Fanpage: Học tốt Ngữ văn 9 – Cùng Anh Phong EBOOK NGHỊ LUẬN XÃ HỘI CHUYÊN SÂU

(https://facebook.com/bossphongv9) (https://facebook.com/pitunu01)
Tài liệu THAM KHẢO – thuộc bộ sách KĨ NĂNG LÀM BÀI NGHỊ LUẬN XÃ HỘI CHUYÊN SÂU

Anh/chị suy nghĩ gì về câu nói của Tuân Tử: “Người chê ta mà chê
ĐỀ BÀI 12 phải là thầy ta, người khen ta mà khen phải là bạn ta, những kẻ vuốt ve,
nịnh bợ ta chính là kẻ thù của ta vậy”.

ĐỊNH HƯỚNG LÀM BÀI

1. Giới thiệu vấn đề nghị luận

9
92
– Dẫn dắt vấn đề bàn luận: Trong cuộc sống, lời khen là vô cùng cần thiết để khích lệ, động

81
viên hay khen ngợi ai đó. Lời khen giúp họ cảm thấy tự hào về những việc mình đã làm được

0
và cố gắng làm tốt hơn nữa. Tuy nhiên, những lời khen mang tính chất nịnh bợ thì không tốt

65
chút nào.

08
– Đưa ra vấn đề nghị luận: Tuân Tử đã từng nói: “Người chê ta mà chê phải là thầy ta, người

–
khen ta mà khen phải là bạn ta, những kẻ vuốt ve, nịnh bợ ta chính là kẻ thù của ta vậy”.

U
SÂ
Trong câu nói bao gồm ba đối tượng: “Người chê ta”, “người khen ta”, “kẻ vuốt ve, nịnh bợ ta”
và vai trò của họ đối với cuộc sống mỗi con người.
N
2. Giải thích
YÊ

– “Chê” là tỏ ra không thích, không vừa ý vì cho là kém, là xấu; “Chê phải” là chê đúng;
U

“Thầy” là bề trên – những người có trình độ, dạy bảo, hướng dẫn ta (hàm ý coi trọng).
H
IC

→ Người chê mình mà chê đúng là người muốn chỉ ra cho mình thấy những điều chưa tốt,
chưa đẹp với mong muốn mình sẽ nhận rõ và khắc phục những điều đó.
Ộ
H

– “Khen” là bày tỏ thái độ, là việc đánh giá, phán xét tốt về ai, về cái gì, việc gì với ý hài lòng;
Ã

“Khen phải” là đánh giá đúng trên cơ sở phát hiện chính xác điểm tốt, tiến bộ của ai đó;
X

“Bạn” là người quen biết có quan hệ gần gũi, coi nhau ngang hàng nhau do hợp tính, hợp ý
ẬN

hoặc cùng cảnh ngộ, cùng chí hướng, cùng hoạt động,…
U

→ Người khen mình mà khen đúng là người hiểu mình, thật lòng, có những nhận định tốt và
ỊL

khách quan về những gì mình đã làm được. Đó là người mình có thể tin tưởng được và
H

những lời khen ấy sẽ động viên, khuyến khích mình làm việc tốt hơn.
G

– “Nịnh bợ” là tự hạ mình, nịnh nọt một cách hèn hạ để cầu lợi hoặc tỏ vẻ quan tâm, thông
N

cảm hoặc ngợi khen thái quá bằng thái độ giả dối – cốt để lấy lòng, lôi kéo, mua chuộc để
cầu lợi; “Kẻ thù” là kẻ có quan hệ thù địch.
→ Người nào nịnh nọt mình một cách hèn hạ là kẻ thù làm hại mình. Bởi họ đưa ra lời khen
hoặc chê không khách quan, khen hay chê chỉ để làm cho mình hài lòng, mãn nguyện.
Những lời khen hay chê đó có thể làm hại mình.
Biên soạn – Giảng dạy: Đào Thanh Phong Số điện thoại: 0865081929 Trang 1
Thầy/cô muốn sở hữu bản Word – phục vụ cho việc giảng dạy, nhắn tin Zalo: 0345834855 (Thuỳ Linh)
Fanpage: Học tốt Ngữ văn 9 – Cùng Anh Phong EBOOK NGHỊ LUẬN XÃ HỘI CHUYÊN SÂU
(https://facebook.com/bossphongv9) (https://facebook.com/pitunu01)
Tài liệu THAM KHẢO – thuộc bộ sách KĨ NĂNG LÀM BÀI NGHỊ LUẬN XÃ HỘI CHUYÊN SÂU
=> Câu nói trên chính là một chân lí mà chúng ta phải suy ngẫm. Mỗi người đều có
những điểm hạn chế, những sai sót mà bản thân không thể tự nhận thấy, nếu được chê
phải, ta sẽ hiểu điểm yếu của mình và có cơ hội sửa chữa để tiến bộ hơn. Nếu ta được
động viên khuyến khích, được khen đúng và kịp thời ta càng có thêm động cơ để phấn
đấu để vươn lên trong cuộc sống. Nếu ta quen với sự nịnh bợ, ta dễ thành tự phụ, không
hiểu bản thân, không cố gắng hoàn thiện bản thân… dần dần ta sẽ trở thành kém cỏi.

