IV
E) Sempatik ve parasempatik sinirler birbirine zıt çalı-
şır.
11. Aşağıdakilerden hangisi kazanılmış reekse örnek

8. İmpulsun aksondaki iletim biçimi (I) ile nörotrans- olarak verilebilir?
mitter maddeler aracılığı ile sinapstaki iletim bi-
çimi (II) aşağıdaki hangi seçenekte doğru olarak A) Diz kapağının altına vurulduğunda bacağın öne
adlandırılmıştır? doğru seyirmesi
B) Yeni doğan bir bebekte emme reeksi

I II
C) Sınava giriş zili çaldığında öğrencinin heyecanının
A) Elektrokimyasal Kimyasal
artması
B) Kimyasal Elektrokimyasal
D) Kanda karbondioksit oranı arttığında kalp atışının
C) Elektrokimyasal Elektrokimyasal hızlanması
D) Ekzositoz Elektrokimyasal E) Uzağa bakan bir insanın gözündeki göz merceğinin

incelmesi
E) Endositoz Kimyasal
20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
A B C B C D D A D B C
ANALİZ
Sinir Sistemi 7
1. Öğretmen beyine ait aşağıdaki görsel tahtaya yansıta- 3. I. Omurilik
rak bazı kısımlarını numaralandırıyor. II. Omurilik soğanı
III. Orta Beyin
I
Yukarıda verilen merkezî sinir sistemi bölümlerinin
II
hangilerinde çeşitli reflekslerle ilgili merkezler bu-
lunur?
III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

IV
D) I ve III E) I, II ve III
Öğrencilerden numaralandırılan kısımların beynin han-
gi bölgesi olduğunu ve bu bölgenin bir özelliğini söyle-
melerini istiyor.
• Ali: I numara ile gösterilen bölge beyin korteksidir;
istemli davranışları kontrol eder. 4. Gelişimini tamamlamış sağlıklı bir sinir hücresinde
aşağıda verilen özelliklerden hangisi görülmez?
• Sema: II numara ile gösterilen bölge hipotalamus-
tur; hipofiz bezini kontrol eder. A) Çevreden gelen uyarıları alma
• Bulut: III numara ile gösterilen bölge beyinciktir;
B) Gelen uyartıyı değerlendirme
vücudun dengesini kontrol eder.
• Ulaş: IV numara ile gösterilen bölge omurilik soğa- C) Gerekli proteinleri sentezleme
nıdır; görme merkezi burada bulunur. D) DNA’sını eşleme
Buna göre hangi öğrenciler adlandırıldığı bölgenin B E) Enerji üretme

İ
özelliğini yanlış ifade etmiştir? Y
O
A) Yalnızca Ulaş T
İ
B) Ali ve Sema K
5. Bir sinirden diğer sinire iletimin sinapslarla sağlan-
C) Ali ve Bulut dığı bilindiğine göre, sinapslarla ilgili verilen aşağı-
D) Sema ve Ulaş daki ifadelerden hangisi yanlıştır?
E) Ali, Sema ve Ulaş A) İletim kimyasal olarak gerçekleşebilir.
B) Aksona göre iletim daha yavaştır.
C) İmpuls iletimi dendritten aksona doğrudur.

2. Merkezi sinir sisteminin bir parçası olan omurilikle ilgili,
D) Seçici direnç görülür.
I. Sert zar, örümceksi zar ve ince zar olmak üzere üç
katlı zarla sarılıdır. E) İletimde nörotransmitter maddeler rol oynayabilir.
II. Dışa bakan bölümünde ak madde, içte boz madde

bulunur.
III. Refleksleri ve alışkanlık hareketlerini kontrol eder.
IV. Çevreden gelen uyarıları beyine iletir.
6. Aşağıda verilen beyin kısımlarından hangisinde
ifadelerinden hangileri doğrudur? hipoz bezinden kana salgılanan hormon üretimi
görülür?
Bu sorunun yöneltildiği bir öğrenci aşağıdaki hangi
seçeneği işaretlerse soruyu doğru cevaplamış olur? A) Uç beyin B) Ara beyin
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV C) Orta beyin D) Arka beyin
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV E) Omurilik

ANALİZ
7 Sinir Sistemi
7. Aşağıdaki şekilde bir nöronun, bir başka nöron ile oluş- 10. Parasempatik sinirler dinlenme anlarında daha etkin
turduğu sinaps gösterilmiştir. olan ve sindirim sistemi hariç diğer sistemlerin metabo-
lizmasını yavaşlatan otonom sinirlerdir.
Uyarı
Buna göre bir insanın parasempatik sinirleri uyarıl-

dığında aşağıda verilen olaylardan hangisi meyda-
na gelmez?
Miyelin kılıf A) Midenin hareket ve salgıları artar.

Miyelinli akson Sinaps Miyelinsiz akson B) Kan basıncı artar.
1 2 3
C) Tükürük salgısı artar.
Buna göre,
D) Göz bebeği küçülür.
I. 1 ve 3’teki iletim hızı 2’den daha fazladır.
E) Kalp atışı yavaşlar.
II. 1 numaralı bölgedeki uyartının yönü dendritten
aksona doğrudur.
III. 2 numaralı bölgedeki impulsun yönü aksondan
dendrite doğrudur.

11. İnsanda merkezi sinir sistemi ile ilgili verilen aşağı-
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III daki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
D) II ve III E) I, II ve III A) Merkezi sinir sistemi; beyin ve omurilik olmak üzere

B iki bölümde incelenir.
İ
Y B) Ön beyin; uç beyin ve ara beyin olarak iki bölümde
O
incelenir.
8. Çevreden gelen uyarıları alıp merkezi sinir sistemine T
İ
iletebilen, ancak tepki oluşturamayan bir insanda; K
C) Hipotalamus, talamus ve epitalamus ara beyin bö-
lümleridir.
I. motor,
D) Omurilik soğanı, pons ve beyincik orta beyini oluş-
II. ara,
turur.
III. duyu
E) Omurilik; alışkanlık ve reeks hareketlerini kontrol
nöronlarından hangilerinde hasar olduğu düşünü- eder.
lebilir?
D) I ve III E) II ve III
12. Omurilik soğanı;
I. kalbin atış hızını düzenlemesi,

9. İmpuls iletimiyle ilgili olarak,
II. nöronlar ve nöroglialardan oluşması,
I. İmpuls iletim hızı sıcaklıktan etkilenir.
III. kan basıncı düzenlenmesi,
II. Akson çapı arttıkça impuls iletim hızı artar.
IV. yutkunma, hapşırma, öksürme ve kusma gibi ref-
III. Sinapslardaki iletim aksondaki iletime göre daha leksleri kontrol etmesi
hızlıdır.
özelliklerinden hangileri ile uç beyinden ayrılır?
açıklamalarından hangileri yanlıştır?
A) Yalnız II B) II ve III C) III ve IV
D) I, III ve IV E) II, III ve IV
D) I ve II E) I ve III
22 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
A E E D C B E C C B D D
ANALİZ
Sinir Sistemi 8
1. Aşağıda sinir sistemine ait bazı bölümlerin görevleri ve- 4. Aşağıdaki şekilde bir sinir hücresinin aksonu boyunca
rilmiştir. impuls iletimi gösterilmiştir.
• Koku duyusu hariç bütün duyuların toplanma ve da-

ğılma merkezidir.
• Görme, işitme ve kas hareketleri arasındaki uyumu A B C

ve dengeyi sağlar. Uyartı iletim yönü
• Sindirim, solunum ve dolaşım gibi yaşamsal olayla-
Buna göre,
rın merkezlerini bulundurur.
I. A bölgesi repolarizasyon, B bölgesi depolarizasyon,
• Alışkanlık hareketlerini denetler.
C bölgesi ise polarizasyon durumundadır.
Buna göre, yukarıda görevi verilmeyen sinir siste- II. A bölgesinde zarın dış yüzeyini pozitif yapan K+
mi bölümü aşağıdakilerden hangisidir? iyonunun C bölgesinde zarın dış yüzeyini pozitif
yapan Na+ iyonunun çokluğudur.
A) Omurilik B) Talamus
III. A ve B bölgesindeki yük farkının oluşması için ATP
C) Beyincik D) Hipotalamus harcanır.
E) Omurilik soğanı
2. Polarizasyon durumundaki bir nöronun depolarize B

olması sürecinde; İ
Y
O
I. zarın dış kısmının negatif, iç kısmının pozitif yük ile T
yüklenmesi, İ
K
5. Aşağıdakilerden hangisi beyinde bulunan yapılar-
II. sodyum kanallarının açılması, dan biri değildir?
III. potasyum kanallarının açılması
A) Talamus B) Omurilik C) Hipotalamus
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi beklen-
mez? D) Pons E) Omurilik soğanı
D) I ve II E) II ve III
6. Ayağına iğne batırılan bir bireyde meydana gelen

reeks hareketiyle ilgili olarak,
3. I. Ara nöron
II. Motor nöron I. Reseptörle alınan uyarı, duyu nöronuna aktarılır.
III. Duyu nöron II. Motor nöron impulsu tepki organına (kasa) götürür.
III. Ara nörondan impuls geçişi, etkinin algılandığını
Yukarıda verilen sinir hücrelerinden hangilerinin gösterir.
zarar görmesine bağlı olarak yalnızca tepki organı
(efektör organ) etkilenir? yorumlarından hangileri yapılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) I ve II E) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

ANALİZ
8 Sinir Sistemi
7. Aynı özelliklere sahip özdeş iki sinir hücresi aşağıdaki 9. İki nöron arasında impuls iletiminde rol oynayan
şekilde verilmiştir. nörotransmitter maddelerle ilgili,
Uyarı Uyarı I. Nöronun akson ucundan sinaps boşluğuna salgı-

A B lanır.
II. Görevleri bittiğinde enzimler aracılığı ile parçala-
nabilirler.
III. İlişikteki ikinci nöronun zarındaki reseptöre bağla-
nırlar.
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III
1 2 D) II ve III E) I, II ve III
10. Nöronlarla ilgili olarak aşağıdaki açıklamalardan

A) Nöron gövdesinde bulunan ribozomlar hücrenin

protein gereksinimini karşılar.
B
İ B) Nöronda uyartının yönü dendritten aksona doğru-
Kas Kas Y dur.
O
T C) Nöron gövdesinden tek veya fazla sayıda çıkan kı-
Bu iki özdeş sinir hücresinde A ve B uyarıları verildi- İ
K
sa ve dallanmış uzantılara dendrit denir.
ğinde, 1. sinir hücresinde oluşan impuls sayısının fazla
D) Miyelin kılıf uyartıların daha hızlı iletilmesini sağlar.
olduğu görülüyor.
E) Sinir hücrelerinin farklılaşma ve yenilenme yetenek-
Buna göre, leri fazladır.
I. A uyarısının şiddeti, B uyarısından fazladır.
II. 1. sinir hücresindeki impuls iletim hızı, 2. sinir hüc-
resindeki impuls iletim hızından fazladır.
III. 2. sinir hücresinde tüketilen glikoz miktarı, 1. sinir
hücresindekinden daha azdır. 11. Elimize iğne battığında, merkezden gelen uyarı sadece
elimizin çekilmesini sağlar. Vücudun diğer kısımları bu
yorumlarından hangileri yapılabilir? uyarıdan etkilenmez.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Bu durumun nedeni;
D) I ve III E) II ve III I. impulsların sinapslarda seçilerek iletilmesi,

II. sadece ilgili kas ve bezlerin uyarılması,
III. iğnenin batması ile oluşan impulsun vücudun her
tarafına yayılması
8. İnsanda hafıza merkezi aşağıdaki beyin bölümlerin-
den hangisinde bulunur? olaylarından hangileri ile açıklanabilir?
A) Pons B) Talamus C) Beyincik A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) Uç beyin E) Hipotalamus D) I ve III E) II ve III
24 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
D C B C B E D D E E C
SENTEZ
Sinir Sistemi Genel Tekrar 9
1. I. Yazı yazma 4. Bir nörona gelen uyarının şiddeti giderek artırıldı-
II. Kalp atışı ğında;
III. Şarkı söyleme I. impuls sayısı,

IV. Göz bebeklerinin küçülmesi II. impuls iletim hızı,
Yukarıda verilen olaylardan hangileri somatik sinir III. tüketilen ATP miktarı
sistemi tarafından gerçekleştirilir?
niceliklerinden hangilerinde bir artma olması bek
A) Yalnız IV B) I ve III C) I ve IV lenmez?

2. Aşağıda verilenlerden hangisi omurilik soğanı tara- 5. Ayna nöronlar, başta işitme ve görme olmak üzere bü
fından kontrol edilmez? tün duyular vasıtasıyla, dış dünyadan gelen sinyalleri
alıp, âdeta onların fotokopisini saklayan hücrelerdir. Bu
A) Soluk alıp verme nöronlar taklit etme ve karşıdakinden öğrenme gibi bir
B) Öksürme süreçte kendilerine verilmiş rolü hassas bir şekilde yan
sıtmakta ve kişiyi elinde olmadan taklide meyilli hâle
C) Kusma getirmektedir. Bu durum, beynin tamamen normal bir
D) Dengede durma fonksiyonudur.
B
E) Hapşırma İ Buna göre;
Y
O I. esneyen bir bireyin etrafındaki insanların da esne
T
İ mesini sağlayıp uykusunu getirmesi,
K II. çizgi film izleyen bir çocuğun, çizgi filmdeki kahra
3. Aşağıdaki şekilde insanın beynine ait bazı kısımlar
gösterilmiştir. manı taklit etmesi,
III. bir bebeğin gülen bir insanın yüzüne baktığında
gülmesi, yüzü asık olan bir insanın yüzüne baktı
ğında ise yüzünün asılması
Talamus
olaylarının hangilerinde ayna nöronlarının görevi
Hipotalamus
vardır?
Orta beyin
Beyincik A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
Omurilik soğanı
Omurilik
Beynin kısımlarıyla ilgili olarak,
I. Talamus, koku duyusu hariç bütün duyuların top

lanma ve dağılma merkezidir.
II. Beyincik, zekâ, hareket ve duyu alımı olaylarını
6. Beynin substantia nigra adı verilen bölgesinde bu-
yönetir.
lunan dopamin üreten nöronların kaybedilmesiyle
III. Hipotalamus, hipofiz bezinin çalışmasını kontrol oluşan ve ‘Titrek Felç’ olarak da bilinen vücudun
eder. titremesiyle kendini belli eden merkezî sinir sistemi
rahatsızlığı aşağıdakilerden hangisidir?
açıklamalarından hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Alzheimer B) MS C) Parkinson

D) I ve II E) I ve III D) Siyatik E) Çocuk felci

SENTEZ
9 Sinir Sistemi Genel Tekrar
7. Aşağıdaki şekilde bir nöronun, kas hücresi ile oluştur- 10. Beyin ve omurilikte aşağıdaki özelliklerden hangisi
duğu sinaps gösterilmiştir. ortaktır?
Hücre gövdesi
A) İstemli kas hareketlerine ait merkezler taşıma-
Miyelin kılıf
sı
B) Miyelin kılıf taşıyan nöron bulundurması

Kas C) Göz bebeğinin büyüyüp küçülmesine ilişkin reeks
dokusu
Akson merkezi taşıması
D) Kalp ritmini düzenleyen merkez taşıması

Buna göre, bir nöron kas dokusu ile yaptığı sinapsı;
E) Hafızayı oluşturan merkez bulundurması
I. başka bir nöron,
II. ekzokrin bez,
III. endokrin bez,
IV. efektör organ
11. Aşağıdakilerden hangisi bir sinir hücresini karaci-
yapılarından hangileri gerçekleştirebilir? ğer hücresinden ayırır?
A) Yalnız I B) II ve III C) I, II ve III A) Uyartıları alabilme, değerlendirebilme ve uygun bir

cevap oluşturabilme
B) Mitokondri taşıyabilme ve oksijenli solunum yapa-
bilme
B C) Ribozom bulundurabilme ve protein sentezleyebilme

İ
Y D) Aktif taşıma ile madde alışverişi yapabilme
8. Beyni çevreleyerek onu çevresel etkenlere karşı O
koruyan; T E) Osmozla su alıp verme
İ
K
I. sert zar,
II. örümceksi zar,
III. ince zar
12. Teneffüs zilinin çalmasıyla öğretmenler odasına gelen
yapılarından hangileri omurilikte de bulunup aynı Sezin öğretmen, çay bardağına çayını doldurur ve bir
görevi yapar? yudum alarak çayın çok güzel demlendiğini düşünür.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

Sezin öğretmenin;
I. isteyerek bardağa çayı doldurması,
II. çayın sıcak olduğunu algılaması,
III. çayın çok güzel demlendiğini düşünmesi
9. • Vücut sıcaklığı olaylarının kontrol edildiği merkezler aşağıdaki

hangi seçenekte doğru olarak eşleştirilmiştir?
• Su dengesi
• Hormon salgılanması I II III
Yukarıdaki olayların düzenlendiği merkez aşağıda- A) Uç beyin Uç beyin Uç beyin

kilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? B) Uç beyin Pons Orta beyin
A) Uç beyin B) Hipotalamus C) Pons Uç beyin Orta beyin
C) Talamus D) Beyincik D) Orta beyin Orta beyin Uç beyin
E) Omurilik soğanı E) Beyincik Uç beyin Pons
26 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
B D B B E C E E B B A A
SENTEZ
Sinir Sistemi Genel Tekrar 10
1. İnsanda beyin kabuğunun (korteks) motorik merke- 4. Beynin hipotalamus bölgesi zarar görmüş bir birey-
zinde el, ayak ve yüz gibi bölgelerin temsil edildiği de;
alanın büyüklüğü kural olarak;
I. hipofiz bezinin kontrolü,
I. ilgili alana uyarı gönderen reseptörlerin sayısı ve II. vücut sıcaklığının düzenlenmesi,
yoğunluğu,
III. açlık, tokluk dengesi,
II. ilgili alana uyarıyı gönderen duyu reseptörlerinin
IV. vücudun su ve tuz dengesi
uyarılma şekli,
III. uyarılan vücut bölgelerinin büyüklüğü olaylarının hangilerinde bir aksama olması bekle-
nir?
durumlarından hangileriyle ilişkilidir?
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
2. “Sinir hücresiyle ilgili,

I. Bölünme yetenekleri olmadığından iğ ipliklerini 5. Omurilik soğanı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden han-
oluşturmazlar. gisi doğru değildir?
II. Dendritler uyartının alınmasında görevlidir.
A) Beyinden omuriliğe giden sinirler burada çapraz ya-
III. Sentrozom hücre gövdesinde bulunur. parak geçer.
B
ifadelerinden hangileri doğrudur?” İ B) Beyincik ve pons ile beraber arka beyni oluşturur.
Y
Yukarıdaki sorunun yöneltildiği bir öğrenci soruya O C) Kalp ritminin düzenlenmesinde rol oynar.
T
doğru cevap verdiğine göre aşağıdaki hangi seçe- İ
D) Göz bebeğinin büyüyüp küçülme ve kas tonusunun
neği işaretlemiştir? K
düzenlenmesinde rol oynar.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II E) Öksürme, yutkunma ve hapşırma gibi reeksleri

kontrol eder.
3. İnsanda merkezi sinir sisteminin bölümleri olan; 6. Mehmet öğretmen beynin aşağıda verilen bölümlerini
beyin korteksi, omurilik soğanı ve beyincik ile ilgili tahtaya yazdıktan sonra, öğrencilerin bu bölümlerin
aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır? kontrol ettiği bir özelliği karşılarına yazmasını istiyor.
Sırayla beş öğrenci tahtaya çıkarak belirtilen bölümle-
A) Çiğneme ve yutkunma fonksiyonları bozulan bir bi- rin yanına kontrol edilen özelliği yazıyor.
reyde omurilik soğanı zarar görmüş olabilir.
Buna göre, hangi seçenekte verilen beyin bölümü-
B) İstemli kas hareketlerini gerçekleştiremeyen bir bi- nün kontrol ettiği özellik yanlış yazılmıştır?
reyde beyin korteksi zarar görmüş olabilir.
A) Beyin kabuğu † Görme merkezi
C) Dengesini sağlayamayan bir bireyde beyincik zarar
görmüş olabilir. B) Hipotalamus † Vücudun su dengesini sağlama
D) İşitme duyusunu kaybetmiş bir bireyde beyin kor- C) Orta beyin † Tat alma duyusunun algılanması
teksi zarar görmüş olabilir.
D) Beyincik † Koordineli kas hareketleri
E) Tat alma duyusunu kaybetmiş bir bireyde beyincik
E) Omurilik soğanı † Soluk alıp vermenin denetimi
zarar görmüş olabilir.

SENTEZ
10 Sinir Sistemi Genel Tekrar
7. Sinapslarda impuls iletiminde rol oynayan nörotrans- 10. Üç farklı öğrencinin nöronlara ait yapılarla ilgili yaptıkla-
mitter maddeler işlevleri bittiğinde enzimlerle yıkılarak rı açıklamalar şöyledir:
etkisiz hale getirilir. Örneğin; bir nörotransmitter madde • Ali: Bu yapı, başka bir nöron veya reseptörlerden
olan asetil kolin, işlevi bittikten sonra kolinesteraz adı gelen uyarıları alır ve hücre gövdesine iletir.
verilen bir enzim tarafından hızla parçalanarak etkisiz
• Zerrin: Bu yapı, içi sitoplazma ile dolu olup
hale getirilir.
organelleri taşır, hayatsal faaliyetlerin büyük bir
İşi biten nörotransmitterin enzimlerle parçalanması; kısmını gerçekleştirir.
• Berke: Bu yapı, etrafı miyelin kılıf ile çevrili olup
I. nörotransmitterin sinaps boşluğundaki birikimini
hücre gövdesinden aldığı uyartıları sinaps bölge-
engelleme,
sine taşır.
II. sinapstaki impuls iletimini yavaşlatma,
III. sinaps boşluğunda ATP üretimini mümkün hale Buna göre Ali, Zerrin, ve Berke’nin hakkında açık-
getirme lamalarda bulunduğu yapılar aşağıdaki hangi seçe-
nekte doğru olarak eşleştirilmiştir?
durumlarından hangilerini sağlamaya yöneliktir?
Ali Zerrin Berke
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Dendrit Miyelin kılıf Hücre gövdesi
D) II ve III E) I, II ve III B) Dendrit Hücre gövdesi Akson
C) Akson Miyelin kılıf Dendrit
D) Hücre gövdesi Akson Dendrit
E) Miyelin kılıf Dendrit Hücre gövdesi

8. Sinir hücrelerinde uyarıların iletilme şekli hep aynı ol- B
masına karşın uyarılar ışık, koku, basınç, sıcaklık ve İ
Y
ses olarak algılanır. O
T
Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile en iyi açıkla- İ
K 11. Arka beyinde aşağıda verilen merkezlerden hangisi
nabilir?
bulunmaz?
A) Uyarıları merkeze taşıyan nöronların akson çapları-
nın farklı olması A) Solunum hızının artıp azalması
B) Uyarıları merkeze taşıyan nöronların miyelinli veya B) Kan dolaşımının artıp azalması
miyelinsiz olması
C) Kan basıncının artıp azalması
C) Uyarıların beyindeki değerlendirme merkezlerinin
D) Kaslar arası koordinasyonun sağlanması
farklı olması
E) Açlık ve tokluk duygusunun düzenlenmesi
D) Uyarıları alan reseptörlerin eşik değerlerinin farklı
olması
E) Uyarıları merkeze taşıyan nöronların metabolizma

hızlarının farklı olması
12. Nöronlar aşağıdaki özelliklerden hangisine sahip
olduklarından bölünme yetenekleri yoktur?
A) Mitokondride oksijenli solunum yapma

9. Aşağıdakilerden hangisi mikroorganizmaların ne- B) Ribozomda protein sentezleme
den olduğu bir sinir sistemi hastalığıdır?
C) Çekirdekte mRNA sentezleme
A) Menenjit B) Alzheimer C) Epilepsi D) İleri düzeyde özelleşme
D) Parkinson E) Siyatik E) Nörotransmitter madde üretme
28 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
A C E E D C A C A B E D
ANALİZ
Endokrin Sistem 11
1. Hipoz bezinden salgılanan ve en belirgin etkilerini ha- 3. Normal şartlarda adrenalin hormonuna cevap veren bir
mile dişilerde gösteren bazı hormonların farklı miktar- karaciğer hücresinde, oluşan mutasyon sonucu hücre
larda salgılanması erkekte ve hamile olmayan dişilerde adrenaline cevap vermiyor.
farklı görevlerin yerine gelmesi için uyarı verebilmek-
tedir. Karaciğer hücresinin adrenalin hormonuna cevap
vermemesi, mutasyonun hücrenin aşağıdaki hangi
Buna göre; geninde meydana geldiğinin bir sonucudur?
I. oksitosin, A) Glikozu glikojene dönüştüren enzimin üretiminden

II. ADH, sorumlu gen
III. prolaktin, B) Adrenalini tanıyan reseptörün üretiminden sorumlu
IV. TSH gen
hormonlarından hangileri yukarıdaki duruma örnek C) Amonyağı üreye dönüştüren enzimin üretiminden
olarak verilebilir? sorumlu gen
D) Adrenalinin yıkımını sağlayan enzimin üretiminden

A) Yalnız I B) I ve III C) I ve IV sorumlu olduğu gen
D) II ve IV E) I, II ve III E) Eritropoietin hormonunun üretiminden sorumlu gen
2. Aşağıdaki şekilde kandaki X değişkenine bağlı olarak

4. Deniz, sağlıklı insanlarda kandaki kalsiyum miktarının
B düzenlenmesine ilişkin izlediği bir videoda aşağıdaki
paratiroit bezinin uyarılması ve paratiroit bezinden pa- İ
Y olayları not alıyor ve notlarını öğretmeni ile paylaşıyor.
rathormonun (PTH) salgılanması gösterilmiştir.
O
T I. Kemiklerden kana kalsiyum geçişinin artması
Kandaki X değişkeni İ II. Kandaki kalsiyum miktarının normal seviyenin altı-
K
paratiroit bezini uyarır. na düşmesi
Kan damarı III. Paratiroit bezinin uyarılması
IV. Parathormonun kandaki seviyesinin artması
Paratiroit Öğretmen bu olayların aşağıda verilen hangi sırada

bezi gerçekleşerek kandaki kalsiyum miktarının düzen-
lendiğini söyleyecektir?
Tiroit bezi
A) I - II - III - IV B) I - III - II - IV
C) II - I - III - IV D) II - III - IV - I
E) IV - III - II - I
Parathormon (PTH)
Şekildeki X değişkeni aşağıdakilerden hangisi ol-

5. Aşağıdakilerden hangisi hormonların özelliği değil-
malıdır?
dir?
A) Kandaki düşük Na+ miktarı
A) Tepkileri sinir sistemine göre hızlıdır.
B) Kandaki düşük H2O miktarı
B) Tepkileri uzun sürelidir.
C) Kandaki yüksek K+ miktarı
C) Kanla taşınır.
D) Kandaki yüksek Ca++ miktarı
D) Steroit yapıda olabilir.
E) Kandaki düşük Ca++ miktarı
E) Protein yapıda olabilir.

ANALİZ
11 Endokrin Sistem
6. Hormonlarla ilgili verilen aşağıdaki ifadelerden 9. Hipoz bezinin kendisi tarafından üretilen hormon-
hangisi doğru değildir? lar aşağıda verilen olaylardan hangisini gerçekleş-
tirmez?
A) Homeostasinin korunmasında etkilidir.
A) Büyümeyi gerçekleştirebilir.
B) Bazıları bütün vücudu etkiler.
B) Tiroid bezini uyarabilir.
C) Farklı bezden salgılanıp aynı organı etkileyebilirler.
C) Doğum sırasında rahim kaslarının kasılmasını sağ-
D) Farklı hormonlar aynı organda benzer etki göstere-
layabilir.
bilir.
D) Böbrek üstü bezini uyarabilir.
E) Etkilerini kanda bulundukları her anda gerçekleşti-
rebilirler. E) Deride melanosit hücrelerini uyarabilir.
7. Nöronlar tarafından üretilen hormonlara nörohormon

denir. 10. Öğretmen Selin’e, insanda sinir sisteminin ve hormon-
ların kontrol ettiği olaylara ilişkin bir tablo hazırlamasını
Buna göre;
istiyor.
I. oksitosin,
Selin’nin oluşturduğu tabloda yer verdiği;
II. Antidiüretik hormon (ADH),
III. Prolaktin hormonu (PRL) No Olaylar
B I. iğne batan elin hızla çekilmesi,
hormonlarından hangileri hipotalamustan salgıla- İ
Y II. kalp atışının hızlanması,
nan nörohormonlardır? O III. kan basıncının yükselmesi,
T
İ IV. böbrek nefronlarından suyun geri emilmesi
K
D) I ve III E) I, II ve III olaylarından hangilerinin kontrolünde hormonların
rolü yoktur?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III

8. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilen hormon
çiftleri karşısındaki işlevi yerine getirmez?
Oksitosin ve Meme bezlerinden süt üretilme-

A)
Prolaktin si ve salgılanmasını uyarma
11. “Aldosteron hormonuyla ilgili aşağıda verilen bilgiler-
den hangisi yanlıştır?”
Kalsitonin ve Kandaki kalsiyum düzeyinin
B)
Parathormon ayarlanmasını sağlama
Yukarıdaki sorunun yöneltildiği bir öğrenci aşağı-
daki hangi seçeneği işaretlerse soruyu doğru ce-
Adrenalin ve Kan basıncını artırma, metabo- vaplamış olur?
C)
Nöroadrenalin lizmayı hızlandırma
A) Kandaki mineral ve su dengesini ayarlar.
Kortizol ve B) Böbreklerden sodyum emilimini azaltır.
D) Kan glikoz düzeyini artırma
Glukagon
C) Kan hacmini arttırır.
ADH ve Kandaki Na+ ve K+ düzeyini D) Eksikliğinde kan basıncı düşer.

E)
Tiroksin ayarlama
E) Eksikliğinde addison hastalığı ortaya çıkar.
30 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
B E B D A E C E C A B
ANALİZ
Endokrin Sistem 12
1. ADH hormonu salgısı artan bir bireyde, 4. Uzun kemiklerin uç bölgesinde kıkırdaktan oluşan epi-
z plağı bulunur. Bu yapı büyüme çağında çeşitli hor-
I. Şekersiz diyabet görülür. monlarla uyarılarak kemiğin boyca uzamasını sağlar.
II. Böbreklerde suyun geri emilimi artar.
III. Kan basıncı artar. Buna göre epifiz plağında, aşağıda verilen hormon-
lardan hangilerini tanıyan reseptörler bulunur?
A) STH B) TSH C) ACTH
D) ADH E) MSH
5. Hipozin ön lobundan salgılanan;

2. Aşağıdaki şekilde tiroksin hormonunun salgılanma me- I. FSH
kanizması gösterilmiştir.
II. LH
İnhibe eden etki III. TSH
Hipotalamus
RF Uyarıcı etki
hormonlarından hangileri kadınlarda görülen
Tiroksin menstüral döngüde rol oynar?
artışı
Ön hipofiz
Tiroit bezi TSH D) I ve III E) I, II ve III

B
İ
Y
Tiroksin
O
T
Doku
İ
6. Tiroksin hormonu yetersiz salgılanan bir insan için
hücreleri
K aşağıda verilenlerden hangisi doğru değildir?
A) Sebebi iyot eksikliği olabilir.

Buna göre,
B) Tiroit bezi büyüyebilir.
I. Tiroksin hormonunun salgılanmasında sinir sistemi
ve endokrin sistem birlikte görev yapar. C) Hipertiroidizm hastalığı görülür.
II. İnhibe eden etki, ön hipofiz ve hipotalamusun salgı D) Hipoz TSH salgısını azaltmış olabilir.
yapımını etkiler.
E) İlerlerse miksödem görülebilir.
III. Hipotalamus, hem hipofiz hem de tiroit bezini uya-
ran maddeler salgılar.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 7. Kanında Ca+2 miktarı fazla olan bir kişiyle ilgili aşa-
D) I ve III E) II ve III ğıdaki yorumlardan hangisi doğru değildir?
A) Böbreklerden kalsiyum emilimi azalır.
B) Kalsitonin salgısı artar.

3. Aşağıdakilerden hangisi STH hormonunun fazla C) Parathormonun fazla salgılanmasından dolayı ola-
salgılanması sonucu oluşan bir rahatsızlıktır? bilir.
A) Diyabet B) Tetani C) Devlik D) Kişide böbrek taşı görülebilir.
D) Cücelik E) Addison E) Tetani rahatsızlığı görülebilir.

ANALİZ
12 Endokrin Sistem
8. Memeli canlılarda kalsiyum iyonlarının derişimini 12. Aşağıdaki şekilde hipoz bezinden salgılanan ADH’nin
düzenleyen ve birbirine zıt çalışan hormonlar aşa- etki mekanizması verilmiştir.
ğıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir?
Kan sıvısının yoğunluğu
A) Tiroksin, Parathormon ve Na+ konsantrasyonu artarsa
B) TSH, Tiroksin Uyarır
C) Kalsitonin, Parathormon Hipotalamustaki

ozmoreseptörler
D) STH, Kalsitonin
Negatif Uyarır
E) STH, TSH
feedback
baskılar
Arka hipofiz
9. I. Hipoz Antidiüretik hormon

ADH
II. Tiroid (ADH) salgılanır
III. Pankreas Hedefler
Yukarıda verilen organlardan hangileri hem hormon

Böbrek idrar
hem de enzim salgılayan karma bezlere örnektir?
toplama kanalı
D) I ve III E) II ve III B
İ Su geri emilir
Y
O Sonuç
T
İ
10. • Kan hacminin ve basıncının düzenlenmesi
K
• Böbrek tübüllerinden suyun geri emilmesi
• Atardamardaki düz kasların kasılması Kan sıvısının yoğunluğu İdrar çıkışı azalır
azalır, plazma hacmi
Yukarıdaki özelliklere sahip hormon aşağıdakiler- artar
den hangisidir?
ADH’nin verilen etki mekanizmasına ilişkin olarak
A) Kalsitonin B) Vasopressin C) Kortizol
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
D) Parathormon E) Tiroksin
A) Hipoz bezinden salgılanan ADH, böbreğin idrar
toplama kanalına etki ederek suyun geri emilmesini
sağlar.
11. Böbrek üstü bezinden salgılanan, B) Kandaki ADH seviyesinin artması kan sıvısının yo-
ğunluğunu azaltır, plazma hacmini artırır.
I. Kortizol
C) Kan sıvısının yoğunluğu ve Na+ konsantrasyonu ar-
II. Aldosteron
tarsa hipotalamusun ozmoreseptörleri uyarılır.
III. Nöradrenalin
D) Kan sıvısının yoğunluğu azalır, plazma hacmi artar-
hormonlarından hangileri nörotransmitter madde sa hipotalamusun ozmoreseptörleri baskılanır.
olarak da salgılanır?
E) Kan sıvısının yoğunluğunun azalması hipoz bezin-
den salgılanan ADH’nin artmasına neden olur.
32 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
D C C A C C E C C B C E
ANALİZ
Endokrin Sistem 13
1. Aşağıdaki şekilde hipoz bezinde üretilen TSH’nin (Ti- 3. İnsülin ve glukagon hormonlarına ilişkin bazı fonksiyon-
roit stimülan hormon) tiroit bezini uyarmasına bağlı ola- lar şöyledir:
rak salgılanan “A” hormonunun fonksiyonu verilmiştir. I. Kandaki glikozun karaciğer, kas ve yağ dokusuna
geçmesini sağlar.
Hipotalamus II. Glikozun metabolik yakıt olarak kullanılmasını teş-
vik eder.
Hipotalamıs hipofiz
bezini uyarır III. Amino asit ve gliserolden glikoz sentezini hızlan-
dırır.
Hipofiz IV. Karaciğerde glikojen yıkımını artırır.
bezi
Konu hakkında yeterli bilgisi olduğunu söyleyen
Emir bu fonksiyonlardan hangilerinin insüline, han-
TSH
Kan damarı gilerinin glukagona ait olduğunu söyleyecektir?
İnsülin Glukagon
A) I ve II III ve IV
A hormonu: Vücudun metabolizma
hızını düzenler. Büyüme B) I ve IV II ve III
Tiroit ve gelişmede rol oynar.
bezi C) II ve III I ve IV
Şekli tahtaya çizen Yıldız öğretmen öğrencilerine şu D) III ve IV I ve II

soruyu yöneltiyor: “Şekilde A ile gösterilen hormon E) II ve IV I ve III
hangisidir?”
B
İ
Aşağıdaki hangi seçenekte verilen öğrencinin so-
Y
ruya verdiği cevap doğrudur? O
T 4. Bir bireyde tiroksin hormonunun yetersiz salgılan-
A) Selim: Adrenalin İ
K ması (hipotiroidizm) sonucu,
B) Tekin: Östrojen
I. Ekzoftalmi
C) Dilek: Tiroksin
II. Miksodem
D) Aslı: Kortizol III. Kretenizm cüceliği
E) Esma: Parathormon
rahatsızlıklarından hangileri görülebilir?
2. Bir insanın kanında adrenalin miktarının artışına

bağlı olarak kan basıncı ve kandaki glikoz miktarın-
da meydana gelen değişim aşağıdaki hangi seçe-
5. Vücutta meydana gelen aşağıdaki durumlardan
nekte doğru verilmiştir?
hangisi hipoz bezinden ADH (antidiüretik hormon)
salgılanmasını uyarır?
Kan Basıncı Kandaki glikoz miktarı
A) Artar Artar A) Kanın pH’sinde azalma
B) Artar Azalır B) Vücuda tuz alımında azalma
C) Artar Değişmez C) Kanın su miktarında azalma
D) Azalır Artar D) Kandaki oksijen basıncında azalma
E) Azalır Azalır E) Kandaki tuz miktarında azalma

ANALİZ
13 Endokrin Sistem
6. Aşağıda bazı hormonlara ait görevler verilmiştir. 9. İç guatr (Graves) hastalığı olan bir bireyde hastalı-
I. Tiroit bezinin çalışmasını kontrol eder. ğın ilerleme evresinde;
II. Büyüme ve gelişmeyi sağlar. I. sinirlilik hâli,

III. Analık içgüdüsünü sağlar. II. taşikardi,
IV. Ovaryuma etki ederek, ovülasyonu sağlar. III. zayıflama
V. Böbreklerden suyun geri emilimini sağlar.
durumlarından hangileri görülebilir?
Buna göre yukarıdaki görevleri gerçekleşti-
ren hormonlar aşağıdakilerin hangisinde yanlış A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
eşleştirilmiştir? D) II ve III E) I, II ve III
A) I - TSH B) II - STH C) III - Kortizol
D) IV - LH E) V - ADH
10. Alkol, aşağıda verilen hormonlardan hangisinin
üretimini azalttığı için birey çok sık idrara çıkar?
A) STH B) TSH C) ACTH
7. Hormonlar hedef organda; D) ADH E) FSH
I. hücresel solunumu hızlandırma,

II. protein sentezini uyarma,
III. enzimleri aktive etme, B 11. Aşağıda kandaki kalsiyum miktarının düzenlenmesi şe-
İ matize edilmiştir.
IV. mitozu uyarma Y
O
olaylarından hangilerini gerçekleştirerek düzenle- T Kalsitonin
me yapar? İ Kalsiyum kandan Kanda
K Kanda kemiğe geçer kalsiyum
yüksek azalır
kalsiyum
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV Kanda
Kanda normal
normal kalsiyum
kalsiyum
Kanda
Kanda düşük
kalsiyum kalsiyum
8. Vücutta hormonların kontrolünde meydana gelen bazı artar
olaylar şöyledir: Parathormon
Kalsiyum kemikten
• Böbreklerin nefron kanallarından suyun geri emil- kana geçer
mesi
Buna göre,
• Mitokondride hücresel solunumun hızlanması
I. Parathormonun faz la sal gılanması kemiklerde
• Karaciğerdeki glikozun kana geçmesi
zayıflamaya neden olur.
• Kadınlarda rahim kaslarının kasılması, doğumun
II. Kandaki yüksek kalsiyum kalsitonin salgısını artırır.
gerçekleşmesi
III. Kalsitoninin fazla salgılanması, bağırsaklardan kana
Verilen olaylar ile bu olayların gerçekleşmesinde emilen kalsiyum miktarının artmasına neden olur.
rol oynayan aşağıdaki hormonlar eşleştirildiğinde
hangisi dışta kalır? ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Östrojen B) Oksitosin C) Tiroksin A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) ADH (Vazopressin) D) Glukagon D) II ve III E) I, II ve III
34 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
C A A E C C E A E D B
ANALİZ
Endokrin Sistem 14
1. Şeker hastalığı ile ilgili verilen aşağıdaki ifadeler- 3. Tiroit bezi, tümör veya farklı hastalıklardan kaynak-
den hangisi yanlıştır? lanan durumlardan dolayı fazla miktarda tiroksin
hormonu salgılarsa bu bireyde;
A) Tip I şeker hastalığı daha çok genç bireylerde görü-
lür. I. aşırı terleme,
B) Tip I şeker hastalığı bağışıklık sisteminin beta hüc- II. uykusuzluk,

relerini tahrip etmesiyle oluşur. III. kilo kaybı,
C) Şeker hastası bireylerin idrarında şekere rastlana- IV. sinirlilik hali

bilir. durumlarından hangilerinin görülmesi beklenebi-
D) Ailesinde Tip II şeker hastalığı olanların hastalığa lir?
yakalanma ihtimali yüksektir.
E) Şeker hastalığı glukagon hormonunun eksikliğin-
den kaynaklanır. D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
4. Hipozden salgılanan;
2. Aşağıdaki şekilde glikoz metabolizmasının hormonlarla
dengelenmesi gösterilmiştir. I. FSH
Vücut hücreleri B II. LH

daha fazla glikoz alır. İ III. ADH
İNSÜLİN Y
Karaciğer glikozu O IV. ACTH
glikojen olarak depolar. T
İ hormonlarından hangileri aynı organ üzerinde etki
Kanda glikoz düzeyi belirli K
Pankreasın beta (β) gösterir?
hücreleri kana insülin bir noktaya kadar azalır.
salgılamak üzere İnsülin salgılanması
uyarılır. Yüksek uyarısı ortadan kalkar. A) I ve II B) I ve III C) II ve III
HOMEOSTASİ
Kan glikoz düzeyi
D) II ve IV E) I ve IV
Düşük
Kanda glikoz miktarı Pankreas alfa (α)

belirlenen değere yükselir. hücreleri kana glukagon
Glukagon salgılanması salgılamak üzere uyarılır.
uyarısı ortadan kalkar.
GLUKAGON
Kan glikoz düzeyini 5. “İnsanda bulunan aşağıdaki hormonlardan hangisi kan-
normale çıkarır. daki tuz yoğunluğunun artmasına karşılık salgılanır?”
Buna göre, Yukarıdaki sorunun yöneltildiği bir öğrenci aşağı-

daki hangi seçeneği işaretlerse soruyu doğru ce-
I. İnsülin kan şekerini düşürür. vaplamış olur?
II. Yüksek glikoz mikta rının normale dön mesinde
sadece karaciğer etkilidir. A) Kalsitonin
III. Bir organ birden fazla hormon salgılayabilir. B) Parathormon
yorumlarından hangileri yapılabilir? C) Folikül stimülan hormon
D) Tiroksin
E) Antidiüretik hormon

ANALİZ
14 Endokrin Sistem
6. Aşağıdaki şekilde hipoz bezinin salgıladığı hormonla- 8. Böbrek üstü bezinin öz bölgesinden salgılanan ad-
rın etki ettiği organlar verilmiştir. renalin hormonu aşağıda verilen olaylardan hangi-
sini gerçekleştirmez?
Hipotalamus
A) Kandaki glikoz miktarının artması
B) Göz bebeğinin büyümesi
C) Kan basıncının azalması
D) Karaciğer ve kaslardaki glikojen miktarının azalması
E) Kalp atışının hızlanması

Hipofiz
9. İnsülin hormonu;
FSH TSH STH ADH I. kandaki glikozun doku hücrelerine geçişi,

II. karaciğerdeki glikozun kana geçişi,
1 2 3 4
III. kandaki glikozun çizgili kaslara geçişi
Buna göre numaralandırılan organlar aşağıdaki olaylarından hangilerinde rol oynar?

hangi seçenekte doğru olarak eşleştirilmiştir?
Tiroit bezi Ovaryum Kemik Böbrek
B
A) 1 2 3 4 İ
Y
B) 2 1 3 4 O
T
C) 3 2 1 4 İ 10. Pankreasta üretilen insülin ve glukagon hormonları
K
D) 2 4 3 1 ile ilgili verilen aşağıdaki ifadelerinden hangisi yan-
lıştır?
E) 4 1 3 2
A) İnsülin, hücrelerin glikoza olan geçirgenliğini arttırır.
B) Glukagon kan şekeri düştüğünde salgılanır.
7. “İnsanda; C) İnsülin kan şekerini düşürür.
I. boşaltım sistemi yolu ile kalsiyumun atılmasını D) Glikojenin glikoza dönüşümü hızlanmışsa insülin
uyarma, salgılanmıştır.
II. kemik dokudan kana kalsiyum geçişini uyarma, E) İnsülin eksikliğinde idrarda glikoza rastlanır.
III. böbreklerden kana suyun geri emilimini uyarma,
IV. kandaki sodyum, klor ve potasyum miktarını den-
geleme
11. Adrenalin hormonunun artması sonucu aşağıda ve-
fonksiyonlarından hangilerini parathormon yerine geti-
rilen değişimlerden hangisi görülür?
rir?”
A) Kalp atışı hızlanır.
Bu sorunun yöneltildiği Eylül, soruyu doğru yanıt-
ladığına göre, aşağıdaki hangi seçeneği işaretlemiş B) Göz bebekleri küçülür.
olmalıdır? C) Beyne giden kan damarları daralır.
A) Yalnız II B) I ve II C) III ve IV D) Sindirim kanalına giden kan damarı genişler.
D) I, II ve IV E) II, III ve IV E) Kandaki glikoz oranı azalır.
36 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
E D E A E B A C D D A
SENTEZ
Endokrin Sistem Genel Tekrar 15
1. Aşağıdaki şekilde insanda bulunan bazı endokrin bez- 3. Endokrin bezler, hormon salgılayan kanalsız bez gru-
ler verilmiştir. bundandır. Endokrin bezler salgıları olan hormonları
doğrudan kana verir. Kana geçen hormonlar buradan
vücudun çeşitli organlarına taşınarak etkinlik gösterir.
Buna göre aşağıda verilen hangi iki hormon aynı

Hipofiz bezi endokrin bez tarafından salgılanmaz?
(I)
A) Tiroksin - Kalsitonin
B) Kortizol - Aldosteron
Pankreas
(II) C) Oksitosin - Östrojen
Böbreküstü D) Östrojen - Progesteron
bezi
(III) E) İnsülin - Glukagon
4. İnsanda ADH’nin kandaki miktarının azalması duru-

munda;
I. günlük idrar miktarının artması,

II. nefron kanallarında suyun geri emiliminin artması,
Buna göre, bu endokrin bezlerin gerçekleşmesinde
III. vücudun günlük su ihtiyacının artması
rol oynadığı aşağıdaki olaylar ile eşleştirilmesi han- B
İ
gi seçenekte doğru olarak verilmiştir? Y olaylarından hangileri gerçekleşir?
O
Heyecan halinde T
Tiroit bezinin Kan şekerinin kan basıncının İ
K
uyarılması düzenlenmesi artırılması D) II ve III E) I, II ve III
A) I II III
B) I III II
C) II I III
D) III I II 5. Eritropoietin hormonunun insan vücudundaki en önemli
kaynağı böbrektir. Bu hormonun %90’ı böbrekte, %10’u
E) III II I
karaciğerde üretilir.
Eritropoietin, kırmızı kemik iliğinde alyuvar üretimini

sağlar.
Buna göre;
2. Bir hormonun hedef hücrede etkisini gösterebilme-
si; I. kandaki alyuvar sayısının azalması,
II. kan kaybının artması,
I. hormonun kandaki miktarı,
III. hücrelere ulaşan oksijen miktarının azalması
II. hedef hücrede hormonu tanıyan reseptör sayısı,
III. hormonun reseptöre bağlanma afinitesi (kuvveti) durumlarından hangileri kandaki eritropoietin mik-
tarının artmasına neden olur?
faktörlerinden hangilerine bağlı olarak değişebilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

SENTEZ
15 Endokrin Sistem Genel Tekrar
6. İnsanda hormon salgılayan çeşitli endokrin bezler şun- 8. Endokrin bezlerin karşılıklı olarak kandaki hormon mik-
lardır: tarını dengelemesi negatif geri bildirim mekanizması ile
I. Hipofiz bezi sağlanabilir.
II. Tiroit bezi Hipofiz
III. Böbrek üstü bezi

TSH I Kortizol II III Östrojen
IV. Paratiroit bezi
Tiroid bezi Böbrek üstü Yumurtalık
Bu bezlerin, bezi
a. Fazla çalışması durumunda devlik hastalığına Negatif geri bildirim ile ilgili olarak yukarıdaki şekil-
neden olan, de gösterilen kısımlara yazılması gerekenler aşağı-
b. Yapısında iyot bulunduran hormon üreten, dakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
c. Kandaki Na+, K+ ve Cl miktarının dengelenmesinde I II III
rol oynayan hormon üreten
A) Tiroksin ADH LTH
d. Kandaki Ca++ miktarının dengelenmesinde rol
oynayan hormon üreten B) Kalsitonin ADH FSH
C) Parathormon ACTH LH
özellikleri ile eşleştirilmesi aşağıdaki hangi seçe-
nekte doğru olarak verilmiştir? D) Kalsitonin ACTH LH
a b c d E) Tiroksin ACTH FSH
A) I II III II ve IV
B) I II IV II ve III B
İ
C) II III IV I ve IV Y
O 9. I. Çevresel faktörler
D) III I II IV T II. Kandaki hormon miktarı
İ
E) III II I IV K III. Kandaki kimyasal maddeler
IV. Sinir sistemi
Yukarıdaki faktörlerden hangileri canlı organizma-

larda hormon salgılanmasına neden olabilir?
A) I ve IV B) II ve III C) I, III ve IV
7. İnsanda çeşitli endokrin bezlerden salgılanan bazı hor-
monlar şöyledir: D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
I. Kortizol
II. Adrenalin
III. Glukagon
10. Hormonların vücuttaki görevleri arasında;
Bu hormonların gerçekleştirdiği aşağıdaki fonksi-
yonlardan hangileri ortaktır? I. büyüme ve gelişmeyi sağlama,
II. üreme hücrelerinin oluşmasını sağlama,
A) Kan basıncını artırma
III. kan kalsiyum düzeyini ayarlama,
B) Kandaki glikoz düzeyini artırma
IV. kan basıncını düzenleme
C) Kalbin çalışma hızını artırma
olaylarından hangileri gösterilebilir?
D) Bağışıklık sistemini baskılama
E) Sindirim sisteminin çalışmasını yavaşlatma A) I ve II B) I ve III C) II ve III
38 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
A E C C E A B E E E
ANALİZ
Duyu Organları 16
1. İnsan vücudu duyu organları sayesinde aşağıdaki uya- 4. Aşağıdaki şekilde sağ ve sol görme alanından gelen
rıcı faktörleri algılayabilir. ışık ışınlarının göze ulaşması ve gözden çıkan optik
I. Sıcaklık sinirler aracılığıyla beynin görme merkezine impulslar
şeklinde uyarının iletim yolu gösterilmiştir.
II. Dokunma
Sol görme Sağ görme
III. Basınç alanı alanı
İnsan derisinde bu uyarıcı faktörlerden hangilerine

duyarlı reseptörler bulunur? Sol göz Sağ göz
Görme sinirleri
Optik kiyazma
Talamus
2. Yaz mevsiminde kış mevsimine göre, çöp bidonu-

nun yanından geçerken kokunun daha yoğun algı- Birincil görme
korteksi
lanmasında,
Buna göre,
I. Koku moleküllerinin kinetik enerjisinin artması
II. Birim zamanda burundaki mukus tabakasındaki I. Görme sinirleri talamusta sinaps yapar.
çözünen koku molekülü miktarının artması II. Sağ görme alanı için sağ gözdeki optik sinirler optik
III. Koku sinirlerinde impuls iletim hızının artması kiyazmadan çapraz yaparak geçer.
B III. Sol görme alanı için sağ gözdeki optik sinirler optik
IV. Koku sinirlerinde impuls frekansının artması İ
Y kiyazmadan çapraz yaparak geçer.
olaylarından hangileri etkilidir? O
IV. Sol gözü kör olan bir kişi sol görme alanındaki hiç
T
İ bir yeri göremez.
A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III K
D) I, II ve IV E) II, III ve IV
D) I, II ve III E) II, III ve IV
3. Suyun içinde fazla durduğu için vücut sıcaklığı düşen

bir timsah, yanından geçmekte olan avını zamanında
göremediği için avlanma başarısı azalır. Bu nedenle 5. Öğretmen göz kusurlarından birine ait özellikleri özet-
gün içinde karaya çıkıp, güneş enerjisinden faydalana- leyerek bir slayt oluşturuyor ve aşağıdaki açıklamaların
rak vücut sıcaklığını yükseltmelidir. yazılı olduğu slaytı tahtaya yansıtıyor.
I. Görüntü retinanın önüne düşer.
Timsahın bu davranışı sergilemesi, görme olayının;
II. Gözün optik eksen doğrultusunda uzaması sonucu
I. kimyasal, oluşur.
II. enzimatik, III. Bu göz kusuruna sahip bireyler uzağı net göremez-
III. ışığa duyarlı olma ler.
özelliklerinin hangilerinden etkilenmesinden kay- Buna göre sınıfta dersi dinleyen Tamer, bu göz ku-
naklanır? surunun aşağıdakilerden hangisi olduğunu söyle-
yecektir?
A) Miyop B) Glokom C) Hipermetrop
D) Renk körlüğü E) Katarakt

ANALİZ
16 Duyu Organları
6. Aşağıdaki şekilde bir insanın Y ortamındaki nesneye 9. Görme olayı gerçekleşirken ışık,
bakarken aniden kafasını çevirip, X ortamındaki nesne-
ye bakması durumu şematize edilmiştir. I. Kornea
II. Göz merceği
Çok ışıklı Az ışıklı
ortam ortam III. Göz bebeği
IV. Reseptör
yapılarından hangi sıra ile geçer?
X Y
C) I - IV - II - III D) III - II - I - IV
Nesne Nesne
A birim 2A birim
E) III - I - II - IV
uzaklık uzaklık
Bu durumda göz bebeği, göz merceği, kirpiksi kas-

lar ve mercek bağlarında meydana gelen değişim
nasıl olmalıdır? 10. Miyop göz kusuru ve tedavi yöntemiyle ilgili aşağı-
da verilenlerden hangisi yanlıştır?
Göz Göz Kirpiksi Mercek
bebeği merceği kaslar bağları A) Miyop gözler uzağı net göremez.
A) Küçülür İncelir Gevşer Kasılır
B) Görüntü sarı beneğin önüne düşer.
B) Büyür Kalınlaşır Gevşer Gevşer
C) İnce kenarlı mercekle düzeltilir.
C) Küçülür Kalınlaşır Kasılır Gevşer
B D) Göz küresinin önden arkaya doğru çapının artması
D) Küçülür Kalınlaşır Gevşer Gevşer İ
Y sonucu oluşabilir.
E) Büyür İncelir Kasılır Kasılır O
T E) Göz merceğinin kırıcılığının artması sonucu oluşa-
İ bilir.
K
7. Göz bebeği reeksi ile ilgili,
I. Yoğun ışıkta göz bebeğini küçültür. 11. Gözde renk pigmentlerinin bulunduğu ve göze ren-
II. Doğuştan gelen refleks örneğidir. gini veren kısım aşağıdakilerden hangisidir?
III. Omurilik tarafından kontrol edilir.

A) Kornea B) İris C) Sarı leke
ifadelerinden hangileri doğrudur? D) Göz merceği E) Göz bebeği
12. Göze gelen ışık ışınları;
8. İnsan gözünde bulunan bazı yapılar ve görevleri ile I. camsı cisim,

ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? II. mercek,
III. kornea,
A) Göz kapağı, gözü dış etkilerden korur.
IV. iris
B) Koroid, ışığın yansımasını önler.
yapılarının hangilerinden kırılarak geçer?
C) İris, göze rengini verir.
D) Göz merceği, ışığın kırıldığı yerdir. A) Yalnız II B) II ve III C) I, II ve III
E) Kornea; kan damarı bakımından zengindir. D) I, III ve IV E) II, III ve IV
40 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
E D C A A C C E B C B C
ANALİZ
Duyu Organları 17
1. Orta kulağı zarar görmüş bir bireyde, 4. Görme olayı, göz ve beyinde bulunan bir çok nöronun
birlikte çalışması sonucu gerçekleşen karmaşık yapılı
I. Ses titreşimlerinin artırılmasında sorun yaşanması bir süreçtir. Beynimiz, geçmiş tecrübelerimiz sayesinde
II. İşitme kayıplarının görülmesi oluşturduğumuz görme hafızasını kullanarak, görme
III. Yürürken denge probleminin görülmesi sürecine büyük katkıda bulunur.
olaylarından hangileri gerçekleşebilir? Buna göre, üç yaşında geçirdiği bir kaza sonucu
görme yetisini kaybeden daha sonra, otuz yaşında
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II ameliyat olarak iyileşen bir insan için,
D) I ve III E) I, II ve III I. Başlangıçta etrafını net göremez.
II. Göz küresinde oluşan görüntü beyin tarafından
eksiksiz işlenir.
III. Yaşadığı yeni tecrübelerle görme hafızası geliştik-
çe daha net görüntü oluşabilir.
2. Kulakta bulunduğu hâlde işitmeyle ilgili olmayan ifadelerinden hangileri söylenemez?

yapılar aşağıdaki seçeneklerin hangisinde birlikte
verilmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Çekiç, örs, üzengi
B) Korti organı, östaki borusu
C) Kulak zarı, tulumcuk

B 5. İnsan kulağında bulunan bazı yapılar ve görevle-
D) Östaki borusu, yarım daire kanalları İ riyle ilgili aşağıda verilen eşleştirmelerden hangisi
Y
E) Otolit taşları, kulak zarı O yanlıştır?
T
İ A) Kulak Kepçesi - ses dalgalarını toplama
K
B) Yarım daire kanalları - basıncı ayarlama
C) Tulumcuk - denge
3. “Aşağıda, göz küresine ait kesit ve bazı yapıları numa- D) Korti organı - işitme
ralandırılarak gösterilmiştir.
E) Çekiç, örs, üzengi - ses şiddetini arttırma
Sert tabaka
IV
Kornea Ağ tabaka 6. Kötü kokan bir ortama girildiğinde ilk etapta ağır gelen
III
I koku bir müddet sonra hissedilmez.
Göz merceği
II Bu durum,
Kör nokta
V I. Koku alma almaçlarının çok çabuk yorulması
II. Duyu nöronlarının fazla miktarda nörotransmitter
Işığa duyarlı reseptörlerin bulunduğu kısım aşağıdaki madde salgılaması
hangi seçenekte verilmiştir?” III. Ara nöronların aşırı kokudan zarar görmesi
Bu sorunun sorulduğu bir öğrenci aşağıdaki han- olaylarından hangileri ile en iyi açıklanabilir?
gi seçeneği işaretlerse soruyu doğru cevaplamış
olur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) I B) II C) III D) IV E) V D) II ve III E) I, II ve III

ANALİZ
17 Duyu Organları
7. Aşağıdaki tabloda kulakta bulunan bazı yapılar ve gö- 10. Gözde bulunan ve görme almaçlarını taşıyan reti-
revleri verilmiştir. na ile ilgili aşağıda verilen açıklamalardan hangisi
yanlıştır?
Basınç değişimi
I Östaki borusu
kontrolü A) Koni reseptörleri rengi, çomak reseptörleri şekli al-
II Yarım daire kanalları Denge gılar.
Ses titreşimlerinin
III Çekiç, örs, üzengi B) Burada bulunan rodopsin pigmenti gözün renkli gö-
artırılması rünmesini sağlar.
IV Kulak zarı Sesin işitilmesi
C) Sinirlerin gözü terk ettiği kör noktada görüntü oluş-
Mekanoreseptörlerle impuls
V Korti organı maz.
oluşumu ve iletimi
D) Mavi, yeşil, kırmızı olmak üzere 3 çeşit koni resep-
Tabloda verilen yapılardan hangisi görevi ile yanlış törü taşır.
eşleştirilmiştir? E) Koni reseptörleri sarı beneğin merkezinde yoğun-
A) I B) II C) III D) IV E) V laşmıştır.
11. Aşağıdaki şekilde 4 farklı duyu organı belli özellik yö-

nüyle K, L ve M şeklinde gruplandırılmıştır.
8. İnsan derisinde aşağıdaki yapılardan hangisinin
bulunması beklenmez? Burun
L
B Dil
A) Deriye rengini veren melanosit hücreleri İ K
Y Deri
B) Dokunmayı algılayan mekanoreseptörler O M
T Kulak
C) Mikroorganizmaları yutan makrofajlar İ
K
D) Isı değişimlerini algılayan termoreseptörler Buna göre,
E) Işığın dalga boyunu algılayan koni reseptörleri I. K ile simgelenen duyu organlarında termoreseptör-
ler bulunur.
II. L ile simgelenen duyu organlarında kemoreseptör-
ler bulunur.
III. M ile simgelenen duyu organları mekanik uyarılara
duyarlı reseptörler bulundurur.
9. Görme duyusu olan göz ile ilgili aşağıda verilenler- ifadelerinden hangileri doğrudur?
den hangisi doğru değildir?
A) Sert tabakanın farklılaşmasıyla oluşan kornea, ışı-
ğın ilk kırıldığı yerdir.
B) Göze gelen ışık miktarı göz bebeği tarafından ayar-

lanır.
C) Damar tabaka içerisinde, gözün beslenmesini sağ-

layan kan damarları bulunur.
12. Aşağıda verilen gözle ilgili yapılardan hangisinin
nakli yapılırken doku uyumu sorunu en az düzeyde
D) Kör nokta görüntünün en net oluştuğu bölgedir. yaşanır?
E) Göz merceği incelip bombeleşerek yakın ve uzağa
A) Kornea B) Kirpiksi kaslar C) İris
uyumu sağlar.
D) Göz kapağı E) Koroid
42 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
C D C B B A D E D B E A
ANALİZ
Duyu Organları 18
1. İnsanda; 3. Dilde tadın algılanması sırasında gerçekleşen,
I. parlak ışıkta göz bebeklerinin küçülmesi, I. Duyu sinirlerinin uyarılması
II. gözden gelen ışığın görüntü şeklinde algılandığı II. Tükürük sıvısında maddelerin çözünmesi
beyin bölümleri aşağıdaki hangi seçenekte doğru ola- III. Tat tomurcuklarının uyarıyı algılaması
rak eşleştirilmiştir? IV. Uyarının beyne iletilmesi
Yukarıdaki sorunun yöneltildiği bir öğrenci aşağı- olaylarının meydana geliş sırası aşağıdakilerden
daki hangi seçeneği işaretlerse soruyu doğru ya- hangisinde doğru olarak verilmiştir?
nıtlamış olur?
I II
C) II - I - III - IV D) II - III - I - IV
A) Orta beyin Uç beyin
E) II - I - IV - III
B) Uç beyin Orta beyin
C) Beyincik Uç beyin
D) Hipotalamus Orta beyin
E) Orta beyin Beyincik

4. Burunla ilgili verilen,
I. Mukusta çözünen kimyasal maddeleri algılar.

II. Kıllar sayesinde havayı temizler.
III. Lezzetin algılanmasına yardımcı olur.
2. Aşağıdaki tabloda duyu organlarımızda bulunan B ifadelerinden hangileri doğrudur?

İ
reseptörler ve işlevleri verilmiştir. Y
O A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Reseptör İşlev T
İ D) I ve II E) I, II ve III
Mekanoreseptör Dokunma, basınç, vibrasyon ve
K
gerilme gibi mekanik kuvvetlere
yanıt verir.
Termoreseptör Isı değişimlerine yanıt verir.
Fotoreseptör Işığa duyarlıdır, ışığa yanıt verir.
5. Aşağıda ışık ışınlarının göze ulaşmasından beyindeki
Kemoreseptör Solüsyonların içindeki kimyasal
maddelere yanıt verir. görme merkezine kadar geçen süreçte meydana gelen
bazı olaylar verilmiştir.
Tabloyu tahtaya çizen biyoloji öğretmeni, öğrencilerden I. Işık ışınlarının korneada kırılarak göz bebeğine
bu reseptörlerin bulunduğu vücut bölgelerine örnekler ulaşması
vermelerini ister. II. ışık ışınlarının ağ tabakadaki fotoreseptörleri uyar-
ması,
Buna göre aşağıdaki hangi seçenekte verilen öğ-
III. mercekte kırılmaya uğrayan ışık ışınlarının ağ taba-
rencinin verdiği örnek yanlıştır?
kaya düşmesi
A) Atilla: Fotoreseptörler, gözün ağ tabakasında bulu- IV. fotoreseptörlerin duyu nöronu ile sinaps yapması
nur. V. beyin korteksindeki görme merkezinin uyarılması
B) Zehra: Termoreseptörler, deride bulunur.
Bu olayların gerçekleşme sırasının aşağıdakilerden
C) Ali: Mekanoreseptörler, deri ve kan damarlarında hangisindeki gibi olması gerekir?
bulunur.
A) I - II - III - IV - V B) I - III - II - IV - V
D) Emel: Fotoreseptörler, deri ve pek çok iç organda
bulunur. C) II - I - III - IV - V D) III - II - I - IV - V
E) Murat: Kemoreseptörler, burun ve dilde bulunur. E) IV - III - II - I - V

ANALİZ
18 Duyu Organları
6. İnsanda kulakla toplanan ses dalgaları geçiş sıra- 10. İnsanda vücudun dengesinin sağlanmasında,
sına göre sıralandığında aşağıda verilen yapılardan
hangisinden en son geçer? I. omurilik,
II. beyincik,
A) Kulak zarı III. yarım daire kanalları
B) Oval pencere
yapılarından hangilerinin doğrudan görevi vardır?
C) Çekiç
D) Dış kulak yolu
E) Salyangoz
11. Yağ bezleri ile ilgili verilen aşağıdaki ifadelerden

7. Koku duyusunun algılanması sürecinde,
A) Yağ bezi salgılayan kanallar kapanırsa sivilce olu-
I. Ara nöron
şur.
II. Beyin kabuğu
B) Yoğun olarak ayak tabanı ve avuç içinde bulunur.
III. Talamus
C) Yağ bezlerinden üretilen yağlar, deri ve kılları yu-
yapılarının hangileri görev yapar?
muşatır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Ergenlik (puberte) döneminde aktiviteleri artar.

B
D) I ve II E) I, II ve III İ E) Bakteri ve mantarlara karşı vücudu korur.
Y
O
T
İ
K
8. Aşağıdaki seçeneklerde verilen duyu organların- 12. Gözün korunmasında,
dan hangisi karşısındaki yapıyı bulundurmaz? I. Göz kapakları
A) Göz † Östaki borusu II. Kaşlar

III. Kirpikler
B) Burun † Silli hücre
C) Kulak † Oval pencere yapılarından hangileri görev alır?
D) Deri † Malpighi tabakası A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

E) Dil † Papilla D) II ve III E) I, II ve III
9. Duyu organlarımızdan dil, 13. Duyu organlarımızdan deri,
I. Besinlerin ağız içinde hareket etmesini sağlama I. Ağrı duyusunu algılama

II. Konuşmaya yardımcı olma II. Kemiklerin gelişimine katkı sağlama
III. Sıcak, soğuk, dokunma gibi uyarıları algılama III. Dokunma ve basınç duyusunu algılama
özelliklerinden hangilerini gerçekleştirebilir? özelliklerinden hangilerini gerçekleştirebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III
44 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
A D D E B E D A E E B E E
ANALİZ
Duyu Organları 19
1. Gözün retinasında bulunan sarı beneğin merkezinde 3. Sezin bir süre kendi etrafında dönmüş ardından yanı
çubuk reseptörleri daha az oranda bulunur. Yoğun ola- başındaki koltuğa oturduktan sonra baş dönmesi hissi
rak koni reseptörleri vardır. Damar tabakaya yaslanmış yaşamış ve bu durum bir süre daha devam etmiştir.
olan bu fotoreseptörler ışıkla uyarıldığında oluşturduk-
ları impulsları, sırasıyla retinanın camsı cismine bakan Bu durumun nedeninin sorulduğu nöroloji dokto-
kısmına doğru dizilmiş; horizontal, bipolar, amakrin ve ru, olayın nedeni olarak aşağıdakilerden hangisini
gangliyon hücrelerine iletir. Bu hücrelerin herbiri gö- göstermiştir?
rüntüyü işleyerek impulslar aracılığıyla bu görüntüyü,
A) Orta kulaktaki östaki borusunun tıkalı olması
gangliyon hücrelerinin aksonlarından oluşan optik sinir-
lerle optik kiyazmadan geçerek, önce talamusa ardın- B) Orta kulakta çekiç, örs ve üzengi kemiklerinin bu-
dan da beyin korteksinin oksipital lobuna iletir. Gelen lunması
görüntü ters ve küçük olduğu için oksipital lob bu gö- C) İç kulakta bulunan yarım daire kanallarındaki sıvı-
rüntüyü düz ve olması gereken boyutta algılamamızı nın hareketinin devam etmesi
sağlar.
D) Dış kulak ile orta kulak arasında kulak zarının bu-
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? lunması
A) Retinada görüntüyü oluşturup, işleyen ara nöronlar E) Tulumcuk ve kesecik adı verilen yapıların içinde
vardır. otolit taşların bulunması
B) Camsı cisme en yakın olan nöron grubu gangliyon

hücreleridir.
C) Fotoreseptörlerin damar tabakaya yaslanmış olma-

sı besin ve oksijen ihtiyaçlarının fazla olmasından
kaynaklanır. B
İ 4. Aşağıdaki şekilde burunun boyuna kesiti verilmiştir.
D) Görmek için sağlıklı bir göz küresinin olması yeterli- Y
O
dir. T Duyu nöronu
İ
E) Gözün önünden hızla geçen bir cismin önce şekli- K Koku
nin, sonra renginin algılanma nedeni rengi algılayan Kalbursu soğancığı
fotoreseptörlerin yoğun biçimde sarı beneğin mer- kemik
kezinde bulunmasıdır.
Koku
Koku reseptörü
molekülleri Sil
Mukus
2. Geçirdiği kaza sonucu iç kulağın tüm bölümleri tah- Şekilde verilen yapılarla ilgili,
rip olmuş bir bireyde,
I. Koku alma reseptörleri koku soğancığında duyu
I. seslerin olduğundan daha yüksek bir şiddette nöronları ile sinaps yapar.
duyulması II. Burunda bulunan reseptörler kimyasal maddelere
II. vücut dengesinin sağlanmasında sorun yaşanması duyarlıdır.
III. kulaktan işitme merkezine ulaşan impuls sayısının III. Burunda bulunan koku almaçları, özelleşmiş sinir
artması hücrelerinden oluşur.
IV. iç kulaktan beyinciğe giden impuls sayısının azal- IV. Sillerin yüzeyini kaplayan mukus, koku molekülleri-
ması nin çözünmesini sağlar.
durumlarından hangilerinin görülmesi beklenebi- ifadelerinden hangileri doğrudur?

lir?
A) I ve III B) II ve IV C) III ve IV

ANALİZ
19 Duyu Organları
5. Aşağıdaki şekilde kulak kepçesi ile alınan seslerin ku- 8. İnsanda duyu organlarıyla ilgili olarak aşağıda veri-
laktaki iletim sırası verilmiştir. lenlerden hangisi yanlıştır?
Dış kulak Orta kulak İç kulak

   A) Dilde ve burunda aynı yolla uyarılan reseptörler bu-
lunur.
B) Derinin kalınlığı, vücudun her bölgesinde aynıdır.
C) Görme ve işitme duyularının merkezî sinir sistemi-

Kulak Kulak Kulak Salyangoz ne iletimini duyu nöronları sağlar.
kepçesi zarı kemikleri Korti organı
D) Dilde bulunan tat tomurcuklarının her birinin yapı-
Şekilde verilen iletim yolu ile ilgili, sında bütün tatları alan reseptör hücreler bulunur.
I. Sesler sırasıyla dış kulak, orta kulak, iç kulak yolu- E) Deride bulunan reseptörler dokunma ve basınca
nu izleyerek ilerler. duyarlıdır.
II. Ses, kulak zarına korti organından önce ulaşır.

