1

Ogólna charakterystyka gospodarki współczesnej Rosji

1. Uwłaszcznie nomenklatury w ZSRR: Podwaliny pod budowę demokratycznego państwa o

gospodarce wolnorynkowej przyszło budować Borysowi Jelcynowi (prezydent Rosji od VI 1991 do
31 XII 1999). Można go określić jako komunistę nawróconego na rzeczywistość, o czym świadczy
jego odejście od komunizmu w polityce wewnętrznej. Trzy pokolenia oddzielały czasy dawnej
Rosji od upadku ZSRR, co oznaczało że do niczego nie można było automatycznie powrócić.
Kapitalizm trzeba było zacząć budować „na surowym korzeniu”. Problem polegał na tym, że „lud
pracujący” był, ale nie było „kapitalistów-przedsiębiorców”. Tych drugich stworzono poprzez
uwłaszczenie się nomenklatury w latach 90. XX wieku i pod kuratelą „rodziny kremlowskiej”
powstawały fundacje, organizacje, stowarzyszenia, którym władze lokalne przyznały prawa
własności. Tym sposobem stworzono rodzimy „kapitał akcyjny”, a „lud pracujący” łatwo pozbywał
się tych oszukańczych zresztą udziałów we własności. Dodatkowym elementem budowy
kapitalizmu była tzw. prywatyzacja 1992 – każdy obywatel otrzymał bon na 10 tys. rubli (23 $ US).
Ustosunkowani w życiu publicznym błyskawicznie dorabiali się majątku. Tak rodziły się fortuny
oligarchów: np. Michaiła Chodorkowskiego, Borisa Bierieziwskiego Romana Abramowicza i wielu
innych. Dążyli oni do monopolizacji gospodarki tworząc swoiste mafie. W rezultacie obecnie 35%
majątku narodowego Rosji należy do kilkuset oligarchów gdy na świecie wskaźnik ten wynosi na
ogół 1-2%. Jak oszukańcze były ich działania świadczy masowe inwestowanie przez nich za
granicą w sytuacji gdy właśnie Rosji potrzebne są wielkie inwestycje. Proceder ten próbował
powstrzymać Władimir Putin (prezydent 31 XII 1999 – 7 V 2008 i od 2012) - KGB-ista,
reprezentant służb specjalnych i nomenklatury.

2. Filary obecnej gospodarki rosyjskiej: W czasach ZSRR największym źródłem dochodów

państwa był przemysł zbrojeniowy. Chociaż przemysł ten nadal przynosi zyski Rosji, to obecnie
można mówić o jego znacznym podupadnięciu. Od schyłku XX wieku największą rolę w
gospodarce światowej odgrywają surowce energetyczne – ropa naftowa i gaz ziemny. Obfitość
tych surowców w Rosji czyni z niej światowego potentata i stąd wynika wielka rola koncernów
gazowych i naftowych. Eksport paliw stanowi około 90% wartości całego rosyjskiego eksportu.
Jednak poważnym problemem jest wahanie się cen światowych ropy i gazu. Np. za ropę naftową
(1 baryłka) płacono na giełdach 70-80 $ US na pocz. XXI wieku, potem cena szła w górę i zbliżała
się do 120 $ US , kilka lat temu spadła gwałtownie do poziomu 35-38 $ US, następnie powoli szła
w górę - do 50-54 $ za baryłkę, a ostatnio znów spadła gwałtownie do poziomu ok. 30 $ US.
Podobnie dzieje się z cenami gazu zimnego.

3. PKB: PKB Rosji przez ostatnie 30 lat przechodził liczne wahania spowodowane i sytuacją
wewnętrzną i międzynarodową (także gospodarczą) np. w 2008 roku wynosił ok. 6%, obecnie
ponad 2% (tzw. dynamika wzrostu wg Banku Światowego w 2018 roku to 2,3%). PKB per capita
11,3 tys $ US (wg BŚ 2018). Rosja unika deficytu budżetowego, ale kilka lat temu jej dług
wewnętrzny wynosił 18 mld $ US, zewnętrzny 197 mld $ US (25% całego PKB). Taka sytuacja
oznacza, że wzrost poziomu życia w Rosji rośnie bardzo wolno, a przy niskim poziomie
zamożności kraju ten roczny wzrost powinien sięgać 6-7% w skali roku.