9
3. Phân tích và chứng minh

92
a. Vì sao phải khen và chê đúng?

81
– Khen, chê đúng sẽ làm cho người khác nhận ra được những ưu điểm hoặc khuyết điểm

0
65
của họ; từ đó giúp họ sửa chữa, điều chỉnh hoặc phát huy những ưu, nhược điểm ấy một

08
cách đúng đắn.

–
– Người biết khen, chê đúng là những người hiểu biết sâu sắc và có nhận thức đúng đắn về

U
đối tượng, thực sự có thiện chí muốn giúp đỡ người khác hạn chế những khuyết điểm, phát
huy những ưu điểm để sống và làm việc tốt hơn. SÂ
N
– Người biết khen, chê đúng là những người đáng tin cậy.
YÊ

b. Vì sao không nên nghe và tin những lời nịnh bợ?

U

– Người hay nịnh bợ (còn gọi là những kẻ xu nịnh) là những người muốn cầu lợi về mình
H

bằng cách nói những lời ngọt ngào, tâng bốc người khác nhưng sự thực thì không phải như
IC

vậy.
Ộ

– Người ưa nịnh là những người thích nghe những lời ngọt ngào, tâng bốc của người khác
H

chứ không muốn nghe những lời nói thẳng, nói thật, nhất là khi mình còn có nhiều khuyết
Ã
X

điểm, sai lầm.

ẬN

– Nghe và tin những lời nịnh bợ sẽ không giúp cho chúng ta hiểu đúng về những việc mà
chúng ta làm trong đời sống và công việc; từ đó không thu được những kết quả mà chúng
U
ỊL

ta mong muốn. Có khi, chúng ta phải trả giá quá đắt cho việc nghe và tin theo những lời xu
nịnh ấy.
H
G

4. Bàn luận
N

– Xã hội loài người ngày càng phát triển đi lên. Song hành với nó là sự phức tạp của các mối
quan hệ đời sống. Con người ta sinh ra không ai dám khẳng định mình là hoàn thiện, hoàn
mĩ bởi: “Nhân vô thập toàn” – cổ nhân đã từng nói thế. Trên hành trình sống, học tập, lao
động và hoàn thiện nhân cách, con người không thể nào chỉ gặt hái toàn thành công, hạnh
phúc, đúng đắn… mà thiếu những thất bại, đau khổ, sai lầm… Con người cần phải học cách

Biên soạn – Giảng dạy: Đào Thanh Phong Số điện thoại: 0865081929 Trang 2
Thầy/cô muốn sở hữu bản Word – phục vụ cho việc giảng dạy, nhắn tin Zalo: 0345834855 (Thuỳ Linh)
Fanpage: Học tốt Ngữ văn 9 – Cùng Anh Phong EBOOK NGHỊ LUẬN XÃ HỘI CHUYÊN SÂU
(https://facebook.com/bossphongv9) (https://facebook.com/pitunu01)
Tài liệu THAM KHẢO – thuộc bộ sách KĨ NĂNG LÀM BÀI NGHỊ LUẬN XÃ HỘI CHUYÊN SÂU
chấp nhận lời cho tiếng khen của đồng loại.
– Bình thường, chúng ta thường không thích những người chê mình. Tuy nhiên, người khôn
ngoan phải là người biết phân biệt đâu là những lời chê có thiện chí. Trong cuộc sống, tất
nhiên không thiếu những kẻ ganh ghét, luôn chê bai người khác một cách ác ý. Chúng ta
nên biết phân biệt đâu là những lời chê ác ý để bỏ qua và đâu là những lời chê mang tính
góp ý để chúng ta tiến bộ.

9
– “Chê phải” – những người dám nói lên những lời chê ấy là vô cùng quan trọng trong cuộc

92
sống của chúng ta. Những người ấy chẳng khác gì thầy ta, giúp ta hiểu ra, học được nhiều

0 81
điều trong cuộc sống.

65
– Con người ta luôn có xu hướng muốn được khen, vì những lời khen thường “dễ nghe” hơn

08
những lời chê.