III. Sesin, verilen bölgelerdeki iletim hızı aynıdır.

9. İnsanda bulunan duyu organlarına ait yapılar ve
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III özellikleriyle ilgili,
D) II ve III E) I, II ve III I. Göz merceği: Işık ışınlarını kırarak retinaya düş-

mesini sağlar.
B II. Sarı benek: Işığa duyarlı fotoreseptörlerin bulun-

İ duğu bölgedir.
Y
6. Kulağa ait, O III. Korti organı: Mekanoreseptörler içerir.
T IV. Yarım daire kanalları: İç kulakta bulunur ve vücu-
I. Dış kulak İ
K dun dengesinin korunmasında rol oynar.
II. Orta kulak
III. İç kulak eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?
kısımlarından hangilerinde oluşan impulslar, hem A) Yalnız IV B) I ve II C) II ve III

beyinciğe hem de beyin korteksine iletilir?
D) III ve IV E) I, II, III ve IV
A) Yalnız III B) Yalnız II C) I ve II
10. Gözden merkeze uyarı taşıyan duyu nöronları ile

7. Beyinde lezzet algısının oluşumunda; burundan merkeze uyarı taşıyan duyu nöronlarının
çalışma prensibi aynı olmasına karşın alınan uyarı-
I. burun, ların farklı değerlendirilmesi,
II. dil,
I. Nöronların impuls iletim hızlarının farklı olması
III. göz
II. İmpulsun değerlendirildiği merkezin farklı olması
duyu organlarının hangilerinden gelen impulslar III. Nöronların miyelinli veya miyelinsiz olması
değerlendirilir?
yargılarından hangileriyle açıklanabilir?
46 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
D B C E B A E B E B
SENTEZ
Duyu Organları Genel Tekrar 20
1. Aşağıdaki şekilde insana ait kulak yapısının kesiti ve- 3. Gözün retina tabakasında bulunan çomak reseptörleri
rilmiştir. rodopsin adı verilen pigmenti artırıp azaltarak gözün
karanlığa ve aydınlığa uyumunu sağlar.
Oval pencere
Orta kulak Buna göre,

Yarım daire kanalları
kemikleri
(çekiç, I. Karanlık ortamda çomak reseptörlerindeki rodopsin
örs,üzengi) İşitme miktarı artar.
sinirleri
II. Rodopsinin artıp azalması kimyasal bir süreç olup
enzimlerin kontrolünde gerçekleşir.
yolu
Kulak III. Karanlıkta rodopsin sentezinin yeterince yapılama-
ması gece körlüğü hastalığına neden olur.
IV. Işıklı ortamdan karanlık ortama giren bir bireyde
Salyangoz
rodopsin miktarı hızla azalır.
Kulak zarı
Östaki
borusu yargılarından hangileri doğrudur?
Kulağa ait yapılarla ilgili, A) I ve II B) I ve III C) II ve III

I. Kulak yolundaki salgı bezlerinin salgısı, kulak yolu- D) I, II ve III E) II, III ve IV
nu nemli tutar, kulak zarının esnekliğini artırır.
II. Orta kulak kemikleri ses dalgalarının şiddetini artırır.
III. İç kulakta bulunan korti organı işitme sinirleriyle
4. Gözün retinasında fotoreseptörlerin bulunmadığı
bağlantılıdır.
B kör noktaya rağmen baktığımız alandaki her parça-
ifadelerinden hangileri doğrudur? İ yı eksiksiz görebiliyor oluşumuz;
Y
O I. göz bebeğinin aşırı ışıkta küçülüp, karanlıkta büyü-
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III T
İ mesi,
D) II ve III E) I, II ve III K
II. beynin eksik parçayı tamamlaması,
III. çubuk reseptörlerinin şekli, koni reseptörlerinin
rengi algılaması
2. Kulakta gerçekleşen bazı olaylar aşağıda verilmiştir. olaylarından hangileri sayesinde gerçekleşir?
I. Farklı ses dalgalarını impulsa çevirme A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

II. Ses titreşimlerini arttırma
III. Vücut dengesini sağlama
Buna göre, bu olaylar ile bu olayları gerçekleştiren

yapılar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
eşleştirilmiştir? 5. Derinin dermis tabakasında bulunan;
I II III I. fibroblastlar,
A) Korti organı Yarım daire Çekiç, örs, II. mast hücreleri,
kanalları üzengi
III. melanosit hücreleri,
B) Korti organı Çekiç, örs, Yarım daire
üzengi kanalları IV. plazma hücreleri
C) Yarım daire Korti organı Çekiç, örs, yapılarından hangileri antikor üreterek vücudu mik-
kanalları üzengi
roorganizmalara karşı savunur?
D) Çekiç, örs, Korti organı Yarım daire
üzengi kanalları
A) Yalnız IV B) I ve II C) I ve III
E) Çekiç, örs, Yarım daire Korti organı
üzengi D) III ve IV E) II, III ve IV

SENTEZ
20 Duyu Organları Genel Tekrar
6. Aşağıdaki şekilde derinin yapısı verilmiştir. 9. Aşağıdakilerden hangisi bağ dokunun görevlerin-
den biri değildir?
Korun tabakası
A) Kılcal damar geçirgenliğini artıran kimyasalları sal-
Malpighi
gılama
tabakası
B) Mikroorganizmalarla savaşma
Epidermis
tabakası C) Taşıdığı lierle bulunduğu organı destekleme
D) İmpuls oluşturup iletme

Dermis
tabakası E) Alt derinin yapısına katılma
Yağ
dokusu
10. Aşağıda verilen görevlerden hangisi deride bulu-

Şekilde verilen kısımlarla ilgili aşağıdaki ifadeler-
nan hücreler tarafından gerçekleştirilmez?
den hangisi yanlıştır?
A) Heparin ve histamin salgılama
A) Epidermisin derinin yapısında bulunma oranı der-
misten fazladır. B) Antikor üretme
B) Epidermis, korun tabakası ve malpighi tabakasın- C) D vitamini sentezleme
dan oluşur.
D) Uyarıları impulsa çevirme
C) Korun tabakası keratinleşmiş cansız hücrelerden
E) Alyuvar üretme
oluşur. B
İ
D) Dermis tabakasında kan damarları, sinir hücreleri, Y
ter bezleri, kıl kökleri ve reseptörler bulunur. O
T
E) Epidermisi oluşturan epitel hücreleri arasında ya İ 11. Dokunma duyusu olan deri;
K
boşluk bulunmaz ya da çok azdır.
I. terleme ile çeşitli atıkları vücuttan uzaklaştırma,
II. vücudu çevresel etkenlere karşı koruma,
III. fazla ısıyı atarak vücut sıcaklığını düzenleme
7. I. Kokuyu algılamak
görevlerinden hangilerini gerçekleştirebilir?
II. Havayı nemlendirmek
III. Tozları tutarak havayı temizlemek A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
Yukarıdakilerden hangileri burnun solunum sistemi D) II ve III E) I, II ve III

ile ilgili görevidir?
D) II ve III E) I, II ve III 12. I. Burun

II. Dil
III. Göz
IV. Deri
8. İnsanın duyu organlarıyla ilgili verilen aşağıdaki kı-
Yukarıdaki duyu organlarımızdan hangilerinin uya-
sımlardan hangisinde reseptör bulunmaz?
rılma biçimi birbirine benzerlik gösterir?
A) Sarı benek B) Korti organı
C) Göz merceği D) Sarı bölge
D) I ve IV E) II ve IV
E) Tat tomurcukları
48 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
E B D B A A D C D E E A
ANALİZ
Destek ve Hareket Sistemi 21
1. Aşağıdakilerden hangisinde kemik doku ile ilgili 4. Epiz plağı ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden
verilen bilgi doğru değildir? hangisi doğrudur?
A) Kan damarları bulundurmaz. A) Yassı kemiklerde bulunur.
B) Periost, kemik dokunun yapım ve onarımını sağlar. B) Kemiğin boyuna büyümesini sağlar.
C) Hücreleri lakün adı verilen boşluklarda bulunur. C) Kan damarlarıyla kemiğin beslenmesini sağlar.
D) Kan hücrelerini üretir. D) Kemiğin enine büyümesini sağlar.
E) Ara maddesine osein (kemik matriksi) denir. E) Hayat boyu kıkırdak olarak kalır.
5. Aşağıdakilerden hangisinin kemik gelişimi üzerine

2. İnsanda iskelet sistemi,
doğrudan bir etkisi yoktur?
I. Vücuda şekil verme
A) D vitamini B) Kalsitonin
II. İç organları koruma
C) Güneş ışığı D) Ca+2 iyonları
III. Kan üretimini gerçekleştirme
E) İnsülin
olaylarından hangilerini gerçekleştirebilir?
D) I ve III E) I, II ve III B
6. Aşağıdaki şekilde bir uzun kemiğin boyuna kesiti gös-
İ
Y terilmiştir.
O
T
İ Eklem kıkırdağı
K
3. İnsanda bulunan kaslar; Epifiz plağı
Süngerimsi kemik doku
• çizgili kas, (Boşluklarında kırmızı kemik
iliği bulunur.)
• düz kas,
Sarı kemik iliği
• kalp kası
olmak üzere üçe ayrılır. Periost
Bu kasların uyarılması ve çalışmasında rol oyna-

Kan damarı
yan,
Eklem kıkırdağı
I. Otonom sinir sistemi
II. Somatik sinir sistemi
Şekilde verilen kısımlarla ilgili olarak,
ile eşleştirilmesi aşağıdaki hangi seçenekte doğru
I. Epifiz plağındaki hücreler, büyüme çağında bölü-
olarak verilmiştir?
nebilir.
Çizgili kas Düz kas Kalp kası II. Kırmızı kemik iliğinde alyuvar üretimi gerçekleşir.
A) I II I III. Periost kemiğin beslenmesini ve onarımını sağlar.
B) II I I IV. Eklem kıkırdağı akyuvar üretimi yapar.
C) II I II ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) II II I A) Yalnız IV B) I ve II C) II ve IV
E) I I II

ANALİZ
21 Destek ve Hareket Sistemi
7. Kaslarla ilgili verilen aşağıdaki özelliklerden hangi- 10. Oynamaz eklemlerle ilgili verilen aşağıdaki ifadeler-
si sadece kalp kasında görülür? den hangisi doğrudur?
A) Kasılıp gevşeyerek ısı üretebilme A) Eklem sıvısı çok fazladır.
B) Kendi uyartısını oluşturarak kasılıp gevşeme B) Eklem kapsülü bulundurur.
C) Aktin ve miyozin proteini içerme C) Elastik disk bulundurur.
D) Oksijenli solunumla ATP üretme D) Kemikler çok sıkı bağlanmıştır.
E) Otonom sinir sistemi ile uyarılabilme E) Boyun omurlarının ilk ikisi arasında bulunur.
8. Arasında eklem sıvısı olduğu bilinen bir eklem çeşi-

di aşağıda verilen iskelet kısımlarından hangisinde 11. Aşağıdaki tepkimelerde kasların kasılması sırasında
bulunur? gerekli olan ATP’nin elde edilme yolakları verilmiştir.
A) Kafatası kemikleri
Kreatin fosfat Glikojenin yıkı- Glikojenin yıkı-
mından veya mından veya
B) Kaburga kemikleri ADP kandan gelen kandan gelen
C) Sırt Omurları glikoz glikoz
D) Bel Omurları
Kreatin Laktik asit CO2 + H2O
E) Diz + + +
B
İ ATP ATP ATP
Y
O II. Yolak III. Yolak
I. Yolak
9. Aşağıdaki şekilde bir iskelet kasının miyobril görüntü- T
sü verilmiştir. İ
K Verilen yolaklardan en hızlı ATP elde edenden en
I bandı A bandı I bandı yavaş ATP elde edene doğru sıralanışı aşağıdaki
Miyozin
iplikleri hangi seçenekte doğru olarak sıralanmıştır?
Aktin
iplikleri A) I - II - III B) I - III - II C) II - I - III
H bandı
Z çizgisi Z çizgisi D) II - III - I E) III - II - I
Sarkomer
Bu şekli tahtaya çizen öğretmen, öğrencilerinden kasıl-

ma ve gevşeme sırasında meydana gelen olaylarla ilgili
açıklama yapmasını istiyor. 12. “Aşağıda verilenlerden hangisi uzun, kısa ve yassı ke-
miklerde ortak olarak görülmez?”
Buna göre aşağıdaki hangi seçenekte verilen öğ-
rencinin yaptığı açıklama yanlıştır? Yukarıdaki sorunun yöneltildiği Ecem, aşağıdaki
hangi seçeneği işaretlerse soruyu doğru cevapla-
A) Esma: Kasılma sırasında sarkomerin boyu kısalır.
mış olur?
B) Eylül: Gevşeme sırasında I bandı genişler.
A) Kalsiyum depo etme
C) Ceren: Gevşeme sırasında Z çizgileri birbirinden
uzaklaşır. B) Kırmızı kemik iliği bulundurma
D) Tarık: Kasılma ve gevşemede A bandının boyu ay- C) Vücudu destekler

nı kalır. D) Sarı kemik iliği bulundurma
E) Erdem: Kasılma sırasında H bandının boyu aynı E) Kalsitonin hormonundan etkilenme
kalır.
50 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
A E B B E D B E E D A D
ANALİZ
1. Çizgili ve düz kaslarda aşağıda verilenlerden hangi- 4. İnsanda;
si ortak olarak görülmez?
I. vücudun yer değiştirme hareketi yapması,
A) Miyobrillerden oluşma II. vücut sıcaklığının düzenlenmesi,
B) Fermantasyon yapma III. kalbin kanı pompalaması,
C) Oksijenli solunum yapma IV. vücut şeklinin oluşması
D) ATP harcama durumlarından hangilerinin sağlanmasında kaslar

rol oynar?
E) Glikojen depolama

2. Aşağıdaki tabloda Huxley’in Kayan İplikler hipotezi’ne
göre kasın kasılması ve gevşemesi sırasında gözlenen
olaylar numaralandırılarak gösterilmiştir.
I bandı H bandı A bandı

5. Aşağıda kalp kası ile ilgili verilen bilgilerden hangi-
Kas Daralır Genişler Değişmez
si yanlıştır?
kasıldığında (I) (II) (III)
Kas Genişler Daralır Genişler A) Görünüş olarak düz kasa benzer.
gevşediğinde (IV) (V) (VI)
B) Hücreleri bir ya da iki çekirdeklidir.
Numaralandırılmış kısımların hangilerinde verilen
bilgi hatalıdır? C) Otonom sinir sistemi ile kontrol edilir.
B D) Kısa silindirik hücrelerden oluşur.
A) II ve V B) I, II ve V C) I, IV ve VI İ
Y E) Dallanmış bir yapı gösterir.
D) II, V ve VI E) II, III ve V O
T
İ
K
3. Destek ve hareket sistemine ait bazı kavramlar şöyledir: 6. Aşağıdaki şekillerde insanda bulunan organlardan üçü
• Periost verilmiştir.
• Ligament
• Tendon
Bu yapılar ile;
I. kaslar kemiklere bu yapı ile bağlanır, I II III
II. eklem bölgesindeki iki kemiği birbirine bağlar, Verilen organlarda bulunan kasların özellikleriyle
III. kemiklerin enine kalınlaşmasını sağlar ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
görevlerinin eşleştirilmesi aşağıdaki hangi seçe- A) I numaralı organda bulunan kaslar, çizgili olup is-
nekte doğru olarak verilmiştir? temli çalışır.
I II III B) II numaralı organda bulunan kaslar, kendi uyartısını

oluşturarak çalışabilir.
A) Ligament Tendon Periost
C) III numaralı organda bulunan kaslar, düz olup is-
B) Tendon Periost Ligament temli çalışır.
C) Periost Ligament Tendon D) I numaralı organda bulunan kaslar çok çekirdeklidir.
D) Tendon Ligament Periost E) III numaralı organda bulunan kas, bağırsakta ve da-
E) Ligament Periost Tendon marların yapısında da bulunur.

ANALİZ
7. Çizgili bir kasa uyarının verilmesiyle birlikte kasta 10. İskelet kasının kasılması esnasında meydana gelen
meydana gelen değişimlere bağlı olarak çizilen, olaylar sıralandığında aşağıdakilerden hangisi dör-
düncü sırada gerçekleşir?
Sarkoplazmadaki
kreatin miktarı
Sarkomerin
A) Akson ucundan nörotransmitter madde salgılanır.

hacmi
B) Kalsiyum iyonları sarkoplazmik retikuluma taşınır.
t1 t2 Zaman t1 t2 Zaman C) Kalsiyum aktin ve miyozin iplikleri arasında yayılır.

I II
D) Zar içerisine giren sodyum, aksiyon potansiyeli o-
luşturur.
E) ATP’nin hidrolizi gerçekleşir.

H bandının
Sarkomerin
boyu
boyu
t1 t2 Zaman t1 t2 Zaman
III IV
grafiklerinden hangileri doğrudur?

11. “İnsan vücudunda bulunan bazı eklem tipleri şöyledir:
I. Kafatası eklemleri
A) Yalnız II B) I ve III C) I, II ve IV II. Dirsek eklemleri
D) I, III ve IV E) II, III ve IV III. Omurlar arası eklem
Bu eklemlerin hareket yeteneğine göre azdan çoğa

doğru sıralanışı aşağıdaki hangi seçenekte doğru ola-
B
İ rak verilmiştir?”
Y
8. Çizgili kasın kasılması sırasında gerçekleşen aşa-
O Bu sorunun yöneltildiği bir öğrenci aşağıdaki han-
T
ğıdaki olaylardan hangisi doğru değildir? İ gi seçeneği işaretlerse soruyu doğru cevaplamış
K olur?
A) Hazır olan ATP ilk sırada kullanılır.
A) I - II - III B) I - III - II C) II - I - III
B) Fazla CO2 birikimi fermantasyon yaptığını gösterir.
C) Kasılma sırasında kreatin fosfat kullanılır.
D) Fermantasyon sonucu laktik asit birikimi görülür.
E) Kan glikozu yerine ilk glikojen depoları kullanılır.
12. İskelet kasının kasılma mekanizması sırasında aşa-

ğıda verilen olaylardan hangisi görülmez?
9. Çizgili kasın kasılması sırasında, A) Kas demetlerinde eşik şiddetinin üstündeki uyarıya
hep aynı tepki verilir.
I. ATP
B) Tepki oluşturulabilen en düşük uyarı şiddetine eşik
II. Kreatin değeri denir.
III. Karbondioksit
C) Kas teli eşik şiddetin üstündeki uyarılara hep aynı
moleküllerinden hangilerinin miktarında artma gö- tepkiyi verir.
rülür? D) Kasın uyarılması sürecinde kısa bir bekleme evresi
gözlenir.
E) Kasın kasılmasından tekrar eski hâline dönmesine
D) II ve III E) I, II ve III kas sarsı (kasıl sarsı) denir.
52 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
B D D E A C A B D E B A
ANALİZ
1. Destek ve hareket sistemi rahatsızlıklarına yakalan- 4. Kemik kırıklarının iyileşmesi sürecinde,
mamak için aşağıda verilenlerden hangisini yap-
mak doğru değildir? I. Pıhtılaşmanın olması
II. Fibroblast birikimi
A) Dengeli beslenilmeli III. Kıkırdak doku oluşumu
B) Yükler tek elle taşınmalı IV. Kanama meydana gelmesi
C) Çıkıkçıya değil doktora gidilmeli olaylarının meydana geliş sırası aşağıdaki seçe-
D) Spor yapılmalı neklerin hangisinde verilmiştir?
E) Duruş biçimlerine dikkat edilmeli A) I - II - IV - III B) I - IV - II - III
C) IV - I - II - III D) IV - II - I - III
2. Uzun kemiklerin baş kısımlarında, kısa ve yassı kemik-
lerin içinde bulunur. Gözenekli bir yapıya sahiptir ve bu
gözeneklerin içinde kırmızı kemik iliği bulunur.
Yukarıda özellikleri verilen yapı aşağıdakilerden

hangisidir? 5. Kemik gelişimi için önemli olan besinlerden süt ve
süt ürünleriyle beslendiği hâlde yeteri kadar güneş
A) Sıkı kemik B) Havers kanalı C) Çizgili kas ışığına çıkmayan bir çocukta;
D) Düz kas E) Süngerimsi kemik I. Çıkık

B II. Burkulma
İ
Y III. Raşitizm
O
3. Aşağıdaki grakte çizgili bir kasın t1 anında aldığı uya- T rahatsızlıklardan hangilerinin görülmesi beklenir?
İ
rıya karşı zaman içinde değişen kasılma oranı göste- K
rilmiştir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Kasılma oranı
t1 t2 t3 t4 Zaman
6. Kas dokuyla ilgili olarak aşağıdaki açıklamalardan
Uyarı hangisi yanlıştır?
A) Düz kaslar en hızlı kasılma özelliğine sahip kas çe-

Buna göre,
şididir.
I. Uyarıyı aldığı anda kas, tonus halindedir.
B) Çizgili ve kalp kasında enine bantlaşma görülürken
II. t1 - t2 zaman aralığında uyarı kasa yayılmaktadır. düz kasta görülmez.
III. t2 - t3 zaman aralığında kasın Z çizgileri birbirine
C) Kasılıp gevşeme özelliği ile hareket, dolaşım, bo-
yaklaşmaktadır.
şaltım ve üreme gibi olayların gerçekleşmesine
IV. t3 - t4 zaman aralığında kas ATP harcamamaktadır. yardımcı olur.
ifadelerinden hangileri doğrudur? D) Kalp kası çizgili kaslar gibi çabuk kasılırken düz
kaslar gibi istem dışı çalışır.
A) I ve IV B) II ve III C) I, II ve III
E) Kas doku hücrelerinin zarlarına sarkolemma, sitop-
D) I, II ve IV E) II, III ve IV lazmalarına ise sarkoplazma denir.

ANALİZ
7. Aşağıdaki tabloda insanda bulunan düz, çizgili ve kalp 10. Bir bireyin kaval kemiklerinden birindeki periost
kasına ait bazı özellikler verilmiştir. dokusu tahrip olursa, bu bireyde;
Özellik I. sarı ilik üretiminde artma,

Çekirdek Çalışma Miyobrilde II. zarar gören kemik dokunun onarımında yavaşlama,
Şekli
Kas sayısı şekli bantlaşma
III. kemik dokunun beslenmesinde aksama
çeşidi
Çizgili Silindir I İstemli Var durumlarından hangilerinin görülmesi beklenir?
İnce ve
Düz Bir İstemsiz II
uzun A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Düzensiz Bir
Kalp kalın ya da III Var
dallanma iki
Buna göre, tabloda numaralandırılan boşluklara

aşağıda verilenlerden hangisi gelmelidir? 11. Bir insanın kısa kemiklerinde aşağıdakilerden han-
gisine rastlanmaz?
I II III
A) Bir Yok İstemsiz A) Periost
B) Bir Var İstemli B) Sarı kemik iliği
C) Çok Yok İstemsiz C) Kırmızı kemik iliği
D) Bir Yok İstemli D) Osteosit
E) Çok Var İstemsiz B E) Süngerimsi kemik doku

İ
Y
O
T
İ
K
12. Aşağıdaki şekilde kısa süreli egzersizde bireyin geçirdi-
ği bazı süreçler gösterilmiştir.
8. İnsanda bulunan kemik doku ile ilgili aşağıdakiler-
den hangisi doğrudur?
A) Tüm kemik çeşitlerinde sarı kemik iliği bulunur.
B) Kemik hücreleri ölü olup, sitoplazmada bol maden-

sel tuz bulundurur.
6 sn 10 sn 30 - 40 sn Egzersiz sonu
C) Periost, kemiklerde boyuna uzamayı sağlar.
D) Uzun kemiklerdeki havers kanallarında kan damar- t1 t2 t3
ları ve sinirler bulunur.

Şekilde t1, t2 ve t3 ile gösterilen süreçlerde tüketilen
E) Kemik hücreleri arasında kondrin adı verilen ara enerji kaynaklarıyla ilgili,
madde bulunur.
I. t1 sürecinde hücredeki mevcut ATP tüketilir.
II. t2 sürecinde kreatin fosfat ve ADP’den ATP sentez-
lenir ve sentezlenen bu ATP tüketilir.
9. İnsanda bulunan aşağıdaki organlardan hangisinin III. t3 sürecinde kaslardaki glikojen depoları ATP üret-
hareketinden sorumlu kaslar çok çekirdekli olup, mek için okside olan glikoza yıkılmaya başlar.
istemli çalışır?
ifadelerinden hangileri söylenebilir?
A) Parmak B) Bağırsak C) Kalp

D) Mide E) İdrar kesesi
54 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
B E C C C A C D A E B E
ANALİZ
1. Aşağıdaki grakte farklı sıklıkta uyarılan bir çizgili kasın 4. Kasılmakta olan bir kasta miktarı azalan ve artan mad-
tepkileri verilmiştir. deler aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Kasılma sırasında
Kasılma sırasında
hücredeki miktarı
hücredeki miktarı azalır
Kas telinin artar
tepkisi I ATP ADP ve Pi
II Kreatin fosfat Kreatin
III Glikoz CO2 ve H2O
t1 t2 t3 t4 IV H2O Glikojen
Buna göre, Verilen değerlerden hangileri yanlıştır?

I. t1 zaman aralığında kasta ATP tüketilmemiştir.
A) Yalnız IV B) I ve II C) II ve III
II. Uyarıların sıklığındaki artış kas telinin tam gevşe-
meden yeniden kasılmasına neden olmuştur. D) III ve IV E) I, II ve III
III. t3 zaman aralığında tam fizyolojik tetanoz gözlen-

miştir.
yargılarından hangileri doğrudur?

5. Bir kas teline değişik aralıklarla uygulanan uyarılara ve-
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II rilen cevap aşağıda gösterilmiştir.
D) I ve III E) II ve III 1 2 3 4 5
Kasılma
B
boyu
İ
Y
2. Düz kaslar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi O Uyarı
T şiddeti
yanlıştır?
İ
K
A) Sinirsel uyarı olmadan çeşitli hormonlarla da uyarı- Buna göre, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanIış-
labilirler. tır?
B) Kasılıp gevşemeleri, yapılarındaki aktin ve miyozin A) 1. durumda, kasa eşik şiddetinin altında uyarı veril-
proteinleri sayesinde gerçekleşir. miştir.
C) Sindirim sistemi duvarında ve idrar kesesi duvarın- B) 4. durumda, kasa verilen uyarı şiddeti 2. durumdan
da düz kas bulunur. daha düşüktür.
D) Kasılı kalma süreleri çizgili kaslara göre daha kısadır. C) 3. durumda, kasa en az eşik şiddetinde bir uyarı ve-
E) Kasılmanın yavaş olması uyartının hücreden hücre- rilmiştir.
ye aktarılmasından kaynaklanır. D) 5. durumda, kas zyolojik tetanos durumundadır.
E) 5. durumda, uyarının frekansı arttığı için gevşeme-

ye fırsat bulamamıştır.
3. Bir çizgili kasta Z bantlarının birbirine yaklaştığı du-
rumda aşağıdakilerden hangisi görülmez?
A) H bandı kaybolur.
B) I bandı daralır. 6. Halk arasında kemik erimesi olarak bilinen rahat-

sızlık aşağıdakilerden hangisidir?
C) Kasın boyu uzar.
D) A bandı değişmez. A) Raşitizm B) Osteoporoz C) Osteomalazi
E) ATP harcanır. D) Menisküs E) Romatizma

ANALİZ
7. Aşağıdakilerden hangisi kemiklerin görevlerinden 10. Normalden hızlı kasılmakta olan bir kasta,
biri değildir?
I. ATP
A) Vücuda şekil verme ve desteklik sağlama II. glikoz
B) Kas ve tendonlara tutunma III. kreatin fosfat
C) Beyin, kalp ve akciğer gibi önemli iç organları koru- moleküllerinin kullanım sırası aşağıdakilerin hangi-
ma sinde doğru verilmiştir?
D) Kan hücrelerinin yapımında rol oynama
A) I - II - III B) I - III - II C) II - III - I
E) Eritropoietin hormonu üretme ve salgılama
D) II - I - III E) III - II - I
8. İnsan vücudunda bulunan kasların kasılma hızlarının 11. İskelet gelişimini;

karşılaştırmasına ilişkin grak aşağıda verilmiştir.
I. hormon,
II. vitamin,
III. genetik yapı,
Kasılma hızı
IV. mineral
faktörlerinden hangileri etkiler?

B
İ
I II III A) III ve IV B) I, II ve III C) I, III ve IV
Y
Kaslar O
T D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
Buna göre, numaralandırılmış kasların doğru eş- İ
K
leştirilmesi aşağıda verilenlerden hangisindeki gibi
olmalıdır?
Düz kas Çizgili kas Kalp kası

12. Kas kasılması sırasında;
A) I II III
I. oksijen,
B) I III II
II. kreatin fosfat,
C) II III I
III. karbondioksit,
D) III I II IV. inorganik fosfat,
E) III II I V. kreatin
moleküllerinden miktarı azalanlar ve miktarı artan-

lar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak veril-
miştir?
9. Bir kasın kasılması sırasında aşağıda verilen olay-
lardan hangisi gerçekleşmez? Miktarı artanlar Miktarı azalanlar
A) III, IV, V I, II
A) H bandı kaybolur.
B) I, II, IV III, V
B) I bandı daralır.
C) I, II III, IV, V
C) Z bantları birbirine yaklaşır.
D) III, IV I, II, V
D) A bandı değişmez.
E) l II, III, IV, V
E) Kasın hacmi artar.
56 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
E D C A B B E A E B E A
SENTEZ
Destek ve Hareket Sistemi Genel Tekrar 25
1. Aşağıda bir çizgili kasın, kasıl sarsı graği verilmiştir. 4. Uzun süreli yüzme, koşma, hızlı yürüme ve bisiklet sür-
me gibi egzersizler ile dayanıklılık egzersizleri iskelet
Kasılma Gevşeme kaslarında fark edilebilir değişiklikler ile sonuçlanır.
evresi evresi
İskelet kaslarında görülen bu değişikliklere;

Kasılma boyu
Latent evre
I. kaslardaki kılcal damar sayısının artması,

t1 t2 II. kas hücrelerindeki mitokondri sayısının artması,
III. kaslardaki oksijen bağlayıcı miyoglobin miktarının
artması,
0 20 40 60 80 100 120 140
Zaman (ms)
IV. protein sentezi hızının azalması
Uyarı
durumlarından hangileri örnek gösterilebilir?
Buna göre, t1 ve t2 sürecinde meydana gelen olay- A) I ve II B) II ve III C) I, II ve III

larla ilgili,
I. Hem t1 hem de t2’de ATP harcanır.
II. t1 sürecinde Ca++ iyonları aktin ve miyozin protein-
leri arasında bulunmaktadır.
III. t2 sürecinde sarkomerin boyu kısalır.
ifadelerinden hangileri doğrudur? 5. Çizgili kasların kasılmasında rol oynayan motor nöron-
ların akson ucundan sinaps boşluğuna salgılanan ase-
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III B tilkolin, kas hücresinin zarındaki reseptöre bağlanarak
İ kasın kasılmasını başlatır. Asetilkolin zardaki reseptöre
D) II ve III E) I, II ve III Y
O bağlandıktan sonra sinaps boşluğunda bulunan ve ase-
T tilkolinesteraz olarak adlandırılan bir enzim hızlıca ase-
İ
K
tilkolini yapıtaşları olan asetik asit ve koline parçalar.
Asetilkolin
2. Çizgili kas hücresinde gerçekleşen,
I. Glikoz † Laktik asit Asetilkolinesteraz
II. Pirüvat † CO2 + H2O Asetik asit

III. Pirüvat † Laktik asit
+
olaylarından hangileri ortamda bulunan oksijenin Kolin
kullanıldığına kanıt olarak gösterilebilir?

Buna göre kasılmayı başlatan asetilkolinin hızlıca
D) I ve III E) II ve III asetilkolinesteraz enzimi ile parçalanması aşağıda-
kilerden hangisini gerçekleştirmeye yöneliktir?
A) Kas hücresindeki oksijenli solunumu hızlandırma
B) Sinir sisteminden yeni bir uyarı almadığı sürece ka-

3. Omurgada bulunan disklerin dejenere olması veya sılmanın devam etmesini önleme
kayması şeklinde görülen rahatsızlık aşağıdakiler- C) Hücredeki ATP tüketimini minimize etme
den hangisidir?
D) Uyarılan kas hücresi sayısını artırma
A) Raşitizm B) Osteomalazi C) Menisküs E) Kasa gelen motor nöronlardaki impuls iletim hızını
artırma
D) Burkulma E) Bel fıtığı

SENTEZ
25 Destek ve Hareket Sistemi Genel Tekrar
6. Çizgili bir kasın kasılması sırasında; 9. Yetişkin bir insanda aşağıda verilen kısımlarda kı-
kırdak doku bulunabilir.
I. laktik asit miktarının artması,
II. CO2’nin açığa çıkması, I. Kulak kepçesi ve östaki borusunda
III. ATP’nin hidrolizi, II. Kaburga uçlarında ve soluk borusunda
IV. sitoplazmadaki Ca++ miktarının azalması III. İki omur kemiğinin birleşme bölgesi olan omurlar
arasındaki disklerde
olaylarından hangileri gerçekleşebilir?
Verilen bölgelerde bulunabilen kıkırdak doku çe-
A) Yalnız III B) I ve IV C) II ve III şitleri aşağıdaki hangi seçenekte doğru olarak
eşleştirilmiştir?
I II III
A) Hiyalin Elastik Fibröz
B) Elastik Hiyalin Fibröz

7. Kaslar, kendilerine uygulanan yük artıkça daha uzun C) Fibröz Elastik Hiyalin
bir latent (durgun evre) dönem içerisinde daha yavaş
ve daha kısa süreli bir kasılma gösterir. D) Elastik Fibröz Hiyalin
E) Hiyalin Fibröz Elastik

Buna göre aşağıdaki grafiklerden hangisi kasılma
hızı ile artan yük arasındaki ilişkiyi en iyi ifade eder?
A) B)
Kasılma hızı
Kasılma hızı
B
İ
Y
O 10. Aşağıdaki şekilde çizgili bir kastaki bantlaşma durumu
T numaralandırılarak verilmiştir.
Artan yük Artan yük İ
K
3
C) D) 4
Kasılma hızı
Kasılma hızı
Artan yük Artan yük
E) 1
Kasılma hızı
Buna göre, çizgili bir kasın kasılması sırasında, nu-

Artan yük maralandırılmış kısımlarla ilgili olarak,
I. 2 numaralı yapının boyu değişmez.

II. 3 numaralı yapı kısalır.
III. 1 numaralı yapı görünmez olur.
8. Çizgili kas hücrelerinde aşağıda verilen organeller-
IV. 4 numaralı yapı genişler.
den hangisinin sayısı en fazla olması beklenir?
A) Mitokondri B) Koful
C) Golgi aparatı D) Lizozom A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
E) Sentrozom D) I, II ve III E) II, III ve IV
58 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
B B E C B D D A B D
ANALİZ
Sindirim Sistemi 26
1. İnsanda pH’nin 2 ile 3 arasında olduğu bir aralıkta 5. Seçil, arkadaşlarına sunum yapmak üzere sindirim sis-
aktif olan bir sindirim enzimi; temi bölümleri ve bu bölümlere ilişkin özelliklerin verildi-
ği aşağıdaki şekli projeksiyonla tahtaya yansıtıyor.
I. Tükürük bezi
II. Mide bezi Bölüm Özellik
III. İncebağırsak bezi Proteinlerin kimyasal

sindirimi burada başlar.
IV. Pankreas I Ağız Besinlerin hem mekanik
hem de kimyasal sindi-
yapılarından hangilerinde üretilip sindirim kanalına rimi olur.
salgılanır?

Bölüm Özellik
D) I, II ve IV E) II, III ve IV Karbonhidratların kim-
yasal sindirimi burada
II Mide başlar. Besinlerin hem
mekanik hem de kimya-
sal sindirimi olur.
2. Hücre içi ve hücre dışı sindirimde aşağıda verilen-

lerden hangisi ortaktır?
Bölüm Özellik
A) Ekzositozla enzimin hücre dışına salgılanması
B) Besin kofulu ile lizozomun kaynaşması İnce Karbonhidrat, protein ve

III yağların kimyasal sindi-
bağırsak rimi tamamlanır.
C) Besin kofulunun oluşması
B
D) Hidroliz enzimlerinin besini parçalaması İ
Y
E) Fagositozla besinin hücreye alınması O
T
İ
K
Bölüm Özellik
3. Kör bağırsağın ucunda bulunan çıkıntının iltihap-
Besin posaları depo-
lanması sonucu ortaya çıkan hastalık aşağıdakiler- Kalın lanır. Burada yaşayan
IV
den hangisidir? bağırsak bakteriler B ve K vitami-
ni üretir.
A) Reü B) Ülser C) Sara
D) Parkinson E) Apandisit Şekilde verilen bölümlerden hangilerinin özelliği

yanlış verilmiştir?

4. İnsanda bulunan dişlerle ilgili verilen aşağıdaki bil-
gilerden hangisi yanlıştır?
A) 6. aydan itibaren çıkan dişlere süt dişleri denir.
B) Kan damarları bakımından zengin kısmına pulpa

6. İnsanda bulunan aşağıdaki yapılardan hangisi sin-
denir.
dirim kanalına verilmek üzere enzim salgılamaz?
C) Çene kemiği içine yerleşmiş kısma kök denir.
A) Karaciğer B) Pankreas C) Mide
D) Dişin en dış kısmını örten tabakaya dentin adı verilir.
D) İnce bağırsak E) Tükürük bezi
E) Dişin görünen kısmına taç denir.

ANALİZ
26 Sindirim Sistemi
7. “Biyoloji dersinde sindirim sistemi zyolojisini anlatan 9. Sindirim sisteminden salgılanan hormonlar ve gö-
öğretmen, insanda görülen aşağıdaki tepkimeleri tah- revleriyle ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi
taya yazıyor. yanlıştır?
I. Trigliserit + H2O † Yağ asiti + Gliserol
A) Gastrin: Midenin, mide özsuyu salgılanmasını uya-
II. Dipeptit + H2O † Aminoasit + Aminoasit rır.
III. Maltoz + H2O † Glikoz + Glikoz
B) Kolesistokinin: Pankreas öz suyunun salgılanma-
IV. Pepsinojen + HCl † Pepsin sını sağlar.
Verilen tepkimelerden hangileri incebağırsak boşluğun- C) Kolesistokinin: Safra kesesinin safra üretmesini
da gerçekleşir?” sağlar.
Yukarıdaki sorunun yöneltildiği aşağıdaki öğrenci- D) Sekretin: Pankreasın bikarbonat iyonlarını gönder-
lerden hangisi soruyu doğru cevaplamıştır? mesini sağlar.
E) Sekretin: Karaciğerin safra salgılamasını uyarır.

A) Ali: Yalnız IV
B) Berkem: I ve IV
C) Sezin: I, II ve III
10. İnsanda sindirim faaliyeti sonucunda şu moleküller olu-
D) Tamer: I, II, III ve IV şabilir:
E) Aslı: II, III ve IV • Aminoasit

• Yağ asiti
• Glikoz
B • Gliserol
İ
Y
O Bu moleküllerin;
8. Sindirim sistemi organlarından olan midenin yapısı T
I. solunum tepkimelerine katılarak ATP sentezinde
İ
aşağıdaki şekilde verilmiştir. K tüketilme,
II. ince bağırsaktan emilme,
Yemek borusu
III. yalnızca lenf yolu ile taşınma,
IV. dehidrasyon tepkimelerinde substrat olarak kulla-
Mide ağzı
nılma
Mide kapısı
Mide gövdesi
özelliklerinden hangileri ortaktır?
12 parmak A) I ve III B) II ve III C) III ve IV

bağırsağı
Mide ile ilgili,
I. Kasılıp gevşeme hareketleri ile besinleri fiziksel

olarak parçalar.
11. İnce bağırsaktan salgılanan sekretin hormonu çe-
II. Dıştan içe doğru bağ doku, düz kas doku ve epitel şitli salgıların üretimi için aşağıda verilen organ
dokudan oluşur. çiftlerinden hangisini uyarır?
III. Hem hormon hem de enzim salgılama özelliği
vardır. A) Karaciğer - Mide
B) Karaciğer - Pankreas
C) Pankreas - Mide
D) Pankreas - Safra kesesi
E) Mide - Safra kesesi
60 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
A D E D A A C E C D B
ANALİZ
Sindirim Sistemi 27
1. Aşağıdaki şekilde üç farklı hücrede meydana gelen 4. I. Tükürük sıvısı
olaylar verilmiştir. II. Safra sıvısı
Kan Kan
III. İnce bağırsak öz suyu
Kan
Yukarıda verilen sıvıların hangilerinde karbonhid-

Provitamin Glikoz Amino asit ratları sindirecek enzim bulunur?
A
Glikoz Amino asit A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

Provitamin
A D) II ve III E) I, II ve III
Glikojen CO2+ NH3+H2O
A vitamini
Glikoz Üre
K hücresi L hücresi M hücresi

5. Aşağıda verilenlerden hangisi karaciğer ve pankre-
Verilen hücrelerden hangileri bir insanın karaciğer
asın ortak özelliklerinden biridir?
organına ait olabilir?
A) Yaşlanmış alyuvarları parçalamak
A) Yalnızca K B) Yalnızca L C) Yalnızca M
B) Plazma proteinlerini sentezlemek
D) L ve M E) K, L ve M
C) Yağda çözünen vitaminleri depolamak
D) İncebağırsak pH’sini yükseltecek molekülleri salgı-

lamak
E) İnsülin ve Glukagon hormonlarını üretmek

2. İnsanda karaciğer, B
İ
I. kan proteinlerinin üretilmesi, Y
O
II. safra salgısının üretilmesi, T
İ
6. Aşağıdaki şekilde sindirim enziminin fonksiyonel birim-
III. beslenme yolu ile vücuda giren kimyasalların par-
K leri olan mide ve incebağırsağın ortak (L) ve farklı (K ve
çalanması
M) özellikleri gösterilmiştir.
görevlerinden hangilerini yerine getirir? Mide
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III K
D) II ve III E) I, II ve III L
İncebağırsak
Şekilde K, L ve M olarak simgelenen özelliklerle il-

3. Aşağıdakilerden hangisi sindirim kanalına salgıla-
gili aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
nan öz suların, sindirim kanalına zarar vermesini
önleyen adaptasyonlardan değildir? A) K özelliği gastrin hormonu üretme ve salgılama ola-
bilir.
A) İnce bağırsağın mukus salgılaması
B) L özelliği proteinlerin sindirimi için enzim salgılama
B) Midenin farklı hücrelerinden H+ ve Cl– iyonlarının olabilir.
mide boşluğuna salgılanması
C) M özelliği yağların kimyasal sindiriminde rol oyna-
C) Proteinleri sindiren enzimlerin pasif olarak salgılan- ma olabilir.
ması
D) M özelliği sekretin ve kolesistokinin hormonu üret-
D) Hidroliz tepkimelerinde suyun tüketilmesi me ve salgılama olabilir.
E) Birkaç günde bir sindirim kanalını döşeyen hücrele- E) L özelliği çizgili kas dokusundan yapılmış olma ola-
rin yenilenmesi bilir.

ANALİZ
27 Sindirim Sistemi
7. İnsanda bulunan pankreas organı ve görevleriyle 10. I. Proteinlerin, polipeptitlere parçalanması

ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? II. Yağların, yağ asidi ve gliserole parçalanması
A) Salgıladığı pepsin enzimi ile proteinlerin kimyasal III. Maltozun glikoza parçalanması
sindiriminde rol oynar. Yukarıda verilen değişimlerin meydana geldiği
B) Hem hormon hem de içeriğinde enzimin olduğu sal- organlar aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak
gılar üretir. eşleştirilmiştir?
C) Pankreastan salgılanan pankreas öz suyu önce vir-

I II III
sung kanalı sonra vater kabarcığından geçer.
A) Ağız Mide İnce bağırsak
D) Salgının oluşumunda sekretin ve kolesistokinin hor-
B) Ağız İnce bağırsak Mide
monları etkilidir.
C) Mide İnce bağırsak Ağız
E) Bikarbonat iyonları ile mideden gelen kimusun ba-
zikleşmesini sağlar. D) Mide İnce bağırsak İnce bağırsak
E) Mide Ağız İnce bağırsak
8. Bir kabın içerisine; nişasta, protein ve yağ konulup 11. “İnsanda sindirimi gerçekleşen bazı kompleks madde-
sindirim için uygun ortam sağlandıktan sonra üzerine ler şunlardır:
pankreas öz suyu ekleniyor. Enzimler için optimum or- B
I. Polisakkarit
tam oluşturularak bir süre bekleniyor. İ
Y II. Yağ
Bu deneyin sonucunda kabın içerisindeki besinler- O III. Protein
T
den hangilerinin hidroliz ile daha küçük molekülle- İ
Verilen besinlerin hangilerinin sindirimi için hem karaci-
re parçalanması beklenir? K
ğerden gelen hem de pankreastan gelen sıvı içeriğine
A) Protein doğrudan ihtiyaç vardır?”
B) Nişasta ve Protein Bu sorunun yöneltildiği Defne, aşağıdaki hangi se-

C) Nişasta ve Yağ çeneği işaretlerse soruyu doğru yanıtlamış olur?
D) Protein ve Yağ A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

E) Nişasta, Yağ ve Protein D) II ve III E) I, II ve III
9. Karbonhidratların sindirimi ile ilgili verilen,

12. Midede gerçekleşen sindirim sonucu,
I. Sindirimleri ağızda başlar, incebağırsakta biter.
I. Polipeptit
II. Sindiriminde amilaz enzimi rol oynar.
II. Galaktoz
III. Dişler ve mide kasları ile fiziksel olarak parçalanır.
III. Fruktoz
moleküllerinden hangileri oluşmaz?
62 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
E E D C D E A E E D B D
ANALİZ
Sindirim Sistemi 28
1. İnsanın sindirim sisteminde meydana gelen bir dizi olay 4. Sağlıklı bir insanda aşağıdaki hangi seçenekte veri-
şöyledir: len organ karşısındaki işlevi yapmaz?
I. Trigliseritler ince bağırsaktaki safra sıvısı ile küçük
• Besinlerin mekanik sindirimi
yağ damlacıklarına dönüştükten sonra pankreastan
• Proteinlerin kimyasal sin-
gelen lipaz enzimi ile yağ asidi ve gliserole parça-
A) dirimi
lanır.
• Besinlerin geçici olarak de-
II. Beslenme yolu ile ağızdan alınan proteinler, dişler
polanması
ve çene kasları yardımı ile öğütülür.
III. Mide bezlerinden salgılanan pepsinojen enzimi
HCl ile aktif pepsine dönüştükten sonra proteinleri
• Yağların mekanik sindirimi
polipeptitlere parçalar.
B) • Protein, yağ ve karbonhid-
Verilen olayların sindirim çeşitleri ile olan ratların kimyasal sindirimi
eşleştirilmesi aşağıdaki hangi seçenekte doğru ola-
rak verilmiştir?
Sadece Hem ziksel Sadece • Protein ve yağların kimyasal
ziksel hem kimyasal kimyasal sindirimi
sindirim sindirim sindirim C)
• Kan şekerini düzenleyen
A) I II III
hormonların salgılanması
B) II I III
C) II III I • Glikozun glikojen şeklinde
D) III II I depolanması
B D)
E) III I II İ • Amonyaktan ürenin sentez-
Y lenmesi
O
T
İ
K • İnsülin ve glukagon hormon-
larının sentezlenmesi
2. Kalın bağırsak aşağıda verilen fonksiyonlardan E)
hangisini yerine getirir? • Sindirim enzimlerinin sen-
tezlenmesi
A) Besinlerin sindirimi için enzim üretmek
B) Hormon salgılamak
C) B ve K vitaminlerinin emilimini yapmak 5. İnsanın sindirim sisteminde meydana gelen bazı sindi-
rim olayları şöyledir:
D) Karbonhidrat emilimini yapmak
I. Karbonhidratlarda bulunan glikozit bağları maltaz
E) pH’yi düşürecek salgılar üretmek
enzimi ile parçalanır.
II. Tripeptitlerde bulunan peptit bağları tripeptidaz
enzimi ile parçalanır.
III. Tigliseritlerde bulunan ester bağları lipaz enzimi ile
3. Sindirim sisteminin sağlığıyla ilgili aşağıdaki ifade-
parçalanır.
lerden hangisi yanlıştır?
Verilen sindirim olaylarından üçünün de gerçekleş-
A) Lii besinler tüketilmemeli
tiği sindirim sistemi bölümü aşağıdakilerden han-
B) Kafeinli ve asitli içeceklerden uzak durulmalı gisidir?
C) Çok sıcak ya da soğuk besinler tüketilmemeli A) Ağız B) Yemek borusu

D) Yemeklerden önce ya da sonra eller yıkanmalı C) Mide D) İnce bağırsak
E) Stresten uzak durulmalı E) Kalınbağırsak

ANALİZ
28 Sindirim Sistemi
6. Bir besinin alınması, sindirilmesi ve emilmesi süre- 9. Aşağıda safra sıvısı ile ilgili verilen bilgilerden han-
cinde gerçekleşen olaylar meydana geliş sırasına gisi doğru değildir?
göre sıralandığında hangisi 3. sırada yer alır?
A) Yağda çözünen vitaminlerin emilmesini kolaylaştı-
A) Gastrin hormonunun salgılanması rır.
B) Besinin ağız yoluyla alınması B) İçeriğinde sindirim enzimi bulundurmaz.
C) Safranın ince bağırsağa gelmesi C) Yağların kimyasal sindirimini sağlar.
D) Sekretin hormonunun salgılanması D) Bakteriler üzerinde antiseptik etkisi vardır.
E) Pankreas öz suyunun ince bağırsağa gelmesi E) Koledok ve vater kabarcığından geçerek ince bağır-
sağa dökülür.
7. Mide içeriği pH’sinin çok düşük olmasına ve prote-

inleri sindiren enzim bulunmasına karşın midenin 10. İnce bağırsakla ilgili,
bundan zarar görmemesi,
I. Su ve mineral emilimi burada tamamlanır.
I. Proteinleri sindiren pepsin enziminin pasif olarak
II. Organik besinlerin sindirim enzimleriyle yapı taşla-
salgılanması
rına ayrılması burada tamamlanır.
II. Mukusun midenin iç yüzeyinde koruyucu bir tabaka
III. Enzimler yardımıyla selüloz sindiriminin gerçekleş-
oluşturması B mesi burada olur.
III. Gastrin ve gastrik inhibitör peptit hormonlarının İ
Y
midenin çalışmasını düzenlemesi O yargılarından hangileri doğrudur?
T
durumlarından hangileriyle açıklanabilir? İ A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
K
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) I ve III E) II ve III
11.
Protein Maltoz T
+ + +
X+Y Z Lipaz
8. Lenf sistemiyle yağların taşınması sırasında yağ
molekülünün, Yukarıdaki kaplarda kimyasal sindirimin gerçekleş-
mesi için eklenmesi gereken X, Y, Z ve T maddeleri
I. Göğüs kanalı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiş-
II. Peke sarnıcı tir?
III. Sol köprücük altı toplardamarı
X Y Z T
IV. Sağ kulakçık
A) Pepsinojen HCI Maltaz Yağ
yapılarından geçiş sırası aşağıdakilerden hangi-
B) Pepsinojen HCI Amilaz Safra
sinde doğru olarak verilmiştir?
C) Sükraz Tripsinojen Maltaz Yağ
D) Tripsinojen Amilaz Maltaz Vitamin
C) II - III - I - IV D) II - I - III - IV
E) Tripsinojen HCI Amilaz Yağ
E) II - IV - I - III
64 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
B C A C D D E D C B A
ANALİZ
Sindirim Sistemi 29
1. Bir insanın sindirim kanalı boşluğunda; 4. Sindirim kanalında glikojenin sindiriminde;
I. besinlerin fiziksel olarak parçalanması, I. maltaz,

II. besinlerin monomerlerine parçalanması, II. pankreatik amilaz,
III. glikozun karbondioksit ve suya yıkımı, III. pityalin
IV. monomer besinlerin difüzyon ve aktif taşıma ile
enzimlerinin kullanım sırası aşağıdaki hangi seçe-
mikrovillus yüzeyinden hücreye alınması
nekte doğru olarak verilmiştir?
mez?
A) Yalnız III B) II ve IV C) I, II ve III
D) I, II ve IV E) I, III ve IV
5. “Protein, nişasta ve lipitler bakımından zengin besinler-
le beslenen bir bireyin bu besinlerin en etkin sindirimi-
nin gerçekleştiği sindirim sisteminin değişik bölümlerin-
2. Aşağıdaki şekilde insanın sindirim sisteminde bulunan den sindirim içeriği alınıp incelendiğinde;
organlar numaralarla gösterilmiştir. I. K bölümünden alınan içerikte maltoza,
I II. L bölümünden alınan içerikte küçük polipeptitlere,
III. M bölümünden alınan içerikte yağ asidi ve gliserole
V
rastlanıyor.
IV B
Buna göre; K, L ve M olarak simgelenen sindirim siste-
II İ
Y mi bölümleri aşağıdaki hangi seçenekte doğru olarak
III O
verilmiştir?”
T
İ
Şekilde numaralandırılan kısımlarla ilgili aşağıdaki K Öğretmenin yukarıdaki soruyu yönelttiği Berke,
ifadelerden hangisi söylenemez? aşağıdaki hangi seçeneği işaretlerse soruyu doğru
cevaplamış olur?
A) I numaralı kısımda yaşlanmış alyuvarların parça-
lanması gerçekleşir. Ağız Mide İncebağırsak
B) II numaralı kısımda üretilen enzimler yağların kim- A) K L M
yasal sindirimini gerçekleştirir. B) K M L
C) III numaralı bölüm hem hormon hem enzim salgılar. C) M K L
D) IV numaralı kısımdan salgılanan HCl ortam pH’sini D) M L K

asidikleştirir. E) L K M
E) V numaralı kısımda meydana gelen peristaltik hare-
ketler besinlerin ilerlemesini sağlar.
6. İnsanda aşağıda verilen olaylardan hangisi yalnız-

ca hücre dışında gerçekleşir?
3. Kalın bağırsakta su emiliminin fazla olması sonucu A) Nişastanın glikoza yıkılması

ortaya çıkan rahatsızlık aşağıdakilerden hangisi-
B) Karbonhidratların yağa dönüştürülmesi
dir?
C) Glikozdan glikojen sentezlenmesi
A) Kabızlık B) İshal E) Ülser D) Glikozun karbondioksit ve suya parçalanması
C) Laktoz hassasiyeti D) Gastrit E) Amino asitlerin peptid bağıyla birbirine bağlanması

ANALİZ
29 Sindirim Sistemi
7. İnsanın sindirim yolunda bulunan bölümler şunlardır: 10. Aşağıdaki şemada sindirim sistemi bölümleri ve sindiri-
me yardımcı organlar verilmiştir.
Ağız Yemek Mide

borusu İnsanda Sindirim Sistemi
I II III
Kalın Sindirim Sindirime Yardımcı

İnce
bağırsak bağırsak Kanalı Organlar
IV V
Ağız Karaciğer
Yutak Safra kesesi
Karbon atomları işaretlenmiş selüloz molekülleri
Yemek Borusu Pankreas
içeren besinlerle beslenen sağlıklı bir insanda yu-
Mide
karıda verilen bölümlerden hangilerinde karbon İnce bağırsak
atomu işaretli glikoza rastlanması beklenmez? Kalın bağırsak
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV Verilen kısımlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi

yanlıştır?
D) II, III, IV ve V E) I, II, III, IV ve V
A) Ağız ve midede hem mekanik hem de kimyasal sin-
dirim gerçekleşir.
B) Yemek borusunda besin maddelerinin ilerlemesi

peristaltik hareketle olur.
8. Bir insanda; C) Karaciğer ve pankreastan sindirim enzimleri salgı-

lanır.
I. besinin görülmesi, B D) Mide ve ince bağırsaktan sindirim sisteminin çalış-
II. besinin kokusunun alınması, İ
Y masını sağlayan hormonlar salgılanır.
III. besinin ağızda çiğnenmesi O
T E) Kalın bağırsakta B ve K vitaminlerinin üretimini sağ-
İ layan simbiyotik bakteriler yaşar.
durumlarından hangilerinin gerçekleşmesi, beyin-
K
deki ilgili merkezi uyararak tükürük salgılanmasına
yol açabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III 11. Aşağıdakilerden hangisi karaciğer ve pankreasın

ortak olarak yürüttüğü görevlerdendir?
A) Sindirime yardımcı olmak
B) Kan hücresi üretmek

9. Bir insanın sindirim kanalında ilerleyen; C) Vitamin depolamak
I. nişasta, D) Kan şekerini düzenleyen hormon üretmek
II. maltoz, E) Sindirim kanalında görevli enzimler üretmek
III. yağ,
IV. protein,
V. glikojen
moleküllerinden hangilerinin en etkin olarak kimya- 12. İnsan sindirim kanalında aşağıda verilen besinler-
sal sindirimi yalnızca ince bağırsakta gerçekleşir? den hangisinin sindirimi gerçekleşmez?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III A) Nişasta B) Glikojen C) Laktoz
D) I, III, IV ve V E) II, III, IV ve V D) Selüloz E) Maltoz
66 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
A B A E A A E E C C A D
ANALİZ
Sindirim Sistemi 30
1. Aşağıdaki şekilde insanda sindirilen besinlerin kana ka- 3. Üç özdeş deney tüpü içerisine su, nişasta, protein ve
rışma yolları gösterilmiştir. yağdan oluşan besin karışımı konuluyor. Daha son-
ra tüplerden 1.’sine tükürük, 2.’sine mide öz suyu ve
Sol köprücük
Üst ana altı toplardamarı 3.’süne safra tuzları ilave ediliyor.
toplardamarı
Göğüs Tükürük Mide özsuyu Safra tuzları
kanalı
Alt ana Peke sarnıcı

toplardamarı
Nişasta Nişasta Nişasta
+ + +
Karaciğer Protein Protein Protein
+ + +
Lenf Yağ Yağ Yağ
Kapı toplardamarı düğümleri
1 2 3
Lenf Buna göre, uygun ortam şartlarında bekletilen yu-
Kılcal kan kılcalları
damarları karıdaki tüplere ilişkin,
İnce
bağırsak I. 2. tüpte en etkin olarak protein molekülleri sindirilir.
Verilen taşıma yolları ile ilgili, II. Üç tüpte de nişastanın kimyasal sindirimi gerçek-
leşir.
I. Villuslardan kan ve lenf yolu ile emilen maddelerin
ilk karşılaştıkları yer kalbin sağ kulakçığıdır. III. 2. tüpteki yağ miktarı değişmezken 3. tüpteki yağ
miktarı zamanla azalır.
II. Yağ asitleri ve gliserol ince bağırsak villuslarında
trigliseritlere dönüştükten sonra lenf damarlarına yargılarından hangileri doğrudur?
geçer.
III. Glikoz, amino asit, mineral ve suda çözünen vita- B A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
minler villuslardan emildikten sonra kan yolu ile İ D) I ve II E) II ve III
Y
taşınır. O
T
ifadelerinden hangileri doğrudur? İ
K 4. İnsanın sindirim boşluğunda görev alan pepsin en-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II ziminin;
D) II ve III E) I, II ve III I. peptit bağlarını koparma,

II. sindirim işlemini hızlandırma,
III. asidik ortamda aktivite gösterme
2. Beslenme yolu ile yeterli miktarda glikoz gelmediğinde
özelliklerinden hangileri pankreastan salgılanan
kan şekeri düşer. Buna bağlı olarak karaciğerdeki gli-
tripsin enzimi için de geçerlidir?
kojen glikoza dönüştürülerek kan şekeri normale dön-
dürülür. Karaciğer glikojeni, en çok 4 saatlik bir süre A) yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
için kan şekerini dengede tutabilir.
Bu sürenin sonunda beslenme yolu ile bağırsaklar-
dan kana glikoz gelmezse,
5. İnce bağırsaktaki maddelerin kana emilmesinde;
I. Kandaki üre miktarı artar, glukagon azalır.
II. Bayılma meydana gelebilir. I. ozmoz,
III. Karaciğer amino asitleri glikoza çevirmeye başlar. II. aktif taşıma,
IV. Kan şekeri normal seviyenin altına düşer. III. difüzyon
olaylarından hangileri gerçekleşebilir? olaylarından hangileri rol oynar?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I, III ve IV A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV D) II ve III E) I, II ve III

ANALİZ
30 Sindirim Sistemi
6. Kalın bağırsağa ilişkin aşağıdaki özelliklerden han- 9. Aşağıda midede gerçekleşen bazı tepkimeler gösteril-
gisi yanlıştır? miştir.
A) Su, sodyum, klor ve potasyum gibi elektrolitlerin ka- Hücreler Gastrin hormonu
Uyarır
na emilimi burada tamamlanır.
Mide bezleri HCl
B) Burada bulunan bazı yararlı bakteriler K ve B vita- Aktifleştirir
mini sentezlenmesini sağlar. Pepsinojen Pepsin
Sindirir
C) Kimyasal sindirim burada tamamlanır. Protein + Su Polipeptit
D) Kalın bağırsakta suyun aşırı emilmesi kabızlığa ne- Buna göre,

den olur.
I. Gastrin hormonu mide bezlerini uyararak HCI sal-
E) Artıkların atılıncaya kadar depo edilmesini sağlar. gılanmasını sağlar.
II. HCl pasif olan pepsinojeni aktif pepsine dönüştürür.
III. Protein sindirimini gerçekleştiren enzim inaktif ola-
rak salgılanır.
7. Tükürük bezi ve tükürük salgısına ilişkin aşağıdaki

açıklamalardan hangisi yanlıştır?
A) Dil altı, çene altı ve kulak altı olmak üzere üç çift tü-
kürük bezi bulunur.
B
B) Tükürük, içerisinde bulunan amilaz enzimi ile kim- İ
yasal sindirime yardımcı olur. Y 10. Karbonhidrat, yağ ve proteinler aşağıda verilen sin-
O
C) Tükürük içerisinde bulunan iyonlar ortamın pH’sini T dirim sistemi bölümlerinin hangilerinde ortak ola-
İ rak kimyasal sindirime uğrar?
ayarlar. K
D) Tükürük içinde bulunan mukus hem lokmanın kay- A) Ağız
ganlaşmasını hem de yağların kimyasal sindirimi
B) Mide
gerçekleştirir.
C) Yemek borusu
E) Tükürük sıvısı besinlerin çözünmesini sağlayarak
tatlarının algılanmasını sağlar. D) İnce bağırsak
E) Kalın bağırsak
8. İnsanda salgılanan sindirim enzimi ve etki ettiği

bağ çeşidi ile ilgili, 11. Pankreastan ince bağırsağa salgılanan pankreas
öz suyunda;
I. Sükraz - Glikozit bağı
I. tripsinojen,
II. Tripsin - Peptit bağı
II. amilaz,
III. Amilaz - Glikozit bağı
III. lipaz,
IV. Laktaz - Ester bağı
IV. sekretin
eşleştirmelerinden hangileri yanlıştır?
moleküllerinden hangileri bulunmaz?
A) Yalnız IV B) III ve IV C) I, II ve III
68 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
E D A C E C D A E D B
SENTEZ
Sindirim Sistemi Genel Tekrar 31
1. Aşağıdakilerden hangisi karaciğerin zehirli madde- 4. Aşağıdaki şemada mide, incebağırsak ve kalınbağır-
leri zehirsiz hale getirme ile ilgili görevidir? sak belli özellikleri dikkate alınarak gruplandırılmıştır.
A) Safra sıvısını üretir ve salgılar. Mide

L
B) Protein ve karbonhidratları yağa dönüştürür.
K İncebağırsak
C) Provitamin A’yı, A vitaminine dönüştürür.
M
D) Oksitleme sürecinde oluşan hidrojen peroksiti su ve
Kalınbağırsak
oksijene parçalar.
E) Kanın pıhtılaşmasını sağlayan brinojeni sentezler. Şemaya göre,
I. K birimindeki organlar peristaltik hareket yapar.

II. L birimindeki organlarda protein veya protein alt
birimlerinin sindirimini sağlayan enzimler salgılanır.
2. Aşağıdaki şekilde insana ait sindirim sisteminin bir kıs- III. M birimindeki organlarda inorganik ve organik
mı gösterilmiştir. madde emilimi gerçekleşir.
Yemek borusu ifadelerinden hangileri doğrudur?
Karaciğer
Mide D) II ve III E) I, II ve III

Safra kesesi
Koledok kanalı Pankreas B

İ
Virsung kanalı Y
12 parmak O 5. Sağlıklı insanlarda karaciğer;
bağırsağı T
İ I. üre,
K
Buna göre, II. pepsin,
III. glikoz
I. Koledok kanalının tıkanmasına bağlı olarak yağla-
rın sindiriminde aksama gözlenir. mo le küllerin den han gi le ri nin kan da ki miktarını
II. Yemek borusunda gerçekleşen peristaltik hareket- ar tı rmaz?
ler besinin mideye geçmesini sağlar.
III. İnce bağırsaktan salgılanan sekretin hormonu kara-
ciğer ile pankreası uyarır. D) I ve II E) II ve III
açıklamalarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız l B) Yalnız II C) Yalnız III

6. İnsanda mide ile ilgili verilen,
I. Alınan besinlerin mekanik sindirimini sağlar.
II. Alınan besinlerin depolanmasını sağlar.
III. Proteinlerin kimyasal sindirimini başlatır.
3. İnsanda yağların yağ asidi ve gliserole parçalanma-
sı sürecinde aşağıdaki maddelerden hangisi görev IV. Uyarılması yalnızca sinirsel yolla gerçekleşir.
almaz?
A) Su B) Lipaz C) Pepsin A) I ve II B) I ve III C) II ve IV

D) Kolesistokinin E) Safra sıvısı

SENTEZ
31 Sindirim Sistemi Genel Tekrar
7. İnsanın sindirim sistemi ve bu sistem ile bağlantılı bazı 9. Aşağıdaki grakte T, X, Y ve Z makromolekül besin
organlar şöyledir: maddelerinin insan sindirim sisteminin bazı kısımların-
dan geçerken miktarlarında meydana gelen değişim
gösterilmiştir.
Polimer miktarı
Karaciğer Mide Ağız İnce bağırsak T
X
Bu organlar ile,
Y
I. NH3 ve CO2’den üre sentezler
Z
II. Dipeptidaz enzimi ile dipeptitleri aminoasitlere par-
çalar Ağız Mide İnce bağırsak
Sindirim kanalı
III. Pityalin enzimi ile nişastayı dekstrine parçalar
IV. Gastrin hormonunu üretir ve salgılar Buna göre, T, X, Y ve Z makromolekül besinleriyle
ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
görevleri eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi
doğru olur? A) Z maddesi yağ ise mekanik sindiriminde safra sıvısı
görev alır.
Karaciğer Mide Ağız İnce bağırsak
B) Y maddesinin monomeri ortamın pH’ını düşürür.
A) I II III IV
B) II III I IV C) T maddesi selüloz olup sindirilmeden vücuttan
uzaklaştırılır.
C) I IV III II
D) III II I IV B D) X maddesinin sindiriminde karaciğerden gelen en-
İ
E) IV II III I Y zimler de etkilidir.
O
T E) Y maddesinin tam sindiriminin gerçekleşebilmesi
İ için sırasıyla pepsin - tripsin - tripeptidaz ve dipepti-
K
daz enzimleri görev alır.
8. Proteinlerin sindiriminde görev alan enzimler aşağıda

verilmiştir.
Pepsin Tripsin Amino 10. Aşağıdaki hormon – görev eşleştirmelerinden han-

peptidaz
I II III gisi yanlıştır?
A) Sekretin – Karaciğerde safra üretimi

Tripeptidaz Dipeptidaz
IV V B) Kolesistokinin – Safra kesesinin kasılması
Beslenme yolu ile vücuda alınan bir protein molekülü- C) Gastrin – Mide çalışmasının hızlanması
nün verimli bir şekilde sindiriminin olabilmesi için yuka-
D) Sekretin – Mide asit salgısının azalması
rıda verilen enzimlerin görev alma sırasının aşağıdaki-
lerden hangisindeki gibi olması beklenir? E) Kolesistokinin – Midenin çalışmasının hızlanması
Bu sorunun yöneltildiği bir öğrenci aşağıdaki han-

olur? 11. Aşağıdaki besinlerden hangisinin sindirimi için ge-
rekli olan enzimler pasif olarak salgılanır?
A) I - II - III - IV - V B) I - II - IV - III - V
C) I - II - V - III - IV D) II - V - III - I - II A) Karbonhidrat B) Protein C) Yağ
E) V - IV - III - II - I D) Disakkarit E) Nükleik asit
70 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
D E C E B D C A D E B
SENTEZ
Sindirim Sistemi Genel Tekrar 32
1. Aşağıdaki şekilde karaciğer ile bağlantılı organlar veril- 3. Besinlerin sindirim sistemi ile işlenmesi 4 önemli aktivi-
miştir.(Şekildeki † damarları göstermektedir.) teyi içerir. Bu aktiviteler şöyle sıralanabilir:
Karaciğer
I. besinin sindirim sistemine alınması,
I II
II. besinin mekanik olarak parçalanması,
III. besinin kimyasal olarak parçalanması,
III
IV. sindirim sonucu oluşan sindirim ürünlerinin emil-
mesi
Pankreas Bu olaylar aşağıdaki seçeneklerde verilen hangi sı-

Mide
rada gerçekleşirse etkin bir sindirim gerçekleşmiş
olur?
C) II - III - IV - I D) III - I - II - IV
İnce ve Kalın
bağırsaklar E) IV - III - II - I
Buna göre, aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) II numaralı damardaki oksijen yoğunluğu I ve III nu-

maralı damarlardan fazladır.
4. “Bol miktarda yağlı besinlerle beslenen bir insanda bir
B) Açlık halinde III numaralı damarın glikoz miktarı, I.
süre sonra aşağıda verilen damarlardan hangisinden
ve II. damarlardan fazladır.
alınan kan incelendiğinde içindeki yağ yoğunluğunun
C) Tokluk halinde I numaralı damarın glikoz miktarı III B en fazla olması beklenir?”
İ
numaralı damardan azdır. Y
O Bu sorunun yöneltildiği bir öğrenci aşağıdaki han-
D) II numaralı damarın karbondioksit miktarı I numaralı T
damardan azdır. İ
K olur?
E) I numaralı damarın üre yoğunluğu diğer damarlar-
dan fazla olabilir. A) Alt ana toplardamarı
B) Karaciğer toplardamarı
C) Sol köprücük altı toplardamarı
D) Kapı toplardamarı
2. İnsanın sindirim sisteminde işlev gören bazı hormonlar
şunlardır: E) İncebağırsak toplardamarı
I. Sekretin
II. Kolesistokinin
III. Gastrin
Bu hormonlardan hangileri midenin çalışmasını

5. İnce bağırsaktan emilen bir glikoz molekülü aşağı-
hızlandırırken, hangileri yavaşlatır?
da verilen damarlardan hangisinde diğerlerinden
Midenin çalışmasını Midenin çalışmasını önce görülür?
hızlandıran yavaşlatan
A) I II ve III A) Kapı toplardamarı
B) II I ve III B) Sol köprücük altı toplardamarı

C) III I ve II C) Karaciğer üstü toplardamarı
D) I ve II III D) Alt ana toplardamar
E) II ve III I E) Üst ana toplardamar

SENTEZ
32 Sindirim Sistemi Genel Tekrar
6. İnsanda yemek borusu için verilen aşağıdaki ifade- 9. Aşağıdaki şemada bir insana ait sindirim sisteminin or-
lerden hangisi yanlıştır? ganları gösterilmiştir.
A) Karbonhidratların kimyasal sindirimini başlatır.
B) Peristaltik hareketlerle besinin ilerlemesini sağlar.

K
C) Yutak ile mide arasında bulunur.
D) Bağ doku, kas doku ve epitel dokudan oluşur.
E) Otonom sinir sisteminin kontrolünde faaliyet gösterir.
7. Fagositoz yoluyla besin aldığı bilinen bir hücre için, M
I. Ökaryot hücre yapısına sahiptir.

II. Hücre içi sindirim yapar.
III. Lizozom organeli görev yapar.
Buna göre nişasta, protein ve yağ bakımından zen-
yorumlarından hangileri yapılabilir?
gin besinlerle beslenen sağlıklı bir insanda K, L ve
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III M ile simgelenen organlarda bu besinlerin sindiri-
minde rol oynayan enzimler aşağıdaki hangi seçe-
D) II ve III E) I, II ve III nekte doğru olarak eşleştirilmiştir?
B
İ K L M
Y A) Amilaz Pepsin Lipaz
8. Aşağıdaki tabloda K, L ve M olarak simgelenen besin O
maddelerinin en etkin kimyasal sindirime uğradıkları T B) Amilaz Lipaz Pepsin
İ
sindirim sistemi bölümleri gösterilmiştir. K C) Pepsin Lipaz Amilaz
Sindirim Sistemi Bölümü D) Pepsin Amilaz Lipaz
Besin maddesi Ağız Mide İncebağırsak E) Amilaz Tripsin Lipaz
K Sindirim var Sindirim yok Sindirim var
L Sindirim yok Sindirim yok Sindirim var
M Sindirim yok Sindirim var Sindirim var
10. Aşağıdaki tabloda K, L, M ve N maddelerinin karaciğer-
Bu besinlerden biri protein, biri yağ biri de karbon- deki metabolizması ile ilgili olaylar verilmiştir.
hidrat olduğuna göre aşağıdaki açıklamalardan Olaylar K L M N
hangisi yanlıştır? Sentezinde NH3 ve CO2 tü- √ – – –
ketilir.
A) Tükürükte bulunan amilaz enzimi K besininin sindi-
Sentezinde aminoasit tüketilir. – √ – √
riminde rol oynar.
Sentezinde glikoz tüketilir. – – √ –
B) Safra sıvısı L besininin mekanik sindiriminde rol oy-
Sentezinde ATP tüketilir. √ √ √ √
nar.
√: Gerçekleşen olay –: Gerçekleşmeyen olay
C) M besinine midede pepsin, incebağırsakta kimotrip-
sin etki eder. Tabloda verilen maddelerden hangilerinin kan yolu
D) Tabloda verilen her üç besin maddesi de asidik or- ile böbreğe taşınarak vücudun dışına atıldığı kesin-
tamda sindirime uğrar. dir?
E) Pankreastan salgılanan amilaz K’ya, Lipaz L’ye ve A) Yalnız K B) K ve L C) L ve M

tripsin M’ye etki eder.
D) M ve N E) K, M ve N
72 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
B C A C A A E D A A
ANALİZ
Dolaşım Sistemi 33
1. Aşağıdaki dairesel grak, dolaşım sisteminin değişik 4. Aşağıda kalpte bulunan kapakçıklar ve bulunduğu yer-
yapılarında bulunan kan %’sini göstermektedir. ler eşleştirilmiştir.
Aorttan
köken alan Akciğere bağlı Bu eşleştirmelerden hangisi doğrudur?
atardamarlar atar ve toplardamarlar
% 15 % 12
Biküsbit Yarım ay
Kalp % 8
A) Sağ kulakçık ile Sol kulakçık ile
Kılcal
sağ karıncık arası sol karıncık arası
damarlar B) Sol kulakçık ile Sağ kulakçık ile
%5
sol karıncık arası sağ karıncık arası
Akciğerin dışındaki C) Sol kulakçık ile Karıncık ile
Toplardamarlar
% 60 sol karıncık arası atardamar arası
D) Sağ kulakçık ile Karıncık ile
sağ karıncık arası atardamar arası
Grafiğe göre, E) Karıncık ile Sağ kulakçık ile
atardamar arası sağ karıncık arası
I. Aorttan köken alan atardamarlardaki kan %’si, kalp-
teki kan %’sinden fazladır.
II. Toplardamarların kanı bulundurma kapasitesi atar-
damarlarınkinden fazladır.
III. Akciğere bağlı atar ve toplardamarlardaki kan %’si, 5. I. Sol karıncık
kalpteki kan %’sinden fazladır. II. Sağ kulakçık
ifadelerinden hangileri doğrudur? B III. Sağ karıncık
İ
A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II Y Yukarıda verilen odacıkların miyokard tabakasının
O kalınlığının çoktan aza doğru sıralanışı aşağıdakile-
T
D) I ve III E) I, II ve III İ rin hangisinde verilmiştir?
K
D) III - II - I E) III - I - II
2. Genellikle boyun, koltuk altı ve kasık bölgesinde
ağrılı veya ağrısız şişlikler şeklinde kendini belli
eden rahatsızlığa ne denir?
A) Varis B) Lenfoma 6. Kalbin kasılıp gevşemesi kendi oluşturduğu sistemle

kontrol edilir. Bu nedenle kesilmiş bir hayvanın kalbi çı-
C) Kangren D) Kan kanseri
karıldığında dışarda bir müddet daha çalıştığı görülür.
E) Hipertansiyon
Buna göre kalbin çalışmasında rol oynayan sinya-
lin,
I. Atriovetriküler düğüm
3. Aşağıda verilenlerden hangisi insanda dolaşım sis-
II. Sinoatrial düğüm
teminin görevi değildir?
III. His demetleri
A) Besin ve oksijeni hücrelere taşımak IV. Purkinje lifleri
B) Hormonları hedef organlara taşımak
yapılarından geçiş sırasının aşağıdakilerden hangi-
C) Sindirim sistemi için enzim üretmek sindeki gibi olması beklenir?
D) Üre gibi atıkları boşaltım organına taşımak

A) I - II - III - IV B) I - III - II - IV C) II - I - III - IV
E) Vücut sıcaklığını düzenlemeye yardımcı olmak
D) II - III - I - IV E) II - III - IV - I

ANALİZ
33 Dolaşım Sistemi
7. İnsanın küçük kan dolaşımı yolunda bulunan; 10. Aşağıdaki graklerde üç farklı damarın yapısında bulu-
nan dokuların miktarsal değişimleri verilmiştir.
I. akciğer atardamarı
II. akciğer kılcal damarı Miktar Miktar
Bağ doku
III. akciğer toplardamarı
Düz kas
Elastik lif
Endotel
Endotel
yapılarındaki kan basıncının çoktan aza doğru sıra-
lanışı aşağıdaki hangi seçenekte verilmiştir?
Dokular Dokular
I. II.
Miktar
D) II - III - I E) III - I - II
Bağ doku
Düz kas
Elastik lif
Endotel
8. Aşağıdaki tablo çeşitli doku ve organlardaki T ve B len- Dokular
fositlerinin % oranlarını göstermektedir. III.
Grafiklerin ait olduğu damarlar dikkate alındığında

Doku ve Organ T lenfositi %'si B lenfositi %'si aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğru olur?
Timüs bezi 100 0
Karaciğer Karaciğer Karaciğer
Kemik iliği 10 90
Atardamar Kılcal damar Toplardamar
Dalak 45 55
A) I II III
Lenf düğümleri 60 40
B B) I III II
Kan 80 20 İ
C) II I III
Y
O D) III I II
Tablodaki bilgilere göre; T
İ E) III II I
I. T lenfositlerinin timüs bezindeki oranı, dalaktaki K
oranından fazladır.
II. Kandaki T lenfositi %’si, B lenfositi %’sinden fazla-
dır.
11. I. Yeterli ve dengeli beslenilmeli
III. T lenfositleri antikor üretebilirken, B lenfositleri anti-
II. Stres faktörlerinden uzak durulmalı
kor üretemez.
III. Alerjiye neden olan ortamlardan uzak durulmalı
yargılarından hangilerine varılabilir?
Bağışıklık sistemi rahatsızlıklarına yakalanmamak
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II için yukarıda verilenlerden hangilerine dikkat edil-
melidir?
D)I ve III E) I, II ve III

9. I. Kapakçıkların varlığı
II. Yer çekiminin etkisi
III. Kulakçıkların gevşemesi
Yukarıdakilerden hangileri tüm toplardamarlarda 12. Kan serumu içeriğinde aşağıdakilerden hangisi bu-
kanın hareketini kolaylaştırır? lunmaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Fibrinojen B) Glikoz C) Lipoprotein
D) I ve II E) I ve III D) Antikor E) Hormon
74 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
E B C C B C A C C D E A
ANALİZ
1. Aşağıdaki şekilde insana ait büyük ve küçük kan dola- 3. İnsanda bulunan atardamarlar ve toplardamarlarla
şımı şematik olarak verilmiştir. ilgili verilen aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Bütün atardamarlar temiz kan taşır.

Soluk alma havası Soluk verme havası
Alveol epiteli
B) Toplardamarda az miktarda elastik lif bulunur.
C) En dışta bağ doku bulundurur.

