wikang gamit sa kasalukuyan, ito’y sapagkat ang wika at kultura ay repleksyon ng isa’t-isa. Ano ang mangyayari kapag labis ang pagkiling sa nakaraan?
Kung sa kasalukuyan naman?
Ang labis ng pagkiling sa nakaraan ay maaaring maging hadlang sa progreso ng isang bayan; gayong ang malabis na pagkiling sa kasalukuyan ay magiging tanda ng paghanap ng kaakuhan. Ngunit tinuran na nang marami na ang ‘di lumingon sa pinanggalingan ay walang patutunguhan at sa huli, sa alikabok ang hantungan. •Sa ganitong kalagayan maaaring tanawin ang kalagayan ng wikang Pambansa, ang Filipino. •Filipino ang wikang nagpapakita ng pagsasanib ng nakaraan at ngayon na tanda ng pagsasapraktika sa kasalukuyan. • Sinabi ni Roberto T. Anonuevo, ang Direktor –Heneral ng Komisyon sa Wikang Filipino (2018).
• “Napatunayan ng (wikang) Filipino
na kaya itong tanggapin sa iba’t-ibang rehiyon at gawing katuwang ng wika ng rehiyon dahil ang komposisyon ng Filipino ay hindi nalalayo sa naturang wika.” Anu-ano ang mga dahilan bakit napigil ang progreso ng wika upang manatiling buhay? • Sa marami, ang nais na pambansang wika ay dapat na purista lamang at ‘di ang may varayti. • Ang nais ng iba ay taal na Tagalog, gayong sa praktika, sumasalungat ang kanilang mga dila. • Ang nais naman ng iba, isang wikang rehiyonal na ‘di naman kasasalaminan ng pagkakaiba ng mga lahing Pilipino. Ang ganitong mga isipin ay pumipigil sa progreso ng wika upang manatiling buhay. Ang wikang buhay ay dinamiko, nagbabago, at umaangkop sa pangangailangan ng bayan. Sa Konstitusyon ng 1987 kinilala na ang Filipino bilang umiiral na Wikang Pambansa. Taong 2013, sa bisa ng Kapasiyahan Blg. 13- 05 ng KWF, binigyang-definisyon ng Filipino: Ang Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas bilang wika ng komunikasyon sa isa’t –isa ng mga pangkating katutubo. Katulad ng alinmang wikang buhay, ang Filipino ay dumadanas ng paglinang at pagpapayaman sa pamamagitan ng mga panghihiram sa mga katutubong wika ng Pilipinas at mga di katutubong wika at sa pamamagitan ng mga pagbabago sa nagiging paggamit ng Filipino sa iba’t-ibang sitwasyon at pangyayari, pasalita man o pasulat na pahayag, ng iba’t-ibang pangkating panlipunan at pampolitika, sa loob at labas ng kapuluan, at sa iba’t-ibang paksain at disiplinang akademiko. Ang Hamon ng Mother-Tonque-Based Multilingual Education • Nang naluklok na Pansamantala sing Punong Komisyoner ng KWF si Dr. Ricardo Ma. Duran Nolasco ay nagging direksiyon ng ahensiya ang pagtangkilik sa multillingguwalismo, katuwang ang Kongresista o Representatibo na si Kgg at Abogado Magtanggol Gunigundo ng Valenzuela. • Ang orihinal na House Bill Blg. 3719 na humihikayat na ipagamit ang unang wika ng mga mag-aaral bilang midyum ng pagtuturo ay unang isinumite sa Senado noong 2008 na ang paksa ay ang paggamit sa unang wika bilang midyum ng pagtuturo sa mga basikong edukasyon. • Kinatigan ito ng Kagawarang ng Edukasyon at Isports sa pamamagitan ng paglalabas ng Ordinansa Blg. 74 na nagtatakda sa pagsasainstitusyon ng paggamit ng unang wika ng mga mag-aaral. • Ang Mother Tonque-Based Education (MTB-MLE) ay higit na naaangkop sa mga bansang mullti-lingual o ang mga bansang maraming wikang nagagamit katulad ng Pilipinas. • Sa Pilipinas na kung saan may mahigit 181 wika ang nagagamit ay Malaki ang maitutulong ng Mother Tonque-Based Multilingual Education (MTB-MLE) sapagkat sa pamamagitan nito nabibigyang-pansin ang iba pang katutubong wika at magamit ito sa pagtuturo at hindi tanging Filipino at Ingles na hindi naman ang uanang wika ng karamihan sa mga mag-aaral. • Pinagdiinan ni Virgilio Almario na walang duda na kailangan ng Pilipinas ang MTB-MLE. • Aniya, higit na mas mabilis na matuto ang batang Pilipino kung wika nila ang gagamitin sa pag-aaral at dagdag pa niya ang natutong bumasa at sumulat sa unang wika ay mas mabilis matuto ng ibang kompetensiya.
• Napakalaki ng nagging epekto ng pagsasakatuparan ng Mother
Tonque-Based Miltilingual Education (MTB-MLE) . • Sa unang sipat ay tunay naming Mabuti ang intensiyon sa pagbuhay sa mga unang wika ng isang pook o rehiyon at pagpapagamit sa mga mag-aaral upang matiyak ang literasiya, ngunit laking malas sa mga nasa tersyaryong antas sapagkat muntik sumapit ang panahon na ang kaunting espasyo sa kolehiyo para sa pagtalakay gamit ang wikang Filipino, ang Wikang Pambansa, ay kitlin ng isang memorandum buhat sa Komisyon sa lalong Mataas na Pag-aaral o Commission on Higher Education at mas kilalang bilang CHED.
•Sa isang tula ni Propesor Arlan Camba ng PUP, dalawang tula
ang sinipi na may kaugnayan sa isyu sa muntik nang pagtatanggal ng asignaturang Filipino sa kolehiyo. Takdang-aralin:
Dagdagan Ating Kaalaman
Alamin ang kalagayang ekonomiko ng mga bansang may maraming wika. Sa iyong palagay, may kaugnayan kaya ang ekonomiya ng bansa sa pagkakaroon ng maraming wika. Sumulat ng sanaysay batay sa naging resulta ng iyong pagbabasa. Limitahan ang iyong sagot sa 100 salita lamang.