4. Restrukturyzacja: Gospodarka rosyjska wciąż potrzebuje głębokich i wielokierunkowych zmian

strukturalnych. Jest pilna konieczność roztropnego wykorzystania niezmiernych bogactw
naturalnych i ciągle jeszcze wielkich zasobów siły roboczej. Konieczne jest przyciąganie inwestycji
zagranicznych i krajowych. Dobrym, sprawdzonym na świecie pomysłem są tzw. wolne strefy
ekonomiczne które były często impulsem do rozwoju gospodarczego (jak np. w Irlandii czy
Chinach). W Rosji przed paru laty oficjalnie funkcjonowało 15 wolnych stref ekonomicznych ale
tylko 3 (Kaliningrad, Nachodka, Sachalin) faktycznie działały z sukcesem. Niewątpliwie potrzebne
są szerokie działania na rzecz aktywizacji mentalnej społeczeństwa tak aby zrozumiało ono, że
warto angażować się w „biznesy” a nie biernie wyczekiwać rozwoju sytuacji.
 2
5.. Gospodarka Rosji a gospodarka światowa: Rosja odstaje od wszystkich największych
gospodarek świata. Według Banku Światowego (2018 r.) gospodarka rosyjska jest 11. na świecie
(ok. 2% PKB świata). Sytuuje się za USA, Chinami, Japonią, Indiami, Niemcami, Wielka Brytanią,
Francją, Brazylią, Włochami i Kanadą (dla porównania Polska ma 21 gospodarkę świata).
Czasowe wejście Rosji do G8 (USA, Kanada, Japonia, Wlk. Brytania, Francja, Włochy, Niemcy +
Rosja) było raczej ukłonem wobec Rosji ze strony potentatów gospodarczych tudzież chęcią
łatwiejszego zapewnienia sobie przez nich dostępu do rosyjskich surowców. Kreml zrozumiał to
jednak inaczej: jako uznanie swojej wielkiej roli w światowej polityce i gospodarce. Coroczne
nieformalne spotkania przywódców tych światowych potentatów odbywają się już bez Rosji, a
przecież mógł być to początek powiązania gospodarki rosyjjskiej z gospodarką światową, czy
bardziej z przodującymi „gospodarkami krajów anglosaskich”.

Prezentacja firmy:
Proszę o wybranie dowolnej firmy z listy i przygotowanie prezentacji z uwzględnieniem:
Termin nadesłania (na Wordzie) na mój adres e-mail: witstako@kul.lublin.pl 22 kwietnia 2023 r.
(opóźnienie oznacza odjęcie połowy punktów)
5-8 stron wg schematu:
1. Pełna nazwa firmy, branża
2. Historia firmy
3. Zakres i skala działalności firmy
4. Aktualna kondycja firmy (tu też ewentualne związki z Polską i ewentualne problemy)
5. Perspektywy rozwoju firmy
6. Bibliografia
Tekst może zawierać grafikę (zestawienia, tabelki, wykresy).
Tekst winien być autorski, starannie napisany a zdania powiązane ze sobą.
Lista firm:
Aerofłot (Аэрофлот)
Alrosa (Алроса)
AwtoWAZ (АвтоВАЗ)
Basznieft (Башнефть)
Gazprom (Газпром)
Interfax (Интерфакс)
Inturist (Интурист)
KAMAZ (КАМАЗ)
Magnit (Магнит)
Maszyny Energetyczne (Силовые машины)
Mieczeł (Мечел)
Miełodija (Мелодия)
Mosfilm (Мосфильм)
Norylski Nikiel (Норникель)
Novatek (Новатэк)
Polymetal (Полиметалл)
Polyus Gold (Полюс)
Protek (Протек)
Rosnieft (Роснефть)
Rostelekom ( Ростелеком)
Rostsielmasz (Ростсельмаш)
Rusał (Русал)
RusGidro (Русгидро)
Sbierbank Rossii (Сбербанк России)
Siewierstal (Северсталь)
Surgutnieftiegaz (Сургутнефтегаз)
Tasma (Тасма)
Tatnieft (Татнефть)
Transnieft (Транснефть)
Yandex (Яндекс)