O2
D) Elastik lier dayanıklılığı sağlar.
2
O
C
Akciğer Alveol Akciğer

atardamarı kılcalları toplardamarı
O
2
E) Toplardamarın çapı atardamardan daha fazladır.
O2
2
CO
4. Aşağıdakilerden hangisi kalp atışını hızlandıran et-

menlerden biri değildir?
Ana Vücut
2
CO
toplardamarı kılcalları Aort

2
O
A) Adrenalin B) Asetilkolin C) Tiroksin
D) Kafein E) Karbondioksit
CO2 O2
Vücut hücreleri
5. Aşağıdaki şekilde toplardamarın yapısı ve bu damarın
iskelet kası ile olan ilişkisi gösterilmiştir.
Buna göre,
K Kapakçığı
I. Akciğer atardamarı kalbin sağ kulakçığından çıkar. B açık
İ
II. Aort temiz kan, ana toplardamar kirli kan taşır.
Y
Kasılmış
III. Vücut kılcalları ile vücut hücreleri arasında gaz alış O
T iskelet
verişi difüzyonla gerçekleşir. İ kasları
K
ifadelerinden hangileri yanlıştır?
Toplardamar L kapakçığı
kapalı
Kan akış
yönü
2. Aşağıdakilerden hangisi akyuvarların görevlerin-
Şekilde verilen damarda,
den biri değildir?
I. İskelet kasları kasıldığında toplardamara uygula-
A) Fagositozla yuttukları mikroorganizmaları lizozomla nan baskı artar.
parçalama
II. Damar hacmi azalır, kan basıncı artar.
B) Salgıladıkları heparin ile kanın damar içinde pıhtı- III. Kanın yukarıya doğru akışı K kapağının açılması-
laşmasını engelleme na, aşağıya doğru akışı L kapağının kapanmasına
C) Solunum gazlarının organlara taşınmasını sağlama neden olur.
D) Salgıladıkları histaminle damar geçirgenliğini artır- olayları aşağıda verilen hangi sırada gerçekleşerek
ma kan akış hızı artar?
E) Salgıladıkları antikorlarla yabancı antijenleri yok et- A) I - II - III B) I - III - II C) II - I - III

me
D) II -III - I E) III - II - I

ANALİZ
6. Aşağıdaki şekilde insan kalbinin kesiti verilmiştir. 9. Kılcal damarlarla ilgili,
Aort I. Atardamar ucundaki kan basıncı toplardamar ucun-

Üst ana 
toplardamarı daki kan basıncından fazladır.
Akciğer
atardamarı II. Kanın protein ozmotik basıncı kılcal damar boyun-
ca değişmez.
Akciğer III. Atardamar ucundaki madde geçişi damarın içinden
N toplardamarı
dışına doğrudur.
K
M
L A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
Alt ana
toplardamarı
Şekilde K, L, M ve N ile simgelenen bölmelerle ilgili

olarak aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
10. Aşağıdaki şekilde insana ait, büyük ve küçük kan dola-
A) L ve M’nin atardamar ile birleştiği yerde kalbe ait şımı gösterilmiştir.
yarım ay kapakçıkları bulunur. Beyin
B) K ile L arasında triküspit, N ile M arasında biküspit

kapakçık bulunur.
Üst ana
C) K bölmesindeki kas dokusu miktarı, M bölmesindeki B toplardamarı Beyin
kas dokusu miktarından fazladır. İ atardamarı
Akciğer Akciğerler
Y
atardamarı
D) M bölmesinden ayrılan kan temiz olup, aort ile vü- O Akciğer
T toplardamarı
cuda dağılır. İ
K Alt ana
E) L bölmesinden çıkan kan akciğer atardamarı ile ak-
toplardamarı
ciğere taşınır.
Karaciğer
Karaciğer
Karaciğer atardamarı
toplardamarı
Böbrek İnce
7. Aşağıda verilen damarların hangisinde kan basıncı toplardamarı
Böbrekler
bağırsak
diğerlerine göre daha yüksektir? Kapı Böbrek
toplardamarı atardamarı
A) Akciğer toplardamarı B) Karaciğer kılcaldamarı Bacaklar
C) Aort D) Üst ana toplardamar

Buna göre üst ana toplardamarında bulunan bir al-
E) Akciğer atardamarı yuvar hücresinin böbrek toplardamarına ulaşması
sürecinde;
I. böbrek,
8. I. Kan proteinlerinin azalması II. akciğer,
II. Kılcaldamarda hidrostatik basıncın artması III. karaciğer
III. Kanın osmotik basıncının azalması organlarından hangilerine ait kılcallardan geçmesi-
Yukarıda verilenlerden hangileri ödeme neden olur? ne gerek yoktur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III
76 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
A C A B A C C E E A
ANALİZ
1. Aşağıdaki şekilde kılcal damarlarda madde alış verişin- 3. Alyuvar ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden han-
de rol oynayan kuvvetler (kan basıncı ve kanın ozmotik gisi yanlıştır?
basıncı) verilmiştir.
A) Olgun olanlar çekirdeklerini kaybeder.
kış yön
nın a ü
Ka B) Kan hücrelerinin büyük bir kısmını oluşturur.
C) Olgun olanlarında mitokondri bulunur.

Atardamar Toplardamar
ucu ucu D) Yaşlanmış olan alyuvarlar karaciğerde parçalanır.
E) Sitoplazmasında hemoglobin bulunur.
Kan
Kan
basıncı 4. I. Demir eksikliğinin görülmesi
40 mm Hg basıncı
15 mm Hg II. Deniz seviyesinden yükseklere çıkılması
Ozmotik Ozmotik III. Kemik iliğinin zarar görmesi
basınç basınç
25 mmHg 25 mmHg Yukarıda verilenlerden hangileri kandaki alyuvar
 
Net dışarıya Net içeriye miktarının azalmasına neden olabilir?
doğru madde doğru madde
çıkışı alımı A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
15 mm Hg 10 mm Hg
Buna göre,
B
I. Kan basıncı, kan sıvısındaki su ve suda çözünmüş İ
Y
maddelerin, damarın dışına itilmesi yönünde çalı- O
şır. T
İ 5. Aşağıdakilerden hangisi, insandaki akyuvara ait bir
II. Kanın ozmotik basıncı, damarın dışındaki (doku K
özellik değildir?
sıvısı) su ve suda çözünen maddelerin damarın
içine alınması yönünde çalışır. A) Bağışıklık sisteminde görevlidir.
III. Kan kılcalının atardamar ucundan toplardamar
B) Olgunlaşınca çekirdeklerini kaybeder.
ucuna doğru gidildikçe kan basıncı azalırken, kanın
protein ozmotik basıncı artar. C) Aktif hareket eder.
D) Kemik iliği ve lenf dokularında üretilir.

E) Alerji durumunda sayıları artar.
6. Vücutta bulunan damarların toplam çapı kıyaslan-

2. I. Genetik yatkınlık dığında toplam çapı fazla olandan az olana doğru
sıralanışı aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
II. Gebelik
III. Sigara kullanımı A) Kılcaldamar - Toplardamar - Atardamar
Yukarıda verilen faktörlerden hangileri varise ne- B) Kılcaldamar - Atardamar - Toplardamar

den olabilir? C) Toplardamar - Atardamar - Kılcaldamar
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) Toplardamar - Kılcaldamar - Atardamar
D) II ve III E) I, II ve III E) Atardamar - Toplardamar - Kılcaldamar

ANALİZ
7. Aşağıdaki şekilde karaciğere giren ve karaciğerden çı- 10. Kan dokusu, hücreler arası maddesi oldukça fazla olan
kan damarlar gösterilmiştir. bir doku olup, hücreler ve plazmadan oluşur. Akışkan
yapıya sahip olan kan doku, kalbin pompa gücüyle da-
Karaciğer
toplardamarı marların içinde tüm vücudu dolaşır.
I
Buna göre, kan plazmasının bileşimini oluşturan
III maddeler arasında;
Karaciğer
II atardamarı
I. glikojen,
Kapı toplardamarı
II. fibrinojen,
İnce bağırsak
III. glikoz,
Sağlıklı bir insanda numaralandırılan damarlar ve IV. antimikrobiyal proteinler
içeriğindeki maddeler ile ilgili verilen aşağıdaki ifa-
delerden hangisi yanlıştır? yapılarından hangilerinin bulunması beklenmez?
A) I numaralı damar oksijen bakımından zengindir. A) Yalnız I B) II ve III C) III ve IV

B) II numaralı damarda tokluk durumunda glikoz oranı D) I, II ve IV E) II, III ve IV
yüksektir.
C) II numaralı damarda oksijen oranı I’den yüksektir.
D) III numaralı damarın üre yoğunluğu I’den fazladır.

11. Bir bireyin karaciğer üstü toplardamarına enjekte
E) III numaralı damarda açlık durumunda glikoz oranı edilen işaretli bir alyuvar hücresinin, vücudu do-
II’den yüksektir. laşıp tekrar kalbe dönünceye kadar izlediği yolda
B aşağıda verilen damarlardan hangisinden geçmek
İ
Y
zorunda değildir?
O
T A) Akciğer atardamarı
8. Kalbi oluşturan, İ
K B) Kapı toplardamarı
I. Perikard
C) Akciğer toplardamarı
II. Endokard
D) Alt ana toplardamar
III. Miyokard
E) Aort
tabakalarının içten dışa doğru sıralanışı nasıl olma-
lıdır?
D) II - III - I E) III - I - II 12. Oksijen bakımından zengin kana temiz kan, fakir kana
kirli kan denir.
Buna göre aşağıdaki damarların temiz ve kir-

li kan taşıyanları hangi seçenekte doğru olarak
9. I. Atardamar
II. Kılcaldamar Böbrek Kapı Akciğer
atardamarı toplardamarı toplardamarı
III. Toplardamar
A) Temiz kan Kirli kan Temiz kan
Yukarıdaki damarlardan hangileri kan damar siste- B) Temiz kan Temiz kan Kirli kan
minde olduğu hâlde lenf damar sisteminde yoktur?
C) Temiz kan Kirli kan Kirli kan
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Kirli kan Kirli kan Temiz kan
D) I ve II E) I ve III E) Kirli kan Temiz kan Kirli kan
78 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
B E C D B A C D A A B A
ANALİZ
1. Aşağıdaki şekilde insandan alınan kanın santrifüj edil- 3. İnsanda karaciğerden kana geçen bir üre molekülü
dikten sonra tüpteki görüntüsü verilmiştir. böbreklere ulaşıncaya kadar aşağıda verilen dama-
rın hangisinden geçmek zorunda değildir?
A) Kapı toplardamarı
B) Alt ana toplardamar

Kan örneği
Kanı alınır ve santrifüj edilir.
tüpe yerleştirilir. C) Karaciğer üstü toplardamarı
D) Akciğer toplardamarı
E) Akciğer atardamarı

Kan
plazması
Trombosit Tüp, santrifüj
Lökosit ve makinasından 4. Kan dokunun şekilli elemanları olan kan hücrele-
Eritrosit hücreleri çıkarılarak değerlendirmeye ri ile ilgili olarak aşağıdaki açıklamalardan hangisi
alınır.
yanlıştır?
Şekilde kan plazması olarak belirtilen sıvı kısımda;
A) Alyuvarlar, kana kırmızı rengini veren hemoglobin
I. glikoz,
molekülü bulundurur.
II. glikojen,
B) Kan pulcukları, gerçek hücre olmayıp kanın pıhtı-
III. hemoglobin,
laşmasında rol oynar.
IV. antikor B
İ C) Akyuvarların B lenfositi olan tipi antikor üreterek sa-
moleküllerinden hangilerinin bulunması beklenmez? Y vunma yapar.
O
T D) Akyuvarlar çekirdek taşımayan hücreler olup, solu-
A) I ve II B) II ve III C) III ve I İ
num gazlarının taşınmasında rol oynar.
K
E) Erkeklerin 1 mm3 kanındaki alyuvar sayısı kadınla-
rın 1 mm3 kanındaki alyuvar sayısından fazladır.
2. İnsan kalbinin yapısı ve çalışmasını etraıca öğren-

miş olan Aylin, kalple ilgili verilen aşağıdaki açıkla-
malardan hangisinin yanlış olduğunu söyleyecektir? 5. Bir bireyin bağışıklık sistemi kendi kan grubuna ait anti-
jenleri tanır. Buna karşın, bu bireye hücre zarında farklı
A) Kalbin dakikadaki atış sayısına nabız denir. Nabız, bir antijen bulunan alyuvar verildiğinde bağışıklık siste-
el bileği ve şakaklardan ölçülebilir. mi bu yabancı antijene karşı antikor üretir. Bu durumda
kan hücrelerinde çökelme meydana gelir.
B) Aort ve akciğer atardamarının kalp ile bağlantılı o-
lan bölgelerinde tek yöne açılan kapakçıklar vardır. Buna göre, B kan grubuna sahip bir birey,
C) Kalp kası kendisinin ürettiği uyartıları sayesinde rit-
I. AB
mik olarak çalışmasına karşın sinirsel uyarılarla da
II. B
çalışma hızı değişebilir.
III. A
D) Bir kalp döngüsü yaklaşık olarak 0,85 sn sürer. Bu-
nun 0,15 sn’sinde kulakçıklar kasılır, 0,30 sn’sinde kan gruplarının hangilerinden kan alırsa bir çökel-
karıncıklar kasılır, 0,40 sn’sinde de kalp dinlenir. me meydana gelmez?
E) Kalbin kulakçık ve karıncıkları arasında bulunan
biküspit ve triküspit kapakçıkları sinirsel uyarılarla
açılıp kapanır. D) I ve II E) I ve III

ANALİZ
6. Aşağıdaki grakte bir doku kılcalındaki osmotik basınç 9. Kanda alyuvar ve hemoglobin eksikliği “anemi” olarak
ve kan basıncı değişimleri gösterilmiştir. isimlendirilir.
Buna göre,
Basınç (mmHg)
32 Kan basıncı I. Gebelik

Kan ozmotik
basıncı II. Besinlerle yeterli demir mineralinin alınmaması
22
III. Besinlerle yeterli protein alınmaması
A B
15 IV. Aşırı derecede kanamanın olması
Damarlar
durumlarından hangileri anemiye neden olabilir?

Bu grafiğe göre,
A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III
I. A bölgesinde kandan doku sıvısına glikoz geçişi
olur.
II. CO2’in doku sıvısından kana geçişi B bölgesinde
gerçekleşir.
III. B bölgesinde dokudan kana geçen madde miktarı,
A bölgesinde kandan dokuya geçen madde mikta-
rından fazladır.
10. Aşağıda insana ait dolaşım sisteminin bir kısmı
ifadelerinden hangileri yanlıştır?
şematize edilmiştir.

B
D) I ve II E) II ve III İ
Y
Akciğer
O
T
İ
K
7. İnsanda ince bağırsaktan kana emilen bir glikoz
molekülünün sırasıyla kalbin sağ kulakçığına ora- Karaciğer Kalp
dan akciğere, akciğerden de kalbin sol kulakçığına
gelebilmesi için;
Bağırsak
Y damarı
I. akciğer atar damarı, X damarı
II. akciğer toplar damarı,

III. karaciğer atar damarı,
IV. karaciğer toplar damarı
Buna göre, X damarında bulunan işaretli bir glikoz
damarlarından hangilerinden geçmesi gerekir? molekülü Y damarına gelinceye kadar;
I. karaciğer,
A) I ve III B) II ve III C) III ve IV
II. akciğer,
III. kalp,
IV. bağırsak
8. Koroner arter hastalığının (CAD) belirtisi şeklinde organlarından hangilerinin kılcal damarlarından
ortaya çıkan rahatsızlık aşağıdakilerden hangisi- geçmek zorunda değildir? (Her bir ok (†) kanı taşıyan
dir? damarı ifade etmektedir.)
A) Kangren B) Anemi C) Varis A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III
D) Kalp krizi E) Hipertansiyon D) I, III ve IV E) II, III ve IV
80 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
B E A D B C D D E B
ANALİZ
1. Aşağıdaki grak üç farklı damarın kan basıncı ve kanın 4. Aşağıdakilerden hangisi kan serumu ile ilgili yanlış
akış hızı yönüyle karşılaştırılmasını göstermektedir. bir ifadedir?
A) Pasif bağışıklık sağlar.

Değişen faktörler
B) Hasta bireye uygulanır.

Kan akış hızı C) Kısa süreli bağışıklık sağlar.
Kan basıncı D) Antijen içerir.

I II III E) Kazanılmış bağışıklık şeklidir.
Damarlar
Grafikte I, II ve III nolu yerlere yazılması gereken da-

marlar hangileridir?
I II III 5. Aşağıdaki şekilde pıhtılaşması engellenen kanın santri-

füj edildikten sonra tüpteki katmanları verilmiştir.
A) Atardamar Kılcaldamar Toplardamar
B) Atardamar Toplardamar Kılcaldamar
C) Toplardamar Kılcaldamar Atardamar
Plazma (I)
D) Kılcaldamar Toplardamar Atardamar
Kan pulcukları ve akyuvarlar (II)
E) Toplardamar Atardamar Kılcaldamar
Alyuvarlar (III)
B
İ
Y Buna göre numaralandırılan kısımların hangilerin-
2. Lenf dolaşımı ile ilgili aşağıdaki açıklamalardan O
de kanın pıhtılaşmasında rol oynayan elemanlar
hangisi yanlıştır? T
İ bulunur?
K
A) Lenf sisteminde atardamar bulunmaz.
B) Lenf sıvısında akyuvar bulunmaz.
C) Lenf sisteminde alyuvar bulunmaz.
D) Lenf toplardamarlarında tek yöne açılan kapakçık-

lar bulunur.
E) Lenf dolaşımı fazla doku sıvısını alarak kan dolaşı-

mına katılmasını sağlar. 6. Hastalık etkeni olan bir bakterinin vücuda girmesiy-
le başlayan savunma sürecinde;
I. makrofajın bakteriyi fagositozla yutması,

II. bakterinin makrofaj tarafından tanınması,
3. I. Eklem romatizması III. lizozom ile besin kofulunun kaynaşması,
II. MS (multipl skleroz) IV. sindirim kofulundaki amino asitlerin sitoplazmaya
III. Orak hücreli anemi geçmesi
IV. İnsüline bağlı diyabet olaylarının aşağıda verilen hangi sırada gerçekleş-
V. Çölyak hastalığı mesi beklenir?
Yukarıdaki hastalıklardan hangisi otoimmün sis- A) I - II - III - IV B) II - I - IV - III

tem hastalıklarından değildir?
C) II - I - III - IV D) III - II - I - IV
A) I B) II C) III D) IV E) V E) IV - II - III - I

ANALİZ
7. Bir insanda; 11. Aşağıdakilerden hangisi kalıtsal bağışıklık örneği

olamaz?
I. aşı olmak,
II. hastalığı geçirmek, A) Tavşanlarda ölümcül olan uçuk virüsünün insanlar-
III. serum almak, da ölüme yol açmaması
IV. antibiyotik kullanmak B) Çocuk felci, kabakulak virüslerinin hayvanlarda

hastalık yapmaması
durumlarından hangileri bireyin aktif bağışıklık ka-
zanmasına neden olabilir? C) Beyazlarda ölümcül olan sarı hummanın zencilerde
görülmemesi
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) Atların grip, şempanzelerin AIDS olmaması
D) II ve IV E) I, III ve IV E) Annesinden plasenta aracılığıyla antikor alan bir
bebeğin ilk aylarda kızamığa yakalanmaması
8. Sağlıklı bir bireyin kanında aşağıdaki maddelerden

hangisinin bulunması beklenmez? 12. Aşağıdaki grak bir hastalık etkeniyle ilk kez ve yıllar
sonra ikinci kez karşılaşan bir insanın, kanındaki anti-
A) Glikoz B) Selüloz C) Amino asit kor değişimini göstermektedir.
D) Protein E) Lipoprotein
Kandaki antikor İkincil bağışıklık
derişimi cevabı
B Birincil bağışıklık
İ cevabı
Y
O
9. Aşağıda verilenlerden hangisi insanda lenf sistemi- T
nin görevi değildir? İ 0 7 14 0 7 14
K
A) İnce bağırsaktan emilen bazı besinlerin taşınmasını Antijenle Antijenle yıllar sonra
ilk karşılaşma ikinci karşılaşma
sağlamak.
B) Doku sıvısının fazlasını kan dolaşımına taşımak. Buna göre, grafikteki gibi birincil ve ikincil bağışık-
C) Ödem oluşumunu engellemek. lık cevabının oluşmasında,
D) Alyuvar üretimini gerçekleştirmek. I. alyuvar

II. kan pulcukları
E) Bağışıklık sisteminde görev almak.
III. akyuvar
hücrelerinden hangileri doğrudan görev alır?

10. Aşağıdaki maddelerden hangilerinin kanda bulun- D) I ve III E) II ve III
ması, kanın vücudun savunmasında rol oynayan
bir sıvı olduğuna kanıt olarak gösterilebilir?
A) Glikoz ve amino asit
B) Alyuvar hücreleri 13. Aşağıdakilerden hangisi kalpte bulunan yapılardan

biri değildir?
C) Akyuvar ve antikor
D) Kan pulcukları ve brinojen A) Perikard B) Miyokard C) Endokard
E) Albumin ve protrombin D) Koroner damar E) Havers kanalı
82 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
A B C D D C A B D C E B E
ANALİZ
1. Aşağıdaki graklerde 1 ve 2 numaralı damarların ta- 4. Aşağıdaki seçeneklerde beş farklı öğrencinin savunma
şıdığı kanlardaki oksijen ve karbondioksit miktarlarının sistemiyle ilgili açıklamaları verilmiştir.
zamana bağlı olarak değişimleri gösterilmiştir.
Öğretmen hangi öğrencinin yanlış açıklamada bu-
lunduğunu söyleyecektir?
Miktar
Miktar
CO2 O2 A) Ali: Doğal katil hücreleri salgıladıkları enzimlerle vi-
rüslerce enfekte olmuş hücreleri parçalar.
B) Kerem: İnterferonlar virüslere karşı oluşan antimik-

O2 CO2
robiyal proteinlerdir.
Zaman Zaman
1 2 C) Ece: B ve T lenfositleri özgül olmayan savunmada
rol oynayan proteinlerdir.
Buna göre, numaralandırılmış damarlarla ilgili ola-
D) Seda: Aşı uygulaması bireyde aktif bağışıklığın ka-
rak,
zanılmasında rol oynar.
I. 1 numaralı damardaki kan pH’si 2 numaralı damar- E) Rana: Serum, pasif bağışıklık sağlar, tedavi edici-
dan düşüktür. dir.
II. 1 numaralı damar böbrek kılcalları olabilir.
III. Her iki damar da yalnızca gaz alış verişinde görev
alır.
IV. 2 numaralı damar alveol kılcalıdır.
5. Aşağıdaki yapılardan hangisi kalbin yapısında bu-
lunmaz?
B A) Perikard B) Miyokard C) Endokard
A) Yalnız II B) I ve III C) I, II ve III İ
Y D) Mitral kapak E) Osteosit
O
T
İ
K
6. Üç farklı kan hücresinin görev ve özelliklerine ilişkin

tablo aşağıda verilmiştir.
2. Aşağıda verilen damarlardan hangisinin duvarında-
ki elastik lif miktarı diğerlerinden fazladır? Hücre Görev veya Özellik
K Hemoglobin taşır, O2 ve CO2 bağlar. Laktik asit
A) Böbrek atardamarı fermantasyonu ile ATP üretir.
B) Karaciğer toplardamarı L Çekirdeksizdir, gerçek hücre değildir, kanın
pıhtılaşmasında görev alır.
C) Kapı toplardamarı
M Çekirdeklidir, renksizdir, vücudun savunmasın-
D) Üst ana toplardamarı da görev alır.
E) Akciğer toplardamarı
Buna göre, K, L ve M ile simgelenen hücreler aşağı-
daki hangi seçenekte doğru olarak eşleştirilmiştir?
Eritrosit Lökosit Trombosit

3. Toplardamarda bulunan kapakçıkların yapısının A) K L M
bozulması sonucu ortaya çıkan rahatsızlık aşağıda-
B) K M L
kilerden hangisidir?
C) L K M
A) Anemi B) Kangren C) Varis D) L M K
D) Lenfoma E) Hipertansiyon E) M L K

ANALİZ
7. Kan ve lenn en önemli görevlerinden biri de patoje- 10. Büyük ve küçük kan dolaşımındaki toplardamarlar;
nik (hastalık yapıcı) bakteri ve virüs gibi organizmalara
karşı vücudu korumasıdır. Vücuda giren yabancı mad- I. beyin ve karaciğere oksijen taşıma,
delere antijen, antijenlere karşı oluşturulan savunma II. akciğere karbondioksit taşıma,
proteinlerine ise antikor denir. III. organlardan kalbe kan taşıma
Buna göre, antikorlar ile ilgili, görevlerinden hangilerine ortak olarak sahiptir?
I. Antijene özgüdür. A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III

II. Genetik şifreye göre sentezlenir.
III. Sadece kanda etkilidir.
IV. Lenfositler tarafından üretilir.

11. İnsanın dolaşım sisteminde görev alan bazı damarlar
A) Yalnız II B) I ve II C) II ve lII aşağıda verilmiştir.
D) I, II ve IV E) II, III ve IV Böbrek Kapı Karaciğer

toplar toplar atar
K damarı L damarı M damarı
K, L ve M olarak simgelenen damarların özellikle-

rinden hangileri ortaktır?
8. Toplardamarlarda kanın akışında aşağıdaki faktör- A) Doğrudan alt ana toplardamara bağlanma
lerden hangisi etkili değildir?
B B) Karaciğere sindirim ürünü taşıma
İ
A) İskelet kaslarının kasılıp gevşemesi sırasında kas- C) Oksijen bakımından zengin kan taşıma
Y
ların toplardamara baskı yapması O
T D) Tek yöne açılan kapakçık bulundurma
B) Kanda glikoz miktarının 1dl’de 100 mg olarak bu- İ
E) Taşıdığı kanda glikoz bulundurma
lunması K
C) Kulakçıkların gevşemesi ile kalpte oluşan emme

basıncı
D) Atar ve kılcal damarların içindeki kanın itme kuvveti

12. I. Tuzlu yiyeceklerin tüketilmesi
E) Toplardamarların içinde tek yöne açılan kapakların II. Kan plazmasındaki albumin miktarının artması
bulunması
III. Böbreklerde suyun geri emiliminin artması
Bir insanda yukarıda verilen durumlardan hangile-

rinin gerçekleşmesi kanın su tutma kapasitesinin
artmasına neden olur?
9. Bir insanda; A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
I. kandaki karbondioksit yoğunluğunun artması, D) I ve III E) II ve III

II. vücut sıcaklığının artması,
III. kandaki adrenalin miktarının artması,
IV. kandaki tiroksin miktarının azalması
13. Aşağıda verilen yapılardan hangileri bağışıklık sis-
durumlarından hangileri kalbin çalışma hızını arttırır? temine ait değildir?
A) I ve IV B) II ve III C) I, II ve III A) Kalp B) Timüs C) Antikor
D) I, III ve IV E) II, III ve IV D) Lenfosit E) Lenf düğümü
84 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
D A C C E B D B C A E C A
ANALİZ
1. Aşağıdaki şekil de in sa na ait dolaşım sistemi gös te- 3. Karıncıkların kasılması ile sağ karıncıktan ayrılan
rilmiş tir. kanın, sol kulakçığa dönmesi sürecinde;
I. alveol kılcalındaki kanın CO2 derişiminin azalması,

II. akciğer toplardamarının temiz kanı kalbe taşıması,
III. akciğer atardamarının kirli kanı akciğere taşıması
Akciğer 10
atardamarı olayları aşağıda verilen hangi sırada gerçekleştirir?
1 Akciğer
Üst ana 9 toplar A) I - II - III B) I - III - II C) II - III - I
toplardamarı damarı
2
Alt ana 8 Aort
toplardamarı
Karaciğer
üstü 7
toplardamarı 3 Karaciğer
atardamarı
Kapı 6 4. Aşağıda verilen faktörlerden hangisi kalbin çalışma
toplardamarı 4 Böbrek
atardamarı hızını yavaşlatır?
Böbrek 5
toplardamarı A) Parasempatik sinir sisteminden asetilkolinin salgı-
lanması
B) Kanda CO2 derişiminin artması

Buna göre, yukarıda verilen dolaşım şekline ilişkin C) Tiroit bezinden kana tiroksin salgılanması
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? B
İ D) Vücut sıcaklığının yükselmesi
Y
A) 7 numaralı damardaki üre yoğunluğu, 5 numaralı O
E) Kandaki adrenalin seviyesinin artması
damarın üre yoğunluğundan fazladır. T
İ
B) 1 ve 2 numaralı damarların oksijen ve pH dereceleri K
yaklaşık olarak aynıdır.
C) 1, 2, 3 ve 4 numaralı damarlar temiz kan taşır.
D) Açlık durumunda 6 numaralı damardaki glikoz yo- 5. Hastalık yapıcı bir mikroorganizma vücuda girdiğinde
ğunluğu 7 numaralı damardan yüksektir. bağışıklık sistemi hücreleri tarafından etkisiz hâle geti-
rilir. Bu süreçte B ve T lenfositleri tarafından savunma
E) 1 numaralı damar temiz, 10 numaralı damar kirli
yapılırken aynı zamanda da bellek hücreleri oluşturu-
kan taşır.
lur. Bağışıklık belleği sayesinde kabakulak, kızamık gi-
bi hastalıklara genellikle bir kere yakalanırız.
Buna göre, yukarıda belirtilen hastalıklara, bir kere

yakalanmamızda,
2. İnsanda büyük kan dolaşımı sırasında;
I. B ve T lenfositlerinin mikroorganizmaları tanıması,
I. aort, II. vücudun ikinci kez karşılaştığı mikroorganizmaya
II. kapı toplardamarı, karşı hızlı bir savunma göstermesi,
III. akciğer atardamarı III. aynı mikroorganizmayla ikinci kez karşılaşıldığında

vücudun metabolizma hızının düşmesi
damarlarından hangileri görev almaz?
olaylarından hangileri etkilidir?

ANALİZ
6. İnsanda bulunan bazı damar çeşitleri şöyledir: 8. Damarların çeşitli nedenlerle kasılıp daralması veya
I. Alt ana toplardamarı kalp debisinin artması kan basıncını artırır.
II. Akciğer toplardamarı Buna göre kan basıncı yükselmiş bir bireyde;
III. Böbrek toplardamarı
I. kalp debisi ve kan basıncının normal sınırlara dön-
IV. Karaciğer atardamarı mesi,
Bu damarların solunum gazları bakımından temiz II. damarların duvarındaki basınca duyarlı reseptörle-
kan ve kirli kan taşıyanlar aşağıdaki hangi seçenek- rin uyarılması
te doğru olarak eşleştirilmiştir? III. beyindeki damar daraltma merkezinin inhibe edil-
mesi,
Temiz kan Kirli kan
taşıyan taşıyan IV. otonom sinirlerle kalp debisinin düşürülmesi ve
damarların gevşetilmesi
B) II ve IV I ve III olayları aşağıda verilen hangi sırada gerçekleşerek
kan basıncı normale döndürülür?
C) I ve III II ve IV
D) II ve III I ve IV A) I - II - III - IV B) I - III - II - IV
E) III ve IV I ve II C) II - III - IV - I D) III - II - IV - I
7. Hipoglisemi, kan şekerinin normal değerlerinin altına

düşmesi hastalığıdır. Aşağıdaki şekilde kan şekerinin
B
düştüğü değere göre bireyde meydana gelen zyolojik İ
süreçler verilmiştir. Y
O 9. Aşağıda verilen şekilde üç farklı organ arasındaki kan
Kan glikozu T nakli verilmiştir.
(mg/dl) İ
K
100 K L

90
Normal sınırlar
80
70
60 Hafif sinirsel belirtiler; açlık duygusu oluşur.
50 Adrenalin, Glukagon, kortizol artar.
Terleme ve titreme baş gösterir. N M
40
30 Uyuklama, kasılma, koma Şekilde K, L, M ve N olarak simgelenen oklar organ-
20 Kalıcı beyin hasarı lar arası kan taşınmasında rol oynayan damarları
10 Ölüm ifade etmekte olup, bu damarlarla ilgili,
Şekildeki açıklamalara göre, I. K damarındaki oksijen oranı, M damarındaki oksi-
I. Hipoglisemide kalıcı beyin hasarı, terleme ve titre- jen oranından fazladır.
meden önce gerçekleşir. II. L damarında temiz, N damarında kirli kan taşınır.
II. Kanındaki glukagon, adrenalin ve kortizol hormonu- III. Şekilde verilen K, L, M ve N damarlarının dördünün
nun normalin üstünde olduğu tüm insanlar hipogli- içinde de tek yöne açılan kapakçıklar bulunur.
semi hastasıdır. IV. K ve N damarlarının duvarında düz kas dokusu
III. Kan şekerinin düşmesi, kandaki çeşitli hormonların bulunduğu halde, L ve M damarında bulunmaz.
salgılanmasını uyarabilir.
86 1 2 3 4 5 6 7 8 9
D C D A C B C C A
SENTEZ
Dolaşım Sistemi Genel Tekrar 40
1. İnsanda lenf sıvısının hareketinde; 4. Alt ana toplardamarında bulunan işaretli bir alyu-
var, karaciğere gelinceye kadar kalbin;
I. damar içinde tek yöne açılan kapakçıkların bulun-
ması, I. sol kulakçık,
II. arkadaki sıvının öndekini itmesi, II. sağ kulakçık,
III. iskelet kaslarının kasılıp gevşemesi III. sol karıncık,
IV. sağ karıncık
faktörlerinden hangileri etkilidir?
bölümlerinden hangi sırayla geçer?
A) I – II – III – IV B) I – III – II – IV
C) II – I – IV – III D) II – IV – I – III
E) IV – II – III – I
2. I. Aktif bağışıklık sağlar. 5. Aşağıdaki şemada insandaki dolaşım sisteminin bir

II. Antikor içerir. kısmı gösterilmektedir.
III. Uzun süreli bağışıklık sağlar. Beyin kılcalları
IV. Tedavi edicidir.
Yukarıda verilen özelliklerin aşı ve seruma ait Akciğer
olanları aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak Üst ana

B 1
eşleştirilmiştir? İ toplardamarı
Y
Aşı Serum O Aort
T Alt ana
A) I ve II III ve IV İ toplardamarı
K
B) I ve IV II ve III Bağırsak
3
2
5
D) III ve IV I ve II 4
Böbrek
E) II ve IV I ve III
Buna göre, numaralandırılmış damarlarla ilgili ola-

rak,
I. 5 numaralı damardaki kan basıncı 2, 3 ve 4 numa-

ralı damardaki kan basıncından fazladır.
3. İnsanlarda kalbin sol karıncığından çıkan kanın sağ II. 1, 2, 3 ve 4 numaralı damarların yapısında çizgili
kulakçığa gelinceye kadar izlediği yol üzerinde; kas, 5 numaralı damarın yapısında düz kas dokusu
I. mide kılcalları, bulunur.
II. alveol kılcalları, III. 4 numaralı damardaki üre yoğunluğu 5 numaralı

damardan fazladır.
III. beyin kılcalları,
IV. 1 ve 5 numaralı damarlar temiz, 2, 3 ve 4 numaralı
IV. karaciğer kılcalları
damarlar ise kirli kan taşır.
organlarından hangileri bulunmaz?
A) Yalnız III B) I ve IV C) II ve III

SENTEZ
40 Dolaşım Sistemi Genel Tekrar
6. Aşağıdaki damar lardan hangisinin ta şı dı ğı ka- 9. Aşağıdaki şekilde dinlenme ve yoğun egzersiz sırasın-
nın oksijen de ri şi mi aort tan geçen kan ile benzer da toplam kan akımının dağılımı verilmiştir.
özel liktedir?
A) Alt ana toplardamar B) Akciğer atardamarı 750
C) Karaciğer toplardamarı D) Akciğer toplardamarı 750

Beyin 750
E) Böbrek toplardamarı Kalp 250
İskelet
12.500
kasları 1200
Deri 500
7. İnsanda bulunan lenf dolaşımına ait; Böbrekler 1100
I. tek yöne açılan kapakçık bulundurma, Sindirim

sistemi 1400 1900
II. sindirim ürünleri taşıma,
Diğer 600
III. bir ucu kapalı kılcal damar bulundurma
600
özelliklerinden hangileri kan dolaşımında da görü- 600
lebilir? 400
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Şekilde verilen dağılıma göre,

D) I ve II E) I ve III I. Dinlenme halindeki bir bireyde sindirim sisteminde-
B ki kan akımı, böbreklerdeki kan akımından fazladır.
İ
II. Egzersiz sırasında iskelet kaslarındaki kan akım
Y
O hızı, dinlenme sırasında iskelet kaslarındaki kan
8. Aşağıdaki şekilde atardamar, toplardamar ve kılcal
T akım hızının yaklaşık 10 katıdır.
İ
damarların yapısı gösterilmiştir. K III. Dinlenme halinden egzersiz haline geçerken böb-
Kılcal damar rekler ve sindirim sistemine kan akımı azalır.
Atardamar Toplardamar ifadelerinden hangileri doğrudur?
Bağ doku Bağ doku
Kas doku Kas doku
Endotelyum Endotelyum
Endotelyum
Buna göre, bu damarlarla ilgili olarak,

10. İnsanda küçük kan dolaşımında;
I. Kılcal damarların yalnızca endotelyumdan oluşma-
sı madde geçişini kolaylaştırır. I. alveol kılcalı,
II. Atardamarda bulunan elastik lifler kan basıncına II. akciğer atardamarı,
karşı dayanıklılığı sağlar. III. akciğer toplardamarı,
III. Tüm toplardamarlarda tek yöne açılan kapakçık IV. karaciğer atardamarı
bulunur.
yapılarından hangileri kanın izleyeceği yol üzerinde
ifadelerinden hangileri doğrudur? bulunmaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız IV B) III ve IV C) I, II ve III
D) I ve III E) II ve III D) I, III ve IV E) II, III ve IV
88 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
E C A D B D D C E A
SENTEZ
Dolaşım Sistemi Genel Tekrar 41
1. Bakteriyel enfeksiyonlarda vücuda ilaç olarak veri- 4. İnsan kalbi ile ilgili verilen,
len antibiyotikler bakterilerde;
I. Adrenalin ve tiroksin hormonları kalbin atışını hız-
I. solunum enzimlerini inhibe etme, landırır.
II. hücresel metabolizmayı engelleme, II. Nikotin, kafein ve tein kalp atışını yavaşlatır.
III. hücresel çoğalmayı engelleme III. Kanda karbondioksit yoğunluğunun artması kalbin
ritmini artırır.
olaylarından hangilerini gerçekleştirerek etkili olurlar?
IV. Kalp hücrelerinin beslenmesinde aorttan köken
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III alan koroner damarlar rol oynar.
D) II ve III E) I, II ve III ifadelerinden hangileri doğrudur?
2. Aşağıda bağışıklık sistemine ait bazı tanımlar verilmiştir.

• Virüslerin neden olduğu hastalıklar sırasında sağ-
lıklı hücreleri uyaran proteinlerdir.
• Herhangi bir hastalık yapıcı mikroorganizmanın 5. I. Besin maddeleri ve hormon taşıma
vücuda girip yerleşerek o bölgede çoğalmasıdır.
II. Vücut sıcaklığını sabit tutmaya yardımcı olma
• Hastalığı geçirerek ya da aşılama ile kazanılan
B III. Vücudu mikroplara karşı koruma
bağışıklıktır. İ
IV. Kan kaybını önleme
• Vücut için yabancı maddeler olan antijenlere karşı Y
O
vücudun ürettiği proteinlerdir. T Yukarıda verilen özelliklerden hangileri insanda ka-
İ nın görevleri arasındadır?
Buna göre, tanımı verilmeyen kavram aşağıdakiler- K
den hangisidir? A) I ve III B) I ve IV C) I, II ve III
A) İnterferon B) Kan serumu D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
C) Enfeksiyon D) Aktif bağışıklık
E) Antikor
6. İnsan kalbinin çalışması sırasında;
3. Kalp dıştan içe doğru, I. kulakçık sistolü (kasılması),

I. perikard, II. his demetlerinin uyarılması,
II. miyokard, III. sinoatrial düğüme uyartının gelmesi,
III. endokard IV. atrioventriküler düğüme uyartının gelmesi,
olmak üzere üç tabakadan oluşur. V. karıncık sistolü (kasılması)

Verilen tabakalardan hangileri kas dokudan meyda-
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
na gelmiştir?
A) I - III - II - IV - V B) II - III - IV - V - I
C) III - I - IV - II - V D) III - IV - I - II - V
E) V - IV - III - II - I

SENTEZ
41 Dolaşım Sistemi Genel Tekrar
7. Aşağıdaki şekilde atardamar, toplardamar ve kılcal da- 10. Aşağıdaki grakte bir insanda doku sıvısının hacminin
mar ile kılcal damar etrafındaki doku hücreleri göste- zamana bağlı değişimi gösterilmiştir.
rilmiştir.
Doku sıvısının hacmi

Atardamar ucu Kılcal damar Toplardamar ucu
Kanın akış yönü
Doku hücreleri
Zaman
Starling hipotezine göre gerçekleşen madde alış
verişiyle ilgili olarak, Buna göre, doku sıvısının hacminde meydana ge-
len değişime;
I. Kılcal damar boyunca kanın protein ozmotik basın-
cı değişmez. I. kan proteinlerinin azalması,
II. Kılcal damarın atardamar ucunda kan basıncı, II. kan basıncının artması,
kanın ozmotik basıncından yüksektir. III. doku sıvısının ozmotik basıncının artması,
III. Kılcal damarın atardamar ucunda, kandan doku IV. lenf kılcallarının tıkanması
sıvısına oksijen ve besin geçerken; toplardamar
ucunda doku sıvısından kana karbondioksit ve atık olaylarından hangileri neden olabilir?
maddeler geçer.
A) I ve II B) II ve III C) I, II ve III
B
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III İ
Y
D) I ve III E) I, II ve III O
T
İ 11. Aşağıdaki şemada insanda X, Y, Z ve T maddelerinin
K
çeşitli sistemler arasındaki geçiş yönü gösterilmiştir.
8. Aşağıdakilerden hangisi aneminin sebeplerinden Sindirim sistemi Solunum sistemi
biri değildir?
Y
A) Yaralanma durumundaki kan kaybı X Z
B) Akyuvar sayısının artması Dolaşım sistemi
C) Demir eksikliği
T
D) B vitamini eksikliği
Boşaltım sistemi
E) Kemik iliğinin görevini yapamaması
Buna göre, X, Y, Z ve T maddeleriyle ilgili olarak,
I. X molekülü su, vitamin ya da mineral olabilir.

9. Hipertansiyona,
II. Y molekülü alveollerden dolaşıma katılan oksijen-
I. Tuzlu beslenme dir.
II. Böbrek rahatsızlıkları III. Z molekülü glikoz ya da karbondioksittir.
III. Genetik yatkınlık IV. T molekülü üre ya da mineral olabilir.
faktörlerinden hangileri sebep olabilir? yorumlarından hangileri yapılabilir?
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III A) Yalnız IV B) I ve III C) I, II ve III
D) II ve III E) I, II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
90 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
E B B D E C E B E E E
ANALİZ
Solunum Sistemi 42
1. Aşağıdaki grakte bir insanda soluk alıp vermeye bağlı 4. İnsanda,
olarak göğüs boşluğu hacminde meydana gelen deği-
şimler verilmiştir. I. Alveollü akciğer
II. Alyuvarın çekirdeksiz olması
III. Alyuvarda hemoglobin bulunması
Göğüs boşluğu hacmi
özelliklerinden hangileri vücudun oksijen ihtiyacını

N karşılamaya yönelik sahip olduğu adaptasyonlar-
dandır?
t0 t1 t2 t3 t4
Zaman
Buna göre bu insanın,
I. t0 - t1
II. t1 - t2
III. t2 - t3 5. “Aşağıdakilerden hangisi solunum sisteminin görevle-
IV. t3 - t4 rinden biri değildir?”
zaman dilimlerinin hangilerinde soluk aldığı iddia Bu sorunun yöneltildiği bir öğrenci aşağıdaki han-
edilebilir? gi seçeneği işaretlerse soruya doğru cevap vermiş
olur?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III B
İ A) Kan ile solunum organı arasında bağlantıyı sağla-
D) I, II ve III E) I, III ve IV Y
mak.
O
T
B) Alınan havayı akciğere taşımak.
İ
K
C) Solunum yüzeyini korumak.
D) Üreyi böbreklere taşımak.

2. Kan alveol kılcallarından geçerken,
E) Vücuda mikrop girişine engel olmak.
I. Oksijen
II. Karbondioksit
III. Plazma proteini
IV. Su
niceliklerinden hangilerinin miktarında değişim gö- 6. Bir insanda yoğun egzersize bağlı olarak meydana
rülür? gelen;
A) II ve III B) III ve IV C) I, II ve IV I. kan pH’sının azalması,
D) I, III ve IV E) II, III ve IV II. omurilik soğanının uyarılması,

III. kandaki karbondioksit miktarının artması,
IV. diyafram kasının çalışma hızının artması
olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerin han-

3. İnsanda solunum gazlarının alınmasında veya taşın- gisinde doğru olarak verilmiştir?
masında aşağıdakilerden hangisinin rolü yoktur?
A) I - II - III - IV B) I - IV - III - II
A) Lenf sıvısı B) Alyuvar C) Hemoglobin C) II - III - IV - I D) III - I - II - IV
D) Miyoglobin E) Kan plazması E) IV - III - II - I

ANALİZ
42 Solunum Sistemi
7. Alveollerde üretilen fosfolipit ve protein yapılı 10. İnsanda;

sürfaktan maddesi;
I. kan pH’sinin dengelenmesi,
I. alveol yüzey gerilimini azaltma, II. hücresel solunumla oluşan bazı yadımlama ürünle-
II. gaz difüzyonunu hızlandırma, rinin dışarı atılması,
III. kılcallardan su kaybını azaltma, III. hemoglobin molekülünün sentezlenmesi
IV. mikroorganizmaların alveollere yerleşmesini önleme
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesinde akci-
görevlerinden hangilerini gerçekleştirebilir? ğerler rol oynar?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV D) II ve III E) I, II ve III
11. Aşağıdaki grakte bir insanın soluk vermesine bağlı

olarak göğüs boşluğu hacminde meydana gelen deği-
şim verilmiştir.
8.
Göğüs boşluğu hacmi

Solunum gazlarının taşınması sırasında meydana çok
gelen;
I. oksijenin hemoglobine bağlanması,

II. karbondioksitin hemoglobine bağlanması,
III. karbonik asitin hidrojen ve bikarbonat iyonlarına B
İ az
ayrılması Y Zaman
O
olaylarından hangilerinde ATP harcanmaz? T Buna göre, bu süreçte meydana gelen olaylarla il-
İ gili,
K
I. Akciğer iç basıncı artar.
D) II ve III E) I, II ve III II. Kaburga kasları gevşer.
III. Diyafram kası kasılır.
IV. Akciğerdeki hava dışarı verilir.
A) Yalnız III B) II ve III C) III ve IV

9. Akciğerlerimiz pleura adı verilen çift katlı bir zarla çevri-
lidir. Bu zarlar arasında pleura sıvısı bulunur. D) I, II ve IV E) II, III ve IV
Buna göre pleura sıvısı,
I. Nefes alıp vermeyi kolaylaştırır. 12. Bir insanda;

II. Kaburga kemiklerinin akciğerlere zarar vermesini
I. karbonmonoksit zehirlenmesi,
engeller.
II. kandaki alyuvar miktarının azalması,
III. Solunum gazlarının çözünmesini sağlar.
III. kan kaybının olması
IV. Dışarıdan gelen darbelere karşı akciğeri korur.
durumlarından hangilerinin görülmesi dokulara ge-
görevlerinden hangilerine sahiptir?
çen oksijen miktarını olumsuz yönde etkiler?
A) II ve III B) III ve IV C) I, II ve IV
92 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
E C A E D D E E C B D E
ANALİZ
Solunum Sistemi 43
1. Soluk alıp verme hızının artması veya azalmasına, 4. “İnsanlarda soluk alıp verme hızını;
I. Sempatik sinirlerin çalışmasının hızlanması I. yaş,
II. Kanda karbondioksit miktarının artması II. çevre sıcaklığı,
III. Kandaki pH derecesinin azalması III. metabolik aktivite,
IV. Kandaki adrenalin seviyesinin artması IV. kandaki karbondioksit miktarı
faktörlerinden hangileri etkiler?”

durumlarından hangileri etki eder?
Öğretmenin yukarıdaki soruyu yönelttiği Lena, aşa-
A) I ve III B) II ve III C) III ve IV ğıdaki hangi seçeneği işaretlerse soruyu doğru ya-
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV nıtlamış olur?
A) Yalnız IV B) I ve III C) II ve IV
2. Akciğerden kana geçen bir oksijen molekülünün
böbreklere gelinceye kadar izlediği yolda aşağıdaki
damarlardan hangisinden dördüncü sırada geçer?
A) Aort atardamarı
5. Bir insanda kan pH’sının sabit tutulmasında;
B) Sol kulakçık
C) Akciğer toplardamarı, I. hemoglobin,

II. heparin,
D) Sol karıncık B
III. kan plazma proteinleri
İ
E) Böbrek atardamarı Y
O moleküllerinden hangilerinin rolü vardır?
T
İ A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
K
3. Aşağıdaki tabloda bir insanın üç farklı bölgesindeki ok- D) I ve II E) I ve III
sijenin ve karbondioksitin kısmi basınç değerleri veril-
miştir.
Karbondioksitin
Oksijenin kısmı kısmı basıncı
Bölge basıncı (mmHg) (mmHg) 6. Solunum gazlarının taşınması sırasında,
I 110 40
I. H2CO3 † H+ + HCO3
II 40 60
II. Hb + O2 † Hb O2
III 100 40
III. Hb + CO2 † HbCO2
Bu bölgelerden biri alveol, biri aort biri de doku sı- IV. CO2 + H2O † H2CO3
vısı olduğuna göre aşağıdaki eşleştirmelerden han-
olaylarının görüldüğü damarlar aşağıdaki hangi se-
gisi doğrudur?
çenekte doğru olarak eşleştirilmiştir?
Alveol Aort Doku sıvısı
Alveol kılcalı Doku kılcalı
A) I II III
B) I III II
B) II ve III I ve IV
C) II I III
C) II I, III ve IV
D) II III I
D) I, II ve IV III
E) III II I
E) III ve IV I ve II

ANALİZ
43 Solunum Sistemi
7. Bir insanın kanındaki karbondioksit miktarının art- 10. Aşağıdaki şekilde vücudun değişik kısımlarında bulu-
masına bağlı olarak; nan sıvıların oksijen (O2) ve karbondioksitin (CO2) kıs-
mi basınç değerleri verilmiştir.
I. kalp atışının yavaşlaması,
II. soluk alıp vermenin hızlanması, Alınan hava Verilen hava
III. kan basıncının azalması, 160 120
0,2 27
IV. omurilik soğanının uyarılması
O2 CO2 O2 CO2
durumlarından hangilerinin görülmesi beklenir?
A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV Alveol
epiteli
Alveol
Akciğer Akciğer
atardamarı toplardamarı
104
40 45 Akciğer
40
O2 CO2
O2 CO2
8. Solunum yollarının tıkanmasına neden olan kronik il-

hitaplanmalara astım adı verilir. Astım hastalığı soluk
alıp vermede sıkıntılara neden olur. Astım hastalarında
küçük bronşiyoller mukus salgısının artmasına bağlı
Alt ana Aort
olarak tıkanır. toplardamarı atardamarı
Kalp
Buna göre akut astım krizine; B
İ
I. polenler, Y
O 100
II. mantar sporları, T 40 45 40
İ
III. sigara dumanı, K
O2 CO2 O2 CO2
IV. rüzgarla taşınan tozlar

Doku kılcalları Doku hücreleri
faktörlerinden hangileri neden olur?
O2 CO2
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV Sayısal değerler mmHg cinsindendir.
Şekildeki bilgilere göre,
I. Alınan havadaki oksijenin kısmi basıncı verilen

havadan fazladır.
II. Akciğer atardamarındaki karbondioksitin kısmi
9. Akciğer alveolleriyle ilgili, basıncı akciğer toplardamarındakinden fazladır.
III. Aort atardamarındaki oksijen ve karbondioksitin
I. Gaz değişiminin gerçekleştiği keseciklerdir.
kısmi basınç değerleri eşittir.
II. Tek katlı epitel dokudan oluşurlar.
III. Epitel hücrelerinden fosfolipit ve proteinlerden olu- yargılarından hangileri doğrudur?
şan surfaktan salgılanır.
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
94 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
E A B E E C B E E C
ANALİZ
Solunum Sistemi 44
1. Vurgun sırasında meydana gelen olaylar, meydana 4. Aşağıdaki grakte kan pH’sinin 7.4 olduğu durumda
geliş sırasına göre sıralandığında hangisi üçüncü akciğer kılcallarında, dinlenme sırasında doku kılcal-
sırada gerçekleşir? larında ve egzersiz sırasında doku kılcallarında bulu-
nan oksijen kısmi basıncına bağlı hemoglobinin oksijen
A) Denizin yüzeyine hızlı biçimde çıkılması doygunluğundaki değişim gösterilmiştir.
B) Basınç artışına bağlı olarak kandaki azotun sıvı
hâle geçmesi 100
Hemoglobinin O2
doygunluğu (%)
80
C) Sıvıların birden gaz hâline geçmesi
60
D) Kanda kabarcıkların oluşması
40
E) Damarın tıkanması
20
0 20 40 60 80 100
Egzersiz Dinlenme Akciğerler

sırasında sırasında
dokular dokular
Kısmi O2 basıncı (mmHg)
2. Solunum sisteminde gazların taşınması sırasında Buna göre,

görülen, I. Dinlenme sırasında, hemoglobinin dokulara bıraktı-
I. Plazmada çözünme ğı oksijen miktarı, yaklaşık %30’dur.
II. Hemoglobinle birleşme II. Egzersiz sırasında, hemoglobinin oksijene olan

B
İ doygunluğunun azalması, dokuların ihtiyacı olan
III. Bikarbonat iyonlarının yapısına katılma
Y oksijeni kullanmasını sağlar.
O
olaylarından hangileri hem oksijenin hem de kar- T III. Oksijenin kısmi basıncı azaldıkça alyuvardaki
bondioksitin taşınması sırasında görülür? İ hemoglobin miktarı da azalır.
K
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
3. Kanda solunum gazlarının taşınması ile ilgili aşağı- 5. Solunum gazlarının taşınması sırasında,
dakilerden hangisi yanlıştır?
I. H2CO3 √ H+ + HCO3–
A) Oksijenin %98’i hemoglobine bağlanarak taşınır. II. CO2 + H2O √ H2CO3
B) Karbondioksitin %70’i hemoglobine bağlanarak ta- III. H+ + HCO3– √ H2CO3
şınır.
IV. H2CO3 √ CO2 + H2O
C) Oksijenin %2’si plazmada çözünerek taşınır.
D) Karbondioksitin %23’ü hemoglobine bağlanarak ta- olaylarının meydana geliş sırası aşağıdakilerden
şınır. hangisi gibidir?
E) Karbondioksitin %70’i bikarbonat iyonları şeklinde A) I - II - III - IV B) I - III - II - IV C) II - I - III - IV

taşınır.
D) II - III - I - IV E) IV - III - II - I

ANALİZ
44 Solunum Sistemi
6. Aşağıdaki şekillerde üç farklı alyuvar hücresi ve bu al- 9. Karaciğer hücrelerinin solunumu sonucu oluşan
yuvar hücrelerinde meydana gelen tepkimeler verilmiş- bir karbondioksit molekülünün vücudun dışına atı-
tir. lıncaya kadar;
I. kan dokusu,
Hb+O2 H2O+CO2 H2CO3
II. alveol keseciği,
K L M N Y Z
III. bronşiyol,
HbO2 H2CO3 +
H +HCO3 IV. soluk borusu
Şekillerde harflerle simgelenen tepkimelerden han- yapılarından hangi sıra ile geçmesi beklenir?
gileri alveol, hangileri doku kılcallarında gerçekle- A) I - II - III - IV B) I - III - II - IV
şir?
C) II - III - I - IV D) II - I - IV - III
Alveol kılcalında Doku kılcalında
gerçekleşenler gerçekleşenler E) IV - I - II - III
A) K, N, Z L, M, Y
B) L, M, Y K, N, Z
C) L, N, Z K, M, Y
D) L, M, Z K, N, Y
10. Akciğerlerle ilgili aşağıdaki açıklamalardan hangisi
yanlıştır?
E) K, N, Y L, M, Z
A) Sağ akciğer sol akciğere oranla daha büyüktür.
B B) Akciğerler pleura adı verilen çift katlı bir zarla çevri-
İ
Y lidir.
O
C) Diyafram kasılırsa akciğer hacmi azalır.
7. Solunum sisteminde, T
İ
K D) Soluk borusu bronş adı verilen kanallara ayrılarak
I. Oksijenin alveollerden kan kılcallarına geçişi akciğerlere girer.
II. Hemoglobinin oksijenle birleşmesi
E) Oksijenin alveol boşluğundan kana, kanda-
III. Karbondioksitin su ile birleşmesi ki karbondioksitin de alveol boşluğuna geçmesi
olaylarından hangileri enzimlerin denetiminde ger- difüzyonla gerçekleşir.
çekleşir?
11. Ali ve Kemal tek yumurta ikizi kardeşlerdir. Ali, yaz ta-
tilini Nemrut dağındaki bir yaylada yaşayan dedesinin
yanında, Kemal ise Antalya’da yaşayan ailesinin yanın-
da geçirmektedir.
8. Soluk alıp verme hızının yüksek olmasında;
Buna göre Ali’de aşağıdakilerden hangisinin
I. kandaki hormon düzeyi, Kemal’e göre daha düşük olması beklenir?
II. kas faaliyetleri,
A) 1 mm3 kandaki alyuvar sayısı
III. kandaki trombosit sayısı
B) Dakikadaki nabız sayısı
faktörlerinden hangilerinin rolü vardır?
C) Alyuvardaki hemoglobinin miktarı
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Soluk alıp verme hızı
D) I ve II E) I ve III E) Alveoldeki oksijenin kısmi basıncı
96 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
C B B C C B C D A C E
ANALİZ
Solunum Sistemi 45
1. Aşağıda verilen damarların hangisindeki oksihe- 4. İnsanda, kandaki CO2 miktarının artışına bağlı ola-
moglobin miktarı diğerlerinden daha fazladır? rak;
A) Akciğer atardamarı B) Böbrek atardamarı I. kan basıncının artması,
C) Böbrek toplardamarı D) Kapı toplardamarı II. soluk alışverişinin hızlanması,

III. kalp atım sayısının artması,
E) Alt ana toplardamarı
IV. hemoglobinin oksijene bağlanma oranının azalması
değişimlerinden hangileri meydana gelebilir?
A) I ve IV B) II ve III C) III ve IV
2. İnsanda bulunan, D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
I. Akciğer atar damarı

II. Böbrek kılcal damarı
III. Kapı toplardamarı
IV. Alveol kılcal damarı 5. Koşmaya başlayan bir insanla ilgili olarak aşağıda-
kilerden hangisi söylenemez?
damarlarının hangilerinden geçen kanın oksijen ba-
sıncı azalır? A) Soluk alışverişi hızlanır.
A) Yalnız II B) III ve IV C) I, II ve III B) Doku hücrelerinden doku kılcallarına geçen CO2

miktarı azalır.
B C) Kalp atışı hızlanır.
İ
Y D) Önce dolaşım sonra solunum sistemi daha hızlı ça-
O
T lışmaya başlar.
İ
K E) Dolaşım sisteminin daha hızlı çalışması kas siste-
3. İnsanda soluk alma ve soluk verme sırasında meydana minin hızlanmasından daha sonra gerçekleşir.
gelen bazı olaylar aşağıda verilmiştir.
1 2 3
Diyafram kası Göğüs içi Alveol keseciği

kasılır hacmi artar büzüşür
6. Kana karbondioksit taşınması sırasında meydana

4 5 6 gelen,
Atmosferik hava Göğüs içi Diyafram kası
I II
akciğere dolar hacmi azalır gevşer CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO–3
IV III
Bu olaylardan hangileri soluk alma hangileri soluk
verme sırasında gerçekleşir? tepkimelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
Soluk almada Soluk vermede
A) I ve II nolu tepkimeler alyuvarda gerçekleşir.
gerçekleşenler gerçekleşenler
B) IV nolu tepkime akciğer kılcallarında meydana gelir.
A) 1, 2 ve 3 4, 5 ve 6
C) I nolu tepkimede enzimler görev yapar.
B) 1, 2 ve 4 3, 5 ve 6
D) HCO –3 iyonları alyuvarda, H+ iyonu plazmada taşı-
C) 1, 2 ve 5 3, 4 ve 6
nır.
D) 4, 5 ve 6 1, 2 ve 3
E) II nolu tepkimenin gerçekleştiği yer doku kılcalları-
E) 3, 5 ve 6 1, 2 ve 4 dır.

ANALİZ
45 Solunum Sistemi
7. Oksijene ilgisi yüksek olan hemoglobin pigmenti oksije- 9. Tamamen sağlıklı olan tek yumurta ikizi kardeşlerin;
nin düşük kısmi basınçlarında bile oksijen bağlayabilir.
I. kandaki alyuvar sayısı,
Aşağıdaki grakte in sanlar da bu lu nan fetüs he mog-
II. kandaki akyuvar sayısı,
lo bini ile ergin (anne) he moglobininin ok si je ne il gi si
III. kandaki antikor miktarı,
gösteril miştir.
IV. kandaki şeker miktarı
Hemoglobinin O2 ile doyma yüzdesi
özelliklerinden hangilerine bakarak bu kardeşler-

100 den birinin uzun süredir rakımı yüksek olan bir böl-
Fetüs gede yaşadığı iddia edilebilir?
80 hemoglobini Anne (ergin)
hemoglobini A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV
60
40
20
0 20 40 60 80 100 10. İnsanda soluk alma sırasında diyafram kasının ça-

Oksijenin kısmi basıncı (mmHg) lışması ve göğüs içi hacminin değişimi ile ilgili aşa-
ğıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur?
Buna göre,
I. Hemoglobinlerin oksijen bağlama yetenekleri birbi- Diyafram Göğüs içi hacmi

rinden farklı olabilir. A) Kasılır Artar
II. Fetüs hemoglobininin oksijen bağlama yeteneğinin B
B) Gevşer Artar
fazla olması anneden fetüse oksijen geçişini kolay- İ
laştırır. Y C) Gevşer Değişmez
O
III. İki hemoglobinin de oksijen bağlama yetenekleri T D) Kasılır Azalır
İ
aynı olsaydı anneden fetüse oksijen geçişi azalırdı.
K E) Gevşer Azalır
D) II ve III E) I, II ve III 11.

Kan pH’si Vücut Kanın O2 kısmi
sıcaklığı basıncı
I II III
Kan şekeri Kanın CO2 kısmi

IV basıncı
8. Deniz seviyesinden yükseğe çıkıldıkça atmosferdeki V
oksijen derişiminin düşmesine bağlı olarak hemoglobi- Yukarıda verilen faktörlerden hangileri hemoglobi-
nin tutacağı oksijen miktarında azalma görülür. nin oksijenle birleşme hızını etkiler?
Buna göre, deniz seviyesinden yükseğe çıkan bir A) I ve IV B) II ve IV C) IV ve V

insanda belli bir süre sonra;
D) II, III ve IV E) I, II, III ve V
I. hemoglobin miktarının artması,
II. alyuvar yapımının hızlanması,
III. alveol sayısının artması
12. Kanda aşağıdakilerden hangisinin bulunması kanın
olaylarından hangilerinin görülmesi beklenir? suya göre oksijen bağlama kapasitesini artırır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Antikor B) Akyuvar C) Alyuvar

D) I ve II E) II ve III D) Kan pulcuğu E) Fibrinojen
98 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
B A B E B D E D A A E C
SENTEZ
Solunum Sistemi Genel Tekrar 46
1. Denizlerde derinlere inildikçe basınç artar. Artan basın- 3. İnsanda oksijenin taşınmasında;
ca bağlı olarak soluk alma havası ile kana geçen azot
gazı sıvı hale geçer. Eğer birey denizin dibinde uzun I. akyuvar,
süre kaldıktan sonra hızla yüzeye çıkarsa sıvılar bir- II. alyuvar,
den gaz haline döner ve damarların içinde kabarcıklara III. kan pulcukları,
dönüşür. Oluşan kabarcıklar da damarın tıkanmasına IV. kan plazması
neden olur ki buna vurgun denir.
yapılarından hangileri rol oynar?
Buna göre vurgunun görüldüğü bireylere;
I. basınçlı odalarda bir süre bekletme,
II. oksijen oranı yüksek ortamlarda bekletme,
III. karbondioksit oranı yüksek ortamlarda bekletme
uygulamalarından hangileri yapılırsa birey tedavi

edilebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 4. İnsanda solunum gazlarının taşınmasında görev

alan hemoglobin pigmenti;
I. bir metal iyonu olan demir ile protein molekülünden
oluşma,
II. oksijen yoğunluğunun düşmesi durumunda oksijen
ile kararlı bileşik oluşturma,
B III. oksijen ve karbondioksit ile kolaylıkla birleşip ayrıl-
İ
Y ma
2. Aşağıda verilen graklerde kanın bazı damarlar içeri- O
T özelliklerinden hangilerine sahiptir?
sinden geçerken sahip olduğu HbO2 ve HCO3– miktar- İ
larında meydana gelen değişimler gösterilmiştir. K
HbO2 miktarı
HCO3 miktarı
1 2 3 4 5 6
Damar çeşidi Damar çeşidi
5. Kanda oksijen molekülünün hemoglobine bağlanma
Grafiklere göre, tepkimesi aşağıda verilmiştir.
I. 2 numaralı damar akciğer kılcalı, 5 numaralı damar Hb + O2 HbO2 (Oksihemoglobin)

doku kılcalıdır.
II. 4 numaralı damarda kan akciğer atardamarından Verilen tepkimenin gerçekleştiği bir süreçte kan;
geçmektedir.
I. alveol kılcal damarı,
III. 3 numaralı damardaki oksijen miktarı 6 numaralı
II. böbrek atardamarı,
damardan daha fazladır.
III. karaciğer toplardamarı,
ifadelerinden hangileri doğrudur? IV. pankreas toplardamarı
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II yapılarından hangilerinden geçmekte olabilir?
D) I ve III E) II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

SENTEZ
46 Solunum Sistemi Genel Tekrar
6. Bir insanın soluk alma havası ile soluk verme hava- 9. İnsanın kanında bulunan alyuvar hücreleri olgunlaştık-
sı karşılaştırıldığında; tan sonra çekirdeklerini ve organellerini kaybeder.
I. sıcaklık, Buna göre, olgun alyuvar hücrelerinde;

II. nem,
I. hemoglobin sentezi,
III. karbondioksit miktarı
II. hemoglobinin oksijenle zayıf hidrojen bağı kurması,
değerlerinden hangilerinin farklı olması beklenir? III. karbonik anhidraz enzimi sentezi
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi beklen-

mez?
7. Beyinde hücresel solunumla oluşan bir CO2 mole-

külü;
I. sağ kulakçık,
10. Sağlıklı bir insanda soluk alma havası ile alınan ok-
II. üst ana toplardamarı, sijenin kana geçmesi sürecinde;
III. akciğer atardamarı,
I. soluk borusu,
IV. bronşiyol
B II. yutak,
yapılarından hangi sırada geçerek soluk verme ha- İ III. bronşiyol,
Y
vası ile dışarı atılır? O IV. alveol
T
A) I - II - III - IV B) II - I - III - IV C) II - III - I - IV İ
yapılarından hangi sıra ile geçmesi beklenir?
K
D) III - I - II - IV E) III - II - I - IV A) I - II - III - IV B) II - I - III - IV
C) II - III - I - IV D) III - I - II - IV
E) IV - I - III - II
8. İnsanda solunum gazları olan oksijen ve karbondi-

oksitin taşınması ile ilgili aşağıdaki hangi öğrenci-
nin kullandığı ifade yanlıştır?
11. Solunum organı olan akciğer ile kan arasındaki gaz
A) Sema: Doku sıvısından doku kılcalına ge- alışverişiyle ilgili olarak,
çen CO2’nin büyük bir kısmı kan plazmasında
I. Oksijenin geçiş yönü alveollerden kılcallara doğ-
çözünerek taşınır.
rudur.
B) Reyhan: Kan pH’sinin düşmesi sonucu hemoglobi- II. Karbondioksit çok yoğun olduğu kandan, alveol
nin oksijeni bağlamaya olan ilgisi azalır. boşluğuna geçer.
C) Sezen: Oksijenin büyük bir kısmı alyuvardaki he- III. Oksijenin geçişi için harcanan enerji karbondioksi-
moglobine bağlanarak taşınır. tin dışarı atılması için harcanan enerjiden fazladır.
D) Berke: CO2’nin bir kısmı alyuvarda hemoglobine yargılarından hangileri doğrudur?

bağlanarak taşınır.
E) Kerem: Alyuvar hücrelerinde CO2 ve H2O birleşe- A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

rek H2CO3’ü oluşturur. D) I ve III E) II ve III
100 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
A D D E A E B A D B C
ANALİZ
Üriner Sistem 47
1. Kan yoğunluğu artan bir bireyde, 3. Aşağıdaki şekilde insan böbreğine ait damarlar ve idrar
kanalları verilmiştir.
I. Böbrek nefronlarının suya olan geçirgenliği artar.
Böbrek Böbrek
II. Nefron kanalcıklarından kana su geçişi artar.
toplardamarı atardamarı
III. Hipotalamusta ADH (antidiüretik hormon) üretimi 2 1
uyarılır.
IV. ADH (antidiüretik hormon) nefron kanalcıklarını
uyarır.
olayları aşağıda verilen hangi sırada gerçekleşerek

Üreter 3
kanın akışkanlığı normale döndürülür?
A) I - II - III - IV B) II - I - III - IV Mesane 4
C) II - III - IV - I D) III - IV - I - II
Buna göre, numaralı kısımlarla ilgili,
E) III - IV - II - I
I. 1 numaralı kısım karbondioksit ve üre bakımından
zengin kan taşır.
II. 3 numaralı kısımda bulunan üre yoğunluğu, 2
numaralı kısımdan fazladır.
III. 3 ve 4 numaralı kısımlar sağlıklı bireylerde glikoz
2. Aşağıdaki graklerde bir kanguru faresiyle bir insanın içermez.
günlük su kazancı ve su kaybı oranları gösterilmiştir. IV. 1 numaralı kısımda kreatinin bulunurken 3 ve 4
B numaralı kısımlarda bulunmaz.
100 100 İ
80 80 Y açıklamalarından hangileri yanlıştır?
Su kazancı (%)
Su kaybı (%)
O
60 60 T
40 40 İ A) Yalnız IV B) I ve IV C) I ve III
K
20 20 D) III ve IV E) II, III ve IV
0   0  
Kanguru İnsan Kanguru İnsan
faresi faresi
: Metabolizmadan gelen : Buharlaşma ile yitirilen

4. Aşağıda verilenlerden hangisi böbrekte bulunan bir
: Besinle alınan : İdrarla yitirilen
bölüm değildir?
: İçilerek alınan : Dışkı ile yitirilen
Verilen grafiklere göre, A) Havuzcuk B) Nefron C) Kabuk
I. Kanguru faresi, su ihtiyacının büyük bir kısmını D) Medulla E) Üreter

metabolizma sonucu oluşan sudan karşılar.
II. İnsan, su ihtiyacının çoğunu içilerek alınan sudan
karşılar. 5. İnsan kanında bulunan üre molekülünün böbrekten
III. Kanguru faresi, su içmeksizin yaşamını sürdürebil- süzülmesi ve vücut dışına atılması sürecinde aşa-
mektedir. ğıda verilen yapılardan hangi sıraya göre geçer?
IV. Kanguru faresinin idrarla su kaybı %’si , insanın A) Böbrek - İdrar kesesi - Üreter - Üretra
idrarla su kaybı %’sinden fazladır.
B) Böbrek - Üreter - İdrar Kesesi - Üretra
C) Böbrek - Üreter - Üretra - İdrar kesesi
A) I ve IV B) III ve IV C) I, II ve III D) Böbrek - İdrar kesesi - Üretra - Üreter
D) I, III ve IV E) II, III ve IV E) Böbrek - Üretra - İdrar kesesi - Üreter

ANALİZ
47 Üriner Sistem
6. Aşağıdaki şekilde idrar oluşumu sırasında meydana 8. Sağlıklı bir insanda katı, sıvı ve gaz atıkların vücut
gelen süzülme, geri emilme ve salgılama olayları gös- dışına atılması sürecinde aşağıda verilen organlar-
terilmiştir. dan hangisi doğrudan görev almaz?
Getirici damar
Götürücü damar A) Böbrek B) Deri C) Pankreas
Glomerulus D) Sindirim kanalı E) Akciğer

kılcalları
Bowman
kapsülü
Süzülme
9. İnsanın idrarında bulunan bazı azotlu boşaltım madde-
leri şunlardır:
Geri emilme
I. Üre
Salgılama
II. Ürik asit
III. NH3
Bu maddeler aşağıda verilen besin çeşitlerinden

hangisinin yıkımı sonucu oluşabilir?
Bu olaylarla ilgili,
I. Süzülme ile su ve suda çözünebilen küçük mad- A) Aminoasit B) Glikoz C) Fruktoz

deler glomerulus kılcallarından bowman kapsülüne D) Galaktoz E) Yağ asiti
geçer.
II. Geri emilim ile glikoz ve aminoasit gibi faydalı mad- B
İ
deler nefron kanallarından kana geçer. Y
III. Salgılama ile ilaç kalıntısı, H+ iyonu ve gıda boyası O
T
gibi maddeler kandan nefron kanallarına verilir. İ 10. Aşağıdaki şekilde insana ait böbreğin kısımları göste-
K rilmiştir.
Kabuk
Öz bölgesi
Atardamar
Toplardamar
Havuzcuk
7. Normal şartlarda sağlıklı bir insanın nefronların-
İdrar kanalı
da aşağıdaki olaylardan hangisinin gerçekleşmesi
beklenmez? Buna göre,
A) İdrar toplama kanalından kan kılcalına su molekül- I. Atardamarla böbreğe oksijen bakımından zengin
lerinin geçmesi kan gelir.
B) Henle kulpunun çıkan kolunda yoğun biçimde tuzun II. Sağlıklı bir bireyin idrar kanalındaki sıvıda glikoz ve
geri emilmesi aminoasit bulunmaz.
III. Toplardamardaki üre yoğunluğu atardamardakin-
C) Hidrojen iyonlarının aktif taşıma ile nefron kanalına
den fazladır.
salgılanması
D) Glomerulustan bowman kapsülüne su, glikoz ve üre yargılarından hangileri doğrudur?

gibi maddelerin süzülmesi
E) Nefron kanalındaki kreatinin moleküllerinin tama-
men kana geri emilmesi
102 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
D C B E B E E C A C
ANALİZ
Üriner Sistem 48
1. Sağlıklı bir insanda böbrek atardamarında bulunan 4. Böbrekte gerçekleşen salgılama olayı için aşağıda-
bir kan hücresi; ki ifadelerden hangisi yanlıştır?
I. glomerulus kılcal damarı, A) Olay sırasında ATP harcanır.

II. nefronu saran kılcal damar, B) Nefron kanalından kan kılcalına doğru gerçekleşir.
III. üreter ve üretra
C) Asidik veya bazik iyonlar bu yolla nefron kanalına
yapılarının hangilerinden geçerek böbrek toplarda- verilerek kan pH’si düzenlenir.
marına ulaşır? D) Nefron kılcalından nefron kanalına doğru gerçekle-
şir.
E) İlaç kalıntıları, hidrojen, potasyum ve bikarbonat gi-
bi maddeler bu yolla nefron kanalına verilir.
2. Glomerulus kılcallarıyla ilgili verilen, 5. İnsanda glomerulustan bowman kapsülüne süzü-

len;
I. İki atardamar arasında bulunur.
II. Kan basıncı normal kılcallara göre yüksek ve I. glikoz
sabittir. II. su
III. Madde geçişi damarın içinden damarın dışına III. tuz
doğru olup tek yönlüdür.
B moleküllerinden hangilerinin geri emiliminde hem
ifadelerinden hangileri doğrudur? İ difüzyon hem de aktif taşıma rol oynar?
Y
O
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II T A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
İ
D) I ve III E) I, II ve III K D) I ve III E) I, II ve III
3. Aşağıdaki şekilde bir nefronun yapısı gösterilmiştir.