–
– Trong thực tế có rất nhiều người sống có thiện chí với người khác, biết đưa ra những lời

U
khen chê đúng để giúp cho người khác hoàn thiện hơn. Song cũng có những người luôn đưa
ra những lời nói xu nịnh để làm hại người khác. SÂ
N
– Cần tỉnh táo để phân biệt đâu là những lời khen, chê đúng, đâu là những lời nịnh bợ. Từ đó,
YÊ

hiểu được ai là thầy, là bạn để tin tưởng và làm theo; ai là kẻ thù để tránh xa hoặc đấu tranh
U

chống lại.
H

5. Đánh giá và mở rộng

IC

– Có thể nói, lời dạy của Tuân Tử khuyên chúng ta cần sáng suốt để nhận ra đâu là bạn ta
Ộ

khen ta thật lòng; đâu là kẻ vuốt ve, nịnh bợ ta.

H

– Lời khen là quan trọng, có tác dụng giúp con người ta thấy tự hào vì những thứ được khen,
Ã
X

tuy nhiên, chúng ta cần biết được đâu là những lời khen thật, đâu là những lời tâng bốc, xu
ẬN

nịnh.
– Không nên vì được khen quá nhiều mà dẫn đến suy nghĩ mình đã hoàn hảo, từ đó sẽ dẫn
U
ỊL

đến tự kiêu, không cố gắng, tất sẽ có ngày gặp thất bại. Những người có thể hiểu, có thể
khen thật ta, đó chính là những người bạn của ta.
H
G

– Những kẻ xu nịnh ta, giống như kẻ thù của ta vậy. Họ “giết” ta bằng những lời nịnh bợ, dối
N

trá. Điều chúng ta cần làm là tránh xa, hạn chế giao lưu với những đối tượng ấy trong cuộc
sống hàng ngày cũng như trong môi trường học tập, làm việc.
6. Bài học nhận thức và hành động
– Bản thân mình khi đánh giá, nhận xét người khác cũng phải thực lòng, khách quan và thiện
chí.

Biên soạn – Giảng dạy: Đào Thanh Phong Số điện thoại: 0865081929 Trang 3
Thầy/cô muốn sở hữu bản Word – phục vụ cho việc giảng dạy, nhắn tin Zalo: 0345834855 (Thuỳ Linh)
Fanpage: Học tốt Ngữ văn 9 – Cùng Anh Phong EBOOK NGHỊ LUẬN XÃ HỘI CHUYÊN SÂU
(https://facebook.com/bossphongv9) (https://facebook.com/pitunu01)
Tài liệu THAM KHẢO – thuộc bộ sách KĨ NĂNG LÀM BÀI NGHỊ LUẬN XÃ HỘI CHUYÊN SÂU
– Nâng cao trình độ học vấn và văn hóa để có thể nhận thức đúng, phân biệt chính xác mọi
hành vi, biểu hiện của người khác và chính mình.
– Rèn luyện bản lĩnh để vượt lên mọi cám dỗ đời thường, sống đàng hoàng, ngay thẳng. Cần
sáng suốt trong tiếp nhận thông tin, nhận thức được đâu là lẽ phải, đâu là lời khen chê chân
thành, đâu là lời vuốt ve, nịnh bợ; đồng thời phải có tinh thần cầu thị trước những lời khen,
chê để không ngừng học hỏi hoàn thiện bản thân mình.

9
– Chúng ta muốn mọi người chê ta thật lòng ta phải biết coi trọng những người đó như bậc

92
thầy của ta. Xây dựng thái độ sống đúng đắn, có chính kiến trước những hiện tượng xu nịnh,

0 81
xúc xiêm,…

65
– Câu nói của Tuân Tử từ xưa đến nay vẫn luôn là bài học sâu sắc và đáng ghi nhớ cho tất

08
cả mọi người trong cuộc sống. Hãy luôn tỉnh táo, để phân biệt được đâu là bạn, đâu là thù,

–
để có thể có được những lời góp ý, lời khen chân thành nhất từ đó có thể hoàn thiện bản

U
thân mình.
SÂ
N
Bài viết được trích trong cuốn sách:
YÊ

“PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG LUYỆN VIẾT CHUYÊN SÂU – NGHỊ LUẬN XÃ HỘI”
U

(Biên soạn theo chương trình Giáo dục phổ thông 2018)
H
IC
Ộ
H
Ã
X
ẬN
U
ỊL
H
G
N

Biên soạn – Giảng dạy: Đào Thanh Phong Số điện thoại: 0865081929 Trang 4
Thầy/cô muốn sở hữu bản Word – phục vụ cho việc giảng dạy, nhắn tin Zalo: 0345834855 (Thuỳ Linh)