6. İnsanda;
I I. karaciğerde NH3 ve CO2 kullanılarak sentezlenen

üre,
III II. vücutta hücresel solunumla oluşan CO2,
II
III. beslenme yoluyla vücuda alınan ve sindirilemeyen
selüloz
moleküllerinin vücudun dışına atılırken, görev alan

organlarla eşleştirilmesi aşağıdaki hangi seçenekte
doğru olarak verilmiştir?
I II III
IV A) Akciğer Sindirim kanalı Böbrek
V
B) Böbrek Akciğer Sindirim kanalı
Buna göre sağlıklı bir insanda numaralı yapılardan C) Akciğer Böbrek Sindirim kanalı
hangisinde kan plazma proteinlerine rastlanır? D) Böbrek Sindirim kanalı Akciğer
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Böbrek Deri Karaciğer

ANALİZ
48 Üriner Sistem
7. Aşağıdaki şekilde insanda kalp, akciğer, böbrek ve ka- 9. Sağlıklı bir insana ait ter, kan, doku sıvısı ve idrarda
raciğer arasındaki bağlantıyı sağlayan damarlar, nu- ortak olarak bulunan molekül aşağıdakilerden han-
maralandırılarak gösterilmiştir. gisinde verilmiştir?
Karaciğer A) Alyuvar B) Üre C) Glikoz

2 4
Akciğer
D) Amino asit E) Akyuvar
3
Kalp
1 5
10. I. Böbrekler soğuktan korunmalı
Böbrek II. Besinlerin temiz olmasına özen gösterilmeli
Ok yönleri kan akış yönünü gösterdiğine göre, nu- III. Bilinçsiz ilaç kullanılmamalı
maralandırılan damarlarla ilgili olarak,
Boşaltım sisteminin sağlığı için yukarıda verilenler-
I. En fazla karbondioksit, 1 ve 3 numaralı damarlarda den hangilerine dikkat edilmelidir?
bulunur.
II. En az karbondioksit, 2 ve 3 numaralı damarlarda
bulunur. D) I ve III E) I, II ve III
III. Açlık halinde en fazla glikoz, 3 numaralı damarda
bulunur.
IV. En az üre, 5 numaralı damarda, en fazla ise 4
B
numaralı damarda bulunur. İ
Y
11. “Sağlıklı bir insanda K, L ve M olarak simgelenen üç
yorumlarından hangileri yapılamaz? O madde ile ilgili bazı özellikler şöyledir:
T
İ • K maddesi: Glomerulusta süzülüyor, bowman
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III K
kapsülüne geçiyor ve proksimal tüpten kana tama-
D) II ve III E) III ve IV men geri emiliyor.
• L maddesi: Glomerulusta süzülüyor, %99’u nefron
kanallarında geri emiliyor.
• M maddesi: Salgılama ile kandan nefron kanalları-
na boşaltılıyor.
8. Üriner sistemin kısımlarına ilişkin bazı tanımlamalar Bu üç maddeden biri glikoz, biri su biri de penisilin an-
şöyledir: tibiyotiği olduğu bilindiğine göre aşağıdaki hangi seçe-
• Proksimal tüp ile distal tüp arasında kalan kıvrımlı nekte verilen eşleştirme doğrudur?”
kanaldır.
Sorunun yöneltildiği bir öğrenci soruyu doğru ya-
• Bowman kapsülünün içini dolduran kılcal damar
nıtladığına göre, aşağıdaki hangi seçeneği işaretle-
yumağıdır.
miş olmalıdır?
• Böbreğin çukur kısmında bulunup idrarın böbrekte
geçici olarak toplandığı kısımdır. K L M
• Böbrekteki idrarı, idrar kesesine taşıyan kanaldır. A) Su Glikoz Antibiyotik
Verilen tanımlamalar ile aşağıdaki yapılar eşleştri- B) Glikoz Antibiyotik Su

lirse seçeneklerde verilen hangi yapı dışta kalır?
C) Glikoz Su Antibiyotik
A) Henle kulpu B) Üretra C) Havuzcuk D) Antibiyotik Su Glikoz
D) Glomerulus E) Üreter E) Su Antibiyotik Glikoz
104 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
C E A B D B C B B E C
ANALİZ
Üriner Sistem 49
1. Aşağıdaki şekilde böbreğin boyuna kesiti verilmiştir. 4. Karaciğerde sentezlenen bir üre molekülü, böbrek-
ten dışarı atılıncaya kadar,
I. aort,
Böbrek
atardamarı II. üst ana toplardamar,
(a) III. akciğer atardamarı,
Böbrek IV. alt ana toplardamar
toplardamarı
(b)
damarlarının hangilerinden geçmek zorunda değil-
Üreter dir?
(c)

Buna göre a, b ve c ile sembolize edilen yapılarla
ilgili,
I. a damarındaki azotlu atık konsantrasyonu, b dama-

rındakinden fazladır.
II. b damarındaki oksijen konsantrasyonu, a damarın-
dakinden azdır.
III. Sağlıklı bir insanda c kanalındaki sıvıda yoğun bi- 5. Hücrelerin ve vücut sıvılarının bileşiminin belirli değer-
çimde glikoz bulunur. lerde tutulması amacıyla gerçekleştirilen faaliyetlere
homeostasi denir.
Buna göre,
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II B
İ
I. Akciğerler yoluyla CO2’nin atılması
Y
O II. Kalın bağırsaklarda yaşayan bakterilerin B ve K
T
İ
vitamini sentezlemesi
K III. Karaciğerde amonyaktan ürenin sentezlenmesi
IV. Deri yüzeyinden terlemenin gerçekleştirilmesi
2. Böbrek taşı oluşumuna aşağıdaki hormonlardan V. Böbrekler yolu ile idrarın boşaltılması
hangisinin fazla salgılanması etki edebilir?
olaylarından hangisinin homeostasideki rolü en az-
dır?
A) Kalsitonin B) Eritropoietin E) ADH
A) I B) II C) III D) IV E) V
C) Parathormon D) ACTH
6. İnsanda kan plazmasının yoğunluğunun artması,

3. I. Böbrek atardamarı
II. Böbrek toplardamarı I. vücuttan atılan idrar miktarının azalması,
III. Üretra II. kandaki ADH’nin artması,

III. idrarla atılan üre miktarının artması,
Boşaltım sisteminin yukarıda verilen kısımlarındaki
IV. böbreklerden idrar kesesine taşınan sıvının azal-
üre yoğunluğunun azdan çoğa doğru sıralanışı aşa-
ması
ğıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
durumlarından hangilerine neden olabilir?
A) I - II - III B) I - III - II
C) II - III - I D) II - I - III A) I ve III B) II ve III C) III ve IV
E) III - II - I D) I, II ve IV E) II, III ve IV

ANALİZ
49 Üriner Sistem
7. Su hücre zarında akuaporin adı verilen protein kanalla- 9. Bir nefronun yapısında bulunan,
rından (%95) ya da fosfolipit tabakadan (%5) geçebilir.
Vücut susuz kaldığı zamanlarda ADH böbreklerin idrar I. Proksimal tüp
toplama kanalını oluşturan hücrelerin akuaporin mikta- II. Bowman kapsülü
rını artırarak suyun geri emilimini hızlandırır. Bu şekilde III. Distal tüp
ADH’ye bağlı su geri emilimi “fakültatif su geri emilimi”
olarak adlandırılır. yapılarından hangilerinde hem geri emilim hem de
aktif boşaltım (salgılama) görülür?
Alkollü içecekler tüketmek ADH salınımını baskıladı-
ğından böbreklerden fakültatif su geri emilim azalır, bu A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
da idrarla bol su atımına yol açar.
Aşağıdaki şekilde hücre zarından suyun geçiş yolları
şematik olarak gösterilmiştir.
Su molekülleri 10. I. Glikoz

II. Üre
III. NH3

Çift fosfolipit
tabakası
IV. Su
Yukarıda verilen moleküllerden hangileri sağlık-

lı bir birey için boşaltım ürünü olarak kabul edile-
Proteinlerden
oluşmuş su kanalı mez?
 
(Akuaporin) 1.geçiş 2.geçiş
yolu yolu B A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
İ
Buna göre, Y D) II ve III E) III ve IV
O
I. ADH, 1. geçiş yolu ile suyun geri emilimini artırır- T
İ
ken, 2. geçiş yolu ile suyun geri emilimini etkilemez.
K
II. Kandaki su oranı azaldığında böbreklerin idrar top-
lama kanalındaki akuaporin sayısı artar. 11. “İnsanlarda homeostasiyi sağlama adına meydana ge-
III. Kandaki ADH azalırsa birey seyreltik idrar oluştu- len bir dizi olay şöyledir:
rur. I. Kandaki üre böbrekler aracılığı ile idrar şeklinde
IV. Alkollü içecekler tüketmek kandaki ADH’yi düşürür. vücuttan atılır.
II. Akciğerler kandaki karbondioksiti soluk verme ile
vücuttan uzaklaştırır.
A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV III. Deri terleme ile su, tuz ve pek çok zehirli maddeyi
vücuttan uzaklaştırır.
IV. Vücut sıcaklığı yükseldiğinde derideki kan damarla-
rı genişler, deriye fazla kan gelir ve kandaki fazla ısı
vücuttan uzaklaştırılır.
Verilen süreçlerden hangileri birer boşaltım olayı olarak

değerlendirilemez?”
8. Yeterli miktarda su içmeyen bir insanda aşağıdaki
hormonlardan hangisinin salgısının artması bekle- Yukarıdaki sorunun yöneltildiği bir öğrenci aşağı-
nir? daki hangi seçeneği işaretlerse soruyu doğru ce-
vaplamış olur?
A) Aldosteron B) ADH C) Eritropoietin
D) İnsülin E) Oksitosin A) Yalnız IV B) II ve III C) I, II ve III
106 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
C C D A B D E B E A A
ANALİZ
Üriner Sistem 50
1. Aşağıdaki şekilde sağlıklı bir insana ait boşaltım siste- 4. Aşağıdaki tabloda sağlıklı bir bireyde böbrek atardama-
minin genel kısımları gösterilmiştir. rı ile böbrek toplardamarındaki maddelerin karşılaştırıl-
ması verilmiştir.
Böbrek Böbrek
toplardamarı atardamarı Madde Böbrek atardamarı Böbrek toplardamarı
I Fazla Az
Böbrek
II Fazla Az
III Fazla Az
IV Fazla Az
V Az Fazla
Üreter
Numaralandırılarak verilen maddeler aşağıdaki
Mesane hangi seçenekte doğru olarak eşleştirilmiştir?
Buna göre, isimlendirilen kısımların tümünde; Su Glikoz Oksijen Üre Karbondioksit

A) I II III IV V
I. su,
B) I II III V IV
II. glikoz,
C) II I III V IV
III. üre
moleküllerinden hangileri ortak olarak bulunur? D) III V II I IV
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) V IV III II I
B
İ
Y
O
T
İ
2. I. Metabolizma atıklarının vücuttan uzaklaştırılması K
II. Sodyum, potasyum ve klor gibi elektrolitlerin kan

5. Aşağıda insanın üriner sistemine ait bazı yapılar veril-
plazmasındaki yoğunluğunun ayarlanması
miştir.
III. Kan pH’sinin belli sınırlar içerisinde tutulması
I. Üreter
Böbrek yukarıda verilen olaylardan hangilerinin ye- II. Üretra
rine getirilmesine katkı sağlar? III. Glomerulus
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II IV. Havuzcuk

V. Nefron
VI. Henle kulpu
Verilen yapıların özellikleriyle ilgili aşağıdaki

eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
3. Böbrekte geri emilim aşağıda verilen yapılardan A) Böbrekte bulunan yapılar: III, IV, V, VI
hangisinde gerçekleşmez? B) İdrarı böbrekten idrar kesesine taşıyan yapı: I
A) İdrar toplama kanalı C) İdrarı idrar kesesinden vücudun dışına taşıyan

yapı: II
B) Bowman kapsülü
D) Geri emilimin en çok gerçekleştiği yapılar: III ve VI
C) Proksimal tüp
E) İdrarın böbrekte geçici olarak biriktirildiği yapı: IV
D) Henle kulbu
E) Distal tüp

ANALİZ
50 Üriner Sistem
6. Bir insanda, zamana bağlı olarak kandaki su miktarında 9. Aşağıdaki şekilde böbrek nefronlarından birinin yapısı
meydana gelen değişim aşağıdaki grakte verilmiştir. verilmiştir.
K
Kandaki su miktarı P
Normal
su miktarı
L
0 t1 t2 t3 Zaman M R
Buna göre,
N
I. Zaman aralıklarının tümünde böbreklerde süzülme
ve geri emilim olayları gerçekleşir.
II. t1 - t2 aralığında, kandaki su miktarını normale dön-
dürmek için ADH miktarında artma gözlenir. Şekilde numaralandırılan kısımlarla ilgili,
III. t2 - t3 aralığında böbreklerde seyreltik idrar oluştu-
I. K’daki glikoz miktarı > N’deki glikoz miktarı
rularak kandaki su miktarı normale döndürülür.
II. L’deki üre miktarı > R’deki üre miktarı
yorumlarından hangileri yapılabilir? III. M’deki su miktarı > P’deki su miktarı
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III IV. R’deki üre yoğunluğu > K’daki üre yoğunluğu
D) II ve III E) I, II ve III B karşılaştırmalarından hangileri doğrudur?

İ
Y
O A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
T
İ D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV
K
7. Sağlıklı bir insanın idrarında;
I. üre,
10. Kronik böbrek yetmezliğinin görüldüğü bir insanda
II. kan proteinleri,
aşağıdaki hangi hormonun salgılanamaması sebe-
III. su, biyle anemi (kansızlık) görülebilir?
IV. fibrinojen
A) ACTH B) Eritropoietin C) ADH
moleküllerinden hangilerinin bulunması beklen-
mez? D) Aldosteron E) Kalsitonin
11. Sağlıklı bir insanda üriner ve solunum sistemleri;
I. kan pH’sinin düzenlenmesi,

II. kandaki ürenin vücuttan atılması,
8. Böbrekte bulunan aşağıdaki yapılardan hangisin- III. kandaki tuz miktarının dengelenmesi
deki sıvının bileşimi idrar kesesindeki sıvının bile-
olaylarından hangilerinde doğrudan ve birlikte rol
şimine büyük oranda benzerlik gösterir?
oynar?
A) Glomerulus B) Bowman kapsülü
C) Havuzcuk D) Distal tüp
E) Henle kulpu
108 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
D E B A D E D C E B A
ANALİZ
Üriner Sistem 51
1. Aşağıdaki şekilde nefrona ait bazı kısımlar gösterilmiş- 3. Böbreklerin görevleriyle ilgili,
tir.
I. Kandaki azotlu boşaltım atıklarını uzaklaştırır.
1 II. Vücudun su ve mineral dengesini korur.
III. Kan pH’sinin dengelenmesinde rol oynar.
2 IV. Kanın pıhtılaşmasında rol oynayan fibrinojenin
üretimini sağlar.
4 A) I ve II B) I ve III C) II ve III

3
Buna göre, verilen kısımlarla ilgili olarak, 4. “Sağlıklı bir insanda, glomerulus kılcallarından bowman
kapsülüne;
I. Kan basıncının etkisiyle ATP harcanmadan suda
çözünen maddeler 1 numaralı yapıdan, 2 numaralı I. su,
yapıya geçer. II. alyuvar,
II. Suyun geri emiIiminin büyük bir kısmı 3 ve 4 numa- III. Na+ iyonu,
ralı bölümde gerçekleşir. IV. üre,
B
III. Sağlıklı bir insanda, 4 numaralı kısımda su, üre, gli- İ V. fibrinojen
Y
koz, amino asit ve kan hücreleri bulunabilir.
O moleküllerinden hangilerinin geçmesi beklenmez?”
T
yargılarından hangileri doğrudur? İ
K Öğretmenin soruyu yönelttiği Betül, aşağıdaki han-
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II gi seçeneği işaretlerse soruyu doğru cevaplamış
olur?
A) I ve III B) II ve V C) I, II ve IV
D) II, III ve IV E) III, IV ve V
2. Böbreklerde meydana gelen;
I. glomerulus kılcallarındaki kan basıncının artması, 5. Nefronlarda gerçekleşen;

II. glomerulustaki kanın protein ozmotik basıncının I. glomerulustan bowman kapsülüne suyun süzül-
artması, mesi,
III. bowman kapsülündeki sıvının hidrostatik basıncı- II. kan kılcalından nefron kanallarına H+ iyonlarının
nın artması, salgılanması,
IV. glomerulusu terk eden götürücü atardamarın çapı- III. boşaltım kanalından kılcal damarlara glikozun geri
nın daralması emilmesi
olaylarından hangileri böbreklerin süzme hızını olaylarından hangilerinde ATP enerjisi harcanır?
azaltır?

ANALİZ
51 Üriner Sistem
6. İnsan kanında üre miktarının artmasına; 9. Böbreklerin glomerulus kılcallarında getirici atar-
damarların ucundan (K), götürücü atardamarların
I. böbrek yetmezliğinin görülmesi, ucuna (L), doğru süzülmeyecek büyüklükteki kan
II. glomeruluslardaki kan basıncının düşmesine bağlı proteinlerinin yoğunluğundaki değişmeyi aşağıda-
olarak ürenin yeterince süzülmemesi, ki graklerden hangisi en iyi ifade eder?
III. oksijen yetersizliğine bağlı olarak ürenin geri emi-
lememesi A) Protein yoğunluğu B) Protein yoğunluğu
durumlarından hangileri neden olabilir?

K L K L
C) Protein yoğunluğu D) Protein yoğunluğu
7. Böbreklerde glomerulus kılcallarından bowman K L K L

kapsülüne,
E) rote n yo un u u
I. Amino asit
II. Glikoz
III. Kan pulcukları
B
IV. Plazma proteinleri İ
K L
Y
madde veya yapılarından hangilerinin geçmesi O
T
böbrekte bir anomalinin olduğuna kanıt olarak gös- İ
terilebilir? K
10. Böbreklerde idrar oluşumunda etkili olan olaylardan biri
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV de süzülmedir. Süzülme yüksek kan basıncıyla mey-
dana gelir.
Süzülme olayı böbreklerin;
I. kabuk (korteks),
II. öz (medulla),
III. havuzcuk (pelvis)
8. İnsan vücudu için gerekli olmayan çok zehirli kü-
çük moleküllü bir bileşik, kısımlarının hangilerinde meydana gelir?
I. karaciğerdeki enzimlerle tamamen zehirsiz bir A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

moleküle dönüştürülmesi,
II. karaciğerdeki enzimlerle daha az zehirli bir molekü-
le dönüştürülmesi,
III. böbreklerle vücudun dışına atılması
olaylarından hangilerine tabi tutularak vücuda za-

11. Aşağıdaki yapılardan hangisinin böbreklerde bu-
rar vermenin önüne geçilir?
lunması beklenmez?
A) Bronş B) Nefron C) Glomerulus
D) Henle kulpu E) Distal tüp
110 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
C B D B E D C E C A A
SENTEZ
Üriner Sistem Genel Tekrar 52
1. Aşağıdaki şekilde insana ait böbreğin kısımları göste- 4. İnsanda görülen;
rilmiştir.
I. normalden çok su içme,
II. bir süre soğuk ortamda kalma,
Kabuk
Öz bölgesi III. heyecan veya korku veren bir durumla karşılaşma
Atardamar durumlarından hangileri glomerular filitrasyonunu

Toplardamar
artırabilir?
Havuzcuk
İdrar kanalı
(üreter) D) II ve III E) I, II ve III
Buna göre, 5. Aşağıdaki şekilde boşaltımda rol oynayan akciğer, böb-

rek ve derinin farklı ve ortak özellikleri harerle simge-
I. İdrar en yoğun hâline idrar kanalında kavuşur. lenmiştir.
II. Havuzcuk ve idrar kanalında bulunan sıvının bile-
Akciğer
şenleri birbirine yakındır.
III. Kabuk bölgesinde süzülme, geri emilim ve salgıla- Böbrek
ma olayları gerçekleşir. K L
Deri
IV. Böbrek atardamarında azotlu atık oranı, böbrek
toplardamarından fazladır. M N
Z
B
İ
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV Y
O Buna göre K, L, M, N ve Z ile simgelenen özelliklerle
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV T ilgili aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
İ
K A) K: Soluk verme ile CO2’nin atılması
B) L: Tuzun vücuttan atılması
2. Sağlıklı bir insanda, C) M: Üre, ürik asit ve amonyağın atılması
I. karaciğer toplardamarı, D) Z: Vücut sıcaklığının düzenlenmesi
II. böbrek toplardamarı, E) L ve N: Suyun vücuttan uzaklaştırılması

III. akciğer atardamarı
damarlarının hangilerinden geçen kanda üre, su ve

6. Aşağıdakilerden hangisi boşaltım sisteminin sağ-
glikoz molekülleri birarada bulunur?
lığı için dikkat edilmesi gereken durumlardan biri
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III değildir?
D) II ve III E) I, II ve III A) Sistemin susuz kalmaması için günde 1,5 - 2 litre su

tüketilmelidir.
B) Böbrek taşlarının oluşmaması için idrar tutulmama-

3. Kandaki üre, ürik asit ve kreatinin gibi maddele-
lıdır.
rin böbreklerden atılamaması ve kandaki miktarı-
nın artışı ile sonuçlanan anomali aşağıdakilerden C) Aşırı acı ve baharatlı besinler tüketilmemelidir.
hangisidir?
D) Kan şekerinin yüksek tutulabilmesi için sık sık besin
alınmalıdır.
A) Üremi B) Sinüzit C) Faranjit
E) Tüketilen besinlerin temiz olmasına dikkat edilmeli-
D) Zatürre E) Pönomani
dir.

SENTEZ
52 Üriner Sistem Genel Tekrar
7. Aşağıdaki tabloda sağlıklı bir insanda bulunan bazı 10. Aşağıdaki şekilde sağlıklı bir insana ait, nefron kısımla-
vücut sıvıları ve bu vücut sıvılarının içerikleri gösteril- rı numaralandırılarak gösterilmiştir.
miştir.
1
Kan İdrar Doku sıvısı
Alyuvar + – –
2
Akyuvar + – +
Protein + – +
Glikoz + – +
Üre + + +
5
Su + + +
Buna göre, 3
I. Doku sıvısında hemoglobin olmadığı için bu sıvı

4
renksizdir.
II. İdrarda organik ve inorganik maddeler bulunur.
III. Kanın yapısında bulunan yapı ve maddelerin hiçbi- Buna göre, nefronun numaralandırılmış kısımla-
rine idrarda rastlanılmaz. rıyla ilgili olarak,
yorumlarından hangileri yapılamaz? I. 4 ve 5 numaralı kısımda kan hücreleri bulunabilir.
II. 3 ve 4 numaralı kısımlar böbreğin öz bölgesinde
bulunur.
B
D) I ve III E) II ve III İ III. 1 ve 2 numaralı kısımların oluşturduğu yapıya mal-
Y
pighi cisimciği denir.
O
T IV. 2. kısımdan 1. kısıma geri emilim gerçekleşir.
İ
K
8. İnsanlara ait; yorumlarından hangileri yapılabilir?
I. böbrek, A) Yalnız I B) II ve III C) II ve IV

II. akciğer,
III. sindirim kanalı,
IV. deri
organlarından hangileri boşaltıma yardımcı olur?
D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 11. Tansiyonu düşmüş bir bireyin tuzlu ayran içmesine
bağlı olarak, tansiyonun normale dönmesi sürecinde;
I. kan basıncının artması,

9. İnsanda böbrekten geçen süzüntü aşağıda verilen II. kanın ozmolaritesinin (çözünmüş madde yoğunlu-
yapılardan hangisinden üçüncü sırada geçer? ğunun) artması,
A) Proksimal tüp III. dokulardan kana su geçişinin artması
B) Bowman kapsülü olaylarının meydana geliş sırası aşağıdakilerden

C) Henle kulpu
D) İdrar toplama kanalı A) I - II - III B) II - I - III C) II - III - I
E) Distal tüp D) III - I - II E) III - II - I
112 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
E E A E B D C E C B C
ANALİZ
Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim 53
1. Menstrüasyon periyodu ile ilgili aşağıdakilerden 4. Aşağıdaki şekilde yumurta oluşumu (oogenez) şematik
hangisi yanlıştır? olarak verilmiştir.
A) Menstrüasyon periyodu; folikül, ovulasyon, korpus Oogonyum (2n)
luteum ve menstrüasyon evrelerinden oluşur. Mayoz I’in başlaması
B) Folikül evresinde kandaki östrojen miktarı artar.

Profaz I’de kalmış
46 primer oosit
C) Menstrüasyon evresinde kandaki progesteron mik-
Doğumdan önce
tarı artar.
Ergenliğe kadar
ovaryum aktif değil
D) LH’nin en yüksek seviyeye ulaşması ovülasyonu
Ergenlikten
başlatır. menapoza kadar
46 Primer oosit (2n)

E) Korpus luteum evresinde kandaki progesteron mik-
tarı artar.
Kutup cisimciği 23 Sekonder oosit (n)
(n) 23
Sperm (n) Metafaz II’deki sekonder oosit

fallopi tüpüne geçerek döllenir
2. I. Olgun folikülün çatlaması

23 Sperm çekirdeği içeri
II. Folikülün büyümesi ve olgunlaşması girdiğinde Mayoz II
tamamlanır
III. Korpus luteumun bozulması
Kutup cisimciği 23
IV. Kandaki progesteron miktarının artması (n)
Zigot (2n)
46
Menstrüasyon sürecinde meydana gelen yukarı- B
daki olayların gerçekleşme sırası aşağıdaki hangi İ Şekilde verilen olaylarla ilgili,
seçenekte doğru olarak verilmiştir? Y
O I. Doğumdan önce ovaryumda haploit (n) hücreye
T
A) I - II - III - IV B) II - I - IV - III İ rastlanmaz.
K II. Primer oositten, sekonder oosit oluşurken DNA
C) III - II - I - IV D) IV - II - I - III
eşlenir.
III. Kutup cisimcikleri zamanla bozulurlar.
IV. Sperm çekirdeği sekonder oosite girdikten sonra
oogenezin mayozu tamamlanır.

3. İnsanda dişi üreme sisteminde;
A) I ve III B) III ve IV C) I, II ve IV
I. oogenezle sekonder oosit oluşumu,
II. yumurta hücresinin döllenmesi,
III. embriyonun gelişimi
olaylarının gerçekleştiği bölümler aşağıdakilerden

I II III 5. Spermatogenez ile oluşan spermatitlerin olgunla-

şıp hareket yeteneği kazandığı yapı aşağıdakiler-
A) Fallopi tüpü Ovaryum Uterus
den hangisinde doğru verilmiştir?
B) Uterus Fallopi tüpü Ovaryum
C) Ovaryum Uterus Fallopi tüpü A) Vas deferens B) Üretra
D) Ovaryum Fallopi tüpü Uterus C) Epididimis D) Testis
E) Ovaryum Fallopi tüpü Vagina kanalı E) Seminal kese

ANALİZ
53 Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim
6. Menstrüal döngü sürecinde bu döngünün üzerin- 9. Öğretmen Deniz’e insanın üreme sistemine ait kısım-
de etkili olan bir hormonun (X) kandaki düzeyi (I) ve larda meydana gelen olaylara ilişkin bir tablo hazırla-
endometriyum kalınlığındaki değişimler (II) aşağıda ve- masını istiyor. Deniz, aşağıdaki tabloyu oluşturuyor.
rilmiştir.
Kısım Meydana gelen olay
Xhormonu
Seminal sıvının üretilmesi ve
I. Prostat bezi
I salgılanması
Östrojen ve progesteron hormo-
II. Ovaryum
nunun üretilmesi
III. Yumurta kanalı Spermin yumurtayı döllemesi
II Embriyonun beslenmesi için
IV. Endometrium plasentanın oluşmasına katkı
sağlar
0 5 10 15 20 25 V. Sertoli hücreleri Yumurtanın üretilmesi
Günler
Buna göre “X” ile gösterilen hormon aşağıdakiler- Öğretmen Deniz’e kaç numaralı kısımların karşısın-
den hangisidir? daki olayların yanlış olduğunu söyleyecektir?
A) LH B) FSH C) Progesteron A) Yalnız V B) I ve II C) II ve III
D) Oksitosin E) Östrojen D) III ve IV E) IV ve V
7. Dişi bireylerde; 10. Uterus kaslarının güçlü bir uyaranı olan oksitosin do-
B ğum sırasında ve emziren kadınlarda önemli derece-
I. fallopi tüpünün enfeksiyon nedeniyle tıkanması, İ
Y de yüksek miktarlarda salgılanır. Uterustaki oksitosin
II. ovaryumda oogenezin gerçekleşmemesi,
O reseptörlerinin sayısı, hamileliğin sonlarına doğru pik
III. hormonların dengesiz salgılanması T
yapar ve uterus düz kasları hormonların uyarıcı etkisi-
İ
K ne daha hassas hale gelir. Doğum yaklaştıkça uterus
durumlarından hangileri kısırlığa neden olabilir?
ve serviksin gerilmesi, duyu nöronları ile hipotalamusu
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II uyarır. Hipotalamusta oksitosin sentezleyerek ve hipo-
zin arka lobunu oksitosin salgılaması için uyararak
D) I ve III E) I, II ve III uterusa cevap verir. Kanın oksitosin seviyesi yüksel-
dikçe uterusun kasılmaları artar ve doğum hız kazanır.
Oksitosin aynı zamanda hem erkek hem de kadınlarda
beyinde bir nörotransmitter olarak da görev yapar. Bu
8. Bir dişinin üreme döneminde görülen; özelliği ile de çiftler ve aile fertleri arasındaki güveni ar-
tırarak bireylerin birbirine bağlanmasında rol oynar.
I. LH’nin etkisiyle meydana gelen ovulasyondan
sonra korpus luteumun oluşması, Yukarıda verilen bilgilere göre,
II. gelişen folikülde östrojenin hafif artışının FSH ve
I. Oksitosin hipotalamusta üretilir.
LH salgılanmasını azaltması,
II. Kandaki oksitosin seviyesi her kadında aynı olup,
III. hipotalamustan salgılanan GnRH’ın (uyarıcı faktör)
değişmez.
FSH salınımını artırması,
III. Doğum yaklaştıkça uterustaki oksitosine duyarlı
IV. östrojenin ovulasyondan önce fazla salgılanması-
reseptörlerin sayısı artar.
nın LH salınımını artırması
IV. Oksitosin sadece kadınlarda üretilip salgılanır.
olaylarından hangileri ovaryumun geri bildirim ile
hipofizi etkilediğine kanıt olarak gösterilebilir? yargılarından hangilerine varılabilir?
A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV A) I ve III B) III ve IV C) I, II ve III
D) I, II ve IV E) II, III ve IV D) I, II ve IV E) II, III ve IV
114 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C B D D C C E B A A
ANALİZ
1. Aşağıdaki şekillerde insanın dişi ve erkek bireylerde 3. İnsanda dişi üreme sistemini kontrol eden bazı hor-
üreme hücrelerinin oluşumu şematize edilmiştir. monlar ve görevleri şöyledir:
Erkek birey Dişi birey I. Östrojen: Endometrium tabakasının kalınlaşması

Üreme ana Üreme ana
hücresi hücresi II. LH: Ovülasyonun gerçekleşmesi
spermatogonyum oogonyum
(2n) (2n) III. FSH: Ovaryumda oogenezin devam etmesi
Görevleri verilen bu hormonlardan hangileri hipofiz

Birincil Birincil bezinden salgılanır?
spermatosit oosit
(2n) (2n)
İkincil İkincil
spermatosit oosit (n) Kutup
(n) cisimciği D) I ve II E) II ve III
(n)
Spermatit Ootit
(n)
Kutup
cisimcikleri
Yumurta (n) (n)
4. Aşağıdaki şekilde insanda dişi üreme sisteminin bazı
Sperm (n)
kısımları harerle simgelenmiştir.
K
Şekilde verilen süreçle ilgili,
I. Hem sperm hem de yumurta oluşumunda mayoz

bölünme rol oynar.
II. Sperm hücrelerinin kromozom sayısı yumurta hüc-
relerinin kromozom sayısına eşittir. B
İ L
III. Sperm ana hücresi ile yumurta ana hücresindeki Y
gonozom çeşitleri aynıdır. O
M
T
IV. Sperm ve yumurtanın hareket yeteneği aynıdır. İ
K N
Verilen kısımlar ile,
I. Mayoz bölünme ile haploit kromozomlu hücreler
D) I, III ve IV E) II, III ve IV burada oluşur,
II. Sperm ve yumurtanın çekirdeği kaynaşarak 2n
kromozomlu hücre burada oluşur.
III. Döllenme olmadığı takdirde kalınlaşmış dokusu
2. Aşağıdaki tabloda erkek ürogenital sistemine ait yapılar yıkılarak dışarı atılır.
ve görevleri verilmiştir
IV. Doğum sırasında fetüsün vücut dışına taşınması
Yapı Görevi burada olur.
I Seminifer Spermatogenezin gerçekleşmesi özelliklerinin doğru eşleştirilmesi aşağıdaki hangi
tüpçük
seçenekte verilmiştir?
II Epididimis Spermin hareket yeteneği kazan-
kanalı ması K L M N
III Vas deferens Spermlerin taşınması
A) I II III IV
IV Prostat bezi Spermin olgunlaşması
V Üretra Spermin dışarı atılması B) II I III IV
C) III II I IV
Tabloda numaralandırılan hangi yapının görevi
yanlıştır? D) IV III II I
E) III IV II I

ANALİZ
5. İnsanların gametogenez sürecinde meydana gelen; 8. Döllenme sırasında meydana gelen;
I. haploit hücrelerin oluşması, I. spermin folikül hücrelerini aşarak zona pellusidada-

II. DNA’nın eşlenmesi, ki reseptöre bağlanması,
III. sitokinezin gerçekleşmesi, II. akrozomda bulunan hidroliz enzimlerinin zona pel-
lusidayı parçalaması,
IV. üreme hücrelerinin hareket yeteneği kazanması
III. sperm çekirdeğinin yumurta hücresine girmesi,
olaylarının erkeklerde ve dişilerde görülenleri aşa- IV. zona pellusidanın enzimlerle sertleşmesi
ğıdakilerden hangisinde doğru eşleştirilmiştir?
olayları aşağıda verilen hangi sırada gerçekleşir?
Erkek Dişi
A) I, II III, IV A) I - II - III - IV B) II - I - III - IV
B) I, IV I, II, III C) III - II - I - IV C) III - II - I - IV
C) I, II, III, IV I, II, III E) IV - III - II - I

D) II, III I, III, IV
E) II, IV I, II, III

9. Aşağıda insanların erkek bireylerinde meydana gelen
spermatogenez şeması gösterilmiştir.
6. Dişi üreme sisteminde; Spermatogonium
I. yumurta ana hücresinin mayoza başlaması, A
II. yumurta ve sperm çekirdeklerinin kaynaşması, Primer spermatosit

B B
III. embriyonun beslenmesi için plasentanın oluşması İ
Y Sekonder spermatosit
olaylarından hangileri fallopi tüpünde gerçekleş- O
T C
mesi beklenir? İ
Spermatit
K
Şemayla ilgili verilen aşağıdaki ifadelerden hangisi
D) II ve III E) I, II ve III yanlıştır?
A) Şemada gösterilen olay testislerde gerçekleşir.
B) Sekonder spermatositler oluşurken cross over gö-

7. İnsanlarda üreme sisteminin hormonal kontrolü pozitif rülebilir.
ve negatif feed back mekanizması ile düzenlenir.
C) C ile gösterilen olayda kromozom sayısı değişmez.
Buna göre; D) B ile gösterilen olayda kromozom sayısı yarıya iner.
I. foliküler dönemin sonuna doğru üretim hızı artan E) Sekonder spermatositler diploit kromozomludur.
östrojenin, hipofizi uyararak FSH ve LH üretimini
artırması,
II. sertoli hücrelerinden salgılanan inhibin hormonu-
nun ön hipofizi uyararak, FSH salınımını azaltması, 10. I. Foliküle ait parçaların korpus luteumu oluşturması
III. leydig hücrelerinden salgılanan testosteronun ön II. Östrojen ve progesteron hormonunun üretilmesi
hipofizi uyararak LH salınımını azaltması III. FSH’nin üretilmesi ve salgılanması
durumlarından hangileri feed back mekanizmasına Yukarıdaki olaylardan hangileri dişi üreme siste-
örnektir? minde ovaryumda gerçekleşir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) I ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III
116 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
A D E B C A E A E B
ANALİZ
1. Erkeklerin üreme organı olan testisin kesiti ve testisin 3. Normal bir insanın dişi bireyine ait ovaryum dön-
bağlı olduğu kanallar aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. güsünde yer alan ovulasyon evresinde aşağıdaki
olaylardan hangisi meydana gelir?
Vas deferens Kan damarı A) Progesteron salınımının maksimum seviyeye ulaş-

ması
B) Döllenmiş yumurtanın embriyonik gelişime başla-

ması
Epididimis Seminifer
kanalı C) Folikülün yırtılıp sekonder oositin serbest kalması
tüpçükleri
Testis
D) Uterus duvarının kalınlığının azalması
E) Hipozden LH salınımının azalması

Şekilde verilen yapılarla ilgili olarak,
I. Seminifer tüpçüklerinde spermatogenez meydana

gelir.
II. Epididimis kanallarında spermler hareket yeteneği
kazanır.
III. Vas deferens spermleri üretraya taşır. 4. Erkek üreme sisteminin hormonal kontrolü ile ilgili
aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) LH, leydig hücrelerini uyararak kana testosteron sa-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II lınmasını sağlar.
B
D) II ve III E) I, II ve III İ B) FSH, sertoli hücrelerini uyararak kana inhibin salın-
Y
masını sağlar.
O
T
C) FSH, testislerde spermatogenezi uyarır.
İ
K
D) Kanda miktarı artan inhibin hormonu pozitif feed
back ile ön hipozi uyarır.
2. Aşağıdaki şemada sperm ve yumurtanın farklı ve ortak E) Testosteron, ön hipoz ve hpotalamus üzerine ne-
olan özellikleri harerle simgelenmiştir. gatif geri bildirim uygular.
Yumurta
K
Sperm
L
5. “İnsanın embriyonik gelişimi sürecinde, zigottan morula
M oluşurken;
I. DNA’nın eşlenmesi,
Buna göre, K, L ve M aşağıdaki hangi özelliği sim-
II. mitoz bölünme,
gelemez?
III. mayoz bölünme
A) K: Aktif yer değiştirme hareketi yapabilme
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi beklenmez?”
B) L: Haploit kromozomlu olma
Sorunun yöneltildiği bir öğrenci aşağıdaki hangi se-
C) L: Mitokondri organeli bulundurma
çeneği işaretlerse soruyu doğru cevaplamış olur?
D) M: Sindirim enzimi bulunduran akrozom organeli ta-
şıma A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) K: Ovaryumda mayoz bölünme ile oluşma D) I ve II E) II ve III

ANALİZ
6. Mayoz bölünme sonucunda oluşan yuvarlak haploit 8. Bir kadındaki mentrüasyon döngüsünün hormonal
kromozomlu hücrelere spermatit adı verilir. Spermatit- kontrolü;
lerin farklılaşarak sperm oluşturmasına spermiyogenez
I. hipotalamus,
denir.
II. hipofiz,
Buna göre spermiyogenez sürecinde; III. ovaryum
I. golgi aygıtının akrozomu oluşturması, yapılarından hangileri ile sağlanır?
II. mikrotübüllerin dışarıya doğru kamçıyı oluşturması, A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
III. mitokondrinin bölünerek sayısını artırması,
IV. sitoplazmanın fazlasının hücreden atılması
olaylarından hangilerinin görülmesi beklenir?

9. İnsanın embriyonik gelişim süreci ile ilgili verilen
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Zigotun bölünmesi ile oluşan her bir hücreye blasto-
mer denir.
B) Zigot oluşumundan sonra ana rahmindeki canlıya,

gelişiminin ilk 8 haftasında embriyo denir.
7. Aşağıdaki şekilde insanda üreme süreci şematik olarak C) Segmentasyon sürecinde hücre büyüklüğü artar-
verilmiştir. ken hücre sayısı azalır.
Testis Ovaryum
B D) Morula evresindeki hücrelerin kromozom sayısı aynıdır.
İ
Y E) Anne ile fetüs arasında madde alışverişinin yapıldı-
Sperm Yumurta O ğı organa plasenta denir.
ana I II ana T
hücresi hücresi İ
Mayoz Mayoz K
10. İnsanların üreme sistemine ait bazı yapılar aşağıda ve-

Sperm III Yumurta IV
rilmiştir.
Testis Ovaryum Uterus

1 2 3
Zigot V
Mitoz Fallopi tüpü Üretra Prostat

4 5 6
Fetüs VI
Buna göre;
a. mayoz bölünmenin görüldüğü,
Yukarıda numaralandırılan hücrelerden diploit ve
haploit kromozom taşıyanlar aşağıdaki hangi seçe- b. embriyonik gelişimin tamamlandığı
nekte doğru olarak verilmiştir? yapılar aşağıdaki hangi seçenekte doğru olarak
Diploit kromozom Haploit kromozom
taşıyanlar taşıyanlar a b
A) I, II ve III IV, V ve IV A) 1 ve 2 3
B) I, II, V ve VI III ve IV B) 1 ve 3 6
C) III ve IV I, II, V ve VI C) 5 ve 6 1 ve 2
D) II, III ve IV I, V ve VI D) 4 ve 5 3 ve 6
E) II, III ve IV I, V ve VI E) 3 ve 4 5 ve 6
118 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
E A C D C E B E C A
ANALİZ
1. Aşağıdaki grakte dişi üreme sistemine ait uterus du- 4. Endokrin bezlerden kana salgılanan birçok hormonun
varının (döl yatağı) hormonların etkisi ile günlere bağlı kandaki miktarı feed back mekanizması ile kontrol edi-
gelişimi verilmiştir. lir. Salgılanan bir hormon kendi yapımını ya da başka
bir hormonun yapımını daha da çok artırıyorsa pozitif
(+) feed back, azaltıyorsa negatif (-) feed back meka-
çok
nizması olarak adlandırılır.

Uterus gelişimi
Buna göre, insanın üreme sitemine ait;
I. testosteron,
1 2 3 4 II. östrojen,
az
0 4 14 28 III. inhibin
Gün
hormonlarından hangileri (-) feed back mekanizma-
Buna göre, numaralandırılmış dönemlerle ilgili olarak, sında görev alır?
I. 1 ve 4 numaralı dönemlerde parçalanan uterus

duvarı, döllenmemiş yumurta ve bir miktar kanla
dışarı atılır. D) I ve III E) I, II ve III
II. Yumurtanın döllenmesi, 4 numaralı dönemde ger-
çekleşir.
III. 3 nu ma ra lı dönemin so nuna doğru kanda ki
progesteron miktarının artışına bağlı olarak endo-
metriumun kılcal damarları genişler, kan miktarı ve 5. Aşağıdaki bilgilerden hangisi insanda gametogenez
mukus salgısı artar . B süreci ile ilgili doğru değildir?
İ
Y
yargılarından hangileri doğrudur? A) Erkeklerde ergenlikten itibaren yaşam boyu devam
O
T edebilir.
K B) Dişilerde oogonyumlar doğumdan önce üretilip,
D) I ve III E) II ve III doğduktan sonra bir daha üretilmez.
C) Erkekte primer spermatositler diploit iken, dişide

primer oositler haploittir.
2. İnsanın üreme sistemine ait aşağıdaki yapılardan D) Dişilerde sitokinez sırasında eşit olmayan bir sitop-
hangisi karşısında verilen olayı gerçekleştiremez? lazma dağılımı olur.
E) Dişilerde kutup hücreleri döllenme sürecine katıl-

A) Seminifer tüpçük † Mayoz bölünme
maz.
B) Fallopi tüpü † Döllenme
C) Folikül † Östrojen salgılama
D) Epididimis † Spermatogenez
E) Korpus luteum † Progesteron üretme 6. I. Birincil (primer) spermatosit

II. İkincil (sekonder) oosit
III. Oogonyum
3. Sağlıklı bir erkek bireyde aşağıdaki hücrelerden IV. Spermatit
hangisine üretra kanalındaki sıvıda rastlanır?
Yukarıdaki hücrelerden hangilerinde homolog kro-
A) Spermatogonium B) Sperm mozom çiftleri bir arada bulunur?
C) Spermatit D) Sekonder spermatosit A) I ve II B) I ve III C) II ve IV

E) Primer spermatosit D) I, II ve III E) II, III ve IV

ANALİZ
7. I. HCG 10. İnsan embriyosunun gelişimi sürecinde embriyoda;

II. Prolaktin
I. mayoz bölünme ve spermlerin oluşması,
III. Progesteron
II. mitoz bölünme ile hücre sayısının artması,
IV. Kalsitonin
III. farklılaşma ile dokuların oluşması,
Yukarıdaki hormonlardan hangilerinin hamile dişi- IV. organogenez ile organların şekillenmesi
lerde, normal döneme göre üretimi çok daha faz-
ladır? olaylarından hangileri meydana gelir?
A) Yalnız III B) III ve IV C) I, II ve III A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
D) I, III ve IV E) II, III ve IV D) I, III ve IV E) II, III ve IV
8. Erkeklerde testislerde üretilen spermler; 11. İnsanın üreme ve gelişmesi sürecinde;

I. epididimis kanalı, I. zigotun oluşması,
II. üretra, II. morulanın meydana gelmesi,
III. vas deferens III. segmentasyonla hücre sayısının artması,
yapılarından hangi sıraya göre geçerek vücudun dı- IV. organogenezin gerçekleşmesi
şına atılır?
olaylarının meydana geliş sırası aşağıdakilerin han-
gisinde doğru olarak verilmiştir?
A) I - II - III B) I - III - II C) II - I - III B
İ
D) II - III - I E) III - II - I A) I - II - III - IV B) I - III - II - IV
Y
O
T
İ
K
9. İnsanın erkek üreme sistemine ait bazı yapılar aşağıda
verilmiştir.
Sertoli Prostat Epididimis 12. İnsanın üremesi sürecinde meydana gelen bazı olaylar
hücresi bezi kanalı
1 2 3 şöyledir:
I. Mayoz bölünme ile spermlerin oluşması
Cowper Üretra Leydig
bezi hücreleri II. Sertoli hücrelerinin inhibin salgılaması
4 5 6
III. Folikül parçacıklarının birleşerek korpus luteumu
Buna göre; oluşturması
a. inhibin hormonu salgılayan, IV. Sperm ile ikincil oosit hücresinin çekirdeklerinin
b. testosteron hormonu salgılayan birleşmesi
yapılar aşağıdaki hangi seçenekte doğru olarak Verilen olaylardan hangileri erkek, hangileri kadı-
eşleştirilmiştir? nın üreme sisteminde gerçekleşir?
a b Erkekte Kadında
A) 1 6
B) II ve III I ve IV
B) 1 ve 3 6
C) I ve IV II ve III
C) 5 ve 6 1 ve 2
D) III ve IV I ve II
D) 4 ve 5 3 ve 6 E) II ve IV I ve III
E) 3 ve 4 5 ve 6
120 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
D D B E C B C B A E B A
ANALİZ
1. Sperm ve yumurtanın kaynaşması ile oluşan zigot, 4. İnsanlarda zigotun bölünmesi ile oluşan yeni hücreler
segmentasyon adı verilen süreç ile morulayı oluşturur. değişik görevleri yapabilecek şekilde özelleşerek çeşitli
Bu süreçte oluşan her hücre büyümeden bölünür. dokuları oluşturur.
I. Dört blastomerli evre Buna göre, aynı zigottan farklı görevleri gerçekleş-
II. Zigot tirebilecek dokuların oluşması;
III. Morula, I. değişik hücrelerin farklı gen bölgelerinin aktif olma-
IV. Sekiz blastomerli evre sı,
Buna göre, yukarıdaki yapıların her bir hücresinin II. değişik dokulardaki hücrelerde DNA miktarının ve
içerdiği sitoplazma miktarının en fazla olandan en DNA’daki nükleotit dizilişinin farklı olması,
az olana doğru sıralanışının aşağıdakilerden hangi- III. bölünme sırasında dokuları oluşturacak hücrelerin
sindeki gibi olması beklenir? mutasyona uğraması
A) II - I - IV - III B) II - III - I - IV durumlarından hangileri ile en iyi açıklanabilir?
C) III - I - II - IV D) III - IV - I - II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

2. Plasentalı memelilerde, anne ile embriyo arasındaki

madde alışverişi plasental boşluklardaki kan ile sağlanır.
B 5. İnsanda üreme sistemine ait,
Buna göre, anne ile bebek arasındaki madde alış- İ
verişi sürecinde; Y I. FSH
O
I. oksijen, T II. Testosteron
İ
II. karbondioksit, K III. LH
III. amonyak, hormonlarından hangileri dişi ve erkek bireylerin kan-
larında ortak olarak bulunur?
IV. glikoz
moleküllerinden hangi ikisinin geçiş yönü anneden
embriyoya doğrudur? D) I ve III E) I, II ve III
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
6. Dişi üreme sisteminde meydana gelen olaylarla il-

gili olarak,
3. Sağlıklı bir insanda;
I. HCG hor mo nu kor pus luteumun bozulmasını
I. zigotun oluşması, engeller.
II. eşey organlarında gametlerin oluşması, II. FSH genç foliküllerin büyümesini sağlar.
III. zigotun morulayı oluşturması, III. Menstrüral döngü de birden fazla hormon işlev
IV. embriyoda çeşitli doku ve organların oluşması görür.
olaylarından hangileri mitoz bölünme ile gerçekleşir? ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) I, III ve IV E) II, III ve IV D) I ve III E) I, II ve III

ANALİZ
7. Plasentalı bir memeli olan insanın embriyonik geli- 10. Dişi üreme sistemi;
şimi sürecinde meydana gelen;
I. mayoz bölünme ile gamet oluşturma,
I. organogenez ile organların oluşması, II. eşeysel hormonlar üretme,
II. segmentasyon ile morulanın oluşması, III. zigot oluşumu için optimum ortam oluşturma,
III. mitoz bölünme ile ikili blastomerin oluşması, IV. fetüsün gelişimi için ortam hazırlama
IV. histonegenez ile dokuların oluşması
olaylarından hangilerini gerçekleştirir?
olaylarından hangileri gastrula evresinden önce başlar?
A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III
11. • 16 - 32 hücreli embriyo

8. Oogenezin sitokinez aşamalarında eşit olmayan bir • Doku oluşumu
sitoplazma dağılımı ile yumurta ve daha küçük ha-
• İçi boş tek tabakalı embriyo
cimli kutup hücrelerinin oluşması;
• Zigotun ilk mitoz bölünmeleri
I. farklı türe ait spermlerin yumurtaya girişinin engel-
lenmesi, Aşağıdaki kavramlardan hangisinin yukarıda tanı-
B mı verilmemiştir?
II. yumurtanın daha çok sitoplazma ve vitellüs (besin) İ
taşımasının sağlanması, Y
O A) Blastomer B) Histogenez C) Blastula
III. kalıtsal çeşitliliğin azaltılması T
İ D) Segmentasyon E) Morula
durumlarından hangilerini sağlamaya yöneliktir? K
12. Aşağıda lüteinleştirici hormonun bazı zyolojik et-
kileri verilmiştir.
I. Ovulasyonu sağlar.
II. Korpus luteumun oluşmasını sağlar.
III. Testosteronun salgılanmasını sağlar.
9. Embriyonik gelişim sürecinde uterusta oluşan pla- Bu fonksiyonların erkek ve dişilerde gerçekle-
senta; şenleri aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak
I. gaz alış verişi,
II. beslenme, Erkeklerde Dişilerde
III. hormon üretme ve salgılama, gerçekleşenler gerçekleşenler
A) I II, III
IV. anneden fetüse bazı antikorların geçişine izin verme
B) II I, III
olaylarından hangilerinde rol oynar?
C) III I, II
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) I, II III
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV E) I, III II
122 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
A B C A E E B B E E A C
SENTEZ
Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim Genel Tekrar 58
1. İnsanda sağlıklı bir dişi bireyin menstrüasyon döngüsü; 4. İnsanda bir doğumda birden fazla bireyin doğmasına
çoklu doğum denir. Çoklu doğumla tek veya çift yumur-
I. folikül evresi, ta ikizleri meydana gelebilir.
II. ovulasyon evresi,
Çoklu doğumla meydana gelen tek ve çift yumurta ikiz-
III. korpus luteum evresi,
lerine ilişkin bazı özellikler aşağıda verilmiştir.
IV. menstrüasyon evresi
I. Kan grupları farklı olabilir.
olmak üzere dört evreyi kapsar.
II. Hamilelik süresince aynı plasentadan beslenebilirler.
Buna göre; III. Anneye ait mitokondri organeli taşırlar.
a. LH’nin etkisiyle sekonder oositin fallopi tüpüne geç- IV. Tüm kalıtsal özellikleri aynıdır.
mesi,
Bu özelliklerin tek ve çift yumurta ikizlerine ait olan-
b. uterus iç duvarının parçalanarak dışarı atılması, ları aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
c. östrojen salınımının artması, Tek yumurta Çift yumurta
d. folikül hücrelerinin yağla dolarak sarı cisme dönüş- ikizi ikizi
mesi A) I, II, III I, III, IV
olaylarının meydana geldiği evreler aşağıdakiler- B) I, III, IV II, III, IV
den hangisinde doğru eşleştirilmiştir? C) II, III, IV I, III
I II III IV D) III, IV I, II, IV
A) a b c d
E) I, III, IV II, IV
B) b a d c
C) c a d b B
İ
D) c d a b Y
O 5. Aşağıda dişi üreme sistemine ait bazı hormonlar ve bu
E) d a b c T hormonların birbirleri arasındaki ilişki şematize edilmiştir.
İ
K Hipotalamus
RF
Östrojen
Hipofiz
2. İnsanda zigot oluşumu aşağıdaki yapılardan hangi- FSH
sinde meydana gelir?
Oogenez Yumurtalık
A) Fallopi tüpü B) Vas deferens kanalı başlar
Östrojen
C) Vajina D) Rahim
Uterus Uterus duvarı
E) Ovaryum kalınlaşır
Buna göre,
I. Östrojen hormonunun salgılanmasında sinir sistemi

ve hormonal sistem birlikte rol oynar.
3. Aşağıdaki hormon-görev eşleştirmelerinden hangi-
si yanlıştır? II. FSH yumur talı ğı et kile yerek gamet oluşumunu
sağlar.
A) LH – Leydig hücrelerini uyarma III. Ön hipofizden salgılanan FSH yumurtalıktan öst-
B) FSH – Spermatogenezi başlatma rojenin salgılanmasını tetikler.
C) Testosteron – Ses tellerinin kalınlaşmasını sağlama yorumlarından hangileri yapılabilir?
D) İnhibin – LH salınımını engelleme A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

E) Testosteron – LH ve GnRH salınımını engelleme

SENTEZ
58 Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim Genel Tekrar
6. Embriyonun gelişiminin başlangıcında hızlı ve birbirini 9. I. Ootit,

takip eden mitoz bölünmeler gerçekleşir. Bu bölünme- II. Primer oosit
lere segmentasyon denir.
III. Sekonder oosit
Buna göre, segmentasyon evreleriyle ilgili olarak, IV. Yumurta
I. Hücrelerde hacimsel artış görülmez. İnsanda oogenez sürecinde görülen yukarıdaki

II. Oluşan her hücre, oluştuğu hücreden küçüktür. hücrelerin meydana geliş sırası nasıl olmalıdır?
III. İnterfaz sürecinde G1 ve G2 evreleri görülmez.

A) I - II - III - IV B) II - I - III - IV C) II - III - I - IV
IV. Oluşan her hücre, kalıtsal olarak ana hücreden
farklıdır. D) III - I - IV - II E) IV - III - I - II
10. • Kaliteli sperm üretimi için ortam sıcaklığının vücut
sıcaklığına göre 3 - 4 oC daha düşük olmasını sağ-
layan yapı
• Spermatonegezin gerçekleştiği yapı
• Seminal sıvıyı üreten yapılardan biri
• Spermi üretra kanalına taşıyan yapı
Erkek üreme sistemine ait aşağıdaki yapılardan

7. Dişi üreme sistemiyle ilgili olarak,
B hangisinin yukarıda verilen görevlerle bir ilişkisi
İ
I. Yumurtalıklar iki tane olup, karın boşluğunun iki yoktur?
Y
yanında bulunur. O
T A) Seminifer tüpçükleri
II. Döllenmiş yumurta ilk bölünmelerini yumurta kana- İ
lında geçirir. K B) Vas deferens kanalı
III. Endometrium tabakasının kalınlaşmasında mitoz C) Cowper bezi

bölünme rol oynar.
D) Sertoli hücresi
yargılarından hangileri doğrudur? E) Skrotum kesesi
11. İnsan embriyosunun gelişim süreci ile ilgili,
I. Embriyodan fetüsün oluşması uterusta gerçekleşir.
8. Dişi üreme sisteminde bulunan yumurta kanalının II. Oluşan zigotun ilk mitoz bölünmeleri fallopi tüpünde
tıkalı olduğu bir durumda aşağıdaki olaylardan han- başlar.
gisi görülmez? III. Plasenta aracılığı ile gelen besin maddeleri göbek
bağındaki toplardamarla fetüse taşınır.
A) Zigot oluşumu gözlenir.
IV. Göbek bağındaki atardamarlar kirli, toplardamar
B) Progesteron hormonu üretilir. temiz kan taşır
C) Primer oosit, sekonder oosite dönüşür. ifadelerinden hangileri doğrudur?

D) FSH hormonu etkisini gösterir.
E) Ovulasyon olayı gerçekleşir.
124 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
C A D C E C E A C D E
SENTEZ
Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim Genel Tekrar 59
1. Dişi bireylerde sekonder oositin fallopi tüpüne geçme- 4. İnsanda gametogenez sonucu oluşan sağlıklı üre-
sinden sonra korpus luteum oluşur. me hücrelerinin;
Buna göre, menstrüasyon sürecinde; I. sitoplazma miktarı,
I. LH’nin kandaki seviyesinin maksimuma ulaşması, II. organel sayısı,
II. FSH’nin ovaryumu uyarması ile östrojenin salgı- III. hareket çeşitleri,
lanması, IV. kromozom sayısı
III. hipofiz bezinden oksitosin hormonunun salgılan- niceliklerinden hangileri kesinlikle aynıdır?
ması
A) Yalnız IV B) I ve II C) I, II ve IV
olaylarından hangileri korpus luteumun oluşmasın-
dan önce gerçekleşir? D) I, III ve IV E) II, III ve IV
5. I. Sperm
II. Birincil spermatosit
2. Erkek üreme sisteminin metabolizmasını düzenle- III. İkincil spermatosit

yen hormonlarla ilgili, aşağıdaki ifadelerden hangi- IV. Spermatit
si yanlıştır?
B İnsanlarda sperm oluşumu sürecinde görülen yu-
İ
A) FSH, testislerdeki spermatogenik ve sertoli hücrele- Y karıdaki hücrelerin meydana geliş sırası aşağıdaki-
rini uyarır. O lerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
T
B) LH, testislerdeki leydig hücrelerini uyarır. İ A) I – II – III – IV B) I – III – II – IV
K
C) LH ve FSH ön hipoz bezinden, testosteron ve inhi- C) II – III – IV – I D) II – III – I – IV
bin hormonları ise testislerden kana salgılanır.
E) III – II – I – IV
D) İnhibin negatif feed back ile hipozi uyararak FSH
salınımını azaltır.
E) Testosteron pozitif feed back ile hipoz ve hipota-

lamusu uyararak daha çok GnRH ve LH salınımı
sağlar.
6. İnsanın embriyonik gelişimi sürecinde anne ve
embriyo arasındaki madde alış verişi ile ilgili aşağı-
daki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
A Embriyo ile anne arasındaki madde alış verişinde

3. Aşağıdakilerden hangisi spermatogenez ve ooge-
plasenta rol oynar
nez olayları için ortaktır?
B) Anne kanında bulunan su, ozmozla embriyo kanına
A) Sitokinez sırasında hücrelere dengeli sitoplazma geçer
dağılımının olması
C) Annenin kanında bulunan amino asitler ve iyonlar,
B) Dölleme ya da döllenme yeteneğine sahip 4 yavru aktif taşıma ile embriyo kanına geçer
hücrenin oluşuması
D) Embriyo kanında bulunan üre molekülleri difüzyon
C) Monoploit kromozomlu hücrelerin oluşması ile anne kanına geçebilir
D) Aktif hareket edebilen hücrelerin oluşması E) Embriyonik süreçte fetüsün damarlarında annenin
kanı dolaşır
E) Bireyin yaşamı boyunca aralıksız gerçekleşmesi

SENTEZ
59 Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim Genel Tekrar
7. Erkek üreme sisteminde meydana gelen; 10. Aşağıdaki şemada erkek bireylerde üreme sistemini
kontrol eden hormonların etkileşim mekanizması veril-
I. idrar ve spermin farklı zaman dilimlerinde üretraya miştir.
geçişini sağlama,
Hipotalamus
II. spermlerin beslenmesini sağlama,
GnRh
III. spermlerin hareketini kolaylaştırma
Hipofiz bezi
olaylarından hangileri yardımcı bezlerin görevlerin-
Negatif feed back

Negatif feed back
dendir?
FSH LH
D) II ve III E) I, II ve III K L
İnhibin Testosteron
Şekilde K ve L ile simgelenen yapılar aşağıdaki

hangi seçenekte doğru olarak adlandırılmıştır?
K L
8. İnsanlarda hamilelik boyunca embriyonik sürecin
A) Sertoli hücreleri Leydig hücreleri
takip edilmesinde;
B) Epididimis Vas deferens
I. amniyosentez,
C) Prortat bezi Cowper bezi
II. tomografik inceleme, B
İ D) Leydig hücreleri Sertoli hücreleri
III. ultrasonografi,
Y
IV. radyografik inceleme O E) Skrotum Üretra
T
İ
uygulamalarından hangileri önerilmez?
K
A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV
D) I, II ve III E) II, III ve IV 11. Kısırlık (infertilite) yoğun tıbbi incelemeler sonucu ne-
deni anlaşılabilen klinik bir sorundur. Kısırlığın nedeni
çok çeşitli olup, kusur kadında veya erkekte olabilir. Bu
sorunun çözümünde yardımcı üreme teknolojileri kul-
lanılır. Bu yöntem in vitro fertilizasyon (IVF) yöntemi
olarak isimlendirilir.
İn vitro fertilizasyon yönteminde,
9. Tek yumurta ve çift yumurta ikizi bireylerin oluşu- I. kadının ovaryumundan çok sayıda yumurta hücre-
munda; sinin alınması,
II. yumurta ile spermlerin laboratuvar ortamında
I. sperm ve yumurtanın birleşerek zigotu oluşturması, buluşturulması,
II. bir zigotun mitoz bölünmesiyle iki bireyin gelişmesi, III. embriyonun anne rahmine transfer edilmesi,
III. iki farklı yumurtanın iki farklı spermle döllenmesi IV. laboratuvar ortamında spermin yumurtayı döllemesi
sonucu iki bireyin oluşması
aşamaları aşağıda verilen hangi sırada uygulanır?
olaylarından hangileri ortak olarak görülür?
A) I - II - III - IV B) I - II - IV - III
E) IV - I - II - III
126 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
D E C A C E E B A A B
GENDEN PROTEİNE
2.
ÜNİTE
ÜNİTENİN BÖLÜMLERİ
• Nükleik Asitler
• Genetik Şifre ve Protein Sentezi
• Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği
• Ünite Değerlendirme
ANALİZ
Nükleik Asitler 1
1. “Nükleik asitlerin yapısına katılan; 4. Bir molekülün genetik materyal olarak kabul edil-
I. fosforik asit, mesi için aşağıda verilen özelliklerden hangisine
sahip olması gerekmez?
II. guanin ribonükleotit,
III. deoksiriboz şekeri, A) Kendini eşleyebilme
IV. sitozin bazı B) Bilgi depolama
moleküllerinden hangileri DNA ve RNA’da ortak olarak C) Depoladığı bilgiyi ifade etme
bulunur?”
D) Mutasyonla çeşitlenme
Bu sorunun yöneltildiği bir öğrenci aşağıdaki han- E) İnorganik yapılı olma
olur?
5. DNA molekülleri nükleotit adı verilen birimlerden oluşur.

Her nükleotit de azotlu baz, pentoz ve fosfattan oluşur.
Buna göre DNA’nın yapısını oluşturan;

2. Aşağıdaki şekilde bir nükleotidin yapısı verilmiştir.
I. pürin bazları,
Fosfat
II. adenin deoksiribonükleotit,
I B
İ III. fosforik asit,
Y
II III O IV. deoksiriboz şekeri
T
Riboz Adenin İ moleküllerinin en çok oranda bulunandan en az
K oranda bulunana doğru sıralanışı aşağıdaki hangi
Buna göre RNA molekülünün yapısına katılan seçenekte doğru olarak verilmiştir?
nükleotitler dikkate alındığında numaralandırılmış
kısımlardan hangileri tüm ribonükleotitlerde ortak A) I > II > III > IV B) II > III > I > IV
olarak bulunur? C) III = IV > I > II D) III = IV > II > I
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III E) IV > II > I = III
3. Hücrede nükleotit yapılı, 6. I. Çift zarlı organellerde bulunma

II. Pürin bazı çeşitlerinin tamamını bulundurma
I. DNA
III. Pentoz şekeri içerme
II. RNA
IV. Amino asitleri taşıma
III. ATP
Yukarıda verilen özelliklerden hangileri nükleik asit
moleküllerinden hangilerinde adenin, riboz ve fos-
çeşitlerinden sadece RNA’da görülür?
fat molekülleri bir arada bulunabilir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız IV B) I ve II C) I ve III
D) I ve III E) II ve III D) II ve III E) III ve IV
2. ÜNİTE: GENDEN PROTEİNE 129

ANALİZ
1 Nükleik Asitler
7. Nükleik asitlerle ilgili verilen, 10. DNA’nın sahip olduğu;
I. Çok sayıda nükleotidin polimerleşmesiyle oluşurlar. I. nükleotit birimlerinden oluşma,

II. Yapılarında pentoz şekeri bulunur. II. protein sentezinde görev alma,
III. Kalıtsal özelliklerin nesilden nesile geçmesini sağ- III. çekirdekte bulunma,
larlar. IV. pentoz şekeri içerme
IV. Tüm canlı hücrelerde çekirdekte bulunurlar.
özelliklerinden hangileri RNA’da da görülür?
11. Bir DNA molekülünün eşlenmesi sırasında tüketilen

bazı maddelerin miktarlarına ilişkin grak aşağıda ve-
rilmiştir.
Miktar
8. İnsanın hücrelerinde bulunan bir nükleik asitin sahip ol-
duğu bazı özellikler şunlardır:
I. Kendini eşleyebilme,
II. Protein sentezinde rol oynama,
III. Kalıtsal özelliklerin nesilden nesile aktarılmasını B K L M N
İ
sağlama Tüketilen maddeler
Y
IV. Glikozit bağı içerme O
Grafikte miktarları verilen bu maddeler aşağıdaki
T
Verilen özelliklerden hangileri bu nükleik asitin İ hangi seçenekteki gibi olabilir?
K
DNA olduğuna kanıt olarak gösterilebilir?
K L M N
A) I ve III B) II ve III C) III ve IV A) Adenin Guanin Deoksiriboz Fosfat
B) Deoksiriboz Adenin Fosfat Guanin
C) Deoksiriboz Fosfat Adenin Timin
D) Fosfat Deoksiriboz Adenin Sitozin
E) Fosfat Timin Guanin Adenin
9. Toplam nükleotit sayısı ve pürin bazı sayısı bilinen

bir DNA’da; 12. Bir hayvan hücresindeki DNA ve mRNA’da;
I. pirimidin bazlarının toplam sayısı, I. aminoasitleri bağlayarak ribozoma taşıma,

II. toplam deoksiriboz şekeri sayısı, II. ribozomun yapısına katılma,
III. adenin nükleotit sayısı, III. fosfat molekülü içerme,
IV. zayıf hidrojen bağı sayısı IV. fosfoester bağı bulundurma
niceliklerinden hangileri bilinebilir? özelliklerinden hangileri ortak olarak görülür?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III
D) I, II ve III E) II, III ve IV D) II ve IV E) III ve IV
130 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
A B E E C A D A A E D E
ANALİZ
Nükleik Asitler 2
1. Prokaryotik organizmaların ökaryotlara göre çok 4. Bir DNA molekülünün yapısında en fazla kaç çeşit
sık mutasyona uğraması, azotlu organik baz ve kaç çeşit nükleotit bulunur?
I. DNA’nın sitoplazmada yalın olarak bulunması,

Azotlu organik Nükleotit
II. DNA’nın halkasal yapıda olması, baz çeşidi
III. Pek çoğunda hücre duvarının bulunması A) 5 5
IV. Protein sentezlerinin ribozomda yapılması B) 6 5
yargılarından hangileriyle açıklanabilir? C) 4 5
D) 4 4
A) Yalnız I B) II ve III C) III ve IV
E) 5 8
5. Ökaryotik bir hücrede DNA’nın kendini tam olarak

eşleyebilmesi için bu hücrede;
2. DNA ile ilgili, I. helikaz, DNA polimeraz ve ligaz enzimlerinin bulun-

ması,
I. DNA’daki nükleotit dizilimi türden türe farklılık gös-
terir. II. fosforilasyonla ATP’nin sentezlenmesi,
II. Normal şartlarda aynı bireyin farklı dokularındaki B III. fotosentez ile organik besinin sentezlenmesi
DNA’nın nükleotit dizilişi aynıdır. İ
Y durumlarından hangilerinin görülmesi gerekli ön
III. Hücrede çekirdek, mitokondri ve kloroplast gibi O koşuldur?
T
organellerde bulunur.
İ
K A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III
6. DNA çift zincirli olmasına karşın protein sentezi sırasın-

da yalnızca DNA’nın tek zinciri görev alır.
Buna göre DNA’nın çift zincirli olmasının canlıya

sağladığı faydaları arasında;
3. Nükleik asitlerde bulunan bazı molekül çiftleri aşağıda
verilmiştir. I. tek zincirinde mutasyon olsa bile karşı zincirinin
I. Deoksiriboz – Adenin kullanılarak onarımının sağlanması,
II. Riboz – Urasil II. transkripsiyonda tüketilen nükleotit sayısının azal-

tılması,
III. Adenin – Timin
III. replikasyon sırasında tüketilen ATP miktarının azal-
IV. Fosfat – Deoksiriboz
tılması
Verilen molekül çiftlerinden hangi ikisi arasında gli-
olaylarından hangileri gösterilebilir?
kozit bağı bulunur?
D) III ve IV E) I, II ve IV

ANALİZ
2 Nükleik Asitler
7. Bir bitkinin yetiştiği ortama işaretli azot ve kükürt içeren 10. Hücrelerde bulunan mRNA molekülleriyle ilgili,
tuzlar konuluyor.
I. Canlının değişik hücrelerindeki mRNA’lar farklı
Bir süre sonra bu bitkinin hücrelerinde sentezle- nükleotit dizilişinde olabilir.
nen, II. Canlının aynı hücresi içinde farklı nükleotit dizilişin-
de mRNA’lar bulunabilir.
I. DNA
III. Canlının farklı hücrelerinde aynı nükleotit dizilişinde
II. mRNA
mRNA’lara rastlanabilir.
III. protein
moleküllerinden hangilerinin yapısında işaretli azot
ve kükürte bir arada rastlanabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
11. Aşağıda üç farklı DNA molekülünde bulunan adenin ve

guanin bazlarının sayıları verilmiştir.
8. DNA ve mRNA; 1.DNA 2.DNA 3.DNA

Baz çeşidi
molekülü molekülü molekülü
I. azotlu organik bazın şekerle kurduğu bağ çeşidi,
Adenin 20000 20000 40000
II. yapısındaki polinükleotit zincir sayısı,
B Guanin 60000 60000 40000
III. fosfat grubunun pentoz şekeri ile kurduğu bağ İ
çeşidi, Y
O Buna göre,
IV. fosfat grubu ve azotlu organik bazın bağlandığı T
şeker çeşidi İ I. 1. ve 2. DNA molekülleri, bir canlının farklı iki doku-
K sundan alınan hücrelere ait olabilir.
özelliklerinden hangileri bakımından birbirinden II. 2. DNA molekülünün denatürasyon hızı, 3. DNA
farklılık gösterir? molekülünün denatürasyon hızından daha yüksektir.
III. Her üç DNA molekülünün fosfodiester bağı sayısı-
nın hidrojen bağı sayısına oranı aynıdır.
9. DNA’nın iki zinciri arasında;
I. glikozit,
12. Kendini eşlemek için hazırlık yapan bir DNA’da aşa-
II. hidrojen,
ğıdaki enzim çiftlerinden hangilerinin artması bek-
III. peptit, lenir?
IV. fosfoester
A) Pepsin – Helikaz
bağ çeşitlerinden hangilerinin bulunması beklen-
B) Helikaz – DNA polimeraz
mez?
C) Helikaz – Amilaz
D) Lipaz – DNA polimeraz
D) I, II ve III E) I, III ve IV
E) RNA polimeraz – Lipaz
132 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
A E A D B A C D E E A B
ANALİZ
Nükleik Asitler 3
1. DNA’nın hücredeki fonksiyonlarıyla ilgili, 4. DNA molekülündeki;
I. Hücresel solunumda doğrudan görev alır. I. adenin / timin

II. Hücredeki biyokimyasal süreçleri kontrol eder. II. guanin / sitozin
III. Kalıtsal özelliklere ait bilgileri depolar. III. (adenin + timin) / (guanin + sitozin)
IV. fosfat / deoksiriboz
eşitliklerinden hangilerinin oranı tüm canlılarda ay-
nıdır?
A) I ve III B) II ve III C) I, II ve IV
2. DNA’da meydana gelen,
I. DNA’dan bir baz çiftinin kopup ayrılması,

II. DNA’da karşılıklı bulunan bir nükleotit çiftinin yer
değiştirmesi,
5. Deoksiriboz ve adenin sayısı bilinen bir DNA mo-
III. DNA’ya yeni bir nükleotit çiftinin eklenmesi lekülünde;
olaylarından hangileri bir çeşit gen mutasyonudur? I. pirimidin bazlarının toplam sayısı,
II. toplam hidrojen bağ sayısı,
B
İ III. bir iplikteki adenin bazı sayısı,
D) II ve III E) I, II ve III Y IV. toplam guanin bazı sayısı
O
T
İ niceliklerinden hangileri hesaplanabilir?
K
3. Aşağıdaki grakte hücredeki deoksiribonükleotit mikta-
rının zamana bağlı değişimi verilmiştir. D) I, II ve IV E) II, III ve IV
deoksiribonükleotit
Serbest
miktarı
6. Aşağıda üç farklı DNA molekülünde meydana gelen

Zaman mutasyonlar gösterilmiştir.
G S A
Buna göre hücrede; A T A T
T A A T G
I. replikasyon, G
S T A S
II. hidroliz,
III. transkripsiyon, I.DNA II.DNA III.DNA
IV. translasyon
DNA’larda meydana gelen bu mutasyonlardan han-
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi grafikte gileri onarılabilir? (Harflerin olmadığı bölgeler nükleotit
verilen durumun nedeni olabilir? kayıplarının olduğu bölgeleri göstermektedir.)
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I, II ve III E) II, III ve IV D) I ve II E) II ve III

ANALİZ
3 Nükleik Asitler
7. Aynı türden iki bireyin özdeş iki hücresindeki 10. Tek ipliğinde 1200 nükleotit bulunan bir DNA mole-
DNA’larında, külü ile ilgili,
I. Adenin nükleotidin yapısı, I. Toplam 2400 fosfat içerir.

II. Pürin nükleotitlerin, pirimidin nükleotitlere oranı, II. 1200 pirimidin bazı bulunur.
III. Nükleotit dizilişleri, III. 600 guanin bazı bulunur.
IV. DNA’nın eşlenmesinde rol oynayan enzim çeşitleri
ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
özelliklerinden hangileri kesinlikle aynıdır?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I ve III E) II ve III
8. Genden proteine konusunu işleyen Gamze öğretmen,

aşağıdaki soruyu öğrencilerine yöneltiyor: 11. İnsanlarda beslenme yolu ile alınan nükleik asitle-
rin ince bağırsakta kimyasal sindirimi sonucunda;
Eşit sayıda nükleotit içeren iki DNA molekülünde;
I. adenin bazı,
I. zayıf hidrojen bağı sayısı,
II. riboz şekeri,
II. pirimidin bazı sayısı,
III. urasil bazı,
III. deoksiriboz şekeri sayısı, B
İ
IV. timin bazı
IV. adenin bazı sayısı
Y
niceliklerinden hangilerinin aynı olduğu kesindir?” O moleküllerinden hangilerinin oluşması sindirime
T uğrayan nükleik asitin RNA olduğuna kanıt olarak
İ
Soruyu cevaplamak isteyen Melis, aşağıdaki han- K gösterilebilir?
olur? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV

A) Yalnız III B) I ve III C) II ve III
D) II ve IV E) II, III ve IV
12. Ökaryot bir hücrenin genetik yapısını oluşturan bazı

9. Ökaryotik bir hücrenin DNA’sı ile ilgili verilen; moleküller aşağıda eşleştirilmiştir.
I. pirimidin bazı bulundurma, I. Nükleozit † fosfat + organik baz

II. çekirdekte bulunabilme, II. Nükleotit † fosfat + pentoz + organik baz
III. hidrojen bağı bulundurma, III. Pürin bazları † adenin + guanin
IV. kendini eşleyebilme IV. Kromozom † DNA + proteinler
özelliklerinden hangileri aynı hücredeki tüm RNA Numaralandırılmış bu eşleştirmelerden hangileri

çeşitlerinde de ortaktır? yanlıştır?

D) I ve III E) II ve IV
134 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
D E A C D A D C B C B A
ANALİZ
Nükleik Asitler 4
1. Bir deoksiribonükleotitin yapısında bulunan moleküller 4. Pirimidin sayısı bilinen bir DNA’da;
şunlardır:
I. tek ipliğindeki timin bazı sayısı,
Azotlu baz Deoksiriboz Fosforik asit II. toplam deoksiriboz sayısı,
1 2 3
III. tek iplikteki fosfat sayısı
Verilen moleküllerden hangileri organik yapılı olup,
moleküllerinden hangilerinin sayısı hesaplanabilir?
canlılar tarafından sentezlenebilir?
5. Bir DNA molekülünde;
I. zayıf hidrojen bağı,

II. urasil bazı,
2. Melez DNA bulunduran bakteriler, ağır azotlu ortamda
III. fosfoester bağı,
iki kez eşlenmeye bırakılıyor.
IV. glikozit bağı
Buna göre eşlenme sonucunda;
yapılarından hangilerinin bulunması beklenmez?
I. Oluşan DNA’ların tümünde normal azot taşıyan
iplik bulunur. B A) Yalnız II B) II ve III C) I, II ve III
İ
II. Oluşan DNA moleküllerinin tümünde ağır azot taşı- Y D) I, III ve IV E) II, III ve IV
yan iplik bulunur. O
T
III. Eşlenme sonucu oluşan dört DNA’nın % 75’i ağır, İ
% 25’i melez olur. K
yargılarından hangileri doğrudur? 6. Ağır azotlu bir DNA molekülünün normal azotlu nükleotit
içeren ortamda dört kez eşlenmesi sağlanıyor.
Eşlenme sonucu oluşan DNA’ların kaç tanesinin
tüm nükleotitleri normal azotlu olur?
A) 8 B) 12 C) 14 D) 30 E) 32
3. Nükleik asitlerin yapısında bulunan;
I. nükleozit, 7. Eşit sayıda nükleotit içeren iki DNA molekülündeki

II. organik baz, hidrojen bağı sayılarının farklı olmasına;
III. kodon, I. deoksiriboz sayısı,

IV. nükleotit II. sitozin nükleotidi sayısı,
moleküllerinin küçükten büyüğe doğru sıralanışı III. pürin bazlarının toplam sayısı
aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? niceliklerinden hangilerinin farklı olması yol açar?
A) II – III – I – IV B) II – I – IV – III
C) III – I – II – IV D) III – II – I – IV
E) IV – I – II – III

ANALİZ
4 Nükleik Asitler
8. 11. DNA’nın eşlenmesi için gerekli koşullara sahip bir

Riboz Aminoasit deney ortamında, yapısındaki azotlu organik bazla-
I II
rın toplam sayısı bilinen bir DNA molekülünün ken-
disini bir kez eşleyebilmesi için kullanılan;
Adenin Urasil
III IV I. deoksiriboz molekülünün,
II. adenin ve guanin nükleotitlerinin,
Yukarıda verilen moleküllerinden hangileri DNA’nın III. timin ve sitozin nükleotitlerinin,
hidrolizi sonucu oluşmaz?
IV. guanin ve sitozin nükleotitlerinin
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV toplam sayılarından hangileri hesaplanabilir?

D) I, II ve III E) I, II ve IV
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
9. ATP, aşağıda verilen moleküllerden hangisiyle en

fazla benzer özellik gösterir?
A) Sitozin ribonükleotit
12. DNA’nın replikasyonu sırasında ortamda bulunan;
B) Timin deoksiribonükleotit
I. adenin,
C) Adenin ribonükleotit
II. guanin,
D) Urasil ribonükleotit
B III. fosforik asit,
E) Guanin deoksiribonükleotit İ
Y IV. deoksiriboz,
O
T
V. sitozin
İ
10. DNA ipliklerinden birinde normal azotlu 14N, diğerinde K moleküllerinden hangileri her zaman eşit sayıda tü-
ağır azotlu 15N nükleotit bulunan bir bakteri, ağır azotlu ketilir?
oramda 5 kez eşleniyor.
A) I ve V B) II ve III C) II ve IV
Bu süreçte meydana gelen olaylara bağlı olarak,
D) III ve IV E) III ve V
Kurulan fosfodiester
Tüketilen deoksiriboz
bağ sayısı
sayısı
Zaman Zaman
I II
13. Aşağıdakilerden hangisi DNA’nın replikasyonu sü-

Ortamdaki deoksiribo
recinde diğerlerine göre en son gerçekleşir?

Harcanan enerji
nükleotit sayısı
miktarı
A) Kalıp ipliğin karşısına uygun nükleotitlerin dizilmesi
B) DNA polimeraz enziminin aktieşmesi

Zaman Zaman C) Azotlu organik baz ve deoksiribozun nükleozit oluş-
III IV
turması
grafiklerinden hangileri çizilebilir? D) Nükleozitlerin fosfat ile birleşmesi
A) I ve II B) I ve III C) II ve III E) İki nükleotit zincirini bağlayan hidrojen bağlarının

helikaz enzimi yardımıyla koparılması
136 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
B E B E A C B E C E D D A
ANALİZ
Nükleik Asitler 5
1. tRNA’nın sahip olduğu; 4. Kloroplast organelinde gerçekleşen;
I. DNA’nın kalıp ipliğine göre sentezlenme, I. dehidrasyon,

II. yapısında urasil bazı bulundurma, II. ATP tüketimi,
III. protein sentezinde görev alma III. translasyon,
IV. replikasyon
özelliklerinden hangileri mRNA’da da görülür?
olaylarından hangileri mitokondride de gerçekle-
şir?
A) I ve II B) I ve IV C) I, II ve IV
2. Hücrede çeşitli görevler üstlenen,
I. mRNA,
II. tRNA,
III. rRNA
5. Hücrede bulunan nükleik asit çeşitlerinden birinin özel-
moleküllerinin bulunma oranları aşağıdakilerin likleri şunlardır:
hangisinde doğru olarak verilmiştir? I. Tekrar tekrar kullanır
II. Çekirdekte sentezlenir
A) I > II > III B) I > III > II C) II > I > III B
İ III. Sentezinde RNA polimeraz rol oynar
D) III > II > I E) III > I > II Y
IV. Fosfodiester bağları bulundurur
O
T
İ Bu özelliklerden hangileri ökaryot hücrelerde bulu-
K nan tüm RNA çeşitlerinin ortak özelliğidir?
3. Ökaryotik bir hücrede K ve L molekülleriyle ilgili aşağı- A) I ve II B) I ve III C) II ve III

daki veriler tespit ediliyor.
• K molekülünün yapısında deoksiribonükleotitler
bulunuyor.
• L molekülü protein sentezi sırasında aminoasitleri
ribozoma taşıyor.
Buna göre K ve L molekülleriyle ilgili aşağıdaki ifa-

delerden hangisi yanlıştır?
6. RNA’nın bulunduğu;
A) K ve L moleküllerinin her ikisinde de fosfat molekülü
bulunur. I. çekirdek,
B) K molekülü kendini eşleyebildiği halde L molekülü II. sitoplazma,

eşleyemez. III. ribozom,
C) K molekülü yalnızca çekirdekte, L molekülü çekir- IV. mitokondri

dek, kloroplast ve mitokondride bulunur. yapılarından hangileri prokaryot ve ökaryot hücre-
D) K ve L moleküllerinin her ikisi de protein sentezinde lerde ortak olarak bulunur?
rol oynar.
A) Yalnız II B) II ve III C) I, II ve III
E) Hem K hem de L molekülünde glikozit ve ester bağ-
ları bulunur. D) I, II ve IV E) II, III ve IV

ANALİZ
5 Nükleik Asitler
7. Hücrede meydana gelen bazı olaylar kısaca şöyledir: 10. Aşağıdaki şekilde DNA’da bulunan nükleotitlerin bağ-
lanma biçimleri gösterilmiştir.
a. mRNA’nın ribozomun küçük alt birimine bağlan-
ması P
b. DNA’daki genetik şifrenin ribozoma taşınması D A T D
c. Sitoplazmadaki serbest amino asitlerin ribozoma P
taşınması P
C G
Verilen bu olaylar ile bu olayların gerçekleşmesin- D D
de rol oynayan, P
P
I. mRNA
D G C D
II. tRNA
III. rRNA
P
P
moleküllerinin eşleştirilmesi aşağıdakilerin hangi- D

Şekilde verilen yapılarla ilgili aşağıdaki ifadelerden-
a b c
hangisi doğru değildir?
A) I II III
B) II I III A) Deoksiriboz şekeri ile fosfat arasında ester bağı bu-
lunur.
C) II III I
B) Baz ile deoksiriboz arasında glikozit bağı bulunur.
D) III I II
B C) Adenin ile timin bazı arasında ikili hidrojen bağı bu-
E) III II I
İ lunur.
Y
O D) Bir iplikteki nükleotitler arasında peptit bağı bulunur.
T
İ E) Bir DNA’da nükleotit sayısı kadar deoksiriboz bulu-
8. DNA molekülleri, hücre yönetimini gerçekleştirmek için K
nur.
bir dizi proteinin şifresini sitoplazmaya aktarır. Sentez-
lenen proteinler; enzim, hormon, yapı elemanı vb. ola-
rak kullanılır ve hücrenin metabolizması sürdürülür.
Buna göre bir hücrede DNA tarafından sentezlenen 11. Aşağıda nükleik asitlere ait bazı özellikler verilmiştir.
aşağıdaki proteinlerden hangisi diğerlerine göre en
I. Yapısında deoksiriboz şekeri ve timin bazı bulun-
az işlev yapar?
durma
A) DNA polimeraz enzimi II. Tek zincirden oluşma
B) Ribozomal proteinler III. Ökaryot hücrelerde çekirdek, mitokondri ve ribo-
zomda bulunma
C) ATP sentaz enzimi
IV. Kendini eşleyebilme
D) RNA polimeraz enzimi
Bu özelliklerin DNA ve RNA’ya ait olanları aşağıda-
E) Solunum enzimleri
ki hangi seçenekte doğru olarak eşleştirilmiştir?
DNA RNA
9. Bir nükleik asit hidroliz edildiğinde açığa çıkan mo-
leküllerden hangisi o nükleik asidin çeşidini kesin- B) I ve III II ve IV
likle belirlemez? C) I ve IV II ve III
D) I, II ve III Yalnız IV
A) Riboz B) Fosfat C) Deoksiriboz
E) I, II, III ve IV Yalnız I
D) Timin E) Urasil
138 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
E D C E E B D A B D C
ANALİZ
Genetik Şifre ve Protein Sentezi 6
1. Protein sentezinde rol oynayan amino asitlerle ilgili, 4. Aşağıdaki tabloda üç farklı amino asidi şifreleyen DNA
ve mRNA’daki kodonlar ile tRNA’daki antikodonlar ve-
I. Tüm çeşitlerinde hem amino hem de karboksil rilmiştir.
grubu bulunur.
DNA mRNA tRNA
II. İnsanlar tüm çeşitlerini sentezleyebilir.
Amino asitler (kodonu) (kodonu) (antikodonu)
III. Peptit bağlarıyla bağlanarak proteinlerin yapısına Amino asit K ATG 1 AUG
katılırlar.
Amino asit L 2 USG 3
açıklamalarından hangileri doğrudur? Amino asit M GSG 4 GSG
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Buna göre tabloda numaralandırılan bölümlere gel-

mesi beklenen şifreler aşağıdakilerin hangisinde
D) II ve III E) I, II ve III doğru olarak verilmiştir?
1 2 3 4
A) UAS AGS ASG GSG
2. I. Kodon sayısı B) UAS ASG AGS SGS
II. Fosforik asit sayısı
C) TAS AGS AGS SGS
III. Şeker çeşidi
D) UAS AGS AGS SGS
DNA’nın farklı gen bölgelerinden sentezlenen E) UAS TGS AGS SGS
mRNA moleküllerinin yukarıda verilen özelliklerin-
den hangileri farklılık gösterebilir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II B

İ
D) I ve III E) II ve III Y
O 5. Aşağıdaki şekilde DNA, mRNA ve tRNA’nın görev al-
T ması ile K polipeptidinin sentez aşamaları verilmiştir.
İ
K tRNA
(Aminoasit taşır.)
3. Aşağıdaki şekilde bazı tRNA çeşitleri ve taşıdıkları
amino asitler verilmiştir. Ribozom K
polipeptidi
K L M N Z
DNA mRNA
Şekilde K polipeptidinin sentezinde tüm aminoasit

GS G S GS UA S US G A GS
çeşitlerinin görev aldığı biliniyorsa bu polipeptidin
Verilen tRNA’ların görev almasıyla sentezlenen protei- sentezi ile ilgili,
nin amino asit dizilişi aşağıda verilmiştir.
I. Sentezde görev alan tRNA çeşidi sayısı aminoasit
M L K Z N çeşidi sayısından azdır.
II. mRNA’daki kodon çeşidi sayısı nükleotit çeşidi
Bu protein zincirinin sentezinde rol oynayan sayısından fazladır.
DNA’nın kalıp ipliğindeki nükleotit dizilişinin aşağı- III. mRNA’daki toplam kodon sayısı aminoasit sayısın-
dakilerden hangisindeki gibi olması beklenir? dan azdır.
A) TAS SGS GSG AGS TSG IV. DNA’nın kalıp ipliğindeki kodon çeşidi sayısı
nükleotit çeşidi sayısından fazladır.
B) TAS SGS SGS AGS TSG
C) TAS SGS GSG AGS TGS ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) TAS SGS SSG TGS TSG A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV

E) GST SGS SSG TGS TSG D) I, III ve IV E) II, III ve IV

ANALİZ
6 Genetik Şifre ve Protein Sentezi
6. Hücrede protein sentezi ve genetik şifrelerle ilgili, 9. Ökaryot bir hücrede protein sentezi sırasında;
I. Bir hücrede en çok 64 çeşit kodon bulunabilir. I. mRNA kodonunun tRNA antikodonuna bağlan-
II. Bir çeşit amino asidin taşınmasında birden çok ması,
tRNA görev alabilir. II. mRNA’nın sentezlenmesi,
III. Bazı amino asitler sadece tek çeşit tRNA ile taşı- III. amino asitlerin tRNA’ya bağlanması,
nabilir. IV. amino asitler arasında peptit bağının kurulması
IV. Prokaryotlardaki protein sentezi ökaryotlardaki pro-
tein sentezinden hızlıdır. olaylarından hangileri ribozomda gerçekleşir?
açıklamalarından hangileri doğrudur? A) Yalnız III B) I ve II C) I ve IV

D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
10. DNA, RNA ve ATP’nin yapısında,

7. Aşağıdaki tabloda protein sentezinde görev alan yapı-
lara ilişkin üçlü şifreler verilmiştir. I. fosforik asit,
II. riboz şekeri,
DNA kodonu mRNA kodonu tRNA antikodonu III. azotlu organik baz,
ATA I AUA IV. deoksiriboz şekeri
GAT SUA II B
III ASS UGG İ moleküllerinden hangi ikisinin ortak olarak bulun-
Y ması beklenir?
O
Tabloda I, II ve III ile gösterilen yerlere aşağıdakiler- T
İ A) I ve III B) I ve IV C) II ve III
den hangisi yazılabilir?
K
I II III
A) SAG GAU TGG
B) GAS UAS GSS
C) GAG GAU TAA
D) UAU GAT UGG
11. Bir protein sentezinde görev alan mRNA’nın nükleotit
dizilişi aşağıda verilmiştir.
E) UAU GAU TGG
U A U A U U G G S S G S
Buna göre, bu mRNA’nın sentezlenmesini sağlayan

DNA’nın kalıp ipliğinin nükleotit dizilişi aşağıdaki-
8. Translasyon sürecinde görev alacak bir mRNA’nın lerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
nükleotit dizilişi “AUG GSS SSS” şeklinde ise aynı
A A A A A A S S G S G S
süreçte görev alacak tRNA’ların antikodon sırası- A)
nın aşağıdakilerden hangisi olması gerekir?
T A T A T T G G S S G S
B)
A) UAS SGG GGG
T U T A U U G G S G S G
C)
B) AUG GSS SSS
C) UAS SSG GSG A T A T A A S S G G S G

D)
D) AUG SGS SSS T T A A T T S G S S G S
E)
E) TUS SSG GGG
140 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
C C A D B E E A C A D
ANALİZ
1. Ökaryotik bir hücrede aşağıda verilen organel çift- 5. “Ökaryotların protein sentezinde meydana gelen;
lerinden hangisinde protein sentezi gerçekleşir? I. ribozomun küçük ve büyük alt birimlerinin bir araya
gelmesi,
A) Koful – Golgi aygıtı
II. amino asitler arasında peptit bağlarının kurulması,
B) Mitokondri – Kloroplast
III. mRNA’nın çekirdekten sitoplazmaya geçmesi
C) Sentrozom – Koful
olaylarından hangileri prokaryotların protein sentezinde
D) Golgi aygıtı – Lizozom de gerçekleşir?”
E) Lizozom – Koful
Selin, yukarıdaki soruya doğru cevap verdiğine
göre aşağıdaki hangi seçeneği işaretlemiş olmalı-
dır?
2. Protein sentezi sürecinde meydana gelen;
I. DNA’dan mRNA’nın sentezlenmesi
D I ve III E) II ve III
II. mRNA’nın ribozomun küçük alt birimine bağlanması
III. AUG kodonunun ribozomda okunması
IV. Stop kodonunun ribozomda okunması
olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdaki hangi se-

çenekte doğru olarak verilmiştir? 6. Aynı hücrede gerçekleşen, bir kromozomun farklı
lokuslarından şifre alan ve yirmi çeşit amino asidin
kullanıldığı iki farklı protein molekülünün sentezinde;
C) II - I - III - IV D) III - II - I - IV B
İ I. kalıp olarak kullanılan DNA’nın nükleotit dizilişi,
E) IV - III - II - I Y
O II. kullanılan ribozom çeşidi,
T
III. kullanılan tRNA çeşidi
İ
3. Protein sentezi sürecinde; K
özelliklerinden hangileri kesinlikle aynı olamaz?
I. amino asitlerin tRNA’ya bağlanması,
II. amino asitler arasında peptit bağlarının kurulması,
III. ribonükleotitlerden RNA’nın sentezlenmesi D) I ve III E) II ve III
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi için enerji

harcanır?

7. Tüm canlılarda ortak olarak gerçekleşen protein
senteziyle ilgili,
I. Prokaryotik hücrelerin protein sentez hızı,

ökaryotların protein sentez hızından yüksek olabilir.
4. I. Replikasyon
II. Hem prokaryot hem de ökaryot hücrelerde protein
II. Transkripsiyon
sentezi ribozomda gerçekleşir.
III. Translasyon
III. Hem prokaryot hem de ökaryot hücrelerde
Yukarıdaki olaylardan hangileri ökaryotik bir hücre- mRNA’nın sentezi çekirdekte gerçekleşir.
de mitokondri ve kloroplastta ortak olarak gerçek-
leşir?

ANALİZ
8. “Bir hücrede gen çeşidi sayısından daha çok protein 11. Aşağıda verilen DNA’nın kalıp ipliğinde ortaya çıkan bir
çeşidi vardır.” hipotezini kuran bir bilim insanı, bir mutasyon sonucunda mavi renk ile yazılan üçlü şifrede-
gen ile ilgili; ki altı çizili guanin (G) yerine adenin nükleotidi girmiştir.
Buna karşın bu iplikten oluşan mRNA’nın, sentezinde
I. bir çeşit proteine şifre vermesi, rol oynadığı polipeptitde bir işlevsel bozukluk olmadığı
II. birden fazla çeşitte proteine şifre vermesi, gibi, aminoasit dizilişinde de bir değişiklik olmamıştır.
III. birden fazla çeşitte mRNA’ya şifre vermesi (mRNA sentezi, DNA kalıp ipliğinin 3ˡ ucundan başlayarak
gerçekleştirilir.)
gözlemlerinden hangilerini yaparsa hipotezini des-
teklemiş olur? C T A G A G G T C A T C A G C C A T
3' 5'
Verilen süreçte bozukluğun oluşmaması;
I. GAG ve GAA kodlarının aynı amino asiti şifrele-
mesi,
II. GAG şifresinin mRNA’daki karşılığının stop kodonu
9. Öğretmen, Ahmet’ten sinir hücrelerinde DNA ve olması,
RNA’nın görev aldığı biyokimyasal olayları şematize
III. meydana gelen mutasyonun sentezlenecek poli-
etmesini istiyor. Ahmet, aşağıdaki şemayı oluşturarak
peptide fazladan bir amino asit eklemesi
öğretmenine gösteriyor.
IV ifadelerinden hangileriyle açıklanabilir?
I DNA
II
RNA
III
Protein A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
B
V İ
Y
Öğretmen, Ahmet’in şematize ettiği yukarıdaki sü- O
T
reçlerden hangilerinin bir insanın sinir hücreleri-
İ
nin çekirdek sıvısında gerçekleşmeyeceğini söy- K
leyecektir? 12. Aşağıdaki şekilde her biri bir genin kontrolünde sentez-
lenen üç farklı enzim ve bu enzimlerin katalizlediği bir
A) I ve III B) I, IV ve V C) I, II, III ve V
dizi tepkime dizisi verilmiştir.
D) I, III, IV ve V E) II, III, IV ve V
Gen1 Gen2 Gen3
10. mRNA ve enzim moleküllerine ait bazı özellikler aşağı- Enzim1 Enzim2 Enzim3
daki tabloda verilmiştir.
Öncü
Ornitin Sitrülin Arjinin
mRNA Enzim madde
I Tekrar tekrar kullanılır Tekrar tekrar kullanılır
Buna göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapıla-
II Peptit bağı bulundurur Peptit bağı bulundurur
maz?
Sadece hücre içinde ak- Sadece hücre içinde
III
tiftir aktiftir A) Gen1 mutasyona uğrarsa ornitin sentezlenemez.
Aktivasyon enerjisini yük- Aktivasyon enerjisini B) Gen2 mutasyona uğrarsa ortama sitrülin eklendiğin-
IV
seltir düşürür de tepkime devam eder.
Protein sentezinde kalıp Protein sentezinde kalıp
V C) Gen3 mutasyona uğrarsa ortamda sitrülin birikir.
görevi görür görevi görür
Numaralandırılan karşılaştırmalardan hangisi D) Ortama arjinin eklenirse tepkime hızı artar.

doğru düzenlenmiştir? E) Gen2 mutasyona uğrarsa ortama enzim2 eklendi-
ğinde tepkime devam eder.
142 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
B A E E C A B E D A A D
ANALİZ
1. Protein sentezinin fazla olduğu hücrelerde tek bir 4. Santral dogma sürecinde meydana gelen olaylara
mRNA üzerinden aynı polipeptidin sentezlenmesi po- ilişkin olarak,
lizomlar aracılığı ile olur.
I. Hem transkripsiyon hem de translasyon olaylarında
Buna göre polizomlarla ilgili verilen aşağıdaki ifa- ATP enerjisi harcanır.
delerden hangisi doğru değildir? II. Translasyon sürecinde hem mRNA hem de tRNA
görev alır.
A) Tek bir mRNA’ya çok sayıda ribozom bağlanır.
III. Transkripsiyonda DNA kodonu ile mRNA kodonu,
B) Polizom oluşturmuş hücrelerde mRNA sentezi için translasyonda ise mRNA kodonu ile tRNA antiko-
harcanacak enerjiden tasarruf edilmiş olur. donu arasında hidrojen bağları kurulur.
C) Kısa sürede bir mRNA’dan çok çeşitli polipeptitler
sentezlenmiş olur.
D) Polizom oluşumuyla kısa sürede çok sayıda aynı A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

çeşit polipeptidin sentezi sağlanır.
E) Ökaryot ve prokaryot hücrelerde görülebilir.
5. Hücrelerde görev alan üç farklı molekül aşağıda belli

özelliklerine göre gruplandırılmıştır.
2. Aşağıdaki şekilde santral dogma süreci özetlenmiştir.
DNA
L
Replikasyon RNA
K
K L B M
DNA mRNA Protein ATP
İ
Y
Şekildeki bilgilere göre, O K, L ve M olarak simgelenen birimlerle ilgili aşağı-
T daki hangi ifade yanlıştır?
I. Replikasyon sadece çekirdeğe sahip hücrelerde İ
K
gerçekleşir. A) K ile simgelenen moleküller polipeptit sentezinde
II. K olayı transkripsiyon, L olayı translasyondur. görev alır.
III. L olayı her hücrede ribozomda gerçekleşir. B) M ile simgelenen moleküller çekirdek sıvısında
sentezlenebilir.
C) L ile simgelenen moleküller çekirdekte sentezlenir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) M ile simgelenen moleküllerde riboz şekeri bulunur.
D) I ve III E) II ve III E) K ile simgelenen moleküllerde azotlu organik baz
bulunur.
3. Ökaryotik hücrelerde; 6. Bir insanın karaciğer hücrelerinde sentezlenen bir

polipeptit molekülü;
I. replikasyon,
II. transkripsiyon, I. kanın pıhtılaşması,
III. translasyon II. kanın ozmotik basıncının düzenlenmesi,
III. kanın damar içinde pıhtılaşmasının engellenmesi
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesinde çekir-
dek sıvısında bulunan enzimler görev alır? olaylarından hangilerinde görev alabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III
D) I ve II E) II ve III D) II ve III E) I, II ve III

ANALİZ
7. Moleküler biyoloji ve genetik bölümünde öğrenim gören 10. Aşağıdaki şemada santral dogma olayı gösterilmiştir.
Merve, “Bakterilerde mutasyona neden olan streptomi-
sin antibiyotiği insanda da mutasyona neden olur.” hi-
2 3
potezini kuruyor. 1 DNA mRNA Protein
Buna göre Merve;

Buna göre numaralandırılan olaylarla ilgili olarak,
I. hem bakterilerin hem de insanın solunumla ATP
üretmesi, I. Olayların hücrede gerçekleşme miktarının azdan
II. bakteri hücrelerinin haploit, insan hücrelerinin çoğa doğru sıralaması 1 - 2 - 3 şeklindedir.
diploit kromozomlu olması, II. 1 nolu olay tüm canlı hücrelerde gerçekleşir.
III. bakteri DNA’sını oluşturan monomerlerin insanınki III. 3 nolu olayda amino asitler arasında peptit bağları
ile aynı olması oluşur.
IV. 1, 2 ve 3 nolu olaylar sırasında fosfodiester bağları
durumlarından hangilerini kanıtlarsa ortaya attığı
kurulur.
bu hipotezini desteklemiş olur?
yargılarından hangileri doğru değildir?
D) I ve II E) I ve III A) I ve III B) II ve III C) II ve IV
8. Protein sentezi sırasında gerçekleşen;
I. mRNA’nın ribozomun küçük alt birimine bağlan- B

ması, İ 11. DNA’da bulunan şifreler sentezlenecek proteinlerin
Y yapısına katılan amino asitlerin;
II. ribozom alt birimlerinin ayrılması, O
T I. sayısı,
III. mRNA sentezinin gerçekleşmesi, İ
IV. amino asitler arasında peptit bağlarının kurulması, K II. bağlanma şekli,
V. tRNA’nın antikodonunun mRNA’nın kodonuna bağ- III. sırası,
lanması IV. çeşidi
olaylarının meydana gelme sırası aşağıdakilerden özelliklerinden hangilerini belirlemez?

A) I - III - IV - V - II B) II - I - III - IV - V
C) III - I - V - IV - II D) III - II - V - IV - I
E) V - IV - II - III - I
9. Ökaryotik bir hücrede; 12. Protein sentezi sürecinde aşağıda verilen olaylar-
dan hangisi diğer dördünden sonra gerçekleşir?
I. amino asitlerin aktive edilmesi,
II. amino asitler arasında peptit bağlarının kurulması, A) Amino asitler arasında peptit bağlarının kurulması
III. ribonükleotitlerden RNA’nın sentezlenmesi B) mRNA’nın ribozomun küçük alt birimine bağlan-
ması
olaylarından hangileri çekirdek sıvısında gerçekle-
şir? C) DNA’dan mRNA’nın sentezlenmesi
D) Amino asitlerin tRNA’ya bağlanması

E) mRNA kodonları ile tRNA antikodonları arasında
D) I ve III E) II ve III hidrojen bağlarının kurulması
144 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
C E D E B B C C B C A A
ANALİZ
1. Bir hücrede protein sentezi sırasında; 4. Bir bilim insanı,
I. tRNA, • K canlısının ribozomunu,
II. DNA, • L canlısının da mRNA’sını M canlısına aktarıyor.
III. mRNA Buna göre,

moleküllerinin görev alma sırası aşağıdakilerin I. M canlısında üretilen proteinlerin amino asit dizilişi
hangisinde doğru olarak verilmiştir? K canlısınınkine benzer.
II. M canlısında üretilen proteinlerin amino asit dizilişi
A) I – II – III B) I – III – II C) II – III – I
L canlısınınkine benzer.
D) III – I – II E) III – II – I III. M canlısında üretilen proteinlerin tamamı K canlısı-
nınkine benzer.
sonuçlarından hangilerine ulaşılabilir?

2. Farklı kodon dizilimine sahip iki mRNA molekülü
aynı protein çeşidinin sentezlenmesini sağlıyorsa
bu durum,
I. Şifreyi veren DNA’nın dört çeşit nükleotitten oluş-

ması
II. Bir amino asit çeşidini şifreleyen birden fazla kodon 5. Bir insanda polipeptit sentezi ile ilgili aşağıda veri-
çeşidinin bulunması len yargılardan hangisi yanlıştır?
III. mRNA molekülünün dört çeşit nükleotitten oluş- B
A) Bazı amino asitler birden fazla kodon ile şifrelenebilir.
ması İ
Y B) Sentez süreci dehidrasyon olup ATP tüketimi ile
ifadelerinden hangileri ile açıklanabilir? O
T gerçekleşir.
İ
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II K C) Temel amino asit içeren proteinler sadece üreticiler-
de sentezlenir.
D) Başlatıcı kodona karşılık gelen amino asit varken
sonlandırıcı kodonlara karşılık gelen amino asit yok-
tur.
E) Evrensel olan 20 çeşit aminoasit için maksimum 61

3. Translasyon süreci; başlama, uzama ve sonlanma ol- çeşit şifre vardır.
mak üzere üç basamakta gerçekleşir.
Buna göre;
I. mRNA’daki AUG kodonunun okunması,

II. metionin aminoasitine ikinci bir amino asitin bağ- 6. I. Ribozom sayısı
lanması, II. Amino asit sayısı
III. ikinci aminoasit ile üçüncü amino asit arasında III. Peptit bağı sayısı
peptit bağının kurulması, IV. Oluşan su sayısı
IV. mRNA’daki UAG kodonunun okunması
Ribozomda sentezlenecek bir polipeptidin büyüklü-
olaylarından hangileri translasyonun uzama basa- ğü yukarıda verilen faktörlerden hangilerine bakıla-
mağında gerçekleşir? rak tespit edilebilir?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
D) I, II ve IV E) II, III ve IV D) I, II ve IV E) II, III ve IV

ANALİZ
7. Bir hücrede zayıf hidrojen bağlarının kurulması; 10. Bir hücrede sentezlenen polipeptit molekülünün
özgünlüğüne bu hücrede bulunan;
I. çekirdekte DNA üzerinden mRNA sentezlenmesi,
II. ribozomda translasyon sırasında uygun kodon– I. kullanılan ribozomun yapısı,
antikodon eşleşmesi, II. mRNA’nın nükleotit dizilişi,
III. sitoplazmada tRNA – amino asit kompleksinin III. amino asitlerin birbirine bağlanma şekli
oluşması
faktörlerinden hangilerinin etkisi yoktur?
olaylarından hangileri gerçekleşirken gözlenir?
8. Aşağıdaki grak ortamdaki guanin ribonükleotit miktarı- 11. Tüm canlılarda;

nın zamana bağlı değişimini göstermektedir.
I. kodon – antikodon eşleşmesi,
II. mRNA sentezi,
Ortamdaki guanin
ribonükleotidi
III. tRNA sentezi,

IV. peptit bağlarının oluşması
Zaman B olaylarından hangileri ribozomda gerçekleşir?

İ
Y A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
Buna göre, grafikteki değişime; O
T D) I, II ve III E) I, II ve IV
I. DNA’nın hidrolizi, İ
K
II. transkripsiyon,
III. translasyon
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi neden ola-

bilir? 12. Aşağıda dört farklı amino asitin şifrelenmesinde görev
alan kodon ve antikodonlar verilmiştir.
I. 1. amino asidin mRNA kodonu: UUA
II. 2. amino asidin tRNA antikodonu: GAA
III. 3. amino asidin mRNA kodonu: UUU
IV. 4. amino asidin tRNA antikodonu: CUA
Bu amino asitlerin verilen sırada kullanılması ile

9. Bir hayvan hücresinde;
sentezlenen proteine şifre veren DNA’nın kalıp ip-
I. mitokondri, liğindeki nükleotit dizilişi aşağıdakilerden hangi-
II. mRNA, sinde doğru verilmiştir?
III. protein
A) AAT GAA AAA CTA
yapılarından hangilerinin miktarı metabolizma hızı- B) TAG CUU TTT GAT
na göre artıp azalabilir? C) GAT GTT AAA ATC
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) AAT GAA AAA ATC

E) TTA CAA TTC ATC
146 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
C B B B C E D B E D B A
ANALİZ
Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği 10
1. Kök hücreler farklı hücre tiplerine dönüşebilme özelliği- 4. I. Kısa sürede çok sayıda üretim yapma
ne sahip farklılaşmamış hücrelerdir. II. Canlının genomuna müdahale etme
Buna göre; III. Yeni türler elde etme
I. embriyo, Yukarıdakilerden hangileri modern ıslah çalışmala-

rının amaçlarından biri değildir?
II. göbek kordonu kanı,
III. kemik iliği A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III
yapılarından elde edilen kök hücrelerin farklılaşa- D) II ve III E) I, II ve III

bilme yeteneklerine göre çoktan aza doğru sıralanı-
şı nasıl olmalıdır?
D) II - III - I E) III - II - I 5. Gen terapisi, gelecekte nokta mutasyonlardan kaynaklı

genetik hastalıkların tedavisi için kullanılması beklenen
bir yöntemdir. Bu yöntemde genomuna sağlam genler
aktarılarak değiştirilen retrovirüsler vektör olarak kulla-
nılmaktadır. Retrovirüsler genetik hastalığı olan birey-
2. Gen mühendisliği çalışmalarında; lere aktarıldığında virüs ilgili hücreyi enfekte ederken,
sağlam genlerin hücreye geçişini sağlar.
I. hücre kültürü,
II. kök hücre, Buna göre gen terapisi yönteminin tedavide kalıcı
III. klonlama bir başarı sağlayabilmesi için, gen aktarımı yapılan
B
hücrenin;
İ
tekniklerinden hangileri kullanılır? Y
O I. bölünebilme,
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III T II. farklılaşabilme,
İ
D) II ve III E) I, II ve III K III. yenilenebilme
özelliklerinden hangilerine sahip olması gerekir?
3. A koyunundan alınan ve çekirdeği çıkarılan yumurta ile D) I ve III E) I, II ve III

B koyunundan alınan meme hücresi çekirdeği kaynaş-
tırılarak elde edilen hücrenin laboratuvar koşullarında
bölünmek için uyarılması sonucu meydana gelen emb-
riyo, C koyununun rahmine yerleştiriliyor.
6. “I. Restriksiyon endonükleaz
C koyununun doğum yapması ile dünyaya gelen D II. DNA polimeraz
koyunu ile ilgili,
III. DNA ligaz
I. Çekirdek DNA’sı B koyununun kopyasıdır.
Bakterilerde gen aktarımı ve gen klonlaması yapılırken
II. Bütün fenotipik özellikleri A koyunu ile aynıdır. yukarıdaki enzimler aşağıda verilen hangi sırada kulla-
III. A koyununun mitokondriyal DNA’sı ile aynı mito- nılmalıdır?”
kondriyal DNA’ya sahiptir.
Yukarıdaki sorunun yöneltildiği Selim, aşağıda ve-
IV. Kalıtımında A, B ve C koyunlarının katkısı vardır.
rilen hangi seçeneği işaretlerse soruyu doğru ce-
ifadelerinden hangileri doğrudur? vaplamış olur?
A) I ve III B) II ve IV C) I, II ve III A) I - II - III B) I - III - II C) II - I - III
D) I, III ve IV E) II, III ve IV D) II - III - I E) III - I - II

ANALİZ
10 Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği
7. Aşağıda verilenlerden hangisi biyoteknolojik çalış- 10. Biyoteknoloji ve genetik mühendisliğinin ayrıldığı
malara örnek olarak verilemez? çalışma alanlarıyla ilgili,
A) Raf ömrü uzun besinlerin üretilmesi I. Genom ile ilgili verilerin ortaya çıkarılması için yapı-
lan çalışmaları genomik sağlar.
B) Deterjanlar için leke çıkarıcı enzimlerin canlılardan
elde edilmesi II. Biyolojik moleküllerin üç boyutlu yapılarını, dizi-
limlerinin tasarlanmasını, analiz edilmesini, depo-
C) Çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmak üzere lanmasını ve bu bilgilerin paylaşılması için bilişim
serum üretimi yapılması araçları ve teknolojilerinin kullanılmasını biyoinfor-
D) Şeker hastalığının tedavisinde kullanılmak üzere in- matik sağlar.
sülin hormonu üretilmesi III. Belli bir zamanda ve belli bir yerde bulunan tüm
proteinlerin yerleşimlerini, miktarlarını doku ve hüc-
E) Tür içi melezleme ile istenilen özelliklere sahip
relerdeki fonksiyonlarını, diğer proteinlerle olan
melezlerin üretilmesi
etkileşimlerini proteomik açıklar.
8. • Bir canlıya ait DNA’nın anlamsız baz dizilerinin jel
üzerinde oluşturduğu bantlı yapıdır. D) II ve III E) I, II ve III
• İstenilen özellikteki bir genin çeşitli tekniklerle bir

canlıdan alınıp başka bir canlıya aktarmakla uğra-
şan bilim dalıdır.
B
• Kalıtsal hastalığı olan veya bu tür hastalıkları taşı- İ 11. İnsan genom projesiyle,
ma riski bulunan bireylere bilgi verilmesidir. Y
O I. Hastalıkların tanı ve tedavisinin yaygınlaştırılması
• Canlılarda bulunan işlev ve yapısı bozuk genlerin T
İ II. Bireyin genetik yapısına uygun ilaçların geliştiril-
tespit edilmesi, değiştirilmesi ve onarılmasını sağ- K mesi
layan uygulamalardır.
III. İnsanların genetik hastalıklara yatkınlıklarının belir-
Yukarıda tanımı verilmeyen kavram aşağıdakiler- lenmesi
den hangisidir? IV. Mikroorganizmaların neden olduğu hastalıkların
A) Gen terapisi B) DNA parmak izi teşhis edilmesi
C) Genom D) Genetik mühendisliği amaçlarından hangileri hedeflenmektedir?
E) Genetik danışmanlık
9. Biyoteknoloji sayesinde bitkilerin;
I. dayanıklılık,
12. Hücrelerin kromozom sayısını arttırarak, bu hüc-
II. besleyicilik, relerin oluşturduğu yapıların daha büyük olmasını
III. lezzet amaçlayan ıslah çalışması yöntemi aşağıdakiler-
den hangisinde verilmiştir?
özelliklerinden hangilerine müdahale edilebilmek-
tedir? A) Melezleme B) Poliploidi
C) Yapay döllenme D) Gen aktarımı
E) Klonlama
148 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
A E A A E B E C E E D B
ANALİZ
Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği 11
1. Biyoteknolojik yöntemlerle; 4. İki saf ırkın istenilen özelliklerini barındıran bir me-
lez bireyin üretiminde;
I. antikor,
II. interferon, I. yapay döllenme,
III. hormon, II. tür içi melezleme,
IV. enzim III. klonlama
moleküllerinden hangileri üretilebilir? yöntemlerinden hangileri kullanılabilir?
A) II ve III B) II ve IV C) III ve IV A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I, II ve III E) I, II, III ve IV D) I ve III E) II ve III
2. İstenilen özelliklere sahip sperm ve yumurtaların

laboratuvarda döllendirilmesi şeklinde uygulanan
5. I. İlgili gen ve plazmit DNA restriksiyon enzimi ile ke-
ıslah çalışması yöntemi aşağıdakilerden hangi-
silir.
sinde verilmiştir?
II. DNA izolasyonu yapılır.
A) Gen aktarımı III. DNA ligaz ile ilgili gen ve plazmit DNA birleştirilir.
B) Klonlama IV. Transformasyon ile rekombinant DNA bakteriye
B aktarılır.
C) Tür içi melezleme
İ
D) Yapay döllenme Y Bakterilere gen aktarımında uygulanan yukarıdaki
O
T olayların gerçekleşme sırası nasıl olmalıdır?
E) Poliploidi
İ
K A) I - II - III - IV B) II - I - III - IV
C) II - III - I - IV D) III - I - II - IV
3. DNA parmak izi, bizi diğer canlılardan farklı kılan DNA

parçalarının restriksiyon enzimleri ile kesilip, PCR adı
verilen ve DNA replikasyonu yapan enzimlerin bulun-
duğu bir cihaza alınarak bu DNA parçalarının çok sa-
yıda klonunun oluşturulması ve özel bir jele yüklenen
klon DNA parçalarının elektrik akımı verilmesi sayesin- 6. İnsan genom projesiyle pek çok hastalığın moleküler
de kazandıkları hareket enerjisi ile jelde hareket edip, alt yapısının tanımlanması hedeenmektedir.
jel üzerinde bıraktığı kişiye özel bir izdir.
Söz konusu hastalıklara;
Buna göre,
I. şizofreni,
I. DNA parmak izi tek yumurta ikizlerinde bile farklıdır.
II. parkinson,
II. Bu yöntemle türler arası akrabalık ilişkileri belirle-
III. alzheimer,
nebilir.
IV. akdeniz anemisi
III. Bu yöntem ile analık babalık testleri yapılabilir.
hangileri örnek gösterilebilir?

ANALİZ
11 Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği
7. PCR yöntemi; 10. “Günümüzde biyoteknoloji ve genetik mühendisliğinde

kullanılan enzimler arasında;
I. canlılar arası akrabalık derecesi,
I. DNA’yı belli bir bölgesinden kesen,
II. analık ve babalık tayini,
II. kesilmiş DNA parçalarını birbirine ekleyen,
III. genetik hastalıkların teşhisi
III. istenilen özellikteki geni çoğaltan
olaylarından hangilerinin belirlenmesinde kullanı-
örneklerinden hangileri vardır?”
labilir?
Bu sorunun sorulduğu Zehra, soruyu doğru ce-
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II vaplamışsa aşağıdaki hangi seçeneği işaretlemiş
D) II ve III E) I, II ve III olmalıdır?
8. Islah çalışmaları geleneksel ve modern olmak üzere iki

çeşittir. Modern ıslah çalışmaları laboratuvarda genel-
likle, hücrelere ve DNA’ya müdahale edilerek, gelenek-
sel ıslah çalışmaları ise doğal ortamlarda ve canlının
DNA’sına müdahale edilmeden gerçekleştirilmektedir.
11. Virüs ve bakterilerin;
Buna göre,
I. protein molekülü bulundurma,
I. Bakterilerin genomuna petrol çözebilmelerini sağ- II. hızlı çoğalabilme,
B
layan bir gen aktarımı ile petrol bulaşmış suların İ III. endospor veya kristal haline geçebilme,
temizlenmesi, Y
O IV. basit genoma sahip olma
II. Bitki gövdesine yapılan aşılama ile bir gövdeden T
farklı meyvelerin elde edilmesi, İ özelliklerinden hangileri onların biyoteknolojik ça-
K
III. Mayaların yaşayabileceği bir ortam oluşturularak lışmalarda tercih edilme sebepleri arasında sayıla-
ekmek mayalanması bilir?
uygulamalarından hangileri modern ıslah çalışma- A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve IV

sına girer?
12. Rekombinant DNA farklı kaynaktan gelen iki DNA’nın

kaynaştırılması ile elde edilir.
9. Biyoteknolojinin hizmet sunduğu alanlara;
Rekombinant DNA teknolojisi ile;
I. eczacılık,
II. tıp, I. tohum verimliliği yüksek bitki üretimi,
III. çevre mühendisliği, II. soğuğa ve kuraklığa dayanıklı bitki üretimi,
IV. jeoloji mühendisliği III. mikroorganizmalar aracılığı ile antikor üretimi
hangileri örnek gösterilemez? uygulamalarından hangileri yapılabilir?
A) Yalnız IV B) I ve II C) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) III ve IV E) II, III ve IV C) II ve III E) I, II ve III
150 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
E D E C B E E A A E C E
SENTEZ
Ünite Değerlendirme 12
1. DNA molekülünün iki zincirini birbirine bağlayan 4. DNA’nın eşlenmesi sırasında meydana gelen bir dizi
hidrojen bağları aşağıdaki moleküllerden hangileri olay şöyledir:
arasında kurulur? I. DNA’nın çift zinciri arasındaki hidrojen bağlarının
kırılarak iki zincirin ayrılması
A) Adenin - Timin B) Adenin - Deoksiriboz
II. Nükleotitlerin birbirine eklenerek DNA parçalarının
C) Fosfat - Fosfat D) Fosfat - Deoksiriboz sentezlenmesi
E) Guanin – Deoksiriboz III. Sentezlenen DNA parçalarının birbirine bağlan-
ması ve DNA zincirinin oluşması
Verilen olaylar ile bu olayları katalizleyen en-

2. DNA zincirinin bir kısmı kalıp alınarak RNA sentezle- zimler aşağıdaki hangi seçenekte doğru olarak
mesine transkripsiyon denir. Kalıp zincirde transkripsi- eşleştirilmiştir?
yonu başlatan ve sonlandıran bölgeler vardır. Prokaryot DNA polimeraz DNA ligaz Helikaz
ve ökaryot hücrelerde meydana gelen transkripsiyon
bir çok yönüyle birbirinden farklılık göstermektedir. Bu A) I II III
farklardan biri de ökaryotlarda her genin kendine ait B) I III II
transkripsiyon başlatma ve sonlanma bölgesi bulunma-
sına rağmen prokaryotlarda bir genin başlatma bölgesi C) II III I
ile başlayan transkripsiyon ancak birden çok sayıda D) II I III
gen üzerinden devam ettikten sonra sonlanma bölge-
E) III II I
siyle son buluyor olmasıdır.
Buna göre,
B
İ
I. Prokaryot mRNA’ları birden fazla sayıda genin şif-
Y 5. Aynı DNA molekülü üzerinde bulunan iki genin bir-
resini taşımaktadır. O
T birinden farklı olması, bu genlerin sahip olduğu;
II. Ökaryot mRNA’ları sadece bir genin şifresini taşı- İ
maktadır. K I. nükleotitlerin içerdiği şeker çeşidi,
III. Prokaryot ve ökaryort mRNA’larının hücrede üretil- II. nükleotitlerin yapısındaki fosfat çeşidi,
dikleri kısım aynıdır. III. nükleotitlerin birbirine bağlanma şekli,
ifadelerinden hangileri doğrudur? IV. nükleotitlerin dizilişi
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II özelliklerinden hangileriyle açıklanabilir?
D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız IV B) II ve III C) II ve IV
3. Bir kromozomun tamamen parçalanması sonucu

meydana gelen adenin nükleotitler,
6. Bir insana ait bağırsak epitel hücresinde,
I. DNA
I. DNA † RNA
II. RNA
II. DNA † DNA
III. ATP
III. RNA † Protein
moleküllerinden hangilerinin sentezinde kullanıla-
dönüşümlerinden hangilerinin gerçekleşmesi bek-
bilir?
lenebilir?

SENTEZ
12 Ünite Değerlendirme
7. Hücrelerde meydana gelen bazı olaylar aşağıda veril- 10. Kalıtım molekülü olarak DNA taşıyan bir bakteriyo-
miştir. fajın çoğalması sürecinde, yapısına aşağıda verilen
• Replikasyon moleküllerden hangisinin diğerlerine göre daha
fazla sayıda katılması beklenir?
• Transkripsiyon
• Translasyon A) Adenin B) Deoksiriboz C) Timin
Verilen olayların birlikte gerçekleştiği yerler arasında; D) Sitozin E) Guanin
I. ribozom,
II. mitokondri,
III. kloroplast
11. Protein sentezi sırasında meydana gelen aşağıdaki
yapılarından hangileri gösterilebilir? olaylardan hangisi ikinci sırada gerçekleşir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) RNA polimerazın aktieştirilmesi

D) I ve III E) II ve III B) mRNA’nın ribozomdan ayrılarak hidrolize olması
C) Transkripsiyonla mRNA’nın sentezlenmesi
D) Polipeptit zincirin ribozomdan ayrılması
8. Protein sentezi sona erdiğinde mRNA - ribozom komp- E) mRNA’nın ribozoma bağlanması
leksi çözülür ve sentezde görev alan yapılar serbest
kalır. Bu sırada ribozomun alt birimleri de birbirinden
ayrılır. B
İ
Y
Protein sentezi sonrasında serbest kalan; O 12. Aşağıdaki şemada DNA ve RNA’nın ortak (L) ve faklı
T
İ (K ve M) özellikleri verilmiştir.
I. tRNA,
K
II. mRNA, DNA
III. ribozom alt birimleri K

RNA
moleküllerinden hangileri yeniden farklı çeşitte bir L

proteinin sentezinde görev alabilir?
M
K :Yalnızca DNA’da olan özellik
L :DNA ve RNA’nın ortak özelliği
M :Yanızca RNA’da olan özellik
9. Bir hücrede sentezlenen proteindeki amino asit çe-
şidi ve dizilişi bilinirse sentezde görev alan; Buna göre K, L ve M özellikleriyle ilgili aşağıda ve-
rilen hangi eşleştirme yanlıştır?
I. kodon çeşidi sayısı,
A) K: Hücrenin yaşam döngüsünde interfazda eşlen-
II. kodon sayısı,
me
III. antikodon sayısı,
B) L: Mitokondri, kloroplast ve çekirdekte sentezlenme
IV. tRNA çeşidi sayısı
C) M: Tüm canlılarda çekirdekte sentezlenme
bilgilerinden hangilerine kesinlikle ulaşılır?
D) L: Azotlu organik baz bulundurma
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III E) K: Helikaz, DNA polimeraz ve DNA ligaz katalizörli-
D) II ve IV E) III ve IV ğünde sentezlenme
152 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
A C A C A E E D C B C C
SENTEZ
1. DNA ile ilgili aşağıdaki seçeneklerde verilen bilgi- 4. Protein sentezinde bir geni oluşturan nükleotit di-
lerden hangisi doğru değildir? zisinde,
A) DNA kendini yarı konumlu olarak eşler. I. Bir kodonun tamamen çıkarılması
B) Hidroliz sonucu nükleotitlerin yanı sıra amino asitler II. Yeni bir kodon eklenmesi
de oluşur. III. İki kodonun yer değiştirmesi
C) Her bir DNA zinciri, nükleotitlerin birbirine ester ba- olaylarından hangileri bu genden sentezlenecek
ğıyla bağlanması sonucu oluşur. proteinin yapısında değişime neden olur?
D) DNA’da adenin, timin sayısına; guanin ise sitozin
sayısına eşittir.
E) DNA’da bulunan her bir nükleotit 5C’lu bir şeker,
baz ve fosfattan oluşur.
5. Aşağıda tabloda bir ökaryot hücrede 62 amino asitten

oluşan bir polipeptidin mRNA kodonları ve bu kodonlara
2. Eşit sayıda nükleotit bulunduran X, Y ve Z DNA’larının karşılık gelen aminoasitler sıralı olarak verilmiştir.
aynı ortamdaki çözülme süreleri aşağıda verilmiştir.
Dizideki 1 2 3 28 29 30 62 63
• X DNA’sı 20 sn sıra
• Y DNA’sı 10 sn mRNA
CGC
UGU
AUG
UCU
UGA
CAU
AAA
AAA
kodonu
• Z DNA’sı 30 sn
B
Stop kodonu
Bu sürelerin birbirinden farklı olmasında; İ
Y
Metionin
Aminoasitler
Histidin
Sistein
O Arjinin
I. zayıf hidrojen bağı sayısı,
Serin
Lizin
Lizin
T
II. nükleotid çeşidi oranı, İ
K
III. DNA’ların sentezi için gereken ATP miktarı,
Polipeptit sentezi sürecinde meydana gelen bir dizi
IV. hücrenin kromozom sayısı
anomali nedeniyle polipeptit sentezinin beklenenden
faktörlerinden hangileri etkilidir? daha erken sonlandığı saptanıyor.
Bu polipeptit sentezinin erken sonlanmasıyla ilgili üç

A) Yalnız III B) Yalnız IV C) I ve II
farklı öğrencinin açıklamaları şöyledir:
D) I ve IV E) III ve IV
• Seçil: Sentezde rol oynayan mRNA ribozomun
küçük alt birimlerine bağlanmamış olabilir.
• Aleyna: mRNA’nın sentezinde görev alan DNA’daki
bir mutasyon stop kodonu olan UGA’yı UGU kodo-
3. Bir protein molekülünün sentezinde 1 metionin,
nuna dönüştürmüş olabilir.
40 izolösin, 30 fenilalanin ve 15 arjinin amino asidi
kullanıldığına göre bu proteinin senteziyle ilgili, • Kerem: DNA’daki bir mutasyon sistein aminoasi-
tini kodlayan mRNA’daki kodonu stop kodonuna
I. En az 4 çeşit antikodon görev yapmıştır. dönüştürmüş olabilir.
II. En az 5 çeşit kodon görev yapmıştır.
Verilen öğrencilerden hangileri bu durumun nede-
III. Proteini oluşturan amino asitlerin dizilişini tRNA nini en iyi ifade etmiştir? (UAA, UGA, UAG stop ko-
belirlemiştir. donlarıdır.)
ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) Yalnız Aleyna B) Yalnız Kerem
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II C) Seçil ve Aleyna D) Aleyna ve Kerem
D) I ve III E) II ve III E) Seçil ve Kerem

SENTEZ
6. Bir hücrenin ribozomunda sentezlenen X ve Y polipep- 9. Sağlıklı bir insan hücresinde aktif olarak faaliyet göste-
titlerinin yapısındaki amino asitlerin dizilişi aşağıdaki ren bazı enzimler şunlardır:
gibidir.
DNA
Helikaz polimeraz DNA ligaz
X polipeptidi √ Glisin - Arjinin - Lösin - Fenilalanin I II III
Y polipeptidi √ Glisin - Arjinin - Lösin - Glisin
Buna göre bu enzimlerin aktif olarak faaliyet gös-
X ve Y polipeptitlerinin sentezi sırasında kullanılan; terdiği hücre aşağıdakilerden hangisi olamaz?
I. mRNA çeşidi, A) Karaciğer hücresi
II. tRNA çeşidi,
B) Bağırsak epitel hücresi
III. mRNA sayısı
C) Olgun alyuvar hücresi
niceliklerinden hangileri kesinlikle aynıdır?
D) Kemik iliği hücresi
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) Solunum yolu epitel hücresi
10. Aşağıdaki şekilde nükleotitlerden oluşan bir nükleik

7. DNA’nın eşlenmesinde görev alan bazı moleküller aşa- asitin parçası verilmiştir.
ğıda verilmiştir.
DNA P Adenin
Helikaz DNA ligaz B
polimeraz İ R A
I II III
Y
Pentoz
O
Adenin Sitozin T P Sitozin
ATP İ C
nükleotit nükleotit
IV V VI K R
Pentoz
Buna göre, DNA’nın eşlenmesi sürecinde verilen P Guanin
moleküllerden hangilerinin miktarında, bir değişme R G
olması beklenmez? Pentoz
P
A) I, II ve III B) I, IV ve V C) II, V ve VI U
Urasil
R
D) III, IV ve V E) III, IV, V ve VI
Pentoz
Şekilde bir parçası verilen nükleik asitlerle ilgili,
8. I. Çekirdek, sitoplazma, ribozom, mitokondri ve

DNA mRNA Protein kloroplastta bulunur.
II. RNA polimeraz enziminin katalizörlüğünde DNA
Yukarıdaki olayların gerçekleşme sürecinde aşağı- kalıp alınarak sentezlenir.
dakilerden hangisi meydana gelmez? III. Hem prokaryot hem de ökaryotik hücrelerde protein
sentezinde rol oynar.
A) DNA’nın ilgili genindeki hidrojen bağlarının kopması
IV. Yapısındaki pentoz şekeri ribozdur.
B) Taşıyıcı RNA’nın amino asitleri ribozoma taşıması
C) Amino asitler arasında peptit bağlarının kurulması
D) DNA molekülünün iki zincirinin baştan sona açılması A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
E) DNA’daki genetik şifrenin mesajcı RNA ya aktarılması D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
154 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
B C C E B C A D C E
SENTEZ
1. mRNA ile ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi 4. Aşağıdaki grak insanda bir polipeptit sentezinde gö-
doğru değildir? rev alan bazı maddelerin zamana bağlı değişimini ifade
etmektedir.
A) Aynı proteinin sentezi için tekrar tekrar kullanılabilir.
Madde miktarı
B) Aynı ortamda birden fazla ribozoma bağlanabilir.
K
C) Hücrede yapı taşlarına ayrılabilir.
L
D) Taşıdığı riboz şekeri sayısı fosfat sayısına eşittir.
E) DNA üzerinden ribozomda sentezlenir. M

Zaman
Buna göre K, L ve M olarak ifade edilen maddeler

aşağıdakilerden hangisi olabilir?
K L M
2. Ökaryotik bir hücrede A ve B polipeptitlerinde bulunan A) Aminoasit Su Polipeptit
aminoasitlerin diziliş sırası aşağıdaki gibidir.
B) Aminoasit Polipeptit Su
• A polipeptidi √ X - Y - Z - T
C) Peptit bağı mRNA Aminoasit
• B polipeptidi √ X - Z - Q - T
D) Polipeptit Aminoasit mRNA
Buna göre A ve B polipeptitleriyle ilgili aşağıdaki-
E) Peptit bağı Aminoasit Su
lerden hangisi söylenemez?
B
A) Polipeptit sentezini aynı kodon başlatmış olmalıdır.
İ
B) Senteze kalıplık eden geni taşıyan DNA’daki top- Y
O
lam nükleotit sayısı aynıdır. T
İ 5. Hücrede bulunan aşağıdaki yapılardan hangisinde
C) Her iki polipeptidin sentezinde 4 çeşit amino asit K
kullanılmıştır. nükleik aside rastlanması beklenmez?
D) A ve B polipeptitlerinde açığa çıkan su sayısı eşittir. A) Mitokondri B) Ribozom C) Çekirdek

E) Polipeptitlerin sentezinde farklı kodonlar kullanılmış D) Kloroplast E) Golgi aygıtı
olabilir.
6. Bir hücrenin oluşumundan ölümüne kadar geçen

süreçte;
3. Yönetici moleküllerle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi doğru değildir? I. ATP üretimi,
II. transkripsiyon,
A) Nükleik asitler taşıdıkları şekere göre adlandırılır.
III. translasyon
B) RNA çeşitlerinin tümü DNA üzerinden sentezlenir.
olaylarının gerçekleşme sıklığının azdan çoğa
C) DNA kendini eşleyebilir.
doğru sıralanışı aşağıdaki hangi seçenekte veril-
D) DNA molekülünün sentezinde ATP harcanır. miştir?
E) RNA molekülündeki pürin bazlarının sayısı pirimi-
A) I - II - III B) II - I - III C) II - III - I
din bazlarının sayısına eşittir.
D) I - III - II E) III - I - II

SENTEZ
7. Eşit sayıda gen bulunan iki farklı DNA molekülünde 10. Tüm nükleotit çeşitlerini içeren üç DNA molekülü özel
aşağıdakilerden hangisi kesinlikle aynıdır? yöntemlerle analiz edilerek yapılarındaki hidrojen bağı
sayısı saptanıyor ve aşağıdaki tablo oluşturuluyor.
A) Zayıf hidrojen bağı sayısı
DNA’lar Hidrojen bağı sayısı
B) Nükleotit sayısı
I 47
C) Pürin bazlarının pirimidin bazlarına oranı II 48
D) Fosforik asit sayısı III 49
E) Kodon sayısı Tabloda verilen her üç DNA’daki timin nükleotit

sayısının en az oranda bulunduğu düşünülürse bu
DNA’ların nükleotit sayıları arasındaki ilişkinin aşa-
ğıdaki hangi seçenekteki gibi olması beklenir?
8. I. Fosfat A) I > II > III B) II > III > I C) I = II > III

II. Adenin bazı D) II = III < III E) II = III > I
III. Guanin nükleotit
IV. Sitozin bazı
DNA molekülünün hidrolizi sonucu oluşan yukarı- 11. Aşağıdaki tabloda yakın akraba olan beş bakteri türüne
daki moleküllerden hangileri RNA sentezinde kul- ait DNA’ların 6 nükleotitlik baz dizilişleri gösterilmiştir.
lanılamaz?
Baz Dizileri
A) Yalnız III B) I ve III C) II ve IV Türler 1 2 3 4 5 6

B
D) II ve III E) I, II, III ve IV İ K A G S T T S
Y
O
T L S G A A S T
İ
K
M S T T S G A
9. Üç farklı deney tüpü alınarak birincisine mitokondri,
ikincisine çekirdek, üçüncüsüne de kloroplast özütleri N S A T S G A
konularak, üzerine nükleik asitleri parçalayan sindirim
enzimleri ilave ediliyor. Optimum koşullarda bekletilen Z T S G G A G
tüplerde sindirimin tamamlanması sağlanıyor.
Tablodaki verilere göre, kalıtsal olarak akraba olan iki
Enzim
bakteri türü aşağıdaki hangi seçenekte verilmiştir?
I II III A) K ve L B) L ve M C) M ve N
D) N ve Z E) K ve Z
Mitokondri Çekirdek Kloroplast

özütü özütü özütü
+ + +
su su su 12. AGS SGU SAA AUS şeklinde nükleotit zincirine sa-
hip mRNA’ya kalıplık eden DNA zincirinin karşı zin-
Deney sonunda tüplerden alınan numuneler ince- cirindeki nükleotit dizilişi aşağıdaki seçeneklerden
lendiğinde hangi tüplerde G, S, T, A ve U bazlarına hangisinde doğru olarak verilmiştlr?
rastlanabilir?
A) AGS SGT SAA ATS B) TSG GSA GUU TAG
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III C) TSG GSA GTT TAG D) AGS SGT STT ATS
D) II ve III E) I, II ve III E) USG GSU GUU AUS
156 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
E B E C E C C A E E C A
CANLILARDA ENERJİ
DÖNÜŞÜMLERİ
3.
ÜNİTE
• Canlılık ve Enerji
• Fotosentez: Enerjinin Bağlanması
• Fotosentez ve Kemosentez
• Hücresel Solunum ve Fermantasyon
• Fotosentez ve Solunum
ANALİZ
Canlılık ve Enerji 1
1. I. Ester bağı 5. ATP molekülünün yapısında bulunan;
II. Peptit bağı
• riboz şekeri,
III. Glikozit bağı
• fosforik asit,
Yukarıdaki bağ çeşitlerinden hangileri ATP’nin ya-
• azotlu organik baz
pısında bulunur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II moleküllerinden;
D) I ve III E) II ve III I. riboz şekeri - azotlu organik baz

II. riboz şekeri - fosforik asit
III. fosforik asit - fosforik asit
hangi ikisi arasında fosfat bağları bulunur?

2. ATP’nin yapısında aşağıdakilerden hangisi bulun-
maz? A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III
A) Azotlu organik baz B) Vitamin D) II ve III E) I, II ve III
C) Karbonhidrat D) Fosforik asit
E) Fosfat bağı
6. I. NH3 + CO2 √ Üre

3. Denizlerde, uyarıldığında ışık saçan tek hücreli canlılar II. Yağ asidi √ CO2 + H2O + ATP
B
bulunmaktadır. Bu canlılara denizin ateş böceği de de- III. n(aminoasit) √ protein + (n-1)su
İ
nilebilir. Boyut olarak küçük olan bu canlıların birçokla- Y
IV. Glikojen + (n-1)su √ n(glikoz)
rının bir araya gelip, ışık saçmasına da yakamoz denir. O
T
Biyolüminesans olarak da adlandırılan ışık saçma işle- İ Yukarıda verilen metabolik tepkimelerden hangileri
minde ATP harcanarak ışık enerjisi üretilir. K
anaboliktir?
Buna göre yukarıda verilen süreçte aşağıda verilen A) I ve II B) I ve III C) II ve III

hangi enerji çeşitlerinin birbirine dönüşümünden
söz edilmiştir? D) III ve IV E) I, III ve IV
A) Isı enerjisi † Kimyasal enerji
B) Kimyasal enerji † Işık enerjisi
C) Işık enerjisi † Kimyasal enerji

7. “ATP molekülü tüm canlılarda evrensel bir enerji
D) Işık enerjisi † Isı enerjisi
kaynağıdır.” hipotezini kuran Ali;
E) Kimyasal enerji † Mekanik enerji
I. tüm canlı hücrelerde bulunması,
II. hücrelerde meydana gelen hayati tepkimelerde
ATP’nin kullanılması,
III. ATP sentezleyemeyen hücrelerde yaşamın son
4. Besinlerin yapısında depolanmış olan enerjiye ne bulması
denir?
özelliklerinden hangilerini hipotezini desteklemek
A) Kinetik enerji B) Elektrik enerjisi amacıyla kullanabilir?
C) Işık enerjisi D) Potansiyel enerji A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III

E) Isı enerjisi D) II ve III E) I, II ve III
3. ÜNİTE: CANLILARDA ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ 159

ANALİZ
1 Canlılık ve Enerji
8. ATP ile ilgili, 11. Aşağıdaki tepkimelerden hangisi katabolizmaya ör-

nektir?
I. Nükleotit yapılıdır.
II. Yapısında üç tane fosfat bağı vardır. A) ADP + P √ ATP + H2O
III. Yapısında deoksiriboz şekeri vardır. B) n(glikoz) √ Selüloz + (n-1)H2O
IV. Yapısında adenin bazı bulunur.
C) Glikoz + O2 √ CO2 + H2O + ATP
D) n(amino asit) √ protein + (n-1)su
A) I ve IV B) II ve III C) III ve IV E) NH3 √ Üre
12. Aşağıdaki seçeneklerde verilen yapılardan hangi

9. İnsanda karaciğerde meydana gelen bazı olaylar şun- ikisinin glikozit bağı ile bağlanmasından nükleozit
lardır: oluşur?
I. DNA sentezi
A) Adenin + Riboz
II. Glikojen sentezi
B) Adenin + Fosfat
III. Trigliserit hidrolizi
C) Riboz + Fosfat
IV. Fosfolipit sentezi
B D) Fosfat + Fosfat
Verilen tepkimelerden hangileri anabolik olup ATP İ
varlığında gerçekleşir? Y E) Adenizin monofosfat + Fosfat
O
T
İ
K
13. ATP molekülüyle ilgili olarak aşağıdaki açıklama-

lardan hangisi yanlıştır?
10. Aşağıdaki şekilde ATP’nin moleküler yapısı verilmiştir. A) ADP’ye P’nin bağlanmasıyla ATP oluşur.
B) ATP’nin yapısında riboz şekeri bulunur.

Adenin P P P
Riboz C) ATP’nin yapısına katılan pentoz 5 karbonludur.
D) ATP’de adenin bazı ile pentoz arasında ester bağı

bulunur.
1 2 3
E) Bir ATP molekülünde iki tane fosfat bağı bulunur.
Şekilde verilen numaralı bağlarla ilgili,
I. Glikozit bağı √ 1
II. Ester bağı √ 2
III. Fosfat bağı √ 3
14. ATP’nin yapısında bulunan karbonhidrat formu
IV. Peptit bağı √ 2
aşağıdakilerden hangisidir?
eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?
A) Glukoz B) Fruktoz C) Riboz
D) Deoksiriboz E) Galaktoz
D) III ve IV E) I, II ve III
160 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
D B B D A B E A D E C A D C
ANALİZ
Canlılık ve Enerji 2
1. Canlılarda meydana gelen aşağıdaki metabolik 5. Aşağıda insanda meydana gelen bir tepkimenin
tepkimelerden hangisi insanda gerçekleşmez? substrat ve ürünlerdeki enerji miktarı verilmiştir.
A) Glikozdan amino asit sentezi
Enerji değişimi
Substrat
B) CO2 ve H2O’dan glikozun sentezlenmesi Çıkan
Ürünler enerji
C) Nişastanın glikoza hidrolizi
D) Amonyaktan üre sentezi

Tepkimenin ilerleyişi
E) Amino asitin yıkımından NH3 açığa çıkması
Verilen tepkime ile ilgili,
I. Ekzergonik tepkimedir.
II. Endergonik tepkimedir.
2. Bir bitki yaprağının tüm canlı hücrelerinde,
III. Çizgili kaslarda glikojen sentezi sırasında gerçek-
I. Substrat düzeyinde fosforilasyon leşebilir.
II. Oksidatif fosforilasyon ifadelerinden hangileri doğrudur?

III. Fotofosforilasyon
olaylarından hangilerini gerçekleşir?
B
İ 6. Bir bitkinin kök hücreleri ile bir insanın beyin hüc-
Y
O relerinde;
T
3. Aşağıdaki olayların hangisi ekzergonik (enerji ve- İ I. fotofosforilasyon,
K
ren) süreçlere örnektir? II. oksidatif fosforilasyon,
A) Protein sentezi III. substrat düzeyinde fosforilasyon
B) Sinir hücresinde impuls iletimi olaylarından hangileri ortak olarak gerçekleşebilir?
C) Nişasta sentezi A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II

D) Oksijensiz solunum
E) Paramesyumun kontraktil kofulu ile su atması
7. Hücre sitoplazmasında bulunan;

4. Sadece aydınlık ortamda inorganik maddeden or-
ganik madde sentezlediği bilinen bir ökaryotik hüc- I. adenin bazı,
re, II. riboz şekeri,
I. Substrat düzeyinde fosforilasyon III. fosforik asit,
II. Fotofosforilasyon IV. deoksiriboz şekeri
III. Defosforilasyon moleküllerinden hangilerinin birbirine bağlanma-

sıyla adenozin molekülü oluşur?
olaylarından hangilerini kesinlikle yapıyordur?

ANALİZ
2 Canlılık ve Enerji
8. Çeşitli hücrelerde ATP sentezine imkan tanıyan bazı 11. Aşağıdaki şekilde ATP’nin moleküler yapısı verilmiştir.
fosforilasyon çeşitleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Fosfat Fosfat Fosfat
I Fotofosforilasyon P P P
II Oksidatif fosforilasyon Adenin
III Substrat düzeyinde fosforilasyon
Riboz
Verilen fosforilasyon tiplerinden hangileri yalnızca
1
ışık varlığında gerçekleşir?
2
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 3
4
Buna göre, şekilde verilen numaralı komplekslerin

isimlendirilmesiyle ilgili,
I. 1: Adenozin
9. Aşağıdaki süreçlerde fosforilasyon ve defosforilasyon
tepkimeleri verilmiştir. II. 2: Adenozin difosfat
III. 3: Adenozin trifosfat
a
ADP + P + Enerji ATP IV. 4: Adenozin monofosfat
b
Verilen tepkimelerle ilgili olarak aşağıdaki yargılar-
dan hangisi yanlıştır? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
B
İ
A) a tepkimesi fosforilasyon olup, hücre içinde gerçek- D) III ve IV E) II, III ve IV
Y
leşmesi zorunludur. O
T
B) b tepkimesi defosforilasyon olup, her canlıda hücre İ
K
dışında gerçekleşir.
12. Klorol ve bakteriyorodopsin pigmenti taşıyan orga-
C) Fotosentez sürecinde önce a sonra da b tepkimesi
nizmalar fotofosforilasyonla ATP üretebilir. Klorol pig-
gerçekleşir.
mentine sahip organizmalar fotofosforilasyonla ürettiği
D) Hücresel solunumla oluşan enerji a tepkimesinde ATP’yi bir organik besin sentez süreci olan fotosentezde
kullanılır. tüketir. Buna karşın bakteriyorodopsin içeren Halobac-
terium salinarum türü arkeler fotofosforilasyonla ürettiği
E) a ve b tepkimeleri hem bitki hem de hayvan hücre-
ATP’yi hücre bölünmesi, aktif taşıma ve dehidrasyon
lerinde gerçekleşir.
sentezi gibi metabolik faaliyetlerde tüketir. Bakteri-
yorodopsin kullanarak ATP sentezi yapan arkelerde
fotosentezle organik besin üretimi görülmez.
Buna göre fotofosforilasyonun görüldüğü bir hüc-

10. Canlılarda gerçekleşen,
rede;
I. Fotosentez I. protein sentezi,
II. Kemosentez II. inorganik maddeden organik madde sentezi,
III. Oksijenli solunum III. ATP sentezi,
olaylarından hangilerinde oksidatif fosforilasyonla IV. dehidrasyon sentezi
ATP sentezi gerçekleşir?
olaylarından hangilerinin gerçekleşebileceği kesindir?
162 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
B C D E A E A A B E A D
ANALİZ
Fotosentez: Enerjinin Bağlanması 3
1. Bir hücrede aşağıdaki olaylardan hangisinin görül- 5. I. Ribozom
mesi o hücrenin ototrof olduğunu gösterir? II. Kloroplast
A) Organik monomerden polimer sentezlemesi III. Mitokondri
B) Oksijen kullanması Fotosentez yaptığı bilinen bir canlının yukarıda ve-

rilen hücresel yapılardan hangilerini bulundurması
C) Su kullanması
zorunludur?
D) Karbondioksit kullanarak besin sentezlemesi
E) ATP sentezlemesi
2. I. DNA replikasyonu
II. Glikoz sentezi
6. İnorganik maddelerden organik besinlerin sentez
Fotosentez yapan bir bakteri yukarıdaki olaylardan mekanizması olan fotosentezle ilgili,
hangilerini gerçekleştirebilir?
I. Bazı bakteriler, algler ve bitkilerde görülür.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II II. Fotosentez yapan canlılar üretici olarak adlandırılır.
III. Fotosentezle ışık enerjisi kimyasal bağ enerjisine
dönüştürülür.

B
3. Hem ototrof hem de heterotrof beslenebilen bir can- İ
lı için aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? Y
O
T D) II ve III E) I, II ve III
A) Ökaryot hücre yapısındadır. İ
K
B) Klorol pigmentini bulundurur.
C) Kamçı bulundurabilir.
D) Tek ya da çok hücreli olabilir.
E) Sadece bitkiler alemine ait olabilir. 7. Bir bitkinin palizat parankiması hücrelerinde meydana
gelen fotosentez olayları yaprakta gaz alış verişine ne-
den olur.
4. Bir organizmada; Buna göre fotosentez hızının solunum hızından

yüksek olduğu bir süreçte meydana gelen gaz alış
I. enerji kaynağı olarak ışık, karbon kaynağı olarak verişiyle ilgili,
CO2’nin kullanılması,
I. Ortamdan yaprağa doğru karbondioksitin difüzyonu
II. enerji kaynağı ve karbon kaynağı olarak organik
gerçekleşir.
besinin kullanılması,
II. Yapraktan ortama doğru oksijenin difüzyonu ger-
III. enerji kaynağı olarak inorganik madde, karbon kay-
çekleşir.
nağı olarak CO2’nin kullanılması
III. Yapraktan ortama doğru karbondioksitin difüzyonu
özelliklerinden hangilerinin görülmesi, bu organiz- gerçekleşir.
manın fotosentez yaptığına kanıt olarak gösterile-
bilir?

I ve III E) II ve III

ANALİZ
3 Fotosentez: Enerjinin Bağlanması
8. Aşağıda verilen canlılardan hangisi kendi besinini 12. Kışın yaprak döken bir bitki;
kendisi üretip ototrof beslenir?
I. yazın gece,
A) Mantar B) Midye C) Sünger II. yazın gündüz,
III. kışın gece,
D) Mercan E) Kara yosunu
IV. kışın gündüz
süreçlerinden hangilerinde ortamdan oksijen alıp

9. Tüm fotosentetik canlılarda; ortama karbondioksit vermesi beklenir?
I. kloroplast organeli taşıma, A) Yalnız III B) Yalnız IV C) I ve II

II. klorofil pigmenti taşıma, D) III ve IV E) I, III ve IV
III. ışık enerjisini kimyasal bağ enerjisine dönüştürme,
IV. hücre zarına sahip olma
özelliklerinden hangileri ortaktır? 13. Aşağıda kloroplast organelinin yapısı verilmiştir.
Granum
Dış zar Stroma
Tilakoyit
İç zar zar
10. “Işık enerjisini kimyasal bağ enerjisine dönüştüren bir

B
organizmada; İ
Y
I. inorganik maddelerden organik besin sentezleme, O
II. ribozomları aracılığıyla protein sentezleme, T Buna göre, verilen organelde;
İ
III. hücre çeperi için kitin sentezleme K I. fotosentez,
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi beklenmez?” II. protein sentezi,
III. organik maddenin oksidasyonu
Sorunun yöneltildiği bir öğrenci aşağıdaki hangi se-
çeneği işaretlerse soruyu doğru cevaplamış olur? olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi beklen-
mez?
11. Fotosentez yapan organizmalarla ilgili olarak aşa- 14. Fotosentez tepkimelerinde;
ğıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
I. klorofil,
A) Klorol pigmenti taşırlar. II. enzim,
B) İnorganik maddelerden organik besin üretirler. III. karbondioksit,

IV. mitokondri
C) Tamamı çok hücreli olup bitkiler aleminde sınıan-
dırılır. yapı veya moleküllerinden hangileri görev almaz?
D) Oksijenli solunumla ATP üretebilirler.
E) Işık enerjisini kimyasal bağ enerjisine dönüştürür-
ler. D) II ve IV E) III ve IV
164 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
D E E A A E C E E B C E A A
ANALİZ
1. Canlılarda görülen fosforilasyon tipleri şunlardır: 4. Atmosferdeki karbondioksitin aşırı artması küresel ısın-
I. Fotofosforilasyon ma olarak da bilinen sera etkisine neden olur.
II. Substrat düzeyinde fosforilasyon Buna göre bir bitki yaprağında bulunan;
III. Oksidatif fosforilasyon
I. kloroplast,
Verilen fosforilasyon tiplerinin görüldüğü canlı sa- II. mitokondri,
yısı çoktan aza aşağıdaki hangi seçenekte doğru III. ribozom
olarak verilmiştir?
hücresel yapılarından hangileri sera etkisini azaltıcı
A) I - II - III B) I - III - II C) II - I - III yönde etkiler?
D) II - III - I E) III - II - I
2. Aşağıdaki şekilde yaprağın fotosentetik bir hücresinde

bulunan “A” organeli ile sitoplazma sıvısı arasındaki
madde alışverişi gösterilmiştir.
5. Fotosentezin ışığa bağımlı evresinde gerçekleşen,

Sitoplazma
I. Klorofile fotonun çarpması
Besin CO2
II. Suyun fotoliz olması
A organeli
B III. Klorofilden kopan elektronun ETS’ye geçmesi
H2O O2 İ
Y IV. NADP+’nin indirgenmesi
O
HÜCRE T şeklindeki olayların meydana geliş sırası aşağıda-
İ
K kilerden hangisi gibidir?
Buna göre verilen organelle ilgili olarak, A) I - II - III - IV B) I - III - II - IV

I. DNA, RNA ve ribozom taşır. C) III - I - II - IV D) III - II - I - IV
II. Fotofosforilasyonla ATP sentezler. E) III - IV - I - II
III. Bölünerek çoğalabilir.
IV. Bir bitkinin tüm canlı hücrelerinde bulunur.
6. Bitkilerde ışık enerjisi kullanılarak inorganik maddeler-

den organik besin sentezi kloroplastta gerçekleşir.
Fotosentez olarak tanımlanan bu olayın haricinde
kloroplastlarda,
I. Amino asitlerden protein sentezi

3. Bir bilim adamı yaptığı deneyde oksijeni işaretlenmiş
CO2’yi bitkiye vermiş ve fotosentez için gerekli koşullar II. DNA’dan DNA sentezi
sağlamıştır. III. Glikozdan nişasta sentezi
Bilim adamının aşağıda verilenlerden hangisinde
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi beklenir?
bu işaretli oksijene rastlanması beklenmez?
A) Nişasta B) Glikoz C) Yağ
D) Atmosfere verilen O2 E) Amino asit

ANALİZ
7. Aşağıdaki deney tüplerine özdeş üç su bitkisi konulu- 9. Deney ortamında bulunan bir bitkinin toprağındaki
yor. su miktarının azalmasına;
Işıklı Gölge Karanlık I. suyun fotosentezde tüketilmesi,
ortam ortam ortam
II. suyun terlemeyle bitkiden uzaklaştırılması,
III. suyun dehidrasyon tepkimelerinde tüketilmesi
durumlarından hangileri neden olabilir?
A B C A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Daha sonra,
• A tüpü ışıklı
• B tüpü gölge
• C tüpü karanlık
10. Bitkilerde bulunan karotenoitler;
ortamda 12 saat boyunca bekletiliyor.
I. aşırı ışığı soğurarak klorofilin zarar görmesini
Bu bitkilerle ilgili, engelleme,
I. Karbondioksit özümleme hızları arasındaki ilişki II. çiçeklere renk vererek böcekleri çiçeğe çekme,
A > B > C şeklindedir. III. klorofilin işlevsiz kaldığı zamanlarda tek başına
II. Kuru ağırlık artışları arasındaki ilişki C > A > B fotosentez yapma
şeklindedir.
görevlerinden hangilerinde rol oynar?
B
III. A ve B tüplerindeki bitkilerin bir molekül glikoz İ
sentezlemek için tükettikleri karbondioksit miktarı Y A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
aynıdır. O
IV. Deney süresince A tüpündeki bitkinin ürettiği oksi- İ
jen miktarı, B tüpündeki bitkinin ürettiği oksijen K
miktarından fazladır.
11. Aşağıdaki deney düzeneğine iki özdeş bitki konularak
belirtilen şartlarda 12 saat boyunca bekletiliyor.
A) I ve II B) I ve III C) II ve III Işıklı Karanlık
ortam ortam
D) III ve IV E) I, III ve IV
1 2
8. Aşağıdakilerden hangisi fotosentezin canlılar için
önemini en iyi şekilde açıklar? Deney düzeneğinde meydana gelen olaylara ilişkin
olarak,
A) Işık enerjisi yardımı ile ATP’nin sentezlenmesi
I. 1’den 2’ye doğru oksijen difüzyonu gözlenir.
B) İnorganik maddelerden organik besinlerin sentez-
lenmesi II. 2’den 1’e doğru karbondioksit difüzyonu gözlenir.
III. 1. bitkide ağırlık artışı, 2. bitkide ağırlık azalışı olur.
C) Klorol içeren hücrelerde gerçekleşmesi
D) Hidrojen kaynağı olarak suyun tüketilmesi yargılarından hangileri doğrudur?
E) Elektron kaynağı olarak klorolin kullanılması A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
166 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
D D D A B E E B D B E
ANALİZ
1. Aşağıdaki şekilde bir bitki yaprağının enine kesiti ve- 4. Klorolin ışık tarafından etkinleştirilmesi sürecinde
rilmiştir. görülen,
I. Enerji klorofil pigmentinden elektron koparır

Kütikula
II. Işık enerjisi fotosistem tarafından soğrulur
(I)
Üst Palizat III. Kopan elektron, elektron taşıma sistemine aktarılır
epidermis parankiması
(II) (III) olaylarının meydana geliş durumuna göre sıralanışı
Sünger
parankiması
(IV) A) I - II - III B) I - III - II C) II - I - III
Stoma D) II - III - I E) III - II - I

(V)
Yaprak enine kesitinin verildiği şekilde numaralan-

dırılan kısımların hangilerinde inorganik maddeden
organik madde sentezi gerçekleşmez? 5. Çok yıllık bir bitkide,
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve V • Gündüz: Solunum hızı < Fotosentez hızı

• Gece: Solunum hızı > Fotosentez hızı
D) II ve III E) II ve IV
durumları söz konusu olabilir.
Bitkide görülen bu hız farkı aşağıdakilerden hangi-

B siyle açıklanabilir?
İ
2. Kloroplastla ilgili verilen aşağıdaki ifadelerden han- Y A) Topraktaki mineral miktarı
gisi doğru değildir? O
T B) Işık şiddeti
İ
A) Kendine ait DNA, RNA ve ribozomu vardır. K C) Ortam sıcaklığı
B) İçindeki sıvıya stroma denir ve karbon tutma tepki-
D) Ortamın nem oranı
meleri burada gerçekleşir.
E) Havadaki oksijen miktarı
C) Klorolin bulunduğu üst üste dizilmiş yapıya gra-
num denir.
D) Fotosentez yapan bütün hücrelerde bulunur.
E) Yaprakta palizat parankimasında bol miktarda bulu-

nur.
6. Fotosentez hızına etki eden faktörlerden bazıları aşa-
I. Işık şiddeti
3. Bitki hücrelerinde; II. Sıcaklık

III. Kloroplast sayısı
I. nükleotitlerden nükleik asit sentezi,
IV. Kütikula tabakasının kalınlığı
II. inorganik maddelerden organik besin sentezi,
III. amino asitlerden protein sentezi Bu faktörlerden hangilerinin aşırı artması bir süre
sonra bitkide fotosentez hızının tamamen durması-
olaylarından hangileri ancak ışık varlığında gerçek- na neden olur?
leşir?
A) Yalnız II B) I ve III C) II ve III

ANALİZ
7. Farklı dalga boylarına sahip ışık ile aydınlatılan ortam- 10. Yeşil bir bitkinin yaprağından sabahın erken saatlerin-
lara konulan özdeş bitkiler aşağıda verilmiştir. de dairesel bir kesi alınıp kurutularak kuru ağırlığı sap-
tanıyor. Yaprağın akşama kadar bekletilen bölümün-
Kırmızı ışık Yeşil ışık den akşam saatinde aynı çapta dairesel bir kesi daha
alınarak kurutulup tartılıyor.
Kurutularak tartılıyor
X gr
Sabah alınan dairesel kesi
A ortamı B ortamı Akşam alınan dairesel kesi
Y gr
Işığın dalga boyu haricindeki diğer tüm koşulların Kurutularak tartılıyor
sabit olduğu A ve B ortamlarındaki bitkiler için aşa-
ğıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) A ortamında bulunan saksının kuru ağırlığı daha

fazla artar.
B) B ortamında birim zamanda açığa çıkan oksijen

oranı daha azdır. Akşam alınan dairesel kesinin ağırlığı ve sabah alı-
nan kesinin ağırlığı arasındaki fark, dairesel kesiyi
C) B ortamı gelen ışığın tamamını yansıtır. B oluşturan hücrelerde;
İ
D) A ortamındaki bitkinin fotosentez hızı daha fazladır. Y
O
I. gün boyunca terleme ile yitirilen su miktarı,
E) B ortamındaki bitki birim zamanda daha az CO2 tü- T II. gün boyunca solunumda kullanılan oksijen miktarı,
ketir. İ
K III. gün boyunca fotosentezle üretilen organik besin
miktarı
niceliklerinden hangileri hakkında bir fikir verir?
8. Canlılar ışık enerjisini; A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
I. protein sentezi, D) I ve II E) II ve III

II. ATP sentezi,
III. DNA sentezi
olaylarından hangilerinde doğrudan kullanırlar? 11. Fotosentez sırasında meydana gelen;
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III I. karbondioksitin organik besin sentezinde tüketil-

mesi,
II. inorganik maddelerden organik madde sentezlen-
mesi,
III. ışığın klorofil tarafından soğurulması,
IV. fotofosforilasyonla ATP sentezlenmesi
9. Fotosentetik bir bitkinin hücrelerinde aşağıdakiler-
den hangisinin bulunması beklenmez? olaylarından hangileri karbon tutma reaksiyonları-
na bağlı olarak gerçekleşir?
A) Glikoz B) Klorol C) DNA
D) Glikojen E) Fruktoz
168 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
B D B C B A C B D C C
ANALİZ
1. Klorol molekülü ile ilgili aşağıda verilen ifadeler- 4. I. Klorolin ışık enerjisini soğurması
den hangisi yanlıştır? II. Karbondioksitin tüketilerek monosakkaritlerin sen-
tezlenmesi
A) Işık enerjisini soğurarak fotosentezi başlatır.
III. ATP ve NADPH+H+ lerin tüketilmesi
B) C,H,O,N ve Mg elementlerinden oluşan organik bir
moleküldür. Yukarıdaki olayların hangileri fotosentezin ışığa ba-
ğımlı evresinde meydana gelir?
C) Fotosentezin ışığa bağımlı evresinde iş görür.
D) ETS’de hidrojen taşıyıcısı olarak iş görür. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Bitki hücresinde kloroplastın içinde bulunur. D) I ve III E) I, II ve III
5. Prokaryotik ve ökaryotik hücrelerde fotosentezle

2. Aşağıdaki grakte yeşil alglerden ulva ve mor sülfür bak-
besin üretimi aşağıdaki hücresel yapıların hangi-
terisinin fotosentez yapmak için farklı dalga boylarındaki
sinde gerçekleşir?
ışık ışınlarını soğurma (absorsiyon) miktarları verilmiştir.
Prokaryot Ökaryot
M B Y S T K
Bağıl absorbsiyon
Ulva (yeşil alg)

A) Sitoplazma Kloroplast
Mor sülfür B) Mitokondri Kloroplast
bakterisi
C) Kloroplast Kloroplast
D) Kloroplast Sitoplazma
300 400 500 600 700 800 900 1000
Dalga boyu B E) Sitoplazma Mitokondri
İ
M : Mor Y : Yeşil T : Turuncu Y
B : Mavi S : Sarı K : Kırmızı O
T
Buna göre, İ
K 6. Aşağıda verilen olaylardan hangisi redüklenme-
I. Fotosentetik bütün canlılarda fotosentez tepki- dir (indirgenme)?
meleri, sadece görünür dalga boyundaki ışınların
soğurulmasıyla gerçekleşir. A) Suyun fotolizi
II. Mor sülfür bakterisinin klorofili kızıl ötesi ışınları B) Fotosistem II’nin elektron kaybetmesi
soğurarak fotosentez yapabilir.
C) Glikozun nişasta sentezinde tüketilmesi
III. Mor ışıkla aydınlatılan her fotosentetik canlıda foto-
D) Oksijenin atmosfere verilmesi
sentez hızı maksimum olur.
E) NADP+’nin elektronu yakalaması
D) I ve III E) II ve III 7. I. NADPH+H+

II. CO2
III. ATP
IV. O2
3. Bitkide güneş ışığı etkisiyle klorolden ayrılan
elektronlar aşağıda verilen moleküllerden hangisi Yukarıda verilenlerden hangileri fotosentezin ışığa
tarafından tutularak ışıktan bağımsız evreye akta- bağımlı evresinde üretilip, ışıktan bağımsız evre-
rılır? sinde kullanılır?
A) NAD B) FAD C) NADP+ A) I ve II B) I ve III C) I ve IV
D) H2O E) CO2 D) II ve III E) II ve IV

ANALİZ
8. Zayıf ışıkta tutulan bir bitki, kuvvetli ışıkta tutulan özde- 11. Fotosentezle oluşan organik besinlerle ilgili aşağı-
şine göre daha az klorol sentezler. dakilerden hangisi doğru değildir?
Bu durum, A) Glikozun fazlası nişasta şeklinde depolanır.
I. Zayıf ışıkta köklerle alınan su miktarının artması B) Bitki kökleri fotosentezle oluşan glikozu kullanır.
II. Kuvvetli ışıkta hücresel solunumun hızlanması C) Amino asitler protein sentezinde tüketilir.
III. Kuvvetli ışıkta klorofil sentezinden sorumlu genlerin D) Glikoz molekülleri maltoz sentezinde kullanılabilir.
aktivitesinin artması
E) Bitki kökleri glikozun fazlasını glikojen şeklinde de-
IV. Kuvvetli ışıkta fotosentezin hızlanması
polar.
ifadelerinden hangileriyle açıklanabilir?
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve IV
D) II ve III E) II ve IV 12. Fotoototrof organizmalarda gerçekleşen fotosentez re-

aksiyonları aşağıda verilmiştir.
Işık
♦ CO2 + H2O Besin + O2
9. Fotosentezin ışığa bağımlı ve ışıktan bağımsız tepki- Klorofil
meleri aşağıda özetlenmiştir.
Işık
I III ♦ CO2 + H2S Besin + S
Klorofil
Işığa ATP Işıktan
bağımlı bağımsız
B Buna göre verilen fotosentez tepkimeleri ile ilgili,
tepkime NADPH tepkime
İ
Y I. Fotosentezde H2O ve H2S besin için hidrojen kay-
II IV O nağı olarak tüketilir.
T
Tepkimelerde numaralı yerlere gelmesi beklenen İ II. Fotosentezde CO2 besin için karbon ve oksijen
moleküller aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak K kaynağı olarak tüketilir.
verilmiştir? III. Fotosentezle besin olarak sadece glikoz üretilir.
I II III IV yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) O2 H2O Şeker CO2
B) Şeker H2O O2 CO2
C) CO2 O2 H2O Şeker D) I ve II E) II ve III
D) H2O O2 CO2 Şeker

E) O2 Şeker H2O CO2
13. Bir bitkinin aynı dalındaki iki farklı yaprağına, farklı

dalga boylarında ışık gönderilirse bu iki yaprağın;
I. birim zamanda tükettiği ATP miktarı,

10. Bitki yapraklarının yeşil renkte görünmesi,
II. birim zamanda tükettiği CO2 miktarı,
I. Klorofilin yeşil ışığı yansıtması III. birim zamanda ürettiği şeker miktarı,
II. Klorofilin kırmızı ışığı soğurması IV. birim zamanda atmosfere verdiği O2 miktarı
III. Mavi ışığın klorofil tarafından yansıtılması
niceliklerinden hangilerinin farklılık göstermesi
durumlarından hangileriyle açıklanabilir? beklenir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
D) I ve II E) II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
170 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
D B C A A E B A D A E D E
ANALİZ
1. Bitkilerde gerçekleşen fotosentezin ışıktan bağım- 5. Bitkilerde fotosentezin gerçekleştiği kloroplast organeli
sız reaksiyonları için aşağıda verilen ifadelerden aşağıda verilmiştir.
Granum
A) Stromada gerçekleşir. Dış zar Stroma
Tilakoyit
B) ATP kullanılır. İç zar zar
C) CO2 kullanılır.
D) O2 üretilir.
E) Şeker üretilir.
Kloroplastta,
I. Oksijenin besinlerin yıkımında kullanılması

2. I. Tilakoit zardaki ETS’ye elektron aktarılması
II. Karbondioksitin besin sentezinde kullanılması
II. NADP+ ’nin yükseltgenmesi
III. Fotofosforilasyonla ATP sentezlenmesi
III. Suyun fotoliz olması
IV. Amino asitlerden protein sentezi
IV. Glikoz moleküllerinden nişastanın sentezlenmesi
Yukarıda verilen olayların hangilerinin gerçekleş-
mez?
mesinde klorofil molekülü doğrudan görev alır?
B D) II ve III E) III ve IV
İ
Y
O
T
İ
6. Aşağıdaki şekilde fotosentez tepkimelerinin genel şe-
3. Bir bitki hücresinde aşağıda verilen olaylardan han- K ması verilmiştir.
gisi fotosentezin hem ışığa bağımlı hem de ışıktan
bağımsız evrelerinde görülür? Işık
H2O CO2
A) Suyun fotoliz olması
B) Klorolin yükseltgenmesi Işıklı ATP Karanlık

evre evre
C) NADPH+H+’ın yükseltgenmesi NADPH
D) Karbondioksitin kullanılması
O2 Şeker
E) Enzim kullanılması
Verilen tepkimelerle ilgili,
I. Şekerin yapısındaki karbonun kaynağı karbondiok-

sittir.
4. Kloroplastta aşağıdaki olaylardan hangisinin ger- II. Fotosentezin ışıklı evresinde oluşan oksijenin kay-
çekleşmesi ışıktan bağımsız olayların gerçekleşti- nağı sudur.
ğine kanıt olarak gösterilebilir?
III. Işıklı evre tepkimeleri granada gerçekleşir.
A) NADP+’nin indirgenmesi IV. Işıklı evrede oluşan ATP oksidatif fosforilasyonla
sentezlenir.
B) Oksijenin atmosfere verilmesi
C) Suyun fotolizi yargılarından hangileri doğrudur?
D) CO2’nin karbon kaynağı olarak kullanılması A) I ve II B) I ve III C) II ve IV

E) Klorolin yükseltgenmesi D) I, II ve III E) II, III ve IV

ANALİZ
7. Fotosentez sürecinde oluşan bazı maddeler aşağıda 9. İçinde yeşil su bitkisi bulunan aşağıdaki deney düze-
verilmiştir. neği ışık kaynağı aracılığıyla t0 – t1 aralığında aydın-
I. Oksijen lık, t1 – t2 aralığında ise karanlık ortamda bekletiliyor.
II. ATP
Tüp
III. NADPH
IV. Şeker
Cam kap
Bu maddelerin fotosentezin ışığa bağımlı ve ışıktan
bağımsız tepkimelerinde oluşanları aşağıdakilerin
hangisinde doğru olarak eşleştirilmiştir? Işık kaynağı Yeşil su bitkisi
Işığa bağımlı Işıktan bağımsız Buna göre deney sürecinde meydana gelen olayla-
A) I ve II III ve IV ra ilişkin olarak;
Tüp içindeki O2
B) I, II ve III IV
Cam kaptaki
miktarı
C) II ve III I ve IV
CO2
D) I ve III II ve IV
E) I II, III ve IV t0 t1 t2 t0 t1 t2
Zaman Zaman
I. II.
Bitkinin kuru
ağırlığı
B
İ
Y
O t0 t1 t2
8. Aşağıda fotosentezin karbon tutma tepkimelerinde T
Zaman
İ
PGAL’den organik moleküllerin sentez basamakları K III.
gösterilmiştir. grafiklerinden hangileri çizilebilir?
PGAL
Yağ asidi C C C Amino asit
Gliserol Vitamin Topraktan D) I ve III E) II ve III

azotlu bileşikler
Organik baz
10. Dört farklı bitkinin yapraklarındaki kloroplast miktarları

Selüloz
Nişasta
C C C C C C Disakkaritler aşağıda verilmiştir.
Glikoz
• A bitkisindeki kloroplast miktarı 3x
Buna göre,
• B bitkisindeki kloroplast miktarı 4x
I. Amino asitlerin yapısına azotlu bileşikler katılır. • C bitkisindeki kloroplast miktarı 5x
II. Şekilde verilen glikozdan disakkaritin sentezlenme- • D bitkisindeki kloroplast miktarı 6x
si anabolik olup, olayda ATP tüketilir.
Eşit koşullarda fotosentez yapmaya bırakılan bu
III. Üretilen glikozun bir kısmı polisakkarite dönüştürü-
bitkilerin besin sentezleme hızlarının aşağıdakilerin
lerek depolanır.
hangisindeki gibi olması beklenir?
A) B > A > C > D B) D > C > B > A
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III C) A > B > C > D D) C > A > B > D
D) I ve II E) I, II ve III E) C > B > A > D
172 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
D A E D A D B E A B
ANALİZ
1. I. Işık şiddeti 5. Aşağıdaki deney düzeneğinde aynı türe ait 3 özdeş bit-
II. Karbondioksit yoğunluğu ki farklı dalga boylarındaki ışıklarla aydınlatılıyor.
III. Kloroplast miktarı Sarı ışık Mor ışık Yeşil ışık
Yukarıda verilenlerden hangilerinin arttırılması bit-

kideki fotosentez hızını artırabilir?
I II III
Bu üç bitkinin fotosentez hızlarının çoktan aza doğru
2. Fotosentez hızına etki eden çevresel faktörlerle ilgi- sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
li aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Karbondioksit miktarının artması fotosentez hızını
belli bir değere kadar arttırır, sonra sabit kalır. D) II - III - I E) III - II - I
B) Işık şiddetinin artması fotosentezi belli bir değere

kadar arttırır, sonra sabit kalır.
C) Fotosentezin su oranı %15’in altında olduğu ortam-

larda gerçekleşmesi beklenmez.
B 6. Bir saksı bitkisinin yapraklı bölümü ışık geçiren (şeffaf)
D) Sıcaklığın artması fotosentez hızını sürekli arttırır. İ ve tek yönlü hava giriş ve çıkışı olan düzeneğe, aşağı-
Y daki gibi yerleştiriliyor.
E) Mor ışıkta fotosentez hızı en fazladır. O
T
İ Giren
K hava
Işık
3. Aşağıda verilenlerden hangisi fotosentez hızına

etki eden genetik faktörlerden biri değildir?
A) Kloroplast sayısı B) Sıcaklık Çıkan

hava
C) Stoma sayısı D) Kütikula kalınlığı
E) Yaprak sayısı
Işık
kaynağı
Düzenek kurulduktan bir süre sonra, çıkan havadaki;

4. Şartların aynı olduğu ortamda iki farklı türe ait bitki ye-
tiştiriliyor. Bir müddet beklendikten sonra fotosentez I. karbondioksit,
hızlarının farklı olduğu gözlemleniyor. II. oksijen,
III. su buharı
Buna göre bu farklılığın oluşmasının nedeni aşağı-
dakilerden hangisi olabilir? maddelerinden hangilerinin miktarı giren havadaki
miktarından daha azdır?
A) Yaprak sayısı B) Ortam sıcaklığı
C) Işık şiddeti D) Işığın dalga boyu A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Karbondioksit miktarı D) I ve II E) I ve III

ANALİZ
7. Aşağıdaki grakte fotosentez hızının K değişkenine 9. Aydınlık ortamda yeşil bir bitki kullanılarak hazırlanan
bağlı değişimi verilmiştir. deney düzeneği aşağıda verilmiştir.
Giren hava Çıkan hava
Fotosentez hızı
Işık
Buna göre K değişkeni yerine;
I. ışık şiddeti,
Deneyi hazırlayan öğrenci, bitkinin fotosentezle ok-
II. ışığın dalga boyu, sijen ürettiğini kanıtlamak için,
III. sıcaklık miktarı
I. Giren havayı bitkinin ortamına yollamadan önce,
faktörlerinden hangileri yazılabilir? karbondioksit tutucu olan çözeltiden geçirme
II. Bitkinin bulunduğu kaba karbondioksit tutucu
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III koyma
D) I ve III E) II ve III III. Işık şiddetini artırma
IV. Çıkan havayı, içerisinde sönmek üzere olan bir
mumun olduğu kapalı bir ortama aktarıp, mumun
alevini gözleme
B
İ
Y uygulamalarından hangilerini yaparsa hadefine
8. Aşağıdaki grak farklı ışık şiddetinde tutulan aynı tür-
O ulaşmış olur?
den iki bitkiye ait fotosentez hızının sıcaklığa bağlı de- T
ğişimini göstermektedir. İ
K
Yüksek
Fotosentez hızı
ışık şiddeti
Düşük
ışık şiddeti 10. Aşağıda fotosentezin genel denklemi verilmiştir.
Sıcaklık
Işık
CO2 + H2O C6H12O6 + O2
Klorofil
Bu iki bitki arasında ortam sıcaklığının artmasına Verilen denklemle ilgili olarak,
bağlı olarak;
I. Glikozun yapısındaki karbonun kaynağı karbon
I. organizmaların kuru ağırlığı, dioksittir.
II. birim zamanda ortamdan alınan karbondioksit mik- II. Denklemde serbestlenen oksijenin kaynağı sudur.
tarı,
III. Glikozun yapısındaki oksijenin kaynağı sudur.
III. organizmaların ürettiği organik besin çeşidi,
IV. Denklemde meydana gelen olaylarla ışık enerjisi
IV. organizmaların kromozom sayısı kimyasal bağ enerjisine dönüşür.
niceliklerinden hangilerinin farklı olması beklen- yargılarından hangileri doğrudur?
mez?
174 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
E D B A C A A E A E
ANALİZ
Fotosentez ve Kemosentez 9
1. I. Kimyasal bağ enerjisini kullanma 5. Aydınlık ortamda inorganik maddeden organik
II. Atmosfere oksijen verme madde sentezleyen bir canlı için,
III. İnorganik bileşikleri oksitleme I. Klorofil bulundurur.
Yukarıda verilen olaylardan hangileri fotosentez ve II. Zarlı organel bulundurur.

kemosentez yapan tüm bakterilerin ortak özelliği- III. Ototroftur.
dir?
ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
2. Kemosentez yaptığı bilinen bir canlı için,
I. Organik madde sentezinde çoğunlukla karbondiok-

sit kullanır.
II. Oksidatif fosforilasyonla ATP sentezler. 6. Kemosentetik canlılara ilişkin olarak verilen aşağı-
III. Hem gündüz hem de gece gerçekleşir. daki ifadelerden hangisi yanlıştır?
ifadelerinden hangileri doğrudur? A) İnorganik maddeleri kullanarak enerji üretir.
B) Oksidatif fosforilasyonla ATP sentezler.

B C) Besin sentezini klorolleri sayesinde yapar.
İ
Y D) Zarlı organel bulundurmaz.
O
T E) Bölünerek çoğalır.
İ
K
3. I. İnorganik maddeleri oksitleyerek enerji üretmesi
II. Sitoplazmasında CO2 bulundurması
III. İnorganik maddeden organik madde sentezlemesi
7. Aşağıdaki şekilde fotosentez ve kemosentezin ortak (L)
Bir canlının yukarıda verilen olaylardan hangilerini ve farklı (K ve M) özellikleri verilmiştir.
gerçekleştirmesi o canlının ototrof olduğunu kesin
Fotosentez
gösterir?
K
L
M
Kemosentez
4. I. Gerekli proteinlerini ribozomda sentezleme Şekilde K, L ve M ile gösterilen özelliklerle ilgili aşa-
II. İkiye bölünerek çoğalma ğıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
III. Enerji ihtiyacını oksijen kullanarak sağlama A) K √ Fotofosforilasyonla ATP sentezi
Yukarıda verilen özelliklerden hangileri kemoototrof B) M √ Yalnızca ökaryotik hücrelerde gerçekleşme

bir canlıda görülebilir?
C) M √ Oksidatif fosforilasyonla ATP sentezi
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) K √ Yalnızca ışık varlığında gerçekleşme
D) I ve III E) I, II ve III E) L √ İnorganik maddeden monosakkarit sentez

ANALİZ
9 Fotosentez ve Kemosentez
8. Aşağıda verilen olaylardan hangisi hem fotosentez 11. Aşağıdaki şekilde bir bakteride gerçekleşen kemosen-
yapan öglenada hem de kemosentez yapan bir bak- tez tepkimeleri özetlenmiştir.
teride görülür?
İnorganik İnorganik tuz
A) Atmosfere oksijen verilmesi maddeler (O2 ile yükseltgenir.)
Kimyasal enerji
B) Mitokondri ile oksijenli solunum yapılması
ATP
C) Klorolleri ile ışığı soğurması
CO2 + H2O Besin + O2
D) Konjugasyon görülmesi
E) İnorganik maddeden organik madde sentezlenmesi Kemosentez sırasında gerçekleşen tepkimeler ve

açığa çıkan ürünler ile ilgili,
I. Tepkimelerin bir kısmı hücrenin sitoplazmasında

gerçekleşir.
II. İnorganik maddelerin oksitlenmesiyle kimyasal
enerji oluşur.
9. Kemosentetik bir organizma,
III. Oluşan inorganik tuzlar ototrof canlılar tarafından
I. Glikoz ve proteinden glikoprotein sentezi besin yapımında kullanılır.
II. Aminoasitlerden protein sentezi yargılarından hangileri doğrudur?

III. İnorganik maddenin oksidasyonu
IV. DNA sentezi
olaylarından hangilerini gerçekleştirirken molekü- B
ler oksijene doğrudan ihtiyaç duyar? İ
Y
O
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III T
İ 12. Fotosentetik bir organizma ile kemosentetik bir or-
D) II ve IV E) III ve IV K
ganizma, organik besin sentezinde;
I. klorofil,
II. karbondioksit,
III. ışık
10. Yeşil bir bitkinin toprağına verilen nitrat tuzlarındaki
faktörlerinden hangilerini ortak olarak kullanırlar?
işaretli azot atomuna belirli bir süre sonra meyvedeki
proteinlerin yapısında rastlanıyor. A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
Topraktan alınan nitrat tuzundaki azotun proteinin D) I ve III E) II ve III

yapısına katılması sürecinde meydana gelen;
I. nitratın organik besinin yapısına katılması,

II. azotlu organik besinin meyveye taşınması,
13. Kemosentetik canlılar,
III. nitratın toprak sıvısından alınması,
IV. nitratın ksilem borusuyla taşınması I. Doğadaki biyolojik dengenin kurulması,
II. Doğadaki zehirli maddelerin zehirsiz hale getirilmesi,
olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerin han-
gisinde doğru olarak verilmiştir? III. Bazı elementlerin doğada devirli olarak kullanılması
A) I - II - III - IV B) I - III - II - IV olaylarından hangilerinde rol oynar?
C) II - I - III - IV D) III - IV - I - II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

E) III - II - I - IV D) II ve III E) I, II ve III
176 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
A E D E C C B E A D E A E
ANALİZ
Hücresel Solunum ve Fermantasyon 10
1. Aşağıdaki şemada glikoliz olayı özetlenmiştir. 4. Çok hücreli bir canlıda oksijenli solunumun glikoliz
evresinde görevli enzimlerin üretildiği ve görev
yaptığı hücresel yapılar aşağıdakilerin hangisinde
Glikoz
Üretim yeri Görev yeri

Glikoliz 2 Pirüvat
A) Ribozom Sitoplazma
B) Ribozom Mitokondri
Verilen olaylarla ilgili olarak, C) Mitokondri Mitokondri
I. Verilen süreç enzimlerin kontrolünde gerçekleşir. D) Mitokondri Sitoplazma
II. Verilen süreçte 2ATP harcanır, 4ATP sentezlenir. E) Mezozom Sitoplazma
III. Verilen süreç kataboliktir.
IV. Verilen süreçte substrat düzeyinde fosforilasyon
gerçekleşir.
5. Glikoliz evresinde görülen,
I. Aktivasyon için ATP harcanması
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV II. NAD’ların indirgenmesi
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV III. Pirüvik asidin oluşması

hangisi gibidir?
B
İ A) I - II - III B) I - III - II C) II - I - III
Y
2. Oksijenli solunum sürecinde,
O D) II - III - I E) III - II - I
T
I. Glikoliz İ
K
II. Krebs çemberi
III. ETS (Son oksidasyon basamağı)
6. Ökaryot bir hücrede,
evrelerinden hangilerinde elektron alıcısı olarak ok-
I. Glikozun aktifleşmesi
sijen görev alır?
II. Pirüvik asidin oluşması
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III III. Oksidatif yolla enerji eldesi
D) I ve II E) II ve III olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi için mito-

kondriye ihtiyaç yoktur?
3. Oksijenli solunumun glikoliz, krebs ve ETS reak-
siyonlarının prokaryot ve ökaryot hücrelerde ger-
çekleşme yerleri aşağıdakilerden hangisinde yanlış
A) Prokaryot – Glikoliz sitoplazmada

7. Canlılarda enerji üretiminde görülen aşağıdaki ev-
B) Ökaryot – Krebs mitokondri matriksi
relerden hangisinin canlı hücrelerde görülme sıklı-
C) Ökaryot – ETS mitokondri kristası ğı daha fazladır?
D) Prokaryot – Krebs döngüsü sitoplazmada

A) ETS B) Krebse hazırlık C) Krebs
E) Prokaryot – ETS sitoplazma
D) Glikoliz E) Fermantasyon

ANALİZ
10 Hücresel Solunum ve Fermantasyon
8. I. Glikoliz 11. Aşağıdaki şekilde mitokondri organelinin yapısı veril-

II. Krebs miştir.
Ribozom
III. ETS Matriks
DNA
Dış zar
Yukarıda verilen oksijenli solunum aşamalarından İç zar
hangileri bu solunumu yapan tüm canlılarda hücre-
nin aynı kısmında gerçekleşir?
Krista
Bu organelle ilgili yapılan aşağıdaki açıklamalardan
A) DNA ve RNA’ya sahip olduğundan bölünerek çoğa-

9. Mitokondri organelinde,
labilir.
I. Glikoz B) Kendine özgü ribozomu olduğundan protein sen-
II. Pirüvat tezleyebilir.
III. Fruktoz C) Oksijenli solunumun kerbs çemberi ve son oksidas-
yon basamakları bu organelde gerçekleşir.
moleküllerinden hangilerini parçalamak için solu-
num enzimleri bulunur? D) Oksijenli solunumun görüldüğü tüm canlı hücreler-
de bulunur.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II B
İ E) Krista adı verilen iç zar kıvrımlarında ETS ve ATP
D) I ve III E) I, II ve III Y sentaz enzimleri bulunur.
O
T
İ
K
10. Aşağıdaki şemada oksijenli solunumun üç ana evresi

belirli özelliklerine göre gruplandırılmıştır. 12. Bir insanın karaciğer hücresinde oksijenli solunum tep-
Glikoliz kimeleri sırasında oluşan bazı moleküller aşağıda ve-
K rilmiştir.
Krebs
çemberi M
NADH FADH2 ATP
L
I II III
ETS
Buna göre şemada K, L ve M ile simgelenen süreç- Pirüvik CO2

asit
lerle ilgili, IV V
I. K ile simgelenen süreçlerde substrat düzeyinde Bu moleküllerden hangileri sitoplazmada, hangileri

fosforilasyonla ATP sentezlenir. mitokondride oluşur?
II. L ile simgelenen süreçler ökaryot canlılarda Sitoplazmada Mitokondride

mitokondri organelinde gerçekleşir. oluşanlar oluşanlar
III. M ile simgelenen süreçlerde fosforilasyon olayı A) I, III ve IV I, II, III ve V
gerçekleşir.
B) II ve IV I, III, IV ve V
C) III ve IV I, III, IV ve V
A) Yalnız III B)I ve II C) I ve III D) II, III ve IV I, II, III ve V
D) II ve III E) I, II ve III E) I, II, III, IV ve V II, III, IV ve V
178 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
E C E A A C D A B E D A
ANALİZ
1. Oksijenli solunum ve etil alkol fermantasyonunda, 4. Organik maddeyi inorganik maddeye kadar parça-
layarak enerji ürettiği bilenen prokaryotik bir hüc-
I. Kemiozmotik mekanizması ile ATP üretilmesi, reyle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
II. NADH molekülünün NAD+’ya yükseltgenmesi,
III. Elektronların elektron taşıma sisteminde taşınması, A) Olay sırasında üretilen enerji hücre içerisinde kulla-
nılır.
IV. CO2 gazının açığa çıkması
B) Fermantasyona göre bir glikozdan elde ettiği enerji
olaylarından hangileri ortak olarak gerçekleşir? daha fazladır.
A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV C) Asetil CoA oluşumu gözlenir.
D) I, II ve IV E) II, III ve IV D) FAD koenzimi iş görür.
E) Olay bütünüyle mitokondride gerçekleşir.
2. Bir insanın karaciğer hücresinde meydana gelen bir

5. Oksijenli solunum sürecinde;
tepkime aşağıda verilmiştir.
I. glikoliz,
2NAD+ 2 NADH
II. Krebse hazırlık,
Glikoz + 2 ATP Pirüvik asit + 4 ATP III. Krebs
Tepkime ile ilgili verilen aşağıdaki ifadelerden han- evrelerinin hangilerinde CO2 açığa çıkar?
B
gisi yanlıştır?
İ
Y
A) Tepkime hücrenin sitoplazmasında gerçekleşir. O
B) Tepkime, katabolik olup, bir glikozdan iki pirüvik asit İ
oluşur. K
C) Tepkimede NAD+ yükseltgenir.
D) Tepkime oluşturduğu ürünler ile ortamın pH’sini dü-

şürür. 6. Aşağıdaki şekilde ökaryotik bir hücrede glikozun pürivik
asite kadar yıkımı olan glikoliz basamağı ve özellikleri
E) Tepkimede hem ATP tüketilir hem de üretilir.
verilmiştir.
Glikoz
I. Aktivasyon enerjisi olarak ATP harcanır.
II. Substrat düzeyinde fosforilasyonla ATP üretilir.

3. Etil alkol ve laktik asit fermantasyonunda,
III. Sitoplazmadaki enzimlerce katalizlenir.
I. ATP sentezi
IV. Enerjinin bir kısmı ısı olarak çevreye yayılır.
II. CO2’nin açığa çıkması
III. Pirüvik asitin son elektron alıcısı olarak görev yap-
2 Pirüvik
ması asit
IV. Enerjinin bir kısmının ısı şeklinde ortama verilmesi
Verilen özelliklerden hangileri oksijenli solunumun
olaylarından hangileri ortak olarak gerçekleşir? krebs çemberi evresinde de görülür?
A) I ve IV B) II ve III C) III ve IV A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV
D) I, II ve IV E) I, III ve IV D) I, III ve IV E) II, III ve IV

ANALİZ
7. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi Krebs döngüsü- 10. Prokaryot bir hücrede gerçekleşen oksijenli solunum
ne hazırlık aşamasında gözlenmez? reaksiyonları aşağıda şematize edilmiştir.
A) Pirüvatın yükseltgenmesi 6C 2 3C 2 2C
Glikoz Pirüvat Asetil CoA
B) NAD’ın indirgenmesi
Krebs ETS
C) ATP sentezlenmesi döngüsü evresi
D) Karbondioksit çıkışı
Verilen süreçle ilgili,
E) Asetil CoA oluşumu
I. Glikozun pirüvata yıkımı sırasında substrat düze-
yinde fosforilasyonla ATP üretilir.
II. Pirüvatın Asetil Co A’ya dönüşümü sırasında kar-
8. Karbonhidrat, protein ve yağların oksijenli solunum tep- bondioksit oluşur.
kimelerine katıldıkları basamaklar aşağıda verilmiştir. III. Krebs döngüsü ve ETS evresi mitokondri
organelinde gerçekleşir.
Yağ Polisakkarit Protein
I II III Amino asit
Glikoliz D) II ve III E) I, II ve III
Asetil CoA
B
İ
Y
Krebs döngüsü O 11. Aşağıda verilen olaylardan hangisinin gerçekleşmesi
T hücrede meydana gelen olayın fermantasyon olmadı-
İ
ETS K ğını kanıtlar?
Buna göre verilen şemada numaralı yerlere yazıl- A) Pirüvik asitin oluşması
ması gereken moleküller aşağıdakilerin hangisinde B) NAD’ın indirgenmesi
C) ATP’nin kullanılması
I II III
A) Gliserol Aminoasit Glikoz D) ATP’nin oluşması
B) Yağ asidi Gliserol Glikoz E) FAD’ın indirgenmesi
C) Gliserol Yağ asidi Aminoasit

D) Yağ asidi Glikoz Gliserol
E) Glikoz Yağ asidi Gliserol
12. Oksijenli solunumda görülen,
I. Glikoliz
II. Krebse hazırlık
III. Krebs
9. Oksijensiz ortam koşullarında yaşamaya adapte ol-
muş bir hücrenin yalnızca fermantasyon ile ATP IV. ETS
ürettiğine, bu hücrede aşağıdakilerden hangisinin
evrelerinin hangilerinde substrat düzeyinde fosfori-
bulunmaması, kanıt olarak gösterilebilir?
lasyonla ATP sentezlenir?
A) Glikojen B) Nişasta
A) I ve II B) I ve III C) I ve IV
C) Mitokondri D) Kloroplast
E) Elektron taşıma sistemi
180 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
B C A E D B C B E B E B
ANALİZ
1. Glikozun oksijenli solunumda CO2 ve H2O’ya kadar 3. Oksijenli solunum sürecinde meydana gelen bazı olay-
parçalanma reaksiyonları aşağıdaki şekilde verilmiştir. lar şöyledir:
Glikoz I. Pirüvatın Asetil Co A’ya dönüşmesi

ATP II. Karbondioksitin oluşması
Fruktoz III. NAD+’nın indirgenmesi

1
difosfat IV. Substrat düzeyinde fosforilasyon
ATP
Pirüvik asit Bu olayların ökaryot canlılarda, sitoplazma ve mi-
tokondride gerçekleşenlerinin doğru eşleştirilmesi
CO2 NADH+H+
aşağıdaki hangi seçenekte verilmiştir?
Asetil CoA
O2 Sitoplazma Mitokondri
A) IV I, II ve III
Krebs
ATP
2 döngüsü ETS B) I ve II I, III ve IV
H2O
C) II ve III I ve IV
CO2 NADH+H +
D) III ve IV I, II, III ve IV
FADH2 E) I, II ve III III

ATP
Buna göre, şekilde verilen tepkimelerle ilgili,

4. Bir bakteri hücresinde meydana gelen bir dizi olay şöy-
I. 1 nolu tepkime glikoliz olup sitoplazmada gerçek-
ledir:
leşir. B
II. 2 nolu tepkime ökaryot hücrelerin mitokondrisinde İ I. Besinin etil alkol ve karbondioksite kadar parçalan-
Y
gerçekleşir. ması
O
III. 1 ve 2 nolu tepkime dizileri tüm canlılarda ortak İ
T II. Besinin yıkımında ETS’nin görev alması
olarak gerçekleşir. K III. Besinin tamamen inorganik maddelere kadar par-
çalanması
Yukarıda verilenlerden hangilerinin gerçekleşmesi
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II bu hücrenin fermantasyon yaptığına kanıt olarak
gösterilebilir?
2. Oksijenli solunumla ilgili verilen,
I. Ökaryot canlılarda sitoplazmada başlayıp mito- 5. Oksijenli solunum tepkimelerinde,

kondride sonlanır.
I. FADH2
II. Tepkimeler sırasında oksijen tüketimi sadece krebs
sürecinde gerçekleşir. II. NADH + H+
III. Yalnızca oksidatif fosforilasyon ile ATP sentezlenir. III. Karbondioksit
ifadelerinden hangileri yanlıştır? moleküllerinin oluşma sırası aşağıdaki hangi seçe-

nekte doğru verilmiştir?
A) I - II - III B) II - I - III C) II - III - I
D) III - II - I E) III - I - II

ANALİZ
6. Oksijenli solunumun bazı evreleri aşağıda verilmiştir. 8. Oksijensiz solunum ile fermantasyon olayları aşa-
ğıda verilen özelliklerden hangisi bakımından fark-
Glikoz (6C) lılık gösterir?
I
A) Enerji üretimi
2Pirüvat (3C) B) NAD+ indirgenmesi
2CO2
C) Organik maddenin parçalanması
Krebs D) Enerji kullanılması

Çemberi
4CO2 II ETS III E) ETS’nin kullanılması
H2
Verilen tepkimelerle ilgili olarak aşağıdaki yargılar-

dan hangisi yanlıştır? 9. I. Üzüm suyundan etil alkol yapılması
A) I numaralı tepkime gerçekleştiği tüm canlılarda II. Hamurun mayalanması

sitoplazmada olur. III. Sütün yoğurda dönüşmesi
B) II numaralı tepkime ökaryot hücrelerde mitokondrinin Yukarıda verilenlerden hangisi fermantasyon olayı-
matriksinde gerçekleşir. na örnek verilebilir?
C) ETS, ATP’nin en fazla üretildiği evredir.
D) O2’li solunum yapan bir bakteride ETS evresi
mitokondrinin kristasında gerçekleşir. D) II ve III E) I, II ve III
B
E) Bir molekül glikozun O2’li solunum ile yıkılması İ
sonucu oluşan enerjinin bir kısmı ile ATP sentezle- Y
O
nirken bir kısmı ısı olarak çevreye verilir. T
İ
K 10. Oksijenli solunumda çeşitli besin monomerleri ATP el-
desinde tüketilebilir.
7. Oksijenli solunum üç aşamada gerçekleşir. Bu aşama- Aşağıda verilenlerden hangisi solunum tepkimele-
lar glikoliz, krebs döngüsü ve elektron taşıma sistemi rine katılarak ATP yapımında substrat olarak tüke-
şeklindedir. tilmez?
Buna göre oksijenli solunumda, A) Yağ asidi B) Vitamin C) Amino asit
I. ATP üretimi D) Glikoz E) Fruktoz
II. ATP tüketimi

III. Karbondioksitin açığa çıkması
olaylarının gerçekleştiği evreler aşağıdakilerin han-

11. Atmosferdeki oksijen ve karbondioksitin dengelen-
gisinde doğru olarak eşleştirilmiştir?
mesinde aşağıda verilen organellerden hangileri
doğrudan görev alır?
Glikoliz Krebs ETS
A) I ve II I ve III I A) Kloroplast ve mitokondri
B) I, II ve III I II B) Kloroplast ve lizozom

C) II ve III I III C) Lizozom ve ribozom
D) I ve III II I ve II D) Ribozom ve sentrozom
E) III I ve II I
E) Mitokondri ve ribozom
182 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
C E D A C D A E E B A
ANALİZ
1. Mikroorganizmalar yardımıyla endüstride kullanıla- 4. Bazı canlılar oksijen kullanmadığı hâlde, solunum sı-
cak gliserin, etanol, yağ asidi, laktik asit, süt ve al- rasında ETS kullanabilir. Bu yolla fermantasyona göre
kol ürünlerinin üretilmesi aşağıdakilerden hangisi biraz daha fazla ATP sentezler.
ile ifade edilir?
Böyle bir metabolizmaya aşağıdaki canlılardan
A) Deneysel fermantasyon hangisi sahiptir?
B) Endüstriyel fermantasyon A) Denitrikasyon bakterisi B) Bira mayası

C) Yapay fermantasyon C) Amip D) Öglena
D) Anaerobik solunum E) Paramesyum
E) Oksijenli solunum
5. I. Bira mayası
II. İnsan
2. Aşağıdaki deney düzeneği hazırlanarak glikoz çözelti- III. Bitki
sinin bulunduğu A kabına etil alkol fermantasyonu ya-
Yukarıda verilen canlılardan hangilerinde ferman-
pan bir bakteri türü konularak bir süre bekleniyor. Sü-
tasyon olayı gerçekleşebilir?
renin sonunda KOH çözeltisinin bulunduğu B kabının
ağırlığının giderek arttığı gözlemleniyor.
N2 gazı
B
KOH İ
Glikoz çözeltisi Y
+ çözeltisi
O 6. Bir hücrede,
Etil alkol T
fermantasyonu
A kabı B kabı İ I. Asetaldehit
yapan bakteri K
II. Laktik asit
Verilen deneyle ilgili,
III. Pirüvik asit
I. B kabındaki ağırlığın giderek artmasının nedeni A
kabında oluşan CO2’nin KOH ile tepkimeye girerek moleküllerinden hangilerinin görülmesi hücrenin
tutulmasıdır. fermantasyon yaptığının kanıtıdır?
II. A kabındaki glikoz zamanla azalır.

III. A kabına laktik asit fermantasyonu yapan bakteri
konulsaydı da yine aynı sonuçların alınması bek- D) II ve III E) I, II ve III
lenirdi.

7. Hamurun mayalanması sırasında etil alkol fermantas-
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III yonu görülür.
D) II ve III E) I, II ve III Mayalanma hızına,
I. Ortamdaki oksijen miktarı

II. Maya miktarı
3. Oksijenli solunumda aşağıdaki yapı ve maddeler- III. Ortam sıcaklığı
den hangisi görev almaz?
faktörlerinden hangileri etki eder?
A) Enzim B) Mitokondri C) Klorol
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III
D) Glikoz E) Amino asit

ANALİZ
8. Besinlerin hücrede oksijen kullanılmadan parçalana- 11. Aşağıdaki şekilde bir hücrenin aldığı glikozun ATP
rak enerji elde edilmesine oksijensiz solunum denir. enerjisine dönüşümü verilmiştir.
Oksijensiz solunumda besin moleküllerinden koparılan
Glikoz
elektronlar oksijen dışında başka bir moleküle aktarılır.
ADP
ATP
ATP
Buna göre oksijensiz solunumda,
ADP Glikoliz Pirüvat + Isı
I. Sülfat (SO4–2)
II. Kükürt (So)
Şekilde verilen süreçte meydana gelen olaylara iliş-
III. Nitrat (NO3–)
kin olarak,
IV. Karbondioksit (CO2)
I. Glikozu aktifleştirmek için ATP harcanır.
moleküllerinden hangileri son elektron alıcısı ola- II. Sürecin son ürünü pirüvattır.
rak görev alır?
III. Süreç sitoplazmada gerçekleşir.
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV
9. Hücresel solunumun amaçları arasında,

12. Biri oksijenli solunum yapan, diğeri etil alkol fermantas-
I. Hücre metabolizması için gerekli ATP enerjisini yonu yapan eşit sayıdaki iki bakteri türüne, eşit miktar-
B
üretmek İ larda glikoz verildiğinde birim zamanda ulaştıkları birey
Y
II. Vücut sıcaklığının korunması için gerekli ısıyı oluş- sayısı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
O
turmak T
Oksijenli Etil alkol
İ
III. Kompleks organik besinleri, yapılarını oluşturan solunum fermantasyonu
K Glikoz miktarı
temel organik besinlere parçalamak yapan yapan bakteri
bakteri sayısı sayısı
olaylarından hangileri gösterilebilir? I 20 mg/dl 300 120
II 40 mg/dl 800 180
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III III 60 mg/dl 2000 200
D) I ve II E) II ve III IV 80 mg/dl 8000 280
Tabloda verilen değerlere göre,
I. Aynı miktarda glikoz içeren ortamlarda çoğalma-

10. Aşağıdaki şekilde fermantasyon çeşitleri verilmiştir. ya bırakılan bakteri türlerinden, oksijenli solunum
yapan türün birey sayısı, etil alkol fermantasyonu
yapan türün birey sayısından fazladır.
Glikoz
Laktik asit II. Etil alkol fermantasyonu yapan türün üreme hızı,
2 oksijenli solunum yapan türün üreme hızından
Pirüvat
1 3 fazladır.
Etil alkol III. Oksijenli solunum yapan türde mitokondri bulun-
duğu halde, etil alkol fermantasyonu yapan türde
Şemada numaralandırılan tepkimelerin hangile- mitokondri bulunmaz.
rinde ATP sentezi gerçekleşir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız 2 C) Yalnız 3
D) 1 ve 2 E) 2 ve 3
184 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
B B C A E C E E D A E A
ANALİZ
1. Etil alkol fermantasyonunun bazı basamakları aşağıda 3. Aşağıdaki tabloda K ve L canlılarında oksijenli solunum
verilmiştir. evrelerinin gerçekleştiği hücresel kısımlar verilmiştir.
Glikoz (C6H12O6) Canlı Glikoliz Krebs çemberi ETS

NAD+ I K Sitoplazma Sitoplazma Hücre zarı
L Sitoplazma Mitokondri Mitokondri
Pirüvat (C3H4O3)
II Buna göre K ve L organizmalarına verilebilecek

Asetaldehit(C2H4O ) − örnekler aşağıdaki hangi seçenekte doğru olarak
NADH+H+ III
verilmiştir?
Etil alkol (C2H5OH) K L
A) İnsan Bitki
Buna göre numaralandırılan yerlere aşağıdakiler-
den hangisi gelmelidir? B) Bitki İnsan
C) Mantar Bitki
I II III
D) Bakteri Bitki
A) ADP CO2 NADH+H+
E) Bakteri Arke
B) NAD+ CO2 NADH+H+
C) NADH+H+ CO2 NAD+
D) ATP NADH+H+ CO2
E) ADP CO2 H+ 4. Canlı hücrelerde meydana gelen,
B
İ I. Bir molekül nişastanın CO2 ve H2O’ya yıkımı
Y
O II. Bir molekül ATP’nin ADP’ye yıkımı
T III. Bir molekül glikozun etil alkol ve CO2’ye yıkımı
İ
K IV. Bir molekül glikozun CO2 ve H2O’ya yıkımı
2. Aşağıdaki şekilde bazı canlılarda görülen fermantas-
olaylarında, üretilen enerjinin azdan çoğa doğru
yon çeşitleri gösterilmiştir.
sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
2 verilmiştir?
2 Laktik asit
(3C)
Glikoz 1 Pirüvik asit A) I - II - III - IV B) I - III - II - IV
(6C) (3C)
2 Etil alkol C) II - III - IV - I D) II - IV - III - I
3 (2C)
E) IV - II - I - III
Buna göre, numaralı evrelerle ilgili,
I. 1. evrede görev alan enzimler bu tepkimeleri ger- 5. Memeli hayvanların çizgili kaslarında meydana ge-
çekleştiren canlılarda ortaktır. len fermantasyon tepkimelerinde;
II. 1. evrede NADH+ yükseltgenirken 2. ve 3. evrede
I. CO2 üretilmesi,
NAD+ indirgenir.
II. O2 tüketilmesi,
III. 2. ve 3. evrede ATP sentezlenmez.
III. glikoz tüketilmesi,
IV. 1. evrede ATP’nin hem üretimi hem de tüketimi
gerçekleşir. IV. enzimlerin kullanılması
yargılarından hangileri doğrudur? olaylarından hangileri gerçekleşir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV A) Yalnız III B) Yalnız IV C) I ve II
D) I, II ve IV E) I, III ve IV D) I ve IV E) III ve IV

ANALİZ
6. Bir canlının glikozu yıkarak etil alkol fermantasyo- 9. Aşağıdaki şekilde laktik asit fermantasyonu şematik
nunu gerçekleştirebilmesi için; olarak gösterilmiştir.
I. enzim, Glikoz
ATP NAD+
II. ATP,
III. mitokondri, ADP
IV. kloroplast Pirüvik asit

(ara ürün) NADH
yapı ya da moleküllerinden hangilerini bulundur-

ması zorunludur? NAD
Laktik asit
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve II (son ürün)
D) II ve III E) I, II ve IV
Laktik asit fermantasyonunda oluşan ara ürün,
son ürün ve substrat miktarlarındaki değişimler;
Miktar Miktar Miktar
7. Laktoz içeren oksijensiz bir ortama bırakılan bira maya-

larının bir gün sonra bulundukları ortamda çoğalmaya
başladığı gözlemleniyor. Zaman Zaman Zaman
I II III
Bira mayaları bu süreçte;
grafikleri ile eşleştirilecek olursa, aşağıdakilerden
I. laktozun hidrolizi, B hangisi doğru olur?
II. ATP sentezi, İ
Y
III. fotosentez, O Ara ürün Son ürün Ortamdaki substrat miktarı
T A) I II III
IV. etil alkol üretimi İ
K B) II III I
olaylarından hangilerini gerçekleştirmiştir?
C) III II I
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) III I II
D) I, II ve IV E) II, III ve IV E) II I III
8. İçerisinde glikoz çözeltisi bulunan, havası alınmış ka-

10. Solunum sırasında gerçekleştirilen çeşitli olaylar aşa-
palı bir kaba fermantasyon yapan bakteriler konuluyor.
Bir süre sonra üretilen CO2 miktarının önce arttığı son-
ra artışta azalmanın olduğu gözlemleniyor. I. ATP’nin kullanılması
II. Karbondioksitin oluşması
Bir süre sonra üretilen CO2’nin azalması;
III. Besinlerin kendini oluşturan inorganik bileşiklere
I. ortamdaki glikoz miktarının azalması, kadar parçalanması
II. fermantasyon ürünlerinin bakterilere zarar vermesi, IV. Substrat düzeyinde fosforilasyonla ATP sentezlen-
mesi
III. kaptaki oksijen miktarının azalması
Bu olaylardan hangileri laktik asit fermantasyo-
yargılarından hangileriyle açıklanabilir?
nunda da gerçekleşir?
186 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C E D C E C D C B B
ANALİZ
1. “Fermantasyon sırasında görülen olaylardan bazıları 4. Fermantasyon oksijenin kullanılmadığı glikozun or-
aşağıda verilmiştir. ganik son ürünlere yıkıldığı, ATP’nin sentezlendiği bir
I. CO2 oluşumu metabolik süreçtir. Fermantasyonda son ürünler etil al-
kol veya laktik asit olabilmektedir.
II. Ara tepkimelerde pirüvat oluşumu
III. Enzim kullanılması Aşağıda fermantasyon olayları şematik olarak gösteril-
miştir.
IV. ATP tüketilmesi
Bu olaylardan hangileri hem etil alkol hem de laktik asit Glikoz

2 ATP
fermantasyonunda ortaktır?”
Glikoliz
Sorunun yöneltildiği bir öğrenci aşağıdaki hangi se- 4 ATP
2 NADH+H+ 2 Pirüvat
çeneği işaretlerse soruyu doğru cevaplamış olur?
Maya Son ürün evresi Kas
A) Yalnız I B) I ve III C) I ve IV mantarlarında hücrelerinde
2CO2 + 2 Etil alkol 2 Laktik asit
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Glikoliz evresinin sonunda ortak ara ürünler oluşur.
B) Son ürün evresinde ATP üretimi olmaz.

2. Karbonhidrat, yağ ve proteinler oksijenli solunum tepki-
melerinde enerji verici olarak kullanılabilir. C) Farklı canlılarda fermantasyonun son ürünleri farklı-
dır.
Buna göre solunum sonucu oluşan,
D) Laktik asit, kas hücrelerinde mitokondri organelinde
B
I. CO2 İ oluşur.
Y
II. ATP E) Fermantasyonda ATP üretimi sadece glikoliz evre-
O
III. H2O T sinde gerçekleşir.
İ
IV. NH3 K
maddelerinden hangileri hem karbonhidrat hem

5. Aşağıdaki grafiklerden I. grafik ökaryot bir hücrede etil
yağ hem de proteinlerin yıkımından oluşan ürün
alkol fermantasyonu sürecinde sitoplazmadaki glikoz
lerdir?
miktarındaki değişimi göstermektedir.
A) III ve IV B) I, II ve III C) I, II ve IV
Miktar
Miktar
Zaman Zaman
I II
3. İnsanda; Buna göre II. grafik aynı olayda,
I. CO2
I. iskelet kaslarının çalışma hızının artması,
II. Isı
II. mitokondrideki krebs döngüsünün hızlanması,
III. ATP
III. kan plazmasındaki şeker miktarının düşmesi
IV. Pirüvik asit
olaylarından hangileri vücudun birim zamanda tü- V. Enzim
kettiği oksijen miktarını artırır?
maddelerinden hangilerinin değişimini gösterebilir?
A) I ve II B) II ve III C) IV ve V
D) I, II ve III E) II, IV ve V

ANALİZ
6. “Etil alkol fermantasyonu bira mayası, bazı bitki tohum- 8. İçerisinde glikoz çözeltisi ve canlı bira mayalarının bu-
ları ve bazı bataklık bitkilerin kök hücrelerinde gerçek- lunduğu deney kabı aşağıdaki gibi hazırlanıyor.
leşen ATP üretim yoludur.
Termometre
Buna göre, Etil alkol fermantasyonu yapan bir hücrede
glikoz, oluşan CO2, enzim ve ATP miktarı değişimi aşa-
ğıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?”
Sınavda sorunun yöneltildiği Seren, tam puan al- Glikoz çözeltisi

+
dığına göre aşağıdaki hangi seçeneği işaretlemiş Canlı bira mayaları
olmalıdır?
Bir süre sonra;
Glikoz CO2 Enzim ATP
I. termometredeki sıcaklığın yükseldiği,
A) Azalır Artar Değişmez Artar
II. ortamın pH’sinin düştüğü,
B) Artar Azalır Artar Artar
III. kaptaki glikoz miktarının azaldığı,
C) Değişmez Değişmez Artar Azalır
IV. canlı hücre sayısının arttığı
D) Değişmez Azalır Artar Azalır
gözlemleniyor.
E) Azalır Azalır Artar Artar
Aynı deney düzeneği, bira mayası yerine yoğurt
bakterileri kullanılarak hazırlansaydı, verilen deği-
şimlerden hangileri gerçekleşirdi?
A) I ve III B) III ve IV C) I, II ve III

7. İki farklı bakteri türü ile hazırlanan deney düzeneği aşa- B
ğıda verilmiştir. İ D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
Y
O
Hava girişi T
1 2
İ
K
Azot 9. Aşağıdaki deney düzeneğinde oksijenin bulunmadığı
gazı
A kabına glikoz çözeltisi ve maya hücreleri konuluyor.
Daha sonra A kabı bir cam boru ile B kabına bağlanı-
Ca (OH) 2 Ca (OH) 2 yor. Bir süre sonra içinde su bulunan B kabında hava
kabarcıklarının oluştuğu gözlemleniyor.
Şarap bakterisi Aerob bakteri N2
+ +
Glikoz çözeltisi Glikoz çözeltisi gazı
(CO2, Ca(OH)2’ın bulanmasına neden olur.) A kabı B kabı

35 oC Hava 35 oC
kabarcığı
Buna göre,
Glikoz çözeltisi Su
+
I. Her iki deney düzeneğindeki bakterilerin metaboliz- Bira mayası
ması sonucu açığa çıkan ATP miktarı eşittir.
Buna göre, oluşan kabarcık sayısını artırmak için
II. 2. deney düzeneğindeki bakteriler sadece oksidatif
aşağıda verilen uygulamalardan hangisi yapılabilir?
fosforilasyonla ATP üretir.
III. 1. ve 2. düzenekte açığa çıkan CO2, Ca(OH)2’i A) B kabına tuz ilave edilmelidir.
bulandırır.
B) A kabının sıcaklığı 20 oC azaltılmalıdır.
ifadelerinden hangileri doğrudur? C) A kabına glikoz ilave edilmelidir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) A kabının içine buz parçaları konulmalıdır.
D) I ve II E) II ve III E) A kabındaki maya hücrelerinin sayısı azaltılmalıdır.
188 1 2 3 4 5 6 7 8 9
E B C D D A C E C
ANALİZ
Fotosentez ve Solunum 16
1. Aşağıdaki şekilde glikoliz ve krebs döngüsü süre- 4. Kloroplast organeli bulunduran bir hücrede,
cinde meydana gelen olaylar verilmiştir.
I. Oksidatif fosforilasyon
II. Enzimlerin aktivasyon enerjisini düşürmesi
6C
I III. Substrat düzeyinde fosforilasyon
2 3C IV. NADP+ ‘nın indirgenmesi,
II
V. ETS’nin elektron aktarması
2 2C
III olaylarından solunum ve fotosentezde gerçekle-

2 6C
şenleri aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak ve-
2 4C rilmiştir?
IV
V 2 5C
Solunumda Fotosentezde
gerçekleşenler gerçekleşenler
Buna göre CO2 çıkışının gözlendiği evreler aşağı-
A) I, II ve V II, III ve IV
dakilerin hangisinde verilmiştir?
B) I, II, III ve V II, IV ve V
A) I ve III B) II ve III C) II, IV ve V
C) III ve IV I, II, III ve V
D) III, IV ve V E) I, II, IV ve V D) II, III ve V I, IV ve V
E) I, II, IV ve V I, II ve V
2. Laktik asit fermantasyonu yapan canlı bir hücrede, B

5. Aşağıdaki şekilde bitki hücrelerinde görev alan iki farklı
İ
Y organel arasındaki ilişki verilmiştir.
I. NADH+H+’ın yükseltgenmesi O
T Glikoz
II. Glikozun aktifleştirilmesi
İ Oksijen
III. Substrat düzeyinde fosforilasyonla ATP sentezi K
A B
IV. Pirüvatın hidrojen alarak indirgenmesi organeli organeli
olaylarından hangileri pirüvat oluşumundan sonra Karbondioksit

Su
gerçekleşir?
Şekildeki A ve B ile sembolize edilen organeller
A) I ve IV B) II ve IV C) III ve IV aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?
A) Ribozom, Koful
B) Mitokondri, Sentrozom
C) Lizozom, Kloroplast
D) Golgi, Mitokondri
3. Fotosentez ve oksijenli solunumda;
E) Kloroplast, Mitokondri
I. karbondioksit,
II. oksijen,
III. glikoz,
IV. enzim 6. Aşağıda verilen organellerden hangisinin faaliyeti-
nin aşırı artması atmosferdeki karbondioksit oranı-
maddelerinden hangileri ortak olarak kullanılır? nın azalmasına neden olabilir?
A) Yalnız IV B) I ve II C) I ve IV A) Mitokondri B) Kloroplast C) Koful

D) II ve III E) III ve IV D) Golgi aygıtı E) Lizozom

ANALİZ
16 Fotosentez ve Solunum
7. Çimlenmekte olan bazı bitki tohumları hem oksijenli 10. Aşağıda oksijenli solunum sırasında gerçekleşen olay-
solunum hem de etil alkol fermantasyonuyla ATP üre- lar özetlenmiştir.
tebilir. Glikoz
A
Buna göre çimlenmekte olan bir tohumda;
2 Pirüvik asit (3C)
I. substrat düzeyinde fosforilasyonla ATP üretimi, 2CO2 B
II. karbondioksitin açığa çıkması,
Asetil CoA
III. aktivasyon enerjisi olarak ATP’nin tüketilmesi (2C)
olaylarından hangilerinin sitoplazma sıvısında ger-

çekleşmesi tohumun etil alkol fermantasyonu yap- C
tığına kanıt olarak gösterilebilir? 4C 6C
2CO2
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III 2CO2
5C
Buna göre,
I. A olayı sitoplazmada gerçekleşir.

II. B olayı mitokondri organelinin kristasında gerçekleşir.
III. C olayı ökaryot hücreye sahip canlıların mitokondri
matriksinde gerçekleşir.
8. Canlı hücrelerde gerçekleşen aşağıdaki olaylardan ifadelerinden hangileri yanlıştır?

hangisi oksijenli solunumda gerçekleştiği halde B
fermantasyonda gerçekleşmez? İ A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Y
O D) I ve II E) II ve III
A) Glikozdan pirüvat oluşumu T
İ
B) Glikozun ATP ile aktivasyonu K
C) Asit özelliği gösteren son ürünlerin oluşumu
D) Kemiozmotik yolla ATP sentezi
E) Substrat seviyesinde fosforilasyon ile ATP üretilmesi 11. Ökaryotik bir hücrede oksijenli solunum sürecinde
meydana gelen bazı olaylar şöyledir:
I. Glikozun 2ATP tüketimi ile aktive edilmesi
II. Sitoplazmadaki NAD+ moleküllerinin e– alarak
indirgenmesi
III. Oksaloasetik asitin asetil CoA ile birleşerek sitrik
asiti oluşturması
9. Yeşil bir bitki hücresinin oksijenli solunumla üret-
IV. Pirüvik asitin mitokondri zarından matrikse geçmesi
tiği enerjiyi;
Bu olayların meydana geliş sırası aşağıdaki hangi
I. aktif taşıma,
seçenekte doğru olarak verilmiştir?
II. karbondioksitten glikoz sentezi,
III. amino asitten protein sentezi A) I - II - III - IV
B) I - III - II - IV
olaylarından hangilerinde kullanması beklenmez?
C) I - II - IV - III
D) II - III - I - IV
E) III - II - I - IV
190 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
C A A B E B A D B B C
SENTEZ
1. Oksijenli solunumda, solunuma katılan enerji verici 5. Hem aydınlık hem de karanlık ortamda inorganik
substratlar yıkıldığında açığa çıkan enerjinin bir kısmı maddeden organik madde sentezleyebilen bir canlı
ısı şeklinde çevreye yayılırken bir kısmı ATP’ye aktarılır. için aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?
Buna göre oksijenli solunumda; A) Kemosentez ile kendi besinini üretir.
I. solunuma enerji verici olarak katılan substratta B) Ototrof bir canlıdır.

depo edilen, C) Prokaryotik hücre yapısına sahiptir.
II. ATP molekülüne aktarılan,
D) Klorol pigmenti bulundurur.
III. ısı şeklinde çevreye yayılan
E) Depo maddesi glikojendir.
enerji miktarları arasındaki ilişkinin aşağıdakiler-
den hangisindeki gibi olması gerekir?
A) I > II > III B) I > III > II C) II > I > III

6. I. Substrat düzeyinde fosforilasyon
D) III > I > II E) III > II > I
II. Oksidatif fosforilasyon
Azot döngüsüne katkıda bulunan nitrit ve nitrat

2. Fotosentez yapan bütün canlılar için aşağıdakiler-
bakterileri yukarıda verilen fosforilasyon çeşitlerin-
den hangisi ortaktır?
den hangilerini yapabilir?
A) Kloroplastta nişasta sentezlemek
A) Yalnız I B)Yalnız II C) Yalnız III
B) Karbondioksiti monosakkarit sentezinde tüketmek B
İ
C) Oksijensiz solunum yapmak Y
O
D) Glikojen sentezlemek T
İ
E) Pasif hareket etmek K 7. Aşağıdaki grak üç farklı hücrenin enerji elde etmek
amacıyla tükettiği glikoz miktarını göstermektedir.
6
glikoz miktarı
Hamurun mayalanması olayında hamurun kabarma-

Tüketilen
3.
4
sına sebep olan faktör aşağıdakilerden hangisidir?
2
A) Fermantasyon sonucu açığa çıkan karbondioksit
0
K L M
B) Fermantasyon sonucu açığa çıkan etil alkol hücresi hücresi hücresi
C) Fermantasyon sonucu açığa çıkan laktik asit

Grakte verilen hücrelerden,
D) Fermantasyonda kullanılan enzim
I. K hücresi etil alkol fermentasyonu,
E) Oksijenli solunum sonucu açığa çıkan su II. L hücresi laktik asit fermentasyonu,
III. M hücresi oksijenli solunum tepkimelerini
gerçekleştirmektedir.
4. Aşağıdakilerden hangisi fotosenteze etki eden çev- Buna göre verilen hücrelerin ürettiği ATP miktarı
resel etmenlerden biri değildir?
aşağıdaki hangi seçenekte çoktan aza doğru sıra-
A) Sıcaklık B) Kloroplast sayısı lanmıştır?
C) Işığın dalga boyu D) Nem miktarı A) K - L - M B) K - M - L C) L - M - K

E) Işık şiddeti D) M - L - K E) M - K - L

SENTEZ
8. Oksijenli solunum yapan bir bakterinin bulunduğu orta- 11. NAD molekülü oksijenli solunumun,
ma işaretli oksijen atomları verilmiştir.
I. Glikoliz
Oksijenli solunum tepkimelerinin bir kere gerçek- II. Krebs
leşmesi sonucu işaretli oksijenlere aşağıdakilerden III. ETS
hangisinde rastlanır?
evrelerinin hangilerinde indirgenir?
A) Solunum sonucu oluşan su
B) Ribozomda oluşan protein A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
C) Hücrede oluşan enzim D) I ve III E) I, II ve III
D) Hücrede oluşan nükleotid
E) Solunum sonucu oluşan karbondioksit

12. Bütün fotosentez olaylarında aşağıdakilerden han-
gisi ortak olarak görülmez?
A) Klorol molekülünün bulunması

9. Solunumla kaybedilen organik maddenin temin edile-
bilmesini sağlayan fotosentez değeri için gerekli olan B) İnorganik karbon kaynağı kullanımı
ışık miktarına ışık kompensasyon noktası denir. Aşa- C) Hidrojen kaynağı olarak su kullanımı
ğıdaki grakte 5 farklı bitki türünün ışık kompensasyon
noktası verilmiştir. D) Reaksiyonlar sırasında enzim kullanımı
E) İndirgenme-yükseltgenme reaksiyonları
Z B
İ
Reaksiyon hızı
N Y
M : Fotosentez O
: Solunum T
L İ
K K
13. Aşağıda verilen olaylardan hangisi kloroplastta
gerçekleşmez?
t1 t2 t3 t4 t5
Işık şiddeti
A) Glikoz sentezi
Aynı ormanda yaşayan K, L, M, N ve Z bitki türlerin- B) Suyun kullanılması

den hangisinin fidelerinin gelişebilmesi için orman C) Işığın kullanılması
tabanının en fazla ışık alması gerekir?
D) ATP sentezlenmesi
A) K B) L C) M D) N E) Z E) Karbondioksit açığa çıkması
10. Aşağıdakilerden hangisi etil alkol fermantasyonu 14. Krebs devri reaksiyonlarında,
ve laktik asit fermantasyonunda ortak değildir?
I. NADH+H+ yükseltgenmesi
A) Son ürün evresinde görev alan enzimler II. Karbondioksit oluşumu
B) Reaksiyonların gerçekleştiği hücre bölümü III. ATP kullanılması
C) Bir glikoz başına üretilen enerji miktarı olaylarından hangileri gerçekleşir?
D) Glikozu aktieştirmek için ATP harcaması

E) Substrat düzeyinde fosforilasyonla ATP sentezi
192 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
B B A B D D E A E A C C E B
SENTEZ
1. ATP’nin sentezlendiği hücrelerde aşağıdaki 3. Oksijenli solunum ve fotosentez yapan bir bakteride,
graklerde gösterilen değişimlerden hangisinin
gerçekleşmesi zorunludur? I. Karbondioksit kullanımı
II. Glikozun 2 ATP kullanılarak aktivasyonu
A) B)
III. Krebs çemberi tepkimeleri
Tüketilen CO2
miktarı
IV. Glikoliz tepkimeleri
ADP
olaylarından hangileri hücrenin sitoplazmasında
Zaman Zaman gerçekleşir?
A) Yalnız II B) Yalnız IV C) II ve IV
C) D)
Üretilen CO 2
Tüketilen O2

miktarı
miktarı
Zaman Zaman 4. I. Polisakkarit

II. Disakkarit
E) III. Monosakkarit
Tüketilen su
miktarı
Yukarıdaki karbonhidrat çeşitlerinin oksijenli solu-

numda yıkımından elde edilen enerjinin çoktan aza
doğru sıralanışı aşağıdaki hangi seçenekte doğru
Zaman olarak verilmiştir?
B
İ A) I - II - III B) I - III - II C) II - I - III
Y
O D) II - III - I E) III - I - II
2. Aşağıdaki şekilde ökaryotik bir hücredeki mitokondri T
İ
organeli ile sitoplazma arasında bazı maddelerin geçiş
K
yönleri verilmiştir. 5. Aşağıdaki şemada fotosentez ve oksijenli solunum
olaylarının genel denklemi gösterilmiştir.
Çekirdek
Güneş
Mitokondri
L
Atmosfer
Sitoplazma ATP
K 6CO2+12H2O C6H12O6+ 6O 2+6H2O
HÜCRE Gerçekleşen olaylarla ilgili olarak aşağıdakilerden

hangisi söylenemez?
A) Atmosfere verilen oksijenin kaynağı fotoliz ile par-

K ve L olarak gösterilen geçişlerle ilgili aşağıdaki- çalanan sudur.
B) Glikozun yapısında bulunan oksijenin kaynağı at-
A) K geçişi ile pirüvat, mitokondriye girer. mosferden alınan karbondioksittir.
B) L geçişi ile CO2 mitokondriden çıkar. C) Fotosentez olayında güneş enerjisi kimyasal bağ
enerjisine dönüştürülür.
C) K geçişi ile FADH2 mitokondriye girer.
D) Fotosentez için gerekli karbondioksit ve su molekül-
D) L geçişi ile ATP, mitokondriden çıkar.
leri oksijenli solunumda üretilir.
E) K geçişi ile oksijen, mitokondriye girer.
E) Sudan çıkan oksijenler glikozun yapısına katılır.

SENTEZ
6. Hücrelerin enerji kaynağı olarak kullandığı farklı mak- 8. Aşağıdaki deney düzeneğinde I ve II nolu deney tüple-
romoleküllerin bir gramına ait enerji değerleri aşağıdaki rinde fotosentetik bakteriler bulunmaktadır.
grakte gösterilmiştir. kibrit alevi
ışık
ışık
9
8
Enerji miktarı
7
Fotosentetik Fotosentetik
6 bakteriler bakteriler
5 (I) (II)
4 30° 30°
3
2 • Fotosentez için gerekli koşulların sağlandığı bu
1 A B C
deney tüplerine yeterli zaman ayrıldıktan sonra
Organik madde
kibrit alevi yaklaştırılmıştır.
Buna göre, A, B ve C makromolekülleri ile ilgili ola- • II. tüpe yaklaştırılan kibrit alevinde parlama görül-
rak verilen, müş I. tüpe yaklaştırılan kibrit alevinde farklılık
görülmemiştir.
I. C’nin yapısında çok sayıda hidrojen atomu vardır.
II. A ve C’nin hidrolizi sonucu açığa çıkan yapı birimle- Deneyin sonucu ile ilgili olarak aşağıdakilerden
ri solunum reaksiyonlarına aynı basamaktan katılır. hangisi söylenemez?
III. B maddesinin monomerlerinin parçalanması sonu- A) Her iki tüpte ortamdaki CO2 miktarı azalmıştır.
cu azotlu artıklar oluşur.
B) II. tüpteki bakteriler O2 üretmiştir.
C) I. tüpteki bakteriler siyano bakteri olup hidrojen kay-
B
nağı olarak su kullanmıştır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II İ
Y
D) I. tüpteki bakterilerde kloroplast bulunmaz.
D) I ve III E) I, II ve III O
T
İ E) Her iki tüpte organik madde artışı olmuştur.
K
7. Canlılarda meydana gelen oksijenli solunumla ilgili

bazı ifadeler şöyledir:
I. Besinin yapısındaki oksijen, solunum sonucu olu- 9. Aşağıda memelilere ait bir çizgili kas hücresindeki
şan karbondioksitin yapısına katılır. enerji üretim basamakları verilmiştir.
2 ADP
II. Krebs çemberi reaksiyonları sıcaklığa duyarlıdır.
2 ATP A + 4 ATP
III. Oksijenli solunum tüm canlılarda sitoplazmada baş- Kas Glikoz
lar mitokondride devam eder. glikojeni
2 ATP B + CO2 + 34 ATP
IV. Glikoliz evresinde karbondioksit oluşur.
2 ADP
Bu ifadelerin doğru “D” ve yanlış “Y” oluşlarına göre
gruplandırılması, aşağıdaki hangi seçenekte doğru Buna göre, oluşan ürünlerden A ve B yerine aşağı-
olarak verilmiştir? dakilerden hangisi gelmelidir?
D Y A B
A) I, II III, IV A) Etil alkol Pirüvat
B) I, III II, IV B) Laktik asit Asetil Co-A
C) II, III I, IV C) Etil alkol H2O
D) I, II, III IV D) Laktik asit H2O
E) I, III, IV II E) Pirüvat Pirüvat
194 1 2 3 4 5 6 7 8 9
B C E A E D A C D
SENTEZ
1. İçinde oksijen bulunan ağzı kapatılmış ısı yalıtımlı cam 3. İnsanın çizgili kaslarında ATP üretmek amacıyla mey-
bir kaba çimlenmekte olan nohut tohumları konularak dana gelen laktik asit fermantasyonu aşağıda özetlen-
25°C’de bekletilmiştir. miştir.
2 ATP 4 ATP
termometre
ışık Glikoz 2 Pirüvat 2 Laktik
asit
2NAD 2NADH 2NAD
nemli talaş
çimlenmekte olan Buna göre,

nohut tohumları
I. ATP sentezi sırasında ETS enzimleri görev alır.
Deney başlangıcından itibaren geçen 6 saat boyunca,
II. Laktik asit molekülünün oluşmasına bağlı olarak
I. Ortamın asitliği ortam pH’sinde azalma gözlenir.
II. Termometrede okunan değer III. Pirüvat yükseltgenerek laktik asit molekülüne dönü-
III. Kaptaki karbondioksit miktarı şür.
IV. Kaptaki oksijen miktarı yorumlarından hangileri yapılabilir?
niceliklerinin değişimi aşağıdakilerden hangisinde
I II III IV
A) Artar Artar Artar Azalır

B
B) Artar Artar Azalır Azalır İ
Y 4. Aşağıdaki grakte sıcak iklim bitkisi olan kaytan otu ile
C) Azalır Artar Artar Değişmez O serin iklim bitkisi olan kral yumağının ortam sıcaklığına
T
D) Azalır Artar Azalır Azalır İ bağlı fotosentez hızları gösterilmiştir.
K
E) Artar Azalır Azalır Azalır
Fotosentez hızı (mol)
40
30 Kaytan otu
20 Kral yumağı
10
2. I. Oksidatif fosforilasyon
II. Fotofosforilasyon 10 20 30 40 50
Sıcaklık °C
III. Substrat düzeyinde fosforilasyon
Yukarıda canlılar tarafından gerçekleştirilen fosforilas- Grafikteki değişimlerle ilgili olarak aşağıda verilen
yon çeşitleri verilmiştir. ifadelerden hangisi yanlıştır?
Bu fosforilasyon çeşitlerini yürütebilen canlılar A) 20°C’de her iki bitkinin fotosentez hızı eşittir.
aşağıdakilerden hangisinde doğru eleştirilmiştir?
B) Kaytan otunda 30 - 45°C arasında fotosentez hızı
önce artmış sonra azalmıştır.
I II III
A) Sünger Canavar otu Amip C) 35°C ile 40°C arasında kaytan otunun soğurduğu
ışık enerjisi kral yumağından fazladır.
B) Amip Ökse otu Sölenter
D) Fotosentez enzimlerle gerçekleştiği için sıcaklıktan
C) Canavar otu Amip Öglena
etkilenir.
D) Amip Paramesyum Ökse otu
E) Kaytan otunun fotosentez hızı her koşulda kral yu-
E) Öglena Canavar otu Sünger
mağından yüksektir.

SENTEZ
5. Bir miktar üzüm suyu içerisine yeterli miktarda bira ma- 8. Bir bitkinin fotosentezi sürecinde A, B ve C maddeleri-
yası eklenip oksijensiz bırakılıyor. nin miktarsal değişimleri aşağıdaki grakte verilmiştir.
Miktar
Etil alkol Ortamdaki
glikoz A
I II
Ortamdaki Ortam C
CO2 sıcaklığı
III IV B
Buna göre hazırlanan deney düzeneğinde bir süre

Zaman
sonra yukarıda verilenlerden hangilerinde bir azal-
ma olması beklenir. Buna göre,
A) Yalnız II B) I ve III C) II ve III I. A † Oksijen

II. B † Enzim
III. C † ATP
6. Aydınlık ortamda bir bitki hücresinde gerçekleşen, D) II ve III E) I, II ve III
I. O2 üretimi,
II. O2 tüketimi,
B 9. Canlılarda gerçekleşen solunum ve fermantasyon
III. CO2 üretimi, İ
Y tepkimelerinin tümünde;
IV. CO2 tüketimi
O
T I. fosforilasyon
olaylarından hangileri, bitki hücresi karanlık bir or- İ
tama alınırsa da devam eder? K II. karbondioksit oluşumu
III. alkol miktarında artış
A) Yalnız II B) Yalnız III C) II ve III
IV. NAD+ indirgenmesi
D) I ve IV E) II, III ve IV
olaylarından hangileri gerçekleşir?
A) I ve IV B) III ve IV C) I, II ve II
7. Aşağıdakilerden hangisi hücrede gerçekleşen

enerji dönüşümü olaylarından biri değildir?
10. Fotosentezin ışığa bağımlı tepkimelerinde gerçekleşen
A) Amino asitlerin oksijen yardımı ile CO2, NH3, ve Hill reaksiyonu (fotoliz) suyun parçalanmasıdır.
H2O’ya parçalanması
Aşağıdakilerden hangisinin fotolizle bir bağlantısı
B) Maya mantarı hücrelerinde glikoz molekülünün etil
yoktur?
alkol ve CO2’ye parçalanması
C) Bakterilerin demir ve kükürt gibi inorganik molekül- A) NADP+ indirgenmesi

leri oksitlemesi B) Atmosfere oksijen verilmesi
D) Siyanobakterilerin ışığı soğurarak CO2’yi özümle- C) Fotosistemin indirgenmesi
mesi
D) CO2 indirgenmesi
E) Saprot mantarların polimer yapıda organik bileşik-
leri hidrolize uğratması E) Işığın kullanılması
196 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
A B B E A C E E A D
BİTKİ BİYOLOJİSİ
4.
ÜNİTE
• Bitkilerin Temel Kısımlarının Yapısı ve Görevleri
• Bitkisel Hormonlar ve Bitkilerde Hareket
• Bitkilerde Beslenme ve Taşıma
• Çiçekli Bitkilerde Eşeyli Üreme
ANALİZ
Bitkilerin Temel Kısımlarının Yapısı ve Görevleri 1
1. Bitkilerde büyümenin sınırsız olmasını; 4. Bitkilerde bulunan meristemler, ergin bir bitkide bütün
yeni organların kaynaklarını oluşturan farklılaşmamış
I. yaprakların fotosentez yapması, hücrelerden oluşan yerel bölgelerdir.
II. meristemin sürekli bölünebilmesi,
III. örtü dokunun bitkiyi dış etkilerden koruması Yukarıda tanımlanan meristem hücreleriyle ilgili
olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
özelliklerinden hangileri en iyi şekilde açıklar?
A) Meristem hücreleri küçük olup birbirine yakın
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III paketlenir.
D) I ve II E) II ve III B) Bir bitkinin kök, gövde, yaprak ve çiçek gibi tüm kı-
sımlarında bulunurlar.
C) Mitoz bölünmelerinde sitokinez ara lamel oluşu-

muyla tamamlanır.
D) Bitkinin yaşamı boyunca yeni hücreler oluşturma

yeteneklerini korurlar.
2. Bitkilerin toprak üstü organ sisteminde;
E) Çok küçük merkezi koful ve ince çeperleri vardır.
I. gövde ve dallar,
II. yaprak ve çiçekler,
III. tomurcuk ve meyveler,
IV. kök ve emici tüyler
5. Bitkilerde büyüme,
yapılarından hangileri bulunur?
B I. Bölünür doku tarafından, yeni hücrelerin oluşturul-
İ ması
Y
O II. Hücrelerin sitoplazma hacminin artması
D) I, II ve III E) II, III ve IV T
III. Farklılaşmış hücrelerin sitoplazmasını yitirmesi
İ
K
olaylarından hangileriyle gerçekleşir?

3. Bitkilerin sahip olduğu bazı özellikler aşağıda verilmiştir.
I. Gövdede bulunan iletim demetlerinin düzensiz
dizilmesi
II. Topraktan su ve mineralleri alan kökün saçak biçi-
minde olması 6. I. Epidermisin farklılaşmasıyla oluşur.
III. Yaprakların ağsı damarlanma göstermesi II. Gaz alışverişini sağlar.
IV. Kambiyum bulunması III. Peridermisin farklılaşmasıyla oluşur.
IV. Açılıp kapanabilme özelliği gösterir.
Verilen özelliklerin tek çenekli ve çift çenekli bitki-
lere ait olanları aşağıdakilerden hangisinde doğru Yukarıda verilen özelliklerin stoma ve lentisele ait
olarak eşleştirilmiştir? olanları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
Tek çenekli Çift çenekli
Stoma Lentisel
A) I I, II, III ve III
B) I ve III II ve IV
B) I ve II II, III ve IV
C) I ve IV II ve III
C) II ve III I, III ve IV
D) II ve III I ve IV
D) I, II ve III III ve IV
E) III ve IV I ve II
E) I, II ve IV II ve III
4. ÜNİTE: BİTKİ BİYOLOJİSİ 199

ANALİZ
1 Bitkilerin Temel Kısımlarının Yapısı ve Görevleri
7. Aşağıdaki grakte büyümekte olan bir bitkinin hücre sa- 10. Meristem hücreleri;
yısının zamana bağlı değişimi verilmiştir.
I. sitoplazmanın bol olması,
II. çekirdeğin büyük olması,
Hücre sayısı
III. fotosentez yapabilmesi,
IV. küçük koful bulundurması
özelliklerinden hangilerine sahiptir?

Zaman
A) Yalnız III B) I ve III C) I, II ve III
Grafikteki değişime,
I. Meristem
II. Temel
III. İletim
IV. Örtü
doku veya hücre gruplarından hangileri neden ola- 11. Sekonder meristemi oluşturan kambiyumun etkin-
bilir? liği ile;
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II I. floem,
D) II ve III E) III ve IV II. ksilem,

III. stoma
B
İ yapılarından hangilerinin oluşması beklenmez?
Y
8. “Meristem ile ilgili; O A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
T
I. canlı oldukları sürece bölünebilme, İ
II. büyüme ve gelişmeyi sağlayabilme, K
III. farklılaşarak çeşitli dokuları oluşturabilme
özelliklerinden hangileri doğrudur?”
Sorunun yöneltildiği Esma, aşağıdaki hangi seçe-

neği işaretlerse soruyu doğru cevaplamış olur? 12. Bir bitki gövdesine ait enine kesit aşağıda gösterilmiştir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II a
b
c
Buna göre,
9. Bitkilerde bulunan meristem ile ilgili aşağıda veri-
len açıklamalardan hangisi yanlıştır? I. a √ boyuna büyüme
II. b √ şeker taşıma
A) Primer meristem ve sekonder meristem olmak üze-
re ikiye ayrılır. III. c √ inorganik maddeleri taşıma
B) Büyüme ve gelişmeyi sağlar. şeklindeki yapı - görev eşleştirmelerinden hangileri

doğrudur?
C) Hücreler arası boşluklar fazladır.
D) Büyüme mevsiminde mitotik aktivitesi yüksektir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Bitkinin büyüme bölgelerinde bulunur. D) I ve II E) II ve III
200 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
B D A B D E A E C D C E
ANALİZ
1. Sekonder meristemle ilgili, 4. Fosforilasyon Defosforilasyon
I. Bölünme yeteneğini kaybetmiş bir grup hücrenin I II
tekrar bölünme yeteneği kazanmasıyla oluşur.
II. Damar kambiyumu ve mantar kambiyumu olmak Replikasyon Glikoz
sentezi
üzere ikiye ayrılır. III IV
III. Bitkilerde ikincil büyümeyi sağlar. Yukarıda verilen olaylardan hangileri bir bitkinin
tüm canlı hücrelerinde gerçekleşebilir?
5. Aşağıda verilen yapılardan hangisi bitkilerin dik

durmasında görev almaz?
2. Öğretmen aşağıdaki seçeneklerde verilen ifadeleri tah- A) Ksilem B) Floem C) Kollenkima

taya yazarak, “bunlardan hangileri kök sisteminin
D) Sklerenkima E) Sünger parankiması
görevidir” sorusunu sınıfa yöneltiyor.
Ecem aşağıdaki hangi seçeneği işaretlerse soruyu

B
doğru yanıtlamış olur? İ
Y
A) Yaprakların oluşturulması O 6. Aşağıdaki şekilde bir bitkinin gövdesinde meydana ge-
T len sekonder büyüme gösterilmiştir.
B) Su ve minerallerin alınması İ
K
Vasküler Büyüme
C) Meyvelerin oluşturulması
kambiyum X X C P P
D) Yan dalların büyümesi
X X C P P: Floem
E) Tomurcukların gelişmesi X: Ksilem
X C P C: Kambiyum
C
C
C C C X C Kambiyum hücreleri
mitoz bölünmelerle
C yeni kambiyum
hücreleri oluşturur.
3. Bölünmez doku hücrelerinin, yeniden bölünebilme Buna göre verilen bu büyüme ile ilgili,
özelliği kazanması ile oluşan yapıya kambiyum denir.
I. Kambiyum hücresinin her yeni bir kambiyum hüc-
Buna göre kambiyumla ilgili, resi oluşturduğu zaman diliminde, yeni bir floem
oluşmuştur.
I. Tek çenekli otsu bitkilerde bulunmaz
II. Kambiyum hücreleri mitoz bölünmeler ile sekonder
II. Yapraklarda enine büyümeyi sağlar
floem ve senkonder ksilem oluşturur.
III. Odunsu bitkilerin kök ve gövdelerinde bulunur
III. Kambiyum sayesinde bitki boyuna büyüme gösterir.


ANALİZ
7. Bir bitkinin yaprağında bulunan bazı hücreler aşağıda 10. Meristem hücreleri farklılaşarak bölünmeyen temel do-
verilmiştir. kuları oluşturur.
Stoma Epidermis Parankima Buna göre meristemden bölünmeyen temel dokular

a b c oluşurken hücrelerin;
Verilen hücrelerle ilgili; I. hücre çeperinin kalınlığı,

II. sitoplazma miktarı ve çekirdek büyüklüğü,
I. a ve c hücrelerinde fotosentezle organik besin
üretimi yapılır. III. koful sayısı ve büyüklüğü,
II. b hücresinin salgısı ile kütikula tabakası oluşur. IV. çekirdeğin kromozom sayısı
III. Verilen her üç hücrede de oksidatif fosforilasyonla özelliklerinden hangilerinde bir değişme olması
ATP sentezlenir. beklenmez?
ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız IV B) II ve III C) III ve IV
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, II ve IV E) II, III ve IV
8. Bir bitkide meydana gelen,

11. Temel dokunun çeşitlerinden olan sklerenkima ile
I. İnorganik maddeden organik besin sentezi B ilgili,
İ
II. Su ve mineral madde iletimi Y I. Hücreleri cansız olup çeperleri kalındır.
O
III. Solunuma ihtiyacı olan dokulara dışarıdan alınan II. Hücre çeperinde selüloz ve lignin bulunur.
T
oksijenin taşınması İ
K
III. Bitkilere desteklik sağlar.
olaylarından hangileri özümleme parankimasının
görevidir?
9. Bitkilerde bulunan yerel hücreler ve dokularla ilgili 12. Bir bitkinin yapraklarındaki kütikula tabakasının ka-
aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? lınlığı bitkinin;
A) Meristem hücreleri büyüme ve gelişmede rol oynar. I. yaşadığı ortamın iklimi,

B) Yanal meristem bitkinin enine kalınlaşmasını sağlar. II. tozlaşma biçimi,
C) Özümleme parankiması fotosentezde görev alır. III. kurak ortama dayanıklı olup olmadığı
D) Primer meristem ölü hücrelerden oluşmuş olup, ko- özelliklerinden hangileri hakkında bilgi verir?
ruyucudur.
E) Yaprak ve yeşil gövdelerin koruyucu dokusu olan
epidermiste, gaz alışverişini sağlayan stomalar bu-
lunur.
202 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
E B D A E B E A D A E D
ANALİZ
1. Özümleme parankimasıyla ilgili aşağıdakilerden 4. Otsu bir bitkiye ait bazı yapılar aşağıda verilmiştir.
Yaprak Kütikula Kök
A) İnorganik maddelerden organik besin üretir. I II III
B) Hücresel solunumla ATP sentezler.

Bu yapıların hangilerinde fotosentezi gerçekleştire-
C) Kloroplast organeli bakımından zengindir. bilen hücrelerin bulunması beklenmez?
D) DNA’sını eşleyerek mitozla bölünür.

E) Ribozom organelinde protein sentezler.
5. Aşağıdakilerden hangisi kollenkima ve sklerenki-

ma hücrelerinin ortak özelliğidir?
2. Bitkilerde desteklik sağlayan kollenkima hücreleri
bitkinin; A) Protein sentezleme
I. yaprak sapı, B) Bitkiye desteklik sağlama

II. yaprağın orta damarı, C) Fotosentez yapabilme
III. çiçek sapı,
D) Cansız hücrelerden oluşma
IV. genç gövde
E) ATP sentezleme
B
kısımlarından hangilerinde bulunabilir?
İ
Y
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV O
T
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV İ
K
6. Aşağıdaki tabloda iki farklı bitkisel hücrenin bazı özel-
likleri verilmiştir.
Özellik K hücresi L hücresi

Kloroplast organeli Yok Çok
3. Aşağıda bitkisel dokulardan birinin özellikleri verilmiştir. Hücre çeperi İnce Kalın
• Bitkilerde uzamanın olduğu bölgelerde destek ele- Metabolizma hızı Yüksek Düşük
manı olarak iş görür. Koful organeli Küçük Büyük
• Hücreleri cansız olup kalın çeperlere sahiptir.
Tabloda verilen K ve L hücreleriyle ilgili,
• Çeperlerinde selüloz ve lignin maddeleri bulunur.
• Uzama, bükülme ve esneme yetenekleri yoktur. I. K hücresinin bulunduğu doku büyüme ve gelişmeyi
sağlayabilir.
• Sarımsak, keten, kenevir gibi bitkilerde bulunan
uzun lifler; dayanıklı ve gerilmeye karşı dirençli olup II. L hücresinin bulunduğu doku fotosentezle besin
bu dokudan oluşur. üretir.
III. K hücresinde DNA replikasyonu görülebilir.
Özellikleri verilen bitkisel doku aşağıdakilerden
IV. L hücresinin mitotik aktivitesi K’dan çoktur.
hangisidir?
A) Kollenkima B) Sklerenkima
C) Parankima D) Kambiyum A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
E) Peridermis D) I, II ve III E) II, III ve IV

ANALİZ
7. Bitkilerin iletim dokularından olan ksilemle ilgili 10. Bir bitkide bulunan;
aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
I. epidermis,
A) Madde iletimi tek yönlüdür. II. stoma,
B) Su ve suda çözünen mineralleri taşır. III. kollenkima,
C) Fotosentetik canlı hücrelerden oluşur. IV. lentisel,

V. sklerankima
D) Boyuna çeperleri kalınlaşmış hücrelerden oluşur.
E) Bitkilere desteklik sağlar. yapıları canlı ve cansız olanlar şeklinde sınıflandırı-

lırsa aşağıdakilerden hangisi doğru olur?
Canlı olanlar Cansız olanlar
A) III, IV ve V I ve II
8. Bitkilerde bulunan yapılar ile bu yapıların işlevlerine ait B) I, III ve IV II ve V

tablo aşağıda verilmiştir.
C) II ve V I, III ve IV
Yapı Yapının işlevi
D) I, II ve III IV ve V
Yaprakta izolasyon sağlayarak su kaybı-
I Kütikula E) IV ve V I, II ve III
nı engelleme
II Tüyler Yaprakların aşırı ısınmasını engelleme
Bulunduğu bölgede gaz alışverişi sağ-
III Stoma
lama
11. Bitkilerde meristem ve parankimayı oluşturan canlı
Yapraklarda ve köklerde su kaybını en-
IV Hidatot B hücrelerde;
gelleme İ
Y I. çekirdek büyüklüğü,
Tabloda verilen yapılardan hangilerinin işlevi yan- O
T II. kofulun büyüklüğü,
lış verilmiştir? İ
K III. metabolizma hızı,
A) Yalnız IV B I ve II C) III ve IV IV. çekirdeklerindeki DNA miktarı
özelliklerinden hangileri farklılık göstermez?
9. Meristemler kökenlerine göre primer (birincil) ve sekon-

der (ikincil) meristem olmak üzere ikiye ayrılır.
Aşağıdaki özelliklerden hangisi sekonder meriste-

12. Bitki yapraklarında epidermis hücrelerinin dışarıya ba-
me ait değildir?
kan yüzeyinde kütikula tabakası bulunur.
A) Embriyonik dönemden itibaren bölünme yetenekle-
Kütikula tabakası bitkiye;
rini kaybetmezler.
I. su kaybını engelleme,
B) Kambiyum ve mantar kambiyumundan oluşur.
II. fotosentezi hızlandırma,
C) Odunsu ve bazı otsu bitkilerin enine büyümesini
III. yaprağı çevresel etkenlere karşı koruma
sağlar.
D) Parankima hücrelerinin sonradan bölünme yetene- avantajlarından hangilerini sağlar?

ği kazanması ile meydana gelir.
E) Yıllık halkaların oluşmasında rol oynar.
204 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
D E B E B D C A A D A D
ANALİZ
1. Floem ve ksilem hücrelerinde; 4. Bitkilerin temel dokularında bulunan hücreler aşa-
I. madde taşınmasında ATP harcama,
II. bazı hormonların taşınmasında rol oynama, Parankima Kollenkima Sklerenkima
III. fotosentez yapabilme, I II III
IV. organik besin sentezleme Verilen hücrelerden hangilerinin bölünme yetene-

ği kazanmasıyla kambiyum oluşur?
5. Damar kambiyumu tarafından oluşturulan yaş hal-

2. Bir bitkinin incelenen bir dokusundaki hücrelerinde; kalarıyla ilgili,
• glikozu CO2 ve H2O’ya parçalama,
I. İlkbaharda oluşan hücreler sonbaharda oluşan hüc-
• fotofosforilasyonla ATP sentezleme, relere göre çok daha iridir.
• selüloz sentezleme II. İlkbaharda oluşan yaş halkaları sonbaharda olu-
gibi metabolik olaylar gözlemleniyor. şanlara göre daha açık renklidir.
III. Yaş halkasının geniş olması halkanın oluştuğu
Buna göre incelenen hücre;
B mevsimin gelişme için uygun iklim koşullarına sahip
I. sünger parankiması, İ olduğunu gösterir.
Y
II. epidermis, O yargılarından hangileri doğrudur?
T
III. palizat parankiması, İ
IV. sklerenkima K A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
kısımlarından hangilerine ait olabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
D) II ve IV E) I, III ve IV
6. Epidermisin farklılaşmasıyla;
• stoma,
• hidatot,
• tüy,
3. Sonbaharda yapraklarını döken bir bitkinin, aşağı- • emergens
da verilen durumlardan hangisinde, dışarıdan aldı- gibi yapılar oluşur.
ğı oksijen miktarı en fazladır?
Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu yapıların
A) Yaz mevsiminde haf rüzgarlı gündüz özelliklerinden biri değildir?
B) Kış mevsiminde gece
A) Hayvanlara karşı savunma
C) Yaz mevsiminde gece
B) Fazla suyu sıvı olarak dışarı atma
D) Sonbaharda haf rüzgarlı gündüz
C) Topraktan suda çözünmüş mineraller alma
E) Yaz mevsiminde havanın nem miktarının fazla ol-
D) Mitoz ile bölünebilme
duğu gündüz
E) Atmosfere CO2 verme

ANALİZ
7. Floem; oem sklerenkiması, oem parankiması, kalbur- 10. Bitki köklerinde bulunan kaliptra (kök şapkası) ile
lu borular ve arkadaş hücrelerinden oluşan bir dokudur. ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Floemle ilgili, A) Canlı parankimatik hücrelerden oluşur.
I. Yapraklarda fotosentezle oluşan organik besinleri B) Kaliptra, müsilaj adı verilen ve kayganlık verme
köklere, köklerdeki azotlu organik maddelerin bitki- özelliği ile kökün derinlere doğru büyümesini kolay-
nin diğer kısımlarına taşınmasını sağlar. laştıran bir salgı üretir.
II. Üst üste gelmiş hücrelerin çeperleri yer yer eriyerek C) Bitkideki tüm uç meristemleri korur.
kalburlu plaklar oluşur.
D) Kök şapkası zarar görüp aşındıkça yerine yenisi ya-
III. Kalburlu boru hücreleri canlı olmakla birlikte olgun- pılır.
laştıklarında çekirdeklerini kaybeder.
E) Kök şapkası kökün büyümekte olan narin yapılı böl-
ifadelerinden hangileri doğrudur? gelerini korur.
8. Otsu gövdeye sahip karasal bitkilerde bulunan bazı ya-

11. I. Yaprak, kök ve gövde de bulunma,
pılar şunlardır: II. İç dokular ile atmosfer arasında gaz değişimi sağ-
B
lama,
İ
Ksilem Floem Y III. Karbondioksit özümlemesi yapma,
borusu borusu O
I II T IV. Terleme ile su kaybını sağlama
İ
Selüloz Kollenkima K Yukarıda verilen özelliklerden hangileri stoma ve
III
çeper
IV lentisellerde ortak olarak görülür?
Bu yapılardan hangileri bulunduğu bitkiye destek-
lik sağlar? D) I, II ve III E) II, III ve IV
12. Çok yıllık bitkilerde bulunabilen;

9. Bitkilerde bulunan tüylerle ilgili aşağıdaki ifadeler-
I. lentisel,
den hangisi yanlıştır?
II. stoma,
A) Epidermis hücrelerinin farklılaşmasıyla oluşurlar. III. kambiyum,
B) Kloroplastlı olup, fotosentezle besin üretirler. IV. özümleme parankiması
C) Yaprağı çevresel etkilere karşı korur. yapılarından hangileri yapraklarda bulunmaz?

D) Kökte su ve mineral alımında rol oynar.
E) Sarmaşık gibi bitkilerde tutunmayı sağlar.
206 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
A C C A E D E E B C B A
ANALİZ
1. Odunsu yapılı bir bitkinin gövdesinde bulunan yapılar 4. Aşağıdaki bitkisel yapılardan hangisi karşısındaki
aşağıda verilmiştir. olayı gerçekleştiremez?
Mantar A) Epidermis † Fotosentez

Peridermis kambiyumu Korteks
I II III B) Salgı doku † Nektar üretme
Damar C) Sekonder meristem † Enine büyüme

Floem kambiyumu Ksilem
IV V VI D) Stoma † Terleme
Verilen yapıların dıştan içe doğru sıralanışı aşağı- E) Sünger parankiması † Fotosentez
daki hangi seçenekte verilmiştir?
A) I - II - III - IV - V - VI
B) I - II - III - IV - VI - V
C) I - II - IV - III - V - VI
5. Temel doku, farklı özelliklere sahip parankima, kol-
D) I - III - II - IV - V - VI
lenkima ve sklerenkima hücrelerinden meydana gelir.
E) I - IV - III - II - I - VI Bu üç hücre de meristem hücrelerinin farklılaşması ile
oluşur.
Buna göre temel doku ile ilgili verilen aşağıdaki bil-

gilerden hangisi doğru değildir?
2. Bitkiler; A) Sklerenkima hücrelerinin çeper kalınlaşması kollen-

B
• fotofosforilasyon, İ kima hücrelerine göre daha fazladır.
Y
• nişasta sentezi, O B) Parankima hücrelerinden bazıları fotosentez yapa-
T
• protein sentezi, bilir.
İ
• oksidatif fosforilasyon K
C) Sklerenkima hücrelerinin çeperinde selüloz ve lig-
olaylarını gerçekleştirebilen çok hücreli canlılardır. nin birikimi görülür.
D) Parankima dokusunun su ve besin depo eden hüc-

Bitkilere ait aşağıdaki hücrelerden hangisi yukarı-
releri vardır.
daki olayların tümünü gerçekleştirebilir?
E) Temel dokunun tüm hücreleri canlıdır.
A) Epidermis B) Peridermis C) Stoma
D) Sklerenkima E) Meristem
3. I. Salgısı ile kütikulayı oluşturur. 6. Bitkilerde salgı yapan hücrelerle ilgili olarak aşağı-
II. Hücreleri arasında boşluk bulunmaz. dakilerden hangisi yanlıştır?
III. Hücreleri canlı ve klorofilsizdir. A) Topluluklar hâlinde bulunarak salgı bezlerini oluştu-
IV. Farklılaşarak hidatotları oluşturur. rur.
Yukarıda verilen özellikler aşağıdaki hangi yapıya B) Tek tek ya da gruplar hâlinde bulunabilir.
aittir? C) Salgılarıyla bitkileri mikroorganizmalardan korur.
A) Sklerenkima B) Kambiyum C) Korteks D) Golgi organeli bakımından zengindir.
D) Epidermis E) Peridermis E) Salgılarıyla tozlaşmaya yardımcı olur.

ANALİZ
7. Bitkilerin örtü dokularının farklı (K ve M) ve ortak (L) 10. Bitkilerde bulunan;

özellikleri aşağıdaki şemada verilmiştir.
Epidermis Soymuk
Epidermis
borusu
I II
K
L Odun Kambiyum
borusu
III IV
M
yapılarından hangileri hem açık hem de kapalı ile-
Peridermis
tim demetine sahip bütün bitkilerde ortak olarak
bulunur?
Buna göre, K, L ve M özellikleriyle ilgili,
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV
I. K: Canlı hücrelerden oluşma
II. L: Bitkiyi çevresel etkenlere karşı koruma D) I, II ve III E) II, III ve IV
III. M: Cansız hücreler bulundurma
IV. L: Gaz alışverişini sağlayan stoma (gözenek) taşı-
ma

11. Bir bitkide;
A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III
I. stoma,
II. palizat parankiması,
B
İ III. sünger parankiması
Y
O hücrelerinden hangilerinin fotosentez yapma yete-
T neği vardır?
İ
8. Epidermis hücrelerinin farklılaşmasıyla oluşan hi- K
datod ve stoma hücrelerinde; A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
I. buhar şeklinde su atımı, D) I ve III E) I, II ve III
II. hücresel solunumla ATP sentezleme,

III. sıvı çözelti hâlinde su ve tuz atımı
12. Bitkiler;
• fotosentez,
• fotofosforilasyon,
• fotoliz,
9. Bitkilerin köklerinde bulunan kaliptranın görevi
• oksidatif fosforilasyon
olaylarını gerçekleştirebilen çok hücreli canlılardır.
A) Kök ucunun ence kalınlaşmasını sağlar.
Bitkilere ait aşağıdaki hücrelerden hangisi yukarı-
B) Kök ucu meristemini çevresel etkilerden korur.
daki olayların tümünü gerçekleştirebilir?
C) Emici tüylerin oluşmasını sağlar.
A) Epidermis B) Kollenkima
D) Floem ve ksilem dokularını oluşturur.
C) Parankima D) Sklerenkima
E) Kök ucunun yerçekimine doğru büyümesini sağlar.
E) Meristem
208 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
A C D A E A C B B D E C
ANALİZ
1. Bir bitkinin kök bölgesine ait kısımlar aşağıda gösteril- 3. İletim demetlerinin bazı özellikleri aşağıda verilmiştir.
miştir.
I. Madde iletimi tek yönlüdür.
II. Madde iletimi çift yönlüdür.
Olgunlaşma III. Cansız hücrelerden oluşur.

bölgesi
IV. Yapraktan köke şeker taşır.
Bu özelliklerin floem ve ksileme ait olanları aşağı-

dakilerin hangisinde doğru olarak eşleştirilmiştir?
Uzama bölgesi
Floem Ksilem
A) Yalnız I II, III ve IV
Hücre
bölünme bölgesi B) I ve II III ve IV
Kaliptra C) II ve IV I ve III
D) I, II ve III III ve IV
Buna göre verilen kısımlarla ilgili,
E) I, III ve IV Yalnız II
I. Kaliptra kök ucunun toprak içinde zarar görmesini
engeller.
II. Uzama bölgesinde boyca uzama ve farklılaşma
meydana gelir.
III. Olgunlaşma bölgesinde bulunan tüyler sayesinde
topraktan su ve suda çözünmüş maddeler alınır. 4. Aşağıda iki ağacın gövdesinin yerden h kadar yüksek
B
IV. Hücre bölünme bölgesinin solunum hızı, olgunlaş- olan kısmına çivi çakılıp, iki çivi birbirine bir ip ile bağ-
İ
ma bölgesinin solunum hızından fazladır. Y lanıyor.
O
bilgilerinden hangileri doğrudur? T
İ
K
h1 h1
h h2 h
2. Sekonder meristem, bölünme yeteneğini kaybetmiş h: Çivinin yerden yüksekliğidir.

parankima hücrelerinin hormonların etkisiyle sonradan
h1: Çivinin ağacın gövdesinin dışında kalan bölümüdür.
bölünme yeteneği kazanması ile meydana gelir.
h2: İpin orta bölümünün yerden yüksekliğidir.
Buna göre;
Bu işlem yapıldıktan 10 sene sonra h, h1 ve h2 nice-
I. damar kambiyumu, liklerinde nasıl bir değişme olması beklenir?
II. parankima,
III. kollenkima h h1 h2
A) Değişmez Azalır Değişmez
yapılarından hangileri sekonder meristeme örnek
B) Artar Azalır Artar
olarak gösterilebilir?
C) Artar Değişmez Artar
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Azalır Azalır Artar
D) I ve II E) I ve III E) Artar Artar Artar

ANALİZ
5. Toprak üstü organ sistemini oluşturan gövde, dal 8. Kapalı tohumlu, çift çenekli (dikotil) otsu bir bitki-
ve yaprak gibi organları bütünüyle yeşil olan bir yıl- nin gövdesinde aşağıdaki yapılardan hangisinin
lık otsu bir kara bitkisinin; bulunması beklenmez?
I. gövde epidermisi, A) Primer oem

II. kök epidermisi, B) Sekonder ksilem
III. yaprak epidermisi
C) Vasküler (damar) kambiyum
kısımlarının hangilerinde stoma hücrelerinin bulun- D) Mantar kambiyumu
ması beklenmez?
E) Parankima dokusu
9. Bir bitkinin yaprak parankima hücrelerinde meydana

gelen bir dizi tepkime aşağıda verilmiştir.
I III
CO2 + H2O Glikoz Nişasta
II IV
6. Kökün boyuna kesitinde görülen; Verilen tepkimelerden hangileri aynı bitkinin stoma
hücrelerinde de meydana gelir?
I. kaliptra,
II. hücre bölünme bölgesi, A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
B
III. uzama bölgesi, İ D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
IV. olgunlaşma bölgesi Y
O
T
kısımlarının hangilerinde bulunan hücrelerin çekir- İ
deklerinde DNA replikasyonu görülür? K 10. Aşağıdaki grak bir bitki yaprağının yaşlanmasına bağlı
olarak hücrelerdeki protein ve klorol miktarının değişi-
mini göstermektedir.
D) II ve IV E) II, III ve IV
Protein ve klorofil
Protein
miktarı
Klorofil
Zaman
7. Bitkilerde bulunan toprak üstü organ sistemine sürgün
sistemi, toprak altı organ sistemine ise kök sistemi denir. Grafikteki bilgilerden,
Buna göre; I. Başlangıçta yapraktaki protein ve klorofil miktarı

artmasına karşın zaman ilerledikçe azalır.
I. yaprak,
II. Yapraktaki klorofil miktarının azalmasına bağlı ola-
II. meyve,
rak fotosentez hızı da azalır.
III. emici tüy
III. Yapraktaki klorofil ve protein miktarının artıp azal-
yapılarından hangileri bitkinin sürgün sistemine ması birbirine paralellik gösterir.
aittir?
210 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
E A C A B B C D E E
ANALİZ
1. Bitki yapraklarında; 4. Aşağıdaki şekilde yaprağın enine kesiti gösterilmiştir.
I. epidermis,
Kütikula
II. floem,
III. ksilem, Üst Palizat
epidermis parankiması
IV. kambiyum
yapılarından hangilerinin bulunması beklenmez?

Ksilem
Floem Alt
epidermis
Sünger Stoma
parankiması
Buna göre gösterilen yapılar ve gerçekleştirdiği

olaylar aşağıdakilerden hangisinde yanlış eşleşti-
rilmiştir?
2. Bir yaprağın yapısında bulunan hücrelerde aşağıdaki A) Stoma † Fotosentez yapma

grafklerde verilen değişimler meydana geliyor.
B) Floem † Organik madde taşıma
C) Üst epidermis † Koruma

Glikoz miktarı
CO2 miktarı
D) Alt epidermis † Fotosentez yapma
E) Kütikula † Su kaybını önleme

B
Glikoz Nişasta İ
Y
Grafiklerdeki her iki değişimin meydana geldiği ya- O
pılara; T
İ 5. I. Terleme
K
I. palizat parankiması, II. Gaz alışverişi
II. sünger parankiması, III. Boşaltım
III. stoma
Yukarıda verilen olaylardan hangileri yaprağın gö-
hücrelerinden hangileri örnek verilebilir? revleri arasında sayılabilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III
6. Bitkilerde inorganik maddelerden organik besin

3. Yaprağın mezol tabakasındaki hücrelerde; sentezi için;
I. inorganik maddelerden organik besin sentezi, I. karbondioksit,

II. amino asitlerden protein sentezi, II. su,
III. DNA’dan mRNA sentezi III. mineral
olaylarından hangileri gerçekleşebilir? maddelerinden hangilerinin bulunması zorunlu-

dur?
D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III

ANALİZ
7. Işık varlığında stoma kilit hücrelerinde; 10. Bitkilerde bulunan bazı yapılar şöyledir:
I. fotofosforilasyon, • Emici tüy
II. oksidatif fosforilasyon, • Endodermis
III. substrat düzeyinde fosforilasyon, • Periskl
IV. çekirdekte DNA replikasyonu • Kaspari şeridi
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi beklen- Yukarıdaki yapıların bulunduğu bitkisel organ aşa-
mez? ğıdakilerden hangisidir?
A) Yalnız IV B) I ve II C) III ve IV A) Tomurcuk B) Yaprak C) Kök
D) I, III ve IV E) II, III ve IV D) Çiçek E) Gövde
8. Meristemler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi

doğru değildir?
11. I. Su ve mineral emilimini sağlamak
A) Farklılaşmamış, yerel hücre kümelerinden oluşur-
lar. II. Bitkinin su kaybını önlemek
III. Fotosentez yapmak
B) Sekonder çeper kalınlaşması gösterirler. B
İ IV. Işığı yansıtarak bitkinin ısınmasını engellemek
C) Selülozdan oluşan hücre çeperi taşırlar. Y
O Yukarıda verilen olaylardan hangileri yüksek yapılı
D) Yeni hücre oluşturma yeteneklerini daima sürdüre- T
İ bitkilerde epidermisin farklılaşmasıyla oluşan tüy-
bilirler.
K lerin görevlerinden biri değildir?
E) Mitozla bölünmelerinde sitoplazma bölünmesi ara
lamel oluşumuyla tamamlanır. A) Yalnız III B) I ve II C) II ve IV
9. Bir bitkinin yaprağından alınıp incelenen bir hücrede

ribozom, kloroplast, merkezi koful ve mitokondri gibi
yapıların varlığı tespit ediliyor. 12. Bitki hücreleri bal özü, reçine ve hormon gibi kimyasal-
lar salgılar.
İncelenen hücre;
I. Bal özü √ taşıma
I. epidermis,
II. Reçine √ koruma
II. iletim demeti,
III. Hormon √ meyvenin olgunlaşması
III. palizat parankiması,
IV. sünger parankiması Bu kimyasallar ile görevlerine ilişkin yukarıdaki
eşleştirmelerden hangileri doğrudur?
kısımlarından hangilerine ait olamaz?
A) Yalnız II B) I ve II C) III ve IV
212 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
A E E D E E A B B C A E
ANALİZ
Bitkisel Hormonlar ve Bitkilerde Hareket 8
1. Aşağıda verilen hareketlerden hangisi oksin hor- 4. Bitkilerin uyaranın yönüne bağlı olmaksızın gerçekleş-
monunun etkisiyle gerçekleştirilir? tirdiği hareketlere nasti denir.
A) Ayçiçeği bitkisinin ışığa yönelmesi Buna göre bitkilerde görülen;
B) Böcekçil bitkilerin böceği yakalaması I. akşamsefasının çiçeklerinin ışık şiddetine bağlı ola-
C) Fasulye yapraklarının gündüz açık gece kapalı du- rak gündüz kapanıp karanlıkta açılması,
rumda olması II. sıcaklık artışına bağlı olarak lalelerin çiçeklerini
açması,
D) Öglenanın kültür ortamında besin tanesine yaklaş-
ması III. bitki köklerinin topraktaki suya doğru büyümesi
E) Lale bitkisi çiçeklerinin sıcaklığa bağlı olarak açılıp olaylarından hangileri nasti hareketine örnek ola-
kapanması rak verilebilir?
2. • Yaprakların dökülmesini sağlar.

• Nişastanın ve asitlerin şekere dönüşümünü sağla-
yarak meyveyi tatlandırır.
• Gaz formunda salgılanır.
5. Bitkilerde çeşitli görevler üstlenen hormonlar aşağıda
• Kuraklık, su baskını, enfeksiyon gibi strese yanıt B
verilmiştir.
olarak üretilir. İ
Y I. Oksin
O
Yukarıda özellikleri verilen hormon aşağıdakiler- II. Giberellin
T
den hangisidir? İ
K III. Sitokinin
A) Sitokinin B) Oksin C) Etilen IV. Etilen
V. Absisik asit
D) Giberellin E) Absisik asit
Verilen hormonların;
a. bitkinin ışığa yönelmesini sağlar,

b. tohumda dormansiyi kırar,
c. yanal büyümeyi uyarır,
d. meyvelerin olgunlaşmasını sağlar,
3. Bir bitkide giberellin miktarının artmasına bağlı ola-
e. stomanın kapanmasını sağlar
rak;
özellikleriyle eşleştirilmesi aşağıdakilerin hangi-
I. meyve büyüklüğünün artması,
II. tomurcukların gelişmesi,
III. çiçeklenmenin başlaması, I II III IV V
IV. yaprakların sararıp dökülmesi A) a b c d e
B) e a b c d
durumlarından hangilerinin gerçekleşmesi bekle-
nir? C) d e a b c
D) e d a b c
A) Yalnız IV B) I ve IV C) II ve IV
E) c d e a b

ANALİZ
8 Bitkisel Hormonlar ve Bitkilerde Hareket
6. Bitkilerin yönelim hareketleriyle ilgili, 9. Ali, yulaf lizlerinin tropizma hareketlerini gözlemlemek
amacıyla aşağıdaki deney düzeneğini hazırlıyor.
I. Hormonların asimetrik dağılımı sonucu oluşur.
II. Yalnızca ışık varlığında gerçekleşir.
III. Uyaranın yönünden etkilenir. Işık Mika Işık
IV. Uyarana doğru gerçekleşirse pozitif, aksi yönde

gerçekleşirse negatif olarak adlandırılır. K L M N
yargılarından hangileri doğrudur? Deney sürecinde yulaf lizlerine şu işlemleri uyguluyor:

• K filizini, tek taraftan ışıklandırıyor.
• L filizinin ucunu kesip, bir süre karanlık ortamda
D) II ve III E) I, III ve IV bekletiyor.
• M filizinin ucunu kesip, yan yerleştirdikten sonra bir
süre karanlık ortamda bekletiyor.
• N filizinin ucu ile gövdesi arasına mika yerleştirdik-
ten sonra, tek taraftan ışıklandırıyor.
Bir süre sonra verilen bitkilerden hangilerinde asi-

7. “Bitkilerde meydana gelen aşağıdaki olaylardan hangi- metrik büyüme olması beklenir?
sinde hormonlar doğrudan görev almaz?”
A) K ve L B) K ve M C) L ve M
Bu sorunun yöneltildiği Lena, soruyu doğru cevap- D) M ve N E) K, M ve N
ladığına göre aşağıdaki hangi seçeneği işaretlemiş
B
olmalıdır? İ
Y
A) Fotosentezle glikoz sentezi O
T
B) Meyvelerin olgunlaşması İ 10. Aşağıdaki bitkisel hareket çeşitlerinden hangisi
K haptotropizmaya (tigmotropizma) örnektir?
C) Sıcak havalarda stomaların kapanması
A) Bitkinin tek taraftan ışıklandırıldığında ışığa yönel-
D) Yaprakların ışığa yönelmesi
mesi
E) Tohumun çimlenmesi
B) Bitki köklerinin sulak toprağa doğru büyümesi
C) Sarmaşığın bir direğe sarılarak büyümesi
D) Bitki köklerinin mineralli toprağa doğru büyümesi
E) Yaralanan bitkinin yara bölgesinin tersine büyümesi

8. Bitkilerin gün uzunluğuna bağlı olarak gelişim göster-
mesine fotoperiyodizm; gelişim gösterdikleri evreye de
fotoperiyot adı verilir.
11. Bitkilerde,
Buna göre bitkilerde fotoperiyot;
I. Oksinin normal düzeyde salgılanması
I. çiçek açma,
II. Oksinin az salgılanması
II. çimlenme,
III. Oksinin normalden fazla salgılanması
III. yaprak dökümü
durumlarından hangileri büyümeye ket vuran etki-
olaylarından hangilerini etkiler?
ler arasındadır?

214 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
A C D C A E A E B C E
ANALİZ
1. Tropizma hareketleriyle ilgili olarak, 4. Bitkilerin gelişmesinde rol oynayan bazı faktörler aşa-
I. Uyarana göre isim alır.
I. Su
II. Gerçekleşmesinde oksin hormonu rol oynar.
II. Gübre
III. Uyaranın yönüne bağlı olarak gerçekleşir.
III. Işık,
açıklamalarından hangileri doğrudur? IV. Yerçekimi
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III Verilen faktörlerden hangileri kökte pozitif (+) tro-
pizmaya neden olur?
2. I. Termonasti
II. Jeotropizma
III. Fotonasti 5. Aşağıda uzun gün (UGB) ve kısa gün (KGB) bitkilerinin
fotoperiyodizme olan yanıtları gösterilmiştir.
IV. Sismonasti
UGB KGB
Yukarıda verilen bitkisel hareketlerden hangileri Kritik karanlık (çiçeklenme var) (çiçeklenme yok)
turgor basıncı değişimi ile gerçekleşir?
uzunluğu Karanlık
Işık
B
D) I, III ve IV E) II, III ve IV İ 24 saat
Y Karanlık periyot ışık flaşı
O ile kesintiye uğratılırsa
T UGB KGB
İ (çiçeklenme var) (çiçeklenme yok)
Kritik karanlık
Işık
k
nlık
nlı
uzunluğu
K
Kara
Kara
3. Aşağıdaki şekilde bir bitki gövdesinin K noktasından Işık

yaralanmasına bağlı olarak verdiği tepki gösterilmiştir.
24 saat
UGB KGB
(çiçeklenme yok) (çiçeklenme var)
Kritik karanlık
K
uzunluğu
K
Karanlık
Işık
Bitki gövdesi Bitki gövdesi
(başlangıç) (bir süre sonra) 24 saat
Buna göre uzun ve kısa gün bitkilerinin çiçeklen-

Buna göre bitkinin bir süre sonra yara aldığı böl-
meleri ile ilgili olarak,
genin aksine büyümesi aşağıdakilerden hangisiyle
açıklanabilir? I. Gece uzunluğu kritik değerin altında olduğunda
uzun gün bitkisinde çiçeklenme gerçekleşmez.
A) K bölgesindeki hücrelerin bölünme yeteneğini kay-
II. Kısa gün bitkileri gece uzunluğu kritik değerin üze-
betmesi
rinde olduğunda çiçeklenir.
B) K bölgesindeki hücrelerin turgor basıncının azalması
III. Uzun gün bitkilerinde gece uzunluğu ışık flaşıyla
C) Bitkinin yara aldığı bölgede absisik asit miktarının kısaltılırsa çiçeklenme gerçekleşmez.
artması
D) K bölgesindeki hücrelerde solunumun durması
E) Yarayı onarmak için K bölgesine salgılanan oksinin
büyümeye neden olması D) I ve II E) I ve III

ANALİZ
6. Küstüm otunun yapraklarına dokunulduğunda dokunu- 9. Aşağıdaki şekilde yulaf lizleriyle (koleoptil) yapılan
lan yapraklar birbiri üzerine kapanır. deneyde tüm koleoptillere aynı yönde ve aynı şiddette
ışık veriliyor ve koleoptillerin yönelme durumları göz-
lemleniyor.
Işık Işık Işık

geçirmeyen geçiren geçirmeyen
kılıf kılıf kılıf
Jelatin Mika
Işık
Bitkilerde gözlenen bu hareket,
Deneyin sonuçları ile ilgili verilen,
I. Bitkilerde uyartı iletimini sağlayan hormonlar vardır
II. Dokunma ile yaprakların hormon dağılımı değişir I. Işık her koşulda bitkide yönelmeye neden olur.
III. Basınca duyarlı tüyler sayesinde hücrelerin turgor II. Koleoptilin uç kısımlarında fotoreseptörler vardır.
basıncı azaltılarak yapraklar kapanır III. Fototropizma, koleoptilin uç kısmında üretilen kim-
yasal mesaj taşıyıcılar aracılığıyla gerçekleşir.
yargılarından hangileri ile açıklanabilir?
B D) I ve III E) II ve III
İ
Y
O
T
İ
K 10. Bitkilerin büyümesinde rol oynayan çevresel fak-
7. Aşağıdakilerden hangisi bitkilerin büyümesinde rol törlerle ilgili,
oynayan çevresel faktörlerden biri değildir?
I. Yüksek sıcaklık, enzimlerin yapısını bozar.
A) Sitokinin B) Işık C) Sıcaklık II. Bitkilerde su, sadece fotosentez sürecinde kulla-
nılır.
D) Toprak E) Karbondioksit
III. Havalandırılan topraklarda bitki gelişimi hızlıdır.
IV. Işık hem fotosentezde hem de bitkinin yönelmesin-
de rol oynar.
8. Bitkilerde görülen bazı hareket tipleri aşağıda verilmiştir.
I. Ayçiçeği yapraklarının güneşin olduğu tarafa yönel-
mesi A) I ve II B) II ve III C) II ve IV
II. Lale çiçeklerinin sıcaklığa bağlı olarak açılıp kapan- D) I, III ve IV E) II, III ve IV
ması
III. Kökteki emici tüylerin suya doğru büyümesi
IV. Gövdenin yerçekiminin tersine büyümesi
11. Tohumun çimlenmesinde aşağıda verilen hormon-
Verilen hareketlerden hangileri tropizmaya örnek- lardan hangisinin etkisi diğerlerinden fazladır?
tir?
A) Oksin B) Giberellin C) Sitokinin
D) Etilen E) Absisik asit
216 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
E D E D B C A D E D B
ANALİZ
1. ∑ Bitki köklerinin toprakta bulunan çeşitli kimyasal 4. Bir bilim insanı, bitkilerin ağırlıklarının artmasında han-
maddelere doğru hareketi gi faktörlerin etkili olduğunu kanıtlamak için aşağıdaki
• Akşamsefasının çiçeklerinin gündüz ışıklı ortamda deney düzeneğini hazırlıyor.
kapanıp, karanlıkta açılması Deney başındaki veriler Deney sonundaki veriler
• Bitki organlarının yaralandığı bölgenin aksine büyü-
mesi
• Böcekçil bitkinin yapraklarının böceğin yaprağa
Bitki 100 gr Bitki 144 gr
dokunmasıyla kapanması
Yukarıda örneği verilmeyen bitkisel hareket aşağı-

Toprak 100 gr Toprak 90 gr
dakilerden hangisidir?
A) Fotonasti B) Kemotropizma Hergün belirli oranda su verilen ve ışıklı ortamda

C) Sismonasti D) Travmatropizma bir süre bekletilen bu bitki ile ilgili,
E) Termonasti I. Bitkinin beslenebilmesi için sadece toprak yeterli

değildir.
II. Bitki topraktan suyla beraber organik besin de
almıştır.
2. Bitkilerde tropizma hareketini gözlemlemek amacı ile III. Bitki topraktan aldığı suyu terleme ile uzaklaştır-
aşağıdaki deney düzeneği hazırlanıyor mıştır.
Işık Işık Işık sonuçlarından hangilerine ulaşılabilir?

Karanlık B
ortam İ A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
mika Işık Y
geçirmeyen O D) I ve II E) I ve III
karton T
İ
I II III IV K
Deneyde verilen bitki koleoptillerinden hangilerin-

de yönelme gözlenir? 5. Bitkilerde görülen;
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III I. böcekçil bitkinin üzerine konan böceği yakalaması,
II. sarmaşık bitkisinin bir desteğe sarılarak büyümesi,
D) II ve IV E) I, II ve IV
III. köklerin nem oranının fazla olduğu tarafa yönel-
mesi,
IV. akşam sefası bitkisinin hava karardığında çiçek
açması
3. Bir bitkinin mekanik destek sağlayan hücrelerinin hareket tiplerinin tropizma ve nastiye örnek olanları
iyi gelişmemesi sonucu sertliğini kaybetmesi ve aşağıdaki hangi seçenekte doğru olarak eşleştiril-
mekanik etkilere karşı koyamamasının nedeni aşa- miştir?
ğıdakilerden hangisinin yokluğuna bağlanabilir?
Tropizma Nasti
A) Epidermis doku A) I, II III, IV
B) Ksilem parankiması B) I, III II, IV
C) Sklerenkima C) II, III I, IV
D) Arkadaş hücreleri D) II, IV I, III
E) Kambiyum E) III, IV I, II

ANALİZ
6. Aşağıdakilerden hangisi oksinin etkileri arasında 9. Bitkilerde görülen;

sayılamaz?
I. yaprak ve çiçeklerin solması,
A) Koleoptillerde hücre uzamasının teşvik edilmesi II. kış koşullarına uyum sağlanması,
B) Tropizma hareketlerinin gerçekleşmesi III. yapraktaki suyun buharlaşarak uzaklaşması
C) Yanal kök oluşumunun uyarılması IV. tomurcukların uyku halinde kalması
D) Su stresi altında stoma aralığının azaltılması olaylarından hangilerinin gerçekleşmesinde hor-

monların doğrudan rolü vardır?
E) Ovaryumun, meyveye dönüşmesi için uyarılması
7. Bitkiler toprağa bağlı olarak yaşadıkları için hayvanlar

gibi yer değiştirme hareketi yapamaz. Ancak çevreden
gelen uyaranlara karşı da tamamen duyarsız değildir. 10. “I. Protein sentezleme
II. Suyu dışarı atma
Buna göre, bitkilerde;
III. Gaz alıp verme
I. tropizma,
IV. Epidermis örtüsünde bulunma
II. nasti,
B Yukarıda verilenlerden hangileri stoma ve hidatotların
III. asimetrik büyüme İ
Y ortak özelliğidir?”
durumlarından hangileri bir çeşit harekettir? O
T Yukarıdaki sorunun yöneltildiği Zeynep, aşağıdaki
İ
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III K
hangi seçeneği işaretlerse soruyu doğru cevapla-
mış olur?
8. Uzun gün bitkileri, gece uzunluğu kritik karanlık periyo-

dundan kısa olduğunda çiçeklenen bitkilerdir.
Buna göre eğer bir uzun gün bitkisi için kritik gece
11. Aşağıdaki hormonlardan hangisi yaptığı işlev ile
uzunluğu 9 saat ise aşağıdaki 24 saaatlik döngüler-
yanlış eşleştirilmiştir?
den hangisi çiçeklenmeyi engeller?
A) Oksin - Hücre uzamasını sağlayarak göv-
A) 14 saatlik aydınlık / 10 saat karanlık
de uzamasını artırır.
B) 16 saatlik aydınlık / 8 saat karanlık
B) Sitokininler - Yaprak dökümüne neden olur.
C) 15,5 saatlik aydınlık / 8,5 saat karanlık
C) Giberellinler - Tohum çimlenmesini teşvik eder.
D) 4 saat aydınlık / 8 saat karanlık / 4 saat aydınlık / 8
D) Absisik asit - Tohum çimlenmesini inhibe eder.
saat karanlık
E) 8 saat aydınlık / 8 saat karalık / ani ışık aşı / 8 saat E) Etilen - Meyveleri olgunlaştırır.
karanlık
218 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
E D C A C D E A D D B
ANALİZ
Bitkilerde Beslenme ve Taşıma 11
1. Aşağıda epidermis dokusunda bulunan stomaların açık 3. Sulak bölgede yaşayan bir kavak ağacının yaşadığı
ve kapalı şekilleri gösterilmiştir. topraktan su ve mineralleri alarak en üstteki yapra-
ğa kadar taşıyabilmesi için;
İnce çeper
Çekirdek I. toprak çözeltisi,
Kalın
çeper II. kök emici tüy,
Kloroplast III. gövde,
Hücre Stoma IV. yaprak
duvarı açıklığı
Stoma kapalı Stoma açık bölümleri arasındaki ozmotik basınç değerlerinin
Buna göre stoma hücrelerinde meydana gelen; aşağıdakilerden hangisindeki gibi olması beklenir?
I. glikoz miktarının artması, A) I > II > III > IV B) II > I > III > IV
II. turgor basıncının artması, C) IV > I > II > III D) IV > II > III > I
III. K+ miktarının artması E) IV > III > II > I
olaylarından hangileri stomaların açılmasına neden

olur?
4. Ksilem borularıyla ilgili verilen,
I. Çift çenekli bitkilerde damar kambiyumundan olu-

B
İ şur.
Y
2. Aşağıdaki şekilde bir bitkide gerçekleşen madde alımı O II. Hücreleri cansız olup su ve mineral taşır.
ve taşınması gösterilmiştir. T III. Hücrelerin enine çeperleri erimiş, boyuna çeperleri
İ
K kalınlaşmıştır.
Karbondioksit Oksijen
IV. Suyun uzun mesafeli taşınımında rol oynar.
Glikoz
Su ifadelerinden hangileri doğrudur?
Su ve
Mineral
Oksijen
Karbondioksit
5. Bitkilerde görülen,
Buna göre,
I. Yaprağın ozmotik basıncının azalması
I. Organik madde taşınımı yapraklardan köklere
II. Fotosentez için koşulların uygun olması
doğru gerçekleşir.
III. Kökün ozmotik basıncının azalması
II. İnorganik madde taşınımı köklerden yapraklara
doğru gerçekleşir. IV. Stomaların kapalı konumda olması
III. Gaz alışverişi sadece yapraklarda gerçekleşir. durumlarından hangileri bitkinin topraktan alacağı
su miktarını artırır?

ANALİZ
11 Bitkilerde Beslenme ve Taşıma
6. Ortam koşulları optimum olan bir bitkinin soymuk boru- 8. I. Suda çözünen madensel tuzları topraktan almak,
ları şekildeki gibi kesilerek halka şeklinde çıkartılıyor. II. Bölünerek bitkinin büyümesini sağlamak,
III. Bitkinin aşırı ısınmasını engellemek
Halka şeklinde
Yukarıda verilen olaylardan hangileri tüylerin gö-
Odun boruları
bitkide kalıyor çıkarılan revlerinden biri değildir?
soymuk boruları
Bu durumda bitkilerde meydana gelen;
I. kökten yapraklara suyun taşınması,

II. kök hücrelerinin ozmotik basıncının yüksek tutul-
ması,
9. Kökteki emici tüylerle alınan su ve minerallerin
III. yapraklarda fotosentezin gerçekleşmesi
gövdeye ve yapraklara uzun mesafeli taşınmasında
olaylarının hangi sıra ile olumsuz etkilenmesi bek- görev alan iletim dokusunu oluşturan hücrelerle il-
lenir? gili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) I - II - III B) I - III - II C) II - I - III A) Olgunlaştıklarında çekirdek ve organellerini kaybe-

derler.
D) II - III - I E) III - I -II
B) Hücrelerin uç uca gelen bölümlerinde su geçişine
B izin veren açıklıklar bulunur.
İ
Y C) Madde iletimini aşağıdan yukarıya doğru, tek yönlü
O olarak gerçekleştirirler.
T
7. Bitkilerde terleme olayının suyun taşınmasında rolünü
İ D) Yerkürede yaşayan tüm bitki türlerinde bulunurlar.
kanıtlamak isteyen bir öğrenci aşağıdaki deney düze- K
neğini hazırlıyor. E) Boyuna çeperleri kalınlaştığından bitkinin destek-
lenmesinde rol oynar.
1 10. Terleme hızına etki eden;
2 I. yapraktaki stoma sayısı,

II. ışık şiddeti,
III. yaprak yüzey alanı,
IV. karbondioksit yoğunluğu
faktörlerinden kalıtsal ve çevresel olanlar aşağıda-

Buna göre suyun 2 yönünde hareketini hızlandır-
kilerden hangisinde doğru olarak eşleştirilmiştir?
mak için,
I. Bitki yapraklarına vantilatörle hava akımı vermelidir Kalıtsal Çevresel
II. Bitkinin bulunduğu ortamın ışık şiddeti artırılmalıdır A) I ve II II ve IV
III. Bitki bir süre karanlık ortamda bekletilmelidir B) I ve II III ve IV

uygulamalarından hangilerini yapmalıdır?
D) I, II ve III Yalnız IV
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II E) II, III ve IV Yalnız I
220 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
E D E E A C C B D C
ANALİZ
1. Bitkilerde meydana gelen terleme; 4. Bitkilerde trake ve trakeid borularında;
I. ksilem borusunda su ve mineral madde taşınımının Sitokinin Su Mineral

sağlanması, I II III
II. bitkinin aşırı ısınmasının önlenmesi,
maddelerinden hangileri taşınabilir?
III. mineral maddelerin dışarı atılması
olaylarından hangilerine olanak sağlar? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
5. Floemde organik madde taşınması basınç - akış teorisi

ile açıklanır.
2. Bir bitkinin bulunduğu toprak içindeki boşluklar aşırı
sulanma sonucu tamamen suyla dolarsa bitki bir süre Bu teoriye göre organik madde taşınmasında aşa-
sonra ölür. ğıdaki olaylardan hangisi ilk sırada gerçekleşir?
Bu durum; A) Ksilemden oem hücrelerine suyun geçmesi
I. köklerin yeterince oksijen alamaması, B) Floemdeki şekerin havuz hücreye aktarılması

II. köklerin topraktan glikoz alamaması, C) Su basıncının artması ve maddelerin bir hücreden
III. kök hücrelerinin canlılığını yitirmesi B diğerine kütle hâlinde geçmesi
İ
yargılarından hangileriyle açıklanabilir? Y D) Yapraktaki şekerin oeme yüklenmesi
O
T E) Floem hücrelerinde ozmotik basıncın artması
K
3. Topraktan suyun alınması ve taşınmasında rol oyna-

yan yapılar aşağıda verilmiştir.
6. İletim demetinin bazı özellikleri aşağıda verilmiştir.
Ksilem Emici tüy Korteks
I. Madde iletimi tek yönlüdür.
I II III
II. Madde iletimi çift yönlüdür.
Epidermis Periskl Endodermis III. Cansız hücrelerden oluşur.

IV V VI IV. Şeker taşır.
Topraktan alınan suyun bu yapılardan geçiş sırası Bu özelliklerin floem ve ksileme ait olanları aşağı-
aşağıdaki hangi seçenekte doğru olarak verilmiş- dakilerin hangisinde doğru olarak eşleştirilmiştir?
tir?
Floem Ksilem
A) I - II - III - IV - V - VI
A) Yalnız I II, III ve IV
B) II - IV - III - VI - V - I
B) I ve II III ve IV
C) III - II - IV - V - VI - I
C) II ve IV I ve III
D) IV - III - II - I - V - VI D) I, II ve III III ve IV
E) V - VI - IV - III - II - I E) II, III ve IV Yalnız II

ANALİZ
7. Odun borularında su ve minerallerin taşınmasında; 9. Bitkilerde terleme ile su kaybı;
I. terlemenin hızlanması, I. kütikula,

II. stoma hücrelerinde fotosentezin hızlanması, II. stoma,
III. atmosfer neminin azalması, III. lentisel
IV. topraktaki su miktarının azalması
yapılarından hangileri ile gerçekleşebilir?
olaylarından hangilerinin olumsuz etkisi olduğu
söylenebilir?
10. Bazı bitkilerde topraktan besin elementlerini alabilme-

leri için bitki kökleriyle çeşitli mikroorganizmalar arasın-
8. Bitkilerdeki organik madde taşınması, oem hücrelerin- da yararlı birlikler kurulur. Bu yararlı birliklere nodül ve
deki sıvı basıncı farklılığına dayanır ve bu olay basınç- mikoriza örnek verilebilir.
akış teorisi ile açıklanır.
Buna göre nodül ve mikoriza için aşağıdaki ifade-
Su Kaynak hücre
A) Nodül içinde fosfat bağlayıcı bakteriler bulunur.
Şeker
Su B B) Nodül, bazı bitkilerin azotça fakir topraklarda yaşa-
İ
masına imkân sağlar.
Y
O
C) Mikorizaya sahip bitkiler diğer türlere göre daha iyi
T
İ gelişir.
K
D) Nodüllü bitkiler sayesinde azotça fakir topraklar
azot tuzlarıyla zenginleştirilebilir.
Su Havuz hücre E) Mikoriza, canlı bitki kökleri ile mantar hieri arasın-
Odun Kalburlu
borusu boru
daki mutualist ilişkidir.
Organik moleküllerin taşınımını gösteren yukarıda-

ki şekle göre;
I. kaynak hücrelerden floeme organik madde geçişi-

nin artması, 11. Magnezyum, bitki hücrelerinde klorolin yapısına ka-
tıldığı gibi solunum ve fotosentezde görevli enzimlerin
II. floemdeki organik molekülün havuz hücreye boşal-
aktieştirilmesinde de rol oynar.
tılması,
III. floeme suyun geçmesi ve sıvı basıncının artmasıyla Buna göre magnezyum eksiklikliğine bağlı olarak;
organik maddelerin bir hücreden diğerine geçmesi,
I. yapraklarda solma ve pörsüme,
IV. floemdeki şeker konsantrasyonunun artması
II. hücresel solunumda yavaşlama,
olaylarının meydana gelme sırası aşağıdakilerden III. yaprağın ışığı absorbe etme yeteneğinde azalma
durumlarından hangileri gerçekleşebilir?
A) I - II - III - IV B) II - III - IV - I
C) I - IV - III - II D) II - IV - III - I
E) IV - II - I - III
222 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
C D B E D C A C E A E
ANALİZ
1. Bitkilerin yeterince büyüyüp gelişebilmesi için bu- 4. Bitki ihtiyaç duyduğu azotu topraktan;
lundukları toprakta;
I. amonyum (NH4),
I. mineral, II. nitrat (NO3),
II. oksijen, III. protein
III. su,
formlarından hangileri şeklinde alabilir?
IV. mikroorganizma
faktörlerinden hangileri olmalıdır?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve IV
5. Bitkiler ihtiyaç duydukları mineralleri inorganik iyonlar

şeklinde topraktan alır.
2. Bitkilerin topraktan aldığı nitrat iyonu;
• enzim, Buna göre topraktan alınan NO3 iyonu için,
• ATP, I. Amino asitlerin yapısına katılır.

• nükleik asit II. Klorofil pigmentinin yapısına katılır.
gibi moleküllerin yapısına katılır. III. DNA ve RNA’nın yapısına katılır.
IV. Fotosentezde suyun fotoliz basamağında görev
Buna göre bir bitkide azot eksikliğine bağlı olarak; B alır.
İ
I. glikoliz tepkimelerinde aksama, Y
O
II. metabolik faaliyetlerde artma, T
III. bitkinin büyüme ve gelişmesinde yavaşlama İ A) I ve II B) II ve III C) I, II ve III
K
durumlarından hangilerinin gerçekleşmesi bekle- D) I, III ve IV E) II, III ve IV
nebilir?
6. Bitkilerin çoğu topraktan su ve minerallerin emilmesi
sırasında ortak yaşadıkları mantarlarla işbirliği yapar.
Mantar hieri ve bitki kökleri arasındaki bu birlikteliğe
3. Bitkilerin çoğu topraktan çeşitli mineralleri alması için “mikoriza” denir.
ortak yaşadıkları bakterilerle iş birliği yapar. Canlı bitki
kökleri ile bakteri hücreleri arasındaki bu mutualist bir- Mikoriza ilişkisinde mantar bitkiye;
liğe nodül denir.
I. su ve minerallerin alınması için geniş emilim yüzeyi
Buna göre nodül, bulunduğu bitkiye; oluşturma,
II. çeşitli savunma maddeleri üreterek bitki köklerinin
I. daha iyi rekabet etme, mikroorganizmalardan korunmasını sağlama,
II. daha iyi gelişme, III. fotosentezle ürettiği besinleri bitki köklerine verme
III. daha bol ürün verme
avantajlarından hangilerini sağlar?
avantajlarından hangilerini sağlayabilir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III

ANALİZ
7. Bitkilerin sahip olduğu bazı özellikler aşağıda ve- 10. Bir bitkinin bulunduğu toprağın ozmotik basıncı deği-
rilmiştir. şince bitkinin kök ozmotik basıncı da değişir.
I. Kalın kütikula tabakası Buna göre bitkinin bulunduğu toprağın ozmotik ba-
II. Ozmotik basıncı yüksek kök sıncı (T) ile kök ozmotik basıncı (K) arasındaki iliş-
III. Yaprakların derinlerinde konumlanan stoma kiyi aşağıdakilerden hangisi en iyi açıklar?
IV. Toprağın yüzeyine yayılmış kök A) Ozmotik basınç B) Ozmotik basınç
K K
Verilen özelliklerden hangileri bitkilerin kurak or- T
T
tamlara uyumunu kolaylaştırır?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III Zaman Zaman
D) I, II ve III E) II, III ve IV C) Ozmotik basınç D) Ozmotik basınç

K T
T K
8. Bitkilerde suyun taşınması ile ilgili verilen aşağıda- Zaman Zaman
ki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
E) Ozmotik basınç
A) Bitkilerde suyun kökten yapraklara kadar taşınma- T
sında en etkili kuvvet kök basıncıdır. K
B) Bitkilerde terleme şeklinde meydana gelen su kaybı
bitkinin aşırı ısınmasını engeller. B
Zaman
İ
C) Stomaların açılması bitkilerde suyun taşınma hızını Y
O
olumlu yönde etkiler.
T
İ
D) Bir bitkiye köklerinden giren suyun büyük bir kısmı,
K
yapraklarındaki stomalardan terleme yolu ile buhar- 11. Bir bitkiye yeterli miktarda su verildikten sonra çevre
laşır. koşulları farklı olan deney ortamına alınıyor ve iki gün
E) Ksilemde suyun taşınması sırasında ATP enerjisi boyunca terleme hızı ölçülerek aşağıdaki grak oluş-
harcanmaz. turuluyor.
1. gün
Terleme hızı
2. gün
9. Magnezyum, klorolin yapısına katılan bir elementtir.

Zaman
Buna göre bir bitkide magnezyum eksikliğine bağlı
olarak; Bitkinin belirtilen iki günde terleme hızının farklı ol-
masında,
I. fotosentez hızında azalma,
I. 1. günde topraktaki su miktarının fazla olması
II. büyüme hızında azalma,
II. 1. gün havanın sıcak ve rüzgarlı olması
III. topraktan su alımında artma,
III. 2. gün havanın nemli olması
IV. yapraklarda sararma
durumlarından hangileri etkili olmuştur?
durumlarından hangilerinin görülmesi beklenir?
A) I ve II B) I ve III C) III ve IV
224 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
E D E D C D D A D B E
ANALİZ
1. Stoma hücrelerinde meydana gelen; 4. Bir bitki türünün farklı topraklardaki gelişim durumu
aşağıdaki tabloda verilmiştir.
I. glikozun nişastaya dönüşmesi,
II. komşu epidermis hücrelerinden stoma kilit hücrele- Ortamlar Yaprak sayısı
rine K+ iyonlarının geçmesi, Normal toprak +++++
III. stoma kilit hücrelerinde CO2’nin artması, A minerali eksik toprak ++++
B minerali eksik toprak +++
IV. stoma kilit hücrelerinde turgor basıncının artması
C minerali eksik toprak ++
olaylarından hangileri stomanın açılmasını, hangi-
leri stomanın kapanmasını sağlar?
Buna göre,
Stomanın açılması Stomanın kapanması I. Bitkinin gelişmesinde C, B’ye göre daha etkilidir.
II. B mineralinin eksikliği başka bir mineral çeşidi ile
B) II ve IV I ve III giderilebilir.
III. A mineralinin gelişmeye olan etkisi, C’den fazladır.
D) II ve III I ve IV
IV. Her üç mineralin eksik olduğu toprakta gelişen bit-
E) III ve IV I ve II kinin yaprak sayısı en fazladır.

2. Çok yıllık bir bitkide bulunan sekonder oem ve sekon-
der ksilem yapılarının bazı özellikleri aşağıda verilmiştir.
B
İ
Sekonder Floem Sekonder Ksilem Y
I Kambiyum dokusun- Birincil meristemden O
T
dan köken alır. köken alır. İ
5. Bitkilerde terleme hızına etki eden faktörleri araştıran
II Kalburlu hücrelerden İçi boş hücrelerden K
bir bilim insanı aşağıdaki deney düzeneğini kuruyor.
oluşur. oluşur.
Işık
III Organik madde taşınır. Su ve suda çözünmüş
mineraller taşınır.
IV Taşıma tek yönlüdür. Taşıma çift yönlüdür. Renkli sıvı
Buna göre yapılan karşılaştırmalardan hangileri A B

yanlıştır?
Su
A) I ve II B) II ve III C) I ve IV
D) II ve IV E) I, III ve IV Şekildeki düzenek bir süre sonra ışığın geldiği yön-

de vantilatörle havalandırılırsa,
I. Renkli sıvının A yönünde ilerlemesi hızlanır.

3. Bitkiler karasal ortama adaptasyonlarında hem suyun II. Kaptaki su azalmaya devam eder.
korunması hem de havadan CO2’in alınması zorunlulu-
III. Renkli sıvıda hareket durur.
ğu ile karşı karşıya kalmışlardır.
IV. Bitkide terleme hızlanır.
Bitkilerde sorun olan bu iki olay aşağıdaki yapılar-
dan hangisinin ortaya çıkmasıyla çözülmüştür?
A) Lentisel B) Tüy C) Stoma
D) Hidatot E) Kütikula

ANALİZ
6. Aşağıda bazı bitkilere ait kök ozmotik basıncı değerleri 9. “Bitkilerin oem borularında;
verilmiştir. I. hormon,
Bitki türleri Kök ozmotik basıncı II. glikojen,
A 6,75 III. nişasta,
B 2,15 IV. sükroz
C 1,03
maddelerinden hangileri taşınır?”
Buna göre,
Sınavda yukarıdaki soru ile karşılaşan Ecem, aşa-
I. A türünün yaşadığı ortam C türüne göre daha
ğıdaki hangi seçeneği işaretlerse soruyu doğru ce-
kuraktır.
vaplamış olur?
II. B türünün yapraklarındaki kütikula kalınlığı diğerle-
rine göre daha fazladır. A) I ve II B) I ve IV C) II ve IV
III. C türünde stomalar yaprağın üst yüzeyinde daha
D) I, II ve III E) I, III ve IV
çok bulunur.
IV. A türünün kurak ortamda yaşama şansı diğerlerin-
den fazladır.
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV 10. Aşağıdaki tabloda üç farklı bitki türüyle ilgili bazı özel-
likler verilmiştir.
Bitki Stoma sayısı Stomanın yeri
B
İ X Çok Epidermisle aynı hizada
Y Y Çok Epidermisin dışında üstte
7. Bitkilerde suyun taşınmasıyla ilgili, O
T Z Az Epidermisin içinde gömülü
İ
I. Toprak suyunun yapraklara taşınması ksilem ile
K
gerçekleşir. Bu bitki türleriyle ilgili,
II. Bitkide suyun taşınması pasif olup, ATP gerektirmez. I. Bitkilerin kütikula kalınlığı Z > X > Y’dir.
III. Suyun taşınmasında su molekülleri arasında olu- II. Z bitkisinin kök ozmotik basıncı diğerlerinden faz-
şan kohezyon kuvvetinin rolü büyüktür. ladır.
III. Suyun buharlaşma hızı Y’de X’den fazladır.
verilenlerden hangileri doğrudur?
D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
8. Bitkilerde görülen terleme olayı ile ilgili,
I. Fazla ısının uzaklaştırılmasını sağlar.

II. Gece - gündüz devam eder.
11. Gelişmiş karasal bitkilerde stomaların açılıp kapan-
III. Su ve tuzların fazlası uzaklaştırılır.
masını etkileyen en önemli faktör aşağıdakilerden
IV. Hidatotlar tarafından gerçekleştirilir. hangisidir?
açıklamalarından hangileri doğrudur? A) Su miktarı ve terleme B) Düşük sıcaklık
A) I ve II B) I ve IV C) II ve IV C) Atmosfer nemi D) Gün uzunluğu
D) III ve IV E) II, III ve IV E) Gece uzunluğu
226 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
B C C A D D E A B E A
ANALİZ
Çiçekli Bitkilerde Eşeyli Üreme 15
1. Çiçeklerde; 4. Bir erselik çiçeğin kısımları ve bu kısımların görevleri
aşağıda verilmiştir.
I. yapışkan yüzeylere sahip polen oluşturma,
I. Ovaryum: Yumurtayı oluşturur.
II. hafif ve kanatlı yüzeyli polenlere sahip olma,
II. Başçık: Poleni oluşturur.
III. gösterişli taç yapraklar bulundurma
III. Çanak yaprak: Çiçeği korur.
özelliklerinden hangileri böceklerle tozlaşmayı artı- IV. Taç yaprak: Böcekleri çekerek tozlaşmaya yar-
rıcı adaptasyonlardan biri değildir? dımcı olur.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II Verilen eşleştirmelerden hangileri doğrudur?
2. Eşeyli olarak çoğalabilen bitkilerde bulunan;
I. parankima hücresi,
II. makrospor hücresi, 5. Bitkilerin üreme organı olan çiçeklerle ilgili aşağı-
III. epidermis hücresi dakilerden hangisi yanlıştır?
yapılarından hangileri mayoz bölünme ile oluşur? A) Erkek ve dişi organı birlikte taşıyan çiçeklere iki
eşeyli çiçek denir.
B B) Erkek ve dişi organdan yalnızca birini taşıyan çiçek-
D) I ve III E) II ve III İ lere tek eşeyli çiçek denir.
Y
O C) Erkek ve dişi çiçekler aynı bitki üzerinde bulunuyor-
T
İ sa böyle bitkilere iki evcikli bitki denir.
K
3. Aşağıdaki şekilde bir erselik çiçeğin kısımları verilmiştir. D) Dişi organları eksik olan çiçeklere erkek çiçek denir.
Tepecik E) Erkek organları eksik olan çiçeklere dişi çiçek denir.

Dişi organ
Başçık
Erkek organ Dişicik borusu
Sapçık
Ovaryum
Taç
yaprak
Çanak yaprak 6. Bir çiçeğin erkek organında ve tozlaşmada meydana

Çiçek tablası gelen bazı olaylar şöyledir:
Çiçek sapı I. Polenden mitoz bölünme ile sperm çekirdeklerinin
oluşması
II. Polen ana hücresinden mayoz bölünme ile mikros-
Buna göre, porların oluşması
I. Başçık, polen oluşumunda rol oynar. III. Polen kesesinin yırtılmasıyla polenlerin çevreye
II. Ovaryumda embriyo kesesi oluşur. yayılması
III. Taç yapraklar renkli olup tozlaşmada rol oynar. IV. Polenin dişi organın tepeciğine yerleşmesi
IV. Çanak yapraklar yeşil olup fotosentez yapar. Bu olaylardan hangileri gerçekleşirken cross over
meydana gelir?
A) Yalnız II B) II ve III C) I, II ve III
A) I ve II B) II ve III C) I ve III
D) II ve IV E) I, II, III ve IV

ANALİZ
15 Çiçekli Bitkilerde Eşeyli Üreme
7. Bir erselik çiçeğin yapısında bulunan; 10. Aşağıdakilerden hangisi çiçekli bitkilerin üremek
için gösterdiği adaptasyonlardan biri değildir?
I. başçık,
II. tepecik, A) Endosperm oluşumu
III. ovaryum, B) Taç yapraklarının renkli ve göz alıcı olması
IV. sapçık C) Polen tüpünün gelişmesi
kısımlarından hangileri dişi organı oluşturur? D) Üreme hücrelerinin suya gereksinim olmadan birbi-
rine ulaşması
E) Stomaların açılıp kapanabilmesi
8. Bitkilerin üreme organı olan çiçeklerle ilgili bazı durum-

lar aşağıda verilmiştir. 11. Erkek organda oluşan polenin dişi organın tepeciğine
taşınmasına tozlaşma denir. Bitkilerde tozlaşma çap-
I. Bir çiçekte üretilen polenin, aynı çiçekteki yumurta-
raz ve kendi kendine tozlaşma şeklinde gerçekleşir.
yı döllemesi.
II. Bitkinin bir dalında bulunan erkek çiçekteki polenin Buna göre;
başka bir daldaki dişi çiçekte üretilen yumurtayı
I. erkek ve dişi gamet üretiminin mayoz bölünme ile
döllemesi.
B olması,
III. Bir bitkide oluşan polenin aynı türden ikinci bir bitki- İ
Y II. tür içi çeşitliliğin daha çok olması,
nin ürettiği yumurtayı döllemesi.
O III. çevresel değişikliklere uyumun daha güçlü olması
T
Verilen durumlardan hangilerinde kalıtsal çeşitlilik İ
sağlanır? K özelliklerinden hangileri çapraz tozlaşmayı kendi
kendine tozlaşmadan üstün kılan özelliklerden de-
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III ğildir?
D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
9. Çiçekli bir bitkide, üreme hücrelerinin oluşumu, döllen-

me ve yeni bitkinin oluşumuna kadar geçen süreçteki
12. Rüzgârla tozlaşan bitkilerde;
olaylar aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.
Sperm Çekirdeği I. çiçeklerin bal özü salgılaması,
I Zigot Embriyo Gelişmiş II. çok miktarda polen oluşturulması,
Yumurta II III bitki
III. çiçeklerin parlak renklere sahip olması
Numaralı kısımlarda meydana gelen olayların han- özelliklerinden hangileri neslin devamı adına bir
gilerinde kromozom miktarında artma ya da azalma adaptasyon olarak düşünülebilir?
şeklinde bir değişim gözlemlenir?
228 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
B A E E C A C E A E A B
ANALİZ
1. Tam bir çiçeğin yapısı ve kısımları aşağıdaki şekilde 3. Bir erselik çiçekte bulunan yapılar şunlardır:
gösterilmiştir.
1 I. Anter (başcık)
II. Tepecik (stigma)
2
3
III. Yumurtalık (ovaryum)
4 IV. Dişicik borusu
Verilen yapılardan hangilerinde mayoz bölünme

gerçekleşir?
Buna göre;
I. 2 nolu kısım polen oluşumunda görev alır.

II. 1 nolu kısım tozlaşmada etkilidir.
III. 4 nolu kısım, böceklerle tozlaşmayı kolaylaştırıcı
4. Polenler genel olarak yapışkan veya pürüzlü yüzeylere
niteliktedir.
sahiptir.
IV. 3 nolu kısım ovaryum olup yumurta üretir.
Polenlerin böyle bir yüzeye sahip olması;
I. tohumun yayılmasını sağlama,
A) I ve II B) I ve III C) II ve III B II. çapraz tozlaşmayı engelleme,
İ
D) I, II ve III E) I, II, III ve IV Y III. dişicik tepesine tutunmayı kolaylaştırma
O
T olaylarından hangilerini gerçekleştirmeye yönelik-
İ
K tir?

2. Aşağıdaki şekilde çiçekli bir bitkinin polen keselerinde
meydana gelen gamet oluşumu gösterilmiştir. D) I ve III E) II ve III
o en ana Mitoz
hücresi n
2n
n Mitoz
1
n Mitoz
Başcık Mitoz 4
n
5. Bütün çiçekli bitki türlerinde eşeyli üremenin ger-
2 3
çekleşebilmesi için;
Buna göre,
I. erkek ve dişi organlarının aynı çiçek üzerinde
I. Polen keselerinde bulunan ana hücrelerinden polen
bulunması,
oluşumu yalnızca mayoz hücre bölünmesiyle olu-
II. embriyoyu besleyecek ve koruyacak tohumun oluş-
şur.
turulması,
II. 3 ve 4 ile gösterilen çekirdekler n kromozomludur.
III. kendi kendine tozlaşmanın gerçekleşmesi
III. 1’den 2 oluşumu sürecinde mayoz bölünme görülür.
özelliklerinden hangileri kesinlikle bulunmalıdır?

ANALİZ
6. Bir tohumun çimlenmesi sırasında aşağıdaki olay- 10. “Bir erselik çiçekte bulunan;
lardan hangisinin gerçekleşmesi beklenmez? I. generatif çekirdek,
A) Fotofosforilasyonla ATP sentezi II. zigot,

III. triploit çekirdek,
B) Oksidatif fosforilasyonla ATP sentezi
IV. endosperm
C) Amino asitlerden protein sentezi
yapılarından hangilerinin oluşumu döllenme olayından
D) Nişastanın sindirimini sağlayan enzim sentezi
önce gerçekleşir?”
E) Mitoz bölünme ile hücre sayısının artırılması
Bu sorunun yöneltildiği Zeynep, aşağıdaki hangi
seçeneği işaretlerse soruyu doğru yanıtlamış olur?

7. Tohum çimlenirken;
D) I ve IV E) I, III ve IV
I. kuru ağırlıkta azalma,
II. mitoz bölünme,
III. hücresel farklılaşma
11. Bir tohumun dormansi durumundan çıkarak çimle-

nebilmesi için ortamda;
I. yeterli su,
B
İ II. uygun sıcaklık,
Y
O III. yeterli CO2
T
8. Bir bitki tohumunun çimlenmesi sürecinde; İ IV. yeterli oksijen
K
I. golgi, etkenlerinden hangilerinin bulunması gerekir?
II. kloroplast,
A) I ve III B) III ve IV C) I, II ve III
III. endoplazmik retikulum
organellerinin hangilerinin görev yapması beklen-
mez?
12. Tohumlu bitkilerde meyve ile ilgili,
I. Bir çiçeğe ait tek bir ovaryumun gelişmesiyle basit

9. Çimlenmekte olan bir tohumda;
meyve oluşur.
I. besin kullanımı, II. Birden fazla çiçeğe ait ovaryumun gelişmesiyle
II. besin depolama, bileşik meyve oluşur.
III. enerji üretimi III. Tohumun yeryüzüne dağıtılmasında rol oynar.
olaylarından hangileri gerçekleşir? bilgilerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III
230 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
E E A B B A E B C A D E
ANALİZ
1. Aşağıdaki şekilde bir erselik çiçeğin kısımları gösteril- 4. Çiçeğin dişi organıyla ilgili,
miştir.
I. Yumurtalığın içinde, sayısı türlere göre değişen bir
Dişi organ
Başçık Tepecik ya da daha fazla tohum taslağı bulunur.
Erkek organ Dişicik borusu
Sapçık
II. Tohum taslaklarında 2n kromozomlu megaspor
Ovaryum ana hücreleri bulunur.
Taç
yaprak III. Megaspor ana hücreleri mayoz bölünme ile mega
sporları oluşturur.
Çanak yaprak
Çiçek tablası yargılarından hangileri doğrudur?
Çiçek sapı
Buna göre şekilde verilen yapılardan hangisinin gö-
revi aşağıda yanlış olarak verilmiştir?
Yapı Görev
A) Çanak yaprak : Fotosentez yapma
B) Taç yaprak : Tozlaşmaya yardımcı olma 5. Bir bitkiden kalıtsal yapısı farklı olan ikinci bir bitki
elde etmek için bitkinin;
C) Başçık : Polen oluşturma
D) Yumurtalık : Tohum taslağı oluşturma I. kendi çiçek tozunun kendi yumurtasını döllemesi ile
oluşan tohumu doku kültüründe geliştirme,
E) Tepecik : Döllenmeyi gerçekleştirme B
İ
II. yabancı tozlaşma ile oluşan tohumunu, farklı bir or
Y tamda çimlendirme,
O
T III. kendi tohumunu, ata bitki ile aynı ortamda çimlen-
İ dirme
K
2. Aşağıda bir bitkinin tohumuna ait özellikler verilmiştir. uygulamalarından hangileri yapılabilir?
I. Besin miktarı fazladır. A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II

II. Tohumun su alma kapasitesi yüksektir.
III. Tohum kabuğu incedir.
IV. Tohum içindeki su miktarı fazladır.
Buna göre, yukarıdaki özelliklerden hangileri tohu-

mun erken çimlenmesine neden olabilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve IV
D) I, II ve III E) II, III ve IV 6. Meyvelerin;
I. renkli ve kokulu olma,

II. besin bakımından zengin olma,
III. içinde bitkiye ait tohumları taşıma
3. Bir erselik çiçekte bulunan aşağıdaki yapıların han- özelliklerinden hangileri bitkilerin yeryüzündeki
gisinde polen üretimi gerçekleşir? farklı bölgelere yayılmasında etkin rol oynar?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) Yalnız III

A) Sapçık B) Ovaryum C) Başçık
D) Tepecik E) Dişicik borusu

ANALİZ
7. Genetik yapısı aa olan bir dişi çiçek ile genetik ya- 10. Bitkilerde tozlaşma ile ilgili,
pısı Aa olan bir erkek çiçeğin tozlaşması ile oluşan
tohumun endosperm hücresinin genotipi aşağıda- I. Bir çiçeğin aynı türden başka bir çiçekle tozlaşma-
kilerden hangisi olmalıdır? (Tohum oluşumunda çift sına çapraz tozlaşma denir.
döllenme gerçekleşmiştir) II. Renkli taç yapraklar ve kokular böceklerle tozlaş-
mayı kolaylaştırır.
A) Aaa B) AAa C) AAA D) Aa E) aa
III. Bir çiçeğin poleninin aynı çiçeğin tepeciğine ulaş-
masına kendi kendine tozlaşma denir.
8. Bir erselik çiçekte meydana gelen;
I. fotosentez ile besin üretimi,
II. mayoz bölünme ile yumurta oluşumu,
III. sperm çekirdeklerinin oluşumu,
IV. mayoz bölünme ile polen oluşumu
olaylarının gerçekleştiği;
11. Çiçeğin yapısında bulunan;
a. çanak yaprak,
I. başçık (anter),
b. ovaryum,
II. tepecik (stigma),
c. başçık,
B III. yumurtalık (ovaryum),
d. dişicik borusu İ
IV. sapçık (filament)
Y
yapılarıyla eşleştirilmesi aşağıdakilerin hangisinde O
T kısımlarından hangileri erkek organı oluşturur?
İ
K A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
I II III IV
A) a b c d
B) a b d c
C) a c b d
D) b a c d
E) d a b c
12. Bitkilerde tohumun çimlenmesi sürecinde;
I. tohumun su alarak şişmesi ve kabuğunu çatlatması,

II. absisik aistin azalması, giberellinin artması,
III. mitotik aktivitenin artması,
9. Bir polen ana hücresinden polen oluşurken görü- IV. embriyonik kök ve gövdenin uzaması
len bölünme çeşitleri aşağıdakilerin hangisinde sı-
rasıyla verilmiştir? olayları aşağıda verilen hangi sırada gerçekleşir?
A) Mayoz - Mayoz A) I - II - III - IV
B) Mayoz - Mitoz B) I - III - II - IV
C) Mitoz - Mayoz C) II - III - IV - I
D) Mitoz - Mitoz D) I - IV - III - II
E) Mayoz - Mitoz - Mayoz E) III - II - I - IV
232 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
E E C E E E A B B E B A
ANALİZ
1. Polenlerin çeperleri; 4. Bitkilerin tohumlarında bulunan embriyonik gövde
hücrelerinin kalıtsal yapısı;
I. düz,
II. renkli, I. endosperm,
III. pürüzlü, II. tohum kabuğu,
IV. yapışkan III. çenek
özelliklerinden hangisine sahip olabilir? hücrelerinden hangileri ile aynıdır?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) I, II ve III E) I, II, III ve IV D) I ve III E) II ve III
5. Kapalı tohumlu bitkilerde çift döllenme olayı sperm

hücreleri ile aşağıdakilerden hangisinde verilenler
arasında gerçekleşir?
2. Bitkilerle ilgili verilen,
A) Megaspor hücresi, polar çekirdek
I. Üzerinde hem erkek, hem de dişi çiçek taşıyan
B) Üretken çekirdek, mikrospor ana hücresi
bitkilere tek evcikli bitki denir.
II. Üzerinde erkek veya dişi çiçekten birini taşıyan C) Polar çekirdek, yumurta hücresi
bitkilere iki evcikli bitki denir. B D) Vejetatif çekirdek, mikrospor hücresi
İ
III. Poliploidi durumu hariç genellikle bitki tohumlarında Y
E) Vejetatif çekirdek, yumurta hücresi
embriyo hücreleri 2n kromozomludur. O
T
açıklamalarından hangileri doğrudur? İ
K
D) I ve II E) I, II ve III 6. Çiçekli bitkilerin yaşam döngüsünde görülen bazı dö-

nüşümler aşağıda verilmiştir.
I. Triploit çekirdek † endosperm
II. Üretken çekirdek † sperm çekirdeği,
III. Megaspor ana hücresi † megaspor,
IV. Polen ana hücresi † mikrospor
3. Bitkilerin üremesinde rol oynayan tohumlardaki
çeneklerin görevini aşağıdakilerden hangisi en iyi Buna göre, verilen dönüşümlerden mayoz ve mitoz
açıklar? bölünme ile gerçekleşenler aşağıdakilerin hangi-
sinde doğru eşleştirilmiştir?
A) Çimlenme sürecinde embriyonun besin ihtiyacını
karşılar. Mayoz Mitoz
B) Bitkilerde su ve mineral maddelerin alımında rol oy- A) I, II III, IV
nar. B) I, III II, IV
C) Tozlaşmada görev alan yapılardır. C) II, III I, IV
D) Yumurtanın oluşumunda rol oynar. D) III, IV I, II
E) Çimlenme sırasında embriyonik kökü oluşturur. E) I, II, III IV

ANALİZ
7. Kapalı tohumlu bitkilerin üremesi sırasında sırasıy- 10. Aşağıdaki şemada bir erselik çiçekte bulunan başcık
la oluşan yapılar, aşağıdakilerin hangisinde doğru (anter) ve yumurtalığın (ovaryum) farklı (K ve L) ve or-
verilmiştir? tak (L) özellikleri verilmiştir.
Başcık
A) Polen tüpü - triploit çekirdek - polar çekirdek
K
B) Triploit çekirdek - tüp çekirdeği - tohum
L
C) Polen tüpü - üretken çekirdek - tohum
D) Embriyo kesesi - tohum - meyve M

Yumurtalık
E) Tohum - zigot - embriyo kesesi
K, L ve M olarak simgelenen özelliklerin yerine,
I. K: Polen oluşturma
II. L: Mayoz bölünme
III. M: Embriyo kesesi oluşturma
ifadelerinden hangileri yazılabilir?

8. Çiçekli bitkilerde sperm ve yumurta çekirdeklerinin
oluşumu sürecinde; D) II ve III E) I, II ve III
I. mitoz bölünme,
B
II. mayoz bölünme, İ
III. iğ ipliklerinin oluşumu, Y
O 11. Çift çenekli bir bitkiye ait aşağıdaki yapılardan han-
IV. sitokinez T gisinin kromozom sayısı açısından eşleştirilmesi
İ
K doğru değildir?
olaylarından hangileri ortak olarak gerçekleşir?
A) Dişi organındaki megaspor: 2n
B) Erkek organındaki mikrospor hücresi: n
C) Tohumundaki tohum kabuğu: 2n
D) Tohumundaki çenek: 2n
E) Tohumundaki zigot: 2n
9. Çiçekli bitkilerin üremesi sürecinde meydana ge-

len;
12. Çift çenekli bitkilerde tohumun uzun süre çimlenme
I. polen tüpünün oluşması, potansiyelini koruyabilmesi;
II. endospermin oluşması,
I. tohumda depolanan besinin çeşidi,
III. polar çekirdeklerin oluşması,
II. tohum kabuğunun kalınlığı,
IV. ovaryumun meyveye dönüşmesi
III. tohumun içindeki su miktarı
olaylarından hangileri döllenmeden sonra gerçek-
faktörlerinden hangilerine bağlı olarak değişebilir?
leşir?
A) Yalnız III B) I ve II C)I ve III

234 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
E E A B C D D E C E A E
SENTEZ
1. Bitkilerde terleme ile su kaybını en aza indirgemek 4. Epidermis hücrelerinin farklılaşmasıyla oluşan;
için aşağıdaki ortamlardan hangisine konulması en
uygundur? I. stoma,
II. örtü tüyleri,
A) Aydınlık ve kurak III. emergens,
B) Aydınlık ve rüzgarlı IV. hidatot
C) Rüzgarlı ve sıcak yapılarından hangileri suyun bitkiden uzaklaştırıl-
D) Karanlık, rüzgarsız ve nemli masında görev alır?
E) Aydınlık ve sıcak A) I ve IV B) II ve III C) III ve IV
2. Bitkilerde bulunan bazı dokular ve hücre toplulukları

aşağıda verilmiştir.
Epidermis Kollenkima Sklerenkima

I II III
5. Köklerin yapı ve görevleri ile ilgili aşağıdakilerden
Floem Ksilem Meristem hangisi doğru bir ifade değildir?
IV V VI
A) Saçak kökler genelde tek yıllık bitkilerde bulunur.
Verilen doku ve hücre topluluklarından hangilerin- B
İ
de mitoz bölünme ile çoğalan hücreler vardır? Y B) Kazık kök tipinde ana kök iyi gelişmiş ve kalınlaş-
O mıştır.
A) Yalnız VI B) I, II ve III C) II, III ve IV T
İ C) Genç kökleri dıştan epidermis tabakası sarar.
D) III, IV, V ve VI E) II, III, IV, V ve VI K
D) Çok yıllık bitki köklerinde ksilem ve oem arasında
kambiyum bulunur.
E) Tek çenekli bitki köklerinde primer ve sekonder bü-

yüme görülür.
3. Sperm hücrelerindeki kromozom sayısı 10 olan çift
çenekli bir bitkinin,
I. Stomalarındaki,
II. Yumurta hücresindeki,
6. Stoma bekçi hücrelerinde;
III. Endospermindeki
I. karbondioksit miktarının artması,
yapılarının kromozom sayıları aşağıdakilerden han-
gisinde doğru verilmiştir? II. fotosentezle üretilen glikoz miktarının artması,
III. absisik asit hormonu miktarının artması,
I II III IV. stoma bekçi hücrelerindeki H+ iyonunun komşu
epidermis hücrelerine geçmesi
A) 10 10 20
B) 20 10 30 olaylarından hangileri stomanın açılmasına neden

olur?
C) 20 20 30
D) 10 20 20 A) I ve III B) II ve IV C) III ve IV
E) 10 10 30 D) I, III ve IV E) II, III ve IV

SENTEZ
7. Aşağıda bir bilim insanının yaptığı deney şematize edil- 9. Çiçekli bitkilerde üreme hücrelerinin oluşumu süre-
miştir. cinde meydana gelen;
I. polen ana hücresinin büyümesi,

II. polen ana hücresinin mayoz geçirmesi,
III. çekirdeklerin vejetatif ve generatif çekirdek şeklinde
Çözelti Çözelti farklılaşması
yukarıya taşınıyor taşınımı durdu
Bir süre sonra olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerden
Bakır sülfat çözeltisi
A) II - I - III B) I - III - II C) I - II - III
Deneyde bir ağacın gövdesi kaidesinden kesilip ke-
D) III - II - I E) II - III - I
sik ucu bakır sülfatın sulu çözeltisine batırıldığında
çözeltinin gövdede yükseldiği görülüyor. Bakır sülfat
çözeltisi hücreleri öldüren toksik bir madde olduğu için
geçtiği yoldaki bütün canlı hücreleri öldürür. Çözelti
yapraklara ulaşınca, yapraklar dökülür ve çözelti taşı-
nımı da durur.
10. Bitkisel doku ve yerel hücre gruplarıyla ilgili olarak
Yukarıda verilen deneyin sonuçlarından, aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
I. Ksilemde suyun taşınmasında görev alan trake ve
A) Primer meristem açık ve kapalı tohumlu bitkilerin ta-
trakeit hücreleri canlıdır.
B mamında bulunur.
II. Suyun kökten üst dallara taşınmasında yaprağın İ
B) Stoma, tüy ve emergensler epidermisin farklılaşma-
rolü vardır. Y
O sı ile oluşur.
III. Su üst dallardan köke aktif taşıma ile iletilebilir. T
İ C) Kambiyum bütün bitkilerin toprak üstü organlarında
yargılarından hangilerine varılabilir? K bulunur.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) Bir ağacın odun kısmını sekonder ksilem oluşturur.
D) I ve III E) II ve III E) Periderm üzerinde bulunan açıklıklar lentisel adını

alır.
8. Bitkilerde taşıma sistemiyle ilgili olarak aşağıdaki-

lerden hangisi söylenemez?
A) Ksilem su ve mineralleri kökten yapraklara doğru 11. Kapalı tohumlu bitkilerin üremesi sürecinde;
taşır.
I. mikrospor ana hücresi,
B) Suyun kökten yapraklara doğru taşınmasında en
etkili faktör, terleme - kohezyon kuvvetidir. II. vejetatif çekirdek,
III. polen tüpü
C) Bitkiler organik maddelerin taşınmasında ATP har-
car. yapılarının meydana gelme sırası aşağıdakilerden
D) Soymuk borularında hem su hem de organik besin hangisinde doğru verilmiştir?
bulunabilir.
A) I – II – III B) I – III – II C) II – I – III
E) Bitkilerde su taşınması organik madde taşınmasın-
dan daha yavaştır. D) II – III – I E) III – II – I
236 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
D A B A E B B E C C A
SENTEZ
1. Primer meristemle ilgili olarak aşağıda verilenler- 5. Çam gibi açık tohumlu bitkilerde yaş halkaları aşa-
den hangisi yanlıştır? ğıdaki hücre çeşitlerinden hangisinin düzenli bö-
lünmesi sonucunda oluşur?
A) Canlı hücrelerden oluşur.
A) Palizat parankiması
B) Hücreler arası boşluk bulundurmaz.
B) Damar kambiyumu
C) Bazı hücrelerinde fotosentez gerçekleşir.
C) Taş hücreleri
D) Bitkilerin kök, gövde ve dal uçlarında bulunur.
D) Sünger parankiması
E) Hücrelerinin metabolizması hızlıdır.
E) Mantar kambiyumu
2. Odunsu bir bitkinin gövdesi metabolizma faaliyetle-

ri için gerekli oksijeni;
6. Aşağıdaki şekilde ıslak odun talaşında çimlendirilmiş
I. lentisel, bir bitki verilmiştir.
II. hidatod,
III. stoma tohum
yapılarından hangileriyle sağlar? gövde
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III kök
D) I ve II E) II ve III B ıslak talaş

İ
Y Çimlenmesi tamamlanmış bitkiyle ilgili,
O
T
I. Kökte pozitif geotropizma görülür.
İ
K II. Kök ve gövdenin uzamasında mitoz bölünme rol
oynar.
3. Stoma kilit hücrelerinde aşağıda verilen organeller- III. Gövdede negatif geotropizma görülür.
den hangisinin bulunması beklenmez? ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Kloroplast B) Golgi C) Ribozom A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III

D) Sentrozom E) Koful D) II ve III E) I, II ve III
7. Stomanın açılıp kapanmasında;
4. Çiçekli bitkilerin yapraklarında aşağıdaki dokular- I. turgor basıncı,

dan hangisi bulunmaz? II. absisik asit,
A) Epidermis III. ışık,

IV. sitoplazmanın yoğunluğu
B) Özümleme parankiması
C) İletim doku faktörlerinden hangileri etkilidir?
D) Mantar kambiyumu A) I ve II B) II ve III C) III ve IV

E) Kollenkima D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

SENTEZ
8. Aşağıdaki tabloda dört bitki türünde epidermis tabaka- 10. Bir bitki yaprağında bulunan stoma hücrelerinde
larında bulunan stomaların sayıları belirtilmiştir. aydınlık ve karanlık ortamda gerçekleşen olaylarla
ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlış verilmiştir?
Bitki türü Alt epidermis Üst epidermis
A 150 0 A) Aydınlıkta fotofosforilasyon gerçekleşir.
B 150 150 B) Karanlıkta protein sentezi gerçekleşir.
C 0 0
C) Karanlıkta hücreye giren su miktarı artar.
D 0 250
D) Aydınlıkta turgor basıncı yükselir.
Buna göre kurak ortamda yaşayan (I) ve tamamen
E) Aydınlıkta oksidatif fosforilasyon gerçekleşir.
su içinde yaşayan (II) bitki türleri aşağıdaki seçe-
neklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
I II
A) A B
B) A C
C) C D 11. Gelişmiş karasal bir bitkide;
D) B D I. çeşitli maddeleri iletme,
E) D C II. yağ ve nişasta depolama,

III. fotosentezle organik madde üretme
olaylarından hangileri parankima hücrelerinde ger-

B
İ çekleşebilir?
Y
O A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
T
9. Aşağıdaki grakte bir bitkinin haftalara göre ağırlık de- İ D) II ve III E) I, II ve III
ğişimi gösterilmiştir. K
Bitki Ağırlığı
1 2 3 4
Haftalar 12. Bitkiler ihtiyaç duydukları su ve mineral maddeyi kökleri
aracılığı ile yaşadığı ortamdan alır. Alınan su fotosen-
tezde tüketilirken mineral maddeler düzenleyici olarak
Buna göre,
görev alır.
I. 1. haftada bitkinin fotosentez hızı solunum hızından
yüksek olabilir. Bitkilerin topraktan su ve mineral madde almasın-
da;
II. 3. haftada bitki kırmızı ışıkla aydınlatılmış olabilir.
III. 4. haftada bitkinin atmosferden aldığı oksijen diğer I. ozmoz,
haftalardan fazla olabilir. II. aktif taşıma,
IV. 2. haftada bitkinin solunum hızı fotosentez hızına III. fagositoz,
eşit olabilir. IV. difüzyon
ifadelerinden hangileri doğrudur? madde taşıma biçimlerinden hangileri rol oynar?
A) I ve III B) II ve III C) I, III ve IV A) Yalnız II B) I ve II C) III ve IV

D) I, II ve III E) I, II, III ve IV D) I, II ve IV E) II, III ve IV
238 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
C A D D B E E B E C E D
SENTEZ
1. Aşağıdaki grakte bir bitkinin tohum ve meyve yapabil- 3. Aşağıda numaralandırılmış yulaf koleoptillerine uygu-
mesi için hangi elementten kaç gram alması gerektiği lanan işlemler ve aydınlanma durumları gösterilmiştir.
gösterilmiştir. saf agar saf agar
ışık ışık
Element miktarı (g/bitki)
50 :Tohum için
40 :Meyve için
30
20 (I) (II) (III)
Filiz ucu kesilerek Filiz ucu kesilerek Filiz ucu kesilip
10 üzerine saf agar araya saf agar konulup yana kaydırılıyor
0 yerleştiriliyor. tekrar yerine ve karanlıkta
K Mg yerleştiriliyor. bırakılıyor.
N
mika
Buna göre, aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlış-
ışık ışık ışık
tır?
A) Bitki, tohum üretiminde meyve üretimine nazaran

aynı element çeşidinden daha fazla kullanmaktadır.
(IV) (V)
B) Bitki, tohum yapmak için N elementinden 25 gr alır- Filiz ucu kesilerek Her iki taraftan
sa, K elementinden 20 gr alması gerekir. araya mika konulup eşit ışık veriliyor.
tekrar yerine yerleştiriliyor.
C) K elementinin topraktaki miktarı 15 gram olursa, bu
Buna göre numaralandırılmış koleoptillerden han-
bitkiye diğer element çeşitleri ihtiyacı kadar verilse
gilerinde yönelme görülmez?
dahi sağlıklı meyve üretimi yapamaz.
D) K elementinin meyve üretimi için gerekli olan miktarı B A) I ve II B) II ve III C) III ve IV

İ
kadar bitkiye diğer elementler verilse bitki gelişimini Y
D) I, II ve V E) I, IV ve V
sınırlayıcı element Mg olur. O
T
E) Toprak, bitkinin Mg ihtiyacının üçte birini karşılıyor İ
K
ise bitki diğer elementlerin de ancak üçte birini kul-
lanabilir.
4. Bir bitki tohumundan yeni bir bitki oluşuncaya kadar ki

çimlenme ve gelişme dönemlerinde şu faktörler etkilidir.
I. Endospermdeki depo besin
II. Ortamdaki su ve nem
2. Baklagil bitkilerinin kök nodüllerinde bulunan III. Oksijen
rhizobium bakterileri baklagillere, IV. Karbondioksit
I. Havadaki karbondioksiti tutarak besin sentezini V. Fotosentez enzimleri

kolaylaştırmak
Bu faktörlerin çimlenme sırasında ve çimlenme
II. Topraktan su ve mineral emilimine yardımcı olmak sonrası gelişme döneminde etkili olanları aşağıda-
III. Havadaki serbest azotu tutarak azot tuzlarına kilerden hangisinde doğru olarak eşleştirilmiştir?
dönüştürmek
IV. Topraktaki organik atıkları ayrıştırarak toprağı Çimlenme dönemi Gelişme dönemi
humus bakımından zenginleştirmek A) I, II ve IV II, III ve IV ve V
B) I, II ve III II, III, IV ve V
avantajlarından hangilerini sağlar?
C) I ve V I, III, IV ve V
A) Yalnız III B) I ve II C) III ve IV D) I, II ve III I, II, III, IV ve V
D) I, III ve IV E) II, III ve IV E) II ve III III, IV ve V

SENTEZ
5. Aşağıdaki grakte A, B, C, D bitkilerinin kütikula taba- 8. Aşağıdaki tabloda bitkilerin eşeyli üremesi sırasında
kasının kalınlıkları gösterilmiştir. görülen yapılar, köken aldıkları hücrelerle eşleştirilmiş-
tir.
Oluşan hücre Köken

Kitikula kalınlığı
I Sperm çekirdeği Generatif çekirdek
II Yumurta Megaspor
III Mikrospor Mikrospor ana hücresi
A B C D
IV Sinerjit çekirdek Generatif çekirdek
Bitki türü
V Polen tüpü Vejetatif çekirdek
A, B, C ve D bitkilerinin yaprak yüzeylerinin en dar
olandan en geniş olana doğru sıralanışı aşağıdaki- Tabloda verilen eşleştirmelerinden hangisi yanlış-
lerden hangisinde verilmiştir? tır?
A) D - B - A - C B) C - A - B - D C) A - C - B - D
D) C - B - A - D E) B - D - A - C
9. Aşağıda çiçekli bitkilerin eşeyli üremesi sırasında mey-
6. Tohumun dormansi halini uzatan ve tohumun çim- dana gelen olaylar gösterilmiştir.
lenmesini uyaran hormonlar aşağıdakilerden han- B
gisinde doğru olarak eşleştirilmiştir? İ Polen Sperm
Y Döllenme
oluşumu oluşumu
O
Dormansi hâlini Tohumun çimlenmesini T
I II III
uzatan uyaran İ
K
A) Oksin Giberellin Tozlaşma Mayoz
bölünme
B) Etilen Absisik Asit
IV V
C) Etilen Giberellin
D) Absisik Asit Giberellin Bu olayların sıralaması düşünüldüğünde ilk ve son

sırada gerçekleşenler hangisinde doğru verilmiştir?
E) Sitokinin Etilen
A) I - II B) I - V C) V - II
D) IV - III E) III - V
7. • Bitkinin ışığa yönelmesini sağlar.

• Hücre bölünmesini hızlandırır.
10. I. Sismonasti
• Bitkinin gövde ucunda sentezlenir.
II. Kemotropizma
• Bitkinin uzamasını sağlar.
III. Fotonasti
Yukarıda özellikleri verilen hormon aşağıdakiler-
Yukarıda verilen bitkisel hareketlerden hangileri
den hangisidir?
uyaranın yönünden bağımsız olarak gerçekleşir?
A) Sitokinin B) Oksin C) Etilen

D) Absisik asit E) Giberellin
240 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
D A E B A D B D C D
KOMÜNİTE VE POPÜLASYON
EKOLOJİSİ
CANLILAR VE ÇEVRE
5.
ÜNİTE
• Komünite Ekolojisi
• Popülasyon Ekolojisi
• Canlılar ve Çevre
ANALİZ
Komünite Ekolojisi 1
1. Rus ekolog G. F. Gouse (G. E Gous) Paramecium au 3. Komünitelerde yaşayan canlıların;
relia ve Paramecium caudatum adı verilen iki protista
türü ile laboratuvar deneyi düzenlemiştir. Her gün sa I. beslenme şekli,
bit miktarda besin eklendiği ayrı kültür ortamlarında bu II. dış görünüşleri,
iki protista türünü yetiştirmiş, her iki protista türünün de III. üreme şekli
hızla arttığını görmüştür. İki türü aynı kültür ortamında
yetiştirdiğinde ise III nolu grak elde edilmiştir. özelliklerinden hangileri farklı olabilir?

Birey sayısı
Birey sayısı
P.caudatum P.aurelia
Zaman Zaman 4. Aşağıdaki A grağinde gösterilen komünite belli bir sü

I.grafik II.grafik re sonra çeşitli faktörlerden dolayı B grağindeki gibi
değişikliğe uğruyor.
Birey sayısı
P.aurelia
Birey sayısı
Birey sayısı
P.caudatum
Zaman
III.grafik
Buna göre, 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5
Tür çeşidi Tür çeşidi
I. B
İki tür arasın da reka bet görülür. A B
İ
II. İki türün ekolo jik gerek si nimleri aynı dır. Y
O Buna göre,
III. İki tür arasın da mutu alist ilişki vardır. T
İ I. Komünitede süksesyon meydana gelmiştir.
durumlarından hangileri III numaralı grafiğin oluş K
masına neden olmuştur? II. A grafiğinde 3, B grafiğinde 4 nolu tür baskındır.
III. Değişen çevre koşullarından en az oranda 3 numa
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II ralı tür etkilenmiştir.
D) I ve III E) II ve III yorumlarından hangileri yapılabilir?
2. Komüniteler arasında belirgin olan sınır ya da geçiş

bölgelerine ekoton denir.
Buna göre ekoton ile ilgili olarak, 5. Komünitelerde çevre direncinin giderek artmasına
bağlı olarak aşağıdaki olaylardan hangisi gerçek
I. Her iki komüniteye ait türler bulunur.
leşmez?
II. Tür çeşitliliği bakımından zayıftır.
III. Mağara ağızları, ormanlar ile otlaklar arası alanlar A) Bitki örtüsünün azalması
ekoton bölgeleridir. B) Tür çeşidi sayısının artması
ifadelerinden hangileri doğrudur? C) Toprak kaybının artması
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Biyoçeşitliliğin azalması
E) Verimli tarım arazilerinin azalması

5. ÜNİTE: KOMÜNİTE VE POPÜLASYON EKOLOJİSİ, CANLILAR VE ÇEVRE 243

ANALİZ
1 Komünite Ekolojisi
6. Bazı ekolojik tanımlamalar aşağıda verilmiştir. 8. Öğretmen öğrencilerine canlılar dünyasındaki

I. İki farklı komünite arasındaki geçiş bölgesidir. simbiyotik ilişkilere örnekler vermelerini istemiştir. Beş
öğrenci aşağıdaki seçeneklerde verilen örnekleri arka
II. Bir organizmanın doğal olarak yaşadığı ve üreye
daşlarıyla paylaşır.
bildiği yerdir.
III. Belirli bir bölgede yaşayan canlıların ve bunların İbrahim öğretmen, hangi öğrencinin verdiği örne
etkileşim içinde bulunduğu cansız çevrenin bütü ğin yanlış olduğunu söyleyecektir?
nüdür.
A) Ali: Bazı kuş türlerinin atların üzerindeki parazit
Bu tanımlamaların, keneler ile beslenmesi mutualizm örneğidir.
• X † Ekosistem B) Canan: Ökse otunun konak canlıdan su ve mineral

• Z † Habitat madde alması parazitlik örneğidir.
• Y † Ekoton C) Berke: Böceklerin bitki polenlerini farklı çiçeklere

taşıması kommensalizm örneğidir.
kavramlarıyla doğru eşleştirilmesi aşağıdakilerin
hangisinde verilmiştir? D) Zelal: İnsanın kalın bağırsağında yaşayan bakteri
lerin B ve K vitamini üretmesi mutualizm örneğidir.
I II III
E) Melih: Planaryanın ihtiyaç duyduğu besin mad
A) X Y Z delerini konak canlıdan karşılaması parazitlik
B) X Z Y örneğidir.
C) Y X Z
D) Y Z X
E) Z X Y B
İ
Y 9. İki farklı türün bireyleri arasında değişik simbiyotik iliş
O
kiler görülebilir. Aşağıdaki tabloda üç farklı ilişki 1, 2 ve
T
İ 3 olarak adlandırılmış ve bu ilişkilerin K ve L canlıları
K üzerindeki etkileri gösterilmiştir.
7. Kirpi balıkları farklı bir savunma sistemine sahiptir ve İlişki tipi K canlısı L canlısı
oldukça zehirlidirler. Bu zehir tetrodoxin olarak adlan 1 + +
dırılır ve kirpi balığının bağırsağında yaşayan bakteriler 2 + o
tarafından üretilir. Bakterilerin ürettiği bu toksinin büyük 3 +
bir bölümü balığın karaciğerinde, bağırsağında ve di (o): Canlı üzerinde etkisi yok
ğer iç organlarında olmasına rağmen zehir hayvanın (+): Canlı için yararlı bir etkisi var
vücudunun her yerine yayılmaktadır. Bu zehir kirpi balı
(): Canlı için zararlı bir etkisi var
ğının tüm vücuduna yayılmasına karşın ona zarar ver
mez. Fakat kirpi balığını ve bu balığın larvalarını yiyen
Buna göre, tabloda 1, 2 ve 3 ile belirtilen ilişki tipleri
canlılar son derece büyük bir tehlikeyle karşı karşıya
ile ilgili olarak,
kalırlar. Böyle bir tehlikenin farkında olan düşmanlar,
kirpi balığına yaklaşmayı pek denemezler. Bakterilerin I. 3. ilişki tipi parazitlik olup, iki bitki arasında görül
bu katkıları, balığın diğer balıklara yem olmasını önle mez.
mektedir. II. 1. ilişki tipi mutualizm olarak adlandırılır ve karşılıklı
yarar sağlar.
Yukarıda anlatılan kirpi balığı ve bakteriler arasında
ki ilişki hangi simbiyont yaşam biçimine örnektir? III. 2. ilişki tipi kommensalizm olup bir taraf yarar sağ
larken diğer taraf zarar görür.
A) Mutualizm B) Kommensalizm
C) İç parazitlik D) Dış parazitlik
E) Yarı parazitlik
244 1 2 3 4 5 6 7 8 9
C D E C B D A C B
ANALİZ
Komünite Ekolojisi 2
1. Komünitelerde görülen; 3. Birbirleriyle simbiyotik ilişki içinde bulunan bazı canlıla
rın bir arada bulunduklarında ve ayrıldıklarında bu iliş
I. komünitede bulunan bazı bireylerin aynı ihtiyaca kiden etkilenme durumları aşağıdaki tabloda verilmiştir.
karşı birbiriyle mücadele etmesi,
II. komünitenin yerleştiği cansız çevre, İlişki Birlikte bulunma Ayrıldıklarında
III. komünitede gerek sayı gerekse etkinlik yönüyle ön A B ilişkisi A () B (+) A (+) B ()
plana çıkan canlı türü K L ilişkisi K (+) L (+) K () L ()
durumlarının; M N ilişkisi M (+) N (0) M () N (0)
a. biyotop, (+: Olumlu etkilenme, : Olumsuz etkilenme,

b. rekabet, 0: etkilenmeme)
c. baskın tür
Buna göre tablodaki bilgilerden,
kavramlarıyla doğru eşleştirilmesi aşağıdakilerin
hangisinde verilmiştir? I. A ile B arasındaki ilişki parazitlik olup B, A’nın
parazitidir.
I II III II. K ile L arasındaki ilişki K’nın fayda sağladığı L’nin
A) a b c etkilenmediği komensalizm ilişkisidir.
B) b a c III. M ile N arasındaki ilişki M’nin fayda sağladığı, N’nin
etkilenmediği parazitlik ilişkisidir.
C) b c a
IV. A B ve M N ilişkisinde en az bir birey bu birlikte
D) c a b
likten fayda sağlar.
E) c b a
B
İ yargılarından hangilerine varılabilir?
Y
O A) I ve II B) I ve IV C) III ve IV
T
2. Doğada komüniteler tamamen birbirinden bağımsız ol İ
mayıp komşu komüniteler arasında geçiş bölgeleri bu K
lunmaktadır. Bu geçiş bölgelerine “ekoton” denir.
A komünitesi
Ekoton
4. I. İyi gelişmiş sindirim sistemleri bulunur.
B komünitesi II. Konağın sindirim ürünleriyle beslenebilir.
III. Az gelişmiş sindirim sistemi bulunur.
Yukarıdaki şekilde A ve B komünitelerinin arasındaki IV. İyi gelişmiş duyu organları vardır.
geçiş bölgesi olan ekoton gösterilmiştir.
Yukarıda verilen özelliklerin iç ve dış parazitlere ait
Buna göre, olanları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
verilmiştir?
I. En fazla birey ekotonda bulunur.
II. A komünitesindeki tür çeşitliliği B komünitesinden İç parazit Dış parazit
fazladır. A) I ve III II ve IV
III. Ekotonda hem A hem de B komünitesine ait can B) II ve IV I ve III
lılar bulunur.
C) I, II ve III I ve IV
yargılarından hangilerinin doğruluğu kesindir?
D) I, II ve IV II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) II ve III I, II ve IV

ANALİZ
2 Komünite Ekolojisi
5. Üç farklı tür arasındaki simbiyotik ilişki aşağıdaki şekil 7. Yarı parazit bitkilerin konak bitkiden;
de verilmiştir.
I. su,
Zarar verir Yarar sağlar
II. mineral,
K L M III. protein,
IV. nişasta
Yarar sağlar Etkilemez
maddelerinden hangilerini alması beklenmez?
Buna göre K, L ve M türleri ile ilgili olarak,
I. L türünün birey sayısı artarsa K ve M türleri olumlu
etkilenir. D) I, II ve III E) II, III ve IV
II. K, L ve M türleri aynı ekosistemi paylaşabilir.
III. L ve M türleri arasında mutualist, K ve L türleri ara
sında kommensal bir ilişki vardır.
IV. L türü, K türü üzerinde parazit olarak yaşar.
8. Aynı alan içerisinde birbiriyle ilişkili tüm popülasyonla
yargılarından hangileri doğrudur? rın oluşturduğu topluluğa “komünite” denir.
A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve III Buna göre;
D) I, III ve IV E) II, III ve IV I. mercan resifleri,

II. bir ormandaki tüm canlılar,
III. Karadeniz ormanlarındaki kızılçamlar
B
İ örneklerinden hangileri komünite olarak değerlen
Y
O dirilebilir?
T
6. Aşağıdaki grak bir arada yaşayan iki farklı canlının bi İ A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
rey sayılarının zamana bağlı değişimini göstermektedir. K
K
Birey sayısı
9. Belirli bir alanda sürekli etkileşim içerisinde bu

lunan canlıların oluşturduğu topluluk olan komü
Zaman niteyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğru
değildir?
K ve L ile sembolize edilen canlılar arasında gözle
nen simbiyotik ilişkiye, A) Komünitede aynı yaşam ortamını paylaşan sadece
I. Mercimek ile kökünde yaşayan rhizobium bakteri tek tür bulunur.
arasındaki ilişki B) Komünitelerdeki tür çeşitliliği kutuplardan Ekvator’a
II. Koyun ile tüyleri arasında yaşayan kene arasındaki doğru artar.
ilişki
C) Sıcaklık, nem, yağış gibi faktörler komünite tipini ve
III. Liken birliğini oluşturan mantar ile alg arasındaki ilişki büyüklüğünü etkiler.
yaşam şekillerinden hangileri örnek olarak göste D) Sucul ekosistemlerde derinlik arttıkça ışık, ısı,
rilebilir? oksijen gibi yaşamsal faktörler azalacağından ko
münitedeki tür çeşitliliği de azalır.
E) Ko mü ni te nin coğ ra k bü yüklüğü tür zengin li ği ni
et ki ler.
246 1 2 3 4 5 6 7 8 9
B C B E A D C C A
ANALİZ
Popülasyon Ekolojisi 3
1. Aşağıdaki grak aynı ekosistemde yaşayan tavşan ve 3. Aşağıdaki grakte bir geyik popülasyonun birey sayısı
vaşak popülasyonları arasındaki ilişkiye bağlı olarak bi nın zamana bağlı değişimi gösterilmiştir.
rey sayısındaki değişmeleri göstermektedir.
Taşıma
Birey sayısı
Tavşan popülasyonu (bin)
Vaşak popülasyonu (bin)

kapasitesi
160 12
120 9
t0 t1 t2 t3
80 6
Zaman
40 3
0 0
1850 1875 1900 1925 Buna göre,
:Tavşan :Vaşak
I. t0 t1 zaman aralığında popülasyona katılan birey
Buna göre, sayısı popülasyondan ayrılandan fazladır.
II. t1 t2 zaman aralığında birey sayısı önce azalmış,
I. Vaşak ile tavşan arasında kommensalizm ilişkisi
sonra artmıştır.
vardır.
III. t2 t3 zaman aralığında popülasyona katılan birey
II. Tavşan sayısının azalmasına bağlı olarak vaşak
sayısı popülasyondan ayrılana eşittir.
popülasyonu artar.
III. Ekosistem içerisinde tavşan av, vaşak ise avcıdır. yorumlarından hangileri doğrudur?
yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III B D) I ve II E) I, II ve III

İ
D) I ve II E) II ve III Y
O
T
İ 4. Aynı türün iki farklı popülasyonunda;
K
2. Aşağıda popülasyon büyüklüğünü etkileyen faktörler I. beslenme şekli,
formülize edilmiştir.
II. dişi birey sayısı,
Popülasyon III. bireylerin metabolizma hızı
= Doğum Ölüm
—
büyüklüğündeki + +
İçe göç
özelliklerinden hangileri kesinlikle aynıdır?
değişme Dışa göç
A B C A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Buna göre, D) I ve II E) I ve III
I. C’nin artması sadece popülasyondaki besin mikta

rının azalmasına bağlıdır. 5. Bir insan popülasyonunun sağlıklı erkek ve dişi bi
II. A’da herhangi bir değişikliğin olmaması, popülasyon reylerinde;
büyüklüğünün artmadığını gösterir.
I. gonozom kromozom sayısı,
III. B > C olması popülasyonun büyüklüğünün arttığını
II. gonozom kromozom çeşidi,
gösterir.
III. karakterlerin oluşumunu sağlayan gen çeşidi,
IV. B < C olması popülasyonun büyüklüğünün azaldı
IV. kromozom sayısı
ğını gösterir.
özelliklerinden hangilerinin aynı olduğu kesindir?
A) I ve II B) I ve III C) I ve IV

ANALİZ
3 Popülasyon Ekolojisi
6. Aşağıda bir popülasyona ait birey sayısının zamana 8. Bir popülasyondaki bireyler;
bağlı değişim graği verilmiştir.
I. yaşam için gerekli besini bulma,
II. neslini devam ettirebilme,
Birey sayısı t1 t2 t3 t4
III. düşmanlarından korunma
durumlarından hangileri yönüyle etkileşim içinde

bulunurlar?
Zaman
Bu grafiğe göre,
I. Popülasyonun büyümesi t1’de pozitiftir.
II. Popülasyonun t1 sürecindeki ölüm oranı ve dışa
göçü t4 sürecindeki ölüm oranı ve dışa göçünden
fazladır.
III. Popülasyon maksimum birey sayısına t3 sonunda 9. Aşağıdaki grakte bir göldeki, oksijen yoğunluğu ile or
ulaşmıştır. ganik atık madde miktarına bağlı olarak balık popülas
IV. Popülasyonun t1 ve t4 sürecinde birey sayısı değiş yonlarındaki değişimler gösterilmiştir.
memiştir.
Miktar
ifadelerinden hangileri doğrudur? Sazan balığı
Organik atıklar
A) I ve II B) I ve III C) III ve IV
B
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV İ
Y Oksijen
O Alabalık yoğunluğu
T Zaman
İ
K
7. Aşağıdaki grakte sucul bir ekosistemde yaşayan bir Grafiğe göre,
eklem bacaklı türüne ait popülasyonun birey sayısının I. Oksijen yoğunluğu azaldıkça alabalık yoğunluğu
zamanla değişimi gösterilmiştir. da azalır.
II. Alabalığın yaşadığı tüm oksijen yoğunluklarında
sazan balığı da yaşar.
Birey sayısı
III. Organik atık miktarı arttıkça alabalık yoğunluğu da

artar.

t
Zaman
Grafikte t anından sonra;
I. çevre direncinde artma,
II. tür içi rekabette azalma,
III. avcı hayvan sayısında azalma
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi birey sayı 10. Aşağıda verilen ekolojik birimlerden hangisinde
sının azalmasına neden olmuştur? birden fazla çeşitte tür bulunması beklenmez?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Popülasyon B) Komünite C) Ekosistem
D) I ve lI E) I ve III D) Biyom E) Ekosfer
248 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C E E A C B A E C A
ANALİZ
Popülasyon Ekolojisi 4
1. Aşağıdaki grakte farklı bölgelerde yaşayan üç insan 4. Aynı popülasyonda bulunan anne ve babaları farklı
popülasyonunun yaş dağılımı gösterilmiştir. biri dişi, biri erkek olan çocukların aşağıdaki özel
liklerinden hangisi aynı olamaz?
65
A) Beslenme şekli
45
Yaş
B) Kromozom sayısı
C) Nükleotit dizilişi
15
A B C
D) Vücut ağırlığı
Popülasyon
E) Boy uzunlukları
Bu popülasyonlarla ilgili olarak,
I. A popülasyonu büyüme eğilimindedir.

II. B popülasyonunun üreme potansiyeli A’dan fazla 5. Bir popülasyonun ihtiyaç duyduğu besinin giderek
dır. azalması;
III. C popülasyonunda ölüm oranı A’dan fazladır.
I. popülasyonun büyüme hızının azalması,
ifadelerinden hangileri doğrudur? II. doğum oranı giderek artması,
III. dışa göçlerin artması
durumlarından hangilerine neden olabilir?
B
İ D) I ve III E) II ve III
Y
O
2. Bir popülasyonda çevre direnci giderek artıyor ise; T
İ
I. birey sayısı azalır, K
II. büyüme yavaşlar, 6. Bir popülasyonun birey sayısında meydana gelen deği
şim aşağıdaki grakte gösterilmiştir.
III. iç göçler artar
durumlarından hangilerinin görülmesi beklenmez?

Birey sayısı
t0 t1
Zaman
3. Bir popülasyonun büyüme evresinde; Buna göre, t0  t1 sürecinde birey sayısının azalma
sına;
I. çevre direncinin artması,
II. ölüm oranındaki azalma, I. ortamdaki atık madde miktarının artması,
III. aniden değişen çevresel koşullar, II. besin miktarının azalması,
IV. bireyler arasında gözlenen rekabet III. popülasyonun içine göçlerin artması,
IV. ölüm oranının azalması
faktörlerinden hangileri popülasyon büyüme hızına
olumsuz etki yapar? durumlarından hangileri neden olmuştur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız II B) I ve II C) III ve IV
D) I, III ve IV E) II, III ve IV D) I, III ve IV E) II, III ve IV

ANALİZ
4 Popülasyon Ekolojisi
7. Bir bakteri popülasyonunun üreme hızının zamana 10. Popülasyon yoğunluğu;

bağlı değişimi aşağıdaki grakte gösterilmiştir.
I. besin,
II. salgın hastalık,
III. çevre direnci,
Üreme hızı
IV. yaşam alanı
faktörlerinden hangilerinin azalması ile artar?

1 2 3 4
Zaman A) I ve II B) II ve III C) I, II ve III
Buna göre, bu bakteri popülasyonuyla ilgili olarak, D) I, III ve IV E) II, III ve IV
I. Birey sayısı yalnızca 1. zaman aralığında artar.

II. 3. zaman aralığında birey sayısı azalır.
III. 2. ve 4. zaman aralığında birey sayısı sabittir.
IV. Bütün zaman aralıklarında birey sayısı artar. 11. Bir popülasyonda;
yargılarından hangileri doğrudur? I. salgın hastalıklar,

II. ortam sıcaklığı,
A) Yalnız IV B) I ve II C) II ve IV
III. bireyler arası rekabet
faktörlerinden hangilerinin artması popülasyonun
gerilemesine neden olabilir?
B
İ
Y
O
T D) I ve III E) I, II ve III
İ
8. Aynı türün iki farklı popülasyonunda aşağıdaki K
özelliklerden hangisi aynıdır?
A) Büyüme hızı B) İklim koşulları
C) Birey sayısı D) Erkeklerin oranı 12. Popülasyonun coğrak sınırları içerisinde bireyler, po
E) Beslenme şekli pülasyonun diğer üyeleri ile ilişkili olarak;
• kümeli,
• tek düze,
• rastgele
dağılım biçimleri gösterirler.

9. Marmara Denizi ekosistemindeki bir balık popülas
yonunu; Popülasyonların verilen dağılım biçimlerini göster
meleri;
I. avcı hayvan sayısının artması,
II. besin çeşitliliğinin artması, I. üreme,
III. denize dökülen evsel atıkların artması II. beslenme,

III. savunma
olaylarından hangilerinin olumsuz yönde etkileme
si beklenmez? durumlarından hangilerini gerçekleştirmeye yöne
liktir?
250 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
D C D C D B A E B B E E
ANALİZ
Canlılar ve Çevre 5
1. Bakteri enfeksiyonlarına karşı kullanılan antibiyotik 3. Bir bitki popülasyonunda bazı çiçek rengi karakterleri
ler, ilk kullanımlarında tedavi edici özellik gösterirken, nin çok az oranda oluştuğu ve bu çiçek renklerinin geç
sonraki kullanımlarında tedavi edici özelliklerini kaybet mişte hiçbir atada görülmediği ancak bu atadan sonraki
mektedir. Bunun temel nedeni, ilk kullanımlarında an soy hatlarının bazılarında yeni oluşan döllerde ortaya
tibiyotiğe direnci olmayan çok sayıda bakterinin ölüp, çıktığı görülmüştür.
dirençli olan az sayıda bakterinin hayatta kalmasıdır.
Bu dirençli bakteriler çoğalarak yeni bir enfeksiyon Buna göre yeni renklerin ortaya çıkması;
oluşturduğunda aynı antibiyotiği kullanmak bu hastalığı I. mutasyon,
tedavi etmemektedir.
II. farklı türle tozlaşma,
Buna göre, bakterilerin bir süre sonra antibiyotikle III. iklim etkisiyle modifikasyon
re karşı direnç kazanmasına neden olan olay aşağı
durumlarından hangileri ile açıklanabilir?
dakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Mutasyon B) Eşeyli üreme A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
C) Doğal seleksiyon D) Adaptasyon D) II ve III E) I, II ve III
E) İzolasyon
4. Bir hayvan popülasyonunda;

2. Aşağıdaki grak, bir ekosistemde bulunan bir kuş
popülasyonundaki bireylerin gaga uzunluğuyla ilgi B I. zayıf bireylerin doğal seleksiyona uğraması,
li dağılımını göstermektedir. Belirli bir süre sonra, bu İ
Y II. bir grup bireyin dışarı göç etmesi,
popülasyonda gaga boyu 2 cm’nin altında ve 10 cm’nin
O III. coğrafik izolasyonun oluşması
üzerinde olan bireyler, ekosistem koşullarına bağlı ola T
rak ayıklanmıştır. İ
K verilenlerden hangisi gen ve genotip oranını değiş
tirebilir?
Birey sayısı
0 2 10 15
Gaga uzunluğu (cm)
Gaga uzunluğu kalıtsal olarak saptanan bir özel

lik olduğuna göre, bu kuş türünün gen havuzunda
meydana gelen bu değişme, gaga uzunluğuyla ilgili 5. Canlıların akrabalık dereceleri belirlenirken;
olarak bu türde;
I. embriyonik benzerlik,
I. kalıtsal çeşitliliğin azalması,
II. vücut ağırlığI,
II. uyum yeteneğinin zayıflaması,
III. fizyolojik ve anatomik benzerlik
III. değişim hızının azalması
özelliklerinden hangileri dikkate alınır?
durumlarından hangilerinin gerçekleşmesine ne
den olabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

ANALİZ
5 Canlılar ve Çevre
6. İnsanın uzun süre yüksek enerjili ışınlara maruz 9. Aşağıda X, Y, Z ve T adalarının büyüklükleri ve ana
kalması sonucu ortaya çıkan aşağıdaki rahatsızlık karaya olan uzaklıkları şematize edilmiştir. X ve Z ada
lardan hangisi sonraki nesillere aktarılabilir? larının büyüklüğü birbirine eşit olup X, anakaraya daha
yakındır. Y ve T adalarının alan büyüklüğü aynı olup Y,
A) Derinin fazla ışın alması sonucu deri kanserinin anakaraya daha yakındır.
oluşması
OKYANUS
B) Kemik iliğinin zarar görmesinden dolayı kansızlık Z T
oluşması
X
C) Üreme organlarında mayozla bölünebilen hücrele Y
rin zarar görmesi
ANA KARA
D) Akciğerde anormal hücre bölünmesinin görülmesi
Buna göre tür çeşitliliğinin, en az ve en fazla olması
E) Özellikle açık cilt rengine sahip olanlarda çillerin gö beklenen adalar sırasıyla aşağıdakilerden hangi
rülmesi sinde doğru verilmiştir?
A) X Y B) Y T C) X T
D) T Z E) Z Y
7. Canlılarda görülen bazı adaptasyon özellikleri şöyledir:
I. Pelikanların geniş bir gaga yapısına sahip olması
II. Aslanların kesici ve köpek dişlerine sahip olması 10. Soğuk bölgede yaşayan sabit vücut ısılı canlıların vü
III. Ördeklerin perdeli ayaklara sahip olması cut çıkıntıları, sıcak bölgede yaşayan akrabalarına
IV. Böcekçil bitkilerin yapraklarının yapışkan yüzeylere B göre daha küçüktür.
sahip olması İ
Y Bu durum;
Verilen adaptasyon örneklerinden hangileri canlı O
T I. su kaybını engelleme,
nın beslenmesine yöneliktir? İ
K II. ısı kaybını engelleme,
A) I ve III B) II ve III C) III ve IV III. terleme yüzeyini artırma
D) I, II ve IV E) II, III ve IV olaylarından hangilerini sağlamaya yöneliktir?
8. Canlılar dünyasında görülen varyasyonların bir kısmı
kalıtsal olup, nesilden nesile aktarılırken bir kısmı akta
rılamaz. Nesilden nesile aktarılamayan özellikler kalıt
sal olmayan varyasyonları oluşturur.
11. Bir çiftçi yetiştirdiği domateslerde verimliliği arttırmak
Buna göre insanlarda görülen; için, kökleri dayanıksızbüyük meyveye sahip doma
tes bitkisiyle, kökleri dayanıklıküçük meyveye sahip
I. spor yapan bireylerin kaslarının büyümesi, domates bitkisini çaprazlayarak hem kökleri dayanıklı
II. aşırı beslenen bireylerin obez olması, hem de büyük meyveli yeni domatesler üretmiştir.
III. kahve gözlü anne babanın çocuklarının yeşil gözlü
Buna göre, çiftçinin, verimliliği arttırmak için baş
olması
vurduğu yöntem aşağıdakilerden hangisinde doğru
durumlarından hangileri kalıtsal olmayan varyas verilmiştir?
yon örnekleridir?
A) Doğal seçilim B) Yapay seçilim
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II C) Mutasyon D) Coğrak izolasyon
D) I ve III E) II ve III E) Adaptasyon
252 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
C E A E C C D C E B B
ANALİZ
Canlılar ve Çevre 6
1. Çoğu organizma, farklı habitat parçalarında yaşar. 3. Böceklerle mücadele için tarım ilacı olan DDT kullanı
Yama şeklinde olan belirli bir habitat tipine sahip bu mı başlangıçta böcek sayısını azaltmış, fakat sonraki
alanlarda yaşayan bazı popülasyonlar etkin bir şekilde yıllarda DDT’den etkilenmeyen böcek sayısının arttığı
ayrı ve uzak alt popülasyonlara bölünmüştür. Fakat bu görülmüş.
alt popülasyonlar, yamalar arasında bireylerin düzenli
olarak hareket etmesiyle birbirine bağlanır. Bu tür alt Bu duruma,
popülasyonların ait olduğu daha büyük popülasyonlara I. Böcek türünün başka bir türe dönüşmesi
metapopülasyon denir.
II. Çevreye uygun varyasyona sahip böceklerin sayı
Aşağıda, 4 alt popülasyondan oluşan bir metapopülas sının artması
yon verilmiştir. III. Doğal seleksiyonun görülmesi
olaylarından hangilerinin sebep olduğu söylenebilir?

A
C
D
B
4. Aşağıda verilen özelliklerden hangisi adaptasyona

Buna göre, örnek gösterilemez?
I. Bir yamadaki iklimsel değişimler metapopülasyonu, B
İ
A) Kurbağanın sinek yakalamak için dilinin uzun olması
alt popülasyondan daha çok etkiler.
Y
II. A ile B ve A ile C arasında bulunan koridorlar orta O B) Bukalemunun bulunduğu ortama göre renk değiştir
dan kaldırılırsa A alt popülasyonunun ortadan kalk T me yeteneğinde olması
İ
ma ihtimali B alt popülasyonundan daha fazla olur. K C) Ördek ve kazların ayak parmaklarında perdenin ol
III. Koridorlar alt popülasyonlar arasında rastgele göç ması
lere imkan tanıdığı için nesiller boyunca gen fre
D) Develerin uzun kirpiklerinin olması
kanslarında büyük bir değişim olması beklenmez.
E) Ortanca bitkisinin asitli toprakta yetişenlerinin kırmı
IV. Yamalar arasındaki koridorlar tamamı kaldırılırsa,
zı çiçekli olması
alt popülasyonlardaki gen frekansları ilerleyen yıl
larda değişim gösterebilir.

5. Kalıtsal mutasyonlar, aşağıdakilerden hangisine
neden olduğu için doğal seleksiyon hipotezinin
ham maddesi olarak kabul edilir?
A) Birey artışını hızlandırma
B) Modikasyonu sağlama
2. Aşağıdakilerden hangisi popülasyondaki gen ve
C) Kalıtsal çeşitliliği artırma
genotip frekansında farklılaşmaya sebep olmaz?
D) Metabolik faaliyetleri hızlandırma
A) Göç B) Mutasyon C) İzolasyon
E) Popülasyonun dengede kalmasını sağlama
D) Modikasyon E) Doğal seçilim

ANALİZ
6 Canlılar ve Çevre
6. Aşağıdaki şekilde ortak bir atadan gelen A ve B türleri 9. Heterozigot durumda ergenlik çağından sonra,
nin oluşumu gösterilmiştir. homozigot durumda yeni doğanlarda ölüme neden
olabilen çekinik genlere sahip bir popülasyonda
1. grup A türü
yakın akraba olan organizmaların çiftleşmesi sonu
İzolasyon
cu ortaya çıkan soy içi üremenin popülasyon üze
X türü
rine etkileriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır?
2. grup B türü
A) Popülasyonda resesif genotipli bireylerin ortaya çık

Buna göre, X türünden ayrılan gruplardan A ve B
ma olasılığı artar.
türleri oluşuncaya kadar;
B) Çekinik genlerin neden olduğu kalıtsal hastalıkların
I. mutasyon,
görülme oranı artar.
II. doğal seleksiyon,
C) Soy içi üreme sıklığının artması, popülasyonun çev
III. adaptasyon
reye olan adaptasyonunu arttırır.
olaylarından hangileri gerçekleşmiş olabilir? D) Zaman içinde popülasyonda sağlıklı birey sayısı
azalır.
E) Popülasyonda dünyaya gelen yavruların hayatta
kalma başarısı azalır.
7. İdeal ve dengeli bir hayvan popülasyonunda gene

10. Canlılarda kalıtsal varyasyonlara yol açan mutasyon,
tik özelliklerin görülme sıklığının nesiller boyunca
B çevresel etmenlerden dolayı DNA’nın nükleotit dizili
sabit olması için, İ
Y şinde meydana gelen değişimlerdir. Mutasyona neden
I. Eş seçiminin rastgele olması O olan çevresel etmenlere mutajen denir.
T
II. Mutasyon olmaması İ
Buna göre;
K
III. Göçlerin olmaması
I. X ışınları,
durumlarından hangilerinin gerçekleşmesi gerekir? II. ultraviyole ışınlar,
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III III. çeşitli ilaçlar,

IV. su
faktörlerinden hangilerinin mutajen etkisi vardır?
A) III ve IV B) I, II ve III C) I, II ve IV
8. Yapay seçilimde istenilen özellikleri taşıyan canlıların
seçilerek çoğaltılması amaçlanır.
Buna göre;
11. Bitkilerde görülen;
I. kuraklığa dirençli bitkilerin yetiştirilmesi,
II. seçilim uygulayarak hızlı koşan atların yetiştirilmesi, I. geniş yaprak ayası,
III. antibiyotik kullanarak vücuttaki bakterilerin yok II. yaprağı saran kalın kütikula,
edilmesi III. her yaprakta çok sayıda stoma
uygulamalarından hangileri yapay seçilime örnek özelliklerinden hangileri bitkilerin karasal ve kurak
verilebilir? ortama uyumunu artırır?
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) II ve III
254 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
E D D E C E E B C B A
SENTEZ
1. Aşağıdaki graklerde iki farklı popülasyonu etkileyen 3. Canlılarda görülen,
bazı faktörlerin zamana bağlı değişimi verilmiştir.
I. Su ve mineralleri, üzerinde yaşadığı elma ağacından
sağlayan ökse otu ile elma ağacı arasındaki ilişki.
Doğum oranı
Ölüm oranı
II. Geviş getiren memelilerin işkembesinde selüloz
sindirimini gerçekleştiren mikroorganizmalar ile bu
memeliler arasındaki ilişki.
Zaman Zaman
III. Mercanlar ile onların dokularında fotosentez ürün
K popülasyonu L popülasyonu
lerinin bir kısmını mercan ile paylaşan algler ara
Grafiklerde verilen bilgilere göre popülasyonlarla sındaki ilişki.
ilgili, IV. İnsan bağırsağında yaşayan ve insanda hastalık
yapan bakteriler ile insan arasındaki ilişki .
I. K popülasyonunda bir süre sonra besin için rekabet
görülebilir. simbiyotik ilişkilerinden hangileri bir mutualizm ör
II. L popülasyonu bir süre sonra taşıma kapasitesine neği değildir?
ulaşabilir.
A) I ve IV B) II ve III C) II ve IV
III. K popülasyonundaki bireylerin ömür uzunluğu L
popülasyonundan fazladır. D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
4. • Ortak bir atadan gelen çiftleştiğinde verimli döller
B veren canlılardır.
İ
Y
• Belirli bir zamanda ve belirli bir bölgede yaşayan
O canlı, cansız varlıkların tamamıdır.
2. Aşağıdaki grakte 3 farklı canlı türünün hayatta kalma T
İ • Belirli bir zamanda ve belirli bir alanda yaşayan
eğrisi gösterilmiştir.
K birden fazla canlı türünün oluşturduğu topluluktur.
Belirli bir bölgede yaşayan hayvan türleridir.
Hayatta kalan bireylerin sayısı
1,000 Tip 1 eğrisi •

Tip 2 eğrisi
(logaritmik ölçek)
Aşağıda verilen kavramlardan hangisinin yukarıda

100
tanımı yoktur?
Tip 3 eğrisi
10 A) Tür B) Fauna C) Mutajen
D) Ekosistem E) Komünite
Yeni doğan Yaşlı
Buna göre,
I. Tip 1 hayatta kalma eğrisini gösteren türler kendi 5. Bir popülasyonun büyüme hızı;
potansiyel yaşam sürelerinin çoğunda hayatta kalırlar.
I. zaman,
II. Tip 2 hayatta kalma eğrisini gösteren türlerin
hemen hemen her yaş döneminde hayatta kalma II. bireylerin vücut ağırlığı,
başarıları aynıdır. III. birey sayısı,
III. Tip 3 hayatta kalma eğrisini gösteren türlerde, çok IV. bireylerin metabolizma hızı
az sayıda birey yetişkinliğe ulaşmaktadır.
faktörlerinden hangi ikisi arasında çizilecek bir gra
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir? fik ile belirlenebilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) II ve III E) I, II ve III D) II ve IV E) III ve IV

SENTEZ
6. Komünitelerde farklı türler arasındaki yaşama şekilleri 9. Taşıma kapasitesine ulaşmaya başlayan bir
ve aralarındaki fayda ve zarar ilişkisi aşağıdaki tabloda popülasyonda;
gösterilmiştir.
I. doğum oranının artması,
Yaşama şekli A canlısı B canlısı II. bireyler arası rekabetin artması,
Parazitlik – III III. ölüm oranının artması,
I + + IV. üreme hızının artması
Kommensalizm II +
olaylarından hangilerinin görülmesi beklenmez?
(): Zarar, (+): Yarar (0): Ne yarar ne zarar
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve IV
Buna göre numaralarla gösterilen boşluklara aşağı
da verilenlerden hangisi gelmelidir?
I II III
A) Mutualizm + 0
B) Saprotrouk 0 –
10. Bir organizmanın yaşamını sürdürmek için çevresini
C) Av avcı ilişkisi – – kullanma ile ilgili tüm faaliyetlerine onun ekolojik nişi
D) Mutualizm 0 + denir.
E) Tam parazitlik + 0 Ekolojik niş organizmanın;
I. tükettiği besin çeşidi,

B II. besini nerede ve nasıl bulduğu,
İ
Y III. yaşadığı iklim koşulu,
7. Hızla birey sayısı artan bir popülasyonda; O IV. sıcak, soğuk, kurak ve nem gibi çevresel faktörlere
T
İ adaptasyon yeteneği
I. popülasyon dışına göçlerin artması, K
II. üreme hızının düşmesi, özelliklerinden hangilerini kapsar?
III. ölüm oranının artması

A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III
durumlarından hangileri popülasyonun birey sayı D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV
sını azaltarak dengeye ulaşmasını sağlar?
11. Komünitelerin kesişme noktaları olan ekotonlarla

ilgili olarak,
I. Tür çeşidi sayısı, yapısına katılan her bir komünite

8. I. Farklı kaynak kullanımının artması ye göre daha fazla olabilir.
II. Benzer kaynak kullanımının artması II. Her bir türün birey sayısı, yapısına katılan normal
bir komüniteye göre daha fazladır.
III. Türlerde meydana gelen niş kayması
III. Bireyler arasındaki rekabet, yapısına katılan normal
Yukarıda verilen durumlarından hangileri canlı tür bir komüniteye göre daha yüksektir.
leri arasındaki rekabetin azalmasına neden olabilir?
256 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
C E A C B D E D C E D

Biyotik Yayınları AYT Biyoloji SB

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Biyotik Yayınları AYT Biyoloji SB

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Biyotik Yayınları AYT Biyoloji SB

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ANALİZ

Şekilde verilen numaralı süreçlerde rol oynayan

D) IV numaralı kısım impulsu, sinaps bölgesine taşır.

E) I numaralı kısım ara nöron ile sinaps yapmışsa, IV B

E) Nöronları koruma ve besleme

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Uyarı B) Mitokondri C) Ranvier boğumu

D) II ve III E) I, II ve III D) Nörotransmitter E) Sinaps

1. ÜNİTE: İNSAN FİZYOLOJİSİ 11

A) Uyarı şiddetinin artması

Zar potansiyeli (mV)

C) İmpuls frekansının artması

D) Uyarılan nöron sayısının artması

E) Uyarılan reseptör sayısının azalması

Buna göre Rana’nın yaptığı davranışlardan hangile-

I. vücut sıcaklığının artması sonucu terlemenin art-

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) I ve IV B) III ve IV C) I, II ve III

D) II ve III E) I, II ve III D) I, III ve IV E) II, III ve IV

ifadelerinden hangileri doğrudur? faktörlerinin hangilerinden etkilenmez?

2. Bir motor nöronun akson ucu;

I. ara nöronun dendriti,

3. Aşağıdaki tabloda depolarize durumdaki sinir hücresi-

Özellik Depolarize Repolarize

1. ÜNİTE: İNSAN FİZYOLOJİSİ 13

11. Aşağıdaki tabloda çeşitli hayvanlardan alınan nöronla-

Nöron Miyelin kılıf Akson Çapı (µm)

D) III I II III. Akson çapı eşit olan K ve N nöronlarındaki impuls

ifadelerinden hangileri doğrudur?

9. Sinir hücresi impuls iletimi sırasında, A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Ribozom B) Sentrozom C) Golgi

D) I ve III E) II ve III D) Mitokondri E) Endoplazmik retikulum

B) 2. uyarı şiddeti en az eşik değerinde olduğu için ak-

C) Nörona uygulanan uyarı şiddetinin artması, tüketi-

C) Aktif taşıma ile ATP harcanır.

D) Hücre içi ile dışı arasındaki elektriksel yük farkı ge-

E) Hücre içinde K+, hücre dışında Na+ iyonları daha

3. Sinapsta iletim esnasında gerçekleşen, I. Motor nöron

A) I - II - III B) II - I - III C) II - III - I C) III - II - I - IV D) III - IV - II - I

1. ÜNİTE: İNSAN FİZYOLOJİSİ 15

I. birim zamanda tüketilen oksijen miktarı,

Sinapslarda görülen impuls iletimine ilişkin, A) Artar Artar Artar Artar

ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III B

8. Beyin zarları ile, IV. Vücudun sıcaklığını ve karbonhidrat metabolizma-

II. Kan damarları bulundurur, hücreleri besler. a. hipotalamus,

5. Aşağıda bir aksonda meydana gelen yük değişimi

“ • Bu bölüm işlevini yaparken kas ve tendonların ger-

3. Öğretmeni Yeliz’e Yunus Emre şiirleriyle ilgili ödev ver-

1. ÜNİTE: İNSAN FİZYOLOJİSİ 17

A) Sağ beyin B) Sol beyin A) I - II - III B) I - III - II C) II - I - III

C) Arka beyin D) Orta beyin D) II - III - I E) III - II - I

11. Aşağıdaki şekilde omuriliğin enine kesiti gösterilmiştir.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

9. Saniye, elindeki çaydanlıkla eşinin bulunduğu odaya A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III

I. uyartıyı elektrokimyasal yolla iletme,

özelliklerinden hangileri motor ve ara nöronlarında

A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) III ve IV E) I, II ve III D) I, II ve III E) II, III ve IV

1. ÜNİTE: İNSAN FİZYOLOJİSİ 19

10. Bir sinir hücresindeki impuls iletimi sırasında;

I. Talamus, koku duyusu hariç bütün duyuların top